Ilmi ane munjhavta 100 prashno by HADI LIBRARY

yuf sYhe Mkq[Lkk

RÕ{e yLku {wtÍðíkk 100 «&™ku yLku íkuLkk W¥khku

Rçkúkne{ çke. Ãkxu÷Lke {w÷kfkíkLkku Mk{Þ MkktsLkk 4- 00 Úke 6- 00 ðkøÞkLkku hnuþu. Ëhuf ÔÞÂõíkyu yk Mk{Þøkk¤k{kt s ykððwt.

{q¤ VkhMke ÷u¾f nwßsíkw÷ RM÷k{ WMíkkË {kunrMkLk fhkyíke Mkknuçk(RhkLk) WËqo yLkwðkË MkiÞË nMkLkiLk rhÍðe

rfíkkçkLkwt Lkk{

: RÕ{e yLku {wtÍðíkk 100 «&™ku yLku íkuLkk W¥khku

økw s hkíke yLkw ð kË Rçkúkne{ çke. Ãkxu÷

{q¤ ÷u¾f

: nwßsíkw÷ RM÷k{ ð÷ {wM÷u{eLk WMíkkË {kunrMkLk fhkyíke Mkknuçk(RhkLk)

WËqo yLkwðkË

: MkiÞË nMkLkiLk rhÍðe

Mobile : 94279 36614

{ki÷kLkk nwMkiLk yn{Ë Ãkxu÷ Mobile : 94280 26612

økwshkíke yLkwðkË : Rçkúkne{ çke. Ãkxu÷ {ki÷kLkk nwMkiLk yn{Ë Ãkxu÷ : «fkþf :

y{eY÷ {kuy{uLkeLk ÷kÞçkúuhe, ¼Y[ yu-170 yun{Ë™„h, yuðLÞw …kfo …kMku, {™wƒh hkuz, ¼Y[-392001. VkuLk : 0091-2642-240567 : ÃkkuMx÷ yuzÙuMk : y{eY÷ {kuy{u™e™ ÷kÞƒúuhe …ku. ƒku. ™t. 4, ¼Y[-392001, Vku™ : 240567 Email : amillibrary@yahoo.com

«fkþf

: y{eY÷ {kuy{uLkeLk ÷kÞçkúuhe, ¼Y[

ftÃkkurÍtøk «ík

: Íhøkk{ nwMkiLk yB÷ðe ({kuçkkR÷ : 9898222791) : 2000

®f{ík

: y{÷

«Úk{ ykð]r¥k

: sw÷kR 2010, hßsçk rn.Mk. 1431

(Not For Sale)

u III

yLkw¢{rýfk (1)

«MíkkðLkk ¾wËkðtËu yk÷{u yk rðïLku yLku íku{ktLke Ëhuf ðMíkwLku ynª MkwÄe fu RLMkkLkkuLku þk {kxu ÃkuËk fÞko? (2) ¾wËk WÃkh R{kLk ÷kððwt fu Lk ÷kððwt ÔÞÂõíkLkk SðLk WÃkh íkuLke þe yMkhku Ãkzu Au? (3) þwt ¾wËkLku ykÃkýe RçkkËíkkuLke sYhík Au? suÚke íkuýu ykÃkýLku rfç÷k íkhV {kU fheLku Lk{kÍ yËk fhðkLkku nwf{ Vh{kÔÞku? (4) Lkuf ÷kufku {w~fu÷eykut{kt røkhVíkkh fu{ hnu Au? ßÞkhu fu {wsrh{ku yLku økwLkunøkkhku yiþku ykhk{{kt ®sËøke çkMkh fhíkk Ëu¾kÞ Au. (5) ík{k{ yk{k÷Lke fçkqr÷ÞkíkLkku ykÄkh Lk{kÍLke fwçkqr÷Þík WÃkh fu{ Au? (6) ykË{eLkk fux÷kf yk{k÷Lkku çkË÷ku çkunË yLku çkurnMkkçk þk {kxu Au? (7) fwhykLk{kt fux÷kf {kýMkkuLke òLkðhkuLke MkkÚku Mkh¾k{ýe fhðk{kt ykðe Au. íkku þwt yk RLMkkLkLkwt yÃk{kLk yLku yLkkËh LkÚke? fu ykðwt Lk Úkðwt òuRyu? (8) MkíÞku yÚkðk hnMÞkuLku íkuLke Mkk[e ÃkrhÂMÚkrík{kt ykÃkýu fR heíku òuR þfeyu Aeyu? (9) þwt Ëhuf {wMk÷{kLk {kur{Lk Au? yÚkðk RM÷k{ yLku R{kLk{kt ftR íkVkðík Au? (10) ¼÷kRLkku nwf{ fhðku yLku çkwhkRykuÚke hkufðwt ík{k{ {wMk÷{kLkkuLke Vhs Au fu {wMk÷{kLkku{ktÚke fkuR yuf ¾kMk(xku¤kLke) ÷kufkuLke? V

1 2

5 7 8

8 11 13

(11) ¾wËk Võík {w¥kfeykuLkk y{÷Lku s fçkq÷ fhu Au. íkku þwt su ÷kufku {w¥kfe LkÚke íkuyku{kt yuf òíkLke {kÞwMke ÃkuËk LkÚke Úkíke? ÃkAe íkuyku òýe-Mk{SLku økwLkkn LkÚke fhíkk? 18 (12) ÔÞÂõíkLku ykMk{kLke rfíkkçkLke þwt sYhík Au? 22 (13) þwt fhðwt òuRyu suÚke SðLk{kt þktrík ÃkuËk ÚkkÞ? 24 (14) RM÷k{{kt y{÷Lke fËh-®f{ík íkuLkk ðsLkLkku ykÄkh rLkGÞík WÃkh Au. íkku ÃkAe íkuLke fwçkwr÷ÞíkLku yÕ÷knLke LkÍËefe yLku r÷Õ÷krnÞík MkkÚku fu{ òuzðk{kt ykðu Au? 26 (15) þwt Lkuf fkÞkuoLkku çkË÷ku ËMk økýku nkuÞ Au? 28 (16) ykÃkýu {kuíkÚke þk {kxu zheyu Aeyu? 30 (17) fux÷ef Ëwykyku fu{ fçkq÷ Úkíke LkÚke? 31 (18) rfíkkçkku{kt ½ýe çkÄe Ëwykyku Lkf÷ ÚkÞu÷e Au þwt ¾wËk yu{ RåAu Au fu y{u Ëhuf ð¾íku Ëwyk s {ktøkíkk hneyu? 32 (19) RLMkkLkLke ®sËøkeLke ¼÷e-çkwhe ½xLkkyku þwt yÕ÷kn íkhVÚke Au? 35 (20) Lk{kÍ ykË{eLku çkwhkRykuÚke çk[kðu Au. su{ fu fwhykLk{kt Au íkku ÃkAe Lk{kÍeykuLku ykÃkýu økwLkknku{kt VMkkyu÷k fu{ òuRyu Aeyu? 37 (21) su søÞkyu y{ú rçk÷ {yYV yLku LkÌk yrLk÷ {wLfh yMkhfkhf Lk çkLku fk{ Lk fhu íÞkhu ykÃkýu þwt fhðwt òuRyu? 39 (22) yksLkk s{kLkk{kt rðïLkk yLÞ Ëuþku MkkÚku MktçktÄ fu¤ÔÞk ðøkh ÔÞðnkh {w~fu÷ Au. çk÷fu Aqxfku s LkÚke. ykðe ÃkrhÂMÚkrík{kt ykÃkýu ÷kþhfeÞk ÷køkhçkeÞkLkk Lkkhk fuðe heíku ÷økkðe þfeyu Aeyu? 43 (23) Võík yuf fr÷{k “÷kR÷knk RÕ÷Õ÷kn... S¼Úke fne ËuðkÚke yk¾uhík{kt Aqxfkhku fuðe heíku «kÃík ÚkR þfu Au? 46 VI

(24) yk «{kýu fnuðkÞ Au fu nwt yÍkçku snÒk{ WÃkh íkku Mkçkh fhe þfwt Awt Ãkhtíkw yÕ÷knÚke swËkR WÃkh Mkçkh LkÚke fhe þfíkku. þk {kxu? (25) RLMkkLke rð»kÞðkMkLkk WÃkh fuðe heíku ftxÙku÷ fhðku? (26) ÔÞÂõík {sçkqh fu Mðíktºk? (÷k[kh Au fu ykÍkË?) ÔÞÂõíkLku fux÷e nË MkwÄe ykÍkËe «kÃík Au? (27) yÕ÷kn íku RçkkËík fu y{÷Lku su{kt hs{kºk þefo yÚkðk heÞkfkhe(rË¾kðku-çkeòLku çkíkkððwt) nkuÞ íkku íkuLku fu{ fçkq÷ fhíkku LkÚke? (28) ßÞkhu yÕ÷kn ËhufLkk {kxu {nh{ Au íkku ÃkAe Lk{kÍ{kt †e-ÃkwY»kkuyu ÃkkuíkkLkk þhehLku AwÃkkððwt fu{ sYhe Au? (29) ykÃkýu ykÃkýe Yn{kt {kuxkR (fÿku ®f{ík, çkwÍwøkeo) yLku rðþk¤íkk ÃkuËk fhðk {kxu þwt fhðwt òuRyu? (30) fÞk økwLkknku çkÏþðk{kt Lknª ykðu? (31) Ëhuf fkÞo{kt ¾wËkLku ÞkË fhðkLkku þwt {ík÷çk Au? ð¤e yk {kxu ¾qçk s íkkfeË fu{ fhðk{kt ykðe Au? (32) su ÃkíLke çkk¤fku suyku ykÃkýk rð[khku MkkÚku Mkt{ík LkÚke íku{Lke MkkÚku fuðku ðíkkoð fhðk{kt ykðu? (33) ¾wËk Íkr÷{ku økwLkuøkkhkuLku Mk{Þ fu{ ykÃku Au? (34) R{k{u Í{kLkk(y÷.)Lkk RÂLíkÍkhLkku þwt yÚko ÷Rþwt? þwt ÍwÕ{ yLku VMkkËLkk {wfkçk÷k{kt ¾k{kuþ hnuðwt Ãký RÂLíkÍkh Au? (35) ykx÷e ¾hkçkeyku y™u çkwhkRyku nkuðk Aíkkt ykÃkýu yk hkßÞ ÔÞðMÚkkLku RM÷k{e fuðe heíku fne þfeyu Aeyu? (36) ykÃkýu fkrVhku yLku VkrMkfkuLku fR árüÚke òuðk òuRyu? (37) “ðMkeW÷ fÕçke” Ëe÷Lkwt rðþk¤ nkuðwt yux÷u þwt? (38) RM÷k{ MktÏÞk ({kºkk-«{ký fu sÚÚkku) ðøkuhu WÃkh ðÄkhu òuh ykÃku Au fu økwýð¥kk(õðkìr÷xe) WÃkh? VII

48 50 53

60 64 66 68 70 72

74 76 79 80 82

(39) hknu ¾wËk{kt sunkË fhðe RM÷k{e Mk{ks h[Lkk {kxu fux÷e {ËËøkkh Au? 83 (40) þwt sÍk (LkufeLkku çkË÷ku) yLku MkÍk{kt (økwLkknLke Mkò) ÔÞÂõíkLkk ÔÞÂõíkíð-{nkLkíkk fu ËhßòLke fkuR yMkh WÃksu Au? 84 (41) RM÷k{e Mk{ks{kt hunçkhLkwt þwt {níð Au? 86 (42) hknu nf WÃkh [k÷ðk{kt y{÷ fhðk{kt fkuR ykÃkýLku rÄ¬khu, XÃkfkhu, {òf {~fhe fhu íkku ykÃkýu þwt fhðwt òuRyu? 87 (43) þwt RÍTÍík çk[kððk {kxu ðhMkkË {ktøkðk {kxuLke Lk{kÍ Lk{kÍu RÂMíkMfk Akuze þfkÞ Au? fkuR Ãkeh fu çkwÍwøko ÃkkuíkkLkk {kxu yk{ rð[khe þfu fu {U nkshe ykÃke yLku ðhMkkË Lk ðhMÞku íkku {khe çkuRÍTÍíke Úkþu? 90 (44) {Ínçke Rsíku{kyku{kt nkshe ykÃkðe þwt Ëu¾kð yLku rhÞkfkhe LkÚke? fu íkuLkk fkhýu ykÃkýu ÷kufku Mk{ûk ònuh ÚkRyu Aeyu? 91 (45) yYr[fh yLku fzðkþ¼he Ëw½oxLkkyku ËhBÞkLk ykÃkýu þwt fhðwt òuRyu? yuLkku fuðe heíku {wfkçk÷ku fhðku òuRyu? 92 (46) rçkLk{wÂM÷{ Ëuþku MkkÚkuLkk MktçktÄkuLkk rð»kÞ{kt RM÷k{Lkku þwt nwf{ Au? 97 (47) ykÃkýu ËwrLkÞk{kt ÷økkíkkh {w~fu÷eykuLkk rþfkh fu{ çkLke hÌkk Aeyu. 100 (48) þwt y{÷ ðøkhLkk R{kLkLke fkuR ®f{ík Au? 103 (49) yun÷uçkÞík y÷Þnu{wMMk÷k{ MkkÚku {nççkíkLkku nf þwt Au? {nççkíkLkku íkfkËku þwt Au? 105 (50) þwt Ëhuf Mkk[e yLku nf ðkík øk{u íÞkt, øk{u íÞkhu, Mk{Þ Mktòuøkku ðøkh çkku÷e s Lkk¾ðe òuRyu? 106 (51) nÍhík R{k{ {unËe(y÷.)Lke nòhku ðhMkLke W{h ÃkAe [k÷eMk s ðhMkLke þõ÷-MkwhíkLkk nkuðwt fuðe heíku þõÞ Au? 108 (52) fwhykLkLkk ykËuþkLkwMkkh hunçkh yLku WB{íkLkku MktçktÄ fuðku nkuðku òuRyu? 110 VIII

(53) ¾wBMk yLku Ífkík íkÚkk Mkhfkhe xuûk{kt þwt íkVkðík Au? (54) fux÷kf ÷kufku ytrçkÞkLkk {kuySÍkík òuÞk ÃkAe Ãký fu{ R{kLk ÷kðíkk LkÚke? (55) ßÞkhu R{k{ku yLku Ãkuøktçkhku {kMkw{ Au íkku íkuyku þk {kxu ¾wËkLke Mk{ûk hzu Au? yLku íkkuçkk {ktøku Au? (56) fu{fu ykÃkýk R{k{kuLke ÷kufkuLke rnËkÞík {kxuLke ÃkØrík íkÚkk ËeLkLkk «[khLke ÃkØrík, þir÷ y÷øk y÷øk níke íkku þwt íkuykuLkku {fMkË Ãký y÷øk y÷øk níkku? (57) ÔÞÂõíkLkk fux÷kf økwLkkn íkuLke ík{k{ ¾qçkeykuLku þk {kxu rLkhÚkof çkLkkðe Ëu Au? (58) ¾wËkLke {nççkík fR heíku «kÃík fhe þfkÞ? (59) ykÃkýk SðLk{kt yYr[fh y™u fzðkþ¼Þko «Mktøkku çkLkíkk nkuÞ Au. íkuLkwt ík¥ð¿kkLk þwt Au? (60) fux÷kf rV÷kuMkkuVhku-®[íkfku su{ýu ¾wËkLke {¾÷qfkíkLke yku¤¾{kt ÃkkuíkkLke ®sËøke rðíkkðe ËeÄe Au. AíkktÞ yÕ÷kn WÃkh Ãkkuíku R{kLk fu{ LkÚke ÷kÔÞk? (61) yÕ÷knu RLMkkLkkuLke ÃkuËkRþ{kt íkVkðík fu{ hkÏÞku Au? þwt yk íkVkðík Íw÷{ LkÚke? (62) ÔÞÂõíkLkwt yk{k÷Lkk{w õÞkhu çktÄ hnu Au? (63) fwhykLku økeçkík fhðkLkk y{÷Lku {hu÷k ¼kRLkwt økku~ík ¾kðk MkkÚku þk {kxu Mkh¾kÔÞwt Au? (64) íkkuçkk þwt Au? íkkuçkk fuðe heíku fhðe òuRyu? (65) ÷kufkuLku Lkuf fkÞo fhðkLke Ëyðík fuðe heíku ykÃkðe? (66) †eykuLkku ðkhMkku ÃkwY»kku fhíkkt yzÄku fu{ Au? (67) †eyku fkÍe fu ss(LÞkÞkÄeþ) fu{ LkÚke çkLke þfíke? (68) †e rËÞík(¾qLkLkku çkË÷ku) ÃkwY»kÚke yzÄe fu{ Au? (69) fux÷kf ÷kufkuLke yk¾uhík fuðe heíku çkhçkkË ÚkR òÞ Au? (70) ÔÞÂõíkLke {kuík fkuLkk nkÚk{kt Au? ¾wËkLkk nkÚk{kt fu RÍhkR÷Lkk nkÚk{kt? (71) suLku òuR LkÚke þfkíkku yuðk ¾wËk WÃkh y{u fuðe heíku R{kLk ÷kðeyu? IX

113 114 116

117 119 122 123

125 126 128 131 132 134 139 141 142 144 145 148

(72) fwhykLk yLÞkuLke {ËË fux÷e {kºkk{kt fhðkLkku nwf{ ykÃku Au? 149 (73) økwLkunøkkh ÷kufku fwhykLku fhe{Úke VkÞËku fu{ LkÚke WXkðíkk? 151 (74) Ÿ½{kt ÔÞÂõíkLkk þheh yLku YnLke þwt nk÷ík nkuÞ Au? 152 (75) ËÞk¤w yLku hn{íkðk¤ku ¾wËk yÍkçk ykÃkþu? çktËkykuLku Mkò ykÃkþu? 153 (76) ËeLku RM÷k{Lkk ynfk{ku yuf çkeò MkkÚku Mktf¤kÞu÷k Au fu yuf çkeòÚke y÷øk? 154 (77) RçkkËíkLkku þwt {ík÷çk Au? þwt Võík Lk{kÍ, hkuÍkLku s RçkkËík økýeþwt? 156 (78) fwhykLk{kt ðýoLk ÚkÞu÷ “MkwÒkíkwÕ÷kn” yÚkðk “MkwÒkíku R÷kne”Lkku þwt {ík÷çk Au? 157 (79) fÞk{íkLkk rËðMku {whËkykuLkk rð¾hkÞu÷k yðÞðkuLku òuzeLku(yufºk fheLku) Q¼k fhðk{kt ykðþu íkku yk fuðe heíku Úkþu? {whËwt {kxe{ktÚke rnMkkçkLke søÞkyu ykðþu? 159 (80) þwt Võík yuf s økwLkku ÔÞÂõíkLke yk¾uhík çkhçkkË fhe þfu Au? 160 (81) þwt {ÂMsË yLku R{k{çkkhøkkn{kt “y{urhfk {wËkoçkkË” “RMkhkR÷ {wËkoçkkË”Lkk Lkkhk ÷økkðe þfkÞ Au? 162 (82) þwt fwhykLkuÃkkf{kt RM÷k{e ¼kR[khku çkíkkððk. ÷køkýe «ËþoLkku yLku Ëu¾kðku fhðk sw÷qMk fkZðk, íku{kt ¼køk ÷uðku ðøkuhu {kxu fkuR Ë÷e÷ fu ðýoLk Au? 166 (83) ËeLke {Mkkyu÷{kt ykÃkýu {hksuy rfhk{Lke({wsíkrnËkuLke) íkf÷eË(yLkwMkhý) þk {kxu fhðe òuRyu? 167 (84) rð÷kÞíku VfeGÞkn þwt Au? 169 (85) ytrçkÞk y÷Þnu{wMMk÷k{Lke fkBÞkçkeLkwt hnMÞ þwt Au? su{Lkk WMkq÷ku WÃkh rMkØktíkku WÃkh ÷kufku MkËeyku ÃkAe Ãký çkr÷ËkLkku ykÃkðk íkiÞkh nkuÞ Au ykrþfLke su{ y{÷ fhu Au? 170 X

(86) Ëhuf fkÞo{kt R÷kne htøk fuðe heíku ÷kðe þfkÞ Au? {ík÷çk ykÃkýk hku®sËk fkÞkuo su ykÃkýu ykÃkýk VkÞËk {kxu fhíkk nkuÞ Au íkuLku ð¤ktf ykÃke yÕ÷knÚke Mkðkçk nkrMk÷ fhe ÷uðku. (87) þwt Ëhuf ðkíkLku Ëhuf {kxu òýðe sYhe Au? ð¤e çkeòykuLku yk òýfkhe ÃknkU[kzðe sYhe Au? (88) su ÔÞÂõík ËeLkLku {kLkíkku s LkÚke íkuLke MkkÚku ykÃkýe AuÕ÷e ðkík þwt nkuðe òuRyu? (89) çkuníkheLk y{÷ fÞku Au? (90) fÞku y{÷ ¾wËkLke çkkhøkkn{kt fçkq÷ ÚkkÞ Au? (91) fwhykLk {SËLke árü{kt {wLkkrVf fkuý Au? (92) {ku{uLkeLkLkku yuf çkeò MkkÚku MktçktÄ yLku ÔÞðnkh fuðku nkuðku òuRyu? (93) su ÷kufkuLke Mk{ûk nf MÃkü ÚkR økÞk ÃkAe Ãký íkuyku sÕËe VUMk÷ku LkÚke fhíkk íkuykuLke MkkÚku fuðe heíku fk{ ÷uðwt òuRyu? (94) þwt Ëhuf R{kLk ®f{íke Au? (95) ¾wËkðtËu yk÷{ ykÃkýe ËwykykuLku fËe fËe fu{ fçkq÷ LkÚke fhíkku? (96) su ¾wËk y{khe çkÄe s nk÷ík yLku Ëhuf [esÚke ðkfuV Au. íku y{khe fMkkuxe fu{ fhu Au? (97) þwt ËwrLkÞkLku [÷kððk {kxu Võík íkfðku Ãkqhíkku Au? suðe heíku fu fwhykLk yk¾uhík yLku íkuLkk Ãkrhýk{Lku {w¥kfeLkLke MkkÚku òuzu Au? (98) ¾wËkðtËu yk÷{u yuðe ðMíkwyku fu{ ÃkuËk fhe su ykË{eLkk {kxu ¾íkhLkkf Au? (99) RÕ{ yLku y¬÷ nkuðk MkkÚku ykÃkýkLkuu ðneLke þwt sYhík Au? (100)Ëw~{LkkuLkk {wfkçk÷k {kxu ykÃkýe þwt Vhòu Au? XI

yÃkoý 173 176 178 181 182 185 186

189 192 194 198

200 204

Mkkûkh yLku rðîkLk r{ºk-ðze÷ çktÄw sLkkçk ÞwMkwV rsøkh Mkknuçk(¼kðLkøkh) Lku... yksÚke 20-22 ð»ko Ãknu÷kt yÕ÷knu ßÞkhu {Lku rnËkÞíkLkku hMíkku çkíkkÔÞku íÞkhu {khe hunçkhe fhLkkh, ðkhtðkh {Lku sYhe {køkoËþoLk ykÃkLkkh yuðk Mkkûkh ÃkwY»k sLkkçk ÞwMkwV rsøkh MkknuçkLkk yunMkkLkkuLku nwt fËe ¼q÷e þfwt Lkrn. “y÷{Ëkh” {krMkf{kt ÷ktçkku Mk{Þ fk{ fhLkkh yk rðîkLk r{ºk íku ð¾íku LksVe nkWMkLke ÷kÞçkúuhe Mkt¼k¤íkk níkk, íÞkt Mkuðk ykÃkíkk níkk. {khk ¿kkLk, y¿kkLk yLku Mð¼kðÚke çkhkçkh ðkfuV ÚkR økÞu÷ yk ðze÷ çktÄwyu Äehu Äehu {kYt {køkoËþoLk fÞwO níkw.t «Úk{ fR rfíkkçk ykÃkðe ÃkAe fR ykÃkðe íkuLkku çkhkçkh ÏÞk÷ hk¾eLku {khe ÃkøkËtze çkLke økÞk. yk rfíkkçk Ãký ykÃku s {Lku {kuf÷kðe Mkq[Lk fÞwO fu ykLkku yLkwðkË fhðk suðku Au. yk rfíkkçkLkk yLkwðkËLku íkku yksu yuf ð»ko ÚkR økÞwt Au Ãkhtíkw ßÞkhu suLkku ðkhku ykðu íÞkhu s ykðu Au. yk íkçk¬u {khe yk rfíkkçk nwt sLkkçk ÞwMkwV rsøkh MkknuçkLku yÃkoý fhe ykÃkLku {khk {kxu ËwykLke Ëh¾kMík fYt Awt. Lkk[es

205 207 XII

«MíkkðLkk RLMkkLk yþhVw÷ {¾÷qfkík Au. yÕ÷knLke ©uc {¾÷qf Au. fu{fu yÕ÷knu RLMkkLkkuLku yf÷-çkwrØ Mkqsçkqs ykÃke Au. rð[khðkLke þÂõík ykÃke Au. su ykÃkýu çkeS {¾÷qfkík{kt LkÚke òuíkk. íkunfef fhðwt «&™ fhðku RLMkkLkLke «f]rík{kt þk{u÷ Au. çkk¤ÃkýÚke ÷RLku ð]ØkðMÚkk MkwÄe «fkh «fkhLkk «&™ku RLMkkLkLkk ÍunLk{kt ÃkuËk ÚkkÞ Au fËef RLMkkLk ÃkkuíkkLkk yÂMíkíð rð»ku «&™ fhu Au. fËef ÃkkuíkkLkk ËeLk rð»ku yLku fËef yÕ÷knLke {¾÷qfkíkLkk rð»kÞ Ãkh «&™ fhu Au. «&™ fhðwt yiçk LkÚke, Ãkhtíkw Lk òýðwt yiçk Au. y¿kkLkíkk yiçk Au. MðÞt yÕ÷kn ykÃkýLku «&™ fhðk {kxu R¥kusLkk ykÃku Au.

RÕ{ yuf ¾ÍkLkku (ð¾kh Mk{kLk) Au. suLke [kðe «&™ Au. ykÚke «&™ fhku yÕ÷kn ík{khe WÃkh hn{ fhþu. «&™ fhðkÚke [kh {kýMkkuLku y@-Mkðkçk {¤u Au. «&™ fhLkkhLku, WMíkkËLku, Mkkt¼¤LkkhLku yLku sðkçk ykÃkLkkhLku. (yk÷k{w÷ rnËkÞík rsÕË-7 Ãkus-155)

yøkh ík{u LkÚke òýíkk íkku òýfkh(yun÷u rÍ¢)Lku ÃkqAku. íkVMkehfkhkuyu yun÷urÍ¢Lkku {ík÷çk yrnÞkt [kiË {kMkq{eLk(y÷.) ÷eÄku Au. nËeMk{kt Ãký «&™Lkk {níð yLku íkuLkk y@ rð»ku ykÔÞwt Au. R{k{ çkkrfh(y÷.) Ãkiøktçkhu RM÷k{(Mk÷.)Úke rhðkÞík Vh{kðu Au.

Ãknu÷k «&™ ÃkAe íkuLkku sðkçk yk ÃkØrík Ãký RLMkkLkkuLke íkk÷e{ yLku rnËkÞík{kt Mkkhe yMkh WÃkòðu Au. ÔÞÂõíkLkk ÍunLk{kt su «&™ nkuÞ íkuLkku Mkne sðkçk {¤e òÞ íkku íkuLkwt ÍunLk n¤ðkþ yLkw¼ðu Au. ÃkkuíkkLkk rË÷{kt ¾wþe ÔÞõík fhu Au. íkuLku ÞkË hnu Au. yk yuf WMkq÷ Au fu fkuR Ãký rð»kÞ{kt yuf òrn÷ ÔÞÂõík ykr÷{Lku ÃkkuíkkLkku «&™ hsq fhu Au Ãký «&™ ÃkqALkkhu Ãký y{wf ðkíkku Ãkh æÞkLk ykÃkðwt sYhe Au. MkkiÚke Ãknu÷kt yu fu yuðku «&™ fhðku òuRyu su VkÞËkfkhf nkuÞ.

XIII

XIV

RLMkkLkkuLke íkhrçkÞík rnËkÞík-RÕ{{kt ðÄkhku fhu. çkunqËk yLku yÚko ðøkhLkku «&™ Lk nkuÞ. suLkkÚke VkÞËku íkku Lk ÚkkÞ çkÕfu W÷xkLkwt LkwfMkkLk ÃknkU[kzu. «&™ ÃkqALkkhu nt{uþk ftRf þe¾ðk {kxu, òýðk {kxu «&™ ÃkqAðku òuRyu Lk fu Mkk{uðk¤e ÔÞÂõíkLku ykSs fhðk {kxu fu nwt yuðku «&™ ÃkwAqt fu sðkçk Lk ykÃke þfu. nÍhík y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷e (y÷.)Lke Íknuhe r¾÷kVíkLkk Mk{Þ{kt RçLku fÔðk Lkk{e {wLkkrVf rMkVík ÔÞÂõík nt{uþk ykÃkLku rðr[ºk yLku çkunqËk(Lkfk{k) Mkðk÷ fhíkku. y{eY÷ {kuy{uLkeLk(y÷.){u Vh{kÔÞwt:

yÞ RçLku fÔðk ðkÞ Au-çkhçkkËe Au íkkhk {kxu «&™ fh ftRf þe¾ðk {kxu, òýðk {kxu, Mkk{uðk¤e ÔÞÂõíkLku ykSs fhðk {kxu «&™ Lk fh. çkhçkkËe Au íkkhk {kxu çkunqËk «&™ Lk fh, yuðku «&™ fh su íkkhk {kxu VkÞËkfkhf nkuÞ. y{qf ÷kufku «&™Lkku sðkçk òýíkk nkuÞ Au íkku Ãký {ki÷kLkkLke fMkkuxe {kxu «&™ ÃkqAu Au. þõÞ Au íku Mk{Þu {ki÷kLkkLkk ÍunLk{kt sðkçk nksh Lk nkuÞ. fkuR Ãký rð»kÞLkk ykr÷{ yLku òýfkh ÔÞÂõíkLku fMkkuxe yÚkuo Ãký «&™ fhðku rhðkÞíkku yLku {kMkq{eLk(y÷.) Lkk f÷k{{kt {Lkk fhðk{kt ykÔÞwt Au. XV

«&™ ÃkqALkkhu nt{uþk æÞkLk ykÃkðwt òuRyu fu íku rð»kÞLkku ykr÷{-òýfkh Au fu Lknª. fkuR zkìõxh ÃkkMku sRLku íkuLku RLSrLkÞhLkk rð»kÞLku ÷økíkk «&™ku fhu íkku ¾kuxwt Au yÚkðk fkuR RLSrLkÞhLku RM÷k{e yunfk{Lku ÷økíkk «&™ku ÃkwAu íku ¾kuxwt Au. Mkne sðkçk Lk {¤ðkÚke økw{hkn ÚkðkLkku Mkt¼ð Au. ðnk÷k ðkt[fku rfíkkçk 100 «&™kuLkk sðkçk {q¤ VkhMke ÷u¾f nwßsíkw÷ RM÷k{ {kunrMkLk fhkyíke MkknuçkLke rfíkkçkLkku yLkwðkË Au. yk rfíkkçk{kt {kuxu ¼køku yuðk «&™kuLkku WÕ÷u¾ Au su nt{uþk RLMkkLkLkk ÍunLkLku ÃkhuþkLk fhu Au. {wtÍðý{kt Lkk¾u Au yLku ½ýkt RÕ{e «&™ku Ãký Au. þõÞ Au y{wf «&™kuLkk sðkçk yufÚke ðÄw nkuÞ Ãký y{u íku s sðkçk ÷eÄku Au su ÷u¾fu ykÃÞku Au. nwßsíkw÷ RM÷k{ fhkyíke Mkknuçk RhkLke xu÷eðeÍLk Ãkh ËeLkLkk «kuøkúk{ku îkhk ÷kufkuLke rnËkÞík yLku ËeLkLkku «[kh fhu Au. RhkLke Mk{ks íku{Lku ¾kMk RÍTÍík yLku yuníkuhk{ ykÃku Au. {ki÷kLkk RhkLkLkk RM÷k{e RLfu÷kçkLkk ¾kMk nk{e, {ËËøkkh hÌkk Au. RhkLk-Rhkf støk{kt Ãký ykÃku ¼køk ÷eÄku Au. y{kuyu ykÃkLke yk rfíkkçkLkku økwshkíke yLkwðkË fÞkuo Au. RLþkyÕ÷kn økwshkíkLke økwshkíke ¼k»ke «ò {kxu íku VkÞËkfkhf çkLku yuðe Ëwyk fYt Awt. çkn¬u {kunt{Ë ð yk÷u {kunt{Ë. Lkk[es {ki÷kLkk nwMkiLk yn{Ë XVI

(2)

(1)

¾wËkðtËu yk÷{u yk rðï yLku íku{ktLke Ëhuf [esLku ynª MkwÄe fu RLMkkLkkuLku þk {kxu ÃkuËk fÞko? ` òu fkuR rðîkLk {eXe ¼k»kk{kt fýor«Þ ðkík[eík fhíkku nkuÞ, íkuLke {eXe ¼k»kk yLku ¿kkLk çktLku ÷kufkuLkk rË÷ku rË{køkLku yMkh fhíkkt nkuÞ íkku íkuLku yu{ ÃkqAðk{kt Lknª ykðu fu ík{u þk {kxu çkkuÕÞk? fkhý fu íkuLkk RÕ{Lkku íkfkËku Au. íkuLke rðîíkkLku yk ðkík Aksu Au fu íku ftRf çkku÷u. Ãkhtíkw òu yk rðîkLk ÃkkuíkkLke rðîíkkLku AwÃkkðe hk¾e ¾k{kuþ hnu, íkku íkuLku «&™ fhðk{kt ykðþu fu ík{u ¾k{kuþ fu{ Aku? rnf{íkðk¤ku, fwËhíkðk¤ku, {nuhçkkLk ¾wËk su RLMkkLkku WÃkh íku{Lkk {k-çkkÃk fhíkkt Ãký ftR økýku {nuhçkkLk Au, su {kxe{ktÚke ½tW yLku ½tW{ktÚke LkwíVku, ÃkAe íku LkwíVk{ktÚke fkr{÷ RLMkkLk ÃkuËk fhe þfu Au. òu íku ÃkuËk Lk fhík íkku yk «&™Lke økwtòRþ níke fu íkuýu ÃkkuíkkLke fwËhíkLkku WÃkÞkuøk fheLku yk rðï yLku íku{ktLke [eòu yLku RLMkkLkLku Ãký ÃkuËk fu{ Lk fÞko ? 1

¾wËk WÃkh R{kLk ÷kððwt fu Lk ÷kððwt, ÔÞÂõíkLkk SðLk WÃkh íkuLke þe yMkhku Ãkzu Au? ` òu ykÃk yuðk ½h{kt Ëk¾÷ Úkkð suLkk rð»kÞ{kt ykÃkLku ¾çkh Au fu yk ½hLkku fkuR {kr÷f LkÚke, Lk íkku fkuR íkuLke Mkt¼k¤ ÷uLkkYt Au, Lk íkku fkuR fu{uhku rVx fhu÷ku Au, su ½hLke [kufe fhu. Lk íkku fkuR yk ½h rð»ku sðkçk {ktøkLkkYt Au. íkku ÃkAe ykÃkLkk fkÞkuo{kt fkuR ÔÞðMÚkk hnuþu Lkrn. Lk íkku ykÃk rþük[khLke heíku rþ»íkÃkk÷Lk fhþku, Lk fkuR [es çkøkzðk, ¼ktøkðk, íkqxðkLke ®[íkk fhþku, fkhý fu Ëhðkòu ¾wÕ÷ku Au. fkuR ÃkqALkkYt s LkÚke. Lk zh-¾kuV hk¾ðkLkwt fkuR fkhý Au. yk ÃkrhÂMÚkrík{kt ykÃk {Lk{kLke Lk fhku, ÃkkuíkkLke òíkLku fkçkw{kt hk¾ku, íkku òýu ík{u ÃkkuíkkLku LkwfMkkLk WXkðLkkhk Mk{sþku. Ãkhtíkw òu yk ðkíkLke ¾çkh Au fu yk ½hLkku yuf {kr÷f Au. íkuLku sðkçk ykÃkðkLkku Au. ykÃkLke çkÄe s økríkrðrÄ, ne÷[k÷ íku òuR hÌkku Au. ykÃkLkk yuf yuf fkÞoLku íku çkkhef árüÚke òuR hÌkku Au. íku çkknkuþ-þÂõíkþk¤e Ãký Au. íkku íku ½h{kt hnuðkLkku ík{khe ®sËøkeLkku ytËkÍ çkË÷kR sþu. òu ykÃkýLku yk ðkíkLkwt ÞfeLk Au fu yk 2

ËwrLkÞk rnf{íkðk¤k ¾wËkyu ÃkuËk fhu÷e Au. íkuLke íkus árü ykÃkýLku nh ½ze òuR hne Au. fÞk{ík{kt ykÃkýu íkuLke ËwrLkÞk{kt hneLku fhu÷kt yuf yuf fkÞkuoLkku sðkçk ykÃkðkLkku Au. rnMkkçk-rfíkkçk ÚkðkLkku Au. ykÃkýk ík{k{ fkÞkuo, çkku÷ðwt, [k÷ðwt, Mkkt¼¤ðwt, [qÃk hnuðwt (ßÞkt çkku÷ðwt sYhe nkuÞ RLMkkV nkuÞ, íÞkt [qÃk hnuðwt økwLkku çkLku Au) {ík÷çk yufuyuf ðMíkwLke sÍk fu Mkò ÚkðkLke Au. yk ðkíkLkwt ÞfeLk nkuÞ íkku ykÃkýu òíku s ykÃkýk yk{k÷Lke ÃkqAÃkhA fheþwt. ykÃkýk WÃkÿðe Lk^MkLke RåAkykuLku ftxÙku÷{kt ÷kðeþwt. su fk{ ½hLkku {kr÷f ÃkMktË LkÚke fhíkku íkuLku fheþwt Lkrn. ykÃkýu òýeyu Aeyu fu ¾wËk ykÃkýk yk{k÷Lku òuR hÌkku Au. LkkUÄe hÌkku Au. ¾wËk WÃkh R{kLk ÷kððkÚke RLMkkLkLke rstËøke WÃkh WÃkhkuõík yMkhku ÚkkÞ Au. (3) þwt ¾wËkLku ykÃkýe RçkkËíkkuLke sYhík Au? suLku ykÃkýLku rfç÷k íkhV {kU fheLku Lk{kÍ yËk fhðkLkku nwf{ Vh{kÔÞku? ` òu ËwrLkÞkLkk çkÄk s ÷kufku MkqhsLke rËþk{kt ÃkkuíkkLkk ½hku çkLkkðe ÷u íkku MkqhsLku fkuR VkÞËku ÚkðkLkku LkÚke, ð¤e òu ík{k{ ÷kufku MkqhsÚke {kU 3

VuhðeLku íkuLke W÷xe rËþk{kt ÃkkuíkkLkk ½hkuLke Y¾ hk¾u íkku MkqhsLku fkuR LkwfþkLk Úkþu Lkrn. MkqhsLke sYhík LkÚke fu ÷kufku íkuLkk íkhV {kU fhu, yk ÷kufkuLke sYhík Au fu «fkþ yLku økh{e «kÃík fhðk ÃkkuíkkLkk ½hkuLkwt çkktÄfk{ MkqhsLke Y¾ Ãkh fhu Au. yÕ÷knLku Ãký Lk{kÍkuLke sYhík LkÚke, su íkuýu ÃkZðkLkku nwf{ ykÃÞku Au. y÷çk¥k ÷kufku íkuLke íkhV ÃkkuíkkLkwt æÞkLk furLÿík fheLku íkuLkku Mknkhku «kÃík fhu, íkuLke {ËË {ktøku, fwhykLk yu÷kLk fhu Au :

yøkh ík{u çkÄk yLku s{eLk WÃkh ðMkLkkhk ík{k{u ík{k{ Ãký òu fkrVh ÚkR òÞ, (íkku ¾wËkLkwt þwt LkwfþkLk Au?) ÞfeLkLk ¾wËkíkyk÷k çku r LkÞkÍ (çku r V¢, çku Ã khðk) yLku nBËLkk (íkkheVLkk) ÷kÞf Au. 4

(4)

Lkuf ÷kufku {w~fu÷eyku{kt røkh^íkkh fu{ hnu Au? ßÞkhu {wsrh{ku yLku økwLkunøkkhku yiþku ykhk{{kt rstËøke çkMkh fhíkk nkuÞ Au. ` fkhý fu ¾wËk ÃkkuíkkLkk yðr÷ÞkLku ËkuMík hk¾u Au, íkuÚke òu íku{LkkÚke fkuR fkuíkkne(LkkLke ¼q÷) ÚkR òÞ Au íkku yÕ÷kníkyk÷k ÃkkuíkkLke Ãkfz îkhk íku{Lkwt æÞkLk Ëkuhu Au. fwhykLku fhe{{kt yk çkkçkík Rþkhku Au:

òu hMkq÷ y{khe çkkçkík{kt fkuR swêe ðkík çkLkkððkLke fkurþþ fhík íkku y{u íku{Lkku s{ýku nkÚk Ãkfze ÷uík. ykðe s heíku òu {ku{eLkÚke fkuR ¼q÷ ÚkR òÞ Au íkku íkhík s íkuLkku fkLk {hzðk{kt ykðu Au. Ãkhtíkw yLÞ ÷kufku økwLkkn Ãkh økwLkkn fhu Au, íkku íkuykuLku Mk{Þ ykÃkðk{kt ykðu Au. ÃkAe ßÞkhu Mk{Þ ykðe òÞ Au íkku íkuykuLku n÷kf fhðk{kt ykðu Au. 5

yLku íku{Lku n÷kf fhðkLkku y{u yuf Mk{Þ Lk¬e fhe hkÏÞku Au. òu ykðk ÷kufkuLke MkwÄkhýkLke fkuR WB{eË Lk nkuÞ íkku ¾wËk íku{Lkk {k{÷kLku fÞk{ík MkwÄeLkwt {kuzwt fhu Au. ßÞkhu íku{Lkk økwLkknLkwt ËVíkh ¼hkR òÞ íÞkt MkwÄeLkku Mk{Þ ykÃku Au.

yuLkk rMkðkÞ ftR LkÚke fu y{u yu{Lku yux÷k {kxu Ze÷ ykÃkeyu Aeyu fu íkuyku ðÄkhu økwLkkn fhe ÷u. ykÃkýk [~{kLkk fk[ WÃkh [kÞ fu yLÞ fkuR ðMíkwLkku yuf zk½ Ãký ÷køke òÞ íkku ykÃkýu íkuLku íkhík s MkkV fhe Lkk¾eyu Aeyu. ð¤e fÃkzkt WÃkh fkuR zk½ Ãkze òÞ íkku ½hu sRLku fÃkzkt çkË÷e Lkk¾eyu Aeyu. yux÷e ðkh ÷økkzeyu Aeyu Ãkhtíkw ½h{kt ÃkkÚkhu÷e òÍ{ fu fk÷eLk WÃkh yuf fíkhku 6

ykË{eLkk fux÷kf yk{k÷Lkku çkË÷ku çkunË y™u çkurnMkkçk þk {kxu Au? ` rhðkÞíkLkk ykÄkhu s{kyíkLke Lk{kÍ{kt sux÷k «{ký{kt Lk{kÍe ðÄkhu nþu, Mkðkçk Ãký yux÷ku s ðÄkhu «{ký{kt {¤þu. ynª MkwÄe fu Lk{kÍeykuLke MktÏÞk ËMk MkwÄe ÃknkU[e òÞ. yk heíku Lk{kÍeykuLke MktÏÞkLkk ðÄkhk MkkÚku Mkðkçk Ãký ðÄþu. yk MkðkçkLkwt «{ký yÕ÷kn rMkðkÞ fkuR òýíkwt LkÚke. ÔÞÂõík ÃkkuíkkLke yuf yktøk¤e ðzu xu÷eVkuLkLkku Lktçkh zkÞ÷ fhe þfu Au. çku yktøk¤eLke {ËËÚke ÃkkýeÚke ¼hu÷e LkkLke zku÷ Ãký Ÿ[fe þfu Au. ºký yktøk¤eyku ðzu yuLkkÚke Ãký {kuxwt fkÞo fhe þfu Au. ynª MkwÄe fu ËMku ËMk yktøk¤eykuLku fk{ Ãkh ÷uíkk fk{ ykÃkkuykÃk ðÄe þfu Au. íkuLke r÷r{x-nË LkÚke hnuíke. ËMk yktøk¤eyku yLku nkÚk fk{ Ãkh ÷køke síkkt ÔÞÂõíkLke ÃkkuíkkLke þÂõík «{kýu fk{Lke Ãký nË LkÚke hnuíke. yÕ÷knLke ¾w~LkqËe WÃkh íkuLke þÂõík «{kýu LkufeLkk çkË÷kLke Ãký fkuR r÷r{x-nË LkÚke hnuíke. (7) fwhykLk{kt fux÷kf {kýMkkuLke òLkðhku MkkÚku Mkh¾k{ýe fhðk{kt ykðe Au. íkku þwt yk RLMkkLkLkwt yÃk{kLk fu yLkkËh LkÚke? fu ykðwt Lk Úkðwt òuRyu? ` òLkðhkuLkk fux÷kf VkÞËk yLku fkÞkuoLku árü Mk{ûk hk¾eLku ykË{eykuLke íku{Lke MkkÚku Mkh¾k{ýe

[kÞLkku Ãkze òÞ íkku hkn òuRyu Aeyu fu fkuR Mktòuøkku WÃkh, ¾kMk {kufk WÃkh yuLku Äkuðk ykÃke ËRþwt fu ÄkuR Lkk¾eþwt. ¾wËkðtËu yk÷{ Ãký swËk swËk ÷kufku MkkÚku swËku swËku ðíkkoð fhu Au. YnLke Ãkrðºkíkk-ÃkkfeÍøke fu íkuZkÃkýwt fk¤kþ «{kýu íkuLke Mk{s{kt sÕËe fu {kuzwt fhðk{kt ykðu Au. (5)

ík{k{ yk{k÷Lke fçkw÷eÞíkLkku ykÄkh Lk{kÍLke fçkq÷eÞík WÃkh fu{ Au? ` ykÃk xÙkrVf Ãkku÷eMkLku árü Mk{ûk hk¾ku. òu íku yuf zÙkRðh ÃkkMku ÷kRMkLMk {ktøku yLku zÙkRðh Ãkku÷eMk Mk{ûk ÃkkMkÃkkux,o huþLkfkzo, {fkLkLkk fkøk¤ku, ðuÃkkhe zkuõÞw{uLxMk ðøkuhu ðøkuhu hsq fhu íkku Ãkku÷eMkðk¤ku íkuLku Mðefkhþu Lkrn. íkuLku íkku Võík ÷kRMkLMkLke sYhík Au. íku Võík zÙkRðªøk ÷kRMkLMk çkíkkðe Ëu íkku íkuLku sðk Ëuþu. çkMk, Mk{S ÷ku fu fÞk{ík{kt Ãký æÞuÞ MkwÄe ÃknkU[ðk {kxu Lk{kÍLkk ÷kRMkLMkLke sYhík Ãkzþu. íkuLkk Lk nkuðkLke ÃkrhÂMÚkrík{kt çkeò y{÷kuLku fçkq÷ fhðk{kt ykðþu Lkrn.

(6)

fhðk{kt ykðe Au. fwhykLk{kt RhþkË Au :

“yk òLkðhku suðk Au çk÷fu íku{LkkÚke Ãký çkËíkh” ÔÞÂõík huþ{Lkku r÷çkkMk Ãknuhu Au su fe{íke yLkku {kU½ku nkuÞ Au. suLkku MktçktÄ Ãkþw-Ãkûkeyku yLku òLkðhku MkkÚku Au. ÔÞÂõíkLkku ¾kuhkf ËqÄ, Ënª, økku~ík yLku {Ä Au. yk ¾kuhkf Ãký nÞðkLk{ktÚke RLMkkLkLku {¤u Au. Mkðkhe {kxu, ðsLk QXkððk {kxu, ¾uíke fhðk {kxu, íku rMkðkÞ huþ{ çkLkkððwt, [k{zkLkku Wãkuøk, ÃkkuÕxÙe Vk{o, zuhe Wãkuøk ðøkuhu yLkuf ykiãkurøkf fkh¾kLkk òLkðhku MkkÚku MktçktrÄík Au. òLkðhku WÃkh yð÷trçkík Au. yk òLkðhku Lk nkuÞ íkku fkh¾kLkk çktÄ ÚkR òÞ. ð¤e y{qf Ãkþw-Ãkûke íkku RLMkkLkkuLkk WMíkkË Ãký Au. fkøkzkLkk ðMke÷kÚke RLMkkLkLku {whËktykuLku ËVLk fhðkLke ÃkØrík òýðk {¤e. fux÷kf nÞðkLkku ytrçkÞkLkk {w¾rçkh(¾çkh ykÃkLkkhk) Ãký çkLÞk Au fu nwËnwËu ykðe {w÷fu MkçkkLkk ÷kufku yLku íÞktLke {÷ufkLkk rð»kÞ{kt nÍhík 9

Mkw÷Þ{kLk(y÷.)Lku ¾çkh ÃknkU[kze. fux÷kf Ãkþw-Ãkûke yLku fexfkuyu ytrçkÞk y÷Þnu{wMMk÷k{Lkwt hûký fÞwO Au. á»xktíkYÃku rnshíkLke hkíku fhkur¤Þkyu Mkkih økwVkLkk {kU WÃkh ò¤wt íkkýeLku Ãkiøktçkhu RM÷k{Lku çk[kÔÞk. ð¤e nÞðkLkkík íkk÷e{ Ãký {u¤ðu Au. suÚke íkk÷e{e fqíkhk yLku yuðk ÃkûkeykuLkku fhu÷ku rþfkh n÷k÷ Au. [{kuxk ÃkûkeykuLku ËrhÞk rfLkkhu íkk÷e{ ykÃke íku{Lkk îkhk {åAe Ãkfzðk{kt ykðu Au. ð¤e ykÃkýk rnLËwMíkkLkLkk yLku ÞwhkuÃk{kt økwLkunøkkhkuLku Ãkfzðk, [kuhkuLku íkÚkk zÙøÍLkku ðuÃkkh fhLkkhkykuLku Ãkfzðk íkk÷e{ Ãkk{u÷k fqíkhkyku Ãkk¤ðk{kt ykðu Au. økkuðk¤ku ÃkkuíkkLke økkÞku, ¼UMkku yLku ½uxkt-çkfhkykuLkk xku¤kykuLku Mkk[ððk, ntfkhðk fqíkhkykuLku Ãkk¤u Au. {kr÷fLkku nwf{ {¤íkkt s íkk÷e{ Ãkk{u÷k fqíkhkyku økkÞku fu çkfhktLku Mkk[e rËþk{kt ðk¤u Au. ÞwhkuÃk{kt yktÄ¤kyku ÃkkuíkkLke {ËË {kxu, þkf¼kS íkÚkk yLÞ MkkÄLk Mkk{økúe ¾heËe ÷kððk {kxu fqíkhkykuLku íkk÷e{ ykÃke Ãkk¤u Au. (økwshkíke yLkwðkËf)] Íuhe MkkÃk ßÞkhu ÃkkuíkkLke òLk ¾íkhk{kt swyu Au íÞkhu zt¾ {khu Au. WÃkhkuõík yLkuf áüktíkkuLku árü Mk{ûk hk¾eLku íku òLkðhkuÚke çkËíkh ÷kufkuLkku rnMkkçk 10

fhðku òuRyu suyku {kR÷ku Ëqh çkuMkeLku Ãký ÷kufkuLku Mkíkkðu Au. íkf÷eVku ykÃku Au. ÷k¾ku {kR÷ ËqhLkk R÷kfkyku WÃkh çkkUçk VUfu Au. þwt íkuyku Íuhe MkkÃkku fhíkkt Ãký ðÄkhu çkwhk LkÚke? suyku Mkðkh-Mkkts, hkík-rËðMk ÃkkuíkkLke {LkuåAkyku, ÷k÷[ku yLku fk{ðkMkLkkyku Ãkqhe fhðk RLMkkLkkuLku Äku¾ku ykÃku Au, Auíkhu Au. yk heíku yk ÷kufku RLMkkLke ðtþkuLku íkçkkn-çkhçkkË fhíkk hnu Au. þwt ykðk Äku¾kçkks, {¬kh ÷kufku Íuhe MkkÃkÚke ðÄkhu LkwfMkkLkfkhf LkÚke? íku ÷kufku suyku MkUfzku òíkLkk økwLkkyku{kt zqçku÷k Au. íkuyku yuf s nw{÷k{kt ÷k¾ku ÷kufkuLkk {kuíkLkwt fkhý çkLku Au. þwt ykðk RLMkkLkku Vkze ¾kLkkhk òLkðhku fhíkkt Ãký Qíkhíke fûkkLkk LkÚke? (8) MkíÞku yÚkðk hnMÞkuLku íkuLke Mkk[e ÃkrhÂMÚkrík{kt ykÃkýu fR heíku òuR þfeyu Aeyu? ` fwhykLku fhe{{kt yÕ÷kníkyk÷k Vh{kðu Au :

¾wËkLke LkkVh{kLkeÚke zhku suÚke ¾wËk ík{Lku nfefíkkuLkk òýfkh çkLkkðu. íkfðkLkku {ík÷çk Ëhuf «fkhLkk økwLkknÚke, 11

LkkLke {kuxe Ëhuf çkwhkRÚke Ëqh hnuðwt Au. økwLkkn{kt VMkkyu÷k {kýMkku ½ýk-çkÄk MkíÞkuLkk rð»kÞ{kt þkýÃký Ëk¾ðe þfíkk LkÚke. çkwrØ yLku MkqÍMk{s, þkýÃký, íkfðku RrgÞkh fhLkkhk s Ãkk{e þfu Au. su ÔÞÂõík ÃkkuíkkLke fku{, ÃkkuíkkLke Ãkkxeo, ÃkkuíkkLke òrík-ðtþ «íÞu ykðk «fkhLkku feLkkufÃkx hk¾íkku nkuÞ íku MkíÞLku su heíku òuðwt òuRyu, su heíku Ãkkh¾ðwt òuRyu yuðe heíku Lk òuR þfu Au Lk Ãkkh¾e þfu Au. [~{kLkk fk[ ÷k÷ htøkLkk Au íkku ðMíkw ÷k÷ s Ëu¾kþu. yuðe s heíku òu ykÞLkkLkku fk[ MkkV [kuÏ¾ku hk¾eþwt íkku íkMkðeh MÃkü [kuÏ¾e Ëu¾kþu. MkíÞ íkMðeh Lksh ykðþu. ÓËÞ Ãkkf-Ãkrðºk nþu íkku ÷kufkuLke Lkufe árü{kLk Úkþu. Ëw:¾e ÔÞÂõíkLkwt Ëw:¾ Ãkkf ÓËÞ s òuR þfþu. Íkr÷{ Íw÷{Lkk [~{k ÃknuheLku Ëw:¾eykuLkk ËËoLku Lknª òuR þfu. feLkku-fÃkxÚke ¼hu÷kt ÓËÞku yuðk øktËk ðkMkýku suðk Au su{kt [kuÏ¾wt Ãkkýe Lkk¾ku íkku íku Ãký øktËw ÚkR sþu. økwLkknku RLMkkLkLku MkíÞ òuðk Ëuíkk LkÚke. íkuÚke s fwhykLk fnu Au fu ¾wËkLke LkkVh{kLkeÚke çk[ku suÚke ¾wËk ík{Lku nfefíkkuÚke ðkfuVøkkh fhþu. 12

(9)

þwt Ëhuf {wMk÷{kLk {kur{Lk Au? yÚkðk RM÷k{ yLku R{kLk{kt ftR íkVkðík Au? ` fwhykLk{kt yuf søÞkyu ykÃkýu ÃkZeyu Aeyu suðku fu ¾wËkðtËu yk÷{Lkku RhþkË Au fu ÷kufku ËeLk{kt Ëk¾÷ ÚkkÞ Au :

fu ËeLk{kt xku¤uxku¤kt çkLkeLku Ëk¾÷ ÚkkÞ Au. yuf çkeS søÞkyu Vh{kÔÞwt : su ÷kufku ËeLkËkheLkk ËkðuËkh Au, Ëkðku fhu Au íkuykuLku fnuðk{kt ykðu Au. fu nS R{kLk ík{khk Ëe÷ku{kt Ëk¾÷ ÚkÞwt LkÚke.

ík{u yu{ fnku fu y{u RM÷k{ ÷kÔÞk Aeyu (fkhý fu) nS R{kLk ík{khk Ëe÷ku{kt Ëk¾÷ ÚkÞwt LkÚke. 13

Ëe÷{kt R{kLk Ëk¾÷ ÚkR sðkÚke þwt {ík÷çk? fkhý fu ËeLkËkhkuLke {trÍ÷ku nkuÞ Au. «Úk{, çkeS, ºkeS. áüktík\Ãku ¾kðkLkwt Ãkfkððk {kxuLke «Úk{ {trÍ÷ økh{ fhðwt Au. ykøk¤Lke {trÍ÷ Wf¤ðwt, òuþ ykððwt Au. ÃkAe AuÕ÷e {trÍ÷ ¾kðkLkwt Ãkkfðwt Au. Ëhuf økh{ fhu÷e ðMíkw Xtze ÚkR þfu Au. Ãkhtíkw Ãkkfu÷e ðMíkw, yÄo Ãkkfu÷e fk[e çkLke þfíke LkÚke. yu s heíku ÔÞÂõíkLkwt ËeLk{kt Ëk¾÷ Úkðwt íkku Mknu÷wt Au.

ÔÞÂõík økðkne S¼Úke ykÃke Ëu. yk fr÷{k ÍçkkLkÚke ÃkZe ÷u. {wMk÷{kLk çkLke òÞ Au. yk {trÍ÷ ðMíkwLkk økh{ ÚkðkLke Au. su «Úk{ {trÍ÷ økýkþu. íkuLke ykøk¤Lke {trÍ÷ ðMíkwLkk Wf¤ðk yLku òuþ{kt ykððkLke Au. ykÃk(Mk÷.)Lkk Mknkçkeyku ÃkkuíkkLke økh{ MktðuËLkkyku MkkÚku ÞwØ {kuh[u síkk níkk. ykÃk(Mk÷.) WÃkh ÃkkuíkkLke òLk Ãký fwhçkkLk fhíkk níkk. 14

Ãkhtíkw fwhykLk fnu Au fu òu ík{khe ÃkkMku ËeLk Au íkku støkÚke {u¤ðu÷ økLke{íkLkk {k÷{ktÚke ¾wBMk fkZku.

ík{u òýe ÷ku fu su ftR ðMíkw{ktÚke ík{Lku økLke{ík «kÃík ÚkkÞ, ÃkAe [ku¬Mk heíku íkuLkku Ãkkt[{ku ¼køk yÕ÷knLkku Au yLku íkuLkk hMkq÷ku yLku hMkq÷Lkk LkSfLkk Mkøkktyku yLku Þíke{kuLkku, yLku r{MfeLkku yLku {wMkkVhku {kxu Au. yøkh ík{u yÕ÷kn WÃkh R{kLk hk¾ku Aku. nðu rð[khku su ÷kufku fr÷{ku ÃkZu Au, sunkË{kt òÞ Au, Ãkuøktçkhu RM÷k{Lkk MktøkkÚku fw^Vkh yLku {wþhufeLkLkku {wfkçk÷ku fhu Au, þõÞ Au fu íkuyku {k÷, YrÃkÞk, ÃkiMkk ¾[o fhðkLkk {k{÷k{kt f{òuh 15

Ãkze òÞ. íkuÚke fwhykLkLku fnuðwt Ãkzâwt fu ðnËkrLkÞík yLku LkçkwÔðíkLkku Rfhkh fÞko ÃkAe Lk{kÍLke MkkÚku sunkË fÞko ÃkAe Ãký. ¾wËk, hMkq÷, hMkq÷Lkk LkSfLkk Mkøkkt, Vfehku, {wMkkVhku ðøkuhuLkku nf yËk fhku. yk íku {trÍ÷ Au ßÞkhu R{kLk ÓËÞ{kt ÃkuðMík ÚkkÞ Au. R{kLk ÓËÞ{kt «Mkhe òÞ Au. fwhykLk {SË yuf ¾kMk xku¤k {kxu Vh{kðu Au:

yk s ÷kufku Mkk[k R{kLkËkhku Au. su{Lkk økwýku WÃkh ðýoðkÞk Au. Ãkhtíkw íku xku¤wt su R{kLkLke ònuhkík íkku fhu Au AíkktÞ íkuykuLkk Ëe÷{kt R{kLk «MkÞwO LkÚke, Ëk¾÷ ÚkÞwt LkÚke. íkuykuLkk {kxu Vh{kðu Au fu íkuyku nfefe {ku{eLk LkÚke.

yLku ÷kufku{ktÚke yuðk Ãký Au suyku fnu Au fu y{u yÕ÷kníkyk÷k yLku yk¾uhíkLkk rËðMk WÃkh R{kLk ÷kÔÞk, òu fu íkuyku {ku{eLk LkÚke. (10) ¼÷kRLkku nwf{ fhðku yLku çkwhkRykuÚke hkufðwt ík{k{ {wMk÷{kLkkuLke Vhs Au fu {wMk÷{kLkku{ktÚke fkuR ¾kMk ÷kufkuLke (xku¤kLke)? ` su økkze yuf íkhV ¾wÕ÷k ðLk ðu hMíkkLkk fkLkqLkLkwt W÷t½Lk fheLku ík{k{ økkzeykuLke rðYØ [k÷u íkuLke Mkk{u çku «fkhLkku rðhkuÄ fhe þfkÞ Au. çk÷fu sYhe Au. yuf íkku yk Au fu çkÄe s økkzeyku ÃkkuíkkLke ÷kRx Mk¤økkðeLku yLku nkuLko ðøkkzeLku íku økkzeLke yk nhfíkLkku rðhkuÄ ÔÞõík fhu. çkeS íkhV xÙkrVf Ãkku÷eMkLkku {kýMk íkuLku Ëtz ÷økkðu. fwhykLku fhe{u Ãký ík{k{ {wMk÷{kLkkuLku y{úrçk÷ {yYV yLku LkÌk yrLk÷ {wLfh fhðkLkku nwf{ ykÃÞku Au. íkkfeË fhe Au. RhþkËu R÷kne Au :

ík{u çkuníkheLk WB{ík Aku. su ÷kufkuLke rnËkÞík {kxu ÃkuËk fhðk{kt ykðe Au. ík{u Mkkhk fkÞkuo fhðkLkku nwf{ ykÃkku Aku yLku çkwhkRykuÚke {LkkR fhku Aku. çkeS søÞkyu nwf{u R÷kne Au :

yLku ík{khk{kt yuf s{kík yuðe nkuðe òuRyu suyku Lkufe íkhV çkku÷kðu yLku Mkkhk fkÞkuo fhðkLkku nwf{ ykÃku yLku çkwhkRykuÚke hkufu. (11) ¾wËk Võík {w¥kfeykuLkk y{÷Lku s fçkq÷ fhu Au. íkku þwt ÷kufku{kt yuf òíkLke {kÞwMke ÃkuËk LkÚke Úkíke? yLku ÃkAe íkuyku òýeçkwSLku økwLkkn LkÚke fhíkk? ` fwhykLkuÃkkf{kt RhþkË Au fu :

¾wËk íkfðkðk¤kykuLkk y{÷kuLku fçkq÷ fhu Au. íkfðkLkk Ãký Ëhßò Au. yk s fkhýÚke fwhykLk{kt þçË y¥kfðk Ãký WÃkÞkuøk{kt ykÔÞku Au. su{fu RhþkËu R÷kne Au :

ík{khk{ktÚke ¾wËkLke LkSf ðÄkhu fkrçk÷u RÍTÍík íku Au su ðÄkhu ÃkhnuÍøkkh nkuÞ. Mkk{kLÞ heíku {k{q÷e ËeLkËkh ÔÞÂõíkyku Ãký íkfðkLkku yuf «fkh Ähkðíkk nkuÞ Au. økwLkunøkkh ÷kufku Ãký Úkkuzk ½ýk ytþu ftRf íkfðku íkku Ähkðíkk nkuÞ Au. Lknª íkku ¼÷kRLkwt yufÃký fk{ ytò{ Lk ykÃkík, yLku fkuRÃký økwLkkn fhðkÚke ÃkhnuÍ Lk fhík. çkeS heíku Mk{Syu íkku økðLko{uLx Võík ÞwrLkðŠMkxeLke rzøkúeLku fçkq÷ fhu Au. yuLkku yÚko yk Au fu Mkhfkhe Lkkufhe {kxu ÞwrLkðŠMkxeLke rzøkúe s {kLÞ Au. Ãkhtíkw yuðku {ík÷çk nhrøkÍ LkÚke fu çkeò yLÞ ÷kufku suyku çkeS yLÞ ÞwrLkðŠMkxeyku fu fku÷uòu{ktÚke rzøkúe «kÃík fhu Au íkuyku fþk fk{Lkk LkÚke? yÚkðk fk{Lkku nf LkÚke hk¾íkk? yÚkðk íku{ýu fkuR fk{ fÞwO íkku íkuykuLku fk{Lkwt {nuLkíkkýwt s LkÚke {¤íkwt. íku{Lke rzøkúe ÔÞÚko Au. Ãkhtíkw yk 19

çkkçkík yk «{kýu LkÚke. íku{Lke rzøkúe ÔÞÚko LkÚke. íku{Lku fk{ {¤u Au. íkuyku Ãký {nuLkíkkýwt {u¤ðe þfu Au. ºkeS çkkçkík yk Au fu y{÷Lke fwçkqr÷ÞkíkLkk Ãký Ëhßò nkuÞ Au. {y{q÷e «fkhLke fçkqr÷Þík, {wLkkrMkçk Mkò yLku ÃkAe fçkq÷, ½ýe s Mkkhe heíku fçkqr÷Þík ðøkuhu ðøkuhu. su{ fu yÕ÷kníkyk÷kLkku RhþkË Au :

ÃkAe íkuLkk ÃkhðhrËøkkhu íkuLku Mkkhe fçkqr÷ÞíkLke MkkÚku fçkq÷ fÞwO yLku íkuLku ¾qçkeLke MkkÚku ðÄkÞwO.

¾wËkÞk íkw fçkq÷ Vh{kð ©uc ËhßòLke fçkqr÷Þík. ({knu h{ÍkLkLkk rðËkÞ ÚkðkLke Ëwyk) Ëhuf ÔÞÂõíkLkku y{÷ íkuLke ÃkhnuÍøkkheLkk rnMkkçku fçkq÷ ÚkkÞ Au. yk s fkhýÚke fwhykLk{kt ðýoLk ÚkÞu÷ 20

Lkuf y{÷Lkku çkË÷ku (sÍk) ÔÞÂõík, íkuLkku y{÷ ðøkuhu þhíkku MkkÚku ÃkrhÂMÚkríkLkk yLkwYÃk swËku swËku Au. fux÷kf y{÷Lkku çkË÷ku çk{ýku Au. çku økýwt “ ” fux÷kf y{÷Lkku çkË÷ku ftR økýku Au, yLkuf økýku Au. fux÷kf y{÷Lkku çkË÷ku ËMk økýku Au.

fux÷kf y{÷kuLkku çkË÷ku MkkíkMkku økýku nkuÞ Au.

yÚkkoík íku{Lkk y{÷Lkwt áüktík íku ËkýkLkk (çkesLkk) suðwt Au. su{kt Mkkík çkkr÷Þku (fýMk÷ktzwtzk) ÃkuËk ÚkkÞ yLku ÃkAe Ëhuf fýMk÷k{kt (zwtzk) 100 Ëkýk nkuÞ. fux÷kf y{÷Lke sÍk(çkË÷ku) íkku ¾wËkLke Íkík rMkðkÞ fkuR òýíkwt s LkÚke. 21

ÃkAe fkuR LkVMk(ÔÞÂõík) LkÚke òýíkku fu íkuLke ykt¾kuLke Xtzf {kxu fR fR ðMíkwyku íku{Lkk {kxu AwÃkkððk{kt ykðe Au. yk íku{Lkk yk{k÷Lkku çkË÷ku Au su íkuyku fhíkk níkk. (12) ÔÞÂõíkLku ykMk{kLkLke rfíkkçkLke þwt sYhík Au? ` rðïLkk ík{k{ fkh¾kLkk ÃkkuíkkLke «kuzõxLke MkkÚku (ÃkkuíkkLke çkLkkðu÷e ðMíkw, {þeLk ðøkuhu) yuf ÃkwÂMíkfk Ãký ykÃku Au. íku{kt økúknf {kxuLke Mkq[Lkk, WÃkÞkuøkLke heík, Mk{s, ÷u¾Lk yLku r[ºk çktLku «fkhu nkuÞ Au. suÚke økúknfLku {þeLkLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ½ýe yLkwfw¤íkk hnu Au. yk ÃkwÂMíkfk fkuý ÷¾u Au? þwt íku rçkLksYhe Au? nhrøkÍ Lkne. þwt íku {þeLk{kt çkLkkðLkkh rMkðkÞ fkuR çkeS ÔÞÂõík{kt yk rfíkkçk ÷¾ðkLke ykðzík nkuÞ Au? Lkk, LkÚke nkuíke. yÕ÷kn ykÃkýLku ÃkuËk fhLkkhku Au. íkuýu 22

ykÃkýe hunLkw{kR {kxu-ykÃkýLku MkeÄku hMíkku çkíkkððk {kxu fwhykLk suðe rfíkkçk LkkrÍ÷ fhe Au. fkuR yLÞLku íkuLkk rðYØ fkÞËk ½zðkLkku nf LkÚke. fkhý fu RLMkkLkLku çkLkkðLkkh s òýu Au fu yk RLMkkLke {þeLk fR heíku [k÷ðwt òuRyu. yuLku fR heíku [÷kðwt òuRyu. íku òýu Au fu yk {þeLk {kxu þwt þwt {LkkR Au. fR fR ðMíkw yk RLMkkLk {kxu ykVík Mk{kLk Au.

þwt íku LkÚke òýíkku? suýu ÃkuËk fÞkuo (RLMkkLkLku) íku ½ýku s Mkwû{Ëþof, ÃkqhuÃkqhe ¾çkh hk¾Lkkhku Au. su ÷kufku yÕ÷knLkk fkLkqLkÚke {kU VuhðeLku RLMkkLkkuyu ½zu÷k fkLkqLkku WÃkh y{÷ fhu Au íku y ku L kw t áükt í k yu ð w t Au fu íku ft Ã kLkeLkk {køko Ë þo L kðk¤e [ku Ã kzeLku y÷øk hk¾eLku çkeòykuLke ÃkkMkuÚke yk {þeLkLku [÷kððkLkku íkhefku ÃkqAe hÌkk Au. 23

(13) þwt fhðwt òuRyu? suÚke SðLk{kt þktrík ÃkuËk ÚkkÞ. ` Mkqhyu nËeË{kt yÕ÷kníkyk÷k Vh{kðu Au :

su ík{khk nkÚk{ktÚke [k÷e òÞ íkuLkku yVMkkuMk Lk fhku yLku su {¤e òÞ íkuLkk WÃkh íkfççkwh Lk fhku. þwt ÔÞÂõík ykx÷ku çkÄku Mktíkwr÷ík ÚkR þfu Au? ykx÷e Mk{íkw÷k ò¤ðe þfu Au? ÷uðwt yLku ykÃkðwt, çktLku íkuLkk {kxu Mkh¾wt nkuÞ, çkhkçkh nkuÞ. nk, fu{ Lkrn! çkUfLkku yuf sðkçkËkh fuþeÞh yuf rËðMk ÷kufku ÃkkMkuÚke Lkkýkt ðMkq÷ ÷uðkLke sðkçkËkhe Mkt¼k¤u Au. çkeò rËðMku ÷kufkuLku ÃkiMkk ykÃkðkLke Vhs çkòðu Au. yk fuþeÞh Lk Lkkýkt ÷uðkLkk rËðMku ¾wþ ÚkkÞ Au Lk ykÃkðkLkk rËðMku htSËn ÚkkÞ Au, çku[uLk ÚkkÞ Au. fkhý fu íku òýu Au fu çktLku rËðMkku{kt íkuLke ÃkrhÂMÚkrík yuf y{kLkíkËkhÚke rðþu»k ftR LkÚke. (òu ykÃkýk SðLk{kt ykÃkýu ykðk ÚkR þfeyu íkku sYh ykÃkýk SðLk{kt þktrík ÃkuËk ÚkkÞ. LkVku-LkwfþkLk, {k÷-Ëki÷ík ykððkÚke ¾wþe 24

Lk sðkÚke øk{. çktËku ¾wËkLku [kníkku ÚkR òÞ íkku sYh yk nk÷ík ÃkuËk fhe þfu Au. yLkuf yðr÷Þk yÕ÷kn yLku çkwÍwøkkuoLkk SðLk{kt yk çkkçkíkLkk áüktíkLku ykÃkýu òuR þfeþwt. yLkwðkËf) xÙuõxhLkk xkÞh {kxu íkku ftR Vhf Ãkzíkku LkÚke, fu íkuLku Mkh¾e-MkÃkkx s{eLk WÃkh [÷kððk{kt ykðu fu ¾kçkz¾wçkz s{eLk WÃkh [÷kððk{kt ykðu. Ãkhtíkw MkkRf÷Lkk xkÞh WÃkh Vhf Ãkzu Au. Vq÷Lke zk¤e yuf [f÷eLkk çkuMkðkÚke nk÷e QXu Au Ãkhtíkw {kuxk ð]ûk Ãkh [f÷eLkwt çkuMkðwt íkuLku n÷kðe þfíkwt LkÚke. (xÙuõxhLkwt xkÞh ¾qçk s {sçkqík nkuÞ Au. ¾kçkz¾wçkz s{eLk íkuLkk WÃkh ftR yMkh ÃkuËk fhe þfíke LkÚke. ßÞkhu MkkRf÷Lkwt xkÞh Ãkkík¤wt, f{òuh nkuÞ Au. íkhík s Vkxe sþu, nðk Lkef¤e sþu. çkMk ynª yk s ðkík Au fu ykÃkýu ykÃkýwt R{kLkku-ÞfeLk yux÷wt {sçkqík çkLkkðeyu fu ™kýkt ykððk fu [k÷e sðkÚke, Lk yux÷e ¾wþe ÚkkÞ fu Lk yux÷ku øk{ ÚkkÞ fu ykÃkýwt SðLk Ëw:¾e ÚkR òÞ. SðLkLke þktrík nýkR òÞ. yLkwðkËf) nk, Lkuf ÷kufku suyku rðþk¤ ÓËÞ Ähkðu Au íku{Lkk WÃkh ykðe LkkLke LkkLke çkkçkíkku yMkhfkhf çkLkíke LkÚke. R{k{ nwMkiLk(y÷.) ykþqhkLkk rËðMku 25

ÍkunhLkk ð¾íku ßÞkhu fu MkUfzku íkehku yu{Lkk WÃkh VUfðk{kt ykðe hÌkk níkk, ð¤e ftR fux÷kÞ zk½ rË÷ WÃkh ÷køku÷k níkk. fwxwtçk-fçke÷ku ËkuMík rçkhkËhku, ¼kR, ¼ºkeòyku, yhu ÃkkuíkkLkk ÞwðkLk yLku {kMkw{ Lkkçkkr÷øk çkuxkykuLku ÃkkuíkkLke árü Mk{ûk fík÷ Úkíkk òuR [qõÞk níkk. Aíkkt Ãký æÞkLk yLku íkðßòun MkkÚku rË÷ ÷økkðeLku Lk{kÍ yËk fhu Au, ßÞkhu ykÃkýk {kxu LkkLkk{kt LkkLke íkf÷eV Ãký æÞkLk yLku íkðßòun nxe sðkLkwt fkhý çkLke òÞ Au. (14) RM÷k{{kt y{÷Lke fËh-®f{ík íkuLkk ðsLkLkku ykÄkh rLkGÞík WÃkh Au. íkku ÃkAe íkuLke fçkqr÷ÞíkLku yÕ÷knLke LkÍËefe yLku r÷Õ÷krnÞík MkkÚku fu{ òuzðk{kt ykðu Au? ` Võík RM÷k{{kt s Lkrn çk÷fu ËwrLkÞkLkk çkeò ûkuºkku{kt Ãký y{÷Lke fËh-®f{ík rLkGÞík MkkÚku MktçktÄ Ähkðu Au. áüktíkYÃku : zkìõxh Ãký RLMkkLkLkk þhehLku [ehu Au yLku yuf zkfw Ãký n{÷ku fheLku ykË{eLkk þheh WÃkh Í¾{ ÷økkðu Au. Ãkhtíkw zkìõxhLkwt Í¾{ ÷økkððwt RLMkkrLkÞíkLke r¾Ë{ík Au ßÞkhu zkfwLkwt f]íÞ Íw÷{ Au. 26

ykÃkýe yk [[ko rLkGÞík WÃkh ÚkR. ÔÞÂõíkLkk y{÷Lke ®f{ík íkuLke rLkGÞík WÃkh Au. nðu fwçkqr÷ÞíkyÕ÷knLke LkÍËefe yLku r÷Õ÷krnÞík, yk þwt Au? íku çkkçkík Mk{Syu fu yuf ÔÞÂõíkLke rLkGÞík Mkkhe nkuðk Aíkkt fwçkqr÷Þík {kxu RÏ÷kMk, r÷Õ÷krnÞík MkkÚku íkuLkk y{÷Lku þk {kxu òuzðk{kt ykðu Au? Ëkõíkh suLke rLkGÞík ËËeoLkwt ykuÃkhuþLk fheLku íkuLku Mkkhku fhðkLke Au, Ãkhtíkw Ëkõíkh ÃkiMkkLku s ÃkkuíkkLkku {fMkË çkLkkðeLku fk{ fhu Au. ßÞkhu çkeòu Ëkõíkh ÃkiMkkLku {fMkË LkÚke çkLkkðíkku. ËËeoLku Mkkhku fhðk{kt yÕ÷knÚke LkÍËefe þkuÄu Au. íkuLkku ¾kr÷MkþwØ {fMkË ËËeoLke òLk çk[kððkLkku Au. {ík÷çk yk Au fu Ëhuf fkÞo fhðk ÃkkA¤Lkku {fMkË-æÞuÞ suðku nkuÞ íkuðe íku y{÷Lke fwçkqr÷Þík Au. yk çkkçkíkLku ykÃkýu çkeò yuf á»xktík îkhk Mk{Syu. yuf ø÷kMk ÃkkýeLku ºký ÔÞÂõíkyku íkhV Ähðk{kt ykðu Au. yuf {kýMk yux÷k {kxu Ãkkýe LkÚke ÷uíkku fu íkuLku íkhMk LkÚke. çkeòu {kýMk yux÷k {kxu LkÚke Ãkeíkku fu íku {kýMk Lkkhks Au. ºkeòu {kýMk yux÷k {kxu LkÚke Ãkeíkku fu íkuLke çkksw{kt Q¼u÷ku [kuÚkku {kýMk ÃkkuíkkLkkÚke ðÄkhu 27

íkhMÞku Au. íku yu{ RåAu Au fu yk Ãkkýe íkuLku ykÃke Ëuðk{kt ykðu. WÃkhkuõík ºkýu {kýMkku Ãkkýe Lk ÃkeLkkhkyku{ktònuh{kt íkku Mkh¾k-Mkh¾k Ëu¾kÞ Au. Ãkhtíkw íku{Lkku {fMkË swËku swËku Au. Ãkkýe Lk ÃkeðkLkwt, ºkeS ÔÞÂõíkLkwt fkhý ½ýwt W¥k{ Au. çkeòLkk {kxu yu Ãkkýe LkÚke Ãkeíkku. ËhufLkku {fMkË swËku swËku Au. íkuÚke ËhufLkk y{÷Lke ®f{ík swËe swËe Au. [÷ýe Lkkuxku-fhLMke{kt Ãký yMk÷e Lkf÷e nkuÞ Au. yMk÷e fhLMke Lkkux{kt yuf Äkøkku nkuÞ Au su ð[{kt nkuÞ Au, su Lkf÷e{kt LkÚke nkuíkku. yk s «{kýu Ëhuf RçkkËík{kt, Ëhuf y{÷{kt yuf {sçkqík hMMke ¾wËk yLku çktËk ðå[u nkuÞ Au. òu æÞuÞ, LkÍËefe yLku r÷Õ÷krnÞíkLke hMMke Lk nþu íkku ¾wËk yLku çktËk ðå[uLkku MktçktÄ s fÃkkR sþu. íkuLkku y{÷ fçkq÷ Lknª ÚkkÞ. (15) þwt Lkuf fkÞkuoLkku çkË÷ku ËMk økýku nkuÞ Au? ` fwhykLk {SË{kt RhþkË Au fu :

su fkuR Ãký Lkuf fkÞo ÷RLku ykðþu íkuLku ËMk økýku çkË÷ku ykÃkðk{kt ykðþu. ynª WÃkhkuõík ykÞík{kt yuf {n¥ðLkku {wÆku árüMk{ûk hk¾ðkLkku Au. su fkuR rfÞk{ík{kt Lkuf y{÷ MkkÚku ÷RLku ykðþu íkuLkku çkË÷ku ËMk økýku Au. yk «{kýu LkÚke fu suýu ËwrLkÞk{kt fkuR Lkuf y{÷ fÞkuo nkuÞ íkuLku ËMk økýku çkË÷ku ykÃkðk{kt ykðþu. fkhý fu fkuR Mkk{kLkLku íkuLkk ÞÚkkÞkuøÞ MÚk¤ MkwÄe ÷R sðkLkwt ¼kzwt {¤u Au Ãkhtíkw ÷R sLkkhu Mkk{kLkLku hMíkk{kt s fkuR søÞkyu Lkfk{ku fhe LkkÏÞku, {qfe ËeÄku, çkøkkze LkkÏÞku íkku ÃkAe íku ÔÞÂõík ftRÃký çkË÷kLku Ãkkºk hnuíkku LkÚke. ½ýkt çkÄk Lkuf fkÞkuo Ëu¾kð{kt ykÃkýLku ½ýkt s MkwtËh Ëu¾kíkkt nkuÞ Au, Ãkhtíkw íku fkÞkuo Ãkqýoíkk MkwÄe ÃknkU[u íku Ãknu÷kt s ykVíkkuLkku rþfkh ÚkRLku yuLkku æÞuÞ «kÃík fhe þfíkkt LkÚke. ykÃkýu ÷kufku y{qf Lkuf fkÞkuoLku Ëu¾kð ¾kíkh þY fhe ËRyu Aeyu. ykÃkýe rLkGÞík Ãký ¾k{eÞwõík nkuÞ Au. R÷kne {fMkËÚke íku fkÞo ¾k÷e nkuÞ Au, yÚkðk fkuR fkÞoLke þYykík íkku Mkkhk æÞuÞLku {kxu fhe nkuÞ Ãkhtíkw fkÞo ÃkqýoíkkLku ykhu ÃknkU[u íku ËhBÞkLk{kt økwYh yLku íkfççkwh{kt ykðe sRyu Aeyu. Lkuf fk{{kt ÃkkuíkkLke ÃkMktËLkwt-ÃkkuíkkLku 29

Vkðíkwt fhíkk ÚkR sRyu Aeyu, íkku ÃkAe yk Lkuf fkÞoLkku çkË÷ku yÕ÷knLku íÞkt ËMk økýku {¤íkku LkÚke. yÚkðk fku R Lku f fkÞo Mkt Ã kq ý o fÞko ÃkAe ÔÞÂõík fku R yu ð k økw L kkn{kt VMkkR òÞ fu su L kk fkhýu íku L kku Lku f y{÷ Lkfk{ku - ÔÞÚko ÚkR òÞ Au . WÃkhkuõík ºkýu áüktíkku ÃkAe Ãký íku Lkuf fkÞo Ãkqýo ÚkR økÞwt. Ãkhtíkw íku íkuLkk {fMkË MkwÄe LkÚke ÃknkUåÞwt suÚke íkuLke fkuR ®f{ík hnuþu Lkrn. íkuÚke s fwhykLku yk{ s LkÚke fÌkwt fu su Lkuf fkÞo fhþu íkuLkk fkÞoLkku ËMk økýku çkË÷ku ykÃkðk{kt ykðþu, Ãkhtíkw fwhykLk MÃkü heíku yk{ fnu Au fu su ÔÞÂõík rfÞk{íkLkk rËðMku Lkuf fkÞo ÷RLku nksh Úkþu, íkuLku ËMk økýku çkË÷ku ykÃkðk{kt ykðþu. {Lk òy rçk÷ nMkLkíku. (16) ykÃkýu {kuíkÚke þk {kxu zheyu Aeyu? ` zÙkRðh LkuþLk÷ nkRðu WÃkh økkze [÷kðíke ð¾íku Lke[uLkk Mktòuøkku{kt ®[íkkøkúMík Ëu¾kÞ Au. Lke[uLke ÃkrhÂMÚkríkyku{kt yuLku ÃkhuþkLke ÃkuËk ÚkkÞ Au. zh¾kuV yLkw¼ðu Au. íkuLke ÃkkMku çk¤íký Lk nkuÞ yÚkðk fkuR økuh 30

fkLkqLke ðMíkw ÷RLku síkku nkuÞ yÚkðk sux÷e MÃkezÚke økkze [÷kððkLke {tsqhe Au íkuLkk fhíkkt ðÄkhu íkus hVíkkhÚke økkze [÷kðíkku nkuÞ, yÚkðk hMíkku ¼q÷e økÞku nkuÞ yÚkðk ßÞkt sR hÌkk Au íÞkt yuLkk hnuðk-s{ðk {kxu ÞkuøÞ ÔÞðMÚkk Lk nkuÞ yÚkðk íkuLkk n{MkVh MkkÚkeyku ½ýkt s Lkk÷kÞf nkuÞ. òu ÔÞÂõíkyu ÃkkuíkkLkk {]íÞw ÃkAeLkk sYhe Mkk{kLkLke ÔÞðMÚkk fhe nkuÞ. fkuR fçkehk økwLkkyku{kt Lk VMkkÞku nkuÞ, yLku hMíkku Ãký òýíkku nkuÞ, ð¤e {trÍ÷ WÃkh ÃknkU[e þktríkLkku ïkMk Ãký ÷eÄku nkuÞ, ÔÞðMÚkk çkhkçkh fhe nkuÞ, MkkÚkeËkhku Ãký Lkuf nkuÞ íkku ÃkAe íkuLku Lk ÃkhuþkLke Úkþu, Lk çku[uLke Úkþu. íkuLku {]íÞwLkku zh Mkíkkðþu Lkrn. (17) fux÷ef Ëwykyku fu{ fçkq÷ Úkíke LkÚke? ` ¾kMk «fkhLkwt Wå[ õðkìr÷xeLkwt ÃkuxÙku÷ nðkR snkÍ {kxu sYhe nkuÞ Au. òu ykðk ©uc «fkhLkk ÃkuxÙku÷Lke søÞkyu zeÍ÷Lke r{÷kðxðk¤k fu yLÞ rLkBLk «fkhLkwt ÃkuxÙku÷ xktfe{kt Lkk¾e ËeÄwt íkku nðkR snkÍ ÃkhðkÍ fhþu Lkrn, Wzþu Lkne. yk s heíku íku ÷kufkuLke Ëwyk fçkw÷ Úkíke LkÚke, suyku Ãkkf yLku n÷k÷ hkuÍeLke søÞkyu

su yu{ RåAu Au fu íkuLke Ëwyk fçkq÷ ÚkkÞ, íku ÃkkuíkkLke ykðfLkk fkur¤Þk Ãkkf-n÷k÷ çkLkkðu. íku rMkðkÞ Ëwyk Ãký {ktøkLkkhLke ÃkkuíkkLke ¼÷kR MkkÚku Mktøkík nkuÞ. ykÃkýe ½ýe çkÄe Ëwykyku ykÃkýk {kxu VkÞËkfkhf nkuíke LkÚke. ykÃkýu íkku íkuLku ykÃkýk {kxu ¼÷e Mk{SLku s ík÷çk fhíkk nkuRyu Au. suÚke yÕ÷kn íkuLku fçkq÷ LkÚke Vh{kðíkku. (18) rfíkkçkku{kt ½ýeçkÄe Ëwykyku Lkf÷ ÚkÞu÷e Au. þwt ¾wËk yu{ RåAu Au fu y{u Ëhuf ð¾íku Ëwyk s {ktøkíkk hneyu? ` yk ðkík{kt fkuR þtfkLku MÚkkLk LkÚke, rfíkkçkku{kt yøkrýík, yMktÏÞ Ëwykyku Lkf÷ ÚkÞu÷ Au. áüktíkYÃku {hnw{ þi¾ yççkkMk fwB{eLke «ÏÞkík rfíkkçk {Vkíkenw÷ rsLkkLk{kt ð»koLkk ík{k{

nhk{ yÚkðk LkrsMk røkÍk ¾kÞ Au. rhðkÞík{kt Au fu :

(rçknkY÷ yLkðkh ¼køk-90 Ãkus 373)

{rnLkkyku L ke yLku Ëhu f {rnLkkLke Ëhu f íkkhe¾kuLke yLku {rnLkkLkk ík{k{ rËðMkkuLkk ík{k{ Mk{ÞkuLke ¾kMk Ëwykyku ÷¾kÞu÷e Au. Ãkhtíkw yk ðkíkLkku yk {ík÷çk LkÚke Úkíkku fu ¾wËk ykÃkýLku Ëhuf Mk{Þu Ëhuf ½zeyu Ëwyk{kt ÷køke hnuðkLkku nwf{ ykÃku Au. yk ðkíkLku ykÃkýu yuf áüktík îkhk Mk{Syu. ßÞkhu ykÃkýu MkVh {kxu Lkef¤eyu Aeyu, {kLkku fu çkMk MxuLz WÃkh økÞk, íÞkt Ëhhkus hkík-rËðMk Ëkuzíke 24 f÷kf {kxuLke çkMkkuLkku «kuøkúk{ ÷¾u÷ku nkuÞ Au. yuf çkMk Lkð ðkøÞu, çkeS çkMk Mkkzk Lkð ðkøÞu ºkeS çkMk ËMk ðkøÞu- yk heíku y™uf çkMkku fkuRLku fkuR søÞkyu síke nkuÞ Au. íkuLkk Mk{ÞkuLke LkkUÄ nkuÞ Au. ykÃkýLku {kVf ykðíke çkMk ykÃkýu Ãkfze ÷Ryu Aeyu. yk s «{kýu huÕðu MxuþLk WÃkh økkzeykuLkk Mk{Þku 24 f÷kf {kxuLkk LkkUÄu÷k nkuÞ Au. yzÄkt yzÄkt f÷kfLkk ytíkhu Ëkuzíke økkzeLkk «kuøkúk{ku ÷¾kyu÷k nkuÞ Au. íkuLkku {ík÷çk yk nhrøkÍ LkÚke Úkíkku fu ykÃkýu Ëhuf økkze{kt Ëhuf Mk{Þu MkVh fheyu. yk ðkík þõÞ Ãký LkÚke. Ãkhtíkw su ÔÞÂõíkLku su økkze íkuLkk Mktòuøkku «{kýu çkuMkíke 33

ykðíke nkuÞ íku ÔÞÂõík íku økkzeLkku íku Mk{Þ{kt WÃkÞkuøk fhu Au. çkÄk s ÷kufku çkÄk s ÷¾u÷k Mk{Þku WÃkh MkVh fhe þfíkk LkÚke. yk s áüktík nðkR snkÍkuLke ^÷kRxTMkLku Ãký ÷køkw Ãkzu Au. huÕðu Mk¥kkðk¤k fu çkMk MxuþLkLkk Mkt[k÷fku yLku nðkR ^÷kRxTMk WzkzLkkhkykuLkwt yzÄk yzÄk yLku f÷kf f÷kfLkk ytíkhu [kuðeMk f÷kfLkwt xkR{xuçk÷ {wMkkVhkuLku yk ðkíkLkwt Mkq[Lk fhu Au fu ík{khk {kxu Ëhuf Mk{ÞLke Mkøkðz íkiÞkh Au. su Mk{Þ ík{Lku ÞkuøÞ ÷køku íku Mk{ÞLke rxfex ¾heËe MkVh fhku. fËk[ ËwykLkku {k{÷ku Ãký yk s «{kýuLkku nkuÞ fu su ÔÞÂõík, su ½zeyu, su Mk{Þu ¾wËkLke Mkk{u nksh ÚkR {wLkkòík yLku Ëwyk fhðkLkku RhkËku fhu íkku íku ¾kMk Mk{ÞLke Ëwyk {kusqË Au. íku rMkðkÞ íku Ëwykyku su ½ýe LkkLke LkkLke Au. òu ÔÞÂõík íkuLku {kuZu ÞkË fhe þfíkku nkuÞ íkku {kuZu ÞkË fhe ÷u yLku ÃkkuíkkLkwt ËhhkusLkwt fkÞo fhíkkt fhíkkt yÕ÷knLke ÞkË Ãký [k÷w hk¾e þfu, íkku fkuR ðktÄku LkÚke. 34

(19) RLMkkLkLke rsLËøkeLke ¼÷e çkwhe ½xLkkyku þwt yÕ÷kn íkhVÚke Au? `

{k yMkkçkf r{Lk nMkLkríkLk Vr{LkÕ÷knu ð{k yMkkçkf r{Lk MkGÞuyríkLk Vr{Lk LkVMkuf. ík{khk MkwÄe su ftR ¼÷kR yLku ¾qçke ÃknkU[u Au íku yÕ÷kn íkhVÚke Au yLku su ftR çkwhkR ÃknkU[u Au, MðÞt ík{khe ÃkkuíkkLkk íkhVÚke Au. Ãk]ÚðeLkku økku¤ku yuf MkkÚku çku Ãkrh¼ú{ý fhu Au. yuf íkku íku ÃkkuíkkLke Ähe WÃkh 24 f÷kf{kt yuf yktxku økku¤ økku¤ Vhu Au yLku çkeswt íku ÷øk¼øk 265 rËðMkÚke Úkkuzwtf ðÄkhu sux÷k Mk{Þøkk¤k{kt MkqÞoLke ykMkÃkkMk Ãký Vhu Au. yk{ Ãk]Úðe yuf MkkÚku çku økrík fhu Au. suLkk fkhýu hkík-rËðMk ÚkkÞ Au. yLku Éíkwyku Ãký çkË÷kÞ Au. Ãk]ÚðeLkku su ¼køk MkqÞoLke Mkk{u ykðu Au íÞkt rËðMk ÚkkÞ Au. yLku su 35

¼køk MkqÞoLke W÷xe rËþk{kt òÞ Au íÞkt hkík nkuÞ Au. Ãk]ÚðeLkk su ¼køk{kt ysðk¤wt nkuÞ Au íku ¼køk MkqÞoLku fkhýu Au yLku su ¼køk{kt ytÄkYt nkuÞ Au íku Ãk]ÚðeLkk ÃkkuíkkLkk fkhýu Au. yÕ÷kn hççkw÷ RÍTÍíku ÿkûk ÃkuËk fhe RLMkkLkLkk ¾kðk {kxu, Ãkhtíkw RLMkkLkkuyu íku{ktÚke yuðe þhkçk çkLkkðe su nòhku çkwhkRykuLkwt {q¤ Au. nòhku çke{kheyku yLku yfM{kíkku yLku økwLkknku yk þhkçkLkk fkhýu Ãk]Úðe WÃkh MkòoÞ Au. yÕ÷kn hççkw÷ RÍTÍíku ykÃkýLku þkherhf þÂõík ykÃkýk ÃkkuíkkLkk WÃkÞkuøk {kxu ykÃke Au. yk þÂõík-Lkuy{íku ¾wËkLkku çkuníkh WÃkÞkuøk fhðkLke søÞkyu RLMkkLkku íkuLkku WÃkÞkuøk f{òuh ÷kufku WÃkh Íw÷{ fhðk{kt fhu Au. f[zkÞu÷k økheçk ðøkoLku Mkíkkððk{kt þÂõík ðkÃkhu Au. yÕ÷knu ykÃkýLku y¬÷ ykÃke Au. y¬÷Lke Lkuy{íkLkku WÃkÞkuøk fheLku ykÃkýu yÕ÷knLke {yhuVík nkrMk÷ fheyu. sÒkíkLkk Ëhßòyku {u¤ðeyu. Ãkhtíkw RLMkkLkkuyu yk y¬÷Lke çkuníkheLk Lkuy{íkLkku øk÷ík WÃkÞkuøk fheLku ne÷k-çknkLkk-Vhuçk-ÄkufkçkkS îkhk ÷kufkuLku LkwfþkLk ÃknkU[kzðkLkwt þY fÞwO. íkuÚke s yÕ÷kníkyk÷k Ãkkuíku Vh{kðu Au fu su ¾wËk íkhVÚke Au íku Lkufe yLku ¾qçke Au. Ãkhtíkw 36

çkwhkRyku MðÞt RLMkkLkkuyu ÃkuËk fhu÷e ðMíkw Au. su RLMkkLkkuÚke s çknkh ykðe Au. (20) Lk{kÍ RLMkkLkLku çkwhkRykuÚke çk[kðu Au. su{ fu fwhykLk{kt Au íkku ÃkAe Lk{kÍeykuLku ykÃkýu økwLkknku{kt VMkkyu÷k fu{ òuRyu Aeyu? ` íku çkes su ytËhÚke ¾k÷e nkuÞ, íku çkes fËe Qøke þfíkwt LkÚke, Akuz çkLkíkku LkÚke. òu Lk{kÍ rË÷kurË{køkLke nkshe-æÞkLk yLku íkðßòun MkkÚku ÃkZkÞ íkku íku Lk{kÍ sYh RLMkkLkLkk {kxu økwLkknkuLke ËqheLkku Mkçkçk çkLku Au, Lknª íkku nkuXku yLku f{hLke nhfík{kt íkku fkuR s yMkh LkÚke. Mfq÷ yLku fkì÷us{kt yÇÞkMk fheLku rðãkÚkeoLkwt yuLke fûkkLkwt Míkh Ÿ[w ykðu Au. rðãkÚkeoLkk RÕ{Lkwt Äkuhý-yuLke fûkkLkwt ÷uð÷ ðÄu Au. Ãkhtíkw yk ðkíkLkku yÚko yk LkÚke Úkíkku fu Mfq÷ fkì÷us{kt síkk çkÄk s rðãkÚkeoykuLkk RÕ{Lkwt Míkh Ÿ[w ykðe s òÞ. Mfq÷ fkì÷us{kt Ëk¾÷ íkku ÚkR òÞ, ÃkAe {unLkík Lk fhu, ðøkkuo{kt æÞkLk Lk ykÃku, ykðkhkøkËeo fhu, íku þwt ¾kf RÕ{ þe¾ðkLkku níkku! Mfq÷ yLku fkì÷uòu [ku¬Mk RÕ{e fuLÿku Au. þhík Au fu Ãkqhe fkurþþ fheLku rðãkÚkeo yÇÞkMk fhu. Mfq÷ku{kt yLku çknkh Mkk[u s rðãkÚkeo Mkk[k 37

yÚko{kt rðãkyÚkeo, rðãk {u¤ððk {kxu s MkòoÞu÷ku çkLkeLku hnu, Mfq÷kuLkk fkÞËk fkLkqLkLke [wMíkeÚke ÃkkçktËe fhu íkku sYh íku ¿kkLke çkLkþu s. íkuLku VkÞËku Úkþu s. Lk{kÍ Ãký íkuLkk WMkq÷ yLku þhíkku MkkÚku yËk fhðk{kt ykðu íkku sYh íku RLMkkLkkuLku çkwhkRykuÚke hkufu Au.

çkuþf Lk{kÍ çkwhkRykuÚke hkufu Au. (Mkq. yLfçkqík yk. 45)

çkeS yuf æÞkLkÃkqðof ðkík yk Ãký Au fu Lk{kÍe fËef fËef fkuR økwLkkn fhe Lkk¾u Au. íku òu Lk{kÍ Lk ÃkZíkku nkuÞ íkku ðÄkhu økwLkknku{kt VMkkR sðkLkku Mkt¼ð Au. fkhý fu yk s Lk{kÍe ÃkkuíkkLke Lk{kÍLku Mkne yLku Mkk[k yÚko{kt ¾wËkLke RçkkËík çkLkkððk {kxu {sçkqh Au. çk÷fu yk çkkçkík íku fkurþþ Ãký fhíkku s nkuÞ Au. áüktík YÃku ÃkkuíkkLkk þheh, Ãkkuþkf yLku {fkLkLku Ãkkf-MkkV hk¾ðwt, MkkÚku ykðku ÏÞk÷ hk¾ðk WÃkh Ãký {sçkqh Au fu íku økMçke Lk nkuÞ, fkuRLkwt AeLkðe ÷eÄu÷wt fu [kuheLkwt Lk 38

nkuÞ. ÃkkuíkkLke Lk{kÍLku Mknen fhðk {kxu Lk{kÍeLkwt rË÷ ykx÷wt rð[khðk WÃkh {sçkqh Au. suÚke Lk{kÍeLkwt Lk{kÍLkk ynfk{ yLku {Mkkyu÷Lke ÃkkçktËe íkhV sðwt yuLku sYhÚke ¾kuxkt fkÞkuo yLku økwLkknku íkhV síkku hkufþu. suðe heíku MkVuË fÃkzkt ÔÞÂõíkLku Äq¤ðk¤e Vþo fu s{eLk Ãkh çkuMkíkkt hkufu Au. MkËtíkh ¾hkçk ÚkR sþu. ßÞkhu fk¤k fÃkzktðk¤ku Äq¤ðk¤e søÞk WÃkh çkuÄzf çkuMke sþu. Lk{kÍe økwLkku fhíkkt ¾[fkx yLkw¼ðþu, þ{o yLkw¼ðþu. (21) su søÞkyu y{ú rçk÷ {yYV yLku LkÌk yrLk÷ {wLfh yMkhfkhf Lk çkLku, fk{ Lk fhu íÞkhu ykÃkýu þwt fhðwt òuRyu? ` y{ú rçk÷ {yYV yux÷u ¼÷kRLkku nwf{ fhðku yLku LkÌk yrLk÷ {wLfh yux÷u çkwhkRÚke hkufðwt. «Úk{ íkku Mk{òðeLku yk fkÞo fhðk{kt ykðu íkku ÔÞÂõík Mk{S òÞ, yuðe þõÞíkkLku Lkfkhe Lk þfkÞ. yÕ÷kn íkyk÷kyu ßÞkhu nÍhík {qMkk(y÷.)Lku rVhykuLkLke ÃkkMku y{ú rçk÷ {yYVLkku nwf{ ÃknkU[kzðkLkwt fÌkwt- rVhykuLkLku Mk{òððkLkwt fÌkwt íÞkhu nÍhík {qMkk(y÷.)yu ÃkkuíkkLkk ¼kR nkYLkLku ÃkkuíkkLke MkkÚku ÷R sðkLke Ëh¾kMík fhe. 39

yuf ð¾ík Mk{òððkÚke yMkh Lk ÚkkÞ íkku ðkhtðkh Mk{òððwt òuRyu. íku Ãký swËe swËe heíku, swËkt swËkt áüktíkku îkhk Mk{òððwt òuRyu. ßÞkhu fkuR ÷kfzwt fwnkzeLkk yuf ÍxfkÚke LkÚke Vkxíkwt íÞkhu ðkhtðkh íku s søÞkyu ½k fhðku Ãkzu Au. fwhykLkLkwt ðýoLk Au fu y{u y{khe ðkíkkuLku swËe swËe heíku yLkuf áüktíkku îkhk Mk{òðeyu Aeyu, suÚke ÷kufkuLke Mk{s{kt ykðu :

yLku y{u fwhykLk{kt Ëhuf ðkík y™uf heíku ðýoðe ËeÄe Au. (Mkq. çkLke RMkhkR÷, yk. 41)

ºkeS ðkík yk Ãký þõÞ Au fu y{khe þi÷e-ÃkØrík çkhkçkh Lk nkuÞ fkhý fu y{ú rçk÷ {yYV yLku LkÌk yrLk÷ {wLfh fhðk {kxuLkk Ãký fux÷kf fkÞËk fkLkqLk Au. fux÷ef þhíkku yLku 40

fux÷kf rMkØktíkku Au. Ëhuf çkwhkRLke MkkÚku ÔÞÂõíkyu íku çkwhkR su «fkhLke Au íku «fkhu rLkÃkxðwt òuRyu. áüktíkYÃku fËef ykÃkýk Ãkkuþkf WÃkh f[hkuÄq¤ ðøkuhu ÷køke òÞ Au. fkuR ð¾ík fk¤e {Uþ(fk÷f) ÷køke òÞ Au. fÃkzkt WÃkh òuhÚke ÍkÃkx {khðkÚke f[hku-Äq¤ ðøkuhu MkkV ÚkR òÞ Au. fÃkzwt yLku nkÚk Ãký MkkV ÚkR òÞ Au. Ãkhtíkw òu fk¤e {Uþ(fk÷f) ÷køku÷e nkuÞ, yuLku òu nkÚk ðzu ÍkÃkx {khðk sRþwt íkku Lk Võík nkÚk ¾hkçk Úkþu çk÷fu fk÷f ykÃkýk ÃkkuþkfLku ðÄkhu ¾hkçk fhe Lkk¾þu, ¾{eMk Ãkh Vu÷kR sþu. VkÞËk fhíkkt LkwfþkLk ðÄkhu Úkþu. {kxu fk÷f fkZðk {kxu nkÚk ðzu ÍkÃkx Lk {khíkkt Vqtf ðzu Wzkzðe Ãkzþu. íkku ¾{eMk Ãký ðÄkhu ¾hkçk Lknª ÚkkÞ yLku fk÷f Ãký Qze sþu yÚkðk fk÷f fkZðk {kxu fk÷f ÷køku÷k ¼køkLku Akuze íkuLke çktLku MkkRzLkk [kuÏ¾k ¼køkLku Äe{u Äe{u Íkxf ykÃkðkÚke fk÷f Qze sþu. Lk fÃkzwt ðÄkhu ¾hkçk Úkþu, Lk nkÚk çkøkzþu. íkku økwçkkh-Äq¤Lku Ëqh fhðk nkÚk {khðk{kt ykðu Au. yLku fk÷fLku MkkV fhðk Vqtf {khðk{kt ykðu Au. íkku Ëhuf ¾hkçkeLku- Ëhuf çkwhkRLku íkuLke ¾kMk ÃkØrík îkhk hkufðk{kt ykðu Au. 41

yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kðu Au fu Ëhuf ½h{kt íkuLkk ËhðkòÚke Ëk¾÷ Úkkyku. [kuÚke ðkík ÷kufkuLku LkkòRÍ yLku çkwhe ðkíkkuÚke hkufðk {kxu. fux÷ef ð¾ík, su íku fkÞkuoLkku n÷k÷ hMíkku þkuÄðku Ãkzu Au suÚke ÷kufku çkwhkRðk¤ku hMíkku Akuze n÷k÷ yLku Mkne hMíku ÃkkuíkkLke sYhík Ãkqýo fhu. nÍhík ÷qík(y÷.)yu òuÞwt fu fku{ ÃkkuíkkLkk {nu{kLkku MkkÚku çkwY f]íÞ fhðk RåAu Au íÞkhu ykÃku Vh{kÔÞwt: nwt ík{khe MkkÚku {khe çkuxeykuLke þkËe fhkððk íkiÞkh Awt. Ãkhtíkw {nu{kLkkuLke MkkÚku ykðku çkwhku ÔÞðnkh Lk fhku. nwt ík{khk {kxu n÷k÷ hMíkku ¾ku÷e ykÃkwt Awt. suÚke ík{u økwLkkn{kt Lk Ãkzku.

yk y{khe Akufheyku ík{khk {kxu ðÄw ÃkkfeÍk Au. ¾wËkÚke zhku yLku {nu{kLkkuLke çkkçkík{kt þh®{Ëk Lk fhku. 42

({khe çkuxeyku yÚkðk y{khe çkuxeykuÚke {ík÷çk Mk{ks MkkuMkkÞxeLke- fku{Lke Ëefheyku. Lk fu nÍhík ÷qík(y÷.)Lke ÃkkuíkkLke çkuxeyku. fkhý fu Lkçke nkuðkLke heíku WB{íkLke Akufheyku LkçkeLke çkuxeyku s økýkÞ. ð¤e ykÃk ÃkkuíkkLke fku{Lkk Lkçke níkk íkuÚke þkËe-rLkfkn fhe ykÃkðkLke sðkçkËkhe Ãký ykÃkLke s økýkþu.) (22) yksLkk s{kLkk{kt rðïLkk yLÞ Ëuþku MkkÚku MktçktÄku fu¤ÔÞk ðøkh SðLk ÔÞðnkh {w~fu÷ çkLku Au çk÷fu Awxfku s LkÚke. ykðe ÃkrhÂMÚkrík{kt ykÃkýu “÷kþhfeÞk ð ÷køkhçkeÞk” Lkk Lkkhk fuðe heíku ÷økkðe þfeyu Aeyu? ` ÷kþhfeÞk ð ÷køkhçkeÞkLkku yÚko ÚkkÞ Au Lk Ãkqðo Lk Ãkrù{. yux÷u fu Lk hrþÞk Lk y{uhefk. yk LkkhkykuLkku {ík÷çk yk Au fu y{u y{khe nwfw{íkLke Ãkku÷eMke{kt Ãkqðo fu Ãkrù{ MkkÚku òuzkÞu÷k LkÚke. Lk íkku y{u fkuR MkwÃkh Ãkkðh þÂõíkLke Mkk{u nkÚk Vu÷kðeLku Q¼k hneþwt Lk íkku íku{Lkk fË{ku{kt Ãkzeþwt fkhý fu Ãkqðo yLku Ãkrù{ çktLku ½kíkf, yíÞtík LkwfMkkLkfkhf, ¾tzLkkí{f çke{kheyku Au. yu{LkkÚke çk[ðwt sYhe Au. Ãkqðo yux÷u hrþÞk - yuf Mk{ÞLke MkqÃkh Ãkkðh þÂõík yLku Ãkrù{ yux÷u y{uhefk. 43

çktLku RhkLkÚke Ãkqðo-Ãkrù{{kt s Au. Ãkhtíkw RÕ{, nwÒkh, yLkw¼ðku ðøkuhu{kt fkiþÕÞ {u¤ððk {kxu Ãkqðo fu Ãkrù{Úke {ík÷çk y{uhefk fu hrþÞkÚke ÷k¼ QXkððk{kt fkuR ðktÄku LkÚke. yuf nËeMk{kt Au fu Ãkuøktçkhu RM÷k{u Vh{kÔÞwt:

RÕ{ nkrMk÷ fhku ÃkAe ¼÷u øk{u íkux÷u Ëqh [eLk Ãký fu{ Lk sðwt Ãkzu. (ðMkkyu÷w~þeyk ¼køk-27 Ãkus Lkt. 27)

Ãkqðo yLku Ãkrù{Úke ykÃkýu RÕ{, nwÒkh, f¤kfkheøkhe, rð¿kkLk xufLkku÷kuS ðøkuhuÚke VkÞËku QXkððku Au. yk çkÄkLke ykÃk-÷u Ãký fhðe Au. Mkkhk MktçktÄku hk¾eLku íku{Lke MkkÚku ðuÃkkh-Wãkuøk ûkuºku Ãký Mknfkh ykÃkðku Au. íku{Lkku Mknfkh ÷uðku Au. Võík RM÷k{e Äkhk ÄkuhýkuLku çkkÄ ykðíkk rMkØktíkku{kt íku{LkkÚke yr÷Ãík hnuðwt Au. [íku{Lkk ËuþkuLke øktËfe, WhÞkLke, LkøLkíkk ðøkuhuLku ykÃkýkÚke y÷øk hk¾ðe Au. hkßÞ ÔÞðMÚkkLke çkkçkík{kt íkÚkk RM÷k{e rMkØktíkkuLke çkkçkík{kt ykÃkýu fwhykLk yLku þheyíku {kunt{ËeLku ð¤øke hnuðkLkwt Au. Ãkqðo{kt MkkBÞðkËe 44

rð[khÄkhk Au. ßÞkhu Ãkrù{{kt {qzeðkËe ÷kufíktºk Au. yk çktLku ykÃkýLku ¾Ãkíkkt LkÚke. ykÃkýwt ÷kufíktºk-rhÃkÂç÷f RM÷k{e rMkØktíkkuLkk ykÄkhu fk{ fhþu. nðu yk rð[khðkLkwt hnu Au fu ßÞkhu rðï{kt yk çktLku {nkMk¥kkykuLke rð[khÄkhkyku ÔÞkÃkfÃkýu yMkhfkhf Au íkku ÃkAe íku{LkkÚke y÷øk hneLku yuf {kuxk ËuþLkwt íktºk [÷kððwt fR heíku? þwt yk þõÞ çkLke þfu ¾Yt? yk íku Mk{Þøkk¤ku Au fu rðï yuf fwxwtçk sux÷wt LkSf ykðe økÞwt Au. yk çktLku rð[khÄkhkykuÚke fR heíku yr÷Ãík hnuð.tw yLkwðkËf] áüktíkYÃku ykÃkýLku ÷q ÷køke sðkLke çke{khe Au yÚkðk þhËe ÷køke sðkLke çke{khe Au. ykÃkýu økh{eÚke ¾kðkLkwt Ãkfkððwt, Mk¾ík XtzeÚke çk[ðk økuMk MkøkzeLkku WÃkÞkuøk fhðku ðøkuhu VkÞËku íkku WXkððku Au Ãký ÷q ÷køkðkÚke çk[eLku. ykÃkýu XtzeÚke ¾kðkLkwt Mkk[ððk hu£eshuxhLkku WÃkÞkuøk fhðku, Xtze [eòu çkLkkðe çkhVÚke VkÞËku WXkððku Au. ykÃkýu çke{khe, ÷q Lk ÷køke òÞ yÚkðk þhËe Lk ÚkR òÞ íku æÞkLk{kt hk¾ðkLkwt Au. çkMk yk s heíku ykÃkýu ÃkqðoÚke(hrþÞkÚke) yLku Ãkrù{ (y{uhefk)Úke VkÞËku WXkððku Au. íkuykuLku ykÃkýkÚke VkÞËku ÃknkU[kzðku Au. ík{k{ ûkuºkku{kt 45

Mknfkh ÷uðku Au yLku Mknfkh ykÃkðku Au. Ãkhtíkw fwhykLk yLku MkwÒkíkLkk ynfk{kíkLku fkhýu {qfðkLkk LkÚke. ykÃkýu ykÃkýe hkßÞÔÞðMÚkkLke ÷økk{ fkuRLkk nkÚk{kt ykÃkðkLke LkÚke, ykÃkýk s nkÚkku{kt hk¾ðkLke Au. [RhkLku Mk{økú rðïLku “÷kþhfeÞk ÷køkhçkeÞk” Lkk rMkØktík WÃkh y{÷ fheLku çkíkkðe ykÃÞwt Au fu RM÷k{ yuf MktÃkqýo SðLkÔÞðMÚkk Au. 1979Lke Mkk÷{kt RhkLk{kt RM÷k{e ¢ktrík ykðe íÞkhÚke yksrËLk MkwÄe{kt 30 ð»ko sux÷k Mk{Þøkk¤k{kt RhkLku rðïLkk çkÄk s Ëuþku MkkÚku ÃkkuíkkLkk MktçktÄku rðfMkkÔÞk Au. ÞwhkuÃkLkk rðïLke MkwÃkh Ãkkðh økýkíke þÂõíkyku{ktÚke fkuRLkk Ãký ¾ku¤k{kt çkuMke sRLku íku{Lkk fuBÃk{kt ¼¤e sRLku ÃkkuíkkLke Mðíktºkíkk røkhðe {qfe LkÚke. -yLkwðkËf] (23) Võík fr÷{k “÷kR÷knk RÕ÷Õ÷kn” S¼Úke fne ËuðkÚke yk¾uhík{kt Awxfkhku fuðe heíku «kÃík ÚkR þfu Au? ` Ãkuøktçkhu RM÷k{ MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ð yk÷urn ðMkÕ÷{u Vh{kÔÞwt:

“÷kyu ÷ knk RÕ÷Õ÷kn” fnku , su Ú ke fkBÞkçke-MkV¤íkk «kÃík fhku. (rçknkY÷ yLkðkh ¼køk-18 Ãkus Lkt. 202)

Ãkhtíkw yk fnuðkÚke {ík÷çk Võík S¼Lku n÷kððe LkÚke. çk÷fu íkkineËLkku yfeËku Au. yk çku þçËku{kt Mk{økú rðïLkk hnMÞku AwÃkkÞu÷k Au.íkwV÷unq (fkBÞkçke «kÃík fhku) þçË V÷knÚke MktçktÄ Ähkðu Au. çk÷fu V÷knLkk {kÆkÚke çkLku÷ku Au. V÷kn yux÷u ¾uíkeðkze Wøkkððe. ¾uzwíkLku yhçke ¼k»kk{kt “V÷kn” fnuðk{kt ykðu Au. íkuLkwt fkhý yk Au fu íku ËkýkLku Wøkðk {kxuLke MkkÄLkMkk{økúe yufºk fhe ykÃku Au. s{eLk{ktÚke Ëkýku WøkðkLkwt fkÞo ºký íkçk¬k{ktÚke ÃkMkkh ÚkkÞ Au. (1) Ëkýku ÃkkuíkkLkk {q¤Lku s{eLkLke ŸzkR MkwÄe Ãknkut[kzu Au. (2) ÃkkuíkkLku sYhe ¾kuhkf íku s{eLk{ktÚke þku»ke ÷u Au. (3) ¾wÕ÷k ðkíkkðhý{kt ykððk {kxu ÃkkuíkkLkk {kÚkk WÃkhÚke çkÄe s YfkðxLku Ëqh fheLku s{eLk [eheLku çknkh ykðu Au. RLMkkLk Ãký òu íkkineËLke ¾wÕ÷e rVÍk{kt ïkMk ÷uðkLkwt RåAíkku nkuÞ íkku íkuýu ÃkkuíkkLkk yfeËkLku íkfoMktøkík Ë÷e÷ku MkkÚku ŸzkýÃkqðof [fkMkðku 47

òuRyu. RM÷k{e WMkq÷ku WÃkh ÃkkçktËeÚke y{÷ fhe, MkËk[kh yÃkLkkðe Lkerík{¥kk yLku fíkoÔÞ Ãkk÷Lk fheLku, RM÷k{Lku ÃkkuíkkLke SðLkþi÷e{kt yÃkLkkðeLku íkuLkk rðYØ çkÄk s hMíkk Ëqh fhe Ëuðk òuRyu. íkku s íkuLke V÷kn yLku fkBÞkçke Au. ÷k LkÚke fkuR R÷kn rMkðkÞ, yÕ÷kn RÕ÷Õ÷kn íkuLkk rMkðkÞ. yÕ÷kn rMkðkÞLkk çkÄk s {kyçkqËÚke Ãkkf ÚkR Lkuf Mkk÷un SðLk rðíkkððwt òuRyu. (24) yk «{kýu fnuðkÞ Au fu nwt yÍkçku snÒk{ WÃkh íkku Mkçkh fhe þfwt Awt Ãkhtíkw yÕ÷knÚke swËkR WÃkh Mkçkh LkÚke fhe þfíkku. þk {kxu? ` {k ÃkkuíkkLkk çkuxkLke {w÷kfkík {kxu ík÷ÃkkÃkz nkuÞ Au. Ãkwºk fkuR ËqhLkk MÚk¤u yÇÞkMk fhíkku nkuÞ yÚkðk Lkkufhe fhíkku nkuÞ. òu Ãkwºk {k ÃkkMku Lk ykðíkku nkuÞ yÚkðk {kLke {w÷kfkíkLkk Mktòuøkku Lk nkuÞ, ÃkrhÂMÚkrík yuðe nkuÞ fu Ãkwºk {k ÃkkMku Lk ykðe þfíkku nkuÞ íkku øk{u íkuðe þhËe, økh{e, íkf÷eVku MknLk fheLku {k íkku ÃkwºkLke {w÷kfkík fhðk òÞ s Au. ½ýe çkÄe {wMkeçkíkku Íe÷eLku {k ÃkwºkLke {w÷kfkíku òÞ yLku MÚk¤ WÃkh økÞk ÃkAe ¾çkh Ãkzu fu Ãkwºk fkuR çkeS søÞkyu VuhðkR økÞku Au. 48

íkuLkwt MÚk¤ çkË÷kÞwt Au íkku {k ðÄw {wMkeçkíkku MknLk fhíke íku MÚk¤u òÞ Au. Ãkhtíkw ÃkwºkLke swËkR MknLk LkÚke fhe þfíke. çkMk yk s nk÷ çktËkLkku Au. R~fu R÷kne{kt íkhçkku¤ çktËku su ÃkkuíkkLkk yÕ÷knÚke fËe økkrV÷ LkÚke ÚkÞku, Lk íkku íkuLke hn{íkÚke fËe {kÞqMk ÚkÞku Au ÃkkuíkkLkk ¾wËkÚke yk çktËku yux÷e þh{ yLkw¼ðu Au. fu fËe økwLkkn{kt LkÚke Ãkzâku. {nççkíku R÷kne{kt íkhçkku¤ ®sËøke SÔÞku Au. íku çktËku yu{ s fnuþu fu nwt snÒk{ WÃkh íkku Mkçkh fhe þfwt Awt Ãkhtíkw yÕ÷knLke swËkR WÃkh Mkçkh LkÚke fhíkku. {ki÷kyu fkyuLkkík y{eY÷ {kuy{uLkeLk R{k{ y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ Ëwykyu fku{i÷{kt yso fhu Au :

¾wËkÞk! nwt yÍkçk WÃkh íkku Mkçkh fhe þfwt Awt Ãkhtíkw íkkhk rVhkf WÃkh- íkkhe swËkR WÃkh fuðe heíku Mkçkh fYt. 49

(25) RLMkkLke rð»kÞðkMkLkkyku WÃkh fuðe heíku ftxÙku÷ fhðku? ` yk rð»kÞðkMkLkk fwËhíke Au. yÕ÷knu RLMkkLk{kt ÃkuËk fhu÷e Au. íkuLku ¾ík{ fhe Lkk¾ðe(LkÃkwtMkf) çkLke sðwt òRÍ LkÚke çk÷fu íkuLku fkçkw{kt hk¾ðe sYhe Au. fkhý fu yk ðkMkLkk WÃkh s rðïLkwt yÂMíkíð Au. rð»kÞðkMkLkk Au íkku s ËwrLkÞk{kt RLMkkLkLke nÞkíke Au. {kLkð ÃkuZeLkk nÞkík hnuðkxfe hnuðk {kxu ðkMkLkk sYhe Au. suÚke yuLku LkkçkqË fhe Lkk¾ðwt fkuRÃký «fkhu òRÍ LkÚke. òu Ãkux Lk nkuÞ íkku ÔÞÂõík ¼q¾Úke {he òÞ. òu RLMkkLkLku økwMMkku Lk nkuÞ íkku RLMkkLkLke LkM÷ÃkuZe s ¾ík{ ÚkR sþu. suÚke yk rð»kÞðkMkLkkLku Ãkqýo fhðk {kxu Mkne hMíkkyku s sYhe Au. yk fwËhíke RåAkyku(ðkMkLkkyku) økuMk rMkr÷LzhLke su{ Au. òu huøÞw÷uxh çkhkçkh fk{ fhíkwt nkuÞ, íku{kt ¾hkçke Lk nkuÞ íkku Mkøkze çkhkçkh fk{ ykÃku. ¾kðkLkwt Ãkfkðe þfkÞ, çkeò VkÞËkfkhf fk{ku{kt WÃkÞkuøk ÚkR þfu. Ãkhtíkw òu yk rMkr÷LzhLkku Mkne íkhefkÚke ftxÙku÷ Lk fhðk{kt ykðu íkku yLku sYhe Mkkð[uíke íkÚkk íkuLkku WÃkÞkuøk fhðkLke þhíkkuLkwt Ãkk÷Lk Lk fhðk{kt ykÔÞwt íkku íkuLkku ÔÞÞ(çkøkkz) ÚkR sðkLkku ¼Þ Au. 50

†eLkwt ÃkkuíkkLke òíkLku þýøkkhðwt-MkwtËh Ëu¾kðwtÞwðkLk Ëu¾kðwt yuf ½hLkk {kxu íkku rstËøkeLke {eXkþ Au. {nççkík yLku [uLk-MkwfqLk çkLke þfu Au. Ãkhtíkw †eLkku yk s þýøkkh òu Mkzfku WÃkh ykðe òÞ, çkòhku{kt ykðe òÞ íkku ½ýkt fwxwtçkkuLkk çkhçkkË ÚkR sðkLkwt, rð¾uhkR sðkLkwt fkhý çkLke þfu Au. òu ÃkwY»k Mkzfku yLku çkòhku{kt MkUfzku çkLkeXLkeLku çkwh¾k ðøkh Vhíke †eykuLku swyu Au íkku íku ßÞkhu ½uh ykðu Au íÞkhu íkuLku ÃkkuíkkLke ÃkíLke{kt fkuR ykf»koý Ëu¾kíkwt LkÚke fkhý fu ½h{kt íkuLke ykt¾ku Mkzf yLku çkòhku{kt òuÞu÷k [unhk òuðk RåAu Au. yk rMkðkÞ Mkzfku yLku çkòhku{kt †eLkwt çkLkeXLke, þýøkkh fhe ðøkh ÃkzËu Vhðwt fwtðkhk ÃkwY»kkuLkk SðLk{kt yuf íkkuVkLk Q¼wt fhe Ëu Au. Mkzf yLku çkòhkuLkk á~Þku ÞwðkLkkuLku økw{hkn fhe Ëu Au. ¼xfkðe Ëu Au. íkkuVkLk Q¼wt fhe Ëu Au. íkuykuLku yuf ËeðkLke su{ çk¤ðwt yLku ykuøk¤ðwt Ãkzu Au. Ãkrhýk{YÃk íku{Lkk fË{ VMk÷kR òÞ Au. íkuyku çknufe òÞ Au yÚkðk ykÃk½kík fhe ÷u Au, yÚkðk {kLkrMkf fu þkherhf hkuøkkuLkk rþfkh çkLke òÞ Au. ð¤e yk heíku Mk{ks{kt ðøkh {k-çkkÃkLkk çkk¤fkuLke MktÏÞk Ãký ðÄu Au. 51

[RLMkkLke ÏðkrnþkíkLku fkçkq{kt hk¾ðkLkku R÷ks Võík yLku Võík yk yuf s Au fu †eyku ÃkzËk{kt hnu, þýøkkh fheLku çkòh{kt W½kze Lk Vhu. òíku s çkòhLkwt h{fzwt Lk çkLku. †e ykÍkËeLkk çknkLku ÞwhkuÃku(yLku nðu íkku ykÃkýu Ãký) †eykuLku çkòhLkwt h{fzwt çkLkkðeLku íkuykuLkwt þku»ký þY fÞwO Au. †e ykÍkËeLkwt YÃkk¤wt ÷uçk÷ çkLkkðe †eLku Zªøk÷e çkLkkðe ËeÄe Au. çk¤kífkhku hkufðkLkk ÷k¾ fkÞËk çkLkkðku, VktMke ykÃkku, zçk÷ VktMke ykÃkku, VktMke ykÃku÷kLku Akuze VheÚke VktMke ykÃkku, øk{u íku fhku Ãkhtíkw çk¤kífkhku fËe Ãký yxfðkLkk LkÚke. rðïLku RM÷k{Lkk þhýu ykÔÞk ðøkh Aqxfku LkÚke. fwhykLk f÷k{u ¾wËk Au, yuf rËÔÞ ðkýe Au. RLMkkLkLku ÃkuËk fhLkkh yÕ÷knu yk RLMkkLke {þeLkLku XefXkf heíku [÷kððkLkku íkhefku fwhykLk{kt çkíkkÔÞku Au. †eyku {kxuLkk ÃkzËkLkk nwf{ku íkÚkk SðLk SððkLkk çkeò çkÄk s ynfk{kík fwhykLk{kt Au. RM÷k{ rMkðkÞ õÞktÞu þktrík yLku Mk÷k{rík LkÚke. Lkk[-økkLk, rVÕ{e økeíkku, LkøLkíkk çkÄwt s rð»kÞðkMkLkk íkhV ÷R òÞ Au. †eLke LkøLkíkk fwxwtçkkuLku íkÚkk ÞwðkLk ÃkuZeLku íkçkkn-çkhçkkË fhe Lkk¾u Au. RM÷k{u yk çkÄktLku nhk{ fÞwO Au. íkuLkk 52

ytþ {kºkÚke Ãký çk[ðwt çkuníkh Au. Þwðk ÃkuZeLkk yk çkøkkzLku, yk çk¤kífkhkuLku ËwrLkÞkLkku fzf{kt fzf fkÞËku Ãký hkufe þfu Lkrn. yk y{khe [u÷Us Au, rMkðkÞ fu RM÷k{Lke þhý{kt ykðu, RM÷k{Lkk fkÞËk-fkLkqLkku WÃkh y{÷ fhu. Lkk[økkLk, LkøLkíkk, WÞkoLke-LkøLk rVÕ{ku, þhkçk- yu Lkþku fhLkkhe Ëhuf [eòuLku çktÄ fhu. y{urhfk{kt Ãký yíÞkhu yuf ðøko(¼÷u íkuyku ½ýk s Úkkuzk nkuÞ) yuðku Q¼ku ÚkÞku Au, íku{ýu rð[kÞwO Au fu Akufhk-AkufheykuLke Mfq÷ku yLku fkì÷uòu y÷øk nkuðe òuRyu yLku íkuykuyu yk rËþk{kt fË{ Ãký QXkÔÞk Au. yk Mk{k[kh Au ykÃkýk økwshkíkLkk hk»xÙeÞ y¾çkkh “økwshkík Mk{k[kh” Lkk su MkÃxuBçkh (2008) {kMkLke fkuR íkkhe¾u AÃkkÞk Au. {khe MkwMíkeLkk fkhýu nwt fkÃke þõÞku LkÚke suÚke íkkhe¾ ykÃke þfwt. -yLkwðkËf] (26) ÔÞÂõík {sçkqh Au fu Mðíktºk? (÷k[kh Au fu ykÍkË Au?) ÔÞÂõíkLku fux÷e nË MkwÄe Mðíktºkíkk «kÃík Au? ` ¾wËkðtËu yk÷{u ÔÞÂõíkLku ykÍkË yLku çkkRrgÞkh ÃkuËk fÞkuo Au. suÚke íku ÃkkuíkkLke {hS «{kýuÃkkuíkkLke RåAkLkwMkkh fkÞkuo fhu. fux÷kf ÷kufkuLkwt 53

fnuðwt Au fu ÔÞÂõík ÃkkuíkkLkk fkÞkuo{kt {sçkqh Au. rððþ yLku ÷k[kh Au. Ãkhtíkw íku yu{ Mk{su Au fu Mðíktºk Au. RLMkkLkLkk Mðíktºk yLku ykÍkË nkuðk WÃkh ½ýe çkÄe Ë÷e÷ku ykÃke þfkÞ Au. su{ktÚke Úkkuzef Ë÷e÷ku yºku «Míkwík Au. (1) Ëhuf ÔÞÂõík fËef fËef ÃkkuíkkLkk fkÞkuo{kt þtfkLkku rþfkh ÚkR òÞ Au, þf{kt Ãkze òÞ Au. rLkýoÞ LkÚke ÷R þfíkku fu yk fkÞo fYt fu Lk fYt. yk þtfk-fwþtfk{kt Ãkzðwt, ð¤e rLkýoÞ Lk ÷R þfðwt, MðÞt íkuLkk ykÍkË yLku çkkRrgÞkh nkuðkLke Ë÷e÷ Au. fkhý fu íku fhðk RåAu íkku íku fkÞo fhe þfu Au yLku Lk fhðk RåAu íkku Akuze þfu Au. (2) fËe fËe ykË{e çkeòykuLke xefk fhu Au. MðÞt yk xefk yk çkkçkíkLke Ë÷e÷ Au fu òýu yk fkÞo fÞwO Au íku òu RåAík íkku yk fkÞo Lk fhík. xefk fhLkkh Ãký yk{ fnu Au fu V÷kýkyu yk fk{ fÞwO íku Lk fhðwt òuRíkwt níkwt. ½ýwt øk÷ík fk{ fÞwO. yk ðkík ÔÞÂõíkLkk çkkRrgÞkh yLku ykÍkË nkuðkLke Ë÷e÷ Au. (3) Ëhuf ÔÞÂõík ÃkkuíkkLkk SðLk{kt ÃkkuíkkLke ®sËøke{kt fhu÷kt fux÷kf fkÞkuo WÃkh ÃkMíkkðku fhu Au. yk ÃkMíkkðku fhðku MðÞt yk çkkçkíkLke rLkþkLke Au fu òu íku Ãkkuíku [kník íkku yk fk{Lku Lk fhík, 54

hkufkR òík. ð¤e íku MðÞt ÃkkuíkkLke òíkLku fnu Au fu fkþ {U yk fkÞo Lk fÞwO nkuík. (4) ½ýkt çkÄk ÷kufku ÃkkuíkkLke MktíkkLkkuLku íkk÷e{ku-íkhçkeÞík {kxu rþûkf fu WMíkkËLku MkkutÃke Ëu Au. su yk ðkíkLke Ë÷e÷ Au fu çkk¤f ¾kuxk hMíkuÚke nxeLku hMíkkLku ÃkMktË fhðkLke ykÍkËe Ähkðu Au. þtfk, fwþtfk, xefk, ÃkMíkkðku y™u ÔÞÂõíkLku rþûký-«rþûký yk ÃkkÞkLkk rMkØktíkkuLkk ykÄkhu fne þfkÞ Au fu RLMkkLk çkkRrgÞkh yLku ykÍkË Au. yk rMkðkÞ Ãký ykÍkËe Lkuy{ík Au suLku Ëhuf ÔÞÂõík «kÃík fhðk RåAu Au. ynª MkwÄe fu òLkðhkuLku Ãký ykÍkËe øk{u Au. òu ykÃk fkuR rçk÷kzeLku yuf {kuxk yLku MkwtËh Ãkªshk{kt çktÄ fheLku MkkYt MkkYt ¾kðkLkwt ykÃkku, çk÷fu yuLku ¼kðíkku ¾kuhkf ykÃkku Aíkkt Ãký yu rçk÷kze Ãkªshk{kt ÃkwhkðkLku ÃkMktË fhíke LkÚke. yuLku ¾wÕ÷e Mkzfku WÃkh Ëkuzíke hneLku MkkËku- su {¤u íku ¾kuhkf ¾kðkLkwt ÃkMktË Au Ãkhtíkw ÃkªshkLke fuË ÃkMktË LkÚke. sÒkík{kt Ãký òu ykÍkËe Lk nkuík íkku RLMkkLk Ëw:¾e nkuík, íkuÚke {kur{LkLku ßÞkhu çkrn~ík{kt Ëk¾÷ fhðk{kt ykðþu íkku íkuykuLku 55

MktÃkqýo ykÍkËe ykÃkðk{kt ykðþu. sÒkíkeyku yk ykÍkËe WÃkh yÕ÷kníkyk÷kLkku þw¢ yËk fhþu. íkuLke nBËku MkLkk fhíkkt hnuþu.

þw¢ Au íku ¾wËkLkku fu suýu Ãkkuíku fhu÷k ðkÞËkLku Mkk[ku fhe çkíkkÔÞku Au yLku y{Lku ÃkkuíkkLke s{eLkLkk ðkrh»k çkLkkðe ËeÄk Au fu sÒkík{kt ßÞkt RåAeyu íÞkt ykhk{ fheyu. yk çkÄe s Ë÷e÷ku yLku áüktíkku nkuðk Aíkkt RLMkkLk ¾wËkLkku çktËku Au. íkuLku òuRyu fu ¾wËkLkk ynfk{Lke íkkçkuËkhe fhu. òu ykÍkËeLke nË Lk¬e, rLkrùík, [ku¬Mk Lknª nkuÞ yLku RLMkkLk ÃkkuíkkLke ykÍkËeLku çkeòykuLke RåAkykuLkk nðk÷u fhe Ëuík íkku yk Ïðkrnþkík íkuLku íkçkkn-çkhçkkË fhe Ëuík. ykÍkËeLku ¾wËkLkk ynfk{ yLku y¬÷Lkk ËkÞhk{kt hneLku {kýðkLke Au. Lk fu ykÃkýe ykÍkËe yLÞkuLke ykÍkËe AeLkðe ÷uðkLkku Mkçkçk 56

çkLku. {ík÷çk ykÃkýu ykÃkýe ykÍkËeLku rMkr{ík yLku {ÞkoËk{kt hneLku {kýeyu. suÚke íku yLÞku {kxu {wMkeçkík Lk çkLke òÞ. suÚke Mðíktºkíkk MðåAtËíkk Lk fnuðkÞ. (27) yÕ÷kn íku RçkkËík fu y{÷Lku su{kt hs{kºk þefo yÚkðk rhÞkfkhe(Ëu¾kzku çkeòykuLku çkíkkððwt) nkuÞ íkuLku fu{ fçkq÷ fhíkku LkÚke? ` ¾wËkðtËu yk÷{ Vh{kðu Au :

yÕ÷kníkyk÷k Vh{kðu Au fu nwt Mkðo©uc (çkuníkheLk) ¼køkeËkh Awt. òu fkuR ÔÞÂõík fkuR y{÷Lku ytò{ ykÃku Au íkku íku {khk {kxu s Au. òu {khk rMkðkÞ yLÞ fkuR ¼køkeËkh çkLku Au íkku nwt {khku rnMMkku Ãký Akuze Ëô Awt. íkuLkk {kxu suLku {khe MkkÚku Mkk{u÷ fÞkuo. suÚke íku ÔÞÂõík ÃkkuíkkLkk y{÷Lkku çkË÷ku yLku RLkk{ íkuLke ÃkkMkuÚke {u¤ðe ÷u. (ðMkkyu÷w~þeyk ¼køk-1 Ãkus Lkt. 72) 57

rLk:þt»kÞ fkuR [es yÚkðk fkuR ÔÞÂõíkLku ¾wËkLke MkkÚku Mkk{u÷ fhðku, ¼køkeËkh çkLkkððku yÕ÷knLkk {wfk{Lke, íkuLke yÍ{ík yLku RÍTÍíkLke íkkineLk Au. òu fkuR ykÃkýLku fnu fu nwt ík{Lku yLku yk ÃkÚÚkhLku Ãký [knwt Awt íkku íku ykÃkýe íkkineLk Au, çkuRÍTÍíke Au. òu fkuR yk{ fnu fu ík{khk {kxu su ¾kðkLkwt çkLkkÔÞwt Au íku ík{u Ãký ¾kyku yLku yk rçk÷kze Ãký ¾kÞ íkku, ykÃkýe íkkineLk Au. ÔÞÂõíkLkwt yÕ÷knLke íkkçkuËkhe fhðwt íkuLku f{k÷ MkwÄe ÃknkU[kze Ëu Au. ßÞkhu rþfo yux÷u yÕ÷kn rMkðkÞ yLÞLke RçkkËík RLMkkLkLku çkuRÍTÍíke yLku økw{hkneLkk ¾kzk{kt Äfu÷e Ëu Au. øk{u íkux÷ku {kuxku y{÷ òu íku{kt økÞYÕ÷kn Mkk{u÷ ÚkR òÞ íkku íku y{÷ yk¾uhíkLkk VkÞËkÚke Lkfk{ku ÚkR òÞ Au. suðe heíku ¾kðkLke yuf {kuxe zuøk{kt yuf LkkLkku ôËh Ãkzu íkku íku zuøkLkk çkÄk s ¾kýkLku VUfe Ëuðwt Ãkzu Au. çkMk fkuR Ãký y{÷{kt yÕ÷kn rMkðkÞ yLÞLku þhef Lk fhku. [rhÞkfkhe yLku Ëu¾kðku ÃkAe ¼÷u íku MkËfku, ËkLk, Ífkík, ¾wBMk ðøkuhu ¾[oLkk {k{÷k{kt nkuÞ fu Lk{kÍ {kxu nkuÞ. nwt ½ýe s LkrV÷ RçkkËíkku fYt Awt, ÷kufku {Lku swyu, ÷kufku {Lku ÃkhnuÍøkkh Mk{su, ÷kufku {Lku rÍ¢wÕ÷kn fhLkkhku Mk{su. yk «fkhLkku ÏÞk÷ Ãký rþfo Au. yÕ÷kn íku y{÷{ktÚke 58

¾Mke òÞ Au. fnu Au fu ò, çktËk nðu íkwt suLku çkíkkððk {kxu Lk{kÍ ÃkZíkku níkku íkuLke ÃkkMkuÚke s íkkhku Lkuf y{÷Lkku çkË÷ku {ktøke ÷u. [çkMk ftR Ãký fhku yÕ÷knLke hÍk{tËe {kxu fhku, íkuLke fwhçkíkLke rLkGÞíkÚke fhku. ÃkÂç÷f {Lku çknw Mkkhku fnu, nwt çknw {kuxku {kýMk çkLke økÞku Awt. nwt çknw {kuxku {Ínçke ÷u¾f çkLke økÞku Awt. {khe ÷kufku{kt ðkn ðkn ÚkkÞ Au. rfíkkçk ÷¾ku íkku «Úk{ yufktík{kt-Võík ík{u Lku ík{khku ¾wËk s nkuÞ íÞkt hzku, Ëwyk {ktøkku, Þk yÕ÷kn {khe yk rfíkkçkLku fçkw÷ Vh{kð. RLMkkLkkuLke rnËkÞík {kxu, {khe fku{Lke rnËkÞík {kxu, Ãkuøktçkhu RM÷k{Lke WB{íkLke rnËkÞík {kxu ÍheÞku çkLkkðe fçkw÷ Vh{kð. yk s heíku R{k{ðkzku çkLkkðku, {ÿMkku çkLkkðku, {ÂMsË çkLkkðku, fkuR Lkuf fkÞo{kt Lkkýkt ykÃkku íkku ¼÷u fkuR òýu, íku çkkçkík ftR ¾hkçk LkÚke. Ãkhtíkw ík{u Ãkkuíku yk çkkçkík Lk rð[khku fu ÷kufku òýu. ík{u íkku yÕ÷knLke Mkk{u yufktík{kt hzeLku yk s Ëwyk {ktøkku fu Þk yÕ÷kn! {khk yk y{÷Lku íkkhe çkkhøkkn{kt fçkq÷ Vh{kð yLku {Lku þuíkkLke rð[khkuÚke Ëqh hk¾. RÏ÷kMk {kuxe ðMíkw Au yLku rhÞkfkhe-Ëu¾kð, çkeòLku çkíkkððwt rþfo Au. nËeMk{kt Au fu ßÞkhu çktËku rhÞkfkhe fhu Au íÞkhu yÕ÷kn Vh{kðu Au fu ò çktËk íkw suLku 59

çkíkkððk {kxu y{÷ fhíkku níkku íkuLke ÃkkMkuÚke íkkhku çkË÷ku {u¤ðe ÷u. -yLkwðkËf] yuf Mk{ÞLke ðkík Au. nðkR MkVh ËhBÞkLk rð{kLkLku yÄðå[u Qíkkhðk{kt ykÔÞwt. ¾k÷e fhkððk{kt ykÔÞwt. ík{k{ QíkkYyku Mkrník çkÄku Mkk{kLk Ãký hsuhs çknkh fhðk{kt ykÔÞku. ÃkqAðk{kt ykÔÞwt fu ¼kR þwt çkkçkík Au? ¾çkh Ãkze fu yuf ôËh rð{kLk{kt Ëu¾kÞku Au. ÃkqAðk{kt ykÔÞwt fu Võík yuf ôËhLkk {kxu yk çkÄk s {wMkkVhku yLku Mkk{kLk QíkkhðkLkwt þwt fkhý? W¥kh {éÞku fu þõÞ Au fu yk ôËh fkuR ðkÞh fkÃke Lkk¾u yLku ÃkkÞ÷kuxLkku yuhÃkkuxo MkkÚkuLkku MktçktÄ íkwxe òÞ, íku ôËh nðkR snksLkk støk÷ fu ËrhÞk{kt Ãkze sðkLkwt fkhý çkLke òÞ. [ku ¬ Mk! rþfo L kku ôËh RÏ÷kMk yLku r÷Õ÷krnÞíkLkku íkkh fkÃkeLku çktËkLkku ¾wËk MkkÚkuLkku MktçktÄ íkkuze þfu Au. (28) ßÞkhu yÕ÷kn ËhufLkk {kxu {nh{ Au íkku ÃkAe Lk{kÍ{kt †e ÃkwY»kkuyu ÃkkuíkkLkk þhehLku AwÃkkððwt fu{ sYhe Au? ` Ãkkuþkf {nh{ fu Lkk{nh{Lkk {Mky÷k WÃkh LkÚke Ãknuhðk{kt ykðíkku çk÷fu yk yËçk yLku RÍTÍíkLkku 60

yuf ¼køk Au. Mkk{kLÞ heíku ÷kufku ÃkkuíkkLkk ½h{kt MkkËku Ãkkuþkf Ãknuhu Au. Ãkhtíkw ßÞkhu yu{Lkk ½h{kt {nu{kLk ykðu Au íÞkhu Ãkqhku-MktÃkqýo yLku çkuníkh Ãkkuþkf Ãknuhu Au yLku ð¤e ftR þkËe ðøkuhu{kt sðkLkwt ÚkkÞ yÚkðk fkuR yLÞ «kuøkúk{ku{kt ¼køk ÷uðkLkku {kufku nkuÞ íkku ¾qçk s ðÄw fe{íke yLku MkwtËh Ãkkuþkf Ãknuhu Au. ÃkkuþkfLkku yk VuhVkh sþLk{kt nksh {nu { kLkku L kk yËçk yLku yuníkuhk{Lke çkwLÞkË WÃkh nkuÞ Au. yk s rLkÞ{kLkwMkkh Lk{kÍ suðe çkuníkheLk RçkkËík yËk fhðk ykÃkýu ykÃkýk ¾wËk Mkk{u Q¼k hneyu Aeyu. ¾wËkLkku yuníkuhk{ Ãký sYhe Au. {kxu Lk{kÍ ð¾íku ykÃkýu ÞkuøÞ yLku MktÃkqýo Ãkkuþkf Ãknuhðku òuRyu. [Mktòuøkku yLku ÃkrhMÚkríkLku yLkwYÃk òu Ãkkuþkf{kt f{e fheyu íkku ðktÄku LkÚke. áüktíkYÃku WÃkhLkwt þxo ftR ¾hkçk Au. yÚkðk þfÃkqýo Au fu fËk[ LkkÃkkfe ÷køke nkuÞ íkku çkLkeÞkLkÚke Ãký Lk{kÍ yËk fhe ÷uðkÞ. òu ykÃkýe ÃkkMku LkSf{kt çkeswt þxo WÃk÷çÄ LkÚke. ykðk Mk{Þu Lk ½hðk¤kyku WÃkh økwMMkku fhðkLke sYh Au, Lk Lk{kÍ{kt {kuzwt fhðkLke sYh Au. MktòuøkkuLku ykÄeLk MkíkhLku AwÃkkðíkku yÃkqýo Ãkkuþkf Ãký [k÷e þfu Au. 61

ykÃkýu íkku çknw økktzk Aeyu. {wMíknçkLku ðkSçk yLku {fYnLku nhk{ çkLkkðe ËRyu Aeyu. fux÷ef ð¾ík yu{ Ãký òuðk {¤u Au fu ykÃkýu Ãkkuíku s fkuR nhk{ fkÞo fhíkk nkuRyu Ãkhtíkw çkeò ÔÞÂõíkLkk {fYnLke xefk fheyu Aeyu. {khe ÃkkMku yk çkkçkíkLkk yLkuf áüktíkku Lkk{ku MkkÚku nÞkík ÔÞÂõíkykuLkk Au fu íkuykuLku {U økwLkknLkk fk{ku fhíkk òuÞk Au, òÛÞk Au. ð¤e ykðk ÷kufkuLku yLÞkuLke {fYn ðkíkLke xefk fhíkk Ãký òuÞk Au, Mkkt¼éÞk Au. yk s nk÷ík Au. ÔÞÂõíkLkk rË÷Lke {wLkkVufík Ãký íkuLku yk{ fhðkLke «uhýk ykÃkíke nkuÞ Au. òýu ykÃkýu nhk{ fheyu Aeyu íku fkuR òýíkwt s LkÚke yLku ykÃkýu yýeþwØ Ãkkf-Ãkrðºk Aeyu íkuÚke MkðkÞk ÃkhnuÍøkkh çkíkkððk {kxu ykÃkýu {fYnLku {fYn Mk{SLku íkuLkku þhR Ëhßòu òýeLku Ãký íku fhLkkhLke yux÷e Mk¾ík xefk fheyu Aeyu fu òýu íku nhk{ fkÞo fhíkku nkuÞ. ykLku {wLkkrVfík fnuðkÞ Au. ykÃkýk ykðk çkuðfqVe¼Þko, ykÃkýu ½ze fkZu÷k {Mky÷kykuLke çkkçkík{kt rçkLk-{wÂM÷{ Mk{sËkh ðøko nMke Ãký ÷uíkku nkuÞ Au. áüktíkYÃku yÕ÷knu ykÃkýLku çku nkÚk ykÃku÷k Au. s{ýk nkÚkÚke fkÞo þY fhðwt çkuníkh Au. ¾kðkLkwt s{ýk 62

nkÚk ðzu s ¾kðwt òuRyu. s{ýku nkÚk Mkne Mk÷k{ík nkuðkLke ÃkrhÂMÚkrík{kt zkçkk nkÚk ðzu s{ðwt {fYn Au. AíkktÞ fËef zkçkk nkÚkLkku fkuRf fk{{kt WÃkÞkuøk ÚkR òÞ yÚkðk fheyu íkku íku{kt ðktÄku LkÚke, økwLkkun çkLkíkku LkÚke. áüktíkYÃk {åAe ¾kíkk nkuÞ íkku íku ð¾íku çkeò nkÚkLke {ËË ÷uðe Ãkzu íkku ÷uðk{kt ftR ðktÄku LkÚke. ÃkkÃkz suðe zkçke íkhV Ãkzu÷e ðMíkw zkçkk nkÚkÚke ÷R ÷uðk{kt ftR ðktÄku LkÚke. yk nkÚk Au þk {kxu? þku¼k {kxu? yÕ÷knu zkçkku nkÚk þk {kxu ykÃÞku Au? ytrçkÞk yLku yðrMkÞkLkk y{÷ku ykÃkýLku yËçk({uLkMko) þe¾ðu Au. ÃkkuíkkLke ÃkíLkeLke ¼q÷Lkk fkhýu {wMíknçk WÃkh yÚkðk MkwÒkík WÃkh (çkuníkh økýkÞ yuðe ðkík) y{÷ Lk ÚkR þfðkÚke ÃkíLke WÃkh yríkþÞ økwMMkku yLku Ë{zkÚke fk{ ÷uðwt fuðe heíku n÷k÷ Au? {U ykðk {kýMkku òuÞk Au, òÛÞk Au suyku nÞkík Ãký Au. su{LkkÚke {wMíknçk Aqxe síkku níkku yÚkðk {fYn WÃkh y{÷ fhðku Ãkzâku níkku. íku çkkçkík øk÷íke fu yk¤Mk ÃkíLkeLke níke íku {kxu ÃkíLke WÃkh yuðk ðhMke Ãkzâk fu økwLkku s fhe çkuXk. ¾qçk ÞkË hk¾ku, {wMíknçk yLku MkwÒkík WÃkh çkLku íÞkt MkwÄe y{÷ fhku. VhkRÍ ðkSçkkíkLku íkku 63

fËe Lk Akuzku rMkðkÞ fu þhR {sçkqhe nkuÞ. nhk{Úke Ãký Ãkwhe þÂõík ÷økkðeLku çk[ku. ßÞkhu ík{u {sçkqh ÚkR òð, þheyík suLku {sçkqhe økýíke nkuÞ. yu s heíku {fYnÚke Ãký çk[ðkLke fkurþþ fhku. ðøkh fkhýu ðkhtðkh, òýe çkwÍeLku {fYn Lk fÞko fhku. {fYnLku {k{w÷e Ãký Lk Mk{òu. yu {fkLkLkk fkuxLkwt Ã÷kMxh Au. yMk÷ {fkLk íkku ½ýwt s ytËh Au. «Úk{ Ã÷kMxh W¾zu Au. ÃkAe $xku Ëu¾kÞ Au, ÃkAe fkux f{òuh ÚkR íku{kt økkçkzwt ÚkkÞ Au. yk økkçkzwt {fkLkLku LkwfþkLk ÃknkU[kze þfu Au. -yLkwðkËf] (29) ykÃkýu ykÃkýe Yn{kt {kuxkR, fÿku fe{ík yLku rðþk¤íkk ÃkuËk fhðk {kxu þwt fhðwt òuRyu? ` nÍhík y÷e(y÷.) ÃkkuíkkLkk yuf Mknkçke n{k{Lku Vh{kðu Au,

fkhý fu yu{Lke Yn{kt-ytíkh{kt Ÿzký{kt ¾wËkLke yÍ{ík yLku çkwÍwøkeo Ëu¾kR hne Au. suÚke íkuykuLku ¾wËkLkk rMkðkÞLkwt çkÄwt s íkwåA, LkøkÛÞ 64

yLku nfeh Ëu¾kÞ Au. (Lknsw÷ çk÷køkk Ãkus Lkt. 193) ßÞkt MkwÄe ykÃkýu s{eLk WÃkh nkuRyu Aeyu. íÞkhu çku [kh yufh s{eLk Ãký ykÃkýLku ½ýe s rðþk¤ Ëu¾kÞ Au. Ãkhtíkw ßÞkhu ykÃkýu nðkR snks{kt Mkðkhe fheyu Aeyu-Ÿ[kR Ãkh sRyu Aeyu íÞkhu s{eLkLkku yurhÞk LkkLkku Úkíkku òÞ Au. sux÷k ðÄkhu Ÿ[u sRyu, s{eLkLkku ½uhkðku yux÷ku s LkkLkku Úkíkku Ëu¾kÞ Au. ÷k¾ku yufh s{eLk Ãký ½ýk s LkkLkk ðíkwo¤{kt Ëu¾kÞ. ykÃkýu çkUf{kt nksh nkuRyu yLku ykÃkýk yufkWLx{kt òuRyu íkku yLÞkuLkk {wfkçk÷k{kt ykÃkýwt çku÷uLMk ykÃkýLku Úkkuzwt ÷køku. ¾wËkLke ík{k{ {Ï÷qfLke íkMçken yLku íkn÷e÷Lkk Mkk{u ykÃkýwt “MkwçnkLkÕ÷kn” fnuðwt ykÃkýLku “ftR Ãký LkÚke” yuðku yunMkkMk ÚkkÞ. rðïLkk «ÏÞkík fwíkwçk¾kLkkykuLku æÞkLk{kt ÷uðk{kt ykðu íkku Úkkuzef rfíkkçkkuLkku yÇÞkMk fhðkÚke Ëe÷{kt su RÕ{e ½{tz ÃkuËk ÚkkÞ Au íku Ëqh ÚkR òÞ Au. ßÞkhu R{k{ ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk(y÷.)Úke ÃkqAðk{kt ykÔÞwt fu ykÃk fux÷e RçkkËík fhku Aku? íkku Vh{kÔÞwt: õÞkt nwt yLku õÞkt {khk ËkËk çkwÍwøkoðkh y÷e RçLku yçkeíkkr÷çk(y÷.)! 65

¾wËkðtËu yk÷{ fwhykLkuÃkkf{kt Ãkuøktçkhu RM÷k{ MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ð yk÷une ðMkÕ÷{Úke WÆuþ fheLku Vh{kðu Au fu yÞ hMkq÷! ykÃk ÃkkA÷e WB{íkkuLkk ytrçkÞkLke MkgeykuLku ÞkË fhku, suÚke fheLku ík{khe WÃkh Úkðkðk¤e Mkgeyku ykÃkLku ykMkkLk ÷køku. yk heíku rð[khðkÚke ykÃkýe YnLku {kuxkR yLku çkwÍwøkeo ÃkuËk Úkþu. RLþkyÕ÷kn. (30) fÞk økwLkknku çkÏþðk{kt Lknª ykðu? ` rhðkÞík Au fu :

(ðMkkR÷w~þeyk rs. 15, Ãkus-310)

LkkLkk økwLkknkuÚke çk[ku, yux÷k {kxu fu yuLku çkÏþðk{kt Lknª ykðu. ykLkwt fkhý fËk[ yk nkuR þfu fu LkkLkk LkkLkk økwLkkn fhðkÚke ÔÞÂõík þh{ LkÚke yLkw¼ðíkku. Mk{ksÚke þh{kðkLke rVfh Ãký LkÚke Úkíke, suÚke LkkLkk økwLkkn ðkhtðkh fÞko fhðkLke ®n{ík ÃkuËk ÚkR òÞ Au. ð¤e yk çkuþ{eo yux÷e 66

nËu Ãknkut[e òÞ Au fu økwLkkn fheLku íkkuçkkRÂMíkøkVkh fhðk {kxu íkkuVef Ãký LkÚke Úkíke yLku yuLke sYhík Ãký LkÚke ÷køkíke. áüktíkYÃku fkuR fkuRLkku fÍoËkh nkuÞ yLku íku hf{ LkkLke nkuÞ y™u yk{ fne Ëu fu {khk WÃkh ík{kYt ftR fÍo LkÚke. su hf{ ík{u {ktøke hÌkk Aku yu hf{Lke ftR Ãký ðuÕÞw LkÚke. íkku ÃkAe Ãku÷ku ÷uýËkh ÃkkuíkkLke hf{ fËe Ãký {kV fhþu Lkrn. Ãkhtíkw òu ðÄkhu {kuxe hf{Lkku fÍoËkh nkuÞ, yLku ÷uýËkhLke ÃkkMku ykðeLku rðLktíke fhu, ÃkkuíkkLke f{òuhe yLku LkkËkhe ònuh fhu yLku fÍoLkk yËk fhðk {kxuLkk Mk{ÞLke {ktøkýe fhu yÚkðk MkËtíkh {kV fhe ËuðkLke rðLktíke fhu íkku hf{Lkku {kr÷f(÷uýËkh) su WØíkkR Ãkqðof ykÃkðkLke Lkk fnu÷e LkkLke hf{Lku {kV LkÚke fhíkku íku fkhýku yLku rðLktíke-f{òuhe «økx fhðkLke ÃkrhÂMÚkrík{kt fhÍËkhLke {kuxe hf{ Ãký {kV fhe Ëu. [LkkLkk LkkLkk økwLkkn fheLku òu RLMkkLk ÃkkuíkkLku økwLkunøkkh Lk Mk{su, þh{kÞ Ãký Lkrn. yu{kt þwt? yk íkku ftR økwLkku fnuðkÞ? ykðwt íkku [kÕÞk fhu ËwrLkÞk{kt, çkÄk s fhu Au. yk heíku ½ýkt çkÄk LkkLkk økwLkk yufºk ÚkR òÞ íkku {kuxku økwLkku çkLku Au. LkkLkk LkkLkk fhòu fu nðu 50 Yk., 100 Yk., 67

200 Yk., 500 Yk. yu íkku ftR fÍo fnuðkÞ? ykðe heíku 200/500 Yk. yLkuf ÔÞÂõík ÃkkMkuÚke ÷R ÷u íkku {kuxwt fÍo çkLke òÞ Au. áüktíkYÃk yk¾k Mk{ks{kt yLku Mkøkktyku {¤eLku 100 ÔÞÂõík ÃkkMkuÚke 500/500 Yk. ÷eÄk íkku fhs 50,000 Yk. ÚkR òÞ. yk heíku LkkLkk økwLkk {kuxku økwLkku çkLkkðe Ëu Au. çkeswt {kuxk økwLkkLku su{ ÔÞÂõík {kuxku Mk{SLku íkkuçkk fhu Au. íkux÷e s þ‹{Ëøke LkkLkku økwLkku fÞko ÃkAe Úkðe òuRyu. -yLkwðkËf] (31) Ëhuf fkÞo{kt ¾wËkLku ÞkË fhðkLkku þwt {ík÷çk Au? ð¤e yk {kxu ¾qçk s íkkfeË fu{ fhðk{kt ykðe Au? ` nËeMk{kt Au fu Ëhuf fkÞoLke þYykík fhíke ð¾íku rçkÂM{Õ÷krnh hn{krLkh hne{ fnku. ynª MkwÄe fu ËMíkhÏðkLk WÃkh òík òíkLke ðkLkøkeyku nkuÞ íkku Ëhu f ðkLkøke s{íke ð¾íku y÷økÚke rçkÂM{Õ÷kn... ÃkZku. (rçknkY÷ yLkðkh rs. 63 Ãkus-421)

¼q÷e òð yLku ðå[uÚke ÞkË ykðu íkku ðå[uÚke Ãký rçkÂM{Õ÷kn... ÃkZe ÷ku. òu ykÃk yuf fkh¾kLkkLku árü Mk{ûk hk¾ku íkku yk ðkík ½ýe s MÃkü ÚkR sþu. fkh¾kLkwt 68

ÃkkuíkkLke çkÄe s «kuzõx(WíÃkkËLk) WÃkh ÃkkuíkkLkku {kfkuo ÷økkðu Au, rLkþkLk ÷økkðu Au. áüktíkYÃk ðkMký çkLkkðLkkhe yuf ftÃkLke LkkLkk {kuxk Ëhuf ðkMký WÃkh ÃkkuíkkLkwt Lkk{ ÷¾u Au. ynª MkwÄe fu økkze fu su{kt {k÷ MkÃ÷kÞ ÚkkÞ Au, íkuLkk WÃkh Ãký ÃkkuíkkLkku {kfkuo yLku Lkk{ ÷¾u Au. Ëhuf ËuþLkku æðs íku {w÷fLke ík{k{ sðkçkËkh ÔÞÂõíkykuLkk {us WÃkh nkuÞ Au. økðLko{uLxLke R{khíkku WÃkh ÷nuhkÞ Au. çk÷fu {w÷fLkk ËrhÞk{kt VhLkkhe, ykMkÃkkMk ¼ú{ý fhLkkhe ykøkçkkuxku, snkòu yLku nkuzeyku WÃkh Ãký ÷nuhkÞ Au. yk s heíku ¾wËkÃkhMík (¾wËkLke RçkkËík fhLkkhe) ÔÞÂõíkykuLkk (ÔÞÂõík þçË{kt †e-ÃkwY»k çktLku ykðe òÞ Au.) LkkLkk {kuxk ík{k{ fkÞkuo WÃkh ¾wËkLkku {kfkuo yLku Lkk{ rçkÂM{Õ÷krnh hn{krLkh hne{ nkuÞ Au. nÍhík Rçkúkne{(y÷.) Vh{kðu Au :

Þk yÕ÷kn! {khe Lk{kÍ, {khe RçkkËík, {khe ®sËøke, {khe {ki í k, yk÷{eLkLkk ÃkhðhrËøkkh {kxu Au. fwhykLk Ãkuøktçkhu RM÷k{Lku fnu Au : ÃkkuíkkLkk fkÞoLke þYykík Ãký ¾wËkLke ÞkË yLku íkuLkk Lkk{Úke fhku.

ÃkZku yÕ÷knLkk Lkk{ MkkÚku. yLku íku{Lke Ãkqýkonwrík Ãký íkuLkk s Lkk{ MkkÚku.

ÃkAe ßÞkhu ík{u fkhu rhMkk÷íkÚke Vkrhøk ÚkR òð íkku ÃkkuíkkLkku ðMke rLkÞwõík fhku yLku ÃkkuíkkLkk ÃkhðrhËøkkhLku ÞkË fhku. (32) su ÃkíLke-çkk¤fku suyku ykÃkýk rð[khku MkkÚku Mkt{ík LkÚke íku{Lke MkkÚku fuðku ðíkkoð fhðk{kt ykðu? ` Ãkuøktçkhu RM÷k{u ßÞkhu {¬kÚke {ËeLkk íkhV rnshík Vh{kðe íÞkhu {¬kLkk {wMk÷{kLkkuyu Ãký rnshík fhe. Ãkhtíkw fux÷kf ÷kufkuLkk ÃkíLke-çkk¤fkuyu 70

rnshíkLkku rðhkuÄ fÞkuo. {ík÷çk fux÷ef ÃkíLkeyku yLku MktíkkLkkuLku yk ðkík øk{íke Lk níke fu {¬k Akuzðk{kt ykðu. ßÞkhu çkeS íkhV R{kLkLke rnVkÍík {kxu {¬k Akuzðwt sYhe níkwt. yk Mk{Þøkk¤k{kt ykÞík LkkrÍ÷ ÚkR fu ík{khk{ktLkk fux÷kfLkk ÃkíLke-çkk¤fku íku{Lkk Ëw~{Lk Au. íku{LkkÚke yr÷ó ÚkR òð. yk nwf{ ykðe økÞk ÃkAe fux÷kf {wnkrsh {wMk÷{kLkkuyu RhkËku fhe ÷eÄku fu òu ÃkkA¤Úke íku{Lkk ÃkíLke-çkk¤fku íkkuçkk fhe ÷uþu yLku rnshík Ãký fhe ÷uþu íkku Ãký íkuyku íku{Lke MkkÚku MktçktÄ hk¾þu Lkrn. ykÞík{kt ykøk¤ nwf{ fhðk{kt ykðu Au: òu ík{u íku{Lkk ÃkkA÷k rðhkuÄ ðíkkoðLku òÛÞwt yòÛÞwt, fhku {ík÷çk Ëhøkwsh fhku yLku íkuykuLku {kV fhe Ëku. yk ðkík ík{khk {kxu ½ýe çkuníkh Au yLku ¾wËk ík{Lku Ãký çkÏþe ykÃkþu.

(33) ¾wËk Íkr÷{ku yLku økwLkuøkkhkuLku {kun÷ík(Mk{Þ) fu{ ykÃku Au? (sÕËe Mkò LkÚke ykÃkíkku) ` ðkìxh ðfoMk yLku R÷uõxÙeMkexe çkkuzo Ëhuf ½h{kt ðes¤e-Ãkkýe ÃknkU[kzu Au. nðu yk ðkík ½hLkk {kr÷f WÃkh yð÷trçkík Au fu íku RåAu íkku yk ðMíkwykuÚke Mkk[ku VkÞËku QXkðu yÚkðk øk÷ík. ¾wËkðtËu yk÷{u RLMkkLkLku ykÍkËe ykÃku÷e Au, íkuLku ykÍkË ÃkuËk fhu÷ku Au. ð¤e RLMkkLkLku Ëhuf «fkhLke Lkuy{íkkuÚke Ãký LkðkÍÞku Au. ð¤e íkuLku yuðe y¬÷Úke LkðkÍÞku Au fu Ëhuf ðMíkwLku íku þõÞ çkLkkðe Ëu Au. ÃkkuíkkLkk VkÞËk {kxu WÃkÞkuøk fhu Au. nðu òu íku ¿kkLk nkuðk Aíkkt yLku òýfkhe nkuðk Aíkkt çkwhkRLkku hMíkku yÃkLkkðu íkku íku Ãkkuíku s sðkçkËkh Au. ynª yuf «&™ yk Q¼ku ÚkkÞ Au fu ¾wËk ykðk ÷kufkuLkk fk{kuLku yxfkðe fu{ Ëuíkku LkÚke! íkuLku hkufe fu{ ÷uíkku LkÚke! íkuLkk fkhýku yk «{kýu Au : 72

òu ÔÞÂõík fkuRLku økk¤ ykÃkðk {kxu {kU ¾ku÷u yLku ¾wËk íkuLku økwtøkku çkLkkðe Ëu, yÚkðk fkuR ÔÞÂõík çkeò fkuRLku ÚkÃÃkz {khðk {kxu nkÚk QXkðu yLku íkuLkku nkÚk ÷fðkøkúMík ÚkR òÞ yÚkðk fkuRLke íkhV ¾hkçk árüÚke ykt¾ QXkðu yLku ¾wËk íkuLku yktÄ¤ku çkLkkðe Ëu. yk ÔÞÂõík su økwLkkn fhe þõÞku LkÚke íku ÃkkuíkkLkk RhkËk-RrgÞkhÚke Au fu {sçkqheÚke Au? þwt ykðe ÃkrhÂMÚkrík{kt økwLkku Lk fhðkLkk fkhýu ykÃkýu íku ÔÞÂõíkLkk ð¾ký fhe þfeyu Aeyu? ÔÞÂõíkLke fÿku ®f{ík íkku íÞkhu Au ßÞkhu íku ÃkkuíkkLkk RhkËk yLku RåAkÚke fkuR MkkYt fkÞo fhu yÚkðk fkuR çkwhk fkÞoLku Akuze Ëu. òu fkuRLkk nkÚkkuLku Ëkuhzk ðzu çkktÄeLku íkuLkk r¾MMkk{ktÚke ÃkiMkk fkZeLku ¾[o fhðk{kt ykðu íkku nkÚk çktÄkÞu÷e ÔÞÂõíkLku Mk¾e fnuðk{kt Lknª ykðu. òu yuf yktÄ¤ku Lkk{nh{ WÃkh áüe LkÚke Lkk¾íkku íkku yu{ Lknª fne þfkÞ fu íku ½ýku s Ãkkf RLMkkLk Au. yÕ÷kn RåAu Au fu ÔÞÂõík ykÍkË hnu suÚke MðÞt ÃkkuíkkLkk RhkËkÚke, ÃkkuíkkLke {hSÚke ¼÷kR yLku çkwhkRLkku hMíkku ÃkMktË fhu, ÃkAe y{÷ fhu. 73

(34) R{k{u Í{kLkk(y÷.)Lkk RÂLíkÍkhLkku þwt yÚko ÷Rþwt? þwt ÍwÕ{ yLku VMkkËLkk {k{÷k{kt ¾k{kuþ hnuðwt Ãký RÂLíkÍkh Au? ` ykÃkýu Ëhuf hkºkeyu çkeò rËðMkLkk MkqhsLkk QøkðkLkku RÂLíkÍkh fheyu Aeyu Ãkhtíkw RÂLíkÍkhLkku yÚko yk LkÚke fu Ëhuf ÔÞÂõík nkÚk Ãkh nkÚk hk¾eLku ytÄkhk{kt çkuMke hnu Au. çk÷fu Ëhuf ÔÞÂõík ÃkkuíkkLkk ykuhzk{kt-½h{kt «fkþ fhu Au. ðes¤e îkhk «fkþ fhu Au. ðes¤e [k÷e òÞ íkku VkLkMk Mk¤økkðu Au. òu fuhkuMkeLk Lk nkuÞ íkku {eýçk¥ke Mk¤økkðu Au Ãkhtíkw Mkqhs QøkðkLke hkn òuR ytÄkhk{kt LkÚke hnuíkku. ytÄkY íkku Ëqh fhu s Au. yu s heíku ykÃkýu þhËeLke Éíkw{kt økh{eLke hkn òuRyu Aeyu. Ãkhtíkw økh{eLke hkn òuðkLkku yÚko yk LkÚke fu þhËeÚke fktÃkíkk çkuMke hneyu yLku ykuhzkLku økh{ fhðkLke ÔÞðMÚkk Lk fheyu. R{k{u Í{kLkk(y.s.ík.V.þ.)Lke økÞçkíkLkk Í{kLkk{kt ykÃkýu nkÚk Ãkh nkÚk hk¾eLku çkuMke hnuðkLkwt LkÚke. ykÃkýu ykÃkýe þÂõík «{kýu Íw÷{ yLku VMkkËLkku {wfkçk÷ku fhðku òuRyu. ykÃkýe ÃkkuíkkLke ÍkíkLku MkwÄkhðkLke fkurþþ MkkÚku MkkuMkkÞxe yLku Mk{ksLke MkwÄkhýk íkÚkk RM÷knLke fkurþþ [k÷w hk¾ðe òuRyu. ykÃkýu rhðkÞíkku òýeyu Aeyu: 74

(35) ykx÷e ¾hkçkeyku yLku çkwhkRyku nkuðk Aíkkt ykÃkýu yk hkßÞ ÔÞðMÚkkLku RM÷k{e fuðe heíku fne þfeyu? (yk RhkLk {kxuLke ðkík Au) ` (rçknkY÷ yLkðkh ¼køk-75 Ãkus-208)

çkuníkheLk y{÷ R{k{u Í{kLkk(y÷.)Lke íkþheVLkku RÂLíkÍkh Au. yk nËeMk WÃkh rð[kh fhku. RÂLíkÍkh fkuR nk÷ík fu ÃkrhÂMÚkríkLkwt Lkk{ LkÚke. çk÷fu “yVÍ÷ y{÷” Au. ©uc y{÷ Au. suÚke R{k{u Í{kLkkLkk Mkk[k yLkwÞkÞeyku-y{÷ fhLkkhk çkLkðwt òuRyu. yuf R{k{Lke hkn òuLkkhu, yuf RÂLf÷kçke RM÷kn fhLkkhLke hkn òuLkkhu, RLMkkLkkuLke MkwÄkhýk fhLkkh MkwÄkhfLke hkn òuLkkhu MðÞt Ãký Mkk÷un nkuðwt sYhe Au. su ÔÞÂõík fkuR {un{kLkLke hkn òuíkku nkuÞ íku ½h{kt ykhk{Úke LkÚke çkuMkíkku. økÞçkíkLkk yk Í{kLkk{kt ÷kufkuLke Vhs Au fu MðÞt ÃkkuíkkLke RM÷kn fhu, y{ú rçk÷ {yYV¼÷kRLkku nwf{ fhu, LkÌk yrLk÷ {wLkfhçkwhkRykuÚke ÷kufkuLku hkufu, nf íkhV Ëyðík ykÃku. 75

yÔð÷ íkku rLkÍk{u RM÷k{eLkku {ík÷çk yk nhrøkÍ LkÚke Úkíkku fu íku ËuþLkk çkÄk s ÷kufku ykrË÷ nkuÞ, «{krýf nkuÞ, çk÷fu rLkÍk{u R÷kneLkku {ík÷çk yk Au fu íkuLkk fkÞËk fkLkqLkku yLku íkuLkk MktÃkkËf, íku L ku [÷kðLkkhk RM÷k{e nku Þ . íku íkku yÕnBËkur÷Õ÷kn, Au s. Mkkhe {wMkkVhe yk Au fu økkze Mkkhe nkuÞ yLku zÙkRðh rLk»ýktík nkuÞ. suÚke íku {wMkkVhkuLku íku{Lke {trÍ÷ MkwÄe ÃknkU[kze ykÃku. Mkkhe {wMkkVheLkku {ík÷çk yk LkÚke fu {wMkkVhkuLke ÃkkuíkkLke fkuR {w~fu÷e s Lk nkuÞ. {wMkkVhkuLke ÃkkuíkkLke ytøkík {w~fu÷eyku íkku nkuðkLke s. fkuR ÔÞÂõík fkuR MkVh{kt çkMk, xÙuLk yÚkðk nðkR snks{kt Mkðkh Úkíke ð¾íku yuf yuf {wMkkVh fuðku Au? íkuLke nk÷íkku {k÷w{ LkÚke fhíkku. Ãkhtíkw MkVh fhLkkh ÃkkuíkkLke MkVhLkku ðMke÷ku(MkkÄLk) yLku zÙkRðhLkk Mkkhk nkuðkLkwt sYh rð[khu Au. Mkqhyu çkfhn ykÞík Lkt. 102{kt ykÃkýu 76

ÃkZeyu Aeyu. sLkkçk Mkw÷Þ{kLk(y÷.)Lkk Í{kLkk{kt yuf xku¤wt ykÃkLke íkkçkuËkhe fhðkLke søÞkyu þÞíkkLkLke íkkçkuËkhe fhíkwt níkwt.

çkeS ðkík Ëhuf søÞkyu yËk÷íkLkku (RLMkkVLkku) yÚko çkhkçkheLkku LkÚke Úkíkku. ykrË÷ Ëkõíkh íku s LkÚke su Ëhuf çke{khLku yuf s òíkLke Ëðk ykÃku. ykrË÷ rþûkf íku LkÚke su ík{k{ rðãkÚkeoykuLku yuf Mkh¾k økwý({kfo) ykÃku çk÷fu yk Mkh¾kÃkýwt LkkRLMkkVe Au. Lkkçkhkçkhe yLku íkVkðíkLkk çku «fkh Au. fËe íku çkwrØÃkqðofLkk yLku çkhnf(Mkk[k) nkuÞ Au. fËe øk÷ík ¼køk «{kýu yLku yMkíÞLke çkwrLkÞkË Ãkh nkuÞ Au. Lkkçkhkçk fËe Íw÷{Lke çkrLkÞkË WÃkh nkuÞ Au, suLku Ëhuf nk÷ík{kt, øk{u íku ÃkrhÂMÚkrík{kt VhrsÞkík hkufðwt sYhe Au. íku {qze su Mktøkún¾kuhe fheLku, {k÷ hkufe hk¾eLku (¼kð ðÄu íÞkhu ðu[u77

{k÷ hkufe hk¾u yux÷u çkòh{kt íktøke Q¼e ÚkkÞ Au. suÚke ¼kðku ðÄu íÞkhu {k÷Lku ðu[ký {kxu çkòh{kt {qfu) ÄkufkçkkS fheLku f{kÞu÷ ÃkiMkku, [kuhe yLku ÔÞks¾kuhe îkhk yufºk fhu÷ku {k÷, ykðku {k÷ Íkr÷{kuLkk øk¤k{kt yktøk¤e Lkk¾eLku fkZe ÷uðku òuRyu. Ãkhtíkw fËef yk Lkkçkhkçkhe, íkVkðík, Vhf MkwtËh fkÞo {kxu {¤íkwt ðuíkLk, nwÒkh, ykðzík, y¬÷, ÔÞðMÚkk-þkuÄ¾ku¤-rhMk[o ðøkuhuLkk fkhýu nkuÞ íkku íku øk÷ík LkÚke. íku{ktÚke ¾wËkLkku nf ¾wBMk yLku Ífkík yËk Úkðku sYhe Au. fkhý fu òu ykÃkýu ÔÞÂõíkLke þkuÄ¾ku¤, nwÒkh, ykðzík, ðøkuhuLku yLkËu¾e fheLku íkuykuLku ðÄw Ãkøkkh-ðuíkLk fu çkË÷ku Lknª ykÃkeyu íkku Mk{ks «{kËe-yk¤Mkw çkLke sþu. [þk {kxu ðÄkhu {unLkík fhu? þk {kxu òLkLkku ¾íkhku WXkðe MkkÞLxerVf þkuÄ¾ku¤ku fhu? þk {kxu çkwrØ þÂõíkLkku WÃkÞkuøk fhu? çkÄkLku Mkh¾wt s {¤ðkLkwt Au. ykÃkýe fkuR fËh íkku ÚkðkLke LkÚke. ÷kufku{ktÚke ykðzíkLkku WÃkÞkuøk, çkwrØLkku WÃkÞkuøk, fíkoÔÞrLkck síke hnuþu. Mk{ksLke «økrík YtÄkR sþu. -yLkwðkËf] 78

(36) ykÃkýu fkrVhku yLku VkrMkfkuLku fR árüÚke òuðk òuRyu? ` ykÃkýu nËeMk{kt ÃkZeyu Aeyu,

su {kýMk ÃkkuíkkLku çkeòÚke çkuníkh Mk{su íku (rçknkY÷ yLkðkh rs-70 Ãkus-226) ½{tze Au. ykÃkýu ÷kufkuLkk ytík fu ytò{-{]íÞw Mk{ÞLke ÃkrhÂMÚkríkÚke ðkfuV LkÚke suÚke VUMk÷ku fhðk{kt Wíkkð¤ Lk fhðe òuRyu. fux÷kÞ VkrMkf ÷kufku nkuÞ Au. ¾wÕ÷k økwLkunøkkhku, Mk{ks{kt økwLkunøkkh íkhefu Ëu¾kR ykðu yuðk økwLkunøkkhkuLkk ytík R{kLk Ãkh ÚkkÞ Au ßÞkhu fux÷kÞ {kur{Lk nkuÞ Au su{Lkku ytò{(ytík) ¾hkçk nkuÞ Au. R{k{ òVh MkkrËf(y÷.) WÃkhkuõík nËeMkLkk yLkwMktÄkLk{kt Vh{kðu Au fu : rVhykuLkLke Mk¥kkLkk íku òËwøkhku suyku yk¾e ®sËøke RM÷k{Úke y÷øk hÌkk. rðÿkune-yð¿kkfkhe hÌkk níkk. nÍhík {qMkk(y÷.)Lkk yuf {kuyrsÍkLku òuíkkt s yuf s ûký{kt R{kLk ÷R ykÔÞk. íkuykuyu ÃkkuíkkLkk çkkËþkn yLku ¾wËk çkLke çkuXu÷k Íkr÷{ rVhykuLkLke Ä{feykuLku Ãký Xwfhkðe ËeÄe. 79

þÞíkkLk A nòh ð»koLke RçkkËík MkkÚku MkeÄk hMíkkÚke ¼xfe økÞku, rðÿkune çkLke økÞku. yuLkkÚke W÷xw t sLkkçku nw h yLku Íw n i h fhçk÷k{kt rðÿkuneykuLkk ÷~fh{ktÚke y÷øk ÚkRLku R{k{ nwMkiLk(y÷.)Lkk MkkÚkeËkh çkLÞk, ynª MkwÄe fu VkiÍu yÍe{ ({kuxe fkBÞkçke) WÃkh rLkÞwõík ÚkRLku sÒkíkLke çkkS {khe økÞk. suÚke su ÷kufku nS yÄðå[u hMíkk{kt Au íku{ýu {økYh Lk Úkðwt òuRyu, fkhý fu þõÞ Au ¼xfe sðkÞ. (37) “ðMkeW÷ fÕçke” Ëe÷Lkwt rðþk¤ çkwÍwøkeoðk¤wt nkuðwt yux÷u þwt? ` ðMkeW÷ fÕçke yux÷u fu çkwÍwøkeoðk¤e YnLkk {kr÷f nkuðwt suLkk WÃkh ÃkrhÂMÚkríkLke yMkh Lk ÚkkÞ. suðe heíku xÙuõxhLkk xkÞhku Ëhuf «fkhLke s{eLk WÃkh hMíkku fkÃku Au. Aíkkt íkuLkk WÃkh fkuR yMkh Úkíke LkÚke. Ãkhtíkw MkkÞf÷Lkwt xkÞh Võík Mkh¾e s{eLk WÃkh s [k÷e þfu Au. nÍhík y÷e(y÷.) Vh{kðu Au fu :

(Lknsw÷ çk÷køkkn, rnf{ík-176) 80

fkuR Ãký sðkçkËkheLku fçkq÷ fhðkLke VhSÞkík þhík ðwMkyík fÕçke Au. yux÷u fu YnLkk çkkyÍ{ík çkwÍwøkeoðk¤k nkuðwt íku Au. nÍhík {qMkk(y÷.)yu LkçkwÔðíkLkk MÚkkLku ÃknkUåÞk ÃkAe ðwMkyík fÕçke yLku þhnu MkËh ÓËÞLke AkíkeLke rðþk¤íkkLke Ëwyk {ktøke níke.

yÞ yÕ÷kn! {Lku ÓËÞ yLku AkíkeLke rðþk¤íkk RLkkÞík Vh{kð. sLkkçk {wMkkyu ¾wËkÚke Ëwyk fhe, íkhík s ¾wËkyu ykÃkLke Vh{kRþLku Ãkwýo fhe. Ãkhtíkw ¾wËkðtËu yk÷{u Ãkuøktçkhu RM÷k{Lku ykÃk {ktøku-Ëh¾kMík fhu íku Ãknu÷kt WÃkhkuõík ðMíkwyku ykÃke ËeÄe níke. ð¤e íkuLkwt ðýoLk Ãký yÕ÷knu Ãkkuíku s ÃkkuíkkLkk f÷k{{kt fÞwO Au :

(38) RM÷k{ MktÏÞk({kºkk-«{ký-sÚÚkku) WÃkh ðÄkhu ¼kh ykÃku Au fu økwýð¥kk(õðkìr÷xe) WÃkh? ` RM÷k{ fux÷kf {k{÷kík{kt, fkÞkuo{kt MktÏÞk WÃkh ¼kh {qfu Au. áüktíkYÃku s{kíkLke Lk{kÍ ÷R ÷ku. su{kt Lk{kÍeykuLke sux÷e MktÏÞk ðÄkhu íkux÷k «{ký{kt Mkðkçk ðÄkhu. fux÷kf {k{÷k yLku fkÞkuo{kt ¾wçkMkqhíke¾qçke WÃkh ¼kh {qfu Au. áüktíkYÃku økheçk {kýMkku WÃkh ¾[o fhðwt. yk çkkçkík{kt MktÏÞk yux÷e {níðLke LkÚke sux÷wt {níð y{÷ fhLkkhLkk RÏ÷kMk yLku r÷Õ÷krnÞíkLkwt Au.

íkuyku yÕ÷knLke {nççkík{kt r{MfeLk(økheçk) Þíke{ yLku yMkeh(fuËeyku) Lku ¾kýwt ¾ðzkðu Au.

yMkehLku ¾kýwt ¾ðzkððwt fuðe heíku? fuËeykuLku ¾ðzkððkLke sðkçkËkhe íkku «þkMkLkLke nkuÞ Au, MkhfkhLke nkuÞ Au. yk fuËe yun÷uçkÞík(y÷.)Lkk ½hu fuðe heíku ykÔÞku? ykÃkýu íku Mk{ÞLke ÃkrhÂMÚkrík heík-rhðkòu Mk{sðk Ãkzþu, íku s{kLkk{kt yíÞkhLkk suðe su÷kuLke ÔÞðMÚkk Lk níke. íku s{kLkk{kt økwLkunøkkhLkk nkÚk-Ãkøk çkktÄe íkuLku íkk¤kt {khe Ëuðkíkkt Ãkhtíkw økwLkknku ½ýkt s ykuAk Úkíkk. økwLkknkuLkwt «{ký Lkrnðík níkwt. MkòLkk rËðMkku Ãkqhk Úkíkkt fuËeLku su fr{rxyu íkuLku Mkktf¤Úke çkktæÞku nkuÞ íku fr{rx ÃkkMku sRLku íkk¤kt ¾ku÷kðe ykðíkku. Aqxku ÚkR síkku. MkòLke {wÆík ËhBÞkLk fuËe ¼e¾ {ktøkeLku ¾kR ÷uíkku ðøkuhu ðøkuh.u

þwt y{u ykÃkLke AkíkeLku rðþk¤ LkÚke çkLkkðe?

suyku ÃkkuíkkLke Lk{kÍku{kt ¾qçk hzu Au, røkÞko fhu Au. (39) hknu ¾wËk{kt sunkË fhðe RM÷k{Lke Mk{ks h[Lkk {kxu fux÷e {ËËøkkh Au? ` ÃkkðzkLkku ykøk¤Lkku íkus ÄkhËkh ¼køk huíke-{kxe MkkÚku MktçktÄ hk¾ðkÚke íku{kt ½Mkíkku òÞ Au. Ãkhtíkw

íkuLkk çkË÷k{kt ðÄkhu MkVuË yLku íkusÄkh çkLkíkku òÞ Au. íkuLke WÃkhLkku ¼køk òu fu òzku yLku ðsLkËkh nkuÞ Au Ãkhtíkw íkuLkk WÃkh Ítøk [Ze òÞ Au. íku fk¤ku Ãkzu÷ku nkuÞ Au. yu s «{kýu su fku{ sunkË fhu Au yLku ÃkkuíkkLkk ÞwðkLkkuLku ÞwØLkk {uËkLk{kt {kuf÷u Au. suÚke ÃkkuíkkLkk ðíkLk yLku {ÍnçkLkwt hûký fhu, RÍTÍík ykçkYLkwt hûký fhu. òu fu íkuLku ÃkkuíkkLkk Úkkuzkf ÞwðkLkku økw{kððk Ãkzu Au. Ãkhtíkw íku yktíkhhk»xÙeÞ ÷uð÷u òøk]ík yLku ®[íkLkþe÷çkwrØSðe ÔÞÂõíkykuLke árü{kt RÍTÍíkËkh çkLke òÞ Au. yuLkkÚke W÷xwt su fku{ su yLÞkuLke Mk¥kkLku fçkq÷ fhe ÷u Au. Ëu¾eíke heíku yuþ ykhk{{kt nkuÞ Au. íku{Lke MktÏÞk Ãký ðÄkhu nkuÞ Au. Ãkhtíkw íku yÃkfeŠík-çkuRÍTÍík, çkËLkMkeçk yLku yÃkhkÄeLkwt SðLk Sðu Au. (40) þwt sÍk{kt(LkufeLkku çkË÷ku) fu Mkò{kt(økwLkknLkku çkË÷ku) ÔÞÂõíkLkk ÔÞÂõíkíð, {nkLkíkk fu ËhßòLke fkuR yMkh WÃksu Au? ` fwhykLk {SË Ãkuøktçkhu RM÷k{Lke çkeçkeykuLku WÆuþeLku Vh{kðu Au. ík{khk yLku yLÞku{kt íkVkðík Au. òu ík{khkÚke fkuR økwLkkn ÚkR òÞ íkku íkuLke Mkò zçk÷ Au.

yun÷uçkÞíku su ¾kðkLkwt ¾ðzkððkLkwt, íku ðÄkhu nkuðkLke heíku {níðLkwt níkwt, çk÷fu ¾w÷qMkr÷Õ÷krnÞíkLke çkwrLkÞkË WÃkh {níðLkwt níkwt. Ãkkuíku hkuÍkLke nk÷ík{kt nkuÞ, çkeswt ¾kðkLkwt Ãký Lk nkuÞ íku ÃkrhÂMÚkrík{kt yk ÷kufku r{MfeLk, Þíke{ yLku yMkehLku ¾kðkLkwt ¾ðzkðu Au. fËef yÕ÷kníkyk÷k çktLku ðMíkwLku RLMkkLkkuÚke ík÷çk Vh{kðu Au. MktÏÞk sÚÚkku fu «{ký Ãký {ktøku Au yLku ¾w÷qMk(õðkìr÷xe) r÷Õ÷krnÞíkÚke Ãký.

¾wËkLkku rÍ¢ ¾qçk s ðÄkhu fhku. ð¤e çkeS søÞkyu Vh{kÔÞwt :

yuðe s heíku Lkuf y{÷Lkku çkË÷ku Ãký yLÞku fhíkk zçk÷ Au.

su ÃknkzLkwt rþ¾h sux÷wt Ÿ[w nþu íkuLke ík¤uxe{ktLke ¾kR íkux÷e s Ÿze nþu. nËeMk{kt Au fu sux÷k Mk{Þ{kt ykr÷{Lkku yuf økwLkku çkÏþe ykÃkðk{kt ykðþu íkux÷k Mk{Þ{kt òrn÷Lkk rMk¥kuh økwLkkn çkÏþe ykÃkðk{kt ykðþu. ykÃkýu ÷kufku òýu yuf ÃkøkrÚkÞk WÃkh Aeyu 85

su{ktÚke ÃkzðkLkwt Au. {kxu su sux÷e Ÿ[kR ÃkhÚke Ãkzþu íkuLkk nkzfk yux÷k ðÄkhu íkqxe sþu. (41) RM÷k{e Mk{ks{kt hunçkhLkwt þwt {níð Au? ` Ëhuf økríkþe÷íkk-n÷Lk-[÷Lk {kxu fux÷ktf Ãkrhçk¤ku nkuÞ Au. (1) þYykík (2) hMíkku (3) ÍheykuykÄkh (4) hunçkhe yLku (5) æÞuÞ. yk Ãkkt[ {q¤ ík¥ðku{kt ½ýku s {n¥ðLkku hku÷ hunçkh yËk fhu Au. MkkiÚke {n¥ðLkwt fkÞo yuf hunçkhLkwt Au. òu hunçkh ÃkhnuÍøkkh ykr÷{ nþu íkku íku ¼xfþu Lkrn, Lk íku ÃkkuíkkLkk æÞuÞÚke nxe sþu. òu hunçkh ÞkuøÞ nkuÞ yLku WB{ík íku{Lke íkkçkuËkhe fhu íkku Ëhuf {w~fu÷eyku Wf÷e sþu. òu MkkuÞ yýeËkh nþu, ð¤e íku{kt Ëkuhku Ãkhkuðu÷ku nkuÞ, íkku Ëhuf fÃkzwt Mkeðe þfkÞ Au. Ãkhtíkw òu MkkuÞ ðktfe nkuÞ, yÚkðk Ëkuhku Ãkhkuðu÷ku Lk nkuÞ íkku Ãkkík¤k{kt Ãkkík¤wt fÃkzwt Ãký Mkeðe þfkþu Lkrn. òu ÷kufku hunçkhLke íkkçkuËkhe Lk fhu íkku hunçkh ftR s fhe þfíkk LkÚke. suðe heíku fu MkkuÞLke ÃkkA¤ Ëkuhku Lk nkuÞ íkku fÃkzwt Mkeðe þfkþu Lkrn. yk rMk÷kR MkkuÞLke Ãkuhðe-íkkçkuËkhe fhðkLkk fkhýu þõÞ çkLke Au. òu zÙkRðh rLk»ýktík nkuÞ íkku ¾hkçk økkzeLku 86

Ãký ¾U[e ÷R sR þfu Au. suðe heíku fu Ãkuøktçkhkuyu WB{íkkuLke ½ýe s çkøkzu÷e nk÷ík{ktÚke MkwÄkheLku Mk{ks {kxu VkÞËkfkhf çkLkkðe Au. Ãkhtíkw òu hunçkh{kt s ykðzík Lk nkuÞ íÞkhu rnËkÞík yLku hunçkheLkk çkuníkheLk Mktòuøkku nkuðk Aíkkt Ãký ftRÃký Úkþu Lkrn. suðe heíku fu fkuR çkuníkheLk økkzeLku fkuR yLkkze zÙkRðhLku MkkutÃke Ëuðk{kt ykðu íkku íku økkzeLku øk{u íÞkt ¼xfkðe {khþu. (42) hknu nf WÃkh [÷kððk{kt y{÷ fhðk{kt fkuR ykÃkýLku rÄ¬khu, XÃkfkhu, {òf {~fhe fhu íkku ykÃkýu þwt fhðwt òuRyu? ` yuf ÔÞÂõíkyu fknuhkÚke yççkkrMkÞk sðk {kxu yuf Ÿx ¼kzuÚke ÷eÄku. {wMkkrVh Mkðkh ÚkR økÞku yLku ŸxLkku {kr÷f ÷økk{ ÃkfzeLku ŸxLku Ëkuhðk ÷køÞku. hMíkk{kt yk Ÿx {kr÷fu ÃkkuíkkLkk ¼kzqík {wMkkVhLke ¾qçk ¾qçk {òf þY fhe. fkhýfu íku yu{ Mk{síkku níkku fu yk {wMkkrVh yuf÷ku Ãký Au yLku økhsðkLk Ãký Au yLku yççkkrMkÞk sðkLke økhs Au. ftR Ãký fhe þfðkLkku LkÚke. hMíkk{kt yuf ÔÞÂõíkyu íkuLke çkËík{eÍe òuR íkku {wMkkVhLku fÌkwt : ík{Lku ¾çkh Au. yk ík{Lku þwt 87

fnu Au? ík{khe {òf Wzkðu Au. {wMkkVhu sðkçk ykÃÞku {Lku çknw s ¾çkh Au. Ãku÷kyu fÌkwt: íkku ÃkAe íkuLke yk {òfLkku sðkçk fu{ LkÚke ykÃkíkk? {wMkkVhu W¥kh ykÃÞku. {Lku ¾çkh Au Ãkhtíkw òu Ÿx {kr÷f {Lku yççkkrMkÞk MkwÄe Mkne Mk÷k{ík ÃknkU[kze Ëu íkku ÃkAe yuLke yk nhfíkku yLku þhkhíkkuLkwt ftR {níð LkÚke ¼÷u øk{u íku fÌkk fhu. {Lku {khk æÞuÞ MkwÄe ÃknkU[ðwt {níðLkwt Au. Lknª fu yuLke {~fheykuLkk sðkçk ykÃke yuLke MkkÚku Í½zku fhe yuLke MkkÚku çkøkkze Lkk¾wt suÚke yu {Lku hMíku Akuze Ëu yLku ÃkAe nwt {khk yççkkrMkÞk ÃknkU[ðkLkk æÞuÞÚke rð{w¾ ÚkR òô. Mkqhyu {wík^VuVeLk{kt RhþkË Au : {wsrh{ku(økwLkuøkkhku) {ku{uLkeLkLke «fkh «fkhLke heíku çkuRÍTÍíke yLku xefk fhu Au. (1) (íkuyku) íku{Lkk WÃkh nMku Au.

(2) ßÞkhu íkuykuLke LkSfÚke ÃkMkkh ÚkkÞ Au. íkku ykt¾ku ðzu Rþkhk fhu Au. 88

rËðMk yuðku ykðþu fu {ku{uLkeLk fkrVhku WÃkh íku{Lke nk÷ík òuRLku sYhÚke nMkMku. (3) ßÞkhu ÃkkuíkkLkk ÷kufku{kt ÃkkAk Vhu Au íkku {ku{uLkeLkLke økeçkík fhu Au yLku íku{Lkk WÃkh fxkûk yLku ykûkuÃkku fhu Au.

(4) ßÞkhu íkuyku {ku{uLkeLkLku swyu Au íkku fnu Au. yk ÷kufku rðÿkune yLku MkeÄk hMíkkÚke ¼xfu÷k ÷kufku Au.

yk «{kýu çkÄwt s Mkkt¼¤íkk, òýíkk nkuðk Aíkkt {ku{uLkeLk ®n{íkÚke fk{ ÷u Au. òÛÞwt yòÛÞwt fhu Au. íku{Lke økw{hkneLkk fkhýu ÃkkuíkkLkk rMkhkíku {wMíkfe{Lku Akuzíkk LkÚke. fwhykLk fnu Au fu yuf 89

(43) þwt RÍTÍík çk[kððk {kxu ðhMkkË {ktøkðk {kxuLke Lk{kÍ-Lk{kÍu RÂMíkMfk Akuze þfkÞ? fkuR Ãkeh fu {kuxk ykr÷{ ÃkkuíkkLkk {kxu yk{ rð[khu fu òu {U ðhMkkË {ktøkðkLke Lk{kÍ{kt nkshe ykÃke yLku ðhMkkË Lk ðhMÞku íkku {khe çkuRÍTÍíke Úkþu? ` fMkhíke ¾u÷kuLkk ¾u÷kze yu{ LkÚke fnuíkk fu {Lku nkhe sðkLkku ¼Þ Au, íkuÚke nwt {uËkLk{kt LkÚke síkku. Vqxçkku÷hLku {uËkLk{kt sðwt òuRyu, íku nkhu fu Síku. ¼÷u ÃkAe íku øk{u íkux÷e ð¾ík fu{ Lk nkhu, Aíkkt Ãký íku {u[{ktÚke çknkh LkÚke hnuíkku. yuf rðïrðÏÞkík ¾u÷kze LkkÃk÷wLk fnu Au fu nwt 14 ð¾ík nkÞkuo Awt, ÃkAe {khe Síkku þY ÚkR. rhðkÞíkku yLkwMkkh Ëw»fk¤Lkk Mk{Þu ðhMkkË {ktøkðk {kxuLke Lk{kÍ yËk fhðe òuRyu. ykÃkýu ykÃkýe Vhs çkòðeyu, ÃkAe ðhMkkË ÚkkÞ fu Lk 90

ÚkkÞ íkuLkku MktçktÄ ÃkhðrhËøkkh yLku íkuLke {Mk÷uník WÃkh ykÄkrhík Au. (44) {Ínçke «kuøkúk{ku{kt nkshe ykÃkðe þwt Ëu¾kð yLku rhÞkfkhe LkÚke? fu íkuLkk fkhýu ykÃkýu ÷kufku Mk{ûk ònuh ÚkRyu Aeyu? ` «Úk{ ðkík íkku yk Au fu Ëhuf Ëu¾kð fu ònuhkík nhk{ LkÚke. Ãkrík-ÃkíLke suyku yufçkeòLkk {kxu þýøkkh fhu Au, yk Ãký yuf «fkhLkku Ëu¾kð s Au Ãkhtíkw yk Ëu¾kð ¾wËkLku ÃkMktË Au. {ÂMsË{kt {ku{uLkeLkLkku Rsíku{ky suLkk {kxu RM÷k{u ½ýe s íkkfeË fhe Au. yk Ãký yuf Ëu¾kð Au. RM÷k{Lke rLkþkLkeykuLke íkyÍe{ {kxu Au. Mkzfku WÃkh R{k{ nwMkiLk(y÷.)Lke yÍkËkhe Ãký yuf RM÷k{e Ëu¾kð{ktÚke s Au. Ãkhtíkw íku{kt RçkkËíkLke Yn AwÃkkÞu÷e Au. çkeS ðkík fux÷ef ÔÞÂõíkykuLke {ÂMsËku yLku {unrV÷ku{kt ¼køk ÷uðku, yLÞkuLkk {kxu yuf «fkhLke íkç÷eøk íkÚkk y{÷ «íÞuLke ®[íkk Ãký Au. òu sðkçkËkh ÷kufku {nkuÕ÷kLke {ÂMsË{kt nksh Úkþu íkku Mkk{kLÞ ÷kufku-{ku{uLkeLk Ãký nksh ÚkR sþu. yk søÞkyu Ëu¾kð nhk{ Au. ßÞkt fkÞoLke søÞkyu (y{÷Lke søÞkyu) MðÞt ÃkkuíkkLke

òíkLku-þÏMkeÞíkLku Mkk{u ÷kððkLkku {fMkË nkuÞ. {ík÷çk yk Au fu òu yuðe søÞkyu nkshe ykÃkeyu ßÞkt yk{ Ëu¾kzðkLke rLkGÞík nkuÞ fu y{u Lkuf, {w¥kfe yLku ÃkhnuÍøkkh Aeyu íkku yk rhÞk Au yLku nhk{ Au. Ãkhtíkw ykðe {òr÷Mk{kt ykÃkýu sRyu yLku {fMkË yk nkuÞ fu “nwt ykÔÞku Awt, ík{u ÷kufku Ãký ykðe òð.” yk yuf «fkhLke y{÷e íkç÷eøk Au. su{kt LkufeLkku çkË÷ku yLku Mkðkçk Ãký Au. (45) yYr[fh yLku fzðkþ¼he Ëw½oxLkkyku ËhBÞkLk ykÃkýu þwt fhðwt òuRyu? yuLkku fuðe heíku {wfkçk÷ku fhðku òuRyu? ` yuf s ËMíkhÏðkLk Ãkh y[kh yLku {h[kt {qfðk{kt ykðu, MkkÚku MkkÚku {eXkR yLku {whççkku Ãký. çkk¤fku {eXkR yLku n÷ðk ÃkMktË fhu Au. {h[kt ðøkuhu íke¾e ðMíkwykuLku Lkfk{e Mk{su Au. Ãkhtíkw {kuxk ðze÷ku çktLku ðMíkwykuLku ËMíkhÏðkLk WÃkh sYhe Mk{su Au. LkkÃkMktË, yYr[fh ðMíkwyku{kt Ãký ftRf ¾qçkeyku nkuÞ Au. Ëw:¾ËkÞf yYr[fh ½xLkkyku{kt Ãký ftRf ¾qçkeyku, ftRf çkhfíkku nkuÞ Au. y{u fux÷ef ðýoðeyu Aeyu. (1) ¾wËkLke íkhV RLMkkLkLke íkðßòun

(æÞkLk) ÃkuËk ÚkkÞ Au. RLMkkLk ¾wËkLku ðÄkhu ÞkË fhu Au. (2) ÔÞÂõíkLku ykðe Ëw:¾ËkÞf ½xLkkyku Xhu÷ (MktSËn) çkLkkðu Au. íkuLkk{kt ykðzíkku (Mk÷krnÞíkku) ÃkuËk fhu Au. (3) yk ½xLkkyku íkuLke ¼q÷ku, íkuLkk økwLkknkuLkku f^Vkhku(çkË÷ku) çkLku Au. (4) ÔÞÂõík ¾wËkLke Lkuy{íkkuLke fËh fhíkkt þe¾u Au. Ëw:¾ËkÞf Ëw½oxLkkykuLkku {wfkçk÷ku fhðk{kt {kýMkku ºký «fkhLkk nkuÞ Au. (1) çkk¤fku suðk. su{ fu íkuyku {h[wt, íke¾kþ, ÃÞks fu y[kh [k¾u Au íÞkhu çku[uLk ÚkR [e¾ðk-r[Õ÷kðk ÷køku Au. (2) rfþkuhku yLku LkðÞwðkLkku íke¾kþ MknLk fhe ÷u Au. (3) {k-çkkÃk ÃkiMkk ¾[eoLku {h[wt, y[kh yLku ÃÞks suðe [eòu ¾heËe ÷kðu Au. fwhykLk {wMkeçkík{kt VMkkÞu÷k ÷kufkuLke [e¾ÃkwfkhLkk {k{÷k{kt fnu Au :

ßÞkhu yuLku fkuR íkf÷eV ÃknkU[u Au íkku øk¼hkR òÞ Au. yuf xku¤wt Mkçkh fhu Au.

íku Mkçkh fhðkðk¤kykuLku ¾wþ¾çkhe ykÃke Ëku fu ßÞkhu íku{Lkk WÃkh fkuR {wMkeçkík ykðu Au íkku fnu Au : çkuþf y{u yÕ÷kn {kxu s Aeyu yLku íkuLke s çkkhøkkn{kt ÃkkAk sðkLkk Aeyu. yLku yuf xku¤wt {wMkeçkíkku yLku Mkgeyku, íkf÷eVkuLkwt Mðkøkík fhu Au :

fux÷kf ÷kufku sunkËLkk þku¾{kt Ãkuøktçkhu RM÷k{ ÃkkMku ykðíkk níkk yLku {uËkLku støk{kt sðk 93

{kxu ykøkún fhíkk níkk. Ãkuøktçkhu RM÷k{ fnuíkk níkk fu y{khe ÃkkMku ½kuzk yLku ík÷ðkhku LkÚke. suÚke ík{Lku þ†Mkßs fheLku {kuf÷eyu. íkuyku hzíkk níkk fu y{u {uËkLku støk{kt sR þõÞk Lkrn. Ëw:¾Ë Ëw½oxLkkyku yLku íkf÷eVku{kt fkurþþ yLku Mkçkh îkhk ¾wËkLke {ËË nkrMk÷ fhe þfkÞ Au. yk íkf÷eVkuÚke Ãký ½ýku VkÞËku QXkðe þfkÞ Au. suðe heíku ¾kxk ÷ªçkwykuLkwt þhçkík çkLkkðe þfkÞ Au. òu ÔÞÂõík f÷kfkh Au íkku íku {k÷xk(RhkLk{kt Úkíkwt fkuR V¤ Au)Lkk Akuíkhk{ktÚke Ãký {whççkku çkLkkðe þfkÞ Au. fkuR LkÚke òýíkwt fu yksLkk ði¿kkrLkf Þwøk{kt íkku f[hkÃkqtò WÃkh Ãký hkMkkÞrýf «r¢Þk fheLku íkuLke LkkLke ÷kfze çkLkkðe çk¤íký íkhefu WÃkÞkuøk ÚkR þfu Au. yLÞ WÃkÞkuøkku Ãký fhe þfkÞ Au. sLkkçku ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu ÞÍeËLkk Ëhçkkh{kt ÃkkuíkkLkk fuËeÃkýkLkku yuðe heíku VkÞËku QXkÔÞku fu W{ðe MkÕíkLkíkLkk ÃkkÞk n[{[e økÞk. Ër{~fLke {ÂMsË{kt R{k{ ÍÞLkw ÷ ykçkuËeLk(y÷.) r{Bçkh WÃkh íkþheV ÷R økÞk, ÃkAe çkLke W{GÞkÚke yu{Lkk fhíkqíkkuLkk sðkçk {ktøÞk. yuðe rLkzhíkkÚke fwhykLk yLku MkwÒkíkLkk 95

«fkþ{kt Ë÷e÷ku fhe fu ÞÍeË øk¼hkR økÞku. yuLku yu{ ÷køÞwt fu òu R{k{Lke ðkík ÷ktçke [k÷þu íkku ÷kufkuLku {khu sðkçk ykÃkðku {w~fu÷ ÚkR Ãkzþu. ykÃkLke ðkík[eík ¾ík{ fhðk {kxu yÍkLk ykÃkðkLkku nwf{ ykÃÞku. yuýu rð[kÞwO fu fËk[ R{k{Lke ðkík[eíkLkku rð»kÞ çkË÷kR òÞ. Ãkhtíkw R{k{u íkku yÍkLkÚke Ãký f{k÷Lkku VkÞËku WXkÔÞku. ykÃku yÍkLkLkk yuf yuf sw{÷kLke yuðe íkVMkeh fhe fu Ër{~fLke yk¾e {ÂMsË ÄúwS QXe. ßÞkhu {ku y ÂÍT Í LkLkk “{ku n t { Ëw h hMkq÷wÕ÷kn” fnuðk WÃkh ykÃku ÞÍeËLku MkeÄku WÆuþ fhíkkt ÃkqAâwt : yk {kunt{Ë su{Lke rhMkk÷íkLke økðkne yÃkkR hne Au íkuyku íkkhk Ãkqðos níkk fu {khk? þwt íkuyku fhçk÷kLkk fuËeykuLkk ðtþÚke MktçktÄ hk¾íkk Lk níkk? yk s heíku R{k{ {qMkk fkrÍ{(y÷.)Lku ÷kufkuÚke yuf÷k yxq÷k fhðkLkk nuíkwÚke su÷{kt ÷R økÞk íÞkhu ykÃku Vh{kÔÞwt: RçkkËík {kxu yk søÞk fux÷e Mkkhe Au. ½ýkt çkÄk ykr÷{kuyu ÃkkuíkkLke fe{íke yLku {níðLke rfíkkçkku MkgeLkk yk÷{{kt ÷¾e Au, su÷ku{kt fu ËuþrLkfk÷Lkk Mk{Þøkk¤k{kt ÷¾e Au. 96

(46) rçkLk{wÂM÷{ Ëuþku MkkÚkuLkk MktçktÄkuLkk rð»kÞ{kt RM÷k{Lkku þwt nwf{ Au? (yÚkðk) yk çkkçkík{kt RM÷k{ fÞk «fkhLke rðËuþLkerík RåAu Au? ` RM÷k{ ËeLku rVíkhík Au. «f]ríkLke MkkÚku {u¤ ¾kíkku Ä{o Au. Ëhuf ÔÞÂõíkLke «f]rík ykÍkËeLke RåAwf nkuÞ Au, íkuÚke òu rçkLk{wÂM÷{ Ëuþku MkkÚkuLkk WÃkhkuõík MktçktÄku ykÍkËe árü Mk{ûk hk¾eLku çkktÄðk{kt ykðu íkku íku{kt fkuR ¾hkçke LkÚke. çkk¤f ËMíkhÏðkLk WÃkh [{[k ðzu ¾kÞ Au. íku ¾kðkLku ÃkkuíkkLkk fÃkzkt yLku þheh WÃkh Ãký Zku¤u Au. íkuLke {k Ãkkuíku [{[ku ÃkfzeLku fkur¤Þku çkk¤fLkk {kU{kt Lkk¾u Au Ãkhtíkw {kLkk yk{ fhðkÚke Lkkhks ÚkR òÞ Au. íku çkk¤f fþwt çkku÷e þfíkku LkÚke Ãkhtíkw íku yu{ fnuðk {ktøku Au fu nwt ykÍkË hnwt, [{[ku {khk nkÚk{kt nkuÞ, ¼÷u ÃkAe ¾kðkLkwt {khk fÃkzk yLku þheh WÃkh Zku¤kÞ. íkku Ãký çkuníkh Au fu nwt {khk nkÚkÚke ¾kô. {wMk÷{kLkku çkuy»kíkLkk(LkçkwÔðík ÃkAeLkk «Úk{ ð»kkuo{kt) «Úk{ ËMk ð»ko{kt ÃkkuíkkLke RçkkËíkku çkÞíkw÷ {wfÆMk íkhV {kU hk¾eLku yËk fhíkk níkk. rnshík ÃkAe Ãký Úkkuzku Mk{Þ yk rMk÷rMk÷ku [k÷w hÌkku íkku ÞnwËeykuLkk {Uýkt xkuýkt Mkkt¼¤ðk Ãkzâkt. fnuíkk fu ík{u ÷kufku y{khk rfç÷k íkhV {kU hk¾eLku 97

Lk{kÍ ÃkZku Aku. {ík÷çk ík{u MktÃkqýo LkÚke, y{khe WÃkh yð÷trçkík Aku. Ãkuøktçkhu RM÷k{ yk ðkíkkuÚke Ëw:¾e ÚkÞk fhíkk níkk. íkuÚke ðneÞu R÷kneLkk RÂLíkÍkh{kt ykMk{kLk íkhV òuÞk fhíkk níkk fu yk ÷kufkuÚke ykÍkËe {¤e òÞ, ynª MkwÄe fu yÕ÷knLkku nwõ{ ykðe økÞku fu nðu ÃkAe ík{u Lk{kÍ {ÂMsËu nhk{Lke íkhV {kU fheLku ÃkZku. ík{khku rfç÷ku y÷øk ÚkR økÞku. yLÞku ík{khe WÃkh {nuýktxkuýkt Lk {khu. ík{khe WÃkh fkuR Ë÷e÷ fkÞ{ Lk fhu, ík{Lku ÃkkuíkkLkk íkkçkuËkh Lk Mk{su.

yk s heíku RM÷k{{kt yLÞkuLke Mk{kLkíkk nhk{ Au. fkhý fu yk yuf þhýkøkrík Au. ßÞkhu yLÞkuLkk {kxu RÍTÍík Mk{kLk Au. [RM÷k{ ËeLku rVíkhík Au. rVíkhík yux÷u su{kt fwËhíkeÃkýwt Au. RM÷k{{kt yuðe ðkíkku LkÚke su yfwËhíke nkuÞ. Ëhuf RLMkkLkLke rVíkhík(LkiMkŠøkf «f]rík)ykÍkËe RåAu Au. Mð{kLk RåAu Au. íkuÚke 98

òu rçkLk{wÂM÷{ Ëuþku MkkÚkuLkk MktçktÄku Lk ykÃkýe ykÍkËe AeLkðe ÷u í kk nku Þ , Lk ykÃkýkt Mkkðo¼ku{íðLku fkuR nkrLk ÃknkU[íke nkuÞ, Lk RM÷k{Lku fkuR LkwfMkkLk ÃknkU[íkwt nkuÞ. ykÃkýk ËuþLke ykÃkýe ¼qr{ WÃkh ykÃkýwt s «¼wíð hnu yu heíku-{ík÷çk Lk RLMkkLke ykÍkËeLkk ¼kuøku fu Lk RM÷k{Lkk {k{÷k{kt fkuR LkwfþkLkeLkk ¼kuøku rðËuþku MkkÚku MktçktÄku hk¾e þfkÞ Au. ðuÃkkhe, MkktMf]ríkf, Mkk{krsf, ykŠÚkf yLku hksîkheçkÄk «fkhLkk MktçktÄku hk¾e þfkÞ Au. çkwrØÃkqðofLke yuf ðkík yk Ãký Au fu Ãkuøktçkhu RM÷k{ ÃkAe fkuR Lkçke ykððkLkk LkÚke. yÕ÷knLkku ËeLk RLMkkLkku MkwÄe ÃknkU[kzðkLke sðkçkËkhe ykÃkýk rÍB{u Au. ËeLku nfLku RLMkkLkku MkwÄe ÃknkU[kzeyu íkku fuðe heíku ÃknkU[kzeyu? ykŠÚkf, Mkk{krsf, MkktMf]ríkf yLku hksîkhe MktçktÄku nþu íkku s ykÃkýu y{ú rçk÷ {yYV fhe þfeþwt. ykÃkýe Mk{ûk çkuníkheLk áüktík RhkLkLkwt Au. yksu rðï{kt yuf{kºk Mkkðo¼ku{-ykÍkË RM÷k{e Ëuþ RhkLk s Au. çkeò çkÄk {wÂM÷{ Ëuþku{kt y{uhefLk MkirLkfkuLkk yœk ò{u÷k Au. yk Ëuþku Võík fkøk¤ WÃkh Lkk{Lkk s ykÍkË Au. íkku RhkLk yksu Mk{økú rðïLkk {wÂM÷{-rçkLk {wÂM÷{ çkÄk 99

s Ëuþku MkkÚku çkÄk s «fkhLkk ykŠÚkf, Mkk{krsf yLku hksîkhe MktçktÄku Ähkðu Au. ÞwhkuÃkLkk ½ýkt çkÄk Ëuþku MkkÚku RhkLkLku Mkk{krsf, ðuÃkkhe yLku hksîkhe MktçktÄku Au. Ãkhtíkw yk MktçktÄku RM÷k{Lkk ¼kuøku LkÚke. Ãkku í kkLkk Mð{kLkLkk ¼ku ø ku LkÚke. Ãkku í kkLkk Mkkðo¼ki{íðLkk ¼kuøku LkÚke. -yLkwðkËf] (47) ykÃkýu ËwrLkÞk{kt ÷økkíkkh {w~fu÷eykuLkku rþfkh fu{ çkLke hÌkk Aeyu? ` yuf ÔÞÂõík fk[Lkk Mkk{kLkLke ËwfkLk ÃkkMkuÚke ÃkMkkh ÚkÞku. íkuLke árü {us WÃkh Q÷xk økkuXðu÷k ø÷kMkku WÃkh Ãkze. íku íÞkt hkufkR økÞku. Úkkuzeðkh òuíkku hÌkku, íkuýu yuf ø÷kMkLku WXkÔÞku. ÃkAe ËwfkLkËkhLku fÌkwt: yk fuðku ø÷kMk Au? suLkwt {kU íkku çktÄ Au yLku íkr¤Þwt ¾wÕ÷w Au? ËwfkLkËkh nMkðk ÷køÞku íkuýu fÌkwt: òu ík{u XefXkf ø÷kMkLku Ãkfzku íkku ík{khk «&™Lkku W¥kh {¤e sþu. Ãku÷k {kýMku ø÷kMkLku W÷xkÔÞku íkku íkuLku ÃkkuíkkLkku árü¼ú{(òuðkLke ¾k{e) Mk{òÞku. òu yk s heíku ËwrLkÞkLke {w~fu÷eykuLku ykÃkýu Mkne ZtøkÚke òuRyu íkku ykÃkýLku ½ýe s ykMkkLkeÚke Mk{òR sþu fu yk {w~fu÷eyku ¾hu¾h {w~fu÷eyku LkÚke Ãkhtíkw ykÃkýku árü¼ú{ Au. 100

«Úk{ ðkík íkku yk Au fu ykÃkýu yu{ Mk{S ÷eÄwt Au fu ËwrLkÞk yuþku-ykhk{Lke søÞk Au. suðe heíku fu yuf ÔÞÂõík huMxkuhLx{kt çkuMkeLku yuíkuhkÍ fhu fu ynª þkðh fu{ LkÚke ÷økkÔÞku? íkuýu Ãknu÷kt rð[khðwt Ãkzþu fu íku n{k{{kt LkÚke çkuXku, íku huMxkuhLx{kt çkuXku Au yLku huMxkuhLx{kt þkðh Lk nkuÞ. «Úk{ ykÃkýu yk òýe ÷Ryu fu ËwrLkÞk ykhk{Lke ÃkÚkkhe LkÚke, yiþLke søÞk LkÚke, rnËkÞíkLkwt {uËkLk Au. RLMkkLk yk {uËkLk{kt Mkgeyku yLku {w~fu÷eykuLkku {wfkçk÷ku fhu suÚke íku rnËkÞíkLkk hMíkkLke Wå[íkk MkwÄe ÃknkU[e þfu.

yk Mkgeyku yLku {w~fu÷eyku RLMkkLkLku yÕ÷kn íkhV ÷kððk {kxu Au. [tËLkLku ßÞkt MkwÄe Mk¤økkðku Lkrn íÞkt MkwÄe íku{ktÚke ¾w~çkq ykðíke LkÚke. {w~fu÷eykuLkk fkhýu ½{tz íkqxu Au. suðe heíku økkzeLkk xkÞhkuLku íkuLkk ytËhLke nðk {sçkqík yLku 101

ÔÞðÂMÚkík(Mktíkwr÷ík) hk¾u Au yu s heíku LkkÃkMktËËw:¾ËkÞf ½xLkkyku RLMkkLkLku Mktíkwr÷ík hk¾u Au íkuLke ytËhLke økV÷íkLku Ëqh fhu Au, økwYhLku íkkuzu Au. RLMkkLk rnËkÞík Ãkh hnu Au, ftxÙku÷{kt hnu Au. ð¤e {w~fu÷eyku s þkuÄ¾ku¤Lke sLkuíkk Au. Lkðe Lkðe þkuÄ¾ku¤ku, {w~fu÷eyku{ktÚke s WËT¼ðu Au. [çkÕfu yuþku ykhk{ s çke{kheykuLkwt {q¤ çkLku Au. {k÷ËkhkuLku suyku ¾qçk yuþ ykhk{e Au. íku{Lke {kusýe fhþku íkku økheçk {unLkík fhLkkhku {sqh ðøko MkkiÚke ðÄkhu íktËwhMík sýkþu. áüktíkYÃku 20 Úke 50 ð»koLke ðÞsqÚkLkk 1000 yuþykhk{e {k÷Ëkhku yLku yu s W{hLkk 1000 {sqh ðøkoLkku yÇÞkMk fhku íkku {k÷ËkhkuLke çke{kheyku, íkuykuLke Ëðkyku, íku{Lkk hkuøkku rðøkuhu òuRLku ykÃkýu LkðkR Ãkk{e sRþwt. Mkgeyku yLku {w~fu÷eyku RLMkkLkLke {kxu sYhe Au. fwËhíkLkku òýLkkh íku s ÃkhðhrËøkkh Au fu çktËkLku þwt ykÃkðwt yLku þwt Lk ykÃkðwt. {w~fu÷eyku{kt RLMkkLkLkwt ½zíkh ÚkkÞ Au. òu SðLk{kt fkuR {w~fu÷eyku s Lk nkuÞ íkku RLMkkLk çknufe òÞ, òLkðh suðku ÚkR òÞ. ÞwhkuÃk{kt yuf Mk{Þ{kt rnÃÃke çkLke sðkLke nðk VqtfkR níke. ÞwðkLkku yuþ yLku yríkþÞ Mkw¾{Þ SðLkÚke ftxk¤e økktzk suðk çkLke síkk. ðk¤ ðÄkhíkk, 102

Lknkðk ÄkuðkLkwt Akuze Ëuíkk, hMíkk{kt h¾zðkLkwt, Ãkze hnuðkLkwt ÃkMktË fhíkk ðøkuhu ðøkuhu. -yLkwðkËf] (48) þwt y{÷ ðøkhLkk R{kLkLke fkuR ®f{ík Au? ` fwhykLku fhe{{kt Ëe÷{kt håÞwt ÃkåÞwt R{kLk y{÷u Mkk÷unLke MkkÚku ðýoðkÞwt Au :

R{kLk yLku y{÷u Mkk÷unLkwt áüktík MkkuÞ yLku Ëkuhk suðwt Au. yk çktLku íÞkhu s VkÞËkfkhf çkLke þfu Au ßÞkhu çktLku MkkÚku nkuÞ. Ëkuhku MkkuÞ{kt ÃkhkuðkÞu÷ku nkuÞ. fwhykLkLkwt ðýoLk fu òu ¾wËkLku ËkuMík hk¾ðk nkuÞ íkku Ãkuøktçkh(Mk÷.)Lke íkkçkuËkhe fhku.

(yÞ hMkq÷! íkuykuLku) fne Ëku fu ík{u yÕ÷kníkyk÷kLku ËkuMík hk¾ku Aku íkku {khe íkkçkuËkhe fhku. yuðk ÷kufkuLke MktÏÞk ðÄkhu Au suyku fnu Au fu y{ku {kur{Lk Aeyu. Ãkhtíkw íkuyku y{÷ LkÚke fhíkk. 103

íkuyku fnu Au fu y{u ¾wËkLku ËkuMík hk¾eyu Aeyu Ãkhtíkw íkuLke MkkÚku ðkík-[eík LkÚke fhíkk, Lk{kÍ LkÚke ÃkZíkk. fnu Au fu y{u sLkkçk y÷e(y÷.)Lke rð÷kÞík Ëe÷{kt hk¾eyu Aeyu Ãkhtíkw y{÷{kt íku{Lke MkkÚku shkfu Mkh¾kÃkýwt LkÚke hk¾íkk. fnu Au fu R{k{u Í{kLkk(y÷.)Lku {kLkeyu Aeyu Ãkhtíkw Mkun{u R{k{ yËk fhíkk LkÚke, suLke yËkÞøke ðkSçk Ëhò{kt Au. òu yk Ëkðkyku yLku y{÷ çktLku{kt òuz-MktçktÄ Lk nkuÞ íkku ykÃkýu ykÃkýe Mkå[kR Ãkh-R{kLk Ãkh árüÃkkík fhðku Ãkzþu. swLkk s{kLkk{kt ÞwØku{kt s ÷kufkuLku fiËe çkLkkðeLku ÷R sðk{kt ykðíkk níkk. íkuyku økw÷k{ku níkk. íkuykuLku çkòh{kt ðu[ðk{kt ykðíkk níkk. yuf ÔÞÂõík yk økw÷k{ ðu[Lkkhe çkòh{kt ykÔÞku. yuLku økw÷k{ ¾heËðku níkku. su økw÷k{Lku fkuR nwÒkh ykðzíkku nkuÞ íku økw÷k{Lke ®f{ík ðÄkhu ykðíke. ÷kufku ykðk nwÒkhðk¤k økw÷k{ ¾heËðk ÃkzkÃkze fhíkk. yk ÔÞÂõíkyu yuf økw÷k{Lku ¾heËðk RåAÞwt íkku íkuLke ®f{ík ¾qçk s çkku÷kíke níke. ÃkqAâwt: ¼kR, yuLke ykx÷e ðÄkhu ®f{ík fu{ çkku÷kÞ Au? sðkçk {éÞku fu yuLku íkhMÞkLke yku¤¾ ÚkR òÞ Au. yuLku ¾çkh Ãkze òÞ Au fu yk {kýMk íkhMÞku Au. ¾heËLkkh ¾wþ ÚkR ¾heËe òÞ Au. ÃkkuíkkLkk ËkuMíkkuLke 104

ËyTðík fhu Au. ËMíkhÏðkLk WÃkh òík òíkLke ðkLkøkeyku ÃkehMkðk{kt ykðe Ãkhtíkw Ãkkýe hk¾ðk{kt Lk ykÔÞwt. {un{kLkkuyu Úkkuzkf fkur¤Þk ¾kÄk ÃkAe Ãkkýe {ktøÞwt. økw÷k{ Ãkkýe {ktøkLkkhLku òuR fnuíkku níkku fu yu swêku Au, yuLku ÃÞkMk LkÚke. yuf ÃkAe yuf ÔÞÂõíkyku Mkíkík Ãkkýe Ãkkýe fhíke níke. Ãkhtíkw yk økw÷k{ íkku yuf s ðkíkLkwt hxý fhíkku níkku fu yu ÷kufku swêk Au. ynª MkwÄe fu yuf {kýMk ÃkkuíkkLke søÞkyuÚke Q¼ku ÚkÞku yLku Ãkkýe ÷R ykÔÞku. økw÷k{ çkkuÕÞku fu yk Mkk[ku Au, fkhý fu Ãkkýe {kxu QXâku, Võík [eMkku Ãkkzðk Ãkh Mktíkku»k Lk {kLÞku. {ík÷çk yk Au fu su ÃkkuíkkLkk Ëkðk{kt Mkk[ku nkuÞ Au íku nhfík fhe fË{ QXkðu Au, fkurþþ fhu Au. {kxu su ÷kufku y{÷ LkÚke fhíkk íkuyku ¾hu¾h {kur{Lk LkÚke. ÃkAe ¼÷u R{kLkðk¤k nkuðkLkku øk{u íkux÷ku Ëkðku fu{ Lk fhðk{kt ykðu. (49) yun÷uçkÞík y÷Þnu{wMMk÷k{ MkkÚkuLke {nççkíkLkku nf þwt Au? {nççkíkLkku íkfkËku þwt Au? ` ÔÞÂõíkLke yuf fwËhíke nk÷ík y{÷ {kxu ykËþo Lk{qLkkLke ík÷kþ Au. íkuLke íkkçkuËkhe Ãký Au. íkk÷e{ku íkhçkeÞíkLkku yuf çkuníkheLk ÍheÞku, ÞkuøÞ y{÷e Lk{qLkkLke yku¤¾ Au. y{÷e Lk{qLkku sux÷ku

fkr{÷-MktÃkqýo nþu, íkuLke þÂõík íkux÷e s yMkhfkhf nþu. rð÷kÞík yLku {nççkíku yun÷uçkÞík y{÷e Lk{qLkku fçkq÷ fhðkLkku yLku íkuLke Ãkihðe fhðkLkku Ãkiøkk{ ykÃku Au. fkhý fu Ëhuf ÔÞÂõík fkuR Lk fkuRLke MkkÚku {nççkík fhu Au. MkkÚku yk ðkíkLke fkurþþ Ãký fhu Au fu íkuLke ðkík[eík, nkð¼kð, fkÞoÃkØrík ÃkkuíkkLkk ykËþo Lk{qLkk suðe nkuÞ. íkuLku rçk÷fw÷ yLkwYÃk nkuÞ. yuðe {nççkík yLku «u{ fe{íke Au. su{kt y{÷ {wÏÞ nkuÞ, su RLMkkLkLku ykfŠ»kík fhu. çkk¤f rÃkíkk ÃkkMku rçkMfex {køku Au. çkkÃk ðkÞËku ykÃke Ëu Au. nðu çkk¤f çkkÃkLke ½uh ykððkLke hkn swyu Au. çkkÃk suðku ½h{kt fË{ {qfu Au, çkk¤f íkhík ÃkqAu Au: rçkMfex ÷kÔÞk? òu çkkÃk yk sðkçk ykÃku fu çkuxk rçkMfex íkku LkÚke ÷kÔÞku? Ãkhtíkw nwt íkLku ½ýku s ÃÞkh fYt Awt. íkku çkíkkðku, çkk¤f çkkÃkLkk ËkðkLku {kLke ÷uþu? (50) þwt Ëhuf Mkk[e yLku nf ðkík øk{u íÞkt øk{u íÞkhu Mk{Þ Mktòuøkku ðøkh çkku÷e s Lkk¾ðe òuRyu? ` nfLku AwÃkkððwt nhk{ Au, Ãkhtíkw MkíÞ ðkík fnuðe Ãký sYhe Au. AíkktÞ y{qf nf ðkíkku yuðe nkuÞ Au fu su s{eLkLku Mk{ík÷ fÞko ðøkh çkes ðkððwt

105

106

Lkfk{wt Au íku{ Mk{Þ Mktòuøkku Q¼k fÞko ðøkh òu nf ðkík fhe Ëuðk{kt ykðu íkku ½ýku çkÄku VMkkË Q¼ku ÚkR þfu Au. Mkkfh {eXe nkuÞ Au Ãkhtíkw MkkfhLku yu{ s çkk¤fLkk {kU{k Äfu÷e Ëuðk{kt ykðu íkku íkuLkku ïkMk YtÄkR sðkLkku Mkt¼ð Au. ykÃkýu yu{ LkÚke fne þfíkk fu Mkkfh íkku {eXe [es Au. þhehLku ø÷wfkuÍLke sYhík Au, Ãkhtíkw yk MkkfhLku «Úk{ Ãkkýe{kt Lkk¾e, ykuøkk¤eyu, ÃkAe Äe{u Äe{u [{[e îkhk çkk¤fLku Ãkeðzkðeyu. MkíÞkuLku íkuLke Mk{s ykÃkeLku Äe{u Äe{u ÃkÂç÷fLke Mk{ûk ÷kððk{kt ykðu, fkhý fu ÷kufku{kt y[kLkf Mkk{u ykðe síkkt MkíÞLku fçkq÷ fhðkLke þÂõík LkÚke nkuíke. yufË{ nfLku fçkq÷ fhe ÷uðkLke íkiÞkhe Mk{ks{kt LkÚke nkuíke. ÷kufku n{k{{kt òÞ Au ÃkAe ÃkkuíkkLkk {kÚkk WÃkh þkðh Akuzu Au íkku íkuykuLku ftRÃký yMkh Úkíke LkÚke. Ãkhtíkw yk s ÔÞÂõík WÃkh fkuR ð¾ík y[kLkf yuf ø÷kMk Ãkkýe Lkk¾e Ëuðk{kt ykðu íkku øk¼hkR òÞ Au, WA¤e Ãkzu Au. yk ÷kufku {wsíknuËeLk yLku {hksuyLkk nkÚk [q{u Au. ð¤e ¾wBMk yLku Mkun{u R{k{ íkuykuLku MkkUÃku Au.Ãkhtíkw xuûk yËk fhíke ð¾íku íkuyku{kt fkuR ¾wþe 107

ðíkkoíke LkÚke. ykLkwt fkhý yk Au fu ÷kufkuyu ¾wBMk yLku ÍfkíkLkk rð»kÞ{kt rðïkMkÃkkºk ykr÷{kuÚke ykÞkík yLku rhðkÞík Mkkt¼¤u÷e Au. ÃkkuíkkLkk {Ínçke rðïkMk yLku Mkk{krsf ÃkØríkLkk yLkwYÃk íkuyku íkuLku yËk fhu Au. yu s «{kýu íkuyku R{k{ yÚkðk fkuR R{k{ÍkËkLke rÍÞkhík {kxu òÞ Au. íkuykuLku yku¤¾íkk nkuÞ Au. íkuykuLke RÍTÍík, RÕ{e VÍe÷ík yLku YnkrLkÞíkÚke ðkfuV nkuÞ Au. suÚke íÞkt sðkLkku {kuxku ¾[o Ãký MknLk fhe ÷u Au. ð¤e rÍÞkhík ÃkAe V¾h Ãký fhu Au, ¾wþe Ãký ÔÞõík fhu Au, Ãkhtíkw yk s ÔÞÂõík fkuR yuðk {kýMkLku suLku yku¤¾íkku LkÚke íkuLku Mk÷k{ fhðk Ãký íkiÞkh Lk ÚkkÞ. íkuÚke yfeËk yLku rðïkMk MkkÚkuLkku ði[krhf ÷økkð Ãký sYhe Au. (51) nÍhík R{k{ {unËe(y÷.)Lke nòhku ð»koLke W{h ÃkAe ykÃk [k÷eMk s ð»koLke W{hLkk nkuðwt fuðe heíku þõÞ Au? ` ykÃkýk [unhk WÃkhLkk ¼ðkt yLku Ãk÷fkuLkk ðk¤ çkeò yLÞ søÞkLkk ðk¤Lke su{ ðÄíkk LkÚke. ßÞkhu fu {kÚkkLkk ðk¤ y™u ËkZeLkk ðk¤ Ãký yu s søÞk WÃkh ÃkkMku ÃkkMku s nkuÞ Au. su yuf yuf MkufLzu yLku r{rLkxu ðÄíkk hnu Au. çktLku «fkhLkk 108

ðk¤, ¼ðkt yLku Ãk÷f, ËkZe yLku {kÚkwt yk çkÄk s ðk¤ yuf s ¾k÷ WÃkh nkuÞ Au. yuf s [k{ze, yuf s {ktMkÃkuþeyku, yuf s «fkhLkk ÷kune ðøkuhu MkkÚku ykìÂõMksLk Ãký. {ík÷çk yuf s òíkLkku ¾kuhkf {¤íkku nkuðk Aíkkt yk VuhVkh ÔÞÂõík MÃkü heíku yLkw¼ðe þfu Au fu ËkZe yLku {kÚkkLkk ðk¤{kt Mkíkík VuhVkh Úkíkku hnu Au. ßÞkhu Ãk÷f yLku ¼ðkt su{Lkk íku{ hnu Au. yk rMkðkÞ RLMkkLkLke W{h rðþu ykÃkýe ÃkkMku fkuR yf÷e fu Lkf÷e Ë÷e÷ LkÚke. W{h ÷ktçke yLku xqtfe nkuðkLke fkuR Ë÷e÷ {¤íke LkÚke. yÕ÷kníkyk÷kyu fw h ykLku Ã kkf{kt nÍhík Lkqn(y÷.)Lke yuf nòh ð»koLke W{hLkku WÕ÷u¾ fÞkuo Au. yu s heíku yMknkçku fnVLkk ºkýMkku ð»ko MkwÄe Ÿ½e hÌkkLkwt Ãký {¤u Au. ¾wËk fkrËhu {wík÷f Au fu fkuRLke W{hLku øk{u íkux÷e ÷ktçke fhe Ëu yLku íkuLke ÞwðkLke Ãký yux÷e s çkuníkh çkkfe hk¾u. fux÷kÞ {kýMkkuLkk ysqçkk yíÞkhu ykÃkýu xe.ðe. T.V. WÃkh òuRyu Aeyu. 30 ð»koLke W{hLkku ÞwðkLk rçk÷fw÷ 10 ð»koLkk çkk¤f suðku [unhku, {kuZwt, þf÷, fktzw íkuLkwt MktÃkqýo þheh òuRLku Ãký ykÃkýu yu{ Lk fne þfeyu fu yk 10 ð»koLkku LkÚke. çk÷fu 30 ð»koLkku Au. fux÷ef ð¾ík ¾qçk 109

s {nuLkíkw ¾uzwíkkuLku su{Lke Mkk[e W{h 80 ð»ko nkuÞ Au. íku{Lku Ëu¾kzðk{kt ykðu Au fu íkuyku nS 50 ð»koLke W{h sux÷k Ëu¾kíkk nkuÞ Au. Ëkuzíkk nkuÞ Au, ðsLk ô[fíkk nkuÞ Au. ð¤e fux÷kf íkku yk ô{hu þkËe fheLku ÃkkuíkkLke 20 ð»koLke Lkðe ÃkíLke MkkÚku y¾çkkhku{kt çkíkkððk{kt ykðu Au. çkMk Ãknu÷u yLku AuÕ÷u yuf s ðkík fu ¾wËkLke fwËhíkLke Mkk{u fkuR Ãký [es {w~fu÷ LkÚke. ð¤e nËeMk{kt ykðk rfMMkk Ãký Au fu fkuRf ÞwðkLku ÃkkuíkkLkk MkøkkykutLke fçkh ¾kuËe yLku yÍkçk òuRLku ¼h ÞwðkLke{kt 80/90 ð»koLke W{h suðku íkuLkku [nuhku ÚkR økÞku. [k{ze WÃkh fh[÷eyku yLku ËkZe {kÚkkLkk ðk¤ íkÆLk MkVuË ÚkR økÞk. (52) ¾wËkLkk ykËuþkLkwMkkh hunçkh yLku WB{íkLkku MktçktÄ fuðku nkuðku òuRyu? ` Ríkkyík yLku Vh{ktçkhËkhe çku heíku nkuÞ Au. (1) ÔÞÂõík ¾kuVÍËn çkLkeLku zh-¾kuVLkk fkhýu fkuRLku íkkçku ÚkR òÞ, Ríkkyík fhu. zh-¾kuVLke MkkÚku ÷k÷[ Ãký Mkk{u÷ çkLke þfu Au fu Íkr÷{ çkkËþknkuLke íkkçkuËkhe yk s «fkhLkku yuf Lk{qLkku Au, su{kt zh¾kuVLke MkkÚku ÷k÷[ Mkk{u÷ nkuÞ Au. rVhykuLkLke Ríkkyík íkuLke «ò yk heíku s fhíke níke. 110

su Lkçke nkuÞ fu íku{Lkk ðMke nkuÞ, íkuyku Ãkç÷ef MkkÚku swX-çkLkkðx LkÚke fhíkk. yÕ÷kn íkyk÷kyu Vh{kÔÞwt : rVhykuLku ÃkkuíkkLke fku{Lku çkuðfqV çkLkkðe íkku íku fku{u íkuLke íkkçkuËkhe fhe. Ãkqhe fku{Lku yufË{ n÷fe(Lke[e fûkkLke) çkLkkðe ËeÄe níke. ÃkkuíkkLku ¾qçk s Lke[e fûkkLke {kLkeLku fku{ íkkçkuËkh çkLke hne. ð¤e fËef yk Ríkkyík(íkkçkuËkhe) R{kLk R~fLkk fkhýu Ãký nkuÞ Au. suðe heíku fu fwhykLk {SË{kt Ãkuøktçkhu RM÷k{Lkk {kxu WÆuþ ÚkkÞ Au:

yøkh ykÃk ¾hkçk Mð¼kðLkk yLku Mk¾ík Ëe÷Lkk nkuík íkku yk ÷kufku ík{khe ÃkkMkuÚke ¼køke òík. RM÷k{{kt hunçkh yLku WB{íkLkku MktçktÄ “rð÷kÞík” þçËÚke yku¤¾kÞ Au. rð÷kÞíkLkku yÚko ÚkkÞ Au {nççkíkLke MkkÚku Ãkuhðe fhðe. {nççkíkLke MkkÚku íkkçkuËkhe fhðe. R÷kne hunçkh 111

R÷kne hunçkh ÃkkuíkkLke òíkLku çkeòyku WÃkh ©ucíkk LkÚke ykÃkíkku. Vh{kÔÞwt :

nwt Ãký ík{khk suðku çkþh Awt. ytrçkÞk yLku yðrMkÞkLke ¾qçke yk Au fu íkuyku ÃkkuíkkLkku nf çkeòykuÚke ðÄkhu LkÚke Mk{síkk. íkuyku ÃkkuíkkLku {nkLk økýíkk LkÚke nkuíkk. ð¤e ¼ÞLkk Mk{Þ{kt, ÃkkuíkkLkk yLkwÞkÞeykuLku yuf÷k LkÚke Akuze Ëuíkk. nÍhík y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷e(y÷.) Vh{kðu Au fu støk{kt Ãkuøktçkhu RM÷k{(Mk÷.) Ëw~{LkkuÚke y{khk fhíkkt Ãký ðÄkhu LkSf hnuíkk níkk. ykÃk(Mk÷.) yÕ÷kn íkhVÚke rLkÞwõík ÚkÞu÷k níkk fu ÷kufku {kxu Ëwyk Vh{kðu. yÕ÷kn ÃkkuíkkLkk ÃÞkhk {nçkqçk LkçkeLku Vh{kðu Au: “ðMkÕ÷u y÷Þrn{” (Mkqhyu íkkuçkk, yk.103) yÞ 112

Lkçke(ykÃk) ÷kufkuLkk {kxu Ëwyk Vh{kðku. yu s heíku ÷kufkuLku nwf{ Au, íkuyku Ãkuøktçkh(Mk÷.) yLku íku{Lke yk÷ WÃkh ËwYË {kuf÷u.

yÞ R{kLkðk¤kyku, Ãkuøktçkh(Mk÷.) WÃkh ËwYË {kuf÷ku yLku Mk÷k{ fhku suðku Mk÷k{ fhðkLkku nf Au. hunçkh yLku WB{íkLke ðå[uLkku MktçktÄ R~f, {nççkík yLku ËwYËLkku Au, Lk fu zh-¾kuV yLku ¼ÞLkku. (53) ¾wBMk yLku Ífkík íkÚkk Mkhfkhe xuûk{kt þwt íkVkðík Au? ` xuûk nwfq{íkLku yËk fhðk{kt ykðu Au. suÚke íku ykÃkýk {kxu Mknw÷ík Q¼e fhu. MkkðosrLkf çkòhku Q¼k fhu, rþûký MktMÚkkyku Q¼e fhu íkÚkk hMíkkyku çkLkkðu. Ëðk¾kLkk, hu÷ ðøkuhu Mkøkðzku çkLkkðu, Mk÷k{íkeLke ÔÞðMÚkk fhu. yktíkrhf yLku çkkÌk çktLku Mk÷k{íke {kxu Ãkku÷eMk Ë¤ yLku ÷~fh Q¼wt fhu. yk xuûk íku ÃkqtS Au su ykÃkýe ËhhkusLke

sYhíkku Ãkqýo fhu Au. suðe heíku ykÃkýu ykÃkýk ¾kuhkf, Ãkkuþkf yLku ½h ðøkuhu {kxu ¾[o fheyu Aeyu. yk heíku xuûk ykÃkýk Mkkðorºkf LkVk {kxu WÃkÞkuøk{kt ykðu Au. Ãkhtíkw ¾wBMk yLku Ífkík íku Lkkýkt Au su fkuR ÔÞÂõík ÃkkMkuÚke ÷RLku {nY{ yLku ðtr[ík ÷kufkuLke «kÚkr{f sYrhÞkíkku WÃkhktík Mkk{krsf sYrhÞkíkku {kxu ¾[koÞ Au. xqtf{kt ðtr[ík yLku {nY{ ÷kufkuLke {w~fu÷eykuLkk Wfu÷ {kxu ðÃkhkÞ Au. (54) fu x ÷kf ÷ku f ku yt r çkÞk y÷i n u { w M Mk÷k{Lkk {kuySÍkík òuÞk ÃkAe Ãký fu{ R{kLk ÷kðíkk LkÚke? ` ykðk ÷kufkuLkku RLfkh fux÷ef ð¾ík ÃkkuíkkLkk çkwÍwøkkuoLke yktÄ¤e íkf÷eËLkk(yktÄ¤w yLkwfhý) fkhýu nkuÞ Au. fËef ÃkkuíkkLkk ytøkík VkÞËkyku {kxu nkuÞ Au. nkuÆkykuLkwt AeLkðkR sðwt, ÷ezhþeÃkLkwt økw { kððw t , Lkku f he Ät Ä k íkÚkk yLÞ çkeò ÷k¼k÷k¼{kt LkwfMkkLkLkku ¼Þ, ð¤e fux÷ef ð¾ík yntfkh Ãký nfLku Mðefkhðk {kxu yðhkuÄYÃk çkLkíkku nkuÞ Au. ÃkkuíkkLke òíkLku ½ýk Ÿ[k Mk{S ÷uðkÚke Ãký nfLke rn{kÞík{kt çkkÄk ykðu Au. òu hkíkLkk ÷kRx Lk Mk¤økíke nkuÞ íkku ykÃkýu

113

114

ykMk{kLkLkk rMkíkkhkykuLku òuR þfeyu Aeyu. Ãkhtíkw òu ½hLkku Ëeðku Mk¤økíkku nkuÞ íkku ½ýkt çkÄk rMkíkkhkykuLkku «fkþ ykÃkýLku árü{kLk Úkíkku LkÚke. su ÔÞÂõík Võík ÃkkuíkkLke òíkLku s swyu Au íku ÔÞÂõík yLÞkuLkk f{k÷, økwý, ÷kÞfkík ðøkuhuLku òuR þfíkku LkÚke. yuf ÔÞÂõík ½kuzk WÃkh Mkðkh ÚkRLku sR hÌkku níkku. hMíkk{kt LkËe ykðu Au, su{kt Ãkkýe ½ýwt s ykuAwt níkwt. íkuLkk {Lk{kt yu{ fu ½kuzku Ãkkýe{ktÚke ÃkMkkh ÚkR sþu, suÚke Ãku÷e ÃkkhLkku MkVh [k÷w hnu Ãkhtíkw ½kuzku ykøk¤ ðæÞku Lkrn. ½ýe s ÷økk{ ¾ut[e hk¾e Ãkhtíkw ½kuzku [kÕÞku s Lkrn. yuf yLkw¼ðe ÔÞÂõík su yk á~Þ òuR hÌkku níkku íkuýu fÌkwt: ík{u ÃkkýeLku Úkkuzwtf znku¤wt çkLkkðe Ëku, ½kuzku ÃkMkkh ÚkR sþu. íkuýu yk{ fÞwO, ½kuzku ÃkMkkh ÚkR økÞku. {wMkkVhu íkuLku ykLkwt fkhý ÃkqAâwt: íkuýu sðkçk ykÃÞku, ßÞkt MkwÄe Ãkkýe [kuÏ¾wt níkwt ½kuzku Ãkkýe{kt ÃkkuíkkLke òíkLku òuR hÌkku níkku. suÚke ÃkkuíkkLke WÃkh Ãkøk {qfðk RåAíkku Lk níkku. íkuÚke íkuýu fË{ ykøk¤ ÄÃkkÔÞk Lkne. ykË{e Ãký ßÞkhu ÃkkuíkkLke òíkLku swyu Au. ÃkkuíkkLkku nkuÆku, {kLk{ku¼ku, ðøkuhu AeLkðkR sðkLkku ¼Þ íkuLku Mkíkkðu Au. Ãkhtíkw nfefík{kt yk ¼Þ Ãku÷k Ãkkýe{kt Ëu¾kíkk «rík®çkçk suðku Au. 115

RLMkkLkLku fkuR LkwfMkkLk ÃknkU[íkwt LkÚke. LkwfMkkLk Úkþu, fþwtf AeLkðkR sþu yuðku ¼ú{ {kºk nkuÞ Au. (55) ßÞkhu R{k{ku yLku Ãkuøktçkhku {kMkw{ Au íkku íkuyku þk {kxu ¾wËkLke Mk{ûk hzu Au? yLku íkkuçkk {ktøku Au? ` ykÃkýu òu yuf {kuxk nku÷{kt Úkkuzef Ãký hkuþLke fheyu, yuf LkkLke {eýçk¥ke Mk¤økkðeyu íkku {kuxe [eòu Ëu¾kðk ÷køkþu. Ãkhtíkw yu s nku÷{kt òu ðÄkhu «fkþ hu÷kðeyu, ðes¤eLkku çkÕçk [k÷w fhe ËRyu íkku LkkLkk{kt LkkLke ðMíkw Ãký Ëu¾kíke ÚkR sþu. yu s heíku Mkk{kLÞ ÷kufku{kt YnkrLkÞíkLkwt Lkqh ykuAwt nkuÞ Au. suÚke íku{Lku ÃkkuíkkLkk {kuxk {kuxk økwLkknku Ëu¾kíkk nkuÞ Au, ßÞkhu LkkLkk LkkLkk økwLkknku íkuykuLku Ëu¾kíkk LkÚke. Ãkhtíkw Ãkuøktçkhu RM÷k{ yLku R{k{ku {kMkq{ Au. suyku Wå[ ËhßòLkk LkqhLkk {kr÷f Au. ynª MkwÄe fu íku{Lke ®sËøkeLke yuf ûký Ãký yk Wå[ ËhßòLkk LkqhÚke VkÞËku WXkÔÞk ðøkh økwshe økR íkku íkuyku íkhík s Ëwyk, RÂMíkøkVkh yLku ykSS{kt ÷køke òÞ Au. áüktíkYÃku su ÷kufkuLkk ½wtxýku{kt ËËo Úkíkwt nkuÞ Au. íkuykuLkwt ÷kufkuLke Mkk{u Ãkøk Vu÷kðeLku çkuMkðwt Lk 116

nhk{ Au Lk {fYn Au Ãkhtíkw ykÃkýku yLkw¼ð yk Au fu ykÃkýk{ktLkk RÕ{e, MktMfkhe ¾kLkËkLke ÷kufku{ktÚke fkuRLku òu yk ½wtxýLke íkf÷eV nkuÞ yLku íkuykuLku fkuRLke Mkk{u yk «fkhu Ãkøk Vu÷kðeLku çkuMkðkLke ÃkrhÂMÚkrík Q¼e ÚkkÞ íkku ykðk ÷kufku ykMkÃkkMk çkuXu÷kykuLke {kVe {ktøke ÷u Au. yuðe heíku ¾ktMke ¾kðe fkuR økwLkkun LkÚke, Ãkhtíkw íku ÷kufkuLke Mkk{u çkLku Au íkuÚke ykÃkýu {kVe {ktøkeyu Aeyu. yðr÷Þk yÕ÷kn-¾wËkLke ÍkíkuÃkkfLke yux÷e çkÄe yku¤¾ hk¾íkk nkuÞ Au fu ykÃkýk suðk Mkk{kLÞ {kýMkLku ÏÞk÷ Ãký Lk ykðu. íku{Lkk Lkk{yu yk{k÷{kt ík{k{ RLMkkLkku yLku ík{k{ rsÒkkíkkuLkk yk{k÷ çkhkçkh RçkkËík nkuÞ íkku Ãký íkuyku ¾wËkLke Mkk{u íkuLku ykuAk-f{ Mk{su Au yLku ÃkkuíkkLku fMkqhðkh {kLku Au. (56) ykÃkýk R{k{kuLke ÷kufkuLke rnËkÞík {kxuLke ÃkØrík íkÚkk ËeLkLkk «[khLke ÃkØrík, þir÷ y÷øk y÷øk níke íkku þwt íkuykuLkku {fMkË Ãký y÷øk y÷øk níkku? ` R{k{kuLkku {fMkË yuf s níkku. nkt, ÃkkuíkkLkk Mk{ÞLke hksfeÞ ÃkrhÂMÚkríkLku ykÄeLk R{k{kuyu 117

y÷øk y÷øk þi÷e, ÃkØrík yÃkLkkðe níke. suðe heíku fu yuf fkíkhLke çktLku Ãkèeyku yuf çkeòLke rðYØ rËþk{kt Vhu Au Ãký {fMkË-yux÷u fu “fkÃkðwt” yuf s Au. ykðe s heíku y{wf ð¾ík h{ík{kt¾u÷fqËLkk {wfkçk÷k{kt çku xe{kuLke fkÞoÃkØrík y÷øk y÷øk nkuÞ Au. Ãký çktLku xe{kuLkku {fMkË “Síkðwt” yuf s nkuÞ Au. [y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷e(y÷.)yu ÃkkuíkkLkk SðLkLkk Ãkå[eMk ð»ko [wÃkrfËe Mkuðe níke. ykÃk(y÷.)Lkku nf AeLkðe ÷uðk{kt ykÔÞku níkku. Ãký ykÃk RM÷k{Lke rnVkÍíkLkk ¾kíkh [wÃk hÌkk yLku ÷kufkuLke rnËkÞík Ãký fhíkk hÌkk. R{k{ nMkLk(y÷.)yu Mkw÷unLku ÃkMktË fhe. íku Mk{Þu ykÃkLkk {ËËøkkhkuLke íkÆLk f{e ðíkkoíke níke. R{k{ nwMkiLk(y÷.)yu støk yLku sunkËLkku íkhefku yÃkLkkÔÞku. R{k{ ÍiLkw÷ ykçkuËeLk(y÷.)Lkku Mk{Þ ½ýku frXLk níkku. ykÃk(y÷.) yu ËwykykuÚke ÷kufku MkwÄe ÃkkuíkkLkku Ãkiøkk{ ÃknkU[kzâku. R{k{ {ku n t { Ë çkkrfh(y÷.) yLku R{k{ òVh MkkrËf(y÷.)Lkk Mk{ÞLke nwfw{íkku f{òuh níke suÚke yk çktLku R{k{kuyu ònuh{kt ËeLkLke íkç÷eøk þY fhe yLku rðãkÚkeoykuLke íkhrçkÞík fhe. yk 118

heíku Ëhuf R{k{u ÃkkuíkkLkk Í{kLkkLke ÃkrhÂMÚkríkLku yLkwYÃk {M÷uníku R÷kneLku æÞkLk{kt hk¾eLku ÃkØrík yÃkLkkðe yLku çkÄk s R{k{kuLkku {fMkË yuf s níkku yLku íku RLMkkLkkuLku ¾wËk íkhV ÷R sðwt níkwt. yLkwðkË : {ð. nwMkiLkyn{Ë] çkÄk s R{k{kuLkku {fMkË ÷kufkuLku f{k÷, ÃkrhÃkqýoíkk, çktËøkeLkk ©uc {fk{ MkwÄe ÷R sðkLkku Au yLku RLMkkLkku{kt Ëhuf «fkhLkk f{k÷, Lkuf rMkVíkLku Ãkhðrhþ fhðkLkku nkuÞ Au. nkt, yk Wå[ Ëhßò MkwÄe ÃknkU[ðk yLku f{k÷ {u¤ððk {kxu fËe sunkË fhðku Ãkzu yLku fËe rnshík fhðe Ãkzu yLku fËe Mkwfwík [wÃkrfËe yÃkLkkðe Ãkzu. (57) ÔÞÂõíkLkk fux÷kf økwLkkn þk {kxu? íkuLke ík{k{ ¾qçkeykuLku rLkhÚkof çkLkkðe Ëu Au? ` òu fkuR ÔÞÂõík 27 ð»kkuo sux÷e ÷ktçke {wÆík MkwÄe fkuR ½hLke çkuníkheLk Mkuðk fhu Ãkhtíkw ÃkkuíkkLkk {kr÷fLkk ËefhkLku s fík÷ fhe Lkk¾u íkku íkuLke çkÄe s Mkuðkyku rLkhÚkof çkLke sþu. yuf çkkutçk Vkxu Au, yuf {kuxe R{khík s{eLkËkuMík ÚkR òÞ Au íkku ð»kkuoLke {nuLkík yuf s r{rLkx{kt Äq¤ ¼uøke ÚkR òÞ Au. yuf økk¤ ð»kkuo Ãkwhkýe ËkuMíkeLku ¾ík{ fhe Ëu Au. 119

yuf [{[e ÍuhLkwt ¾kR sðwt ËMk-ðeMk ð»koLke íktËwhMíkeLke ò¤ðýeLkwt MkíÞkLkkþ ðk¤e Ëu Au. økkze [÷kðíke ð¾íkLkwt yuf MkufLzLkwt Ÿ½Lkwt ÍkUfw ÔÞÂõíkLku çkeS ËwrLkÞ{kt ÃknkU[kze Ëu Au. [ÃÃkw ðkøkðkÚke yuf s MkufLz{kt RLMkkLk yktÄ¤ku çkLke òÞ Au. yuðe s heíku ykË{eLkk fux÷kf økwLkkn ykøkLke su{ LkufeLkk støk÷Lku çkk¤eLku ¾kf çkLkkðe Ëu Au, su{ fu yÕ÷kníkyk÷kLkwt Vh{kLk Au :

su{Lkk yk{k÷ ËwrLkÞk yLku yk¾uhík(çktLku{kt) ÔÞÚko-Lkfk{k ÚkR økÞk. yk ykÞíkLkk {wfkçk÷k{kt Ãký ykÞíkku Au. su{kt yuf Lkuf fkÞoLkk fkhýu ÔÞÂõíkLkk çkÄk s çkwhk fkÞkuo ¼wtMkkR òÞ Au. yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kðu Au :

120

su yÕ÷kníkyk÷k WÃkh R{kLk ÷kðþu yLku Lkuf y{÷ fhþu yÕ÷kníkyk÷k íkuLke çkwhkRykuLku Ëqh fhe Ëuþu. áüktíkYÃku yuf Lkkufh ÷ktçkk Mk{ÞÚke ÃkkuíkkLkk {kr÷fLke LkkVh{kLke fhu Au. {kr÷f yuLku Aqxku fhe ËuðkLkwt rð[khíkku nkuÞ Au. Ãkhtíkw ßÞkhu íku {kr÷fLkk ½h{kt Ëk¾÷ ÚkkÞ Au íkku swyu Au fu {kr÷fLkku Akufhku nkuÍ{kt zqçke hÌkku Au yLku íkuLku zqçkíkku çk[kðe ÷u Au. LkkufhLkku yk y{÷ íkuLke ÃkkA÷e çkÄe s çkwhkRykuLku ¼w÷kðe Ëu Au, çk÷fu r{xkðe Ëu Au. su{ fu fwhykLk Vh{kðu Au :

yLku ík{u Lk{kÍ fkÞ{ fhku, rËðMkLkk çktLku rfLkkhkyku WÃkh yLku Úkkuzef hkíkLke þYykík{kt. çkuþf Lkufeyku çkwhkRykuLku Ëqh fhe Ëu Au. 121

(58) ¾wËkLke {nççkík fR heíku «kÃík fhe þfkÞ? ` {nççkíkLkku MktçktÄ Lkuy{íkLke MkkÚku nkuÞ Au fu r¾Ë{íkLke MkkÚku nkuÞ Au. ¾wËkyu yÃkuo÷e Lkuy{íkkuLku ÞkË fhðkÚke íkuLkk íkhV ykÃkýe yr¼Yr[ ðÄe òÞ Au. ¼÷u ÃkAe íku ytøkík Lkuy{ík nkuÞ, íku MkðoMkk{kLÞ Mkkðorºkf Lkuy{ík nkuÞ. Mkðo Mkk{kLÞ Lkuy{ík suðe fu ðhMkkË, Mkqhs, Ãknkz, ¾kuhkf, ÃkíLke, çkk¤fku, y¬÷, RÕ{, S¼, ykt¾ku, fkLk, ð¤e þhehLkk çkÄk s yðÞðku, hkík yLku rËðMk Ãký yuf Lkuy{ík, Ÿ½ yLku òøk]ík yðMÚkk çktLku Lkuy{ík, yÕ÷knu ykÃku÷e ÃkkuíkkLke ÃkMktËøkeLke ykÍkËe yu Ãký yuf Lkuy{ík. ¾qçkeyku íkhV Íwfkð yLku çkwhkRyku íkhV LkVhík Ãký yÕ÷knLke Lkuy{ík. òu yk çkÄe Lkuy{íkku{ktÚke yuf Ãký Lkuy{íkLke f{e nkuÞ íkku {kLkðeLkwt SðLk Ëw:¾e yLku ÷fðkøkúMík çkLke òÞ Au. òu yÕ÷kn ykÃkýe Ÿ½Lke Lkuy{ík AeLkðe ÷uík, yÚkðk MkqðkLke ÃkrhÂMÚkrík{kt ÃkkMkwt çkË÷ðkLke Lkuy{ík AeLkðe ÷uík-Võík çku ºký rËðMk {kxu, íkku ykÃkýku þwt nk÷ Úkkík. yk çkÄe Lkuy{íkkuLku ÞkË fhðkÚke yÕ÷knLke {nççkík çktËkLkk Ëe÷{kt ÃkuËk Úkþu. ¾kMk «fkhLke Lkuy{íkku su yÕ÷knu ÔÞÂõíkLku íkuLke yLkwfw¤íkkyku {kxu ykÃke Au, hkníkku {kxu ykÃke Au Ëhuf ÔÞÂõíkLku íkuLkk swËkt swËkt fkÞkuo {kxu 122

swËe swËe ykÃke Au, íkku RLMkkLk yk çkkçkík ®[íkLk{LkLk fhu íkku ¾çkh Ãkzu fu yÕ÷knLke ftR fux÷eÞ Lkuy{íkku yÕ÷knu çktËkLkk RrgÞkh{kt hk¾e Au. ßÞkhu fu yLÞ ÷kufku yu Lkuy{íkkuÚke ðtr[ík Au. yk Lkuy{íkkuLke ÞkË ykÃkýLku yÕ÷knLkk ykrþf çkLkkðe Ëu Au. fwhykLku yk çkkçkík{kt fÌkwt Au :

yLku ík{u yÕ÷knLke Lkuy{íkkuLku ÞkË fÞko fhku. (59) ykÃkýk SðLk{kt yYr[fh y™u fzðkþ¼Þko «Mktøkku çkLkíkk nkuÞ Au. íkuLkwt ík¥ð¿kkLk þwt Au? ` yk yYr[fh «Mktøkku su ykÃkýe ®sËøke{kt ykÃkýLku Ãkuþ ykðu Au, çku «fkhLkk nkuÞ Au. yk «Mktøkku{kt fux÷kfLkku MktçktÄ ykÃkýe Íkík MkkÚku nkuÞ Au. ßÞkhu fux÷kf «MktøkkuLkku MktçktÄ ykÃkýe Íkík MkkÚku nkuíkku LkÚke. «Mktøkku y÷øk nkuÞ Au. ½ýkt çkÄk fzðkþ¼Þko «Mktøkku ykÃkýe økV÷íkLkwt Ãkrhýk{ nkuÞ Au. Mk{Þ WÃkh Mkne VUMk÷ku Lk fhðkÚke ðuÃkkhLkk {k{÷k{kt ÷uðzËuðz{kt Ãkkfe MkLkËku yLku {sçkqík ykÄkh ðøkh ÷uðz-Ëuðz fu fhÍ ykÃkðkÚke ÃkuËk ÚkkÞ Au. fhÍ ÷uLkkh ÃkkMkuÚke Ík{eLk Lkk ÷eÄk. hunLk(økehku) hk¾Lkkhk ÃkkMkuÚke hunLkLke [es hf{Lke MkkÚku Lk 123

÷eÄe. íkuýu ykÃkýku {k÷ Ãkhík Lk fÞkuo, íkku yk çkkçkíkLkk sðkçkËkh ykÃkýu òíku s Aeyu. SðLkLkk çkeò rð¼køkku{kt áüktíkYÃku íktËwhMíkeLkk rLkÞ{kuLkwt Ãkk÷Lk Lk fÞwO. yÚkðk zÙkRðªøk ËhBÞkLk xÙkrVf-fkLkqLkLke Ãkhðk Lk fhe, ðøkuhu çkuÃkhðkRykuLkk fkhýu çke{kheyku{kt VMkkR sðwt. yfM{kík yÚkðk çkuRßsíkeLkk ¼kuøk Úkðwt. yk ykÃkýe s ¼q÷ku Au. çkeò «fkh{kt ½ýe çkÄe Ë÷e÷ku Au. íkf÷eVku ykÃkýk {kxu çkkuÄÃkkXYÃk nkuÞ Au. fk{ ÄtÄk{kt ykðzík yLku y¬÷ ÃkuËk ÚkkÞ Au. fnuðkÞ Au fu Xkufh ðkøkðkÚke {kýMk fu¤ðkÞ Au. yYr[fh «Mktøkku fux÷ef ¼q÷kuLkku f^Vkhku çkLke òÞ Au. yYr[fh «Mktøkku {sçkqík RhkËku yLku ®n{ík ÃkuËk fhu Au. Ãkuøktçkhu RM÷k{(Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt:

yøkh ºký [eÍku çke{khe, {kiík yLku {kuníkkS RLMkkLkLku Lk ykÃkðk{kt ykðe nkuík íkku íkuLkwt ½{tz fËe Lk íkqxíku yLku RLMkkLk fkuRLke Mkk{u {kÚkw Lk Lk{kðík. 124

yYr[fh yLku fzðk «Mktøkku RLMkkLk{kt rLkÃkqýíkk ÃkuËk fhu Au. íkuLkk fkÞkuo{kt ÔÞðÂMÚkíkíkk ÃkuËk fhu Au. {wMkeçkík ÃkAe Mkçkh RLMkkLkLku {sçkqík çkLkkðu Au. fzðk «Mktøkku SðLkLkku çkkuÄÃkkX Au. (60) fux÷kf ®[íkfku su{ýu ¾wËkLke {¾÷qfkíkLke yku¤¾{kt ÃkkuíkkLke ®sËøke rðíkkðe ËeÄe Au. AíkktÞ yÕ÷kn WÃkh Ãkkuíku R{kLk fu{ LkÚke ÷kÔÞk? ` ¾wËkÃkhMíkeLkku MktçktÄ RLMkkLkLkk RhkËkLke MkkÚku Au. RÕ{ MkkÚku LkÚke. MkwÚkkh Mkezeyku çkLkkðu Au Ãkhtíkw ÃkkuíkkLke çkLkkðu÷e MkezeykuÚke WÃkh [Zíkku LkÚke. fkhý fu íkuLkku {fMkË WÃkh sðkLkku LkÚke. ykÞLkk ðu[Lkkh ykÞLkk çkLkkÔÞu òÞ Au íku ÃkkuíkkLke ËwfkLkLkk fk{{kt yu x ÷ku ÔÞMík nku Þ Au fu MkU f zku ykÞLkkyku{ktÚke ÃkMkkh ÚkkÞ Aíkkt yuLku ÃkkuíkkLkk fku÷hLkk çkxLk ¾wÕ÷k nkuðkLkwt òuðkLkwt æÞkLk LkÚke nkuíkwt. hMíkuÚke ÃkMkkh ÚkLkkhk yLkuf ÷kufku yuLkk ykÞLkkyku{kt òuRLku ÃkkuíkkLkwt {kÚkwt, xkuÃke, ðk¤, ð¤e fÃkzkt ðøkuhu ÔÞðÂMÚkík fhíkk nkuÞ Au. yu s «{kýu ½ýkt çkÄk rV÷kuMkkuVhku, ®[íkfku yÕ÷knLke {Ï÷qfkík{kt ®[íkLk-{LkLk fhu Au. ÷u¾Lk fkÞo fhu Au. {Ï÷qfLke yku¤¾ {u¤ðu Au AíkktÞ yk çkÄe

{Ï÷qfkíkLkk ÃkuËk fhLkkh yÕ÷kn WÃkh R{kLk ÷kððkLkku RhkËku fhíkkt LkÚke. (61) yÕ÷knu RLMkkLkkuLke ÃkuËkRþ{kt íkVkðík fu{ hkÏÞku Au? þwt yk íkVkðík Íw÷{ LkÚke? ` fkuR ËkrLkïh-rV÷kuMkkuVh òu fkuR rfíkkçk ÷¾u yÚkðk fkuR ÷u¾ ÷¾u íkku swËk swËk yûkhkuLku yufe MkkÚku ÷¾u Au íÞkhu íkuLke rfíkkçk fu ÷u¾ íkiÞkh ÚkkÞ Au. Ãkhtíkw òu íku yu{ rð[khu fu çkÄk s Ãkuòu WÃkh yuf s yûkhÚke fk{ ÷u, yuf s nVo ÷ÏÞk ÃkAe çkeòu nVo ÷¾u s Lkrn íkku íkuLkku ÷u¾ ÷¾kþu s Lkrn. ð¤e ÃkuòuLkwt ÷¾ký Mk{òþu Ãký Lkrn. nVoLkku Vfo yu Íw÷{ LkÚke. òu ykÃk ÷¾ku íkku yu{k yr÷V W{qËe(MkeÄku), Ëk÷ ¾{eËn(ðk¤eLku) yLku çku WVwfe(ykzku) þõ÷{kt ÷¾ðk{kt ykðþu. yk ºký y÷øk y÷øk yûkhkuLkk r{÷LkÚke yuf yÚkoMk¼h þçË çkLku Au. yk þçË{ktLkk fkuRÃký yûkhLku ykðku ykûkuÃk fhðkLkku nf LkÚke fu ÷¾LkkhLke ÃkkMku yÃke÷ fhu fu áüktíkYÃku y÷eV fnu fu {Lku W{qËe þõ÷{kt fu{ ÷ÏÞku. {Lku Q¼ku fu{ hkÏÞku yÚkðk çku fnu fu {Lku Mkqðzkðe fu{ ËeÄku yÚkðk Ëk÷ fnu fu {Lku ¾{eËn fu{ hk¾ðk{kt ykÔÞku.

125

126

ÍwÕ{ íÞkhu fnuðkÞ ßÞkhu Ëk÷ Ãknu÷uÚke ¾{eËn Lk nkuÞ yLku íkuLku ¾{eËn fhðk{kt ykðu yÚkðk Ëk÷Úke çkeòu Wå[kh ÚkðkLke RåAk hk¾ðk{kt ykðu. Ãkhtíkw òu þYykíkÚke Ëk÷Lkku nVo ¾{eËn Au yLku íkuLkkÚke Ãknu÷uÚke yk s ykðksLke ykþk hk¾e þfkÞ Au. {ík÷çk yk çkÄwt íkku yÔð÷Úke s [kÕÞwt ykðu Au íkku yk çkkçkík fkuR Ãký òíkLkku Íw÷{ økýkþu Lkrn. yuf {kuxk økk÷e[kLku [kfq ðzu [eheLku xwfzu xwfzk fhe Lkk¾eyu, íkuLkku ½kx çkøkkze Lkk¾eyu íkku yk [ku¬Mk Íw÷{ økýkÞ. fkhý fu íkuLke çkwÍwøkeoLku, íkuLke ðuÕÞwLku, íkuLkkÚke AeLkðe ÷uðk{kt ykðe. Ãkhtíkw þYÚke s yuLkk LkkLkk xwfzk çkLkkÔÞk nkuík íkku Íw÷{Lke fkuR ðkík LkÚke. fkhý fu y{u íkuLke ÃkkMkuÚke íkuLke rLkÃkqýíkk AeLkðe LkÚke. yuf fkh¾kLkk{kt [eLkkR {kxeLkk LkkLkk LkkLkk ðkMkýku çkLkkððk{kt ykðu Au. yk fkh¾kLkkLkk {kr÷f WÃkh fkuR ykûkuÃk LkÚke fu ykðk LkkLkk LkkLkk ðkMkýku çkLkkðu Au. fkhý fu yk ðkMkýku Ãknu÷uÚke s {kuxkt Lk níkkt. suÚke {kr÷fu LkkLke MkkRÍ çkLkkðeLku yuLke ¼ÔÞíkk ½xkze nkuÞ, suÚke yu{Lkk WÃkh Íw÷{ ÚkÞku nkuÞ. ÔÞÂõík{kt íkuLkku ÃkÞËkRþe íkVkðík Ãký 127

rnf{íku R÷kneLke çkwrLkÞkË Ãkh Au. yk LkÚke fu fkuRLkk WÃkh Íw÷{ ÚkÞku nkuÞ. fkhý fu ÔÞÂõíkLku su ftR ykÃkð{kt ykÔÞwt Au, íkuLke s íku ÔÞÂõíkÚke yÃkuûkk fhðk{kt ykðíke níke. (62) ÔÞÂõíkLkwt yk{k÷Lkk{w õÞkhu çktÄ hnu Au? ` yuf ÔÞÂõík yuf nkì÷Lke ÷kRx ¾hkçk fheLku ¼køke òÞ Au. òu íkuLku ÃkfzeLku Mkò ykÃkðk{kt ykðu íkku Mkò íÞkhu s LÞkÞMktøkík økýkþu ßÞkhu fu çkÄe s ÃkrhÂMÚkríkLku æÞkLk{kt hk¾eLku Mkò ykÃkðk{kt ykðe nkuÞ. áüktíkYÃku ytÄkY ÚkR sðkÚke fux÷k ðkMkýku íkqxe økÞk? çku ÔÞÂõíkyku Mkeze WÃkhÚke Ãkze økR, íku{Lku [kux ÷køke. fux÷kf ÷kufku Úkkt¼÷k MkkÚku xfhkRLku ÍÏ{e ÚkÞk, r{XkR s{eLk WÃkh ðuhkR økR. çkk¤fku zhLkk {kÞko hzðk ÷køÞk, nku÷{ktÚke çknkh ykðíkkt ½ýe s íkf÷eV ÚkR, Mk{Þ Ãký ðuzVkÞku, ðh yLku ðnwLkk ½hðk¤kykuLku yk yfM{kíkLkk fkhýu Lkk{kuþe WXkððe Ãkze. ÷kRx sðkLkk fkhýu sux÷e {wMkeçkíkku ÃkuËk ÚkR íku çkÄkLkku rnMkkçk ÷økkðeLku Ëtz fhðku, Mkò fhðe sYhe Au. fwhykLk {SË yk rð»kÞ{kt Vh{kðu Au : 128

rfíkkçk fLÍw÷ yk{k÷Lke yuf nËeMk «Míkwík Au :

y{u yk{k÷Lku Ãký ÷¾eyu Aeyu yLku íkuLke yMkhkuLku Ãký ÷¾eyu Aeyu. ¼÷k çkwhk çktLku «fkhLkk y{÷kuLkk y»khkíkLku yux÷u fu rLkþkLkkuLkku Ãký yÕ÷kn rnMkkçk ÷¾u Au. nËeMk{kt Au fu fkuR ¼÷k fkÞoLke çkwrLkÞkË Lkk¾u Au. íkuLku íkuLkk WÃkh y{÷ fhLkkhLkku Mkðkçk Ãký {¤u Au Ãkhtíkw íku y{÷ fhLkkhLkk y{÷Lkku Mkðkçk ½xkzðk{kt LkÚke ykðíkku. fkuRyu fkuR Lkuf y{÷Lke çkwrLkÞkË Lkk¾e ÃkkÞku LkkÏÞku. íkuLkk WÃkh sux÷e ÔÞÂõíkyku y{÷ fhþu íku çkÄe ÔÞÂõíkykuLku íkku ÃkkuíkkLkk ™uf y{÷Lkku Mkðkçk {¤þu s. íku{kt f{e Lknª ÚkkÞ Ãkhtíkw yk çkÄk s {kýMkkuLkku y{÷Lkku Mkðkçk íku ÔÞÂõíkLku Ãký {¤þu, suýu yk Lkuf y{÷ [k÷w fhkÔÞku Au. ykðe s heíku çkwhk y{÷{kt Au. suýu çkwhk y{÷Lke çkwrLkÞkË Lkk¾e ÃkkÞku LkkÏÞku, íkuLkk WÃkh sux÷e ÔÞÂõíkyku y{÷ fhþu íku çkÄe ÔÞÂõíkykuLku íkku ÃkkuíkkLkk çkwhk y{÷Lke MkÍk {¤þu s, íku{kt f{e Lknª ÚkkÞ. Ãkhtíkw yk çkÄk s {kýMkkuLkk çkwhk y{÷Lke MkÍk íku ÔÞÂõíkLku Ãký {¤þu suýu yk çkwhk y{÷Lkku ÃkkÞku LkkÏÞku. yºku 129

fËe yuf ÔÞÂõík çkeòLku rMkøkhuxLke ykËík Ãkkzu Au. çkeòu ºkeòLku, ºkeòu [kuÚkkLku, yk heíku ½ýkt çkÄk {kýMkku rMkøkhux Ãkeíkk ÚkR òÞ Au. íkku Ãknu÷ku {kýMk su rMkøkhuxLke çkwhe ykËík Lkk¾u Au íku ÃkkA¤Úke yk çkwhe ykËík{kt VMkkyu÷k çkÄkLkk økwLkkn{kt Ãkqhku Ãkqhku Mkk{u÷ Au. nËeMk{kt Au fu ðkr÷ËiLk ÃkkuíkkLkk çkk¤fkuLkk 130

çkÄk s Lkuf y{÷ku{kt ¼køkeËkh Au. yk s «{kýu «Úk{ ðøkoLkku WMíkkË rðãkÚkeoykuLkk íÞkh çkkËLke «økríkLkk çkÄk s y{÷ku{kt ¼køkeËkh Au. (63) fwhykLku økeçkík fhðkLkk y{÷Lku {hu÷k ¼kRLkwt økku~ík ¾kðk MkkÚku þk {kxu Mkh¾kÔÞwt Au? ` fwhykLku Ãkkf{kt ðýoðu÷k yk á»xktík {kxu ½ýe çkÄe Ë÷e÷ku Au. ykðe Mkh¾k{ýe Ãký f÷k{u ¾wËkLke yòuzíkk Ãkwhðkh Au. (1) fkhý fu {whËk{kt Yn nkuíke LkÚke. {whËwt ÃkkuíkkLkku çk[kð fhe þfíkwt LkÚke. yu s «{kýu su ÔÞÂõíkLke økeçkík ÚkkÞ Au íku MðÞt íÞkt nksh nkuíkku LkÚke fu ÃkkuíkkLkku çk[kð fhe þfu. (2) økeçkíkLkku yÚko ÚkkÞ Au ykçkY ÷R ÷uðe. òu ykçkY [k÷e òÞ íkku ÃkkAe ykðíke LkÚke. suðe heíku {whËkLkwt økku~ík þhehÚke Aqxwt Ãkze òÞ íkku ÃkAe íku ÃkkAwt þheh MkkÚku ÷køke þfíkwt LkÚke. ð¤e Lkðwt økku~ík su MkSð ÔÞÂõíkLku R÷ks ÃkAe ykðe òÞ Au íku Ãký {whËk{kt íkku þõÞ s LkÚke. òu {k÷ økw{ ÚkE òÞ íkku ûkríkÃkqŠík(çkË÷ku) ÚkR þfu Au. fkuR fne Ëu fu [k÷ku sux÷k YrÃkÞkLkku {k÷ økw{kR økÞku Au íkux÷k YrÃkÞk nwt ykÃke Ëô Awt yÚkðk {k÷ s ykÃke Ëô Awt. Ãkhtíkw ykçkY økÞk

ÃkAe íkuLke ûkríkÃkqŠík þõÞ s LkÚke. økeçkík {òf{kt fhðk{kt ykðu fu økt¼ehíkkÃkqðof-Ëhuf «fkhu þh{ yLku nÞkLkku ÃkzËku QXe s sðkLkku Au. (3) økku~ík Äehu Äehu ykðu Au Ãkhtíkw yuf s ð¾ík{kt ¾ðkÞ òÞ Au. ykçkY Ãký ¢{þ: (Äehu Äehu) ÃkkAe ykðe òÞ Au. ðkík ¾kuxe níke yu{ Mkkrçkík ÚkR òÞ Au, Ãkhtíkw ykçkY yuf s ð¾ík{kt [k÷e òÞ Au. ÔÞÂõík ð»kkuo MkwÄe {nuLkík fheLku Mk{ks{kt ÃkkuíkkLke yuf ÃkkuSþLk, ÃkkuíkkLke «ríkck MÚkkrÃkík fhu Au. ßÞkhu ÔÞÂõík økeçkík fheLku íkuLke çkÄe s {nuLkík WÃkh Ãkkýe Vuhðe Ëu Au. (64) íkkuçkk þwt Au? íkkuçkk fuðe heíku fhðe òuRyu? ` òu yuf zÙkRðh øk÷ík hMíkk WÃkh [k÷e LkeféÞku, íkku íkuLku ¼kLk ÚkíkktLke MkkÚku s ÃkkAk Vhðwt òuRyu. Ãkhtíkw òu íku yk øk÷ík hMíkk ÃkhÚke ÃkkAku LkÚke ykðíkku, Ãkhtíkw S¼Úke ÃkkuíkkLke øk÷íke ònuh fÞko fhu Au íkku íkuLke økkze Mkk[k hMíkk WÃkh ykðþu Lkrn. ð¤e fkuRÃký {wMkkVh íkuLke yk ðkíkLku Mðefkhþu Lkrn. íkkuçkkÚke {ík÷çk øk÷ík fkÞoÚke LkVhík yLku nðu ÃkAe íku fkÞoLke íkhV Ãký Lk sðkLkku áZ rLkÄkoh. yk s ÃkrhÂMÚkrík{kt yÕ÷kn RLMkkLkLke íkkuçkkLku fçkq÷ fhu Au.

131

132

yLku [ku¬Mk yÕ÷kníkyk÷k MkkiÚke ðÄw íkkiçkk fçkq÷ fhLkkhku Au. ð¤e yÕ÷kníkyk÷k ÃkkuíkkLkk çktËkykuLke íkkuçkk fçkq÷ fhe ÷u Au. ð¤e yuf çkeS søÞkyu Vh{kÔÞwt:

çkuþf yÕ÷kníkyk÷k íkkuçkk fhðkðk¤kykuLku ËkuMík hk¾u Au. òu fkuRLkku {k÷ Lkknf ¾kR økÞku Au íkku íkuLku Ãkhík ykÃke Ëu. ð¤e òu Ãkkuíku yku¤¾kR sþu yuðku zh ÷køku Au íkku çkUf fu çkeò fkuR ðkMíkkÚke {kr÷fLku ÃknkU[kze ykÃku. yk sYhe LkÚke fu íku ÔÞÂõíkLku ÃkkuíkkLke yku¤¾ ykÃku. Ãkhtíkw òu fkuRLku íkf÷eV ÃknkU[kze Au íkku {kVe {ktøke ÷u. òu Lk{kÍ fÍk fhe Lkk¾e Au íkku íkuLku ÃkZe ÷u. òu fkuR MkíÞ ðkík ònuh fhðkLke níke yLku íkuLku ònuh LkÚke fhe íkku ònuh fhe Ëu. {ík÷çk ík{u su ftR ¼q÷, økV÷ík 133

fhe Au íkuLku sux÷k çkuníkh íkhefkÚke yËk fhe þfíkku nkuÞ íkux÷k çkuníkh íkhefkÚke yËk fhe Ëu. fwhykLku fhe{ íkkuçkk fhðkLkk þçËLkk MkkÚku MkkÚk þçË “yM÷nq” Ãký fnu Au. yux÷u fu íkkuçkk fhku yLku ÃkAe ík{khe òíkLku MkwÄkhe Ãký ÷ku. MkwÄhe òyku. VheÚke íku økwLkkn Lk fhku. ð¤e íkkuçkk fhðk{kt sÕËe fhku. fkhý fu òu íkkuçkk fhðk{kt ðkh ÷økkzeþwt íkku ðÄkhu økwLkknku yufºk ÚkR sþu, íkkuçkk {w~fu÷ ÚkR sþu. òu Ãkkuþkf WÃkh Äw¤, f[hku Ãkze òÞ íkku Vqtf Vktf fhðkÚke, nkÚk {khðkÚke Ëqh ÚkR sþu, Ãkhtíkw Äq¤-fkËð çkLkeLku [kuxe òÞ íkku ÃkAe VqtfÚke WzðkLke LkÚke. (65) ÷kufkuLku fkÞo fhðkLke Ëyðík fuðe heíku ykÃkðe? ` ÷kufkuLku nf íkhV çkku÷kððkLkk hMíkk swËk swËk ½ýkt-çkÄk Au. su{ktÚke Úkkuzkf hMíkk WÃkh Rþkhku fhðk{kt ykðu Au. (1) ÍçkkLke Ëyðík : fux÷ef ykÞíkku Au su{kt fw÷ fneLku ËyðíkLkku nwf{ ykÃkðk{kt ykÔÞku Au. [fwhykLkLkk LkwÍq÷Lkku s{kLkku yLku yhçkkuLke y¿kkLkíkk, su{kt ðkt[ðkLkku rhðks Lkrnðík níkku. ½ýkt s Úkkuzk ÷kufku-yktøk¤eLku ðuZu økýkÞ yux÷k {kýMkku ÷¾ðk ðkt[ðkLkwt òýíkk 134

níkk. suÚke ÍçkkLke nwf{ ykÃkðk{kt ykÔÞku. òu fu ÷¾íkkt-ðkt[íkk þe¾ðkLke sYhík yLku íkuLke {níðíkk-VÍe÷ík, f÷{ yLku f÷{ ðzu þe¾ðkíkk RÕ{ku-¿kkLkLke íkkheV íkku yÕ÷kníkyk÷kyu fwhykLkLkk LkwÍq÷Lke «Úk{ ykÞíkku{kt s fhe Lkk¾e Au. Mkqhyu y÷f{kt RhþkË ÚkÞku Au.

{níðíkk Ãký Ëu¾kR ykðu Au. f÷{ îkhk þe¾u÷wt RÕ{ ðÄkhu ÔÞðÂMÚkík, {sçkqík nkuÞ Au. yÕ÷kn hççkw÷ RÍTÍík Vh{kðu Au fu íkuýu RLMkkLkLku RÕ{ f÷{Úke-f÷{ îkhk þe¾ÔÞwt: fkøk¤-f÷{Lkwt {níð Mk{S þfkÞ Au. yLkwðkËf] (2) y{÷e Ëyðík :

yÞ hMkq÷! ÃkZku ík{khk ÃkhðhrËøkkhLkk Lkk{ MkkÚku suýu ÃkuËk fÞkuo.

yLku ykÃkLkk fÃkzktLku Ãkkf hk¾ku. (suÚke yLÞ ÷kufku ÃkkuíkkLkk fÃkzkt Ãkkf hk¾u) (3) MkeÄe Ëyðík

íkuýu RLMkkLkLku ò{e økÞu÷k ÷kune{ktÚke ÃkuËk fÞko.

ÃkZku ík{khku ÃkhðhrËøkkh ½ýku s {kLkðtík Au.

suýu f÷{ îkhk RÕ{ þe¾ÔÞwt. ynª MkkiÚke «Úk{ ðne{kt ÃkZðkLkku nwf{ ÚkkÞ Au. ð¤e yÕ÷kníkyk÷k Vh{kðu Au fu íkuýu f÷{ îkhk RÕ{ þe¾ÔÞwt: ykLkkÚke fkøk¤-f÷{Lke 135

Lk{kÍ fkÞ{ fhku. (4) ykzfíkhe heíku Ëyðík : fwhykLk{kt ½ýe çkÄe çkkuÄËkÞf fnkLkeyku Au. su RLMkkLkLku ykzfíkhe heíku Ëyðík ykÃku Au. áüktíkYÃku nÍhík ÞwMkwV(y÷.)Lkk R»kko¤w ¼kRyku ykÃkLku h{íkøk{ík yLku ykLktË-«{kuËLkk çknkLku støk÷{kt ÷R òÞ Au, ÃkAe fqðk{kt Lkk¾e Ëu Au. yk ½xLkk ykzfíkhe heíku Ëhuf LkðÞwðkLkLku Mkqr[ík fhu Au fu [kufÒkk hnku. ík{khe MkkÚku Ãký yk 136

«{kýu çkLke þfu Au. þõÞ Au, Ëw~{Lkku ík{Lku Ãký fMkhík y™u h{íkøk{íkLkk çknkLku ík{khk æÞuÞÚke [r÷ík Lk fhe Ëu. ykðe íkku ík{k{ ytrçkÞkLke ½xLkkyku ykÃkýLku fwhykLk{kt òuðk {¤þu. su Ëhuf s{kLkkLke Ëhuf Mk{ÞLke RLMkkrLkÞík {kxu yuf çkkuÄÃkkX Au. (5) Mkk{qrnf Ëyðík :

yLku íkuyku yuf {whMk÷(hMkq÷) níkk. Ãkuøktçkhu RM÷k{ Mkk{kLÞ ík{k{ ÷kufkuLku Ëyðík ykÃkðk {kxu rLkÞwõík níkk. (6) ¾wMkqMke Ëyðík : ¾kMk ÷kufkuLku Ëyðík

íkuyku ÃkkuíkkLkk ½hðk¤kykuLku Lk{kÍ ÃkZðkLkku nwf{ fÞko fhíkk níkk. ynª ðkík nÍhík RM{kR÷(y÷.)Lke Au. Ãkhtíkw yÕ÷knLkku nwf{ Mkðo Mkk{kLÞ Au. ËyðíkLkku 137

¾wMkqMke nf Mk{òððkLkku Au. (7) ÃkíLke çkk¤fkuLku Ëyðík :

ÃkkuíkkLke çkeçkeyku yLku çkuxeykuLku fnku... ynª ÃkhËkLkk nw f {Lke ðkík Au su ½hðk¤kykuÚke «Úk{ þY ÚkkÞ Au. (8) ¾kLkËkLkðk¤kykuLku Ëyðík :

ÃkkuíkkLkk LkSfLkk MkøkktykuLku zhkðku {ík÷çk yÕ÷knLkk ynfk{ yËk fhðk {kxu zhkðku. nwf{u ¾wËk çkòðe ÷kðu íku {kxu zhkðku. (9) ÃkkuíkkLkk n{ðíkLkkuLku Ëyðík :

yLku ík{u(yÞ Lkçke) {¬kðk¤kyku yLku íkuLke ykMkÃkkMkLkkðk¤kykuLku zhkðku. 138

(10) RLMkkLke òríkLku Ëyðík :

rLk:þu»k ík{u Mkðuo RLMkkLkkuLke íkhV yÕ÷kn íkhVÚke Lkçke çkLkkðeLku {kuf÷ðk{kt ykÔÞk Aku. nkt su zwçkfe {khLkkh {hSðkLku {kuíke {kýuf þkuÄðkLke ík{Òkk nkuÞ yLku su rþfkheLku çkuníkheLk rþfkh fhðkLke RåAk nkuÞ, íkuýu ÃkkuíkkLke {unLkík yuf s rËþk{kt fu yuf s rð¼køk {kxu ¾kMk Lk fhe Ëuðe òuRyu. su ÷kufku ðÄkhu LkVku {u¤ððk WíMkwf nkuÞ Au. íkuyku Võík yuf s ðMíkwLkk ðuÃkkh{kt ÃkkuíkkLke W{h ¾Ãkkðe Ëuíkk LkÚke. (66) †eykuLkku ðkhMkku ÃkwY»kku fhíkkt yzÄku fu{ Au? ` Ëhhkus fk{ fhLkkhk {sqhkuLke {sqhe Mkhfkhe {sqhkuLke {sqhe fhíkkt ðÄkhu nkuÞ Au. yk{ fu{ Au? fËe ykÃkýu rð[kÞwO Au? þwt Mkhfkhe {sqhku ¾kLkøke {sqhku fhíkkt ðÄkhu fk{ fhu Au? Lkk. íkku ÃkAe yk{ fu{ Au? sðkçk yk Au fu Mkhfkhe {sqhkuLku çkeò ½ýkt çkÄk VkÞËk {¤u Au. su{ fu ðe{ku, ÃkuLþLk, Awèe, fËef ykuðh xkR{ yÚkðk 139

MÃkurþÞ÷ zâwxeLkku Ãkøkkh y÷øk. çkk¤fkuLkk rþûký {kxu Mfkì÷hþeÃk, ½h¼kzwt, ftR fux÷eÞ òíkLkk yLÞ VkÞËk Mkhfkhe {sqhLku {¤íkk nkuÞ Au. ykðk «fkhLkk fkuRÃký VkÞËk ¾kLkøke {sqhLku {¤íkk LkÚke. Mkhfkhe {sqhku fkuR yuðe søÞkyu Lkkufhe fhðk òÞ ßÞktLke ykçkkunðk ¾hkçk Au íkku íku {kxuLkku ftRf Ãkøkkh y÷økÚke {¤u. òu çkÄe s Mknw÷íkku, Mkøkðzku yLku VkÞËkykuLku yufºk fhðk{kt ykðu íkku ¾kLkøke {sqhLke {sqhe fhíkkt Mkhfkhe {sqhLke {sqhe ðÄe òÞ Au. RM÷k{u †eLku ÃkwY»k fhíkkt yzÄe {ehk»k ykÃke Au Ãkhtíkw ¾[koykuLkk çkkusLku íkuLkk ¾¼k WÃkhÚke ykuAku fhe LkkÏÞku Au. ykuhíkLkku ¾kuhkf, Ãkkuþkf yLku hnuXký yk ºkýu ¾[koyku ÃkwY»kLkk {kÚkk WÃkh ÃkwY»kLke sðkçkËkhe{kt Au. †e ÃkkuíkkLke {ehk»k(ðkhMkku) Ãkkuíku s ÷u Au. ÃkkuíkkLkk ¼rð»Þ {kxu fu ÃkkuíkkLke Mk÷k{íke {kxu yufºk hk¾u Au. ð¤e ÃkkuíkkLkk ¾[koyku íku Ãkrík ÃkkMkuÚke ðMkq÷ fhu Au. yk rMkðkÞ {nuhLke hf{ Ãký íkuLku {¤u Au su ðÄw Ãký nkuR þfu, Mkk{kLÞ Ãký nkuR þfu. òu yk çkÄkLkku rnMkkçk fhðk{kt ykðu íkku †eLku ÃkwY»k fhíkkt ðÄw íkf {¤u Au. 140

(67) †eyku fkÍe fu ss(LÞkÞkÄeþ) fu{ LkÚke çkLke þfíke? ` yÕ÷kníkyk÷kyu †eLku çkk¤fkuLke íkk÷e{ku íkhçkeÞík {kxu ÃkuËk fhe Au. yk rþûký-«rþûkýLke sðkçkËkhe yËk fhðk {kxu, hnu{, {nççkík, ÃÞkh, n{ËËeo ðøkuhu sYhe Au. yÕ÷knu yk çkÄk s økwýku †eLku ykÃku÷k Au. ð¤e WÃkhkuõík n{ËËeo, ÃÞkh, {nççkíkLkk økwýku LÞkÞLkk {k{÷k{kt yðhkuÄYÃk Au. fkhý fu LÞkÞkÄeþkuLku Ëhhkus yuðk økwLkunøkkhku MkkÚku fk{ Ãkzíkwt nkuÞ Au. suyku swX, [k÷çkkS, hzðwt, ff¤ðwt, ÷k÷[ Ä{fe ðøkuhu fkuR Ãký heíku Axfe sðk {ktøku Au. †eLkk Mð¼kðLke h[Lkk s ÃkhðhrËøkkhu yuðe fhe Au fu íkuLku çkË{kþ, ¾qLkeLku Mkò fhðk{kt ËÞk WÃkS òÞ Au. òu økwLkunøkkhkuLke [k÷çkkSyku, {¬kheyku ðøkuhu MkkÚku LÞkÞkÄeþ MkgeÚke fk{ Lk ÷u íkku VrhÞkËeLku yLÞkÞ ÚkðkLkku Mkt¼ð Au. økwLkunøkkh Awxe sR þfu Au. swêk yktMkw òuRLku †e Ãkeøk¤e òÞ Au. ð¤e Ä{feÚke zhe Ãký þfu Au. yk çkÄe ÃkrhÂMÚkrík{kt VrhÞkËeLkku nf AeLkðkR sðkLkku Mkt¼ð Au. yk ðkík MÃkü Au fu fkLkqLk Mkk{kLÞ sLkMkkÄkhýLku æÞkLk Ãkh hk¾eLku çkLkkððk{kt ykðu

Au, Lk fu fkuR ¾kMk ÃkrhÂMÚkrík {kxu. fËk[ s fk{ Ãkzu íkku fkLkqLk Lk fk{{kt ÷uðku Ãkzu. þõÞ Au fu fux÷kf ÃkwY»kku †eyku fhíkkt Ãký ðÄkhu ¼kðLkkþe÷ fu òuþe÷k nkuÞ Au. ð¤e fux÷ef †eyku ÃkwY»kkuÚke ðÄkhu ykðzíkðk¤e, rLkýkoÞf nkuÞ Au. Ãkhtíkw yk çkkçkíkku{kt ½ýe swÍ MktÏÞk s ykðe þfu. ßÞkhu fu ðÄw †eyku íkku Mkk{kLÞ Mð¼kð{kt økýkþu. yuf yøkíÞLke çkkçkík fu LÞkÞ ykÃkðku yu fkuR nf LkÚke. †e ÃkkMkuÚke AeLkðe ÷uðk{kt ykÔÞku nkuÞ çk÷fu yk yuf yuðe rÍB{uËkhe Au suLkku çkkus †eykuLkk Lkkswf ¾¼kyku WÃkhÚke WXkðe ÷eÄku Au. ð¤e yk LÞkÞ Mktøkík çkkçkíkku ÃkwY»kku {kxu fkuR rðþu»kíkk Ãký LkÚke. (68) †eykuLke rËÞík(¾qLkLkku çkË÷ku) ÃkwY»kÚke yzÄe fu{ Au? ` ÃkwY»k-†e RLMkkLk nkuðkLke heíku çkhkçkh Au. ð¤e rËÞík ÔÞÂõíkLke ®f{ík LkÚke økýkíke. çk÷fu {k÷e LkwfMkkLkLku ¼hÃkkR fhðkLke çkkçkík Au. òu fkuR ÔÞÂõík fkuR ÃkwY»kLku fík÷ fhe Ëu íkku íkuýu yuf ½hLke RLf{Lku LkwfMkkLk ÃknkU[kzâwt Au. íkuÚke íkuýu LkwfMkkLkLkku çkË÷ku Ãký {kuxku ykÃkðku Ãkzþu.

141

142

rËÞíkLkku ðÄkhku ½xkzku ÔÞÂõíkLke ytøkík ÷kûkrýfíkk fu ÔÞÂõíkíð ykÄkrhík nkuík íkku, ÃkAe su ÔÞÂõík{kt ðÄkhu nwÒkh, f¤kfkheøkhe, ykðzík nkuÞ íkuykuLke rËÞík yk{ Mkk{kLÞ {kLkðeLkk {wfkçk÷k{kt ðÄkhu nkuík. Ãkhtíkw ÃkwY»kkuLke çkkçkík{kt Mkk{kLÞ ÔÞÂõík yLku çkkf{k÷ ytøkík ÷kûkrýfíkk ÄhkðLkkh ÔÞÂõíkLke rËÞík{kt fkuR íkVkðík LkÚke. çktLkuLke rËÞík Mkh¾e s Au, yk çkkçkík{kt çkLku Mkh¾k s Au. fËk[ yk s nfLku æÞkLk{kt hk¾eLku {ki÷kyu fkyuLkkíku ÃkkuíkkLkk Íkr÷{ fkrík÷ RçLku {wÂÕs{Lku yuf s ík÷ðkhLkku ðkh fhðkLke íkkfeË fhe níke. òu rËÞík yLku rfMkkMk(¾qLkLkku çkË÷ku) ÔÞÂõíkLke rðþu»kíkk «{kýu ykÃkðkLkku nkuík íkku Ãkqhe ËwrLkÞkLke Ëki÷ík rËÞík íkhefu ykÃke Ëuðk AíkktÞ fux÷ef ÔÞÂõíkykuLke rËÞík fu rfMkkMk yËk ÚkR þfík Lkrn. rËÞíkLkku rnMkkçk ÔÞÂõíkLke yt ø kík ÷kûkrýfíkkLkk fu ÔÞÂõík¥ðLkk rnMkkçkÚke LkÚke Úkíkku. íkuÚke yk ðkík Mk{sðk{kt ykðu fu †eLke rËÞík ÃkwY»kLke rËÞíkÚke yzÄe Au, suÚke íkuLkwt ÔÞÂõíkíð ÃkwY»kÚke Qíkhíke fûkkLkwt økýkþu. 143

(69) fux÷kf ÷kufkuLke yk¾uhík fuðe heíku çkhçkkË ÚkR òÞ Au? ` su ÷kufkuLku LkwfMkkLkfkhf ÔÞMkLkkuLke ykËík Ãkze økR nkuÞ-áüktíkYÃku çkeze, rMkøkhux Ãkeíkk nkuÞ, økwxfkíktçkkfw ¾kíkk nkuÞ, íkuyku y[kLkf ¾íkhLkkf çke{kheLkku ¼kuøk çkLke òÞ Au. suðe fu nkxoyuxuf VuVMkkt ¾hkçk ÚkR sðkt, fuLMkh ðøkuhu. fwhykLk fnu Au ÷kufku ÷økkíkkh økwLkknku fhíkk hnu Au, ð¤e íkuLkkÚke íkkuçkk fu MkwÄhðkLke shkÞ ®[íkk LkÚke fhíkk yLku Auðxu økwLkknku ðÄe sðkÚke ykÞkíku R÷kneLkku RLfkh fhu Au yÚkðk nfLke {òf Qzkðu Au.

ÃkAe íku ÷kufkuLkku ytík çkwhku s ykÔÞku. su{ýu çkwhkRyku fhe níke. yux÷k {kxu fu íku{ýu yÕ÷kníkyk÷kLke ykÞíkkuLku swX÷kðe níke yLku íkuyku íkuLke {òf Wzkðíkk níkk. 144

LkkLkk LkkLkk økwLkknLke Ãkhðk Lk fhðkÚke, ð¤e ynfk{u R÷kneLke {òf WzkððkÚke yk¾uhík çkhçkkË ÚkR òÞ Au. yuf çkeS søÞkyu Vh{kÔÞwt:

¾wËk ÷kufkuLkku Sð ÷R ÷u Au. ({kuík ykÃku Au.) çkeS søÞkyu Vh{kÔÞwt:

(yÞ hMkq÷!) fne Ëku fu {÷ufw÷ {ðík (RÍhkR÷) ÷kufkuLkku Sð ÷R ÷u Au. yuf çkeS søÞkyu RhþkË ÚkkÞ Au : yu{LkkÚke yøkkWLkk ÷kufkLkkuu ytík fuðku ÚkÞku Au? çkuþf yÕ÷knu íku{Lku íkçkkn yLku çkhçkkË fhe ËeÄk Au. (70) ÔÞÂõíkLkwt {kuík fkuLkk nkÚk{kt Au? ¾wËkLkk nkÚk{kt fu RÍhkR÷Lkk nkÚk{kt? ` fwhykLk {SË{kt ¾wËkðtËu yk÷{ fËef fkuR fkÞoLkku MktçktÄ ÃkkuíkkLke MkkÚku çkíkkðu Au. fËe yu s fk{Lkku MktçktÄ çkeòLke MkkÚku Ãký çkíkkðu Au. áüktíkYÃku ÔÞÂõíkLkku Sð ÷uðkLke çkkçkík{kt yuf søÞkyu Vh{kÔÞwt:

145

Vrh~íkkyku ÷kufkuLkk Sð ÷u Au. WÃkhkuõík ºkýu ðkíkku çkhkçkh Au. yu{ktLke fkuR ðkík ¾kuxe LkÚke. Sð yÕ÷knLkk nwf{Úke nÍhík RÍhkR÷(y÷.) ÷u Au. ÃkAe ykÃkýu çkku÷[k÷Lke ¼k»kk{kt yk{ çkku÷eyu fu yÕ÷kn Sð ÷u Au yÚkðk nÍhík RÍhkR÷ Sð ÷u Au yÚkðk yÕ÷knLkk Vrh~íkk Sð ÷u Au. yk ºkýu ðkíkku yuf Mkh¾e s Au. á»xktíkYÃku ykÃkýu fkuR R{khíkLku òuRyu íkku fne þfeyu Aeyu fu yk R{khík V÷kýkyu ({kr÷fu) çkLkkðe. yk R{khík yuLSrLkÞhkuyu çkLkkðe, yk R{khík fÞk {sqhkuyu çkLkkðe. ½h çkLkkðLkkhu WÃkhkuõík ºkýu íkhV çkLkkððkLkku MktçktÄ MÚkkrÃkík fhðku çkhkçkh Au. 146

yuf çkeswt áüktík Mk{Syu yuf ËhðkòLku íkk¤w níkwt. Ëhðkòu ¾kuÕÞku. nðu yk ðkíkLku ykÃkýu Lke[uLke ºkýu heíku çkku÷e þfeyu Aeyu. (1) [kðe ðzu íkk¤wt ¾ku÷e Ëhðkòu ¾kuÕÞku. (2) {U {khk nkÚk ðzu Ëhðkòu ¾kuÕÞku. (3) {U Ãkkuíku s Ëhðkòu ¾kuÕÞku. fkhý fu [kðe {khk nkÚk{kt Au, nkÚk {khku Au suÚke WÃkhkuõík ºkýu ðkíkku çkhkçkh økýkþu. fËk[ òLk ÷uðkLke çkkçkíkLke WÃkhkuõík ºký ykÞíkku Vrh~íkk Sð ÷R ÷u Au. íkuyku ð¤e yk YnkuLku RÍhkR÷Lku MkkUÃku Au. ({÷ufw÷ {kuíkLku nðk÷u fhu Au.) RÍhkR÷ yk Ynku yÕ÷knLku nðk÷u fhu Au. ð¤e yk Mkðuo çkkçkíkku ¾wËkLkk nwf{Úke s ÚkkÞ Au. íkuÚke yu{ fnuðwt fu yÕ÷kn Yn ÷R ÷u Au-shkÞ ¾kuxwt LkÚke. ð¤e fËk[ WÃkhkuõík ykÞíkkuLkwt rð&÷u»ký yk «{kýu fhe þfkÞ. Mkk{kLÞ {kýMkkuLke Yn Vrh~íkk ÷uíkk nkuÞ. ¾kMk çkkf{k÷ ÔÞÂõíkíððk¤e nMíkeykuLke Yn nÍhík RÍhkR÷(y÷.) ÷uíkk nkuÞ. ð¤e yu{LkkÚke Ãký Ÿ[e þÏMkeÞíkkuLke Yn yÕ÷kn hççkw÷ RÍTÍík Ãkkuíku ÷uíkk nkuÞ. ðÄkhu Mkk[e Mk{sqrík íkku íku s Au su y{u «Úk{ hsq fhe Au. {ík÷çk ðkík íkku yuf s Au, swËe swËe heíku fne þfkÞ Au. 147

yuf ðÄkhu áüktík ykÃke þfkÞ Au. su{ fu fwhykLku fhe{{kt sÒkíkeykuLkk rð»kÞ{kt swËk swËk þçË«Þkuøkku ÚkÞk Au. yuf søÞkyu Vh{kÔÞwt:

¾wËkðtËu yk÷{ íku{Lku Mkihkçk fhu Au. (Mkihkçk yux÷u «ðkneÚke Mktík]Ãík fhðwt, ík]Ãík fhðwt) çkeS søÞkyu Vh{kÔÞwt:

íkuykuLku íÞkt yuðk ÃÞk÷kykuÚke Mkihkçk fhðk{kt ykðþu. ynª yÕ÷kn þçËLkwt ðýoLk ÚkÞwt LkÚke. (71) suLku òuR LkÚke þfkíkku yuðk ¾wËk WÃkh y{u fuðe heíku R{kLk ÷kðeyu? ` s{eLk, {kxe yLku ÃkÚÚkhkuLku æÞkLkÃkqðof swyku, Ãkhtíkw íku{kt ykf»koý yÚkðk økwYíðkf»koý suðwt ftRÃký Ëu¾kíkwt LkÚke. òu fu yk Mkðo{kLÞ rLkÞ{ Au fu s{eLk Ëhuf ðMíkwLku ÃkkuíkkLkk fuLÿ®çkËw íkhV ykf»kuo Au. suLku s{eLkLkwt økYíðkf»koý çk¤ fnu Au. s{eLkLkk yk økwýLku fkhýu Ëhuf ðMíkw WÃkhÚke Lke[u íkhV òÞ Au. WAk¤u÷e, VUfu÷e, íkqxeLku Ãkzu÷e fkuR 148

Ãký ðMíkw Lk WÃkh òÞ Au, Lk ykfkþ{kt yæÄh hnu Au çk÷fu Lke[u íkhV ykðu Au. AíkktÞ s{eLkLkwt yk ykf»koý Lk íkku ykÃkýLku Ëu¾kÞ Au, Lk òuR þfkÞ Au. AíkktÞ ykf»koýLkwt yÂMíkíð Au s. {kxu yk ðkík sYhe LkÚke fu Ëhuf ðMíkwLku òuRLku s ÞfeLk fhe þfkÞ. yk økwYíðkf»koý yuðe r¢Þk Au suLku Ãkkt[ RrLÿÞku òuðwt, Mkkt¼¤ðwt, Ãkfzðwt, Mkqt½ðwt, [k¾ðwt ðøkuhu îkhk Ãký Mk{S þfkíkw LkÚke. y÷çk¥k yuLke yMkh Ëu¾kÞ Au, suÚke yuLkk yÂMíkíðLkku ytËkòu ÷økkðe þfkÞ Au. ¼÷u ykÃkýu yÕ÷kn hççkw÷ RÍTÍíkLku òuR þfíkk LkÚke. Ãkhtíkw íkuLkk yÂMíkíðLke yLkw¼qrík íkku MkUfzku ð¾ík ÚkÞk s fhu Au. (72) fwhykLk yLÞkuLke {ËË fux÷e {kºkk{kt fhðkLkku nwf{ ykÃku Au? `

yLku fkuR ðMíkw{ktÚke su ftR ík{u ¾[o fÞkuo yÕ÷kníkyk÷k íkuLkku çkË÷ku ykÃku Au. {ík÷çk 149

ík{khk ¾[oLkk «{ký{kt ík{Lku RLyk{ {¤þu. ¼÷u ÃkAe Úkkuze {ËË nkuÞ fu ðÄkhu, nkuÍ{kt ÃkzLkkYt yuf Mkqfwt yLku Ãke¤wt Ãkze økÞu÷wt ÃkktËzwt ftR fux÷eÞ fezeyku {kxu nkuze çkLke òÞ Au. su{ fu rMk¬k Lkk¾ðkLkk xur÷VkuLk {kxu çkuºký rMk¬kLke sYh nkuÞ Au. Yk. 500 fu nòhLke Lkkux íÞkt ftR Ãký fk{Lke nkuíke LkÚke, þheh WÃkh n÷fe ¾hkþ ÷køke òÞ íkku íÞkt Ãkkík¤k fÃkzkLkku yuf xwfzku s fk{Lkku Au, {kuxe [kËh fu ftçk÷Lkwt fkuR fk{ LkÚke. nËeMk{kt Au fu fkuR Ãký ¼÷kRLkk fk{Lku LkkLkwt Lk Mk{òu. þkÞË íku s LkkLkwt fkÞo ykÃkýe çkrûkMkLkwt fkhý çkLke òÞ, ÍheÞku çkLke òÞ. yuðe s heíku fkuR Ãký LkkLkk{kt LkkLkk økwLkknLku Ãký n÷fku Lk Mk{òu. fËk[ íku LkkLkku økwLkku s ík{khe yk¾uhíkLku ¾hkçk fhe Lkk¾u. suðe heíku Vwxçkku÷{kt yuf LkkLke xktfýeLkwt ½wMke sðwt Ãkwhk ¾u÷Lke {ò çkøkkze Lkk¾u Au. ð¤e fu¤kLkwt yuf rA÷xwt {kuxk þÂõíkþk¤e Ãknu÷ðkLkLkk nkzfkt ¼ktøke Lkk¾u Au. íkuLku ½h{kt çkuMkkze ËR þfu Au. 150

(73) økwLkunøkkh ÷kufku fwhykLku fhe{Úke VkÞËku fu{ LkÚke WXkðíkk? ` òu fkuR ík¤kð{kt ÷kþ Ãkze nkuÞ íkku íkuLkwt Ãkkýe çkËçkqËkh ÚkR òÞ Au. ík¤kðLkwt Ãkkýe ðÄu íkku yÚkðk íku{kt ðhMkkË Ãkzu íkku íku Ãkkýe Ãký ¾hkçk ËwøkOÄ {khíkwt ÚkR òÞ Au. fwhykLk yuf hn{íkLkku ¾òLkku Au. Ãkhtíkw RLfkheykuLkk LkkÃkkf rË÷ku{kt ÃknkU[u Au íkku íku{Lke LkwfMkkLkeLkku Mkçkçk çkLke òÞ Au. fkhý fu LkkÃkkf ðMíkw fËeÃký Ãkkf ðMíkwLku Mðefkhíke LkÚke.

yLku Íkr÷{kuLkk {kxu LkwfMkkLk ðÄkhk rMkðkÞ ftRÃký Úkþu Lkrn. yux÷k {kxu fu ÔÞÂõíkLkk rË÷{kt Ãkzu÷e rÍË, nXÄ{eo ðøkuhu ík¤kð{kt yÚkðk Mðe{ªøk Ãkw÷{kt Ãkzu÷e ÷kþ Au. ð¤e ßÞkhu ßÞkhu ykÞíkku LkkrÍ÷ Úkíke íÞkhu íÞkhu rsÆe yLku nXÄ{eo ÷kufku íkuLkku rðhkuÄ {kuh[ku {ktze Ëuíkk. suÚke nf hMíkk ÃkhÚke ðÄkhu økw{hkn ÚkR síkk. ÔÞÂõík {kxu yk ½ýwt {kuxwt LkwfMkkLk Au. 151

(74) Ÿ½{kt ÔÞÂõíkLkk þheh yLku YnLke þwt nk÷ík nkuÞ Au? ` fwhykLk {SË{kt RhþkË ÚkkÞ Au :

íku yÕ÷kn s Au su YnkuLku {kuíkLkk Mk{Þu ÃkkuíkkLke íkhV çkku÷kðe ÷u Au. yLku suyku {híkk LkÚke íkuykuLke YnkuLku Ãký Ÿ½íke ð¾íku çkku÷kðe ÷u Au. fËe zÙkRðh ÃkkuíkkLke økkzeLku Ãkk‹føk{kt Q¼e hk¾eLku ÷kRx çkwòðe ½uh [kÕÞku òÞ Au. ð¤e fËe MkzfLkk rfLkkhu Q¼e hk¾eLku [k÷w fhðk [kÕÞku òÞ Au. çktLku ÃkrhÂMÚkríkyku{kt zÙkRðh økkze{kt LkÚke. Ãkhtíkw «Úk{ ÃkrhÂMÚkrík{kt zÙkRðh økkze{kt LkÚke yLku økkze çktÄ Au. ßÞkhu çkeS ÃkrhÂMÚkrík{kt økkze{kt zÙkRðh LkÚke Ãkhtíkw økkze Mxkxo Au. ÔÞÂõík Ÿ½íkku nkuÞ íÞkhu íkuLkwt þheh Mxkxo hnu Au, [k÷w hnu Au yux÷u fu yðÞðku yLku þheh fk{{kt ÷køku÷k hnu Au Ãkhtíkw Yn ykMkÃkkMk õÞktf [k÷e òÞ Au. Ãkhtíkw {]íÞw ð¾íku þheh Ãký ¾k{kuþ ÚkR òÞ Au yLku Yn Ãký MktÃkqýo heíku þhehÚke swËe ÚkR òÞ Au. 152

(75) ËÞk¤w yLku hn{íkðk¤ku ¾wËk yÍkçk ykÃkþu? çktËkykuLku Mkò ykÃkþu? ` Mk{tËh{kt ½ýwt Ãkkýe nkuÞ Au Ãkhtíkw òu ík{u fkuR þeþeLkwt {kU çktÄ fheLku íku{kt Lkk¾e Ëuþku íkku Mk{tËhLkk ÃkkýeLkwt yuf xeÃkwt Ãký íku{kt Ëk¾÷ Lknª ÚkkÞ. íku{kt Mk{tËhLkku fkuR fMkqh LkÚke ðktf íkku þeþeLkku Au. íku ÷kufku su{ýu rnËkÞíkLkk hMíkkLku ÃkkuíkkLke WÃkh Ãkkuíku s çktÄ fhe hkÏÞku Au. ®[íkLk-{LkLk fhðkLkku hMíkku, nfLke Ríkkyík fhðkLkku hMíkku, çkeòykuLke {ËË fhðkLkku hMíkku ðøkuhu ðøkuhu. íku ÷kufkuyu ÃkkuíkkLke òíkLku y-ðnuý yLku yufrºkík Ãkkýe su ðkMk {khíkwt ÚkR òÞ Au, fþkÞ ¾ÃkLkwt hnuíkwt LkÚke. fwhykLk fnu Au fu yk ÷kufku ÃkÚÚkh suðk çk÷fu ÃkÚÚkh fhíkkt Ãký ðÄkhu Mk¾ík Au.

ÃkAe ík{khk rË÷ Mk¾ík ÚkR økÞk suðk fu 153

ÃkÚÚkh yÚkðk ÃkÚÚkhÚke Ãký ðÄkhu Mk¾ík. ykðk sLkMk{qnLkwt yÕ÷knLke hn{ík, íkuLke ËÞkÚke {nY{ hnuðwt íku{Lkk ÃkkuíkkLkk fkhýu Au. Ãkkuíku s ÃkkuíkkLkk ykt¾, fkLk, {kU yLku rË÷Lku çktÄ fheLku çkuXk Au. Lk fu yÕ÷knLke hn{íkLke f{e Au. {kxu ykðk ÷kufkuLku yÕ÷kn Mkò ykÃkþu s. (76) ËeLku RM÷k{Lkk ynfk{ku yuf çkeò MkkÚku Mktf¤kÞu÷k Au fu yuf çkeòÚke y÷øk? ` su{fu ykÞkíku fwhykLke yLku rhðkÞíku nËeMkÚke ¾çkh Ãkzu Au fu RM÷k{Lkk çkÄk s ynfk{ku yufçkeòLke MkkÚku Mktf¤kÞu÷k Au. áüktíkYÃku fwhykLk{kt ðeMkÚke ðÄkhu ykÞíkku{kt Lk{kÍ yLku Ífkík yuf MkkÚku ðýoððk{kt ykðe Au.

nËeMkLke rhðkÞíkku{kt Au fu Ífkík ykÃÞk ðøkh Lk{kÍ fçkq÷ Úkíke LkÚke. su heíku fu xÙuLk yuf Ãkkxk WÃkh LkÚke [k÷e þfíke. 154

¾wËkÚke MktçktÄ(Lk{kÍ) yLku ¾wËkLke {¾÷qfÚke MktçktÄ(Ífkík) yk çktLku yuf yuðk fwËhíke Ãkrhçk¤ku Au suLkk rMkðkÞ yk{k÷Lkwt yÕ÷kn MkwÄe ÃknkU[ðwt þõÞ LkÚke. Ãku ø kt ç khu RM÷k{u ykðk Lk{kÍeyku L ku {ÂMsË{ktÚke çknkh fkZe {qõÞk níkk. suyku Ífkík yËk fhíkk Lk níkk. ¾wËkLkk çkÄk s ynfk{ku yuLke þhíkku MkkÚku yËk ÚkkÞ Au. yÄqhe þhíkkuÚke íkuLku fçkq÷ fhðk{kt ykðíkk LkÚke. á»xktíkYÃku RhþkË ÚkkÞ Au :

(77) RçkkËíkLkku þwt {ík÷çk Au? þwt Võík Lk{kÍ, hkuÍkLku s RçkkËík økýeþwt? ` ÞkË hk¾ku! su fkÞo Ãký ¾wËkðtËu yk÷{Lke ¾wþLkwËe «kÃík fhðk {kxu fhðk{kt ykðu íku RçkkËík Au. ¼÷u ÃkAe íku fkÞo Ëu¾eíke heíku {k{q÷e s fu{ Lk nkuÞ. ykÃkýe ÃkkuíkkLke Ëefhe {kxu fkLkLke çkwèe ¾heËeyu íku Ãký yÕ÷knLke hÍk{tËeLke rLkGÞíkÚke Au, íkku íku Ãký RçkkËík Au. òu yu fkÞo ykðuþ fu òuþ{kt fÞwO Au, RçkkËík yLku ¾wËkLku hkS fhðkLke rLkGÞík LkÚke íkku yu RçkkËík{kt økýkþu Lkrn. yuf hMkkuRÞku yuf WMíkkËLkk(ykr÷{Lkk) ½h{kt yux÷k {kxu ¾kðkLkwt Ãkfkðu Au fkhý fu íku WMíkkË Au. Lkuf fkÞkuo{kt ÷køku÷k Au. íkku Ãkøkkh ÷RLku Ãký íkuLkwt yk ¾kðkLkwt Ãkfkððwt íkuLke Mkkhe rLkGÞíkLkk fkhýu RçkkËík Au. nkt, ykË{e hMkkuRÞku çkLkeLku, Ëk÷-MkçkS ÃkfkðLkkhku çkLkeLku Mkkhe rLkGÞík MkkÚku sÒkík{kt sR þfu Au íkku yuf çkeòu ÔÞÂõík rfíkkçk ½h, rfíkkçk yLku ÷u¾ku ÷¾eLku rLkGÞíkLke ¾hkçkeLku fkhýu çkeS søÞkLke Mkih Ãký fhe þfu Au. ykÃkýe {òr÷Mk [k÷íke nkuÞ Au íÞkhu ¾kðkLkwt ÃkfkðLkkhk, ÃkeðkLkk ÃkkýeLke ÔÞðMÚkk fhLkkhk, çkeS fkuR Ãký r¾Ë{ík ykÃkLkkhk çkÄk s ÷kufku RçkkËík{kt Mkk{u÷ Au.

155

156

yux÷u fu nsLkk yk{k÷Lku Ãkqhk fhku. yÄwhk yk{k÷ fhðkLkwt [k÷þu Lkrn. yuf çkeS søÞkyu Vh{kÔÞwt :

ÃkkuíkkLkk hkuÍkLku hkík ykðíkk MkwÄe ÃknkU[ðk Ëku, yuf r{rLkx Ãký ðnu÷ku ¾ku÷ðkLkku nf LkÚke. suðe heíku ¾kMk {kufk rMkðkÞ Lk{kÍ íkkuzðkLkku nf LkÚke.

(78) fwhykLk{kt ðýoLk ÚkÞu÷ “MkwÒkíkwÕ÷kn” yÚkðk “MkwÒkíku R÷kne”Lkku þwt {ík÷çk Au? ` Ãkk÷ko{uLx çku òíkLkk fkLkwLk çkLkkðu Au: (1) yuf fkÞËku ÃkkuíkkLkk {kxu, áüktíkYÃku økðLko{uLx Ãkkxeo yLku MÃkefhLke [wtxýe fuðe heíku fhðe, fr{þLkhLke MktÏÞk, íkuLkk MkÇÞkuLke MktÏÞk, íku{Lkk Ãkøkkhku, AwèeÞku, Mkk{kLÞ «kuøkúk{ku yLku ¾kMk «kuøkúk{kuLke þhíkku, AwÃkwt ðkuxªøk yLku ¾wÕ÷wt ðkuxªøk. {tºke{tz¤Lkk rnMkkçk rfíkkçkLke þhíkku ðøkuhu ðøkuhu. yk çkÄk fkÞËk-fkLkqLkku Ãkk÷ko{uLx ÃkkuíkkLkk {kxu çkLkkðu Au. (2) yuf fkLkqLk íku Au su Ãkk÷ko{uLx Mkk{kLÞ sLk-MkkÄkhý yLku nwfw{ík fhðk {kxu çkLkkðu Au. ¾wËkðtËu yk÷{u Ãký fux÷kf fkÞËk fkLkqLkku ÃkkuíkkLkk {kxu çkLkkÔÞk Au. ßÞkhu fux÷kf fkLkqLk çktËkykuLkk {kxu çkLkkÔÞk Au. su fkLkqLkku ÃkkuíkkLkk ytrçkÞkykuLkk îkhk ÷kufku MkwÄe ÃknkU[kzâk Au. su fkÞËk-fkLkqLk ÃkhðhrËøkkhu ÃkkuíkkLkk {kxu çkLkkÔÞk Au íku{Lku “MkwÒkíku R÷kne” yÚkðk “MkwÒkíkwÕ÷kn” fnuðk{kt ykðu Au. suðku fu Mkqhyu ynÍkçk{kt RhþkË Au :

yk yÕ÷knLkku fkÞËku Au su yøkkW ÚkR økÞu÷k hMkq÷ku{kt Ãký [k÷w níkku yLku yÕ÷knLkk nwf{ku «Úk{Úke s «{kýMkh rLk{koý ÚkÞu÷k nkuÞ Au. (1) rnËkÞíkLkku fkLkqLk:

çkuþf rnËkÞík fhðkLkwt y{khk MkkÚku yrLkðkÞo Au. (2) rnMkkçk y™u rfíkkçkLkku fkLkqLk:

rLk:þtMkÞ y{khk {kÚku íku{Lkku rnMkkçk ÷uðkLkku Au. (3) hkuÍeLkku fkLkqLk:

hkuÍe yÕ÷kLkk rÍB{u Au. 157

158

(4) hn{íkLkku fkLkqLk:

ík{khk ÃkhðhrËøkkhu ÃkkuíkkLke Íkík WÃkh hn{ík ðkSçk fhe ÷eÄe Au. (5) rn{kÞíkLkku fkLkqLk: (MknkÞ fhðe, hûký fhðw)t

¾wËkðtËu yk÷{u su fkLkqLkku Mkk{kLÞ ÷kufku {kxu çkLkkÔÞk Au íku{Lku “ynfk{” yLku “þheyíkLkk nwf{ku” Lkk{Úke yku¤¾ðk{kt ykðu Au. (79) fÞk{íkLkk rËðMku {w h Ëkyku L kk rð¾hkÞu ÷ k yðÞðkuLku òuzeLku(yufºk fheLku) Q¼k fhðk{kt ykðþu íkku yk fuðe heíku Úkþu? {whËwt {kxe{ktÚke rnMkkçkLke søÞkyu ykðþu. ` (1) ík{u ËnªLku fkuR ðkMký{kt Lkk¾eLku n÷kðku íkku {k¾ý-[hçkeLkk fýku yuf søÞkyu yufºk ÚkE sþu. yÕ÷kn Ãký s{eLkLku n÷kðþu.

159

ßÞkhu Ãk]ÚðeLku yrík çk¤Ãkqðof n÷kððk{kt ykðþu íkku Ëhuf ÔÞÂõíkLkk yðÞðku íkuLke ÃkkMku ÃknkU[e sþu. (2) ÔÞÂõík LkwíVkÚke, LkwíVku ¾kuhkfÚke yLku ¾kuhkf {kxe{ktÚke çkLku Au. yux÷u fu s{eLk{ktÚke ykÃkýLku ½tW, swðkh, çkkshe, [ku¾k, Ëk¤, þkf¼kS, V¤V¤krË ykrË «kÃík ÚkkÞ Au su ¾kuhkf ÃkkA¤Úke RLMkkLke LkwíVkLke þõ÷ RrgÞkh fhe ÷u Au. yk çkÄe ÚkeÞheLku Mk{SLku yk Ãkrhýk{ WÃkh ÃknkU[e þfkÞ Au fu ykÃkýku MktçktÄ s{eLkLkk fýku({kxeLkk fýku) MkkÚku Au. (3) þwt òLkðhkuLkwt ËqÄ yk ½kMk yLku þkf¼kS{ktÚke çkLkeLku ykÃkýk MkwÄe LkÚke ÃknkU[íkwt? íku yÕ÷kn su ËqÄLku þkf¼kS{ktÚke Awxqt Ãkkzu Au. íku ykÃkýLku Ãký {]íÞw ÃkAe s{eLkLkk ytËhÚke fkZe þfu Au. (80) þwt Võík yuf s økwLkku ÔÞÂõíkLke yk¾uhík çkhçkkË fhe þfu Au? ` fËe fËe yuf s ðkÞhMk ÔÞÂõíkLkk þheh{kt Ëk¾÷ ÚkR òÞ Au yLku íkuLkk yk¾k þhehLku ÷fðkøkúMík çkLkkðe Ëu Au. yÃkkrns fhe Lkk¾u Au. fËe yÂøLkLke yuf s r[Lkøkkhe yk¾ku {nkuÕ÷ku 160

fu økk{Lku çkk¤eLku ¾kf fhe Lkk¾ðkLkwt fkhý çkLku Au. yuf yðøkwý nMkË-R»kko su nÍhík ÞwMkwV (y÷.)Lkk ¼kRyku{kt níkku. yk yuf yðøkwý nÍhík ÞwMkwV(y÷.) {kxu fux÷k çkÄk ð»kkuo ÷ktçke {wMkeçkíkkuLkku (økw÷k{e Lku su÷ðkMk)Mkçkçk çkLke òÞ Au. fËe yuf nhk{ fkur¤Þku yÚkðk Mk¥kk {u¤ððkLke ÷k÷[ ÔÞÂõíkLku R{k{ nwMkiLk(y÷.) suðe {nkLk nMíkeLkk fík÷Lkwt fkhý çkLke þfu Au : Mkk{kLÞ heíku Ëhuf økwLkkn ÃkkuíkkLkkÚke {kuxk çkeò økwLkknLkk ykððkLkku hMíkku MkkV fhu Au. fwhykLk yk çkkçkík{kt Vh{kðu Au,

íkuLke çkwhe yMkhku íkuLku ½uhe ÷u Au. íku nt{uþ {kxu snÒk{{kt [kÕÞku òÞ Au. ßÞkhu þh{Lkku ÃkzËku nxe òÞ íkku økwLkkn ÔÞÂõík {kxu ykMkkLk ÚkR òÞ Au. {ík÷çk þh{Lkku ÃkhËku nxe økÞk ÃkAe ÔÞÂõík çkuþh{ ÚkRLku ¾wÕ÷uyk{ økwLkkn fhíkku ÚkR òÞ Au. yk s fkhýÚke ykÃkýu Ëwykyu fku{u÷{kt ÃkZeyu Aeyu :

¾wËkÞk y{khk íku økwLkkn su nÞk yLku þh{Lkk ÃkhËkLku [ehe Lkk¾u Au íku{Lku çkÏþe ykÃk. (81) þwt {ÂMsË yLku R{k{çkkhøkkn{kt “y{urhfk {wËkoçkkË” “RMkhkR÷ {wËkoçkkË”Lkk Lkkhk ÷økkðe þfkÞ Au? ` fwhykLku fhe{ Mkqhyu VíknLke AuÕ÷e ykÞík{kt nfefe {wMk÷{kLk, Mkk[k {wMk÷{kLkLke íkkheV{kt Vh{kðu Au : suýu fkuR çkwhkR fhe, íkuLku íkuLkk økwLkknkuyu ½uhe ÷eÄku íkuyku s snÒk{ðkMkeyku Au. íkuyku íku{kt nt{uþk hnuLkkh Au. {ík÷çk ßÞkhu ÔÞÂõík fkuR økwLkku fhu íkku 161

162

íkuyku fw^VkhLkk {kxu ¾wçk s ¼khu Mkg yLku ykÃkMk{kt ¾qçk s hn{rË÷ Au. ík{u òuþku, yÕ÷knLke çkkhøkkn{kt {kÚkwt Lk{kðeLku rMksËk{kt Ãkzu÷k nkuÞ Au. WÃkhkuõík ykÞík{kt Yfwy yLku rMksËkLkk ðýoLkÚke yøkkW yrþÆkW y÷÷ fw^Vkhu ð hkun{kyku çkÞLknw{ ðýoLk ÚkÞu÷wt Au. yk yuf y{÷e Lk{qLkku Au su fwhykLk{kt ðýoLk ÚkÞu÷ Au. {ÂMsË fu R{k{çkkhøkknku{kt {wMk÷{kLkku ÃkkuíkkLkk Ëw~{LkkuÚke LkVhík ònuh fhðk Lkkhk Ãkkufkhe þfu Au. y÷çk¥k Võík Lkkhk ÷økkzðkLkwt s Ãkqhíkwt Lk Mk{su. yuLkkÚke Ãký çkuníkh yLku Wå[ íkhefkÚke Ëwþ{LkkuÚke çkuÍkhe LkVhík ònuh fhe þfkÞ Au. RÕ{ «kÃík fhðwt, yufíkk MÚkkÃkðe, nrÚkÞkhku ½h yktøkýu íkiÞkh fhðkt, ÃkkuíkkLkk Ãkøkku WÃkh Q¼k hnuðwt, ÃkkuíkkLke RÍTÍík çk[kðeLku RLfkheykuLkk «Ãkt[kuLkk rþfkh Lk çkLkðwt ðøkuhu ðkíkku Ãký yrþÆkyku y÷÷ fw^Vkhu {kt ykðe òÞ Au. [y®n fw^VkhÚke {ík÷çk fr÷{íkwÕ÷knLkk íku RLfkheyku Au suyku {wMk÷{kLkkuLku ðøkh fkhýu MkíkkððkLkk, ËçkkððkLkk fkuR {kufk sðk Ëuíkk Lk níkk. sqX yLku Íw÷{ su{Lke ykËík çkLke økR 163

níke. íkuyku WÃkh {kur{Lk Mk¾ík nkuðku òuRyu. ykðk Íkr÷{ RLfkheyku R{kLkðk¤kykuÚke ¼Þ yLkw¼ððk òuRyu. ð¤e Mknkçkk{kt yuf røkhkun ½ýku s ÃkhnuÍøkkh níkku. hkík-rËðMk RçkkËík{kt ÷køku÷k hnuíkk níkk. íkuyku Íkr÷{ fw^VkhkuLke [k÷çkkSyku yLku «Ãkt[ku Mkk{u Ãký Lk{úíkkÚke ðíkoíkk níkk. ykðk yrík RçkkËíkøkwòh ÷kufkuLku fwhykLku {kur{LkLke rMkVkíkkuLkwt ðýoLk fhíkkt Vh{kÔÞwt fu “{kur{Lk íku Au su fw^VkhLke Mkk{u Mk¾ík nkuÞ.” Íkr÷{ RLfkhe íkuykuÚke ¾kuVÍËn hnu, zh yLkw¼ðu yLku ykÃkMk{kt {kur{LkkuLke MkkÚku íku hn{rË÷ Lk{ú nkuÞ. çkeS ðkík su rçkLk-{wÂM÷{ku þktrík{Þ MknyÂMíkíð{kt {kLku Au, ðøkh VkuøkxLkku [t[wÃkkík LkÚke fhíkk, íku{Lkk WÃkh Mk¾ík hnuðkLke fkuR ðkík LkÚke. -yLkwðkËf] fwhykLk{SË Ãkuøktçkh(Mk÷.)Lke ÃkíLkeykuLku Vh{kðu Au : òu ík{u ÃkhnuÍøkkh nkuð íkku Lkh{eÚke ðkíkku Lk fhku. suÚke fkuR çke{kh rË÷ yÚkðk nðMke ík{khk rð»kÞ{kt ÷k÷[{kt Lk Ãkze òÞ.

164

(82) þwt fwhykLkuÃkkf{kt RM÷k{e ¼kR[khku çkíkkððk ÷køkýe «ËþoLkku yLku Ëu¾kðku fhðk, sw÷qMk fkZðk, íku{kt ¼køk ÷uðku ðøkuhu {kxu fkuR Ë÷e÷ fu ðýoLk Au? ` yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kðu Au :

yÞ LkçkeLke ÃkíLkeyku! ík{u çkeS Mkk{kLÞ †eyku suðe LkÚke, yøkh ík{u yÕ÷knLkku ¼Þ hk¾íke nkuÞ íkku fkuR ÃkhÃkwY»k MkkÚku fku{¤ Mðhu ðkík Lk fhku fu suÚke íku þÏMk suLkk rË÷{kt hkuøk nkuÞ fkuR «fkhLke ÷k÷[ fhu(þtfk ÃkuËk Lk ÚkkÞ {kxu) çkhkçkh heíku çkku÷ku. yksu yk ykÞík ykÃkýk çkÄk {kxu yuf {níðLkku rMkÞkMke Ãkiøkk{ çkLke òÞ Au. íku yk fu fkuRÃký ÔÞÂõík {w¥kfe nkuÞ íkku ¼÷u Ãkhtíkw rMkÞkMkíkLkk fkLkqLk {wsçk Mk{ks{kt yuðe Lkh{e Lk çkíkkððe òuRyu su Lkh{e òuRLku LkkÃkkf-÷k÷[e ÷kufku íkuLkkÚke VkÞËku QXkðe òÞ. RM÷k{e nwfw{íkLku Ãký yk çktLku ykÞíkku yuf rMkÞkMke fkLkqLk yLku ÃkÞøkk{ Ãkqhku Ãkkzu Au. 165

yLku Lk íkuyku RLfkheykuLku ¢kuÄ [Zu íkuðe ðíkoýwtf [÷kðu Au yLku ð¤e Ëw~{Lkku ÃkkMkuÚke fkuR ðMíkw ¾qt[ðe Ãký LkÚke ÷uíkk. Ãkhtíkw yk fu íku{Lkk y{÷Lku Lkuf y{÷ íkhefu ÷¾ðk{kt ykðu Au. yk Ëu¾kðku yLku «ËþoLkku, sw÷qMk fkZðk ðøkuhu RM÷k{Lkk Ëw~{Lkku yLku {wMk÷{kLkkuLkk Ëw~{LkkuLku økwMMku fhu Au. {kxu yk Ëu¾kðku yuf y{÷u Mkk÷un Au, Lkuf y{÷ku Au su y{÷kuÚke RLfkheyku økwMMku íkku [Zu Au. íkuykuLku {wMk÷{kLkkuLke þÂõík «ËþoLkÚke ¼Þ-zh ¾kuV ÃkuËk ÚkkÞ Au. 166

fr÷{kLkk yk RLfkheyku ÃkkMkuÚke íku{Lke fkuR ðMíkw AeLkðe ÷uðk{kt LkÚke ykðíke su økwLkku çkLkíke nkuÞ. fr÷{kLkk RLfkheyku ¢kurÄík ÚkkÞ Au, økwMMku ¼hkÞ Au, yk yLkuf y{÷ Au. yðko[eLk Mk{Þ{kt su «[kh {kæÞ{ku [k÷u Au, Mkuxu÷kRx îkhk yk fkÞo fhu Au. òu yk fkÞo Ãkrðºk nuíkw {kxu, Lkuf {fMkË {kxu Au íkku Lkuf y{÷ økýkþu. yk «fkhLkku «[kh ¼÷u íku Mkuxu÷kRxÚke çkíkkððk{kt ykðíkku nkuÞ íkku Ãký òýu {uËkLk{kt Mkk{qrnf nksheYÃk økýkþu. yk y{úrçk÷ {yYV yLku LkÌk yrLk÷ {wLfh Au su {kur{LkkuLke ®n{ík{kt ðÄkhku fhu Au. ÔÞðnkrhf heíku rðïLkk Ëhuf ¾qýk{kt ðMkíkk {wMk÷{kLkkuLku yMkh fhu Au. ð¤e yk «fkhLkk sw÷qMkku, «ËþoLkku, {wÍknuhk Ëw~{LkkuLku [u÷Us fhu Au, íku{Lke ®n{íkku ÃkMík fhu Au. (83) ËeLke {Mkkyu÷{kt ykÃkýu {hksuy rfhk{Lke ({wsËrnËkuLke) íkf÷eË(yLkwMkhý) þk {kxu fhðe òuRyu? ` ík{k{ RLMkkLkku, Ëhuf s{kLkkLkk su ðMíkwLkwt ¿kkLk LkÚke Ähkðíkk. su ðMíkw rð»kuLke òýfkhe LkÚke nkuíke íku çkkçkíkku {kxu íkuLkk rLk»ýktíkkuLke ÃkkMku òÞ Au. {hksuyu íkf÷eË ykr÷{ku su{Lke {Ínçke çkkçkíkku{kt 167

÷k¾ku fhkuzku RLMkkLkku íkf÷eË fhu Au. íkuyku Ëkõíkhku yLku R÷ks fhLkkhkykuLkk LkwMk¾kykuLke íkf÷eË fhu Au {kxu íkf÷eË fhðe. yLkwMkhðwt fkuR Lkðe ðMíkw LkÚke. íkf÷eËLkk {qr¤Þkt rðïLkk MksoLkÚke yksrËLk MkwÄeLkk RríknkMk{kt szkR økÞu÷kt Au. çkuxku çkkÃkLke, ¾uzwík çkeò ¾uzwíkLke, ðuÃkkhe çkeò {kuxk ðuÃkkheLke, yuf Lkðku WãkuøkÃkrík çkeò WãkuøkÃkríkLke íkf÷eË fhíkk nkuÞ Au. çk÷fu òLkðhku MkwæÄkt íkf÷eË fhíkkt árü{kLk Úkþu. {ík÷çk íkf÷eËLkk {qr¤Þkt {kLkðeLkk Ãk]Úðe ðMkðkx sux÷kt s sqLkk Au. ykÃkýu ËeLku RM÷k{Lke çkkçkíkku{kt ËeLku RM÷k{Lkk rLk»ýktík òýfkhku íkhV yuðe heíku sRyu Aeyu suðe heíku çkeò yLÞ {k{÷kyku{kt íku{Lkk rLk»ýktíkku íkhV sRyu Aeyu. fwhykLk nwf{ ykÃku Au :

òu ík{u LkÚke òýíkk íkku yun÷u rÍ¢Lku ÃkqAku. WÃkhkuõík ykÞík yk{ LkÚke funíke fu Ëhuf ykr÷{Lku ÃkqAku. çk÷fu fnu Au fu íku ykr÷{Lku ÃkqAku su yun÷u rÍ¢ Au. yux÷u ÞkËu ¾wËk{kt hnuíkku nkuÞ. 168

R÷kne íkfðk{kt håÞku ÃkåÞku hnuíkku nkuÞ yLku ¼q÷e sLkkhku Lk nkuÞ. rhðkÞíkkuLkk yLkwMktÄkLk{kt íku ykr÷{Lke íkf÷eË Úkðe òuRyu su ½ýwt-çkÄwt RÕ{ ÄhkððkLke MkkÚku ykrË÷(RLMkkV ÃkMktË) Ãký nkuÞ. íkuLkwt çkku÷ðwt, [k÷ðwt, yk[kh, rð[kh ðøkuhu{kt rMkæÞkr¼{kLk Lk nkuÞ, ÷k÷Mkk fu ðkMkLkk Lk nkuÞ. su R{khík su Lkfþk ðøkhLke BÞwrLkrMkÃkkr÷xeLke {tsqhe ðøkh çkLkkðe nkuÞ íku íkkuze Ãkkzðk suðe økýkÞ Au. Ãkhtíkw òu çkLkkðLkkhu íkuLku yuðe heíkLke zeÍkRLk çkLkkðe nkuÞ su BÞwrLkrMkÃkkr÷xeLkk fkÞËk fkLkqLk «{kýu nkuÞ. yu s «{kýu íkf÷eË ðøkhLkku y{÷ çkkrík÷ Au Ãkhtíkw yk fu íkuLkku y{÷ {hsyu íkf÷eËLkk Víkðk «{kýuLkku nkuÞ. (84) rð÷kÞíku VfeGÞkn þwt Au? ` Mk{ks ÔÞðMÚkk fu hkßÞ ÔÞðMÚkk fkuR Ãký nkfu{ yLku nwfw{ík ðøkh, Mkhfkh ðøkh [k÷e þfíke LkÚke. nkfu{ fu hunçkh ðøkh Mk{ks ÔÞðMÚkk ¼ktøke Ãkzu Au. fkÞËku yLku ÔÞðMÚkk Ãkze ¼ktøku Au. {wMk÷{kLkkuLkk Mk{ksLkk hunçkhLku RM÷k{Úke ðkfurVÞík-òýfkhe nkuðe òuRyu. hunçkh {kxu MkkiÚke ðÄw RÕ{ÞkVíkk, íkk÷e{ Ãkk{u÷k, çknkËwh

yLku {w¥kfe ÃkhnuÍøkkh nkuðwt sYhe Au. WÃkhku õ ík çkkçkíkku L ke òýfkhe yu ð k ykr÷{kuLku nkuÞ Au suyku RÕ{{kt Ãkwgk-{sçkqík yLku Lkuf nkuÞ Au. ykðk rLk»ýktík ykr÷{ku ÃkkuíkkLkk ytËhÚke MkkiÚke ðÄw RÕ{ÞkVíkk, Lkuf-ÃkhnuÍøkkh, çknkËwhLku [wtxe fkZu Au. (85) ytrçkÞk y÷Þnu{wMMk÷k{Lke fkBÞkçkeLkwt hnMÞ þwt Au? su{Lkk WMkq÷ku WÃkh, rMkØktíkku WÃkh ÷kufku MkËeyku ÃkAe Ãký çkr÷ËkLkku ykÃkðk íkiÞkh nkuÞ Au. ykrþfLke su{ y{÷ fhu Au? ` ytrçkÞkLke fkBÞkçke {kxu ½ýe çkÄe Ë÷e÷ku Au. íku{ktÚke fux÷ef Ë÷e÷ku Lke[u «{kýu Au : (1) Ãkrðºkíkk, Ãkqðò o Lu kwt Ãkrðºk nkuð,tw Lkuf rLkGÞík nkuðtw yLku rË÷{kt RLMkkLkku {kxu ÃÞkh {nççkíkLkwt nkuð.tw (2) ytrçkÞkLke LkçkwÔðíkLke Mkkrçkíkeyku íkfoMktøkík Ë÷e÷ku WÃkh ykÄkrhík nkuÞ Au. òuh Íw÷{, Mk¥kk fu Ë{Lk WÃkh ykÄkrhík LkÚke nkuíke. (3) ð[Lk Ãkk÷Lk, Ãkrðºk yk[hý, yLÞku fhíkkt y{÷{kt ykøk¤ hnuðwt, ð¤e ®sËøkeLke AuÕ÷e ½ze MkwÄe íkuLkk WÃkh fkÞ{ hnuðwt. (4) rðþk¤ ÓËÞÚke-WËkhrË÷ nkuðk MkkÚku ¾wþ yÏ÷kf Ãký nkuðwt.

169

170

(5) fwËhíke «f]rík-Mð¼kð «{kýu íkuykuLkk Vh{kLkku nkuÞ Au, MkkÚku R÷kne ðkÞËk Ãký. (6) ÔÞÂõíkøkík, Mkk{q r nf, yt ø kík, {Lkkurð¿kkrLkf, ykŠÚkf, hksfeÞ, ðiËf WÃk[kh yLku RçkkËík ðøkuhu çkÄk s ûkuºkkuLkk {wfkçk÷k{kt ytrçkÞkLkk ÷kðu÷k ÃkÞøkk{ ðÄkhu ÔÞkÃkf nkuÞ, Mkk{qrnf nkuÞ. (7) ytrçkÞk ÃkkuíkkLkk Vh{kLkkuLku ykMkkLk yLku ÓËÞLku ykf»kuo yuðk ytËks{kt Ãkuþ fhu Au. áüktíkYÃku çke{kh çkk¤f $sufþLkÚke zhu Au. zkìõxh íkuLku $sufþLk ÷uðk {kxu yk heíku «kuíMkkrník fhu Au. çkuxk nwt ík{Lku ½ýku s [knwt Awt. ík{khkÚke yøkkW Ãký ½ýkt çkÄk çke{khkuLku, ¼÷u ÃkAe íku çkk¤f nkuÞ fu {kuxkyku, $sufþLk ÷økkððk{kt ykÔÞkt Au. $sufþLkLkwt ËËo yuf MkufLzLkk sux÷wt Ãký LkÚke nkuíkwt. Úkkuzwt MknLk fhku, yu ÃkAe íkhík s Mkkò ÚkR òð. òu ík{Lku $sufþLk LkÚke s ÷uðtw íkku íkuLke søÞkyu xuç÷ux yÚkðk fuÃMkw÷ Ãký ykÃke þfwt Aw.t yÕ÷kn hççkw÷ RÍTÍík Ãký ßÞkhu ÃkkuíkkLkk çktËkykuLku hkuÍk hk¾ðkLkku nwf{ ykÃku Au íkku 171

ftRf ykðk s ytËks{kt Mk{òðu Au. «Úk{ nwf{ ykÃku Au :

yÞ íku ÷kufku suyku R{kLk ÷kÔÞk Aku, {khk WÃkh yfeËku yLku R{kLk hk¾ku Aku. rð[khku, yk þçËku{kt çktËkykuLku ykËh-MkB{kLk Au. su{kt rLk¾k÷Mkíkk MkkÚku òýu ËkuMíkeLkku ytËks {k÷q{ Ãkzu Au. yk ytËks ÔÞÂõíkLku y{÷ Ãkh hÍk{tË fhu Au, íkiÞkh fhu Au. íÞkh çkkË Vh{kðu Au :

hkuÍk hk¾ðk ík{khk WÃkh yu s «{kýu ðkrsçk Au suðe heíku ík{khkÚke ykøk¤Lkk ÷kufku WÃkh ðkrsçk níkk yLku íkuLkwt Ãkrhýk{ yÕ÷knÚke íkfðku RrgÞkh fhðwt Au. íÞkhçkkË Vh{kðu Au : 172

Úkkuzkf s rËðMk Au, ðÄkhu rËðMkku LkÚke. íÞkh çkkË Vh{kðu Au :

òu fkuR {wMkkrVh nkuÞ yÚkðk çke{kh nkuÞ íkku íkuLkk {kxu çkeòu hMíkku Au. WÃkhkuõík ðýoLk su yÕ÷kníkyk÷kyu ÃkkuíkkLkk çktËkykuLku ÃkuËk fhLkkh yLku Ãkk÷Lknkh nkuðk MkkÚku fÞwO Au íku Ãku÷k zkìõxhLkk suðwt s Au. su çkk¤fLku $sufþLk ykÃkðk {kxu íkiÞkh fhu Au. yk s ðkíkku ytrçkÞkyu rfhk{Lke MkV¤íkkLke [kðeyku Au, fkBÞkçkeLkwt fkhý Au. (86) Ëhuf fkÞo{kt R÷kne htøk fuðe heíku ÷kðe þfkÞ Au? {ík÷çk ykÃkýk hku®sËk fkÞkuo su ykÃkýu ykÃkýk VkÞËk {kxu fhíkk nkuÞ Au íkuLku ð¤ktf ykÃke yÕ÷knÚke Mkðkçk nkrMk÷ fhe ÷uðku? ` ykÃkýu fwhykLk{kt ÃkZeyu Aeyu : 173

htøk íkku Võík yÕ÷knLkku Au yLku íkuLkkÚke ðÄeLku çkeò fkuLkku htøk nkuR þfu Au. ynª R÷kne htøkÚke {ík÷çk íku fkÞkuo su Võík yÕ÷knLke hÍk{tËe {u¤ððk {kxu yÕ÷knLkk nwf{Úke íkuLke Vh{ktçkhËkhe fhðk{kt ykðu. ykÃkýe òLkku-{k÷Lkwt hûký Võík íkuLkkÚke RåAeyu Aeyu. (1) áüktík YÃku ykÃkýu ykÃkýe ÃkíLke {kxu Ãkkuþkf ¾heËe hÌkk Aeyu. òu íku hkík rð÷kËíku sLkkçku Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷knu y÷ÞnkLke ¾wþeLke hkík Au íkku yk ¾heËkhe Ãký R÷kne htøk ÃkuËk fhu Au. (2) su Ãkkýe ykÃkýu ykÃkýk {kuZk WÃkh Lkk¾eyu Aeyu, òu íkuLku ðÍwLkk RhkËkÚke Lkk¾eyu íkku ykÃkýwt fk{ nkÚk-{kU ÄkuðkLkwt íkku Úkþu s yLku íku{kt R÷kne htøk Ãký ykðe sþu. (3) ykÃkýu fkuRf søÞkyu çkuXk Aeyu íkku rfç÷k íkhV {kU ykðu yuðe heíku çkuMke sRyu íkku íku çkuMkðk{kt Ãký R÷kne htøk ykðe sþu. yk heíku ykÃkýu RÕ{ nkrMk÷ fhðkLku, çkeòLku RÕ{ þe¾ððkLku, fMkhík fhðkLku, 174

ykÃkMk{kt yuf çkeòLke {w÷kfkík fhðkLku, ð¤e õÞktf ykððk sðkLku R÷kne htøk ykÃke þfeyu Aeyu. fËe fËe nÍhík y÷e(y÷.)Lku õÞktf Ëyðík WÃkh çkku÷kððk{kt ykðíkk íkku ykÃk ½h{ktÚke Úkkuzwt ¾kðkLkwt ¾kRLku síkk níkk. ÃkAe Vh{kðíkk fu {un{kLke{kt {khk sðkLkku {fMkË {ku{eLk ¼kRÚke {w÷kfkík Au, Lk fu ¼q¾ r{xkððe. su YrÃkÞku-ÃkiMkku ykÃkýu VfehLku ykÃkeyu Aeyu íku{kt ykÃkýe Mk÷k{íkeLke rLkGÞík hk¾e þfkÞ Au. Ãkhtíkw íkuLke MkkÚku ík{k{ {wMk÷{kLkkuLke ykrVÞík-Mk÷k{rík, ¾kMk fheLku nÍhík R{k{u Í{kLkk(y.ík.V.þ.)Lke Mk÷k{íkeLke rLkGÞík hk¾e þfkÞ Au. fwhykLk Vh{kðu Au su ÔÞÂõíkLkk SðLkLkku {fMkË sÒkík yLku íkuLkk Ëhßòyku nkuÞ, íkuLku ËwrLkÞk Ãký {¤þu Ãkhtíkw suLkku {fMkË Võík ËwrLkÞk s Au fu {k÷ Ëki÷ík yufXe fhe ÷ô. íku yk¾uhíkÚke íkÆLk ðtr[ík hnuþu, ð¤e ËwrLkÞk íkuLke Mkw¾YÃk hnuþu fu Lkrn íkuLke Ãký fkuR çkknUÄhe yÕ÷kn ykÃkíkku LkÚke fu ËwrLkÞkLke Ëki÷íkÚke íku VkÞËku WXkðu fu Lk WXkðu. 175

(87) þwt Ëhuf ðkíkLku òýðe sYhe Au? ð¤e çkeòykuLku yk òýfkhe ÃknkU[kzðe sYhe Au? ` fux÷ef ðkíkkuLku ykÃkýu Lk òýeyu íkku çkuníkh Au, fwhykLk Vh{kðu Au :

íku ðMíkwykuLkk {k{÷k{kt su yøkh ònuh ÚkR òÞ íkku ík{Lku LkkÃkMktË Ãkzu, {kxu (Lkfk{k) Mkðk÷ Lk fhku. yLkksLkk økkuzkWLkku{ktÚke yLkksLkwt rðíkhý fhLkkhk òu yk «{kýu yu÷kLk fhe Ëu fu nðu Võík Úkkuzkf rËðMkLkk ½ô Au íkku yk ðkík Mkkt¼¤íkkt s ykÃkýu ÃkhuþkLk ÚkR sRyu, ÃkAe hkux÷e {u¤ððk {kxuLke ÷zkR þY ÚkR òÞ. yk søÞkyu rðíkhý ÔÞðMÚkk fhLkkhkyku y u sðkçkËkh nkfu{kuLku ¾çkh ykÃkðe òuRyu fu íkuyku yLkks ¾heËu . rðíkhý ÔÞðMÚkk fhLkkhk yLÞ økuhsðkçkËkh ÷kufkuLku fþe Ãký ¾çkh Lk ykÃku suLkk fkhýu yuf çku[uLke Q¼e ÚkR òÞ. íkuÚke s Lk Ëhuf ðkík òýðe MkkYt Au Lk íkku çkeòLku çkíkkððwt MkkYt Au. 176

(1) íku RÕ{ VkÞËkfkhf Au. nÍhík {wMkk(y÷.)yu nÍhík r¾Íh(y÷.)Lku fÌkwt: þwt ykÃk {Lku RòÍík ykÃkku Aku fu nwt MkVh{kt ykÃkLke MkkÚku hnwt yLku su RÕ{ ¾wËkyu ykÃkLku yíkk Vh{kÔÞwt Au. íku RÕ{ ykÃkÚke þe¾wt.

(2) yuf RÕ{ íku Au su LkwfMkkLkfkhf Au.

yk ÷kufku íkuykuÚke íku çkÄwt s þe¾íkk níkk su íkuyku {kxu LkwfMkkLkfkhf níkwt. ð¤e Lk íkku íkuLkkÚke fkuR VkÞËku Úkíkku níkku. yuf Mk{qn suyku òËw-xkuLkk yÚkðk yuðk «fkhLkwt RÕ{ þe¾íkku níkku suLkkÚke Ãkrík-ÃkíLke ðå[u ÷zkR-Íøkzku Q¼ku ÚkkÞ. (3) yuf ¿kkLk íku Au su Lk íkku VkÞËkfkhf Au, Lk LkwfMkkLkfkhf. áüktíkYÃku yMknkçku fnVLke MktÏÞkLkwt òýðwt fu íkuyku ºký fu [kh níkk fu íkuLkkÚke ðÄkhu níkk. 177

ynª yMknkçku fnVLke MktÏÞk {níðLke LkÚke yu òýðwt sYhe Ãký LkÚke. çk÷fu {níðLke ðkík yk Au fu Úkkuzkf ÞwðkLk ÃkwY»kku VMkkËe yLku çkuËeLk Mk{ksÚke ÃkkuíkkLkwt R{kLk çk[kððk yÕ÷knLke {nççkík ¾kíkh þnuhLke çknkh rnshík fhe òÞ Au. þnuhLke yuþku ykhk{Lke ®sËøke Akuze støk÷Lke- økwVkLke ®sËøke ÃkMktË fhu Au. þk {kxu? ÃkkuíkkLkku yfeËku yLku R{kLk çk[kððk, yÕ÷knLke hÍk{tËe ¾w~™qËe «kó fhðk. økwLkknkuÚke ¼hÃkqh {knku÷ Akuze òÞ Au. yk þe¾ððkLkwt, òýðkLkwt yLku Mk{sðkLkwt Au. (88) su ÔÞÂõík ËeLkLku {kLkíkku s LkÚke íkuLke MkkÚku ykÃkýe AuÕ÷e ðkík þwt nkuðe òuRyu? ` fux÷kf zÙkRðhku yuðe [eòuLku, su{Lke hMíkk{kt sYhík Ãkze þfu Au. ÃkkuíkkLke MkkÚku hk¾u Au. suðe fu Mkktf¤, Ëkuhzwt, ðÄkhkLkk Ône÷, suf, xku[o ðøkuhu 178

MkkÚku hk¾u Au. ßÞkhu fux÷kf ÷kufku çkuÏÞk÷e{kt MkVh þY fhe Ëu Au. ÃkkuíkkLke MkkÚku fþwt Ãký hk¾íkk s LkÚke. òu fu ykÃkýLku yk ðMíkwykuLke sYhík Ãkzu fu Lk Ãkzu. AíkktÞ òu yk ðMíkwykuLku økkze{kt {qfe Ëuðk{kt ykðu íkku fkuR LkwfMkkLk íkku ÚkðkLkwt s LkÚke. Võík Úkkuzkf rf÷kuLkwt ðsLk ðÄe òÞ Au. òu yk [eòuLke sYhík Ãkze økR yLku íku [es ykÃkýe ÃkkMku LkÚke íkku íku MkzfLke ðå[u ½ýe s {wMkeçkík{kt {wfkR sþu? ÃkMíkkðku Ãký ÚkkÞ, íkf÷eV WXkððe Ãkzu, {kÚkwt Ãký Ãkexðwt Ãkzu. yf÷{tËe yk Au fu ÔÞÂõík çkLkðkòuøk yfM{kíkLku árü Mk{ûk hk¾eLku fkuR fk{ fhu. nðu ykÃkýu yk áüktík îkhk ËeLkLkk {k{÷kLku Mk{Syu Aeyu. ytrçkÞkyu rfhk{u ykÃkýLku {]íÞw ÃkAe rfÞk{ík{kt rnMkkçk-rfíkkçk ÚkðkLke ¾çkh ykÃke Au. ð¤e íkuLke MkkÚku fux÷kf WMkq÷ku, fkÞËk-fkLkqLkku Ãký çkíkkÔÞk Au. suLku fux÷kf {kLkð Mk{qnkuyu {kLÞk ßÞkhu fux÷kf {kLkðMk{qnu Lk {kLÞk. RLfkh fÞkuo. suykuyu ÃkuøktçkhLke ðkíkkuLku {kLke íkuyku hkíkrËðMk{kt Úkkuzef ðkh ¾wËkíkyk÷kÚke ðkík-[eík fhu Au. Lk{kÍ ÃkZu Au. ð»ko{kt yuf {rnLkku MkqÞkuoËÞ yøkkWÚke ÷R MkwÞkoMík ÚkR økÞk ÃkAe Úkkuzeðkh 179

rËðMkLkk ftRÃký ¾kíkk-Ãkeíkk LkÚke. þhkçk LkÚke Ãkeíkk, çkeS ½ýe-çkÄe LkkLke-{kuxe ðkíkkuÚke ÃkhnuÍ fhu Au, çk[u Au. nðu Võík yuf ðkík øk÷ík Au AíkktÞ Mk{sðk {kxu yLkw{kLk fhe ÷ku fu {]íÞw ÃkAe rnMkkçk-rfíkkçk LkÚke ÚkðkLkku íkku WÃkhkuõík {kLkð Mk{qn su{ýu ytrçkÞkLke ðkíkkuLku {kLke Au íkuykuLku þwt økw{kððkLkwt Au? fR r[òu nkÚk ðzu ykÃke Au. suLkk síkk hnuðkÚke yVMkkuMk ÚkkÞ. fþwt økw{kÔÞwt íkku Au s Lkrn. Ãkhtíkw su ÷kufkuyu ytrçkÞk y÷Þnu{wMMk÷k{Lke ðkíkku WÃkh æÞkLk LkÚke ykÃÞwt, ÃkuøktçkhkuLke ðkíkkuLku çkufkh Mk{SLku SðLk økwòhe ËeÄwt. ¾wËkLke çkkhøkkn{kt íkuLkk rnMkkçkLkku Mkk{Lkku fhðkLkku ÚkÞku íÞkhu ykðk ÷kufku R{kLk, yfeËk yLku y{÷Úke ¾k÷e hÌkk níkk íkuykuLkwt þwt Úkþu? y¬÷{tË íkku íku Au su rfÞk{íkLkwt ÞfeLk Lk hk¾íkku nkuðk Aíkkt íku rnMkkçk-rfíkkçk {kxu ÃkkuíkkLke òíkLku íkiÞkh hk¾u, ytrçkÞkLke LkMkeníkkuLku økt¼ehíkk MkkÚku ÞkË hk¾e íkuLkk WÃkh y{÷ fhu. ßÞkhu rVhykuLku nÍhík {qMkk(y÷.)Lku fík÷ fhe Lkk¾ðkLkku RhkËku fÞkuo íÞkhu rVhykuLkLkk yuf Ëhçkkhe su{ýu ÃkkuíkkLkwt R{kLk AwÃkkðe hkÏÞwt níkwt 180

íku{ýu rVhykuLkLku fÌkwt: fu þwt yuðe ÔÞÂõíkLku su Võík yk{ fnu Au fu yÕ÷kn {khku ÃkhðhrËøkkh Au. ð¤e ík{khe ÃkkMku MÃkü, árü{kLk ÚkkÞ yuðe Ë÷e÷ku Ãký ÷kÔÞku níkku íkuLku fík÷ fhe Lkk¾þku? òu íku ÔÞÂõík (n. {qMkk y÷.) swX çkku÷u Au íkku íku ÃkkuíkkLkwt LkwfMkkLk fhu Au. íku ík{khe nwfw{íkLku ftRÃký LkwfMkkLk LkÚke ÃknkU[kzíkku. Ãkhtíkw òu íku Mkk[w çkku÷u Au íkku íku økÍçk yLku økwMMkku, yÕ÷knLkku yÍkçk suLkku RLfkheykuÚke ðkÞËku fhðk{kt ykÔÞku Au. íku ík{khe MkwÄe ÃknkU[eLku hnuþu.

RM{kR÷Lke {ËËÚke ¾kLkyu fkçkkLke ËeðkhkuLku [ýe íkku Ëwyk fhe yLku fÌkwt:

(89) çkuníkheLk y{÷ fÞku Au? ` çkuníkheLk y{÷ yu Au fu su ¾wËkLke çkkhøkkn{kt fçkq÷ ÚkkÞ, ÃkAe íku LkkLkku y{÷ nkuÞ fu {kuxku. yLku y{÷Lkk «fkhLkwt {níð LkÚke, íkuLkwt fçkw÷ Úkðwt {níðLkwt Au. ßÞkhu Rçkúkne{(y÷.)yu ÃkkuíkkLkk VhÍtË

ÃkhðhrËøkkh! {khk yk y{÷-fkÞoLku fçkq÷ fh. ßÞkhu fu ßÞkt yk fkÞo ytò{ ÚkR hÌkwt Au íku {¬k þnuh Au. yLku fk{Lkku «fkh fkçkkLkwt çkktÄfk{ Au. íkuLku çkLkkðLkkhk Rçkúkne{ yLku RM{kR÷(y÷.) suðk Ãkuøktçkhku Au. yk {hfÍLkk çkktÄfk{Lkku {fMkË yÕ÷knLke RçkkËík Au. yk {fkLkLkku Lkçkeykuyu íkðkV fÞkuo Au. yk {fkLk Ãkh rsçkúR÷ LkkrÍ÷ ÚkÞk Au. nÍhík y÷e(y.)Lke ÃkiËkRþLke søkk Au. yk çkÄwt nkuðk Aíkkt Rçkúkne{(y÷.) Vh{kðe ¾wËkÞk! {khk yk y{÷Lku hÌkk Au fçkq÷ Vh{kðe ÷u. ykLkku {ík÷çk yu fu fkçkkLke íkk{eh, íkuLkwt çkLkkððwt ¾wËkLke çkkhøkkn{kt fçkq÷ Lk ÚkkÞ íkku yk y{÷Lke fkuR nirMkÞík LkÚke. (90) fÞku y{÷ ¾wËkLke çkkhøkkn{kt fçkq÷ ÚkkÞ Au? ` íku fkÞo suLkku {fMkË-æÞuÞ Mkk[ku nkuÞ, íku fkÞoLke ÃkØrík «ýk÷e Ãký Mkk[e nkuÞ, MkkÚku íku fkÞoLkku Mknkhku-ykÄkh Ãký Mkk[ku nkuÞ. {ík÷çk fkuRÃký

181

182

y{÷Lkk çkuníkheLk y{÷ çkLkðk {kxu fkÞoLkku {fMkË-ÃkØrík yLku ykÄkh ºkýu Mkne yLku þheyík {wsçkLkk nkuðk sYhe Au. fkhý fu fux÷kf fk{kuLkku {fMkË(æÞuÞ) Mkk[ku nkuÞ Au. Ãkhtíkw íku hMíkku su {fMkËLku Ãkqýo fhðk yÃkLkkððk{kt ykðu Au íku ÃkØrík Mkk[e nkuíke LkÚke. yk fkÞoLkwt áüktík yk heíku Mk{Syu fu fkuR [kuheLke Mkðkhe WÃkh çkuMkeLku ns fhðk òÞ (íku s{kLkk{kt ns{kt sðk {kxu ¾kMk {wÏÞ ¾[o Mkðkhe yLku ¾kðk-ÃkeðkLke ÔÞðMÚkk níkwt.) yíÞkhu ykÃkýe rð{kLkLke rxrfxLkk Lkkýkt yLku íÞkt hkufkðkLkku ¾kã ¾[o {wÏÞ Au. òu fkuR {kýMk ns fhðk {kxu [kuhe fheLku íkuLke rxrfx ¾heËu yk WÃkhkuõík áüktík MkðkheLke [kuheLkk yÚko{kt økýkþu. fkuRÃký nhk{ Lkkýkt-ÔÞksLkk, [kuheLkk, Mkøkkt ðnk÷kLkku nf {kheLku yufºk fhu÷k ðøkuhu Mkðuo øk÷ík ÃkØrík{kt økýkþu. yk yuðe ðkík ÚkR fu MkVuË yLku ¾qçkMkqhík rËðk÷ WÃkh fkuR LkkÃkkf ÃkËkÚkoÚke ÷¾ðk{kt ykðu fu “ÃkkfeÍøkeLkku ÏÞk÷ hk¾ku.” fËef fkÞoLkku ykÄkh-ðMke÷ku Mkne nkuÞ Au. Ãkhtíkw æÞuÞ yLku «ýk÷e øk÷ík nkuÞ Au. suðe heíku ¾khSykuLkku Mk{qn nÍhík R{k{ y÷e(y÷.)Lkk 183

{wfkçk÷k {kxu Q¼k ÚkR økÞk níkk yLku Lkkhk ÷økkðe hÌkk níkk :

yux÷u fu nwfq{íkLkku nf Võík yÕ÷knLku s Au. nÍhík y÷e(y÷.)yu sðkçk{kt Vh{kÔÞwt:

(Lknsw÷ çk÷køkk-¾wíçkk 40)

yk ðkík íkku nf Au Ãkhtíkw íku{Lke «ýk÷e yLku æÞuÞ çktLku çkkrík÷ yLku nfLke rðYØ Au. yk çkkçkíkLkwt çkeswt áüktík støku rMk^VeLkLkwt Au. ßÞkhu {ykrðÞkLkwt ÷~fh nkhðkLke yýe WÃkh níkwt íÞkhu íkuýu çkktçkwyku WÃkh fwhykLk ÷xfkÔÞkt níkkt. ÷ÏÞwt níkwt fu íkuyku fwhykLkLkk íkkçku hneLku VUMk÷ku RåAu Au. Ãkhtíkw yk íkuykuLke nkhLku Sík{kt Ãk÷xðkLke yLku ÷~fhu nf y÷e{kt VkxVqx ÃkzkððkLke níke. íku [k÷çkkS{kt {ykrðÞk fkBÞkçk hÌkku. nÍhík y÷e(y÷.)Lkk ÷~fh{kt çku ¼køk Ãkze økÞk. yuf xku¤wt fnuðk ÷køÞwt fu yk íkku {ykrðÞkLkku A¤fÃkx Au {kxu ÷zkR [k÷w hk¾ku. ßÞkhu çkeswt xku¤wt yu{ fnuðk ÷køÞwt fu íkuyku çkktçkwyku WÃkh fwhykLk çkw÷tË fheLku fwhykLkÚke VUMk÷ku RåAu Au {kxu fwhykLkLke 184

yðøkýLkk Lk Úkðe òuRyu. {ykrðÞkyu ÃkkuíkkLkk LkkÃkkf {fMkËLku Ãkqýo fhðk fwhykLkLkku ykþhku ÷eÄku. fwhykLk íkku nf Au. Ãkhtíkw yk nfLkku øk÷ík WÃkÞkuøk {ykrðÞkyu fÞkuo. ynª y{÷ øk÷ík Au. øk÷ík y{÷Lku Ãkqýo fhðkLkku íkhefku-ykÄkh Ãký øk÷ík Au. {kxu ÞkË hk¾ku fkuRÃký y{÷ {kxu : (1) {fMkË-æÞuÞ nkuÞ. (2) {fMkËLku ÃkrhÃkqýo fhðkLke ÃkØrík Mkk[e nkuÞ. (3) ykÄkh-ykþhku Mkk[ku nkuÞ. (91) fwhykLk {SËLke árü{kt {wLkkrVf fkuý Au? ` ÷kufkuLkk [kh «fkh Au. (1) yuf Mk{qn su R{kLk Ãký Ähkðu Au MkkÚku y{÷u Mkk÷un Ãký çkòðe ÷kðu Au. yk Mk{qn {kur{Lk Au. (2) yuf Mk{qn su Lk R{kLk Ähkðu Au yLku Lk íkku íku{Lkk y{÷ Mkk÷un Au. yk ÷kufku RLfkhe Au. (fkrVh yux÷u RLfkhe. fr÷{kLkku RLfkh fhLkkhk) (3) yuf Mk{qn yuðku Au su R{kLk íkku hk¾u Au Ãkhtíkw íku{Lkk y{÷ku Lkuf LkÚke. yk VkrMkfkuLkk (¾wÕ÷k økwLkunøkkh) Mk{qn Au. (4) yuf Mk{qn su ÃkkuíkkLkk Ëe÷{kt R{kLk Ähkðíkku LkÚke AíkktÞ R{kLkðk¤kykuLke MkkÚku hnuðk

{kxu ònuh{kt íku{Lkk y{÷ku Mkne nkuÞ Au. yk Mk{qn {wLkkrVf Au. yk Mk¾ík{kt Mk¾ík rLkVkf Au. y÷çk¥k rLkVkfLkk «fkhku Au. áüktíkYÃku swX çkku÷ðwt Ãký yuf rLkVkf Au. [kÃk÷qMke Ãký yuf «fkhLkku rLkVkf Au. ynª MkwÄe fu suLkk ykððkÚke Ëyðík ykÃkLkkh hkS Lk nkuÞ, yk Ãký yuf «fkhLkku rLkVkf økýkþu. (92) {ku{eLkLkku yuf çkeò MkkÚku MktçktÄ yLku ÔÞðnkh fuðku nkuðku òuRyu? ` Ãkuøktçkhu RM÷k{u Vh{kÔÞwt :

185

186

(rçknkY÷ yLkðkh, ¼køk-71, Ãkus-270)

{ku{eLk {ku{eLk {kxu ykRLkk suðkt Au. Ãkuøktçkhu RM÷k{ MkÕ÷Õ÷knku yÞnu ð yk÷une ðMkÕ÷{Lkwt yk áüktík ½ýwt ¾qçkMkqhík Au. íkuLkk îkhk ½ýkt çkÄk Lkwfíkk Mk{s{kt ykðu Au. yk hnMÞku{ktÚke fux÷kf hnMÞku y{u Lke[u Ëþkoðeyu Aeyu : (1) ykÃkýu ykRLkk suðwt nkuðwt òuRyu. yux÷u fu ykÃkýu çkeòykuLke Mkkhe ðkíkkuLku Ãký òuðe òuRyu. Võík f{òuheyku s Lkrn yÚkðk ¾k{eyku s Lkrn.

(2) ykÃkýu ykRLkk suðk çkLkeyu, ËqhçkeLk suðk Lkrn fu ÷kufkuLke LkkLke yÞçkku su{kt {kuxe Ëu¾kÞ. (3) ykÃkýu ykRLkk suðk çkLkeyu, fktMkfk suðk Lkrn. ykRLkku íkku {kU WÃkh s fne Ëu Au Ãkhtíkw fktMkfku íkku ÃkkA¤ sRLku ðk¤Lke ðå[u fnu Au. (4) ykRLkku ÔÞÂõíkLkku nkuÆku, RÍTÍík, ÔÞÂõíkíð ðøkuhu fþkÞLke Ãkhðk fhíkku LkÚke. Lk íkku íku ÷k÷[{kt Ãkzu Au Lk Ä{feLku økktXu Au. {ík÷çk ykRLkku fkuR {k÷Ëkh ÔÞÂõík rðþu»kLkk [nuhkLkk zk½kuLku AwÃkkððk{kt ÷kt[ ÷u Au, Lk Ä{feÚke ËçkkR òÞ Au. øk{u íkuðk {k÷u íkwßòh fu nkuÆuËkh nkuÞ, ykRLkku íkuLkwt {kU suðwt Au íkuðwt s çkíkkðe ykÃku Au. (5) ykRLkku íÞkhu s ÃkkuíkkLke Vhs Ãkqýo fhe þfu Au ßÞkhu íkuLkk WÃkh Äq¤ ðøkuhu Lk nkuÞ. íkuLkk WÃkhLke Ãkkr÷þ yLku [{f ¾hkçk Lk ÚkR nkuÞ ÔÞÂõík Ãký íÞkt MkwÄe h[Lkkí{f xefk fhe þfu Au. ßÞkt MkwÄe MðÞt íkuLkk WÃkh yÞçk Lk ÷køke nkuÞ. (6) ykRLkkLku yk fkhýÚke íkkuze Lkk¾ðku fu íku y{khe yÞçkkuLku W½kze fhe Lkk¾u Au, ¾kuxwt Au. yuðe heíku ÷kufkuLkk {køko{kt yðhkuÄYÃk çkLkðwt suyku h[Lkkí{f fkÞkuo fhLkkhkykuLke ¼q÷¼k÷ MkwÄkhu Au. (7) òu ykÃkýu ykRLkkLku íkkuze Ãký Lkk¾eyu íkku íkuLkk xwfzkyku ykÃkýLku ykÃkýe yÞçkku çkíkkðu 187

Au. íkqxu÷ku ykRLkku Ãký ÃkkuíkkLke Vhs [qfíkku LkÚke. yk s heíku {kur{LkLku íkf÷eV ykÃkku íkku íku ÃkkuíkkLke Vhs yËk fhðkLkwt [qfíkku LkÚke. (8) ykRLkkLku ½MkeLku [f[rfík fhðk{kt ykðu Au. suÚke íku{kt ykÃkýe yÞçkku árü{kLk ÚkkÞ Au. {kur{Lk Ãký R{kLk, rnËkÞík, fwhykLk WÃkh ®[íkLk-{LkLk MkkÚkuLkku yÇÞkMk, MkVkR yLku Mkå[kRLkk fkhýu ÃkkuíkkLkk ËeLke ¼kRykuLke yÞçkku çkíkkðu Au. {ík÷çk yk heíku y{ú rçk÷ {yYV fhu Au. çkwhkRykuÚke hkufXk{ fhu Au. feLkku-fÃkx fu çkË÷kLke ¼kðLkk MkkÚku íku {kur{Lk ¼kRykuLke yÞçkku LkÚke çkíkkðíkku. (9) ykRLkku ykÃkýe yÞçkku ÃkkuíkkLke ytËh hk¾íkku LkÚke. ykÃkýu ykRLkk Mkk{uÚke nxe økÞk fu íkhík s ykRLkkLkku fk[ MkkV ÚkR òÞ Au. {ku{eLku Ãký ÔÞÂõíkLke yÞçkkuLku íkuLke YçkY ðýoLk fhðe òuRyu. Ãkhtíkw ßÞkhu íku ÔÞÂõík íkuLke Mkk{uÚke y÷øk ÚkR òÞ íkku ÃkAe íkuLke yÞçkkuLku Ëe÷{kt Lk hk¾ðe òuRyu. (10) ykRLkkLke Mkk{u ÃkkuíkkLke yÞçkkuLku íku s Mk{S þfu Au su Mk{sðk RåAu Au. Lknª íkku þõÞ Au fu ÔÞÂõík yuf WÃkhAÕ÷e árü Lkk¾e [kÕÞku òÞ yLku ÃkkuíkkLke yÞçkku íkhV æÞkLk Lk ykÃku. 188

(93) su ÷kufkuLke Mk{ûk nf MÃkü ÚkR økÞk ÃkAe Ãký íkuyku sÕËe VUMk÷ku LkÚke fhíkk íkuykuLke MkkÚku fuðe heíku fk{ ÷uðwt òuRyu? ` su ÷kufku nf MÃkü ÚkR økÞk ÃkAe Ãký sÕËe VUMk÷ku LkÚke fhíkk íku{Lkk {kxu ykÃkýu ÄehsÚke fk{ ÷uðwt òuRyu. ykðk ÷kufku {kxu ykÃkýk rË{køk{kt yþktrík ÃkuËk fhðe òuRyu Lkrn. yux÷k {kxu fu su ð]ûkku yufË{ sÕËe V÷eVq÷e òÞ Au. íkuyku þhËe{kt MkqfkR Ãký òÞ Au. yuðk {kýMkkuÚke {kÞwMk Lk Úkðwt òuRyu suyku VUMk÷ku fhðk{kt {kuzwt fhu Au. su çkhkçkh Ãkkfku ÚkRLku ykðþu. R{kLkLku Mk{SLku íku rðhkuÄðtxku¤Lke Mkk{u x¬h ÷R þfþu. Mk{ÞLke ÍkÃkxku íkuLku nfÚke rð{w¾ Lknª fhe þfu. suÚke {wçkÂÕ÷øk çkhkçkh íkç÷eøk fhíkku hnu. fkhý fu R{kLkLke ÃkMktËøke ¾wçk s ®[íkLk-{LkLk ÃkAe Úkðe òuRyu.

«Úk{ íkuyku s{eLk yLku ykMk{kLkLke 189

ÃkuËkRþ{kt ®[íkLk {LkLk fhu Au íÞkh ÃkAe fnu Au fu ÃkhðhrËøkkh íku yu{Lku ÔÞÚko ÃkuËk LkÚke fÞwO. fwhykLkuÃkkf ykðk ÷kufkuLku ¾wËkLkk çktËk {kLku Au suyku ðkíkkuLku Mkkt¼¤u Au yLku çkuníkheLk ðkíkkuLke íkkçkuËkhe fhu Au.

suyku ðkíkkuLku Mkkt¼¤u Au ÃkAe íku{ktÚke MkkiÚke Mkkhe ðkíkkuLkwt yLkwMkhý fhe ÷u Au. {ík÷çk Wíkkð¤eÞku VUMk÷ku LkÚke fhíkk. Wíkkð¤Úke fhu÷k VUMk÷kLke fkuR nfefík LkÚke nkuíke. MkVðkLk Lkk{Lkk yuf ÔÞÂõíkyu Ãkuøktçkhu RM÷k{ ÃkkMku çku {kMkLkku Mk{Þ {ktøÞku. fÌkwt fu nwt çkhkçkh Mkku[e Mk{SLku-rð[kheLku R{kLk ÷kðeþ. Ãkuøktçkhu RM÷k{u Vh{kÔÞwt: nwt íkLku ºký-[kh {kMkLkku Mk{Þ ykÃkwt Awt. íkw çkhkçkh rð[kheLku ÃkAe s ykðsu. y÷çk¥k òu nf ðkík ÔÞÂõík WÃkh hkuþLk ÚkR økR nkuÞ, MÃkü ÚkR økR nkuÞ íkku ÃkAe ÔÞÂõíkyu MkwMíke Lk fhðe òuRyu. fkuý òýu Au fu nfLke fçkq÷kík fhðk{kt yksfk÷ yksfk÷ fhíkk hneyu 190

yLku {]íÞw ykðe òÞ. rnËkÞíkÚke ðtr[ík hneLku s yk ËwrLkÞkÚke ÔÞÂõík Y¾Mkík ÚkkÞ. ykðk s {wsrh{ku rfÞk{ík{kt ÃkkuíkkLkk sÒkíke ËkuMíkkuLku fnuþu fu þwt ËwrLkÞk{kt ykÃkýu yuf MkkÚku Lk níkk? suÚke yneÞkt Ãký y{khe WÃkh {nuhçkkLke ¼he árü hk¾ku. suÚke ík{khk fkhýu y{Lku Ãký ftRf VkÞËku ÃknkU[u. íku ÷kufku-sÒkíkeyku fnuþu, nkt, ËwrLkÞk{kt y{u ík{khe MkkÚku s níkkt Ãkhtíkw ík{u Ë÷e÷ku Mk{ßÞk ÃkAe Ãký nfLku fçkq÷ Lk fÞwO.

íkuyku fnuþu fu nkt, Ãkhtíkw ík{u Ãkkuíku s ík{khe òíkLku rVíkLkk{kt Lkk¾e yLku ({kur{Lkku WÃkh fkuR {wMkeçkík ykðe Ãkzu) íkuLke hkn òuíkk hÌkk y™u ík{u þtfk{kt Ãkze økÞk. ßÞkhu ðMíkwÂMÚkrík MÃkü ÚkR òÞ íkku ÃkAe sÕËe fhðwt òuRyu. suÚke fwhykLk fux÷kf fkÞkuo{kt Wíkkð¤ fhðkLkwt, WíMkkn fnu çkíkkððkLkwt fnu Au. su{fu Au. ð¤e su ðkíkku MÃkü Lk ÚkR nkuÞ, íkunfef yLku 191

þkuÄ¾ku¤Lke sYhík sýkÞ íkku ÃkAe íku çkkçkík{kt ðÄkhu íkunfef yLku þkuÄ¾ku¤ fhðe òuRyu. (94) þwt Ëhuf R{kLk ®f{íke Au? ` yÕ÷kníkyk÷k íku ÷kufkuLke yk÷ku[Lkk fhu Au, xefk fhu Au, suyku {w~fu÷eLkk Mk{Þ{kt íkku ¾wËkLku ÞkË fhu Au Ãkhtíkw íku {w~fu÷e{ktÚke ÃkMkkh ÚkR síkkt s yÕ÷knLku ¼q÷e òÞ Au. suðku fu RhþkË Au:

ßÞkhu íkuyku snkÍ{kt Mkðkh ÚkkÞ Au, Mkk[k rË÷Úke yÕ÷knLku Ãkkufkhu Au. ÃkAe ßÞkhu íku íku{Lku Awxfkhku ykÃkeLku ¾wþfe Ãkh ÃknkU[kze Ëu Au íkku íkuyku rþfo fhðk ÷køke òÞ Au. {ík÷çk yÕ÷knLku ¼q÷e òÞ Au. MkiØktríkf heíku ykðk {kufk ÃkhMíke-MðkÚkeo R{kLkLke fkuR ®f{ík LkÚke. rVhykuLk Ãký ßÞkhu ËrhÞk{kt zqçkðk ÷køÞku íÞkhu R{kLk ÷kÔÞku yLku fÌkwt: “yk{Líkku” nwt R{kLk ÷kðwt Awt. Ãkhtíkw íkuLkwt yk «fkhu R{kLk ÷kððwt íkÆLk ®f{ík ðøkhLkwt ÔÞÚko níkwt. fkhý fu ¾wËkðtËu yk÷{u íkuLku Vh{kÔÞwt: 192

(95) ¾wËkðtËu yk÷{ ykÃkýe ËwykykuLku fËe fËe fu{ fçkq÷ LkÚke fhíkku? ` fwhykLk {SË{kt ¾wËk Vh{kðu Au : nðu R{kLk ÷kðu Au? ßÞkhu íkw LkkVh{kLke fhe [qõÞku Au yLku íkkhe økýíkhe VMkkË fhðkðk¤kyku{kt ÚkR [qfe Au. nðu íkku íkkuçkk fu R{kLkÚke fkuR VkÞËku LkÚke. fwhykLkuÃkkf{kt íku R{kLkLke «þtMkk fhðk{kt ykðe Au, su {sçkqík yLku áZ nkuÞ.

çkuþf su ÷kufkuyu fÌkwt: yÕ÷kn y{khku hçk Au yLku ÃkAe íkuLkk WÃkh {sçkqíkkR MkkÚku fkÞ{ hÌkk. ykÃkýu Mk{ßÞk fu ®f{íke R{kLk fkuLku fnuðkÞ Au. yk s heíku SðLk{kt Võík þkËe fhðe {níðLkwt LkÚke çk÷fu fwxwtçkLkwt ¼hýÃkku»ký fhðwt, ÃkrhðkhLke sðkçkËkhe Mkt¼k¤ðe, çkk÷çkå[ktLkku WAuh fhðku {níðLke çkkçkík Au. 193

{Lku Ãkkufkhku! nwt ík{Lku sðkçk ykÃkeþ. òu fkuR ÔÞÂõík fkuRLku ðkÞËku fhu Au fu {w~fu÷e ÃkuËk ÚkkÞ íkku {Lku VkuLk fhsu, nwt ík{khe {ËË fheþ. íkku {ËË fhðkLkwt fnuLkkh ÔÞÂõíkLkk yk þçËku Ãký fux÷ef þhíkku MkkÚku nkuÞ Au, su{ktLke fux÷ef þhíkku Lke[u «{kýu Au. (1) y{khe MkkÚku ËkuMíke [k÷w hk¾òu. (2) y{khku xur÷VkuLk Lktçkh ¾kuR Lkk¾þku Lkrn. (3) ík{khe {w~fu÷eykuLkwt ðýoLk fhíke ð¾íku Lkfk{e yÚko ðøkhLke ðkíkku Lk fhþku, ðøkh sYhíkLke yÃkuûkkyku Lk hk¾þku, MkkÚku ÃkkuíkkLkk þhR VhkRÍ WÃkh y{÷ fhþku. (4) su ftR {Lku sýkððwt nkuÞ yu{kt {khe {ËËLke sYhík nkuÞ, su nfefík{kt {w~fu÷ Ãký nkuÞ, íku{kt fÕÃkLkk yLku økw{kLk Lk fhþku. (5) yk ðkíkLku æÞkLk{kt hk¾þku fu nwt ík{khe 194

{w~fu÷eLku Ëqh fhðk {kxu {khe ÔÞðMÚkk yLku Lkerík rLkÞ{kuLku íkkuzeþ Lkrn. (6) yk {w~fu÷eLkku WÃkkÞ ík{khk {kxu fu fkuRf çkeòLkk {kxu, fkuR çkeS {w~fu÷e Q¼e ÚkR sðkLkku Mkçkçk Lk çkLku. (7) ÃkkuíkkLke {w~fu÷eykuLkwt ðýoLk fhðk{kt Mkå[kRÚke fk{ ÷uðwt, swXLke íkhV Lk sðwt. þwt ykÃkýu ykÃkýe Ëwyk yLku ¾wËk ÃkkMku ykÃkýe {w~fu÷eykuLkk ðýoLk fhðk{kt yk çkÄe þhíkkuLkku ÏÞk÷ hkÏÞku Au? þwt ykÃkýu ¾wËkíkyk÷kLke MkkÚku ykÃkýe ËkuMíke yLku çktËøkeLkk MktçktÄLku [k÷w hkÏÞku Au? fwhykLk Vh{kðu Au :

yLku yÕ÷kn íku ÷kufkuLke Ëwyk fçkq÷ fhu Au suyku R{kLk ÷kÔÞk yLku íku{ýu Lkuf y{÷ku fÞko. yuf Mkkrçkík fhu÷ku sðkçk ykÃkðk{kt ykðu Au. su R{kLk yLku y{÷u Mkk÷unLkk ÍheÞkÚke ¾wËk MkkÚku ÃkkuíkkLkku MktçktÄ ËwhMík hk¾u Au. þwt xur÷VkuLk Lktçkh ykÃkýe ÃkkMku nksh Au? rhðkÞíkku{kt Au fu ËwykLke fux÷ef þhíkku Au. 195

rçkÂM{Õ÷knÚke ËwykLke þYykík fhu. ðwÍw fheLku rË÷ ÷økkðeLku Ãkrðºk søÞkyu áüktíkYÃku {ÂMsË ðøkuhu{kt çkuMkeLku Ëwyk {ktøku. yÕ÷knLkk rMkVíke Lkk{ku, yMk{kW÷ nwMLkkLku ÞkË fhu. ËMk ð¾ík “Þk yÕ÷kn” ËMk ð¾ík “Þk hççku” fnu. íkuLke fux÷ef Lkuy{íkkuLkwt ðýoLk ÃkkuíkkLke ÍçkkLk WÃkh ÷kðe íkuLkku íkMkÔðwh fhu, íkuLkku þw¢ yËk fhu, {kunt{Ë yLku yk÷u {kunt{Ë WÃkh ËwYË {kuf÷u, ÃkkuíkkLke ¼q÷kuLku, LkkVh{kLkeykuLku Ãký ÞkË fhu ÃkAe ¾qçk s ykSS MkkÚku yÕ÷knÚke íkkuçkk {ktøku. ÃkkuíkkLke ËwykykuLku ykøk¤ yLku ÃkkA¤ Mk÷ðkík MkkÚku {ktøku. ÃkAe ËwykykuLkk fçkq÷ ÚkðkLke WB{eË Ãký hk¾u. þwt ík{u ík{khe Ëwykyku{kt rLkhÚkof yÃkuûkkyku hk¾ku Aku? þwt ík{u ík{khe Vhòu çkhkçkh yËk Vh{kðe Au? su rðãkÚkeoyu {unLkík Lk fhe nkuÞ, ðøko{kt nkshe Lk ykÃke nkuÞ, Mkçkf{kt nkshe Lk ykÃke nkuÞ, ÃkAe ÃkkMk ÚkðkLke WB{eË hk¾u. fnuðkÞ Au fu yuf rðãkÚkeo Ãkheûkk ykÃkeLku ½uh ykÔÞku. ÃkAe ÃkkuíkkLkk ykuhzk{kt Ëwyk fhðk çkuMke økÞku. ÃkhðhrËøkkh! rn{k÷Þ ÃknkzLku V÷kýkt 196

Ëuþ{kt yLku V÷kýkt ËrhÞkLku V÷kýkt þnuh{kt Vuhðe Lkk¾. íkuLke {k yu yk Mkkt¼éÞwt. økwMMku ÚkR fu íkw yk fuðe Ëwyk {ktøke hÌkku Au? rðãkÚkeoyu fÌkwt: yB{e {U Ãkheûkk{kt ¼qøkku¤Lkk ÃkuÃkh{kt øk÷ík W¥khku ÷¾u÷k Au. íkuÚke nwt Ëwyk fhe hÌkku Awt fu rn{k÷Þ Ãknkz yLku yk ËrhÞku òu V÷kýe V÷kýe søÞkyu VuhðkR òÞ íkku {khk W¥khku Mkk[k Ãkze òÞ yLku nwt ÃkkMk ÚkR òô. þwt ykÃkýu Ëwyk fhðk {kxu søÞk yLku Mk{Þ çktLkuLkku ÏÞk÷ hk¾eyu Aeyu? Ëwyk fhðk {kxu RM÷k{{kt ð¾íkLke íkkfeË ÚkR Au. áüktíkYÃku swBykLke hkíku, swBykLke hkíkLkku AuÕ÷ku Mk{Þ VshLke yÍkLk yøkkWLkku. VshLke Lk{kÍ ÃkAe, swBykLkku Mkqhs ykÚk{u íku Mk{Þ, Lk{kÍu swBykLkk ¾wíkçkkyku ÃkAe, ðhMkkË ðhMkíkku nkuÞ íÞkhu yLku ßÞkhu ykt¾ku{ktÚke yktMkw Ãkzu íÞkhu, ðøkuhu Mk{Þku ¾kMk ËwykLkk økýkÞ Au. þwt ykÃkýe {w~fu÷eyku nfefík{kt {w~fu÷e Au? yÚkðk þwt ykÃkýk ðnu{-økw{kLku íku{Lku {w~fu÷ çkLkkðe ËeÄe Au. fux÷eÞ {w~fu÷eyku íkku yuf ÔÞðMÚkk-Mð¼kðLkk fkhýu s ÃkuËk ÚkR nkuÞ Au. íkuLku Ëqh fhðk Mk{økú ÔÞðMÚkkLku yMíkÔÞMík fhðe Ãkzíke nkuÞ Au. ykÃkýe {w~fu÷e {kxu Mk{økú rMkMx{ 197

Lk çkË÷e þfu. suðe heíku fu VfehLkk ½hLke Aík ¾hkçk Au, íkuÚke ðhMkkËLke {kuMk{{kt Aík xÃkfíke hnu Au. nðu yk {w~fu÷eLku Ëqh fhðk sYhe Au fu ¾wËk ðhMkkË s Lk ðhMkkðu yÚkðk íkuLke Aík WÃkh Lk ðhMkkðu. yk çkÄe s ÃkrhÂMÚkrík{kt Mk{økú ÔÞðMÚkkLku yMíkÔÞMík fhðe Ãkzu Au. (96) su ¾wËk y{khe çkÄe s nk÷ík yLku Ëhuf [esÚke ðkfuV Au. íku y{khe fMkkuxe fu{ fhu Au? ` RBíkunkLk yux÷u fu fMkkuxe-ÃkheûkkLkku nuíkw yk Au fu Mkk[k yLku swXk ËkðuËkhku yku¤¾e þfkÞ. Ëhuf ÔÞÂõík yuf «fkhLkku Ëkðku fhu Au íku Mkkhku Au. Ãkhtíkw RBíkunkLkLkk Mk{Þu ÔÞÂõíkyku yku¤¾kR òÞ Au. ð¤e Ëhuf ÔÞÂõík Ãkkuíku Ãký òýe ÷u Au fu ÃkkuíkkLkk Ëkðk{kt íku fux÷ku Mkk[ku Au. yÕ÷kníkyk÷kLkku RhþkË Au fu y{u ík{Lku zh-¾kuV, ¼q¾ yLku MkkÄLk Mkk{økúeLke yAík îkhk ys{kðeþwt. ík{khe Ãkheûkk ÷Rþwt. ík{khk{kt MknLkþÂõík yLku y{khe {nkuççkík fux÷e Au, Vh{kÔÞwt:

198

yLku y{u sYh ík{Lku Úkkuzkuf zh-¾kuV, Úkkuze ¼q¾ yLku Úkkuzku {k÷, òLkku, yLku V¤kuLkk LkwfMkkLk îkhk ys{kðeþwt. yLku yÞ hMkq÷! ykÃk Mkçkh fhðkðk¤kykuLku çkþkhík (¾wþ¾çkhe) ykÃke Ëku. áüktíkYÃku : (1) ykÃkýu òýeyu Aeyu fu yk ËhS fuðwt Mke÷kRfk{ fhu Au. yÚkðk V÷kýku frzÞku fuðwt {fkLk [ýu Au, fuðe rËðk÷ QXkðu Au yÚkðk V÷kýku MkwÚkkh fux÷ku {kuxku fkheøkh Au. Ãkhtíkw y{khk yk òýðkLkk ¿kkLkLku æÞkLk{kt hk¾eLku íkuykuLku fkuRÃký «fkhLke {sËqhe LkÚke {¤íke. çk÷fu íkuyku ßÞkhu ftRf fkÞo fhe çkíkkðu Au íÞkhu {sËqheLkk nfËkh çkLku Au. (2) rþûkfku fu yæÞkÃkfku òýíkk nkuÞ Au fu yk rðãkÚkeo ftRÃký ¿kkLk «kÃík fhíkku LkÚke. õ÷kMk{kt h{ík h{u Au. {Míke íkkuVkLk fhðk{kt s ð»ko ÃkMkkh fÞwO Au. AíkktÞ rþûkfku ykðk rðãkÚkeoykuLku Ãkheûkk ÷eÄk yøkkW LkkÃkkMk fhíkk LkÚke. çk÷fu yk{ fhðkLkku íku{Lku yrÄfkh s LkÚke. Ãkhtíkw yÕ÷kn íkku ykr÷{w÷ økÞçk Au. AíkktÞ çktËkLke Ãkheûkk ÷u Au, fMkkuxe ÷u Au. yk çkkçkík y{eY÷ {kuy{uLkeLk, MkhËkY÷ {w¥kfeLk, {ki÷kyu fkyuLkkík, nÍhík y÷e(y÷.) Vh{kðu Au fu: 199

¾wËkLkwt RBíkunkLk ys{kRþ òýðk {kxu LkÚke nkuíkwt, çk÷fu y{÷Lkk {kxu s{eLk n{ðkh (Mk{ík÷, Mkh¤, Mkh¾e) fhðk {kxu nkuÞ Au fu ÔÞÂõík y{÷ fheLku swyu suÚke sÍk fu MkÍkLkku (Mkkhku çkË÷ku fu Mkò) nfËkh çkLku. òu RBíkunkLk Lk ÷uðk{kt ykðu íkku ÔÞÂõíkLke yku¤¾ LkÚke Úkíke. íkf÷eVku-{wMkeçkíkku ð¾íku Mkçkh Ëu¾kR ykðu Au. ÔÞÂõíkLkwt ¾wËkLke Mkk{u hkS hnuðwt, {kÚkwt Lk{kðe yÕ÷knLke hÍkLku {kLke ÷uðwt, LkkÃkMktË-Ëw:¾ËkÞf ÃkrhÂMÚkrík{kt ònuh ÚkR òÞ Au fu ÔÞÂõík fux÷ku Mkçkh fhLkkhku Au. fux÷ku ¾wËkÃkhMík Au. ykË{eLkku ykí{Mktíkku»k-MktÞ{-ÃkhnuÍøkkhe MkkÄLk Mkk{økúeLke yAíkLkk {kufk WÃkh Ëu¾kR ykðu Au. íkfðku-ÃkhnuÍøkkhe, íknB{w÷MknLkþÂõík, fw h çkkLke, n{ËËeo ðøku h u Ãkheûkk ÃkAe s ònu h ÚkkÞ Au . òu Ãkheûkk Lk ÷uðk{kt ykðu íkku ÔÞÂõíkLke Ãkun[kLk LkÚke Úkíke. (97) þwt ËwrLkÞkLku [÷kððk {kxu Võík íkfðku Ãkqhíkku Au? suðe heíku fu fwhykLk yk¾uhík yLku íkuLkk Ãkrhýk{Lku {w¥kfeLkLke MkkÚku òuzu Au? ` fwhykLku Ãkkf{kt Au: 200

yLku çkuníkh Ãkrhýk{ (ytrík{ MkV¤íkk) íkku ÃkhnuÍøkkhku {kxu s Au. ð¤e Mkqhyu íkk-nk{kt Vh{kÔÞwt:

yLku ykfuçkík Võík íkfðku ÄhkðLkkhkyku {kxu s Au. Ãkrhýk{Lke ¼÷kR íkku Lkuf ÷kufku {kxu s Au. íkfðkLkku yÚko økwLkknkuÚke ykÍkË nkuðkLkku ÚkkÞ Au. y[uík-sz-çku¼kLk suðku yk¤Mkw nkuðkLkku LkÚke. [uíkLkðtíkku ÔÞÂõík nkuðku òuRyu. nwfw{ík fhðk {kxu yk «fkhLkk [uíkðtík nkuðwt sYhe Au. yuf ¾kMk «fkhLke ykðzík-Mk÷krnÞík nkuðe sYhe Au. fwhykLk Vh{kðu Au :

ÄhíkeLkk W¥khkrÄfkhe y{khk Lkuf çktËkyku s nþu. 201

s{eLkLkk ðkrhMkLkk {kxu çku þhíkku sYhe Au. (1) ¾wËkLkk çktËk nkuðwt. su ÃkhnuÍøkkh nkuÞ, RçkkËíkøkwòh nkuÞ (2) suLkk{kt ÔÞðMÚkk þÂõík nkuÞ. ÔÞðMÚkkíktºk Q¼wt fhe íkuLku [÷kððkLke ykðzík nkuÞ. “yMMkk÷unqLk” yux÷k s {kxu fnuðk{kt ykÔÞwt fu AuðxLke MkV¤íkk íkuykuLke s Au. ykÃkýu ßÞkhu fkuR ðkíkLkku MktçktÄ RM÷k{ MkkÚku òuzðkLkwt RåAeyu íÞkhu fwhykLke ykÞíkkuLku yufçkeòLke MkkÚku hk¾eyu. íku rMkðkÞ Ãkuøktçkhu RM÷k{(Mk÷.) yLku {kMkq{eLkLke nËeMkku íkhV Ãký æÞkLk ykÃkeyu. suLkk îkhk ykÃkýu yuf Ãkrhýk{ MkwÄe ÃknkU[e þfkÞ. çke{kheÚke Awxfkhku {u¤ððk {kxu Ëkõíkhu ÷¾e ykÃku÷e çkÄe s ËðkykuLkku WÃkÞkuøk fhðku Ãkzu Au. fkhý fu Ëkõíkhu ÷¾u÷e Ëðkyku{ktÚke y{qf WÃkÞkuøk fheyu yLku y{qfLku Akuze ËRyu íkku þõÞ Au fu ftR Ãký VkÞËku Lk ÚkkÞ. çk÷fu çke{khe ðÄe Ãký òÞ yÚkðk ÃkAe fkuR çkeS çke{kheLkku W{uhku ÚkR òÞ. suÚke ÃkhðhrËøkkhu yk÷{ Ãký fwhykLk{kt íku ÷kufkuLke Mk¾ík yk÷ku[Lkk fhu Au. suyku fux÷ef ykÞíkku WÃkh R{kLk ÷kðu Au yLku fux÷ef WÃkh LkÚke ÷kðíkk. 202

Ãkqhku Ãkøkkh ykÃku su yÄwYt fk{ fhu. fÞku r{†e ÃkkuíkkLkk {sqhLku Ãkqhe {sqhe ykÃku su yuf fk{ fhu Lku çkeswt Lk fhu. (98) ¾wËkðtËu yk÷{u yuðe ðMíkwyku fu{ ÃkuËk fhe su ykË{eLkk {kxu ¾íkhLkkf Au? ` fwhykLku fhe{{kt yÕ÷kníkyk÷k Vh{kðu Au : 4

y{u ÃkiøktçkhkuLke y{qf ðkíkku Ãkh R{kLk ÷kðeyu Aeyu yLku y{wf ðkíkkuLkku RLfkh fheyu Aeyu. yk ÷kufku fw£ yLku R{kLkLke ðå[uLkku hMíkku yÃkLkkððk {ktøku Au. nfefík{kt yk s ÷kufku fkrVh Au. yLku y{u fkrVhku {kxu YMðkR ¼Þko yÍkçk íkiÞkh fÞko Au. þwt {ÿMkku yLku Mfq÷ku íkÚkk yLÞ RÕ{e MkuLxhku yuðk rðãkÚkeoykuLku Ãkqhk {kfoMk yLku Lktçkh ykÃku Au. suyku fux÷kf ÃkerhÞz{kt nkshe ykÃku Au yLku fux÷kf ÃkerhÞzku{kt nkshe ykÃkíkk LkÚke. fR nwfw{ík yÚkðk MktMÚkk yuðk fkhfwLkLku 203

yÕ÷knu su ftR ÃkuËk fÞwO Au, W{Ëk s ÃkuËk fÞwO Au. MkktÃkLkwt Íuh MkktÃk{kt yuf çkuníkheLk ðMíkw Au. íku ykÃkýk þheh {kxu fkrík÷ Au. Ãkhtíkw yLkuf ËËkuoLke Ëðk MkktÃkLkk Íuh{ktÚke çkLku Au. ykÃkýwt Úkwtf ykÃkýk {kU {kxu sYhe [es Au. òu yk Úkwtf {kU{kt Lk nkuÞ íkku ykÃkýu Ëðk fhðe Ãkzu Ãkhtíkw {kU {kxuLkk yk sYhe ®f{íke «ðkneLku fkuRLkk WÃkh WAk¤eyu íkku yMktMfkrhíkk yLku yrþü økýkÞ. {ík÷çk ¾íkhLkkf{kt ¾íkhLkkf ðMíkw Ãký yÕ÷knu ÔÞÚko ÃkuËk LkÚke fhe. çk÷fu íku yLÞ fk{ku {kxu W¥k{ nkuÞ Au. 204

(99) RÕ{ yLku y¬÷ nkuðk MkkÚku ykÃkýLku ðneLke þwt sYhík Au? ` yk ðkíkLkwt áüktík íkku rçk÷fw÷ yk «{kýu Au fu çkk¤f {k-çkkÃkLku fnu fu {Lku ík{khk {køkoËþoLkLke sYhík LkÚke. nwt òíku s Ëhuf ðMíkwLkku yLkw¼ð ÷uðk RåAwt Aw.t yk çkkçkík {k-çkkÃk {kxu LkwfMkkLkfkhf Au fu çkk¤fLkk {kxu? ðne WÃkh rðïkMk ÄhkðLkkhk RÕ{, y¬÷ yLku yLkw¼ð yuf MkkÚku LkÚke Ähkðíkk fu íkuLke søÞkyu ðneLku MÚkkrÃkík fhu. çk÷fu ðneLku {ÞkorËík òýíkk nkuÞ Au. íkuÚke y¬÷ yLku yLkw¼ð MkkÚku ðneÚke Ãký VkÞËku QXkðu Au. íkuykuLkk ¿kkLk yLku íku{Lke yku¤¾{kt ðÄkhku ÚkkÞ Au. su ÷kufku ðneLke yðøkýLkk fheLku Võík ÃkkuíkkLkk RÕ{ y™u y¬÷ WÃkh ykÄkh hk¾u Au. íkuyku [k÷w Mk{ÞLke ½ýe çkÄe òýfkheykuÚke ðtr[ík hne òÞ Au. çk÷fu ðneÚke ðtr[ík hnuLkkhk ÃkkuíkkLkk {]íÞw ÃkAe ÃkkuíkkLkk ytò{Úke Ãký yòý nkuÞ Au. ðneÚke {nY{ hnuLkkh yÕ÷knLke yÍ{íkÚke Ãký ðtr[ík hne òÞ Au. yk ËwrLkÞk{kt yuðk fux÷kÞ ¼uËku Au su ÔÞÂõík Mk{S þfíkku LkÚke. òu yu RÕ{ yLku yLkw¼ð WÃkhs ykÄkh hk¾íkku nkuÞ íkku íku {]íÞw yLku nÞkíkLke ½ýe çkÄe ðkíkkuÚke, ½ýktçkÄk 205

fkÞkuoÚke òrn÷ y™u ðtr[ík hnuþu. íku ÃkkuíkkLkk {]íÞw ÃkAe ÃkkuíkkLkk ytò{Úke ÃkkuíkkLke ÃkrhÂMÚkríkÚke yòý Au. yk rðïLkk yMktÏÞ ¼uËkuLku Mk{sðk, òýðk, Wfu÷ðk {kxu ðne sYhe Au. òu fkuR ðneLkku RLfkhe çkLkeLku ÃkkuíkkLkk RÕ{ yLku y¬÷ WÃkh ykÄkh hk¾þu íkku yk ¼uËkuÚke {nY{ hnuþu. ¾hu¾h fkuR ðMíkwLkku çkLkkðLkkh ÃkkuíkkLke çkLkkðu÷e ðMíkwLkk rð»kÞ{kt ykÃkýLku {krníkøkkh fhu. íkku þwt ykÃkýu yu{ fne þfeyu Aeyu fu y{khu ík{khe {krníke-¾çkhkuLke sYhík LkÚke. y{u òíku s yLkw¼ð fheLku Mk{S ÷Rþwt. rðïLkk ¾kr÷fu rðïLkk rð»kÞLke Mkk[e {krníke RLMkkLkLkk MksoLkLkk rð»kÞ{kt Mkk[e òýfkhe, rðïLke çkuníkheLk RLMkkrLkÞík ytrçkÞk y÷Þnu{wMMk÷k{ îkhk ykÃkýLku ÃknkU[kze Au. ðne îkhk yÕ÷knLkku Ãkiøkk{ ytrçkÞkLku ÃknkU[íkku, ytrçkÞk yk Ãkiøkk{u ðne RLMkkLkku MkwÄe ÃknkU[kzíkk. ytrçkÞkLkk yk Ãkiøkk{Úke {kU Vuhððwt snk÷ík Au. ykÃkýku yLkw¼ð yLku RÕ{ íkku ðneLkk {wfkçk÷k{kt fkuR s rðMkkík{kt LkÚke. ykLkkÚke ðÄw ÃkkuíkkLke òík WÃkh Ãkkuíku fhu÷ku fÞku ÍwÕ{ nkuR þfu fu ÔÞÂõík ÃkkuíkkLke ykt¾ku yLku fkLkLku çktÄ fheLku ðneLkk ¿kkLkÚke ðtr[ík hnu. 206

(100)Ëw~{LkkuLkk {wfkçk÷k {kxu ykÃkýe þwt Vhòu Au? ` fwhykLk {SËu {wMk÷{kLkkuLku yufíkk yLku MktÃkÚke MkkÚku n¤e{¤eLku SðLk SððkLke Ëyðík ykÃke Au. Vh{kÔÞwt:

yÕ÷knLke hMMkeLku {sçkqíkeÚke Ãkfze hk¾ku, ðuhrð¾uh Lk ÚkR òyku. yk s heíku fwhykLku ÃkhMÃkh rðhkuÄ y™u VqxVkx ÃkuËk fhðkÚke {LkkR fhíkkt Vh{kÔÞwt:

yufçkeòÚke Í½zku Lk fhku Lknª íkku f{òuh ÚkR sþku. (1) ðhMkkËLkk xeÃkkt ßÞkt MkwÄe yufçkeòÚke swËk swËk nkuÞ Au. íku{Lkk{kt rçk÷fw÷ þÂõík LkÚke nkuíke Ãkhtíkw ßÞkhu yk xeÃkkt yufºk ÚkR òÞ Au íÞkhu Lknuh yLku LkËe Lkk¤kLke Mkqhík{kt ðnuðk {ktzu Au. íÞkhu yk s ÃkkýeLkk xeÃkkt þÂõíkþk¤e çkLke òÞ Au fu íku{Lku hkufðk{kt Lk ykðu, íkku Ãkqh çkLke {kuxe 207

{kuxe ðMíkeykuLku, þnuhku yLku økk{zkykuLku ÃkkuíkkLke MkkÚku ½Mkze sR íkçkkn, çkhçkkË fhe Ëu Au. ð¤e òu íku{Lkk WÃkh fkçkq {u¤ðeLku íku{LkkÚke VkÞËku QXkððk{kt ykðu íkku ÷k¾ku {uøkkðkux ðes¤e WíÃkÒk fheLku ËuþLkk VkÞËk {kxu WÃkÞkuøk{kt ÷R þfkÞ Au. (2) ykÃkýk nkÚk{kt Ãkkt[ yktøk¤eyku Au. íku{Lku òu yuf yuf økýeyu íkku ftRÃký þÂõík LkÚke. Ãkhtíkw òu {w¬ku çkLkkðe ÷Ryu, Ãkkt[uÞ yktøk¤eykuLku yufMkkÚk fhe Ëw~{LkLkku {wfkçk÷ku fheyu íkku Ëw~{LkLke ÃkktMk¤eyku íkqxe þfu Au. çkÄe s yktøk¤eyku LkkLke {kuxe Au. þÂõík{kt Ãký íkVkðík Au. fkuR {kuxe íkku fkuR Lkkswf fkuRf Ãkkík¤e Ãký Au. Ãkhtíkw çkÄe s yuf MkkÚku yufºk ÚkRLku {wêe çkLke òÞ íkku {w¬kLke þõ÷ RrgÞkh fhe ÷u Au. Ëw~{LkLkwt {kU fu Akíke ¼ktøke þfu Au. nðu íku{kt ytøkqXkLkwt {níð ftR ykuh s Au. íkuLke {ËË ðøkh íkku çkxLk Ãký çktÄ Lk ÚkR þfu, ytøkqXk ðøkh f÷{Úke ÷¾e Ãký þfkíkwt LkÚke. yu s heíku Mk{ks{kt Ãký «fkh «fkhLkk {kýMkku nkuÞ Au. íkuyku{kt swËe swËe ykðzíkku yLku Mk÷krnÞíkku nkuÞ Au. òu çkÄk {¤eLku fkÞo fhu íkku Mk{ksLkku Wíf»ko yLku WíÃkkËLk ÚkR þfu Au. 208