Tekst: Harry van Dooren
46 | Reisgids | januari/februari 2012
Siebengebirge
Routetest Siebengebirge
Ontelbare toppen Geen 7 maar meer dan 40 toppen vormen het Siebengebirge ten oosten van Bonn, een klein maar verrassend gevarieerd wandelparadijs met vulkaankraters, rotsformaties, kasteelruïnes en eindeloze uitzichten over de Rijn.
Ingeklemd tussen de Rijn en het Westerwald ligt het slechts 5000 hectare grote Naturpark Siebengebirge. Die ‘Sieben’ wordt soms aan de zeven hoogste toppen (boven de 350 meter) toegeschreven, maar taalkundigen vermoeden dat Sieben niets met een aantal te maken heeft, maar een dialectomschrijving is van de bodemsoort. Eigenlijk is het één grote vulkaan die na een eruptie en daaropvolgende erosie in een veeltoppige kraterruïne veranderde. Op slechts 2,5 uur rijden van Utrecht is dit gebied de perfecte bestemming voor een aangenaam wandelweekend. Of beter nog: ga doordeweeks, dan heb je het rijk alleen. Wij liepen twee routes: de Negen toppen en de Rheinsteig.
Steengroeven De mens heeft hier letterlijk zijn steentje bijgedragen aan de vorming van het landschap. Tot begin vorige eeuw werd er in steengroeven basalt en trachiet gewonnen. Hiermee werden onder andere de Dom van Keulen en Xanten gebouwd. Zelfs de eeuwenoude abdijkerk van Heisterbach moest wijken voor een steengroeve. Alleen de omgang is bewaard gebleven. Pas toen de afgravingen ondermeer de Drachenfels en de Ölberg op de rand van instorting hadden gebracht, kregen natuurbeschermers eindelijk steun om het Siebengebirge om te vormen tot het natuurpark dat het nu is: een afwisselend, glooiend bosgebied met zo’n 200 kilometer aan
wandelroutes. Verdwalen is hier moeilijk. Alle paden komen vroeg of laat uit op de fameuze lange-afstandswandelroute de Rheinsteig, die kronkelend over de flanken en toppen van het Siebengebirge de loop van de Rijn volgt.
Negen toppen Onze standplaats is het rustige Rijnoeverstadje Niederdollendorf. Vanaf daar is het een paar kilometer tot de meest nabije top: de Falkenberg (180 meter). Aan de voet daarvan ligt het uitgestrekte kloostercomplex Heisterbach. Vanaf het terras van restaurant Klosterstübchen zijn de resten van de omgang van de 13e-eeuwse abdijkerk te zien. Aan de andere kant van de weg begint de korte klim naar de Weilberg (297 meter) waarvan de top is weggeslagen door vulkanische activiteit. Grote basaltwanden en een heus kratermeer wijzen op een explosief verleden. De Stenzelberg (287 meter) bestaat uit grillige rotsformaties waar je eindeloos doorheen kunt dwalen. De volgende hobbel is de Nonnenstromberg (335 meter), een naam die niets met nonnen te
maken heeft, maar dialect is voor ‘onderaan’. Verder zuidwaarts ligt de overwoekerde ruïne van Burg Rosenau. Over de Wasserfall (338 meter) gaat het naar de hoogste top van het Siebengebirge, de Grosser Ölberg (460 meter). Bovenop wacht een naar de berg vernoemd restaurant met een fijn terras en een weids uitzicht over de Rijnvallei. Voorbij de Margarethen Höhem (323 meter) – een soort pas op de L331 – leiden de Wanderweg der Deutsche Einheit en de Rheinsteig naar de Rijnvallei. Een kleine omweg over de Geisberg (324 meter) en Schallenberg (310 meter) is leuk vanwege het uitzicht.
Basaltwanden wijzen op een explosief verleden Het landschap opent zich waar het Rijndal weer in zicht komt. Het wordt ook drukker dankzij het mini-Bahnhof van de tandradbaan bij het romantische Schloss Drachenburg met fraaie tuinen en een markant museum. Het slot kijkt uit over het aardige historische stadje Königswinter met een keur aan terrassen aan de Rijn, in oktober het decor van wijnfeesten. De dorpen en stadjes aan de oever van de Rijn zijn een bijna aaneengesloten lint, maar
BONN & Rijn Königswinter is een prima vertrekpunt voor een boottocht over de Rijn of de oversteek naar Bad Godesberg, de statige voorstad van Bonn met zijn beroemde kasteelruïne en het uitzicht op het Siebengebirge. Bonn heeft veel interessante musea en is een prettige winkelstad. Het centrum is vanuit vanuit Königswinter bereikbaar met tram 66. Zie Reisgids 5, 2011 voor meer informatie over Bonn.
Reisgids | januari/februari 2012 | 47
de parken vormen groene buffers. Bus, tram en trein verbinden de kernen op de oostelijke oever met de voormalige hoofdstad Bonn aan de andere kant van het water. Schloss Drachenburg ligt aan de 320 kilometer lange Rheinsteig-wandelroute tussen Bonn en Koblenz. De voorlaatste etappe (nr. 22) die op www. rheinsteig.de wordt beschreven, loopt van Königswinter naar onze standplaats in Niederdollendorf. Inclusief een verbindende lus langs de Rijnoever een rondje van zo’n 15 km.
Omweg waard Het slot is niet de enige stop van de tandradbaan op weg naar de top van de Drachenfels (321 meter). Vanaf het eindstation is het een kleine klim naar de resten van de oude Drachenburg. De Rheinsteig, die we eerst in zuidelijke richting volgen, daalt vanaf hier door de kastanjebossen. De route voert
over de flanken van Knelings Hardt, Grosser Breiberg (331 meter), Kleiner Breiberg (288 meter) en Ölender (329 meter) naar het volgende hoogtepunt, de ruïne van de Löwenburg op 455 meter. Dit is een van de populairste wandelbestemmingen in dit gebied en de moeite van een kleine omweg meer dan waard. Tussen de stenen resten op de kalende top staat een eenzame boom waarvan de kruin vanaf alle andere hoogtepunten te herkennen is.
Boommonument Aan de voet van Löwenburg leiden de ‘K4’ en een klein stukje van de Wanderweg der Deutsche Einheit via de Guillaume Hütte weer naar de Rheinsteig. Hier nemen we de route naar het noorden, weer richting de Stromberg (331 meter). Vlak voor de bestijging van de inmiddels tot Petersberg omgedoopte top, is er een open plek in het bos. In een soort alpenweide staat een mo-
nument van een boom, een dood maar indrukwekkend takkenskelet dat respectvol wordt omringd door levenslustige soortgenoten. De Petersberg zelf is het omheinde en met camera’s bewaakte domein van een statig hotel met een prachtig mediterraan uitzichtterras. Afdalend naar de Valkenberg slaat de route voor KlosterHeisterbach af naar Oberdollendorf. Tussen bos en bebouwing staan de wijnranken op de Dollendorfer Hardt. Dit is het noordelijkste Rijnwijngebied. Na de Tweede Wereldoorlog was de wijnbouw hier tot stilstand gekomen, maar nu worden weer redelijk wat hectaren bebouwd. Dit gebeurt veelal op een traditionele manier, zo ecologisch mogelijk. In de vakwerkhuizen langs de route zitten een paar wijnverkopers en er zijn diverse plekken waar je lokale wijn kunt proeven. ●
Reizen & prijzen Beste reistijd april tot november. In de weekenden kan het druk zijn op de Rheinsteig, Drachenfels en Löwenburg. Trein De snelste verbinding tussen Utrecht en Königswinter is 3.10 uur. Retour €52-125, boeken via www.nshispeed.nl, www.bahn.com/ nl, of de Treinreiswinkel. Tussen de plaatsen aan de Rijnoever zijn uitstekende trein- en tramverbindingen. Auto Met de auto ben je vanaf Utrecht ongeveer 2.40 uur onderweg. Reisinformatie De Nederlandstalige reisgidsen besteden minimaal
aandacht aan het Siebengebirge. Het beste is de Duitse gids Bonn, Siebengebirge, Ahrtal van Polyglott On Tour (2008, 108 pag., €9,95). De Wanderbox Siebengebirge kost €14 en de Wanderkarte NRW 22 Bonn, Siebengebirge, 1:25.000, €8. Verkrijgbaar bij de VVV van Königswinter. Handige websites zijn www.siebengebirge.com, www.rheinsteig.de, en www.germany.travel/nl, zoek op ‘siebengebirge’. Vragen en/of opmerkingen: redrg@consumentenbond.nl
Topselectie Siebengebirge Er is voldoende accommodatie op de oostelijke Rijnoever. Bonn aan de andere kant is dankzij diverse brug- en veerverbindingen ook een prima optie. De hier genoemde prijzen gelden voor een tweepersoonskamer, inclusief ontbijt. Achter de prijs staat de letter B met een cijfer. Dat is de waardering van gasten die er boekten via www.booking.com. Kies voor de telefoonnummers 0049 22 23.
48 | Reisgids | januari/februari 2012
KÖNIGSWINTER 1. Steigenberger Grandhotel Petersberg Majestueus uitzicht over de Rijn, schitterend terras en zwembad. Luxe conferentiehotel met veel zakelijke gasten. Comfortabele kamers, gemiddeld sanitair. Niet bereikbaar met openbaar vervoer. 740, www.steigenberger.com/Koenigswinter_Bonn, vanaf €114,75 zonder ontbijt, B: 8,8.
Siebengenbirge
Ne
ge
n
to
Rh e (e ins ta te pp ig e 22
pp
+
en
lu
s)
TEST Twee wandelroutes vergeleken Type Lengte Landschap Soort pad Klimmen/dalen Bewegwijzering Zwaarte (* t/m *****) Waardering (* t/m *****) Horeca onderweg
rondwandeling vanuit (Nieder)Dollendorf of Königswinter ± 16 kilometer gevarieerd: bos, heuvels en dalen, rotsen, rivier, uitzicht, ruïnes en (wijn)dorpen goed begaanbaar bospad met hier en daar steile stukjes op-en-neer, hoogteverschil zo’n 450 meter goed, combinatie van de genummerde routes: 1, 2, 4, 5, X9, diverse variaties zijn mogelijk *** ****
rondwandeling vanuit (Nieder)Dollendorf of Königswinter 15 kilometer gevarieerd: bos, heuvels en dalen, rotsen, rivier, uitzicht, ruïnes, slot, musea en (wijn)dorpen goed begaanbaar bospad met hier en daar steile stukjes op-en-neer, hoogteverschil zo’n 400 meter goed, volg de ‘R' en tussen Löwenburg en Guillaume Hutte de K4 *** ****
Niederdollendorf, Klosterstübchen, Einkehrhaus, Ölberg, Margarethen Höhe, Milchhauschen, Schloss Drachenburg, Königswinter
Königswinter, Schloss Drachenburg, Drachenfels, Löwenburg, Grandhotel Petersberg, Klosterstübchen, Ober- en Niederdollendorf
ETEN & drinken Brederhof Leuke boerenhof in het centrum van Niederdollendorf met verschillende knusse zalen en royale Biergarten. Prima kaart en gulle glazen lokale wijn. Lunch €15, diner €20, www.bredershof.de. Milchhaüschen Bosrestaurant met een flink Hans-enGrietje-gehalte, inclusief pannenkoeken. Simpele kaart, maar sfeervolle locatie. Lunch €15, diner €20. Op vijf minuten wandelen van Slot Drachenburg, www. milchhaeuschen.de. Steigenberger Grandhotel Petersberg Er is een statig restaurant met verfijnde keuken en pittige prijzen (hoofdgerechten €30). Maar de bistro serveert al voor €7,50 een Flammenkuche op het terras onder de platanen. Het mooiste uitzicht van de omgeving krijg je er gratis bij.
2. Rheinhotel Loreley Mooie ligging aan de Rijn in het centrum van Königswinter. Sfeervol gebouw, wat gedateerde kamers. Betaald parkeren. 92 50, www.hotelloreley.de, vanaf €115, B:7,4. 3. Haus Hindenburg Aan het eind van de winkelstraat van Königswinter, één blok verwijderd van de Rijnoever. Kamers met zeer verschillend decor, sommige wat lawaaiig (verkeer). Dakterras met uitzicht.
90 19 40, www.hotel-haus-hindenburg.de, vanaf €97, B: 8,4. NIEDERDOLLENDORF 4. Schönsitz Net buiten de kern van Niederdollendorf, 300 meter van de Rijn. Eenvoudig, typisch Duits hotel met veel hout en kleedjes. Functionele kamers zonder poespas, prettige ontvangst en uitstekende prijs-kwaliteitverhouding. 215 10, www.schoensitz.com, vanaf €69, B: 8,4.
Reisgids | januari/februari 2012 | 49