The Guitar Hero / An Rosiers
Ode aan de grootste flamencoartiest aller tijden Het was 25 februari 2014 en de vlaggen in het Andalusische Algeciras hingen halfstok. De Spaanse havenstad huilde om het plotse verlies van haar zoon, Paco de Lucía. Maar zijn leven en werk blijft wereldwijd inspireren. Enkele belangrijke namen uit de Belgische flamencoscène, zoals Myrddin en Federico Ordoñez, eren hem in de hommagevoorstelling, geregisseerd door Dick van der Harst. De Lucía blonk uit in technische superioriteit, maar dat was voor Dick van der Harst niet eens het belangrijkste. ‘Goed, zijn tech niek was in zijn tijd een revolu tie. Maar de oude meesters daarvoor hadden ook allemaal een fantastische techniek. Ik was altijd meer geïnteresseerd in de muzikaliteit van Paco. Hoe komt het toch dat iemand die uit zo’n traditie komt, der gelijke mooie dingen kan ver zinnen? Dat intrigeerde mij.’
Nieuwe flamenco ‘Vooraleer ik begon te spelen, kende ik elk ritme van de fla menco’, zei De Lucía ooit. Hij groeide op met een vader en broers die allemaal gitaar
speelden. Op zijn vijf jaar had hij er zelf ook al een vast. ‘Ik kende het gevoel en de bete kenis van de muziek, dus van zodra ik begon te spelen, kon ik recht naar de sound gaan die al in mijn oren zat.’ Maar er is meer dan afkomst en training. Waarschijnlijk de belangrijkste raad uit zijn leven kwam van flamenco gitarist Sabicas: ‘Imiteer niet, maar ontwikkel je eigen stijl.’ En zo kwam de Flamenco Nuevo tot leven, ontwikkeld met zijn wapenbroeder en zanger Camaron de la Isla. Plots was flamenco weer hip. Want met de flamencogitaar als startpunt, incorporeerde De Lucia in het Spaanse klassieke repertoire de emotie van de bossa nova
Paco de Lucia © Geert Vandepoele
en de ziel van de jazz. Hij werd er levenslang door overladen met prijzen. Net als De Lucía houdt ook Van der Harst ervan om muziek uit verschillende continenten te versmelten. Hij plukt daarbij uit volks muziek, jazz en klassiek. ‘Er
zijn veel werken van Paco, vooral van zijn beginperiode, die in mijn muziek slopen zonder dat ik het soms besefte. Bij Myrddin is dat ook zo. Voor deze voor stelling gaan we na wat echt zijn invloed op ons was.’
Zingen met de gitaar
Maar wat dan met De Lucía’s grote frustratie? Het is toch ontwapenend dat die zo grote gitarist er eigenlijk van droomde om zanger te zijn. Of zoals hij zelf zei: ‘Waar ik het meest van hou in flamenco is het zingen en misschien was ik wel zanger geworden als ik niet zo’n verlegen kind was. Het is moeilijk om echt te ‘zingen’ met een gitaar… ze kan alleen erg korte noten pro duceren.’ Van der Harst glim lacht daarbij. ‘Bij veel van zijn concerten begon Paco alleen, zowat de eerste twintig minu ten, en daar kwam hij echt wel in de buurt van dat zingen. Dat vind je eigenlijk alleen bij Paco. Hij kon die geconcentreerde eenzaamheid uitdrukken.’ W O 1 9.1 0.1 6
‘Er zijn veel werken van Paco, vooral van zijn beginperiode, die in mijn muziek slopen zonder dat ik het soms besefte. Bij Myrddin is dat ook zo. Voor deze voorstelling gaan we na wat echt zijn invloed op ons was.’
The Guitar Hero – Hommage aan Paco de Lucia Alicia Carrasco (zang), Carmen Fernandez (zang), Ana Llanes (dans), Federico Ordoñez (dans), Myrddin (gitaar), Alexander Gavilan (gitaar), Dick van der Harst (banjo, regie), Ruven Ruppik (percussie), Nathan Daems (fluit), Koen De Cauter (woord)
15
Úrsula Moreno
Chicuelo © Javier Serrano
Dona Rosa
Carla Pires © Michel Donnet
Mediterrane smart Flamenco kan niet zonder ‘duende’. Maar wat is dat net? Spanjaarden noemen het wel eens ‘het moment waarop muziek je kippenvel bezorgt’ of zelfs ‘een door goden gegeven moment’. Het uitdrukken van duende is dus blijkbaar belang rijk. Niet te verwonderen dat flamenco ontstond in de tijd van de diaspora, waarin het Spaanse volk ontbering leed. Het verdriet van een heel land goten ze in hun muziek. De traditionele flamenco leeft voort tot op vandaag, zij het in verschillende vormen. Zo ver werkt de flamenco nuevo invloe den uit bijvoorbeeld de jazz. De evolutie van de Portugese fado vertoont veel gelijkenis sen. Daar staat ‘saudade’ cen traal. Het uitdrukken van dat gevoel van verlies, gemis, afscheid en liefde zou ontstaan zijn tijdens de Portugese ont dekkingsreizen. Mannen op zee gingen gebukt onder heim wee, liefdesverdriet en melan cholie. Pure saudade dus. In de Handelsbeurs vertolkt de blinde zangeres Dona Rosa die Portugese passie in haar meest traditionele vorm. Fadista Carla Pires zorgt dan weer voor een herinterpretatie van fado, begeleid door Portu gese gitaar, klassieke gitaar en akoestische bas. Vernieuwend, maar de liederen blijven ver
Bachar Mar-Khalifé
vuld van weemoed en smart. Voor wat Spaanse duende zorgen Dick van der Harst, Myrddin en Federico Ordonez (zie p.15). Naast dat innige eerbetoon aan Paco de Lucía staat ook de bevlogen flamen codanseres Úrsula Moreno in het spotlicht. De virtuoze gita rist Chicuelo zorgt dan weer samen met meesterzanger El Duende voor een authentieke flamenco-ervaring.
wel wereldmuziek, terwijl ze zichzelf als klassieke muzi kanten beschouwen.
W O 1 9.1 0.1 6
D O 2 7.1 0.1 6
D O 2 4 .11.1 6
Uit Libanon komt Bachar Mar-Khalifé overgevlogen. Zijn singersong aan de piano kleurt hij met rijke arrange menten, Arabische melodieën en oosterse reggae.
The Guitar Hero (flamenco) Úrsula Moreno (flamenco) D O 0 9.0 2.1 7
Chicuelo (flamenco) Z A 25.0 2.1 7
Dona Rosa (fado) D O 2 0.0 4 .1 7
Carla Pires (fado) Ook te verkrijgen in abonnementsformule. Meer info: handelsbeurs.be
Wereldmuziek is veelomvat tend. In de Handelsbeurs omvat het onder meer uiteen lopende niet-Westerse muziek. Hier op een rijtje de diverse muzikanten die hun Arabische cultuur naar de concertzaal brengen.
Bachar Mar-Khalifé
Bachar Mar-Khalifé (piano, zang), Aleksander Angelov (basgitaar), Dogan Poyras (drums) V R 28.1 0 1 6
Osama Abdulrasol kwintet (cd-release)
Muziek van de wereld ‘Wereldmuziek’ is als term even ruim als vaag. Definities spreken over ‘muziek terug te leiden tot een bepaalde bevol kingsgroep’ of ‘orale tradities van generatie op generatie doorgegeven’. Maar welke muziek je er dan net onder ver staat, hangt nog steeds van je referentiekader af. Zo spelen gamelanspelers uit Indonesië voor Westerlingen misschien
Osama Abdulrasol woont dan wel in Gent, hij is Irakees in hart en nieren. Op zijn kanun of tafelciter maakt hij de brug tussen het oude Babylon, Wes terse klassieke muziek en hedendaagse jazz.
Osama Abdulrasol (kanun), Philippe Thuriot (accordeon), François Taillefer (percussie), Helena Schoeters (zang), Lode Vercampt (cello)
Z A 2 9.1 0 1 6
Dhafer Youssef
Naast Anouar Brahem en Rabih Abou Khalil is de Tune sische Dhafer Youssef een belangrijke link tussen Arabi sche muziek en jazz. Zijn jazz ensemble vult hij aan met oud en zijn gegeerde falsetto-stem. Dhafer Youssef (oud, zang), Aaron Parks (piano), Ben Williams (bas), Mark Guiliana (drums) V R 1 0.0 2 1 7
Tamer Abu Ghazaleh
Tamer Abu Ghazaleh is een Palestijnse, vrijgevochten singer-songwriter. Zijn enga gement in de Arabische under ground, rock attitude en charisma leiden tot politiek gekruide, ritmische songs. Tamer Abu Ghazaleh (zang, oud), Shadi El-Hosseiny (piano), Khyam Allami (drums), Mahmoud Waly (basgitaar)
17