Buhara Tasavvuf Dergisi by Halilurrahman

Yıl:1 Sayı:3 Nisan /Mayıs/Haziran 2012 Türkiye-Kıbrıs Fiyatı 6 TL

Tasavvuf Dergisi

Jahrg:1 Ausgabe:3 April/Mai/Juni 2012 Deutschland Preis 5 Euro

www.buhara.org

BUHARA Aşkın Başladığı Yer

İbadet Hayatımız Hz. Peygamber’in ibadet hayatı Yeryüzünde her insanın kendisini bekleyen bir hazinesi vardır Sufi gözüyle namaz Müridin akaidi Allah’tan kork! İslam’da ticaret ahlâkı Üç aylar ve fazileti Hz. Aişe’ye inen yağmur Hastalıklarda hikmetler gizlidir

İçindekiler Sosy. Hizm. Uzm. Ayşe ÇOLAK MOL

HZ. MUHAMMED'İ (S.A.S) ANLAMAK VE SEVMEK

El-Mucib

HZ. PEYGAMBER'İN (SAS) İBADET HAYATI

Prof.Dr.Adem APAK U.Ü.İlah.Fak.İsl.Tar.Ö.Ü.

Âşıkların Buluşma Anı Namaz

Nurten ÜSTÜNGÖR

ASHAB-ı KİRAM'IN NAMAZI

“İttiki'llâhe”

Sufilerin Gözüyle Namaz

Hızır (A.S) ve Hikmet

Hz.Aişe (R.A) ve Gayb Yağmuru

Üç Aylar ve Fazileti

Nurten ÜSTÜNGÖR

Hacer AYDEMİR

Prof.Dr.Süleyman ULUDAĞ U.Ü.İlah.Fak.Tas.An.(Emekli)Ö.Ü. Doç.Dr.Abdurrezzak TEK U.Ü.İlah.Fak.Tas.Ana.Dalı Ö.Ü.

Emre MOL

Nurten ÜSTÜNGÖR

Arzu MARAL

Şeyh Ahmed Yasin El-Buharî, El-Bursevî, El-Hakkânî

Ş. Muhammed Nazım el- Kıbrısî, el-Hakkânî

Şeyh Muhammed Nazım el-Kıbrısi, el-Hakkani

Hakkanî Tecelliler

Müridin Akaidi

Şeyh Ahmed Yasin El-Buhari, El- Bursevi, El- Hakkâni

İslamda Ticaret Ahlakı

Prof.Dr.Hamdi DÖNDÜREN U.Ü.İlah.Fak.İsl.Huk.Ana.Dl.Ö.Ü

ALLAH HASTALIKLARIN ARDINDA BİRÇOK HİKMET GİZLEMİŞTİR

Dr.Oktay BABUNA

Hikmetli Sözler

Fulya ÖZBEKLER

Hadis i Şerif

Hacamat

Dr.Kasım ALTINDAŞ

Çocuğa İbadetler Nasıl Anlatılmalı ve Öğretilmeli

Yazar Aylin ATMACA

Hizmetlerimiz

Dr.Abdullah KARAHAN U.Ü.İlah.Fak.Had.An.Dl.Öğr.Ü.

Aşkın Başladığı Yer

Tasavvuf Dergisi

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

ISNN :2146-5819 UTKU MATBAACILIK Kıbrıs Şehitleri Cad.Filiz Sk. No:5/C Osmangazi/BURSA Gsm:0.539 615 2394 Tel.:0.224. 256 7844 İmtiyaz Sahibi Osman ERGÜN os_er@mynet.com Genel Müdür ve Yayın Yönetmeni Emre MOL emremol@hotmail.com Genel Koordinatör ve Avrupa Temsilcisi Serdar KOLDERE +1632104545-015147023318 Editör Ayşe ÇOLAK MOL editorden@buhara.org Yayın Kurulu İsmail BAYRAK Kubilay ORUÇ Erdoğan PARTAL Emre MOL Ayşe ÇOLAK MOL Seçil YILMAZ Arzu MARAL İşletme Müdürü İsmail BAYRAK ismailbayrak78@gmail.com Muhasebe,Reklam ve Grafik Tasarım Erdoğan PARTAL 0532. 305 0722 rabig1@hotmail.com Abone Dağıtım İsmail BAYRAK - 0532 350 07 73 Emre MOL - 0539 615 2394 Baskı Gül-Mat Ofset www.gulmat.com Abone Şartları Yurt İçi Yıllık : 30 TL Yurt Dışı Yıllık: 20 Banka Hesabı Yapı Kredi Bankası İsmail BAYRAK Şube: Küçük Sanayi Sitesi Hesap Numarası : 71909233 Posta Çeki Hesap Numarası : 9180063 Avrupa Aboneliği için Banka Hesabı Serdar KOLDERE Postbank BLZ: 66010075 Konto: 339942758 Yayın Türü Süreli Yayın

Künye

Yıl:1 Sayı:3 Nisan /Mayıs/Haziran 2012 Türkiye-Kıbrıs Fiyatı 6 TL

Jahrg:1 Ausgabe:3 April/Mai/Juni 2012 Deutschland Preis 5 Euro

www.buhara.org

BUHARA

Editörden Sosy. Hizm. Uzm. Ayşe ÇOLAK MOL

HZ. MUHAMMED'İ (S.A.S) ANLAMAK VE SEVMEK

ilmek ve anlamak farklı anlamlar içerir. İnsanın her anladığı aynı zamanda bildiğidir ama her bildiği anladığı olmayabilir. Anlamak, bildiğinin farkında olmaktır. Anlamak, sevgiye gebedir. Resûlullah'ı anlamak, sevgiyi anlamaktır. O sevgidir çünkü. Onu anlamak ve sevmek; aşka kapı a ç a r. B u k a p ı d a n g e ç m e k k u l l u ğ u yükümlülükten çıkarıp aşka dönüştürür. Âlemler varlığını onun sevgisinden almıştır. O, Allah'ın peygamberleri ve kulları içindeki sevgilisi, Allah'ın, isminin yanına ismini yazdığıdır, kâinatın efendiliğine seçtiğidir. O sevgiyi yaşamak ve öğretmek için seçilmiştir. Onun izinde olanlar, ondaki Allah aşkına ulaşmak ve Allah'ın sevgisine mazhar olmak için “onun gibi olmaya” çalışır.

Allah ve Resûlü değil midir? İşte bu, sevgiyi muhabbetten ayıran ince ama keskin bir çizgidir. Aynı şekilde belki de daha fazla bir tutkuyla doğar doğmaz ümmetim deyişi de Efendimizin ümmetine düşkünlüğünden, sevgisindendir. merhametlidir.” (Tevbe,128) Resûlullah'ın ümmetine düşkünlüğü kadar Sahabe de onu “anam, babam, canım feda olsun” düsturuyla sevdi. Peki, bizdeki muhabbeti onlarda aşk olarak tezahür ettiren ne idi? Onların candan, anadan vazgeçirten sevgisini bizim muhabbetimizden ayıran en büyük unsur, kâinata lider olarak gönderilenin sorumluluğunun, -Hz. Âdem (a.s) ile başlayıp gelişen ahlak olgusunun-, gönderilen son peygamber ile zirveye ve olgunluğa ulaştığının farkında olmaları idi. Kuran'ın (“Sen elbette yüce bir ahlak üzeresin” (Kalem, 4)) tasdikini yaşamlarıyla doğrulamalarıydı. Peygamberimiz' in (sas) “Ben ancak güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim” (Malik, el-Muvatta, 2/904) şeklindeki vurgulamaları da ümmetine “benim gibi olmak, beni sevmek istiyorsanız, siz de ahlakınızı güzelleştirin” çağrısıdır.

O n u n a ş k ı y l a y a n a n Ve y s e l KARANİ'yi, Resûlullah'ı görmediği halde Yemen illerinden yollara düşüren onun a ş k ı d ı r. Y ı l l a r d ı r b e k l e d i ğ i f ı r s a t ı değerlendirip de üç günlük ziyareti sonunda annesine verdiği sözü tutma uğruna onu Efendimiz ümmetinin aynasıdır, hem göremeden, hasretini gideremeden dönmeyi seçişi de âşık Veysel'in onu sevmenin hakkını de Allah aşkının yansıdığı en parlak ayna. Biz verme, onun gibi olma, onun gibi sevme de onun gibi olmalı, günahlarımızın kararttığı anlayışının yansımasıdır. gönül aynalarımızı, onun öğretileriyle parlatmalı, Allah'ın tecelli ettiği saflık ve Aynı şekilde Resûlullah onun parlaklığı yakalamalıyız. gelişinden haberi olmadığı halde hane i saadetlerine geldikleri ilk anda “Yemen Özümüze dönmeliyiz illerinden Üveysi'nin kokusu var burada, o gelmiş.” deyişi de aşkın yolunun kalplerden ama geçtiği, aşkın sınır tanımadığıyla asırların Üveysi'nin aşkı, Ebu Bekir'in (r.a) ümmetine örnek teşkil etmiştir. Bu, aynı zamanda (şeriatın hal ile yaşandığı yol olan) sadakatiyle, sahabenin sevgi düsturuyla... tasavvuftaki kalpten kalbe bağın (rabıta), Mirasımızın Allah ve Resûlü olacağı aşka Efendimiz'in yaşamından asrımıza uzanan bir ulaşmak dualarımızla… yansımasıdır. Sevgi sınırları aşar. Ebu Bekir'in ciğerini yakan onun aşkı, çocuklarına mirası,

Esma i Hüsna Nurten ÜSTÜNGÖR

«Kullarım Beni sana soracak olursa, muhakkak ki Ben (onlara) pek yakınım. Bana dua ettiği zaman dua edenin duasına cevap veririm. Öyleyse, onlar da Benim çağrıma cevap versinler ve Bana iman etsinler. Umulur ki, irşat (doğru yolu bulmuş) olurlar.

(Bakara, 186)

Bismillahirrahmanirrahim

Yemeklerle azıkları yaratmak, bütün mühim işlere ulaştıran aletleri kolaylaştırmak suretiyle ihtiyaçlara kifayet En güzel isimler Allah'ındır (Esma-i Hüsna, O isimlerin edecek vesileleri yaratmıştır. işaret ettiği özellikler, Tek, Samed Allah'a işaret eder. Bu isimler ve bu isimlerin işaret ettiği anlamlar sadece O'nundur; beşer anlayışı ile kayıt altına giremez) O'na isimlerin manaları BİR TENBİH ile yönelin. O'nun esmasında ilhada sapanları (şirke düşenleri) terk edin! Yapmakta olduklarının karşılığını Allah'ın (c.c.) bu isminden nasibini almış olan kullar göreceklerdir. Yarattıklarımızdan (öyle) bir topluluk var ki, Hak olarak hakikate erdirir ve O'nun ile her şeyin hakkını her şeyden önce şanı yüce olan Rabbinin emirleri ve yasakları verirler” konusunda O'na icabet eder, yap dediklerini eksiksiz yapar. Yapma dediklerinden de şiddetle sakınır. Allah'ın (c.c) “El-MUCİB” kendisine ikram ettiği nimetlerden gücü yettiğince her imdat “Duaya İcabet Eden” isteyenin imdadına yetişir. Gücü yetmediği takdirde imdat "Kullarım Beni sana soracak olursa, muhakkak ki Ben isteyeni terslemez. Nitekim şanı yüce Allah(c.c) şöyle (onlara) pek yakınım. Bana dua ettiği zaman dua edenin buyurmaktadır: duasına cevap veririm. Öyleyse, onlar da Benim çağrıma cevap versinler ve Bana iman etsinler. Umulur ki, irşat (doğru yolu bulmuş) olurlar." (Bakara, 186) “ İsteyiciye gelince, onu da azarlayıp kovma.” (Duha, 10) Duaya karşılık verenin kulun isteklerini yerine getirip El- Mucib, dua edene yakın olduğu ve kullarının duasını getirmeyişi dua eden ile icabet eden arasındaki rabıtanın işittiği için icabet eden demektir. O isteyenlerin istediğini gücüne bağlı olabilir. Kulun ilahi kat ile olan ilişkisi mühimdir. yerine getirmek, dua edenlerin duasını kabul etmek, sıkıntıya düşenlerin ihtiyaçlarını görmek suretiyle onlara mukabele edendir. Hatta kendisine seslenilmeden ikram eder, daha yakarışta bulunmadan lütuf ve kereminden verir. Bu vasıfları Kaynakça İmam Gazali (1982); Esmâ'ül Hüsna İlahi Ahlak, Elifbe Yayınları, İstanbul kendisinde toplayan zat ancak şanı yüce olan ALLAH Elmalılı Hamdi Yazır; Kur'an Meali (C.C)'tır. Şüphesiz O henüz istenilmeden muhtaçların ihtiyacını bilir, daha ezelde bilmiştir. www.buhara.org I 5

Efendimizin Yaşamından Prof.Dr.Adem APAK U.Ü.İlah.Fak.İsl.Tar.Ö.Ü.

HZ. PEYGAMBER'İN (SAS) İBADET HAYATI Seçkin kabiliyet ve şahsiyetleriyle çok sayıda insan bu dünyadan geçmiş olmakla birlikte hiçbirinin yaşantısı, günlük hayatının tüm teferruatına kadar bilinmemektedir. Hatta, Hz. İbrahim Hz. Musa ve Hz. İsa gibi tarihi seyrini değiştiren ve insanlığın hayatını tevhidî dinleri ve şahsî örnek hayatlarıyla etkileyen peygamberlerin dahi hayatlarından gelecek nesillere bıraktıkları, bilinen fazla bir şey yoktur. Gerçekten de onların öğretileri kaybolmuş veya değişerek hakikî hüviyetlerini kaybetmiştir. Hayatları, söz ve davranışları hakkındaki kayıtlar ise son derece sınırlıdır. Her şeyden önce onların hayat hikayeleri tamam olmayıp, milyonlarca insanın hayranlık ve saygı duyduğu mükemmel hayat ve şahsiyetlerini yeterince göstermemektedir. Öğretilerinin bazı kısımları zamanla tahrif olmuş ve başka düşüncelerle karışmış olduğundan, gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde intikal ettirilememiştir. Hiçbir din, hatta öğreti, bir peygamber veya uygulayıcısı olmadan insanlığa telkin olunamamıştır. Muhakkak ki öğreticinin şahsiyeti ve fiilî örnek verebilme kabiliyeti, öğreti ve misyonun başarısı bakımından çok önemlidir. Bütün bu hususlar dikkate alındığında, hayatı bütün teferruatıyla kaydedilebilen tek insan ve tek peygamber şüphesiz Hz. Muhammed'dir (sas). Hayatında geçen önemli olaylarla birlikte ömrünün, doğumundan vefatına kadar tamamı, özellikle de risalet görevini 6 I BUHARA

üstlenmesinden itibaren günlük hayatının her safhası tarih sayfalarına geçmiştir. Bütün söz, hareket, ilişki ve karakterinin teferruatı kaynaklarda korunmuştur. Hatta nasıl yürüdüğü, oturması, özellikle de ibadet etmesi gibi hayat tarzının ince detayları dahi bilinmektedir. Allah Rasûlü'nün (sas) ibadet hayatı da hem Müslümanlar için bir örnek, hem de kendi ibadetlerini eksiksiz yerine getirebilmeleri için bir zorunluluktur. Zira Müslüman ibadetlerin amacını ve esasını doğrudan Kur'ân'dan alabilmekle birlikte, şeklini ve uygulamasını ancak Hz. Peygamber'in (sas) uygulamalarından yani sünnetinden öğrenebilirler.

Hz. Ali'den (ra) gelen rivayete göre Hz. Peygamber (sas) biri ibadet için, ikincisi insanlar için, üçüncüsü kendi şahsı için olmak üzere günü üç kısma bölmüştür. Hz. Peygamber'in (sas) günlük hayatında en önemli faaliyetleri Allah'a kulluğun işareti olan ibadetleriydi. O, dinin temeli olan namaz, zekât, hac ve oruç gibi ibadetlere büyük ehemmiyet vermiştir. (Buhârî, Îmân, 2). Sabah namazından güneş bir mızrak boyu yükselinceye kadar oturmak Hz. Peygamber'in (sas) âdeti idi. Bu vakit toplantı zamanıydı. İnsanlar gelir ve Hz. Peygamber'in (sas) etrafında oturur, o da onlara tavsiyelerde bulunur, nasihat ederdi. Bu faaliyetten sonra Resûlüllah (sas) dört veya sekiz rekat namaz kılardı. Daha sonra eve gider ve ev işleri ile uğraşırdı. Bu esnada genellikle şahsî işlerini görürdü. İkindi namazından sonra, tek tek hanımlarını ziyaret eder, onlarla bir süre görüşürdü.

Daha sonra, o gece sırası olan hanımına gider ve bir süre orada kalırdı. Akşam, Hz. Peygamber'in (sas) bütün hanımları buraya gelir ve yatsı namazına kadar orada birlikte kalırlardı. Allah Resûlü (sas) bunun ardından yatsı namazını kıldırmak için mescide gider, daha sonra istirahate çekilirdi. Yatsıdan sonra sohbet etmeyi pek sevmezdi. Yatsı namazından sonra gecenin ilk yarısında dinlenmek Hz. Peygamber'in (sas) âdeti idi. Gecenin yarısında veya üçte biri geçince kalkar, dişlerini misvaklar ve abdest alarak ibadet eder, bir miktar Kur'ân okurdu. Hz. Peygamber (sas) geceleri devamlı sekiz rekat namaz kılar ve sadece sekizinci rekattan sonra otururdu. Sonra bir rekat daha namaz kılar ve rekatın sonunda otururdu. Daha sonra yine iki rekat daha namaz kılarak rekatları onbire tamamlardı. Hz. Peygamber (sas) yaşlandıkça ve vücudu ağırlaştıkça yedi rekat ve bunu takiben iki rekat kılarak rekatları dokuza tamamlamaya başladı. Bazen kendisine uyku galebe çalar ve gece namazını kılamazdı. O vakit gündüz 12 rekat namaz kılardı. (Buhârî, Teheccüd, 10, 16; Müslim, Müsâfırîn, 105, 121). Allah Resûlü (sas) sünnet ve nafile namazlarını genellikle evde kılardı. Gece namazından sonra istirahat ve sabah namazının ezanı ile kalkıp iki rekat namaz kılardı. Fakat farz olan iki rekat namaz esnasında ise uzun bir sûre okurdu. Öğle ve ikindi namazlarında kıraati nisbeten kısa tutardı, fakat yine de ilk iki rekatta Fatiha'dan sonra, bir insanın Baki mezarlığına gidip orada işini görebileceği ve geri gelip abdest alarak ilk rekata yetişebileceği uzunlukta bir sûre okurdu. Ashabın tahminlerine göre Hz. Peygamber (sas) ilk iki rekatın kıyanımda Elif Lâm Mim, Secde veya buna eşit uzunluktaki ayetlerin okunabileceği kadar dururdu ve son iki rekatta bu süre yarıya inerdi. İkindi namazının ilk iki rekatında Hz. Peygamber'in (sas) kıyamı öğle namazının ikinci yarısındaki kıyama eşitti. İkinci yarısında ise kıyam ilk iki rekatın yarısına eşitti. Resûl-i Ekrem (sas) Ramazan ayının son on gününde mescidde itikâfa çekilerek bütün vaktini ibadetle geçirirdi. (Buhârî, İ'tikâf, 1; Müslim, Müsâfirîn, 69, 74, 78, 79, 143). Bununla birlikte onun ibadetleri ölçülüydü. Ashabına da güçlerinin yettiği kadar ibadet yapmayı tavsiye eder, Allah katında en değerli ibadetin az da olsa devamlı yapılanın olduğunu söylerdi. (Buhârî, Îmân, 43, Savm, 52; Müslim, Müsâfirîn, 215-221). Hz. Peygamber'in (sas) ne kadar ibadet ettiğini onun eşlerinden sorup öğrenen üç sahâbî günahları bağışlandığı için onun ibadette aşırıya gitmediğini, kendilerinin ise daha çok ibadet etmeleri gerektiğini düşünmüş, biri hayatı boyunca bütün gece namaz kılacağını, diğeri her gün oruç tutacağını, bir diğeri de ibadetini kesintiye uğratmamak için evlenmeyeceğini söylemişti. Resûl-i Ekrem (sas) ise onlara Allah'tan en çok korkan ve O'na en üstün saygıyı besleyenin kendisi

olduğunu, bununla beraber bazan oruç tutup bazan tutmadığını, hem namaz kıldığını hem uyuduğunu, ayrıca evlendiğini söyleyerek verdikleri kararın yanlış olduğunu ifade etmiştir. (Buhârî, Nikâh, 1). Genç sahâbî Abdullah b. Amr b. Âs'ı (ra) eşini bile ihmal edecek derecede ibadete düşkünlüğünden dolayı uyarmış, ona vücudunun, gözünün, ailesinin ve misafirlerinin de kendisi üzerinde hakkı olduğunu hatırlatarak bazan oruç tutup bazan tutmamasını, bazan namaz kılıp bazan uyumasını tavsiye etmiştir. (Buhârî, Teheccüd, 20; Savm, 54-59).

Resûl-i Ekrem (sas) Ramazan ayının son on gününde mescidde itikâfa çekilerek bütün vaktini ibadetle geçirirdi. (Buhârî, İ'tikâf, 1; Müslim, Müsâfirîn, 69, 74, 78, 79, 143).

Bununla birlikte onun ibadetleri ölçülüydü. Ashabına da güçlerinin yettiği kadar ibadet yapmayı tavsiye eder, Allah katında en değerli ibadetin az da olsa devamlı yapılanın olduğunu söylerdi. (Buhârî, Îmân, 43, Savm, 52; Müslim, Müsâfirîn, 215-221).

Bu konuda bk. Afzalurrahman, Sîret Ansiklopedisi, III, 229-279; Kandemir, M. Yaşar, “Muhammed”, DİA, XXX, 426-427; Dönmez, İbrahim Kafi, “Muhammed”, DİA, XXX, 441-444.

www.buhara.org I 7

Güncel Yorum Nurten ÜSTÜNGÖR

Âşıkların Buluşma Anı Namaz Allah (C.c.) namaz ile kulunu huzuruna davet eder, şeref tacını başına koymak ister.Namaz, kıyam- rükû-oturuşu ve secdesiyle Subhan olan Sultan'ın kulunu ağırlamak için bir davetidir. Edep ve erkânı ile hazırlanılan bu yolculuğun sonunda, ev sahibinin misafirini en mükemmel şekilde ağırlamasıdır NAMAZ... Kâbe i Muazzama' ya çağırılan davetlileri düşünelim bir an. Tavaf anını, İbrahim'in (a.s) makamında kılınan iki rekât şükür namazını hissedelim. Rabbi'si tarafından en güzel şekilde ağırlanan o özel kullarının başlarının secdeye varmasıyla (bir olmanın), âşığın lisanının orada bittiğini, O sükûtu bir an hissedelim. Taklit bile olsa çalışalım. Ama taklitin bir an tahkike geçeceğinden emin olalım (inşallah). İşte namazın son gayesi bu olsa gerek. Kulun maddi varlığı toprağa indikçe, alnı secdeye vardıkça ruhunun yükseklere çok yükseklere uçacağı gerçeğini düşleyelim. Namaz gerçeğinin şu ana yansıyan ışığı bu diye düşünüyorum...

(Şeriat usuliyle kılınan namazdır bu) Namazın Tarikat âlemindeki manası ise, “kalbin sonsuz huzurda kalmasını temindir.” diye açıklanmış Allah Dostları tarafından… Yukarıda zikri geçen ayet-i kerimedeki “Orta Namaz” anlatılmak istenendir. Çünkü o kalp namazıdır. Kalp bedenin tam ortasındadır. Sağ-sol-alt-üst; saadet ve şekavet ortasında bulunur. “Namaz, ancak kalp huzuru ile olur.” (Hadis-i Şerif) “Âdemoğlunun cesedinde bir et parçası bulunur; o iyilik bulunca, bütün ceset salaha erer. O kötü olunca, bütün varlık iyiliğini yitirir. Ayık olunuz! O et parçası kalptir.” Hadis-i Şerif' ini düşünürsek: Kalp asıldır; geri kalan ona tabi olur. Şeriata dayanarak erkaniyle kılınan, mescidi kalp olan namaz ile tevhidi bulur. Her iki yönü ile birleşen namazın ecri de büyük olur. Ruhani haliyle yakınlık âleminde yaşar, cismani durumu ile de derecesini bulur. Aksi takdirde, noksan olup ecri sadece derece getirir. İlahi varlık âleminde yakınlık bulamaz.

Kısacası kul, namazla bakırın altın içinde eriyip yok olması, bir katrenin (damlanın) Okyanusa karışırken ki yolculuğu gibidir… Namaz, âşık bir kulun sahibine hamd ve şükür kabiliyeti inancıyle eda edildiği takdirde, kul kulluğunu takdir ettiği ve lezzetine ulaştığı anda Sultanı- Subhan'ı lütuf ve keremiyle kulunu kucağına aldığı andır... “Müminin namazı, miracı olur o zaman.” “NAMAZLARA DEVAM EDİNİZ! BİLHASSA ORTA NAMAZA!” Dinimizin emrine göre erkaniyle kılınan namazdan murad, zahirdeki duyguların cismani hareketlerle eda ettiği rükünler; ayakta durmak, Kuran okumak, rükûa varmak, secde etmek, sesle lafızları tekrarlamak gibi. Bu hareketlerin hepsinden bir namaz meydana gelmektedir ve bu sebeple dir ki, cem edatı ile: -“ Namazlara devam ediniz!” buyurulur. 8 I BUHARA

İnşallah, KALP HUZURU ile NAMAZ kılmayı ALLAH (C.c.) Cümlemize İHSAN ve İKRAMda bulunsun. (Âmin) El-Fatiha.

Kaynakça Abdül Kadir Geylani; Sırrü'l-Esrar, Arapça aslından çeviren; Abdülkadir AKÇİÇEK, Bahar Yayınları

Asr ı Saadetten Esintiler Hacer AYDEMİR

ASHAB-ı KİRAM'IN NAMAZI "Namazı terk edenin İslam'da yeri yoktur."

Hz. Osman (Ra)

Sahabe, Allah Resulü'nün zamanında yaşamış, ona iman etmiş ve onunla arkadaşlık etmiş seçkin kişilerdir. Sahabe, ayet indiğinde asla nefsini hesaba katmaksızın hemen iman etmiş ve inandığı gibi yaşamıştır. Allah ve Resulü'ne kendilerini adamış, Ümmetin Efendisi'ni “anam babam canım sana feda olsun ya Resulallah!” düsturuyla sevmişlerdir. İşte o sahabenin namazı… Sahabeden Fudayl bin İyaz`ın (ra) anlattığına göre Ashab ı Kiram, sabah olduğunda saçları dağınık, renkleri sararmış bir şekilde bulunurlardı. Geceyi sürekli namaz kılarak geçirirler, bazen uzun müddet kıyamda kalır, bazen de uzun müddet secdeye kapanırlardı. Allah'ı andıkları zaman, rüzgârlı bir günde ağaç sallanır gibi sallanırlar; elbiselerini ıslatıncaya ve yerde abdest suyu ölçüsünde eser bırakıncaya kadar gözlerinden yaş boşanırdı. Sabah olunca yüzlerine yağ sürer, gözlerine sürme çekerler; halk arasına sanki geceyi hep uykuyla geçirmiş gibi çıkarlardı.

rağmen, kendine gelmesine sadece namaz vesile olurdu. Misver b. Mahreme (ra) bu durumu şöyle anlatır: Ömer bin Hattab hançerlendikten sonra yanına geldim. Oradakilere durumunu sordum. "Gördüğün gibi." diye cevap verdiler. "Namazı hatırlatarak onu uyandırın. Namazdan daha önemli dahi olsa, başka bir şeyi hatırlatarak onu uyandıramazsınız." dedim. "Ey müminlerin emiri! Namaz vakti geldi." dediler. "Peki, kalkayım." dedi ve İslamda namazı terk edenin durumunu düşündü. Yarasından kan aka aka namazını kıldı. (Teberani, Hayatü's sahabe) Ve Hz. Osman

Hz Osman (ra) bütün geceyi uyanık geçirir ve bir rekâtta tüm Kur'an'ı Kerimi hatmettiği olurdu. Hz. Osman (ra) bir suikast sonucu hançerle yaralandıktan sonra, sürekli kan kaybetmeye başladı ve komaya girdi. Bu durumda dahi namaz Hz. Ali ve Namaz Savaşta Hz. Ali'nin (r.a) vücuduna saplanan okun namaz vakti geldiği söylenince kendine gelmiş, namazını kılmış ve kılarken çıkarılması meşhurdur: Bir gün Hz. Ali'nin baldırına bir şöyle demişti: "Namazı terk edenin İslam'da yeri yoktur.» ok saplanmıştı. Çıkarmak için uğraşılmışsa da çıkarılamamıştı, Dağların Taşımaktan Aciz Kaldığı çok acı veriyordu. Hz. Ali'nin namaza durmasına ve okun bu Bir Emanet NAMAZ! arada çıkarılmasına karar verildi. Nafile Namaz kılmaya başlayan Ali Efendimiz secdeye kapanınca, oku kuvvetle çekerek çıkardılar. Namazı bitirince etrafına bakarak "oku Hz. Ali`nin (ra) namaz vakti gelince, vücudu titremeye başlar çıkardınız mı?" diye soran Hz. Ali'ye oradakiler, “çoktan ve yüzü sararırdı. Sebebini soranlara şöyle derdi: "Yerle göğün çıkardık” dedi. Hz Ali namaza durduğunda madde ve beden ile kaldıramadığı, dağların taşımaktan aciz kaldığı bir emaneti ilgisi kalmıyordu. Sadece Rabbi ile oluyordu. Bu durumda eda etme zamanı gelmiştir. Onu kusursuz olarak yapabilecek bedenine verilen acıyı asla hissetmiyordu. Çünkü Huzurullahta miyim, yapamayacak mıyım bilemiyorum.” olduğunun, Allah ile konuştuğunun bilincindeydi. “Namazdan başka bir şeyi hatırlatarak onu uyandıramazsınız!” Hz. Ebû Bekir (ra) namazını huşu ve kalp huzuru ile kılardı. Hatta hançerlendiğinde baygın olarak yatmasına

Kaynakça Osman ERSAN, Gözümün Nûru Namaz, Erkam Yayınları

www.buhara.org I 9

Tasavvuf Prof.Dr.Süleyman ULUDAĞ U.Ü.İlah.Fak.Tas.An.(Emekli)Ö.Ü.

“İttiki'llâhe”

ALLAH'TAN KORK! Takva Sahibi Ol! “Allah takva sahibi olanların dostudur.” (Câsiye, 45/14) Bir günah işlemek ve bir kötülük yapmak üzere olan kişiye “İttiki'llâhe” (Allah'tan kork!) denir. Buradaki “ittaki” sözü “muttaki ol”, “takva sahibi ol” yani Allah'tan kork, O'ndan çekin, sakın ve O'na saygı duy anlamına gelir. Takvanın en özlü anlamı: “Allah'tan kork!” (ittaki'llah) sözüyle dile getirilir. Ve bununla “Kötülük yapma, günah işleme, Allah'tan kork, gazabından sakın, azabından çekin, hak-hukuk gözet, âdil ve insaflı ol, insanlara saygı göster...” gibi pek çok manalar kastedilir. “Allah'tan kork!” ifadesi Hz. Peygamber'in sıkça kullandığı bir dînî deyim olup “Kur'an-ı Kerim'in de en temel kavramlarından biridir. Yüce Allah ve O'nun Resûlü, bir mü'minin en belirgin özelliğini “takva” deyimiyle ifade etmişlerdir. Takva, bir mü'minin Allah'tan korktuğu, gazabına uğramasından çekindiği ve azap görmekten kaygılandığı için günahtan ve kötü işlerden sakınması, bu hususta duyarlı, dikkatli ve ihtiyatlı olmasıdır. Böyle olan bir mü'mine muttakî, takî, takva ehli ve takva sahibi denir. Takva'nın zıddı ism ve fucûr, yani günah ve sefihliktir. Günahkâr ve sefih (âsim, fâcir) kişiler takvadan nasip almamış insanlardır. Allah'tan, gazabından ve azabından korkmak anlamında havf ve haşyet kelimeleri de kullanılır. Fakat takva havf ve haşyetten farklıdır. Zira takva sahibi Allah'tan ve O'nun gazap ve azabından çekindiği için, fakat daha çok da cennete girmeyi umduğu için günah işlemez, kötülük yapmaz, hayırlı, iyi ve sevap olan işlere yönelir. Günah işlememesi ve kötülük yapmaması onu cehennemden korur; sevap işlemesi ve iyilik yapması cennete girmesini sağlar. Bundan daha önemlisi takva sahibi bir mü'min cehennem korkusu ve cennete girme ümidi bahis konusu olmaksızın da sırf Allah'a derin bir saygı duyduğu 10 I BUHARA

ve rızasını kazanmayı amaçladığı için de günah ve kötü olan işlerden uzak durur, sevap (hayırlı) ve iyi olan işlere, ibadet ve taate yönelir.Gazâlî takvayı:“Günah olması ihtimali olan şeyleri terk edip günah olması ihtimali bulunmayan şeylere yönelme, sakıncalı olabilir diye sakıncalı olmayan bazı şeyleri, hatta bazı mubahları terk etme” şeklinde yorumlar. (bkz. İhya, III, 153)

Takva fazilet, takva ehli de fazilet sahibidir. Takva en temel fazilet, haslet ve meziyet olduğu için “Allah katında en değerli olan mü'min en fazla takva sahibi olan müslümandır.” (bkz. Hucûrat, 49/13) Bir hadiste de mü'minlerin birbirine üstün olmalarının soya, ırka, mala ve mülke değil takvaya dayandığı ifade edilmiştir. Takvada önde olan üstünlükte de öndedir. Bir mü'min için en büyük saadet Allah'ın sevgili kulu olmasıdır. Gerçek takva insanı Allah'ın sevgilisi olma derecesine yükseltir. Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyrulur: “Allah takva sahibi olanları sever” (Âl-i İmrân, 3/76)“Allah'ın bir kimsenin velisi, sahibi ve dostu olması en büyük bahtiyarlıktır” (Tevbe, 9/47) ve “Allah takva sahibi olanların dostudur.” (Câsiye, 45/14) Hak Teâlâ buyurur: “Evliyaullah ancak takva sahipleridir, ama çoğu bunu bilmez.” (Enfâl, 8/34, Ebû Dâvûd, Fiten, I) Veli, ehlullah ve ermiş demek takva sahibi mü'min demektir. “Salah ve takva üzere olanlara ne korku vardır ne de hüzün.” (Â'raf, 7/35) Şu halde takva ehli Allah'tan başka kimseden korkmayan korkusuz ve yürekli insanlardır. Çünkü hakiki cesaretin kaynağı takvadır. Takva ehli cesurdur. Çünkü bilir ve inanır ki; “Allah takva sahipleriyle beraberdir.” (Bakara, 2/194; Tevbe, 9/36, 123; Nahl, 16/128) Allah Teâlâ bir kimse ile beraber ise o kimse neden korksun?

Takva aynı zamanda sevabı günahtan, iyiyi kötüden, hakkı bâtıldan ayırt etmeyi sağlayan iç aydınlığının ve ilâhî ışığın da kaynağıdır. Kur'an der ki: “Ey iman edenler! Eğer Allah karşısında takva sahibi olursanız, (O'nu sayar, O'ndan çekinirseniz) O size bir furkan, bir nur verir.” (Enfâl, 8/29; Talak, 65/2) İşte bu Furkan ile yani içinizi aydınlatan ilâhî ışıkla doğru olan ve hakikati bulursunuz ilâhî hakikate İlâhî ışıkla erilir. Başarıya ve mutlu sonuca takva ile erilir. Zafer takva sahiplerinindir. Neticede onlar kazançlı çıkacaklardır. “Sabret âkıbet (mutlu sonuç) takva sahiplerinindir.” (Hud, 49) mealindeki ayette bunu haber veriyor. “Âhirete götürülecek en hayırlı ve en iyi azık takvadır.” (Bakara, 2/197) İbadetlerin temel amaçlarından biri de mü'minleri takva mertebesine ulaştırmaktır. Allah Teâlâ, takva sahibi olsunlar diye orucu farz kılmıştır. (bkz. Bakara, 2/183) En yüce değerlerden biri olan adaletin amacı bile takvadır. “Âdil olunuz; bu, takvaya daha yakındır.” (Mâide, 5/8)Takva sahiplerine Rableri katında nimetlerle dolu cennetler vaat edilmiştir. (Kalem, 68/34) Bunun için bütün peygamberler insanlara takvayı tavsiye etmişlerdir. (Şuara, 106, 124, 142, 161, 177)Bir mü'minin bu yüce mertebelere ve ulvî hakikatlere ulaşabilmesi için gerçekten ve tam anlamıyla takva sahibi olması gerekir. “Ey mü'minler! Allah'la olan ilişkilerinizi gerçek bir takva üzerine kurun.” (Âl-i İmran, 3/102) Hz. Peygamber şöyle duâ etmemizi ister: “Allah'ım! Beni takva ehlinin önderlerinden kıl.” (Muvatta, Messu'l-Kur'an, 42) Bunun için Cuma günü hatip minberde cemaate hitaben “Ûsî-kum bi-takvallâhi ve taâtihî” (Allah'a saygı duymanızı ve itaat etmenizi size tavsiye ediyorum.) der. (bkz. Ebû Davud, Sünnet, 5) Mü'minler takva ve iyilik konusunda yardımlaşmakla yükümlü tutulmuşlardır. (Âl-i İmran, 3/2) Zira bu yüce erdeme ancak böyle varılır.

Şu halde takva ehli Allah'tan başka kimseden korkmayan korkusuz ve yürekli insanlardır. Çünkü hakiki cesaretin kaynağı takvadır. Takva ehli cesurdur. Çünkü bilir ve inanır ki; “Allah takva sahipleriyle beraberdir.” (Bakara, 2/194; Tevbe, 9/36, 123; Nahl, 16/128) Allah Teâlâ bir kimse ile beraber ise o kimse neden korksun?

Takva sahibi olmanın bir yolu da nefs muhasebesi yani insanın kendisini sorgulaması, kontrol etmesi ve öz eleştiride bulunmasıdır. (bkz. Tirmizî, Kıyamet, 25) Takvadoğru eylem, dürüst davranış, iyi iştir.Ancak bunun temeliiyi niyet, samimiyet,ihlâs ve Allah'ın rızası olduğundanResûl-i Ekrem m ü b a r e k g ö ğ s ü n e i ş a r e t e d e r e k : “ Ta k v â b u r a d a d ı r. ” b u y u r m u ş t u r. ( T i r m i z î , B i r , 1 8 ) T akva bir vicdan, bir gönül meselesidir. Bu konuda Ebu'lHasan Fârisî şöyle demiştir: “Takvanın bir zâhiri, bir de bâtını var. Zâhirdeki takva Allah'ın koyduğu sınırları aşmamak, bâtındaki takva ise niyet ve ihlâstır.” (Kuşeyrî, Risâle, 179) Sûfîler takva ehlinin elde ettikleri kârları ve kazanımları öve öve bitiremezler. Ebu'l-Hüseyn ez-Zencânî: “Bir kimsenin sermayesi takva olursa onun kârı rakamlarla ifade edilemeyecek kadar çok olur.” demiştir. (Kuşeyrî, Risâle, 280) Dindar mü'minler takva konusunda kılı kırk yarmışlardır. Bayezid Bistâmî Hemedan'da iken hardal tohumu satın alıp Bistâma götürmüştü. Tohumdan iki karınca çıkınca bunları alıp Hemedan'a götürmüş, yerlerine bırakmıştı. (Kuşeyrî, 280) Yunus EMRE dergâha dosdoğru ve düzgün odun getirmeyi bile takvanın gereği saymıştı.Takva sahibi olan kişi takvasını görmez, titiz bir şekilde takva ilkesine sarılır ama yine de takvasını eksik bulur, başkalarını daha çok takva üzerine görür. “Ben takva sahibiyim” diyen veya kendini öyle bilen kimsede takva yoktur.

www.buhara.org I 11

Erenlerin İzinden Doç.Dr.Abdurrezzak TEK U.Ü.İlah.Fak.Tas.Ana.Dalı Ö.Ü.

Sufilerin Gözüyle Namaz İmandan sonra temel rükün olan namaz ibadeti, ezel bezminde Allah'a verilen sözün bizatihi yerine getirilmesidir. Diğer tüm ibadetlerde olduğu gibi namazın Hakk'ın rızasına uygun olarak kılınabilmesinin temel şartları vardır. Mutasavvıflar bu şartlardan, zahiren yerine getirilmesi gerekenlerle birlikte asıl olarak batınî şartlara riayet edilmesi gerektiği üzerinde durmuş ve insanların dikkatini buna çekmişlerdir. Nitekim Allah ile görüşme olarak tanımladıkları namazın rükünlerinden her birini tasavvufî olarak yorumlayarak şunları söylemişlerdir. İftitah ile namaza giren derviş, kurban kesen gibi: “Allah u Ekber” diyerek nefsini kurban etmeye hazırlanmaktadır. Kul bu tekbirle bütün şehvetlerden, hırslardan arınmakta ve adeta Allah'a kendini kurban etmektedir. Tekbir için ellerini kaldırdığında gönlünde Allah'ın azametinden başka bir şey bırakmamaya dikkat eder. Nitekim ilk dönem sufilerinden Ebû Saîd Harrâz “Eğer bir kimse tekbir getirdiğinde, gönlünde Allah'tan başka büyük varsa sözünde sadık değildir” diyerek meselenin önemini vurgular Kıyamda duran derviş, Kur'an âyetlerini gönül kulağıyla Allah'tan dinliyormuş gibi ya da Allah'a okuyormuş gibi okur. Bu hâliyle Allah'ın huzurunda hesap vermeye hazırlanan insan gibidir. Gözyaşı dökerek ayakta durmak, kıyamet günü yeniden dirilerek kabirlerinden kalkmış kimselerin mahşer yerinde Allah'ın huzurunda ayakta durmalarına benzer. Kıraat sırasında kul adeta rabbiyle konuşmaktadır. Allah kuluna verdiği nimetleri hatırlatarak: “Sana verilen bu ömür süresince neler yaptın, ne kazandın, bana ne getirdin, ömrünü nerede harcadın? Rızkı, kuvveti nerede kullandın? İradeni nerede harcadın?” diye sorar. Bu soruları düşünen ve yeterli cevap bulamayan kul, nimetleri veren rabbinden utanır, 12 I BUHARA

günahlarını düşünerek utancından iki büklüm rükûa varır. Nefsini bir toz zerresinden daha küçük görür. Ayakta durmaya mecali kalmadığından “Sübhâne Rabbiye'l-Azîm” diyerek Allah'ı noksan sıfatlardan tenzih ile tazim eder. Ardından ferman-ı ilâhî gelir ve ona denir ki: “Başını kaldır da sorulan sorulara cevap ver!” İki büklüm olan kul hayâ ile başını kaldırır fakat dayanamaz, utancından bu sefer yüzüstü yere kapanır. Secdede: “Sübhâne Rabbiye'l-A'lâ” diyerek Rabbini hicâb duygusuyla tesbîh eder. Allah'a en yakın olduğu andır. Tekrar kendisine şöyle denilir: “Başını kaldır, yaptıklarından haber ver.” Derviş bir kere daha başını kaldırır ama utancından tekrar yüzüstü kapanır. Hak Teâlâ tekrar: “Başını kaldır, yaptıklarını tek tek haber ver!” buyurur. Allah'ın azameti ve heybeti karşısında acze düşen insan bu ağır yükle dizüstü oturur. Cenâb-ı Hak yine: “Verdiğim nimetlere nasıl şükrettiğini bana göster” deyince kul bu sefer yüzünü sağ tarafına çevirir, peygamberlerin ruhlarına ve meleklere selâm verir. Onlardan şefaat umar. Ayağının tökezlediğini ifade eder. Peygamberler de selam veren kula derler ki: “Çare ve destek dünyadaydı. Şimdi geçti. Orada hayırlı işler yapsaydın, ibadet etseydin olurdu.” Kul bu sefer ümitsizce yüzünü sola çevirerek akrabalarından, dostlarından yardım diler. Onlar da ona: “Biz kimiz ki sana yardım edelim? Kendi cevabını Allah'a kendin ver” derler. Ümitsiz ve çaresiz kalan kul ellerini açarak duaya başlar: “Allah'ım herkesten ümidimi kestim. Kulun evvel ve âhir başvuracağı ve sığınacağı sadece senin rahmet ve mağfiretindir. Beni bağışla!” İnsan namaz kılarak rabbiyle arasında büyük bir engel teşkil eden varlık ve benlik duvarını aşmaktadır. Çünkü bu duvar ne kadar yüksekse baş eğmeye ve secde etmeye o kadar engeldir. Dolayısıyla kişi topraktan yaratılan tabiat bedenini aşmadıkça secde etmesi ve kulluk şuurunun farkına varması mümkün değildir.

Namaz dinin direği, âriflerin gözünün nuru, sıdıkların süruru, mukarreblerin tacıdır. Namaz vuslat makamı, Allah'a yakınlık, heybet, huşu, müşahede ve murakabe mahallidir. Allah'a münacattır, O'nun huzurunda durmak, O'na yönelmek ve O'ndan gayrı her şeyden yüz çevirmektir. Bu nedenle sufiler namaz vakti gelmeden önce namaza hazırlanmayı önemser, namaza başlamadan önce kalplerini her türlü havâtır ve düşünceden, Allah'ın hatırlamanın dışındaki şeylerden korumaya çalışırlar. Böylece sürekli namazda imiş gibi olurlar.

Namaz dinin direği, âriflerin gözünün nuru, sıdıkların

Mutasavvıfların sebep ve şartlar ne olursa olsun namaz ve

süruru, mukarreblerin tacıdır. Namaz vuslat makamı, Allah'a evradlarını bırakın terk etmeyi ertelemeye dahi tahammülleri yakınlık, heybet, huşu, müşahede ve murakabe mahallidir. Allah'a münacattır, O'nun huzurunda durmak, O'na yönelmek ve

yoktur. Yaptıkları ibadetleri Allah'a olan muhabbetlerinin bir neticesi ve manevi terakkilerinin azığı olarak görmüşlerdir. Bu

O'ndan gayrı her şeyden yüz çevirmektir.Bu nedenle sufiler namaz vakti gelmeden önce namaza hazırlanmayı önemser,

hususta Cüneyd-i Bağdadî'nin şu sözü oldukça

namaza başlamadan önce kalplerini her türlü havâtır ve manidardır.Cüneyd (ks) yaşlandığı zaman gençliğinde yerine düşünceden, Allah'ın hatırlamanın dışındaki şeylerden getirdiği nafile ibadet, evrad ve zikrinden hiçbir şeyi korumaya çalışırlar. Böylece sürekli namazda imiş gibi olurlar. bırakmamıştı. “Ey şeyh yaşlandın ve zayıfladın, nafile Namazdan önce bu hal üzere olanlar, namaza kalktıklarında

ibadetlerinin bir kısmından el çek” dediklerinde şöyle cevap

adeta bir namazdan diğerine kalkıyorlarmış gibi kalkarlar. Bu verir:“Bunlar öyle şeylerdir ki, müritliğimin başlangıcında sayede namazın dışında oldukları zaman da namazda imiş gibidirler. Çünkü tasavvuf ehli için asıl olan daimi namazdır.

bunlarla Allah'a vasıl oldum, nihayete ulaştıktan sonra nasıl olur

Yani namazdaki gibi sürekli Hakk'ın huzurunda bulunma da bunların değerlerini unutup vazgeçerim! Bunlar benim bilincine ulaşmaktır. Bunun da ancak cem mertebesine velinimetimdir.” yükselmiş olanların yapabileceği vurgulanır.

Ebû Nasr es-Serrâc, el-Luma, s. 158-163; Hucvîrî, Keşfü'l-mahcûb, 436-442; Mevlana, Mesnevî, III, b. 2141-2165.

www.buhara.org I 13

Âşıklar Zincirinden Emre MOL

Musa (a.s) şeriat ehli bir peygamberdi. Hızır (a.s) ise ledün ilmi sahibi, hikmet ehli idi. Hikmet ehli sadece Allah`ın emri ile hareket eder. Bu yüzden şeriat ehli, hikmet ehlinin vakıf oldukları hakkında yorum yapamaz. Yapsa bile yanlış sonuçlara ulaşır. Çünkü şeriat ehli, bir meselenin sadece zahiri (görünen) yönüne, hikmet ehli ise, batıni yönüne (meselenin hakikatine) de vakıftır. Allah dostları da hikmet ehlidir. Onlarla yolculuk da Hızır (a.s) ile yolculuk gibidir, sadece teslimiyet gerektirir.

HIZIR (A.S.) ve HİKMET

l l a h Te â l â y e r y ü z ü n e g ö n d e r d i ğ i peygamberlerden yirmi sekiz tanesini Kur`an-ı Kerim`de zikretmiştir. Yüce Rabbimiz geçmiş peygamber kıssalarını “ibret almamız” için açıklamıştır.(1) Kur`an-ı Kerim`de bahsedilen yirmi sekiz peygamberden üç tanesinin peygamber olup olmadıkları hakkında çeşitli görüşler vardır. Bu üç kişinin kâmil, âlim ve veli zatlar olduklarından hiç şüphe yoktur. Hatta peygamber olduklarına dair görüş kuvvetlidir.(2) Bu Zatlar, Elyesa (as), Lokman (as) ve Hızır (as)' dır. Bizim itikat ve inancımıza göre, geçmiş peygamberlerden dört tanesi hayattadır. “Her nefis ölümü tadacaktır”(3) ayet-i kerimesi gereğince, bu dört peygamber de ölümü tatmıştır. Fakat ölümü tattıktan sonra tekrar hayata döndürülmüşlerdir. Bu peygamberlerden ikisi Cennet`te, ikisi dünyadadır. Cennetteki peygamberler; Hz. İdris ve Hz. İsa`dır. Dünyadaki peygamberler ise Hz. Hızır ve Hz. İlyas`tır. İlyas (a.s) denizlerden (ve havadan), Hızır (a.s) ise karalardan (ve insanlardan) sorumludur. 14 I BUHARA

Hızır'ın (a.s) hayatta olduğuna dair, Muhyiddîn-i Arabî (k.s.) Fütuhât-ı Mekkiye'sinde bilgiler verir. İmam-ı Gazalî tarafından yazılmış ve Hz. Hızır'ın bazı tasavvuf erbabıyla görüşmelerini nakleden İhyâ; Hacı Bektaş Velî tarafından yazılmış ve Hz. Hızır'la yapılmış olan görüşmelerin yer aldığı Makâlât; İmam-ı Rabbanî tarafından yazılmış ve yine Hz. Hızır'la yapılmış olan görüşmelerin yer aldığı Mektûbât adlı eserler, Hızır (a.s) ile yaşananlar hakkında yazılmış kitaplardan birkaç tanesidir. Hızır (a.s), Hz. İbrahim`den sonra Hz. Musa döneminde yaşamış ilim ve hikmet sahibi seçilmiş bir şahsiyettir. İslam büyüklerinden isminin, Belka bin Melkan, künyesinin Ebu'lAbbas olduğu ve soyunun Nuh'un (a.s) Sam isimli oğluna dayandığı bildirilmiştir. Zülkarneyn'in (a.s) ordu kumandanı ve teyzesinin oğlu olduğu da rivayetle arasındadır. İsrâiloğullarından olduğu da söylenmiştir. "Hızır" lakabıyla meşhur olmasının sebebi, kuru bir yere oturup kalktığı zaman,

oranın yeşerip yemyeşil olmasından dolayıdır. Sahih-i Buhari'de bildirilen bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (s.a.s) şöyle buyuruyor: ''Hızır (a.s), otsuz kuru bir yerde oturduğunda, o yer birdenbire yemyeşil olur, peşi sıra dalgalanır." (4) Musa (a.s) ile Hızır'ın (a.s) Yolculuğu Kur'an-ı Kerim'de Kehf Suresi'nin 60-82. ayetlerinde yer alan Hz. Musa ile ilgili kıssada "Katımızdan kendisine bir rahmet verdiğimiz ve kendisine ilim öğrettiğimiz kullarımızdan bir kul..."(5) diye sözü edilen şahıs Hızır (a.s.)'dır. Bunu Peygamber Efendimizden (s.a.s) gelen bazı sahih hadislerden açıkça anlıyoruz.(6) Kur-an`ı kerim`de geçen kıssa şöyledir: Bir gün Hz. Musa İsrail oğulları arasında vaaz ederken ona kendisinden daha hikmet ve ilim sahibi kimsenin olup olmadığı sorulmuştu. Hz. Musa: "Hayır, yoktur!" diye cevap verince Cenab-ı Hak bir vahiyle Hz. Musa'ya Mecme'u'l-Bahreyn'de (iki denizin birleşti-

ği yerde) kullarından salih bir kul olan Hz. Hızır'ın kendisinden daha âlim olduğunu bildirdi. Bunun üzerine Hz. Musa genç bir delikanlı ile Hızır'ı (as) bulmak üzere uzun bir yolculuğa çıktılar. Musa'nın (a.s) yanındaki bu kişinin, Yuşa (as) olduğu rivayet edilir. Nihayet iki denizin birleştiği yerde Hızır'ı (a.s.) buldular. Hızır (a.s.), yolculukta karşılaşacakları olaylara Musa peygamberin sabredemeyeceğini kendisine hatırlatmış ve ondan sabır için söz almıştır. Bundan sonra Hz. Musa'nın Hz. Hızır ile yolculuğu başlamıştır. Musa (a.s) şeriat, Hızır (a.s) ise hikmet ehlidir. Bu hikmet dolu yolculukta ilk olarak Hızır (as) ve Musa (as), yolculuk için bir gemiye binmişlerdi. Üstelik kendilerinden hiçbir ücret de alınmamıştı. Hızır (a.s) bir balta ile gemiyi delince Musa (a.s) sabredemeyip, yolculuk için kendilerinden hiçbir ücret istemeyen bu iyi insanlara karşı hainlik yaptığını söyledi."Gemiyi, yolcularını boğmak için mi deldin? Doğrusu çok kötü bir iş yaptın."(7) www.buhara.org I 15

Hızır (a.s) sadece güldü. Gülünce Musa (a.s) verdiği sözü hatırlayıp sustu. Gemiden indiler ve bir köye geldiler. Hangi kapıyı çaldılarsa hiç kimse onları misafir etmedi. Yıkılmak üzere olan bir binaya gelip orada sabahladılar. Sabah olunca Hızır (a.s), Hz. Musa`ya ve Hz. Yuşa`ya dedi ki: “Bana yardım edin de şu duvarları öreyim.” Duvarları ördüler ve Musa (as) sabredemeyip tekrar kızdı: “Bunun karşılığında bir ücret alabilirdik” dedi. Hızır (a.s) güldü. Gülünce Hz. Musa tekrar sustu. Yolculuklarına devam ettiler. Başka bir köye geldiler ve bir haneye misafir oldular. Hane sahipleri o kadar salih insanlardı ki, kim olduklarını ve nereden geldiklerini bile sormadılar. Allah misafirlerini yedirip, içirip yatırdılar. Evin hanımı, sabah yola çıkarlar diye bütün gece onlara yolluk hazırladı. Sabah yola çıktılar, fakat Hızır (a.s) hane sahipleri görmeden onların on yaşlarındaki çocuğunu öldürdü. Musa (a.s) bunu görünce dedi ki: “Sen katilsin!” Hızır (a.s) gülümsedi ve şöyle dedi:“Ya Musa, seni bana kim gönderdi?” Musa (a.s)”Rabbim” dedi. Hızır (a.s): “Rabbin seni ilim öğrenmek için, hain, enayi ve katile mi gönderdi?” dedi ve ekledi: “İşte bu seninle benim aramızın ayrılması demektir. Sabredemediğin şeylerin içyüzünü sana anlatacağım" (8) Başka bir gemiye binip geri dönerlerken Hızır(a.s), Musa'ya (a.s) olayların iç yüzünü anlattı. Hızır (a.s) bu sırlı yolculukta, gemiyi yaralamasının hikmetini şöyle anlattı: "O deldiğim gemi, denizde çalışan birkaç yoksulundu. Onu kusurlu yapmak istedim. Çünkü gemi yolculuğa devam ederse, ileride her sağlam gemiye el koyan bir kral vardır" (9) Kral gemiye el koyduğunda on bir yetimin geçimini sağlayan bu gemi ellerinden gidecek ve yetimler aç kalacaklardı.” Musa (a.s): “Allahu ekber!” dedi ve şaşırdı. İkinci meseleyi şöyle anlattı; “Köy halkı zalim insanlardı. Gece kaldığımız yıkık bina ise üç yetime aitti. Eğer o bina tamamen yıkılsaydı, anne babalarının miras olarak yetimlere bıraktıkları para ortaya çıkacaktı ve o halk onlara el koyacaktı. Hâlbuki çocuklar büyüdüğünde ata evlerini düzeltelim diyecekler ve o parayı bulacaklar.” Dedi. Musa (a.s) “Peki o çocuğu neden öldürdün?” dedi. Hızır (a.s): “Bizi misafir eden o hane sahiplerinden Allah razı oldu. Günahlarını affetti. Eğer o çocuk büyüseydi zalim biri olacaktı, anne babasının yaşlılıklarında onlara çok eziyetler edecekti. Bize yaptıkları hizmetten Cenab-ı Allah razı oldu. Şimdi onlara hayırlı bir evlat verecek.” dedi. (10) Musa (a.s) “Allahu ekber!” dedi. Bütün bunlar konuşulduktan sonra bir kırlangıç denize doğru uçtu ve gagasıyla bir damla su aldı. Musa'nın (a.s) eline bir damla suyu bırakıp gitti. Musa(a.s) bunu hikmetini de Hızır'a (a.s) sordu. Hızır (a.s) bunun hikmetini de şöyle açıladı:“Allah Teâlâ, sana ve bana ders veriyor. Sen Kitap sahibi, şeriatı çok iyi bilen ilim sahibi bir peygambersin. Bana da hikmeti ve ledün ilmini nasip ettiği halde, ikimizin bildikleri Rabbimiz`in ilim deryasında bir su damlası kadardır.” Üç peygamber de (Hz. Musa, Hz. Hızır ve Hz. Yuşa):“Allahuekber!” dediler. Hızır (a.s) ve Musa (a.s) kıssasından alınabilecek birçok mesaj olmakla birlikte, birkaçı şunlardır: Musa (a.s) şeriat ehli bir peygamberdi. Hızır (a.s) ise ledün ilmi sahibi, hikmet ehli idi. Hikmet ehli sadece Allah`ın emri ile hareket eder. Bu yüzden şeriat ehli, hikmet ehlinin vakıf oldukları hakkında yorum yapamaz. Yapsa bile yanlış sonuçlara ulaşır. Çünkü şeriat ehli, bir meselenin sadece zahiri (görünen) yönüne, hikmet ehli ise, batıni yönüne (meselenin hakikatine) de vakıftır. Allah dostları da hikmet ehlidir. Onlarla yolculuk da Hızır (a.s) ile yolculuk gibidir, sadece teslimiyet gerektirir. 16 I BUHARA

Hızır'ın (a.s) Sahip Olduğu Ledün İlmi Ledün ilmi, velilere, salihlere bir ikram olarak bahşedilen ve ancak Allah Teâlâ'nın bildirmesi, öğretmesi ile malum olan hakikat bilgileridir. Ledün ilmine ait bilgiler akıl yoluyla, kişinin kendi çabasıyla öğrenilemez. Varlıkların ve olayların hikmetli yönleri, içyüzü ile alakalı olduğu için, ledün ilmine “bâtın ilmi” de denilmiştir. Aslında kendi çabamızla öğrendiklerimiz de dâhil, sahip olduğumuz bütün bilgiler Cenab-ı Hakk'ın sonsuz ilminden bir ihsandır. Ledün ilmi için özellikle “Allah katından bahşedilmiş ilim” denilmesi, bu ilmin bir mükâfat oluşunu, içeriğindeki sırriyyeti, varlıkların yahut hadiselerin hikmetine işaret etmesini anlatmak içindir. Kuran`ı Kerim`de Kehf suresinin 65. ayetinde mealen, “Ona (Hızır'a) tarafımızdan bir ilim öğretmiştik” ibaresi geçer. Buradaki “min ledünnâ ilmen” (tarafımızdan bir ilim) lafzından hareketle söz konusu ilme 'ledün ilmi' adı verilmiştir. Bir sonraki ayette ise (11) Ledün ilmi “Rüşd” kelimesi ile anlatılır. Rüşd, doğru yolu gösteren malumat, isabetli karar, güzel tasarruf anlamına gelir. İşte böyle bir ledünnî ilme veya rüşde mahzar oldukları için, Abdülhalik Gücdüvanî hazretleri gibi Allah dostları aynı zamanda birer kâmil “mürşit”tir. Mürşidi kâmillere kayıtsız şartsız, itirazsız teslim olmak gerekir. Çünkü biz ne kadar ilim okumuş olursak olalım, kendilerine ledün ilmi verilen hikmet sahibi kâmil mürşitler kadar bilemeyiz. Kuran'ın “Bilmediğinizi zikir ehline sorunuz” tavsiyesi (12) bu hakikatin de teyididir. Hızır (a.s) İle Görüşmek Hızır (a.s) birçok zatın tasavvufta yetişmesinde rehberlik etmiş, feyz vermiştir. Hızır'ın tasavvufta yetiştirdiği en meşhur âlim ve velilerden biri Silsile-i Nakşbendiyye'den Abdülhâlık Gücdüvâni (k.s.)'dir. İmam-ı Rabbani hazretlerinin Mektûbât-ı Rabbânî adlı eserindeki bir mektupta Hızır (a.s) ile ilgili olarak şu önemli tespitler vardır: "Bir gün sabah halkasında (zikir meclisinde), Hızır ve İlyas'ı (a.s), rûhânîler suretinde hazır vaziyette gördüm. Hz. Hızır, rûhânî bir ilka (kalbime gelen bir hitap) ile şöyle dedi: "Biz, ruhlar âlemindeyiz. Hak Sübhânehû ve Teâlâ Hazretleri, ruhlarımıza öyle kâmil bir kudret verdi ki; biz, cisimlerin şekil ve suretlerini alıp onlar gibi olabiliriz. Ve bizden de bu suret ve şekillerini aldığımız cisimlerden meydana gelen cismânî harekât ve sekenât (duruş ve davranışlar), cesede ait ibadet ve taatler de aynen meydana gelir." (13) Efendimiz (s.a.s) “Kişi sevdiği ile beraberdir” buyuruyor. Hızır (a.s) ile görüşmek isteyen kişi onun gibi doğru olmalı. Allahà itaatte kusur etmemelidir. Allahà ibadette şeriatın verdiği ruhsatlarla ibadet etmek yerine, azimle, ihlasla Allah için ibadet edilmeli, Sünnet-i Seniyyeye çok sıkı sarılmalı ki, ledün ilminden nasiplenme ve Hızır (a.s) ile görüşme şerefine nail olunsun. Ayrıca, hali hazırda ulaştığımız Allah dostlarının kıymetini bilirsek Hızır'ı (a.s) zaten buluruz. Yani, hazırın kıymetini bilirsek, Hızırà (a.s) ulaşabiliriz. Yüce Allah, hepimize Allah dostu Mürşitlerimizin kıymetini bilmeyi nasip etsin. Amin

Dipnotlar 1. Yusuf,111, 2. İbn Kesîr, Tefsir, V,179; Kehf, 65, 3. Al-i İmran, 185, 4. Tecrîdî Sarih tercümesi, IX, 144, 5. Kehf,65, 6. Buhârî, İlm: 16, 44, Tefsîru'l-Kur'ân, Tefsîru Sûrati'l-Kehf: 2-4; Müslim, Fedâil: 170-174, 7. Kehf; 71, 8. Kehf, 77,78, 9. Kehf, 79, 10. Kehf, 80, 81, 10. Kehf,66, 11. Nahl, 43, 12. Mektûbât-ı İmâm-ı Rabbânî, 2: 55 Kaynakça Buhârî, İlm, 44, el-Enbiyâ, 27, Tefsîru Sûre 18/2; Müslim, Fezâil, 180; Ahmet b. Hanbel, Müsned, II, 311, V, 118; bilgi için bk. İbn Kesir, Tefsîru'l-Kur'ânı'l-Azîm, İstanbul 1985, V,172-185; Prof. Dr. Hamdi DÖNDÜREN, Ahmet ÖNKAL; Şamil İslam Ansiklopedisi

Mesnevi Bahçesinden Nurten ÜSTÜNGÖR

“

Tende can oldukça,

sadık bendeyim Kur'an'a ben. O seçilmiş Muhammed'in (s.a.v) ayağının tozu oldum da öyle yükseldim ben. Eğer benim hakkımda bundan başka bir söz nakleden olursa, O sözden de o sözü nakledenden de

“

şikâyetçiyim, bizarım ben. Hz. Mevlana

HZ.AİŞE (R.A) VE GAYB YAĞMURU Peygamber Efendimiz (s.a.v) bir gün ashabıyla birlikte dostlarından birinin cenazesi için kabristana gitti. Mezarlıktan dönünce Hz. Aişe'nin yanına gitti, konuşup görüşmeye başladılar. Hz. Aişe'nin gözü Peygamber Efendimiz'in (s.a.v) yüzüne ilişince önüne gelip eliyle sarığını, yüzünü, saçını, elbisesini ve kollarını yoklamaya başladı. Hz. Peygamber (s.a.v): - “Böyle acele ile ne arıyorsun ya Aişe?” Hz. Aişe (r.a): - “Bugün hava bulutluydu, yağmur yağdı. Ne acayiptir ki, üzerinde yağmur eseri yok, üstün başın, elbisen ıslanmamış, ona bakıyorum.” - “O sırada başını ne örtmüştün?” diye sordu Resûlullah (s.a.v). - Senin ridanı örtmüştüm, dedi Hz. Aişe. Hz. Peygamber (s.a.v) buyurdu ki: – “İşte bu yüzden Allah (c.c) sana gayb yağmurunu gösterdi. O yağmur sizin bu bulutunuzdan değildir. O başka bir gökten, başka bir buluttandır. Hz. Aişe Efendimiz'e (s.a.v) sordu: – “Ey yaratılmışların özü, bu gün düşen yağmurun hikmeti nedir? Bu yağmur hangi mevsimin yağmurudur? Bu dökülen bir bahar rahmeti mi, yoksa bir sonbahar felaketi midir? Bana yağmur gibi görünen bir ilahi güzelliğin tecellisi mi, bir ilahi celal ve hiddet tezahürü müdür? Bana hakikati söyle ya Resûlullah. “

Efendimiz (s.a.v) bu yağmurun kederleri giderici, ruha sükûn verici bir lütuf, bir rahmet olduğunu buyurdu. Bu yağmur belalar yüzünden gönüllere çöken elemi yatıştırmak içindi. Eğer âdemoğulları bu gam ve keder içinde kalsalardı bu dünya harap olurdu. İnsanların içinde azim kalmazdı, diye devam etti. Aslında Hz. Aişe dünya yüzünden gönlüne gam dolduğu müşkül bir anında başına Hz. Peygamberin ridasını alarak dışarı çıkmak isteyince, Allah'ın (c.c) hikmeti rahmet şeklinde tecelli etmişti. Yağan yağmur değil göklerden sızan bir manevi sırdı. Bu sır Hz. Aişe'nin (r.a) gönül gözünü manevi âleme açıp onu bir an için de olsa dünyadan uzaklaştırarak gönlüne çöken gamı yatıştırmış oldu. “Gönül insanlarını bülbül gibi dile getirenler gül misali dostlarıdır. “

Kaynakça Şerh-i Mesnevi-i Şerif Kenan-ı Rufai- Kubbealtı Neşriyatı.

www.buhara.org I 17

Aktüalite Arzu MARAL

"Allah'ım! Receb ve Şaban'ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan'a ulaştır." (Hadis i Şerif)

ÜÇ AYLAR VE FAZILETI

ilindiği üzere bütün zamanlar Allah'ın tasarrufundadır. Yüce Allah bazı gün ve geceleri diğerlerinden üstün kılmıştır. Örneğin Cuma günü diğer günlerden, Kadir gecesi de bin aydan daha hayırlıdır. Rahmetin oluk oluk aktığı bu gün ve gecelerde kul ibadetler, tövbe ve manevi temizliğe vesile olacak faziletlerle Rabb`ine yaklaşmalıdır. Bu zamanlarda yüce Allah'ın özel rahmeti tecelli eder. Resûl-i Ekrem Efendimiz (s.a.s) bu rahmeti şöyle haber vermiştir: “Bütün vakitlerde hayrın peşinde olun. Rabbiniz'in rahmet tecellilerinden bolca elde etmeye çalışın! Çünkü âlemde her an Allah'ın rahmeti yayılır. İsteyen ondan nasiplenir. Allah'tan ayıplarınızı örtmesini ve korkularınızdan emin kılmasını isteyin.” Ebu Bekir el-Verrak, Letaifu'l-Mearif`inde “Receb ayı ekini ekme, Şaban sulama, Ramazan ise hasat ayıdır.” demiştir. Recep, cefayı terk etmek içindir. Şaban, amel ve vefa içindir. Ramazan, sıdk ve safa içindir. Kadir gecesinde insanlığa Kuran-ı Kerim hediye edilmiştir. Ayrıca Bakara Suresinin son iki ayetinin nüzulü ile İslam'ın beş temelinden ikisi olan namaz ve oruç ibadetleri de yine üç ayların Müslümanlara hediyelerindendir. 18 I BUHARA

Bu zamanlar yaşadığımız hayatın muhasebesini yapıp, yaşayacağımız hayat için de “kulluk” bilincinin basamaklarını samimi ve azimli çıkmak için çok büyük fırsatlardır. Bu mübarek zamanları ganimet bilip, kul tevbeye sarılmalıdır. Zira “Ben günde yetmiş sefer tevbe ederim” diyen rahmet Peygamberinin (s.a.s) izinde onun tevbesiyle tevbe etmeliyiz. Zifiri bir gecede, denizin karanlıklarındaki balığın karnından “Senden başka ilah yoktur. Seni tenzih ve tesbih ederim. Ben zalimlerden oldum.” (Enbiya/87) nidasıyla Yunus Peygamber'in (a.s.) yakarışlarını kalbimizin taa derinliklerinden gelen bir pişmanlıkla tevbe etmeliyiz. “Ya Rabbi! Ben pişmanım! diyen Allah dostlarının eşiklerine gelip tevbe etmeliyiz. Ve bilmeliyiz ki, nasuh tevbesi yine Allah`ın rahmeti, merhameti ve yardımıyla mümkündür.

Allah'ın ayı Receb-i Şerif Mübarek üç ayların birincisi Receb-i şeriftir. Bu ayda oruç tutmak çok faziletlidir. Hz. Ali bin Ebi Talib; Resûllullah'ın (s.a.s) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: “Recep ayı büyük bir aydır. O ayda bir gün oruç tutan kimse için Allah bin sene oruç tutmuş gibi sevap yazar. İki gün oruç tutana, iki bin sene oruç tutma sevabı yazar. Üç gün oruç tutan kimse için, Allah üç bin sene oruç tutmuş gibi sevap yazar. Yedi gün oruç tutan kimseye, Cehennem kapıları kapanır. Sekiz gün oruç tutan kimseye Cennetin sekiz kapısı açılır. İstediği kapıdan içeri girer. On beş gün oruç tutan kimsenin günahları hasenata çevrilir. Semadan bir münadi “Geçmiş günahların af olunmuştur. Amelini yenile. Kalan ömrün için ibadetlerine devam et!” diye seslenir. Her kim Recep ayında oruç tutmayı artırırsa, Allah ta ona ihsanını artırır.”(1) Recep ayının ilk üç günü tutulacak oruçlar çok faziletlidir. Resul-i Ekrem (s.a.v) şöyle buyuruyor: “Receb-i şerifin birinci gününde oruç tutmak; üç senelik, ikinci gününde oruç tutmak; iki senelik, yine bu ayın üçüncü günü oruçlu bulunmak, bir senelik küçük günahlara keffaret olur. Bundan sonra her günü, bir aylık küçük günahın af ve mağfiretine medar olur.” (2) Dikkat ediniz! Recep ayına hürmet ve ikram ediniz ki, Allah Teâlâ bin türlü kerametle size ikram ve ihsan etsin.(3) Recep Ayında Kılınacak Namaz Selman-ı Farisi (r.a) şöyle anlatmıştır. Resûlullah (s.a.s) Selman-ı Farisi hz.`ne hitaben şöyle buyurmuştur. “Ey Selman, erkek ve kadın müminlerden biri Receb`te otuz rekât namaz kılsa, Allah Teâlâ onun günahlarını siler ve ona ayın tamamında oruç tutmuş gibi sevap verir.

Ashab-ı Kiram Şaban hilalini görünce kendilerini Kuràn Bir kişi Yaratıcı`nın emirlerini ihlâsla uygulamaya başladığında miraç yolculuğunda bir adım atmış, bir derece yükselmiş olur. Bu yolculukta okumaya verirlerdi. Özellikle Şaban ayında Peygamber Efendimizè "iki günü birbirine eşit olan zarardadır" ilkesine göre hareket ederek (s.a.s) salât-ü selamı çoğaltmalıyız. Bu ayın ortasında bulunan Beraat sürekli yücelmek, sürekli ilerlemek gerekmektedir. gecesi çok ehemmiyetli bir gecedir. Ebu Hureyre'den (r.a) rivayet Miracın ikinci aşaması da Mescid-i Aksa`dan başlayarak semanın edildiğine göre; Resûlullah Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurmuştur: bütün tabakalarından geçip ta İlahi huzura varmasıdır. Bu safha da "Şaban ayının orta gecesinin ilk vaktinde Cebrail(as) bana geldi; şöyle Necm Suresinde (7–8. ayet) şöyle anlatılır: dedi: 'Ya Muhammed, başını semaya kaldır.' Sordum: 'Bu gece nasıl bir “O ufkun en yukarısında idi. Sonra indi ve yaklaştı. Nihayet kendisine gecedir?' Şöyle anlattı: 'Bu gece, Allah Teâlâ, rahmet kapılarından üç iki yay kadar, hatta daha da yakın oldu. Sonra da vahyolunacak şeyi yüz tanesini açar. Kendisine şirk koşmayanlardan hemen herkesi Allah kuluna vahyetti. O`nun gördüğünü kalbi yalanlamadı. Şimdi bağışlar. Meğerki bağışlayacağı kimseler büyücü, kâhin, devamlı onun gördüğü hakkında onunla mücadele mi edeceksiniz? And olsun ki, alkollü içki içen, faizciliğe ve zinaya devam eden kimselerden olsun. Bu onu bir kere daha hakiki suretinde gördü. Sidre-i Münteha`da gördü. Ki kimseler tövbe edinceye kadar, Allah Teâlâ onları bağışlamaz." onun yanında Me`va Cenneti vardır. O zaman Sidre`yi Allah`ın nuru Efendimiz bir hadis-i şeriflerinde: "Şaban ayının on beşinci gecesi kaplamıştı. Gözü ne şaştı, ne de başka bir şeye baktı. And olsun ki, oldu mu, onu ibadet ve taatle geçirin. Gündüzünde de oruç tutun. Zira Rabbinin ayetlerinden en büyüklerini gördü.” Tasavvufta mirac, âlemi Allah Teâlâ o gece dünya semasına rahmetiyle tecelli eder." zahirden âlemi hakikate girmektir. Seyr u sülüke başlayan bir mürid, buyurmuşlardır. Beraat gecesi aynı zamanda, Kuran-ı Kerimìn Levh-i süfli âlemden ulvi âleme mirac etmek üzere manevi basamaklarını Mahfuz`dan dünya semasına toptan indirildiği gecedir. Kadir tırmanmaya başlamıştır gecesinde ise Peygamberimiz'e(s.a.s) ilk kez ve parça parça Bu yolculuk son derece zor ve müşkillerle dolu olduğu için rehber indirilmeye başlanmıştır. mürşidin kâmil olması gerekir. Mutasavvıflar, miraç yolcusu olacak Mübarek üç ayların ikincisidir. Resûl-i Zişan Efendimiz (s.a.s) sufiler için miraç ayetinde geçen Mescidi Haram'ı kalp, Mescidi Ramazan`dan sonra en çok bu ayda oruç tutarlardı. Ashab-ı Kiram Aksa'yı ruh olarak yorumlamışlardır.Efendimiz(s.a.s) miraç Şaban hilalini görünce kendilerini Kuràn okumaya verirlerdi. hadisesinde Cebrail(as)ile semavatta ilerlerken her katta Özellikle Şaban ayında Peygamber Efendimizè (s.a.s) salât-ü selamı peygamberlerle selamlaşıp en son “sidretü'l münteha” denilen yere çoğaltmalıyız. Bu ayın ortasında bulunan Beraat gecesi çok geldi. Sidretü`l-münteha`dan ötesi sözle anlatılması mümkün olmayan ehemmiyetli bir gecedir. Ebu Hureyre'den (r.a) rivayet edildiğine göre; bir âlemdi.Buraya kadar beraber oldukları Cebrail de buradan öteye Resûlullah Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurmuştur: geçememiş, «Şaban ayının orta gecesinin ilk vaktinde “benim için burası sınırdır, “Beş gece vardır ki onlarda yapılan dualar geriye çevrilmez. Cebrail(as) bana geldi; parmak ucu kadar dah şöyle dedi: 'Ya Muhammed, Receb'in ilk (Cuma) gecesi, Şaban'ın ortasında bulunan gece, ilerlersem yanarım…” başını semaya kaldır.' demiştir.(5) Bunun üzerine Cuma gecesi, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı geceleridir. Sordum: 'Bu gece nasıl bir ” sevgili Peygamberimiz gecedir?' Şöyle anlattı: 'Bu (sas): “Ya Cebrail! Buradan gece, Allah Teâlâ, rahmet öteye neyle gidilir?” diye kapılarından üç yüz tanesini sordu. Cebrail (a.s) cevap a ç a r. K e n d i s i n e ş i r k verdi: “Aşkla…” Evet, Hz. koşmayanlardan hemen Muhammed (s.a.s) Allahà herkesi bağışlar. Meğerki âşıktı ve bu aşkla O`na bağışlayacağı kimseler ulaştı. Resûl-i Ekrem büyücü, kâhin, devamlı “Refref” denilen bir alkollü içki içen, faizciliğe vasıtayla Allah'ın dilediği ve zinaya devam eden yere geldi. Bir rivayette kimselerden olsun. Bu Peygamberimiz (s.a.s.) kimseler tövbe edinceye şöyle buyururlar: kadar, Allah Teâlâ onları “Sidre`den sonra öyle bir bağışlamaz." yere yükseldim ki, kaza ve Efendimiz bir hadis-i kaderi yazan kalemlerin şeriflerinde: "Şaban ayının çıkardıkları sesleri duydum. on beşinci gecesi oldu mu, Arşın üstüne baktım; ne onu ibadet ve taatle geçirin. Gündüzünde de oruç tutun. Zira Allah Teâlâ o gece dünya zaman var, ne mekân, ne de cihet. Rabbìmin şu lahuti sesini işittim: “Yaklaş ey Muhammed!” Ben de `Gabe Gavseyn` miktarı semasına rahmetiyle tecelli eder." buyurmuşlardır. Beraat gecesi aynı yaklaştım.”ey Muhammed!” Ben de `Gabe Gavseyn` miktarı zamanda, Kuran-ı Kerimìn Levh-i Mahfuz`dan dünya semasına toptan indirildiği gecedir. Kadir gecesinde ise Peygamberimiz'e(s.a.s) yaklaştım.” ilk kez ve parça parça indirilmeye başlanmıştır. Miraç Gecesi namazı İbni Abbas'tan (r.a) rivayet edildiğine göre ise, bu seneden gelecek Miraçta Hz. Peygamber'e (s.a.s.) şunlar hediye edildi: Beş seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı ayrı melekler vakit namaz farz kılındı, Bakara Suresi`nin son iki ayeti vahyedildi, tarafından defterlere yazılır. ümmetinden şirk koşmayanların Cennete girecekleri müjdesi verildi. Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu Hz. Peygamber'in miracı ile ilgili olarak ibn Arabî (k.s.) diyor esnada kaydedilir. O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur. ki: "Peygamberimiz'in 34 miracı vardır. Bunlardan sadece birisi cesed Herkesin ve her şeyin o sene içindeki mukadderatı kaydedilir. Rızıkla ve ruhla, diğerleri yalnız ruhla olmuştur. Ruhi olan miraçlar, alakalı defterler Mikail 'e (a.s) verilir. Savaşlarla ilgili defterler peygamberlikten önce ve sonra rüya yoluyla gerçekleşmiştir.” Cebrail'e (a.s) verilir. Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil'e (a.s) verilir. Ölüm ve musibetlerle ilgili defter de Azrail'e Miraç gecesi 12 rekât namaz kılınması dinimizce güzel (a.s) teslim edilir. görülmüştür. Her rekatta Fatiha`dan sonrabaşka bir sure okuyarak iki Beraat gecesi İlâhi rahmet coşmuştur. Bu fırsatı değerlendirip rekatta bir selam vermeli ve sonra 100 kere: günahlarını affettirebilen, gönlünden geçirdiklerini bütün “Subhanellahi velhamdülillahi vela ilahe illallahu vallahu samimiyetiyle Cenab-ı Hakkà iletip isteklerini O`ndan talep eden ve ekber” tesbihi okunmalıdır. belalardan O'na sığınan bir insan ne kadar bahtiyardır. 100 kere “estağfirullah el-Azim” diyerek istiğfar etmelidir ve 100 kere Resul-i Ekrem Efendimiz (s.a.s) diğer aylara göre bu ayda nebiyy-i Ekrem'e (s.a.s) salat-ü selam göndermelidir. Gündüzünde daha çok ibadet ve taatte bulunurlardı. Beraat gecesinin içinde oruçlu bulunulmalıdır. bulunduğu Şaban ayında nafile oruç tutmaya özen gösterirdi. Bunun sebebini soranlara: "Bu, Receb'le Ramazan arasında insanların gaflet Resûlullah`ın ayı Şaban ve Beraat Gecesi ettikleri bir aydır. Hâlbuki o, amellerin Rabbü'l Alemin'e yükseltildiği Mübarek üç ayların ikincisidir. Resûl-i Zişan Efendimiz (s.a.s) bir aydır. Ben, oruçlu olduğum halde amelimin yükseltilmesini Ramazan`dan sonra en çok bu ayda oruç tutarlardı. istiyorum." cevabını verirdi. www.buhara.org I 19

“

Tasavvufta miraç, âlemi zahirden âlemi hakikate girmektir. Seyr u sülüke başlayan bir mürid,

süfli âlemden ulvi âleme miraç etmek üzere manevi basamaklarını tırmanmaya başlamıştır. O kimse gelecek yıla kadar namazlarını (bırakmadan) kılanlardan olur. Her gün için Bedir şehitlerinden bir şehidin ameli miktarı ameli yükseltilir. Bunu bana Cebrail (a.s) bildirdi ve şöyle dedi. “Ya Muhammed(s.a.s)! Bu namaz sizinle müşrikler ve münafıklar arasında bir alamettir. Çünkü münafıklar bu namazı kılmazlar.” Hz. Selman, Efendimiz`e (s.a.s) bu namazı nasıl ve ne zaman kılacağını sorduğunda Resûlullah: “Ya selman! Recebin başında on rekât kılarsın. Her rekâtta bir Fatiha, üç İhlâs, üç Kafirun surelerini okursun.”buyurdular. Peygamber Efendimiz (s.a.s) bu namazı Recebin başında ortasında ve sonunda kılacağını bildirdikten sonra namazın sonunda şu duayı okumasını tavsiye etti:”La ilahe illallahu vahdehu laşerikeleh. Lehülmülkü ve lehülhamdü yuhyi ve yümitü ve hüve hayyün la yemütü,biyedihil hayr ve hüve ala külli şey`in kadir.” Bu duanın ardında Recebin başında kılınacak namazın ardından: “Allahümme la mania lima a`teyte vela mu`tiye lima mena`te” Ortasında kılınacak namazın ardından: “İlahen vahiden ferden sameden vitren. Ve lem yettehız sahibeten vela veleda” Sonunda kılınacak namazın ardından: “Ve sallallahu ala seyyidina muhammedin ve ala alihittahiriyne vela havle vela kuvvete illa billahil aliyyil azim” diye dua etmesini tavsiye edip şöyle buyurdu: “Bu duanın sonunda dilediğini Allah`tan iste. Duan kabul edilecektir. Kıldığın namazın her rekâtı için bir milyon rekât sevabı yazılır. Ve Cehennemden af beratı yazılır. Sırattan geçmene yol verilir.” (4) Regaib Gecesi Receb'in ilk cuma gecesine Regaib gecesi denir. Beş gece vardır ki onlarda yapılan dualar geriye çevrilmez. Recebin ilk (Cuma) gecesi, Şaban'ın ortasında bulunan gece, Cuma gecesi, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı geceleridir. Mübarek Regaib gecesini ihya edeni, Allah Teâlâ, kabir azabından korur. Dualarını kabul eder. Yalnız yedi kimsenin duasını kabul etmez: Faizci, Müslümanları aşağı gören, ana babasına eziyet eden, Müslüman olan ve dinin emirlerine uyan kocasını dinlemeyen 20 I BUHARA

”

kadın, çalgıcı, livata ve zina eden, beş vakit namazı kılmayan. Bu günahlardan vazgeçmedikçe, duaları kabul olmaz. Resûlullah Efendimiz, Receb ayına AllAh'ın ayı denmesinin sebebini şöyle açıklamıştır: Bu ayda Allah'ın mağfireti boldur, kan dökülmesine mani vardır, Allah Teâlâ Peygamberlerinin tevbelerini kabul etmiş ve onları düşmanlarından kurtarmıştır. Bir kimse recep ayını oruçlu geçirir ise Allah o kulun geçmiş günahların tümünü bağışlar, kalan ömrün temiz geçmesini temin eder, büyük huzura çıkılan kıyamet gününün susuzluğundan da emin kılar. Ayın tümünü oruçlu geçirmeye gücü yetmeyenlere ise ayın ilkinden bir gün, ortasından bir gün, sonundan bir gün tutmasını tavsiye etmiş ve böyle yapıldığı takdirde kişinin ayın tümünü oruçlu geçirmiş olacağını, yapılan iyiliklere on misli sevap verileceğini buyurmuştur. Mirac Mirac olayı, Hicret`ten bir buçuk sene evvel Recep ayının 27. gecesi meydana gelmiştir. Bu ilahi yolcuğun ilk aşaması olan Mescid-i Aksa`ya kadarki safha Kur`an `da şöyle anlatılır:“Ayetlerimizden bir kısmını ona göstermek için kulunu bir gece Mescid-i Haram`dan alıp, çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksa`ya götüren Allah, her türlü noksandan münezzehtir. Şüphesiz ki O her şeyi hakkıyla işiten, her şeyi hakkıyla görendir.”(İsra, 1)Peygamberimiz (s.a.s.) ise bu olayla ilgili şöyle buyurmuşlardır: “Bir gece halam Ümmü Hani`nin evinde (bir rivayete göre Kâbe`de) iken Cebrail(a.s.) geldi. `Ey muhterem Nebi! Bağışlayıcı olan Rabbin huzuruna varmak için kalk, melekler seni bekliyor.` dedi. Göğsümü göbeğime kadar yardı. Kalbimi çıkarıp, iman dolu bir altın tasta yıkadı. Tekrar yerine koydu. Bundan sonra beyaz renkte “Burak” isminde bir bineğe bindirildim. Bu binek her adımını gözün görebildiği son noktaya atıyordu. Bir anda Mescid-i Aksa`ya geldik. Mescid`de diğer peygamberlerin ruhları temessül etti. Bize selam verdiler. Ben de selamlarına karşılık verdim. Cebrail bana `Öne geç ve Nebilere iki rekât namaz kıldır!` dedi. Ben de imam olup namazı kıldırdım.“ Miracla ilgili bu hadisi şerifte Cebrail'in (a.s.) Resûlullah'a (s.a.s) gelerek yolculuk öncesinde onun göğsünü yarıp kalbini çıkardığı ve onu iman ve hikmetle yıkadığı bildirilmektedir. Bu hadisi şeriften anlaşılıyor ki; miraca önce kalple hazırlanmak gerekir. Bu bağlamda yüce makamlara ulaşmak isteyen bir mü'min, kalbinde iman ve hikmetin yerleşmesine engel teşkil eden kirleri temizlemesi gerekir.

Hz. Aişe'ye (r.a.) Resûlullah Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurmuştur: “Bu gece Şaban`ın 15. gecesidir. Bu gece dünya işleri ve kulların amelleri Allah`a arz olunur. Bu gecede Allah`ın Cehennem`den azat ettiği kulların sayısı Beni kelb kabilesinin koyunlarının tüyleri miktarıncadır. Sen bu gece (ibadetle geçirmem) için bana müsaade eder misin?” Hz. Aişe evet dediğini söyleyerek şöyle devam etti: “Resûlullah (s.a.s) namaz kılmaya başladı. Kıyamı hafif tuttu. Fatiha ve küçük bir sure okudu. Secdesini ise gecenin yarısına kadar uzattı. Sonra 2. Rekâta kalktı.1. rekâttaki gibi kısa okudu. Secdesi sabaha kadar sürdü. O kadar uzun süre secdede kaldı ki, Allah`ın onun ruhunu kabzettiğini sandım. Kendisine yaklaştım ve ayaklarına ellerimi sürdüm. Ayaklarının kıpırtısını görünce rahatladım. Secdede şöyle dua ediyordu. “İlahi!... Cezandan affına sığındım. Gazabından rızana, Sen`den yine Sana sığındım. Şanın yücedir. Senin kendi Zat`ını sen aettiğin gibi Seni övmekten acizim.” Hakim bin Keysan demiştir ki: “Allah Teala Şaban ayının 15. Gecesinde mahlukatının durumlarına bakar. Her kimi o gece temiz bulur ise, ertesi seneye kadar onun temizliğini sürdürür.”(7) Abdullah`dan (r.a) nakledilen bir hadiste: “Bir kimse Şaban ayının son pazartesi günü oruç tutarsa günahları bağışlanır.”(8)(9)* Bu ayı hiçbir mümin gafletle geçirmemelidir. Günahlarda tövbe ederek temizlenip Ramazan ayına hazırlanmalıdır. Kalbimizi masivadan arındırmaya çok özen göstermeliyiz. Beraat gecesinin gündüzünde oruçlu bulunmalıdır. Akşam namazından sonra üç Yasin-i Şerif, Beraat duası okunmalı.(10)* Yatsıdan sonra 100 rekâtlık Salât-ı Hayr (hayır namazı) diye isimlendirilen namaz kılınmalı. Abdülkadir Geylani hazretlerinin “Gunyetü`t Talibiyn adlı eserinde bu gecede 100 rekâtlık namaz kılınması ile ilgili şunlar zikredilmektedir: “Rivayet edildiğine göre Şaban ayının 15. Gecesi 100 rekât namaz kılınır. Her rekâtta Fatiha-i Şerifeden sonra 10 İhlâs okunarak kılınan bu namaza Salât-ı Hayr denir. Bu namazda pek ziyade feyiz ve bereket vardır. Hasan-ı Basri (rahmetullah) Resûlullah`ın ashabından otuz kişi bana haber verdiler ki: Bir kimse bu namazı Beraat gecesinde kılmış olsa Allah Teâlâ rahmet nazarı ile 70 defa bakar ki, her bir bakışta o kimsenin 70 ihtiyacını ona ihsan eder. Bunların en aşağısı günahlarının bağışlanmasıdır.”

On bir Ayın Sultanı Ramazan Ayı ve Kadir Gecesi “Ramazan`ın başı rahmet, ortası mağfiret, sonu ise Cehennem`den kurtuluştur” Ramazan kelimesi, Allah'ın güzel isimlerinden biridir. Son Peygamberi hediye eden bu mübarek ayla ilgili Allah Teâlâ Kuràn-ı Kerim`de şöyle buyurmaktadır: “Ramazan ayı insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kuran`ın indirildiği aydır. Öyle ise sizden Ramazan ayını idrak edenler onda oruç tutsun. Kim o anda hasta veya yolcu olursa başka günlerde kaza etsin. Allah sizin için kolaylık ister, zorluk istemez. Bütün bunlar sayıyı tamamlamanız ve size doğru yolu göstermesine karşılık, Allah`ı tazim etmeniz, şükretmeniz içindir.” (Bakara,185) Efendimizìn en büyük mucizesi olan Kuràn-ı Kerimì karşılamak için yüce Allah, oruç gibi mükâfatı hudutsuz bir ibadetle kullarını hazırlamıştır. Nitekim bir hadis-i kutside şöyle buyrulmuştur: “Her iyiliğe karşı, on mislinden yedi yüz misline kadar mükâfat vardır. Ancak orucun mükâfatı bu ölçünün dışındadır. Çünkü o Benim içindir. Onun mükâfatını ancak Ben veririm.” Her hayır ve ibadet için on haseneden yedi yüz haseneye kadar belli bir sevap takdir edildiği halde, oruç için sevap miktarı hudutsuz tutulmuştur. Onun mükâfatını takdir etmeyi Allah Teâlâ meleklerine bırakmayıp kendi Zat-ı Akdesìne saklamıştır. Resûlullah (s.a.s) bu ayla ilgili şöyle buyurmuştur: “Bu ayda bir kimse emri altında bulunanların işlerini hafifletirse Allah onu bağışlar ve Cehennemden azad eder.” “Her kim bu ayda bir oruçlunun karnını doyurursa Allah Teâlâ benim havzımdan ona içirir ve o kimse bir daha ebediyen susamaz.” (11) Efendimiz (s.a.s) başka bir hadislerinde: “Eğer kullar Ramazan ayındaki faziletleri bilmiş olsalardı bütün senenin Ramazan olmasını temenni ederlerdi.”buyurmuştur.

Ramazan ve Oruç Oruç, nefsi tutmak ve arzularını engellemektir. Oruç, kalkandır. Oruç tutmak sadece aç kalmak değildir. Efendimiz: “Oruç perdedir. Biriniz oruç tuttuğu gün kötü söz sarf etmesin, bağırıp çağırmasın. Birisi kendisine yakışıksız laf edecek veya kavga edecek olursa; “Ben oruçluyum!” desin (ve ona bulaşmasın).” buyurmaktadır.(12) Sadece midenin orucuna yoğunlaşarak vücudun diğer azalarının orucu unutulmamalıdır. Aksi takdirde Efendimizin: “Nice oruç tutanlar vardır ki, tuttukları oruçtan kendilerine kalan sadece açlık ve susuzluktur.”(13) hadisinin muhatabı oluruz (maazallah). Efendimiz (s.a.s) bu konuda başka bir hadislerinde şöyle buyurur: “Oruç sadece yemekten, içmekten vs. kesilmek değildir. Kamil ve sevaplı oruç ancak faydasız laftan, boş vakit geçirmekten, kötü söylemekten, nefs i emmarenin bütün temayüllerinden de vazgeçmektir.” Bu duruma düşmememiz için Allah bize orucu kolaylaştırmıştır. Nefis ve şeytan insan sürekli kötülüğü emredeler. Ramazan ayında ise şeytanlar zincire vurulmuştur. Bunun yanı sıra Efendimiz de örnek yaşamıyla bu ayı hakkıyla eda etmemizi kolaylaştırmıştır. Zira Resûlallah, Ramazan-ı şerifte iftarı erken, sahuru ise geç yapmıştır. Hurma ile iftar etmek, teravih namazı kılmak ve Kur`an-ı Kerim`i hatmetmek Efendimizin önemli sünnetlerindendir.

Bin Aydan Daha Hayırlı Gece: Kadir Gecesi Kadir gecesi, Kuràn-ı Kerimìn vahiy yoluyla Efendimize gönderilmeye başlandığı gecedir. Bu gece, Kuran`ın ifadesiyle bin aydan daha hayırlıdır. Bu gece melekler yeryüzünü öyle doldururlar ki, yeryüzü meleklere dar gelir. Bu sebeple bu geceye darlık anlamına gelen “Kadir” ismi verilmiştir. Bu gecede ihlâslı olarak Allah Teâlâ`ya münacat edildiği takdirde günahların bütününden arınma şansı vardır. Allah`ın rahmetinden ümit kesilmeyip, tam bir samimiyet ve içtenlikle Rabbè teslim olunmalıdır. Bu gecenin faziletine o kadar değer verilmektedir ki, o vakitlerde tecelli edecek rahmetin ve ruhanî hâdiselerin anlatılması için müstakil bir sûre inmiştir. Bu sûre Kadr Süresidir: "Şüphesiz biz o Kuran'ı Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesi nedir bilir misin? Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır. O gece melekler ve ruh Rabbinin emriyle her bir iş için veya herbir kişi için inerler de inerler. O gece tan yeri ağarıncaya kadar selam ve esenliktir." Hz. Aişe`den şöyle rivayet edilmektedir: “Ey Allah`ın Rasülü! Kadir gecesini bilirsem onda nasıl dua edeyim? 'Şöyle söyle!” buyurdu: “Allahümme inneke afüvvün, tühıbbulafve fa`fü anni: Allah`ım! Şüphesiz ki Sen çok affedicisin, affı seversin. O halde beni de affet!” Kadir gecesinde Allah kullarını af ve mağfireti ile kuşatmıştır, fakat şu dört sınıf bu rahmetten nasip alamamıştır: “Bunlar; devamlı içki içen, ana babasına asi olan, akraba ziyaretini kesen ve Müslüman kardeşine kin tutup ona üç günden fazla dargın olanlardır.” Efendimiz Kadir gecesinin hangi gece olduğunu belirtmemiş, ancak vefat edinceye kadar Ramazanın son on gününde itikâfa girer ve derdi ki: "Kadir gecesini Ramazanın son on gününde arayın". (14) Resûlullah'tan (sas) sonra zevceleri de itikâfa girdiler. Kadir gecesinin belirtileri şunlardır: O gece açık ve hoş; yumuşak, ne sıcak ne de soğuk olmayan bir gecedir. O gece köpek havlaması duyulmaz. Kadir gecesinin sabahı güneş doğduğunda şuasız(gözü kamaştırmayan, donuk) bir tepsi gibidir. Allah Teâlâ Kadir gecesini de, ömür ve eceller gibi bildirmemiştir. Kullarının her zaman korku ve ümit arasında bulunup, tövbeye devam etmeleri için Kadir gecesini Ramazan ayında gizlemiştir.

Kadir gecesinde nasıl ibadet edelim? Kaza namazı borcu olanlar Kadir gecesi aranan bu günlerde özellikle kaza namazı kılma ve gece namazını artırmalıdır. Kuràn-ı kerim okumalı, tesbih, zikir ve dua ile bu gece ihya edilmelidir. Diğer yandan hakkı bulunan kimselerle helalleşmek, yoksulları gözetmeli, hayır hasenat yapmalıdır. Ubeyd bin Umey`den:“İnsanlar son derece aç, susuz ve çıplak olarak haşrolunurlar. Onlardan hangisi dünyadayken Allah için yedirmişse Allah ta onu o günde doyurur. Allah için dünyada içirene Allah orada içirir. Nihayet Allah için giydireni de Allah orada giydirir.” Hoş geldin Ya Şehr-i Ramazan! Oruçlarını özledik; açların halini anlamak için. Sahurlarını bekledik; uzun yollara sabırla dayanmanın, açlığa, yokluğa, dünyalıklardan uzak durmaya başlamanın ne demek olduğunu yaşamak için. İftarlarını özledik; her zorluğun, yokluğun, açlığın ardından bir kolaylığın bulunduğunu İnşirah suresindeki gibi yaşamak için… Ramazan Bayramı Efendimiz (s.a.s) buyurmuşlardır ki: “Ramazan Bayramı için insanlar camilere gitmek üzere yola çıktıklarında Allah Teâlâ onların hallerine bakar ve şöyle buyurur: “Ey benim kullarım! Benim için oruç tuttunuz, benim için namaz kıldınız, şimdi günahlarınız bağışlanmış olarak evlerinize dönünüz.”” Bayram günleri erken kalkılır. Hoş kokular sürülür. Mübah olan elbiselerden en güzel ve en temizi giyilir. Karşılaşılan mümin kardeşlere güler yüz gösterilir. Elden geldiği kadar sadaka verilir. Duaların kabul zamanı olan bayram geceleri ibadetle geçirilir. Dipnotlar 1. Gunye 1/176, 2. Kenzü`l İrfan s:27 Süyuti; Camiü`s Sağir, 3. Gunye 1/178, 4. Gunye 1/180–181, 5. Buhari, 1/91–93 ve 4/247–250, 6. Müslim, 1/157, 7. Gunye 1/191, 8. Gunye 1/187, 9.*Son pazartesi gününden maksat Şaban`ın son günü değildir. Zira Ramazan`ı karşılamak niyetiyle Ramazanà bir iki gün kala oruç tutmak men edilmiştir. 10. (Gunye 1/187), 11. * beraat duası, 12. Gunye 2/6, 11. Muvattâ, Sıyâm: 58, 13. İbn Mace, Sıyam 21, 14.Buhari, Teravih namazı, No:2017 Kaynakça SELVİ Dilaver, Derdi çok, ömrü kısa Ümmet-i Muhammed'e özel bir ikram: üç aylar; YAMAN Kürşat Salih, Üç Aylara Girerken; Döngeloğlu Ömer, Ve rahmet İklimindeyiz makalesi; Camiü's-Sağır c.4, s.18, Abdülkadir Geylanî, Gunyet'üt Talibîn)/ sayfa:551; Abdülkadir Geylânî, Üç Aylar ve Faziletleri. Haz: Mustafa Güner; Aclûnî, Keşful-Hafâ, 1/423; Buhari, 1/91-93 ve 4/247-250; Tecrid Tercemesi, 218-232 (Hadis No:227) ve 10/60-80; (Hadis No: 1550-1552); Nesai, Salat 1 (1, 223-224), hadis no:5555; Müslim, 1/157, (K.el-İman, B., 76, Hadis No: 173/279); İsra Suresi, 79; Tecrid Tercemesi, 2/231-232, Hadis No: 227`nin açıklaması; Tahir Olgun, İbadet Tarihi, 28-38, İst., 1946); Şerhu`l –Emali, s.20; Din İşleri Yüksek Kurulu Uzmanı Dr. Hamdi TEKELİ-vaazı; Büyük İslam İlmihali, Ömer Nasuhi Bilmen, sayfa: 205; Saadet-i Ebediye, Hüseyin Hilmi Işık, HâzırlayanM. Sıddık Gümüş, sayfa:355; Beyhaki, Sünen, Şuabül-İman, 3/342 (Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1990); İbn Mace, ikame 191; Müttaki, Kenzul Ummal, XII, 316 (35184); et-Tergib vet. Terhib; Nesai Sıyam 70., kütübü sitte, hadis no: 3144; Ruhul Beyan C 8. Sh. 403; Tirmizî, Savm 37; Buharî, Savm 52; Şualar, s. 416; Keşfü'l Hafâ. 2:9; Müsned, 1:259; Tirmizı, Zekât: 28; Buhari, Savm: 51; Müslim. Sıyam: 177; İbni Mâce, Savm: 4; Nesei, Savm: 70; İbn Mace, İkametü's-Salât, 191; Tirmizi, Savm, 38 et-Tergib, II, 119, 120; Duhan Suresi, 44/1-4; Kuràn-ı Kerim Tefsiri, Elmalılı Hamdi Yazır, Duhan Suresi 1-4 ayetler; F. Râzî, Tefsîr-i Kebîr, bkz. Duhân sûresinin tefsiri; Gunyet'üt Talibin, Abdülkadir Geylani, Sağlam Yayınevi, 1991 Çev. Abdülkadir AKÇİÇEK, sh. 578; ed-Duhân, 44/3; Kenzu'l-Ummâl, 27/238; İbn-i Mâce, İkâme 191; Tirmizî, Savm 39, (739); Buhârî, et-Tergîb ve't-Terhib, II, 118; Yazır, I, 642-644; Bakara suresi, 185; Gunye, 1 /187; Buhari, savm 2, 9, Libas 78; Muslim, Siyam; Buhari, Savm 5, Bedùl-Halk 11, Muslim, Siyam 2 (1079); Nesai, Siyam 5 (4, 129); Ravi:Eyub, Kütüb-ü Sitte, hadis no:3157; Ravi:Ebu Hüreyre, Kütüb-ü Sitte, hadis no:4637; Kadir: 97/1-5; Kütüb-ü Sitte, hadis no:0095; Kütüb-ü Sitte, Tefsir Bölümü-Esbab-ı Nüzule Dair/Kadir Suresi, hadis no: 1852; Tirmizî; Ravi:Ebu Hüreyre, Kütüb-ü Sitte, hadis no:3027; İbn Huzeyme, Beyhakî, İbn Hibbân, bk. Münzirî, et-Tergîb ve't-Terhîb, II, 94-95. Demireşik Yusuf, Aylar Üç Aylar Mübarek Gün ve Geceler.

www.buhara.org I 21

Hakkanî Tecelliler

YERYÜZÜNDE HER İNSANIN KENDİSİNİ BEKLEYEN BİR HAZİNESİ VARDIR Şeyh Muhammed Nazım el-Kıbrısi, el-Hakkani 22 I BUHARA

Bismillahirrahmanirrahim “Rahmet ve suyun bulunduğu yerde yeşillikler biter, güller açar, sümbüller kokar.” Hz. Mevlana Celaleddin i Rûmî

ızır (a.s) ebedi hayat çeşmesini aradı, buldu ve içti. Bu nedenle Hızır Peygamber kıyamete dek yaşar ve her asırda mevcuttur. Hz. Musa, Hz. İsa ve Hz. Muhammed (s.a.v) devirlerinde de vardı, halen de vardır ve var olacaktır. Şeyhim bana: “Ey oğlum, her insanın bir manevi emaneti Hızır'da (a.s) mevcuttur. Bunu teslim alan meleküt i hayata girer ve yiyecek içecek ihtiyacı olmaz, giysileri dahi eskimez. Bundan sonra yemesi içmesi ve giyinmesi sadece Allah'ın (c.c) emirlerini yerine getirmek içindir. “ Araf suresi 31. ayette buyurulduğu gibi:

Ümmet-i Muhammed'in (s.a.v)

“Ey Âdemoğulları, her secde edişinizde ziynetli elbiseleri giyin, yiyin için de israf etmeyin çünkü O israf edenleri sevmez.” Ümmet-i Muhammed'in (s.a.v) her ferdi Hızır'ın (a.s) yanında olan emanetini ya dünyada yaşarken onunla buluşup alır yahut onunla bir kez olsun dünya gözü ile görüşemediyse dünyadan çıkarken alır. Yalnız bu emaneti dünyada yaşarken alması kişi için önemlidir. Nasıl ki Hızır (a.s.) hakiki hayat ile kıyamete kadar dünyada yaşar ise veliler de aynı sırrı taşır. Velilerin sohbeti hem fiziki bünyemize hem de kalplerimize etki eder. Velilerin sohbetinde bulunanlara inen rahmet, hem vücutlardaki ağırlığı alır, hem de kalplerde olan karanlığı ve kasaveti giderir. Böylece meclistekiler hakiki hayat sahibi olur. Bütün velilerde bu sır mevcuttur. Onlarla buluşabilenler ölmeyenlerden olur. O kişilerin kalpleri hep diridir. Allah (c.c) bizi onlarla buluştursun. Âmin. Biz de velileri arıyoruz, onlar kendilerini gizliyor, gelirler mi diye yollarını gözlüyoruz. Gafletimizden geleni gideni tanımıyor, bilemiyoruz. Allah (c.c) gafletten uyandırsın. Onlar hangi mecliste zikrolunurlarsa, bulundukları makamdan o meclise nazar ederler veya ruhaniyetleri ile o mecliste hazır bulunup meclisteki kimselere hizmet ederler. Allah'a (c.c) ait hazineler hiçbir zaman bitmez. Allah (c.c) en cömerttir. Allah (c.c) hakkında bilgilerimizi yoklamalıyız. İnsanoğlunun en büyük hatası yaratıcının var olduğunun açıkça farkında olmamasıdır. Bir yaratıcının olduğunun farkında olmak bir seviyedir. Fakat seviyenin bu kadar olduğunu sanmakta bir hatadır. Hâlbuki seviyeler hiç bitmez, ikinci seviyeye gelmiş kişi kendisi için bu seviyenin yeterli olduğunu söyler. Allah (c.c) buyuruyor ki: “Bana ait hazineler hiçbir zaman bitmez, makamlar seviyeler sizin içindir. Bir seviyeye geldiğinizde Bana yalvarmalı, daha yüksek bir seviyeyi talep etmeli, yol almak istemelisiniz. Bana daha yakın olmak için uğraşmalısınız, sizi hazinelerimle ödüllendiririm.” Bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmaktadır: “Allah (c.c) görevlilerine soracaktır, bu kulum daha fazlasını istiyor mu, istemiyor mu? Soruyor mu, sormuyor mu?” Daha fazlasını istemeyenlere gücenecektir. Akıllı, Allah'ın (c.c) hazinelerinden, ışığından daha fazla isteyen nurlu insanlar Allah (c.c) tarafından şereflendirileceklerdir.

her ferdi Hızır'ın (a.s) yanında olan emanetini

ya dünyada yaşarken onunla buluşup alır

yahut onunla bir kez olsun dünya gözü ile

görüşemediyse dünyadan çıkarken alır.

Yalnız bu emaneti dünyada yaşarken

alması kişi için önemlidir.

www.buhara.org I 23

Bizler kul olmak ve ilahi hazinelere ulaşmak için yaratıldık. Bu dünyada iken Allah (c.c) için bir şeyler hazırlamak, şerefimizi yeniden kazanmaya çalışmak ve Allah'ın (c.c) hazinelerine talip olmaktır işimiz. Zaman çabuk akmaktadır. Dünyanın yaratılışından beri binlerce yıl geçmiştir. Allah (c.c) bu dünyayı yüzyıllardır nuru ile nurlandırıyor ama gözüken o ki artık sonu yaklaşmaktadır. İnsanlar hala dünyanın sonunun geleceğini düşünmüyor. Şunu anlamalıyız ki; Allah (c.c) kullarının kendisini tanımamalarından ve tanımaya çalışmamalarından dolayı gücenir. İnsanlar ise hala dünyayı sorup, dünya zevklerinin peşinde koşuyor, evler, arabalar, bahçeler, pırlantalar vs. istiyor. Allah'ın (c.c) gücenmeyeceğini sanıyorlar. Onlar kendi kendilerine “Allah (c.c) gücenmez biz daha fazlasını istiyoruz, bu dünyada yaşıyoruz, bunlarda lazım” diyorlar, zenginlik istiyorlar. Anlama kapasiteleri az, yakınlıkları yok. Onlara güzellikler, gerçek ve kalıcı hazineler sunarsın, istemezler. Akılları dünya hayatının geçici zevklerindedir. Çok az insan Allah'ın (c.c) söylediklerinin gerçek manasını anlayabilmektedir. Allah (c.c) gerçek ve sonu olmayan hazineler sunar ama insanların çoğu bir an gelip hepsi kaybolacak olan değersiz şeyleri isterler. Hz. Peygamber (s.a.v) buyurdu ki: “İnsanlar Allah'a (c.c) şeref için yalvarmalıdırlar. Cennet hazinelerini istemelidirler. Cenneti isteyiniz. Cennetin en üstü arşın kapısındaki Firdevs cennetini isteyiniz.” Allah'ın (c.c) ilahi yetmiş bin rengi, arşın yetmiş bin rengi hayal bile edemeyeceğimiz güzelliktedir. Yetmiş bin renk açılır, sonra tekrar değişir, yeni bir yetmiş bin renk açılır, birleşirler. Allah'ın (c.c) sonsuz ışıkları döner ve yenileri gelir. Hz. Muhammed (s.a.v) Efendimiz yaratılmışların en mükemmelidir ve bütün 24 I BUHARA

yaratılmışların üstündedir. Allah'a (c.c) değerli kulluk edin, kendini en çok tanımaya çalışan, Allah'ı (c.c) tanımaya çalışan, ibadet eden en üst seviyede ödüllendirilecektir. Gözleri alçak dünyaya bakan, ucuz dünyayı isteyenler hem kazandıklarını hem de şereflerini kaybedeceklerdir. Dua edip Allah'a (c.c) kul olmaya çalışan, nefsine hâkim olanlar ise gerçek hazinelerle ödüllendirileceklerdir. Bizler kul olmak ve ilahi hazinelere ulaşmak için yaratıldık. Bu dünyada iken Allah (c.c) için bir şeyler hazırlamak, şerefimizi yeniden kazanmaya çalışmak ve Allah'ın (c.c) hazinelerine talip olmaktır işimiz. Allah (c.c) bu hazineleri kimin için saklamaktadır? Kendisinin temsilcileri, yarattıkları, halifeleri için saklamaktadır. Efendimiz (s.a.v) bu dünyada Allah'ın (c.c) en büyük temsilcisi, halifesidir. Sıradan insanlar gibi değildir. O şereflilerin en şereflisidir. LAİLAHE İLLALLAH MUHAMMEDÜN RESULALLAH beraber yazılmıştır, ayrı yazılmamıştır. Allah'ı (c.c) tanımaya, yakın olmaya çalışın. Allah (c.c) idrakimizi açsın. Yakınlık hiçbir zaman sona ermez. Yaklaşırsın, daha yakın olmak istersin, seviyeni yükseltir, daha da yükseltirsin. Daha yakın olmanın ve zevkinin sonu yoktur. Allah (c.c) bizi affetsin, bizi şereflendirsin, Efendimiz Hz. Muhammed'le (s.a.v) beraber olmayı nasip etsin. Âmin. El-Fatiha.

M Ü R İ D İ N AKAİDİ

Hak Dostunun Penceresinden

Şeyh Ahmed Yasin El-Buhari, El- Bursevi, El- Hakkâni muhakkak öğrenmesi lazımdır.” Bunun en az derecesi ise farzları doğru eda edecek kadar bilgi edinmektir. Fakat çoğumuz arkadaşlarımızın anlattığı gibi inanıyoruz. Çünkü okumuyoruz. İmam ı Rabbani hz. Şöyle buyurmuştur: “Hepimiz ikadımızı kitap ve sünnete göre doğrultmak, dini hükümlerin helal ve enab ı Allah insanın bu dünyada düzen içinde yaşaması haramlarını, farzlarını vaciplerini bilmek, öğrendiklerini ve ahrette de zarara uğrayanlardan olmaması için Şeriat gereğince amel etmek gerekir (günlük yaşantıda tatbik edilmesi adı verilen kanunlar koymuştur. Her Müslüman Allah`ın gerekir) ve kalbi tasfiye ve tezkiye yoluna gitmek lazımdır.” koyduğu bu kanunlara uymak mecburiyetindedir. Fakat Allah`ın insanı yaratmasındaki asıl gaye “Allahà kulluk” olduğu için Kalbi tasfiye ve tezkiye nedir? Kalpten gereksiz, boş işleri, sadece şeriat ile Allah bulunamaz, Allahà esas manada vesveseleri, tasfiye etmek, çıkarıp atmaktır. Allah yolunda ulaşılamaz. Çünkü Allahà ulaşmak, O`nda yok olmak demek, ilerleyecek olan bir yolcu (salik) bu dört rüknü dosdoğru yerine kulluk sırrına ermek demektir. Bunun için öncelikle kulun Allah getirmeden, ne yaparsa yapsın, lüzumsuz işlerle meşgul oluyor ve kendi hakkındaki itikadını düzeltmesi gerekmektedir. Akaid, demektir. Bir hadis i şerifte bu konu ile ilgili olarak, Resûlullah iman esaslarıdır. Bir Müslüman'ın ilk önce nasıl inanması efendimiz (s.a.s) buyurdu ki: “Kişinin kendisini ilgilendirmeyen gerektiğini bilmesi gerekir. Kulun Allah hakkında itikadını (dünya ve ahiretine bir faydası olmayan) bir şeyi terk etmesi bütün zan ve şüphelerden temizlemesi, delalet ve bidatlerden İslam'ın, dininin güzelliğindendir” buyurdu. Bu yüzden şeriat uzak durması, itikatta esasın Kuran ve Sünnete dayalı olması akaidini iyice bilip, eksiksiz tatbik etmeye başladıktan sonra gerekmektedir. kulluk sırrına ermek isteyen, ölmeden önce ölmek isteyen kişi, Cenab ı Hak hepimizden “Kulluk” istiyor. Kişinin itikadı, tarikat basamağına adım atar. Şeriat akaidi olduğu gibi, Tarikat Kuran ve sünnete, hadis i şeriflere ne kadar uygunsa o kadar akaidi de vardır. Buna müridin akaidi de denir. sağlamdır. Bu da ancak Efendimiz'den (s.a.s) öğrenilir. Basit bir Müridin Akaidi “EDEB”tir hesap yapılırsa, hayatımızın son beş senesinde yaklaşık 2.000 gün var. Her günde bir hadis i şerif ezberlense, 2000 hadis olur. Edeb lügatta “sevilen ahlak” demektir. Edeb dilimize, Tembel bir kişi için bu sayıya 1.000, daha da tembeli için 500 gün diyelim. Yani beş senede çok tembel birinin 500 tane hadis i Arapçadan gelme bir kelimedir. Sevilen iş, gerektiği şekilde şerifi ezbere bilmesi gerekir. Şimdi düşünelim, acaba kaçımız on terbiye etmek, güzel ahlak ile süslenmek demektir. Tasavvuf dilinde ise edep; kişinin kendinden yüksek olana haset hadis i şerifi ezbere biliyor? etmemesi, o makama çıkmaya niyet etmemesi edebtir ve de Peki, hadis i şerif bilgimiz bu kadar zayıfken neye göre amel kendinden küçük makamlarda olanlara eziyet etmemesi, onları ediyoruz? Nakşibendî tarikatının pirleri der ki: “Kul itikadı incitmemesi, onlara merhametle bir öğretmen gibi davranıp, en vasıtasıyla Allah'a şeksiz bağlandıktan sonra dinin hükümlerini kibar sözlerle muhatap olması edebtir. Vatanımızda eline diline bizzat tetkik ve tahkik yahut ilim sahiplerinden sormak suretiyle ve beline sahip olacaksın demişler. Varlığı aramak niyedir? İşin aslı yok olmaktır.Ahir zamanda talep edilmesi gereken makam “murat makamı”dır.Murat Allah`ın talep ettiğidir. Allah bir kulu talep ettiği zaman, asla bırakmaz.

www.buhara.org I 25

Bir mürid bilmelidir ki, kendi ihvanı (tasavvuf kardeşleri) arasında edebi olduğu gibi, şeyhiyle arasında da edebi vardır. Bu edebe riayet etmelidir. Bir de müridin yalnızken riayet etmesi gereken Adap vardır. Mürid (Allah'ın rızasına nail olmayı talep eden) her şeyden önce Allah Zülcelâl hazretleri'nin onu gördüğünü bilmelidir. İnsanlar zaten Allah`ı unuttukları için yalnızken kolayca günah işliyor. İnsanı herkesten önce Allah görüyor. Bir de Allah`ın insanın bedeni üzerinde görevlendirdiği 384 tane görevli melek vardır. Bunu unutan insan, elbette Allah'a verdiği sözü, tövbesini unutur. Müridin Edebi 1. Sadakat Bir mürid işini Allah'a sadakat üzere bina etmelidir. Allahà sadakat ile yapılacak olan bu binanın temelini “doğruluk” oluşturur. Doğruluktan kasıt ise Kuran ifadesi ile “Emrolunduğumuz gibi dosdoğru olmaktır.” Tıpkı Abdulkadir Geylani Hazretleri gibi. Abdulkadir Geylani hz. ilim okumak için evinden çıktığında on iki yaşındaydı. Annesi ona dosdoğru olmasını, ne olursa olsun yalan söylememesini öğütledi. Yolda önlerini kesen eşkıyaların neyin var sorusuna doğru cevap verip kırk altınının olduğunu söyledi. Eşkıya reisi bunu neden yaptığını sorduğunda ise Allah`tan korktuğu için yaptığını söyledi. Böylece kendilerinden utanan eşkıyaların tövbe etmesine vesile oldu. Bir mürid yalan söylememeli, dosdoğru olmalıdır. Efendimiz'i (s.a.s), buyurduğu üzere ihtiyarlatan bu ayettir: “Emrolunduğun gibi dosdoğru ol” denince Efendimizìn saçları sakalları ağarmıştı. Bunun için şeriat ı Muhammediye'yi çok iyi bilmeliyiz ki, tarikat ve tasavvufta emin adımlarla yürüyebilelim. Büyük mürşitlerimiz şöyle demişlerdir: ”Salihler, Allah yolunda ilerlemek isteyenler, usule riayet etmedikleri için vusulü (vasıl olmayı) kendilerine imkânsız kıldılar. Kapıyı kapatan onlardır. “ Mehi ibn Cerrah (r.a.) der ki: “Allah'ın yolu hidayettir, hidayete ulaşmak içindir. Ona ancak sadık olanlar nail olur.” Doğru ve sadık olmalı ki, hidayete nail olunabilsin. 2. Tevbe Tevbe çok mühimdir. Çünkü bu yol son derece temizdir. Bu yolda yürümek isteyen salik te temiz olmalıdır. Bu sıradan bir şey değildir. Bu yol, kâinatı yoktan var eden, bütün âlemlerin sahibi Malik el- mülk olan Cenab ı Allahà dost olma niyetiyle çıkılan yoldur. Müridin bütün hatalardan Allah a tövbe etmesi ve bu tövbesini küçük büyük, gizli açık bütün günahları terk etmekle yerine getirmesi lazımdır. Ve tövbeye sadık olmak gerekir. Abdulkadir Geylani hazretleri tövbe ile ilgili şöyle buyurmaktadır: “Ben de etmiş olduğum o tövbeyi yerine getirmek için uğraşıyorum. Daha ikinci basamaktayım.” Hucurat suresi 11. ayette şöyle buyrulur: “Tövbe etmeyenler zalimlerin ta kendileridir” Tövbeden kasıt bir daha yapmamaktır. Yoksa tövbe edip edip, günaha geri dönmek değildir. Günde birkaç bin tane “Estağfirullah” demek değildir asıl tövbe. Gerçek tövbe, yapılan yanlışın bir daha yapılmamasıdır. Ayrıca, kişi gereğince tövbe etmedikçe, bu azimeti göstermedikçe Allah Teâlâ onu kötülüklerden korumaz. Bu yüzden insan sürekli düşer. Kişi tövbe etmeye muvaffak olduğu zaman ise ferahlamalıdır. Allah Teâlâ`nın onu her an gördüğünü, kalbine nazar ettiğini bilmelidir. Tövbenin de şartları vardır: Günahlardan pişmanlık duymak, Allahà tazarru ile niyaz etmek, durmadan yalvarmak, günahlardan kopup ayrılmak, bir daha o günahı işlememek, işlediği her günahı büyük görmektir.

26 I BUHARA

3. Dünya sevgisini kalpten çıkartmak Mürid dünya sevgisini kalbinden çıkarmak ve zaruri

olmayan dünyevi meşguliyetleri terk etmek gibi mühim vazifelerini yerine getirmelidir. Dünya sevgisini kalpten çıkarmanın bir sınırı vardır. Zaruri olan dünya meşgaleleri; helalinden iş sahibi olup, maaş kazanıp,çoluğuna çocuğuna getirmektir. Bunun haricindeki her şey lüzumsuzdur, müridi ilgilendirmez ve bunları kalpten çıkarması gerekir. Bunun haricindeki dünyalıkları sevmemeli, onlarla meşgul olmamalıdır. Aksi taktirde müridin hedefe ulaşması zorlaşır. Bu yolda ilk ölçü Şeriat-ı Muhammediyedir. İlk adım şeriattır, sonra tarikat, ondan sonra da hakikattır. Daha sonra ise marifet gelir. Tasavvuf ehli marifete talip olanlardır. Marifete doğru yol almak isteyen kişi, şeriatın bütün kurallarını iyice bilip uygularken, tarikat basamağına adımını atmış ise şeriatta şu konuda şu ruhsatlar var dememelidir. Yani dünya sevgisini zaruri haller dışında kalbinden çıkarmalı ve zaruret miktarına kanaat etmelidir. Böylece, Cenab-ı Allah ona güç,kuvvet ve zenginlik verir. Çünkü Efendimiz (sav)`in de buyurduğu gibi “En büyük zenginlik kanaattir” Kanaatinin neticesi olarak, tıpkı Emirsultan Hz. gibi dereboyundan topladığı çakıl taşları altın tanesine dönüşür. Fakat derviş ona tenezzül etmez. Ebubekir Sıdık (r.a.)`ın ahlakı; neyi var neyi yoksa,hepsini vermekti. “Bana Allah ve Resulü yeter” demişti.Tarikatın temeli budur. Ayrıca lüzumsuz şeylerden kalbin kurtulması ile ilgili olarak kişiyi ilgilendirmeyen her şeyden kalbin arınması da önemli bir görevdir. Kalbi Allah ile olmaya meşgul eden her şeyden temizlemek gerekmektedir. Bu temizliğin birinci merhalesi Varlığı aramak niyedir? İşin aslı yok olmaktır. Ahir zamanda talep edilmesi gereken makam “murat makamı”dır. Murat Allah`ın talep ettiğidir. Allah bir kulu talep ettiği zaman, asla bırakmaz

kalbin mal sevgisinden temizlenmesidir. Çünkü kulun haktan sapması için sadece mal sevgisi yeter de artar. Kalbinde dünya sevgisi bulunan,hiçbir mürid yoktur ki, vakti ve zamanı geldiğinde onu eski haline mal sevgisi döndürmüş olmasın. Kişi 10-15-20 sene dervişlik yapar, sonra kalbindeki mal sevgisi onu kandırarak başladığı noktaya döndürür. Allah rızası için kazanma ve hizmet yolunda harcama ile kandırır. Kuràn-ı Kerim`de Allah bize Karunùn bu halinden örnek verir. Karun Musa as.veziriydi. Tevratı ezbere bilirdi.Bir gün Musa (as)à “Bana dua et Rabbim beni zengin etsin.” dedi. Musa (as) ona bu halinin onun için hayır olduğunu söylediyse de onu bu isteğinden vazgeçiremedi. Karun “zengin olursam kötü mü olur, kandıklarımı Allah yolunda harcarım.” dedi. Musa(as) ellerini kaldırdı “Yarabbi ummadığı yerden ver” dedi. Karun o derece zengin oldu ki akıllara durgunluk verir. Bugün hala onun hazineleri konuşulur. Şeytan onu mal sevgisi ile kandırmıştı. Karun zengin olduktan sonra, Musa as.zekat ile ilgili ayeti kerimeyi ona bildirdi. Karun ise Musa (as)`ı malında gözü olmakla suçladı.Musa (as) tekrar haber gönderdi. Malla mülkle uğraşmaktan cemaate gelmez olduğunu, bir an önce yaptığı hatayı anlamasını bildirdi. Fakat Karun daha da hırslandı. Yeni doğum yapmış, fahişe bir kadını Musa(as)` a musallat etmeye, halkın nazarında onu küçük düşürmeye karar verdi. Kadına, çocuğu alıp, Musa (as) halka sohbet ederken karşısına çıkmasını ve çocuğun Musa(as)`dan olduğunu söylemesini emretti. Kadin aynen söylendiği gibi yaptı. Musa nebiyullah, “sen kimsin beni böyle zinayla itham ediyorsun,ben Allah 'ın resulüyüm.” dedi.

Kadının yanına gitti, kundaktaki çocuğa “Söyle dedi, baban kim?” Çocuk dile geldi. “Benim babam filan yerdeki çobandir. Annem onunla zina etti ben dünyaya geldim.” dedi. Herkes bu mucizeyi görünce akli basindan gitti. Fakat Karun durmadı. İçindeki mal ve dünya sevgisi onu mahvetti. Dünya sevgisi insani perişan eder. Sahabe-i Kiramin icerisinde çok zenginler vardi, fakat onlar dünya malını hiçbir zaman kalbine sokmadilar ,ellerinde tuttular. Gerektigi zaman kendisi ve islam için harcadiklari o malla cenneti kazandılar. Dünya sevgisinin ilacını ise dervişe müridi verir. .Zaman icerisinde dervişi üzmeden,sıkmadan ,vermis olduklari zikirlerle, ibadet sekilleri ile , derviş öyle bir hale gelir ki , yavas yavas dünyadan kopmaya baslar. Eğer bir kişi kalbinden dünyayı çıkarırsa, dünya onun peşinden koşar. Bir kudsi hadiste Cenab ı Allah dünyaya şöyle buyurmuştur. “Ey dünya! Benim sana emrimdir. Kim seni severse onu kendine köle et. Peşinden koştur. Kim de beni severse ona köle ol.Peşinden koş.” Allahà vuslat yolunda atılması gereken bir diğer adım ise makam sevgisinden kurtulmaktır. 4.Makam sevgisinden kurtulmak Mal sevgisinden kurtulan derviş için sırada makam sevgisinden kurtulmak vardır. Çünkü makam sevgisi yol kesicidir. Derviş makam alıp, hemen kırklardan ve keşif sahibi olmak ister. Fakat keşfin ağır yükünü bilmez. Kesif bütün alemin her türlü halini görüp ,ona sabretmek ve o insanlara merhamet etmek demektir.Yanindaki arkadasin aslan,her an seni parcalamak için uğraşıyor,öbürki arkadaşın kurt,şu tilki,bu cebinden paranı almaya çalışıyor, kimisi senden menfaatlanmaya uğraşıyor.Hepsini görüp sabretmek keşif sahibinin işidir.Fakat işin aslı evliya olmak değil “yok” olmaktır. Varlığı aramak niyedir? Var olanin makamı olur, yok olanın makamı olmaz. Bir diğer önemli adım Riyaset sevgisinden kurtulmaktır. 5.Riyaset sevgisinden kurtulmak. Riyaset, baş olma sevdasıdır. Ahir zaman gibi zorlu bir zamanda, dervişin ganimeti insanların onu tanımamasıdır. Kimse seni tanımassa ona göre dervişliğini yaparsın. Çünkü insanların pek çoğunun yüzü, insanın hüsrana uğraması için kafidir.Büyüklerimiz buyuruyor ki:“Hangi mürit ki kalbinde herhangi bir dünya metaı (dünyalık herhangi bir şeyin sevgisi) vardır.Ona mürit demek caiz değildir.” diyo.Mürit talebedir. Ahirzamanda talep edilmesi gereken makam “murat makamı”dır.Murat Allah`ın talep ettiğidir. Allah bir kulu talep etttiği zaman, asla bırakmaz. Müridin ilk merhalesi, alem-i halk (yaratılan madde alemi) dediğimiz bu alemde terbiye olup bütün herşeyden kesilmesi ,bitmesidir. Mürit dünya ile ilgili her şeyden ilgisini keserse, yani onda dünyalık hiçbirşey kalmazsa, artık yerçekimi onun için geçerli değildir. Fizik kanunu değişir. O yükselmeye başlar. Dünya o kişiyi çekemez. Bu o kul için manevi bir miractır. Alem-i halktan, alem-i Emire çıkan kulun, orada manevi terbiyesi yapılır. Kulun letaifleri de terbiye edildikten sonra Kuràn ifadesi ile, “Allah Ademè bütün varlıkların isimlerini ve hakikatini öğretti.” Ayeti tecelli eder. Kul tekrar ikinci seyrinde yeryüzüne inerken, ona bütün eşyanın hakikati öğretilir. Ve gösterilir ki artık bundan sonra o kula hiç birşey tesir etmez. Her şeyi dildiği gibi kullanır. Bu noktadan sonra, Allah`ın izniyle yeryüzüne hususi bir nazarla bakmaya başlar. Ebul Abbas En Nusri Hazretlerinin talebesi Şeyh Muhammed (ra) buyurur ki: Bu yolda iki şey çok mühimdir ve temeldir. 1.Allah'ın razı olacağı işlere içinden gelerek, azimle koşmak. 2. Bu yolun sırlarına ve inceliklerine Allah için dikkat etmek . Yine derler ki: “Bir kul önce dünyayı sonra ahireti terk edip, ondan sonra kemikleri çatırdarcasına başına gelen büyük bela ve musibetlere maruz kaldığı vakit Allah`tan razı olmadıktan sonra seyri suluka başlayamaz. Nakşibendi hz. Şöyle buyurur: .”Tarikat-ı Nakşibendide hedefe ulaşmak için 4 şey lazımdır.”. 1.terki dünya , 2.terki ukba, 3.terki bendi, 4.terki terk. Yani derviş ilk önce dünyayı terk edecek, ondan sonra ahireti terk

Her Müslüman Allah`ın koyduğu bu kanunlara uymak mecburiyetindedir. Fakat Allah`ın insanı yaratmasındaki asıl gaye “Allahà kulluk” olduğu için sadece şeriat ile Allah bulunamaz, Allahà esas manada ulaşılamaz. Çünkü Allahà ulaşmak, O`nda yok olmak demek, kulluk sırrına ermek demektir. Bunun için öncelikle kulun Allah ve kendi hakkındaki itikadını düzeltmesi gerekmektedir.

edecek, sonra kendini terk edecek , en son da terkedilmişi terkedecek. Terkedilmişi terketmenin manasını şu hikaye çok güzel anlatır. Bir gün, Hasan-ı Basri hz`nin mürşidi onu imtihan için çağırır ve çarşıya gitmesini söyler. Mübarek çarşıya doğru yola çıkar. Şeyh Efendi de, iki derviş daha çağırır ve onlara, o Hasan-ı Basri hz. `ni taşlamalarını söyler. Dervişler başüstüne der ve çıkarlar. Aynen şeyh efendinin dediği gibi yaparlar. Taşın biri Hasan-ı Basri hz`nin topuk kemiğine geldi ve canını çok acıttı. Ayağından kanlar akan Hasan-ı Basri hz. geri döndü ve şöyle dedi: “Ben sizin ne istediğinizi biliyorum ama biz onu Basra`da bıraktık.” Onlara aslında dayak istediklerini fakat onun eskiden olduğunu, şimdi ise derviş olduğunu anlatmak istedi. Sofilerde bu lafı şeyhe ilettiler. Şeyh şöyle dedi: “Demek ki daha terki terketmemiş. Hala Basradaki padişahlığını unutmamış.” Allahà giden yolda bir diğer husus, mürid, bağlı bulunduğu yolun kıymetini bilmelidir. 6. Mürid tarikatını , tarikatların en şereflisi olarak bilmelidir. Eğer mürid kendi tarikatını en şerefli olarak bilmez, böyle itikat etmezse nefsi ona başka bir yol aramak için vesvese verir durur. İmamı Gazali hz En el min kuzzul mined delal isimli bir eseri vardır. Bu mübarek zat bu eserinde, senelerce her türlü insanın içerisinde bulunduğunu belirtmiştr. Ticaret ehli, siyaset ehli, idareciler, alimler, felsefeciler gibi birçok topluluk içerisinde bulunduğundan bahseder. Fakat en kamil, en salih olarak sofileri buldum der. Onların saf ve temiz olduklarından bahseder. Sofiler kimlerdir diye sorduklarında , “Nesi varsa yarı yarıya bölüşenlerdir. Üstündekini çıkartıp sana giydirenlerdir. Senin işini kendi işinden önce tutanlardır diye cevap verir. Ve ekler “Sofilerin yanından ayrılmayın.” Nakşibendi tarikatı Ebu Bekir Sıdıkà uzanır. Onun mürşidi, Muhammed Mustafa(sav)`dir. Efendimzìn (sav) mürşidi Cebrail (as) ve her şeyin sahibi ve öğreticisi alimi mutlak olan ALLAH cellecelaluhu hazretleridir. Kişi böyle bir sarayda şahindir. Hz. Mevlana`nın şu hikayesindeki gibi… Bir padişahın güzel bir şahini vardı. Padişah ona çok güzel bakar, beslerdi. Her gün en özel sabunlarla onu yıkatır kuzu etinden başka bir şey yedirmezdi. Bir gün şahin saraydan başka bir yer yok mu? Birazcık çıkayım şöyle etrafı dolaşayım daha nice güzel şeyler vardır dedi. Şahin saraydan dışarı çıktı, dolaşmaya başladı. Akşam oldu, yolunu şaşırır, bir evin camına konar. Ev sahibi bir koca karıydı. İhtiyar, doğru dürüst gözleri görmez , elleri tutmaz, ayakta duramazdı. Yaşlı şahine acıdı, evine aldı. “Aman ALLAH'IM ne kadar hain sahibin varmış senin, bak tırnaklarını kesmemiş. Dedi ki seni güzelce yıkayayım, evimde tutayim bana bülbül gibi ötersin. Kocakarı şahini ayağından iple bağladı. Masanın üzerine koydu, önüne de unlu yalamaç gibi bir şey yaptı. Hadi ye bakalım dedi. Hergün et yemeye alışmış olan şahin , bunu görünce aklı başından gitti, yemedi. Kadın, şahinin kafasını tuttu tabağın içine soktu.Sonra da aldı şahini bir güzel tırnaklarını kesti. Sonra, şimdi de seni yıkayacağım dedi ve kaynayan suyu şahinin üstüne döktü. Sıcak suyun etkisinden şahinin tüyleri döküldü. İşte bu şahin gibi elinde bulunan nimetin kıymetini bilmeyen kişinin elinden bu nimet gider. Fakat nimetin kıymetini bilen kişi için Allah o nimeti artırır. Cenab-ı ALLAH'a ne kadar şükretsek azdır ki Mehdi (as)`ın zuhuruna az kalan şu ahir zamanda bize merhamet etti. İslam ülkesinde bir Müslüman evladı olarak dünyaya geldik. Bütün bu nimetlerin ve tasavvuf yolunun kıymetini bilmeliyiz. Aksi taktirde şahin gibi rezil rüsva oluruz. ALLAH Teala cümlemize ilahi bir idrak ve anlayış versin. www.buhara.org I 27

Fıkıh Prof.Dr.Hamdi DÖNDÜREN U.Ü.İlah.Fak.İsl.Huk.Ana.Dl.Ö.Ü

“Dürüst, sözüne ve işine güvenilen tüccar, nebîler,

“

sıddîklar ve şehitlerle beraberdir.

(H.Şerif)

İSLÂM'DA TİCARET AHLÂKI (Soru ve Cevaplar) “Müslüman tüccarın günlük hayatta dikkat etmesi gereken başlıca etik değerler nelerdir?” İslâm'da ticaretle ilgili, âyet ve hadislerde yer alan ortak nitelik, ticarî ve iktisadî hayatta aldanma, aldatma ve bu yolla oluşacak haksız kazancı önlemek ve karşılıklı risk ilkesini hâkim kılmak olarak özetlenebilir. Nitekim Medine'ye hicret sırasında yolda indiği nakledilen aşağıdaki ayetlerde ilk uyarı “doğru tartı” konusunda şöyle yapılmıştır: “Ölçüde ve tartıda hile yapanların vay haline! Onlar insanlardan bir şey ölçüp alırlarken, tam olarak alırlar. Fakat başkalarına ölçtükleri veya tarttıkları zaman eksik verirler.” Hz. Şuayb'in (a.s) kavmine olan öğütlerinde de benzer uyarı yer alır. Başka ayetlerde de mü'minler haksız kazanca karşı şöyle uyarılır: “Karşılıklı rızaya dayanan ticaret yolu dışında, mallarınızı aranızda bâtıl (haksız ve haram) yollarla yemeyin.” ”Mallarınızı aranızda haksız sebeplerle yemeyin. Kendiniz bilip dururken, insanların mallarından bir bölümünü haram yollardan yemeniz için onları, hâkimlere (ve yöneticilere) vermeyin.” “Hahamlardan ve rahiplerden birçoğu, insanların mallarını haksız yollardan yerler ve insanları Allah'ın yolundan engellerler. Altın ve gümüşü yığıp da Allah yolunda harcamayanlar yok mu, işte onlara can yakıcı bir azabı müjdele!” Hz. Peygamber (s.a.s) kendisi de bizzat alış-veriş yapmış, borçlanmış, rehin vermiş, ortaklık yapmıştır. O, insanlar çeşitli ticaret muameleleri yaparlarken peygamber olmuş ve onları ticaretlerinde serbest bırakmıştır. Ancak ticaret hayatında faiz, karaborsacılık, yalan, hile, gabin ve garar gibi haksız kazanca yol açabilen şeyler yasaklanmış, hak sahibinin hakkını alabildiği ve haksızlık yapmak isteyenin dışlandığı bir ekonomik sistem hedeflenmiştir. 28 I BUHARA

Allah elçisinin, ticaret yapanlara ilişkin öğütlerinden bazıları şöyledir: “Sözü ve muamelesi doğru tüccar, kıyamet gününde arşın gölgesi altındadır.” “Bir kimse, gıda maddelerini toplayıp günün rayiç fiyatı ile satsa, sanki onu yoksullara ve ihtiyaç sahiplerine ücretsiz dağıtmış gibi sadaka ecri alır.”. “Ey tüccar topluluğu! Hiç kuşkusuz, alış-verişe boş söz ve yalan yere yemin çokça karışır. Bu yüzden, bu eksikliği sadakalarınızla telafi ediniz!”. “Dürüst, sözüne ve işine güvenilen tüccar, nebîler, sıddîklar ve şehitlerle beraberdir.” “ İslâm'da borçlu ve alacaklının sahip olduğu hak ve görevler nedir?” Her konuda olduğu gibi ticaret hayatında da verilen sözlerin tutulması önemlidir. Kişinin özünün ve sözünün bir olması, sözünün senet sayılması, ya göründüğün gibi ol, ya da olduğun gibi görün öz deyişleri, toplumun vicdanında yer etmiştir. Büyük ölçüde kul haklarının söz konusu olduğu ticaret hayatında sözünde durmak, ticarî taahhütleri gününde yerine getirmek önemlidir. Aksi halde kul hakları ihlalleri ortaya çıkar ve helalleşme olmadıkça konu ahiretteki hesaplaşmaya kalır. Kur'an-ı Kerîm'de, karşılıklı borçlanmalarda bunun yazıyla tespiti yanında, verilen sözlere ve yapılan antlaşmalara uyulması istenmiştir. Âyetlerde şöyle buyurulur: “Ey iman edenler! Yaptığınız sözleşme hükümlerini yerine getirin.” “Verdiğiniz sözü yerine getirin, çünkü verilen söz, sorumluluğu gerektirir.” Hz. Peygamber'in aşağıdaki hadisi de yukarıdaki âyetleri tefsir eder. “Müslümanlar kendi aralarında belirledikleri şartlara uyarlar. Ancak haramı helal, helalı haram kılan şart bunun dışındadır.” Diğer yandan ödeme güçlüğü içinde olan borçluya gerekli kolaylığın gösterilmesi gerekir. Âyette şöyle buyurulur:

Hz. Peygamber (s.a.s) kendisi de bizzat alış-veriş yapmış, borçlanmış, rehin vermiş, ortaklık yapmıştır. O, insanlar çeşitli ticaret muameleleri yaparlarken peygamber olmuş ve onları ticaretlerinde serbest bırakmıştır. Ancak ticaret hayatında faiz, karaborsacılık, yalan, hile, gabin ve garar gibi haksız kazanca yol açabilen şeyler yasaklanmış, hak sahibinin hakkını alabildiği ve haksızlık yapmak isteyenin dışlandığı bir ekonomik sistem hedeflenmiştir. “Eğer borçlu darlık içindeyse, ona eli genişleyince kadar süre vermek vardır. Bilirseniz, borcu bağışlamanız sizin için daha hayırlıdır.” Ancak ödeme gücü olduğu halde, borcunu vadesinde ödemeyen kimse alacaklıya zulüm yapmış olur. Hadiste şöyle buyurulur: “Zenginin borcunu ertelemesi bir zulümdür.” Alacaklı bu varlıklı kimseden alacağını mahkeme yoluyla zorla alabilir.

Cenab-ı Hak'tan

haramdan arınmış,

Bir kimse gerek ihtiyaç yüzünden ve gerekse yatırımlarını büyütmek, daha fazla mal alarak cirosunu arttırmak gibi amaçlarla da borçlanabilir. Ödeme gücünü aşmayacak şekildeki borçlanmalarda bir sakınca bulunmaz. Nitekim Hz. Peygamber de zaman zaman ihtiyaç yüzünden borçlanmıştır. Meselâ, bir Yahudî'den veresiye buğday satın almış ve zırhını rehin olarak bırakmıştır.

bereketli helal rızık nasibetmesini

dileriz.

Ödemek niyetiyle borçlanan kimseye Cenab-ı Hak yardımcı olur. Ebû Hüreyre'nin (r.a) naklettiği bir hadiste şöyle buyurulur: “Kim ödemek niyetiyle borçlanırsa, Allah onu bu borcu ödemeye muvaffak kılar. Kim de başkasının malını telef etmek niyetiyle alırsa, Allah onu telef ettirir, ödemeye muvaffak olamaz.” Borçlanmada niyetin önemi Ebû Ümâme (r.a)'ın naklettiği şu hadiste daha açıktır: “Bir kimse ödeme için borçlanır, fakat borcunu ödeyemeden ölürse, Allah onun borcundan vazgeçer ve istediği bedeli vererek alacaklısını razı eder. Buna karşılık ödeme niyeti olmaksızın borçlanan kimse, borcunu ödemeden ölürse, Yüce Allah ondan alacaklıların hakkını alır.”

Mutaffifîn, 83/1-3. bk. A'raf, 7/85. Nisâ, 4/29. 4 Bakara, 2/188. 5 Tevbe, 9/34. 6 İbn Mâce, Ticârât, 1. 7 İbn Mâce, Ruhûn, 16. 8 Ebu Dâvud, Buyû', 1. 9 Tirmizî, Buyû', 4; İbn Mâce, Ticârât, 1; Dârimî, Buyû', 8. 10 el-Mâide, 5/ 1. 2 3

el-İsrâ, 17/ 34. Buhârî, İcâre, 14; Tirmizî, Ahkâm, 17. Hadisteki son cümle yalnız Tirmizî rivâyetinde vardır. Bakara, 2/280. 14 Buhârî, Havâle, 1, 2, İstikrâz, 12; Müslim, Müsâkât, 33; Ebû Dâvûd, Büyû', 10; Tirmizî, Büyû', 68. 15 Buhârî, İstikrâz, 1, Büyû', 14, 33, 37, 88, Selem, 6, Rehn, 1; Müslim, Müsâkât, 124-126. 16 Buhârî, Zekât, 18, İstikrâz, 2; İbn Mâce, Sadakât, 11; A. İbn Hanbel, II, 361. 17 Kâmil Miras, Tecrîd-i Sarîh Terc., 7. baskı, Ankara 1984, VII, 273. 12

Ancak bu dua ve sakındırmalar, İslâm'da borçlanmanın caiz olmadığı anlamına gelmez. Borçlanmada ölçünün kaçırılmaması ve ödeme gücünü aşacak borç yükü altına girilmemesi istenir.

www.buhara.org I 29

İmam Hakikatleri Dr.Oktay BABUNA ALLAH HASTALIKLARIN ARDINDA BİRÇOK HİKMET GİZLEMİŞTİR

Eğer iman etmiyorsa herhangi bir hastalıkta veya bir kaza durumunda geleceği için kendince planlar yapan kişinin bir anda tüm yaşamı alt üst olacaktır. Çünkü yaptığı planlarda bu kişi hastalık veya kaza gibi bir olaya hiç yer vermemiştir.

kişilerden birine etki edip, diğerine etki etmeyebilmektedir. Şifayı veren ilaçlar değil Yüce Rabbimiz Allah'tır.Bir insan ne yaparsa yapsın bunları değiştiremez; kaderinden tek bir anı bile çekip çıkaramaz. Çünkü kader bir bütün olarak yaratılır. Ve sonsuz kudret sahibi Allah'a teslim olan, O'nun sonsuz aklına ve rahmetine güvenip dayanan insan için hastalık da kaza da musibet gibi görünen olaylar da sonu hayırla bitecek geçici imtihanlardır. Önemli olan, Allah'a iman eden, O'nun yaratmış olduğu kadere teslim olan insanların bu tür zorluk ve hastalık anlarında gösterecekleri güzel ahlaktır.

Hatta birçoğu, sağlıklı bir bedene sahipken -her gün binlerce kişinin başına gelebilen- bu tarz olaylarla bir gün karşı karşıya kalabileceğini düşünmemiştir bile.

İman eden bir insan hastalandığında, şifa için Allah'a dua eder. Bu duanın devamı ve fiili bir şekli olarak doktora gider. İlaç kullanmaya başlar ancak kesinlikle şifanın Allah'tan geldiğini

Söz konusu kişiler böyle bir durum oluştuğunda hemen isyankâr bir tutum içine girebilir. "Niye benim başıma böyle bir olay geldi?" gibi batıl düşüncelerle kader gerçeğine uygun olmayan bir davranış gösterebilirler. (Allah'ı tenzih ederiz) Bu yanlış mantıkla hareket eden, din ahlakından uzak yaşayan insanlar için bir hastalık veya kaza anında tevekkül etmek ya da karşılaştıkları olaya hayır gözüyle bakmak mümkün olmayacaktır. Oysa insan birçok acizlikle yaratılmıştır. Çok çabuk hasta olabilmekte, küçük bir virüsün etkisiyle günlerce yatakta kalabilmektedir. Kanser, sarılık, tifo gibi hastalıklara oranla "basit" olarak nitelendirilecek bir hastalık olan grip bile, bir insanın vücut direncinin ciddi anlamda güçsüz kalmasına neden olabilmektedir. Hastalığa Neden Olan Virüsleri de Hastalığı İyileştiren İlaçları da Allah Yaratır Kader gerçeğini kavrayamamış olan insanlar, başlarına gelen hastalığın sebebi olarak yalnızca virüsleri veya mikropları görür. Yine aynı şekilde bir trafik kazası geçirdiklerinde, bunun tek sebebinin kötü araba kullanan bir insan olduğunu zanneder. Hâlbuki gerçek böyle değildir. Hastalığa sebep olan her mikroorganizma veya insana zarar veren her araç, her insan Allah'ın sebep olarak yarattığı varlıklardır. Ve bu varlıkların hiçbiri başıboş değildir; tümü Allah'ın kontrolü ile hareket etmektedir. Eğer bir virüs yüzünden bir insan ağır bir hastalığa yakalanıyorsa bu, Allah'ın

unutmaz. Allah Kuran'da bu gerçeği Hz. İbrahim'in (as) şu sözleriyle bildirmiştir:

bilgisi dahilindedir. Eğer bir araba bir insana çarpıp onu sakat bırakıyorsa, bu da Allah'ın yarattığı kadere tabi bir olaydır.

"Ki beni yaratan ve bana hidayet veren O'dur; bana

Hastalığı meydana getiren Allah'tır, tedaviyi yapan doktoru

yediren ve içiren O'dur; hastalandığım zaman bana şifa

yaratan, ona bildiklerini öğreten, ilacı yaratan, yutulmasını

veren O'dur; beni öldürecek, sonra diriltecek olan da

sağlayan ve şifaya vesile eden Allah'tır.

O'dur." (Şuara Suresi, 78-81) İlaç etki etse de etmese de iman edenler bunda bir hayır

Allah ilacı hastalıkların iyileşmesi için bir sebep olarak yaratır. Bir ilaç aynı titizlikle uygulandığı, aynı yöntemler kullanıldığı halde, aynı hastalığa yakalanmış

iyileşmiyor gibi görünebilir ama o kişi Allah'a olan imanı,

30 I BUHARA

tevekkülü ve güzel ahlakı nedeniyle cennete gidiyor olabilir.

olduğunu bilir. İlaç etki etmiyor ve kişinin hastalığı

Allah ilacı hastalıkların iyileşmesi için bir sebep olarak

sabredenler(in tutum ve davranışlarıdır). İşte bunlar,

yaratır. Bir ilaç aynı titizlikle uygulandığı, aynı yöntemler

doğru olanlardır ve muttaki olanlar da bunlardır. (Bakara,

kullanıldığı halde, aynı hastalığa yakalanmış kişilerden birine

177)

etki edip, diğerine etki etmeyebilmektedir. Bu, ilacın sadece

Hastalıklar Allah'a Yakınlaşmaya Vesiledir

bir sebep olduğuna delildir. Hastalığı iyileştiren ilaç olsa aynı

Fiziksel bir rahatsızlıkla karşılaşan insanın güzel ahlak

tedaviyi aynı şekilde uygulayan hastaların tümünün iyileşmesi

göstermek için bütün bunların birer imtihan olduğunu; hastalığı

gerekirdi.

da şifayı da yaratanın sadece Allah olduğunu düşünmesi gerekir.

Allah'a iman eden, O'nun yaratmış olduğu kadere teslim

Eğer kişi hastalığındaki veya uğradığı kazadaki hayırları ve

olan insanlar her tür zorluk ve hastalık anlarında gösterecekleri

hikmetleri düşünürse, bunları o an için göremese bile sabır

güzel ahlakla doğru yolda olacaklardır. Hastalıklar ve kazalar,

gösterirse –Allah'ın izniyle- karşılaştığı zorluktan hem dünyada

müminlerin sabırlarını ve ahlaklarının güzelliğini

hem de ahirette çok karlı çıkar. Dünyada geçici bir zorluk yaşayabilir ama Allah'ın izniyle ahirette Rabbimiz'e içten teslim olmuş olmanın sonsuz güzelliği ile mükâfatlandırılır. Allah dilerse insan hiçbir zaman hasta olmaz, ağrı duymaz veya acı çekmez. Ama eğer insan böyle bir zorlukla karşılaşırsa da bilmelidir ki, bu zorluğu yaşamasının, hem dünyanın geçiciliğini hem de Allah'ın sonsuz gücünü anlayabilmesi açısından pek çok hikmeti vardır. Unutulmamalıdır ki, bu gerçeği kalben kavrayabilmek ve asıl olarak böyle bir olayla karşılaştığında güzel ahlak gösterebilmek çok önemlidir. Hastalıklardaki Bazı Hikmetler —Hastalık insana acizliğini ve Allah'a muhtaç olduğunu hatırlatır. Mikroskobik bir virüsün kendi bedeni üzerinde meydana getirdiği zayıflığa engel olamayan insan, böyle anlarda acizliğini ve Allah'a ne kadar muhtaç bir durumda olduğunu çok daha iyi kavrar. —Hastalıkla birlikte sağlıklı olmanın Allah'ın bir lütfu ve nimeti olduğu daha iyi anlaşılır. Uzun süre hasta olmayan, dolayısıyla bir rahatsızlık, ağrı ya da acı hissetmeyen insan bu duruma alışır. Ama ani bir hastalık ile karşılaştığında aslında sağlıklı olmanın Allah'ın bir lütfu olduğunun farkına varır. —İnsan ciddi bir hastalıkta dünyanın geçiciliğini, ölümü ve ahireti daha çok düşünür hale gelebilir. Bazı insanlar hayati önemi olan bir hastalığa yakalandıklarında ya da bir uzuvlarını kaybettiklerinde bunu kendileri için kötü bir olay olarak

gösterebilecekleri ve Allah'a yakınlaşmak için kullanacakları çok önemli fırsatlardır. Allah Kuran'da zorluklar karşısında gösterilecek sabrın önemini anlatırken hastalık dönemini de belirtmiştir: “… İyilik, Allah'a ahret gününe, meleklere, Kitaba ve peygamberlere iman eden; mala olan sevgisine rağmen onu yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışa, isteyipdilenene ve kölelere veren; namazı dosdoğru kılan, zekâtı veren ve ahitleştiklerinde ahitlerine vefa gösterenler ile zorda, hastalıkta ve savaşın kızıştığı zamanlarda

değerlendirebilir. Oysa belki de bu kişinin hastalığı dert olarak, bela olarak değil, ahirette kurtuluş bulması ve yalnızca Allah'a yönelmesi için bir vesile olarak kendisine verilmiş olabilir. —İnsanın Allah'a olan duası ve yakınlığı artar. Ciddi bir hastalığın vücut üzerindeki belirtileri arttıkça birçok insan düşünmekten kaçtığı ölümü düşünmeye başlar ve bu durumda kişi tüm samimiyetiyle Allah'a dua ederek sağlıklı bir hale gelmeyi ister. — Hastalığı öncesinde Allah'a tam olarak teslim olmamış bir kişi belki hastalığı sayesinde bu güzel özellikleri kazanabilir; geçici dünya hayatındaki kısa süreli sıkıntılarının karşılığında sonsuz cennet hayatının nimetlerine kavuşmayı umabilir.

www.buhara.org I 31

Hikmetli Sözler Fulya ÖZBEKLER

“İnandığınız gibi yaşamazsanız, yaşadığınız gibi inanmaya başlarsınız.“ (Hz.Ömer(r.a)) *** “Kâfir bile olsa, hiç kimsenin kalbini kırma! Kalp kırmak, Allah Teâlâ'yı incitmek demektir.“ (Ahmed Yesevî Hz.) *** “Allah'a giden yolun köprüsü, malını O'nun uğruna saçmaktır.“ (Şems-i Tebrîzî) *** “Cömertliğin aslı, kendi malından verip, başkasının malını korumaktır.“ (Hz. Ali (r.a)) *** “Senin yanında başkasını çekiştiren, seni de başkasının yanında çekiştirir.“ (İmam ı Şafî) *** “Her şeyin bir şerefi vardır. İyiliğin şerefi de çabuk yapılmasındandır.“ (Hz.Ömer(r.a))

*** “İyilik, sana kötülük edene iyilik etmendir. İyiliğe karşı iyilik etmek, satın aldığın bir şeyin parasını vermeye benzer.“ (Süfyan-ı Sevri) *** “Sen bizim suretimize değil, siretimize bak.“ (Hz. Mevlana Celaleddin I Rûmi) *** “Gönlü ışık yakmayı, aydınlanmayı öğrenen kişiyi, güneş bile yakamaz. Gündüz gibi ışıyıp durmayı istiyorsan, geceye benzeyen benliğini yakıver.“ (Hz. Mevlana Celaleddin I Rûmi) *** “Aklı olandan korkmak gerek Nefs elinden, hırs elinden. Nefstir seni yolda koyan, Yolda kalır nefse uyan.“ (Yunus EMRE) 32 I BUHARA

Hadis i Şerif Dr.Abdullah KARAHAN U.Ü.İlah.Fak.Had.An.Dl.Öğr.Ü.

Üsame b. Zeyd şöyle nakleder: “Allah Elçisi (s.a.v)' e, “Ey Allah'ın Resûlü! Hiçbir ayda Şaban ayı kadar oruç tuttuğunu görmedim” dedim. O da şöyle buyurdu: “Bu ay Receb ile Ramazan arasında insanların gafil bulundukları bir aydır. Bu ay içinde ameller âlemlerin Rabbi olan Allah'a arz olunur. Ben de amellerimin oruçlu olduğum halde Allah'a arz olunmasını isterim.” (Nesai, Sıyâm, 70) *** “Ramazan geldiğinde cennet kapıları açılır, cehennem kapıları kapanır ve şeytanlar zincire vurulur.” (Buhârî, Savm, 5; Müslim, Sıyam, 1, 2) *** "İnanarak ve karşılığını Allah'tan umarak Ramazan'ı ibadetle geçiren kişinin geçmiş günahları bağışlanır." (Buhari, İman, 27; Müslim, Salât'ül Müsâfirîn, Kasruhâ, 174) *** Aziz ve celîl olan Allah şöyle buyurur: “İnsanın oruç dışında her ameli kendisi içindir. Oruç ise benim içindir, mükâfatını da ben vereceğim.” buyurmuştur. Oruç kalkandır. Biriniz oruç tuttuğu gün kötü söz söylemesin ve kavga etmesin. Şayet biri kendisine söver ya da çatarsa: 'Ben oruçluyum' desin. Canımı elinde bulunduran Allah'a yemin ederim ki, oruçlunun ağız kokusu, Allah katında misk kokusundan daha güzeldir. Oruçlunun rahatlayacağı iki sevinç anı vardır: Birisi, iftar ettiği zaman; diğeri de orucunun sevabıyla Rabbine kavuştuğu andır.” (Buhârî, Savm 9; Müslim, Sıyâm 163) *** “Sahura kalkınız! Sahurda bereket vardır.” (Buharî, Savm: 20; Müslim, Sıyam: 9) *** “Her kim inanarak ve sevabını yalnızca Allah'tan bekleyerek Kadir gecesini ibadetle geçirirse, geçmiş bütün günahları bağışlanır.” (Buhari, İman, 25) *** Ali (r.a.)'den nakledildiğine göre: “Resûlullah (s.a.s.), Ramazan'ın son on gününde aile fertlerini ibadet etmeleri için gece uyandırırdı.” (Tirmizi, Savm, 73) *** “Ramazan orucunu tutan ve buna şevval ayında altı oruç daha ekleyen kişi, bütün seneyi oruçlu geçirmiş gibi olur.” (Müslim, Sıyâm 204) *** “Oruçlu bir kimse yalanı ve yalanla iş yapmayı terk etmezse, onun yemesini içmesini terk etmesine Allah'ın hiçbir ihtiyacı yoktur.” (Buhârî, Savm, 8) *** “Oruçlulara iftar yemeği veren kimseye, yemek yiyenlerin sevaplarının bir misli verilir. Ancak onların sevaplarından hiç bir şey eksilmez.” (İbn Mâce, Sıyâm, 45) *** “Azîz ve celîl olan Allah, gündüz günah işleyenin tövbesini kabul etmek için, geceleyin rahmet kapısını açık tutar. Gece günah işleyenin tövbesini kabul etmek için de gündüz rahmet kapısını açık bekletir. Bu uygulama güneş batıdan doğuncaya (kıyamete) kadar böylece devam eder.” (Müslim, Tevbe 31) *** “Sadaka vermekle mal eksilmez. Allah Teâlâ affeden kulunun değerini artırır. Allah rızası için alçak gönüllü olanı Allah yüceltir.” (Müslim, Birr, 69) www.buhara.org I 33

Tıbbi Nebevi Dr.Kasım ALTINDAŞ

Yine Efendimiz Aleyhisselam 'Miraç gecesinde meleklerden hangi topluluğa uğradımsa bana şöyle tavsiye ediyorlardı. ''Ya Muhammed size tedavi maksadıyla kan aldırmanızı tavsiye ederiz. Ümmetine de kan aldırmalarını tavsiye ediniz.' buyurmuştur. Kan aldırmanın en uygun olduğu zamanlarla ilgili olarak Peygamber Efendimiz Aleyhisselatü vesselam 'Her kim ayın onyedi, ondokuz veya yirmibirinci günlerinde kan aldırırsa (kan hücumundan dolayı meydana gelen) birçok hastalıktan şifa bulur.''buyurmuştur. Bir diğer hadiste de ''Ayın onbeş, onyedi, ondokuz veya yirmibirinci günleri kan aldırınız. Zira bugünlerde kan hücuma geçerek sizden birinizi öldürmesin.'' şeklinde buyurarak kan aldırmanın uygun olduğu günleri ümmetine öğretmiştir.

HACAMAT (KUPA TERAPİSİ=KAN ALDIRMAK) zel vakumlu kupalar ile kan alma yöntemi olan hacamat damardan kan aldırma yönteminden tamamen farklı bir uygulamadır. Uygulandığı bölgelerin özelliği nedeniyle klasik damardan kan aldırma yönteminden farklı etkileri vardır. Vücudun rahatlaması, yeni kan üretiminin başlaması, vücuttaki hafifleme hem damardan kan aldırma yönteminde hem de hacamatta çok kolaylıkla hissedilir. Hacamatın yapıldığı bölgelerde bulunan akupunktur noktalarının ciddi bir şekilde uyarılması sonucu farklı etkileri ortaya çıkmaktadır. Akupunktur noktalarının uyarılması nedeniyle hacamat yönteminin rahatlatıcı etkisi çok hızlı bir şekilde hissedilir. Ayrıca vücutta birikmiş toksik maddelerin atılımı sayesinde vücut yükten kurtulduğu için organ fonksiyonları da mükemmelleşmektedir.

Hangi araç ve metotla olursa olsun kan aldırma ile ilgili uygulamalar bir hekimin muayenesi ve tavsiyesi ile yapılmalıdır. Hekim tarafından uygun görüldükten sonra hacamat yapılacak bölgenin sterilizasyonu sağlanır. Ardından kupalar vakumlanarak kapatılır. Kısa bir süre vakumlama işlemi yapıldıktan sonra bölge bisturi ucu veya bir lansetle kanın çıkabileceği şekilde çizilir. Buraya tekrar kupalar vakumlanarak kapatılır. Bundan sonra kupaların içine kan dolmaya başlayacaktır. Hekimin uygun gördüğü ölçüde kan alma işlemi yapılmalıdır. Hacamat uygulanan bölgede mikrosirkülasyon artmakta dolaşım rahatlamaktadır. Kan ve dokulardan toksinlerin atılmasını sağlar. Uygulamanın yapıldığı akupunktur bölgesinin özelliği ile alakalı olarak ilgili organlarda lenfatik drenajlar açılmış olur. Böylelikle o organların üzerindeki stres azalır. Akupunktur etkisi hacamatın tedavi edici özelliğini açıklayabilmektedir. Klinik çalışmalar ile ispatlanmış bir faydası da vücudun ürettiği tabii kortizonun artmasıdır. Bu da hacamat sonrası ağrılı durumların azalmasını hatta ağrıların yok olmasını sağlamaktadır. Vücuttan kan çıkması nedeniyle yeni kan üretme mekanizmaları harekete geçmektedir. Peygamber efendimiz 'Damardan veya deriden kan aldırmak, tedavi olduğunuz şeylerin en faydalılarındandır' buyurmuştur. 34 I BUHARA

Bu konuyla ilgili olarak Semüre b. Cündüb (r.a) demiştir ki: Ben, Peygamber Aleyhisselam'ın yanında idim. Bir hacamatçı çağırdı ve kendisinden kan alınmasını istedi. Hacamatçı da boynuzlar ve neşterler çıkardı ve kan alınacak yeri neşterin sivri ucuyla deldi. Bunun üzerine kan, yanındaki bir kaba (şişeye) dökülmeye başladı.Bu sırada Feraze oğullarından bir kimse geldi de: ”Ya Resülullah! Bu nedir? Niçin vücudunu bununla kestiriyorsun?” diye sordu. Peygamber Aleyhisselam da: “Bu kan aldırmaktır” buyurdu . Adamcağız bu defa: “Kan aldırmak nedir?” Diye tekrar sordu. Peygamber Aleyhisselam: ”Kan aldırmak, insanların tedavi oldukları şekillerin en iyilerinden (en şifalılarından) dir” buyurdu. Yine Peygamber Aleyhisselam bir Hadis-i Şeriflerinde hacamatçıyı medhederek şöyle buyurmuştur: “Vücuttan kan alan kimse (hacamatçı) ne güzel bir insandır. Çünkü kirli kanı giderir, sırtı hafifletir, gözün görme duyusunu da kuvvetlendirir” buyurmuştur. Peygamber Efendimizin özellikle tavsiye ettiği bir uygulama olması nedeniyle Tıbbı nebevinin önemli öğelerinden biri olan hacamat insanların ilgisini çekmekte ve yaptırmak isteyenlerin işi bilen ehil hekimleri bulmakta zorlandığı görülmektedir. Hadislerde pazar, pazartesi, salı ve perşembe günleri yapılması ve hicri ayın ikinci yarısındaki tek günlerde yapılması tavsiye edilmektedir. Bu nedenle sağlık için bir sünneti yapmak amacıyla yapılacaksa vaktine ve şartlarına riayet edilerek yaptırılmalıdır. Ancak hastalık durumunda ve tedavi amacıyla yapılacaksa vaktin önemi kalmamaktadır. Sadece hacamatın yapılacağı günlere riayet etmek uygun olabilir. Hacamat yapılacaksa yapılacağı günden önceki gün hayvansal gıda alınmamalıdır. Tuz kullanımını da aza indirmek gerekir. Ayrıca efor gerektiren eylemlerden de kaçınılmalı dinlenmiş bir vücuda yapılmalıdır. Uygulamanın yapıldığı gün de bunlara riayet edilmeli ayrıca sıcak banyo yapılmamalıdır. Süt ve süt ürünleri tüketilmemelidir. İşlem bittikten sonra birkaç saat bir şey yenilmemesi de önemlidir. Hacamat yaptırmaya karar veren mutlaka bir hekime danışmalı ve hacamat yaptırmasına mani bir durumunun olup olmadığı da irdelenmelidir. 60 yaşından büyüklere, adet esnasında, çocuklara, kan hastalığı olanlara uygulanmaz Özellikle İlkbaharda yani Nisan, Mayıs, Haziran aylarında yaptırılan hacamat çok faydalıdır.

Yine Peygamber Aleyhisselam bir Hadis-i Şeriflerinde hacamatçıyı medhederek şöyle buyurmuştur: “Vücuttan kan alan kimse (hacamatçı) ne güzel bir insandır. Çünkü kirli kanı giderir, sırtı hafifletir, gözün görme duyusunu da kuvvetlendirir” buyurmuştur.

www.buhara.org I 35

Büyüteç Yazar Aylin ATMACA

ÇOCUĞA

İBADETLER NASIL

ANLATILMALI VE NASIL

ÖĞRETİLMELİDİR?

ocuklara Allah korkusu ve Allah sevgisinin erken yaşlarda verilmesi gerektiği konusunda hiç kimsenin kuşkusu yoktur. Halk arasındaki tabirle “Ağaç yaşken eğilir” sözünün doğruluğu açıktır. Ancak aileler çocuklarına bu eğitimi verirken bilinçli davranmalı, isabetli hareket etmeli ve doğru yöntemleri benimsemelidir. Pek çok aile çocuklara verilecek din eğitiminin önemli olduğunu düşünür ancak kimi zaman geleneksel yöntemlerle hareket ederek asıl verilmesi gereken eğitimi göz ardı eder. Örneğin çocukları yalnızca Kuran Kurslarına göndererek, Kuran'ın Arapça okunuşunu öğreterek çocuklara yeterli din eğitimini verdiklerini sanırlar. Elbette ki Kuran dilinin öğretilmesi çok faydalıdır. Ancak bu yapılırken mutlaka anlamlarının da öğretilmesi gerekir. Çocukların neyi öğrendiklerini ve neyi yaşadıklarını bilmeleri sağlanmalıdır. Verilmesi gereken en acil eğitimlerden birisi ise imanın oluşması için iman hakikatlerinin anlatılması ve ardından çocuğa ibadet bilincinin aşılanmasıdır. Bunun için yapılması gereken ise öncelikle çocukta imani temelin atılması ve bunun günden güne yapılan telkinlerle sağlamlaştırılmasıdır. Anlatımdaki tekrarlar ve kullanılan telkin metodları aslında Kuran'da da kullanılan bir yöntemdir. Bilindiği gibi Cenab-ı Allah Kuran'da birçok konuyu defalarca anlatarak, tekrarlayarak bizlere telkin etmektedir. Tekrarlar ve telkinler o konunun çok iyi anlaşılmasını ve sağlamlaşmasını sağlar. Bu nedenle çocuklara yapılacak anlatımlarda ikna, telkin ve anlatımların tekrarı son derece önemlidir. Bunun yanı sıra çocuklara karşı kullanılan üslup da büyüklere kullanılan üsluptan farksız olmalıdır. Elbette ki sadelik ve kolaylık prensibi uygulanmalı ancak ciddiyet ve muhatap almak açısından çocuğa, yetişkin bir insanla konuşuluyor hissi verilmelidir. Böylece çocuk kendisine saygı duyulduğunu ve muhatap alındığını hissedecek, o da anlatan kişiye karşı aynı şekilde saygılı ve ciddi yaklaşacaktır. Çocuk ses tonu ve çocuk üslubuyla, çocuklanarak yapılan anlatımlar 36 I BUHARA

kişiye saygı duymasını engelleyecektir. Çocuğa ibadetlerle ilgili konuları anlatırken kalpte gerçek iman oluşmadan yalnızca ibadetlerin anlatılmasının da çocuğu ters yöne itebileceği, daha da kötüsü münafıkane bir yapının gelişmesine sebep olabileceği unutulmamalıdır. Sade ve yalın bir şekilde, samimi bir kalple konunun özü çocuğa anlatılmalıdır. Öncelikle Allah'ın büyüklüğü, gücü, insanlar üzerindeki nimetleri anlatılmalı, çocuğun kalbinde Allah inancı tesis edilmeli, en önemlisi de Allah sevdirilmelidir. Allah'ın evreni ve dünyayı kusursuz bir şekilde var ettiği, bizi ısıtması ve enerji vermesi için Güneş'i yarattığı, evrendeki her şeyi kusursuz bir denge ve uyumla halk ettiği anlatılmalıdır. Evrendeki yıldızların, bulutların, dağların, ırmakların, hayvanların, bitkilerin, var olan her şeyin Allah tarafından yaratıldığı, bütün bu varlıkların insanların faydası için var edildiği, dolayısıyla insanların sahip oldukları her şeyi, bütün güzellikleri, bütün nimetleri Allah'a borçlu oldukları ifade edilerek, bundan dolayı Allah'a minnet duyguları içinde olmaları, teşekkür etmeleri gerektiği ifade edilmelidir. Allah'a teşekkür etmenin ise O'nun emir ve yasaklarına tam uyarak, O'nu hoşnut etmeye çalışarak olacağı belirtilmelidir. “Allah Kendisi'ni tanımamız için bize akletme ve düşünme yeteneklerini vermiştir. Bunun yanı sıra Allah, bize Kendisi'ni tanıtmak ve insanlardan neler istediğini bildirmek için kitaplar yollamıştır. Ayrıca Rabbimiz üstün ahlak özelliklerine sahip peygamberleri, isteklerini insanlara aktarmaları ve onlara örnek olmaları için görevlendirmiştir. Biz, Allah'ın beğenip bize karşılığında ödül vereceği davranışları, beğenmeyip hoşnut olmadığı ve karşılığında ceza vereceği davranışları hep Allah'ın bildirmesiyle öğreniriz. Her insan dünyada yaşadığı olaylarla denemeden geçirilir, karşılaştığı olaylara vereceği tepkiler, bu olaylar karşısında söyleyeceği sözler, zorluklara sabredip

Çocuğa ibadetlerle ilgili konuları anlatırken kalpte gerçek iman oluşmadan yalnızca

ibadetlerin anlatılmasının da çocuğu ters yöne itebileceği, daha da kötüsü münafıkane bir yapının gelişmesine sebep olabileceği unutulmamalıdır. Sade ve yalın bir şekilde, samimi bir kalple konunun özü çocuğa anlatılmalıdır.

Unutulmamalıdır ki Allah korkusu ve Allah sevgisi tam oluşmuş ve yerleşmiş bir çocuk inşaAllah çok sağlam yetişecektir. İbadetlerini yapma konusunda doğal olarak titiz olacak ve kimsenin teşvik ya da takibine gerek kalmadan bunu yapacaktır. Anne baba olmak yalnızca o çocuğu yedirip, içirip, iyi okullarda okutup, meslek sahibi olmasını sağlamak değildir, anne baba olmak çocuğun imanlı bir insan olarak yetişmesi için elinden gelen her şeyi yapmak gibi önemli bir sorumluluğu beraberinde getirir. Bütün bunlara rağmen hidayeti verecek olan yalnızca Allah'tır. Bu nedenle sürekli Allah'a dua ederek çocuğun imanlı bir insan yani hidayet ehli olması istenmelidir.

tepkiler, bu olaylar karşısında söyleyeceği sözler, zorluklara sabredip sabretmeyeceği diğer bir deyişle güzel ahlaklı olup olmayacağı, yani Allah'ın beğendiği ahlakı yaşayıp yaşamayacağı ile imtihan edilir. Bu sınavdaki başarısına göre ölümün ardından sonsuz yaşamında nasıl bir yerde nasıl bir yaşam süreceği belirlenir.” İşte bu gerçeklerin çocuğa yine anlaşılır ve yalın bir dille anlatılması şarttır. Tüm bunlar detaylandırılarak, örneklendirilerek sık sık çocuğa anlatılmalı, dünya hayatının bir imtihan yeri olduğu, insanın bu dünyada gösterdiği davranışlara göre sonsuz hayatında cennete girmeyi hak ettiği ya da cehennemle cezalandırıldığı ifade edilmelidir. Bu konular son derece önemlidir, sık sık anlatılmak suretiyle beynine bu gerçekler yerleştirilmelidir. “Çocuğa Allah korkusu değil Allah sevgisinin verilmesi gerektiğiyle” ilgili görüşlere itibar etmemek gerekir. Zira çocuk hem korkuyu hem sevgiyi öğrenmelidir. Aksi takdirde korku olmadığında Allah'ın emir ve yasaklarına titizlik, ibadetlerde istikrar gibi konularda (Allah korusun) rahat davranabilir. Sonra da yine çocuğun kendi hayatından örneklendirilmeler yapılmalıdır. Çocuğa ibadetlerin nasıl yapılacağı elbette ki anlatılmalı, örneğin namazın nasıl kılınacağı gösterilmeli ve bizzat örnek olunarak öğrenmesi sağlanmalıdır. Fakat sadece bu ibadetleri teknik olarak öğrenmesi yeterli görülmemeli, içinde o ibadete karşı istek uyandırılmalıdır. Eğer Allah'ı çok severse, çok sevdiği Yaratıcısı'nı hoşnut etmek için elinden gelen herşeyi yapacaktır. Bu yüzden her fırsatta Allah'ı sevmesi için örnekli anlatımlar yapılmalı, çocuğun kendi günlük hayatından misaller verilmelidir. Bunun yanı sıra Allah korkusu da en az Allah sevgisi kadar önemli görülmelidir. Bunun için cehennem anlatımları çok önemlidir. Cehennemin nasıl bir yer olduğuna dair gerçekçi tasvirler yapılmalı, hatta yabancı filmlerden kıyamet sahneleri, afet sahneleri tarzında bölümler bizzat seyrettirilerek, cehennemin gözünde canlanması sağlanmalıdır. Korkunun nasıl bir şey olduğunu anlaması sağlanmalı, ama bütün korkulardan arınabilmek için sığınabileceği tek varlığın Allah olduğu bunun için Allah'ın emir ve yasaklarına titiz olması gerektiği, aksi takdirde varlığı kaçınılmaz, sonsuz bir azabın herkes gibi onu da bekleyebileceği ifade edilmelidir. Bunlar yapılırken çocuk ürker, korkar, psikolojisi bozulur diye düşünmek yanlış olur. Korku bir gerçektir, bu yapılırken çocuğun çeşitli varlıklara ya da objelere karşı korku duygusunu yaşaması amaçlanmamakta tam tersine Allah'tan başka hiçbir şeyden korkmaması hedeflenmektedir.

www.buhara.org I 37

Hizmetlerimiz

Halilu'r Rahman Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği olarak bu üç ayımızı da dolu dolu geçirmeye gayret ettik. Allah'ın yardımı, sultanlarımızın maddi manevi tasarrufu, sizlerin de desteğiyle günden güne daha da büyüyerek hizmetlerimize devam etmekteyiz.Bu üç aylık çalışmalarımız ise önümüzdeki mübarek üç aylarda yardıma ihtiyacı olan kardeşlerimize yardım elimizi uzatabilmeye yönelik olmakla birlikte aşevimizi ve derneğimizi ziyarete gelen kardeşlerimize daha rahat imkânlar sunabilmeye yönelik gerçekleşti.

Bursa Halilurrahman Aşevinde yapılan şadırvan Bursa`daki en büyük şadırvan olarak yerini alacaktır. Ziyaretçiler su sesi ile huzur buldukları bir ortama kavuşturulacaktır.

Çankırı Gölez Köyünde Mevlid Kandili Etkinlikler le ve Kurban Kesilerek Kutlandı Efendimizìn (s.a.v) dünyaya teşrifini sevinçle yad ettiğimiz mübarek Mevlid Kandili Çankırı Gölez Köyünde adeta bayram şenliği atmosferinde kurbanlarla kutlandı. Köylüler ve Halilu'r Rahman Derneğinden ekibimiz Efendimizè olan sevgilerini, muhabbetlerini, Allah`ın ve Peygamber Efendimizìn hoşnut olacağı bir ibadet olan kurban kesimi ile gösterdiler. Hizmette yarışan sufi kardeşlerimiz el birliği ile hazırlanan kurban etlerini pişirilmeye hazır hale getirdiler. Bu sıcacık sevgi ve kardeşlik ortamında kesilen kurbanlar ve Mevlid Kandilinin manevi atmosferi ile Asr ı Saadetten tatlı bir esinti hissedildi imanlı gönüllerde. Kesilen kurbanlar ve cömert köy halkının da katkılarıyla pişirilen yemeklere sevgi, muhabbet ve kardeşlik te eklenince yemekler yiyenlerin maddi ve manevi hastalıklarına şifa oldu. Aynı zamanda bu birliktelik neredeyse unutmaya yüztutan birlik beraberlik duygularımızı da sahabenin kardeşlik anlayışında perçinlemiş oldu. Ecdadımızın asil bir geleneği olan köy odasında toplanan köylü kardeşler ve Halilu'r Rahman Derneğinden ekibimiz tatlı sohbetler eşliğinde muhabbetle pişen yemeklerini yedi.

Dünyanın her yerinde olduğu gibi, Bulgaristan'da da Resûlullah âşıkları, Efendiler Efendisi Hz. Peygamber`in(s.a.v) dünyaya teşrifini kutladılar. Bu kutlu günde kalpleri Peygamber Efendimiz (s.a.v) ile birlikte çarpan Bulgaristanlı Müslümanlar kurbanlar keserek, onun sünnetini yaşatarak ona layık ümmet olmaya çalıştılar. Muhabbetle pişen yemekler, hizmet etmek için birbiriyle yarışan kardeşlerin mütebessim yüzleriyle hanımlara ve beylere ikram edildi. Sıcacık kalplerle yenen sıcacık yemeklerden sonra, sıra ruhların da doyurulmasına geldi ve Bir Sufi kardeşimiz gecenin önemini belirten bir sohbetle dinleyenlere Efendimiz`i (s.a.v) anlattı. Her dilden dökülen salâvatlarla gece ihya edildi, ta ki sabahın ilk ışıklarına kadar… Sohbetten sonra hanımlar da kendi aralarında ilahiler söyleyip bu kutlu gecede kutlu Peygamberi (s.a.v) yad etti.

“İki günü bir olan ziyandadır”(H.Şerif) “Halka hizmet etmek, Hak'ka hizmet etmektir”

40 I BUHARA

Bursa Halilu'r Rahman Aşevi bahçesine çam ağaçları dikilerek kompleksin bahçesine özel bir sulama sistemi kuruldu. Böylece gönle hitap eden Halilu'r Rahman Derneği, rengârenk çiçeklerle süslü bahçesiyle gözlere de hitap ediyor.

www.buhara.org I 41

Bize Ulaşabileceğiniz Tel No.ları

Mrk.: Sakarya Mahallesi Ortaçeşme Sokak No:8/A Demirtaş - Osmangazi / BURSA Şube: Sakarya Mahallesi Atatürk Caddesi No:29 Demirtaş - Osmangazi / BURSA

Kirada Oturan Tüm Kiracıları Ev Sahibi Yapmaya ÜRGÜN İnşaat Ltd.Şti. olarak Kararlıyız. Dairelerin Özelliklerini öğrenmek isteyen tüm hemşerilerimizi aşağıdaki adrese bekliyoruz.

KAMPANYAMIZA TÜM HEMŞERİLERİMİZİ BEKLİYORUZ.

70 AY VADELİ DAİRELERİMİZ

KİRA ÖDER gibi EV SAHİBİ YAPIYORUZ.

FAİZSİZ, KREDİSİZ,SABİT ÖDEMELİ DAİRELER

İNŞAAT TAAH.SAN. ve TİC.LTD.ŞTİ.

0224 262 51 04 - 0533 388 56 65 0533 342 77 51

AKTARINIZ

Sıcak çerez Kuruyemiş Çay çeşitleri Bitkisel yağ çeşitleri

bize ulaşabilirsiniz !

0.539. 615 23 94 'ten

Toptan ve perakende siparişleriniz şeriniz için için

* Bitkisel zayıflama kapsülleri * Şifalı bitkiler

* Baharat çeşitleri * Doğal pekmez çeşitleri * Biber-patlıcan kurusu

* Performans arttırıcı bitkisel ürünler

* * * *

** T a z e k a h v e ç e k i l i r

Hizmetinizde

YUNUSELİ MAHALLE MUHTARLIĞININ YANIBAŞINDA

Baharat-Kuruyemiş ŞİFALI ÜRÜNLER

ŞİFABABA

Şifalı bitkisel ürünler

K a m p a n y a

Himalaya tuzu

K a m p a n y a

”

Tasavvuf Dergisi

www.buhara.org

BUHARA Aşkın Başladığı Yer

Dergimiz Abonelik için www.buhara.org Emre MOL yayinyonetmeni@buhara.org 0539 615 23 94

Avrupa Abone Sorumlusu Serkan KOLDERE abonnement@buhara.org 01632104545-015147023318

İsmail BAYRAK ismailbayrak78@gmail.com 0532 3500773 bize ulaşabilirsiniz

Şeyh Ahmed Yasin El-Buhari El-Bursevi Hz.nin Gönülleri Feth Eden Eseri

90 TL Kargo Dahil