Artemis Quartet
13|14
23.09.2013 Kwartet 1/6
Een coproductie met
Praktisch 20u15 start concert | concertzaal 21u00 pauze 22u15 vermoedelijk einde concert
Dit concert wordt opgenomen door Klara en uitgezonden op
15 oktober 2013 in het programma ‘Klara live’ (20u).
Handelsbeurs Concertzaal & Gent Festival van Vlaanderen Gent Festival van Vlaanderen en Handelsbeurs Concertzaal presenteren aan de start van het culturele seizoen enkele bijzondere concerten. In deze jarenlange samenwerking staan kwaliteit en verrassing centraal. Met jazz en Noorse folksongs zorgden Jeroen Van Herzeele en het Noorse Trio Mediaeval tijdens OdeGand (14.09) voor een frisse aftrap van het nieuwe culturele jaar. Daarnaast resulteert de gezamenlijke ambitie om zo veel mogelijk mensen warm te maken voor klassieke muziek in twee middagconcerten. Twee donderdagmiddagen op rij wordt de concertzaal van de Handelsbeurs omgetoverd tot een muzikale oase. In een ontspannen sfeer kan je van dichtbij luisteren naar het Servische pianoduo Lidja & Sanja Bizjak (19.09) en celliste Camille Thomas (26.09). Tijdens de avondconcerten kunnen kamermuziekliefhebbers van het eerste uur hun hartje ophalen aan meeslepende uitvoeringen door contra-alt Sara Mingardo (18.09) en het Artemis Quartet (23.09), wereldtop in de lieden strijkkwartetwereld. Handelsbeurs en Gent Festival wensen u een onvergetelijke concertervaring toe! Pralines voor de artiesten worden geschonken door Patisserie & Chocolaterie Joost Arijs. www.joostarijs.be
Programma F. MENDELSSOHN (1797-1828) Strijkkwartet nr. 3 in D opus 44 nr. 1 Molto allegro vivace Menuetto: Un poco Allegretto Andante espressivo ma con moto Presto con brio
J.S. BACH (1685-1750) / A. PIAZZOLLA (1921-1992) ‘Fuga del Angel’ (Preludes, fuga’s en tango’s uit ‘Die Kunst der Fuge’, ‘Das Wohltemperierte Klavier’ en ‘Suite del Angel’ – voor strijkkwartet bewerkt door F. Weigle, E. Runge und J. Ammon) Bach: uit Die Kunst der Fuge BWV 1080, Contrapunctus I Piazzolla: Tango del Angel, introduzione - tempo di tango nostalgico Bach: uit Das Wohltemperierte Klavier I BWV 855, Prelude in e (eerste deel) Piazzolla: Muerte del Angel I , Fuge - movido Bach: uit Das Wohltemperierte Klavier I BWV 862, Prelude in As (naar A getransponeerd) Piazzolla: Milonga del Angel, lento - tristemente Bach: uit Das Wohltemperierte Klavier I BWV 857, Fuga in f Piazzolla: Muerte del Angel II, Fuge – movido
PAUZE F. SCHUBERT (1797-1828) Strijkkwartet nr. 15 in G, D 887
Allegro molto moderato Andante un poco moto Scherzo: Allegro vivace with trio: Allegretto Allegro assai
Artemis Quartet Vineta Sareika & Gregor Sigl | viool Friedemann Weigle | altviool Eckart Runge | cello
23.09.2013 | Artemis Quartet
Eenheid door contrast Door Hildegart Maertens
‘Life depends on science, but the arts make it worth living.’ Onder dat motto lanceerde arts, filosoof en professor John Martin in 2011 een campagne die Britse universiteiten moest sensibiliseren voor het gevaar van oogkleppen. Hoe meer grip de wetenschap krijgt op de wetmatigheden die het dagelijkse bestaan domineren, hoe minder de mens op fantasie moet terugvallen om met de grote vragen des levens om te kunnen, zo lijkt het. Betekent die vaststelling dat de rol van de kunst in de 21e eeuw is uitgespeeld? Gent Festival van Vlaanderen gelooft van niet en benadert haar publiek deze editie vanuit vier overkoepelende filosofisch-wetenschappelijke pijlers die samen de grote krachten van een bestaan opbouwen: amor, allegorie, animo en acme. Dynamiek, geestdrift, extase, ofte… animo: het zijn waarschijnlijk nog altijd begrippen die mensen niet automatisch linken aan de wereld van de klassieke muziek. Nochtans behoort de starre uitvoeringspraktijk al lang tot de verleden tijd: inmiddels pronken zowat alle grote labels met sterren die qua uitstraling en geste niet moeten onderdoen voor hun equivalenten binnen de popindustrie. Het gedweep met de sympathieke snoet van een Lang Lang of de sprankelende looks van Hélène Grimaud getuigt al eens van oppervlakkigheid, maar tussen namen
van een dergelijk kaliber lopen ook musici rond die de wereld hebben veroverd zonder concessies te doen aan hun artistieke integriteit. Het Artemis Quartet behoort zonder twijfel tot die paar internationale kwartetten wier status niet stuk te krijgen is, ondanks een discografie gespeend van een hang naar publieksvriendelijke excentriciteit. Op Brahms, Schumann, Janáček, Dvořák, Schönberg, Strauss, Schubert en Ligeti liet dit kwartet inmiddels zijn gloeiend hete snaren los. Onsterfelijk werd het kwartet echter met een integrale opname van de Beethovenkwartetten: gespeeld met een intensiteit en een concentrerend vermogen dat zelfs de Beethovenkenner deed duizelen. Radicaal maar loepzuiver, brutaal doch nooit onzedelijk: deze telgen van het onvolprezen Alban Berg Quartett spelen het repertoire op het scherp van een avond na avond gewette snee. Toch reikt de interesse van het Artemis Quartet verder dan louter de canon. Vanzelfsprekend is klassieke muziek voor een kwartet dat het repertoire als het ware probeert opnieuw uit te vinden een actuele aangelegenheid. Cellist en stichtend lid Eckart Runge gaat dan ook expliciet op zoek naar verhalen die nog niet verteld zijn, naar ontroering die het publiek nog niet kent of op een verkeerde manier denkt te kennen. Het al-
bum onder de titel ‘The Piazzolla Project’, dat het Artemis Quartet in 2009 tussen twee delen van haar Beethovencyclus uitbracht, was een niet mis te verstane kritiek op het vastgeroeste patroon waarin andere gereputeerde kwartetten op heden lijken vastgeroest. Runge is van mening dat het compositorisch vernuft van de Argentijnse tangolegende al te vaak verdrinkt in de clichés van de sensuele gevoelens die de muziek opwekt. Door Piazzolla rechtstreeks tegenover fuga’s van Bach te plaatsen, wil het kwartet enerzijds de lijn van rigoureuze componeertechnieken doortrekken en anderzijds de illusie doorprikken dat Bachs partituren eerder mathematisch dan emotioneel zouden prikkelen. Aan dat spel met contrasten voegt het Artemis Quartet bovendien Schuberts
laatste kwartet toe. Een uitgerafeld openingsthema vormt het fundament van een sterk ritmisch gedreven openingsdeel – melancholisch en diabolisch tegelijk. In het afsluitende allegro assai werkt Schubert diezelfde kiem met eerder optimistische levenslust uit, terwijl het tussenliggende andante un poco moto de emoties ver onder het vriespunt doet dalen. Het lichte scherzo verwijst bovendien vooruit naar de gewiekste geest van Mendelssohn, wiens derde strijkkwartet (opus 44, nr. 1) het programma vervolledigt. Misschien getuigend van een meer geringe driftmatigheid maar daarom niet minder geanimeerd, belooft ook dit werk baat te hebben bij de bezielde kracht waarmee de leden van het Artemis Quartet hun snaren teisteren. Kortom een concert dat het, met deze uitvoerders, onmogelijk aan temperament kan ontbreken.
Cellist Eckart Runge van het Artemis Quartet over de muziek van Bach en Piazzolla When we were asked to bring back into the repertoire our arrangement recorded in 2009 for the Virgin/EMI label of Piazzolla’s ‘Suite del Angel’, the idea appealed to us to add a new element to the arrangement: something that would fit as well into our repertoire plan for the season (music by and related to Mendelssohn) as it would suit the music of Piazzolee itself. So we decided to venture an unusual juxtaposition by putting together Piazzola’s ‘Suite del Angel’ with pieces from the ‘Well-tempered Clavier’ as well as ‘The Art of the Fugue.’ What seems at first like a great contradiction actually contains unforeseen connections and allows each piece to emerge in a new light. As a young man, Piazzolla was already one of the best-known tango musicians in his country, when he began to nurture the desire to become a classical composer. He studied composition at the conservatory in Buenos Aires with his renowned compatriot Alberto Ginastero. The latter introduced his student to J.S. Bach, whose contrapuntal style fascinated Piazzolla. He saw that this technique of allowing multiple voices to move along on an equal footing next to one another (in contrast to a melody accompanied by chords) intensified the concentration of expression, analogous to the dance of tango in which two partners interact.
Along with harmonic influences from jazz and the rhythmic esprit of tango, the compositional technique of counterpoint became an essential stylistic element of the musical language Piazzolla created in ‘Tango Nuevo.’ Three centuries earlier, Bach, on the other hand, brought about not only the blossoming of a strict form of counterpoint. He was influenced across the breadth of his work by popular musical forms as well, particularly by their rhythmic patterns, sublimating in his suites, for instance, dances of the time such as the bourée, gavotte, and sarabande in addition to art music. The juxtaposition of both composers gives us a chance to hear the way that tango in contrast to the common cliché of an unrestrained music of boundless passion and abandon – actually generates its intensity through austerity. And the music of Bach is likewise, despite persistent prejudicial notions about it, not only piously intellectual but in fact permeated by sensual, earthbound energy. Thus, in the ‘Fuga del Angel’ we have the opportunity to break old listening habits and hear music that we thought we knew, as if for the first time.
Biografie Het Artemis Quartet, genoemd naar de godin van de jacht, wordt beschouwd als een van de meest vooraanstaande strijkkwartetten van het moment. Het werd opgericht in 1989 in Lßbeck en is gevestigd in Berlijn. Mentoren waren onder meer Walter Levin, het Alban Berg Quartet en het Juilliard String Quartet. De eerste prijs op de ARD Muziekwedstrijd in 1996 effende het pad naar een internationale carrière.
Van de oorspronkelijke leden blijft enkel nog cellist Eckart Runge over. Na twaalf jaar dienst verliet violiste Natalia Prishepenko in 2012 het kwartet. De Letse violiste Vineta Sareika is nu primarius. De integrale opnames die het kwartet maakte van de strijkkwartetten van Schubert en Beethoven zijn intussen referenties geworden.
Binnenkort in de Handelsbeurs: Fauré Quartett G. Mahler, L. van Beethoven, R. Strauss woe 13.11.2013
Foyer Matinee Nieuwe concertreeks
Ictus & Jean Paul Van Bendegem (za 26.10)
Elke derde zondag van de maand kan je in de foyer van de Handelsbeurs genieten van een aperitiefconcert met jazz, wereldmuziek of klassieke muziek. Ideaal voor wie na de bloemenmarkt nog een muzikaal uitstapje wil maken op de Kouter. Pianist Tom Van der Schueren bijt de spits af op zondag 21 okt. De concerten starten om 11u. Ticketprijs is 10€ (incl aperitief).
Een ‘godsgeschenk’ noemt hij het zelf. De lezing die Jean Paul Van Bendegem mag geven bij het futuristische Ballet Mécanique (1924) van George Antheil, uitgevoerd door het Ictus Ensemble. Lees meer over Van Bendegems liefde voor dada en avantgardemuziek in het nieuwe Handelsbeurs Magazine (sep 2013).
Tekst Hildegart Maertens & Eckart Runge | Foto Fauré Quartett E. Ottermans Coördinatie programmaboekje Handelsbeurs Concertzaal | V.U. Stefaan D’haeze © Handelsbeurs Concertzaal, Kouter 29, 9000 Gent