Meer gitaren zou te veel zijn Begin november strijkt het gitaarkwartet Zwerm neer in Gent, met in hun zog niemand minder dan gitarist en avant-gardelegende Fred Frith. De oude meester en zijn muzikale nazaten spelen er voor het eerst zij aan zij. Toon Callier van Zwerm toont zich alvast erg in zijn nopjes.
Hoe kwam Zwerm bij Fred Frith uit? ‘Het elektrische gitaarkwartet dat Frith eind jaren 80 oprichtte, was het eerste in zijn soort. Die band heeft onmiskenbaar een invloed op ons gehad. Zijn andere groepen en soloprojecten spreken minder tot onze muzikale verbeelding. Maar ons hart gaat wel sneller slaan van zijn onbevangen manier van werken en zijn zoektocht naar frisse klanken en texturen.’ ‘Een samenwerking speelde dus al langer in ons hoofd. Wat me heeft verrast, is de evidentie waarmee alles tot nu toe is verlopen. Frith is een avonturier, een muzikale veelvraat. Hij is het type muzikant dat veel ‘ja’ zegt. Geen project is hem te min, zolang het vertrekpunt maar goed zit. Daarna is zowat alles mogelijk. Die attitude willen we met Zwerm ook uitdragen.’
/ Régis Dragonetti
Zwerm & Fred Frith Voor het concert in de Handelsbeurs doen jullie – op Fred Frith na – geen beroep op een componist van buitenaf. Is dat nieuw? ‘Improvisatie is altijd belangrijk geweest, maar tot nu toe hebben we ons inderdaad altijd ergens op gebaseerd: een partituur, een concept of een bestaand stuk muziek. In de Handelsbeurs brengen we voor het eerst de muziek helemaal van en uit onszelf. Geen op voorhand uitgedacht concept, geen artistieke noch muzikale dramaturgie. We beginnen van nul. Het is te zeggen: we beginnen eigenlijk bij onszelf.’ Is er een reden voor die keuze? ‘We zijn al even op zoek naar een consistenter geluid. In het verleden kwamen we soms wat te eclectisch uit de hoek. Of dat voelden we zelf zo aan. Daarom zijn we
‘Onze smaak is breed, van Bach tot dance’ Vijf gitaren op één podium, is dat niet wat van het goede te veel? ‘Wellicht wel. En het zal je misschien verwonderen: wij zijn absoluut geen gitaar fetisjisten. Ons instrument is voor ons een middel in het creatief proces. Goede muziek maken, daar draait het om. Ik kan me perfect een toekomstig project voorstellen waarbij we enkele gitaren aan de haak hangen. Al blijft de gitaar een erg veelzijdig instrument. Denk maar aan de rijkdom van Friths tabletop-spel, waarbij hij de gitaar met allerhande materialen prepareert om zo nieuwe klanken op te wekken.’
Zwerm © Rudy Carlier
zo benieuwd waar we bij het project met Frith gaan belanden. Elke repetitie komt iemand met nieuw materiaal op de proppen. Dat kan van alles zijn; een beeld, een groove, een uitgeschreven compositie of een klank. Iedereen heeft vanzelfsprekend zijn eigen maniertjes, zijn eigen stijl, maar al spelend proberen we die verschillende ideeën tot een coherent muzikaal verhaal te smeden. Misschien wel een beetje als een rockband.’
Wordt die link met rockmuziek vaker gemaakt? ‘Vergis je niet: Zwerm is geen rockband. Ik begrijp de verwarring wel: vier generatiegenoten die samen in een groepje spelen en bovendien verdacht veel elektrische gitaren meezeulen. Maar verder gaat de
‘Vergis je niet: wij zijn geen rockband’ Zwerm © Rudy Carlier
Menu voor avontuurlijke veelvraten
vergelijking niet op. De associatie met rock muziek stoort me niet, maar we willen ons daar zeker niet in vastrijden. Voor ons liever geen op voorhand vastgelegd verhaal. We zijn altijd op zoek.’
Muziekomnivoren kunnen hun honger stillen met concerten uit de reeks Ictus & Co. Je krijgt de gevestigde avant-garde van Fred Frith (rock) en Joachim Kühn (jazz) tot een op blues georiënteerd project van Ictus zelf op je bord. Als kers op de taart Bl!ndmans gooi naar Russisch futurisme en veel jong talent.
Dan toch een experimenteel ensemble? ‘Ach, etiketten als experimenteel of hedendaags zeggen uiteindelijk niets. Je schrikt er mensen nodeloos mee af. Akkoord, we bewandelen een weinig alledaags pad. Maar er zijn altijd aanknopingspunten. Het komt erop aan een juist evenwicht te vinden. We zijn geen crowdpleasers en tegelijkertijd zijn we nergens vies van. Als er tijdens het repetitieproces plots een bluesy element komt bovendrijven, zullen we er niet de neus voor ophalen, integendeel. Onze smaak is breed, van Bach tot dance. Binnen de ‘ernstige’ muziek zijn we op dat vlak een buitenbeentje. Het klinkt waarschijnlijk wat vreemd, maar eigenlijk we willen zo commercieel mogelijk zijn.’ d o 0 5.11.1 5
Zwerm & Fred Frith
d o 0 5.11.15
Zwerm & Fred Frith z a 3 0.0 1.1 6
Joachim Kühn solo z a 1 3.0 2.1 6
Ictus, Christie Finn & Liesa Van der Aa z a 2 7.0 2.1 6
Bl!ndman [hybrid] z a 1 2.0 3.1 6
Blind Date Mini #4 Fred Frith © Heike Liss