Haberexen #17 Tarım&Gıda Mart 2011 by Haberexen Yayın Grubu

HABEREXEN TURİZM

DERGİ HABEREXEN’in Ücretsiz Ekidir. Marka Evi Ajans ve Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. Adına İmtiyaz Sahibi

Mustafa ÇAKIR SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ

Ahmet AK

HABER MERKEZİ

Mustafa BİLİK Enes ŞAHiN

HALKLA İLİŞKİLER

Tel : 0 362 432 64 64 Faks : 0 362 435 47 77 Mail : abone@haberexen.com

REKLAM REZERVASYON

Rezervasyon Tel: 0 362 432 64 64 Rezervasyon Mail: reklam@haberexen.com

HUKUK DANIŞMANLARI

AV. Hakan KARADUMAN AV. Hasan Tahsin ŞENGUL AV. Adem AKSOY BASIM YERİ

Erol Ofset Ltd. Şti. Pazar mh. Necati Efendi Sk. No: 43 / SAMSUN Tel: 0 362 431 98 96 YÖNETİM YERİ ADRESİ

Ulugazi Mh. 19 Mayıs Bulvarı Sarı Konaklar Apt. No: 16/1-3 SAMSUN

Bu dergi, basın meslek ilkelerine uymaya söz vermiştir.

w w w. h a b e r e x e n . c o m

Tarım, desteklerle sanayileşiyor İki mümbit ovaya sahip Samsun, tarım sektörüne verilen desteklerle sanayileşme yolunda ilerliyor. Özellikle Tarım Bakanlığı Destekleme Genel Müdürlüğü’nün Kırsal Yatırımları Destekleme Programı ile İl Özel İdaresi’nin AR-GE Daire Başkanlığı aracılığıyla yürüttüğü çalışmalar topraktan çıkan ürünlere değerli kılmaya başladı. Yeni hedef; Bafra ve Çarşamba ovasında yetiştirilen ürünlerin sanayi ile entegre hale getirilmesi. Çiftçinin emeğinin karşılığını alacağı tesislerin kurulması amaçlanıyor. Bafra OSB’de tarım ürünlerini işleyen fabrikaların sayısı hergeçen gün artıyor. Merkezde altyapısı henüz tamamlanmadan fabrika temelleri atılan İhtisas Gıda Organize Sanayi Bölgesi 2005 yılından bugüne alınan yolu gösteriyor aslında. Eğer atılan adımlar sağlıklı yürümeye devam ederse, Samsunlu çiftçi ürettiğini artık Kızılırmak ve Yeşilırmak’a dökmeyecek. Çiftçi kuruluşları Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı’nı birçok girişimci çiftçi ve yatırımcı için “Can Suyu” görüyor. İl Özel İdaresi şimdi de Samsun bölgesinin tarımsal potansiyelini belirlemek ve problemlerini kapsamlı bir şekilde ortaya koyarak, çözüm önerileri getirmek ve doğru bir planlama yapabilmek için “Tarım Master Planı” çalışmalarına başladı. 2006 yılından bugüne kadar desteklenen Kırsal Kalkınma Yatırımları Destekleme Programı’nca 77 projeye 13 milyon TL’nin üzerinde hibe verildi. Bu desteklerle 702 kişinin istihdamı sağlandı. İl Özel İdaresi Ar-Ge Daire Başkanlığı’nın koordinasyonunda yürütülen tarım alanındaki birçok proje (ekolojik ürünler, manda yetiştiriciliği, ekolojik oyuncak…) ekonomiye dönük gerçeklerin yanı sıra sosyal katkılarıyla da dikkat çekiyor. Tarımsal ürünleri çok fazla üretmek kadar, bunların konserve, meyve suyu, dondurulmuş ve kurutulmuş gıda şeklinde işlenerek pazarlanması bölge tarımının ve sektörünün geleceği için en önemli yatırım alanlarını oluşturuyor. Samsunlu girişimciler Çarşamba ve Bafra Ovaları’nda yetişen ürünleri işleyerek Dünya’nın değişik ülkelerine ihraç etmeye hazırlanıyor. Bu çerçevede tarım sektöründe sanayileşmeyi hızlandıran adım İhtisas Gıda OSB’nin kurulmasıyla atıldı. OSB’nin altyapı yatırım çalışmaları süratle devam ediyor. Parsel tahsisi yapılan toplam 22 fabrika üretime geçtiğinde bin 319 kişiye istihdam sağlayacak. Dergi Haberexen’in Mart 2011 sayısında verdiğimiz Tarım Eki’nde tarım sektörüne verilen desteklerin ortaya koyduğu sonuçları ve tarımda hedeflenen yeni vizyonu okuyacaksınız.

S A M S U N TA R I M I

D esteklerle b ü y ü y o r

Tarım Samsun’da, Tarım Bakanlığı ve İl Özel İdaresi’nin sosyal ve ekonomik

birçok girişimci çiftçi ve yatırımcı için

bilinçlendirmeye

dönük

çalışmaları

“Can Suyu” görüyor.

bugün sonuçlarını vermeye başladı. İl

yatırım destekleriyle büyüyor. Yeni hedef;

Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliği yolunda

Özel İdaresi şimdi de Samsun bölgesi-

Bafra ve Çarşamba ovasında yetiştirilen

Ortak Tarım Politikası’na uyum konusun-

nin tarımsal potansiyelini belirlemek ve

ürünlerin sanayi ile entegre hale getirilm-

da çok önemli yer tutan “Tarımsal ve

problemlerini kapsamlı bir şekilde ortaya

esi. Çiftçinin emeğinin karşılığını alacağı

Kırsal Kalkınma” politikalarının etkin bir

koyarak, çözüm önerileri getirmek ve

tesislerin kurulması amaçlanıyor.

şekilde uygulanması şüphesiz, halkımızın

doğru bir planlama yapabilmek için “Tarım

hijyenik ve sağlıklı gıda tüketiminde ve

Master Planı” çalışmalarına başladı.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın kırsal

tarım kesiminin refah ve yaşam kalitesinin

2006 yılından bugüne kadar destekle-

alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi-

yükseltilmesinde büyük rol oynayacak.

nen Kırsal Kalkınma Yatırımları Destekleme

nin yanısıra, tarımsal üretim ve sanayi

Samsun’da tarım, iktisadi faaliyet kolları

Programı’nca 77 projeye 13 milyon

entegrasyonunun sağlanması amacıyla

arasında tarımda çalışan nüfusun fazlalığı,

TL’nin üzerinde hibe verildi. Bu destekler-

başlattığı Kırsal Kalkınma Yatırımlarının

tarıma dayalı işletmelerde istihdamın

le 702 kişinin istihdamı sağlandı. Yine

Desteklenmesi

yoğunluğu nedeniyle ayrı bir önem arz

Tarım Bakanlığı’nca fındık, mazot, gübre,

ediyor.

organik tarım, buğday, çeltik, ayçiçeği,

Hibe

programıyla

Samsun’da 5 etapta toplam 322 proje üretildi. Projelerin 77’sine 13 milyon

İşte tam burada Tarım Bakanlığı’nın

sertifikalı tohum, sertifikalı fidan ve

TL’nin üzerinde karşılıksız destek ver-

başlattığı Kırsal Kalkınma Yatırımlarının

hayvancılık destekleri gibi desteklemeler

ildi. Çiftçi kuruluşları Kırsal Kalkınma

Desteklenmesi

kapsamında 2010 yılında toplam 94

Yatırımlarının Desteklenmesi Programı’nı

İl Özel İdaresi’nin çiftçi ve tüketiciyi

Hibe

Programları

milyon TL’nin üzerinde destek ödendi

2006 yılından bu yana 77 projeye 13 milyon TL’nin üzerinde hibe verildi Tarıma dayalı sanayinin Samsun gibi, ekonomisinde tarımın ağırlıklı olduğu illerde ekonomi boyutu kadar sosyal boyutu da var. İstihdam, işsizlik, yoksulluk ve göç sorunlarının çözümü, çiftçilerin ürünlerinden sanayi yoluyla daha fazla pay alması ve yaşadığı yerde mutlu olması gibi konular tarıma dayalı sanayilerin insani ve sosyal boyutunu da ortaya koyuyor. İl Özel İdaresi Ar-Ge Daire Başkanlığı’nın koordinasyonunda yürütülen tarım alanındaki birçok proje (ekolojik ürünler, manda yetiştiriciliği, ekolojik oyuncak…) ekonomiye dönük gerçeklerin yanı sıra sosyal katkılarıyla da dikkat çekiyor.

Tarımsal ürünleri çok fazla üretmek kadar, bunların konserve, meyve suyu, dondurulmuş ve kurutulmuş gıda şeklinde işlenerek pazarlanması bölge tarımının ve sektörünün geleceği için en önemli yatırım alanlarını oluşturuyor. Samsunlu girişimciler Çarşamba ve Bafra Ovaları’nda yetişen ürünleri işleyerek Dünya’nın değişik ülkelerine ihraç etmeye hazırlanıyor. Bu çerçevede tarım sektöründe sanayileşmeyi hızlandıran adım İhtisas Gıda OSB’nin kurulmasıyla atıldı. OSB’nin altyapı yatırım çalışmaları süratle devam ediyor. Parsel tahsisi yapılan toplam 22 fabrika üretime geçtiğinde bin 319 kişiye istihdam sağlayacak.

İl Özel İdaresi, Organik Tarımda Önemli Yatırımlara İmza Atıyor. Şimdi de Samsun bölgesinin tarımsal potansiyelini belirlemek ve doğru bir planlama yapabilmek için “Tarım Master Planı” çalışmalarına başlandı.

Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programında 702 kişinin istihdamı sağlandı

UCþNÆMNÆ DG[C\ GV

Samsun, tarım vizyonunu yeniliyor Tarımın içerisinde bulunduğu koşullar çok hızlı bir şekilde değişmekte ve tarım yeniden şekillenirken bu sektörden beklentiler de artıyor. Samsun, yürütülen çalışmalar ve yapılan planlamalarla başta çiftçiyi destekleyip tüketiciyi bilinçlendirerek hedeflerine ulaşmayı amaçlıyor. Tam da bu nokta Samsun Valiliği ve İl Özel İdaresi’nin tarımda vizyonun yenilenmesine katkı sağlayan hamleleri dikkat çekiyor. İlk başta geçtiğimiz aylarda startı verilen Tarım Master Planı önemli bir altyapı projesi; Türkiye’nin önemli iki ovasında hayata geçecek tarım yatırımlarına ışık tutacak. Samsun’u diğer tarım şehirlerinden ayrıştıran bir diğer özellik ise, organik tarıma verilen önem. Nesli hızla tükenen adını neredeyse mizah dışında duymadığımız “manda”larla ilgili yürütülen çalışmalar yok olmak tehdidi altındaki bir kültürü yeniden canlandırıyor. Kızılırmak Deltası’nda ki çalışmalarla Samsun’da ki manda sayısı arttırılarak, Türkiye’de unutulmuş bir tat olan manda ürünlerinin şehir adıyla özleştirilerek ulusal bir marka haline getirilmesi amaçlanıyor.

Tarım Master Planı hazırlanıyor…

ızılırmak ve Yeşilırmağın deltalarında oluşmuş Bafra ve Çarşamba ovaları, iç kesimlerde kalan arazileri ile Samsun, çok yüksek tarımsal üretim ve verimlilik gücüne sahip. Yaklaşık 450 bin ha tarım arazisi bulunan Samsun, ülkemizdeki toplam tarımsal üretimin yüzde 2.5‘inden fazlasını sağlamakta ve ildeki işgücünün yüzde 63 kadarı tarım sektöründe istihdam edilmekte. Yetiştirilen başlıca ürünler mısır, çeltik, tütün, şeker pancarı, ayçiçeği, buğday, fındık, şeftali, elma, armut ile her türlü kışlık ve yazlık sebzelerdir. Samsun eko nomisi büyük ölçüde tarıma dayalı bir kenttir. Bu nedenle, tarım sektöründeki olumlu veya olumsuz her gelişmenin ilk sonuçlarının görüldüğü yerlerden birisidir. İnsanlık yeryüzünün %27’sini doğrudan yönetmekte ve yerkürenin biyolojik verimliliğinin %40’tan fazlası kendi

kullanımlarımız için tüketilmekte. Dünya gıda üretiminde kişi başına oranla değerlendirildiğinde azalmalar görül mekte ve dünya ölçeğinde tarım küresel ekolojik bir krize doğru sürüklenmektedir.

faaliyetlerde bulunmak, oluşabilecek çevresel riskleri azaltmak ve gelecekte doğru tarımsal uygulamaları yapabilmek, toprak alanlarının verimli kullanılması için gerçekçi ve uygulanabilir planlamalara ihtiyaç duyulmaktadır.

Ülkemizde tarım sektörü, insanların beslenmesi, istihdamı, ekonomiye katkısı ve ihracat potansiyeli bakımından büyük önem taşımaktadır. Özellikle Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde, kırsal alandaki sorunların tespiti ve bu sorunlara kalıcı çözümler bulunması öncelikli bir konudur. Çiftçilerimizin; iç ve dış pazarlar için üretim yapar hale gelmeleri, daha iyi gelir düzeyine kavuşabilmeleri için üretim kaynaklarını daha etkin kullanmaları gerekmektedir. Bu kapsamda kısıtlı kaynaklarla tarım alanlarının doğru kullanımı, insan ve bitki sağlığına koruyucu önlemler almak, çevresel etkileri azaltıcı tarımsal

Bu nedenle, Samsun bölgesinin tarımsal potansiyelini belirlemek ve problemlerini kapsamlı bir şekilde ortaya koyarak, çözüm önerileri getirmek ve doğru bir planlama yapabilmek için “Tarım Master Planı” çalışmalarına başlandı. Bu plan, ulusal ve uluslar arası, tarımsal üretimin ve ürünlerin ekonomik sistemde kendine yer edinebilmesi ve Samsun halkının yenilikçilik potansiyelinin ortaya çıkarılması, potansiyelin tespiti ve serbest bırakılması, daha yüksek katma değere sahip tarımsal ürünlerin il sınırları içinde üretilmesinin yanı sıra tarıma dayalı sanayinin gelişmesi için ihtiyaç duyulan anahtar olacak.

Organik düşün, organik yaşa

Tarladan tüketiciye yaklaşımıyla taze üretimin tüketiciye ulaştırılması için İlkadım Belediyesi tarafından Organik Pazar ve Ekolojik Yaşam Alanı kuruldu. Geleceğimizin teminatı çocuklarımızın, gençlerimizin sağlıklı yetişebilmelerinin yanısıra organik ürün tüketim bilincini kazanmaları ve artırılması için, Salı ve

Cumartesi günleri açık olan Organik Pazar ve Ekolojik Yaşam Alanı, Asri Mezarlık Karşısı’nda Samsun halkının hizmetine sunuldu. Organik pazarda; pepino, kivi, böğürtlen, elma, armut, çeltik, Trabzon hurması, altın çilek domates, fasulye, salatalık, soğan, patates vb. gibi 100’e yakın ürün çeşidi bulunmakta.

organik olarak “Türkiye’de satılan her iki yumurtadan biri ve organik fındığın tamamına yakını Samsun’da üretiliyor.

“

Hem iç Pazar ihtiyacının karşılanması hem toplum sağlığının geliştirilmesi amaçlanarak, hem de yerel üreticilerin Pazar ihtiyacının giderileceği, Türkiye’nin 3. Ekolojik Halk Pazarı 6 Kasım 2010 tarihinde Samsun’da açıldı. Bu pazar’da yaklaşık 800 çiftçinin ekolojik ürünleri Samsun halkının beğenisine sunulmakta.

Organik üretim yapan çiftçinin, ürettiği en doğal meyve ve sebzeyi şehirde tüketiciyle buluşturarak, üreticiye destek olunurken aynı zamanda Samsun halkının organik ürün tüketim farkındalığının ve bilincinin artırılması hedefleniyor. Bu kapsamda, Organik yaşamın bir hayat felsefesi olduğu gerçeğinden yola çıkarak en önemli varlıklarımız olan çocuklarımız için, sakatların desteklenmesi amacıyla Ekolojik Oyuncak Üretimi Projesi Samsun Valiliği’nin desteği ile başlatıldı. Ardından, AB tarafından fonlanan, İl Özel İdaresi’nce yürütülen, kadınların istihdamına yönelik “ekolojik oyuncak” projesi ile ilgili eğitimler ve çalışmalar devam ediyor.

Ekolojik hayatın ilk adımları Samsun’un 1994 yılında organik fındık üretimiyle başlayan organik tarım serüveninde gelinen nokta ‘gelecekte Samsun’un Ekolojik Yaşam Alanına dönüşme’ düşünü gerçekleştirmede umut vermekte. Türkiye’de bir ilk olarak Samsun Valiliği öncülüğünde içinde üniversite, kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler, özel sektör, üretici birlikleri, sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinden oluşan, ”Ekolojik Yaşam Planlama ve Koordinasyon Kurulu” faaliyet göstermekte. Ekolojik Yaşam Planlama ve Koordinasyon Kurulu’nca alınan kararlar doğrultusunda üreticilere, Samsun’da organik tarımın yaygınlaştırılması amacıyla İl Özel İdare destekli sertifika ve gübre desteği verilmekte. Bu desteklerden sertifika aşaması organik tarım üretimine başlanmasında en zor

aşamadır. Samsun’un organik tarım ürünleri günümüzde ülkemizde en çok tanınan ürünler arasında yerini almakta. Kurulun aldığı kararlar Üniversite, İl Özel İdare AR-GE Daire Başkanlığı ve İl Tarım Müdürlüğü’nce uygulanmakta. Samsun’da organik tarım alanlarının geliştirilmesi için harcanan çabalar sonucunda 3 yıl önce 50 olan üretici sayısı bugün bin 300’e ulaştı. Yeşilırmak ve Kızılırmak deltalarının beslediği Çarşamba ve Bafra ovalarıyla, Vezirköprü ve Havza düzlüklerinde gelecekte bütünüyle organik tarım yapılması bir düş olmaktan çıktı. Organik tarımın yanı sıra bu yolculuk Samsun’un bütünüyle bir Ekolojik Yaşam Alanına dönüşmesini sağlayacak. Samsun’un organik yaşam serüveni: “Organik Tarımın Güneşi Samsun’dan Doğacaktır” sloganıyla bütünleştirilebilir.

Organik tarım nedir? Organik tarım, yeşil gübre, kompost, biyolojik zararlı kontrolünü içeren ve toprak üretkenliğini sağlamak için mekanik işlemeye dayanan; sentetik gübre ve pestisit, hormon, hayvan yem katkıları ve genetiği değiştirilmiş organizmalar kullanmayan veya sınırlayan tarım yöntemidir. Ekolojik (organik) üretim yapan bir çiftçi, uluslararası bir denetleme şirketi tarafından verilen sertifikayı almak zorundadır. Gerekli koşullar sağlandığında bu denetçi firmalar ürünü denetleyerek sertifika verirler. “Ekolojik tarım” ismi üzerinde önemli anlaşmazlıklar vardır. Bu yöntem ile üretilen ürünlerin ekolojik kelimesi ile bir bağı olmaması sebebiyle “Organik tarım” daha doğru bir isim olarak kabul edilmektedir.

Manda ürünleri Samsun’la markalaşacak Türkiye’nin, Karadeniz sahilindeki doğal özelliklerini koruyabilmiş en büyük ve en önemli sulak alanı Kızılırmak Deltası biyolojik üretim yönünden bol gıda ihtiva eden karakterde bir sulak alan ekosistemi. Toplam 56 bin hektar genişliğindeki bir alanı kapsıyor. Ve 19 Mayıs, Bafra, Alaçam, Yakakent ilçelerini içine alıyor. Deniz, ırmak, göl, sazlık, bataklık, çayır, mera, orman, kumul ve tarım alanları gibi farklı ekolojik karakterlerdeki habitatların bir arada bulunması, besin maddelerince zenginlik ve uygun iklim koşulları Delta’nın eşine az rastlanır ölçüde biyolojik çeşitliliğe sahip olmasını sağlamıştır. Kızılırmak Deltası ülkemizde doğal sulak alan ekosisteminde yarı yabani bir yaşam süren en önemli manda nüfusunu barındırıyor. Sağlıklı bir sulak alan eko-

sisteminin ayrılmaz parçalarından biri olan mandanın, birçok sulak alan bitkisinin dağılışını kontrol etmesi ve diğer canlılar için korunaklı bölgeler oluşturması nedeniyle deltadaki varlığını devam ettirmesi kritik önem taşıyor. Mandanın kırsal yaşamdaki sürekliliği hem alandaki ekosistemin korunması hem de ekonomik girdilerin sürekliliğinin yerel kaynaklarca sağlanması için gerekli. Ülkemizdeki manda nüfusu 1,5 milyon iken son on yılda 105 bine düştü. Türkiye’deki manda popülâsyonunun önemli bir kısmı Samsun ilinde yetiştirilmektedir. Kızılırmak Deltası ise bu nüfusun yaklaşık yüzde 4’üne sahip. Kısacası delta ülkenin en önemli manda nüfusuna sahip alanlardan biridir. Samsun’da manda sayısının arttırılması ve manda sütü ile etinden yapılacak

Ülkemizin, Karadeniz kıyısındaki tek sulak alanı, Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, Doğal Sit ve Ramsar Alanıdır. 12

ürünlerin geliştirilmesi ve buna bağlı olarak Türkiye’de manda yetiştiriciliğinin tekrar önem kazanmasına yönelik Samsun Valiliği öncülüğünde; Üniversite, İl Tarım Müdürlüğü ve çeşitli sivil toplum örgütlerince konunun her yanı ve yönü düşünülerek kapsamlı çalışmalar yapılıyor. Bu çalışmaların ilki deltadaki manda popülâsyonunu belirlemek amacıyla 2008 yılında yapılan “Kızılırmak Deltası Manda Envanter Çalışması Araştırması” ile gerçekleştirildi. Toplanan verilerin değerlendirilmesi sonucunda “Samsun İli Manda Yetiştiricileri Birliği” kuruldu. Yürütülen faaliyetler ve yapılan planlanmalarla Samsun’da ki manda sayısı arttırılarak, Türkiye’de unutulmuş bir tat olan manda ürünlerinin Samsun adıyla özleştirilerek ulusal bir marka haline gelmesi amaçlanıyor.

Samsun’da balıkçılık ve su ürünleri Türkiye, su ürünleri ve balıkçılığa elverişli üretim sahaları yönünden küçümsenmeyecek bir potansiyele ve kapasiteye sahip. AB’ye uyum sürecinde olan ülkemiz, hemen her alan gibi, balıkçılık ve yetiştiricilik alanlarında da AB kriterlerine uyum amacıyla yoğun bir çaba sarf ediyor. Ülkemizin üyeliği ile AB, su ürünleri alanında dünyada daha da önemli hale gelecek. 2009 yılı Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine göre deniz ürünleri üretiminde ilk sırayı %57,81’lik oran ile Doğu Karadeniz Bölgesi aldı. Bunu %15,89 ile Batı Karadeniz, %11,15 ile Ege, %8,28 ile Marmara ve %6,87 ile Akdeniz Bölgeleri izledi.

Samsun’da Balıkçılık ve su ürünleri sektörünün rekabet seviyesi iyi seviyelerde. Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan Samsun, gerek sahip olduğu altyapı gerekse işleme ve depolama ve aracılık kapasitesi ile önemli bir merkez. Bölgede sadece sofralık değil endüstriyel balık avcılığı da yapılmakta. Tutulan hamsi balığının önemli bir kısmı ile çaça balığının tamamı balık unu ve yağı tesislerinde

değerlendiriliyor. Balık unu ve yağı fabrikaları bakımından bölgede önemli bir kapasite fazlası söz konusu. Balıkçılık ve su ürünleri sektörü uluslararası kuruluşlarca hazırlanan çalışmalarda son yılların en hızla gelişen sektörleri arasında gösteriliyor. Sektörün rekabet koşulları incelendiğinde devlet desteklerinin, vergi avantajlarının sunulduğu ve teşvikin en yüksek seviyeye çıktığı sektörlerden biri olduğu görülmektedir. Ülkemizdeki bu gelişme ivmesinin Samsun’da sürdürülebilmesi ve işletmelerin yarattığı katma değerin artırılabilmesi için özellikle kurumsallaşma başta olmak üzere, yenilikçi hizmet geliştirme, sektörü yorumlama ve hızlı tepki verme yeteneklerinin geliştirilmesi gibi unsurlar da desteklenmeli.

Farkındalık için tanıtım hamlesi Samsun’un tanıtımı, tarım potansiyelinin artırılması, tarıma dayalı sanayinin gelişmesi, yeni işbirliklerinin oluşması için fuarlara, kongrelere ve çalıştaylara katılım sağlanmaktadır. Bunlardan bazıları; 2008 ve 2009 yılında İstanbul’da gerçekleştirilen “Organik Ürünler ve Çevre Fuarı, 2010 yılında İzmir’de gerçekleştirilen 9. Organik Tarım ve Çevre Fuarı ve 2010 yılında gerçekleştirilen Ekolojik Günleri Etkinlikleri, 2009–2010–2011 BiOFACHUluslarası Organik Tarım Fuarı.

Tarım Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürü Taşan’dan tarım sektörüne müjde var...

Destek miktarı da, çeşidi de artırıldı

ürkiye, Tarım Bakanlığı’nın Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü’nü son 5 yıldır daha yakından tanıyor; 2006 yılında uygulanmaya başlanan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı ile, beş yıllık sürede 3 bin 5 projeye 566 milyon TL hibe desteği sağlayan kurumun Genel Müdürü Mehmet Taşan, bu projelerle 30 bin yeni istihdam sağlandığına dikkat çekiyor. Samsun’da ise 77 yatırım projesi ve bin 845 makine-ekipmana toplam 22 milyon TL hibe destek sağlanmış. Taşan, çiftçi ve yatırımcılara da yeni dönemle ilgili bir müjdeyi şu cümlelerle aktarıyor: “Bu ay içinde uygulamaya başlanacak yeni programda hibeye esas proje tutarı 600 bin TL’ye çıkarıldı. Yatırım konusuna ilave olarak koyun, keçi ve manda yetiştiriciliği de hibe kapsamına alındı. Hedefimiz 5 yıllık sürede 1.5 milyar TL hibe desteği ile 3 bin yatırım tesisi, 100 bin makine-ekipman alımı gerçekleştirmektir.” Taşan, Samsun ilinde de 1990-2002 yıllarında 3 kooperatif projesine 896 bin TL destek verildiğini vurgularken, 2003-2010 yıllarında 33 kooperatif projesine 28.5 milyon TL destek verilerek 1.900 aileye istihdam sağlandığının altını çiziyor. Şimdi sizleri, Samsun’da Kırsal Kalkınma Projelerinin dışında da değişik adlar altında verilen desteklerle çiftçiye 2010 yılında toplam 94 milyon 133 bin ytttTL ödeme yapıldığını anlatan Mehmet Taşan ile yaptığımız söyleşi ile baş başa bırakıyoruz. - Kendinizi tanıtır mısınız? 1957 yılında Samsun’un Havza ilçesine bağlı Şeyhsafi Köyünde doğdum. Orta ve Lise tahsilimi Samsun’da tamamladıktan sonra 1980 yılında Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesinden Ziraat Yüksek Mühendisi olarak mezun oldum.Tokat Ziraat Meslek Lisesi’nde öğretmen ve Bölüm Başkanı, Eskişehir’in Çifteler ve Mahmudiye İlçelerinde ve Amasya’nın Merzifon İlçesinde İlçe Tarım Müdürü, Samsun, Ardahan ve Karabük illerinde İl Tarım Müdürlüğü görevlerinden sonra 28/01/2003 Tarihinde Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğüne atandım. - Genel Müdürlüğünüzün görevlerinden ve teşkilatlanma çalışmalarınızdan bahseder misiniz? TEDGEM Çiftçilerin teşkilatlanması, desteklenmesi ve denetlenmesi, Kırsal Kalkınma Projelerinin uygulanması, Eğitim, Yayım ve El Sanatları hizmetlerinin yürütülmesinden sorumlu ana hizmet birimi Genel

Samsun’un kalkınması için çok önemli olan tarımsal sanayinin gelişmesini önemsediğine vurgu yapan Taşan’ın girişimcilere bir çağrısı var: “Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında verdiğimiz hibe desteğinden yararlanarak yeni yatırımlar yapmaya davet ediyorum.”

Müdürlüktür. Ülkemizde tarımsal işletmeler küçük ve dağınık olduğu için çiftçilerin güçlerini birleştirmeleri bir zorunluluktur. Bunun da yolu Kooperatif, Birlik veya Oda çatısı altında bir araya gelmektir. Türkiye’de değişik kanunlarla kurulmuş 15.800 çiftçi örgütü vardır. Bu örgütlerin sayısal anlamda çoğunluğunu Tarımsal kalkınma kooperatifleri oluşturmaktadır. Biz Bakanlık olarak çiftçilerin kooperatifleşmesini teşvik etmek amacıyla kooperatif çatısı altında bir araya gelen çiftçilere düşük faizli veya faizsiz, uzun vadeli kredi desteği vermekteyiz. Özellikle son yıllarda kooperatiflere verdiğimiz desteklerde önemli artışlar sağlanmıştır. 1990 Yılında başlayan kooperatif projeleri kapsamında 1990-2002 yılları arasında 712 kooperatife 99.5 milyon TL destek verilmişken, 2003-2010 yılları arasında 1.800 kooperatife 1.5 milyar TL destek verilmiştir. Bu projelerle 178 bin aileye istihdam sağlanmıştır. Amacımız tarımsal alanda çiftçi örgütlerinin daha güçlü yapıya kavuşmasıdır. Samsun ilinde de 1990-2002 yıllarında 3 kooperatif projesine 896 bin TL destek verilmişken, 2003-2010 yıllarında 33 kooperatif projesine 28.5 milyon TL destek verilerek 1.900 aileye istihdam sağlandı. - Genel Müdürlüğünüzce uygulanan Kırsal Kalkınma Projelerinden de bahseder misiniz? Bu projenin doğuş hikayesi hakkında bilgi verir misiniz? 2006 Yılında başlattığımız Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı, kırsal alanda ekonomik ve sosyal gelişmeyi sağlamak için, gerçek ve tüzel kişilerin ekonomik faaliyete yönelik yatırımları ile basınçlı sulama sistemleri konularında yapacakları öz sermayeye dayalı projeli yatırımlarını teşvik etmek amacıyla destek verilmesini sağlayan kırsal kalkınma programıdır. Amaç; kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi, tarım-sanayi entegrasyonunun sağlanması, tarımsal pazarlama altyapısının geliştirilmesi, kırsal alanda alternatif gelir kaynaklarının yaratılması, basınçlı sulama sistemlerinin geliştirilmesi, yürütülmekte olan kırsal kalkınma çalışmalarının etkinliğinin artırılması ve kırsal toplumda belirli bir kapasitenin oluşturulmasıdır. Program kapsamında tarımsal ürünlerin işlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik olarak; tesislerin yapımı, mevcut tesislerin kapasite artırımı ve teknoloji yenilenmesi ile yarım kalmış tesislerin tamamlanmasına yönelik yatırımlara, alternatif enerji kaynakları kullanılan seraların yapımına, mevcut sulama tesislerinin modern basınçlı sulama tesislerine dönüştürülmesine yönelik, iyileştirme ve geliştirme yatırımlarına hibe desteği verilmektedir. 15

Ayrıca, 2007 Yılında tarımsal faaliyetler için geliştirilen yeni teknolojilerin üreticiler tarafından kullanımını yaygınlaştırarak; daha kaliteli ve pazar isteklerine uygun üretim yapılmasını sağlamak, zor şartlarda ve bedenen çalışan üreticilerimizin işlerini kolaylaştırmak ve üretim maliyetlerini düşürerek uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir düzeye getirmek için makine ve ekipman alımları hibe desteklenmesi kapsamına alınarak 2010 yılı sonu itibariyle 78.122 makine-ekipmana 349 milyon TL hibe desteği verilmiştir. 5 yıllık süre içinde Genel Müdürlüğümüzle İl Müdürlükleri arasında projeyle ilgili veri tabanı oluşturuldu ve bütün proje izleme ve bilgi girişleri bu program üzerinden yapılır hale geldi. Aynı zamanda KKYDP Türkiye için bir model proje olmuştur. Samsun ilinde de gerçekleşen 77

- Çiftçi eğitimi ve yayım hizmetleri ile ilgili yeni uygulamalarınızdan da bahseder misiniz? Tarımda yeni bilgi ve teknolojilerin çiftçilere zamanında ulaştırılması, kısacası çiftçi eğitim ve yayım hizmetleri Bakanlığımızın en önemli faaliyetlerinden biridir. İl Müdürlükleri bünyesinde bulunan Çiftçi Eğitim ve Yayım Şube Müdürlükleri ile İlçe Müdürlükleri vasıtasıyla yürüttüğümüz yayım çalışmalarına ilave olarak 2007 Yılında başlattığımız Tarımsal Yayımı Geliştirme Projesiyle sözleşmeli olarak göreve başlattığımız 5000 personel köylerde çiftçilere bire bir yayım ve danışmanlık hizmeti vermektedir. 2008 Yılında başlattığımız Genç Çiftçiler Eğitim Projesiyle bütün illerden uzun süreli eğitime aldığımız genç çiftçiler de yayım çalışmalarımıza fahri olarak katkı sağlamaktadır. Ülkemizde sadece Bakanlığımız tarafından yürütülen kamu yayım hizmetlerine ilave olarak sivil toplum kuruluşları ve özel sektörün de katılımıyla yürürlüğe koyduğumuz Sertifikalı Tarım Danışmanlığı ile çoğulcu yayım sistemine geçiş olmuştur. 16

yatırım projesi ve 1.845 makine-ekipmana toplam 22 milyon TL hibe desteği verildi. Biraz da projenin başlangıcından bahsedecek olursak; Ben İlçe Müdürü ve İl Müdürü olarak görev yaptığım 20 yıllık sürede tarımsal ürünleri işleyecek tesislere destek verecek bir projenin eksikliğini gördüm. 1990’ lı yıllarda uygulanan Kaynak Kullanımını Destekleme Projesine benzer bir projenin geliştirilmesi gerektiğini tespit ettim. Özellikle Samsun’da il Müdürlüğü yaptığım sürede hangi toplantıya katıldıysam sonuç raporlarında bu eksikliğe vurgu yapıldı. 2005 Yılında bu arayış içerisinde olduğumuz sırada Dünya Bankasıyla böyle bir proje uygulama imkanı bulduk. Hemen 16 il için hazırlık içine girdik. Fakat projeyle ilgili hiçbir alt yapı yoktu, mevzuatı yoktu. Yabancı kaynakları da

Genel Müdürlüğümüzce danışmanlık yapma yetkisi verilen sertifikalı tarım danışmanları ve kuruluşlarla danışmanlık sözleşmesi yaparak danışmanlık hizmeti satın alan çiftçilere ilk defa 2009 yılından itibaren danışman desteği vermeye başladık. Bu uygulamayla belli ölçeğin üzerinde üretim yapan çiftçilerimizin danışmanla çalışma alışkanlığı kazandırmak, danışmanlık giderlerinin de büyük bir kısmını karşılamaktır. - Biraz da Samsun’a yönelik verilen diğer desteklerle ilgili açıklama yapar mısınız? Samsun İline fındık, mazot, gübre, organik tarım, buğday, çeltik, ayçiçeği, sertifikalı tohum, sertifikalı fidan ve hayvancılık destekleri gibi desteklemeler kapsamında 2010 Yılında Bakanlığımızca toplam 94 milyon 133 bin TL destek ödemesi yapıldı. - Çiftçi eğitimi ve yayım hizmetleri ile ilgili yeni uygulamalarınızdan da bahseder misiniz?

inceleyerek Ülkemiz şartlarına uygun bir Kırsal Kalkınma Projesi modeli oluşturduk ve kendi bütçemizle bütün illerde uygulamaya koyduk. - 2010 Yılı sonunda tamamlanan Kırsal Kalkınma Programı devam edecek mi ? Devam edecekse yeni dönemde değişiklikler olacak mı? 2011-2015 Yıllarında uygulanmak üzere yeni kırsal kalkınma programı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yeni programda hibeye esas proje tutarı 600 bin TL’ye çıkarıldı. Yatırım konusuna ilave olarak koyun, keçi ve manda yetiştiriciliği de hibe kapsamına alındı. Hedefimiz 5 yıllık sürede 1.5 milyar TL hibe desteği ile 3 bin yatırım tesisi ile 100 bin makine-ekipman alımı gerçekleştirmektir.

Çiftçilik mesleği Dünyanın en eski mesleklerinden biridir. İnsanların hayatiyetini devam ettirebilmek için ihtiyaç duydukları gıda maddesini ürettikleri için de anlamlı bir meslektir. Bakanlık olarak son yıllarda uygulamaya koyduğumuz yeni projelerle desteklerimizi devamlı artırmaktayız. Samsun iliyle ilgili yapılan bütün araştırmalar Samsun’un kalkınmasının tarım ve tarıma dayalı sanayinin gelişmesine bağlı olduğu sonucunu ortaya koymuştur. Samsun’lu çiftçilerimizin Tarım İl ve İlçe Müdürlükleri ve köylerde görev yapan danışmanlarımızla irtibat içinde olmaları, onların tavsiyelerini dikkate almalarını, verdiğimiz desteklerin yerinde kullanılmasına özen göstermelerini öneriyorum. Ayrıca Samsun’un kalkınması için çok önemli olan tarımsal sanayinin gelişmesi için uyguladığımız Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında yatırımcılarımızı verdiğimiz hibe desteğinden yararlanarak yeni yatırımlar yapmaya davet ediyorum. Bu vesileyle başta Samsun’lu hemşerilerimiz olmak üzere bütün çiftçilerimize verimli üretim ve bol kazanç temenni ediyorum.

Gıda OSB’de yatırımlar başladı Gıda OSB’de 22 firma 244 milyon TL yatırımla bin 319 kişi istihdam edecek Çarşamba ve Bafra ovalarına yetiştirilen tarım ürünlerinin bölge ekonomisine katkısını artırmak amacıyla tarıma dayalı sanayileşme fikri ile Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kuruldu.

Samsun Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kuruluş protokolü Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca 13 Nisan 2007 tarihinde onaylandı ve Müteşebbis Heyet kurularak tüzel kişilik Bakanlık sicil defterine 252 no. ile işlenerek tescil edildi.

Samsun Gıda İhtisas OSB SamsunOrdu devlet karayolu üzerinde, Samsun’a yaklaşık 17 km uzaklıkta. Bölgenin toplam alanı 465 bin 454 metrekare. Bunun 260 bin 321 metrekaresi sanayi alanı olarak kullanılacak. Bölgede büyüklükleri 3 bin 600 metrekare ile 38 bin 700 metrekare arasında değişen 25 adet parsel bulunuyor.

Samsun Gıda İhtisas OSB arazisinin imar planları hazırlanıp onaylandıktan sonra 25 adet firmaya tahsis yapıldı. Ancak, sonradan üç firmanın başvurularını geri çekmesiyle sayı 22’ye indi. Yatırıma konu edilecek ve arsa tahsisi yapılmasına karar verilen 22 adet yatırım teklifinin toplam yatırım tutarı 244 milyon 657 bin 600 TL,

oluşturacağı doğrudan istihdam ise bin 319 kişi. Talepleri karşılanamayan 33 firmaya yer tahsisi için ise Gıda OSB’nin büyütülmesine dönük çabalar sürüyor. Gıda OSB’nin fiziki altyapısı 31 Ekim 2012’de bitecek. Halen altyapı çalışmaları devam eden OSB’nin 2010 yılı sonu itibarı ile yol dolgusunun yüzde 52’si tamamlandı. Katılımcı firmalardan bir adedi inşaatını tamamlayarak fabrikanın iç donanımlarının montajına başladı. İkinci firma ise projelerini tamamlayıp, inşaat ruhsatı alma aşamasına geldi.

Arsa tahsislerinin sektörel dağılımı

Dondurulmuş Gıda sektörü

3 Firma

35.119,79 m2

%14

Entegre Yem Üretimi

2 Firma

39.425 m2

%15

İlaç Üretimi

1 Firma

38.762 m2

%15

Bitkisel Yağ Üretimi

1 Firma

29.950 m2

%12

Soya, mısır, pirinç unu, un,

3 Firma

28.111,86 m2

%11

Süt Ürünleri işleme sektörü

2 Firma

20.779,96 m2

Et Ürünleri işleme sektörü

1 Firma

3.767 m2

Deniz Ürünleri İşleme

1 Firma

3.767 m2

Sebze meyve işleme, Hububat-Bakliyat, Meyve Suyu, Pirinç, Fındık Entegre, Organik Tarım Ürünleri işleme, Tıbbi Aromatik Bitkiler, Turşu, sirke, pekmez, salça üretimi

8 Firma

43.294,66 m2

%17

Tarımsal sanayi’nin ilk adımları atıldı Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı bölgedeki üreticilerin ürünlerinin de değerlendirilmesine fırsat hazırladı. Bu tesislerin bazıları ürünlerin işlenerek pazara sunulmasını

sağlarken, bir kısmı paketlenerek ihraç değerinin artırıyor. Öte yandan soğuk hava depolarına yapılan yatırımlar dikkat çekiyor. karar verilen 22 adet yatırım teklifinin toplam yatırım tutarı 244

Kaya Turizm Kozm. Gıda İnş. Tic. Ve San. A.Ş.

Bölgede yetişen domates ve kapya biberinden yüzde 15’i organik olmak domates ve biber salçası ile marmelatı, konsantresi imalat tesisi kurdu. Yıllık üretim kapasitesi 6 bin ton.

Bafra Eriş Tarım Hayvan Ürünleri Gıda Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.

Projenin yatırım konusu; domates, biber gibi bitkisel ürünlerin işlenmesi, yörede yaşayan üreticilerinin ürünlerinin değerlendirilmesi, gelirlerinin arttırılması ve yüksek kaliteli ürün elde edilmesi.

Bafram Sebze-Meyve-Org. Tarım ve Hayvan Ürün. İml. Ve Pak. Soğuk Hava Dep. İşl. İhr. İth. Tic. Ve San. Ltd. Şti.

2008 yılında kurulan tesis, bölgede üretilen yazlık ve kışlık yaş sebzelerin ihracat ve standartlarına uygun şekilde paketlenerek tüketicinin beğenisine sunulmak amacıyla sebze paketleme yapıyor. Yıllık paketleme kapasitesi bin 500 ton.

milyon 657 bin 600 TL, oluşturacağı doğrudan istihdam ise bin 319 kişi. Talepleri karşılanamayan 33 firmaya yer tahsisi için ise Gıda OSB’nin büyütülmesine dönük çabalar sürüyor. Proje tutarı: 490 bin TL Hibe Tutarı: 174 bin 500 TL İstihdam sayısı: 25 Proje tutarı: 494.500 TL Hibe tutarı: 247.250 TL

Proje tutarı: 348 bin 732 TL Hibe tutarı: 171 bin 491 TL İstihdam sayısı: 24 kişi

Samsun’da Etaplara Göre KKYDP Kapsamında Yapılan Desteklemeler Etap No 1.Etap 2.Etap 3.Etap 4.Etap 5. Etap TOPLAM

Başvuru Sayısı

Hibe Sözleşmesi İmzalayan Proje Sayısı

Tamamlanan Proje Sayısı

Toplam Proje Tutarı (TL)

Ödenen Hibe Tutarı (TL)

İstihdam Sayısı

685

332

4.754.173,84

1.745.867,97

159

112

7.293.024,66

3.735.717,08

314

7.111.001,89

3.530.745,60

127

8.070.519,39

4.250.057,53

322

27.913.719,78

13.594.388,20

702

Yıllar itibariyle Kooperatiflere kullandırılan kredi miktarları 1990- 2002 yıllarında proje uygulayan 712 Kooperatife 99 Milyon TL, 2003-2010 yılları arasında 1800 kooperatife toplam 1.551 Milyon TL kredi tahsis edilmiştir. 2003- 2010 yıllarında 178.000 Aileye İstihdam sağlanmıştır.

358,9

350 300

199,5

250

205,5 179,2

200

173,4

234,4

169,7

150 100 50 0 Ödenek (Milyon YTL)

1,3

3,3

90-95 1996 1997 1,3

3,3

2,4

4,9

1998 1999 2,4

4,9

19,6

36,4

26,2 30,8

2000 2001

2002 2003

2004 2005

19,6

26,2

173,4 205,5 179,2 199,5 169,7 234,4 358,9

36,4

30,8

2006 2007

2008 2009

2010

Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı kapsamında hibe alan 77 projenin dağılımı Etaplar 2.Etap 4.Etap 3.Etap 2.Etap 1.Etap 3.Etap 5.Etap 3.Etap 4.Etap TOPLAM 9

SOGUK HAVA DEPOSU Destekten yararlanan firmalar ølçesi Proje Konusu Proje tutar TL Hibe tutar TL østihdam Ahmet Kamil ÇELEBø Atakum So÷uk Hava Deposu 45.000,00 22.500,00 2 SASTAù-Samsun So÷utma Tesisleri A.ù. Atakum So÷uk Hava Deposu Kapasite Artrm Projes 500.000,00 250.000,00 5 Bafram Sebze-Meyve-Org. Tarm ve Hayvan Ürün. øml. ve Pak.- Bafra Meyve Depolama ve Muhafaza Tesisi 350.015,00 175.007,50 15 MSD Tarm Ürün. ve So÷ut. Tes. San. ve Tic. Ltd. ùti. Çarúamba So÷uk Hava Deposu 195.918,95 94.959,48 4 Sam-Mey Samsun Meyvecilik Gda San. Tic. A.ù. Ondokuzmays So÷uk Hava Deposu 356.000,00 171.500,00 10 Hebibo÷lu Adi Ortakl÷ Ondokuzmays So÷uk Hava Deposu Tesisi Projesi 348.487,64 174.243,82 12 423.953,06 211.976,53 4 Topalo÷lu Balkçlk Buz Üretim Gda Nakliye ønú. San. ve Tic. LtOndokuzmays So÷uk Hava Deposu Tesisi Projesi SASTAù-Samsun So÷utma Tesisleri A.ù. Tekkeköy So÷uk Hava Deposu Tesisi Teknoloji Yenilem 348.010,00 174.005,00 10 MG ønú. ve Metal øúleri So÷uk Hava Deposu øúlet. ve Tarm ÜrünTerme So÷uk Hava Deposu Projesi 497.477,21 248.738,61 7 SOöUK HAVA DEPOSU 3.064.861,86 1.522.930,94 69,00

3.Etap 5.Etap 3.Etap 3.Etap 4.Etap 4.Etap 5.Etap 3.Etap 3.Etap 3.Etap 4.Etap 5.Etap 5.Etap 2.Etap 3.Etap TOPLAM 15

UN FABRøKALARI Taflan Un ønú. San. ve Tic. Ltd. ùti. Atakum Çelik Un Silosu Tesisi Taflan Un ønú. San. Tic. Ltd. ùti. Atakum Silo Projesi Erollar Un Yem Otomotiv Nak. øth. øhr. Tic. Ltd. ùti. Bafra Un Tesisinin Makine Almyla Tamamlanmas ùafak Gda San. ve Tic. A.ù. Bafra Modernizasyon ve Teknoloji ølavesi ùafak Gda San. ve Tic. A.ù. Bafra Un Fabrikas Kapasite Artrm Projesi Un Fabrikas Kapasite Artrm Projesi Kocatepe Gda, Kereste, Yem, Gübre, Besicilik, Akaryakt, OtomBafra Bafra Bereket Gda Ürün. Zah. Mak. ønú. Hayv. Tic. ve San. Ltd. Bafra Un Fabrikas Kapasite Artrm ve Teknoloji Y Öz Un Gda San ve Tic. Ltd. ùti. Havza Un Fabrikas Teknoloji Yenileme ve Kapasite Bo÷aziçi Un Gda ve Pet. Ürün. San. ve Tic. Ltd. Ltd. Havza Un Silosu Yapm ve Ekipmanlarn Teknolojik Altnbaúak Un ørmik ve Yem San. T.A.ù. Havza Un Fabrikas Depolama ve Kapasite Artrm Beúgöz Arabo÷ullar Unculuk San. ve Tic. A.ù. Havza Un Fabrikas Kapasite Artrm ve Teknoloji Y Altnbaúak Un ørmik ve Yem San. T.A.ù. Havza Çelik Bu÷day Silosu Nur Un San. ve Tic. Ltd. ùti. Havza Un Fabrikas Kapasite Artrm ve Teknoloji Y Çelepo÷lu Un Yem ønú. Tur. E÷it. Pet. Nak. ve San. Ltd. ùti. Vezirköprü Un Üretim ve Paketleme Tesisi Bu÷day øúleme ve Paketleme Özçiçek Un Tar. Ür. Nak. Ot .ønú. Tur. Hay. Gda Tar. Tic. San. LVezirköprü UN FABRøKALARI

350.000,00 498.553,61 350.000,00 311.634,00 500.000,00 498.165,00 487.550,00 346.760,00 350.000,00 350.000,00 500.000,00 480.569,34 498.200,00 678.447,00 350.000,00 6.549.878,95

175.000,00 249.276,81 175.000,00 155.817,00 250.000,00 249.082,50 243.775,00 173.380,00 175.000,00 175.000,00 250.000,00 240.284,67 249.100,00 175.010,50 175.000,00 3.110.726,48

6 2 15 25 6 8 3 9 12 12 10 2 3 21 30 164,00

2.Etap 3.Etap 4.Etap 2.Etap 3.Etap 3.Etap 3.Etap 5.Etap 5.Etap 5.Etap 5.Etap TOPLAM 11

ÇELTøK FABRøKASI Bafra Kaynaklar Proje ønú. Taah. Harf. Dek. ømalat San. ve Tic. LBafra Bakliyat Temizleme ve Paketleme Tesisi Yerebakanlar Tarm Gda Bakliyat Nak. øth. øhr. ve Tic. San. Ltd. Bafra Teknoloji Yenileme øle Birlikte Kapasitenin ve Haydaro÷ullar Gda Tar. Ürn. Nak. Oto Mak. San. ve Tic. Ltd. ù Bafra Pirinç Ayklama ve Kurutma Mak. Kapasite A 2463 Sayl Terme Tarm Kredi Koop. Terme Çeltik Krma ve Kurutma Tesisi Terme Aydn Pirinç Fabrikas Ahmet Yaúar AYDIN Fatih Aydn OTerme Teknoloji Yenileme ve Kapasite Arttrm øle B Pirsan Pirinç Fabrikas øbrahim KARAÇUHA ve Ort. Terme Faaliyette Olan øúletmenin Teknoloji Yenilem Has Pirinç Fabrikas Süleyman ADALI ve Orta÷ Terme Pirinç Fabrikasnda Teknoloji Yatrm ve Mod Karter Gda San. ve Tic. Ltd. ùti. Terme Çeltik Temizleme, Kurutma ve Paketleme Te Demirtürk Tarm Ürünleri San. Tic. ve San. Ltd. ùti. Terme Teknoloji Yenileme Projesi Aydn Pirinç San. ve Tic. Ltd. ùti. Terme Çeltik øúleme Tesisinin AB Normlarnda Kapa Osman ATøK (Bireysel Baúvuru) Ondokuzmays Msr Çeltik Kurutma Tesisi Projesi ÇELTøK FABRøKASI

344.833,00 350.000,00 500.000,00 433.428,00 120.250,00 350.000,00 342.692,00 489.500,00 181.000,00 461.750,00 96.130,98 3.669.583,98

166.416,50 175.000,00 250.000,00 175.004,00 60.125,00 175.000,00 171.346,00 244.750,00 90.500,00 230.875,00 48.065,49 1.787.081,99

11 5 10 8 4 5 9 5 2 2 5 66,00

5.Etap 4.Etap 5.Etap 3.Etap 5.Etap 3.Etap 4.Etap 2.Etap 3.Etap 5.Etap 4.Etap TOPLAM 11

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERø Yetiúal Süt Yusuf BAYRAKTAR (Bireysel Baúvuru) Atakum Yetiúal Süt Ürünleri Kapasite Artrm Projesi Yiza Gda Nakl. Akr. Tar. Hay. Orm. ve Su Ürn. Paz. øth. øhr. SanBafra Süt Toplama Merkezi Tesisi Projesi Do÷anca Gda Nak. Akaryakt Tar. Orm. ve Su Ürn. Paz. øth. øhr.Bafra Süt øúleme Tesisi Takú Gda San ve Tic. Ltd. ùti. Çarúamba Takú Süt Ürünleri Kapasite Geliútirme Projes Çakro÷lu Köy Pazar Gda Tic. Ltd. ùti. Çarúamba Çakro÷lu Köy Pazar Kaúar Peyniri ve Lor Ü Otat Gda San. ve Tic. Ltd. ùti. Havza Kalite, Verimlilik, Kapasite Artrm ve AB Sta Otat Gda San. ve Tic. Ltd. ùti. Havza Ürün Çeúitlili÷inin Talebe Göre Geliútirilmesi Uzuno÷lu Gda San. Tic. Ltd. ùti. Tekkeköy Kefir Üretim Tesisi Sakz Dondurma Süt Mamülleri Gda San. Tic. A.ù. Tekkeköy Dondurma Üretim Tesisi Teknoloji Yenileme Karadeniz Süt ve Süt Ürünleri Gda San. ve Tic. A.ù. Tekkeköy Karsüt Süt øúleme Tesisi Projesi Karademir Kuyumculuk Dondurma Hafr. ønú. San. ve Tic. Ltd. ùt Terme Dondurma Üretimi Kapasite Artrm Projesi SÜT VE SÜT ÜRÜNLERø

98.360,00 498.149,00 409.406,52 350.012,00 393.220,89 350.047,00 500.000,00 459.800,00 348.000,00 489.024,00 75.000,00 3.971.019,41

49.180,00 249.074,50 204.703,26 175.006,00 196.610,45 175.023,50 250.000,00 167.400,00 174.000,00 244.512,00 37.500,00 1.923.009,71

2 8 10 12 6 47 7 12 15 15 2 136,00

4.Etap 2.Etap 4.Etap 3.Etap 4.Etap TOPLAM 5

Ylmaz Tarm Ürün. San. Ve Tic. A.ù. Gifo Gda ønú. Paz. Tic. Ltd. ùti. Gifo Gda ønú. Paz. Tic. San. Ltd. ùti. Karter Gda San. Ve Tic. Ltd. ùti. Karter Gda San. Ve Tic. Ltd. ùti. FINDIK TESøSLERø

497.700,00 363.259,00 495.000,00 345.514,00 500.000,00 2.201.473,00

248.850,00 175.000,00 247.500,00 172.757,00 250.000,00 1.094.107,00

10 14 6 14 14 58,00

5.Etap TOPLAM 1

2568 Sayl Çarúamba Tarm Kredi Kooperatifi HUBUBAT DEPOLAMA

224.876,38 224.876,38

112.438,19 112.438,19

6 6,00

5.Etap 5.Etap TOPLAM 2

SU ÜRÜNLERø øùLEME PAKETLEME Samsun Balkçlk Su Ürünleri Hayv. ønú. Turz. Plastik, Meú. SanBafra Balk Unu, Ya÷ Üretim Tesisi Projesi Kardez Su Ürünleri San. Tic. Ltd. ùti. Çarúamba Kardez Teknoloji Yenileme ve Kapasite Artr SU ÜRÜNLERø øùLEME PAKETLEME

498.837,07 254.800,00 753.637,07

249.418,54 127.400,00 376.818,54

10 3 13,00

5.Etap TOPLAM 1

Çakro÷lu Gda San. Tic. A.ù. FULFET ÜRETøM

494.000,00 494.000,00

247.000,00 247.000,00

5 5,00

348.756,02 490.025,00 494.500,00 1.333.281,02

174.378,01 175.012,50 247.250,00 596.640,51

24 25 3 52,00

500.000,00

250.000,00

3.Etap 2.Etap 5.Etap 20TOPLAM 3 4.Etap

FINDIK TESøSLERø Çarúamba Fndk øúleme Kapasite Artrm Projesi Tekkeköy Kakaolu Fndk Ezmesi Üretim Tesisi Tekkeköy Fndk Fabrikas Kapasite Artrm Terme Fndk Üretiminde Kalite ve Katmade÷er Artú Terme Fndkta Aflatoksin ve Rutubeti Önlemek Ama HUBUBAT DEPOLAMA Çarúamba Çarúamba Tarm Kredi Hububat Depolama T

FULFET ÜRETøM Tekkeköy Çakro÷lu Fulfet Tesisi Projesi

BøTKøSEL ÜRÜN øùLEME PAKETLEME Bafram Sebze-Meyve-Org. Tarm ve Hayvan Ürün. øml. ve Pak.- Bafra Sebze Paketleme Tesisi Projesi Kaya Turizm Kozmetik A.ù. Bafra Salça ve Marmelat Hazrlama Tesisi Bafra Eriú Tarm Hayvan Ürünleri Gda Turz. San. ve Tic. Ltd. ùtBafra Bitkisel Ürün øúleme Hatlarnn Teknolojik Ye BøTKøSEL ÜRÜN øùLEME PAKETLEME BAKLøYAT TEMøZLEME PAKETLEME Zaimo÷lu Gda Tarm Ürün. øhtiyaç Mad. ønú. Paz. Nak. øml. San ølkadm Zaimo÷lu Bakliyat Paketleme Tesisi Projesi

5.Etap 5.Etap TOPLAM 2

5.Etap TOPLAM 1

Çakro÷lu Gda San. Tic. A.ù. FULFET ÜRETøM

3.Etap 2.Etap 5.Etap TOPLAM 3

4.Etap 2.Etap TOPLAM 2

BAKLøYAT TEMøZLEME PAKETLEME Zaimo÷lu Gda Tarm Ürün. øhtiyaç Mad. ønú. Paz. Nak. øml. San ølkadm Zaimo÷lu Bakliyat Paketleme Tesisi Projesi Demirhan Gda San. ve Tic. Ltd. ùti. Tekkeköy Bakliyat Paketleme Tesisi BAKLøYAT TEMøZLEME PAKETLEME

4.Etap 2.Etap TOPLAM 2

Erim ølaç Kozmetik ve Gda Ürün. San. ve Tic. Ltd. ùti. Fevzi ùEN Bitki Kurutma Paz. ve Komisyon TIBBø AROMATøK BøTKøLER

4.Etap 3.Etap TOPLAM 2

Temiz Et Ürünleri Tic. ve San. Ltd. ùti. Kasap Demir (Demir KÜÇÜK) (Gerçek Kiúilik) ET øùLEME TESøSø

5.Etap 2.Etap TOPLAM 2

Gizem Çiçekçilik Tarm San. Tic. Ltd. ùti. Cannaz Tarm ve Seraclk SERA PROJESø

1.Etap TOPLAM 1

Yavuz ùekerleme Gda San. Tic. A.ù. AYÇøÇEK PÜRESø

2.Etap TOPLAM 1

Tadgüzel K. Bak. Bah. ùek. Gda Tic. øth. ve øhr. Ltd. ùti. KURUYEMøù PAKETLEME

2.Etap TOPLAM 1

Hamza KARAOöLAN TOHUM TEMøZLEME

3.Etap TOPLAM 1

Ernur Tavukçuluk San. ve Tic. A.ù. YUMURTA PAKETLEME

2.Etap 2.Etap 3.Etap TOPLAM 3

YEM ÜRETøM TESøSø Haser Tarm Mak. Bak. Un Yem Nak. Tic. ve San. Ltd. ùti. Çarúamba Yem Üretim Tesisi Berk Yem Ltd. ùti. Terme 1500 Tonluk Çelik Silo Yapm Karadaú Yem ve Hay. ønú. Gda Nak. Petrol Ürünleri San. Tic. LtVezirköprü Karma Yem Üretim Tesisi Projesi YEM ÜRETøM TESøSø

5.Etap 5.Etap 3.Etap 5.Etap TOPLAM 4

Bafra Kaymakaml÷ K.H.G.B. Havza Kaymakaml÷ K.H.G.B. Vezirköprü Kaym. Köylere Hizmet Götürme Birli÷i Vezirköprü Kaymakaml÷ K.H.G.B. BASINÇLI SULAMA

FULFET ÜRETøM Tekkeköy Çakro÷lu Fulfet Tesisi Projesi

TIBBø AROMATøK BøTKøLER Tekkeköy Erim Tbbi ve Aromatik Bitkileri øúleme ve Pa Yakakent Defne Yapra÷ Kurutma øúleme Pazarlama T

ET øùLEME TESøSø Havza Mezbaha Tesisi Tamamlama Projesi Tekkeköy Et øúleme Tesisi Teknoloji Yenileme ve Kapa SERA PROJESø Bafra Gizem Çiçekçilik Güneú Enerjili Sera Tesisi P Çarúamba 2000 m2 Kesme Gül Seras Projesi AYÇøÇEK PÜRESø Tekkeköy Ayçiçek Püresi Üretim Tesisi KURUYEMøù PAKETLEME Vezirköprü Kuruyemiú Paketleme Tesisi TOHUM TEMøZLEME Havza Tohum Temizleme ve Paketleme Tesisi YUMURTA PAKETLEME Kavak Yumurta Paketleme Kapasite Artrm Projesi

BASINÇLI SULAMA Bafra Bafra økizpnar Sulama Göletinin Damlama S Havza Havza Kale Köy HøS ve Sulama Göletinin Ya Vezirköprü Güldere Baraj Sulamasnn Ya÷murlama Sis Vezirköprü Vezirköprü Yukarnarl Göleti Sulamasnn Ya GENEL TOPLAM

498.837,07 254.800,00 753.637,07

249.418,54 127.400,00 376.818,54

10 3 13,00

494.000,00 494.000,00

247.000,00 247.000,00

5 5,00

348.756,02 490.025,00 494.500,00 1.333.281,02

174.378,01 175.012,50 247.250,00 596.640,51

24 25 3 52,00

500.000,00 259.200,00 759.200,00

250.000,00 129.600,00 379.600,00

7 8 15,00

521.400,00 278.000,00 799.400,00

250.000,00 25.000,00 275.000,00

12 5 17,00

528.110,68 50.000,00 578.110,68

250.000,00 25.000,00 275.000,00

15 5 20,00

237.096,21 162.000,00 399.096,21

118.548,11 78.000,00 196.548,11

4 5 9,00

329.000,00 329.000,00

160.500,00 160.500,00

12 12,00

362.012,00 362.012,00

175.006,00 175.006,00

12 12,00

63.020,00 63.020,00

25.000,00 25.000,00

2 2,00

176.015,00 176.015,00

88.007,50 88.007,50

15 15,00

393.220,89 226.010,00 350.013,00 969.243,89

52.954,00 109.005,00 175.006,50 336.965,50 TOPL. øSTH.

8 10 13 31,00 702,00

312.037,50 224.243,61 356.819,00 322.910,22 1.216.010,33

234.028,12 168.182,70 267.614,25 242.182,66 912.007,73

357 40 56 182 635,00

27.913.719,78 13.594.388,20

2011-2015 Yıllarında uygulanmak üzere yeni kırsal kalkınma programı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yeni programda hibeye esas proje tutarı 600 bin TL’ye çıkarıldı. Yatırım konusuna ilave olarak koyun, keçi ve manda yetiştiriciliği de hibe kapsamına alındı. 22