DE OPKOMST VAN ‘SEWER MINING’ RWZI als energie- en grondstoffenleverancier Dat afval grondstof is, of zou moeten zijn, is ook in de rioolwaterzuiveringsbranche doorgedrongen. Aangescherpte regelgeving en innovatieve technologieën halen ‘sewer mining’ uit de experimentele fase. HARRY VAN DOOREN
G
root onderhoud aan riolering en waterzuivering vormen het ideale moment om installaties te verduurzamen. Kostenbesparing en nieuwe inkomsten gaan daarbij idealiter hand in hand. De belangrijkste thema’s: (afval)waterbesparing, energiewinning, hergebruik van nutriënten en het sluiten van kringlopen. De voor innovatie benodigde investeringen vragen om samenwerking tussen RWZI’s, waterschappen, gemeenten, afvalverwerkers en burgers.
Dunne spoeling Jaarlijks verdwijnt veel schoon drinkwater en regenwater in het riool. Dat verdunt het afvalwater waardoor duurzame en rendabele verwerking niet mogelijk is. Afval- en regenwater gescheiden opvangen, transporteren en verwerken, vergroot de ‘oogstkansen’. Gescheiden circuits voor grijs- (afvalwater dat niet uit
12 MILIEUMAGAZINE | NR 5/6 | MEI 2015
het toilet komt) en zwartwater (toiletspoeling) brengen efficiënt hergebruik nog dichterbij. Grijswater kan met inzet van een helofytenfilter worden hergebruikt voor de was, toilet en planten. Nadeel van een helofytenfilter is het ruimtebeslag, waardoor het vooral een oplossing is in het buitengebied of als onderdeel van een nieuwbouw- of renovatiewijk. Waterbesparende huishoudelijke apparaten en sanitair zorgen voor een flinke vermindering van de hoeveelheid water die op het riool wordt geloosd, maar zeker voor sanitair zijn de investeringen zo hoog dat ze eigenlijk pas rendabel worden bij renovatie- en nieuwbouwprojecten, waarbij de bewoners ook (direct) kunnen profiteren van de uit afvalwater teruggewonnen energie.
Energie De belangrijkste (chemische) energiebron is het slib dat overblijft ná het biologische zuiveringsproces van afvalwater. Op papier bevat afvalwater een energetisch vermogen van ongeveer 1,6 MW per 100.000 vervuilingseenheden, maar met de huidige technieken is slechts 25 tot 30% daarvan terug te winnen. Dat is ongeveer tweemaal de energiebehoefte van een doorsnee RWZI (0,25 MW), zodat er in potentie genoeg energie overblijft om vijf- tot tienduizend huishoudens van stroom te voorzien. Daarnaast is afvalwater inzetbaar voor warmte en koude (thermische energie). Het hoofdriool en het RWZIeffluent hebben beide een vrij constante temperatuur van 10 °C (hoofdriool) tot 25 °C (effluent). Met een warmtewisselaar wordt de warmte opgepept tot circa 50 °C. De energie die zo gewonnen wordt is direct te gebruiken óf tijdelijk in de bodem op te slaan. In Raalte (waterschap Groot Salland) wordt het zwembad op die manier verwarmd. Koelen kan met de omgekeerde techniek. Onderzoek naar rendabele toepassing is in volle gang.