JULI 2017 | JAARGANG 28
NR 7
Wetgeving en borging
Lastendruk Duurzaam inkopen Wetgeving ontkracht Tussen droom en daad Kameleonbestemming Onrust rond FAS Nut van Labels
NP/MILMAGA-MI17007
TUSSEN EN DROOM EN DAA AD ‘Vieze regels’ remmen schone toekomst Belemmerende en conflicterende regels drijven burgers en ondernemers tot waanzin. Diverse meldpunten van gemeenten en politieke partijen registreren de onvrede, met resultaat: het demissionaire kabinet presenteerde in mei €2,5 miljard aan besparingen door het schrappen van regels. Tot vrij baan voor duurzame ontwikkeling leidt het niet. HARRY VAN DOOREN
M
inder regels, betere wetgeving, efficiënter toezicht, maatwerk, samenwerking met gemeenten en Europa en betere digitale dienstverlening leidden de afgelopen jaren tot een besparing van €2,5 miljard op ‘regeldruk’. Applaus bleef uit, want nieuwe regels als de EED (European Energy Directive) zorgen voor nieuwe ergernis, omdat ze overlappen met bestaande meerjarenafspraken of omdat omgevingsdiensten aanvullende eisen stellen aan audits. In het eindrapport ‘Goed Geregeld’ wordt terecht gesteld dat ‘gevoelde regeldruk’ sterk wordt beïnvloed door het contact van met de overheid. Het in juli opgerichte onafhankelijk Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) controleert de wetgever en handhavers de komende vier jaar op willekeur, in hoop dat de relatie tussen overheid, burgers en ondernemers verbetert.
Marijn Bosman
10 MILIEUMAGAZINE | NR 7 | JULI 2017
*De warmtewet regelt wel maximumtarieven voor warmte maar niet voor koude. Gekoppeld met een hoog vastrecht zijn huishoudens die op warmtenetten en WKO zijn aangesloten vaak duurder uit dan vergelijkbare huizen met een gasketel.
Vieze regels “Juist duurzame initiatieven en innovaties stuiten op regels die vooral structuren uit het verleden lijken te dienen”, zegt het Amsterdamse gemeenteraadslid Marijn Bosman (D66). Ze startte twee jaar geleden www.viezeregels.nl, waarop burgers en ondernemers kunnen melden welke procedures hun duurzame ambities in de weg staan. De hoofdstad heeft zelf een serieuze groene agenda, maar worstelt met weerbarstige wetten en historische gevoeligheden. “We hebben hier Unesco Werelderfgoed, rijks- en gemeentelijke monumenten en alles binnen de singels is beschermd stadsgezicht.” In de oude stad heerst de welstandscommissie en ‘ruimtelijke kwaliteit’ is het argument waarmee isolatieglas nog steeds uit monumenten wordt geweerd, al waait de wind dwars door het ‘historisch gedetailleerde’ kozijn. “Alsof een zichtbare sponning onze rijke geschiedenis om zeep helpt!” Weerstand komt niet alleen uit hoofdstedelijke gelederen. De Provincie Noord-Holland blokkeert de bouw van nieuwe windmolens in het Westelijk Havengebied. “Het is van de weinige plekken in ons land waar windmolens niet misstaan en op geringe weerstand stuiten, maar de provincie eist een rechte lijnopstelling van zes molens, wat lastig past in een industriegebied dat vol *Dankzij tussenkomst van het nieuwe Chemieloket hoeft recyclebare kunststof van bijvoorbeeld molenwieken niet meer verplicht naar de stortplaats, maar kan het volledig worden hergebruikt voor auto’s en schepen. Het Chemieloket behandelde vorig jaar 39 klachten over regeldruk. Waarvan ruim 40% werd opgelost. Het loket focust dit jaar specifiek op regels die innovatie en circulaire economie in de weg staan.
WETGEVING EN BORGING
Nog steeds wordt isolatieglas uit monumenten geweerd.
staat met fabrieken en olieopslag.” Energiecollectieven lopen vaak vast op de in Den Haag bedachte postcoderoos en de beperkingen van erfpacht. “Een bewonerscollectief wilde zonnepanelen op het dak van een bouwmarkt zetten, maar met Amsterdam als grondeigenaar en de Bouwmarkt als eigenaar van de hal, was er geen juridische ruimte (opstalrecht) voor een partij die op dezelfde vierkante meters een zonnecentrale exploiteert.” Die zonnecentrale kwam er toch dankzij een speciaal ontworpen modelcontract voor opstalrecht op andermans dak. Europa doet ook een duit in het zakje. “De singels lopen vol met halflege bestelbusjes van pakketbezorgers. Een oplossing zou zijn om ‘cargohubs’ aan de stadsrand te maken en de laatste kilometers door één partij te laten verzorgen, maar dat botst met Europese *De provincie Zuid-Holland, de milieudienst Rijnmond en het ministerie van Infrastructuur en Milieu lanceren een pilot om BRZO-bedrijven online integraal inzicht te geven in actuele vergunningvereisten.
én nationale mededingingsregels, omdat afspraken over afzetgebieden worden gezien als kartelvorming.”
Maatwerk De meeste landelijke vieze regels die Bosman in twee jaar tijd optekende, bestaan nog steeds. Wat lokaal verandert, is de politieke bereidheid om maatwerk te leveren, experimenten aan te gaan en uitzonderingen te maken. Zo worden energiecoöperaties actief geholpen om de weg te vinden in het regelwoud en zijn er compensatiefondsen voor de meerkosten die collectieven moeten maken om hun duurzame energiedroom te verwezenlijken. Dergelijke compensatieregelingenzijn er ook voor bewoners binnen het be schermd stadsgezicht, die daken of gevels willen isole*De voertuigeisen schrijven voor dat een taxi minimaal 1125 kilo moet wegen, waarmee lichte en zuinige compacte auto’s niet in aanmerking komen.
*Met een rijbewijs B mag je een dieselbestelbus rijden. Een elektrisch aangedreven bestelbus valt door de zware batterij al gauw in de gewichtsklasse waarvoor een vrachtwagenrijbewijs nodig is.
ren en daarvoor dure vergunningstrajecten moeten doorlopen. “Het legessysteem is aan modernisering toe. Leges bedragen doorgaans een percentage van de bouwsom. Dat valt voor een dak met tien zonnepanelen wel mee, maar woningcorporaties of grote vve’s die een paar honderd zonnepanelen willen plaatsten, worden ontmoedigd door exponentiele vergunningskosten.” Waarmee Bosman maar wil zeggen dat de regels zich moeten aanpassen aan de tijd. “Huizen die nog steeds verplicht worden aangesloten op het gasnet, terwijl we nu al weten dat we van het gas af moeten en we nulop-de-meter woningen en zelfs passiefhuizen kunnen bouwen. Andere struikelblokken: de jarenlange procedures voor milieuvergunningen van nieuwe technologie en de discussie of opslag bij energielevering of netbeheer hoort… dat hindert de doorbraak van duurzame energie en het stimuleert de grote bedrijven al helemaal niet om te innoveren.”
Afval De nieuwe queeste van Bosman richt zich op afval. ‘Een bedrijf dat al zijn afval recyclet, moet toch verplicht een afvalcontract met de gemeente sluiten. Dat is een boete op innovatie. Een ander aspect is dat je volgens de regels niet eens je eigen circulaire verwerking mag organiseren. Iets wat voor de wet afval is, behoor je ook via voorgeschreven wegen af te voeren. Het is tijd om de afvalstoffenheffing en het reinigingsrecht toekomstbestendig te maken.” *Projectontwikkelaars hebben op sommige locaties te maken met meer dan honderd beleidsnota’s. Voor dit soort ‘regeldichte domeinen’ wordt geëxperimenteerd met maatwerk. JULI 2017 | NR 7 | MILIEUMAGAZINE 11