Corona velt recycle-industrie
Plasticpandemie aanstaande Een giftige cocktail van lockdowns, lage olieprijzen en gesloten grenzen zorgen wereldwijd voor enorme afvalbergen. Stijgende afzet- en recyclekosten brengen gemeenten én afvalverwerkers in problemen. Doortastende overheidsmaatregelen om nieuwe afvalstromen in te dammen blijven uit. Intussen verzet de olie-industrie de bakens naar nog meer plasticproductie. HARRY VAN DOOREN
V
oor de afvalverwerkers begon de crisis al voor de pandemie, maar de bron was evengoed China. Dat sloot in 2018 de grenzen voor buitenlands afval, terwijl grote delen van het noordelijk halfrond voor het verwerken en recyclen van afval van China afhankelijk waren. In de afgelopen vijf jaar gingen 22 Nederlandse afvalverwerkers failliet. Stijgende afzet- en recyclekosten en verzekeringspremies (wegens brand- en milieurisico’s) zijn de belangrijkste oorzaken. Bij een aantal faillissementen wordt onderzoek gedaan naar slecht bestuur en fraude. Verderop in de keten daalde de vraag naar gerecyclede grondstoffen sterk. Zo ligt de auto-industrie, traditioneel een grote afnemer van plasticgranulaat, door corona op zijn gat. Daarnaast is door de steeds goedkopere olie, gerecycled plastic inmiddels bijna twee keer zo duur als ‘virgin’ plastic. Voor Recycling Netwerk aanleiding om te pleiten voor een extra belasting op ‘virgin’ plastic en een gequoteerde afnameplicht van gerecycled plastic voor bedrijven. De milieuorganisatie wil ook een beperking van het aantal toegelaten plasticsoorten (om recycling eenvoudiger en hoogwaardiger te maken) en een verbod op het 20 MILIEUMAGAZINE | NR 1 | FEBRUARI 2021
‘Vorig jaar stond € 360 miljard klaar aan investeringen in nieuwe plasticfabrieken’ exporteren van plastic naar landen buiten Europa.
Crisisteam Met het vorig jaar opgerichte Crisisteam PMD, Glas en Papier probeert de afvalen recyclingindustrie samen met de VNG en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het afvalprobleem te beheersen, maar ook het Crisisteam kan niet voorkomen dat een steeds groter deel van het PDM-afval (plastic, metaal, drankkartons) weer in de verbrandingsoven belandt. Vanwege veiligheids-, gezondheids- en overlastrisico’s kan dit afval niet worden opgeslagen, wachtend op betere tijden. Zeker bij hoge temperaturen dreigen brandgevaar, stankoverlast en andere hygiëneproblemen. Maar ook zonder crisis neemt onze plasticverslaving epidemische vormen aan, terwijl de businesscase voor recycling verslechtert. De Wageningen Universiteit publiceerde in december een studie naar de potentie van kunststofrecyling als alle partijen zouden investe-
ren in zuiverdere grondstoffen, herontwerp van verpakkingen en verbeterde processen. De onderzoekers kwamen tot bijna een verdubbeling van de recycleomvang ten opzichte van 2017, met een forse kwaliteitsverbetering van de output. Daar eindigt het positieve nieuws: echte circulariteit (gelijkwaardige producten uit de afvalstroom produceren) komt de komende vijf jaar niet in het zicht en de afhankelijkheid van aardolie als grondstof blijft. De olie-industrie ziet de plasticproductie als een reddingsboei in een wereld die steeds meer elektrificeert. De blik is gericht op opkomende landen waarin een nieuwe middenklasse de plasticproductie aanjaagt. Onderzoeksjournalisten van Reuters turfden vorig jaar € 360 miljard aan (voorgenomen) investeringen in nieuwe plasticfabrieken. Een schril contrast met de € 1,6 miljard die de oliebaronnen de komende vijf jaar steken in de Alliance to End Plastic Waste om het plasticprobleem te verminderen.