Severin von Eckardstein
10|11
16.12.2010 Piano 2/4
In coproductie met
Praktisch 20u15 start concert | concertzaal 21u00 pauze 22u15 vermoedelijk einde concert
Piano 2010 | 2011 Llyˆr Williams 1/4 do 28 oktober 2010 Severin von Eckardstein do 16 december 2010
2/4
Alain Planès & Matan Porat Schumann, Debussy, Ravel, Stravinski wo 16 februari 2011
3/4
Stephen Kovacevich Bach, van Beethoven, Schumann do 24 maart 2011
4/4
Met de steun van
Programma F. Busoni (1866-1924) Fantasia in f naar J.S. Bach (14’) N. Medtner (1880-1951) Pianosonate nr. 10 in a, opus 38 ‘Reminiscenza’ (16’) O. Messiaen (1908-1992) Le Merle Bleu (12’) (uit Catalogue d’oiseaux) PAUZE F. Chopin (1810-1849) / arr. F. Liszt (1811-1886) Chants polonais op. 74 (selectie) Mädchens Wunsch Der Frühling Die Heimkehr Meine Freuden S. Prokofjev (1891-1953) Pianosonate nr. 8 in Es, opus 84 (28’) Andante dolce Vivace sognando Vivace, come prima
16.12.2010 | Severin von Eckardstein (piano)
Een gesprek met Severin von Eckardstein: “Ik leef voor mijn concerten.” | Door Pieter Bijlsma We spraken Severin von Eckardstein twee maanden geleden na een concert in de Philharmonie van Luik, waar hij samen met onder meer Nicholas Angelich en Brigitte Engerer het Concerto voor vier klavieren van Bach speelde. Maakt hij op het podium een zelfzekere indruk, dan is hij achter de coulissen uiterst verlegen en bedeesd. Tijdens het interview woelt von Eckardstein herhaaldelijk door zijn lange haren en antwoordt na lange denkpauzes aarzelend en bedachtzaam op onze vragen.
In Gent speelt u Medtner, Liszt, Busoni en Messiaen. Een zeer gevarieerd, minder voor de hand liggend programma. Het publiek associeert u toch in de eerste plaats met het grote Duitse repertoire? Severin von Eckardstein: “Het publiek herinnert zich inderdaad vooral de stukken die ik gespeeld heb tijdens de Koningin Elizabethwedstrijd (die hij won in 2003, na een indrukwekkende vertolking van de Pianosonate nr. 27 van Beethoven en van het Tweede pianoconcerto van Prokofjev, nvdr). Ik bouw mijn programma’s nog steeds op rond Prokofjev en Beethoven, maar ik wil ook een lans breken voor minder bekende componisten. Een paar jaren geleden heb ik bijvoorbeeld Nikolai Medtner (1880-1951) ontdekt, en het is waarschijnlijk dat ik in de
toekomst meer muziek van deze vergeten Russische componist zal spelen.”
Is het winnen van de Koningin Elisabethwedstrijd een ondersteuning geweest van uw artistieke ontwikkeling of heeft het u eerder ingeperkt in het maken van artistieke keuzes?
“Natuurlijk heeft het winnen van de competitie mij enorm vooruitgeholpen. Maar ik ben altijd trouw gebleven aan mijn eigen wil. Ik weet heel goed welk repertoire me het beste ligt. Als ik over bepaalde programmakeuzes toch niet zeker ben, zal ik wel advies vragen aan mijn leraar. Ik hoop dat ik altijd zal kunnen spelen wat ik wil. In 75 procent van mijn concerten kan ik het programma ook mee bepalen. Maar het is ook inspirerend als er tijdens een festival een speciaal thema in de verf wordt gezet. Het gebeurt dat ik dan door een specifieke vraag van een concertorganisator interessante werken leer kennen en aan mijn repertoire toevoeg.” Von Eckardsteins onderzoekende geest en innerlijke onrust komt ook tot uiting in het samenstellen van zijn concertprogramma´s. “In Duitsland willen organisatoren vaak al meer dan een jaar tot twee jaar op voorhand programmadetails kennen. Een pianist zoals Boris
Berezovsky bijvoorbeeld, die heeft het zo druk dat hij bijna geen tijd heeft om naar zijn reisschema te kijken en ontdekt dan dat hij twee dagen later het Derde pianoconcerto van Rachmaninov moet spelen. Zo ben ik niet. Ik ben niet zo spontaan”, lacht hij verlegen. “Ik moet me toch wel minstens een maand op een programma kunnen voorbereiden.” Anders dan andere pianisten wil von Eckardstein ook niet een jaar lang met hetzelfde programma de wereld rondreizen. “Toch niet langer dan een half jaar. In het ideale geval speel ik een programma vijf maal om het daarna een beetje aan te passen”.
Spreekt het maken van een opname met het integrale pianowerk van een componist, bijvoorbeeld van Medtner, je aan?
“Er zijn al zoveel goede pianisten die alle sonates van Beethoven of Schubert hebben gespeeld en opgenomen. De vraag is welke meerwaarde ik daar nog aan zou kunnen toevoegen. Anders is het in het geval van Medtner. Hij heeft 14 pianosonates geschreven (die in 1996 integraal door Marc-André Hamelin werden opgenomen, nvdr). Om ze allemaal goed te kunnen spelen is echter heel veel studie nodig, een integrale uitvoering van zijn sonates is immers te vergelijken met het spelen van alle solo-pianomuziek van Beethoven.”
Hoe benadert u een muziekstuk? Bestudeert u enkel de partituur, of verdiept u zich ook in het leven van de componist?
(gedecideerd) “De muziek is het allerbelangrijkste. Je krijgt de eerste indrukken van een muziekstuk via de partituur
of een opname. Eenmaal gegrepen door de muziek wil ik ook meer weten over het leven van een componist en de tijd waarin hij leefde.”
Projecteer je deze biografische gegevens in jouw muzikale interpretaties?
“Ik laat me daar niet echt door leiden. Veel mensen zeggen bijvoorbeeld dat Rachmaninov een droog karakter had, maar dat wordt tegen gesproken door zijn muziek, die vol emoties zit. Met Medtner, die een denker was, een intellectueel, ligt het anders. Hij was erg geïnteresseerd in de Duitse literatuur - zo toonzette hij enkele gedichten van Goethe - maar je vindt weinig van zijn persoonlijkheid in zijn muziek terug.”
Helpen historische opnames je bij het interpreteren van een muziekstuk?
“Niet zo heel veel. Natuurlijk blijft een zeer goede opname altijd een bijzondere luisterervaring. Toch is het vooral door een stuk zeer veel te spelen dat ik het mij eigen maak. Een interpretatie kan over de jaren ook nog veranderen.”
Dus elke interpretatie blijft steeds onderhevig aan verandering?
“Dat hangt van het stuk af. In de Polonaise in f van Chopin heb ik onlangs nog een inzicht gehad voor een betere uitvoering. Maar het kan ook dat ik van in het begin voel dat het goed zit. Een tekenend voorbeeld daarvan is de Pianosonate in b van Liszt, die ik al sinds mijn vijftiende speel. Wanneer ik de opnames ervan over de jaren vergelijk, duren ze allemaal exact 28 minuten en 20 seconden. Met dat stuk
had ik onmiddellijk mijn juiste tempo gevonden. Natuurlijk kan ik meer extreme zaken uitproberen, maar dan voelt het niet goed meer aan.”
U sprak over uw leraar, volgt u nog les?
“Ja, bij Klaus Hellwig in Berlijn, mijn vroegere leraar wiens raad ik enorm apprecieer. Natuurlijk ben ik officieel niet meer zijn leerling, maar ik kan hem altijd bellen om raad te vragen of om voor te spelen. We spreken niet meer over vingerzettingen, daarvoor heb ik zelf genoeg ervaring. Maar ik toets graag een nieuw stuk of programma aan het kritische oor van een kenner. Het gaat me niet alleen om de raad, het is ook belangrijk dat iemand aandachtig naar je luistert.” Na het succes van de Koningin Elizabethwedstrijd woonde von Eckardstein enige tijd in Brussel, maar uiteindelijk koos hij toch voor Berlijn als vaste woonplaats.
Hoe belangrijk is het hebben van een ‘thuis’ voor een pianist met een internationale carrière? (denkt lang na): “Ik woonde graag in Brussel maar had het gevoel dat alles er vanzelf liep, wat me uiteindelijk een onrustig gevoel gaf. Ik wist dat het in Duitsland moeilijker zou worden voor mij -hier moest ik me als pianist nog bewijzen- maar heb uiteindelijk in Berlijn een appartement gekocht. De aanwezigheid van mijn vrienden en familie hier is ook zeer belangrijk. In België en Nederland voel je heel sterk het effect van het concours, in Duitsland ben je gewoon een pianist onder vele andere pianisten.”
Je gaf onlangs in Korea een masterclass. Hoe beviel dat? “Ik was erg zenuwachtig, dus ik weet nog niet of ik het in de toekomst ook kan, of wil. Lesgeven en een solocarrière combineren is niet evident. Voorlopig wil ik toch in de eerste plaats een goede concertpianist zijn. Vandaar dat ik me momenteel vooral concentreer op solorecitals en orkestconcerten. Een goede combinatie is 75 procent recitals en soloconcerten met orkest en 25 procent kamermuziek. Kamermuziek is zeer aangenaam omwille van het intense contact met andere muzikanten, maar ik wil niet te vaak kamermuziekconcerten aanvaarden, omdat je dan al gauw in een specifiek hokje wordt geplaatst.”
Musici kiezen vaak al op een heel jonge leeftijd voor een carrière in de muziekwereld, nooit spijt gehad van deze bijna onomkeerbare keuze?
“Nee, voorlopig niet. Ik leef voor mijn concerten. Als er een langere periode aankomt zonder concerten, is het moeilijker mijn leven te organiseren. Ik wil graag met een zeer concreet doel piano studeren. En ik heb liever te veel dan te weinig werk.”
Heb je, ten slotte, bepaalde rituelen voor een concert?
“Ik draag altijd mijn zwarte Chinese kostuum, het zit aangenaam en ruim. Verder heb ik geen buitensporige eisen. Vrienden die naar het concert komen kunnen mij vooraf op een prettige manier afleiden. Maar normaal gesproken wil ik het laatste half uur voor een concert liefst alleen gelaten worden.”
Biografie Severin von Eckardstein Severin von Eckardstein werd in 1978 geboren in Düsseldorf. Op zesjarige leeftijd kreeg hij zijn eerste pianolessen en op zijn twaalfde werd hij aangenomen in de jongtalent-klas van Barbara Szczepanska aan de Robert-Schumann-Hochschule in zijn geboortestad. Tijdens zijn schooltijd zette hij zijn pianostudie voort in Hannover en later in Salzburg bij KarlHeinz Kämmerling. Na zijn eindexamen studeerde hij bij Klaus Hellwig in Berlijn, waar hij in 2002 zijn diploma behaalde. Sindsdien vervolmaakt hij zich aan de International Piano Academy Lake Como in Italië. Von Eckardstein was verschillende keren prijswinnaar op nationale en internationale wedstrijden, zoals het Hamburgse Steinway Concours (1e prijs in 1990), het Incontro Internazionale Giovani Pianisti in Italië (1ste prijs in 1991), het Arthur Schnabel Concours in Berlijn (1ste prijs in 1998), het Feruccio Busoni Concours in Bolzano (1998), het Concours van de ARD in München (2de prijs in 1999) en het Internationale Piano Concours van Leeds, waar hij in 2000 zowel de derde prijs behaalde, als de persprijs en de speciale prijs voor de beste interpretatie van hedendaagse muziek. In juni 2003 won von Eckardstein de eerste prijs tijdens de zeer prestigieuze Internationale Koningin Elisabethwedstrijd in Brussel.
Sinds zijn successen in Leeds en Brussel, heeft Severin von Eckardstein opgetreden met vele gerenommeerde orkesten, waaronder het BBC Philharmonic Orchestra, de Academy of St. Martin in the Fields, Symphoniorchester des Bayerischen Rundfunks, Orchester der Komischen Oper Berlin, deFilharmonie, het Rotterdams Philharmonisch Orkest, gedirigeerd door onder andere Sir Simon Rattle, Valery Gergiev, Jaap van Zweden, Philippe Herreweghe, Lothar Zagrosek, Marek Janowski, en Frans Brüggen. Na zijn overweldigende uitvoering van het Vijfde pianoconcerto van Beethoven ‘Keizersconcerto’ in december 2009 in het Concertgebouw onder leiding van Jaap van Zweden, is von Eckardstein uitgenodigd door het Dallas Symfonie Orkest voor een aantal concerten in seizoen 11-12. De concerten zullen worden gedirigeerd door Jaap van Zweden. Von Eckardstein is een zeer veelzijdige pianist, met een breed repertoire variërend van Bach tot hedendaagse muziek. Zijn meest recente cd, uitgebracht in januari 2010, bevat de pianosonates D840 en D959 van Franz Schubert (Fuga Libera).
www.severin-eckardstein.de www.outhere-music.com
Binnenkort in de Handelsbeurs Alain Planès (piano) & Matan Porat (piano) Schumann, Stravinski, Debussy, Ravel wo 16.02.2011
Feestelijke afsluiter 2010 19.12.2010, 15u
Mayu Kishima & Akane Sakai 9.02.2011
Op zondagnamiddag 19 december kan u zich verwarmen aan minder bekende kerstmuziek uit de Spaanse renaissance, uitgevoerd door het Spaans-Vlaamse ensemble La Hispanoflamenca. Na het concert bieden wij met de steun van Huize Colette en Brasserie HA’ gratis een stukje taart en een warme drank aan.
Dat de Japanse violiste Mayu Kishima tijdens de Koningin Elisabethwedstrijd in 2009 niet bij de eerste zes laureaten eindigde, lokte veel discussie en verontwaardiging uit. In de Handelsbeurs krijgt de jonge violiste alsnog haar laureatenconcert. Ze speelt onder meer Prokofjev en Ysaÿe, twee componisten waarmee ze tijdens de wedstrijd hoge ogen gooide.
Tekst Pieter Bijlsma | Foto Alain Planès © Éric Larrayadieu | Coördinatie Claire Denoyette | Opmaak Jasper Persoons | V.U.: Michael Joostens © Handelsbeurs Concertzaal, Kouter 29, 9000 Gent