Euskara 1. Lehen Hezkuntza. Mundua Helburu. Anaya Haritza

Aurkibidea

Mundua helburu

proiektuaren gakoak Lehen

Konpetentzietan oinarritua

• Ikaskuntza-egoerak

• Konpetentziak lantzeko ariketak

Konprometitua

• Garapen Jasangarrirako Helburuak

• Helburua aurrera

Diziplinartekoa

• Diziplinarteko proiektuak

• Hizkuntza-plana

Inklusiboa

• IDU jarraibideak

Metodologia aktiboak

• Lankidetzako ikaskuntza

• Pentsamenduaren garapena

• Hezkuntza emozionala

• IKTak

• Ebaluazioa

Hezkuntzarako materiala

Proiektu digitala

5 87 105

Ikaslearentzako materiala

Proposamen didaktikoa

Ikasgelako materiala

Proiektu digitala

Inklusioa eta aniztasuna kontuan hartzea

Programazioa, Proposamen didaktikoa eta proiektuaren dokumentazioa

Proposamen didaktikoa

115

Inklusioa

135

Irakaslearentzako materiala

LOMLOE araudia

161

Aniztasuna kontuan hartzeko fitxak

IDU jarraibideak

Hasierako ebaluazioa

Ebaluazioa

Amaierako ebaluazioa

LOMLOE araudia Programazioa

2.unitatea LAGINA

LAGINA

4.eta 8. unitateak

• Curriculumaren egitura

• Curriculumeko elementuen arteko lotura

• Glosategia

• Proposamen didaktikoa

• Programazioaren DEMO unitatea

Mundua helburu

proiektuaren gakoak

Mundua helburu

proiektuaren gakoak

Konpetentzietan oinarritua

Diziplinartekoa

Konprometitua

Metodologia aktiboak

Inklusiboa

Ikaskuntzak zenbait trebezia eta abilezia eskuratzera bideratuko dira, ikasleak gai izan daitezen bizitza akademikoan eta pertsonalean, familia barruan eta gizarte-eremuan suertatuko zaizkien egoerei arrakastaz aurre egiteko. Epe luzean, lan-bizitzan ere bai.

Horrek hezkuntza-proiektu bat eskatzen du; ikasleei edukiak edo jakintzak eskuratzen laguntzeaz gain, proiektu horrek tresnak emango dizkie, hainbat testuingurutan aplika ditzaten.

MUNDUA HELBURU proiektuak askotariko ariketak eskaintzen ditu, ikasleek, modu praktikoan, beren gaitasunak, ezagutzak, trebetasunak eta jarrerak modu integratuan erabiltzeko.

Ariketa horiek ikaskuntzak transferitzea eta hainbat testuinguru interesgarritan aplikatzea errazten dute.

IKASKUNTZA-EGOERAK

Ikaskuntza-egoerak LOMLOE hezkuntza-lege berriaren berrikuntzetako bat dira. Ikaskuntza-egoera ariketa mota bat da; arazo-egoera batetik abiatzen da, testuinguru baten barruan, eta nolabaiteko konplexutasuna du. Arazo hori ebazteko, ikasleek ikasitako ezagutzak erabili behar dituzte. Beren jakintza eta konpetentzia guztiak modu integratuan abian jartzen ditu. Beraz, eskuratutako ikaskuntzak transferitzea errazten du, modu kritiko eta eraldatzailean praktikara eramateko.

Non dago proiektuan?

Ikaslearen testuliburuan, unitate bakoitzaren hasieran, ikaskuntza-egoera bat dago. Ikaskuntzaegoera hori GJH batekin lotuta dago, eta, horren bitartez, ikasleek izaera eraldatzailea duen haus

4 Urdaila orroka

narketa bat egingo dute. Egoera horrek zera eskatzen du: ikasleek aldez aurretik unitatean zehar planteatuko diren oinarrizko ikaskuntzak eskuratzea.

Munduko zaporeak ekarriko ditugu gurera.

KONPETENTZIETAN OINARRITUTAKO ARIKETAK

Konpetentzietan oinarritutako ariketak benetako ariketak dira. Ikaskuntza aplikatua eragin behar dute, izaera eraldatzailea duena, eta gizarte-eremuan, hezkuntza-komunitatean, familietan edo maila pertsonalean eragiten duena. Arazo-egoera batetik abiatzen dira, eta ez dute zertan emaitza bakarra izan. Analisia, justifikazioa, iragarpena, argudiaketa, interpretazioa edo berrikuspena sustatu behar dituzte.

Beraz, jakintzan ez ezik, egiten jakitean eta trebetasunak garatzean ere zentratzen dira ariketa horiek.

Unitate bakoitzeko ariketetan egongo dira. Kasu guztietan, ikasleek modu praktikoan aplikatuko dute eskuratutako ikaskuntzetako bat, eta horrek inferentziak, susmoak, ikerketak eta hausnarketak egiteko eskatuko die.

Erraz aurkitu dituzu konpetentzietan oinarritutako ariketak liburuan, kolorehondo baten gainean nabarmentzen baitira.

berrogeita hamahiru 53

Gainera, unitatearen ikaskuntza-egoerarekin erlazionatzen badira, grafikoki hariari jarraitzen diotela ikusiko duzu.

68 hirurogeita zortzi

Olerkiek gure emozioak eta adieraztensentimenduak

LOMLOE hezkuntza-lege berriak hala eskatuta, ebaluazioak oinarrizko hezkuntza amaitzean ikasle guztiek eskuratu eta garatu beharreko gako konpetentziei erantzun behar die; «konpetentzien araberako irteera-profilak» deritzo horri. Profil horiek arlo bakoitzaren ebaluazio-irizpideetan zehazten dira.

Ikasleak benetako egoera baten aurrean jartzen ditugunean, hau da, arazo hori konpontzen dutenean, beren konpetentzia erakutsiko dute. Inklusiorako eta eskola-arrakastarako funtsezko elementua da, hain zuzen ere.

Non dago proiektuan?

Konpetentzien araberako ebaluazioa testuliburuan eta ikaslearen eta irakaslearen baliabide digitaletan egongo da ikusgai. Testuliburuan, unitate bakoitzaren amaierako orrialde bikoitzean, ikasleek zenbait ariketa izango dituzte; horien bitartez, «Zer ikasi dut?» eta «Nola ikasi dut?» galderei erantzungo diete. Baliabide digitaletan, irakasleak hainbat ebaluazio aurkituko ditu: hasierako ebaluazioak, edukien ebaluazioak, amaierako ebaluazioak, konpetentzien araberakoak…

»n45 45r:;Þ HI 45xvw NOa45>: AVW 45 45zxya45r67bDEJKkxyø Δkxya67:; NOå, 17.

Mñó >?zxy >?r45r89ø-Δ|} TUs~ò

ø *+d89å, *+a45r45r89a45 <=sÑÖa6789d:;JKkxyø 5À HI 89a45>,

Izen-abizenak: 6

LOMLOEn ezarritakoaren arabera, Mundua Helburu proiektuaren xedea ikasleen hezkuntza-garapena erraztea izango da, ikasleen formakuntza integrala bermatuz, haien nortasuna erabat garatzen lagunduz, egungo gizartean giza eskubideak bete-betean gauzatzeko, eta herritartasun aktiboa eta demokratikoa izateko prestatuz.

GJH

Konpromisoa da gaur egungo gure hezkuntza-sisteman ezartzen diren printzipio pedagogikoetako bat. Mundua Helburu proiektua, LOMLOEn ezarritako jarraibideei jarraituz, argi eta garbi lotuta dago NBEk 2030 Agendarako onartutako Garapen Jasangarriko Helburuekin. Deialdi unibertsala egin nahi da, baita hezkuntza-esparruari ere, pobrezia desagerrarazteko, planeta babesteko, eta mundu osoko pertsonen bizitzak hobetzeko.

Non dago proiektuan?

Ikaslearen testuliburuan, unitate bakoitza ikaskuntzaegoera batekin hasiko da, hau da, GJH batean kokatutako arazo-egoera batekin. Egoera horrek amaierako hausnarketa bat egitera gonbidatuko ditu ikasleak, «Helburua Aurrera» delakoaren ba

7 Herri berdeak

rruan, proposamen eraldatzaile batekin. Egoera horrek, ikasleek unitatearen hurrengo orrialdeetan planteatuko diren oinarrizko ikaskuntzak aurretik eskuratu behar izatea eskatzen du. Hiruhilekoko

Gure inguruko landareak ezagutuko ditugu.

Besteen iritziak errespetatzea komeni da.

HELBURUA AURRERA

Helburua Aurrera deritzo unitate bakoitzaren hasieran planteatutako ikaskuntza-egoerari erantzuten saiatzeko proposatzen zaien ariketari. Unitatearen amaierako portfolioan, jarraipena emango zaio ariketa horri. Amaierako produktu bat ere iradokiko da, hausnarketa eraldatzailea sustatzeko asmoz.

Non dago proiektuan?

Unitate bakoitzaren amaierako portfolioan, «Helburua aurrera» izeneko ariketa planteatuko da; horrekin, ikasleek amaierako hausnarketa egin, eta ikaskuntza-egoerari erantzuna emango diote, proposamen eraldatzaile batekin.

2 Nolakoak gara?

Diziplinartekoa

Mundua Helburu proiektuaren barruko zenbait ariketek hainbat arlotan eskuratutako ezagutzak konektatzeko xedea dute.

Edukien arteko elkarreragin hori ikasleen errealitatera egokitzen da, errealitate hori ez baita modu isolatuan aurkezten, osotasun baten barruan baizik.

Diziplinarteko ikuspegi horrek ikaskuntzaren eraginkortasuna areagotzen du, ikasitakoaren zergatia eta zertarakoa zein diren jakitea eskatzen baitu. Beraz, ikasleen errealitatera hobeto egokitzen den ikaskuntza esanguratsuagoa, funtzionalagoa eta konpetentzialagoa izatea bermatzen du.

DIZIPLINARTEKO IKASKUNTZAK

Arlo bakoitzetik planteatutako ikaskuntza-egoerek, Garapen Jasangarrirako Helburuekin (GJH delakoekin) lotura dutenek, elkarren artean erlazionatuta dauden eta modu praktikoan aplikatu daitezkeen edukiak proposatzen dizkiete ikasleei.

Beraz, hautatutako edukiak elkarrekin konektatuta daude, ikaskuntza-egoera erreal eta benetakoetatik abiatuta; horiek zentzu funtzional eta esanguratsua ematen diete ikasleei.

Non dago proiektuan?

ka esanguratsua, funtzionala eta konpetentziala, ikasleek erantzun praktikoak eta eraldatzaileak eman ditzaten.

Solasaldi laburrak

Urruneko erresuma batera joango gara.

erraza trabatu gabe ahoskatzea.

IKASI LETRAK ts; tx; tz

Zer deritzozu? Atsegin duzu bizi zaren lekua? Herri txiki batean ala hiri handi batean bizi zara? IVWp45u45 45n:; HI 89a45> p:; HIr45 <=sÑÖ >?n89a45 89å HI 89å Δ:; JKkVW¤ Δh89a45r45r45 89g`aa45r45r45 89a67k *+a89g|} HIr45 45zvw HI> *+d45 45r89å. Blma45 45n89å *+gjku45r:;Þ *+a45r45 :; NOa45> À HIr:;Þ Δb a89d45 45r89å *+g`aa45u45zxyå » 45xVWu45n89d45 89g`aa45r45r45 89a67k. Bno NOgjk 45r89a45 45¤ *+d:; HIzxya89gjku45> 45n89gjku45r45u45r89å!

Jarraitu hariari!

Helburua aurrera Zvw HI 45> *+d89å zVWu45r:; *+a45m:; HI <= ÇÉ HI 89a67kxyø 89 @AkVW 89å? Aäãs~òm89a45 45¤ Δ:; JKkVW¤ Δh89 >?r45r:; HI 89a45> Δkxy @Akxya45 45u45 89a67kxyø » 45p45u45 45> ΔbBCa45† À HI 89å Δkxy >?n45 89a45 45¤ À JK67kxya45r45r45Δ. Unitate honetarako… eai laurogeita hamabost 95 94 laurogeita hamalau

Gainera, Lehen Hezkuntzako lehen eta bigarren mailetan, unitateek gai bera erabiltzen dute ikaskuntza-egoerarako.

Diziplinartekotasuna Mundua helburun

DIZIPLINARTEKO GJH-AK

Kalitate oneko hezkuntza

Osasuna eta ongizatea

Osasuna eta ongizatea

Hiri eta komunitate jasangarriak

Ikasgela: ikasteko leku abegitsua eta kalitatezkoa

Ongizate pertsonala gorputza erabiliz eta gozatuz.

Norbera zaintzeko eta garbitzeko ohiturak hartzea. Osasunarekin eta ongizatearekin konpromisoa duten pertsonak.

LENGUA MATEMATIKA INGURUNEAREN EZAGUERA

¡Comenzamos con orden! Ikasgela txukuntzen Bai ondo eskolan!

¿Qué te hace feliz? Mugitzen eta orientatzen Poza gorputzari!

Un dos tres... me cuido otra vez

Neure burua zaintzen Gora osasuna!

Airearen kalitatea. ¡Lanzamos ideas al aire!

Lehorreko bizitza Izaki bizidunak zaintzen ditugu. Los quiero y los cuido

Lehorreko bizitza

Ekoizpen eta kontsumo arduratsua

Gure ingurune naturala zaintzea eta harreman jasangarria izatea.

Hezkuntza-irteerak eta ingurua ezagutzea (turismo jasangarria).

Nos importa la naturaleza

Aire garbia arnasten Eta zu, nola zoaz?

Maskotaren urtebetetzea Izaki bizidunak!

Naturan formak ikusten Gora natura!

Vamos de excursión Distantziak neurtzen Paisaiak babesten

Edateko ura eta saneamendua Uraren kontsumoa. Cada gota cuenta

Ekoizpen eta kontsumo arduratsua

Industria, berrikuntza eta azpiegitura

Hiri eta komunitate jasangarriak

Ekoizpen jasangarrirako eta kontsumo arduratsurako ereduak.

Azpiegitura eta teknologia jasangarria. Teknologia-ahalmenaren gorakada.

Reducir, reciclar y reutilizar

Investigamos con energía

Ondarea zaintzea. ¡Salimos a escena!

Uretako bizitzaHidrosfera babestea. ¡Por un océano limpio!

Bainugelara ontziarekin Ura eta airea, bizitzeko

Zenbatu eta birziklatu Ongi erabiltzea da giltza!

Makinarekin kalkulatzen Teknologia eta biok

Ospatzeko egun bat

Iraganetik ikasten

Itsasoa zaintzera! Planeta zaintzen

DIZIPLINARTEKO PROIEKTUAK

Ikaskuntza-esperientzia integratzaileak izango dira; konpetentziak garatzea eta ikasitako ikaskuntzak aplikatzea ahalbidetuko diete ikasleei. GJH batekin lotutako ikaskuntza-egoera batetik abiatuta, ikasleek ikerketa-prozesu bat egingo dute; hainbat informazio-iturri kontsultatu, lana antolatu eta izaera eraldatzailea duen amaierako produktu bat egin beharko dute. Azken batean, honako prozesu hauek barne hartzen ditu: plangintza, gauzatzea, komunikazioa eta ebaluazioa.

Non dago proiektuan?

Hiruhileko bakoitzaren amaieran, ikaslearen testuliburuan, proiektu bat proposatuko da, enborreko arlo bakoitzetik abiatuko dena; arlo horiek

GJH batek lotuko ditu. Proiektu hori egiteko, ikasleek bost urrats izango dituzte (Pentsatu, Diseinatu, Eraiki, Aurkeztu eta Egiaztatu), eta

EZAGUTU DIZIPLINARTEKO PROIEKTUA

Aholku zirraragarrien gida:

XABOIZKO BURBUILAK

Ohartu zara higieneak ondo sentiarazten gaituela? Garbitu zaitez egunero!

planteatutako egoerari irtenbideak bilatzeko eta ekarpenak egiteko aukera emango duen erantzun praktiko eta eraldatzaile bat proposatu beharko dute. Proiektu bakoitzak helburu argi bat du, ikerketan, ekintzailetzan eta enborreko arloetako ikaskuntzen arteko loturan oinarritua.

AURKEZTU

Stage

Besteek zuen audioak jasotzea oso garrantzitsua da. Partekatu audioak ikasgelan, beste gela batzuekin... eta, nahi baduzue, baita familiakoekin ere.

EZAGUTU DIZIPLINARTEKO PROIEKTUA

Natural eta berde

BEGIRA BERDEA

Irrikan zaude lorategi bertikala Nola egin duzuen ikaskideei eta familiakoei kontatzeko?

Aurkezpen bat prestatuko dugu, xehetasunazaltzeko.guztiekin UZTENDUTEN

1

T

Gure lorategiak konpromisoa eta

erantzukizuna behar du: lorategia egiteko, eta, gero, zaintzeko. Taldeka, pentsatu nola azaldu ditzakezuen egindako urratsak.

Urratsak banan-banan aipatzea oso garrantzitsua da. Antolatu prozesua, egin dituzuen urratsei zenbakiak jarriz. Partekatu zerrenda taldekideon artean. Baliteke urratsen baten ordena aldatu nahi izatea, edota erabaki batzuk zehaztu nahi izatea.

Garbi daukazue nola lortu duzuen lorategia egitea? Ba, orain, banatu urratsak, prozesua denon artean azaltzeko. Ados jarri behar duzue, eta zenbait aldiz entseatu.

Ez ahaztu: ozenki hitz egin behar duzu!

Iritsi da unea. Gonbidatuei asko gustatuko zaie, seguru! Begiratu jendeari eta, keinuen bidez, erakutsi zuen lana. Graba dezakezue, eta gero zuen blogean edo web-orrian jarri. Zein ondo!

1. HIRUHILEKOA

2. HIRUHILEKOA

DIZIPLINARTEKO PROIEKTUAK

HIZKUNTZA ETA LITERATURA MATEMATIKA

EUSKARA LENGUA

Xaboizko burbuilak

La lectura es el gimnasio de la mente

INGURUAREN EZAGUERA

NATURAREN ZIENTZIAKGIZARTE-ZIENTZIAK

Diziplinarteko proiektua: Aholku zirraragarrien gida

Ariketa eginda zoriontsuago gara

Ondo lo egin! Jaten duguna gara! Goxo eta sano!

Diziplinarteko proiektua: Natural eta berde

2. 3.

Begira berdea

HIRUHILEKOA

Zenbaki berdeak egiten

Hablamos del verde

Hainbat berde daude Berdea zaintzen

HIRUHILEKOA

Egunean aholku bat

Ayuda energética

Diziplinarteko proiektua: Kate bat gara

Zure energiari segika Energiaren detektibeak Erreakzioa katean. Aurrera!

EKINTZAILETZA

Hiruhileko bakoitzaren amaierako diziplinarteko proiektuek ekintzailetza sustatuko dute; izan ere, ikasleek ideia sortzaileak benetako ekintza bihurtzeko beharrezkoak diren trebetasunak eta kontzientzia garatuko dituzte, eta horrek dimentsio hauek garatzea eskatzen du:

Dimentsio pertsonala Gizarte-dimentsioa

Autoezagutza

Sormena eta sorkuntza

Irudimena

Taldea

Erantzukizuna

Komunikazioa

Lidergoa

Erkidegoa eta denon onura

Non dago proiektuan?

Produkzio-dimentsioa

Ekimena

Berrikuntza

Arriskuak hartzea

Produktibitatea

Hiruhilekoko diziplinarteko proiektuek hiru dimentsio hauek garatzen lagunduko diete ikasleei:

– Dimentsio pertsonala: batetik, «Pentsatu» urratsean, hasiera ematen baitzaio proiektuari, eta sormena eta sorkuntza aktibatzeko balio baitu; bestetik, «Egiaztatu» urratsean, autoezagutzan oinarrituta baitago.

– Gizarte-dimentsioa: «Diseinatu» izeneko urratsean, ardurak hartzea eta lankidetzan aritzea eskatzen baitu.

1 T hink

P ENTSATU D esign

ITZALAPROIEKTUAK UZTENDUTEN

1 Think

EZAGUTU DIZIPLINARTEKO PROIEKTUA

Kate bat gara

EGUNEAN AHOLKU BAT

Sustatuko dugu gure ikaskideek energia aurrezteko kanpaina bat? Aholku bat egunero!

Osatuko duzu energiarekin lotutako aholkuen asteko taula bat?

P ENTSATU De gn

Energia aurrezteko aholku guztiak antolatuko ditugu, asteko egun bakoitzean bat ikasteko. Asteburuko egunak ere sar ditzakegu!

– Produkzio-dimentsioa: «Eraiki», «Aurkeztu» eta «Egiaztatu» urratsetan, ikasleek amaierako produktu bat egin beharko baitute. Egindako lanari buruzko hausnarketa egin beharko dute ikasleek, indarguneak detektatzeko eta hobetzeko proposamenak egiteko.

2 INAT U

Energia-kontsumoari buruz dakizuenaz gain, garrantzitsua da ikerketa egitea, gehiago ikasteko: erabili Internet, edo galdetu etxean... Zenbat eta gomendio gehiago bildu, hobeto! Talde bakoitzean ordezkari bat izendatuko dugu, besteei aholkuak azaltzeko. Ez du balio errepikatzeak!

2 DISEINA T U EGIN

EGIN

3 Maker

Garbi daukagu zer aholkuk lagunduko diguten eskolan eta etxean energia aurrezten? Marraztu taula bat asteko egunekin, eta idatzi aholku bat egun bakoitzean. Zenbat egun eta aholku dituzue?

AURKEZTU

AURKEZTU

4 PRESENTA S age

Aurkeztu zuen plangintza beste geletan, eta erakutsi familiei ere. Zuen ustez, horrela errazago aurreztuko dugu energia? Konpromisoa hartuko dugu? Kate bat gara!

4 PRESENTA S tage

EGIAZTATU 5

e

Niretzat, plangintza egitea hauxe da: ...

3 CONSTRUYE M aker T est

EGIAZTATU 5

3. HIRUHILEKOA

Antolatzea gustatzen zaizu? Gauzen plangintza egitea lagungarria izaten da hobeto ikasteko eta ezer ez ahazteko.

HIZKUNTZA-PLANA

Hezkuntza-zentroko Hizkuntza-planak helburu nagusi hauek izan behar ditu:

1. Ikasleen ahozko eta idatzizko adierazpena hobetzea (produkzioan). Horretarako, lehenik, ikasleek benetako testu-tipologia batean proposatutako ikaskuntza-egoera bat ulertu beharko dute.

2. Irakurzaletasunarekiko interesa eta ohitura sustatzea, lantzen diren edukietatik abiatuta.

3. Hezkuntza-zentroko Irakurketa Planaren barruko bibliografia sakon ezagutzea.

Hizkuntza-planak diziplinarteko trataera izango du; hizkuntza-arloetan ez ezik, arlo ez linguistikoetan ere landuko da.

Non dago proiektuan?

1. Irakurritakoaren eta entzundakoaren ulermenarekin eta adierazpenarekin lotutako trebetasunak hizkuntza-arloetan eta arlo ez linguistikoetan landuko dira. Ikasleek Hizkuntzaplanarekin lotutako antolatzaile grafikoak ditu eskura webgunean.

2. Unitate bakoitzaren amaieran, «Helbura Aurrera» delakoarekin lotutako hausnarketa zabaltzeak komunikazio-trebetasunak arlo guztietatik praktikan jartzea ahalbidetzen du.

3. Irakurzaletasunarekiko interesa eta ohitura sustatzeari dagokionez, ikaslearen testuliburuak beste liburu edo pasarte batzuk irakurtzera bideratuko ditu ikasleak. Horretarako, ikasleen liburua bera, webgunea edo proposamen didaktikoa izango dira erreferenteak.

ENTZUTEN JAKIN 1 2 3

Entzuten hasi baino lehen Entzuten duzun bitartean Entzun ondoren

Prestatu eta jar zaitez jarrera egoki batean.

Egon adi-adi. Gogoratu zer entzun duzun.

Ez jolastu entzuten duzun bitartean. Begiratu hitz egiten ari den pertsonari.

Ez hitzik egin. 2

Pentsatu; bazara entzundakoa kontatzeko edo azaltzeko gai? Seguru baietz!

4. Kontsultarako edo irakurketarako bibliografia sakon ezagutzeari dagokionez, ikaslearen liburua bera, ingurune digitala edo proposamen didaktikoa izango dira erreferenteak.

JENDAURREAN HITZ EGIN

1 2 3

Hitz egin baino lehen Hitz egitean Amaitzeko

Pentsatu eta aukeratu zer gairi buruz hitz egingo duzun.

Eskatu etxekorenlaguntza bati.

1 1

Hitz egiten hasi orduko, agurtu ikusleak.

Ez ahaztu ikusleei begiratzea eta zure keinuak zaintzea.

Amaitzen duzunean, eman eskerrak eta agurtu.

Honelakoak esan ditzakezu: «Eta, amaitzeko,...»; «Eskerrik asko denoi...» Ez ahaztu irribarre egitea.

Ez eten hitz egiten ari den pertsona.

Zerbait ulertzen ez baduzu, altxatu eskua galdetzeko.

Idatzi edo egin marrazkia orri batean eta ikasi buruz.

Hitz egin astiro, hitzak ondo ahoskatuz.

HOBETO IDAZTEKO... 1 2 3

Idatzi baino lehen, planifikatu Idatzi zirriborroa Berridatzi txukun-txukun

Pentsatu edo imajinatu zer kontatu nahi duzun.

3 Erabili ahots-tonu egokia: ez oso altua, ez oso baxua.

Ispiluaren aurrean egin ditzakezu saioak.

Orri batean, idatzi zure ideien zirriborroa, ondo ordenatuta.

Idatzi zure testua beste orri batean.

Idatzi letra txukunez.

Aurkezpena garrantzi handikoa da: ez egin zirrimarrarik eta ez zikindu orria.

Asmatu IZENBURUA

Berrikusi zure zirriborroa, ezer ez ahazteko. Zer ideia bururatzen zaizkizu?

Zure zirriborroa berrikusteko edo zuzentzeko, nahi baduzu, eskatu laguntza pertsona nagusi bati.

Idatzi IZENBURUA

Nahi baduzu, erabili margoak eta egin marrazkia.

Berrikusi ondo, akatsik ez egoteko.

Egin saioak ozen.

METODOLOGIA AKTIBOAK

Mundua Helburu proiektuak honako hauekin lotutako trebetasunak garatzen

ditu:

• Lankidetzako ikaskuntza

• Pentsamenduaren garapena

• Hezkuntza emozionala

• Mundu digitala

• Ikaskuntza ludikoa

• Autoebaluazioa

Trebetasun horiek arlo guztietatik ikasi, eta aplikatu egingo dira, modu lineal eta progresiboan etapa osoan zehar; horrela, horiei diziplinarteko tratamendua emango zaie.

BERRIKUSPENA

4 Nola sentitzen zara jolastean?

3 Norekin jolasten zara gustura? Zer jolasetan?

Nola ikasi dut?

Jolasak

1 Zuen modu berean jolasten ziren aitona-amonak?zuen

2 Nola jolasten dira beste herrialde batzuetan?

Inklusiboa

Arreta berezia jarri behar dugu honakoak bermatzeko: hezkuntza-inklusioa, ikasleentzako eta ikasleen ikaskuntza-premientzako arreta pertsonalizatua, parte-hartzea eta bizikidetza, ikasteko zailtasunen prebentzioa; eta indartzeko, sakontzeko eta malgutzeko mekanismoak, alternatiba metodologikoak edo bestelako neurri egokiak abian jartzea, egoera horietakoren bat detektatu bezain laster.

Mundua Helburu proiektua hezkuntza inklusiboaren printzipioarekin eta ikasle guztientzako ikaskuntza-baldintza hobeak sortzearekin konprometituta jaio da. Horretarako, irakaskuntza pertsonalizaturako baliabideak praktikan jartzen laguntzen du, egitura malguarekin eta indartzeko eta sakontzeko mekanismoekin.

IDU JARRAIBIDEAK

LOMLOEk zera ezartzen du: ikasleei irudikatzeko, ekiteko eta adierazteko bitarteko ugari eman behar zaizkiela, bai eta aurkezten zaien informazioan inplikatzeko moduak ere. Hau da, Ikaskuntzaren Diseinu Unibertsalaren printzipioak aplikatzea.

Hori dela eta, Mundua Helburuk honako hiru printzipio hauek konektatzen ditu proiektuaren beste elementu batzuekin:

– Informazioa eskuratzeko hainbat irudikapen. Hau da: sarrera-kanalak dibertsifikatzea. Pertsona guztiok ez dugu informazioa modu berean ikusten eta ulertzen.

– Ekintza- eta adierazpen-modu ugari: hau da, irteera-kanalak dibertsifikatzea, aukerak eskainiz interakziorako, komunikaziorako, hainbat mailatako ariketak...

Inplikazio-modu asko, hau da, ikaskuntzaren elementu afektiboak eta emozionalak kontuan hartzea.

Non dago proiektuan?

Mundua Helburu proiektu osoa Ikaskuntzaren Diseinu Unibertsalaren (IDU) printzipioak eta jarraibideak kontuan hartuz sortu da.

Irakaslearen proposamen didaktikoan azalduko da Mundua Helburu proiektuaren zer elementuk erantzuten dion Ikaskuntzaren Diseinu Unibertsalaren (IDU) printzipio eta jarraibide bakoitzari.

IDU jarraibideak Mundua helburu proiektuan Mundua helburu proiektuko elementu ezberdinak Irakaskuntzako Diseinu Unibertsala (IDU) kontuan hartuz garatu dira. Honako taula honetan, IDU printzipioen edo arauen eta proiektuko elementuen arteko harremana jasotzen da:

MUNDUA HELBURU Proiektuan aplikatutako IDU jarraibideak INPRIMATUTAKO MATERIALA INGURU DIGITALA Ikaskuntza-egoera

GJH

Irudia eta testuingurua

Nola ikusten duzu?

Datua

Helburua aurrera

• GJHekin (xxi. mendeko erronkekin) eta ikasleen eguneroko bizitzarekin duen harreman zuzenak benetakotasuna, balioa eta garrantzia optimizatzen ditu (7.2).

• Testuaren ordezko irudikapenak ikaskuntza- egoeraren testuinguruarekiko ulermena eta lotura pertsonala errazten du. (2.5).

• Galderek ikaskuntza-egoera ikasleen esperientzien eta aurretiazko ezagutzekin lotzen dute. (3.1).

• Informazio objektiboa eta berresgarria ematen du abian dagoen helburuari buruz (8.1).

• Gogoeta kolektiboa sustatzen du, pentsamendu-estrategia baliagarri baten bidez, eguneroko arazoei aurre egiteko (9.2).

• Autonomia sustatu, eta amaierako produktu bat proposatzen du, ikastetxeko testuinguruari eta ikasleen hautaketari irekia, (7.1) eskakizun-mailak aldatuz (8.2).

• Oinarrizko ikaskuntzak orokortzea eta transferitzea errazten du (3.4).

• Erkidegoa eta lankidetza sustatzen ditu, amaierako produktua taldean egiteko eta zabaltzeko (8.3).

GJHei buruzko informazio eguneratua lortzeko sarbidea ematen die ikasleei eta irakasleei, komunikazio-metodo asko erabiliz. (5.1).

• Zer dakit? Ariketa interaktibo trazagarriak proposatzen ditu unitatea irekitzean aurretiazko ideiak detektatzeko. (3.1).

• Ikaskuntza-egoerak aurkezten dituzten ikus-entzunezko puntuak erabiltzen ditu, motibazioa areagotzen duten itxaropenak eta usteak estimulatuz (9.1) unitatearen hasieran.

• Unitate bakoitzean, aurretiaz hautatutako iturrietatik hartutako informazioa aurkezten du, eta hori entzunezko (1.2) eta ikusizko (1.3) informazioaren alternatiba da (2.5), baita testuaren beste formen alternatiba ere, hala nola abestiak, azpidatzitako audioak edo bideoak, testu-informazioaren lokuzioak, antolatzaile grafikoak, visual thinking, etab. Gainera, parte-hartzea dinamizatzeko erabil daitezke.

Jarraitu hariari

• Modu ordenatuan gidatzen du abian dagoen helburua (6.1), prozesua egokituz eta ikusaraziz (6.2), antolatzaile grafiko baten laguntzaz (6.3).

• Ikaskuntza-prozesua modu interakti- boan berreraikitzea ahalbidetzen du, antolatzaile grafikoaren laguntzarekin. Antolatzaile grafiko horrek ekintzaren helbururanzko aurrerapena irudikatzen du (3.3).

Inklusioa Mundua helburu proiektuan

IDU (Irakaskuntzaren Diseinu Unibertsala) jarraibide multzo bat da, ikasle guztiei ikasteko aukera berdinak ematen zaizkiela bermatzen duena. Honako hauek dira jarraibide horiek:

MOTIBAZIOA ETA KONPROMISOA izateko modu asko proposatu

IRUDIKATZEKO modu asko proposatu

EKINTZA ETA ADIERAZPENA lortzeko modu asko proposatu

Sare afektiboak «ZERGATIK» ikasi

Proposatu aukerak interesa pizteko

7.1 Optimizatu harreman pertsonalak eta autonomia.

7.2 Optimizatu garrantzia, balioa eta benetakotasuna.

7.3 Murriztu mehatxuak eta deskuiduak.

Proposatu aukerak esfortzua eta iraunkortasuna mantentzeko

8.1 Azpimarratu helburuen eta jomugen garrantzia.

8.2 Aldatu erronkak optimizatzeko eskaerak eta baliabideak.

8.3 Sustatu elkarlana eta komunikazioa.

8.4 Handitu hezkuntzara bideratutako feedbacka.

Proposatu aukerak autorregulaziorako

9.1 Sustatu motibazioa pizten duten itxaropenak eta sinesmenak.

9.2 Erraztu gaitasunak eta estrategiak erronkei aurre egiteko.

9.3 Garatu autoebaluazioa eta gogoeta.

ADITUEN ERANSKINAK

Azterketa-sareak «ZER» ikasi

Proposatu aukerak antzemateko

1.1 Eskaini informazioa bistaratzea pertsonalizatzeko moduak.

1.2 Eskaini alternatibak entzunezko informaziorako.

1.3 Eskaini alternatibak ikusizko informaziorako.

Proposatu aukerak hizkuntza eta sinboloetarako

2.1 Argitu lexikoa eta sinboloak.

2.2 Argitu sintaxia eta egitura.

2.3 Lagundu testu-deskodifikazioan, ohar matematikoetan eta sinboloetan.

2.4 Sustatu hizkuntza desberdinen arteko ulermena.

2.5 Argitu, hainbat bitarteko erabiliz.

Proposatu aukerak ulermenerako

3.1 Aktibatu edo eskaini aurretiazko ezagutzak.

3.2 Nabarmendu patroiak, funtsezko ezaugarriak, eta ideia nagusiak eta euren arteko loturak.

3.3 Gidatu informazioaren prozesamendua, bistaratzea eta manipulazioa.

3.4 Maximizatu informazioaren transferentzia eta orokortzea.

Sare estrategikoak «NOLA» ikasi

Proposatu aukerak ekintza fisikorako

4.1 Aldatu erantzuteko, nabigatzeko eta solasean aritzeko metodoak.

4.2 Optimizatu laguntza-erreminta teknologikoetarako sarbidea.

Proposatu aukerak adierazpenerako eta komunikaziorako

5.1 Erabili komunikaziorako hainbat modu.

5.2 Erabili hainbat tresna, eraikitzeko eta osatzeko.

5.3 Garatu doitasuna gradukako laguntza-mailekin, praktikarako eta jarduerarako.

Proposatu aukerak funtzio betearazlerako

6.1 Gidatu jomuga egokiak jartzea.

6.2 Lagundu estrategiak planteatzen eta garatzen.

6.3 Erraztu informazioaren eta baliabideen kudeaketa.

6.4 Hobetu progresua monitorizatzeko ahalmena.

Irmoak eta motibatuak Burutsuak eta jakintsuak Estrategikoak eta jomugara bideratuak

CAST 2018 (Center for Applied Special Technology)

ANIZTASUNA KONTUAN HARTZEA

Ikasleen beharrizanak, ezaugarriak eta ikasteko erritmo desberdinak kontuan hartu behar dira. Aniztasuna kontuan hartzeko baliabideetan, prozesu kognitiboen errepertorio zabala praktikan jartzeko moduko baliabideak proposatzen zaizkie ikasleei; besteak beste, identifikatzeko, aztertzeko, ezagutzeko, uztartzeko, hausnartzeko, arrazoitzeko, ondorioztatzeko, eragiteko, erabakitzeko, azaltzeko, sortzeko aukera ematen duten baliabideak. Hala, horietako batzuetan soilik zentratzea saihestuko da, ikasteko estilo desberdinetara hobeto doitzea ahalbidetuz.

Non dago proiektuan?

Ingurune digitalean aniztasuna kontuan hartzeko baliabideak aurkituko ditugu.

Izen-abizenak:

Data:

1 Irakurri albistea arretaz eta erantzun galderei.

SAHARAKO GAMELU TALDE BAT GREBAN

Sahara basamortuko gamelu talde batek greba egitea erabaki du. Diotenez, lan gehiegi egiten dute. Saharako zenbait gamelu greban daude atzotik. Gameluen buruzagiak ALBISTARIN egunkariari esan dionez, oso nekatuta daude, lan asko egiten dutelako eta turista gehiegi garraiatzen dutelako. Opor egun batzuk eta janari gozoagoa lortu arte, ez dira berriro lanean hasiko.

a) Zein da albistearen izenburua? Idatzi.

b) Zer gertatu da?

c) Noiz eta non izan da?

d) Zergatik egiten dute greba gameluek?

Euskara 3 EB

ALBISTARIN EGUNKARIA - MAIATZAK 16

Oraingoz, hamar gamelu daude greban. Gameluen buruzagiak esan duenez, datorren asterako basamortuko gamelu guztiek egingo dute greba. Turistak ere haserre daude, greba hasi denetik basamortua oinez zeharkatu behar dute eta.

AVWm:; HI <=sÇÉ HI 89a45> » 67kVWu<=s~òΔ *+d45u45† »n45 67k

» 45 <=sÑÖa<=sÑÖ BCå Δh45u45 <=s-Δh45u45 <=s~ò 67k.

AVWm:; HI <=sÇÉ HIt89a45> » 67kVWu<=s~òΔ *+d45 45 45u45†

*+ >?t<=sÑÖ BCå À HI 89å Δb>? 6789d89 >? <=sÑÖå.

Jno HIr45 <=sÇÉ NOa67k » `aa45n45 45zVW 45 89å » `a @A89a<=sÇÉ NOa45>, Δh89a45u45r45r89å *+g`a 23sÑÖa6745t45zvw HI> *+a45r45r89a45 <=sÑÖa

e) Zer dio gameluen buruzagiak? Eta turistek?

2 Lotu zutabeak eta ezabatu lekuz kanpo dauden hitzak.

• harea, oasia, palmondoa, bulegoa narrastiak

• pelikanoa, eskorpioia, sugea, dortoka bidaia

• hegazkina, eskola, hotela, oporrak basamortua

Metodologia aktiboak

Metodologia aktiboak, edozein hezkuntza-mailatako ikasleak ikaskuntzaren erdigunean jartzen dituzten metodo, teknika eta estrategia multzo bat dira; talde-lana eta espiritu kritikoa sustatzen dituzte, gelan lantzen diren edukiak errepikatzeko prozesu memoristikoak alde batera utziz. Ikasleak bizitza errealeko egoeretarako eta bizitza profesionalerako prestatzen dituen lan egiteko modu bat dira, alegia.

LANKIDETZAKO IKASKUNTZA

eai Bertsolaritza (II)

EZAGUTU LITERATURA

Ikasketa kooperatiboa talde txikien erabilera didaktikoa da. Talde horietan, ikasleek elkarrekin lan egiten dute beren eta besteen ikaskuntzari ahalik eta etekinik handiena ateratzeko. Lankidetza-egiturak eta -teknikak arlo bakoitzeko liburuetan egongo dira, modu sekuentziatu eta progresiboan, unitate bakoitzaren ariketen bitartez. Hori, nolanahi ere, iradokizun bat izango da, irakasleek beren errealitatera eta ikasleen ezaugarrietara moldatzeko aukera izango baitute.

Badakizu bertsoek doinua, neurria eta errima dituztela. Neurriari dagokionez, ohiko zenbait egitura daude. Ezagunenetako bat zortziko txikia da. Ezaugarri hauek ditu:

• Zortzi bertso-lerro ditu.

• Bertso-lerroek 7/6/7/6 silabako neurria dute.

• Errima bertso-lerro bikoitiek dute.

Non dago proiektuan?

1 Osatu bertsoa hitz hauekin: Frantzia euskalduna Herria eguna, guztia Gero, aztertu egitura.

+ info gako honi buruz

29. orrialdea

Gitarra zahartxo bat Gitarra zahartxo bat dut nik nire laguna. Horrela ibiltzen da artista …: egun batean pobre, besteetan jauna, kantatzen pasatzen dut nik beti ….

Arlo bakoitzeko unitate bakoitzean ariketa bat egongo da, gutxienez, eta ikasleek beren taldearekiko elkarreraginen bidez ebazteko aukera izango dute, lankidetza teknika baten bidez. Etapa osoan zehar teknika koopera tibo konplexuagoekin egingo da aurrera.

Nahiz den Italia, orobat …, bietan bilatu dut mila malizia; korritzen badut ere nik mundu …, maitatuko dut beti Euskaldun ….

Jose Maria Iparragirre

• Zenbat bertso-lerro ditu ahapaldi bakoitzak?

• Zenbat silaba ditu bertso-lerro bakoitzak?

• Identifikatu oinak.

2 Binaka jarrita, hausnartu. Zuen ustez, nolakoa zen artista horren bizimodua? Bazuen herriminik?

Taldeka jarrita, aldatu bigarren zortzikoa. Kontuan hartu egitura mantendu behar duzuela: bertso-lerro kopurua, bertso-lerro bakoitzaren silaba- kopurua eta oinak bertso-lerro bikoitietan.

Gogoan hartu!

Aldatu bertsoa Bertso-saioetan, ohikoa da bertsolariei gaurkotasuneko gaiak jartzea. Sarritan abesten dute guztion ahotan dabiltzan kontuei buruz:kultura,ingurumena, politika...

Zortziko txikia

PENTSAMENDUAREN GARAPENA

Pentsamendua garatzeko estrategiak lagungarriak dira pentsatzen ikasteko; gainera, aukera ematen dute ezagutzak hobeto menderatzeko, aplikatzeko eta transferitzeko.

Non dago proiektuan?

Arlo bakoitzeko unitate bakoitzean ariketa bat egongo da, gutxienez, eta ikasleek teknika baten edo pentsamendu-giltza baten bidez ebatzi ahal izango dute. Etapa osoan zehar, teknika eta pentsamendu-giltza konplexuagoak erabiliz aurrera egingo da.

Ariketa-tipologia desberdinetan, enuntziatuan, prozesu kognitibo literalak, konexiokoak eta baloraziozkoak konbinatzen dira. Era berean, «Helburua Aurrera» delakoarekin lotutako ikaskuntza-egoerari soluzioa emango dion hausnarketa bultzatzeko ere pentsamendu-teknikak erabiliko dira.

n89a45 45u45r89å zxya45 45n45 45zvwJKkxyø?

HEZKUNTZA EMOZIONALA

Ikasleek zenbait trebetasun ikasiko dituzte, emozioak identifikatzeko eta ezagutzeko, baita emozio horiek erregulatzen eta kudeatzen ikasteko ere (pertsonaren barruko dimentsioa). Halaber, beste pertsona batzuekin harremanetan jartzeko trebetasunak eskuratzeko eta gogobetetze-esperientziak izateko trebetasunak ere ikasiko dituzte (pertsonen arteko dimentsioa).

Pertsonaren barruko dimentsioa Pertsonen arteko dimentsioa

Emozioen kontzientzia eta erregulazioa

Autokontzeptua eta autoestimua

Gizarte-konpetentzia

Bizitzarako eta ongizaterako konpetentziak

Non dago proiektuan?

Ariketa zirraragarriak: unitate bakoitzaren hasieran proposatutako ikaskuntza-egoeretan agertzen dira, modu inplizituan.

Ariketa emozionalak: «Nola ikasi dut?» atalean daude, modu esplizituan. Ikasleek hau ulertu behar dute: egoera emozionalak eragina duela beren ikasteko moduan. Horretarako, ariketak egitean zer-nolako emozioak dituzten

identifikatu behar dute, baita zirrara horiek zein egoeratan diren positiboak eta zeinetan diren negatiboak identifikatu ere. Ikasturtean zehar, pertsonen barruko dimentsiotik pertsonen artekora igaroko gara. Era berean, konpetentzia emozionalean aurrera egingo da etapa osoan zehar.

MUNDU DIGITALA

IKTak erabiltzen dira, informazioa lortzeko, hautatzeko eta erabiltzeko, dena delako ariketaren helburua kontuan hartuz. Gako honi esker, ikasleek planifikazioarekin, kudeaketarekin eta lanak egitearekin lotutako konpetentziak garatuko dituzte, baita Sareko komunikazioarekin hiritartasun digitalarekin lotutakoak ere. Era berean, IKTek aukera ematen dute «Flipped classroom» edo «ikasgela iraulia» motako dinamikak garatzeko, mota askotako baliabide digitaletatik abiatuta.

Non dago proiektuan?

Mundua Helbururen barruko proiektu digitalak baliabide multzo bat eskaintzen du, IKTen bitartez ikastea sustatzen duena. Unitateetan, ariketa batzuk ikono baten bitartez daude adierazita; ikono horrek honako hau adierazten du: ariketa ebazteko, baliabide digital bat kontsultatu behar dela, eta IKTak erabili behar direla. Ikaslearen liburuan eta webgunean, baliabide digital gehiago daude, IKTak sakonago lantzeko; IKT-IET

plana da baliabide horietako bat. Matematika eta Inguruaren Ezaguera arloetan, pentsamendu konputazionala hainbat zailtasun-mailatan lantzeko beren-beregi diseinatutako ariketak daude; zailtasuna kontzeptuarekin (entxufatu gabeko pentsamendu konputazionala), eta aplikazioarekin (ikasi Scratch erabiltzen) lotuta dago.

Zertarako erabiltzen dira IKT-gailuak?

IKT-GAILUAK ERABILTZEN DITUGU Mahaigaina

IKT-gailuetan programa informatikoak edo aplikazioak (appak) instala ditzakegu. Appek askotariko lanak egiteko aukera ematen dute, hala nola idazteko, jolasteko, irudiak mozte ko, Interneten bilatzeko… Mahaigainean ikonoen bidez irudikatuta daude.

deskargatu behar, zure konfiantzako pertsona heldu batek ikuskatu gabe.

Programen eta appen bidez, lan asko egin ditzakegu. Esate baterako:

IKASI ERABILTZEN SCRATCHJr Erabiltzeko, ukipen-pantaila ukitu eta… 1 ukitu edo klik egin behar da blokeen, botoien eta abarren gainean, aukeratu ahal izateko. 2 blokeak ukitu eta herrestan eraman behar dira, puzzlea balira bezala jartzeko. 3 atzamarrekin pantaila ukitu behar da, zoom egiteko; hau da, handia- go edo txikiago ikusteko.

9:45 AM 100%

Izen-abizenak:

NOLA ERABILTZEN DA SCRATCHJr? 2. FITXA

1 Nola azalduko zenioke ScratchJr aplikazioaren funtzionamendua, tresna hori inoiz erabili ez duen norbaiti, hala nola zure aitonari? Azaldu.

2 ScratchJr erabiltzeko gailurik onena tableta da; zergatik? Aukeratu hitz zuzena eta osatu azalpena. Tableta gailu finkoa mugikorra delako , eta ScratchJr, berriz, appa.

ScratchJr gailuaren pantaila sagua ukituz erabiltzen delako, eta hobe delako handia txikia izatea, ikustea eta ukitzea zailagoa errazagoa izateko

iPad 3

ADI! Zure adina kontuan hartuz, ez duzu zure gai lu mugikorrean aplikaziorik

EBALUAZIOA

Ebaluazioak etapa honetarako zehaztuta dauden ikasleen irteera-profilei erantzun behar die; profil horiek konpetentzien araberakoak dira, eta ezarritako ebaluazio-irizpideetan zehaztuko dira. Ikasleek zenbait ariketa egingo dituzte; horien bitartez, agerian utziko dute oinarrizko ezagutzak eskuratu dituzten, eta horiek eskuratzeko moduan dituzten indargune eta ahuleziez jabetu diren.

Non dago proiektuan?

Autoebaluazio- eta koebaluazio-prozesuak gauzatzeko errubrikak eta beste tresna batzuk erabiltzeaz gain, testuliburuan portfolio bat ere badago, ikasleek unitate bakoitzean «zer ikasi duten» eta «nola ikasi duten» jakin dezaten, indarguneak identifikatuz horiek finkatzeko, eta ahuleziak hurrengo unitateetan erronka berri bihur daitezen.

Zer ikasi dut?

1 Margotu esanahi bereko hitzak kolore bera erabiliz. labur txiro

zoro ireki

zabaldu motz

2 Ordenatu eta idatzi. Bittorrek dauka. kuttuna Aittona

behartsu ero

banillazko erroskillak Mallabiko dira gozoak

3 Osatu izenak dd tt, ll eta ñ letrak erabiliz.

4 Idatzi esaldi bat ekintza bakoitzarekin.

Munduko klima aldatzen ari da: tenperatura eta itsas maila igo dira, eguraldian gorabehera handiak daude... Eta horrek gure bizitzan eragina duenez, klima-aldaketa geldiarazten saiatu behar dugu.

Gure esku dagoen gauzetako bat hondakinak gutxitzea da. Ezagutzen dituzu hori lortzeko urrezko hiru arauak? Osatu.

3. Orain, taldeka jarrita, egin ideia-jasa eta aipatu beste proposamen batzuk klimaaldaketa gelditzeko.

Nola ikasi dut?

1 Adierazi zenbat ikasi duzun.

Ulertzen eta ematen ditut jarraibideak. Identifikatzen ditut esanahi bereko hitzak. Erabiltzen ditut aditzak.

Irakurtzen eta idazten ditut dd tt, ñ eta ll letrak dituzten hitzak.

Idazten ditut jarraibideak.

berrehun eta hamabost 215

214 berrehun eta hamalau

1.

2.

Margotu honela: Badakit nola egin Laguntza behar dut Ez dakit nola egin

Sekuentziaziorako eta teknikak

lantzeko proposamenak

Informazio gehiago gako hauei buruz: Lankidetzako ikaskuntza Pentsamenduaren garapena Hezkuntza emozionala

Lankidetzako ikaskuntza

Taldeebaluazioa ekintza positiboak nahiz mantendu beharrekoak eta zein diren hobetzeko modukoak, eta zer neurritan haien arteko lan-harremanak diren eraginkorrak eta lagungarriak helburuak lortzeko.

1

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile Buru pentsalariak

gero, bidezko hobekuntza guztiak proposatu behar dira. Komeni da autoebaluazioa eta koebaluazioa sartzea, ikasleak protagonistak izateko beren indarguneak eta hobetzeko aukerak detektatzeko orduan, lankidetzan lan egiteko. Autoreak/Egokitzapena: Varas, M.; Rodríguez, A.; García, G.; Acosta, E.; Moya, P.; Delgado, C., eta Wazne, C. autoreen aldaera. José Ramón Otero Irakaskuntza Kooperatiba. Ártica ikastetxea.

1. Irakasleek ariketa planteatu ondoren, ikasleek (talde txikitan jarrita) elkarri azalduko diote beren ustez nola egin behar den proposaturiko jarduera edo erronka.

2. Helburua eta egin beharreko urratsak argi daudenean, ariketa banaka egingo dute.

3. Zalantzarik egonez gero, errepikatu egingo da azaldutako prozedura. Talde berean askotariko soluzioak daudenean ere errepikatu egingo da.

Oharra: errepikatze-prozesu bakoitza norabide bikoitzean ikasteko beste aukera bat balitz bezala bizi behar da; norabide bikoitz hori taldekideen arteko interakzioak sustatzen du.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile

Autoreak/Egokitzapena: Kagan, S. autorearen aldaera..

1. «Buru pentsalariak» teknikaren aldaera da. Taldekideen arteko azalpenen ostean, eta ariketa banaka egin ondoren, parte-hartzaile bakoitza 1etik 4ra zenbakituko da (taldea 4 kidekoa izanez gero).

2. Gero, irakasleak zenbaki bat aukeratuko du, ausaz; zenbaki hori duen ikasleak erantzuna emango du, taldearen izenean. Teknika honetarako, erantzun aurreko fasean talde osoak argi izan behar du soluziora heltzeko erabili den prozedura.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Oharra: zenbaki batez aukeraturiko ikasleari ebaluazioaren ikuspegitik egiten zaion balioespenak ez du eraginik izango gainerako taldekideengan. Ez da sortuko etorkizuneko taldeak eratzea baldintzatzen duen etiketarik. Bestalde, ikasleei arrakastak bermatu nahi dizkiegu; garrantzitsua da egiten zaizkien galderak haien aukeretatik hurbilekoak izatea. Horrela, ikasleen autoestimua indartu, konfiantza hobetu, etiketak ekidin eta etorkizunean ere ariketa arrakastatsuak bermatuko ditugu.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile

Autoreak/Egokitzapena: Faickney, A. autorearen brainstorming edo ideia-jasa teknikaren aldaera.

1. Talde txikiak eratuko dira, eta, ariketa planteatu ondoren, ideiak edo erantzunak banaka pentsatzeko astia emango diegu ikasleei. Garrantzitsua da fokua soluzioan edo emaitzan ez jartzea, soluziora heltzeko jarraitu behar den prozeduran baizik.

2. Ondoren, erlojuaren orratzen noranzkoan, partekatu egingo dira ideiak eta erantzunak. Taldeko haur guztiek hartuko dute parte, aldez aurretik ezarritako txanden arabera eta antzeko denbora tartean.

3. Fase hau amaitutakoan, banaka jarrita, ikasleek taldekideen ideietan oinarrituz ebatziko dute ariketa.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile Egiaztatu 4

Autoreak/Egokitzapena: Calvo, J; Mesa, R., eta Quevedo, V.

1. Ariketa banaka egin ondoren, eta talde handian edo irakasleak zuzendu baino lehen, soluzioak talde txikitan partekatuko dira, egiaztatzeko, zuzentzeko, arrazoitzeko eta hainbat jardunbide trukatzeko.

2. Teknika honek aukera ematen du ikasleek ahoz azaltzeko ariketari emandako erantzuna; zenbait kasutan, gainera, estrategia berriak azalduko dizkiete ikaskideei.

3. Egon daitezkeen zalantzak taldean ebatzi ezean, irakasleak beste talde bati planteatuko dizkio, talde handian ebazteko fasean. Irakaslea, betiere, erantzuna emateko azken baliabidea izango da.

Taldeka interpretatu 5

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile

Autoreak/Egokitzapena: David eta Roger Johnson eta Pujolàs, P. autoreen aldaera.

1. Talde txikiak osatu ondoren, testu bat irakurtzea edo irudi bat ikuskatzea proposatuko zaie ikasleei.

2. Bi kasuotan, helburua ulermena da, arlo guztietan eta eguneroko bizitzan dauden testu jarraituak

LANKIDETZAKOIKASKUNTZA

2. Teknika honek aukera ematen du ikasleek ahoz azaltzeko ariketari emandako erantzuna; zenbait kasutan, gainera, estrategia berriak azalduko dizkiete ikaskideei.

3. Egon daitezkeen zalantzak taldean ebatzi ezean, irakasleak beste talde bati planteatuko dizkio, talde handian ebazteko fasean. Irakaslea, betiere, erantzuna emateko azken baliabidea izango da.

LANKIDETZAKOIKASKUNTZA

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile Taldeka interpretatu 5

Autoreak/Egokitzapena: David eta Roger Johnson eta Pujolàs, P. autoreen aldaera.

1. Talde txikiak osatu ondoren, testu bat irakurtzea edo irudi bat ikuskatzea proposatuko zaie ikasleei.

2. Bi kasuotan, helburua ulermena da, arlo guztietan eta eguneroko bizitzan dauden testu jarraituak edo etenak aurkeztuz.

3. Gero, eta erlojuaren orratzen noranzkoan, ikasle bakoitzak (banaka eta ahoz) partekatu egingo du irakurritakoaren edo ikusitakoaren interpretazioa; ondoren, denek batera erantzungo diete horri buruz egin diren galderei.

Entzulearen eskaria 6

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile

Autoreak/Egokitzapena: Hezkuntza Berrikuntzako Laborategiaren aldaera. Ártica ikastetxea. José Ramón Otero Irakaskuntza Kooperatiba.

1. Talde txikitan, irakasleak ariketa bat proposatuko du eta ikasleek, banaka jarrita, hori ebazteko modua pentsatuko dute.

2. Hitz egiteko txanda irekiko da, taldekide bakoitzak ariketari nola emango dion erantzuna azaltzeko. Taldeak proposamenik interesgarriena aukeratuko du ariketari erantzuna emateko.

3. Teknika honen bidez, ariketari erantzuna emateko behar diren trebetasunak ez ezik, taldearekin enpatizatzeko eta argi zein segurtasunez komunikatzeko trebetasun batzuk ere garatuko dira.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile Lapitzak erdira 7

Autoreak/Egokitzapena: Kagan, S.; Pujolàs, P.

1. Talde heterogeneoak osatu ondoren, lau galderatan egituraturiko ariketa batetik abiatuko gara.

2. Taldekide bakoitzari galdera bat esleituko zaio eta lapitza mahaiaren erdian utziko du.

3. Txandaka, galdera horren ardura duen pertsonak soluzioa irakurri eta proposatuko du; taldekideek iritzia emango dute (hau ere txandaka, denek parte hartzeko), eta soluziora nola heldu eztabaidatuko da.

4. Argi dutenean, lapitza hartu eta ebatzi egingo dute ariketa (hitz egin gabe). Ariketa ebaztean taldekideren bati galdera bat sortzen bazaio, berriro utziko du lapitza erdian, ariketa gelditzeko eta taldekideei zalantza azaltzeko. Galdera guztiak dinamika hori erabiliz ebatziko dira.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile 1-2-4 8

Autoreak/Egokitzapena: Pujolàs, P.

1. Talde osoari galdera bera planteatuz abiatuko gara.

2. Lehenik, banaka jarrita, ikasle bakoitzak erantzuna pentsatu eta idatzi egingo du.

3. Gero, binaka jarrita, erantzunak trukatuko dituzte, eta, ados jarriz, erantzun bakarra idatziko dute.

4. Azkenik, lauko taldetan jarrita, bikoteen erantzunak eztabaidatuko dituzte, eta dinamika bera errepikatuko dute; amaitzeko, talde osorako komuna den erantzun batera helduko dira.

Taldeak: 2-4 parte-hartzaile Orri birakaria 9

Autoreak/Egokitzapena: Kagan, S.; Pujolàs, P.

1. Orri zuria eta kolore bateko arkatz markatzailea emango zaizkio taldekide bakoitzari.

2. Jarraibidea emango da: hainbat erantzun dituen galdera, segidak, marrazkiak, istorioak sortzea, etab.

3. Taldekide bakoitzak, txandaka, erlojuaren orratzen noranzkoan, ekarpen bat edo gehiago idatziko du

1. Talde osoari galdera bera planteatuz abiatuko gara.

2. Lehenik, banaka jarrita, ikasle bakoitzak erantzuna pentsatu eta idatzi egingo du.

3. Gero, binaka jarrita, erantzunak trukatuko dituzte, eta, ados jarriz, erantzun bakarra idatziko dute.

Lankidetzako ikaskuntza

Orri birakaria 9

Taldeak: 2-4 parte-hartzaile

4. Azkenik, lauko taldetan jarrita, bikoteen erantzunak eztabaidatuko dituzte, eta dinamika bera errepikatuko dute; amaitzeko, talde osorako komuna den erantzun batera helduko dira. Autoreak/Egokitzapena: Kagan, S.; Pujolàs, P.

1. Orri zuria eta kolore bateko arkatz markatzailea emango zaizkio taldekide bakoitzari.

2. Jarraibidea emango da: hainbat erantzun dituen galdera, segidak, marrazkiak, istorioak sortzea, etab.

3. Taldekide bakoitzak, txandaka, erlojuaren orratzen noranzkoan, ekarpen bat edo gehiago idatziko du (egon daitekeen erantzun-kopuruaren arabera, talde osoak har dezake parte), baina errepikatu gabe. Garrantzitsua da taldekideen artean idazkaririk ez egotea. Bakoitzak bere ideiak idatzi behar ditu. Ekarpen horiek idatzi ahala, gainerako taldekideak adi egongo dira, eztabaidatzeko edo ñabardurak egiteko.

4. Amaierako produktua talde osoaren ardura izango da. Denek parte hartzen dutenean, eta bidezkoa bada, talde handian komentatuko da; irakaslea dinamizatzailea izango da.

Taldeak: 2-4 parte-hartzaile 5 minutuko geraldia 10

Autoreak/Egokitzapena: Kagan, S.; Pujolàs, P.

1. Taldeari azaltzeko orduan, irakasleak bost minutuko geraldia ezarriko du.

2. Bikoteak egingo dira, edukiari buruz pentsatzeko nahiz hausnartzeko eta gutxienez gaiari buruzko bi zalantza galdetzeko.

3. Ondoren, bi bikote batuko dira, 4ko talde bat osatzeko eta zalantzei erantzuten saiatzeko.

4. Azkenik, txandaka, bikoteek edo taldeek beren galderetako bat egingo diete gainerako taldeei, galderak errepikatu gabe. Gainerako taldeetako ikasleek zalantza ebazten ez badute, irakasleak azalduko du.

Oharra: denbora egokitu egin daiteke, landu beharreko gaiaren zailtasunaren arabera.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile Taldeka irakurri

Autoreak/Egokitzapena: Pujolàs, P.

1. Testu bat irakurri edo bideoak nahiz diapositibak ikusiko dira.

2. Taldekide batek ozen irakurriko du paragrafo bat.

3. Hurrengoak (erlojuaren orratzen noranzkoan) azaldu edo laburbildu egingo du testu hori.

4. Ondoren, gainerako taldekideek esan beharko dute ados dauden ala ez azalpenarekin, eta ñabardurak egin edo informazio gehiago emango dute.

5. Paragrafoa laburbildu duen bigarren taldekide horrek, gero, hurrengo paragrafoa irakurriko du; segida hori testua amaitu arte errepikatuko da.

Talde izenduna 12

Autoreak/Egokitzapena:

Delbecq eta Van de Ven

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile

1. Ariketa edo galdera idatzi batetik abiatuko gara; talde osoak erraz ulertzeko modukoa izango da.

2. Hartu beharreko erabakiari edo erabakiei buruzko banakako «ideia-jasa» egin ondoren, zenbakiak jarrita ordenatuko dira, eta koadernoan, orri batean edo txarteletan idatziko dira.

3. Talde bakoitzeko kide guztien artean eztabaidatuko da; taldekide batek ideia guztiak idatziko ditu eta gainerakoek azalpenak emango dituzte.

4. Ondoren, bozkatu egingo dira ideiak.

5. Taldea gehien ordezkatzen duenak izango du balioespenik handiena, eta lehentasuna izango du talde handian.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile Batu 13

Autoreak/Egokitzapena: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

1. Banaka egin beharreko ariketa bat proposatzen da; ikasleek erantzuna edo iritzia eman beharko

3. Talde bakoitzeko kide guztien artean eztabaidatuko da; taldekide batek ideia guztiak idatziko ditu eta gainerakoek azalpenak emango dituzte.

4. Ondoren, bozkatu egingo dira ideiak.

5. Taldea gehien ordezkatzen duenak izango du balioespenik handiena, eta lehentasuna izango du talde handian.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile Batu 13

Autoreak/Egokitzapena: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

1. Banaka egin beharreko ariketa bat proposatzen da; ikasleek erantzuna edo iritzia eman beharko dute: «Nire ustez… zeren…».

2. Taldekideen artean aztertuko dute. Banaka jarrita, erantzunak entzun ahala, idatzi egingo dituzte ekarpenen bat egiten duten erantzunak edo iritziak, edo erantzuna osatzen edo sakontzen dutenak.

3. Talde guztien artean komentatuko da, parte-hartzaile bakoitzaren ekarpenei esker aberasturiko erantzunak kontuan hartuz. Era berean, gainerako taldeek emandako ekarpenekin ere aberastu daiteke.

4. Azkenik, parte-hartzaile bakoitzak birformulatu egin dezake bere hasierako erantzuna, ikaskideek talde handian egindako ekarpenei esker.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile Buru-hausgarria 14

Autoreak/Egokitzapena: Aronson, E.; Kagan, S.; Pujolàs, P.

1. Lau arlotan edo «azpigaitan» banatzeko moduko gai multzo batetik abiatuko gara. Taldekide bakoitzari bat emango zaio.

2. Ikasle bakoitzari baliabideak emango zaizkio, eta denbora tarte bat utziko da taldekide bakoitzak gaian sakontzeko.

3. Azpigai bera ikertu duten «aditu taldeak» antolatuko dira, eta horiek bildu egingo dira ezaguerak partekatzeko eta sakontzeko.

4. Taldekide bakoitza bere jatorrizko taldera itzuliko da, eta aurreko urratsean adituen ekarpenekin aberasturiko zatia azalduko die taldekideei.

5. Amaitzeko, talde bakoitza eduki guztia biltzen eta laburbiltzen joango da, kartoi mehe batean edo aplikazio digital baten bidez.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Autoreak/Egokitzapena: Pujolàs, P. ; Kagan, S. (aldaera).

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile

1. Orri zuri baten eta bolaluma nahiz arkatz markatzaile baten laguntzaz (talde bakoitzak kolore batekoa), taldekide bakoitzak planteaturiko egoeraren erantzuna idatziko du: «Nire ustez...» («orri birakaria» teknikan egindakoaren antzean).

2. Ondoren, proposamenak taldekide guztien artean partekatuko dira, eta erantzun bakarra adostuko da; erantzun hori orri birakarian idatziko da, aukeraturiko koloreko bolalumarekin edo arkatz markatzailearekin: «Gure taldearen iritziz...».

3. Gero, erlojuaren orratzen noranzkoan, orri birakariak hurrengo taldeari emango zaizkio; talde horrek, aukeraturiko kolorea duen bolaluma edo arkatz markatzailea erabiliz, erantzuna idatziko du, aurreko taldearen erantzunen azpian. Eta horrela, harik eta orri birakariak talde guztietatik igaro arte.

4. Orri birakaria talde bakoitzera itzultzen denean, jasotako ekarpenak irakurriko dituzte eta adosturiko erantzun bat emango dute: «Gainerako taldeen ekarpenak irakurri ondoren, gure taldearen ustez, planteaturiko egoeraren erantzuna…». Erantzun horiek ikaskideei azaltzeko aukera dago, eta, horretarako, bozeramaile bat egongo da talde bakoitzean.

Zalantza-zakua 16

Autoreak/Egokitzapena: Tallón, M.ª J., honetan oinarrituz: Kagan, S.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile

1. Gaia edo edukia aztertu ondoren, ikasle bakoitzak zalantzaren bat idatziko du.

2. Taldekide guztien artean aztertuko dute, eta, zalantzaren bat argitu gabe geldituz gero, «zalantzazakuan» sartuko da.

3. Ondoren, talde handian, irakasleak banan-banan aterako ditu idatzitako zalantzak; talde bakoitzean, horren erantzunari buruz eztabaidatzea proposatuko du.

4. Talderen batek erantzuna badaki, bozeramaile baten bidez azalduko du. Zalantza hori planteatu

4. Orri birakaria talde bakoitzera itzultzen denean, jasotako ekarpenak irakurriko dituzte eta adosturiko erantzun bat emango dute: «Gainerako taldeen ekarpenak irakurri ondoren, gure taldearen ustez, planteaturiko egoeraren erantzuna…». Erantzun horiek ikaskideei azaltzeko aukera dago, eta, horretarako, bozeramaile bat egongo da talde bakoitzean.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile

Autoreak/Egokitzapena: Tallón, M.ª J., honetan oinarrituz: Kagan, S.

1. Gaia edo edukia aztertu ondoren, ikasle bakoitzak zalantzaren bat idatziko du.

2. Taldekide guztien artean aztertuko dute, eta, zalantzaren bat argitu gabe geldituz gero, «zalantzazakuan» sartuko da.

3. Ondoren, talde handian, irakasleak banan-banan aterako ditu idatzitako zalantzak; talde bakoitzean, horren erantzunari buruz eztabaidatzea proposatuko du.

4. Talderen batek erantzuna badaki, bozeramaile baten bidez azalduko du. Zalantza hori planteatu duen taldeak erantzuna idatziko du, gainerako ikasle guztiek edo irakasleak balioztatzen dutenean.

5. Zalantza ebatzi gabe gelditzen bada, irakasleak ebatziko du.

6. Teknika amaitu ondoren, garrantzitsua da talde bakoitzean idatzitako erantzunak irakurtzea edo ahoz esatea, benetan ebatzi direla egiaztatzeko.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile Lana prestatu 17

Autoreak/Egokitzapena: Ártica ikastetxeko Hezkuntza Berrikuntzako Laborategiaren aldaera, David eta Roger Johnson autoreetan oinarrituz

1. Irakasleak zer lan egin behar den azalduko du.

2. Taldeak urratsez urrats ikuskatuko du lana, helburua ondo ulertu dela segurtatzeko. Horretarako, urratsak parte-hartzaileen artean banatu daitezke. Lehen ikasleak urratsa irakurriko du eta zertan datzan azaltzen saiatuko da, bere hitzak erabiliz. Taldekideek azalpena balioesten badute edo ekarpenekin aberasten bada, bigarren pertsonaren txanda izango da, eta horrela.

3. Urratsak azaldu eta egin ondoren, taldeak berrikusi egingo du lana, ondo egin dela segurtatzeko eta kide guztiek ulertu dutela egiaztatzeko.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile Galdera-katea 18

Autoreak/Egokitzapena: Pujolàs, P.

1. Talde bakoitzak aztertzen ari den gaiari buruzko galdera bat pentsatu eta idatziko du. Ezin dira galderak errepikatu.

2. Taldeko bozeramaileak ozen egingo dio galdera ondoko taldeari, erlojuaren orratzen noranzkoan.

3. Galdera jasotzen duen taldeak erantzuna adostu, eta bozeramileak ozen esango du.

4. Urratsak behin eta berriz egingo dira, harik eta azken taldeak galdera-katea hasi duen taldeari galdera egin arte.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile Hitzen eta esaldien jolasa 19

Autoreak/Egokitzapena: Pujolàs, P. eta Kagan, S. autoreen lanean oinarrituta.

1. Talde bakoitzak azterturiko gaiari buruzko lau hitz desberdin pentsatu eta idatziko ditu. Taldeek ezin dituzte hitzak errepikatu.

2. Talde bakoitzak, adostasunez, bi esaldi egingo ditu hitz bakoitzarekin: bata azterturiko gaiaren testuinguru berean eta bestea antzeko testuinguru batean.

3. Erlojuaren orratzen noranzkoan, talde bakoitzeko bozeramaileak ahoz esango dizkio hitzak hurrengo taldeari.

4. Bigarren puntuko jarraibideak kontuan hartuz, taldeek bi esaldi egingo dituzte jasotako hitzetako bakoitzarekin.

5. Prozesua behin eta berriz egingo da, harik eta talde bakoitzak aukeraturiko hitzak guztiei heldu arte.

6. Denen artean komentatuko da, hitz berekin egindako esaldiak azalduz eta konparatuz.

LANKIDETZAKOIKASKUNTZA

4. Bigarren puntuko jarraibideak kontuan hartuz, taldeek bi esaldi egingo dituzte jasotako hitzetako bakoitzarekin.

5. Prozesua behin eta berriz egingo da, harik eta talde bakoitzak aukeraturiko hitzak guztiei heldu arte.

6. Denen artean komentatuko da, hitz berekin egindako esaldiak azalduz eta konparatuz.

Mahai-ingurua 20

Autoreak/Egokitzapena: Kagan, S.

Taldeak: 4-5 parte-hartzaile

1. Banaka, erlojuaren orratzen noranzkoan, erantzuna (soluzioa) emango zaio planteaturiko arazoari.

2. Taldekideen erantzun, iritzi eta arrazoi guztiak entzungo dira.

3. Taldeak eztabaidatu, eta galdera bakarra adostuko du; ahoz azalduko die erantzuna gainerako taldeei, bozeramailearen bidez.

Lauren arteko eskema 21

Autoreak/Egokitzapena: Aronson, E.; Kagan, S.; Pujolàs, P.

1. Banaka, azterturiko gaiaren eskema egingo da.

2. Binaka jarrita, eskema komentatuko da, haren enuntziatuak elkarrekin osatuz.

Taldeak: 4 parte-hartzaile

3. Taldeka, berriz ere komentatu eta osatu egingo dira eskemaren enuntziatuak, koherentzia orokorra taldekide guztien artean ikuskatuz.

4. Talde bakoitzeko bozeramaileak emaitza taldeei azaldu, eta talde guztien bozeramaileen ekarpenekin osatuko da eskema, behin betiko eskema sortzeko.

Oharra: Lankidetzako «1-2-4» eta «batu» tekniken aldaera gisa sortu da, ikaskuntzako estrategia hauekin konbinatuz: «oinarrizko eskema», «kontzeptu-mapa», «lotura-mapa», «denbora-lerroa», etab.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

22 Gai partekatuak

Autoreak/Egokitzapena: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Taldeak: 2-4 parte-hartzaile

1. Banaka, eskema bat egingo da esleituriko puntu baten inguruan (taldekide bakoitzak puntu bat landuko du).

2. Binaka jarrita, elkarrekin komentatuko dute; egindako eskemak konparatu eta erkatu, eta ezaugarri berdinak eta desberdinak ezarriko dira.

3. Taldeka, eskemak berriro partekatuko dira, ezaugarri berdin eta desberdin berriak ezarriz. Taldekide guztiek koherentzia orokorra ikuskatuko dute.

4.Talde bakoitzeko bozeramaileak taldearen behin betiko eskema azalduko die gainerako taldeei.

Oharra: Lankidetzako «lauren arteko eskema» teknikaren aldaera gisa sortu da. Baina kasu honetan ikasleek hau aztertu behar dute: taldeak zenbat kide dituen, hainbat egoera edo gai (elkarrekin zerikusia dutenak), ezaugarri edo alderdi jakin batzuen inguruan (batzuk berdinak eta beste batzuk desberdinak).

PENTSAMENDUARENGARAPENA

Pentsamenduaren garapena

Hezkuntzako gakoak

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Autorea: Decroly, O.; A. Escamillak egokituta.

Deskribapena: ideia nagusi batean oinarrituz, ideia hori aztertzeko lagungarriak diren galderak sortzen dira.

Ekintza: irakasleek landu behar den edukiari buruzko galderak egingo dituzte; galdera horiek zerikusia izango dute espazioarekin, denborarekin, jatorriarekin, erabilgarritasunarekin, lanarekin, etikarekin, moralarekin eta gizartearekin.

Oharrak: ahoz edo idatziz landu daiteke, antolatzaile grafikoaren laguntzaz. Komeni da hasieran talde handian egitea, ikasleek metodoa ikasi arte. Zuzenketak enpatikoak izango dira, ikasleen interesa eta motibazioa mantentzeko. Amaitu ondoren, ikasleek laburpena egingo dute.

Espazio-loturak Kokapena, tamaina, distantzia, forma Non dago? Nolakoa da? Non gertatu da?

Lotura etikoak, moralak eta sozialak

Ohiturak, jaiak, gertaerak, ospakizunak, arauak, balioespena Nola jarduten da? Zer araurekin edo jarraibiderekin? Zer balioespen egiten dugu?

Erabilgarritasun- eta lan-loturak

Ondorioak, helburua, lanbideak, tresnak edo erremintak Zertarako?

Zein dira ondorioak? Nor? Zerekin?

Ideia nagusia

Banakakoa, lankidetzataldekoa edo talde handikoa izan daiteke.

Denbora-loturak

Denboran kokatu: iraupena, jarraipena, aldiberekotasuna Noiz?

Zenbat denboratan? Lehenago, gero, aldi berean?

Jatorri-loturak

Zehaztasuna espazioan eta denboran, jatorrizko materialak, eragina duten sustraiak Nondik? Noiztik? Zerekin? Badu antzik? Badu desberdintasunik?

Zergatizko loturak

Arrazoiak, zergatiak, argudioak Zergatik? Zertarako?

Autoreak: Hernández, P., eta García, L. A.; A. Escamillak egokituta.

Deskribapena: pentsamendua eduki batean oinarrituz antolatzen da; identifikatu egiten da, konparatu, kausak eta efektuak lotu, arrazoitu eta balioetsi.

Ekintza: fase bakoitzeko galdera egiten da; horrela, ikasleek pentsatu, eta ikaskideekin partekatuko dute beren pentsamendua.

Oharrak: ahoz edo idatziz landu daiteke, antolatzaile grafikoaren laguntzaz. Komeni da hasieran talde handian egitea, ikasleek metodoa ikasi arte. Zuzenketak enpatikoak izango dira, ikasleen interesa eta motibazioa mantentzeko. Amaitu ondoren, ikasleek laburpena egingo dute.

Arrazoitu, balioetsi Zer ondorio ateratzen dugu?

Zer balioesten dugu?

Identifikatu Zer da? Nolakoa da? Hainbat mota daude?

1

Gurpil 2 4 logikoa 3

Kausa-efektu loturak finkatu

Zergatik? Zein dira ondorioak?

Konparatu

Honetan da antzekoa: …?

Honetan da desberdina: …?

Bigarren

Banakakoa, lankidetzataldekoa edo talde handikoa izan daiteke. Gurpil logikoa

PENTSAMENDUARENGARAPENA

Alderdi guztiak aztertu (AGA) 3

Autorea: De Bono, E.; A. Escamillak egokituta.

Deskribapena: teknika honek pentsamenduaren malgutasuna sustatzen du; gainera, aukera ematen du zehatz aztertzeko zergatik gertatzen den egoera jakin bat, zergatik jarduten dugun modu jakin batean, etab.

Ekintza: zenbait galdera egiten zaizkie ikasleei: zergatik…?, zer…?, zer arrazoi…?, zergatik behar dugu…?, zer dela eta…?, etab.

Oharrak: ahoz edo idatziz landu daiteke, antolatzaile grafikoaren laguntzaz. Amaitu ondoren, ikasleek laburpena egingo dute. Komeni da hasieran talde handian egitea, ikasleek metodoa ikasi arte. Zuzenketak enpatikoak izango dira, ikasleen interesa eta motibazioa mantentzeko.

Denbora-lerroa 4

Autoreak: Gantt-en diagraman oinarrituta, J.Calvok egokituta; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Banakakoa, lankidetzataldekoa edo talde handikoa izan daiteke.

Banakakoa eta lankidetza- taldekoa izan daiteke.

Deskribapena: lagungarria da denbora jakin batean izandako gertaerak edo fenomenoak antolatzeko. Edozein gertaera edo istorio (benetakoa nahiz asmatua) ulertzeko eta adierazteko erabil daiteke, segida kronologiko bat grafiko bidez edo buruz irudikatuz, modu bisualean.

Ekintza: irakurri edo entzun duten istorioari edo gertaerari edo kontatu nahi dutenari buruzko denbora-lerroa egingo dute ikasleek koadernoan. Hasieran, modu grafikoan egin behar da; gero, barneratu egingo dute eta denbora-lerro hori buruz eraikitzen jakin behar dute, bizitzan planteatzen zaizkien egoera guztiei dagokienez.

Oharrak: komeni da aldez aurretik adibide batzuk ematea, batez ere hasierako mailetan. Teknika oso erabilgarria da irakurgai baten edukia ulertzeko eta antolatzen jakiteko edo istorio bat asmatzeko, edozein prozesu antolatzeko (bilakaera historikoa, uraren zikloa…), problemak ebazten dituen prozedura azaltzeko, etab.

Informazioa: 1. gertaera...

Informazioa: 3. gertaera...

Informazioa: 5. gertaera...

Informazioa: 7. gertaera...

Informazioa: 2. gertaera...

Informazioa: 4. gertaera...

Informazioa: 6. gertaera...

Informazioa: 8. gertaera...

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Istorio-laukia 5

Autoreak: Spectrum proiektua: Gardner, Feldman eta Krechevsky; A. Escamillak egokituta.

Deskribapena: teknika honen helburua istorioak kontatzeko gaitasuna garatzea da; horretarako, istorio bat proposatzen da agertoki batean eta pertsonaia batzuekin; hori guztia malgutasunez egiten da, agertokiaren, pertsonaien eta edukien aukerak gehiago izateko, pentsamenduko trebetasunen garapena sustatuz.

Ekintza: istorio-laukian adierazitako eszenarekin zerikusia duen istorioa aurkeztuko du irakasleak; egitura erraza izango du, eta, egitura horretan oinarrituz, galderak egingo ditu:

• Hasiera: non gertatu zen?, nor ziren?, noiz gertatu zen?

Agertokia edo pertsonaiak

Hasiera Non gertatu zen? Nor ziren? Noiz gertatu zen?

Talde handian egin daiteke. Ikasleek hitza eskatuko dute erantzunak emateko; gainera, errespetatu egingo dituzte gainerakoen iritziak, eta, desadostasunik badago, arrazoitu egingo dute beren jarrera.

• Korapiloa: zer gertatu zen?, non?, zergatik?, nor daude inplikatuta?

• Amaiera: nola konpondu zuten?, zer gertatu zen azkenean?

Honela amaituko dugu istorioa: «Hala bazan ala ez bazan, sar dadila kalabazan».

Oharrak: lehen fase gidatuago batetik (ikaslea motibatzeko eta istorioa gogoratzeko) bigarren fase batera igaroko gara; azken horretan, istorioak asmatzeko eskatuko diegu, lehen azaldu diren oinarrizko galderetan oinarrituz: hasiera-korapiloaamaiera.

Korapiloa Zer gertatu zen? Non? Zergatik?

Amaiera Nola konpondu zuten? Zer gertatu zen azkenean?

Autorea: Harvardeko Zero proiektuko Visible Thinking, egokituta.

Deskribapena: arrazoibidea eta azalpenak aktibatzeko estrategia da; egoera bat, problema bat edo galdera bat planteatzen zaie ikasleei. Zenbait minutuz hausnartu ondoren, erantzuna ikaskidearekin partekatzeko eskatuko diegu, eta erantzunera eramaten duten arrazoiak ere komentatzeko. Garrantzitsua da entzute aktiboa edukitzea.

Ekintza: edozein arlotako ariketa askotan erabil daiteke; adibidez, albiste batean, irakurgai batean, lan grafiko batean, abesti edo musika-lan batean, kirol-ariketa batean, matematika-problema batean, gertaera natural edo sozial batean, etab. Irakaslearen galdera erraza izan daiteke; esaterako: Zer deritzozue…?

Oharrak: lankidetza-teknika baten bidez landu daiteke.

Egoera (albistea, matematikaproblema, prozesu naturala, soziala, irakurketa…).

Erantzun berria, ikaskide baten erantzuna eta arrazoiak entzun ondoren landua.

Erantzun komun partekatua.

Erantzun berria, ikaskide baten erantzuna eta arrazoiak entzun ondoren landua.

Banakakoa, lankidetzataldekoa edo talde handikoa izan daiteke. Pentsatu eta binaka jarrita

A + B ikasleek partekatu egiten dituzte erantzunak eta arrazoibideak

«B» ikaslea Erantzuna eta arrazoibidea

«A» ikaslea Erantzuna eta arrazoibidea 2. aukera 3. aukera 1. aukera

PENTSAMENDUARENGARAPENA

Arazo-bilatzailea 7

Autoreak: Elias, M. J.; Tobias, S. E. eta Friedlander, B. S.; A. Escamillak egokituta.

Deskribapena: teknika hau ona da gatazkaegoerak sakon aztertzeko, galderetan oinarrituz. Lehen fasean (Arreta jartzea, gogoratzea eta aztertzea), gertaerak ezagutzen eta aztertzen dira; bigarrenean (Balioestea eta erabakiak modu aktiboan proposatzea), faktore emozionalak sartzen dira, eta, apurkaapurka, iritzi kritikoa, balioespena eta inplikazio aktiboa datoz erabaki-hartzeetan.

Ekintza: irakasleek gatazka-egoera aurkeztuko diete ikasleei, eta, ondoren, aipaturiko bi faseetako galderak egingo dira.

Oharrak: ahoz edo idatziz landu daiteke, antolatzaile grafikoaren laguntzaz. Komeni da ikasleek, lehenik eta behin, hausnartzen eta banaka erantzuten ikastea, eta, apurkaapurka, erantzunak binaka edo talde txikitan ematea, lankidetza-teknika bat erabiliz.

1. fasea

Aditu, gogoratu eta aztertu

• Zer gertatu zen

• Non

• Noiz

• Zergatik

• Nor zeuden inplikaturik

Zer sentitu nuen? Zer sentitu zuten gainerakoek? Ondo jokatu nuen? Ondo jokatu zuten?

1. Erabakiak balioestea eta modu aktiboan proposatzea

• Nire iritziz…

• Izan ere…

• Nire ustez, aukera dago…

2. Erabakiak balioestea eta modu aktiboan proposatzea

• Nire iritziz…

• Izan ere…

• Nire ustez, aukera dago…

3. Erabakiak balioestea eta modu aktiboan proposatzea

• Nire ustez…

• Izan ere…

• Nire ustez, aukera dago…

Autorea: Escamilla, A., egokituta.

Deskribapena: teknika hau ona da konparazioko azterketa eta proiekzioa egiteko, baita objektuak, pertsonaiak eta erakundeak beste garai eta leku batzuetan kokatzeko moduari buruz eztabaidatzeko ere. Aukera ematen du objektuen, pertsonen eta egoeren arteko antzekotasunak eta desberdintasunak identifikatzeko, espazio- eta denbora-koordenatuetan oinarrituz.

Ekintza: argazkiei, marrazkiei eta objektuei erreparatuz, antolatzaile grafikoetan proposatzen diren galderak egingo dira; galdera horiek aukera emango dute aztertzeko eta konparatzeko; gero, aztertzen ari garena balioesteko aukera ematen duten galderak egingo dira.

Oharrak: ahoz edo idatziz landu daiteke, antolatzaile grafikoaren laguntzaz. Komeni da ikasleek, lehenik eta behin, hausnartzen eta banaka erantzuten ikastea, eta, apurkaapurka, erantzunak binaka edo talde txikitan ematea, lankidetza-teknika bat erabiliz.

Iraganean, aspaldiaspaldi Nolakoak ziren?, gureen antzekoak ala desberdinak ziren?, zertan?, asko ala gutxi gustatzen zaizkigu?, zergatik?

Denbora-bidaiak

Gaur egun, orain Nolakoak dira?, asko ala gutxi gustatzen zaizkigu?, zergatik?

Etorkizunean, luzaro barru Nola imajinatzen dituzu?, nolakoak izango direla uste duzu?, gureen antzekoak ala desberdinak izango dira?, zertan?, asko ala gutxi gustatuko zaizkigu?, zergatik?

Bidaiak espazioan

Urruneko lekuetan Nolakoak dira?, zein dira gureen antzekoak edo desberdinak?, zertan?, asko ala gutxi gustatzen zaizkigu?, zergatik?

Hurbileko lekuetan

Nolakoak dira?, zein dira gureen antzekoak edo desberdinak?, zertan?, asko ala gutxi gustatzen zaizkigu?, zergatik?

Hasieran banaka eta, gero, lankidetza-taldetan.

Komeni da hasieran banaka aplikatzea, eta, gero, lankidetzataldetan.

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUKO GILTZAK

9

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Autorea: De Bono, E.; A. Escamillak egokituta.

Deskribapena: teknika honek pentsamendu-malgutasuna sustatzen du, baita norberaren eta gainerakoen ekintzen ondorioei buruz hausnartzeko gaitasuna ere; gainera, aukera ematen du inguruan gertaera naturalen ondorioz zer gertatzen den balioesteko eta horri buruz hausnartzeko.

Ekintza: teknikaren garapenak hiru hausnarketa planteatzen ditu, epe laburreko eta luzeko ekintzari buruz: Zer gerta daiteke? Zer ondorio izango ditu? Zer emaitza izango ditu? Bai zuretzat eta bai gainerakoentzat. Funtsezkoa da hitz egiteko txandan eta hausnarketetan errespetua izatea.

Oharrak: ahoz edo idatziz landu daiteke, antolatzaile grafikoaren laguntzaz. Komeni da, lehenik eta behin, banaka egitea eta, apurka-apurka, bikoteka edo talde txikitan egiten hastea, lankidetza-teknika bat erabiliz. Komeni da haurren esperientzietatik eta zirraretatik oso hurbil dagoen egoeratzat planteatzea. Zuzenketak enpatikoak izango dira, ikasleen interesa eta motibazioa mantentzeko. Amaitu ondoren, ikasleek laburpena egingo dute.

OeE

Ekintza edo gertakaria (sare sozialetan informazio pribatua argitaratzea, elikadura desorekatua izatea, uholdea jasatea…)

Epe luzean Zer gerta daiteke? Zer ondorio izango lituzke? Zer ondorio izango ditu?

Epe laburrean Zer gerta daiteke? Zer ondorio izango lituzke? Zer ondorio izango ditu?

Gainerakoak:

- Berdinak: adiskideak, lagunak, nebaarrebak…

- Helduak: irakasleak, gurasoak, aitonaamonak…

Autoreak: Ritchhart, Church eta Morrison. Egokituta.

Deskribapena: estrategia hau lagungarria da ikasleek beren pentsamenduez hausnartzeko, gai bati eta egoera edo arazo bati dagokionez; halaber, lagungarria da pentsamendu horiek nola eta zergatik aldatu diren aztertzeko ere.

Ekintza: euren pentsamenduak nola eta zergatik aldatu diren aztertzen eta azaltzen dutenean, arrazoitzeko trebetasunak garatzen ari dira, eta kausa-efektuko loturak identifikatzen dituzte. Era berean, metakognizioko trebetasunak sustatzen dituzte pentsamendua identifikatu eta hari buruz hitz egiten dutenean.

Oharrak: ikasleen hasierako pentsamenduak, iritziak edo sinesmenak aldagarriak direnean (egon den ikaskuntzaren ondorioz) erabiliko dugu. Pentsamendu-aldaketak talde handian azaltzeko eskatuko diegu. Gero, metodoa finkatu ondoren, talde txikitan edo bikoteka egingo dute.

Lehen pentsatzen nuen…

Ni

Gainerakoak:

Ni Ingurunea Ingurunea

- Berdinak: adiskideak, lagunak, nebaarrebak…

- Helduak: irakasleak, gurasoak, aitonaamonak… eta abuelas…

Hasieran, banaka; gero, bikoteka edo talde txikitan egin daiteke.

Gaia...

Orain pentsatzen dut… Zergatiak

Banakakoa, lankidetzataldekoa edo talde handikoa izan daiteke.

Ondorioak eta emaitzak (OeE)

Nire lehengo eta oraingo iritzia

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Autoreak: Ritchhart, Church eta Morrison. Egokituta.

Deskribapena: estrategia honen bidez, ikasleek behaketa zehatzak eta interpretazioak egingo dituzte; behaketa eta interpretazio horiek, izatez ere, honako honen ondoriozkoak dira: behaketaren bidez eskuraturiko informazioa laburbiltzearen eta, hortik abiatuz, beste galdera batzuk formulatzearen ondoriozkoak; galdera horiek bidea irekitzen diete arakatzeko eta pentsatzeko eremu berriei, eta horrek jakin-mina eta ikerketa sustatzen ditu.

Ekintza: irakasleek behatu behar den elementua aurkeztuko dute, eta, zehatz eta isilean behatzeko 2 edo 3 minutu eman ondoren, proposatzen den antolatzaile grafikoa aurkeztuko diete ikasleei. Errespetua funtsezkoa da, bai hitz egiteko txandan eta bai hausnarketetan.

Oharrak: oso egokia da edozein unitateren hasieran, landu beharreko gaiarekin zerikusia duen objektu baten, irudi baten, bideo baten edo testu baten bidez; izan ere, ikasleen interesa piztuko duten galderak sorraraziko ditu. Ahoz edo idatziz landu daiteke, antolatzaile grafikoaren laguntzaz. Komeni da lehenengo eta behin banaka egitea, eta apurka-apurka bikoteka edo talde txikitan lantzea, lankidetza-teknika bat erabiliz. Zuzenketak enpatikoak izango dira ikasleen interesa eta motibazioa mantentzeko. Amaitu ondoren, ikasleek laburpena egingo dute.

Banaka egin daiteke, lankidetza-taldean, eta fase bakoitzeko pentsamendua talde handian partekatuko da.

Ikusi PentsatuNeure buruari galdetu

Ikusi, pentsatu, neure buruari galdetu 11

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

Pentsamenduaren garapena

12 Pentsatu-gogoko izan-ikertu

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Autoreak: Ritchhart, Church eta Morrison. Egokituta..

Deskribapena: estrategia honen bidez, ikasleek errazago konektatuko dute beren aurretiazko ezaguerekin (zer dakiten edo zer ulertzen duten une jakin batean, gai jakin bati buruz), jakin-mina garatuko dute (zer galdera edo zalantza duten gai horri buruz) eta beren kezkei buruz ikertuko dute (zer jakin eta ikasi nahi duten).

Ekintza: irakasleek landu beharreko gaia edo edukia aurkeztuko dute (albistea, irudia, irakurgaia, etab.), eta antolatzaile grafikoan proposaturiko hiru faseak hasiko dira.

Oharrak: garrantzitsua da ikasleek, ahoz, beren pentsamenduak partekatzea, aurreko faseetako bakoitzean. Lankidetzan egindako ikerketa-fasearen ostean, ikerketaren emaitzak azalduko dira. Zuzenketak enpatikoak izango dira ikasleen interesa eta motibazioa mantentzeko. Amaitu ondoren, ikasleek laburpena egingo dute.

Hasieran, banaka egin daiteke. Ikerketa, lankidetza-taldean. Talde handian, fase bakoitzaren pentsamendua eta ikerturikoaren emaitza partekatuko dira.

Pentsatu Gogoko izan Ikertu

Autoreak: Ritchhart, Church eta Morrison. Egokituta.

Deskribapena: itxuraz erraza den estrategia hau objektu, irudi, irakurgai, gertaera edo horrelakoren baten deskribapenean edo interpretazioan oinarritzen da; ebidentziekin euskarritu beharko dute, eta aukera izango dute ikertu beharreko gaiari buruzko hainbat ikuspegi kontuan hartzeko.

Ekintza: garrantzitsua da ikasleek gauzak funtzionatzeko edo sortzeko moduari buruz duten pentsamendua agerian jartzea. Era berean, hausnarketa konparatua sortu behar da honako hauen artean: aurreiritzi edo estereotipo batean oinarrituriko sinesmen baten eta ziurtasun batean oinarrituriko sinesmen baten artean.

Oharrak: erabilgarria izan daiteke ikasleen aurretiazko ideiak agerian jartzeko eta haien pentsamenduak sakonago lantzeko, erantzunen atzean dauden zergatiak arrazoituz. Aldi berean, erantzunak honela adierazten ikasi behar dute: hitza eskatuz, txandak errespetatuz, ikaskideek ikasitakoari buruzko argibideak eskatuz eta, desadostasunak daudenean, adierazitako zergatiak arrazoituz.

Onena banaka egitea da, ikasle guztien aurrean.

Zer dela eta diozu hori?

Zer dela eta diozu hori?

Honen deskribapena edo interpretazioa: ... Justifikazioa eta ebidentziak

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

Ikuspegi-zirkulua 14

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Autoreak: Ritchhart, Church eta Morrison. Egokituta.

Deskribapena: estrategia honen bidez, ikasleek identifikatu eta kontuan hartzen dituzte irakurri, ikusi edo entzun berri duten gai edo objektu jakin bati buruzko hainbat ikuspegi. Kontzientzia handiagoa sortzen du pertsonek zenbait modutan pentsatu ahal izateari buruz, eta tolerantzia eta enpatia sustatzen ditu.

Ekintza: eduki edo gai batean oinarrituz, ikasle batek, banakako lana egin ondoren, berea ez den ikuspegia hartuko du (ikaskideei gaiari buruz planteaturikoen artean aukeratuta). Ikaskideek beren galderak egingo dituzte, honako honen bidez: «Ikuspegi horretatik dudan galdera bat da…». Galderak amaitu ondoren, irakasleak hau planteatuko du: «Lehen ez zenituzten ideietatik, zein dituzue orain gaiari buruz?».

Oharrak: estrategia hau talde txikitan ere (zirkulutan) egin daiteke, taldeek estrategia menderatzen dutenean.

Honetan pentsatzen ari naiz... ikuspegi honetatik...

Lehen ez zenituen ideietatik, zein dituzu orain gaiari buruz?

Autoreak: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Deskribapena: ikasleek hau egiten ikasiko dute: «ispilu» baten aurrean bi errealitate jartzen, eta, haien antzekotasunak eta desberdintasunak kontuan hartuz, konparazio burutsua eta eraginkorra egiten, gero eta autonomoagoa (animaliak, historiako uneak edo pertsonaiak, fenomeno naturalak, margolanak, kiroleko ikuskizunak edo izarrak, irakurgaiak, objektuak, etab.). Konparazioa ikertu beharreko objektu bakoitzaren azterketa zorrotzetik abiatzen da, eta aukera ematen du ikasleen bizitzako benetako egoeretan aplika daitezkeen ondorioak ateratzeko

Ekintza: bi errealitateak aurkeztuta, antzekotasunetatik hasiko gara. Minutu batzuen ostean eta banaka, ikasleek ikusi dituzten antzekotasunak idatziko dituzte antolatzaile grafikoaren erdiko zutabean. Gero, taldeka komentatuko dituzte eta adostasunera iritsiko dira. Ondoren, berriz egingo dugu dinamika, baina desberdintasunetan oinarrituz. Gero, antzekotasun eta desberdintasun garrantzitsuak aukeratzeko eskatuko diegu (gutxienez, hiru).

Oharrak: taldeko dinamikak talde handira eraman daitezke, proposamenak aberasteko eta adostasun bakarrera heltzeko, ikasleentzat garrantzitsuena denaren ondorio gisa. Metakognizioko prozesutzat, gogoeta egin dezakete honako honi buruz: zer ikasi duten, nola ikasi duten, zertarako balio dien eta noiz erabili ahal izango duten.

Ikuspegi honetatik dudan galdera bat hau da: ...

Nire ustez... Izan ere...

A errealitatea B errealitatea Ezaugarri bereizgarriak Antzekotasunak Ezaugarri bereizgarriak

Hirugarren fasea bakarrik izango da banakakoa.

Banakakoa, lankidetza-taldekoa edo talde handikoa izan daiteke. Ispilua 15

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

Pentsamenduaren garapena

6 W-ak 16

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Banakakoa, lankidetza-taldekoa edo talde handikoa izan daiteke.

Autoreak: Anderson eta Krathwohl, J. Calvok egokituta; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Deskribapena: estrategia honen bidez, ikasleak sakonago pentsatuko du gertaera edo gai bati buruz, eta sakonago ulertuko du; horretarako, galderak egingo dira, kazetaritzaikerketa balitz bezala.

Ekintza: irakasleak zer gai ikertuko den erabakiko du. Ikasleek galderak egin, eta erantzun egingo diete (guztiei edo batzuei), antolatzaile grafikoan ageri diren galderak kontuan hartuz (6 W).

Oharrak: galdera bakoitzari erantzun bat emango diote ikasleek, ebidentzietan oinarrituz. Lankidetza-estrategiak erabil ditzakete, eta, azkenean, talde handian azalduko dituzte ondorioak.

Autoreak: Ritchhart, R.; Church, M., eta Morrison, K. Egokituta.

Deskribapena: estrategia honen bidez, ikasleek errazago egingo dituzte gai, gertaera edo irakurgai bati buruzko kontzeptu-mapak. Modu oso ona izan daiteke ikasleek ikertzen ari diren gaia edo objektua ondo ulertu duten balioesteko.

Ekintza: helburua kontzeptu-mapa sortzea da, modu egituratuan, urrats hauei jarraituz: ikertzen ari den gaiari buruzko ideia- edo hitz-zerrenda sortzea. Ideiak edo hitzak sailkatzea, haien garrantzia kontuan hartuz, erdian garrantzitsuenak eta inguruan bigarren mailakoak jarrita. Ideiak edo hitzak lerroen bidez lotzea. Kontzeptu-mapa azpikategoria txikiagoekin garatzea.

Oharrak: garrantzitsua da ikasleek kontzeptu-mapak egiten jakitea; izan ere, lagungarriak dira haien pentsamenduak antolatzeko, baita ideiak lotzeko modua ikuskatzen laguntzeko ere. Lehen bi faseak banakakoak izatea iradoki nahi dugu. Azkenean, kontzeptu-mapak ikaskideekin partekatuko dituzte.

Hasieran banakakoa, eta gero binaka edo talde txikitan egin daiteke.

Sortu – sailkatu – lotu – garatu

Sortu Sailkatu

ideia edo alderdien zerrenda

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

PENTSAMENDUKO GILTZAK

Arrazoitu – oztopatu – erantzun – laburbildu (AOEL)

Deskribapena: estrategia honek aukera ematen du norberaren ideiak arrazoitzeko eta haien alde egiteko, norberaren pentsamendua berreraikitzeko lagungarriak diren aurkako ideiak kontuan hartuz.

Ekintza: irakasleak estrategia zer egoeratan aplikatuko den adieraziko du, zenbait galdera eginez; galdera horiek lau fasetan bilduko dira, proposaturiko antolatzaile grafikoaren arabera.

Oharrak: modurik egokiena ikasleek ahoz adieraztea da, baina idatziz ere egin daiteke.

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Autorea: Escamilla, A. Egokituta.

Banaka, binaka edo taldeka egin daiteke.

Arrazoitu Zergatik...? Zer?

Laburbildu: Horrenbestez... Beraz... Proposamena

Erantzun: Bai, zeren...

Pentsatu behar dugu...

Autoreak: Ritchhart, R.; Church, M., eta Morrison, K. Egokituta..

Deskribapena: estrategia honek ikasleari aukera ematen dio ideia edo proposamen bat hainbat ikuspegitatik aztertzeko, antolatzaile grafikoan proposaturikoaren arabera. Ikertzen ari den gaiak ikuspegi desberdinak dituenean erabiltzen da, edo ikasleek gaiari buruzko iritzi oso sustraituak dituztenean.

Ekintza: ikasleek egoera aurkeztuko dute. Kartoi mehean edo arbelean, lau eremu bereiziko ditugu, iparrorratzaren mutur bakoitzerako bat, eta paper itsasgarriak banatuko ditugu, ikasleek beren pentsamenduak idazteko. Ondoren, iparrorratz-mutur bakoitzeko galderak egingo dira: G = Gogo handia/Zirrarak: zer da ideia edo egoera honetatik gehien kilikatzen zaituena?, zer alde on aurkitzen dizkiozu?, zer da zirraragarriena? O = Oztopoa/ Kezka: zer oztopo edo zailtasun ikusten dizkiozu ideiari edo egoerari?, zer kezka sortzen dizkizu?, zer alde txar ikusten dizkiozu? B = Beharrizanak: beste zer jakin behar duzu?, zer informazio behar duzu gaia hobeto ulertzeko? I = Iradokizunak/jarrerak: zer jarrera edo iritzi duzu ideia edo egoera horri buruz?, zer iradokizun edo ekintza egingo zenituzke egoera hobetzeko?

Oharrak: puntu bakoitzari dagokionez, ikasleei alditxo bat emango dieguberen ideiak pentsatzeko, idazteko eta argitaratzeko, eta iruzkinak eta ideiak adierazteko esango zaie. Estrategia amaitzeko, gutxienez beste bi galdera egin daitezke: zer puntu dira komunak erantzunetan?; egoera hobetzeko proposatu diren ekintzetatik edo iradokizunetatik, zuen ustez, zein da egokiena?; zergatik?

Eragozpenak jarri: Zer esango luke...? Ez...

Izan ere...

Bai, baina...

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Banakakoa izango da eta ikaskide guztien artean aztertuko dute, amaierako galderak aintzat hartuz.

19 Iparrorratza edo puntu kardinalak: E – M – I – H

Beharrizana

Iradokizunak Jarrerak

Gogo handia Zirrarak

Oztopoa Kezka G O

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Banakakoa edo lankidetzataldekoa izan daiteke, baita talde handikoa ere, azken bi faseetan. Zirikatzeko galderak

Autoreak: Visible Thinking, Harvardeko Zero proiektua. Egokituta.

Deskribapena: estrategia honen helburua pentsamendua eta ikerketa sustatzea da, galderak eginez. Halaber, ideia-trukea ere sustatzen du ikasleen artean; ideia horiek gai baten inguruko galdera motei buruzkoak dira, gaiari buruzko ikuspegi zabalagoa izateko.

Ekintza: antolatzaile grafikoan proposaturiko galderetan oinarrituz, eta aukeraturiko gaia kontuan hartuta, ikasleek beren ustez zirikatzaileenak direnak aukeratuko dituzte, eta haiei buruz eztabaidatuko dute zenbait minutuan. Amaierako hausnarketa bat sortzen da: lehen ez zenituen beste zer ideia dituzu orain gaiari, kontzeptuari edo objektuari buruz?

Oharrak: estrategia hau gai berriren bat sartzen denean erabil daiteke, ikasleen jakin-mina pizteko, baita amaitzen ari denean ere, sakontzeko eta hausnarketa garrantzitsuagoak eta interesgarriagoak sortzeko. Halaber, gai osoan zehar ere erabil daiteke, taldekideei izaten ari diren bilakaera agerian jartzeko, galderazerrenda erabiliz.

Zergatik?

Zer alde egongo litzateke...?

Nola...?

Nolakoa izango litzateke...?

Zein dira arrazoiak?

Demagun...; …?

Eta…?

Zer gertatuko litzateke jakingo bagenu...?

Zein da honen helburua: ...?

Zer aldatuko zenuke...?

Zer antzekotasun du...?

Zerekin lotuko zenuke...?

Autoreak:

Ritchhart, R.; Church, M., eta Morrison, K. Egokituta.

Deskribapena: estrategia honen helburua honako hauen arteko lotura aktiboa erraztea da: ikasleek jasotzen dituzten informazio berrien (irakurri, entzun edo behatzen dutenean) eta lehendik dakitenaren artekoa. Izan ere, pentsamendua zabaltzen duten ideia berriak identifikatzen dituzte, edo zalantzan jartzen dituzte informazio horiei buruz lehendik dituzten ideiak. Hau da, lagungarria da ikasleek informazioa modu aktiboan prozesatzeko.

Ekintza: fase hauek bereizten dira: lotu-sakondu-galdetu. Antolatzaile grafikoan fase bakoitzerako proposaturiko galderak egingo zaizkie ikasleei. Erantzunak banaka eman daitezke, gero talde txikitan edo talde handian komentatzeko, haien erantzunak justifikatzen dituzten arrazoiak edo pentsamenduak azalduz.

Oharrak: oso egokia da gai jakin bat amaitu ondoren edo irakurgai baten, esperimentu baten eta abarren ostean lantzeko. Galdera egokiak hauek izango lirateke: zer lotura ezar daitezke eduki horren eta lehendik dakizunaren nahiz ikasi duzunaren artean?, zer galdera edo erronka sortu dira informazio berritik?

Lotu

Zer lotura ezarri dituzu informazio edo esperientzia berri honen eta lehendik zenekienaren artean?

Sakondu

Zer ideia edo pentsamendu zabaldu edo sakondu dira informazio edo esperientzia berriaren ondorioz?

Galdetu

Zer galdera edo erronka sortu zaizkizu informazio edo esperientzia berritik?

Banakakoa izango da, eta talde txikitan edo talde handian aztertuko da. Lotu

PENTSAMENDUARENGARAPENA

22

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Banakakoa izango da, eta gero binaka, talde txikitan edo talde handian aztertuko da. Kolorea

Autoreak: Ritchhart, R.; Church, M., eta Morrison, K. Egokituta.

Deskribapena: estrategia honen helburua hau da: irakurgai baten, entzungai baten eta ikusitako edo bizi izandako zerbaiten ostean, ikasleek hori modu metaforikoan laburbiltzea (ez ahoz), kolore bat, ikur bat eta irudi bat erabiliz.

Ekintza: prozedura hau erabiliko dute: kolore bat aukeratzea. Ikasle bakoitzak kolore bat aukeratuko du, bere ustez bizi izandako esperientziaren edo informazioaren funtsezkoena adierazten duena.

Kolore hori erregistratu, eta idatziz justifikatuko du zergatik aukeratu duen. Ikur bat sortzea. Banaka, ikasle bakoitzak ikur bat aukeratu edo egingo du, bizi izandako esperientziaren edo informazioaren funtsezkoena adierazten duena. Era berean, ikurra erregistratu, eta idatziz justifikatuko du zergatik aukeratu duen.

Oharrak: komeni da amaieran binaka, talde txikitan edo talde handian partekatzea bakoitzak zer aukeratu duen; aukeratu dutena justifikatzen duten arrazoiak edo pentsamenduak azalduko dituzte, eta, horrela, metafora eraikiko dute.

– ikurra – irudia (KII)

Kolorea Ikurra Gaia Irudia

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Autoreak: De Bono, E. Hauek egokituta: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Deskribapena: teknika honek aukera ematen du egoera jakin bateko alderdiak antzeko beste egoera batera transferitzeko edo estrapolatzeko. Horretarako, beharrezkoa da lantzen ari den gaia ezagutzea eta ulertzea, eta haren esanahian pentsatzea, hura zehazten duten alderdiak interpretatzeko, alderdi horiek beste gai batzuetara nola transferi daitezkeen azaltzeko eta ezarritako lotura arrazoitzeko.

Ekintza: teknika hau aplikatzeko, orrialdea bi zutabetan banatu behar da, kontzeptuen edo egoeren arteko antzekotasunak ikusteko moduan.

Oharrak: aldi berean, teknikak aukera ematen du modu berean funtzionatzen duten testuinguruen arteko antzekotasunak aurkitzeko; beraz, ona da ezagueren arteko loturak ezartzeko (testuinguru batek nola funtzionatzen duen dakigunean, funtzionamendu hori beste testuinguru batean erreplikatzen dela egiaztatuko dugu, eta, hortaz, egin beharrekoa ez da bi testuinguru desberdin gogoratzea, beste hau baizik: haietako baten funtzionamenduaren logika ulertzea eta hori bigarren testuingurura aplika daitekeela jakitea).

Hasierako gaia edo egoera Hasierakoaren antzeko gaia edo egoera ((loturak))

Hasierako gaiaren ezaugarriak

Zerk sortzen du? Zergatik sortzen du?

Zein dira ondorioak?

Amaierako emaitza edo ondorioak

Antzeko gaiaren ezaugarriak

Zerk sortzen du antzeko gaia? Zergatik sortzen da?

Zein dira antzeko gaiaren ondorioak?

Antzeko gaiaren amaierako emaitza edo ondorioak

PENTSAMENDUARENGARAPENA

ESTRATEGIAK

Eskailera-itxurako diagrama 24

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Autoreak: Tolman, E. Hauek egokituta: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Deskribapena: eskailera-itxurako diagrama egoerak, gertaerak, kontzeptuak eta abar ulertzean oinarrituriko teknika da; horretarako, jasotako informazioa prozesatzeko faseei jarraitzen zaie (antolatu eta ulertu egiten da).

Teoria horren arabera, ikaskuntza kontzientziazioprozesua da eta osagai hauek ditu:

• Hautematen denaren zehaztapena eta arreta. Zeri buruzkoa da jaso dudan informazioa?

• Bilaketa, analisia eta pentsamendua, jasotakoari dagokionez. Prozesatu egin behar da jasotako informazioa. Horretarako, baliozkoa izan daiteke pentsatzeko moduak garatzeko tekniketako edozein.

• Erabakia eta erantzuna. Ikasleak erantzun bat edo batzuk ematen ditu, ahalik eta egokienak; irakasleak planteaturiko problemari edo erronkari soluzioa ematen saiatu behar du, informazioa jaso ondoren.

Ekintza: eskailera bat irudikatzen duen antolatzaile grafikoa egin, eta, goiko eskailera-mailetan, jasotako informazioa zeri buruzkoa den adieraziko da, edo zein den planteaturiko egoera; erdiko mailetan, jasotako informazioaren edo planteaturiko egoeraren analisia eta interpretazioa adieraziko dira, eta, horretarako, beharrezkotzat jotzen diren pentsamendu-estrategiak erabil daitezke; azkenik, beheko mailetan, egindako analisitik eta interpretaziotik ateratako ondorioak, erabakiak edo erantzunak jasoko dira.

Oharrak: jasotako informazioaren edo planteaturiko egoeraren analisia egin behar denean, datuak errazago aurkitzeko eta ulertzeko lankidetza-ikaskuntzako teknikak edo pentsamendu-estrategiak erabil daitezke.

Zeri buruzkoa den jasotako informazioa edo zer egoera planteatu den

Jasotako informazioaren edo egoeraren (beste pentsamenduestrategia batzuk aplikatzea) analisia eta interpretazioa

Egindako analisitik eta interpretaziotik sorturiko erabakiak, ondorioak edo erantzunak

Bigarren Hezkuntzako gakoak

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Susmatu eta ondorioztatu 25

Autoreak: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Deskribapena: teknika hau lotuta dago, bai bat-bateko pentsamenduei eta erantzunei, bai pentsamendu eta erantzun landuagoei. Pentsamendua hainbat kontzientziamailatatik antolatzeko modua da.

Ekintza: gauzatzeko, oinarrizko egoera, ideia edo kontzeptu bat behar da, eta hari buruz ditugun arrazoibideak arakatu behar ditugu. Hori egin ondoren, ikasleek egoera, ideia edo kontzeptu horren ebidentziei eta ondorioei buruz pentsatu behar dute.

Zer sortzen du turismoak? Lanpostu, merkataritza eta kontsumo gehiago egotea, azpiegiturak hobetzea, kultura-trukea egotea, espazioen zaharberrikuntza eta kontserbazioa egitea, etab.

Zer gertatuko litzateke turismorik ez balego?

Lanpostu, merkataritza eta kontsumo gutxiago egotea, azpiegiturak horrenbeste ez hobetzea, kultura-trukerik ez egotea, espazioak gutxiago zaharberritzea eta kontserbatzea, etab.

Turismoaren garrantzi ekonomikoaren

balioespena: Ekonomia garatzen du, kapitala mugitzen da eta, azken batean, gehiago inbertitzen da zonan, bai kapital nazionala eta bai atzerrikoa.

Ekonomiaren oinarri bihurtzen duten gertaerak eta ebidentziak: Handitu egiten dira barne-produktu gordina eta per capita errenta, atzerriko inbertitzaile gehiago daude, hobetu egiten da bizikalitatea, enplegu gehiago sortzen da, kontsumoa sustatzen da, etab.

Turismoa, aberastasuniturri eta ekonomiaren oinarri.

Oharrak: teknika hau oso erabilgarria izan daiteke ikasleak egoera edo kontzeptu batek iradokitzen dizkien ideiez, erantzunez eta sentsazioez jabetzeko, baita horiek guztiak ordenatzeko eta arrazoien bidez azaltzeko ere.

Arrazoibidea, egoera edo kontzeptua euskarritzen duten ebidentziak.

Egoeraren edo kontzeptuaren garrantziari buruzko usteak edo iritziak.

Egoera, ideia edo kontzeptu baten definizioa.

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Teknika hau talde handian, talde txikitan edo bi moduak konbinatuz landu daiteke.

Autoreak: Swartz, R. / Escamilla, A. Hauek egokituta: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Deskribapena: teknika honek aukera ematen du gai jakin bati buruzko akordioak lortzeko. Teknikaren bidez, ikasleek arrazoitu eta lehenetsi egingo dituzte beren ikuspegiak; halaber, lagungarria da banakako arrazoibideak azaltzeko eta adosteko, arrazoituriko ikuspegietan oinarrituz.

Ekintza: garatzeko, hau egin behar dugu:

• Landuko dugun gaia zehaztu.

• Ideia-jasa egin; jasa horretan, banatu egingo ditugu ikasle guztien adostasuna duten gaiak eta desadostasunak dituztenak. Teknika aplikatzeko une honetan, komeni da ikasleak motibatzea; horrela, ideia bat adierazi ondoren, arrazoitu eta haren alde egingo dute. Teknikaren zati honetan, bitan banaturiko zerrenda bat osatuko dugu: adostasuna lortu duten ideiak eta desadostasuna lortu dutenak.

• Adostasunera heldu. Horretarako, talde izendunaren teknika aplikatuko dugu; teknika horrek aukera ematen digu alderdiak balioaren edo garrantziaren arabera hierarkizatzeko, denon artean.

• Amaierako adostasuna zehaztea. Aurreko urratsak egin ondoren, nahiko erraza izango da amaierako ondorioa edo adostasuna lortzea, landutako gaiari buruz.

Oharrak: egitura eta prozedura kontuan hartuz, pentsamendu-teknika honetan lankidetzako «ideia-jasa» eta «talde izenduna» teknikak sartzen dira.

LANDUKO DEN GAIA

ADOSTASUNA: «IDEIA-JASA»

1.zerrenda: Landutako gaiari buruzko alder diak, errepikatu gabe eta arrazoituta; ikasle GUZTIAK ados daude.

a) …

b)…

2.zerrenda: Landutako gaiari buruzko alderdiak, errepikatu gabe eta arrazoituta; ikasle GUZTIAK EZ daude ados.

a) …

b)…

ADOSTASUNA: «TALDE IZENDUNA»

Adostasuna lortzeko, lankidetzako «talde izenduna» teknika erabiliko dugu:

• Ikasleek bereiz hierarkizatu eta puntuatuko dute alderdi bakoitza beren zerrendan (alde batetik, adostasuna duten alderdiak, eta bestetik, adostasunik ez dutenak); honela egingo dute:

– 1. zerrendako alderdietan (ikasle GUZTIAK ados daude), 1 batez puntuatuko da alderdi garrantzitsuena; 2 batez, bigarrena; 3 batez, hirugarrena, eta horrela, harik eta zerrendako alderdi guztiak puntuatu arte.

– 2. zerrendako alderdietan (ikasle GUZTIAK EZ daude ados), 1 batez puntuatuko da desadostasunik handiena izan duen alderdia; 2 batez, bigarrena; 3 batez, hirugarrena, eta horrela, harik eta 2. zerrendako alderdi guztiak puntuatu arte.

• Gero, denen adostasunez zer emaitza lortu den jakiteko, alderdi bakoitzaren puntuazioak batuko dituzte euren zerrendetan, eta puntu gutxien lortu duena:

–1. zerrendako alderdien artean balioespenik onena lortu duena izango da, garrantziari dagokionez.

–2. zerrendako alderdien artean desadostasunik gehien lortu dituena izango da.

AMAIERAKO

ONDORIOAK ETA ADOSTASUNAK

Ikasleek denen artean komentatuko dute, landutako gaiari buruzko amaierako ondorio eta adostasun batean oinarrituz.

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Zatiek batu egiten dute 27

Autorea:

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Swartz, R. Hauek egokituta: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Deskribapena: «Zatiek batu egiten dute» ikaskuntza-teknika honako honetan sakontzean oinarritzen da: batzen eta osotasun bat sortzen duten alderdi, osagai eta faktore guztietan. Aukera ematen du horri buruz hausnartzeko, zehazten duten alderdiei, funtzionamendua hobetzeko moduari edo gauza berriren bat sortzeko erari dagokienez.

Ekintza: taula bat egingo da (ikusi A taula); taulan, landuko den osotasuna irudikatzen duen gaia zehaztuko da; halaber, osotasun horretan aztertuko diren alderdiak, osagaiak edo faktoreak zehaztuko dira, eta analisia egiteko balioko duten galderak bilduko dira.

Oharrak: teknika honen aldaera erraztua erabil dezakegu batzen duten eta taldeko jarrera edo jokabidea osatzen duten ekintzetan sakontzeko; kasu horretan, B taulan jasotakoaren antzeko egitura erabiliko da.

A TAULA

GUZTIA ADIERAZTEN DUEN GAIAREN ZEHAZTAPENA

Zer funtzio du?

Zer gertatuko litzateke ez balego?

Zer lotura du gainerako alderdi, osagai edo faktoreekin?

Aztertutako 1. alderdia, osagaia edo faktorea: . . . . . . . . . . . . . . . .

Aztertutako 2. alderdia, osagaia edo faktorea: . . . . . . . . . . . . . . . .

Aztertutako 3. alderdia, osagaia edo faktorea: . . . . . . . . . . . . . . . .

TALDEKO JARRERAREN EDO JOKABIDEAREN ZEHAZTAPENA

Zer ondorio ditu?

Ekintza finkatua ala aldian behingoa da?

B TAULA

1. jokabidea-ohitura: 2. jokabidea-ohitura: 3. jokabidea-ohitura:

Zer garrantzi du guztiari dagokionez? . . . . . . . . . . . . . . . . . .

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

Lauren arteko soluzioa

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Autorea: Swartz, R. Hauek egokituta: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Deskribapena: teknika honek aukera ematen du problema batek izan ditzakeen soluzioak pentsatzeko, kontuan hartuta sorturiko proposamenak, haien alde onak nahiz txarrak eta zalantzak.

Ekintza: teknika aplikatzeko, egoera zehaztu, eta ideia-jasa egingo dugu egoerak izan ditzakeen soluzioei buruz.

Ikasle guztien ekarpenak bildu ondoren, taula bat egingo dugu, problema konpontzeko egiten diren proposamen guztiak biltzeko, baita bakoitzaren alde onak, txarrak eta zalantzak biltzeko ere.

Oharrak: «Zatiek batu egiten dute» teknikaren aldaera da, eta mahai-ingurua eta lankidetzako beste teknika batzuk garatzean aplikatzen da.

Arazorako soluzioproposamenak Alde onak Alde txarrak Zalantzak

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Autoreak: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Deskribapena: teknika hau lagungarria da ikasleek pentsamendu irmoak eta kritikoak garatzeko, balioei dagokienez, baita horren ondorioz erreakzionatzeko ere. Egoera aztertu ondoren, diskurtsoa antolatzen da eta arrazoibideari egitura nahiz irmotasuna ematen zaizkio.

Ekintza: teknika hau garatzeko, ikasleek laukitan antolatu behar dute informazioa; laukiotan honekin lotutako alderdiak bilduko dituzte: defendatzen den egoeraren testuingurua, egoeraren zergatiak eta zioak, defendaturiko ideia euskarritzen duten ebidentziak eta defendaturiko iritziari edo egoerari buruzko balioespena.

Oharrak: teknika hau eztabaidetan eta iritziak kontrajartzea behar duten jardueretan erabil daiteke.

Iritzia edo proposamena azaltzea eta testuinguruan kokatzea.

Iritzia edo proposamena arrazoitzea (zioak, zergatiak…).

Arrazoiturikoa frogatzen duten ebidentziak.

Proposamenaren edo iritziaren ebaluazioa, norberaren irizpideen, arrazoibideen eta ebidentzien bidez.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

PENTSAMENDU-

Pentsamenduaren garapena

ESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

Autoreak: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Deskribapena: teknika honek aukera ematen du pentsamendu kritikoa garatzeko, eta, horrela, jatorrizko arrazoibidearen kalitatea egiaztatzeko eta haren defentsaren ahultasunak identifikatzeko.

Ekintza: teknika ondo garatzeko, beharrezkoa da ikasleek informazio hau duten laukiak lantzea: defendatzen dena, ideiaren aurkako arrazoibideak eta zioak, defendaturiko iritzia arrazoirik gabe uzten duten ideiak eta defendatzen denaren aurkako iritzi pertsonala.

Oharrak: aurreko teknika osatzen du, eta autore baten iritziaren aurkako jarrera bat defendatu nahi dugunean aplikatzen da.

Iritzia edo planteamendua azaltzea.

Iritzia edo proposamena arrazoirik gabe uzteko arrazoibidea (zioak, zergatiak…).

Arrazoiturikoa oinarririk gabe uzten duten ebidentziak.

Iritziari edo planteamenduari arrazoiak kentzea, norberaren irizpideak, arrazoiak eta ebidentziak erabiliz.

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

Zeharbidea 31

Autoreak: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Deskribapena: teknika honek aukera ematen du ezagueraren aurretiazko une baten, oraingoaren eta ondorengoaren arteko loturak modu grafikoan lortzeko; horrela, gauzen zergatia jakitearen aldeko jarrera sustatzen du. Teknikaren helburua lorpenak, iradokizunak edo galderak markatzea da, istorio edo arrazoibide bat eraikitzeko behar direnak; horretarako, ordena, logika eta koherentzia ematen zaizkio hasieratik.

Ekintza: bide bat sumatzeko aukera ematen duen marrazki edo txantiloi batean (A antolatzailea), ikasleek aurretiazko egoera edo abiapuntua, bilakaera (bitartean) eta emaitza (gero) jarri behar dituzte; horrela, une horien ondoan alderdi hauek eta antzeko beste batzuk sartu ahal izango dira: Zer nekien gaiari buruz? Zer zalantza nituen? Eta zalantza horiek izan ditzaketen erantzunak.

Oharrak: teknika honen aldaera bat zeharbideak izenekoa da (B antolatzailea); ordezko mapa bat da, azterturiko gaian gertatzen denaren antzekoa; antzekoak eta egingarriak diren ordezko aukera berriak bilatzearen aldeko jarrera sustatzen du.

AAztertu beharreko gaia

Lehen

Zer dakigu gaiari buruz?

Bitartean

Zalantzek izan ditzaketen erantzunak.

Gaiari buruz sortzen diren zalantzak. Zalantzen zergatiak.

Gero

Zure arrazoibideen eta ebidentzien bidez lortu duzun ezagueraren ebaluazioa.

BAztertu beharreko gaia

Gaiaren lehen azterketa

Azterturiko gaia zehazten eta deskribatzen duten alderdiak.

Ordezkoa

Azterturiko gaiaren ORDEZKO alderdiak eta erantzunak.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Bigarren

Hezkuntzako gakoak

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Autorea: Decroly, O. Hauek egokituta: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Deskribapena: teknika honen helburua arreta gaiaren zehaztapenera bideratzea da, gero lotutako elementuak (elkarrekin loturiko lorpenak) identifikatzeko eta aztertzeko; elementu horiek esanahi osoa ematen diote planteatzen den egoerari.

Ekintza: teknika honen osagaiak, ikasten ari den gaiarekin lotura dutenak: gaia, zergatia, jatorria, denbora-kantitatea, helburua, inplikaturiko eragileak, jarrera.

Oharrak: ikasleek egoera beraren zenbait eremutara transferitzen dituzte pentsamenduprozesuak, hiru ariketa motaren bidez: arretazkoak eta zehaztapenezkoak (behaketa kognitiboa), loturazkoak (denboran, espazioan…) eta adierazpenezkoak (irakurketa, idazketa, kalkulua, marrazketa…).

Aztertzen ari den gaia Jatorria Nondik?

Eragileak Nor?

Zergatia Zergatik sortu da?

Denbora-kantitatea Noiz? Nola?

Helburua Zertarako?

Jarrera Nola jokatu?

Lotutako elementuen katea

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

PENTSAMENDUKO GILTZAK ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Autoreak: Hernández, P., eta García, L.A. Honek egokituta: Escamilla, A.

Deskribapena: «Gurpil logikoa» teknikaren aldaera da. Oinarrizko galderak egiten dira, eta, horien eraginez, ikasleek informazio gehiago bilatu behar dute ikasten ari diren gaiari buruz, gai horretaz aldez aurretik dituzten ezagueretan oinarrituz.

Ekintza: turrusta motako diagrama aplikatzeko, ikasleek hau galdetu behar dute ikasi beharreko gaiari buruz:

1.Definizioa: Zer da edo nolakoa da?

2.Arrazoibidea: Zergatik?

3. Kausa-efektu lotura: Zerk sortzen du eta zer eragiten du?

4. Antzekotasunak eta desberdintasunak beste testuinguru batzuekin: Zeren antzekoa da eta zertan da desberdina?

5.Garrantzia: Nola eragiten digu?

Oharrak: teknika honetan, ideiak sortzeko eskema mota jakin bat erabiltzen da, funtsezko galderetan oinarrituz.

Gaiaren zehaztapena Zer da?

Zehaztutakoaren arrazoibidea Zergatik?

Kausa-efektu lotura Zerk sortzen du eta zer eragiten du?

Antzekotasunak eta desberdintasunak beste testuinguru batzuekin

Zeren antzekoa da eta zertan da desberdina?

Garrantzia gure testuinguruan Nola eragiten digu?

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Turrusta motako diagrama

Gaia

Bigarren Hezkuntzako gakoak

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

Pentsamenduaren garapena

Efektua eta garrantzia 34

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Autoreak: De Bono, E. Hauek egokituta: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Deskribapena: «Ondorioak eta emaitzak (OeE)»

teknikaren bertsioa. Teknika honen bidez, ikasleek errazago sistematizatuko dute ekintzen ondorioei (epe laburrekoak, ertainekoak eta luzekoak, askotariko testuingurutan) buruz hausnartzeko lana.

Ekintza: teknikaren osagaiak hauek dira:

1.Egoera identifikatzea eta zehaztea.

Egoera edo gaia identifikatzea eta zehaztea

2.Zioak eta zergatiak.

3. Ondorioak eta haien garrantzia eta epeak (nigan, gainerakoengan, ingurunean, sisteman…).

Oharrak: teknika honek ahalmen itzela du bere funtzionaltasunean.

Zioak-zergatiak

Ondorioak eta epeak

•Nigan, gainerakoengan, ingurunean, sisteman… •Efektuen garrantzia eta epeak.

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

PENTSAMENDUKO GILTZAK ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Autorea: De Bono, E. Honek egokituta: Escamilla, A.

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Deskribapena: «Ondorioak eta emaitzak (OeE)» teknikaren beste aldaera bat da. Horren bidez, ikasleek errazago hausnartuko dute beren ekintzen ondorioei eta ekintzok antzeko bi egoeraren artean (alderdi bereizgarriak badituzte ere) dituzten emaitzei buruz.

Ekintza: teknika hau gauzatzeko, espazio nahikoa behar da egoeren konparazioaren emaitza ikusteko. Edukiari dagokionez, ikasleek hausnarketa egin beharko dute bi egoeretan betetzen diren zioei eta desberdinak diren zioei buruz. Aldi berean, egoera baten eta bestearen ondorioei buruz ere egin beharko dute hausnarketa, baita haiek gauzatzeak izan dezakeen efektuari buruz ere.

Oharrak:teknika hau aurrekoaren aldaera da eta osatu egiten du. Ondorioen eta emaitzen (OeE) teorian ere oinarritzen da.

Ondorioak (konparazioa)

•Nigan, gainerakoengan, inguruan, sisteman…

•Efektuen garrantzia eta epeak.

Fotokopiatzeko baimena duen materiala.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Efektu eta garrantzi bikoitza 35

1. egoeraren edo gaiaren zioak-zergatiak.

2. egoeraren edo gaiaren zioak-zergatiak.

1. egoera edo gaia identifikatzea eta zehaztea.

2. egoera edo gaia identifikatzea eta zehaztea.

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Autoreak: Calvo, J.; Mesa, R., eta Quevedo, V.

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Deskribapena: teknika honen bidez, ikasleak aldaketak egin beharraz konbentzituko dira; lagundu egingo die planteaturiko egoerak haiengan zer eragin duen identifikatzen; hau identifikatzen ere lagunduko die: zer onura duten egoerari buruz har ditzaketen erabakiek eta egiten dituzten jarduketek.

Ekintza:aldaketa bat egin beharraz konbentzitzeko, A antolatzaileak irudikaturiko prozesu hau erabiltzen da:

• Gaia interpretatzea eta hari buruzko ondorioa ateratzea.

•Gai horrek maila pertsonalean zer-nolako eragina duen hausnartzea.

• Gaian esku hartzeko zer egin behar den edo zer egin litekeen hausnartzea (hausnarketa kritikoa).

• Gaian zergatik esku hartu behar den edo zergatik esku hartu beharko litzatekeen balioestea.

Oharrak: teknika osatzeko, B antolatzailean irudikaturikoen moduko galderak egin daitezke.

Zer identifikatu eta hauteman dut gaian? Zer ondorio atera dut gaiari buruz?

Gaia identifikatzeko aukeratuko nukeen hitza.

Zer eragin du nigan?

Nigan zer eragin duen adierazteko aukeratuko nukeen esaldia.

Zer egin dezaket gaiari buruz?

Zergatik egin beharko nuke?

Nire asmoak erakusteko erabiliko nuen hausnarketa.

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Tony Ryan autoreak (1990, 2014), Las llaves de los pensadores: Un potente programa para enseñar a los niños a convertirse en pensadores extraordinarios liburuan, hogei giltza aipatzen ditu pentsamendua garatzeko. Ryanek honela sailkatzen ditu, pentsamenduko prozesuaren edo estrategiaren arabera:

• Pentsamendu kritikoaren garapena sustatzen duten giltzak. Baliozkoak dira ikertzeko, antolakuntza eta programazio pertsonalerako, ekintza-planak garatzeko, hausnartzeko…

• Pentsamendu sortzailearen garapena sustatzen duten giltzak. Baliozkoak dira ideia berriak sortzeko, norberaren sormenaren mugak zabaltzeko, ikuspegiak aldatzeko…

Giltzarik gehienek berrikuntzaren eta pentsamendu sortzailearen garapena nabarmentzen dute; izan ere, pentsamendu horrek ikaskuntzaren aldeko jarrera sor dezake: ikaskuntzarekiko lotura emozionala estutzen du, eta, gainera, gure sormen-gaitasuna garatzeak indartu egiten du aldaketei aurre egiteko dugun ahalmena, eta hori xxi mendeko ezauga-rrietako bat izango da.

Giltzak, gure testuingururako egokitzapen batzuk eginez, honako hauek dira maila bakoitzerako:

1 Brainstorming edo ideia-jasa

Giltza hau Alex Faickney Osborn ikertzaileak asmatu zuen. Ideia sortzaileen bila ari zela, konturatu zen ideiarik eta soluziorik onenak kasu honetan sortzen zirela: lana egitura hierarkizaturik gabeko pertsona talde batek egiten zuenean; izan ere, pertsona horiek askatasunez azaltzen zituzten beren ideiak, eta guztiek jasotzen zuten tratubera. Ez da ahaztu behar ideia asko sortzea ariketa ona dela garunerako.

Talde-laneko teknika da, eta sarritan erabiltzen da ideia berriak eta originalak sortzeko, egoera jakin bati soluzioa aurkitzeko edo, besterik gabe, ikertutako gai baterako edo planteaturiko egoera baterako ideia erabilgarriak sortzeko. (Honela hasten da planteamendua: nola…?; edo, zer egingo zenukete…?).

Irudia 2

Ikuskatzeko gaitasunen garapenak edozein gairen ikaskuntza hobetuko duela adierazten duten ikerketetan oinarrituta dago. Ikasleek marrazki edo irudi bati erreparatuko diote; hain zuzen ere, ikertzen ari den gaiarekin edo arloarekin zuzen lotuta ez dagoen marrazki edo irudi bati.

Zenbait erabilera 3

Pentsamendu sortzailea garatzen duen estrategia dibertigarria da; izan ere, aukera ematen du pentsamenduek arlo konbentzionala gainditzeko eta ohikoak ez diren pentsamenduak sortzeko.

Horretarako, hau eskatuko diegu ikasleei: ohiko edozein objekturi dagokionez (koilara, kartoizko kutxa, lapitza, etab.) irudimena lanean jartzeko, eta bururatzen zaizkien erabilera guztiak zerrendatzeko.

Edozein gairi buruz, mota honetako hasiera duten galderakegiten dira: Zenbat modutan egin dezakezu…?

Adibidez: «Zenbat modu dituzu saiakuntza bat egiteko, problema bat ebazteko, prozesu bat kontatzeko, informazio bat laburbiltzeko…?».

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Aldaerak 4

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUKO GILTZAK

Galdera 5

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Estrategia honen bidez, ikasleek pentsamendu kritikoa garatuko dute. 2014ko edizioan planteaturiko aldaera batek proposaturikoaren arabera, ikasten ari den gaiari edo unitateari buruzko galderarik garrantzitsuena pentsatu behar da; ez da «bai» edo «ez» erantzuteko moduko galdera izango. Esaterako: zergatik da hain garrantzitsua ura gure bizitzetan?, zer gertatuko litzateke fotosintesirik ez balego?, nola irudikatzen duzu zenbakirik gabeko mundu bat?, eta hitzik gabeko mundu bat?...

Atzerabideak eta eragozpenak 6

Giltza edo estrategia honen bidez, pentsamendu kritikoa sustatzen da; horrela, ikasleek gogoeta egingo dute hobetu daitezkeen ohiko objektu edo jarduera askori buruz. Horretarako, objektu, egoera edo jarduera bat aukeratu, eta horren atzerabideak zerrendatzeko eskatuko diegu; gero, horiek hobetzeko aukerak proposatuko dituzte.

Aukerak 7

Giltza honetan, irakasleek lan bat aurkeztu, eta ikasleek lan hori ohiko tresnak erabili gabe osatzeko moduak zerrendatuko dituzte. Adibidez, bilatu hiru modu:

– Euri-egun bateko ur-bolumena kalkulatzeko.

– Horma bat pintatzeko.

– Mezu bat idazteko.

Eraiki 8

Giltza honen helburua pentsamendu sortzailea sustatzea da, modu praktikoan eta dibertigarrian. Arazo-egoera baten aurrean, ikasleek ahalegina egingo dute «Ikusi-planifikatu-egin-egiaztatu» estrategia aplikatzeko; horretarako, hainbat eraikuntza-egoera izango dituzte aurrez aurre, eta eskura dituzten materialak erabiliz ebatziko dituzte. Hau da, irakasleek material gutxi eta eskuragarriak erabiliz egiteko moduko eraikuntza-lanak planteatuko dituzte; adibidez, ahalik eta konplexuena den molekula baten eredua sortzea, ogia, arkatz markatzaileak eta zotzak erabiliz.

Iragarpena 9

Giltza honetan oinarrituz egiten diren jardueren bidez, ikasleek pentsamendu askoz ere irekiago batez egingo diete aurre bizitzan gertatzen diren aldaketei; ez dira itota sentituko aldaketa horien aurrean, eta jakingo dute horiek guztiak pentsamendu kritikoa erabiliz jasotzen.

Horretarako, irakasleek egoera bat planteatu, eta ikasleek bururatzen zaizkien iragarpen guztiak egingo dituzte. Adibidez:

• Nolakoak izango diren eskolak 200 urte barru…

• Nola elikatuko garen etorkizunean…

• Nolako bidaiak egingo ditugun…

Etorkizunerako begirada horiek hiru ikuspegitatik plantea daitezke:

• Izan daitezkeen etorkizunak: aukera fantastikoak edo barregarriak proposatzea.

• Etorkizun gertagarriak: etorkizunean zer gerta daitekeen deskribatzea.

• Nahi dituzten etorkizunak: nahi duten etorkizuna irudikatzea.

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

Zer gertatuko litzateke…? 10

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Giltza hau oso interesgarria da, ideia berritzaile asko sortzen baititu. Ikertu beharreko gaia aurkezteko erabil daiteke, edo gai horri buruz hausnartzeko, aurkeztu ondoren. Gaia hurbil egon daiteke errealitatetik, edo garrantzirik gabea izan daiteke.

Irakasleek galdera bat egingo dute gaiari buruz: zer gertatuko litzateke…?, eta…? Ikasleek, galdera horri erantzuteko, aukera edo ondorio guztiak hartuko dituzte kontuan. Erantzuteko orduan, interesgarria izango litzateke «Ideia-gurpila» eraikitzea. Horretarako, ideia nagusia barruko zirkuluan jarri, eta, gutxienez, 5 erantzun edo ondorio ipiniko dira. Gero, 5 erantzunetako bakoitzarekin lan egin, eta bakoitzaren 3 ondorio jarriko dira, zirkulu txikiagoetan.

Adibideak:

• Zer gertatuko litzateke ekosistemarik ez balego?

• Zer gertatuko litzateke gasolina amaituko balitz?

• Eta teleportatuko bagina?

• Zer gertatuko litzateke dirurik ez balego?

11

Estrategia honen bidez, pentsamendu sortzailea sustatzen da; izan ere, egoera edo arazo baten aurrean, ikasleek soluzioa emateko ordezko estrategiak garatuko dituzte.

Ikasleek arazo baten balizko soluzioak pentsatu behar dituzte, proposatzen zaizkien objektuak (3 edo 4) kontuan hartuz. Adibidez, egin abako bat, kortxozko tapoi bat, bi esne-kartoi, berrogeita hamar gozoki eta aterki bat erabiliz.

Asmakizunak 12

Gako honek pentsamendu sortzailea sustatzen du; gakoaren bidez, ikasleek asmakizun berritzaile bat garatuko dute, eguneroko bizitzan erabiltzeko modukoa. Onena hau da: ikasleek, lehenengo eta behin, zer egin nahi duten planifikatzea; lehenik, marraztea, eta, gero, eraikitzen saiatzea. Beste erronka bat eransteko, birziklaturiko objektuekin egiteko eska daiteke.

Ezinezkoa 13

Giltza honen bidez, ikasleek pentsamendu kritikoa eta sortzailea garatuko dituzte, aurkezten zaizkien egoera guztietan; hain zuzen ere, ez dute aurretiaz ezarritako pentsamendua beti erabiliko. Horretarako, gai jakin bati buruzko gertaera batzuk zerrendatuko dituzte, egin ezin diren edo gertatu ezin diren gertaerak; honela hasten diren esaldiak erabiliko dira: «Ezin da…» «Inoiz ere ez…» «Ez dut…».

Beste bertsio bat hau izan daiteke: ikertzen ari diren gaiari buruzko ohiko galderen aurkako galderak egitea. Esaterako: nola izan dezakegu elikadura osasungarria? Alderantzizkoa: nola izan dezakegu elikadura osasungaitza?

Estrategiarik onena da ideia sortzaileetarako eta ezohiko kontzeptuak garatzeko. Ikasleei zerikusirik ez duten bi objektu aurkeztuko dizkiegu, eta eskatuko diegu ideia-jasaren bidez haien arteko antzekotasunak bilatzeko. Adibidez, lorea eta liburua: biek dakartzate oroitzapenak, biak izan daitezke opari politak, etab.

Ezohiko loturak

Ezaugarri komunak

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Zentzugabea 15

Zentzurik gabeko esaldi bat planteatu, eta esaldi hori egia bihurtzen saiatzeko (arrazoituz eta justifikatuz) eskatuko diegu ikasleei. Gogoratu behar da ideia bikain asko garatu gabe gelditu direla «zentzugabeak» zirelakoan eta «egingarriak ez» zirelakoan. Adibidez: «Laster, eguzkienergia erabiltzen duten auto hegalarietan ibiliko gara».

Justifikazioa:

• Ez da kutsadurarik egongo.

• Ez da auto-ilararik egongo.

• Aparkatzeko eraikinak sortuko dira.

• Gidatzeko beste modu bat sortuko da, arau berriak dituena.

• Autoen gaitasuna eta indarra hobetzeko ikerketak egingo dira.

• Oinezkoak eta bizikletak askatasun handiagoz ibiliko dira hirietatik.

Interpretatu 16

Ezohiko egoera baterako hiru azalpen adieraziko dira. Ikasleek egoera horretarako zenbait azalpen edo aukera pentsatuko dituzte. Ariketa honek pentsamendu berritzailea sustatzen du, eta horrek, aldi berean, gertaera edo egoera jakin bati buruzko azalpen edo ondorio asko aintzat hartzeko gaitasuna garatzen du. Esate baterako: Ikastetxeko zuzendaria kolore urdin bizi-biziko galtzerdi batzuekin dator egunero. Zergatik ote da hori, zure ustez?

• Ez du beste galtzerdi batzuk erosteko astirik, eta ahizparenak ekartzen ditu; ahizpa zirkuko aktorea da.

• Emakumeak gizartean duen balioa errebindikatzeko egiten du.

Alfabetoa 17

Giltza honen bidez, ikasleek ideia berriak sortuko dituzte, A-tik Z-ra bitarteko zerrenda batetik ateratako hitzetan oinarrituz. Ikasleak letraren bat zuriz uzten badu, aurrera jarraituko du eta gero itzuliko da letra horretara. Bertsio errazago batean, A-tik Z-rako banakako objektuak zerrendatzeko eskatzen da.

Adibidez, gaia «Espainiako gorabehera geografikoak» bada, zerrenda hau egin daiteke:

A: Arousa: Lotu izen hori gorabehera geografiko mota batekin.

B: Balearrak: Idatzi uhartedi hori osatzen duten uharteen izenak. … eta horrela.

Konbinatu 18

Gure eguneroko bizitzako objektu asko bi objektu guztiz desberdin konbinatuta sortu dira. Giltza honen bidez, produktu berri horietako batzuk garatuko dituzte ikasleek. Horretarako, bi sarrerako taula batean objektu batzuk jarriko ditugu, goiko aldean, eta objektuen izenak, berriz, albo batean. Haiek konbinatuz, objektu guztiz berriak sortuko ditugu. Adibidez: entsaladak.

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

Harresia 19

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Zalantzan jarri ezin den egoera batetik abiatuta, helburua lortzea oztopatzen duen harresia apurtzeko moduak eskatzen dira. Giltza honen bidez, ikasleek bidea oztopatzen duten adreiluzko harresiak bilatuko dituzte. Lehenengo saiakeran, ezin diegu harresiei irabazten utzi, eta haiek garaitzeko ordezko estrategiak bilatu behar ditugu. Esaterako: nekazari batzuek ura behar dute laboreetarako; baina, ura ibaitik eramateko, 50 000 € behar dituzte. Zer egin dezakegu haiei dirua lortzen laguntzeko?

Aukerak: (Lehen ideia-jasaren ostean, aukerarik bideragarrienak hautatzen dira):

• Erakundeei, probintziakoei eta tokikoei, autonomikoei edo nazionalei idaztea; arazoa azaltzea eta dirulaguntza eskatzea.

• Jaialdia egitea; pertsona ezagunak gonbidatzea, dirua biltzen lagun dezaten.

HEA 20

Estrategia praktikoa da ohiko objektuak berriz asmatzeko edo diseinatzeko. Estrategia hau, gaur egun, merkaturako produktu berriak sortzeko erabiltzen da.

Horretarako, akronimoa kontuan hartuz (H: handia, E: erantsi, A: aldatu), ohiko objektuak berriz asmatu edo diseinatu behar dira.

Hitz-eskailera hau da:

− Handiagoa/handia. (Egin objektuaren zati bat handiago edo garrantzitsuago, erabilerari dagokionez).

− Erantsi/berrasmatu. (Erantsi beste zati bat zure objektuari).

− Aldatu edo kendu. (Kendu zati bat edo ordeztu beste batekin).

Bigarren Hezkuntzako gakoak

PENTSAMENDUARENGARAPENA

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Pentsamenduaren garapena

Ikasleen pentsamendua garatzeko orduan, alderdi garrantzitsu bat hau da: ikaskuntza berriei eta haien arteko loturei buruz hausnartzea; halaber, ikasleek beren ezagueren bizkar-zorroan sartu dituzten eta ikasi dituzten hitz berriei buruz ere hausnartuko dute. Eskuraturiko ezaguerei buruz gogoeta eginez, gainera, errazago trukatuko dituzte ideiak, eta partekaturiko esangurak osatuko dituzte ikaskideekin.

Norberaren ikaskuntza-prozesua ezagutzeko, ikasleek gauza izan behar dute beren ikasteko moduaren funtzionamenduaz jabetzeko, eta ulertu behar dute ariketa baten emaitzak zergatik erabil ditzaketen beren eguneroko bizitzako beste egoera batzuetan. Prozesu horretarako, komeni da «antolatzaile grafikoak» erabiltzea, lagungarriak baitira ezaguera berriak egituratzeko eta antolatzeko. Besteak beste, aipatzekoak dira:

1. Kontzeptu-mapak

2. Mapa mentalak

3. Diagrama hierarkikoa

4. Segida-katea

5. Ezaugarri-gurpila

6. Eskema

7. Taulak

8. Denbora-lerroa

9. Venn-en diagrama

10. Problemak ebatzi eta erabakiak hartu

11. Kausa-efektu diagrama edo Ishikawa-ren diagrama

12. Jario-mapa

Kontzeptu-mapak 1

Kontzeptu-mapak erreminta grafikoak dira ezaguera antolatzeko eta irudikatzeko; aukera ematen digute ideiak modu esanguratsuan antolatzeko eta ulertzeko. Halako mapen bidez, era berean, modu grafikoan aurkez dezakegu informazioa, eta, begiratuta bakarrik, ikasi beharreko edukiaren egitura kognitiboa ikusten dugu.

Novak-ek (1988) dioenez, kontzeptu-mapa baten oinarrizko elementuak hauek dira:

1. Kontzeptuak: objektuei, egoerei edo gertaerei buruzkoak dira, eta irudi geometrikoen barruan irudikatzen dira.

Kontzeptuak modu antolatuan eta hierarkikoan aurkeztu behar dira, garrantzitsuenen artean loturak egoteko moduan. Kontzeptu inklusiboago batean oinarritu behar dute, eta kontzeptu horrek erantzuna eman behar dio ikaskuntzaren helburuari.

2. Lotura-lerroak: kontzeptuak lotzeko erabiltzen dira. Lotura-lerroak ez dira nahikoa kontzeptuen arteko lotura zehazteko, eta, beraz, haiekin batera, lotura-hitzak erabiltzen dira, kontzeptuen hierarkia eta haien arteko lotura zehazteko.

3. Lotura-hitzak: gehienetan aditzek osatzen dituzte, eta haietako biren edo gehiagoren artean zer lotura dagoen adierazten dute.

4. Proposizioak: elkarrekin zerikusia duten kontzeptuak edo terminoak lotuta osatzen dira; lotura-hitz bat erabiltzen da horretarako. Zentzua duten esaldiek osatu behar dituzte, eta ez dute beste proposiziorik behar koherentzia edukitzeko.

PENTSAMENDUARENGARAPENA

Bigarren Hezkuntzako gakoak

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

PENTSAMENDUKO GILTZAK

Kontzeptu-mapen ezaugarriak

Ikasleentzat:

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

1. Aukera ematen dute ikasi beharreko edukiak azkar ikuskatzeko.

2. Haien bidez, errazago detektatzen dira ikasi beharreko gai baten oinarrizko kontzeptuak.

3. Onak dira edukiak modu antolatuan eta hierarkizatuan gogoratzeko eta ikasteko.

4. Aukera ematen dute ikasitakoa ebaluatzeko, gaiari buruz lehendik dakitenetik (aurretiazko ezagueretatik) abiatu eta ikasitakoarekin osatuz gero. Ikasleak, horrela, ikusi egingo du bere ikaskuntza.

5. Eredutzat balio dute, ikasleek beste gai edo eduki batzuen kontzeptu-mapak antolatzeko, hierarkizatzeko edo egiteko.

Irakasleentzat erabilgarriak dira honetarako:

1. Gaia aurkezteko.

2. Ideia nagusien eta bigarren mailakoen arteko loturak ezartzeko, eta, horrela, ikasleek ideia horiek hobeto ulertzeko.

3. Ikuspegi orokorra eta laburpena errazten dizkie ikasleei, ikasi beharreko unitatearen amaieran.

Kontzeptu-mapa baten egitura hierarkikoa

Kontzeptu-mapek modu hierarkikoan antolatzen dituzte kontzeptuak; hau da, mailatan antolatzen dituzte, kontzeptu orokorrago batetik bigarren mailako beste batzuetara.

Gainera, ikasleengana hurbiltzeko, testuak edota irudiak erabiliz landu ditzakegu egitura hierarkikoaren maila guztiak.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Kontzeptu-mapa motak:

1.1. Armiarma motako kontzeptu-mapa

Halako kontzeptu-mapetan, gai nagusia edo gunea egituraren erdi-erdian dago, eta, haren inguruan, hierarkia-maila baxuagoko ideiak edo kontzeptuak egoten dira. Aurrerago ikusiko dugun ezaugarri-gurpilaren oso antzekoa da.

1. datua

2. datua

2. datua

1. datua

2. datua

1.2. Kontzeptu-mapa hierarkikoa

1. datua

2. datua

Goiko aldean jarriko den kontzeptu nagusi batetik abiatzen da. Handik, beherantz jarrita, gainerako kontzeptu edo ideia guztiak adierazten dira, bakoitzaren garrantziaren edo hierarkiaren arabera. Bi kontzeptuk garrantzi bera dutenean, altuera berean gelditzen dira. Alderdi askotan, aurrerago ikusiko dugun diagrama hierarkikoaren oso antzekoa da.

Kontzeptu nagusia

lotura-hitzak

lotura-hitzak

lotura-hitzak

lotura-hitzak

1. kontzeptu sekundarioa Kontzeptu nagusia

2. kontzeptu sekundarioa

3. kontzeptu sekundarioa

4. kontzeptu sekundarioa

1. datua

Lehen mailako 2. kontzeptu sekundarioa

Lehen mailako 1. kontzeptu sekundarioa

Bigarren mailako 2. kontzeptu sekundarioa

Bigarren mailako 3. kontzeptu sekundarioa

Bigarren mailako 4. kontzeptu sekundarioa Bigarren mailako 1. kontzeptu sekundarioa

Lehen mailako 3. kontzeptu sekundarioa

Bigarren mailako 6. kontzeptu sekundarioa

Bigarren mailako 5. kontzeptu sekundarioa

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

PENTSAMENDUKO GILTZAK

Kontzeptu-mapa motak:

1.3. Organigrama motako kontzeptu-mapa

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Mota honetako kontzeptu-mapetan, erakunde baten egitura hierarkikoa balitz bezala aurkezten da informazioa:

– Bertikalak (mota hierarkikoen antzekoak dira).

–

edo zirkularrak.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Pentsamenduaren garapena

Kontzeptu-mapa motak:

1.4.

sistemikoa

Halako kontzeptu-mapetan, ideiak sakontzeko edo haien artean lotzeko moduan aurkezten da informazioa.

Halakoen aurkezpena benetako edo irudimenezko eremu batean oinarritzen da; benetako irudi baten edo osatu nahi den irudi baten inguruan antolatuta ageri da funtsezko informazioa; irudi horrek indartu egiten du adierazi nahi den mezua.

Kontzeptu-mapa

Kontzeptu nagusia

1. mailako 2. kontzeptu sekundarioa

2. mailako 5. kontzeptu sekundarioa

2. mailako 1. kontzeptu sekundarioa

2. mailako 3. kontzeptu sekundarioa

2. mailako 2. kontzeptu sekundarioa

2. mailako 4. kontzeptu sekundarioa

1. mailako 2. kontzeptu sekundarioa

1. mailako 2. kontzeptu sekundarioa

1.5. Paisaia motako kontzeptu-mapa

Funtsezko 1. kontzeptua

Funtsezko 2. kontzeptua

Funtsezko 3. kontzeptua

Funtsezko 4. kontzeptua

PENTSAMENDUARENGARAPENA

Mapa mentaletan, informazioa antolatzeko, gai nagusia erdian jartzen da; bigarren mailako puntuak bertatik abiatzen dira eta informazioa eransten dute. Horrela, modu integratuan eta antolatuan ikasten dugu. Halako mapak, gainera, oso erabilgarriak dira datuak biltzeko eta sormena nahiz oroimena sustatzeko; izan ere, kontzeptu-mapen kasuan bezala, lagungarriak dira pentsamendua antolatzeko eta egituratzeko.

Mapa mentalek gai baten sormenaukera guztiak arakatzen dituzte; gainera, irudimena, ideien arteko lotura eta malgutasuna garatzen dituzte (irudiak, koloreak, kode pertsonalak eta abar erabiliz aberasten dira); horrela, handitu egiten dute oroimenaren konplexutasuna eta ahalmena (Buzan, T., eta Buzan, B. 1996).

Tony Buzanek definizio hau ematen du:

«... mapa mentala hitz edo ideia nagusi bat da; hitz horren inguruan, harekin zerikusia duten 5-10 ideia nagusi lotzen dira. Berriz ere, hitz horietako bakoitza hartu, eta 5-10 hitz nagusi lotzen zaizkio. Ideia horietako bakoitzari beste hainbat lotzen zaizkio».

Mapa mentalak funtsezko lau ezaugarri ditu:

1. Oinarrizko gaia erdiko irudi batean islatzen da.

2. Gai nagusiak erdiko iruditik ateratzen dira, adarrak balira bezala.

3. Adarrek irudi bat edo oinarrizko hitz bat dute, lotutako lerro baten gainean. Garrantzi txikiagoko puntuak ere adar gisa irudikatuta daude, goiko mailako adarretara itsatsita.

4. Adarrek lotutako egitura nodala osatzen dute.

Irudia Irudia Irudia Irudia Irudia tiztnarragkix i a kog o tnarrag

kiag o ko garrantz i tx i kiag o ko g a r r tnaiz t kix i a kog o g a r r tnaiz t kix i a kog o

garrantzitxikiag o ko sekundarioa(2) Ideiak Ideiak sekundarioa(1) Ideiak Ideiak sekundarioa(4) sekundarioa (3 )

Ezaugarri horiek ez ezik, mapa mentalak beste hainbat elementu erabiliz ere hobetzen eta aberasten dira: kolorea, irudiak, kodeak nahiz dimentsioak (interesgarriagoak izateko) eta edertasuna; horrela, sormena, oroimena eta informazioaren oroitzapena sustatzen dira.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK

METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Diagrama hierarkikoa 3

Izenak dioenez, halako diagrametan, eremu semantiko bateko ideien arteko antolakuntza- eta menderakuntza-loturak adierazten dira. Kontzeptu-mapa bateko datuak diagrama hierarkiko batera ekar daitezke. Bien arteko desberdintasun nagusia hau da: diagrama hierarkikoek ez dute lotura-hitzik behar.

Sekuentzia-katea 4

Sekuentzia-katea tresna erabilgarria da ordena kronologikoan gertaturiko edozein gertaera-segida irudikatzeko edo prozesu baten faseak adierazteko.

Kontzeptu nagusia

Lehen mailako 1. kontzeptu sekundarioa

Lehen mailako 2. KS

Lehen mailako 3. kontzeptu sekundarioa

5. gertaera edo fasea

1. gertaera edo fasea

2. gertaera edo fasea

3. gertaera edo fasea

4. gertaera edo fasea

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

Antolaketa-estrategia honek pentsamendu analitikoaren ikus-adierazpena eskaintzen du; izan ere, objektu jakin baten ezaugarrietan sakontzeko balio du. Ezaugarri nagusiak gurpilaren erradioetan jartzen dira, ordena hierarkikorik gabe, edozein norabidetan irakurtzeko moduan.

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Ezaugarri-gurpila 5

1. Ezaugarria

2. Ezaugarria

3. Ezaugarria

4. Ezaugarria

5. Ezaugarria

PENTSAMENDUARENGARAPENA

Antolatzaile grafiko erabilienetakoak dira; haien funtzio nagusia bi gairen edo gehiagoren arteko antzekotasunak, desberdintasunak eta ezaugarriak identifikatzea edo azaltzea da.

Batzuetan oso bakunak dira; izan ere, taula-eran aurkezturiko eskema edo lauki sinoptikoak dira; han modu hierarkikoan aurkezten da eduki batzuei buruzko informazioa. Oso bisualak dira, orokorrean aurkezten baitituzte gai jakin baten elementu nagusiak:

Gai orokorra

1. elementu nagusia 2. elementu nagusia 3. elementu nagusia

Xehetasunak:

Xehetasunak:

• …

Xehetasunak:

(Maila gehiago izan ditzake)

Hala ere, taularik ezagunenak eta erabilienak sarrera bikoitzekoak dira. Zutabe bertikalen kopuru jakin bat dute, azaldu edo konparatu nahi diren elementuen edo gaien arabera; bestalde, elementu edo gai bakoitzari buruz zenbat ezaugarri aurkeztu nahi ditugun, taulek hainbat ilara izango dituzte.

Aztertu beharreko gaia

1. elementua2. elementua3. elementua4. elementua5. elementua6. elementua

1. ezaugarria

2. ezaugarria

3. ezaugarria

... ezaugarria

Adibidea:

Komunikazio-asmoa

Oso erabilia hemen

Hizkuntza mota

Testu mota

NarrazioaDeskribapenaAzalpenaArgudioaElkarrizketaOlerkia

Taulak laburpen-lauki gisa ere erabil daitezke, gai bati buruzko informazio guztia antolatzeko. Adibidez:

Espainiako klimak

OzeanikoaMediterraneoaGoi-mendikoaSubtropikala

Kokapena

Tenperaturak

Prezipitazioak

…

Bigarren Hezkuntzako gakoak

PENTSAMENDUESTRATEGIAK

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Antolatzaile grafiko honek aukera ematen du gai bati buruzko gertaerasegida antolatzeko, haien arteko denbora-lotura argi eta garbi ikusteko moduan. Estrategia oso erabilia da ikertu beharreko gertaera edo kontzeptua garatzeko faseak antolatzeko eta kontrolatzeko.

Batzuetan oso sinpleak dira eta, izatez, taula bidez emandako eskema edo koadro sinoptiko bat dira; horietan, zenbait edukiri buruzko informazioa aurkezten da, modu hierarkikoan. Oso bisuala da, gai jakin baten elementu nagusiak orokorrean aurkezten baititu:

Gertaera ⊥ (1. gertakaria...)

Gertaera ❏ (3. gertakaria…)

Gertaera ↔ (2. gertakaria…)

Venn-en diagramak 9

Oso erabilgarriak dira bi kontzeptu, ideia edo informazioren arteko antzekotasunak eta desberdintasunak aurkitzeko. Bi diagramek bat egiten duten eremuak aditzera ematen du ezaugarri komunak dituen azpimultzo bat dagoela; gainerako eremuan, irudi bakoitzaren eremuan alegia, irudi horrenak bakarrik diren elementuak jartzen dira. Bi edo hiru zirkulurekin landu daiteke.

Gertaera ✸ (5. gertakaria…) Gertaera ↕ (7. gertakaria…)

Gertaera ☛ (4. gertakaria…) Gertaera # (6. gertakaria…) Gertaera ● (8. gertakaria…)

Hasierako data Amaierako data

PENTSAMENDUARENGARAPENA

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Problemak ebatzi eta erabakiak hartu 10

Ikasleek pentsamendu kritikoa eta eraginkorra lortzeko, pentsamendu-estrategia egokiak behar dira, sistematikoki aurkitzen dituzten arazo-egoerei aurre egiteko eta testuinguru jakin batean soluziorik onena aukeratzen laguntzeko. Estrategia horiek ezagutzea lagungarria da egoerak honako honetan oinarrituz balioesteko eta ebaluatzeko: informazioaren eta datuen ulermenean eta analisian. Lagungarria da, halaber, zenbait soluzio proposatzeko, bakoitzaren alderdi positiboak balioetsiz, eta soluziorik egokiena arrazoien bidez aukeratzeko.

1. proposamena/soluzioa

• Alderdi positiboak

• Alderdi negatiboak

• Bigarren mailako edo alboko efektuak

2. proposamena/soluzioa

• Alderdi positiboak

• Alderdi negatiboak

• Bigarren mailako edo alboko efektuak

4. proposamena/soluzioa

• Alderdi positiboak

• Alderdi negatiboak

• Bigarren mailako edo alboko efektuak

Arazoegoera

Informazioaren eta datuen analisia

3. proposamena/soluzioa

• Alderdi positiboak

• Alderdi negatiboak

• Bigarren mailako edo alboko efektuak

Arazoa ebazteko edo erabakiak hartzeko urratsak:

1. Ikertu beharreko arazoa edo egoera identifikatzea.

2. Informazioa eta datuak aztertzea: egoera, zergatiak, nahasitako pertsonak…

3. Izan ditzakeen soluzioak edo proposamenak; banan-banan aztertu behar dira, alderdi positiboak eta negatiboak, izan ditzakeen bigarren mailako edo alboko efektuak, etab.

4. Aukeratutako soluzioa edo hartutako erabakia, zergatiak azalduz.

ARRAZOITURIKO SOLUZIOA/ ERABAKIA

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

Kausa-efektu diagrama edo Ishikawa diagrama

Kausa-efektu diagrama arazo baten zergatiei buruz proposaturiko teoriak antolatzeko eta irudikatzeko modu bat da. «Arrain-hezur motako diagrama» ere esaten zaio, arrainaren eskeletoaren antzeko forma baitu. Antolatzaile grafiko hau egokia da helburua ikasleek hau pentsatzea denean: bai gertaera edo arazo baten benetako nahiz balizko zergatiak, bai bi fenomenoren edo gehiagoren arteko kausa-loturak.

Bigarren mailako 5.1 zergatia

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Kausa-efektu diagramak eginez, talde-dinamikak sor daitezke; halako dinamikak lagungarriak dira analisirako, talde-eztabaidarako eta hainbat egoerari edo arazori ezaguerak aplikatzeko; horrela, lantalde bakoitzak hau egin dezake: arazoa hobeto ulertu; zergati, arrazoi edo faktore nagusiak nahiz bigarren mailakoak ikuskatu; balizko soluzioak identifikatu; erabakiak hartu, eta ekintza-planak antolatu.

Bigarren mailako 3.1 zergatia

Bigarren mailako 1.1 zergatia

Bigarren mailako 5.2 zergatia

Bigarren mailako 1. azpizergatia

Bigarren mailako 1. azpizergatia

Bigarren mailako 1. azpizergatia

Bigarren mailako 5.3 zergatia

Bigarren mailako 3.2 zergatia

Bigarren mailako 3.3 zergatia

Bigarren mailako 1.2 zergatia

Bigarren mailako 1.3 zergatia

Bigarren mailako 6.1 zergatia

Bigarren mailako 6.2 zergatia

Bigarren mailako 6.3 zergatia

Bigarren mailako 4.1 zergatia

Bigarren mailako 4.2 zergatia

Bigarren mailako 4.3 zergatia

Bigarren mailako 2.1 zergatia

Bigarren mailako 2.2 zergatia

Bigarren mailako 2.3 zergatia

AZTERTURIKO EFEKTUA

1. ZERGATI NAGUSIA

2. ZERGATI NAGUSIA

3. ZERGATI NAGUSIA

4. ZERGATI NAGUSIA

5. ZERGATI NAGUSIA

6. ZERGATI NAGUSIA

PENTSAMENDUARENGARAPENA

12

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Halako mapen bidez, ikasleek hobeto ulertuko dituzte urratsez urratsezko segidak, eta errazago hartuko dituzte erabaki autonomoak. Estrategia honek aukera ematen du aldez aurretik ikusteko zenbait egoeratan eman behar diren urratsak eta haien aurrekariak nahiz ondorioak. Horretarako, galderak egin, eta, gero, erantzun bata edo bestea aukeratzearen ondorioak aztertzen dira.

Teknika hau ondo aplikatzeko, ikurrak esleitzea gomendatzen da:

– LAUKIZUZENA: Egoera edo gertaera.

– ERRONBOA: Erabaki-hartzea dakarren galdera bat dauka.

– ZIRKULUA: Modu dikotomikoan planteatzen ditu erantzun-aukerak.

– GEZIAK: Deskribaturiko prozesuak zer noranzkotan lotzen diren adierazten dute.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

3.

Gertaerari buruzko 1. galdera ...?

Gertaerari buruzko 2. galdera

1. prozesua

2. prozesua

Jario-mapa

PENTSAMENDUARENGARAPENA

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

Errubrika 1

Deskribapena: errubrikek ikasleei aukera ematen diete lanak egindakoan izandako lorpen-mailaz jabetzeko; gainera, oso lagungarriak izan daitezke ikaskuntza-prozesuan:

• Lanak egiteko beharko dituzten ezagueren eta gaitasunen ikuspegi integratua ematen diete; beraz, laguntza ematen diete haiek hobeto ulertzeko eta egiteko modua arrazoitzeko.

• Irakasleak ebaluatzeko aplikatuko dituen irizpideak adierazten dizkiete. Hortaz, haiek aztertzea eta irizpideak ezagutzea lagungarria da lanak irizpideok kontuan hartuz egiteko eta horien arabera berrikusita aurkezteko.

• Baliozkoak izango zaizkie euren ikaskuntzaren bilakaerari buruz hausnartzeko, baldin eta lan mota jakin bat egiten duten bakoitzean errubrika berarekin autoebaluatzen badira, eta lortuta-

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

ko emaitzak lehenago lortutakoekin konparatzen badituzte, lan jakin bat egiteko orduan izan duten aurrerakuntza egiaztatzeko eta alderdirik arazotsuenak identifikatzeko.

Ekintza: ikasitakoa aplikatzeko testuingurua zehazten duten kategoriak erreferentziatzat hartuz, errubrikan hauek jasoko dira: planteaturiko arazoak zer mailatan lortu diren jakiteko eta balioesteko deskribapenak (ikusteko eta neurtzeko modukoak).

Oharrak: teknika hau ikasleek beren ikaskuntza gidatu duen prozesua berrikusteko ere erabil daiteke, baldin eta landu diren tekniken balioespena integratzen bada eta lorpenetarako izan duten balioaz hausnartzen badute.

PENTSAMENDUARENGARAPENA

Itua 2

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Deskribapena: metodo bisuala da, azkar betetzekoa, eta oso moldakorra; aukera ematen du ikasleen iritzia jakiteko irakaskuntza-ikaskuntzaren prozesuko edozein alderdiri buruz (proiektuko jarduerei, taldeko edo banakako lanari, irakasleen lanari eta abarri buruz). Tresna oso motibagarria izan daiteke, eta denborarekin hobera egingo duten alderdien ebaluazioan erabiltzeko modukoa; kasu horretan, itua «aliatua» izango da, gauza ona, ikasleei euren aurrerakuntza jarriko baitie agerian, hau da, banaka edo taldeka ikasten ari diren gauzak.

Ekintza: itu bat marrazten da, zirkulu zentrokideak trazatuz eta haiek zatitzen dituzten erradioetatik ebakiz. Erradioak ebaluatuko diren lanen alderdiak dira; eta ituaren zirkulu zentrokide bakoitza kalitatearen maila bakoitza izango da, alderdi bakoitza-

ren lorpena mailakatzeko. Dardoen jolaseko ituen kasuan ez bezala, erdiko zirkuluak du puntuaziorik txikiena, hau da, lorpen-mailarik txikiena; kanpo-kanpoan dagoen zirkuluak, ostera, puntuaziorik edo lorpen-mailarik handiena izango du. Itua erabiltzeko, gurutze batekin markatuko da erradioak lorpen-mailari dagokion zirkuluarekin duen ebakidura. Ebaluaturiko alderdi guztiei dagozkien puntuak lotuta, poligono bat lortzen da, eta horren tamaina handitu egiten da lana bete ahala.

Oharrak: aukera ematen du emaitzak ikaskuntzako bi une desberdinetan erraz konparatzeko; ikasleek errazago aurkezten eta partekatzen dute beren ebaluazioa.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Ituaren eskala errubrikarena da:

4. Beti.

4. Bikaina.

3. Sarritan.

3. Ona.

2. Batzuetan.

2. Onargarria.

1. Gutxitan.

1. Hobetzeko modukoa.

PENTSAMENDUARENGARAPENA

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Egiaztatze-zerrenda

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Deskribapena: teknika hau lagungarria da ikasle bakoitzak bere ikaskuntza ebaluatzeko eta erregulatzeko. Sistematizatu egiten du egin diren urratsak ikuskatzeko prozesua, eta ikasleei lagundu egiten die lanean erabili dituzten teknikez eta burutu duten pentsamendu motaz jabetzen.

Ekintza: ikasleek, zerrenda batean, X batez markatu behar dute ikaskuntzako gai jakin batean erabilitako eta martxan jarritako teknikekin bat datorren laukia.

Oharrak: aplikatu diren teknikek nola lagundu diguten adierazten duten zutabeak gehitzen bazaizkio, egiaztatze- eta hausnartze-zerrenda izango da.

AZTERTURIKO GAIA

Erabilitako estrategiak

1. estrategia

2. estrategia

3. estrategia

4. estrategia

5. estrategia . . .

Pentsatzeko estrategia Lankidetzako teknika

Lagundu egin dit Aurkitzen, ulertzen... Interpretatzen, aztertzen... Hausnartzen, balioesten...

PENTSAMENDUARENGARAPENA

4

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Aurrerapen-lerroa

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Deskribapena: teknika honen bidez, ikasleak errazago jabetuko dira gai jakin bati buruz duten jarreraz; gogoeta eginaraziko die gai horretan gehiago sakontzeko egin dezaketenari buruz eta gaia etorkizunean euren jarrera aldatzeko erabiltzeari buruz.

Ekintza: bakoitzak bere pentsamendu-fase bakoitzean gertatu dena erregistratzen du (gaiarekiko lehen nuen jarrera, orain dudana…).

Oharrak: teknika horren aldaera batek kontuan hartzen ditu ikasleak gaiari buruz lehendik zituen ezaguerak, amaierako ezaguerei dagokienez, baita ikaskuntza horiek haren eguneroko bizitzan dituzten ondorioak ere. Teknika hori osoagoa da, eta aukera ematen du gehiago sakontzeko, ikaskuntzaz jabetzeko eta hartaz hausnartzeko; beraz, aldaera hau erabiltzea gomendatzen da, eta egitura ondoren adierazita dago.

Aztertu beharreko gaia edo egoera

Lehen Gero

Zer nekien gaiari buruz?

Zer dakit ORAIN gaiari buruz?

Hobeto ikasten dut…

Zer izan da zailena ikasteko?

Zertarako balio dit ikasitakoak?

Beste zer jakin nahiko nuke eta nola ikas dezaket?

Fotokopiatzeko baimena duen materiala.

Bigarren Hezkuntzako gakoak

PENTSAMENDUARENGARAPENA

Bigarren Hezkuntzako gakoak

Pentsamenduaren garapena

PENTSAMENDUESTRATEGIAK PENTSAMENDUKO GILTZAK

ANTOLATZAILE GRAFIKOAK METAKOGNIZIOTEKNIKAK

Estrategia hau banaka garatuko da eta gero denen artean aztertuko dute, talde txikitan edo talde handian.

Deskribapena: teknika honek aukera ematen du, konparazio-taula bakun baten bidez, ikasleek landutakoari eta ikasitakoari buruzko laburpena egiteko, planteaturiko egoerei erantzuteko egin diren urratsez jabetuz; halaber, erabilitako tekniken balioespena egiteko eta haien erabilgarritasunaz hausnartzeko ere balio du.

Ekintza: a irudikoa bezalako antolatzaile batean, ikasleek landutakoaren alderdi onak eta zergatiak nabarmendu behar dituzte, baita landutako gaiaren alderdi txarrak eta ondorio horretara heltzeko zergatiak edo arrazoiak ere.

Oharrak: teknika honen aldaera bat ikasleek hau egitea nahi dugunean planteatzen da: betearazteko eta ikasteko gidatzat aukeratu duten prozesua berrikustea eta sistematizatzea. Kasu horretan, B irudikoa bezalako antolatzaile bat erabiliko da.

Landutakoaren eta ikasitakoaren alderdi onak

Landutakoaren eta ikasitakoaren alderdi txarrak

Zergatia:

Erabilitako pentsamenduestrategia edo lankidetzateknika

Zergatia:

Honetan oinarritzen da… Honetan lagundu dit…

Hezkuntza emozionala

Aktiboak

• Zirrara atseginak eta desatseginak identifikatzea.

• Oinarrizko zirrarak identifikatzea.

Aktiboak

• Zirrarak identifikatzen eta adierazten jakitea.

• Zirrarak identifikatzea, nork bere burua ezagutuz.

emozionala Erregulazio

Kontzientzia

• Zirrarez jabetzea eta haiek partekatzea.

• Pertsonen arteko desberdintasun fisikoak eta emozionalak ulertzea.

• Ezustearen zirrara identifikatzea.

• Beldurraren zirrara identifikatzea eta beldurra denok izan dezakegula jakitea.

• Oldarkortasuna kontrolatzen jakitea (amorrua…).

• Sentitzea eta pentsatzea: gertaera (…dudanean) ➞ sentimendua (sentitzen dut…) ➞ pentsamendua (pentsatzen dut…) ➞ ondorioa (zer egingo dut?).

• Zirrarak kudeatu beharraz jabetzea.

• Gauzak arretaz egiteko ohitura sortzea eta ulermena indartzea.

• Erlaxazioa praktikatzea eta lasaitasun-sentsazioak lortzea.

• Autokontroleko kontsignak gogoratzea.

• Isiltasuna sentitzen ikastea eta lasai egoteko uneak aurkitzea.

• Tristezia ohiko zirraratzat onartzea.

• Zirrara positiboak identifikatzea, ariketa bat egiten denean.

• Norberaren ezaugarriak onartzea.

• Geure burua positiboki eta neurriz balioestea.

• Gure zaletasunez jabetzea eta gainerakoenak errespetatzea.

• Beste pertsonen ezaugarriak balioestea eta esker onekoak izatea.

• Lidergoa sustatzea.

• Bakoitzak zer egiten dakien identifikatzea eta laguntza onartzen ikastea.

• Laguntza-jokabideak sustatzea eta balioestea.

• Beste pertsona batzuekiko elkarbizitza balioesten ikastea.

• Gainerakoek zer dioten entzuteko eta ulertzeko arreta praktikatzea.

• Arazoak konpontzeko estrategiak ikastea.

• Enpatia kontzeptua ulertzea.

• Poza eta tristezia sentitzen ditugun uneez jabetzea.

• Maitasunaren zirrara identifikatzea eta adieraztea.

• Beldurra identifikatzea, onartzea eta partekatzea.

• Jeloskortasunaren zirrara identifikatzea eta kontrolatzen ikastea.

• Isekarekiko amorrua eta tristezia erregulatzea.

• Umorea erregulatzea eta gainerakoei barrerik ez egiten ikastea.

• Isiluneak sentitzea, balioestea eta bilatzea.

• Erlaxazio-estrategiak ikastea, kontzentrazioa hobetzeko.

• Zirrara ➞ zergatia ➞ erantzuna (zer erantzun? ➞ oldarkorra/ egokia/hartutakoa) ➞ ondorioa.

• Zirrara positiboak ikuskatzea, benetakoak izan daitezkeen irudimenezko gertaeretan (10 bat ateratzea, bidaia egitea, oparia jasotzea)…

• Zirrara positiboak izatea, ariketa bat egiten denean.

• Barruko edertasuna balioesten ikastea.

• Norberaren identitatea identifikatzea eta onartzea.

• Ahalegina beharrezkoa den ezaugarri positiboa dela jakitea.

• Pertsonen ezaugarriei eta haien arteko desberdintasunei buruzko lexikoa ikastea.

• Maite gaituzten pertsona guztiez jabetzea.

• Bestearen lekuan jartzeko lagungarriak diren egoerak praktikatzea (enpatia).

• Jarraibideak ematearen eta agintzearen artean zer alde dagoen ikastea.

• Laudorio zintzoa egiten eta pozik jasotzen jakitea (asertibitatea).

• Laudorioak sustatzea eta gainerakoei gauza atseginak esaten jakitea (asertibitatea).

• Lankidetza praktikatzea, eta laguntzen eta laguntza jasotzen ikastea.

• Adiskidetasuna definitzen eta balioesten ikastea.

• Munduan ez gaudela bakarrik gogoratzea, eta elkarrekin bizitzeko arauak behar direla.

• Gatazkak konpontzeko kontsignak ezagutzea.

• Irudimena sustatzea.

• Familiako kide sentitzea eta familiak ematen duen laguntzaz jabetzea.

• Eskolako kide sentitzea eta eskolak ematen duen laguntzaz jabetzea.

• Aldartea hobetzeko baliabideak lortzea.

• Zirrara estetikoen balioaz jabetzea (musika, artea, literatura…), zirraren kudeaketan.

• Zirrarak prozesu aldakorrak eta erregulatzeko modukoak direla jakitea.

• Une pozgarriak gogoratzea, aldartea hobetzeko.

• Familian igarotako une onak balioestea eta sustatzea.

Lehen Hezkuntzako 1. maila

Lehen Hezkuntzako 2. maila

Hezkuntza

Lehen Hezkuntzako 3. maila

Lehen Hezkuntzako 4. maila

Aktiboak Aktiboak

• Oinarrizko zirrarak identifikatzea, norberaren baitan eta gainerakoengan.

• Norberaren bertuteez eta akatsez jabetzea.

• Nork bere burua ezagutzea eta onartzen ikastea.

• Zirraren aldaketak eta dinamikak identifikatzea.

• Amorruaren, estresaren edo antsietatearen zirrara identifikatzea, eta autokontroleko estrategiak ikastea.

• Zentzumenez jabetzea eta irudimena sustatzea.

• Gorputzaren keinuak eta esaten diren gauzak kontrolatzea.

• Arreta entrenatzea, komunikazioa hobetzeko.

• Arreta kontzientea aplikatzea, isiltasuna praktikatzen denean.

• Zirraren kausa- eta ondorio-pentsamendua praktikatzea.

• Sentitzea eta pentsatzea: gertaera (…dudanean) ➞ sentimendua (sentitzen dut…) ➞ pentsamendua (pentsatzen dut…) ➞ ondorioa (zer egingo dut?).

• Zirrara positiboak sortzea, ariketa bat egiten denean.

• Bertuteei buruzko lexikoa ikastea eta desberdintasunei buruz hausnartzea.

• Norberaren trebetasunak sustatzea eta laguntza onartzea.

• Bakoitzak bere buruaz duen iritzia jakitea eta autokontzeptua indartzea.

• Harroa izatearen eta bakoitzak bere buruaz harro egotearen arteko aldea ulertzea.

• Ahalegina balioestea, ikasteko eta hazteko mekanismotzat.

• Norberaren bertuteak aurkitzea eta kritika positiboa balioestea.

• Hausnartzen ez duen eta kritikoa ez den gizarte baten ohiko jokabideak (estereotipoz beteak) ez hartzea.

• Asertibitatez komunikatzen ikastea.

• Kausa- eta ondorio-pentsamendua praktikatzea, gainerakoekin harremanak izateko orduan, eta enpatia eta asertibitatea izatea.

• Soluzioak aurreikustea eta kausa-efektua praktikatzea.

• Arazoak konpontzeko jarraibide bat barneratzea.

• Hitz egiten eta entzuten ikastea, gainerakoekin harremanak izateko.

• Lankidetzan lan egitearen balioaz hausnartzea.

• Enpatia praktikatzea eta bestearen lekuan jartzen jakitea.

• Elkarrizketa erabiltzea, komunikatzeko eta gatazkak konpontzeko.

• Zirrara atseginak sortzen ikastea (zirrara estetikoak).

• Ondo sentiarazten diguten lekuak identifikatzea.

• Lasai egoteko eta ongizatea sentitzeko estrategiak ikastea.

• Balioetan heztea: hiritartasun aktiboa.

• Jariatzea.

• Oinarrizko zirrarak identifikatzea.

• Zirrarak adieraztea.

• Gainerako pertsonen zirrarak identifikatzea.

• Nork bere burua ezagutzen ikastea.

• Zirrarak pentsamenduekin eta gertaerekin lotzea.

• Gure aldarteak identifikatzea eta bideratzea.

• Zirrara positibo sortzaileak sortzea, haserre edo amorruz gaudenean.

• Arreta handiko, kontzentrazioko eta erlaxazioko teknikak edo dinamikak esperimentatzea.

• Komunikazioa modu positiboan erabiltzea, harreman onak edukitzeko eta autoestimua hobetzeko.

• Laudorioa erabiltzea, jarrera edo jokabide jakin bat balioesteko, eta autoestimua hobetzen laguntzea.

• Jokabide kritikoak eta burutsuak izatea, eta aurreiritziak baztertzea.

• Erronkak onartzea, aldaketari, lan autonomoari eta lankidetzari mesede egiten dion jarreratzat.

• Gatazka bat detektatzea, eta jarduteko eta gatazka konpontzeko estrategiak ikastea.

• Autokontrola eta komunikazio asertiboa eta enpatikoa aplikatzea, beste pertsona batzuekin.

• Nork bere burua eta gainerakoak errespetatzeko jarrera finkatzea.

• Ongizate emozionala bilatzeko estrategiak praktikatzea.

• Barne-hizkuntza positiboa praktikatzea eta barneratzea.

• Lotura afektiboak eta elkartasunezkoak sortzea, esperientzia positiboak sustatzeko.

• Helburu positiboak eta errealistak finkatzea, etorkizunari begira.

• Erkidegoaren ongizatean laguntzen duten ekintzetan parte hartzea.

Lehen Hezkuntzako 5. maila

Aktiboak

• Oinarrizko zirrarak identifikatzea, norberarenak eta gainerakoenak.

• Zirrarak identifikatzea, onartzea eta izendatzea, norberarenak eta gainerakoenak.

• Norberaren irudiari eta kontzientzia emozionalari buruz sakontzea.

• Norberaren eta gainerakoen ezaguera-maila ebaluatzea.

• Ikasleengandik hurbilen dauden zirrarak identifikatzea.

• Amorruaren, estresaren, antsietatearen edo haserrearen zirrara identifikatzea, eta autokontrola beharrezkoa dela jakitea.

• Erlaxatzen eta kontzentratzen ikastea, isiltasunaren bidez.

• Zirrarak erregulatu beharra ulertzea eta horretarako estrategiak ezagutzea.

• Barruko lasaitasuna lortzeko estrategiak aplikatzea.

• Erlaxazioa eta bistaratzea praktikatzea.

• Norberaren ongizate emozionala kudeatzea.

• Norberaren erantzukizuna, ahalegina eta poztasuna sustatzea.

• Nork bere burua balioesten jakitea eta gainerakoak ere ondo balioestea.

• Norberaren bertuteak neurriz balioesten ikastea.

• Ahaleginaren garrantzia eta ondorio positiboak agerian jartzea.

• Bizi-baldintza oso txarrei arrakastaz aurre egitea (erresilentzia).

• Irudiak zirrarekin lotzea, enpatia-prozesu batean oinarrituz.

• Gauzak esateko moduari garrantzia ematea (enpatia eta asertibitatea).

• Gatazkak enpatian eta kausen analisian oinarrituz konpontzen ikastea.

• Pertsonekin harremanak izateko eta komunikatzeko gaitasunaz hausnartzea.

• Ahozkoa ez den komunikazioa erabiltzen jakitea.

• Komunikazio-estilo guztiak ezagutzea eta erabiltzea.

Lehen Hezkuntzako 6. maila

Aktiboak

• Zirrara gehiago ezagutzea eta zirrarei buruzko lexikoa aberastea.

• Nork bere burua hobeto ezagutzea, hizkuntza emozional egokia erabiliz.

• Zirrarak aldarteekin identifikatzea.

• Norberaren zirrarak kudeatzen jakitea, besteen zirrarak edozein izanik ere.

• Une onak balioestea eta sustatzea.

• Zirrararen, pentsamenduaren eta ekintzaren arteko lotura ulertzea.

• Beste pertsona batzuekin norberaren arazoez hitz egiten ikastea.

• Ongizate emozionalerako estrategiak barneratzea eta esperimentatzea (zirrara estetikoak).

• Barruko egoera emozionala ulertzea eta adieraztea.

• Sormenezko irudimena eta erlaxazioa sustatzea, zirrara positiboak sortzeko.

• Zirrara desatseginak onartzea eta horiei aurre egiteko trebetasunak aplikatzea.

• Pentsamenduaren eta zirrararen arteko loturaz jabetzea.

• Norberaren irudia modu errealean ezagutzen ikastea.

• Autoestimua sustatzea, norberaren bertuteak identifikatuz eta balioetsiz.

• Egoera txarrei arrakastaz aurre egitea (erresilentzia).

• Lorturiko arrakastak egin den lanarekin lotzea.

• Desberdinak garela jakitea eta desberdintasunak onartzea.

• Asertibitatea elkarrizketarekin eta gatazkak bakez konpontzearekin lotzea.

• Enpatia elkarrizketarekin eta gatazkak bakez konpontzearekin lotzea.

• Asertibitatea eta enpatia erabiltzea, hitz egiteko eta gatazkak konpontzeko orduan.

• Errealitate bat baino gehiago eta hainbat ikuspegi daudela jakitea.

• Gizartearen aldeko jokabidea garatzea, giza eskubideetan oinarrituz.

• Norberaren ongizaterako zirrara positiboak sortzen dituen barne-hizkuntza garatzea.

• Pentsamendu positiboko estrategiak eta errutinak ikastea eta aplikatzea, ongizate emozionalerako.

• Aniztasuna balio bat dela ulertzea eta interakzio aktiboa sustatzea, lankidetzan jarduteko eta taldea egiteko modutzat.

• Erabakiak hartzea, erronkak onartzea eta norberaren mugak gainditzea, ongizate emozionaltzat.

Lehen Hezkuntzarako materiala

Lehen Hezkuntzarako materiala

Ikaslearentzako materiala

LIBURUAK

Liburu bat maila bakoitzeko, zeinetan arreta konpetentzietan ipintzen baita, ikasitakoa aplikatuz barneratzeko.

KOADERNOAK

Hiru koaderno daude maila bakoitzean. Konpetentzietan oinarrituta daude, eta testuinguru motibagarriak dituzte, ikasitako edukiak berrikusteko.

Irakaslearentzako materiala

PROPOSAMEN DIDAKTIKOAK

Maila bakoitzeko bat dago. Ikaslearen liburuko orrialdeak erreproduzitzen dira eta, horiez gain, bestelakoak ere badaude: ariketa osagarriak, gako didaktikoak, soluzioak, ikasgelako materiala, baliabide digitalak, etab.

PROPOSAMEN DIDAKTIKOA

Munduahelburu

Ikasgelako materiala

Ikasturte bakoitzerako beren-beregi diseinatutako eta hautatutako material sorta. Jolastuz ikastea da materialon helburua.

Proiektu digitala

Proiektu digitalaren orrialdeetan deskribatu diren baliabide eta tresnez bestalde, proposamen espezifikoak daude: zientziei buruzko tailerrak, Scratcherako proposamenak, irudien galeriak, eskemak, etab.

Abuztua

Hasiera

Antzara jokoa

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Hatzetan ipintzeko txotxongiloak

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Aittattunttun,amattuntun, ttunttunerealaba. Orottunttunizateko, ttunttunbehardunsenarra.

BeleakBerreagarazerbaitdaroa; badaroa,bereadaroa: babaerreaahoandaroa.

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

—Eriansar!—Erianzer? —Erianbat. paperakurratzenhas. paperontziradoaz.

Harla-marla, kin-kuan-kin, portanzela, portanmin,arraxinoletmarraxinoletsegeren-megeren, kirun,karun,pek! Arabakoabadearenkapelapean baga-garaubi.

Kanbonpalangakpagoz.

Soloberrikoartoarenorriarengorria!

Alkipeankapa,kapaalkipean; alkipeankapa,kapaalkipean. Alkipeankapa,kapaalkipean; alkipeankapa,kapaalkipean.

Xiri-xara,xiri-xara,txoritxarra, txarara.

Liburuak

Liburu bat maila bakoitzeko, zeinetan arreta konpetentzietan ipintzen baita, ikasitakoa aplikatuz barneratzeko.

Hiru liburukik osatzen dute liburu bakoitza, bat hiruhileko bakoitzeko.

Nolakoak dira?

5Guremundua

1. HIRUHILEKOA

EZAGUTU DIZIPLINARTEKO PROIEKTUA

XABOIZKO BURBUILAK 1 nk P E NTSATU g

Ohartu zara higieneak ondo sentiarazten gaituela? Garbitu zaitez egunero!

Hitz egin denon artean: Zergatik da garrantzitsua higienea? Egunean zenbat aldiz garbitzen dituzu hortzak? Nola garbitzen dituzu eskuak? Dutxatu egiten zara, ala bainatu? Osasun ona izateko, higiene ona behar da!

DISEINA U

Galdetu etxekoei, espezialistei (dentistak, pediatrak), ikertu Interneten... Nola garbitu behar dira hortzak? Nolako eskuila da egokiena? Zenbat denboraz garbitu behar ditugu eskuak? Zer da hobeto, dutxatzea ala bainatzea? Jaso aurkitzen dituzun aholkuak.

3 EGIN

Partekatu higieneari buruz dituzuen ideia guztiak. Gero, aukeratu errepikatzen ez direnak. Orain, elkarri lagunduko diozue higienea praktikatzen: grabatu audio bat zuen

4 PRESENTA g EGIAZTATU 5

Besteek zuen audioak jasotzea oso garrantzitsua da. Partekatu audioak ikasgelan, beste gela batzuekin... eta, nahi baduzue, baita familiakoekin ere. Higienea denon kontua da! Orain hobeto egiten dut...

Nolakoak dira liburuak? Aztertu xehetasunak

Ikaskuntzaegoera Ikaslearen

4 Urdaila orroka

Hasten zaizu urdaila orroka goseak zaudenean? Zein da zure janari gustukoena?

Helburua aurrera

Datua Elikadura osasungarria askotarikoa eta orekatua izango da.

Irakurri,

Ikasi letrak, Idazketalantegia

Idazmena Ezagutu hizkuntza

Berriketan Diziplinarteko proiektua

GJH. Ikaskuntza-egoerak Garapen Jasangarrirako Helburuekin lotuta daude. GJH horiek, gainera, diziplinartekotasuna kontuan hartuz 2

APRENDO LAS LETRAS

Ikaskuntza-egoera. Unitatearen hasieran, ikaskuntza-egoera bat dago; horren bitartez, arazo-egoera bat planteatzen zaie ikasleei, amaieran hausnarketa egin dezaten eta proposamen eraldatzailea izan dadin.

Azalpen laburrak

Gabon-kanta Irakurgaia Olentzeroren abenturak

Munduko zaporeak ekarriko ditugu gurera.

kontuak entzungo ditugu.

Oinarrizko ezagutzak. Ikaskuntza-egoeren bitartez, ikasleek aplikatu egingo dituzte komunikaziotrebeziak eta unitatean zehar ikasitako oinarrizko ezagutza guztiak.

Konpetentziak lantzeko ariketak. Mota honetako ariketei esker, ikasleek ikaskuntzak aplikatuko dituzte, hainbat testuingurutan.

Portfolioa. Unitatearen amaierako atal honetan, ikaskuntza-prozesuari buruz hausnartuko dute ikasleek, hainbat ikuspuntutatik.

Helburua aurrera. Ikaskuntzaegoeraren testuinguruaren barruan, ikasleek proposamen eraldatzaile bat izango dute; Helburua aurrera izeneko atalean dagoen

produktua

HELBURUA AURRERA

Ikaslearen liburuak

Berriketan. Komunikaziotrebeziak (entzutea, hitz egitea) lantzera eta sakontzera bideratutako atala. Atalaren abiapuntua unitatearen gaiarekin lotutako audio bat da; ulermen-galderen bidez, ikasleek hausnarketa

egin, eta beren komunikaziotrebeziak indartuko dituzte. Atalaren amaieran, ahozkotasuna lantzeko ariketa konpetentziala dago. Irakurri, Hitzen lilura

Nolakoak dira liburuak?

Zenbat eta azkarrago esan, orduan eta zailagoa izango da aho-korapiloa ondo ahoskatzea!

Irakurri atalean, irakurritakoaren

ulermena lantzeko irakurgai erakargarriak aurkituko dituzte ikasleek. Irakurgaiak modu progresiboan lantzen dira, ikasleek irakurtzen eta idazten ikasi ahala.

Hitzen lilura atalean, ahozko euskal

literatura lantzen da: aho-korapiloak, abestiak, igarkizunak, bertsoak...

Berriketan

hamazazpi 97 96 laurogeita hamasei

Ikasi letrak. Ikasturteko lehen bi hiruhilekoetan, irakurketa- eta idazketa-plana izango dute ikasleek. Halaber, idazketalantegiko ariketei esker, ikasitakoa sendotuko dute.

Aditza ikasi jan

dantzatu

1

Ezagutu hizkuntza. Oinarrizko lexiko-, gramatika- eta ortografiaedukiak lantzera bideratutako hiru atal. Edukiak modu progresiboan aurkezten eta lantzen dira.

Aditzek ekintzak adierazten dituzte. Dantzatu ikasi eta jan aditzak dira.

Irudia Idatzi zer ekintza dagokion marrazki bakoitzari.

Adierazi zer egiten dugun bakoitzarekin. 2

Nolakoak dira liburuak?

Berriketan ikaskuntzaegoera

Irakurri, Hitzen lilura

EZAGUTU DIZIPLINARTEKO PROIEKTUA Aholku zirraragarrien gida:

XABOIZKO BURBUILAK

ITZALAPROIEKTUAK UZTENDUTEN

P ENTSATU

1 Think

Ohartu zara higieneak ondo sentiarazten gaituela?

Garbitu zaitez egunero!

Podcast laburrak grabatuko ditugu higiene ona izateko aholkuekin.

Hitz egin denon artean:

Zergatik da garrantzitsua higienea? Egunean zenbat aldiz garbitzen dituzu hortzak?

Nola garbitzen dituzu eskuak?

Dutxatu egiten zara, ala bainatu?

Osasun ona izateko, higiene ona behar da!

2 DISEINA T U

D esign

Galdetu etxekoei, espezialistei (dentistak, pediatrak), ikertu Interneten...

Nola garbitu behar dira hortzak?

Nolako eskuila da egokiena?

Zenbat denboraz garbitu behar ditugu eskuak? Zer da hobeto, dutxatzea ala bainatzea?

Jaso aurkitzen dituzun aholkuak.

Bat bakarrik Nik katua ikusi dut Aukeratu eta margotu. 3 du. ditu. Harakinak haragia saldu dute. dituzte. Suhiltzaileek sua itzali

Bat baino gehiago Nik katuak ikusi ditut

Aditzak ere singularrean eta pluralean joan daitezke.

duzu. dituzu. Zuk praka berriak erosi

Berridatzi esaldiak pluralean. 4 Lorea landatu du.

Arraina hartu dut.

Txoria ikusi dugu.

Gozokia jan dute.

Ikasi letrak, Idazketalantegia Idazmena

Ezagutu hizkuntza Diziplinarteko proiektua

EGIN

3 Maker

Partekatu higieneari buruz dituzuen ideia guztiak. Gero, aukeratu errepikatzen ez direnak. Orain, elkarri lagunduko diozue higienea praktikatzen: grabatu audio bat zuen

AURKEZTU

4 PRESENTA Stage

Besteek zuen audioak jasotzea oso garrantzitsua da. Partekatu audioak ikasgelan, beste gela batzuekin... eta, nahi baduzue, baita familiakoekin ere.

Higienea denon kontua da!

EGIAZTATU 5

T est

Diziplinarteko proiektua. Hiruhileko bakoitzaren amaieran, zenbait urratsetan (Pentsatu, Diseinatu, Egin, Aurkeztu, Egiaztatu) antolatutako

proiektua aurkezten da. Konpetentziak garatzea eta

Orain hobeto egiten dut...

ikasitako oinarrizko egutzak aplikatzea

ahalbidetzen

duen esperientzia

aberasgarria eta integratzailea.

1. HIRUHILEKOA

Koadernoak

Lehen mailako koadernoen helburua ikasleek irakurtzen eta idazten ikastea da. Hainbat ariketa proposatzen dira horretarako.

Ikaslearen

Lehen eta bigarren koadernoetan, askotariko ariketak planteatzen dira, irakurketa- eta idazketa-plana indartzeko.

Nolakoak dira?

Koadernoak berebiziko tresna dira liburuan lantzen diren oinarrizko ezagutzak berrikusteko, indartzeko eta sakontzeko. Gainera, irakurritakoaren ulermena lantzeko proposamenak ere badituzte.

Bigarren koadernotik aurrera, irakurgaiak txertatzen dira, ikasleen mailara egokituta.

Unitate bakoitzaren amaieran, konpetentzietan oinarrituriko lana dago, edukiak berrikusteko.

Proposamen didaktikoak

Proposamen didaktikoa

Mundua helburu proiektuaren barruko proposamen didaktikoa tresna ezin egokiagoa da, ikaskuntza-prozesua aberasteko. Horietan, ikaslearen liburuko orrialdeak erreproduzitzeaz gain, beste zenbait baliabide daude: aniztasuna lantzeko ariketa osagarriak, gako didaktikoak, soluzioak, baliabide digitalak, etab.

Nolakoak dira?

LEHEN HEZKUNTZA 1

PROPOSAMEN DIDAKTIKOA

LEHEN HEZKUNTZA 2

PROPOSAMEN DIDAKTIKOA

Euskara Munduahelburu

Unitatearen hasierako antolatzaile grafikoan, unitatean landuko diren oinarrizko ezagutzak aurkezten dira, modu bisualean.

4 Urdaila orroka

UNITATEAREN ESKEMA

j, f, r leuna, r gogorra

Ikasi letrak

Urdaila orroka

Irakurgaia: komikia

Azalpen laburrak

Elikagaiei buruzko azalpenak emango ditugu.

Olentzerok munduan zehar zer elikagai probatu dituen ikusiko dugu.

Idazketa-lantegia

Gabonetako oporretan txangora eramateko menu osasungarria prestatuko dugu.

Gabon-kanta

Gabonetako elikagaiak ezagutuko ditugu, abestien bidez.

Baliabide digitalak Inklusioa eta aniztasuna EbaluazioaIkasgelako materiala

¿QUÉ VAMOS A APRENDER? ZER IKASIKO DUGU? BALIABIDEAK

Hasierako orrialdea Ikaskuntza-egoera: txangora eramateko bazkari osasungarria prestatuko dugu. GJH 2: Goserik ez izatea

Berriketan Azalpen laburrak entzun eta emango ditugu

Irakurgaia Komikia: Olentzeroren abenturak

Ikasi letrak j, f, r leuna, r gogorra

Idazketa-lantegia Landutako letren berrikuspena

Hitzen lilura Gabon-kanta

Ikasi dudana antolatu Unitateko gramatika-edukiei buruzko eskema

Osatu zure hitz-bilduma

Portfolioa Zer ikasi dut?

Helburua aurrera: ideia-jasa

Nola ikasi dut?

Audioa: Azoka-eguna

Audioa: Olentzeroren abenturak

J letraren horma-irudia

J letra

F letraren horma-irudia

F letra Olerkia

R letra (leuna)

R letra (gogorra)

RR letra

R leuna eta R gogorra

Aho-korapiloa

Irakurketa-saioa

Lotu esaldiak eta irudiak

Gabonetako koplatxoa

Audioa: Hiru erregeak Gabon-kanta

Jolastuz ikasi

Berrikusi ikasitako letrak

Game room

Indartzeko ariketen fitxa

Sakontzeko ariketen fitxa

Ebaluazioa

Konpetentzien araberako ebaluazioa

Alfabetoa

Ortografia-arauen orriak Ahozko adierazpenerako orriak

Hiztegi-txartelak Hitzen jolasa

Jarraian, ikaslearen liburuko unitate baten atalak eta epigrafeak zehazten dira, horietan lantzen diren oinarrizko ezagutzak zehaztuz eta proiektu digitaleko baliabideekin eta ikasgelako materialarekin lotuz. Baliabide digitalak, halaber, hainbat motatakoak dira, eta koloreen arabera adierazten dira.

Unitatearen hasierako orrialde bikoitza erreproduzitzen da; behean, ikaskuntza-egoera

dago, baita ikasgelan aurkezteko zenbait proposamen ere. Gako pedagogikoak eta baliabide digitalak ere aurkezten dira.

4 Urdaila orroka

Unitate honetarako…

Helburua aurrera P r:; TU ~ò 89 u67kxyø d u89 ¤ 45x 45n g r å HI 89a m89 45 :;JKkxyø 45ztu xya r ÑÖ <= ~òu n89 `a 45 45 45 89å?

72 hirurogeita hamabi

Unitateko ikaskuntza-egoeraren helburua honako hau da: bizimodu eta elikadura osasungarriari buruz gogoeta egitea. Helburua aurreran hasten dira unitatean zehar landuko diren edukiak eta konpetentziak.

GJH 2. Goserik ez izatea. Jende guztiak elikadura osasuntsua, nutritiboa eta kopuruz nahikoa duela bermatzea.

IKASI LETRAK j; f; r leuna; r gogorra Abestuz aseko gara. Munduko zaporeak ekarriko ditugu gurera. Azokako kontuak entzungo ditugu.

hirurogeita hamahiru 73

Unitatearen hasierako orrialdeko argazkian gure ikasleen adin inguruko neska bat ageri da, sukaldari jantzita, barazki freskoz inguratuta. Irudiaren bitartez, elikadura osasungarria izatearen garrantziaz hausnartu nahi dugu.

Proposatutako galderen bitartez, ikasleek goseari buruz hausnartuko dute, bai eta gustuko dituzten elikagaiei buruz ere.

Datuak aditzera ematen du zer ezaugarri dituen dieta osasungarriak.

www.anayaharitza.es webgunean eskuragarri dituzu «Mundua helburu proiektuaren gakoak».

Gakoak Hizkuntza-plana Irakasleak www.anayaharitza.es webgunean aurkituko ditu Oinarrizko hizkuntzagaitasunak lantzeko fitxak.

Kontuan hartu

• Hasierako egoera aurkeztu, eta iritzitrukea sustatuko dugu ikasleekin.

• Hasierako orrialdeko argazkia landuko dugu ikasleekin: zer ikusten duten, argazkiko neskatila zertan ari den, nolako jarrera duen, osasuntsu dagoela dirudien…

• Ideia-jasa teknika erabiliko dugu, elkarrenganako errespetua sustatzeko. Halaber, iritzi guztiak errespetatu beharraz mintzatuko gara.

• Ikasleei laguntza emango diegu, iritziak eta ideiak azaltzen ikasteko.

Ikaskuntza-egoerarekin lotzea

Konpetentziak lantzeko ariketa honetan, ikasleek Gabonen eta elikaduraren arteko lotura egingo dute. Ezagutzen dituzten gabon-kantetan zer elikagai ageri diren pentsatu, eta ikaskideekin partekatuko dituzte ideiak. Hauek dira kanta horietako batzuk: Olentzero, Dringilin dron, Hator-hator Horrela, Eguberrien inguruan ohikoak diren elikagaiak zein diren konturatuko dira, eta aitzakia ona izan daiteke urtesasoi horretan etxe askotan alferrik galtzen den janari kopuru handiaz hausnartzeko.

dira ikasleekin abesteko moduko beste gabon-

Urte berri-berri Urte berri-berri daukanak ez daukanari, nik ez daukat eta ematen ez didanari txerri belarri!

gorria zuria

beltza  Erantzun irekia.

• Euskal Herriko gabon-kanten errepertorioa hain zabala izanik, Nafarroako gobernuaren Euskarabidea erakundearen webgunea bisitatzeko aholkua egin nahi diogu irakasleari. Webgune horretan, Euskal Herriko hainbat gabon-kanta ezagun agertzen dira, eta irakasleak nahi dituenak aukeratuko ditu.

Helburua aurreran, elikadura osasungarria eta orekatua izatea sustatuko dugu ikasleen artean. Unitatearen amaieran, ikasleek txango baterako otordua pentsatu beharko dute, kontuan izanik menu osasungarri eta orekatua osatzen ari direla.

Unitateari dagozkion edukiak eta atalak aurkezten dira: azalpen laburrak ematea, Gabonetako pertsonaiei buruzko komikia irakurtzea, gabon-kantak abestea…

j j f f r r r r

Gakoak + info anayaharitza.es

IKTak

Liburuaren webguneko baliabide-bankuan «Jolastuz ikasi» atala dago, eta unitateko edukiak indartzeko ariketa interaktiboak ditu.

Kontuan hartu • «Hitzen lilura» atalean, ikasleek gabonkantak landuko dituzte, urte-sasoi egokia baita horretarako. Lehen ariketako kantaz gain, ikasleekin abesteko beste hainbat proposatzen dira ariketa osagarrietan. • «Ikasi dudana antolatu» atalean, orain arte ikusitako letrak berrikusiko dituzte ikasleek.

rr rr

‹†‹²å

Ikasi dudana antolatu Eskema

• r letra berrikusteko, mapa hierarkiko txiki bat osatuko dute ikasleek. Gidalerroen barruan dauden hitzak osatuko dituzte, kasu bakoitzean adierazitako letra gainidatziz. Osatu zure hitz-bilduma

• Marrazki bakoitzari dagokion hitzaren lehen letra idatziko dute ikasleek; horrela, gutuna hitza sortuko dute. Hasierako irakurgaiarekin lotuko dugu; izan ere, ezinbesteko elementua da irakurgaian.

utzi alde batera euskaldun jendea!

Ikaslearen liburuko erreproduzioekin batera, baliabide digitalak aurkeztu, komunikaziotrebeziak lantzeko ariketak proposatu, gako pedagogikoak aplikatzeko jarraibideak eman, eta metodologia-iradokizunak aurkezten dira. Halaber, unitateko ikaskuntza-egoerarekin egiten da lotura.

Hasiera

Antzara jokoa

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

ttunttunerealaba. Orottunttunizateko, ttunttunbehardunsenarra. BeleakBerreagarazerbaitdaroa; badaroa,bereadaroa: babaerreaahoandaroa.

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

Horma-irudiak

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

OrainaldiaLehenaldia naiznintzen hura da gu garaginen zarazinen zuek zaretezineten ziren

OrainaldiaLehenaldia natornentorren hura datorzetorren gu gatozgentozen zatozzentozen zuek zatoztezentozten haiek datozzetozen

OrainaldiaLehenaldia ni nagonengoen hura dagozegoen gu gaudegeunden zaudezeunden zuek zaudetezeundeten haiek daudezeuden

Deklinabidea

kale –

–

kaletik ––

kaleetatik –

–

kaletatik NORA ––

––NONGO

– haraneko –– haranetako

Antzaraz antzara

Antzaraz antzara

—Eriansar!—Erianzer? —Erianbat. paperakurratzenhas. paperontziradoaz. Soloberrikoartoarenorriarengorria! Alkipeankapa,kapaalkipean; alkipeankapa,kapaalkipean. Alkipeankapa,kapaalkipean; alkipeankapa,kapaalkipean. Xiri-xara,xiri-xara,txoritxarra, txarara.

Harla-marla, kin-kuan-kin, portanzela, portanmin,arraxinoletmarraxinoletsegeren-megeren, kirun,karun,pek! Arabakoabadearenkapelapean baga-garaubi. Kanbonpalangakpagoz.

OrainaldiaLehenaldia ni nindoan hura doazihoan goazgindoazen zoazzindoazen zuek zoaztezindoazten haiek doazzihoazen

OrainaldiaLehenaldia ni nabilnenbilen dabilzebilen gu gabiltzagenbiltzan zabiltzazenbiltzan zabiltzatezenbiltzaten haiek dabiltzazebiltzan

Orainaldia Lehenaldia nik dutditutnuennituen hark dudituzuenzituen guk duguditugugenuengenituen zuk duzudituzuzenuenzenituen zuek duzuedituzuezenutenzenituzten haiek dutedituztezutenzituzten

– lagun

–lagun –

lagun –

lagunengandik –

–

lagunarengandik –

lagunengandik –

kale kale kale

–

honetanhorretanhartan hauetanhorietanhaietan NONDIK honetatikhorretatikhartatik hauetatikhorietatikhaietatik NORA honetarahorretarahartara hauetarahorietarahaietara NONGO honetakohorretakohartako hauetakohorietakohaietako NORENGAN honenganhorrenganharenganhauenganhorienganhaiengan NORENGANA honenganahorrenganaharenganahauenganahorienganahaiengana honengandikhorrengandikharengandikhauengandikhoriengandikhaiengandik guk guri harengurezure nirekinharekingurekinzurekinzuekinhaiekin NORENTZAT niretzatharentzatguretzatzuretzatzuentzathaientzat NORENGAN ni(re)ganharengangu(re)ganzu(re)ganzuenganhaiengan NORENGANA ni(re)gana harengana gu(re)gana zu(re)gana zuengana haiengana NORENGANDIK ni(re)gandikharengandikgu(re)gandik zu(re)gandikzuengandikhaiengandik ZEREZ/ZERTAZ nitazhartazgutazzutaz zuetazhaietaz

Ikasturteko eduki guztiak barne hartzen dituen proiektu digitala, eta edozein plataforma eta gailutara egokitzen dena.

Moldakorra

Hainbat ikuspegi eta premiatara egokitzeko

modukoa: paperezko liburuaren osagarri gisa erabiltzen dutenentzat eta ikasgela guztiz digitaletarako.

Trazagarria

Ikuskatu egin ahal izango duzu ikasleek ariketak nola egiten dituzten eta zer emaitza lortzen duten.

Nolakoa da Edudynamic?

Intuitiboa. Zuk eta ikasleek erraz erabiltzeko modukoa.

Deskargagarria. Aukera ematen du Interneteko konexiorik gabe lan egiteko eta gailu batean baino gehiagotan deskargatzeko.

Gailu anitzekoa. Edozein gailu motatan (ordenagailuan, tabletan, smartphone egokitzen eta ikusten da, pantailaren edozein tamaina eta bereizmenetan.

Sinkronizagarria. Erabiltzaileak egiten dituen aldaketak berez sinkronizatzen dira, lan egiteko erabilitako edozein gailu konektatzean.

Interaktiboa

Askotariko baliabideak ditu; adibidez, bideoak, animazioak, gamifikazioa, autoebaluaziorako ariketak, zuzentzeko moduko ariketa interaktiboak…

Paperezko liburuaren erreprodukzioa baino askoz ere gehiago da.

Inklusiboa

Inguruak ikaskuntza pertsonalizatzea errazten du, atazak ikasleen premietara egokituz.

Pedagogia-balio handiko multimediaelementuak, konpetentzia digitalak errazago eskuratzeko.

Unibertsala. Bateragarria da ikastetxeetan gehien erabiltzen diren sistema eragileekin, ikaskuntzako inguru birtualekin (IIB) eta hezkuntza- plataformekin (LMS).

Eta ikasleentzat?

1.eta 2. mailetan, liburu aktibo bat, ikaslearen liburuaren bertsio digitalizatua duena eta maila bakoitzeko eduki guztien multimedia erreprodukziorako eta erreprodukzio interaktiborako baliabideak dituena: gamifikazioa, audioak, bideoak...

Ikasgelan eta nork bere kabuz etxean lan egiteko, liburu inprimatuaren osagarri digital moduan erabil daiteke liburu aktiboa, edo era autonomoan ikasteko tresna moduan.

3.mailatik 6. mailara bitarte, formatua propio diseinatu da hezkuntza-ingurune digitalerako. Ahalmen teknologiko guztia baliatzen du eta edozein gailurekin bateragarria da. Ikasliburuko eduki teoriko eta praktiko guztien edizio espezifikoak egin dira, bertsio interaktibo eta dinamikoa lortzeko. Hartan, maila bakoitzeko curriculumeko edukia ez ezik, askotariko baliabide multimediak ere badaude, eta bideoak, gamifikazioa...

Zer eskaintzen dizu?

Baliabideak

Baliabideetako batzuek proiektuaren gakoekin zerikusia dute; adibidez, GJHei buruzko bideoak, pentsamenduarekin lotutako teknikak, lankidetzako ikaskuntzako teknikak eta IKT-IET plana. Beste baliabide batzuk unitateka eta hezkuntza-helburuen arabera antolatu dira:

• Ikasteko etatrebatzeko: bideoak, aurkezpenak...

• Barneratzeko: laburpenak, eskemak...

• Trebatzeko: ariketak, tailerrak...

• Ebaluatzeko: trazatu daitezkeen proba interaktiboak eta aplikazio gomendatuak.

Inklusioa eta aniztasuna kontuan hartzea

• IDU jarraibideak.

• Aniztasuna kontuan hartzeko fitxak.

Ebaluazioa

• Ikasturtearen hasierako eta amaierako ebaluazioak.

• Unitate guztien ebaluazioak.

• Konpetentzien araberako ebaluazioak, unitate guztietan.

Programazioa, Proposamen didaktikoa eta proiektuaren dokumentazioa

• Mundua helbururen gakoak.

• Proposamen didaktikoa.

• Programazioak Word eta PDF formatuetan.

Proiektu digitala

Baliabideak

Inklusioa eta

aniztasuna

kontuan

hartzea

Proiektu digitala

Ebaluazioa

Programazioa, Proposamen

didaktikoa eta

proiektuaren

dokumentazioa

Baliabideak

Inklusioa eta aniztasuna

kontuan

hartzea

Ebaluazioa

Programazioa, Proposamen

didaktikoa eta proiektuaren

dokumentazioa

Proiektuaren gakoekin lotutako baliabideak

Baliabide digitalak, unitate en eta hezkuntza-helburuen arabera sailkatuta

iPad

IDU jarraibideak

Aniztasuna kontuan hartzeko fitxak

Programazioak. Word- eta pdf-bertsioak

JENDAURREAN HITZ EGIN

1 2 3

Hitz egin lehenbaino Hitz egitean Amaitzeko 1

1 1

Honelakoakesan «Eta,ditzakezu:amaitzeko,...»; «Eskerrikdenoi...»asko Ezahaztuirribarre egitea.

Idatziedoegin marrazkiaorri bateanetaikasi buruz.

Zer sentitu zuen plazaren erdian? Zer egin zuten haurrek barraskiloa hartuta? Zer erabaki zuen barraskiloak?

108

2 Hitzeginastiro, hitzakondo ahoskatuz.

3

Pentsatueta buruzaukeratuzergairi duzun.hitzegingo Hitzegitenhasi orduko,agurtu ikusleak. emanAmaitzenduzunean, eskerraketa agurtu. Eginsaioakozen.

Eskatulaguntza etxekorenbati. begiratzeaEzahaztuikusleei etazure keinuakzaintzea. eginIspiluarenaurrean ditzakezusaioak.

2

3 egokia:Erabiliahots-tonu ezosoaltua,ezosobaxua.

AM 100%

8 Irakurri arretaz eta erantzun. Barraskilo bat hirian Bazen behin barraskilo bat basoan bizi nahi ez zuena. Zuhaitz artean pozik ez zegoenez, alde egin zuen etxea bizkarrean hartuta. Narras eta narras, hirira heldu zen. Bat-batean, plaza erraldoi baten erdi-erdian zegoela konturatuta, beldurtu egin zen. Pertsonen etxeak hain ziren handiak bere etxearen aldean! Barraskiloak etxe barruan sartu zuen burua. Une hartan, ume batzuk igaro ziren plazatik, eskolarakoan. Batek, garrasika: «Nolako barraskilo polita!», esan zuen. Hori entzunda, barraskiloak poz-pozik atera zuen burua. Orduan, kontu handiz hartuta, umeek lorategi zoragarri batera eraman zuten barraskiloa. Horrela, bada, barraskiloak hirian betiko gelditzea erabaki zuen. Ursula Wölfel, 27 ipuin zopa hartzeko. Kalandraka (moldatua). Zergatik joan zen hirira barraskiloa?

Lortutako emaitzaren berri ematen du (erronkaren amaierako produktua).

Harremanak komunikazioa lantzea pertsonekin. - Norberaren kognitiboa erregulatzea. 2. multzoa. Ahozko komunikazioa - Harreman pertsonaletan, hedabideetan, literaturan eta hezkuntzan -sarri agertu direnen moduko ahozko testuak ulertzea: solasaldi laburrak narrazioa- aho- korapiloak

Harreman pertsonaletan, hedabideetan, literaturan sarri- agertu ohi moduko ahozko sortzea: ikaskideekin solasaldi laburrak izatea, narrazio-testuak irakurtzea, aho-korapiloak zuzen ahoskatzea.

Ahozko -egoeretan nagusi diren oinarrizko arauak aintzat itz egiteko txanda, gaiari hitz egiteko mekanismoak, besteen jardunari arreta jartzea, besteen iritziekiko errespetua

Komunikazio-egoeretan modu proaktiboan eta konfiantza osoz aktiboki parte hartzearen aldeko interesa izatea. multzoa. komunikazioa

Harreman pertsonaletan, hedabideetan, literaturan eta hezkuntzan -sarri agertu direnen moduko ulertzea: -testua, deskribapen-testua.

Harreman pertsonaletan, hedabideetan, literaturan sarri- agertu ohi direnen moduko idatzizko testuak ekoiztea deskribapen labur osatzea.

Idatzizko kodearen arauak barneratzea txistukariak s, lantzea. Literatura-hezkuntza

euskal literatura: -korapiloak.

Ikasgelako nahiz eskolako jardueretan hartzea aho- korapiloak zuzen ahoskatzea. Hizkuntza era haren erabilerei buruzko gogoeta

zehar landutako ahozko nahiz idatzizko testuetan agertzen diren hitz- identifikatzea: herriarekin hiztegia lantzea

Proiektuaren gakoekin lotutako baliabideak

Ikasleek Mundua helburu proiektuaren gakoak eta metodologia aktiboak praktikatzeko behar duten informazio guztia.

• Hizkuntza-planaren eta IKT-IET planaren infografiak.

JENDAURREAN HITZ EGIN

1 2 3

Hitz egin lehenbaino Hitz egitean Amaitzeko

Pentsatu eta buruzaukeratuzergairi duzun.hitzegingo

1 1

Hitzegitenhasi orduko,agurtu ikusleak. emanAmaitzenduzunean, eskerraketa agurtu.

PLANA IKTIET

IKT-GAILUAK ERABILTZEN DITUGU

Zer dira IKTak?

IKT-gailuek edo -makinek pieza asko dituzte, energia elektrikoa edo elektrizitatea erabiltzen dute funtzionatzeko, eta beste pertsona batzuekin komunikatzeko eta zenbait lan egiteko balio dute, hala nola idazteko, marrazteko, jolasteko…

Mahai gaineko ordenagailua, ordenagailu eramangarria eta gailu mugikorrak (tableta eta telefono mugikorra) dira.

Nolakoa da ordenagailu bat?

Honelakoa da mahai gaineko ordenagailua:

Pantaila PUZ pizteko botoia

PUZen

CPU

Handia naiz eta zenbait osagai ditut. Monitorea

Pizteko botoia

Teklatua

Sagua

Honelakoa da ordenagailu eramangarria:

Ni txikiagoa naiz, errazago mugitzeko.

Sare elektrikora konektatu gabe ibil naiteke aldi batez.

Pantaila Ukipen-sagua

Teklatua

Eginsaioakozen.

2

3 egokia:Erabiliahots-tonu ezosoaltua,

Eskatulaguntza etxekoren bati. Ezahaztu ikusleei begiratzeaetazure keinuak zaintzea. eginIspiluarenaurrean ditzakezusaioak.

IKASI ERABILTZEN SCRATCHJr

Honelakoak «Eta,ditzakezu:esan «Eskerrikamaitzeko,...»; denoi...»asko Ezahaztuegitea.irribarre

ZER DA SCRATCHJr?

Izen-abizenak:

ScratchJr gailu mugikorretarako edo appetarako aplikazio bat da; programa informatikoak sortze- ko balio du.

Berariaz diseinaturik dago 5-7 urte bitarteko hau- rrek erabiltzeko.

Aplikazio honen bidez, bideojokoak sortu, marraz- tu, istorio bizidunak sortu eta abar egin daiteke.

Kontsultatu IKT-IET plana anayaeducacion.es webgunean, eta gogoratu nolakoak diren Sc- ratchJr erabiltzeko balia ditzakezun IKT-makinak.

Kontuan hartu gomendaturiko IKT-makina table- ta dela.

1. FITXA

ScratchJr apparen ikonoa

Zure adina kontuan hartuz, erabiltzen duzun gailu mugikorrean aplika- zioak deskargatzeko, konfiantzako pertsona nagusi baten ikuskapena beharko duzu, hala nola irakasleren edo familiako kideren batena.

1 Marraztu ScratchJren appa irudikatzen duen ikonoa.

2 Zenbat urte dituzu? Adin egokia duzu ScratchJr erabiltzeko? Osatu zu- re adinarekin; gero, markatu. urte ditut.

– Bai, badut ScratchJr erabiltzeko gomendaturiko adina.

– Ez, 7 urte baino ditut; beraz, hobe dut Scratch era- bili.

– Ez, 5 urte baino ditut; beraz, hobe dut oraindik ScratchJr ez erabili, edo norbaiten laguntzaz erabili.

Baliabide digitalak, unitateen eta hezkuntza-helburuen arabera sailkatuta

Ikasteko

• Bideoak

• Aurkezpenak

• Audioak.

Ikasteko eta praktikatzeko

• Laburpenak

• Eskemak

• Ariketa interaktiboak

Jolasteko

• Ariketa ludikoak

• Hiruhilekoko berrikuspen ludikoak

Baliabide ludikoak ere badaude

ikasgelako materialean, jolasten jarraitu nahi izanez gero.

Ebaluatzeko

• Trazagarriak diren ariketak eta proba interaktiboak, irakasleak ikasleen bilakaeraren jarraipena egin dezan.

• Gomendatutako aplikazioak, proiektuaren IKT-IET planaren osagarri direnak.

Inklusioa eta aniztasuna kontuan hartzea

Aniztasuna kontuan hartzeko fitxak

Lagungarriak izango dira:

• Material indargarria izateko.

• Ikasleei neurrira egindako arreta eskaintzeko.

• Edukiak ikaskuntza-erritmo guztietara egokitzeko.

• Mota askotako metodologia-estrategiak aukeratzeko eta aplikatzeko.

IDU jarraibideak

Mundua helburu proiektuaren elementuak Irakaskuntzako Diseinu Unibertsala (IDU) delakoaren jarraibideak kontuan hartuz diseinatu dira.

IDU jarraibideak Mundua helburu proiektuan

Mundua helburu proiektuko elementu ezberdinak Irakaskuntzako Diseinu Unibertsala (IDU) kontuan hartuz garatu dira. Honako taula honetan, IDU printzipioen edo arauen eta proiektuko elementuen arteko harremana jasotzen da:

MUNDUA HELBURU

Ikaskuntza-egoera

GJH

Irudia eta testuingurua

Nola ikusten duzu?

Datua

Helburua aurrera

Proiektuan aplikatutako IDU jarraibideak INPRIMATUTAKO MATERIALA INGURU DIGITALA

• GJHekin (xxi. mendeko erronkekin) eta ikasleen eguneroko bizitzarekin duen harreman zuzenak benetakotasuna, balioa eta garrantzia optimizatzen ditu (7.2).

• Testuaren ordezko irudikapenak ikaskuntzaegoeraren testuinguruarekiko ulermena eta lotura pertsonala errazten du. (2.5).

• Galderek ikaskuntza-egoera ikasleen esperientzien eta aurretiazko ezagutzekin lotzen dute. (3.1).

• Informazio objektiboa eta berresgarria ematen du abian dagoen helburuari buruz (8.1).

• Gogoeta kolektiboa sustatzen du, pentsamendu-estrategia baliagarri baten bidez, eguneroko arazoei aurre egiteko (9.2).

• Autonomia sustatu, eta amaierako produktu bat proposatzen du, ikastetxeko testuinguruari eta ikasleen hautaketari irekia, (7.1) eskakizun-mailak aldatuz (8.2).

• Oinarrizko ikaskuntzak orokortzea eta transferitzea errazten du (3.4).

• Erkidegoa eta lankidetza sustatzen ditu, amaierako produktua taldean egiteko eta zabaltzeko (8.3).

• Modu ordenatuan gidatzen du abian dagoen helburua (6.1), prozesua egokituz eta ikusaraziz (6.2), antolatzaile grafiko baten laguntzaz (6.3).

GJHei buruzko informazio eguneratua lortzeko sarbidea ematen die ikasleei eta irakasleei, komunikazio-metodo asko erabiliz. (5.1).

• Zer dakit? Ariketa interaktibo trazagarriak proposatzen ditu unitatea irekitzean aurretiazko ideiak detektatzeko. (3.1).

• Ikaskuntza-egoerak aurkezten dituzten ikus-entzunezko puntuak erabiltzen ditu, motibazioa areagotzen duten itxaropenak eta usteak estimulatuz (9.1) unitatearen hasieran.

• Unitate bakoitzean, aurretiaz hautatutako iturrietatik hartutako informazioa aurkezten du, eta hori entzunezko (1.2) eta ikusizko (1.3) informazioaren alternatiba da (2.5), baita testuaren beste formen alternatiba ere, hala nola abestiak, azpidatzitako audioak edo bideoak, testu-informazioaren lokuzioak, antolatzaile grafikoak, visual thinking, etab. Gainera, parte-hartzea dinamizatzeko erabil daitezke.

• Ikaskuntza-prozesua modu interaktiboan berreraikitzea ahalbidetzen du, antolatzaile grafikoaren laguntzarekin. Antolatzaile grafiko horrek ekintzaren helbururanzko aurrerapena irudikatzen du (3.3).

Jarraitu hariari

Aurretiaz diseinatutako ebaluazio-probak:

Aurrejakintzak eta ikasturtean zehar izandako bilakaera ebaluatzeko:

• Hasierako ebaluazioa

• Amaierako ebaluazioa

Unitate bakoitzean:

• Edukien ebaluazioa

• Konpetentzien araberako ebaluazioa

Hiruhileko bakoitzean:

• Irteera-profilaren bilakaera ebaluatzeko proba konpetentziala

8 Irakurri arretaz eta erantzun.

Barraskilo bat hirian Bazen behin barraskilo bat basoan bizi nahi ez zuena. Zuhaitz artean pozik ez zegoenez, alde egin zuen etxea bizkarrean hartuta.

Narras eta narras, hirira heldu zen.

Bat-batean, plaza erraldoi baten erdi-erdian zegoela konturatuta, beldurtu egin zen. Pertsonen etxeak hain ziren handiak bere etxearen aldean! Barraskiloak etxe barruan sartu zuen burua.

Une hartan, ume batzuk igaro ziren plazatik, eskolarakoan. Batek, garrasika: «Nolako barraskilo polita!», esan zuen. Hori entzunda, barraskiloak poz-pozik atera zuen burua. Orduan, kontu handiz hartuta, umeek lorategi zoragarri batera eraman zuten barraskiloa. Horrela, bada, barraskiloak hirian betiko gelditzea erabaki zuen. Ursula Wölfel, 27 ipuin zopa hartzeko. Kalandraka (moldatua). Zergatik joan zen hirira barraskiloa?

Zer sentitu zuen plazaren erdian?

Zer egin zuten haurrek barraskiloa hartuta?

Zer erabaki zuen barraskiloak?

Eta gainera...

• Ebaluatzeko, koebaluatzeko eta autoebaluatzeko baliabideen bankua. Errubrikak, ituak eta beste tresna batzuk dituen gordailua, irakasleak ebaluazioa bere neurrira diseinatzeko.

• Irakaslearen lana ebaluatzeko tresna.

Programazioa, Proposamen didaktikoa eta proiektuaren dokumentazioa

Mundua helburu proiektuaren gakoak

• Proiektuan garatzen diren gakoei eta metodologia aktiboei buruzko dokumentazio zabala.

MUNDUA HELBURU proiektuaren gakoak

balioZertarako du dudanak?ikasten

Konpetentzietan oinarritua Mundua helburu proiektuak konpetentziak pixkanaka eta modu integratzailean lortzea planteatzen du. Proiektua garatuz, ikasleak eguneroko errealitateko egoeretan moldatzen ikasteko gaitasuna lortuko du. Ikaskuntza-egoerakGJHetan kokaturiko egoeren bidez, hausnarketa eraldatzailea egiteko eskatzen ikasleei. oinarriturikoKonpetentzietanariketakIkasleak eguneroko erabaki- hartzeetarako prestatzen dituzten ariketak. oinarriturikoKonpetentzietanebaluazioakFuntsezko elementu bat eskolako arrakastarako eta inklusiorako; ikuspegi integratzailea eta malgua dauka. Ikasleek etapa honetarako

jasangarriak hartzera, berdintasunera… Helburua aurrera Azaldutako ikaskuntza-egoeren testuinguruan, proposamenek plan eraldatzaile batean parte hartzeko gonbita egiten diete ikasleei.

DiziplinartekoaEkintzara bideraturiko eredu honetan, askotariko ezaguera- arloak integratzen dira; gainera, trebetasun eta jarrera pertsonalak eta lankidetzakoak sustatzen dira; horrela, ikaskuntza testuinguruan Diziplinarteko proiektuak Mundua helburuk diziplinarteko proiektuak proposatzen ditu; ikaskuntza-esperientzia integratzailea da, eta bertan ikasleek ikertu eta amaierako produktu bat sortuko dute, Hizkuntza-planaZeharkako plan honen helburuak Ikasleen ahozko eta idatzizko Irakurtzeko interesa eta ohitura

Inklusiboa Mundua helburu proiektua hezkuntza inklusiboaren printzipioarekin konprometituta sortu da, baita ikasle guztientzat ikaskuntza-baldintza hobeak sortzearekin ere. Horretarako, irakaskuntza pertsonalizaturako baliabideak, egitura malguak eta indartzeko mekanismoak eskaintzen ditu. IDU jarraibideakIkaskuntzarako DiseinuUnibertsalari buruzko Jarraibideak agirian oinarrituta dago Funtsezkoa Proiektuak honetan lagunduko duten funtsezko ikaskuntzak identifikatzen aurreikusitako profila lortzen, eta ikasleentzat egokienak diren erritmoa, estiloa, sakontasuna eta metodologia aktiboak egokitzen. Inklusiorako baliabideak Mundua helburu proiektuak informazioa aurkezteko aukera asko eskaintzen ditu; adibidez, bideoak, entzungaiak, laburpenak, antolatzaile grafikoak, ariketa interaktiboak… Horrela, errazago pertsonaliza daiteke. Anaya Inklusioa Online Inklusio-tresna indartsu honek baliabideak eskaintzen ditu

Metodologia aktiboak Mundua helburu proiektuak taldelana eta espiritu kritikoa sustatzen dituzten metodoak, teknikaketaestrategiakproposatzen ditu. Lan egiteko modu horrek bizitza errealeko egoeretarako prestatzen ditu ikasleak. Lankidetzako ikaskuntza Lankidetzako teknika eta egitura sekuentziatuak eta mailakatuak. Hezkuntza emozionala Ikasleek zirrarak identifikatzeko lagungarriak diren trebetasunak; horrela, erregulatu eta kudeatu egingo dituzte. IKTak Halakoen erabilera honetarako baliabide gisa integratzen da: informazioa lortzeko, aukeratzeko eta helburu jakin baten arabera erabiltzeko. Lagungarriak dira lanak planifikatzeko,kudeatzekoetaegiteko konpetentziak garatzeko, Sareko komunikaziorako eta lankidetzarako, eta konpetentzia digitalerako. Ebaluazioa Ikasleei beren ikaskuntzaren ebaluazioan parte hartzeko aukera ematen dieten estrategiak ditu; hain zuzen ere, zer ikasi duten eta nola ikasi duten aztertuko dute.Pentsamenduaren garapenaPentsatzeko estrategiek ikasten ikasteko konpetentzia sustatzen dute; lagungarriak dira ikasleek beren prozesu mentalez jabetzeko, baita hausnartuz eta modu kritikoan jarduteko ere.

Proposamen didaktikoa

• Proposamen didaktikoaren pdf-bertsioa.

lotzea Konpetentziak lantzeko ariketa honetan, ikasleek komikian entzun dituzten jatekoak identifikatu, eta Horrela, munduko toki bakoitzean elikagai batzuk ekoizten eta jaten elikagaiak kontsumitzearen garrantziaz hausnartu ahal izango dugu.

neskatila batek bidali zidan lehena, Ipar polotik. Gauza asko ikasi ditu han Olentzerok: igluak egiten, leraz ibiltzen, eta beste hainbeste! Ahmed-ek idatzi zidan handik gutxira, Afrikako basamortutik. gamelu-ikastaro batean, basamortuaren erdi-erdian! Zenbat gauza ikasten ari den! Hurrengo gutuna Martinak bidali zidan, Karibetik. Ezetz asmatu! Olentzerok lagun handiak egin ditu Karibeko itsasoan!

Baina hori berak kontatuko dizue itzultzen denean. Janari gozoak ere dastatu ditu Olentzerok: Ipar poloko arrain errea, basamortuko datilak, fruta tropikala, eta beste Olentzeroren zain nago orain aireportuan. Ez dakizue nolako gogoa dudan hura ikusteko! Hara, heldu da hegazkina! Eta —Kaixo, Mari Domingi! —Ene bada! Olentzero! Oroimen bisuala lantzeko Ikasleek irudiari erreparatuko diote 2-3 minutuz; gero, izenburu du? Nola ageri dira pertsonaien hitzak? Zenbat pertsonaia daude? Ezagutzen zenituen lehendik? Zertan

Programazioak.

Honako hauen Wordeta pdf-bertsioak:

• Programazio didaktikoa

• Programazioa unitateka

• Ebaluazio-erregistroak.

Sormena lantzeko Ikasleek, binaka jarrita, Olentzeroren beste abentura bat asmatu, eta marraztu egingo dute, komikiari jarraipena emateko. Gero, taldeka jarrita, bikoteek elkarri erakutsiko Kulturartekotasuna sustatzeko dakiten galdetuko diegu ikasleei, zer berezitasun duen leku bakoitzak... Gabonetako pertsonaiei buruzko

iPad

5.unitatea.

harrigarriak

9:45 AM 100%

Euskara Lehen Hezkuntza 1 5. unitatea

7. Zikloan zehar landutako oinarrizko terminologia linguistikoaren berri jakitea, eta terminologia hori testuak ulertzearekin eta sortzearekin lotutako hizkuntzaren erabilerari buruzko jardueretan erabiltzea.

8. Irakurzaletasuna lantzea, eta proposatutako testuak modu autonomoan irakurtzeko gai izatea.

9. Gai izatea bai haur-literatura klasikoko eta bai gaur egungo haur-literaturako testuak ulertzeko eta erreproduzitzeko, eta horretan, ahozko nahiz idatzizko literaturari buruzko bere ezaguerak erabiltzea.

7 1. Zikloan zehar landutako oinarrizko terminologia ulertzen du, eta gai da hizkuntzari buruzkogogoeta-jardueretarako azalpenei eta jarraibideei jarraitzeko ts, tx, tz txistukariak. IK NEK AKIJ KKKD

7 2. Zikloan zehar landutako oinarrizko terminologia darabil hizkuntzari buruzko gogoeta- jardueretan: ts tx, tz txistukariak.

Unitatearen lana ebaluatzeko errubrika. Unitatearen ebaluazioa

8.1. Literatura-lanen edukia bere bizipenekin lotzen du: irakurgaiari buruzko iritzia ematea. IK NEK AKIJ KKKD KHLK AKMD

8.2. Ikasgelako nahiz eskolako literatura-jardueretan parte hartzen du: Gabon-kantak abestea.

Unitatearen lana ebaluatzeko errubrika.

9.1. Bere interesekin bat datozen literatura-generoetako testuak arreta handiz entzuten ditu: Erregearen barreak. IK NEK AKIJ KKKD KHLK

9.2. Gai da ahozko eta idatzizko literatura-testuen zentzu orokorra ulertzeko: aho-korapiloak.

9.3. Gai da bai ahozko eta bai idatzizko literatura-testuen oinarrizko ezaugarriak identifikatzeko: aho- korapilaok.

*Oinarrizko konpetentziak (OK): - Zeharkako konpetentziak: Ikasten ikasteko konpetentzia: pentsatzen jakitea eta ikastea (IIK),

Unitatearen lana ebaluatzeko errubrika.

Proposamen didaktikoa

Proposamen didaktikoa

Proposamen didaktikoa

Demoa

2 Nolakoak gara?

UNITATEAREN ESKEMA

b, d, h, g, n Idazketa-lantegia

Nolakoak gara?

Nolakoak garen Zotz egiteko kantak Irakurgaia: narrazio-testua

Pertsona bakoitzaren berezitasunei buruz hitz egingo dugu.

Izaki berezi bati buruzko testua irakurriko dugu.

Taldean erabakiak hartzeko modu bat ezagutuko dugu.

Ikasleek elkar hobeto ezagutzeko jolas bat egingo dugu.

Ikasi letrak

¿QUÉ VAMOS A APRENDER? ZER IKASIKO DUGU? BALIABIDEAK

Hasierako orrialdea

Ikaskuntza-egoera: Elkar hobeto ezagutzeko jolas bat egingo dugu.

GJH 10: Desparekotasunak murriztea

Berriketan

Nolakoak garen deskribatzea

Irakurgaia

Narrazio-testua: Grufaloa

Ikasi letrak b, d, h, g, n

Audioa: Amerikako familia

Audioa: Grufaloa

B letraren horma-irudia

B letra

D letraren horma-irudia

D letra

Diktaketak

H letraren horma-irudia

Berrikusi h letra

Lotu esaldiak eta irudiak

G letraren horma-irudia

G letra

Irakurketa

N letra

Idazketa-lantegia

Landutako letren berrikuspena

Hitzen lilura

Zotz egiteko kantak

Ikasi dudana antolatu

Unitateko gramatika-edukiei

buruzko eskema

Osatu zure hitz-bilduma

Portfolioa

Zer ikasi dut?

Helburua aurrera: ideia-jasa

Nola ikasi dut?

Landu ikasitako letrak

Alfabetoa

Ortografia-arauen orriak

Ahozko adierazpenerako orriak

Hiztegi-txartelak

Hitzen jolasa

Audioa: Zotz egiteko kanta

Zotz egiteko kantak

Jolastuz ikasi

Lotu esaldiak eta irudiak

Game room

Indartzeko ariketen fitxa

Sakontzeko ariketen fitxa

Ebaluazioa

Konpetentzien araberako ebaluazioa

Unitateko ikaskuntza-egoeraren helburua honako hau da: ikasleek elkar hobeto ezagutzea.

Helburua aurreran hasten dira unitatean zehar landuko diren edukiak eta konpetentziak.

GJH 10. Desparekotasunak murriztea. Pertsona guztiak errespetatzea haien adina, sexua, desgai tasuna, arraza, jatorria, etnia eta erlijioa edozein izanda ere.

Unitatearen hasierako orrialdeko argazkian gure ikasleen adineko neska-mutilak ageri dira, hainbat jatorritakoak. Eskolara bidean doazela dirudi, elkarri helduta eta pozik. Irudiaren bitartez, desberdinen arteko bizikidetzaren garrantziaz hausnartu nahi dugu.

Munstro ezagutukobitxiakditugu.

IKASI LETRAK b; d; h; g; n Zozketa egiteko modu asko daude.

APRENDO LAS LETRAS

Gakoak

www.anayaharitza.es webgunean eskuragarri dituzu «Mundua helburu proiektuaren gakoak».

Hizkuntza-plana

Irakasleak www.anayaharitza.es webgunean aurkituko ditu Oinarrizko hizkuntzagaitasunak lantzeko fitxak.

Kontuan hartu

• Hasierako egoera aurkeztu, eta iritzitrukea sustatuko dugu ikasleekin.

• Hasierako orrialdeko argazkia landuko dugu ikasleekin: zer ikusten duten, argazkiko haurrak nolakoak diren, nolako jarrera eta aldartea duten…

• Ideia-jasa teknika erabiliko dugu, elkarrenganako errespetua sustatzeko. Halaber, iritzi guztiak errespetatu beharraz mintzatuko gara.

• Ikasleei laguntza emango diegu, iritziak eta ideiak azaltzen ikasteko.

Z o t z e g i t e k o k a n t a k I r a k u r g a i a : Grufaloa

hogeita bederatzi 29

Proposatutako galderaren bitartez, ikasleek zertan diren antzekoak eta zertan desberdinak pentsatuko dute.

Datuak aditzera ematen du errespetua ezinbestekoa dela elkarbizitza atsegina eta baketsua izateko.

Helburua aurreran, ikasleek elkar ezagutzea sustatuko dugu.

Unitatearen amaieran, ikasleek jolas bat egingo dute, ikaskideek dituzten ezaugarriak identifikatzeko eta elkarren antzik ba ote duten pentsatzeko.

Unitateari dagozkion edukiak eta atalak aurkezten dira: pertsonak deskribatzea, animalia bitxiei buruzko narrazio-testua entzutea, zotz egiteko kantak ikastea…

Ikaskuntza-egoerarekin lotzea

Konpetentziak lantzeko ariketa

honek aukera emango die ikasleei kulturartekotasunaz ohartzeko eta beste kulturetako jendea errespetatzen ikasteko.

Ikasleek pentsatuko dute ezagutzen ote duten beste leku batzuetako jendea; pertsona horien marrazkia egin, eta nolakoak diren azalduko diote elkarri. Beste herrialdeetako haurrekin lotura egiteko, haien jolasteko moduei buruz pentsatuko dute.

Audioaren testua: Amerikako familia

Osaba Jon, izeba Moni eta Ani, nire lehengusina, beti irten dira gure etxeko bazkari osteko hizketaldietan. Osaba lan bila joan zen Amerikako Estatu Batuetara; han izebarekin ezkondu, eta, orain dela pare bat hilabete, Ani jaio zen. Ani zela eta etorri ziren gurera bisitan, denok ere irrikan baikeunden hura ezagutzeko. Niretzat arraro samarra izan da haiek hemen izatea, ez bainituen lehendik ezagutzen; pentsa, osaba Jon azkenekoz hemen egon zenean, ni amatxoren sabelean nengoen! Ez dut inoiz ahaztuko Loiuko aireportuan haien zain egon ginen eguna. Oso urduri nengoen, aireportuko ateari begira-begira, hirurak nire aurrean azaldu ziren arte.

Osaba Jon handi-handia da. Hankak bi porru luzeren modukoak ditu, eta zuhaitz-enborrak baino sendoagoak besoak. Aurpegia oreztaz josita dauka; ilea, berriz, horihoria. Begi berdeak ditu, eta irribarre distiratsua. Izugarri gustatzen zaio surfa egitea, eta janzkera ere halakoxea

dauka, surflariena: bainujantzi loreduna, niki zuri tiranteduna, txankletak eta eguzkitako betaurrekoak.

Izeba Moni txiki-txikia da. Bi zotzen moduko hanka meheak eta laburrak ditu. Ile luzea, kizkur-kizkurra eta ikatza baino beltzagoa. Edonor liluratzeko moduko begi urdin-urdinak. Oso alaia da, eta mendizale amorratua.

Ani munduko haurrik xelebreena da, aurpegi biribil-biribilekoa. Haren ile urriak azenario-irabiaki gozoa dakar gogora. Beso meheak ditu, eta atzamar txikiak eta biribilak. Alai-alaia da eta nirekin jolastea gustatzen zaio.

Harro egoteko moduko familia, ezta?

Ezagutu beste leku batzuetako umeak

hogeita hamaika 31

Gakoak + info anayaharitza.es

Pentsamenduaren garapena

Ikasleek, konpetentziak lantzeko ariketan, beste herrialdeetako haurren jolasteko moduari buruz pentsatu beharko dute, binaka jarrita ideia-jasa egiteko.

Kontuan hartu

• Pertsonen ezaugarri fisikoei eta zaletasunei buruz hitz egingo dugu.

• Marrazkietako pertsonaiei buruz hitz egiteaz gain, ikasleek ahoz deskriba ditzakete senide baten itxura eta norbere zaletasunak.

Hitzezko komunikazioa lantzeko

• Ikasleak taldeka jarriko dira. Taldekide bakoitzak ikaskide bat aukeratu, eta, labur-labur, ahoz deskribatuko du. Ikaskidearen ezaugarri fisikoak azalduko ditu, eta taldekideek nor den asmatu beharko dute.

Sormena lantzeko

• Gorputz atalak eta haiekin egiteko moduko gauzak lantzeko, irakasleak ariketa jostagarriak proposatuko dizkie ikasleei.

Adibidez:

– Imajinatzen duzu sudurrik gabe gelditzen zarela?

– Ikaskideen aurrean, antzeztu eskuekin egin ditzakezun hiru gauza (adibidez, kili-kiliak).

Elkar hobeto ezagutzeko

• Ikasle bakoitzak gogokoen duen zaletasuna marraztuko du paper batean. Ondoren, taldeka jarri eta paperak trukatuta, ikasleek elkarri azalduko diote zer zaletasun duten.

Gorputz-adierazpena lantzeko

• Imanol Urbietaren «O Bugi, Bugi» abestia entzun, abestu eta dantzatuko dugu. Abestu eta dantzatu ahala, oso garrantzitsua da abestiak aipatzen dituen gorputz atalak ukitzea.

O bugi, bugi

O bugi, bugi, bai!

O bugi, bugi, bai!

O bugi, bugi, bai!

Paran, pan, pan, pan, pan!

Hau da nire behatza, hau da beste behatza, hau da nire eskua, hau da beste eskua.

Hau da nire ukondoa, hau da beste ukondoa, hau da nire sorbalda, hau da beste sorbalda.

Hau da nire hanka, hau da ipurdia, hau da beste hanka, berriz ipurdia.

Ikaskuntza-egoerarekin lotzea

Konpetentziak lantzeko ariketa honek elkarren artean dituzten antzekotasunez jabetzeko aukera emango die ikasleei.

Ikasleak ohartuko dira, lehen begiratuan itxura desberdina izan arren, antzeko ezaugarriak ere baditugula eta ez garela elkarrengandik horren desberdinak.

Audioaren testua: Grufaloa

Sagu bat txangoan zebilen basoan. Azeri batek, hura ikusita, pentsatu zuen izango zela mokadu polita.

— Nora zoaz, sagu txiki polit hori? Zatoz nirekin etxera, janari gozoa bazkaltzera.

— Ez, azeri, eskerrik asko; grufaloaren zain nago.

— Grufaloa? Eta nolako piztia da bera?

— Bada, grufaloa, grufaloa… Inoiz ikusiko zenuen, ezta?

Letaginak ditu izugarriak, aizto-muturren itxurako atzaparrak, eta hortz hori-hori beldurgarriak.

Koitaduak konkorrak ditu belaunetan; sustraien moduan hedatutako behatzak oinetan, eta garatxo pozoitsu bat sudurraren puntan.

Bi laranjen antzekoak begiak, beltz luze-luzea mihia, eta bizkarra, hezur morez josia.

—Eta berarekin gelditu zara, sagu txiki polita?

— Bai, harri honen gainean itxarongo diot eserita. Aizu, haren janaririk gogokoena da azeri errea!

—Azeri errea! Banoa hemendik bera etorri baino lehen!

Eta azeria korrika joan zen, bere haitzuloan ezkutatzera lehenbailehen.

Azeri inozoa! Adarra jo diot, polito! Grufaloa neuk asmatu dut, eta kito!

Saguak bere bideari jarraitu zion, dantza eta kanta; halako batean, ezustekoa hartu zuen galanta…!

Ikusi zuen piztia bat beldurgarria! Atzaparrak eta letaginak zituen izugarriak, hortzak eta behatzak ikaragarriak, belaunak nazkagarriak, eta sudurraren puntan garatxo bat! Laranjak baino handiagoak begiak, beltza eta luzanga mihia, eta bizkarra hezur morez josia!

Grufaloa zen!

Erantzun irekia.

Erantzun irekia.

Oroimen bisuala lantzeko

hogeita hamahiru 33

Kontuan hartu

• Ikasleek narrazio-testua entzun egingo dute, oraindik ez baitira testuak irakurtzeko gai.

• Audioa entzuten hasi orduko, Ikasleei eskatuko diegu izenburuari eta marrazkiei erreparatzeko, eta edukiari buruzko hipotesiak egiteko.

• Ondoren, testuaren laburpena egingo diegu ikasleei, errazago ulertzeko.

• Ikasleek bi edo hiru minutuan erreparatuko diote 32. orrialdeko marrazki ikusgarriari. Gero, liburua itxiko dute eta irakasleak hainbat galdera egingo dizkie. Adibidez: Zer pertsonaia ageri dira marrazkian? Non daude? Bietatik zein da garrantzitsuena, zure ustez? Zer itxura du?

Ipuinen egitura sakontzeko

• Ikasleek, taldeka, beste amaiera bat asmatuko diote ipuinari, hasiera eta garapena kontuan hartuta. Gero, denon artean, amaiera guztiak komentatu, eta dibertigarriena aukeratuko dugu.

Sormena lantzeko

• Binaka jarrita, ikasleek beste izen dibertigarri bat asmatuko dute grufaloarentzat. Ondoren, denon artean, izenik jostagarriena zein den erabakiko dugu.

Antzezpena eta hitzik gabeko komunikazioa lantzeko

• Testua dramatizatzeko eskatuko diegu ikasleei, hirunaka jarrita. Taldekide bakoitzak pertsonaia bat aukeratuko du: azeria, sagua, grufaloa. Irakasleak testua irakurri ahala, ikasleek istorioa antzeztuko dute

Irakurzaletasuna sustatzeko

• Julia Donaldson, Grufaloaren alaba . Bruño. Grufaloaren beste istorio dibertigarri bat kontatzen da liburu horretan. Oraingoan, gainera, alaba txikiarekin ikusiko dugu grufalo munstro maitagarria.

Baliabideak

Baliabide digitalak

B letraren horma-irudia

B letra: (I) eta (II)

Ariketa osagarriak

Irakurmena eta idazmena finkatzeko

• Irakasleak hitz-zerrenda bat idatziko du arbelean; gero, hitzotako b letra inguratzeko eskatuko die ikasleei: bakea, botoia , oboea , indaba , kobazuloa , bainugela

• Irakasleak esaldi laburrak diktatuko ditu:

– Bea abokatuak bakea maite.

– Maiak batako botoia bota.

– Maitek batuketa bukatu.

– Ibai eta Maite bikote maitea.

Buruari eragiteko

• Fonema lantzeko jolas txiki bat egin daiteke. Ikasleek hasieran b fonema duten hitzak esango dituzte:

– ba : baserria, basoa…

– be : behia, begia…

– bi : bizarra, bihurria…

– bo : bolantea, botila…

– bu : bufanda, butaka…

• Ikasleei b letra duten ikasgelako gauzak bilatzeko eskatuko diegu. Adibidez: arbela , borragoma , liburua , bata

Ahozko ulermena lantzeko

• Irakasleak hainbat hitz esango ditu, eta ikasleek txalo egingo dute b dutenak entzuten dituztenean. Esaterako: ilea, bekaina, bufaloa, arkatza, sabela, eskua, beroa, eguzkia, zaborra

Sormena lantzeko

• Plastilina erabiliz, ikasleek b eta B letrak egingo dituzte, bakoitza kolore batez.

Letrekin jolasteko

IKUSI-MAKUSI

Ikusi-makusika ibiliko gara, b letraz hasten diren hitzekin.

PICTIONARY JOLASA

Txandaka, ikasle bakoitzak b letra duen gauza baten marrazkia egingo du arbelean. Ikaskideek zer den asmatu beharko dute. Adibidez: bizkotxoa, biolina, bizikleta, bidea, barraskiloa , burukoa

Kontuan hartu

• Ariketak egiten hasi orduko, b letra idatziko dugu arbelean, xehea zein larria. Ondo markatuko dugu trazua, ikasleek ikus dezaten zer norabidetan idatzi behar duten

• Teoria-laukiko silaba zuzenak ( ba , be , bi , bo , bu ) irakurriko ditugu; gauza bera egingo dugu alderantzizko silabekin (ab, eb , ib , ob , ub ).

• 1. ariketako marrazkiei buruzko galderak egin diezaizkiekegu ikasleei: Zer dira irudietan ageri direnak: gauzak, animaliak, pertsonak? Nolakoak dira? Zertarako balio dute? Horrela, ikasleek oinarrizko prozesu kognitibo bat garatuko dute: loturak egitea.

Umeak bekokia ebaki. Botoi bat eta bi bota. Botika beti beteta.

Baliabideak

Baliabide digitalak

D letraren horma-irudia

D letra: (I) eta (II)

Diktaketa (I)

eai

Ariketa osagarriak

Irakurmena eta idazmena finkatzeko

• Irakasleak hitz-zerrenda bat idatziko du arbelean, eta ikasleek kolore desberdinak erabiliz inguratuko dituzte da, de, di, do, du silabak. Adibidez: Donostia, dado, duda, Dima, bidea

• Irakasleak hitzak idatziko ditu arbelean, eta ikasleek esaldiak osatuko dituzte hitzok ordenatuz.

– edabea du. Medikuak edan (Medikuak edabea edan du).

– dut. Bidoia bete dadoz (Bidoia dadoz bete dut).

– abadea Adu da. Debako (Adu Debako abadea da).

– ideia bat Amaiak du. (Amaiak ideia bat du).

• Irakasleak esaldi laburrak diktatuko ditu:

– Debako abadeak ideia du.

– Dimako medikuak idiak ditu.

– Beak dadoak bota ditu.

– Idoia bidetik doa.

Sormena lantzeko

• Aurreko ariketako esaldi bat aukeratu, eta marrazkia egingo dute.

Buruari eragiteko

• Izenean d duten ikaskideak aurkituko dituzte. Esate baterako: Idurre , Adur , Adei , Hodei

bidea ideia

Letrekin

MIMIKA-JOLASA

• Txandaka, ikasle bakoitzak d letraz hasitako gauza bat deskribatuko du keinuen bidez, ikaskideen aurrean. Ikaskideek gauzaren izena esan beharko dute. Adibidez: dinosauroa, dantzaria, doktorea, deabrua, dortoka, lodia

HITZ EZKUTUEN JOLASA

• Irakasleak definizioak irakurri, eta ikasleek zer hitz den asmatu beharko dute. Esaterako:

– Udaberriaren eta udazkenaren arteko urtaroa. (uda)

– Ulertzen ez dena, zalantza. (duda)

– Sei alde ditu eta partxisean erabiltzen dugu. (dadoa)

– Gaixorik gaudenean, sendatu egiten gaitu. (medikua)

Lankidetza

Ikasleek ariketa banaka egin ondoren, binaka edo talde txikitan egiaztatuko dituzte erantzunak, «Egiaztatu» izeneko teknikaren bidez.

Irudiak eta esaldiak lotu behar dituztela gogoratuko diegu.

Kontuan hartu

• Irakasleak arbelean d letra marraztea gomendatzen dugu, xehea zein larria. Ikasleei arretaz begiratzeko eskatuko diegu, letra hori nola idatzi behar den ikas dezaten.

• Silaba zuzenak ( da , do , du , di , de ) eta alderantzizkoak ( ad , od , ud , id , ed ) irakurriko ditugu, ozen, eta hainbat hitz idatziko ditugu arbelean: diadema, dama, bidea , moda

• ikasleei gogoraraziko diegu ezinbestekoa dela aurkezpena zaintzea eta ariketak txukun egitea.

OLERKI JOSTAGARRIA

• «Urtaro politena », Joxantonio Ormazabal

Da-di-do, de-du-da.

Zein da urtarorik politena?

Udazkena, udaberria ala uda?

Hori da nire duda.

Don-din-den.

Esango al didazu

zure duda zein den?

Baliabideak

Baliabide digitalak

H letraren horma-irudia

Berrikusi H letra

Lotu esaldiak eta irudiak (I)

eai

Ariketa osagarriak

Irakurmena eta idazmena finkatzeko

• Irakasleak hitz-zerrenda bat idatziko du arbelean, eta h

letra inguratzeko eskatuko die ikasleei. Adibidez: hezurrak, ehun, hontza, aharia

• Ikasleek esaldiak osatuko dituzte, falta diren hitzak erabiliz:

– Kukua … batetik doa. (habia)

– Hamaika eta bat: … (hamabi)

– Katuak miau eta … muu! (behiak

– Debako abadeak ideia du..

• Irakasleak esaldi laburrak diktatuko ditu:

– Ahate hau bide mehetik doa.

– Hamabi ume oihuka.

– Mihia eta ahoa beteta ditut.

– Hamaika behi ahateei deika.

Ondoren, ikasle bakoitzak nahi duen esaldiaren marrazkia egingo du.

Sormena lantzeko

• Ikasleek, binaka jarrita, hiru gauza marraztuko dituzte: h letra hasieran duen gauza bat, h letra bokal desberdinen artean duen beste bat eta h letra bokal berdinen artean duen beste bat.

• 6. ariketako esaldi bat aukeratu, eta marrazkia egingo dute.

hobetu hedatu ahaide ahate Hodeik kakahueteak ditu.

4. ariketako hitzak sailkatu ondoren, ezaugarri bereko adibide gehiago emateko eskatuko diegu ikasleei, «Buru zenbakidunak» izeneko teknikaren bidez.

Adibidez:

– Hasieran h dutenak: hodi, habia, hau – Bokalen artean h dutenak: ohol, ahul, mihi

Kontuan hartu

• H fonema nahiko berezia denez, hau egin dezake irakasleak: lehenik eta behin, h letra idatzi arbelean, xehea zein larria; ondoren, h letra ez dela inoiz ahoskatzen gogorarazi

• Atal honetako ariketek segida logiko bezain erabilgarria dute. Komeni da irakasleak h letraren posizioaz ohartaraztea: hitz batzuek hasieran dute, beste batzuek bokal berdinen artean, eta beste zenbaitek bokal desberdinen artean.

hogeita

Buruari eragiteko

• Irakasleak h letra duten silabak adierazi, eta ikasleek hitzak esango dituzte.

– ha : haragia , habia

– he : hegoa , hegazkina

– hi : hitza , hiria

– ho : hostoa , hodeia , hodia

– hu : hurbil , hutsa

• Ikasleek esaldiak asmatuko dituzte hitz hauek erabiliz:

zuhaitza , hostoa , ahuntza , hipopotamoa , hegoa

Letrekin jolasteko

IGARKIZUNAK

• «Hemen dago, hor ere badago, ikastolan eta kalean ez dago, hirian eta herrian bai. Zer da?». Erantzuna: h letra.

• «Zer dela eta zer dela… itsasoan edan eta mendian pixa egiten duena?». Erantzuna: hodeia

• «Inoiz ikusten ez, eta nonahi firi-firi, inola harrapatzerik ez, eta bera gabe ezin bizi. Zer da?». Erantzuna: haizea

129

Laia tematiak ohia bota du.

Gakoak

Baliabideak

Baliabide digitalak

G letraren horma-irudia

G letra (I)

G letra (II)

Diktaketa (II)

eai

Ariketa osagarriak

Irakurmena eta idazmena finkatzeko

• Irakasleak hasieran g duten hitzak idatziko ditu arbelean, eta ikasleek kolore desberdinak erabiliz inguratuko dituzte ga , ge , gi , go eta gu silabak. Adibidez: gosea , gurina , gizakia , gidaria , garaipena

• Irakasleak silaba hauek idatziko ditu arbelean, bi lerrotan, eta ikasleek hitzak sortuko dituzte lerro bakoitzeko silaba bat erabiliz: ha go gai e / gia ta ga ma.

Erantzuna: haga , goma , gaita , egia

• Ikasleek ordenatu egingo dituzte irakasleak arbelean idatziko hitz hauek:

– du. haga mugitu Magoak (Magoak haga mugitu du).

– pagadi daude. Lau (Lau pagadi daude).

– du. gaita Agedak (Agedak gaita du)

• Irakasleak esaldi laburrak diktatuko ditu:

– Hogei pagoko pagadia.

– Gabi magoak magia maite du.

– Agatek begiak mugitu ditu.

– Hogei gehi hogei.

– Bego mugitu gabe dago.

Sormena lantzeko

• Plastilina erabiliz, ikasleek g eta G letrak egingo dituzte, bakoitza kolore batez.

• Irakasleak egunkariak eta aldizkariak ekarriko ditu, eta ikasleek g letra duten hitzak aurkituko dituzte. Gero, kartoi mehe batean jarriko ditugu hitzok, eta «G letraren txokoa» sortuko dugu.

ogia begia gaita

igitaia magoa egutegia

Kontuan hartu

• G fonema lantzeko segida egokia eskaintzen du orrialde bikoitz honek: fonema aurkeztu ondoren, 1. ariketan bereizketa fonetikoa landuko dugu zenbait irudiren bitartez; 2. ariketatik aurrera, ikasleek fonema idazteari ekingo diote.

• Irakasleak arbelean g letra idaztea komeni da, xehea zein larria, ikasleek trazua nola idatzi behar den ikasteko.

Agatek bagoia gidatu du.

Ahateak hegoak mugitu ditu. pago

Hugok hogei tomate ditu. mugitu

Letrekin jolasteko

IKUSI-MAKUSI

Ikusi-makusika ibiliko gara g letraz hasten diren hitzekin

TXALO-JOLASA

Irakasleak hainbat hitz esango ditu ozen, eta g hotsa entzuten duten bakoitzean txalo bat emateko eskatuko die ikasleei. Esaterako: giltza, sitsa, geltokia, ginga, ahatea, gorila , guraizeak , garaikurra , kaioa

Baliabideak

Baliabide digitalak

Irakurketa

N letra (I)

N letra (II)

eai

Ariketa osagarriak

Irakurmena eta idazmena finkatzeko

• Irakasleak n letraz hasitako hitzak idatziko ditu arbelean, eta ikasleek kolore desberdinak erabiliz inguratuko dituzte na , ne , ni , no , nu silabak. Adibidez: nekatu , nagusia , ninia , nahikoa , negua

• Irakasleak esaldi laburrak diktatuko ditu:

– Ainhoak nota ona du.

– Komun handia dago ate ondoan.

– Endikak eta Nekanek mendiko katua maite dute.

– Nahiak min dauka hankan.

Buruari eragiteko

• Ikasleek definizio hauei zer hitz dagozkien esango dute:

– Animaliek ibiltzeko erabiltzen duten gorputz-adarra. (hanka)

– Asteko zazpigarren eguna. (igandea)

– Gauzak saltzen dituzten tokia. (denda)

– Begi gainean daukagun arku-itxurako ilea. (bekaina)

Ondoren, ikasleek esaldiak idatziko dituzte aurreko ariketako hitzekin.

• Idatzi n letra duten pertsona-izenak. Adibidez: Endika , Naia , Unai , Nekane , Eneko , Ainhoa

Letrekin jolasteko

MIMIKA-JOLASA

Ikasle bakoitzak letra duen gauza bat deskribatuko du keinuen bidez, ikaskideen aurrean. Ikaskideek gauzaren izena esan behar dute. Adibidez: gutuna, komuna, Gabonak, bekaina , kanoa

IGARKIZUNAK

• «Biribil eta biribil, biran presaka dabil; ibilian badabil, dabilela, ibil: igartzen dion hori izango da abil. Zer da?». Erantzuna: mundua

• «Zer dago aldapeko sagarraren adarraren puntaren puntan?». Erantzuna: n letra.

Kontuan hartu

• Ariketak egiten hasi aurretik, irakasleak n kontsonantea idatziko du arbelean, xehea zein larria. Garrantzitsua da ikasleek letra hori nola idazten den ikustea, trazua ikas dezaten.

• Gero, silaba zuzenak ( ni , no , na , ne , nu ) irakurriko ditu, baita alderantzizkoak ere ( in , on , an , en , un ).

• 3. ariketak sormena lantzeko balio die ikasleei; izan ere, estrategia bizkor eta dinamikoak erabili beharko dituzte lana ganoraz egiteko.

• 4. ariketaren helburua ikasleek irudiaren eta edukien arteko loturak egitea denez, egokia izan daiteke «Irudia» izeneko pentsamendu-teknika erabiltzea.

Inklusioa

Inklusioa

AVWn89d:;eHI® zVWi45p45Δ Δkxya45t45u89å »m89a45i89d:; HI®

*+a45r45r:; JKbBCå ÃsÑÖa45i89oBCå Bno HIr45m:; NOø

*+d89o>?n89o23s~òt45i89å

a45i45†. LVWu67kvw HI> Δh:; HIr45r45Δ

Jno HIr45 <=sÇÉÞ

AVWm89a45r:; HI> *+a45u45t89ø

a45 45¤ z

bBCa45t:; NOa45> Δb>?i45zVWΔ *+d89å.

*+a45ztukxya45® *+d89oBCå.

no

r

Míìu45t45i67¬

»i67b>? 67 45t45zvw HI> *+a45r45Δ *+d45 45r89å.

ΔbBCa45† *+d89a89g`aø. EVW 45xvwÞ

À HI 89å » 45xxya67kVWu45®

LVWu45r45r:; NOa45> Ãs~òu89g|}Þ

À HIt89å » 45xVW 45m45 45n45 89å *+d45¤.

5 Ixyd89a45 45zVWΔ Δb>?Δ » 45zvw HI> Δkxya<=s~ò¤

ΔbBCa67kxy >? 45 45zvw NOa45>.

*+g`ao>?zxy BCå

Δb>?i45ztukxy >?r45r89å

Δh89a45n89d45 89å

ΔbBCa45† »i67kVWu<=s~ò :; HI> *+d89å

4 Osatu tzu, txi, tsa erabiliz eta idatzi hitzak.

5 Margotu kodearen arabera eta idatzi hiru perpausak:

• Lehen laukia gorriz.

• Bigarren laukia berdez.

• Hirugarren laukia urdinez.

• Eta horrela sugearen buztanera heldu arte.

IDU jarraibideak

Inklusioa Mundua helburu proiektuan

IDU (Irakaskuntzaren Diseinu Unibertsala) jarraibide multzo bat da, ikasle guztiei ikasteko aukera berdinak ematen zaizkiela bermatzen duena. Honako hauek dira jarraibide horiek:

MOTIBAZIOA ETA KONPROMISOA izateko modu asko proposatu

IRUDIKATZEKO modu asko proposatu

EKINTZA ETA ADIERAZPENA lortzeko modu asko proposatu

Sare afektiboak «ZERGATIK» ikasi

Proposatu aukerak interesa pizteko

7.1 Optimizatu harreman pertsonalak eta autonomia.

7.2 Optimizatu garrantzia, balioa eta benetakotasuna.

7.3 Murriztu mehatxuak eta deskuiduak.

Proposatu aukerak esfortzua eta iraunkortasuna mantentzeko

8.1 Azpimarratu helburuen eta jomugen garrantzia.

8.2 Aldatu erronkak optimizatzeko eskaerak eta baliabideak.

8.3 Sustatu elkarlana eta komunikazioa.

8.4 Handitu hezkuntzara bideratutako feedbacka.

Proposatu aukerak autorregulaziorako

9.1 Sustatu motibazioa pizten duten itxaropenak eta sinesmenak.

9.2 Erraztu gaitasunak eta estrategiak erronkei aurre egiteko.

9.3 Garatu autoebaluazioa eta gogoeta.

Azterketa-sareak «ZER» ikasi

Proposatu aukerak antzemateko

1.1 Eskaini informazioa bistaratzea pertsonalizatzeko moduak.

1.2 Eskaini alternatibak entzunezko informaziorako.

1.3 Eskaini alternatibak ikusizko informaziorako.

Proposatu aukerak hizkuntza eta sinboloetarako

2.1 Argitu lexikoa eta sinboloak.

2.2 Argitu sintaxia eta egitura.

2.3 Lagundu testu-deskodifikazioan, ohar matematikoetan eta sinboloetan.

2.4 Sustatu hizkuntza desberdinen arteko ulermena.

2.5 Argitu, hainbat bitarteko erabiliz.

Proposatu aukerak ulermenerako

3.1 Aktibatu edo eskaini aurretiazko ezagutzak.

3.2 Nabarmendu patroiak, funtsezko ezaugarriak, eta ideia nagusiak eta euren arteko loturak.

3.3 Gidatu informazioaren prozesamendua, bistaratzea eta manipulazioa.

3.4 Maximizatu informazioaren transferentzia eta orokortzea.

ADITUEN ERANSKINAK

Sare estrategikoak «NOLA» ikasi

Proposatu aukerak ekintza fisikorako

4.1 Aldatu erantzuteko, nabigatzeko eta solasean aritzeko metodoak.

4.2 Optimizatu laguntza-erreminta teknologikoetarako sarbidea.

Proposatu aukerak adierazpenerako eta komunikaziorako

5.1 Erabili komunikaziorako hainbat modu.

5.2 Erabili hainbat tresna, eraikitzeko eta osatzeko.

5.3 Garatu doitasuna gradukako laguntza-mailekin, praktikarako eta jarduerarako.

Proposatu aukerak funtzio betearazlerako

6.1 Gidatu jomuga egokiak jartzea.

6.2 Lagundu estrategiak planteatzen eta garatzen.

6.3 Erraztu informazioaren eta baliabideen kudeaketa.

6.4 Hobetu progresua monitorizatzeko ahalmena.

Irmoak eta motibatuak Burutsuak eta jakintsuak Estrategikoak eta jomugara bideratuak

CAST 2018 (Center for Applied Special Technology)

Sarbidea

Jomuga

Eraikuntza

Barneratzea

IDU jarraibideak Mundua helburu proiektuan

Mundua helburu proiektuko elementu ezberdinak Irakaskuntzako Diseinu Unibertsala (IDU) kontuan hartuz garatu dira. Honako taula honetan, IDU printzipioen edo arauen eta proiektuko elementuen arteko harremana jasotzen da:

MUNDUA HELBURU

Ikaskuntza-egoera

GJH

Irudia eta testuingurua

Nola ikusten duzu?

Datua

Helburua aurrera

Proiektuan aplikatutako IDU jarraibideak

INPRIMATUTAKO

• GJHekin (xxi. mendeko erronkekin) eta ikasleen eguneroko bizitzarekin duen harreman zuzenak benetakotasuna, balioa eta garrantzia optimizatzen ditu (7.2).

• Testuaren ordezko irudikapenak ikaskuntzaegoeraren testuinguruarekiko ulermena eta lotura pertsonala errazten du. (2.5).

• Galderek ikaskuntza-egoera ikasleen esperientzien eta aurretiazko ezagutzekin lotzen dute. (3.1).

• Informazio objektiboa eta berresgarria ematen du abian dagoen helburuari buruz (8.1).

• Gogoeta kolektiboa sustatzen du, pentsamendu-estrategia baliagarri baten bidez, eguneroko arazoei aurre egiteko (9.2).

• Autonomia sustatu, eta amaierako produktu bat proposatzen du, ikastetxeko testuinguruari eta ikasleen hautaketari irekia, (7.1) eskakizun-mailak aldatuz (8.2).

• Oinarrizko ikaskuntzak orokortzea eta transferitzea errazten du (3.4).

• Erkidegoa eta lankidetza sustatzen ditu, amaierako produktua taldean egiteko eta zabaltzeko (8.3).

GJHei buruzko informazio eguneratua lortzeko sarbidea ematen die ikasleei eta irakasleei, komunikazio-metodo asko erabiliz. (5.1).

• Zer dakit? Ariketa interaktibo trazagarriak proposatzen ditu unitatea irekitzean aurretiazko ideiak detektatzeko. (3.1).

• Ikaskuntza-egoerak aurkezten dituzten ikus-entzunezko puntuak erabiltzen ditu, motibazioa areagotzen duten itxaropenak eta usteak estimulatuz (9.1) unitatearen hasieran.

• Unitate bakoitzean, aurretiaz hautatutako iturrietatik hartutako informazioa aurkezten du, eta hori entzunezko (1.2) eta ikusizko (1.3) informazioaren alternatiba da (2.5), baita testuaren beste formen alternatiba ere, hala nola abestiak, azpidatzitako audioak edo bideoak, testu-informazioaren lokuzioak, antolatzaile grafikoak, visual thinking, etab. Gainera, parte-hartzea dinamizatzeko erabil daitezke.

Jarraitu hariari

• Modu ordenatuan gidatzen du abian dagoen helburua (6.1), prozesua egokituz eta ikusaraziz (6.2), antolatzaile grafiko baten laguntzaz (6.3).

• Ikaskuntza-prozesua modu interaktiboan berreraikitzea ahalbidetzen du, antolatzaile grafikoaren laguntzarekin. Antolatzaile grafiko horrek ekintzaren helbururanzko aurrerapena irudikatzen du (3.3).

IDU jarraibideak Mundua helburu proiektuan

Sekuentzia didaktikoa

Jarraitu hariari

• Oinarrizko ikaskuntzak

• Unitate bakoitzeko oinarrizko lexikoa (koloreak, ikonoak, tipografia) identifikatzen du (2.1).

• Exekuzio onaren adibideak eta arreta bideratzen duten jakinarazpenak ematen ditu (3.2), segurtasun-falta eta distrakzioak murriztuz (7.3).

• Askotariko manipulazio-materiala eskaintzen du, funtsezko ikaskuntzak hainbat baliabideren bidez (2.5) eta erraminten bidez eskuratzeko (5.2).

• Unitate bakoitzeko funtsezkoena (3.2) eta ikasteko eskemak edo laburpen interaktibo inprimagarriak (3.3) eskaintzen ditu, informazioa era askotara aurkezteko aukera ematen dutenak (1.1).

• Aplikatzeko ariketak

• Kontzeptuen definizio argiak eta ondo egituratuak ematen ditu (2.2) eta hainbat motatako antolatzaile grafikoekin aurkezten ditu, ideia nagusiak eta haien arteko harremanak irudikatzen dituztenak (3.2), progresiboki etapako mailen artean (3.3).

• Praktika- eta berrikuspen-ekintza sistematikoak txertatzen ditu, ikaskuntzen orokortzean laguntzeko (3.4).

• Konpetentziak lantzeko ariketak• Erantzun pertsonal irekiak ahalbidetzen dituzten ariketak barne hartzen ditu, parte-hartzea, esperimentazioa, arazoen ebazpena eta sormena sustatzen dituztenak (7.2).

• Ereduak eta laguntzak ematen ditu, pentsamendu-estrategien eta -gakoen bidez, informazioa prozesatzea eta ezagutza baliagarri bihurtzea errazteko (3.3).

• Ikaskuntza-teknika kooperatiboen bidez berdinen arteko interakzioa eta tutoretza sustatzen ditu (8.3).

• Idatzizko testua osatzeko, hainbat bitarteko erabiltzen ditu oinarrizko ezagutzak aurkezpenekin edo bideoekin azaltzeko (2.5).

• Oinarrizko ezagutzak lantzeko ariketa interaktibo trazagarriak eskaintzen ditu unitate bakoitzean, tresna teknologikoen bidez (4.2).

• Prozesuaren ereduak eta laguntzak ematen ditu, baita emaitzak egiaztatzeko jarraibideak ere (6.1), estrategien plangintza eta garapena babestuz (6.2) eta informazioaren eta baliabideen kudeaketa erraztuz (6.3).

– Hizkuntza-planeko infografiak.

– IKT-infografiak.

Baliabide osagarriak

• Ikasgela iraulia

• Metodo alternatiboak eskaintzen ditu, ikasleek informazioa eskura dezaten eta edukiarekin interakzioa izan dezaten (4.1).

• Erantzuteko eta nabigatzeko alternatibak eskaintzen ditu (4.1), bideoen eta hainbat tresna teknologikoren bidez (4.2), eta idatzizko testua osatzeko hainbat bitarteko (2.5) erabiltzen ditu.

• Hiruhilekoko berrikuspena (ludikoa)

• Gamifikazioa

• Komunikabide ugari erabiltzen ditu ikasitakoa adierazteko (5.1).

• Aniztasuna kontuan hartu• Praktikarako eta exekuziorako laguntza-mailak dituzten konpetentziak definitzen ditu (5.3), exijentzia-mailak aldatuz (8.2) eta indartzeko eta sakontzeko ariketak erabiliz.

• Eraikuntzarako eta konposiziorako tresna ugari erabiltzen ditu (5.2).

MUNDUA HELBURU

Proiektuan aplikatutako IDU jarraibideak

INGURU DIGITALA

INPRIMATUTAKO MATERIALA

Ebaluazioa

Zer ikasi dut?

•Ebaluazio-ariketak

• Autoebaluazioa eta koebaluazioa aktibatzen ditu, gailu-aniztasuna eta ebaluazio-ariketak emanez (9.3).

• Autoebaluazioa eta koebaluazioa aktibatzen du (9.3) ariketa interaktibo ez-trazagarriekin, laguntzarako erreminta eta teknologiekin (4.2).

• Aurrerapenen jarraipena egiteko gaitasuna handitzen da (6.4):

– Heteroebaluazioko tresna eta ariketa interaktibo trazagarriak.

– Ebaluazio- eta trebatze-proben sortzailea, jarduera-mailaren arabera (oinarrizkoa/aurreratua).

– Urteko programazioaren une guztietan (hasierakoa, garapenekoa, amaierakoa) (5.3).

– Konpetentzien araberako ebaluazioa.

– GYM konpetentziak: taulak eta soluzioak.

•Helburua aurrera (erantzuna)

• Ikaskuntzak egoera eta testuinguru berrietara eramatea maximizatzen du. (3.4).

• Inprimatzeko portfolio digitala, unitate bakoitzean informazioa aurkezteko modua pertsonalizatzea ahalbidetzen duena (1.1), ikasleek beren aurrerapenen etengabeko jarraipena egiteko gaitasuna handituz (6.4), autoebaluazioaren eta hausnarketaren bitartez (9.3), bai eta feedbackaren erabileraren bidez ere, ikaskuntza hobeto gauzatzeko (8.4).

Nola ikasi dut?

Diziplinarteko proiektua

•Pentsatu

•Diseinatu

•Egin

•Aurkeztu

•Egiaztatu

Diziplinarteko proiektua

• Lorpena eta hobekuntza sustatzea autorregulazio-estrategien bidez, erronkei aurre egiteko indargune pertsonalei eta errore-patroiei buruzko informazio garrantzitsuarekin (9.2).

• Ikaskuntzak egoera eta testuinguru berrietara eramatea maximizatzen du (3.4).

• Erantzun pertsonal irekiak ahalbidetzen dituzten ariketak barne hartzen ditu, partehartzea, esperimentazioa, arazoen ebazpena eta sormena sustatzen dituztenak (7.1).

• Proiektuaren amaierako produktua lortzeko prozesua eta aurreikusitako emaitzak bistaratzeko jarraibideak eta laguntza eskaintzen ditu (6.1).

• Lankidetzako ikaskuntza-tekniken bidez berdinen arteko interakzioa eta tutoretza sustatzen ditu (8.3).

• Xedeen eta helburuen garrantzia nabarmentzen du, eta lotura egiten du oinarrizko ikaskuntzarekin lotutako curriculumeko elementuen (konpetentzia espezifikoak eta ebaluazio-irizpideak) eta unitate bakoitzeko oinarrizko ezagutzen artean, PDan etapa irteera-profileko oinarrizko konpetentziekin ere lotuz (8.1).

• Autoebaluazioa eta koebaluazioa errazten ditu, irakaskuntza-jarduera ebaluatzeko tresnen bitartez (9.3).

Ebaluazioa

Ebaluazioa

Hasierako ebaluazioa

3 Lxyo>?t45¤ ΔbDE HIr89d45 45n89a67k *+d45i45r:; HIn89a67k.

Δkvw RS RS RSÞ *+ >?†

»t45u45u45¤ » 45m45 45i45Δ

»i45m45i45 45Δ »m89a89a45µ

»m89a89a45µ Δkvw RS RS RSÞ

*+o>?† » 45u45u45¤

I M I M T E E E E E K I U K I U M O M O M O M O T A T A

T E E E E E I M I M

T A T A K I U K I U

4 Glma45i45n45 89d89a45 45zVWΔ ΔbBCa67kxy >? 45 45zxya45r:; HI> Δh89a<=s~ò :; HIr89a67kxyø Δ :; HI 45r89å.

5 Mñóa45r89g`ao>?t45¤ ΔkxyoBCd:; NOa45r:; HI> *+a45r89a67bDE HIr89å.

»µ *+g`a >?r45r45 89å »† »u45r89d45i45n89å Δk ΔbDE HIr89d:; NOå

7

EB Izen-abizenak:

1

4 Mñóa45r89g`a >? 45¤ Δkxy BCd:; NOa45r:; HI> *+a45r89a67bDE HIr89å.

*+g`aa45r45r89a45 89o@Ab>? 89d:; NOa67k *+g`ao>?r45r45 89å

*+g`aa45u45zxya67k ΔbDE HIr89d:; NOå

zxyo>?zxyoBCå Δkxyo>?m45i67kVWi89å Δb>?i45zVWi67ktu l:;eHIt89å

À NOd89a67l89o>?n45t45zVWi89å

5 Ixyd89a45t45zVWΔ.

»t45xvweHIp:; HIt45xxyå

»t45r89a45n67b>?i89å ΔbDEeJK l :;eNOå ΔbBCo>?n67b>?i67l6789å

Itukxya<=sÑÖg|} JK 89a67kxyø Δb>?Δ *+g`aa45u45zxya45r:; HI> » 45zvw HIn89a67k:

Híìi45r45¤ À NOd89a45r45 45r:; HI> » 45zvw HIn89a67k:

6 Jlma45r45r45Δ ? »n89a67h45 45z ! »m89a45r67kxyå À NOd89ø »p45u45n45 45u89å.

Hñóa45¤ »n89a45ztukxyå

Nñó >?> Δb>? 45zVWΔ zxya45r89å zVW¤

Exygjku45r89a67 89d45Δ *+o>?n89å *+d89a89g`aø

Nñó @A 89a67kxyø zxya45p89a45t89å

»p89o@A 45 45t89a67k

1

2 Nola dago bakoitza? Erreparatu

4 Margotu letra egokiak eta idatzi izenak. 5 Erreparatu irudiei eta osatu esaldiak.

Izen-abizenak:

Data:

1 Zenbat silaba ditu hitz bakoitzak? Banandu eta zenbatu.

tipula: saltsa:

lau: xingola:

2 Idatzi hauen izenak ordena alfabetikoan:

3 Idatzi falta diren letrak eta puntuak.

4 Inguratu eta sailkatu aurreko ariketan letra larriz idatzita

dauden hitzak:

Puntuaren osteko hitzak:

Pertsona-izenak:

Leku-izenak:

5 Sailkatu hitz hauek:

prakak – izurdea – banana – alkandora – zaldia – meloia

Animaliak Arropa Frutak

6 Idatzi bakoitza nolakoa den.

7 Inguratu aditzak kodearen arabera:

Lehenaldikoak gorriz

Geroaldikoak berdez

Orainaldikoak urdinez

Atzo arratsaldean zineman egon nintzen.

Eskolaren ostean igerilekura joango naiz.

Gaur goizean ura edan dut.

Udan frantsesa ikasiko dut.

Iaz bizikleta erosi nuen.

8 Irakurri arretaz eta erantzun.

Barraskilo bat hirian

Bazen behin barraskilo bat basoan bizi nahi ez zuena. Zuhaitz artean pozik ez zegoenez, alde egin zuen etxea bizkarrean hartuta.

Narras eta narras, hirira heldu zen. Bat-batean, plaza erraldoi baten erdi-erdian zegoela konturatuta, beldurtu egin zen. Pertsonen etxeak hain ziren handiak bere etxearen aldean! Barraskiloak etxe barruan

sartu zuen burua.

Une hartan, ume batzuk igaro ziren plazatik, eskolarakoan. Batek, garrasika: «Nolako barraskilo polita!», esan zuen. Hori entzunda, barraskiloak poz-pozik atera zuen burua. Orduan, kontu handiz hartuta, umeek lorategi zoragarri batera eraman zuten barraskiloa. Horrela, bada, barraskiloak hirian betiko gelditzea erabaki zuen.

Ursula Wölfel, 27 ipuin zopa hartzeko. Kalandraka (moldatua).

Zergatik joan zen hirira barraskiloa?

Zer sentitu zuen plazaren erdian?

Zer egin zuten haurrek barraskiloa hartuta?

Zer erabaki zuen barraskiloak?

LOMLOE araudia

Curriculumaren egitura

Programazio

didaktikoa

LOMLOE araudia

Curriculumeko

elementuen

arteko lotura

Glosategia

Programazioaren

DEMO unitatea

Etapa-lorpen horiek lortzeko, araudiak dio gako konpetentziak eta konpetentzia espezifikoak eskuratu behar direla.

HELBURUAK

HEZKUNTZAREN PRINTZIPIOAK ETA HELBURUAK (LOMLOE, 1. ETA 2. ARTIKULUAK)

GAKO KONPETENTZIAK (EBEKO KONTSEILUA, 2018)

8 konpetentzia

IRTERRAPROFILA

Curriculumaren egitura LOMLOE

KPSII

KH STEM KE HKK EK KD KKAK

Matematikarako, zientziarako, teknologiarako eta ingeniaritzarako konpetentzia

Konpetentzia hiritarra Konpetentzia eleanitza

Hizkuntza-komunikaziorako konpetentzia

Konpetentzia pertsonala, soziala eta ikasten ikastekoa

Ekintzailetzaren konpetentzia

Konpetentzia digitala

Kontzientzia eta kultura adierazpenen konpetentzia

GAKO KONPETENTZIEN DESKRIPTORE OPERATIBOAK

Helburuekin batera, konpetentzia espezifikoak zehazteko erreferentziaesparrua dira.

ARLOAK

KONPETENTZIA ESPEZIFIKOAK

Horiek egitean, gako konpetentziak, oinarrizko jakintzak eta ebaluazio-irizpideak konektatzen ditut.

EBALUAZIO-IRIZPIDEAK

Ariketetan eta ikaskuntzaegoeretan lantzen diren konpetentzia espezifikoen betetze-maila egiaztatzeko erreferenteak.

Eduki horien bidez garatzen dira konpetentzia espezifikoak.

GJH

Arazo-egoera, testuinguru baten barruan dagoena, sormenez eta eraginkortasunez konpondu beharrekoa, eta ikasleek eskuratutako trebetasunak eta jakintzak abian jartzea edo transferitzea dakarrena. Gainera, egoera horiek diseinatzeko, arlo bateko edo batzuetako oinarrizko ezagutzak (edukiak) erabili behar ditugu (diziplinartekotasuna), eta, beraz, ebaluazio-irizpideen bidez ebaluatuko dira.

HELBURUAK

IRTEERAPROFILA

DESKRIPTORE OPERATIBOAK

GAKO KONPETENTZIAK

KONPETENTZIA ESPEZIFIKOAK

EBALUAZIO-IRIZPIDEAK

OINARRIZKO EZAGUTZAK/EDUKIAK

IKASKUNTZA-EGOERAK

Glosategia

Helburuak

Etaparen amaieran ikasleek eskuratu beharreko lorpenak dira; horiek lortzea gako konpetentziak eta konpetentzia espezifikoak eskuratzearekin lotuta dago. Etapako helburuak baino ez daude; ez dago ez arloko, gaikoak edo esparruko helbururik.

Gako konpetentziak

Ikasleek beren formakuntza-ibilbidean arrakastaz aurrera egin ahal izateko eta erronka global eta lokal nagusiei aurre egiteko ezinbestekotzat jotzen diren ariketak dira. Hauek dira gako konpetentziak:

• Hizkuntza-komunikaziorako konpetentzia

• Konpetentzia eleanitza

• Matematikarako, zientziarako, teknologiarako eta ingeniaritzarako konpetentzia

• Konpetentzia digitala

• Konpetentzia pertsonala, soziala eta ikasten ikastekoa

• Konpetentzia hiritarra

• Ekintzailetzaren konpetentzia

• Kontzientzia eta kultura adierazpenen konpetentzia

Irteera-profila

Ikasleen irteera-profilak oinarrizko hezkuntza bukatzean ikasleek izan beharreko gako konpetentziak identifikatzen eta zehazten ditu. Konpetentzia horiek gure mendeko erronkekin bat egin behar dute.

Deskriptore operatiboak

Etapako helburuekin batera, esparru, eremu edo gai bakoitzaren konpetentzia espezifikoak zehazteko erreferentzia-esparrua dira. Deskriptore operatiboen eta konpetentzia espezifikoen arteko lotura horrek erraztu egiten du azken horien ebaluaziotik irteera-profilean definitutako gako konpetentzien eskuratze-maila ondorioztatzea, eta, beraz, etaparako aurreikusitako konpetentziak eta helburuak lortzea.

Konpetentzia

espezifikoak

Ikasleek arlo, gai edo esparru bakoitzeko oinarrizko jakintzak edukitzea eskatzen duten ariketetan edo ikaskuntza-egoeretan gauzatu ahal izan behar dituzten zereginak definitzen dituzte.

Konpetentzia espezifikoak lotura-elementua dira, alde batetik, ikasleen irteera-profilaren eta, bestetik, ebaluazio-irizpideen eta arloetako edo esparruetako oinarrizko jakintzen artean.

Etapako konpetentzien araberako helburu gisa funtzionatzen dute.

Ebaluazio-irizpideak

Ikaskuntza-prozesuaren une jakin batean arlo bakoitzeko konpetenzia espezifikoek aipatzen dituzten egoeretan edo ariketetan ikasleengan espero diren betetze-mailak adierazten dituzten erreferenteak dira.

Oinarrizko ezagutzak/edukiak

Arlo edo esparru baten berezko edukiak osatzen dituzten ezagutzak, trebetasunak eta jarrerak dira; horiek ikastea beharrezkoa da konpetentzia espezifikoak eskuratzeko.

Ikaskuntza-egoerak

Ikasleek gako konpetentziekin eta konpetentzia espezifikoekin lotutako ekintzak hedatzea dakarten egoerak eta ariketak dira, konpetentzia horiek eskuratzen eta garatzen laguntzen dutenak.

Diseinuak ikasleek eskuratutako ikaskuntzen transferentzia ekarri behar du, eta, horregatik, tresna eraginkorra dira arlo edo ikasgai bakoitzeko curriculum-elementuak integratzeko.

Horien bidez, ikasleei beren ikaskuntzak eguneroko bizitzatik hurbil dauden testuinguruetan konektatzeko eta aplikatzeko aukera eman nahi zaie, beren ikaskuntzarekiko konpromisoa erraztuz.

Hezkuntza inklusiboa

Funtsezko printzipioa da, ikasle guztien premien aniztasunari erantzuteko helburua duena. Horretarako, ezabatu egin behar dira gizarte-, hezkuntza- eta kulturakalteberatasuneko egoeran daudenen sarbidea, presentzia, parte-hartzea eta ikaskuntza mugatzen dituzten oztopoak.

Ikaskuntzaren Diseinu Unibertsala (IDU)

Curriculuma malgutzean oinarritutako ikuspegia da, irekia eta eskuragarria izan dadin; ikasle guztiei ikasteko aukera berdinak ematen zaizkiela bermatzen du.

IDUk esan nahi du gure begirada gaitasunean jarri behar dugula, eta ez desgaitasunean. Horrek zera esan nahi du: curriculuma aurkezteko moduak eta bitartekoak direla ezinduak, eta ez pertsonak, guzti-guztiok baititugu gaitasunak, modu desberdinean bada ere.

Oinarrizko hiru printzipio eta gure hezkuntza-jardunaren oinarrian egon behar diren zenbait jarraibide proposatzen ditu:

• Irudikapen-modu ugari eskaintzea.

• Ekintza- eta adierazpen-modu ugari eskaintzea

• Inplikazio-modu ugari eskaintzea

Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH)

Jasangarritasuna da LOMLOEren printzipio eta helburuetako bat. Egungo beharrizanei nola erantzun behar zaien aztertzen du, etorkizuneko belaunaldiek beren beharrizanak asetzeko duten gaitasuna arriskuan jarri gabe beitiere. Hazkunde ekonomikoaren, ingurumena zaintzearen eta gizarte-ongizatearen arteko oreka bermatu behar da. Kontzeptu hori oso lotuta dago beste batzuekin, hala nola kontsumo arduratsuarekin, osasunarekin eta abarrekin.

Ildo horretan, NBEren Batzar Nagusiak Garapen Jasangarrirako Agenda 2030 delakoa onartu zuen; pertsonen, planetaren eta oparotasunaren aldeko ekintza-plana da, bake unibertsala eta justiziarako sarbidea indartzeko asmoa ere baduena. Agendak 17 helburu proposatzen ditu, 169 helburu integratu eta zatiezinekin, ekonomia-, gizarte- eta ingurumen-arloak barne hartzen dituena.

Programazioa Programazio didaktikoa

Arlo

eta ziklo bakoitzeko proposamen didaktikoak

honako eduki hauek ditu: Sarrera

Gako konpetentziak eta ikasleen irteera-profila etaparen amaiera

2.1

2.2

2.3

Ikaskuntza-egoerak

Arloa

4.1

4.2

4.3

Metodologia-orientabideak Inklusioa. Ikasleen banakako desberdintasunak kontuan hartzea

Ikasleak ebaluatzeko prozedurak eta kalifikazioirizpideak, ezarritako metodologia-orientabideekin bat

7.2

Programazio didaktikoaren eta

irakaskuntza-praktikaren ebaluazioa

datozenak

Gako konpetentziak

Irteera-profila

Gako konpetentzien deskriptore operatiboak

Konpetentzia espezifikoak

Konpetentzia espezifikoak

Oinarrizko ezagutzak

5.1 Lehen Hezkuntzako metodologia-printzipioak

5.2 Metodologia aktiboak

6.1 IDU jarraibideak

6.2 Antolakuntza- eta curriculum-neurriak

7.1 Ikasleak ebaluatzeko prozedura

Ebaluazioaren erreferenteak

7.3 Nola ebaluatu?

Lehen Hezkuntza. Euskara 1

5. unitatea. Gure mundua

Tenporalizazioa Saio-kopurua: 10-12

Ikaskuntza-egoera

Garapen Jasangarrirako Helburuak: 11. Hiri eta komunitate jasangarriak. Hiri eta komunitate jasangarriak, inklusiboak, moldakorrak eta seguruak lortzea

Bosgarren unitateko ikaskuntza-egoerak helburu eraldatzailea du: ikasleek beren ametsetako tokia nolakoa den azaltzea. Hiri, herri eta komunitate jasangarriak lortzeari buruzko kontzientzia pizten saiatuko gara ikaskuntza-egoeraren bidez. Etorkizuneko herr iek eta hiriek nolakoak izan behar duten eztabaidatuko dugu, denon artean.

Unitateko hariaren bidez («Jarraitu hariari!»), ikasleek ikaskuntza-egoerarekin lotutako zenbait ataza eta jarduera gainditu beharko dituzte. Jarduera horietan, gainera, oinarriz ko komunikaziotrebeziak (entzutea, irakurtzea, hitz egitea, idaztea) landuko dira. Lehen hiruhilekoan ikasitakoari esker, ikasleak testu laburrak irakurtzeko gai izango dira; hori dela eta, unitate honetan, ikasturtean lehenengoz, irakurgaia irakurriko dute ikasleek (trantsizioa errazteko eta prozesua ahalbidetzeko, irudia eta testua nahasten dituen irakurgaia proposatzen dugu) . Halaber, jarraipena emango diote irakurtzen eta idazten ikasteko programari. Zailtasun handiko hiru digrafo landuko ditugu, hain zuzen ere: ts, tx, tz.

Unitatearen amaieran, pentsamendua garatzeko teknika baten bidez, ikasleek gogoeta egin, eta «Helburua aurrera» atalean proposatutako erronka gainditu beharko dute: beren ametsetako tokian girotutako ipuin bat asmatzea.

Eusko Jaurlaritzaren zirriborroan oinarrituta Irteeraprofilaren deskriptoreak

HKK2, KE2, KD1, KD3, KPSII3, HK3.

HKK1, HKK3, HKK5, KE2, KD2, KD3, HK2, HK1, EK1.

Lehen Hezkuntza Euskara 1. 5. unitatea

Konpetentzia espezifikoak Ebaluazio-irizpideak Oinarrizko jakintzak Ebidentziak

B. KOMUNIKAZIOA

2.Ahozko testuak eta testu multimodalak ulertzea eta interpretatzea, zentzu orokorra eta informaziorik garrantzitsuena identifikatuz eta alderdi formalak eta oinarrizko edukiko alderdiak baloratuz, ezagutza eraikitzeko eta komunikaziopremiei erantzuteko.

3.Ahozko testuak eta testu multimodalak koherentziaz, argitasunez eta erregistro egokiz sortzea, ideiak, sentimenduak eta kontzeptuak adierazteko; ezagutza eraikitzea; lotura pertsonalak ezartzea; eta askotariko ahozko elkarrekintzetan autonomiaz eta jarrera kooperatibo eta enpatikoz parte hartzea.

2.1. Ahozko testu eta testu multimodal errazen zentzu orokorra ulertzea, ideia nagusiak eta mezu esplizituak ezagutuz eta edukia eta hitzezkoak ez diren elementurik oinarrizkoenak laguntzarekin baloratzen hasiz.

1. Hizkuntzaren erabilera. - Hizkuntzaren erabilera inklusiboa, ideiak, emozioak eta sentimenduak adierazteko.

- Estrategia kooperatibo errazak.

2. Ahozko ulermena, komunikazioa eta elkarrekintza.

- Ikasgelako egoeretan ahozkoelkarrekintza egokia. - Entzute-aktiboko estrategiak.

B. KOMUNIKAZIOA

3.1. Ahozko testu eta testu multimodal koherenteak plangintza lagundu bidez sortzea, hitzezkoak ez diren oinarrizko baliabideak erabiliz.

3.2. Bat-bateko ahozko elkarrekintzetan parte hartzea, hizkuntza-kortesiaren oinarrizko arauak errespetatuz, hizkuntzaren oinarrizko erabilera inklusiboa eginez eta jarrera kooperatiboa erakutsiz.

1. Hizkuntzaren erabilera

- Hizkuntzaren erabilera inklusiboa, ideiak, emozioak eta sentimenduak adierazteko.

- Estrategia kooperatibo errazak.

2. Ahozko ulermena, komunikazioa eta elkarrekintza

- Ahoskera eta intonazio egokiaz adierazteko interesa.

- Ikasgelako egoeretan ahozkoelkarrekintza egokia.

- Hitzezkoa ez den komunikazioaren oinarrizko elementuak identifikatzeko estrategiak.

B. KOMUNIKAZIOA

HKK2, HKK3, HKK5, KE2, KD1, KPSII4, KPSII5.

4. Testu idatzi eta multimodalak ulertzea eta interpretatzea, testu horien zentzu globala, ideia nagusiak eta informazio esplizitua hartuz, eta alderdi formalei eta edukiei buruzko oinarrizko gogoeta eginez, ezagutza eskuratzeko eta eraikitzeko eta askotariko komunikazio-beharrei etainteresei erantzuteko.

4.2. Testu idatzi eta multimodal errazen edukia eta oinarrizko alderdi formalak eta ez-hitzezkoak laguntzarekin aztertzea, testu horien edukia eta egitura baloratuz.

3. Irakurmena. - Banakako irakurketa eta irakurketa partekatua eta adierazkorra, maila kognitiborako egokiak diren intonazioarekin eta erritmoarekin.

- Oinarrizko elementu grafiko eta paratestualak, ulermena laguntzen dutenak irakurketa-esperientziaren aurretik, bitartean eta ondoren.

- Testu idatziak ulertzeko eta sortzeko prozesuetan, askotariko iturri dokumentaletako testuak irakurtzeko oinarrizko estrategiak.

Berriketan. - Solasaldi laburrak 96-97. or. Irakurgaia. Entzun. «Erregearen barreak». 98-99. or.

Berriketan.

- Antzeztu egoerak. 97. or.

- Binaka osatu solasaldi bat. 97. or.

Irakurgaia. Ea ulertu duzun.

- Nolakoa da zure herria?. 100. or.

Hitzen lilura.

- Aho-korapiloak 110. or.

Portfolioa.

- Egin ideia-jasa ikaskideekin. 113. or.

Irakurgaia. «Erregearen barreak». 98-99. or.

Ikasi letrak.

- Irakurketa eta idazketa programa: ts, tx, tz. 102-107. or.

Hitzen lilura.

- Aho korapiloak 110. or.

5. Testu idatzi eta multimodalak zuzentasun gramatikalez eta ortografikoz sortzea, edukiak zuzen sekuentziatuz eta plangintzarako, idazketarako, berrikuspenerako eta ediziorako oinarrizko estrategiak aplikatuz, ezagutza eraikitzeko eta komunikazio-eskaera zehatzei erantzuteko.

5.1. Testu idatzi eta multimodal errazak eta koherenteak zenbait euskarritan sortzea, laguntzarekin eta emandako ereduekin bat etorriz eta idazketaren prozesu ebolutiboaren etapak kontuan hartuz (plangintza, idazketa eta berrikuspena).

B. KOMUNIKAZIOA

4. Idatzizko produkzioa.

- Idatziz argi eta egoki adierazteko interesa.

- Idatzizko produkzioen aurkezpen zaindua.

- Testuaren antolaketa eta ulermena errazten duten elementu grafiko eta paratestual errazak.

Berriketan.

- Osatu esaldia 97. or.

Ikasi letrak.

- Irakurketa eta idazketa programa: ts, tx, tz 102-107. or.

Idazketa-lantegia.

- Deskribatu zure herriko jendea 108. or.

- Hitzak jostailu. 109. or.

Hitzen lilura.

- Gainidatzi. 111. or.

Portfolioa.

- Zer ikasi dut?. 112. or.

HKK1, HKK2, KE2, KD2, KPSII5.

9. Hizkuntzari buruz gogoeta egitea, testuinguru esanguratsuetako testuak sortzeko eta ulertzeko prozesuetatik abiatuta eta oinarrizko terminologia egokia erabiliz, ikasleak hizkuntzako eta hizkuntza arteko kontzientzia garatzen hasteko eta ahozko eta idatzizko produkzioaren eta ulermenaren trebetasunak hobetzeko.

9.1. Hizkuntzaren funtzionamenduari buruzko oinarrizko ondorioak formulatzea, hitzen arteko komunztadurari eta esanahierlazioei arreta berezia eskainiz, betiere hitzak eta esakuneak behatu, alderatu eta manipulatzetik abiatuta.

D. HIZKUNTZARI ETA HAREN ERABILEREI BURUZKO HAUSNARKETA, AHOZKO EDO IDATZIZKO TESTUAK EDO TESTU MULTIMODALAK SORTZEKO ETA ULERTZEKO PROPOSAMENEN ESPARRUAN. - Hiztegia zabaltzeko funtsezko elementuak. Hitz batzuen eta beste batzuen arteko esanahi-erlazioei buruzko gogoeta, testuinguruaren barruan.

Ezagutu hizkuntza. - Eremu semantikoa. 101. or.

Funtsezko konpetentziak: HKK Hizkuntza-komunikaziorako konpetentzia. KE Konpetentzia eleaniztuna. STEM Matematikarako konpetentzia eta zientzia, teknologia eta ingeniaritzarako konpetentzia. KD Konpetentzia digitala. KPSII Konpetentzia pertsonala, soziala eta ikasten ikastekoa. HK Herritartasunerako konpetentzia. EK Ekintzailetza-konpetentzia. KAKK Kontzientzia eta adierazpide kulturalerako konpetentziA.

HKK1, HKK3, HKK5, KE2, KD3, KPSII5, HK2.

METODOLOGIAK

Unitate hau berebiziko tresna da ikasleek Nazio Batuen Erakundeak 2015eko irailean Agenda 2030 delakoaren barruan adostutako Garapen Jasangarrirako Helburuei (GJH) lotutako erronkak eta proposamenak gainditzeko.

Hain zuzen ere, unitate hau Garapen Jasangarrirako 11. Helburuarekin lotuta dago: Hiri eta komunitate jasangarriak. Zehatzago esanda, hiri eta herri jasangarriagoak lortzeari buruz hausnartuko dute ikasleek. Azken finean, haien ametsetako tokia nolakoa den deskribatzeko eskatuko diegu, eta leku horretan girotutako ipuin bat asmatzeko.

Honako hauek dira unitatean zehar lantzen diren edukiak eta gako metodologikoak:

• Berriketan

- «Maulo Zizarerrin» Herriarekin lotutako entzungaia.

- Solasaldi laburrak antzeztea. Binaka jarrita, solasaldi laburrak asmatu eta antzeztu beharko dituzte

• Irakurri.

- «Erregearen barreak» Herriarekin lotutako testua.

• Ezagutu hizkuntza: Eremu semantikoa (herriari buruzko lexikoa)

• Ikasi letrak:

- ts, tx, tz

- Idazketa-lantegia.

• Hitzen lilura: Aho-korapiloak

• Ikasi dudana antolatu: unitateko edukiak eskema baten bidez laburbiltzea.

• Portfolioa:

- «Zer ikasi dut?» atalean: unitateko edukiak berrikusteko ariketak.

- «Helburua aurrera» delakoari buruz hausnartzeko ariketa

- «Nola ikasi dut?»: ikaskuntza-prozesuari buruz hausnartzeko ariketak

«Mundua helburu» proiektuak, halaber, ikaslea ikaskuntzaren erdigunean jartzen duten zenbait gako pedagogiko proposatzen ditu. Gako horiek liburua n zehar landu, eta zenbait ikonoren bidez adierazten dira:

• Hezkuntza emozionala Hezkuntza emozionala modu progresiboan lantzeko ariketa emozionalak, baita antsietatea identifikatzeko beharrezkoak diren trebeziak eta gaitasunak eskuratzeko ariketak. Oro har, proiektuan zehar, kontzientzia emozionala, erregulazio emozionala eta konpetentzia soziala garatzeko aukera ematen duten ariketak daude.

• Pentsamendua garatzeko teknikak:

- Irudia - Ideia-jasa

• Lankidetza-teknikak:

- Buru pentsalariak

- Taldeka interpretatu

• Gamifikazioa Edukiak modu ludikoan lantzeko ariketa jostagarriak.

• IKT IKTak informazioa lortzeko eta hautatzeko erabiltzea.

Talde-lana

Bakarkako lanaz gain, talde txikitan eta talde handian lan egiteko aukera egongo da. Halaber, proiektuaren gakoetan proposatutako teknika kooperatiboak eta pentsamendua garatzeko estrategiak erabiltzea iradokitzen dugu.

Espazioak

Ariketak, nagusiki, ikasgelan egingo dira. Beste espazio batzuk ere erabil daitezke: IKT -gela, hezkuntza-zentroko liburutegia… Unitateko edukiekin lotura duten lekuak ere bisitatu daitezke.

Testuingurua

X Pertsonala X Familia barrukoa X Eskola barrukoa X Soziala

Transbertsalitatea

Hezkuntza esku-hartzeak helburu hau du: ikasleek oinarrizko hezkuntza amaitzean izan beharreko (eta irteera -profilean zehaztutako) funtsezko konpetentziak eskuratu dituztela ziurtatzea. Horretarako, mota askotako ariketak proposatzen dira. Irakurritakoaren ulermena, entzundakoaren ulermena, konpetentzia digitala, espiritu kritikoa eta ekintzailetza, besteak beste, ikasgai guztietan landuko dira, modu transbertsalean landu ere.

Halaber, ikasgai guztietan honako hauek sustatuko dira: gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna, bakea lortzeko hezkuntza, kontsumo arduratsua lortzeko heziketa, bizimodu osasungarria, kontsumo arduratsua. Azkenik, hezkuntza emozionala, balioetan oinarritutako hezkuntza eta autonomia eta hausnarketa sustatzen dituen ikaskuntza esanguratsua ere sustatuko dira.

Diziplinartekotasuna

«Mundua helburu» proiektuak, konpetentziak modu integratzailean lantzeko asmoa duenez, ikasleentzat esanguratsuak izan daitezkeen proiektuak egitea proposatzen du, baita arazoak modu parte -hartzailean ebaztea ere, autoestimua,

Lehen Hezkuntza Euskara 1. 5. unitatea

Lehen Hezkuntza Euskara 1. 5. unitatea

autonomia, hausnarketa eta erantzukizuna indartuz. Lehen hiruhileko honetako diziplinarteko proiektuak izenburu hau du: «Begira berdea». Euskara ikasgaiari dagokionez, ikasleek aurkezpen bat prestatuko dute, lorategi bertikalaren xehetasun guztiak azaltzeko.

MATERIALAK ETA BALIABIDEAK

Inprimitutako materiala

- Ikaslearen liburua.

- Koadernoa 2.

- Proposamen didaktikoa.

Baliabide digitalak

• Liburu digitala Irakaslearen liburu digitala eta ikaslearen liburu digitala, unitate bakoitzerako hainbat baliabide digital dituztenak.

• Baliabideak anayaharitza.es webgunean. Honako material hauek Euskara ikasgaiko edukiak indartzeko eta sakontzeko aukera ematen dute:

o Programazioa, proposamen didaktikoa eta proiektuaren dokumentazioa Irakasleari zuzendutako zenbait dokumentu, proiektuari eta proiektuaren gakoei buruzkoak. Halaber, programazioa eta proposamen didaktikoa eskaintzen dira, unitatez unitate.

o Aniztasuna, Inklusioa eta Ebaluazioa izeneko atalei dagozkien baliabideak eta tresnak.

o Nire baliabideak webgunean. Ikasleei unitateko edukiak indartzeko eta sakontzeko aukera ematen dizkieten baliabide digital erakargarriak.

Ikasgelako materiala

- Alfabetoa

- Hitzen jolasa

- Ahozko adierazpenerako orriak

- Hiztegi-txartelak

- Ortografia-arauen orriak

INKLUSIOA ETA ANIZTASUNA KONTUAN HARTZEA

Proiektu osoan zehar, inprimatutako materialetan zein baliabide digitaletan, motako askotako prozesu kognitiboak konbinatuko dira, ikasleen ikaskuntzara egokituta betiere. Proposatutako ariketak, jarduerak eta atazak ikasleen beharrizanetara moldatu dira, modu progresiboan ikas dezaten, ezagutzatik eta erreprodukziotik abiatuz, ikaskuntza sakonagoak lortzera bideratutako prozesu kognitiboak lortu arte.

Baliabideak:

• Aniztasuna lantzeko 1. fitxa (Indartzeko).

• Aniztasuna lantzeko 2. fitxa (Sakontzeko).

IDU jarraibideak

Unitate honetako ariketak eta jarduerak Irakaskuntzako Diseinu Unibertsala (IDU) kontuan hartuz egin dira. Hortaz, inprimatutako material zein material digitalean hezkuntza inklusiboaren oinarri horiek daude, modu inplizituan bada ere.

EBALUAZIOA

Tresnak eta baliabideak:

- Ebaluazioa.

- Konpetentzien araberako ebaluazioa.

- Portfolioa lantzeko gida.

Argazkiak

123RF (Chomnancoffee; Kaarsten; Mheim301165), 123RF (Kaarsten), 123RF (Chomnancoffee), 123RF (Bloomua), 123RF (Luismolinero), 123RF (Mheim301165), 123RF (Michaeljung), 123RF (Lammeyer)

© GRUPO ANAYA, S.A., 2023 - C/ Valentín Beato, 21 - 28037 Madrid.

Eskubide guztiak gordeta. Legeak lan honen edukia babestu eta espetxe-zigorrak edota isunak eta kalte-galeren ondoriozko kalte-ordainak ezartzen ditu honako hauentzat: edozein literatura-lan, artelan zein zientzia-lan, edo horren eraldaketa, interpretazioa edo gauzapena (edozein euskarritan finkatuta edo edozein eratan komunikatuta), oso-osorik edo zati batean, baimenik gabe erreproduzitu, plagiatu, banatu edo komunikatzen dutenentzat.