magazine Handelsbeurs
n°5 • SeP — deC 13 • JG 2013
BELGIË - BELGIQUE P.B.-P.P. 9099 GENT X 3/136
Samen luisteren Column |
I
Christophe Van Gerrewey
n het vorige magazine zeggen de programmatoren van de Handelsbeurs dat ze muren en tussenschotten tussen muziekgenres willen slopen. Muren, schotten: de beeldspraak is letterlijk. Muziek is immers meer dan geluid – zeker als het om opvoeringen in een concertzaal gaat. Elk genre installeert relaties tussen de toeschouwers. Een muziekconcert is een middel om een groep mensen vreedzaam, betekenisvol maar kortstondig bij elkaar te houden. De muziekgeschiedenis heeft zich op vele vlakken in stijgende lijn ontwikkeld: een hoger volume en een groter publiek (dankzij de elektriciteit); toegenomen informaliteit, met steeds meer (lichamelijke) contacten, aan minder regels gebonden. Zelfs een dove liefhebber van klassieke muziek kijkt raar op bij de sfeer van jazzconcerten, terwijl een rockliefhebber niet gediend is van de veelvuldig nagestreefde intimiteit die dj-sets kenmerkt. Een ding is constant gebleven: tijdens een concert beleven mensen geïntensiveerd hoe ze met elkaar wensen om te gaan, wat ze aan elkaar hebben, en welke talen daarbij nodig zijn. Het wordt spannend als die verwachtingen doorbroken worden. Deze zomer op Gent Jazz had John Zorn bijvoorbeeld Mike Patton meegebracht, ooit zanger van de ‘alternatieve metalband’ Faith No More. En Patton bracht zijn eigen publiek mee: gespierde jongemannen, die liever rechtop staan (vooraan), graag roepen, en meer bewegen dan enkel een knikkend hoofd. Werden ook hier muren gesloopt? De meerderheid won, en John Zorn moest ingrijpen: zitten en zwijgen, of anders vertrekken! Samen luisteren is een repetitie voor het samenleven.
© K. bROOS
Christophe Van Gerrewey is auteur. De Bezige Bij Antwerpen publiceerde de romans ‘Op de hoogte’ (2012) en ‘Trein met vertraging’ (2013). Hij werkt ook aan de Vakgroep Architectuur van de Universiteit Gent.
Take a look inside Benieuwd naar onze concertzaal, foyer en Brasserie Ha’? Scan deze QR-code en ontdek de Handelsbeurs via een virtuele rondleiding.
dit magazine thuis ontvangen? Het Handelsbeurs Magazine brengt je interviews, concerttips en muzieknieuws. Dit tijdschrift verschijnt twee keer per jaar: in februari en in september. Wil je het graag thuis ontvangen? Mail dan je naam en adres naar: magazine@ handelsbeurs.be
DE 5 MUzIEKTIPS VAN
LIES STEPPE
Klara-presentatrice Lies Steppe, van onder meer het onnavolgbare programma Laika, is gastvrouw op de volgende Kraakpand-avond. Met haar onfeilbare muziekkennis geeft ze hier enkele gouden tips. De zachte stem mag u er bij denken.
1 Charles Lloyd
“Heerlijke herinneringen aan zijn concert op Jazz Middelheim met Jason Moran, Reuben Rogers en Eric Harland. Schijnbaar moeiteloos, zonder overdreven show en altijd ten dienste van de muziek. Lloyd nam onlangs een album op met zijn pianist Jason Moran, waarop hij een suite brengt voor zijn betovergrootmoeder en troost wil brengen voor de vreselijke dingen die haar zijn overkomen. Hagar’s Song is een plaat van schoonheid en troost.”
2 Bob marley
“Ik hou heel erg van zijn stem en de intensiteit ervan. En vooral van zijn hele oude opnames, zoals ‘Simmer Down’, de eerste opname met de Wailers in 1963. De eerste cd van de verzamelbox Songs of Freedom is echt steengoed. De documentairefilm Marley is ook een aanrader.”
3 William Basinski
“Hij was een van onze gasten tijdens ‘An Evening with Laika’. Het is een heel charmante man, mét boa, hoed en handschoenen. Hij maakt muziek met ‘tapeloops’ – hoe krakkemikkiger hoe liever. Dit jaar verscheen ‘Nocturnes’, maar zijn bekendste werk heet ‘The Disintegration Loops’. Toen hij oude tapes wilde digitaliseren werd een deel van de muziek gewist; wat overbleef is muziek waar de tijd een wezenlijk onderdeel van is.”
4 Julianna Barwick
“De zangeres bewerkt haar eigen zang met allerlei electronica. Haar nieuwe plaat heet Nepenthe, maar ook haar samenwerking met Ikue Mori op RVNG INTL is mooi. Die hele ‘FRKWYS’-reeks is trouwens super.”
5 Julius eastman
“Minimal componist, zwart, homoseksueel, verslaafde; New York in de jaren 70. Eastmans muziek is puur en bulkt van de kracht, met een rauwheid die je eerder in de freejazz zou gaan zoeken. Zijn ‘Stay On It’ is prachtig. Een recentere uitgave is de pianomuziek van Eastman bij Jace Clayton in The Julius Eastman Memory Depot.”
Colofon: Handelsbeurs Magazine is een uitgave van Noordstarfonds vzw, de culturele stichting van Baloise Insurance. | Contact: magazine@handelsbeurs.be | Schreven mee aan dit nummer: Jeroen Struys, Guy Peters, Christophe Van Gerrewey, Lies Steppe, Jan Hoozee, Liesbeth De Voogdt, Wim Wabbes, Claire Van Trimpont | Eindredactie: Jeroen Struys & Claire Van Trimpont | Vormgeving: Herman Houbrechts & Tom Hautekiet | Druk: Druk in de Weer | Met de steun van de Vlaamse Overheid, Provincie Oost-Vlaanderen, Stad Gent, Radio 1, Cobra.be, De Standaard, Knack(Focus), Acht en Zonemagazines. | V.U.: Stefaan D’haeze, Kouter 29, 9000 Gent | Disclaimer: Dit magazine werd afgesloten voor druk op 3/09/2013. De uitgever is niet aansprakelijk voor foute, onvolledige of gedateerde informatie. | Privacy: Ontvang je dit magazine via de post, dan bewaren we gegevens in onze database om onze service te optimaliseren en je op de hoogte te brengen van eventuele wijzigingen in het programma. Het beheer van deze gegevens gebeurt conform de wet van 8.12.1992 inzake de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en de wet van 11.12.1998 inzake de verwerking van persoonsgegevens. Voor inzage, verwijdering of verbetering van je persoonlijke gegevens, kan u ons contacteren op privacy@handelsbeurs.be.
in dit nummer o.a.
4
Het derde album van Flying Horseman, maar het vierde voor Bert Dockx. Voel de Afrikaanse zon.
15
Hoe kan je als niet-Spanjaard flamenco omarmen? Myrddin De Cauter geeft tips.
KRAAKPAND ONTVANGT IN EIGEN LAND. OPGEPAST, DE SCANDINAVEN KOMEN DAAU hoeven we u nauwelijks voor te stellen, maar we confronteren de Anarchisten graag met enkele duistere Denen en nukkige Noren. Bent u klaar om de begane paden te verlaten?
K 13
16
Wat doet een jazztrio op een kippenboerderij? Too Noisy Fish gaat straight to tape.
Oude muziek meets jazz, barok, folk en pop. Ontdek de invloed van oude muziek op eigentijdse muzikanten.
Wie is… INNE EYSERMANS?
I. EYSERMANS © K. KEPPENS
een weemoedig liedje geïnspireerd op de liefdesbrieven die haar overgrootouders elkaar in de Tweede Wereldoorlog schreven. Inne Eysermans heeft een stem om te koesteren. Haar klank is puur met zachte, gereserveerde vocalen. Ze dartelt met sfeer, brengt breekbaarheid die staat als een huis. Met Amatorski is ze retro en hip tegelijk. Minimaal, melancholisch en rustgevend. Kortom, perfecte dream pop uit Gent.
I
nne Eysermans knutselt op haar eentje nummers in elkaar op haar laptop, tot ze in 2008 start met Amatorski. Hiervoor trommelt ze vier medestudenten en ex-studenten van de afdeling Jazz en Lichte Muziek van het Gentse conservatorium op. Twee jaar later wint ze Humo’s Rock Rally met Come Home,
In hun nieuwe project ‘Deleting Borders’ tast Amatorski de grenzen van het internet af. Maak je eigen muziekcompositie en jam mee met de band via deletingborders.com. Beluister Amatorski op www. myspace.com/amatorski1. Do 10.10.2013 — Amatorski ‘Deleting Borders’
raakpand stelt elke keer opnieuw een bijzondere mix van vier muzikale acts voor. De eerstvolgende editie staat een jong Noors jazztrio Moskus op het programma, naast het alom geprezen DAAU en de Deense popband The Unusual History of Ether. De vierde groep blijft nog even een verrassing. Geen Jef Neve als presentator deze keer, maar wel een verwante van hem: Lies Steppe, de vroegere partner in crime bij Neve en de stem van ‘Laika’, een van de meest boeiende radioprogramma’s op Klara. The Unusual History of Ether is een groep waarin de Ierse songwriter Rebecca Collins en haar Deense vriend gitarist Mikkel Ploug het voortouw nemen. De groep stelt haar debuut-album Distant Age voor, met goeie songs en nogal duister aanvoelende teksten (“Mummy there is a monster in me/nobody wants to play with me”). Collins heeft een mooie stem en haar drie muzikanten zijn klasbakken. Voor fans van Beach House. DAAU (die Anarchistische Abendunterhaltung) heeft na het fel bejubelde Shepard’s Dream (2010) eindelijk een nieuwe plaat uit: Seven Definitions. Het instrumentarium van DAAU spreekt tot de verbeelding en de groep laat geen mogelijkheden onbenut. Wij hebben al wat nummers van de nieuwe plaat gehoord, en die klonken bijzonder overtuigend. Als je daarbij neemt dat DAAU vooral een straffe live-reputatie heeft, dan kan het niet meer stuk. Moskus ten slotte is een jong Noors pianotrio dat recent heel veel bijval kreeg. Ze speelden op een aantal prestigieuze jazzfestivals, wat niet onopgemerkt voorbij ging. In interviews vertelt het trio dat ze de melk hebben gehaald bij Carla en Paul Bley, kerkmuziek, postrock en Franse pannenkoeken. De pianiste en de drummer hebben een verleden als rockmuzikanten bij een aantal undergroundbands in Noorwegen, en dat levert een muzikale reikwijdte op. Hun eerste plaat Salmesykkel werd ook in de buitenlandse media heel lovend onthaald. Mmm, welke synergiën zouden ontstaan mochten we hen tijdens Kraakpand verleiden tot Belgian waffles? Za 5.10.13 — Kraakpand Line-up: DAAU, Moskus, The Unusual History of Ether, e.a. Volgende editie op vr 22.11.13
3
Bert Dockx: eenzaat met ‘Aanvaard engagement de wereld niet zoals die is’ © I. kinnet
6
Het gaat snel voor Bert Dockx. Vorig seizoen stond hij in de Handelsbeurs met Dans Dans en als gitarist bij Score Man; dit keer is hij van de partij met Flying Horseman. Een gedreven man die, in weerwil van zijn donkere muziek, steeds meer naar de wereld rondom zich kijkt. Guy Peters
A
mper bij Dockx over de vloer of de platenspeler staat aan om kersverse ontdekkingen (Holden) en recente favorieten (de Malinese Nahawa Doumbia) naadloos aan elkaar te koppelen. Vervolgens blijkt dat die West-Afrikaanse invloed ook hoorbaar is op City/ Same City, het dubbelabum dat Flying Horseman op 7 november voorstelt in de Handelsbeurs. Het derde album van Flying Horseman is zowaar het vierde album van Bert Dockx in twee jaar tijd. Maar er is veel veranderd: de Afrikaanse zon is in de nachtmuziek van Flying Horseman geslopen. “Ik ben blij dat je dat zegt. Toen we eraan werkten was ik wat bang dat mensen ervan zouden schrikken, maar op optredens blijkt het voor velen een logische uitbreiding van ons geluid. Dat is natuurlijk ook een compliment, want het betekent dat er een constante is die bepalender is voor onze identiteit dan de nieuwe invloeden.”
‘Ik had een heel zwart wereldbeeld, het gevoel dat ik op een zinkend schip woonde’ Waar komt die wending vandaan? “Toen ik de band vertelde dat ik veel naar Afrikaanse muziek aan het luisteren was, begonnen we van daaruit te improviseren. En plots ging het als vanzelf, het was alsof iedereen in de band een maand lang naar diezelfde muziek had zitten luisteren. Door de songs, die soms niet meer dan ruwe schetsen waren, veel sneller samen te gaan spelen, is dit veel meer een echte
groepsplaat geworden dan Wild Eyes of Twist.” Had je van meet af aan een thema of concept voor ogen? “De titel City/Same City was er al snel. Er was een vaag idee voor een tekst, maar die wilde maar niet vlotten. Na de bekendmaking van de recentste verkiezingsuitslagen ben ik er opnieuw mee aan de slag gegaan. Er is geen expliciet verband, maar samen met een droom die ik had, was het wel een soort katalysator.” “Eigenlijk zijn er twee radicaal verschillende inspiratiebronnen voor de plaat. De teksten van Flying Horseman hebben dat altijd gehad: er zijn introspectieve songs, maar ook meer naar de buitenwereld gerichte. Zo sta ik ook in het leven. Ik ben nog altijd een eenzaat, maar er is ook het geëngageerde, de interesse voor het sociale, de politiek. Dat is vooral de laatste jaren alleen maar sterker geworden. Ik heb meer de goesting om naar buiten te komen als mens. De nieuwe plaat komt vanuit een drang om te spreken over de buitenwereld en onze relaties met elkaar.” En die andere inspiratiebron dan? De persoonlijke? “Een onbeantwoorde verliefdheid, zoals ik die nog nooit had meegemaakt. Ik werd er echt compleet door onderuitgehaald. Ik verzette me ertegen om erover te schrijven, maar het was te sterk. Je voelt dat wel duidelijk op de plaat – de titel, hoes en de eerste twee songs zitten heel sterk in dat geëngageerde aspect, en daarna komen de songs van de andere kant of worden er links gelegd tussen de twee.” Waar komt dat engagement vandaan? “Ik heb altijd de neiging gehad
om bezig te zijn met de wereld rondom mij. Thuis werd me geleerd om de wereld niet te aanvaarden zoals die is, maar om erover na te denken, en jezelf te zien in relatie tot de maatschappij. Vroeger dacht ik dat alles in een neerwaartse spiraal zat. Ik voelde me slecht als tiener en had een heel zwart wereldbeeld, het gevoel dat ik op een zinkend schip woonde. De basis was misantropie, maar dat is radicaal veranderd. Ik ben op een andere manier gaan denken, ben gaandeweg gaan beseffen dat zo redeneren net een deel van het probleem is.” Ben je ook politiek actief? “Nee, maar ik ben wel eindeloos gefascineerd door de systemen die vaak onopgemerkt onze maatschappij bepalen. Zo ben ik nu intensief in het werk van Adam Curtis gedoken, een documentairemaker die onder meer voor de BBC een reeks films heeft gemaakt. Ik voel gewoon dat zijn analyses kloppen. Eigenlijk zijn het meer polemieken, in een intrigerende visuele stijl. Hij heeft het over ecologie, genetica, internet, de vrije markt, het failliet van de klassieke ideologieën, de uitholling van het begrip ‘vrijheid’. En hoe we als burgers genoegen nemen met een verarmde monocultuur.” Is het niet de plicht van de politiek om de lat weer wat hoger te leggen? “Geen enkele politicus zal het luidop toegeven, maar dat is de plicht van iedereen. En zeker als je een invloedrijke functie hebt. We nestelen ons nog te vaak in
een comfortabele, maar weinig waardevolle zone waarin alles stagneert. Ook in de media zie je die nivellering. ‘We geven de mensen wat ze willen’, zeggen ze dan.”
‘Zo’n onbeantwoorde verliefdheid had ik nog nooit meegemaakt. Ik werd er compleet door onderuitgehaald’ Je kan maar geprikkeld worden als je ertoe wordt aangezet? “Natuurlijk. Je mag onder geen beding een monocultuur opdringen of zelfs in stand houden. Het begint allemaal bij de opvoeding – al is er meer dan dat. Ik heb zelf nooit gerebelleerd tegen mijn ouders, want ik voelde die behoefte gewoonweg niet. Dat ik kon opgroeien in een milieu waarin engagement aan bod kwam, in een gezin tussen boeken en platen, waar ‘poëzie’ in de mond genomen werd, heeft daar zeker toe bijgedragen. Het creëerde een vrijheid die me heeft gestimuleerd om te doen wat ik wou doen, en nu ben ik eindelijk beland op het punt dat ik dat volop kan doen.” Do 7.11.2013 — Flying Horseman
5
certified PDF
Foto’s: Max Pinckers, net afgestudeerd toptalent. Tekst: Stijn Van de Voorde, radiopresentator. In de hoofdrol: Joke Pevenage, Knack-lezer sinds 2003.
Als ik droom, kan ik mij daar de dag erna meestal niets van herinneren. Gelukkig maar. Mijn dromen zijn onsamenhangend, onrealistisch en bijgevolg oninteressant om ongecensureerd in de groep te gooien. In tegenstelling tot mijn plannen. Ik heb er een sport van gemaakt om mijn plannen altijd uit te voeren. Dat lukt ook meestal. Ik ben momenteel op zoek naar een stevig touw, een lange stok en twee flatgebouwen die ongeveer even hoog zijn en niet te ver uit elkaar staan. De toekomst moet groots zijn. En ze begint altijd NU.
OB56888
Niet iedereen hoeft te weten dat ik alles met alles combineer. Peter Benjamin Parker en Bruce Wayne schreeuwden ook niet van de daken dat ze in hun vrije tijd met iets unieks bezig waren. Een maquette van mijn droomhuis maken (uit kurk) terwijl er op de achtergrond muziek speelt. Ik heb het daar niet bepaald lastig mee. Misschien lees ik ondertussen ook nog iets. Dat hoeft niet, maar het kan. Mijn hoofd kan veel impulsen tegelijk aan.
Helemaal Knack. Open VLD-politica Fientje Moerman
Over dochter Emily, de macht van een minister en handtastelijke partijgenoten
Dirk Achten, chef diplomatie
F I L M ★ M U Z I E K ★ T E L E V I S I E ★ G A M E S ★ S T R I P S ★ E X P O ★ T H E AT E R ★ L I T E R AT U U R
‘Het heeft geen haar gescheeld of er was een kartel tussen VLD en N-VA’
www.knackfocus.be HOORT BIJ HET WEEKBLAD KNACK NR.34 VAN 21 TOT 27 AUGUSTUS 2013 KNACK FOCUS, ELKE WEEK SAMEN MET KNACK EN KNACK WEEKEND - ISSN.2031-664X
TERUG NAAR SCHOOL
K KNAC EKT ONDERZO
DE GROTE ONDERWIJS ENQUÊTE DE PROBLEMEN VAN DE LERAARS DE ZORGEN VAN DE OUDERS DEBAT MET 3 SPECIALISTEN Georges Monard Dirk Van Damme Pedro De Bruyckere
Kinderparty’s
HET NIEUWE STATUSSYMBOOL
LA VIE DE
“WIJ VONDEN ONZE ZOON IN DE METRO” ‘Kokeneten’
GEZOND KOKEN MET KINDEREN
SPECIAL
KINDEREN
LÉA SEYDOUX
De nieuwe Catherine Deneuve
OB56888_HelemaalKn_Joke.indd 1
Matt Damon Ben Segers Franz Ferdinand Johan Leysen Julia Holter
Een bevriend koppel heeft ervoor gekozen om hun hele living zo goed als leeg te laten. Er staat enkel een grote, witte zetel in het midden. Design. Waar staan al die prullen die ze vanop hun reizen hebben meegenomen? Mijn zus heeft tickets gekocht voor een concert van Bon Iver. Zo’n intimistische muziek in zo’n grote zaal, voor zoveel mensen? Mijn beste vriendin heeft twee weken geleden een truitje gekocht voor 160 euro. Ze vertelde dat er op diezelfde stockverkoop nog ‘koopjes’ te doen waren. De mensen die ik het liefste zie, begrijp ik vaak niet. Daarom zie ik hen zo graag.
22/08/13 13:34
‘Wie fietst (be)leeft meer!’
Ga met de fiets naar de Handelsbeurs
M
akkelijker, geen zoektocht naar parkeerplaats en beter voor de lucht in onze stad: er zijn goede redenen om met de fiets naar de Handelsbeurs te komen. Wij geven u er graag nog twee. Claire Van Trimpont
GERUISLOOS ZWEVEN RICHTING JAZZ & COCKTAIL De Beren Gieren en Too Noisy Fish zijn twee pianotrio’s die grappige, slimme jazz maken met veel spelplezier. En ze hebben elk een cd voor te stellen op 3 oktober in de Handelsbeurs (lees meer over het concert op p.13). Nog een overeenkomst: beide trio’s hebben een dier in hun naam. En alvast bij De Beren Gieren is dat niet zomaar. “Onze groepsnaam kun je zien als een soort ode aan de natuur”, zegt Fulco Ottervanger, pianist van De Beren Gieren. “Veel van onze nummers gaan over dieren en landschappen, zoals bijvoorbeeld ‘Hond’, ‘Asbrokken’, ‘The Detour Fish’ en ‘Het Mergen Landschap’. De Beren Gieren zijn zo goed als vegetarisch, uit principe. Als kind wou ik al milieuactivist worden, maar mijn muziekleraar heeft me dat afgeraden. Toch houdt ecologie me nog altijd veel bezig. Zo doe ik mijn best om niet te veel gas, elektriciteit en water te gebruiken. Ik eet vaak biologisch, heb een compostbak en geef tonnen liefde aan mijn kat.”
“Als je met de fiets naar een concert gaat, kom je geheel opgefrist en ontvankelijk voor klanken aan.” De dag van het concert geeft de biologische landbouwcoöperatieve De Wassende Maan een rondje. Om de twee weken leveren zij biofruit aan de medewerkers van de Handelsbeurs. Op 3 oktober zorgen ze ook voor allerlei lekkers in de foyer. En wie met de fiets naar het concert komt, krijgt een glaasje Roomer – heerlijk artisanaal en Gents. Een lekker extraatje voor wie de auto thuis laat. Voor Fulco zijn er nog argumenten voor de tweewieler.
Fietskoerier levert fruitpakket van De Wassende Maan
“Op de fiets heb je meer contact met de buitenwereld, en je kan op je gemak naar gevels en in huiskamers kijken. Een fiets verstoort niet het geluid van de kerkklokken en de stille gesprekken: je kan geruisloos door de straten zweven. Als je zo naar een concert gaat, kom je geheel opgefrist en ontvankelijk voor klanken aan. Zo beleef je een concert veel intenser.” Helaas hebben De Beren Gieren de auto wel nodig om de drums en contrabas te vervoeren. Maar er wordt wél gecarpoold.
Concert gedaan, fiets hersteld Wie vaak fietst, heeft af en toe een fietsenmaker nodig, maar: die zijn niet meer dik gezaaid. Het bracht Wouter Vandenbussche op een idee, en hij startte vorig jaar met velovelo, een mobiele fietsherstelplaats. Wouter herstelt niet alleen in zijn atelier in Gent, maar ook aan huis. En vanaf 26 oktober ook in de Handelsbeurs.
“Ik ben al heel mijn leven gefascineerd door fietsen”, vertelt Wouter. “Ik herinner me de dag dat ik leerde fietsen nog levendig. Dat gevoel van vrijheid ervaar ik nog altijd als ik op de fiets zit. Ik herinner me ook nog hoe ik als 9-jarige mijn band zelf probeerde te herstellen en het tevergeefs moest opgeven omdat ik alle lijm en pleisters had opgebruikt... Nu lukt dat gelukkig iets beter! (lacht)” Het is niet zomaar omwille van een bevlieging dat de Handelsbeurs en velovelo de handen in elkaar slaan. De Handelsbeurs engageert zich namelijk om haar ecologische voetafdruk te verkleinen: LED-verlichting, afval sorteren, drank serveren in glazen in plaats van plastic bekers, enzovoort. Ook het publiek wordt aangespoord om op een ecologische manier naar de concerten te komen. Het startschot van de fietshersteldienst in de Handelsbeurs wordt gegeven op 26 oktober met het concert ‘Ballet Mécanique’ door Ictus en Jean Paul Van Bendegem (lees meer over het concert op p.11) Terwijl u naar het concert luistert, zorgt velovelo voor een klein onderhoud van uw fiets. Wouter wil nu zelfs bij meerdere concerten zijn diensten aanbieden. “Ik heb geen zin om een dure fietsenwinkel op te starten, dus ga ik waar de fietsers zijn. Het is veel leuker om op locatie te werken en je schouders onder initiatieven te zetten als die van de Handelsbeurs. Dan voel je de appreciatie.” Volg het ecologische verhaal van de Handelsbeurs: handelsbeurs.tumblr.com. Do 3.10.2013 — De Beren Gieren / Too Noisy Fish + gratis biodrankje Za 26.10.2013 — Ictus & Jean Paul Van Bendegem – Ballet Mécanique + fietsonderhoud Een concert gepland in de Handelsbeurs en je fiets kan wel een check-up gebruiken? Schakel defietsen[de]maker in. Neem vooraf contact op via wouter@ velovelo.be en terwijl jij geniet van al dat muzikaal moois, herstelt Wouter je fiets. Meer info en prijzen: www.handelsbeurs.be/ecologie en www.velovelo.be.
7
Hoe een HonD een SluitenDÂ antWoorD VonD op loSSe VeterS Toen zijn hond thuiskwam met een pels vol klitten ontdekte George De Mestral hoe lastig het was om de zachte pels en de ruwe klitten uit mekaar te krijgen. Het gaf hem het idee voor een revolutionaire sluiting voor kledingstukken, met aan de ene kant zacht velours, en de andere ruw crochet. Of kort gezegd: Velcro. Wie openstaat voor het onverwachte, vindt soms meer dan hij zoekt. Of hoe u op zoek gaat naar een naald in een hooiberg en eruit rolt met de boerendochter. U maakt het mee in De Standaard. Beginnen bij het nieuws en eindigen met... iets nieuws. Verwacht het onverwachte in De Standaard en De Standaard Weekend, met het Weekblad en het Magazine.
Verwacht het onVerwachte
‘Ook bij mijn zus Phronesis speelt jazz ging in het donker langW zaam het licht uit’ at als muzikant én publiek compleet blind zijn? Dat vroeg de Deense contrabassist Jasper Høiby van Phronesis zich af. Sinds twee jaar beantwoordt het jazztrio de vraag met het bijzondere project ‘Pitch Black’: optredens in complete duisternis. Maar het is veel meer dan een gimmick. Wim Wabbes Jullie laatste plaat heet ‘Walking dark’ en jullie concert heeft de titel ‘Pitch Black’. Vanwaar al die duisternis? “Mijn zus is in 2005 blind geworden. Ze is dialysepatiënte en heeft altijd al met haar gezondheid gesukkeld. Twee jaar later droeg ik het album Green Delay aan haar op, omdat ze zo een moedige, bijzondere meid is. Ze heeft mij zoveel gegeven, dat ik iets wilde terugdoen.” “Aanvankelijk wilden we gewoon een plaat uit brengen, maar het was onze manager die plots bedacht: ‘Waarom speel je niet eens een concert in het volslagen donker?’ Een schitterend idee, ook omdat ik vind dat de media te veel aandacht hechten aan hoe iedereen er op een podium uitziet. Dat hele showverhaal krijgt een te groot
belang. In het donker valt dat helemaal weg en blijft er enkel de muziek over.”
De muziek van Phronesis is ritmisch complex en virtuoos. Levert dat geen problemen op als jullie in het donker spelen? Hebben jullie daar hard op moeten oefenen? “Als je echt de waarheid wil weten: nauwelijks. We hadden al een goeie band met elkaar op het podium, dat hielp. Er waren wel enkele kleine aanpassingen nodig. Om de overgangen aan te geven, moesten we onze visuele communicatie vervangen door muzikale ‘cues’. Maar onze muziek wordt sowieso al voor het grootste deel daardoor bepaald. Ken je de New Yorkse saxofonist Steve Coleman? Zijn muziek wordt sterk bepaald
“Je ervaart tijd op een andere manier, net als wanneer je de slaap niet kan vatten”
door verrassende wendingen: de hele tijd wisselt hij van tempo en melodie. Er is een Belgische saxofonist die ook zo werkt, Fabrizio Cassol, een grote inspiratie voor mij en een onvoorstelbaar goeie muzikant. Toen ik zijn trio Aka Moon voor het eerst zag, kon ik alleen maar denken: ‘Is dat echt mogelijk?!’ Ik was helemaal van mijn sokken geblazen.” “Het fysieke gevoel van muziek maken in het donker is wel heel anders. Na het eerste concert kwam Ivo, de pianist, naar mij
en hij zei: ‘Jasper, dit doen we nooit meer.’ Voor hem is het natuurlijk een enorme uitdaging – 88 toetsen, begin er maar aan.” (lacht) Is er voor jullie een muzikaal verschil tussen in het duister spelen of met podiumlicht? “Net als bij het publiek ga je je hoe dan ook meer op de muziek concentreren; het verscherpt je aandacht. Je ervaart tijd op een andere manier, net zoals wanneer je de slaap niet kan vatten. Je denkt ‘nu is het 4 uur’ en je kijkt op de klok en het is pas 2 uur. Het vertraagt alles.” Welke ervaring betekent in het donker spelen voor een publiek? “Mensen moeten wel fysiek wennen aan het duister, maar dat was voor ons aanvankelijk ook het geval. Bij het eerste concert besloot Anton op de vloer te drummen. Ik kon dat duidelijk horen en ik dacht: ik hoop dat hij zometeen nog zijn drumstel terugvindt. Om het publiek toch wat houvast te bieden, beginnen we met de lichten aan. Mijn zus is ook niet blind geboren: het licht ging voor haar langzaam uit. Zo ook voor het publiek.” Hoeveel keer hebben jullie ‘Pitch Black’ al opgevoerd? “Nog niet zo vaak, een keer of vier. Het is niet evident om plekken te vinden die je volledig kan verduisteren. Ik zou het trouwens fantastisch vinden mochten er ook blinden in de zaal zitten. Dat zou voor mij heel bijzonder zijn.” Vr 18.10.13 — Phronesis ‘Pitch Black’ Concert in complete duisternis.
9
Radio 1, partner van Handelsbeurs Concertzaal
de metronoom heeft ook een rol in uw biografie. “Ja, ze heeft me gered van het stotteren. Ik had als tiener mijn ouders zo gek gekregen om een buffetpiano te kopen, en heb met behulp van een Prismapocket mezelf piano aangeleerd – ik heb met ruime voorsprong de waanzinnigste vingerzetting van het land. Rond diezelfde periode had ik veel last van stotteren. Ik had gemerkt dat het kwam doordat ik te snel praatte, en met de metronoom heb ik mezelf aangeleerd om trager te spreken.”
‘wISKUNDE KAN ONTROEREN’
Jean Paul Van Bendegem over muziek met honderd metronomen
W
at doet een wetenschapsfilosoof op een avond met vliegtuigpropellers en honderd metronomen op het podium? “ik heb altijd een zwak gehad voor dada.” Jeroen Struys
Jean Paul Van Bendegem (60) is naar eigen zeggen ‘filosoof in het leven, wiskundige van opleiding’. Maar in de professor Logica aan de VUB schuilt ook een groot liefhebber van avantgardemuziek. In de Handelsbeurs brengt hij een lezing bij het futuristische ‘Ballet Mécanique’ van George Antheil, uitgevoerd door het Ictus Ensemble. ‘Een godsgeschenk’, zo zegt de notoire atheïst. Et voilà: een algebraïsch interview à la dada. muziek = wiskunde? “Oh ja, muziek is doordrongen van wiskunde. Witte ruis uitgezonderd, zit muziek vol wiskundige patronen. Anders hadden Mozart en Bach nooit zo’n gigantische productie kunnen voortbrengen. In de moderne
© b. MERGAERtS
‘Edward Snowden is een dadaïst zonder humor’
tijd zijn er ook echte componisten-wiskundigen opgestaan: zoals Iannis Xenakis, die muziek maakte met statistiek; of Gordon Mumma, die tijdens een opvoering via elektronica speelt met echo.” muziek = wiskunde + uitvoering? “Een foute stelling, want ook bij wiskunde is de uitvoering belangrijk. Een wiskundig bewijs moet ook gebracht worden voor een publiek, dat doorgaans bestaat uit leerlingen en collega’s. Er is zelfs variatie toegestaan bij de uitvoering: de wiskundige kan stappen in de bewijsvoering overslaan, de schikking aanpassen, uitweiden. Net als muzikanten hebben wiskundigen allemaal een eigen, soms herkenbare stijl. Trouwens, je kan een wiskundig bewijs ook muzikaal brengen. Daarom heb ik de bewijsvoering voor de stelling van Pythagoras zelf in een pianocompositie omgezet.”
muziek = wiskunde + gevoel? “Opnieuw foutief. Ook wiskunde kan gevoelens losweken. Ja, ik kan ontroerd raken door een formule, net als door muziek. Het heeft te maken met een leerproces. Om iets te voelen bij een vierstemmige fuga moet je een soort muzikale training hebben gehad – anders hoor je gewoon een hoop lawaai. Dat geldt ook voor wiskunde: als je erin bent opgeleid, ervaar je er gevoelens bij.” ictus zal ook een stuk brengen van György Ligeti, ‘Poème Symphonique’ voor 100 metronomen. muziek of wiskunde? “Beide! Geweldig stuk is dat, ik kan daar uren naar luisteren. Elke uitvoering moét wel verschillend zijn, want bij honderd metronomen zijn de variaties wel, euhm, toch bijna oneindig.”
dada was een anti-beweging, de uiting van een verlangen om uit het systeem te stappen. Heeft 2013 nog dada nodig? “Er is altijd nood aan mensen die uit het systeem stappen. Een van de kwaliteitsnormen voor democratie is de mate waarin ze haar dwarsliggers koestert. Misschien kunnen we Edward Snowden dus ook een dadaïst noemen, maar dan zonder de humor. Tegenwoordig is de lach geen aanvaarde reactie meer. Dat zou het zijn: een politicus die een vraag in Terzake beantwoordt met een bulderlach. Helaas, we hebben de lach uitbesteed aan cabaretiers.”
Wat iS Het ‘BaLLet mÉCaniQue’? Even terugspoelen naar de roaring twenties. ‘Ballet mécanique’ is een compositie die de Amerikaan George Antheil schreef als de soundtrack bij de gelijknamige dadaïstisch film van Fernand Léger. Het muziekstuk is een ode aan de grootstad, geschreven voor pianola’s, slagwerk, sirenes en vliegtuigpropellers. Samen met de uitvoering van het stuk toont de Handelsbeurs de legendarische film, met beelden van Man Ray. Za 26.10.2013 — ictus & Jean Paul Van Bendegem: ‘Ballet mécanique’
11
| Muzikaal kanaal facebook.com/acht.tv • www.acht.tv
TWEE JAZZ-TRIO’S STELLEN NIEUWE ALBUMS VOOR
‘Het was er uit zonder na te denken’
Jazz leeft!
hiphop-duo en repeteerden bij een vriend in een studio in Tienen. Simon was de reden waarom Fulco naar Gent verhuisde. Met bassist Lieven van Pee en Zeger Vandenbussche op sax vormden ze een kwartet. Toen ze een optreden hadden in de Gentse jazzclub Hotclub de Gand kreeg Fulco de vraag hoe de band heette. “De Beren Gieren, het was eruit zonder na te denken”, vertelt Ottervanger. Even later wonnen ze Gent Jazz Talent. Zeger had toen Gent al ingeruild voor Berlijn. Wirklich Welt So werd bijzonder goed ontvangen. Fulco Ottervanger werd geprezen om zijn bijzondere composities en de band om haar speelse uitvoeringen. Energie, variatie, spanning, humor, het zat allemaal goed. De verwachtingen waren
die ze een paar jaar geleden klaarstoomden om met JazzLab Series te toeren. Toen ze eindelijk klaar waren om hun eerste echte cd Wirklich Welt So op te nemen, haalde geen enkel nummer van de demo de playlist. Van zijn twee medemuzikanten heeft Fulco al het langst een relatie met drummer Simon Segers. Ze vormden samen een
dan ook hoog bij de tweede cd, maar de spanning duurde niet lang. De nieuwe cd a raveling verwijst naar het ontrafelen, het vrijkomen van nieuwe structuren, textuur. “Dat is kenmerkend voor onze muziek”, zegt Ottervanger. “Ik schrijf de composities, soms heel summier, en daar gaan we mee aan de slag. We zijn heel open voor elkaar.
Zowel De Beren Gieren als Too Noisy Fish komen met een puik nieuw album. Wim Wabbes
F
ulco Ottervanger, pianist van het jazztrio De Beren Gieren, overhandigt me fier het verse exemplaar van hun meest recente cd a raveling. Het is prachtig artwork. De kapvorm hebben ze zelf tot een cd-hoes gevouwen. Officieel is dit hun tweede cd, maar in werkelijkheid hun derde, als je de demo meetelt
Het maken van een nummer vergt veel tijd. We spelen, maar we discussiëren ook. Het is een continu proces. Daarom is deze plaat ook anders dan de vorige: we hebben als trio een evolutie doorgemaakt. Het concept blijft hetzelfde, maar we slagen erin de muziek naar een hoger niveau te tillen. We denken meer na over hoe we muziek aanpakken, wat ieders verhouding is tot de muziek die we spelen, en welke inbreng we hebben. Het samenspel gaat steeds beter en is organischer.’”
Oude kippenboerderij Ook het pianotrio Too Noisy Fish presenteert diezelfde avond hun tweede cd: Fight Eat Sleep, geproduced door Oz Fritz, die eerder al tekende voor de sound van onder andere Ornette Coleman, Bill Laswell, John Zorn en Tom Waits. De opnames gebeurden in een oude kippenboerderij met een piano van meer dan 100 jaar oud. Dat alles straight to tape: analoog, geen edits, geen overdubs. Puur, zoals dat dan heet. Ook Too Noisy Fish testte het materiaal van Fight Eat Sleep op voorhand met publiek uit, en het enthousiasme was algemeen. Karel Van Keymeulen prees in De Standaard het trio om hun speelse, dwarse, slimme en soms dramatisch aangezette muziek. “Peter Vandenberghe heeft als pianist een opmerkelijke stijl. Watervlugge loopjes, strakke akkoorden en met volle handen bewerkte toetsen… Donderende, koppig herhaalde akkoorden en de forse bas van Kristof Roseeuw herinneren aan een ander trio, The Bad Plus. De levendige drummer Teun Verbruggen, bekend van Jef Neve, blijft een plezier om bezig te zien.” Do 3.10.13 — De Beren Gieren / Too Noisy Fish cd-voorstelling
13
FATA L AT T R A C T I O N SeIzOeN 2013-2014 OpeRA GeNT
vanaf 17 oktober
TRISTAN UND ISOLDe RIChARD WAGNeR vanaf 20 november
TOSCA GIACOmO pUCCINI vanaf 9 januari
DeR ROSeNKAVALIeR RIChARD STRAUSS vanaf 28 februari
OTeLLO GIOAChINO ROSSINI vanaf 21 maart
ANTW
ERPEN
LADY mACBeTh UIT heT DISTRICT mTSeNSK DmITRI SjOSTAKOVITSj vanaf 11 april
De BURChT VAN heRTOG BLAUWBAARD / WINTeRReISe BテゥLA BARTテ適 / FRANz SChUBeRT vanaf 11 juni
DON GIOVANNI WOLFGANG AmADeUS mOzART
070 22 02 02 w w w. v l a a m s e o p e r a . b e
vlaams FLAMENCOFENOMEEN
FLAMENCO VOOR DUMMIES
Made in Flanders, maar net zo goed internationaal, dat is Myrddin De Cauter. De uitgelezen persoon om te polsen hoe je als niet-Spanjaard flamenco kunt omarmen. Jan Hoozee
M
yrddin De Cauter is een flamencofenomeen. Onder de vleugels van zijn vader leerde hij op jonge leeftijd klarinet spelen in de stijl van jazz en zigeunerswing. Later ontdekte hij de rijkdom en originaliteit van de flamencogitaar. Na flamencolessen van zijn vader trok hij naar Spanje waar hij materclasses volgde bij enkele grote namen: Manolo Sanlúcar, Gerardo Núñez en Rafael Riqueni. Terug in België volgde Myrddin ook nog lessen klassieke gitaar. Die veelzijdigheid en zijn honger om steeds dieper te graven in de muziek leidden tot een heel aparte stijl. Zowel in binnen- als buitenland vergaart hij faam als een unieke stem in de hedendaagse flamenco. Myrddin is dus de uitgelezen persoon om bij te polsen hoe je als niet-Spanjaard flamenco beleeft.
Hoe belandt een Vlaming bij flamenco? We kennen natuurlijk je vader, Koen De Cauter, als multi-instrumentalist en jazz-muzikant. “De eerste drie jaar van mijn leven luisterde mijn moeder thuis vooral naar één en dezelfde plaat: En vivo desde el Teatro Real van Paco De Lucía, zowat de Bijbel voor liefhebbers van de flamencogitaar. Dat leverde aanvankelijk weinig op: als kind had ik geen enkele interesse voor muziek, laat staan voor gitaar. Later, rond mijn dertiende, speelde ik voor de lol een rumbaslagske en zei ik mijn vader dat ik flamenco wou leren. ‘Ge weet niet waar ge aan begint’, antwoordde die. Toch begon hij me onmiddellijk flamenco aan te leren. Vanaf de eerste seconde ben ik als een gek beginnen te oefenen, en ik ben er nog altijd niet mee opgehouden.”
Voor veel gitaristen is Paco De Lucía een eindeloze bron van inspiratie en velen zijn gefrustreerd dat ze nooit zijn niveau zullen bereiken. “Ik begrijp het gevoel. Paco legde de grens alsmaar verder, tot het bijna onmogelijk werd om in zijn buurt te komen. Ik hou van zijn muziek, maar heb ze bijna nog nooit gespeeld. Hij blijft wel een van mijn idolen, naast Manolo Sanlúcar en vooral diens broer Isidro Sanlúcar.” “Maar er is meer dan idolatrie. Deze zomer was ik met mijn dochter in Spanje. We zaten bij een fontein toen plots een magere oude man op zijn fiets passeerde. Toen hij zag dat ik een gitaar bij had, begon hij te zingen voor ons. Met zijn fijne stem bracht hij zoveel waarheid dat ik plots weer helemaal voelde waarom ik ooit zoveel jaren terug als een bezetene flamenco ben beginnen spelen. Dat moment is mij zo dierbaar. Zo iemand is nog veel meer dan een idool.” Hebben flamenco en jazz wat gemeen? “Er is weinig of geen improvisatie in flamenco, tenminste niet zoals in jazz. Flamenco heeft geen harmonie of akkoorden en is eerder abstract. In vergelijking met jazz is flamencogitaar ook erg moeilijk om te leren. Iedereen is vooraf zodanig druk bezig met het aanleren van de techniek dat er nog geen sprake is van improvisatie. Enkel in
het geval van de dans kan men spreken van improvisatie, vooral de erg ritmische stukken kan je vergelijken met percussiesolo’s. Ik zou daarom eerder spreken van meditatie, daar haal ik althans de oorsprong van mijn muziek.” Wat is het belangrijkst: techniek of gevoel? “Gevoel, want dat is veel moeilijker om aan te leren. Maar beide zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.” Je speelt vaak in Spanje. Hoe kijken de puristen naar een Vlaming die het genre heruitvindt? “Van zodra je op het podium staat, kan je iedereen overtuigen. Dan kan je de mensen raken, vervoeren. Op internet is er veel meer kritiek, er wordt zelfs commentaar gepost op mijn muziek. Ik denk wel dat het vaak voortkomt uit frustratie.”
Flamenco in de Handelsbeurs Wo 23.10.13 — Rocio Marquez Za 9.11.13 — Macarena Ramirez Wo 26.02.14 — Luisa Palicio
Ook in een abonnement met twee fadoconcerten: Za 01.02.14 — Hélder Moutinho Do 03.04.14 — Ana Moura
Wat niet mag ontbreken in je platencollectie volgens Myrddin De Cauter • Paco de Lucía ‘Siroco’ • Manolo Sanlúcar ‘Tauromagia’ • Camaron de la Isla ‘Viviré’ • Paco de Lucía ‘Luzia’ • Don Antonio Chacon & Ramon Montoya
15
Oude muziek als inspiratiebron
© G. dahl
Oude muziek heeft altijd al een bijzondere invloed gehad op eigentijdse muzikanten. Daarom presenteert de Handelsbeurs concerten met muzikanten die zich inspireren op oude muziek. Drie concerten, drie invalshoeken: van hedendaagse songs over traditionele muziek tot zelfs jazz. Wim Wabbes Onsterfelijke melancholie
D
16
De mediterraanse schone en de ridder uit het noorden
A
rianna Savall is zoals Giovanna Pessi een harpiste, al kreeg ze ook een vocale training mee. Ze is de dochter van een uitzonderlijk muzikantenpaar: de viola da gamba-speler Jordi Savall en zangeres Montserrat Figueras, twee namen die gebeiteld staan in het grote boek van de oude muziek. Naast vertolkingen in opera's, schreef ze ook liederen en begeleidde zichzelf op de harp. Haar solo-album Bella Terra werd een ode aan haar bakermat, waar vele culturen samenkomen: de Catalaanse, Castiliaanse, Arabische en de Ladinocultuur. Het ontmoeten van culturen is ook de leidraad voor het ensemble Hirundo Maris (Latijn voor ‘zeezwaluw’), dat ze samen met haar partner Petter Udland Johansen oprichtte.
Jazzy Petrarca
‘S
cattered Rhymes’ bouwt met sonnetten van de renaissancedichter Francesco Petrarca een brug tussen oude muziek en jazz. Het project ontstond toen saxofonist Frank Vaganée als stadsartiest in Mechelen carte blanche kreeg voor een aantal projecten.
Zo 17.11.13 — Giovanna Pessi & Susanna Wallumrød ‘If Grief Could Wait’ Susanna treedt ook solo op ijdens een foyer matinee op 17.11.13 om 11u. Di 10.12.13 — Arianna Savall, Petter Udland Johansen & Hirundo Maris ‘Chants du Sud et du Nord’ Vr 31.01.14 — Zefiro Torna & Frank Vaganée trio ‘Scattered Rhymes’ Een combi-ticket voor deze drie concerten kost slechts €50.
© M. mertens
e Noorse popzangeres Susanna Wallumrød, die onder meer een briljante versie maakte van Joy Divisions ‘Love will tear us apart’, toerde met haar band Susanna and the Magical Orchestra de hele wereld rond. De Zwitserse barokharpiste Giovanna Pessi verwierf internationale faam door haar samenwerking met bekende muzikanten. Hun gezamenlijke project ‘If Grief Could Wait’ is een ode aan de muziek en liederen van Henry Purcell (1659-1695). Een greep uit zijn repertoire wordt op de beklijvende plaat aangevuld met liederen van Wallumrød en songs van Leonard Cohen en Nick Drake. Wallumrøds heldere, delicate stem geeft, samen met de meesterlijke orkestratie, een dramatische spankracht aan de plaat. Want uiteindelijk zijn het allemaal droevige, melancholische liederen, zoals er in de 16de en 17de eeuw vaak werden geschreven. Straf: ‘Who by Fire’ van Leonard Cohen en ‘Which Will’ van Nick Drake staan perfect naast ‘Music for a While’ van Purcell. Dat heeft alles te maken met de manier waarop de liederen werden gearrangeerd, en het hoge niveau waarop er wordt gemusiceerd. The Guardian schreef: “Wallumrøds persoonlijkheid binnen zo’n formeel stramien van oude muziek is betoverend.”
De Noor is net als Savall opgeleid in de barokmuziek, en een uitmuntend vocalist. Naast de elegante barokharp van Savall hoor je een hardingfele (viool met resonerende snaren), een mandoline, een dobrogitaar, handpercussie en contrabas. Zo ontstaat samen met de indrukwekkende stemmen van Savall en Johansen een mooi klanktapijt. Hirundo Maris reist in het project ‘Chants du Sud et du Nord’ van de mediterraanse naar de Scandinavische kust met liederen die de zee bezingen. Het verhaal vindt zijn oorsprong in een oud Catalaans lied, ‘El Mariner’, dat de liefde bezingt van een mediterraanse schone met een ridder uit het noorden.
Hij ging te rade bij Jurgen De bruyn, stadsgenoot en luitist bij Zefiro Torna, het ensemble voor oude muziek. “Ik kende het voorbeeld van Jan Garbarek en het Hilliard Ensemble, die de muziek van Arvo Pärt hadden opgenomen. Nu ja, ik wilde wel iets anders. Vanuit Zefiro Torna kwam het idee om de teksten van Petrarca als leidraad te nemen en niet alleen muziek van componisten uit de oude muziek zoals Monteverdi als basis te nemen, maar ook uit de klassieke muziek, zoals Schubert, en zelfs de late romantiek van Schönberg. Ik heb al die muziek vervolgens voor het geheel gearrangeerd.” Zowel in jazz als in oude muziek is improvisatie van belang. “Bij Zefiro is die improvisatie wel veel harmonischer en tonaler dan bij mijn trio”, zegt Vaganée. “Wij zijn gewoon om toch vrijer te improviseren. Het is net de uitdaging om die twee praktijken bij elkaar te brengen.”
Een ochtend met pianist Tom Van der Schueren
‘Onze tijden hebben humor nodig’
Zondagochtend, aperitiefje, livemuziek: dat is de nieuwe, opvallende concertreeks Foyer Matinee. Pianist Tom Van der Schueren bijt de spits af en gooit alle conventies overboord. Jeroen Struys Je hebt een ongewone carrière achter de rug. Zo ben je, als 39-jarige, pas vorig jaar afgestudeerd aan het conservatorium. Maar dan wel met 20 op 20. “Ik was zelf met verstomming geslagen. Lang geleden ben ik net voor mijn eindexamen piano gestopt met de lessen omdat ik toen al aan de slag kon als pianist in het theater. Veertien jaar later ben ik opnieuw pianoles gaan volgen. Intussen was ik gerijpt als pianist en als mens.” Ook de manier waarop je je concerten brengt, is behoorlijk onconventioneel. “Dat hoor ik nog wel eens. Voor
mij is een concert een soort gesprek met de componist, maar ik ben me er ook altijd van bewust dat ik met een publiek speel. Aan de piano maak ik oogcontact met mensen in het publiek. Als je alleen naar je klavier kijkt, zit je op een eiland.” Je hebt duidelijk wat opgepikt uit je jaren in het theater. ‘Ja, daar ben ik heel schatplichtig aan. Ik heb veel voor NTGent gewerkt, en heb enkele jaren gependeld tussen België en Zuid-Afrika, waar ik optrad met schrijver-kunstenaar Breyten Breytenbach. Daardoor stel ik me muziek heel
visueel voor. Ik interpreteer een compositie als een verhaal, een scenario dat moet kloppen. Dat helpt om een bepaalde expressie toe te laten en om die consequent vol te houden.” “Bij de sonate in Bes, KV 333, van Mozart voelde ik aanvankelijk geen enkel verhaal: ik oefende en oefende, maar er kwam niets. Tot ik in Gent op straat een jengelend kind hoorde, dat alle trucjes bovenhaalde om een ijsje te krijgen. Heel die anekdote klopte perfect met het stuk. Natuurlijk moet het publiek er maar zijn eigen verhaal bij verzinnen.” Verrassend: je zal ook twaalf variaties van Mozart brengen op ‘Ah vous diraisje, Maman’ – ons bekend als ‘Altijd is Kortjakje ziek’. “Het was een heel bekend volkswijsje in de straten van Parijs toen Mozart er op tournee belandde. Dat hij het oppikte, toont ook dat die grote componisten niet zomaar in een vacuüm werkten, dat ze volksmuziek en aardse dingen ook belangrijk vonden. Ik houd van eerlijkheid in muziek, er is zo al genoeg doorwrochte complexiteit in de wereld. Liszt of pathetische Russische Romantiek is niet aan mij besteed. In de klassieke periode, van Mozart en consoorten, speelde humor, sarcasme en ironie nog een grote rol in de muziek. Daar hebben we in deze tijden meer nood aan. Alles in onze maatschappij wordt met zo’n hypocriete
ernst gebracht, het mist vrolijkheid en lichtheid.” Klassieke muziek heeft wel een ander imago bij veel mensen. “Het mag allemaal wel wat minder stijfjes. Klassieke muziek mag soms best laagdrempelig zijn. Misschien raken met zo’n matineeconcert wel mensen besmet die anders nooit klassieke muziek verteren. Een glaasje cava kan daar zeker bij helpen.”
FOYER MATINEE
Elke derde zondag van de maand kun je in de foyer van de Handelsbeurs genieten van jazz, wereldmuziek of klassiek. Ideaal voor wie na de bloemenmarkt nog een muzikaal uitstapje op de Kouter wil maken. De concerten starten om 11u. Zo 20.10.13 — Tom Van der Schueren (piano) Zo 17.11.13 — Susanna (zang) Zo 15.12.13 — Roel Dieltiens (cello)
de zondagochtend van Tom Van der Schueren
© C. verfaille
Wekker? ‘Nooit! Ik sta op wanneer ik wakker word. 8 uur is voor mij onmenselijk vroeg, maar vanaf 9 ben ik wel te pruimen.’ Ochtendhumeur? ‘Nee, maar ik ga wel op tijd slapen.’ Ontbijt? ‘Oei, dat valt tegen. Ik eet maar één keer per dag, ‘s avonds. Alle dagen ramadan.’ Ritueel? ‘Koffie! Ik sta op, drink een koffie en zit meteen achter de piano.’ Krant? ‘Tussen twee pianosessies door loop ik snel even naar de computer om online de krant te lezen. Zo sijpelt de wereld toch een beetje binnen.’
17
Ontdek hen nog voor het grote succes De nieuwe lichting Heel wat artiesten stonden al op het podium van de Handelsbeurs vlak
voor ze de internationale concertpodia veroverden: de singer-songwriter Trixie Whitley, de violiste Amandine Beyer, pianiste Eliso Wirssaladze... Dit najaar zijn er opnieuw enkele ‘grote namen van de toekomst’. Liesbeth De Voogdt
De Beren Gieren — DO 3.10.2013
Bart Cornand (KnackFocus)
— VR 4.10.2013
Stijl: klassiek – piano solo Nationaliteit: Russisch Wordt vergeleken met: Vladimir Horowitz (19031989), legendarisch Russisch pianist Prijzen: Eerste Prijs Internationale Tsjaikovskiwedstrijd (2011) Youtube-hit: ‘Daniil Trifonov performs Mozart Concerto no 23 in A major K488’ Jongste album: Trifonov – the Carnegie Recital (Deutsche Grammophon, 2013) Niet te missen, want: deze piepjonge Rus (22) laat na elk
18
— WO 23.10.2013
Stijl: flamenco Begeleidt door: telkens opnieuw een verrassing, typisch voor flamenco. Nationaliteit: Spaanse (Andalusië) Wordt vergeleken met: Antonio Chacón, Manuel Vallejo, Mayte Martin Prijzen: ‘Lámpara Minera’ (2008), de meest prestigieuze prijs voor jonge flamencostemmen Youtube-hit: ‘Rocio Marquez – Fandangos’ Jongste album: Claridad Niet te missen, want: de 26-jarige ‘ster van het zuiden’ is de wereld aan het veroveren met haar buitengewoon soepele stem en opent de reeks ‘Fadoflamenco 2013-2014’
Tae-Hyung Kim — DO 21.11.2013
Stijl: klassiek - piano solo Nationaliteit: Zuid-Koreaans Wordt vergeleken met: de
een Stabat Mater uit te brengen (na o.a. Pergolesi, Vivaldi en Arvo Pärt). Bovendien hebben ze een livereputatie die staat als een huis.
Oaktree Trio
— WO 22.01.2014
Madensuyu — VR 29.11.2013
© de affaire
Daniil Trifonov
Rocio Marquez
Georgische pianiste Elisso Wirssaladze (1942), zijn docente Prijzen: vijfde laureaat van de Koningin Elisabethwedstrijd in 2010 (maar voor velen de eigenlijke winnaar) Youtube-hit: ‘Tae-Hyung Kim – Camille Saint-Saens – Danse Macabre’ Niet te missen, want: zijn vorige concert in de Handelsbeurs was in een mum van tijd uitverkocht. Ook de pers is unaniem lovend. “Dankuwel, Tae-Hyung Kim, en proficiat met de mooiste zege sinds Repin het vioolconcours van 1989 won.” (Knack). “De 25-jarige haalde een zodanig hoog muzikaal niveau dat de hele wedstrijdsetting in het niets leek te verdwijnen”. (De Standaard).
© S. bruyninckx
Stijl: jazz Wie? Fulco Ottervanger (piano), Simon Segers (contrabas), Lieven Van Pee (drums) Nationaliteit: NederlandsBelgisch Wordt vergeleken met: een mix van Cecil Taylor, Thelonius Monk en Misha Mengelberg. Heel af en toe met E.S.T. Prijzen: winnaar Jong Jazztalent Gent (2009) Youtube-hit: ‘De Beren Gieren – Die Dag’ Jongste album: a raveling (2013) Niet te missen, want: “Probeert u deze gasten vooral live te zien [...]. Moe maar gelukkig zult u naar huis gaan. Wat een energie. Wat een branie. Wat een band.”
concert een onvergetelijke indruk na. Ook de grote Argentijnse pianiste Martha Argerich is fan: “Wat hij met zijn handen doet, is technisch ongelofelijk. Hij klinkt teder en demonisch tegelijk. Dit heb ik nog nooit gehoord.”
Stijl: rock Wie? Stijn De Gezelle (zang, gitaar) en Pieterjan Vervondel (zang, drums) Nationaliteit: Belgisch (Gent) Wordt vergeleken met: Turks bruiswater Prijzen: brons op Humo’s Rock Rally 2004 Youtube-hit: ‘Ti:ME by MADENSUYU’ Jongste album: ‘Stabat Mater’ (2013), geproduceerd door Peter Vermeersch Niet te missen, want: het is vijf jaar geleden dat Madensuyu nog een plaat uitbracht en je moet lef hebben om als rockduo
Stijl: op het kruispunt van klassieke muziek, jazz, balkanen wereldmuziek en vrije improvisatie Wie? Sarah Klenes (zang), Annemie Osborne (cello) & Thibault Dille (accordeon) Nationaliteit: LuxemburgsBelgisch Wordt vergeleken met: Tuur Florizoone of Yann Tiersen Prijzen: Jong Jazz Talent Gent 2013 Jongste album: ‘Oak Tree à dos d’âmes’ (2012) Niet te missen, want: niemand blijft onberoerd bij de passie en poëzie van OakTree. “Hun doel is om het publiek te verrassen, te laten dromen en te doen tuimelen in een jazzy wereld.” (Le Quotidien
du Luxembourg)
TOWER OF POWER 2012 © C. de meyer
DE MENS 2013 © C. de meyer
BOOMTOWN 2013 © C. verfaille
LIZZ WRIGHT 2008 © WANNABES
belcea QUARTET 2013 © E. OTTERMANS
EMMANUEL PAHUD & ERIC LE SAGE 2013 © E. OTTERMANS
terug blik
Bekijk meer concertfoto’s, recensies en reacties op www.handelsbeurs.be of www.facebook.com/handelsbeurs.BE
SCOTT MATTHEW 2008 © handelsbeurs concertzaal
SHAWN SMITH 2008 © WANNABES
Handelsbeurs Concertzaal najaar 2013 wo 18.09 Sara Mingardo (alt) & Stefano Gibellato (klavecimbel, piano)
— klassiek / i.s.m. Gent Festival van Vlaanderen
do 19.09 Lidija & Sanja Bizjak (pianoduo) — klassiek / middagconcert i.s.m. Gent Festival
van Vlaanderen
ma 23.09 Artemis Quartet (strijkkwartet) — klassiek / i.s.m. Gent Festival van Vlaanderen
26.09 Camille Thomas (cello) do — klassiek / middagconcert i.s.m. Gent Festival
van Vlaanderen
zo 27.10 Luka Bloom ‘This New Morning’— song 29 & 30.10 Kapitein Winokio — kindervoorstelling za 2.11 Oorsmeer — muziekfestival voor kinderen ma 4.11 Grijze cellen: De (on)zin van alternatieve geneeskunde — debat di 5.11 Lionel Beuvens Quartet / Splashgirl — jazz / i.s.m. JazzLab Series do 7.11 Flying Horseman — rock
do 26.09 Marjan Van Rompay Group / Sonic Boom: Uri Caine & Han Bennink — jazz / i.s.m. 20 jaar JazzLab Series
za 9.11 Macarena Ramirez — flamenco
vr 27.09 65daysofstatic — pop / rock / i.s.m. Democrazy
— song / aperitiefconcert
wo 2.10 Connan Mockasin — rock / i.s.m. Democrazy do 3.10 De Beren Gieren / Too Noisy Fish (cd-release) — jazz vr 4.10 Daniil Trifonov (piano) — klassiek za 5.10 Kraakpand ma 7.10 Grijze Cellen: Muziek en het brein — debat do 10.10 Amatorski ‘Deleting Borders’ — song vr 11.10 Isabelle van Keulen (viool) & Ulrike Payer (piano) — klassiek za 12.10 The Mountain Goats support: Alessi’s Ark — rock / song do 17.10 Auryn Quartett (strijkkwartet) — klassiek
i.s.m. De Bijloke - Conservatorium/Miryzaal
vr 18.10 Phronesis ‘Pitch Black’— jazz zo 20.10 Foyer Matinee: Tom Van der Schueren (piano) — klassiek / aperitiefconcert ma 21.10 Patricia Kopatchinskaja (viool) & Markus Hinterhauser (piano) — klassiek
w o 23.10 Rocio Marquez — flamenco do 24.10 Vijay Iyer Trio — jazz za 26.10 Ictus & Jean Paul Van Bendegem: Ballet Mécanique — klassiek
wo 13.11 Fauré Quartett (pianokwartet) — klassiek zo 17.11 Foyer Matinee: Susanna (zang) zo 17.11 Giovanna Pessi & Susanna Wallumrød — klassiek / wereldmuziek w o 20.11 The Heliocentrics — rock / jazz support: 74 Miles Away ‘Gear Change’ — jazz / funk / boogie / i.s.m. Democrazy
do 21.11 Tae-Hyung Kim (piano) — klassiek vr 22.11 Kraakpand do 28.11 Antje Weithaas (viool), Tanja Tetzlaff (cello) & Alexander Lonquich (piano) — klassiek vr 29.11 Madensuyu — rock za 30.11 Cuarteto Casals (strijkkwartet) — klassiek /
i.s.m. De Bijloke - Conservatorium/Miryzaal
di 3.12 Henri Texier Hope Quartet — jazz za 7.12 Daan Vandewalle & Keiko Shichijo (piano) — klassiek
DI 10.12 Arianna Savall, Petter Udland Johansen & Hirundo Maris ‘Chants du Sud et du Nord’ — klassiek / wereldmuziek 1 3 & 14.12 GLIMPS festival
— pop / rock
zo 15.12 Foyer Matinee: Roel Dieltiens (cello) — klassiek / aperitiefconcert w o 18.12 Marockin’ Brass feat. Byron Wallen — jazz / i.s.m. JazzLab Series do 19.12 Sarah Ferri ‘Ferritales’ — song / dernière
Tickets & info: www.handelsbeurs.be - 09 265 91 65 Ga naar www.handelsbeurs.be voor de meest up-to-date info of schrijf je in op de nieuwsbrief.