Met een viool naar de bodem van de / Annemarie Peeters
12
‘Elke dag Tsjaikovski oefenen? Niks voor mij.’ Violist Bjarte Eike van muziekgroep Barokk solistene houdt niet van de gebaande paden. Hij groef diep in de barokmuziek, mixt Noorse folk met jazz en zette met zijn legendarische Alehouse Sessions al heel wat cafés op stelten. Een gesprek over de wereld van de weemoed en de donkere zijde van zijn ziel.
‘Melancholie lucht op, net zoals een lange huilbui je kan opluchten.’
Bekendste barokviolist van Noorwegen klapt uit de biecht In de Handelsbeurs speelt Eike in het huiselijke kader van Club Barok. Van het 17de-eeuwse barokke Engeland naar de Noorse steppe van vandaag. Hij belooft een persoonlijk dwaalspoor waar je als luisteraar alleen maar beter van kan wor den. Want ‘we hebben melancholie nodig.’
Wat betekent melancholie dan voor jou? BJARTE: ‘Melancholie is zeker niet alleen maar negatief. Ik voel melancholie vaak als ik iets moet ‘verteren’, een nare gebeurte nis of een vervelende boodschap of zoiets. Dan probeer ik dat gevoel niet te snel weg te drukken of op te lossen, maar te gebrui ken als iets creatiefs: muziek wordt dan een middel om langer in die state of mind te blijven. Melancholie lucht op, net zoals een lange huilbui je kan opluchten.’ ‘Het is belangrijk om in contact te blijven met die donkere zijde van onszelf: verdriet dat er altijd is, of het gevoel nooit aan alle verwachtingen te kunnen voldoen. In plaats van ertegen te vechten, probeer ik het te omarmen. En die omarming noem ik dan melancholie. Niet makkelijk in een tijd waarin iedereen om ter hardst rondrent van de ene job naar de andere.’ Hoe maak je daar muziek van? BJARTE: ‘Ik ben een heel extraverte muzi kant, ik speel graag snel en ik hou van een goede grap op het podium. Toch waren het door de jaren heen telkens de trieste
melodieën die het meeste indruk op me maakten. Dat zette me aan het denken. Ik begon de titels van al die droevige num mers in een zwart schriftje te noteren en na een tijdje had ik een behoorlijke lijst verzameld met muziek uit verschillende landen en tijdperken. Toen bracht ik enkele bevriende muzikanten ervoor bijeen in een oud schooltje in een bos, zonder internet, zonder telefoon. We voerden lange gesprekken over melancho lie en improviseerden samen. We kwamen tot een vrije vorm van klassieke muziek. Het deed deugd om even een stap terug te zetten uit de hectiek van onze levens.’
Je muziek voelt ook heel authentiek aan. BJARTE: ‘Het moest een persoonlijk ver haal worden. Vergelijk het met literatuur: jarenlang waren persoonlijke verhalen over onze eigen levens not done. Maar nu zie je dat een schrijver als Karl Ove Knausgård wereldwijd geapprecieerd wordt om de eerlijkheid waarmee hij zijn eigen leven beschrijft. Met die authentieke eerlijkheid wil ik ook musiceren.’ Je gaat vaak op zoek naar nieuwe vormen voor klassieke muziek. Waarom? Wat mis je in de wereld van de klassiek? BJARTE: ‘Ik heb geen probleem met de muziek an sich. Maar ik heb wel een groot probleem met alles wat geïnstitutionaliseerd raakt. Kijk alleen al naar de symfonische
‘Toch waren het door de jaren heen telkens de trieste melodieën die het meeste indruk op me maakten. Dat zette me aan het denken.’
e ziel
13
orkesten: elk orkest overal ter wereld draagt precies dezelfde kledij, heeft dezelfde hiërarchie en omgangsregels, stemt zijn instrumenten op precies dezelfde manier, speelt telkens hetzelfde soort programma met eerst een ouverture, dan een concerto en dan een symfonie. Maar al die regels en rituelen hebben niets met de muziek zelf te maken hebben.’
Bjarte Eike © Helge Norbakken
En dus speel je in cafés? BJARTE: ‘Als wij muziek uit de Britse pubs van de 17de eeuw spelen, hoe geloofwaardig is het dan om in een strak zwart pak op het podium van een gigantische concertzaal te gaan zitten? Zo zijn we in cafés beland en op openluchtfestivals. Eén keer stonden we zelfs in een motorclub: op het einde van het concert stonden de gasten op tafel te dansen ( lacht).’ ‘Voor The image of melancholy gaan we natuurlijk op zoek naar een meer intro verte sfeer en setting. Het zou fijn zijn als het publiek helemaal om ons heen kan zit ten. Dan kunnen we samen de melancholie omarmen.’
Club Barok In de 17de en 18de eeuw schreef men kamermuziek ter gelegenheid van bals, diners en officiële bezoeken aan het hof. Club Barok keert met een reeks concerten terug naar dat intieme kader met kaarslicht, iets te drinken en ongenummerde stoelen en tafeltjes. Toemaatje: de Belgische jazzsaxofonist Robin Verheyen met een project geïnspireerd op Das Musikalische Opfer van Bach. D I 25.1 0.1 6
Barokksolistene D O 1 9.0 1.1 7
D I 25.1 0.1 6
Robin Verheyen
Barokksolistene: ‘The Image of Melancholy’ Berit Opheim (sopraan), Bjarte Eike (viool & artistieke leiding), Milos Valent (viool), Per Buhre (altviool), Mime Brinkmann (cello), Judith-Maria Blomsterberg (cello), Hans Knut Sveen (orgel, klavecimbel), NN (luit)
V R 1 7.0 2.1 7
Valentin Tournet W O 0 8.0 3.1 7 Bjarte Eike © Stefan Schweiger
Holland Baroque