HAS Beats Business Edition voorjaar 2011

Page 1

hasbeats BUSINESS EDITION

Relatiemagazine van HAS Den Bosch HAS KennisTransfer Anton Jurgens Institute Jaargang 1 Nummer 1, mei 2011

Jan Janssen van Vitelia:

“FOLLOW YOUR DREAMS”

LECTORAAT

Biobased Productontwikkeling

Win een

Ipad


12

Inhoudsopgave

20 3

Inhoud 10 Inhoudsopgave 1 Editorial + colofon 2-5 Nieuws + agenda 6-9 Interview: Jan Janssen Vitelia 10-11 Stage: Noorwegen milieu 12-14 Achtergrond: Anton Jurgens Institute 15 Gastcolumn 16-17 Bedrijfsopdracht: Weizigtpark 18-19 Event: Food Design Experience 20-23 Achtergrond: Biobased economy 24-25 Bedrijfsopdracht: Streekselecties 26-27 Event: HAS Ondernemend Cafe 328-31 Interview: Rabobank 32-33 Topklas ondernemen

18


Editorial

Verbinding gezocht Verbinden betekent aaneenschakelen, samenbundelen, combineren, vastbinden, verenigen, koppelen. Wanneer mensen een verbinding aangaan met elkaar, kan daar iets moois uit opbloeien. Een verbinding biedt de mogelijkheid tot diepgaand contact met de ander. HAS Den Bosch zoekt constant naar die verbindingen. Intern: met medewerkers en studenten, maar ook extern: met het werkveld. De contacten met het werkveld houden we graag warm, want samen kunnen we mooie dingen bereiken. Naar buiten toe doen we dit door studenten bij bedrijven op stage te laten gaan of er een bedrijfsopdracht te laten doen. Maar ook halen we het werkveld graag bij ons binnen: we organiseren bijvoorbeeld symposia, een Carrièredag en een HAS Ondernemend Café. Maar of we nu binnen of buiten de organisatie bezig zijn we houden de contacten graag persoonlijk, omdat we dat als een grote kracht zien. Voor u ligt de HAS Beats business edition, het nieuwe relatiemagazine van hogeschool HAS Den Bosch, HAS KennisTransfer en Anton Jurgens Institute. Een nieuw blad, een nieuwe manier van verbinding zoeken, en nog meer: de bestaande verbindingen versterken. We laten u graag zien wat we doen. Gewoon om te informeren, maar ook om u enthousiast te maken voor onze activiteiten. Eén ding is namelijk onmisbaar bij een verbinding: er zijn twee partijen bij betrokken. En contact kan nooit alleen van één kant komen. Wij willen graag interactie met u. We vertellen u wat wij doen en denken, maar we staan ook open voor wat u doet en denkt. Binnenkort krijgt HAS Den Bosch een nieuwe website en de HAS Beats business edition is dan op deze website terug te vinden. Daar kunt u altijd terecht met ideeën, opmerkingen, suggesties of ander soort reacties. Tot die tijd kunt u ons mailen: hasbeats@hasdb.nl of stuur ons een tweet @HAS_DenBosch. Veel leesplezier, Florieke Koers en Marieke Ellenbroek Colofon Eindredactie: Florieke Koers en Marieke Ellenbroek, HAS Den Bosch Beeldredactie: Margriet Hoffmans, HAS Den Bosch Vormgeving: Maarten Ponjée, Bureau Ponjée Druk: Drukkerij Tielen Oplage: 3500 Vragen en/ of opmerkingen? hasbeats@hasdb.nl www.hasdenbosch.nl www.haskennistransfer.nl www.antonjurgens.nl

1

hasbeats

BUSINESS EDITION


1 Nieuws

GEZOND INNOVEREN CENTRALE THEMA NVVL-SYMPOSIUM

moeten uitsteken naar andere marktsegmenten of andere sectoren. Een mooi voorbeeld is het project Designprobes van Philips, waarin wordt gestoeid met innovatieve concepten,

Gezond innoveren, hoe doe je dat? Dat was

zoals Home Farming.

het thema van het symposium dat op 21 april

Ook Anton Jurgens-directeur Domingo Loth

2011 bij hogeschool HAS Den Bosch werd

kwam aan het woord. Hij verwees naar het

gehouden door de NVVL, het Network for

hoge faalpercentage van nieuwe produc-

Food Experts. “Ons land heeft de kennisin-

ten. “Negen van de tien producten haalt het

frastructuur om een voorlopersrol te spelen

uiteindelijk niet”, zei hij. Volgens hem is dit

bij de ontwikkeling van gezondere voeding”,

lage percentage onder meer te wijten aan het

zei NVVL-voorzitter Ad Nagelkerke. ”Er is

inadequaat managen van innovatietrajecten.

voldoende ruimte om te innoveren.” Er waren

Het Anton Jurgens Institute biedt een MBA

verschillende sprekers die ingingen op dit

‘Business Creation in Food & Health’ aan,

thema.

waarin studenten in alle relevante aspecten

Hoe je gezonde innovatie in de praktijk kunt

van het innovatietraject worden onderwezen.

brengen, liet Petra Buijs-Koekoek van het

Immers, in de praktijk ontbreekt het aan men-

Anton Jurgens Institute zien. Petra pleitte met sen die inhoudelijke materie en de marktkanname voor een duidelijke focus in het innova-

sen met elkaar kunnen verbinden.

tieproces. Echter, binnen deze focus moeten ondernemingen niet teveel navelstaren, vond

Meer weten? www.nvvl.nl

ze. Sterker nog, ze zullen hun voelsprieten

www.antonjurgensinstitute.nl

hasbeats BUSINESS EDITION

2


INAUGURELE REDE LECTORATEN FOOD EN DIERGEZONDHEID Op maandag 6 en dinsdag 21 juni vinden bij HAS Den Bosch

Op 21 juni is het de beurt aan dr. Paul Overgaauw, lector

drie inaugurele redes plaats. Op 6 juni houden mevrouw ir.

Diergezondheid/Dierenwelzijn. Zijn rede gaat over ‘Gezonde

Frederike Praasterink, lector Duurzame Wereldvoedselvoor-

dieren, gezonde mensen’.

ziening en mevrouw dr. Annet Roodenburg, lector Voeding

Het lectoraat Diergezondheid/Dierenwelzijn richt zich op het

en Gezondheid hun inaugurele rede. De redes staan in het

ontwikkelen van methoden voor toegepast onderzoek naar

teken van de thema’s mens, voeding en gezondheid, en

diergezondheid (in het bijzonder in relatie tot agrarische pro-

duurzaamheid en mondiale ontwikkelingen in de voedsel-

ductie) die kunnen worden ingebouwd in het hoger beroeps-

voorziening.

onderwijs.

Het lectoraat Duurzame Wereldvoedselvoorziening richt zich op de verduurzaming van voedselketens in internationaal perspectief. De pijlers zijn duurzame ontwikkeling en internationale samenwerking in de agrofoodsector. Het lectoraat Voeding en Gezondheid wordt ontwikkeld op drie verbonden pijlers: voeding, gezondheid en de consument. In dit lectoraat staat de hoogwaardige productie van voeding en de daarop aansluitende kwaliteitbewuste con-

Wilt u bij een van de redes aanwezig zijn? Meer informatie

sumptie centraal, ingebed in de duurzame ontwikkeling van

over het programma en hoe aan te melden staat op de

meer cyclische, vraaggerichte agroketens.

website van HAS Den Bosch. www.hasdenbosch.nl

3

hasbeats BUSINESS EDITION


NIEUWE OPLEIDING PROFESSIONEEL ONDERNEMERSCHAP BIJ HAS KENNISTRANSFER Komend studiejaar start HAS KennisTransfer met

Zo leren ze over de grenzen van hun eigen vakgebied

een nieuwe opleiding: Professioneel Ondernemer-

heenkijken en tillen ze elkaar op een hoger plan.

schap. De opleiding is bedoeld voor ondernemers en

Dat is de kracht van een dergelijke cursus.

bedrijfsleiders in de boomteelt, fruitteelt, veehouderij, De Nederlandse Fruittelersorganisatie (NFO) en de tuinbouw en akkerbouw. De opleiding is in een jaar

LTO Vakgroep Boomteelt hebben geadviseerd bij het

af te ronden en bestaat uit vijf cursussen, die ook los

samenstellen van de inhoud. In principe kan iedere

te volgen zijn: strategisch ondernemerschap, marke-

ondernemer of bedrijfsleider zich aanmelden voor de

ting & sales, ketens, kwaliteit & logistiek, praktisch

cursus, maar HAS KennisTransfer vraagt ze wel hun cv

personeelsmanagement, en financiĂŤn. De opleiding

mee te sturen. Dit wordt gedaan om ervoor te zorgen

wordt praktisch ingestoken, maar ook mag een stukje dat de niveauverschillen niet te groot zijn en iedereen theorie niet ontbreken. Eerst komt een deskundige

goed in staat zal zijn mee te komen tijdens de cursus.

uit te praktijk een inleiding geven op het onderwerp.

Het wordt een kwalitatief hoogwaardige opleiding,

Daarna neemt een docent van HAS Den Bosch het

precies afgestemd op professionals.

over voor een stuk theorie en vervolgens gaan de cursisten de opgedane kennis toepassen in hun eigen bedrijf en dat van hun medecursisten. Cursisten

Meer weten of aanmelden?

uit verschillende sectoren zitten bij elkaar in de klas.

www.haskennistransfer.nl

hasbeats BUSINESS EDITION

4


TOINE HATTINK NIEUWE DIRECTEUR OPLEIDINGEN TUINBOUW EN AKKERBOUW, EN PLATTELANDSVERNIEUWING

Op 4 april jl. heeft collegevoorzitter

economy. De toenemende druk in

Dick Pouwels bekend gemaakt dat

Nederland op ruimte voor natuur,

Toine Hattink de functie van direc-

landbouw en andere functies. En

teur van de opleidingen Tuinbouw

‘groen in de stad’: wat willen men-

en akkerbouw en Plattelandsver-

sen eigenlijk tegenwoordig en hoe

nieuwing gaat vervullen. Hij volgt

kom je daar achter?”

hiermee Tjeu Foppele op, die binnen hogeschool HAS Den Bosch ruim

Toine Hattink studeerde Tropische

zeventien jaar verantwoordelijk voor

Cultuurtechniek aan Wageningen UR

deze opleidingen was.

en deed later Bedrijfseconomie. Hij

Toine Hattink zal per 1 augustus

gaf tien jaar les op een middelbare

starten als directeur. “Deze manage-

tuinbouwschool. Elf jaar geleden

mentfunctie spreekt me erg aan.

kwam hij als docent bij HAS Den

Ik blijf verbonden aan een aantal

Bosch, waar hij onder meer vijf jaar

opleidingen die ik waardeer en kan

als beleidsmedewerker actief was.

me tegelijkertijd bezig houden met

Inhoudelijk is hij het laatste jaar on-

zaken die HAS-breed op de agenda

der meer betrokken bij de ontwikke-

staan. Dynamiek genoeg in de

ling van de nieuwe opleiding Inter-

omgeving waar we als hogeschool

national Food & Agribusiness en de

het antwoord op moeten formuleren:

Kenniskring Duurzame Wereldvoed-

bijvoorbeeld de economische en

selvoorziening.

technologische ontwikkelingen in de glastuinbouwsector en nieuwe

Meer weten? Kijk op

groene kansen door de biobased

www.hasdenbosch.nl

Agenda 25 mei Carrièredag HAS Den Bosch 6 juni Inaugurele Rede Frederike Praasterink en Annet Roodenburg 21 juni Inaugurele Rede Paul Overgaauw 5 juli Fhealincafe Mangustare

WIN EEN IPAD! GA NAAR WWW.HASDENBOSCH.NL VOOR MEER INFO 5

hasbeats BUSINESS EDITION

6 juli HAS Ondernemend Café ‘Meer doen met groen’ HAS Den Bosch 18 juli-26 augustus Zomervakantie opleidingen HAS Den Bosch


2 Coverinterview

Tekst: Marieke Ellenbroek Foto’s: Margriet Hoffmans

Interview Jan Janssen, algemeen directeur Vitelia

Vitelia en HAS Den Bosch: samen betrokken bij Feed Design Lab

hasbeats BUSINESS EDITION

6


“Ik haal graag jonge mensen naar Vitelia” Hogeschool HAS Den Bosch heeft overal in Nederland en ook daarbuiten contacten. In iedere uitgave een persoonlijk verhaal van een van die mensen met wie de instelling een warme relatie onderhoudt. Deze keer een gesprek met Jan Janssen, algemeen directeur van Vitelia, een organisatie waar niet alleen regelmatig stagiaires van HAS Den Bosch rondlopen, maar ook een flinke groep oud-HAS’ers in dienst is. Vitelia en HAS Den Bosch zijn namelijk beide betrokken bij het Feed Design Lab. We maken kennis met Jan Janssen in

Klein bedrijf

Regio Business Centre ‘De Oelderse

Direct na zijn studie (in 1986) ging Jan

Halte’. Een bijzonder gebouw: vroeger een

als assistent-zaakvoerder aan de slag bij

station, daarna een café en nu is het een

SaWeCo, een kleine mengvoederfabriek waar

startersplatform voor jonge ondernemers.

toentertijd ongeveer 25 mensen werkten. “In

Een plek waar wordt gewerkt, genetwerkt

tegenstelling tot mijn klasgenoten, die hun

en waar innovaties worden gerealiseerd.

pijlen hadden gericht op de grote spelers in

“De dynamiek zit ‘m in de samenwerking tussen bedrijven vanuit verschillende disciplines,” vertelt Jan. “We zitten hier samen met verzekeraars, bedrijfskundigen en veevoederspecialisten. Het doel is om gemeenschappelijk tot een betere performance te komen.” Als zoon van een kippenboer, vijfde uit een gezin van zes kinderen, wilde Jan altijd al boer worden. Niet verwonderlijk dus, dat hij bij HAS Den Bosch ging studeren, dat toen nog gevestigd was aan de Baden Powellstraat. “Bij studeren hoort een stad, uit huis gaan, zelfstandig worden, vind ik. Ik heb een leuke studententijd gehad. Het gevoel bij HAS Den Bosch was altijd: je komt er om te leren, maar omgekeerd leert HAS Den Bosch ook graag van jou. Zo heb ik Jan Denissen nog het kippenvak bijgebracht. Ja, dat mag je er in zetten.” Hij lacht.

7

hasbeats BUSINESS EDITION


onze medewerkers om hun talenten te ontwikkelen en haal graag jonge mensen naar het bedrijf. Ikzelf kwam hier immers ook ooit binnen als jonge, onervaren HAS’er. Door het vertrouwen dat mij werd gegeven, heb ik veel kunnen bereiken. Ik geloof in de kracht van samenwerken, ideeën delen. Daarom zie je hier geen aparte tafels of parkeerplaatsen voor de directie, we lunchen met z’n allen en we overleggen veel met elkaar.” Vitelia werkt al jaren samen met HAS Den Bosch. Bij het bedrijf werken nu ongeveer 20 oud HAS’ers en er zijn 25 permanente

“Als je het kunt dromen, kun je ‘t maken”

stageplaatsen op zowel mbo-, hbo- als universitair niveau. Een nieuw project, waar Vitelia de trotse kartrekker van is, is

de sector, koos ik juist voor een klein bedrijf.

het Feed Design Lab (FDL). Het FDL wordt

Het was bovendien dicht bij huis, wat op dat

een innovatieve labomgeving waar nieuwe

moment privé goed uitkwam. Omdat SaWeCo

diervoeders in praktijkomstandigheden

zo klein was, kon ik me breed ontwikkelen.

worden ontwikkeld. Hand in hand met de

Ik maakte kennis met alle facetten van de

ontwikkeling van de diervoeders worden

bedrijfsvoering. Ik werd bedrijfsbegeleider

medewerkers getraind. Naast Vitelia zijn

voor zowel varkens-, kippen-, als melkvee-

Dinnissen Process Technology, Imtech Food

houders.”

en Feed Competence Center en hogeschool

In tien jaar tijd ontwikkelde Jan zich verder

HAS Den Bosch ook initiatiefnemers van het

van voorlichter tot nutritionist en manager.

project.

In diezelfde tijd startte SaWeCo een plantaardige en een verzekeringstak. In 1995

Midlife crisis

werd Jan benoemd tot algemeen directeur

Jan is niet iemand die berust in zijn succes.

van SaWeCo. Bij het tegenwoordige Vitelia

“In 2005 had ik in mijn eerste midlife crisis,”

werken bijna 200 mensen. “We hebben

vertelt hij. “De voederindustrie had een

hier in de regio meer dan tien fusies

slecht imago, er waren dierziektes en de

meegemaakt, zowel met coöperatieve

maatschappelijke druk was hoog. We wilden

als private partijen. Maar de kern van

een soort toverfabriek maken. Innovatieve

onze ontwikkeling zit in de mensen. De

technologieën toepassen, maximale

bedrijfscultuur is de rode draad van onze

flexibiliteit uit het productieproces halen,

geschiedenis.”

de kwaliteit verbeteren, kortom: modern en vernieuwend zijn. Iets doen wat nog niemand

Feed Design Lab

anders had gedaan. Met hulp van Dinnissen

De bedrijfscultuur van Vitelia is informeel,

Process Technology, Imtech Food en Feed

met korte lijnen. Iedereen krijgt de kans om

Competence, is Vitelia toen een nieuwe koers

zijn dromen te verwezenlijken. ‘Follow your

ingeslagen. Ons concept werd een groot

dreams’, staat er op een groot schilderij

succes, won prijzen en haalde alle kranten.”

achterin de kamer. “Als je het kunt dromen,

In 2010 volgde een tweede crisis. “Dat heb

kun je ’t maken,” stelt Jan. “Ik stimuleer

je zo eens in de vijf jaar,” licht Jan toe. “We

hasbeats BUSINESS EDITION

8


wilden eigenlijk een testomgeving hebben, hadden een

belangrijke rol bij Vitelia. “Het imagoprobleem van onze

proeffabriek nodig. Dus we besloten de wereld rond te

sector, bracht ons op het idee om een film te ontwikkelen,

gaan reizen om te kijken of zoiets dergelijks al bestond.

waarin dertien portretten werden getoond van authentieke

Dat was niet zo. Dus we moesten het zelf doen: plaatje

bedrijven uit deze omgeving. De eigenaren, de familie,

maken, plek kopen, tekening maken, ambassadeurs

het bedrijf op een eerlijke manier in beeld gebracht. De tv

zoeken.” Momenteel bevinden de plannen voor het FDL

première is 21 april, op TV Limburg,” zegt Jan trots.

zich in een cruciaal stadium. Er ligt een subsidieaanvraag

Op het terrein van Vitelia en de Oelderse Halte is veel

van 1 miljoen. De andere 2,5 miljoen wordt door de 20

bedrijvigheid. Vrachtwagens rijden af en aan. Bij de ingang

betrokken bedrijven op tafel gelegd.

hangt een grote vlag met een pauw met de tekst ‘Trots op Vitelia’. En dat is Jan ook. “Maar alleen had ik het nooit

Ideeën delen

gekund. Het is prachtig wat we samen bereikt hebben en

“Het gebouw komt te staan in Wanssum, midden tussen

dat mogen we uitdragen. Overal hangt onze missie aan de

de varkens en de kippen, ofwel het Eiwit Rijk,” vertelt Jan.

muur. Het respect voor elkaar, onze leveranciers en onze

“Behalve een fysieke locatie moet er ook een digitale

klanten staat voorop. We staan voor de belangen van onze

omgeving komen: feeddesignlab.nl, zodat we onze ideeën

klant, van de sector. Dat is het allerbelangrijkste.”

kunnen delen met anderen.” Communicatie speelt een

9

hasbeats BUSINESS EDITION


3 Stage

Tekst en foto’s : Annelous Oerbekke

Studente Annelous Oerbekke deed onderzoek naar smeltwater in Noorwegen Op stage naar het buitenland. Het is verplichte kost voor alle studenten van hogeschool HAS Den Bosch. Sommigen vinden het meteen al helemaal geweldig, anderen moeten wel even aan het idee wennen alleen een tijd in het buitenland te moeten werken en wonen. Australië en Nieuw-Zeeland zijn populair, maar ook ‘gewoon’ België en Duitsland. Annelous Oerbekke is 4e jaars studente Milieukunde en zij ging op stage naar een heel andere plek: Ås in Noorwegen. “Ik heb stage gelopen bij Bioforsk, een onderzoeksinstituut dat toegepast onderzoek verricht naar multifunctionele landbouw en plattelandsontwikkeling, plantwetenschap, milieubescherming, en beheer van natuurlijke hulpbronnen. Mijn opdracht was onderzoek doen naar de afvloeiing van smeltwater van de sneeuw op een akker, het modeleren van deze smeltperiode en het vergelijken van de periodes 2009 en 2010. Door middel van sneeuwbemonstering in het veld heb ik kennis vergaard over het sneeuwdek. Verder werden er op het veld verschillende parameters gevolgd zoals luchttemperatuur, windsnelheid en richting, en de bodemtemperatuur op verschillende dieptes. Deze gevolgde parameters werden later gebruikt in modeleringsprogramma’s

hasbeats BUSINESS EDITION

10


om te proberen de smeltperiode na te bootsen met de computer en te vergelijken met de daadwerkelijke gevonden waardes in het veld.” Vrijheid “Mijn stage ging erg goed. De onderwerpen waar ik me mee bezig hield, waren totaal nieuw voor mij, zoals het modeleren met de computerprogramma’s en de winterhydrologie die

OP BUITENLANDSE STAGE Het is voor iedere student van HAS Den Bosch verplicht: op stage naar het buitenland. Sinds 1999 gingen al steeds meer studenten naar het buitenland om daar werkervaring op te doen. Dit om de studenten voor te bereiden op de steeds internationaler wordende werksetting. Maar ook krijgen ze zo de kans zichzelf op een andere manier te ontplooien, en zichzelf

je moet toepassen. Ik vond het erg interessant om meer

te leren redden in een vreemd land. De laatste jaren is de bui-

over deze onderwerpen te leren en het was een onderzoek

tenlandse stage verplichte kost. Ieder jaar gaan meer dan 300

waarbinnen ik veel vrijheid kreeg. Ik kon zelf met opties en

studenten op een of andere buitenlandse stage.

ideeën komen. Ik heb wel leuke verschillen gevonden in

België blijkt het meest favoriete land van de HAS-student, er

de smeltperiodes van 2009 en 2010 die goede resultaten

zijn best veel studenten die toch graag wat dichter bij huis

voor mijn onderzoek opleverden. Daar ben ik best trots

blijven. Daarna komen Australië en Nieuw-Zeeland. Degenen

op. Bioforsk was een fijn bedrijf om stage te lopen. Ik was

die wel graag ver weg gaan, maar wel een zo veilig mogelijk

niet de enige stagiaire, er waren er ook een paar met hun promotieonderzoek bezig. De begeleiding was erg goed. Mijn

oord zoeken, gaan hier graag naar toe. Maar er zijn natuurlijk ook veel andere landen waar studenten naar toe gaan.

begeleider was Nederlands, wat erg handig was natuurlijk. Veldwerk (op langlaufski’s) deed ik bijna nooit alleen, omdat

werken: het maakt niet uit wat jouw werkritme is, zolang je

het onderzoeksveld een stukje uit het dorp lag. Ik kon altijd

maar resultaat haalt aan het einde van de rit. En dat werkte in

bij mensen terecht als ik hulp nodig had of ergens mee zat.

dit bedrijf in ieder geval heel goed.”

Ik werd meteen in activiteiten meegenomen zoals één dag in de week sporten tijdens de lunch. Ook werd ik bij andere

Noorse studentenleven

projecten betrokken en kon ik meehelpen en meedenken. Bij

“Noorwegen is een prachtig land. Veel verschillen in het

Bioforsk wordt gewerkt volgens de principes van het nieuwe

landschap en echt leuke steden. De mensen zijn heel aardig en geïnteresseerd. En als je zelf open staat voor dingen kom je in de meest leuke situaties terecht. Het enige nadeel van Noorwegen: het levensonderhoud is een stuk duurder dan in Nederland. Ik heb veel leuke dingen gedaan in de tijd dat ik daar was. Ik ben weekendjes weggeweest, heb kennisgemaakt met het Noorse studentenleven en ik ben nog twee weken op rondreis geweest door Noorwegen. Toen ben ik huisgenoten op gaan zoeken in hun thuishaven. Zo ben ik bij prachtige Fjorden terechtgekomen, heb ik op steile kliffen gestaan en ver weg in de bergen in een hutje gezeten zonder enige voorzieningen. Mijn stage was een supertoffe ervaring waar ik enorm van ben gegroeid!”

“Ik werd meteen in activiteiten meegenomen zoals één dag in de week sporten tijdens de lunch” 11

hasbeats BUSINESS EDITION


4 Achtergrond

Tekst: Florieke Koers Foto’s: Margriet Hoffmans en Bart van Overbeeke

Food service vertegenwoordigd bij de MBA van het Anton Jurgens Institute In de vierde lichting van de MBA-opleiding van het Anton Jurgens Institute zitten voor het eerst niet alleen mensen uit de food industry. Er zijn deze keer ook twee heren uit de food service: Robert Leene van McDonald’s en Hans van Veen van Appèl Catering. En dat blijkt een grote meerwaarde voor de cursus: het instituut zou in de toekomst graag meer mensen met een dergelijke achtergrond in de MBA zien.

hasbeats BUSINESS EDITION

12


13

“De voedingsmiddelensector waar

Robert (39) en Hans (45) doen sinds

potentiële cursisten van het Anton Jurgens

september de MBA Business Creation

Institute vandaan komen, kun je verdelen

in Food & Health. Ze komen uit de food

in drie onderdelen: de food industry, de

service. Was doen jullie precies?

food service en de food retail”, licht Jac

Robert: “Ik werk nu 19 jaar bij McDonald’s

Giesen, docent bij het Anton Jurgens

met tussendoor een uitstapje naar

Institute, bovenstaande toekomstvisie toe.

Domino’s van drie jaar. Ik ben manager

“In de food industry heeft HAS Den Bosch

McOpCo en ik ben verantwoordelijk voor

altijd al goede contacten. Bij de oprichting

een business unit van 23 restaurants waar

van het Anton Jurgens werden dit ook

1600 mensen werken. Ik heb de McDonald’s

de vanzelfsprekende contacten voor ons.

Academy gedaan in Chicago en heb

In de eerste drie lichtingen zaten alleen

binnen McDonald’s het hele carrièrepad

mensen vanuit deze branche. Maar nu is

doorlopen. Dat ik zolang bij hetzelfde

daar verandering in gekomen en hebben

bedrijf werk, zie ik als een voordeel: ik kan

we twee mensen uit de food service. Een

een voorbeeld zijn voor anderen en dat

hele aanwinst, voor ons, maar ook voor de

is ook een belangrijk onderdeel van mijn

cursisten. Er ontstaat een ontzettend leuke

functie. Daarnaast ben ik veel bezig met het

wisselwerking tussen hen. Ze zijn allemaal

uitproberen van innovaties.”

met voeding bezig, maar hun prioriteiten

Hans: “Ik ben operationeel directeur bij

liggen ergens anders. Het zou leuk zijn als

Appèl, een cateraar die voornamelijk

in de toekomst ook mensen uit de food

contractcatering bij bedrijven verzorgt,

retail zich zouden melden voor de MBA.

en werk er inmiddels 15 jaar. Ik ben

Dan hebben we de hele keten in huis.”

verantwoordelijk voor operatie, financiën en

hasbeats BUSINESS EDITION


Robert Leene en Hans van Veen (r)

personeelszaken. Ik ben tussendoor ook even weggeweest: ik heb een zorgboerderij voor verstandelijk gehandicapten opgezet, die ik ook nog steeds vanaf de zijlijn aanstuur. Ik wilde daarna interimwerk gaan doen maar ben uiteindelijk weer bij Appèl uitgekomen. Bij Appèl zijn er altijd uitdagingen op mijn pad blijven komen en dat vind ik heel belangrijk.

“We voegen echt iets toe aan de groep: wij zijn het ontbrekende puzzelstukje”

En een groot voordeel is natuurlijk dat je op een gegeven moment alle ins en outs van het bedrijf kent en op zaken die

gebied leer ik veel bij. Het heeft mijn ogen enorm geopend.”

zich voordoen handig kunt inspelen.”

Robert: “Ik kan gelukkig binnen werktijd wat tijd vrijmaken voor de MBA. Het zware zit voor mij meer in de inhoud. Het

Hoe zijn jullie bij het Anton Jurgens terechtgekomen?

is een enorme aanvulling op mijn kennis en ik ben heel erg

Hans: “Ik ben er toevallig mee in aanraking gekomen bij een

gemotiveerd. Om de vier weken zijn we van woensdagavond

lezing van een businessclub. Jac vertelde daar een en ander

tot vrijdagavond bij het Anton Jurgens en dat voelt als

over de MBA. Ik wist helemaal niet dat er een dergelijke

helemaal weg zijn van het werk. Heerlijk!”

opleiding was op het gebied van food en het sprak me

Hans: “Dat wij een andere achtergrond hebben dan de

meteen aan.”

medecursisten uit de food industry is duidelijk merkbaar

Robert: “McDonald’s wilde dat ik me meer ging verdiepen in

tijdens de lesdagen. En dat is leuk: we voegen echt iets toe

het ontwikkelen van innovaties. Daarnaast had ik al langer de

aan de groep: wij zijn het ontbrekende puzzelstukje.”

ambitie om een MBA te doen. Twee vliegen in één klap.”

Robert: “Het is een leuke groep en heel divers. We vullen elkaar goed aan en leren niet alleen veel van de opleiding,

Hoe bevalt de opleiding tot nu toe?

maar ook veel van elkaar. We hebben verschillende

Hans: “Best zwaar. Ik werk 50 uur per week en de

achtergronden en het programma trekt ons naar elkaar toe.

studiebelasting komt daar nog bij. Maar ik vind het wel erg

Inspirerend.”

leuk. Ik heb geen achtergrond in food technology en op dat

hasbeats BUSINESS EDITION

14


5 Gastcolumn

Tekst en foto: Paul Vriesekoop

Op deze plek een gastcolumnist. Iedere uitgave een collega van ons. Niet een collega binnen HAS Den Bosch, maar iemand van een collega-instelling. Want we werken veel samen en verbinden ons met elkaar. Samen staan we sterk! Zoals met het Varkens Innovatie Centrum Sterksel, onderdeel van Wageningen UR. Uw column op deze plek? Mail naar hasbeats@hasdb.nl.

Studenten maken innovaties mee op VIC Sterksel Innoveren is het ‘buzz word’ dat momenteel overal rond zingt. In Nederland zijn we dit mede aan het organiseren via de Topsectoren-aanpak van de regering en binnen Europa is dit geagendeerd als ‘The Innovation Union’.

Hier kunnen studenten heel goed in participeren. Op VIC Sterksel hebben we veel van onze posities ingevuld door medewerkers die afgestudeerd zijn aan HAS Den Bosch en we geven hen alle ruimte geven om zich verder te ontwikkelen. Ze kunnen bijvoorbeeld aan de slag als onderzoekscoördinator, of als verantwoordelijke voor activiteiten op het gebied van biovergisting (onderzoekstechnisch of economisch). Het is uitdagend voor hen om in zo’n omgeving te werken en zich te kunnen ontwikkelen en bij te dragen aan een sector die sterk in ontwikkeling is, zowel technisch economisch, als maatschappelijk.

De achtergrond hierbij is dat we ons economisch willen versterken door slagvaardiger producten met unieke toegevoegde waarde in de markt te zetten. Het gaat om nieuwe producten en een business case voor het bedrijfsleven. Het liefste willen we voor de afnemer van het product een structureel probleem oplossen of een behoefte vervullen. De Nederlandse agrofoodsector is altijd al heel innovatief en heeft daardoor een sterke exportpositie opgebouwd. Niet alleen als producent van eindproducten voor consumenten zoals kaas, boter of vlees, maar ook als toeleverancier voor bedrijven in bijvoorbeeld stalsystemen, kassen en uitgangsmateriaal. Op Varkens Innovatie Centrum (VIC) Sterksel staan we hier middenin. We zijn er de afgelopen jaren steeds in geslaagd om samen met het bedrijfsleven, overheid en ngo’s concepten uit te denken en te ontwikkelen. Denk bijvoorbeeld aan het Varkenspension, nieuwe vergistingstechnieken, koeling voor zeugen enzovoorts.. Het scherp schakelen met het bedrijfsleven, overheid en ngo’s hebben de succesvolle groei van Sterksel mede

Paul Vriesekoop is directeur Wageningen

mogelijk gemaakt. Tegelijkertijd is er een brug tussen

UR Livestock Research. Wageningen UR

bedrijfsleven en onderzoekers binnen Wageningen UR

Livestock Research, onderdeel van Stichting

gevormd, op zowel praktisch als wetenschappelijk niveau.

Dienst Landbouwkundig Onderzoek, vormt

Hier liggen ook kansen voor studenten van HAS Den Bosch. Bijvoorbeeld door participatie in lopende projecten op VIC Sterksel. Ze zitten dan met hun neus bovenop onze innovatieve manier van werken en krijgen zo de kans om veel te leren.. Momenteel lopen er bij Sterksel veel projecten op het gebied van onder meer voeding, opfok van geiten en nieuwe stalsytemen.

15

hasbeats BUSINESS EDITION

samen met het Central Veterinary Institute en het Departement Dierwetenschappen van Wageningen University de Animal Sciences Group van Wageningen UR (University & Research centre).


6 Bedrijfsopdracht

Tekst: Florieke Koers Foto: Marloes Timmers en Wessel Hartman

Afstudeerders geven het Weizigtpark in Dordrecht een boost Marloes Timmers (20) en Wessel Hartman (22) zijn vierdejaars studenten Tuin- en landschapsmanagement. Zij zijn op dit moment aan het afstuderen en doen een bedrijfsopdracht (BO) bij Gemeente Dordrecht: ze schrijven een visie en een maatregelenpakket voor het Weizigtpark dat in Dordrecht ligt.

hasbeats BUSINESS EDITION

16


Boost voor park Het Weizigtpark in Dordrecht is een openbaar park dat in

BEDRIJFSOPDRACHTEN BIJ HAS KENNISTRANSFER

1948 is aangelegd. De gemeente vond dat het park wel een boost kon gebruiken. Marloes en Wessel krijgen door met

Ieder jaar studeren ruim 300 studenten af bij hogeschool HAS

deze opdracht aan de slag te gaan met veel verschillende

Den Bosch. Dit doen ze door het uitvoeren van een bedrijfs-

aspecten van het vak te maken en ze zijn er allebei heel

opdracht bij HAS KennisTransfer. HAS KennisTansfer is een

enthousiast over. De randvoorwaarde om de bedrijfsopdracht

kennisbedrijf binnen HAS Den Bosch dat zich richt op bedrij-

goed uit te kunnen voeren was dat ze kleine aanpassingen

ven in de sector. Die zijn ze van dienst door onderzoek, advies

zouden doen om het park een flinke oppepper te geven,

en opleidingen voor professionals. Bedrijfsopdrachten zijn

maar de grote lijnen van het park moesten behouden blijven.

betaalde opdrachten die via acquisitie worden binnengehaald.

“We hebben eerst een inventarisatie gedaan”, vertelt Marloes.

Het netwerk van bedrijven die zich hebben verbonden aan

“Hoe ligt het park er nu bij? Wie zijn de belanghebbende

HAS KennisTransfer is inmiddels heel groot, maar de organisa-

partijen? Wat vinden de bezoekers van het park? En daarna

tie blijft altijd op zoek naar nieuwe bedrijven om mee samen

hebben we ons afgevraagd: wat zou er beter kunnen? Waar

te werken.

wil de gemeente de komende jaren met het park naartoe? En wat hebben we nodig om dat te bereiken? We zijn druk geweest met deskresearch, maar hebben ook gewoon in

De echte wereld

het park rondgelopen en daar met mensen gesproken. Veel

Marloes en Wessel keken bij de inventarisatie zowel naar

mensen hebben een belang bij de ontwikkeling van park en

de korte als de lange termijn. “We werken nu aan een visie:

door ons onderzoek kwamen wij met al die verschillende

wat wil de gemeente in de toekomst met het park doen? De

partijen in contact. Van bewoner tot wethouder Leefbaarheid,

keuzes die nu gemaakt worden, moeten natuurlijk passen bij

Wonen en Sport en van de redactie van de nieuwsbrief van

het langetermijnperspectief. En dan heb ik het over ongeveer

de gemeente tot RTV Dordrecht. Heel afwisselend.”

tien jaar. Voor de middellange termijn geven we ook aanbevelingen en voor de korte termijn van ongeveer twee jaar komt

Ambitieus plan

er een maatregelenpakket om meteen al een kwaliteitsimpuls

Om de inventarisatie te kunnen doen, schreven de twee een

te geven.” Marloes en Wessel zijn heel tevreden met de vorm

communicatieplan. Wessel: “Dit plan werd door de gemeente

van afstuderen via een bedrijfsopdracht. “Het is erg leuk niet

als ambitieus bestempeld. En het ging allemaal heel goed:

aan een fictieve opdracht te werken, maar aan een echte

we hebben tot nu toe iedereen bereikt die we wilden berei-

opdracht bij een bedrijf. Dat is de echte wereld, en daar leer

ken en de juiste informatie van hen ontvangen. Informatie die

je veel van!”

onontbeerlijk is om een compleet beeld te krijgen van het park in al haar facetten. Daar zijn we best trots op.” Lastiger vinden Marloes en Wessel het om die hele berg informatie nu te verwerken. “Het is best pittig om al die informatie structuur te geven en te zorgen dat alles helder is voor de lezer”, vindt Marloes. “Zelf weet je wel hoe het in elkaar steekt, maar op papier ziet het er allemaal net weer wat anders uit. Een flinke uitdaging om dat voor elkaar te krijgen dus.”

“Het is leuk geen fictieve opdracht te doen, maar een echte opdracht bij een bedrijf” 17

hasbeats BUSINESS EDITION

Wessel Hartman en Marloes Timmers


7 Event

Tekst: Margarita Millenaar en Florieke Koers Foto’s: Studio Jean Philipse

Food Design Experience: laagdrempelig netwerkevent Maar liefst 500 deelnemers hadden zich dit jaar aangemeld voor de Food Design Experience bij HAS Den Bosch, dat in het teken stond van food emotions: het gevoel dat voeding met zich meebrengt. Een schitterende dag voor de studenten Food Design & Innovation die hun eindwerk presenteerden: want daar draaide het eigenlijk allemaal om. Maar ook voor de deelnemers, want de Food Design Experience blijkt een ideaal netwerkevent: laagdrempelig en sfeervol. Geuren en smaken kwamen als vanzelf op de

studenten hadden een stand waar hun product op

bezoekers van de Food Design Experience af. Er

lag of stond. Anderen maakten gebruik van hun

waren verschillende ijzeren bomen (zie foto) ingericht

omgeving om zo hun product aan de man te brengen.

met hapjes en drankjes in allerlei kleuren, geuren,

Zoals het lopend buffet, waarbij drie gastvrouwen

grootten en smaken. Deze hapjes en drankjes waren

als onderdeel van de tafel waarop het buffet lag

zeer verrassend door de verschillende heerlijke en

naar de mensen toe kwam. Andere eindwerken

interessante smaakcombinaties, zoals een bijzonder

waren Seasations, een vegetarische versie van

couscoushapje en een zeer kleurig en zoet uitziend

vissalades, de drive-in amusebar met verrassende

drankje dat bij het opdrinken eigenlijk helemaal niet

smaakcombinaties zoals een crème brûlée van

zo zoet bleek te zijn.

pastinaak en sinaasappel, en het concept BOLvol:

De afstuderende Food Designers presenteerden hun

bollen gevuld met groente en fruit. De innovatieve

eindwerken op verrassende manieren. De meeste

producten vielen goed in de smaak bij de bezoekers.

hasbeats BUSINESS EDITION

18


Er waren drie sprekers die inzicht gaven in het thema: iets: stap voor stap wordt het naar een hoger plan Hans Steenbergen, trendwatcher en hoofdredacteur

getild.” Er zijn tijdens de Food Design Experience

van Food Inspiration, Professor dr. Jan Kroeze,

veel klanten van HAS KennisTransfer aanwezig. Linda

hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht en

loopt er daarom graag rond om te kijken en her

Wageningen UR, en Pierre Wind, kok en food-stylist,

en der een praatje te maken. Dit jaar gebeurde er

en schrijver.

nog iets extra leuks: Linda ontmoette iemand die

De bezoekers konden genieten van leuke activiteiten

een bedrijfsopdracht bij de HAS wilde neerleggen.

als de ‘Blind D-eet’. In een sfeervolle ambiance

“De opdracht is ter plekke uitgezet en binnen een

werden ze tegenover een computerscherm gezet,

week vastgelegd. Aanwezig zijn op een dergelijk

een koptelefoon opgedaan en konden ze op date met evenement brengt dus echt iets op, voor ons maar een computerfiguur. Deze vrolijke date zorgde voor

ook voor het bedrijfsleven.”

een goed gevoel en liet de tafelgenoten proeven van een bitterbal, die gevuld was met appel en kaneel, in plaats van de gewone vleesragout. Bedrijfsopdracht De Food Design Experience is een event dat drie jaar geleden klein begon, en inmiddels is uitgegroeid tot een topevenement met nog veel meer mogelijkheden voor de toekomst. Linda Bonte van HAS KennisTansfer noemt het een ideaal netwerkevent. “Doordat je rondloopt en overal naar foodpresentaties kunt kijken, raak je makkelijk met andere mensen in gesprek. Er gebeuren allerlei dingen die tot de verbeelding spreken en het nodigt uit om daar met andere bezoekers over te praten. De drempel is laag. Bij een seminar bijvoorbeeld is de omgeving veel statischer.” Dat het evenement flink gegroeid

“In het bedrijfsleven wordt veel gesproken over de Food Design Experience”

is, verbaast haar niet. “In het bedrijfsleven wordt veel gesproken over de Food Design Experience. Het is letterlijk mond-tot-mond-reclame: het zingt enorm rond. En het evenement groeit ieder jaar

19

hasbeats BUSINESS EDITION

Meer weten? www.fooddesignexperience.nl


8 Achtergrond

Tekst en foto’s: Florieke Koers

“De biobased economy kan niet bestaan zonder de agrarische sector” hasbeats BUSINESS EDITION

20


Biobased economy: nieuwe en frisse wind door agroland Fossiele brandstoffen worden steeds schaarser. En onze CO2-uitstoot pleegt een aanslag op het milieu. Goede redenen om te zoeken naar hernieuwbare energiebronnen en duurzame (niet fossiele) grondstoffen waar we voorlopig weer mee vooruit kunnen. Dat is de basis van biobased economy. Gert-Jan van Delft is sinds kort lector Biobased Productontwikkeling van hogeschool HAS Den Bosch en heeft zichzelf tot doel gesteld de biobased economy uit te dragen en vooral: toegepast onderzoek op dit gebied te doen samen met studenten en docenten.

mogelijkheden om meer dan alléén energie uit planten te halen. In sommige gevallen kan dit een moderne weg terug naar de natuur zijn, bijvoorbeeld als je synthetische producten succesvol kan vervangen door innovatieve producten, gebaseerd op natuurlijke (biobased) grondstoffen.” De weg van ‘haal meer uit dezelfde plant’ is duurzaam en dat is ook waardoor het telen van gewassen economische meerwaarde krijgt. Het thema is hot Het thema leeft op dit moment enorm. Hoewel de term biobased economy steeds

Een biobased economy betekent dat

vaker in de oren klinkt, zijn velen nog

economische gebruikswaarde uit biomassa

nauwelijks fysiek met iets begonnen. Gert-

gehaald wordt. Doorgaans denken we bij

Jan en zijn collega’s zijn er in de praktijk

landbouwgewassen in eerste instantie alleen

al wel enkele jaren mee bezig. “Binnen de

maar aan de productie van voedsel voor

Biobased Productontwikkelingscoöperatie

mens of dier. Planten vormen echter ook

(BPOC) – en eerder al in het project EDC

de basis voor een steeds breder wordend

Biofortificants - zijn we bezig met het

scala van mogelijke non-food producten

onderzoeken van de inhoudsstoffen van

waarvan biobrandstof er slechts één is, en

kruiden en hoe die gebruikt kunnen worden

ook nog eens een relatief laagwaardige. “Een

voor innovatieve eindproducten.

aantal jaren geleden werd duidelijk dat de beschikbaarheid van fossiele brandstoffen

Dit is een specialistische maar

niet oneindig is”, legt Gert-Jan uit. “Toen

tegelijkertijd ook veelzijdige tak van

gingen bedrijven inzetten op biobrandstoffen

sport binnen de biobased economy. Zo

nadat de EU had besloten voor het verplicht

proberen we vervangers te vinden voor

bijmengen daarvan bij fossiele transport

bijvoorbeeld sulfiet in wijn, antibiotica en

brandstoffen. Maar omdat je hiervoor veel

gewasbeschermingsmiddelen. Met de

extra landbouwgrond nodig hebt, kan dit

sulfietvervanger zijn we al ver: we zijn nu

de wereldwijde voedselproductie in gevaar

bezig met het opzetten van een proeffabriek

brengen. Omdat het niet de bedoeling

en als dit goed loopt, kunnen we al snel

is dat wij andermans voedsel in onze

een selecte groep van eerste afnemers

benzinetank stoppen, wordt er gezocht naar

(de zogenaamde “launching customers”)

oplossingen voor deze problematiek en naar

voorzien van dit product.”

Gert-Jan van Delft

21

hasbeats BUSINESS EDITION


Risico’s

de ontwikkeling van competentiegericht onderwijs. Ook

Maar was het geen risico om hier mee te beginnen?

ontstaan grote of kleine netwerken voor open innovatie op

“Jazeker, omdat je niet precies weet wat de uitkomst

uiteenlopende gebieden. “We hebben bij de BPOC al zo’n

zal gaan zijn. Maar langzamerhand gaat het nu lonen.

dertig studenten gehad die óf kwamen stagelopen óf hun

Onderzoek doen kost veel tijd, maar als we iets ontwikkelen

bedrijfsopdracht bij ons deden. Een lectoraat gaat echter

dat goed werkt, kan het ook ineens snel gaan.

verder dan dat. Ik wil het toegepast onderzoek op dit thema

We hebben een klein team en niet heel veel geld, maar

verdiepen en waar dat kan ook uitbreiden met de middelen

juist de coöperatie geeft ons kracht. We werken samen met

en kennis die we gezamenlijk hier hebben. Het thema

ondernemers en juist hun input, hun verfijning is belangrijk

duurzaamheid en dus eigenlijk ook biobased economy zit

voor het werk dat we doen. Samen komen we tot een hoger

in alle opleidingen verweven en dus ga ik niet alleen aan

niveau.” Gert-Jan is niet bang voor het nemen van risico’s

de slag met studenten en docenten van bijvoorbeeld de

en ook niet voor concurrentie. “Ten eerste: risico’s moet je

opleiding Toegepaste Biologie, maar ook met de andere

nu eenmaal nemen. Problemen komen altijd wel op je pad

opleidingen van HAS Den Bosch. De biobased economy

en er kan altijd iets misgaan. Maar dat is niet altijd slecht.

kan niet bestaan zonder agro en HAS Den Bosch kan dus

Er kan ook iets moois uitkomen. Veel grote uitvindingen

een belangrijk kenniscentrum worden op dit gebied, ook al

zijn voortgekomen uit fouten of onverwachte afwijkingen.

zijn we maar een kleine speler op de markt. De innovatieve

En ten tweede: natuurlijk wordt er ook op andere plekken

ketengedachte wordt steeds belangrijker en wij hebben

aan dit soort onderzoeken gewerkt maar vaak ook op

alles in huis.”

een heel andere manier dan wij dat doen. Verder zijn er vele soorten planten met heel veel verschillende soorten

Samenwerken volgens de ketengedachte

inhoudsstoffen die in principe ten grondslag kunnen liggen

Logisch dus dat ook lector keten- en netwerkkunde Nic

aan onnoemelijk veel en uiteenlopende eindproducten.

Douben bij biobased productontwikkeling betrokken is.

Mijn overtuiging is dat de biobased economy kan leiden tot

Hij noemt de biobased economy een nieuwe en frisse

een nieuw stukje economie met nieuwe werkgelegenheid.

bries door agroland. “Beleidsmakers zijn naarstig opzoek

En dat er nu al een groeiend aantal mensen mee bezig is,

naar de vorming van ketens die bedrijven uit verschillende

lijkt dus een goede ontwikkeling. Wie weet wat de toekomst

sectoren van de economie kunnen verbinden”, stelt

allemaal nog brengt!”

hij. “Want de toekomstige economie die steeds meer grondstoffen uit de agrarische producten wil halen, zal

Lectoraat

clusters van bedrijvigheid moeten vormen die sectoren

Voor Gert-Jan persoonlijk is zijn aanstelling als lector een

overschrijden. Dit aspect houdt een flinke transitie in die

flinke verandering. “Ik heb vroeger biologie gestudeerd”,

in de eerste plaats van systeeminnovatieve aard is. De

vertelt hij. “En ik heb te lang dingen gedaan die ver van

vorming van zulke ketens betekent een definitieve breuk

biologie af stonden. Nu valt het puzzeltje in elkaar en krijg

met de bestaande kracht‐ en machtsverhoudingen in

ik de mogelijkheid op een toegepaste en bijzondere manier

allerlei sectoren en bedrijfstakken. Een houding van open

met biologie bezig te zijn. Dat geeft veel voldoening.”

en coöperatief werken aan het tot stand brengen van een

Lectoren spelen een sleutelrol bij de ontwikkeling en

biobased economy, die tevens duurzame producten en

toepassing van het concept Education & Development.

processen op de markt wenst te brengen, vereist van alle

Zo ontstaat een onuitputtelijke bron voor innovatieve

ketenpartners een heroriëntatie van hun bedrijvigheid.”

ideeën en ondernemerschap, die goed samengaat met

hasbeats BUSINESS EDITION

22


“De ketengedachte wordt steeds belangrijker en wij hebben alles in huis”

Gert-Jan van Delft

23

hasbeats BUSINESS EDITION


9 Bedrijfsopdracht

Tekst en foto’s: Marieke Ellenbroek

Echt ambachtelijk vakmanschap? HAS’ers nemen streekproducten onder de loep StreekSelecties richt zich op de ontwikkeling en distributie van smaakvolle producten van Nederlandse bodem. Ze verzamelen deze producten onder de merknaam GIJS en maken ze toegankelijk voor een breder publiek via supermarkt, groothandel of speciaalzaak. StreekSelecties brengt niet alleen het product, maar vertelt ook over de herkomst en de vakman achter het product. hasbeats BUSINESS EDITION

24


Nu is een ‘streekproduct’ zo langzamerhand een ingeburgerde term aan het worden. Woorden als ambachtelijk en vakmanschap worden vaak gebruikt in de omschrijving ervan. Maar wanneer is iets ambachtelijk? En wanneer mag een product zich een streekproduct noemen? In opdracht van StreekSelecties voerden HAS-afstudeerders Martijn Witlox en Tom Faessen een onderzoek uit naar de waarde van de GIJS-producten. Doel van het onderzoek was onderbouwen wanneer en waarom een product de naam GIJS mag dragen. StreekSelecties had hiervoor criteria opgesteld. Deze moesten systematisch vastgelegd en (zo nodig) getoetst worden. Ook moesten de zachte waarden en criteria, het verhaal over de herkomst en de vakman, opgetekend worden. gebracht, bijvoorbeeld welke toevoegingen “Dit onderzoek is niet alleen van belang voor

er in de receptuur gebruikt mogen worden.

de consument, die de toegevoegde waarde

Op basis hiervan bracht zij advies uit aan de

van een product moet kunnen herleiden,

leveranciers.

maar ook voor de groothandel,” vertelt Gerlinde van Santen, projectleider van HAS

René Bink, directeur van StreekSelecties over

KennisTransfer. “Die steekt namelijk zijn nek

de samenwerking met HAS Den Bosch. “Door

uit door zo’n product op de markt te brengen. dit project hebben we de waarden, waar de Ze moeten dus transparant en eerlijk zijn

productlijn GIJS voor staat, kunnen borgen.

richting de afnemers en consumenten. Ook

De studenten hebben veel nuttig werk

hebben ze hun imago hoog te houden.”

verricht, de samenwerking is prima verlopen.

Martijn en Tom hebben de veertig

Ik was met name onder de indruk van de

leveranciers van StreekSelecties bezocht en

manier waarop ze zich manifesteerden ten

een vragenlijst afgenomen. Op basis van de

opzichte van onze leveranciers. Ze stonden

score werd bepaald of hun product ‘GIJS-

echt hun mannetje. Dat Martijn inmiddels bij

waardig’ was. Gerlinde heeft op haar beurt de ons in dienst is, wil wat dat betreft genoeg criteria over de productsamenstelling in kaart

25

hasbeats BUSINESS EDITION

zeggen.”


10 Event

Tekst: Marieke Ellenbroek en Florieke Koers Foto’s: Margriet Hoffmans

‘Lekker ondernemen’ tijdens het HAS Ondernemend Café ‘Lekker Ondernemen’. Dat was het thema van het HAS Ondernemend Café dat op donderdag 9 december 2010 plaatsvond bij HAS Den Bosch. Op het menu stonden twee bevlogen foodondernemers: Ridder Drost, eigenaar van Liquido d’Oro en Bob Hutten, eigenaar van Hutten Exclusieve Catering. Beide inspirerende sprekers, die door hard te werken nu aan het hoofd van een succesvolle onderneming staan. Het HAS Ondernemend Café werd voor

presenteren voor het publiek. Tot slot is er

het eerst gehouden in januari 2007 en is

ook altijd een flink aantal medewerkers van

inmiddels niet meer weg te denken van

HAS Den Bosch, HAS KennisTransfer en het

de evenementenlijst van HAS Den Bosch.

Anton Jurgens Institute aanwezig. Het doel

Voor het HAS Ondernemend Café worden

van het HAS Ondernemend Café is dan ook

ondernemers en hun medewerkers uit de

vooral om deze verschillende doelgroepen

agrofoodsector uitgenodigd. Daarnaast wordt met elkaar in contact te brengen. Het Café de afstudeerrichting Topklas Ondernemen

is bedoeld als een inspirerende avond die

goed vertegenwoordigd: de studenten van

de aanzet geeft tot netwerken. Het HAS

deze afstudeerrichting zijn betrokken bij de

Ondernemend Café heeft altijd een thema.

organisatie van het Café en daarnaast krijgen zij op de avond zelf de gelegenheid zich te

hasbeats BUSINESS EDITION

26


“Het Café is bedoeld als een inspirerende avond die de aanzet geeft tot netwerken” Ridder Drost

Eerdere thema’s waren onder meer ‘netwerken’ (o.l.v. Karin Bruers), ‘communiceren en inspireren’ (met Ben Verhagen, directeur Goals), ‘ben-de fit?’ (met Henkjan Smits, Guus van der Meer van Powerplate, en Marcel Kuijpers van Kuijpers Kip) en ‘duurzaam ondernemen’ (met Ine Schultjens van Innocent Drinks, Hagge de Vries van De Veldleeuwerik, en Hans Koehorst van Floriade 2012. Uit de voorgaande Café’s is gebleken dat de inspirerende sprekers, de informele setting en het gemêleerde publiek een zeer succesvolle combinatie vormen om kennis op te doen en vooral ook kennis te maken.

Bob Hutten

27

hasbeats BUSINESS EDITION


11 Interview

Tekst en foto’s: Marieke Ellenbroek en Florieke Koers

Rabobank-collega’s volgen sectorcursus bij HAS KennisTransfer Ze voorzien samen met nog twee andere collega’s de agrarische ondernemers in de omgeving Staphorst van financieel advies. Martijn Prins (28) en Jantje Kuiper (27) zijn namelijk accountmanagers bij de Rabobank Staphorst-Rouveen en hebben een agrarische portefeuille. Omdat zij zich verder wilden verdiepen in de wereld van veehouders, deden ze ieder twee in company trainingen bij HAS KennisTransfer. We maken een ritje naar de kop van Overijssel voor een gesprek hierover.

hasbeats BUSINESS EDITION

28


29

hasbeats BUSINESS EDITION


Martijn Prins en Jantje Kuiper

Hoe ziet jullie functie er precies uit?

elkaar goed aan. Zonder het werk dat zij ach-

Jantje: “Ik ben sinds 2006 intern account-

ter de schermen doet, ben ik stuurloos. Zij is

manager bedrijven. Ik heb Management,

de spin in het web, zorgt dat alles goed loopt.

Economie en Recht gestudeerd en ben als

Ik ben degene die daadwerkelijk op pad gaat,

trainee bij de Rabobank begonnen. Na een

heb soms wel drie gesprekken op een dag.

half jaar kwam er een plaats vrij als intern

Het zijn allemaal agrarische ondernemers uit

accountmanager en ben ik doorgestroomd.

de omgeving van Staphorst, zeg in een straal

Sinds 3,5 jaar heb ik een volledig agrarische

van ongeveer 15 km.”

portefeuille. Ik zit op de binnendienst: ik bereid gesprekken voor, maak offertes, doe

Waarom hebben jullie ieder twee cursussen

het krediet- en agendabeheer en het relatie-

bij HAS KennisTransfer gedaan?

onderhoud. Martijn zit op de buitendienst en

Jantje: “Ik heb geen agrarische achtergrond,

voert de gesprekken met ondernemers. Hij is

maar werk wel in die sector. Ik wilde graag

dus vaak buiten de deur.”

meer voeling krijgen met de agrarische

Martijn: “Ik ben feitelijk de relatiebeheerder:

ondernemers met wie wij te maken hebben

ik ga naar de klanten toe. Jantje en ik vullen

door wat meer te leren over hun bedrijfsvoe-

OVER DE CURSUS Om als dienstverlener van meerwaarde te zijn voor ondernemers in de agrarische sector is het zaak op de hoogte te zijn van wat er speelt binnen deze branche. Om deze wereld dichterbij te brengen ontwikkelde HAS KennisTransfer de cursus Melkveehouderij, Varkenshouderij, Pluimveehouderij, (Glas)tuinbouw en Akkerbouw. De cursussen gaat dieper in op de bedrijfsvoering en de branchekenmerken. We kijken naar technische processen, bedrijfseconomische kenmerken en actuele ontwikkelingen in de sector. Deelnemers zijn zich meer bewust van de dagelijkse praktijk en daardoor een betere gesprekspartner van de ondernemer. Door een actieve toepassing van het geleerde in de praktijk en interactie met docenten en medecursisten, wordt de kennis direct toegepast. Oorspronkelijk zijn de cursussen ontwikkeld in samenwerking met de Rabobank, maar ook andere financiële dienstverleners mogen deelnemen. In mei en in het najaar van 2011 gaan er weer diverse cursussen van start. Interesse in een dergelijke cursus? Kijk op www.haskennistransfer.nl

hasbeats BUSINESS EDITION

30


ring en dagelijkse werkzaamheden. We kwamen bij HAS KennisTransfer terecht omdat zij in samenwerking met de Rabobank sectorcursussen hebben opgezet. De cursussen die de Rabobank zelf aanbiedt, zijn meer gericht op financiële dienstverlening, de cursussen van HAS KennisTransfer gaan over de business van onze klanten. Echt een toegevoegde waarde dus. Ik heb de cursus Varkenshouderij en de cursus Melkveehouderij gedaan.”

“Ik heb in korte tijd en in informele sfeer een behoorlijk kennisniveau weten te krijgen”

Martijn: “Mijn ouders hebben een melkveebedrijf en ik heb de CAH Dronten gedaan. Ik

Jantje: “Ik heb in korte tijd (drie dagen

werk nog veel thuis, maar omdat mijn broer

per cursus, red.) en in informele sfeer een

het bedrijf van mijn ouders overneemt, ben ik

behoorlijk kennisniveau weten te krijgen op

een andere baan gaan zoeken. Zo ben ik bij

het gebied van varkenshouderij en melkvee-

de bank terechtgekomen. Van de melkvee-

houderij. Ik had natuurlijk al wel kennis van

houderij weet ik al enorm veel, maar ik wilde

de branche, maar nu heb ik me extra kun-

ook meer weten over de pluimveehouderij en nen verdiepen. Ik weet nu waar de klanten de varkenshouderij. Samen met Jantje heb ik

die ik dagelijks aan de telefoon heb, zich de

de cursus Varkenshouderij gedaan, en daarna hele dag mee bezig houden, en dat helpt mij de cursus Pluimveehouderij.”

weer mijn werk beter te doen. De interactie onderling is ook erg interessant. Omdat alle

Wat vonden jullie van de cursus?

deelnemers werkzaam zijn bij de Rabobank,

Martijn: “Ik vond het heel nuttig, ik heb veel

kunnen we met medewerkers van andere

kennis opgedaan. Wij bedienen zo’n 130 klan-

vestigingen sparren over hoe zij hun werk

ten per jaar. Een deel daarvan is veehouder,

aanpakken.”

maar er zijn ook toeleveranciers bij, loonwerkers en zelfs enkele mechanisatiebedrijven. Het is handig te weten in welke netwerken zij zich bewegen en wat hen motiveert te doen wat ze doen.”

31

hasbeats BUSINESS EDITION


12 Topklas Ondernemen

Hogeschool HAS Den Bosch: eigen bedrijf opzetten via afstudeervariant Topklas Ondernemen Een eigen onderneming opzetten, sommige studenten zien zich dit wel doen. Bij sommigen zat de ondernemerszin altijd al in hun bloed en soms is het een nieuw verworven droom. Hogeschool HAS Den Bosch heeft een afstudeervariant die aan dit soort studenten welbesteed is: Topklas Ondernemen. Dit geeft studenten de kans om tijdens hun laatste jaar hun eigen onderneming op te zetten. Ongeacht welke opleiding ze volgen. En goed begeleid door docenten en ondernemers uit de praktijk. Als ondernemrs in wording leren de studenten hoe je

Goede basis

een win-winsituatie creëert. En ze onderzoeken hoe

Niels van Tilburg is zo’n Topklas Ondernemer. Hij is

levensvatbaar hun idee is. Daarnaast ontwikkelen

vierdejaars student Bedrijfskunde en agribusiness

ze een visie en werken ze planmatig hun strategie

en heeft de sprong gewaagd. “Mijn droombaan?

uit. Ze staan er niet alleen voor: samen met

Een eigen zaak in de tuinplanten. Mijn ouders

medestudenten zetten ze hun eerste stappen in het

hebben een boomkwekerij en die wil ik overnemen.

ondernemerschap. Het doel? Hun eigen zakelijke

Zij kweken een breed assortiment sierheesters,

passie volgen, inclusief hbo-diploma en eigen bedrijf.

bodembedekkers en sierheesters op stam. Ze zijn dus breed georiënteerd. Het lijkt erop dat het voor

hasbeats BUSINESS EDITION

32


een goede toekomst echter nodig is om je als

honden gebracht en ’s avonds weer opgehaald. Met

ondernemer in de boomkwekerij te specialiseren

het adviescentrum wil ik mensen adviseren over de

om je kostprijs te verlagen. Mijn plan is om alleen

omgang met hun hond om zo gedragsproblemen te

nog sierheesters op stam te gaan kweken. Deze

voorkomen of op te lossen en de band tussen baas

ga ik dan verkopen aan tuincentra en exporteurs.

en hond voor beiden prettig te laten zijn.” Topklas

Om je als kweker te onderscheiden met je product

Ondernemen leek Ankie een mooie kans om haar

moet je meer bieden dan alleen een goed product,

eigen bedrijfje van de grond te krijgen met toch

het moet een totaalconcept worden van een breed

wat mensen die over je schouder meekijken en

assortiment , voorzien van productinformatie naar

hun eerlijke mening en tips geven. “Daarnaast leek

detaillist en consument. Communicatie is essentieel.

het me erg fijn om medestudenten om me heen te

Je moet de consument verleiden: pas dan ben

hebben die net zo gedreven zijn als ik.” Ankie wil

je interessant. Via Topklas Ondernemen kan ik

ondernemer worden om lekker zelfstandig te kunnen

onderzoeken of mijn plan een succes kan worden.

werken. “Het zelf doen, zelf dingen beslissen, zelf tijd

Aan het einde van het jaar ligt er een uitgebreid

indelen, zelf veel verdienen, zelf op je bek gaan, en

ondernemingsplan en dat is een goede basis om

zelf weer opstaan geeft mij voldoening en een reden

na mijn afstuderen mee verder te gaan. Ik verwacht

om trots te kunnen zijn op mezelf en wat ik bereik.”

tijdens dit jaar een goed beeld te krijgen van het bedrijf en of de plannen die ik heb haalbaar zijn om uit te voeren.” En hoe ziet hij zijn toekomst als ondernemer? “Een grote uitdaging. En hard werken, want het komt niet vanzelf.” Lekker zelfstandig Ook Ankie van den Wildenberg koos voor het afstudeerjaar Topklas Ondernemen. “Ik zou

VIJF JAAR TOPKLAS ONDERNEMEN Het afstudeerjaar Topklas Ondernemen draait dit jaar voor de 5e keer. Ieder jaar nemen Ongeveer tien tot vijftien ondernemers in spé krijgen jaarlijks de kans hun ondernemerstalenten te ontwikkelen en kunnen laten zien wat ze in hun mars hebben op ondernemersgebied. Studenten van alle opleidingen komen bij elkaar in de klas en leren zo niet alleen alles over ondernemen, maar ze steken ook van elkaar veel

graag een hondendagopvang met adviescentrum

op: ze leren elkaars vakgebied kennen. De verbinding tussen verschil-

beginnen. Een hondendagopvang kun je vergelijken

lende sectoren als dier, plant, milieu, food en agribusiness is zo snel

met een kindercrèche, ’s morgens worden de

gemaakt en het ketendenken wordt zo bevorderd.

33

hasbeats BUSINESS EDITION


Borrelpraat waar je wél wijzer van wordt. 6 juli HAS Ondernemend Café

6 juli is er weer een HAS Ondernemend Café ‘Meer doen met groen’ Waar: hogeschool HAS Den Bosch Met: Inspirerende sprekers Presentatie studenten Topklas Ondernemen Netwerkborrel Info: www.hasdenbosch.nl


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.