jaarverslag-sgn-2016-finale-versie

Nieuwsbrief

Activiteitenoverzicht 2016

Inleiding De Stichting Geschiedschrijving Nederweert (kortweg SGN) is binnen de historiebeoefening en heemkunde in Nederweert waarschijnlijk de meest actieve organisatie. Zij stelt zich ten doel het stimuleren van de belangstelling voor heemkunde, cultuur- en streekgeschiedenis van Nederweert onder een breed geïnteresseerd publiek.

In dit jaarverslag over haar activiteiten in 2016 kunt u kennis nemen van alle verrichtingen en resultaten.

De SGN kijkt wederom terug op een productief en succesvol jaar. Door de inzet van moderne media (website en sociale media), meer traditionele instrumenten als boeken en krantenrubriek, alsmede maatwerk voor scholieren, werd het spreekwoordelijke publieksbereik van mensen van ‘8 tot 88 jaar’ ruimschoots gehaald. Via diverse kanalen werden in 2016 weer duizenden mensen direct en indirect bediend met informatie over de rijke geschiedenis van Nederweert.

In dit activiteitenoverzicht 2016 worden achtereenvolgens de informatieservice, collectievorming, social media, publicaties, presentaties en excursies, jeugdeducatie en overige projecten beschreven.

Informatieservice Genealogische vraag- en antwoordservice Het gehele jaar door werden via de website van de SGN (of via e-mail) allerhande vragen van stamboomonderzoekers beantwoord. In bijna alle gevallen konden de vragen op basis van de eigen documentatieverzameling van de SGN worden beantwoord.

Meer info: http://www.tboek.nl/gastenboek/nederweertsverleden Historische informatieservice Diverse particulieren wisten hun weg te vinden naar SGN voor historische informatie over hun huis of boerderij. Hierin is duidelijk een opwaartse trend merkbaar. Door de monumenten-rondleidingen en diverse publicaties over gebouwen en bewoningsgeschiedenis wordt duidelijk een behoefte aan informatie over de eigen woonomgeving versterkt. De SGN speelt graag in op die behoefte.

Archeologisch advies Ook in 2016 deden verschillende landelijke archeologische commerciÍle adviesburo’s een beroep op SGN voor het verkrijgen van cultuurhistorische en archeologische informatie ten behoeve van advisering bij bouw- en herinrichtingsprojecten in de gemeente Nederweert.

Gemeentelijke archeologische beleidskaart In verband met het up-to-date maken van het gemeentelijk archeologisch beleidsplan werd door SGN aan de gemeente Nederweert advies gegeven over een aantal cultuurhistorische archeologische objecten die in het actuele beleid nog onvoldoende aandacht hebben gekregen. Dit geschiedde aan de hand van een viertal rapportages (die ook gedeponeerd werden in het electronisch depot van de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag).

Het betreft rapportages over de volgende objecten en terreinen: ● Middeleeuwse omgrachte boerderijcomplex ‘De Hoge en lage Notte’, Heerweg 4 ● Zeventiende-eeuwse grenskerkterrein aan de Booldersdijk ● Vijftal zeventiende-eeuwse vluchtschansen in Nederweert, Ospel, Roeven en Leveroy ● Romeins en laatmiddeleeuws nederzettingsterrein en grafveld aan de Wessemerdijk ● Laatmiddeleeuwse landweer ‘De Weerheg’ aan de Booldersdijk (voor raadpleging: klik op link en vervolgens klik op ‘open de publicatie’).

Alle vier de adviezen werden door de gemeente overgenomen en zullen naar verwachting begin 2017 door de gemeenteraad worden overgenomen. Hierdoor worden deze objecten geclassificeerd en beschermd tegen toekomstige aantasting door graaf- of bouwactiviteiten.

Monumentenlijst De voorzitter van de SGN, Alfons Bruekers, is tevens voorzitter van de gemeentelijke Erfgoedcommissie. Deze commissie adviseert het gemeentebestuur, gevraagd en ongevraagd, over monumenten en doet voordracht tot plaatsing op de monumentenlijst.

Tijdens twee avonden, op 4 oktober en 10 oktober, verzorgde Alfons Bruekers op het gemeentehuis een presentatie over het monumentenbeleid van Nederweert en de voorgenomen aanwijzing van 17 nieuwe gemeentelijke monumenten. Gasten waren de eigenaren van de genomineerde monumenten.

De presentatie, die mede werd verzorgd door wethouder Mackus en ambtelijk secretaris Hans van de Kerkhof, was informatief en geanimeerd. Aan het doel, namelijk om vóór het doorlopen van de formele aanwijzingsprocedure begrip te kweken bij de eigenaren, werd zeker voldaan.

De volgende stap is besluitvorming door het College van B&W, die in het eerste kwartaal van 2017 zal plaatsvinden. Waarschijnlijk zal de gemeentelijke monumentenlijst dan met tien nieuwe objecten uitgebreid worden.

Een van de voorgedragen nieuwe gemeentelijke monumenten is het boerderijcomplex op de hoek Strateris en Hoebensstraat, inclusief het industriële erfgoed in de vorm van het oude 'melkfabriekje' (vooraan op de foto).

Straatnaamgeving Verder is de SGN vertegenwoordigd in de gemeentelijke Straatnamencommissie. In 2016 was er geen aanleiding om de commissie bij elkaar te roepen. Wel verleende de voorzitter van SGN in november 2016 ad hoc advies bij straatnaamgeving in het noordelijk deel van Budschop, waar woningbouw de aanwijzing van een nieuwe straatnaam vereiste (‘Bleker’).

Daarnaast werd door SGN aan het gemeentebestuur geadviseerd over uitbreiding van de commissie met een aantal nieuwe leden. Dit advies werd overgenomen en de benoeming van de nieuwe leden zal in 2017 geschieden.

Afscheid wethouder Mackus Op 28 december nam Hubert Mackus afscheid als wethouder en loco-burgemeester van Nederweert. Als wethouder was hij de bestuurlijk portefeuillehouder op het gebied van erfgoed en monumentenzorg en daarmee een belangrijke bestuurlijke gesprekspartner voor de heemkunde-beoefening in Nederweert. Op de drukbezochte afscheidsreceptie in het gemeentehuis kreeg hij door Alfons Bruekers een historisch aandenken uitgereikt. Dat was een reproductie van een document uit 1554 waaruit blijkt dat Hubert’s voorvader, Cornelis Mackus de Oude (ca. 1510 – ca. 1570) al als wethouder (schepen) actief was met de zorg voor het onderhoud van hét monument van Nederweert, de St. Lambertuskerk.

Verklaring van de schepenen van Nederweert uit 1554, over beroving en beschadiging van de St. Lambertuskerk in 1548.

Collectievorming Historisch archief De documentatiecollectie van SGN kreeg in 2016 weer een groot aantal nieuwe aanwinsten en aanvullingen op eerdere schenkingen. Diverse maatschappelijke organisaties, bedrijven maar ook vele particulieren stonden archiefmateriaal af aan de stichting. Dit alles wordt door de stichting geïnventariseerd, gerubriceerd, gedigitaliseerd, geconserveerd en bewaard in een geconditioneerde ruimte. SGN gebruikt deze collectie als ‘voedingsstof’ voor onderzoek, studie, lezingen, rondleidingen en publicaties over Nederweerter geschiedenis en heemkunde.

In 2016 werd de digitale archiefinventaris (database) van de stichting geheel up to date gemaakt. Het archief groeide in 2016 tot een omvang van 59 strekkende meter.

Een omvangrijke collectie historische documentatie van een bekende Nederweerter verzamelaar werd in ontvangst genomen, ontdubbeld, beschreven en gearchiveerd.

Van een Canadese emigrantenfamilie werden een oorlogsdagboek uit de Tweede Wereldoorlog verworven, met tal van nieuwe details over onderduikers en de bevrijding van Nederweert in de herfst van 1944. Het unieke van dit dagboek is dat het door een dame is geschreven. Bijna alle andere bewaard gebleven oorlogsdagboeken in de collectie van SGN zijn door mannen geschreven. Het perspectief van een dame op de oorlogsgebeurtenissen is toch weer anders en aldus vormt het dagboek een bijzondere aanvulling op de collectie van oorlogsdagboeken die de stichting al bewaarde.

Bidprentjesarchief De collectie bid- en devotieprentjes van overledenen uit de regio in de periode 1850-2015 groeide wederom gestaag tot naar schatting 12.000 stuks. Talloze particulieren weten hun weg naar de SGN te vinden met vaak kleine maar soms ook grote hoeveelheden prentjes.

De vrijwilligers die in 2014 zijn begonnen met het alfabetiseren en ontdubbelen van de prentjes maakten goede voortgang. Inmiddels is ook een start gemaakt met het invoeren van de gesorteerde prentjes in een Acces-database; een gigantisch karwei dat nog geruime tijd in beslag zal nemen.

Foto-en filmarchief Van een Utrechtse verzamelaar werd een fraaie collectie topografische zwartwit-foto’s van de dorpskern uit 1976 ten geschenke gekregen.

Een bekende Nederweerter amateur-fotograaf breidde zijn eerdere schenking van fotografisch materiaal uit de jaren 1960-1995 uit met een serie recente digitale opnamen.

Social media Weblog, facebook, twitter De SGN is volop actief op de sociale media. Het weblog, waarop de periodieke afleveringen van de column Nederweerts Verleden worden gepubliceerd, wordt veelvuldig gelezen. In 2016 waren er vele duizenden bezoekers, afkomstig uit diverse landen (met NL, B en USA/Canada in de top drie). Dat geldt ook voor de heemkundige artikelen op facebook, die ook een jonger publiek bereiken dan met de klassieke benadering vaak mogelijk is.

Zie bijvoorbeeld: weblog: http://nederweertsverleden.wordpress.com/ facebookpagina: https://www.facebook.com/nederweertsverleden twitter: https://twitter.com/SGNederweert LinkedIn: profiel van Alfons Bruekers.

Facebook SGN

Website Sinds 2007 heeft de SGN een eigen website die drie doelen heeft: in de eerste plaats is het de ‘etalage’ voor de verkoop van boekuitgaven. In de tweede plaats is het de plek om een scala aan genealogische archiefbronnen voor het geïnteresseerde publiek te ontsluiten. Ten derde is het een vraag- en antwoordrubriek voor allerhande geïnteresseerden (zie ook hierna).

Via de website Nederweert24 (N24) publiceert de SGN regelmatig berichten over haar activiteiten en afleveringen uit de rubriek Nederweerts Verleden.

Meer info: http://www.nederweertsverleden.nl/ http://www.nederweert24.nl/?s=nederweerts+verleden

Publicaties Rubriek in Weekblad voor Nederweert In de rubriek “Nederweerts Verleden� in het Weekblad voor Nederweert verschenen in 2016 dertien afleveringen over allerhande historische onderwerpen en personages.

Inmiddels wordt vaker de vraag gesteld om die artikelen te bundelen tot een boek, en dat gaat er waarschijnlijk van komen.

In het kwartaalblad Kruisen en kapellen in Limburg verschenen van de hand van Alfons Bruekers namens SGN artikelen over het heilig Hartbeeld in de Schoolstraat en over de kapel van Onze Lieve Vrouw van Rust te Mildert.

Presentaties en excursies Monumentenexcursies De SGN organiseert al enkele jaren in samenwerking met Guulke Eten&Drinken een culinair/historisch wandelarrangement. Daarbij wordt na het versterken van de inwendige mens o.l.v. Alfons Bruekers een ongeveer twee uur durende rondleiding verzorgd langs de monumenten en historische plekken in de kern van Nederweert.

Op zondag 20 maart 2016 werd het excursieseizoen weer geopend. Gewoontegetrouw werd gestart met koffie en vlaai bij Guulke Eten & Drinken, waarna de groep van 30 personen onder fris lenteweer met af en toe een zonnetje aan de wandel ging. Speciaal aan deze excursie was het feit dat de 1500e deelnemer meeliep.

De gelukkige was dhr. Cor Jonkers, die namens Guulke Eten & Drinken uit handen van de voorzitter van SGN een dinerbon voor twee personen kreeg uitgereikt. Dat gebeurde in de boomgaard van de schitterend monumentale boerderij Kerkstraat 31, waar Thea Bongers al jarenlang belangeloos gastvrijheid verleent aan de vele historisch geïnteresseerden voor deze rondleiding.

Dhr. Jonkers was de 1500e deelnemer.

Tijdens het Open Monumentenweekend in september 2016 was de belangstelling voor de rondleiding opnieuw erg groot. Het thema was toen ‘symbolen en iconen’. Met onder andere een bezichtiging van de schuilkerk uit de Franse Tijd. http://www.nederweert24.nl/2016/09/08/bezichtiging-schuilkerk-tijdens-openmonumentenweekend/ In 2016 namen ongeveer 300 personen deel aan de excursies. Steeds meer verenigingen en families schreven zich in voor een rondleiding ‘op maat’.

Inmiddels hebben in enkele jaren tijd ruim 1800 deelnemers meegedaan met de rondleiding, die zich in een constante belangstelling mag verheugen. Opgeven kan via www.guulke.nl.

Nationale Archeologiedagen Er werd door SGN medewerking verleend aan de Nationale Archeologiedagen in Nederweert, op 13 en 14 oktober 2016. In de publiekshal van het gemeentehuis draaide een film over de opgraving van de kerkput in 2014. Wat verder terug in de tijd voerde de film van de opgraving van een middeleeuwse boerderij aan de Wessemerdijk in 1987. https://www.youtube.com/watch?v=5cs_4FsZBk8 https://www.youtube.com/watch?v=ySa-xD3VuWI

Film op Youtube.

Jubileum buurtvereniging Bosserstraat Op 3 april werd in Bosserhof een lezing verzorgd over de cultuurhistorie van noordelijk Nederweert, onder auspiciÍn van de jubilerende buurtvereniging Bosserstraat. Alfons Bruekers nam de Buurtschap Bosserstraat mee terug in de tijd. Met behulp van foto’s en kaarten vertelde hij over het verleden van de Bosserstraat en omgeving Nederweert-Noord.

De lezing was de tweede jubileumactiviteit in het kader van het 50-jarig bestaan van de buurtvereniging en werd druk bezocht. Naderhand was er nog tijd om even na te kletsen. http://www.nederweert24.nl/2016/04/05/historische-terugblik-op-buurt-bosserstraatalfons-bruekers/

Jaarbijeenkomst Middenlimburgse burgemeesters Op 1 juli was de Jaarbijeenkomst van de Club van Middenlimburgse burgemeesters.

Burgemeester Evers uit Nederweert is dit jaar de gastheer. Het gezelschap, bestaande uit 24 personen, verzamelde zich ‘s middags bij Bronsgieterij Boerekamps voor een bezichtiging van dit bijzondere bedrijf. Daarna gingen ze door naar restaurant ‘Saame Bi-j Siem’ voor koffie en vlaai om aansluitend te genieten van een historische dorpswandeling met als gids Alfons Bruekers. http://www.nederweert24.nl/2016/07/01/jaarbijeenkomst-club-middenlimburgse-burgemeesters/

Ook de leden van de gemeenteraad (8 juli), de Vrijwillige Brandweer (23 juli) en de personeelsvereniging van de gemeente Nederweert (9 september) kregen historische excursies op maat.

Zij-actief Eind Op 12 sep 2016 kreeg Vrouwenbond Zij-Aktief in Nederweert-Eind een lezing over de geschiedenis van Nederweert-Eind. Deze werd gehouden in gemeenschapshuis Reigershorst.

Dag van de Mantelzorg De Nederweerter gemeentelijke Mantelzorgondersteuning organiseerde onder leiding van mantelzorgconsulente Sabinje Corstjens op zaterdagmiddag 5 november voor alle mantelzorgers een ontspanningsmiddag in Zorgboerderij Bosserhof. Tijdens deze drukbezochte middag verzorgde Alfons Bruekers een interessante voordracht met lichtbeelden. Dit alles in het kader van de Dag van de Mantelzorg.

Het thema van zijn verhaal was ‘Zorg en mantelzorg in het oude Nederweert’. Met daarin vooral aandacht voor de pioniersrol van met name de vrouwen bij allerlei vormen van zorg.

Zoals bijvoorbeeld de zusters Franciscanessen, die in 1883 aan de bakermat stonden van de ouderenzorg in Nederweert. Maar ook de wijkverpleging, het Groene Kruis en de vroedvrouwen.

Voor vele aanwezige mantelzorgers was het een feest der herkenning om welhaast legendarische zorgpioniers als juffrouw Lies Joosten, wijkverpleegkundige en oorlogsheldin Regina Esser en vroedvrouw Reijnen tijdens de voordracht weer terug te zien. Een mooie lezing, maar vooral ook een leuke opsteker voor de Nederweerter mantelzorgers die zich zo bewonderenswaardig inzetten voor de zorgvragende medemens. http://www.nederweert24.nl/2016/11/05/nederweerter-mantelzorgers-blikken-terug-ophistorie-fotos/

Jeugdeducatie Onderwijs Diverse leerlingen en scholieren wisten ook in 2016 weer hun weg naar de SGN te vinden voor ondersteuning bij spreekbeurten en werkstukken. Met name de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog is een erg populair thema. Ook genealogie of stamboomkunde is een veelvoorkomend onderwerp. De SGN stelt materiaal beschikbaar en helpt de scholieren op weg bij hun onderzoek.

Een scholier uit Weert werd intensief begeleid bij zijn studie naar de effecten van de Eerste Wereldoorlog.

Overige projecten Kadasterproject (“Tijdmachine Nederweert”) Dit project (gestart in 1985) is gezien de grote omvang een meerjarenplan en behelst de ontwikkeling van een digitale database met de bewoningsgeschiedenis van ongeveer 1000 huizen, boerderijen en belangrijke percelen in Nederweert. Dit bestand beslaat een ononderbroken reeks gegevens van 1550-1950 (in sommige gevallen reeds vanaf 1475). Op basis van deze database kan men per gebouw of perceel een virtuele tijdreis maken langs bewoners en gebeurtenissen gedurende een periode van bijna vijf eeuwen. Vandaar de projectnaam “Tijdmachine Nederweert”.

De database is gebaseerd op de eerste kadastrale kaart van 1811. In 2016 werden weer grote vorderingen gemaakt. Inmiddels zijn vrijwel alle (ca. 10.000) onroerendgoedtransacties uit de periode 1550-1800 geïndexeerd en gekoppeld aan de kadastrale kaart van Nederweert. Inmiddels zijn ook bijna alle bouwvergunningen van 1880-1930 gekoppeld aan de kaart en bewoningsgeschiedenissen.

De digitale index van de Nederweerter bevolkingsregisters uit de periode 1796-1920 werd in 2016 uitgebreid met de buurtschappen Boeket, Strateris, Bosserstraat en Winnerstraat.

Een bekende internetfirma is bezig met het ontsluiten van al deze historische gegevens via een website voor het grote publiek, waarbij aangesloten wordt op de recente landelijke ontwikkelingen op dit gebied. Tot het beschikbaar komen daarvan worden vragers en onderzoekers wekelijks bediend via de website van de SGN en via email.

Nieuwe rubriek Op de valreep van het jaar, oudjaarsdag, werd gestart met een nieuwe rubriek op de website van Nederweert24. Onder de titel “Tijdreis: oud en nieuw” worden foto’s getoond van veranderend Nederweert. Met een soort van schuifje kan over de oude foto ‘geswiped’ worden zodat de moderne situatie zichtbaar wordt http://www.nederweert24.nl/2016/12/31/tijdreis-oud-en-nieuw-in-nederweert/ http://www.nederweert24.nl/2017/03/11/tijdreis-kerktorens-leveroy/

Over SGN Doelstelling De Stichting Geschiedschrijving Nederweert (opgericht in 1985) heeft als doelstelling het stimuleren van de belangstelling voor heemkunde, cultuur- en streekgeschiedenis onder een breed publiek. Zij doet dat door middel van boekuitgaven (serie “Nederweerts Verleden”; deel 9 verscheen in 2014), ontsluiting van archiefbronnen en openbaarmaking daarvan via internet, historische artikelenreeks in het Weekblad voor Nederweert, monumentenexcursies door het oude centrum van Nederweert, educatieprojecten voor basisscholen, vraag- en antwoordloket voor amateur-genealogen, het verzorgen van lezingen en het beheren van een documentatiecollectie (documenten, archieven, meer dan 100.000 foto’s en dia’s) over Nederweert in de periode 1800-heden.

Organisatie De SGN is een stichting en heeft een statutair kernbestuur van drie leden. Voor haar activiteiten leunt de SGN op vrijwilligers en organiseert zij zich ad hoc per activiteit. Zij ondersteunen het bestuur en helpen bij diverse activiteiten zoals het organiseren van de excursies, beheer van de website, ordenen van bidprentjes en, op projectbasis, het produceren van boekuitgaven en het kadasterproject.

Financiering De SGN ontvangt geen subsidies en heeft geen winstoogmerk. De bestuurders en vrijwilligers ontvangen geen vergoeding voor hun werkzaamheden.

Contact opnemen?

Via email: contact@nederweertsverleden.nl