HAS Beats hogeschoolgeluiden mei 2011

HAS DEN BOSCH kernpartner CCC OERBOOM in nieuwe schooltuin FINSE STUDENTEN doen creatieve HAS-cursus DIGITAAL OF GEDRUKT?

nummer 7 juni 2011 3e jaargang

inhoudsopgave editorial

interview

achtergrond

HAS Beats business edition

CCC als creatieve denktank

Doet onderzoek en gij zult winnen

P3

P4-5

P6-7

ICT Beats

interview

verslag

Visie op de toekomst ICT

Digitaal of toch gedrukt?

Symposium NVVL

P9

P10-12

P14-15

nieuws

internationaal

#HAS

De Wollemi Pine

Finse studenten bij HAS Den Bosch

Hoe gebruik ik…

YouTube op mijn werk?

P16-17

P18-19

P20

heartbeat

pouwels’ perspectief

inspirerend

Florieke Koers

Marianne Poodt

Huub Bruens

Margarita Millenaar

Waar klopt het hart van 4d 22 sneller van?

P21

2

rubrieken fotocollage estafettecolumn

you’ve got mail mmm... nieuws en agenda

Florieke Koers

Florieke Koers

Florieke Koers

Dick Pouwels

Genoeg te doen binnen agro en groen P25 P8&P22 P15 P23 P24 P26&P27

Florieke Koers

NVVL

Margarita Millenaar

Carol Heeren

Expositie bij HAS KennisTransfer P27

editorial Jullie hebben het al gezien. De HAS Beats heeft een broertje gekregen. Of is het een zusje? Nou ja, er is in ieder geval een nieuwe editie. Hij/zij heet: HAS Beats business edition. Al een tijd bestond bij de afdeling Communicatie & Internationalisering het idee een relatiemagazine te maken. Een blad, speciaal bedoeld voor onze externe relaties en dan vooral diegenen met wie we een warm contact hebben. Wij HAS’ers vinden verbinding zoeken met de buitenwereld - het werkveld - heel belangrijk.

Een van onze veelgebruikte slogans is niet voor niets: ‘Inside out en outside in’. Eén van onze sterke punten is het persoonlijke contact met de mensen van buiten. Maar door ons steeds verder groeiende netwerk is persoonlijk contact niet altijd mogelijk. We zochten dus een nieuw middel om in één keer veel mensen te bereiken met als doel informeren en enthousiast maken. Klantenbinding in het kwadraat. En daar was ie: het relatiemagazine.

Verbinden betekent aaneenschakelen, samenbundelen, combineren, vastbinden, verenigen, koppelen. Wanneer mensen een verbinding aangaan met elkaar, kan daar iets moois uit opbloeien. Een verbinding biedt de mogelijkheid tot diepgaand contact met de ander. En dat is wat we als HAS Den Bosch willen, want samen kunnen we mooie dingen bereiken.

De HAS Beats business edition heeft een oplage van 3500. Een klein deel daarvan is gebruikt om de medewerkers te informeren. Een ander deel hebben we uitgedeeld aan de standhouders op de Carrièredag. Het was een mooie, symbolische lancering van het blad. Zij zijn namelijk een deel van die warme contacten en het is altijd mooi zo’n grote groep in één keer bij ons binnen te hebben. De rest wordt verstuurd naar organisaties

waar wij op allerhande manieren en om verschillende redenen contact mee hebben. Klanten en cursisten van HAS KennisTransfer bijvoorbeeld kregen een exemplaar.

Gewoon om te lezen en meer te weten te komen over wat wij allemaal doen. Maar ook om nog enthousiaster te worden over onze activiteiten en het gevoel te krijgen daar bij te willen horen. In het najaar komt er nog een HAS Beats business edition uit. Daarna is het plan om het blad drie of vier keer per jaar uit te laten komen. Heb je tips voor onderwerpen of interviewkandidaten voor dit blad? Mail ze naar KoF@hasdb.nl of hasbeats@hasdb.nl.

Om nog even terug te komen op verbinden: in deze HAS Beats op pagina 4-5 een bijzonder interview met Jacky Goossens, directeur van het City Change Center (CCC). Het CCC is een plek waar mensen met allerlei ideeën terecht kunnen als het maar de stad betreft: op stedelijk- en wijkniveau, op het gebied van sport, sociaalmaatschappelijke thema’s, kunst, cultuur, water, groen, openbare ruimte, cultuurhistorie… Het CCC wil vooral kennisdelen, verbindingen leggen, (creatieve) krachten bundelen en oplossingen bedenken. HAS Den Bosch is een van de kernpartners. Collega Maartje Koot vertelt over de verbinding tussen HAS Den Bosch en het CCC. Ook verbinden we ons graag met partnerscholen in het buitenland, zoals die in Lepaa, Finland. Finse studenten waren hier voor een creatieve cursus op het gebied van landschap en groen. Meer weten? Lees het artikel op pagina 18-19.

Heb je tips voor een onderwerp die je graag in de HAS Beats hogeschoolgeluiden zou willen terugzien? Mail, bel of loop even binnen. En ook als je het leuk vindt om zelf een artikeltje te schrijven, laat het even weten!

Veel leesplezier! Florieke

HAS Beats business edition Nummer 7 Juni 2011

Maandelijks magazine van hogeschool HAS Den Bosch, HAS KennisTransfer en Anton Jurgens Institute

In deze HAS Beats op pagina 10-11-12 een interview met Gert Rieder, milieuconsultant bij Antalis, de papiergroothandel waar ons HAS Beats-papier vandaan komt. Na het interview gingen we nog even een kijkje nemen bij drukkerij Tielen, waar onze HAS Beats net van de pers kwam rollen! Foto: Florieke Koers Colofon: Hoofdredactie: Florieke Koers, HAS Den Bosch Eindredactie: Lindsay Kemps-Saitch en Marieke Ellenbroek, HAS Den Bosch Beeldredactie: Margriet Hoffmans, HAS Den Bosch Ontwerp: Studio Jean Philipse, Sint Michielsgestel Druk: Drukkerij Tielen, Boxtel Oplage: 600

Vragen of opmerkingen over deze HAS Beats?

Mail ze naar hasbeats@hasdb.nl

fsc-logo Deadline volgende HAS Beats: Kijk op intranet: Afdelingen/ Communicatie & Internationalisering/ HAS Beats.

3

interview H

Tekst en foto’s: Florieke Koers

et stadverandercentrum. Het is de letterlijke vertaling van het City Change Center (CCC), dat een neutraal platform wil zijn voor het ontwikkelen van allerlei initiatieven in ‘s-Hertogenbosch. Een plek waar mensen met hun ideeën terecht kunnen en het CCC wil vooral kennisdelen, verbindingen leggen, (creatieve) krachten bundelen en oplossingen bedenken. HAS Den Bosch is een van de kernpartners.

Jacky Goossens is directeur van het CCC en al sinds begin 2008 bij het CCC betrokken. Ook HAS Den Bosch schoof al vroeg bij de ontwikkeling van het CCC aan.

Maartje Koot is namens HAS Den Bosch bij het centrum betrokken.

Hoe is het City Change Center ontstaan?

Jacky: “Een paar jaar geleden werd bekend dat de Zuid- Willemsvaart omgelegd zou worden. Dit had impact op verschillende groepen mensen en met name die in de directe omgeving van de Zuid-Willemsvaart wonen.

Om zoveel mogelijk mensen de kans te geven mee te denken over dit enorme project, werden er Creatieve Piramides georganiseerd. Dit op initiatief van Aart Wijnen van de Twee Snoeken en onder meer BrabantWonen en Heijmans.. Een Creatieve Piramide zit simpel gezegd zo in elkaar: in elftallen van gelijkgestemden, bijvoorbeeld 11 studenten, 11 bewoners, 11 schippers, wordt gebrainstormd. De aanvoerders van de elftallen vormen vervolgens ook weer een elftal om die ideeën tot een geheel te smeden. Vervolgens gaan de elftallen hiermee weer aan de slag. Enzovoort. De Creatieve Piramide Zuid-Willemsvaart was een groot succes. Deze energie wilden de initiatiefnemers niet verloren laten gaan. Ze vonden dat er structureel een platform in de stad moest komen dat vanuit een onafhankelijke en vrije positie een impuls moest gaan geven aan ontwikkelingen in de stad.

Dit platform is het CCC geworden. Destijds begonnen

stad van belang is, initiëren, organiseren en faciliteren we dat dit van de grond kan komen. Het CCC treedt daarbij op als onafhankelijke, neutrale sparringpartner.

We zijn ook een creatieve denktank met het netwerk van onze kernpartners en hun commitment aan het CCC als grootste kracht. We houden ons in de volle breedte bezig met de stad: op stedelijk- en wijkniveau en op het gebied van sport, sociaal-maatschappelijke thema’s, kunst, cultuur, water, groen, openbare ruimte, cultuurhistorie…”

Het Paleiskwartier

CCC als creatieve denktank en aanjager van ideeën met 15 kernpartners en inmiddels uitgegroeid naar 35 organisaties. We hebben onze weg moeten vinden, maar weten nu heel goed waar onze kracht ligt en hoe we die in kunnen zetten. We hebben onze toegevoegde waarde weten aan te tonen. Zaten we in de beginjaren zelf heel erg inhoudelijk bovenop projecten, nu laten we die inhoud zoveel mogelijk aan de partijen zelf over. Wij brengen het balletje aan het rollen en brengen de partijen bij elkaar. De Creatieve Piramide is voor ons nog steeds een instrument, we hebben er al meerdere georganiseerd.”

Wat doet het City Change Center precies?

Jacky: “Ons doel is het goede te doen voor de stad, een stukje paradijs op aarde in ’s-Hertogenbosch voor elkaar te krijgen. We zijn een verbindingsofficier: als er een goed idee of een vraag bij ons binnenkomt die voor de

4

Geef eens een voorbeeld?

Jacky: “De wijkvereniging van het Paleiskwartier wil een discussie aanzwengelen over hoe de wijk eruit komt te zien als het Stedelijk Museum naar de binnenstad verhuist. Dit om te zorgen dat de wijk levendig blijft. Het CCC is gevraagd hierbij te helpen. Onze kracht is dat wij de partijen en mensen die hierover mee moeten en willen denken, weten te mobiliseren en de hele zaak een duwtje in de goede richting kunnen geven. Een ander voorbeeld is het Woonstraat-Leefstraat project, waarbinnen discussie wordt gevoerd en onderzoek wordt gedaan naar het gebruik en de inrichting van de buitenruimte.

Met als kernpunt kinderen die voor hun eigen voordeur veilig buiten moeten kunnen spelen. Dit project is meteen een goed voorbeeld van een project waarbij HAS Den Bosch een grote rol kan spelen.”

Jacky Goossens en Maartje Koot

Wat is precies de meerwaarde van HAS Den Bosch als kernpartner binnen het CCC? Maartje: “Bij het CCC valt zowel iets te halen als te brengen. We krijgen de kans om onze kennis in te zetten bij projecten in de stad ’s-Hertogenbosch, maar er komt ook weer kennis voor terug. We hebben al in diverse projecten geparticipeerd. We doen verschillende dingen:

geven. Het project in de Gestelse buurt is hier een goed voorbeeld van. De openbare ruimte moest hier aangepakt worden en BrabantWonen wilde de bewoners hierbij betrekken. Dit project is vertaald in een bedrijfsopdracht en studenten zijn hiermee aan de slag gegaan. Daar zijn leuke dingen uitgekomen zoals een enquête in de vorm van een stripverhaal en een buurtorkest. Bewoners bij

“Wij brengen het balletje aan het rollen” soms leveren we studenten of docenten die over ideeën die bij het CCC zijn binnengekomen, meedenken. Een paar keer is er een bedrijfsopdracht uit voortgekomen en ook hebben we al meerdere keren partijen ontmoet, die we hebben uitgenodigd om een gastles te komen

zo’n proces betrekken werkt, en voor de studenten was het erg leerzaam.”

Meer weten? www.cccs-hertogenbosch.nl

5

achtergrond O

Tekst en foto’s: Florieke Koers

nderzoek doen. Was het voorheen vooral iets van de universiteiten, de laatste jaren speelt het ook in het hbo-onderwijs een steeds grotere rol. Niet alleen voor de HAS-studenten is onderzoek doen interessant, ook medewerkers houden zich er regelmatig mee bezig. Er hangen verschillende nevenactiviteiten vast aan onderzoek doen, bijvoorbeeld presentaties houden en wetenschappelijke artikelen schrijven. Goed voor jezelf en je netwerk. En daar kun je wel eens iets mee winnen. En dat deden zowel Judith Roelofs als Femke Schaafstra de afgelopen weken, beide docent bij de opleiding Dier- en veehouderij.

Judith kreeg een paar weken geleden bijzondere post in de bus. Het was een oorkonde met daarop de mededeling dat het artikel dat zij met een paar anderen schreef voor het tijdschrift Theriogenology, vorig jaar het meeste is gedownload van alle artikelen die bij hen op de website zijn gepubliceerd dat jaar. Hoe vaak? Maar liefst 1729 keer. “Mijn promotieonderzoek ging onder andere over hoe een boer kan voorspellen wanneer bij een koe de eisprong plaatsvindt. Net nadat ik gepromoveerd was, werd ik op een symposium in Spanje uitgenodigd om wat over mijn onderzoek te vertellen. Daar ontmoette

ik twee onderzoekers: een Spanjaard en een Belg, met wie ik in gesprek raakte over het schrijven van artikelen.

Toen kwamen we op het idee om een review te gaan schrijven: dit is een overzichtsartikel over een bepaald onderwerp, waarbij je uitzoekt wat er allemaal over dat onderwerp is geschreven en dat onder elkaar zet. Met vijf mensen hebben we dat uiteindelijk gedaan. We hebben er wel een jaar over gedaan, ieder een deel. Uiteindelijk heb ik alles verzameld en verwerkt tot één artikel. Het onderwerp: alles wat bekend is over hoe goed een koe laat zien of ze tochtig is en hoe je dat kunt zien, en welke

Doet onderzoek en gij zult winnen Judith Roelofs

6

Femke Schaafstra

hulpmiddelen er zijn om op het juiste moment te kunnen insemineren. Het artikel is uiteindelijk twaalf pagina’s geworden. Regelmatig artikelen schrijven is belangrijk, het is goed voor je netwerk. Ik ben ook blij dat ik van HAS Den Bosch wat uren heb gekregen om dit te kunnen doen. Ik gebruik het artikel daarnaast af en toe in de keuzemodule Vruchtbaarheid en voortplanting. Ik ben al wel weer aan het nadenken over een volgend artikel, want naast dat het nuttig is, vind ik het ook echt leuk om te doen!”

rubbermatten als bodembedekking. Dit wordt gedaan om zo goed mogelijk te kunnen meten wat ze eten en uitscheiden. Dat is best belastend voor de pony’s en ik wil daar graag een alternatieve methode voor ontwikkelen.

Het onderzoek doe ik in verschillende delen. In januari start ik weer met een deelonderderzoek en voor de toekomst staat nog een onderzoek in een praktijksituatie gepland.

Ik ben inmiddels twee jaar bezig en verwacht dat het totale onderzoek nog wel minstens twee jaar zal duren.

“Naast dat het nuttig is, vind ik het ook echt leuk om te doen” Posteraward Femke doet onderzoek met pony’s en op dit moment staan de pony’s tijdelijk bij haar thuis. Het hooi begon op te raken, maar een oplossing diende zich al snel aan: Femke won 500 euro met een posteraward op het European Equine Health & Nutrition Congress. “Ik was erg verrast”, vertelt Femke. “Ik doe op dit moment een promotieonderzoek dat zich richt op de ontwikkeling en validatie van een techniek waarmee met behulp van merkstoffen de vertering van voedermiddelen eenvoudig kan worden bepaald. Het zit zo: er wordt veel onderzoek gedaan op het gebied van vertering van voedermiddelen en daarvoor is een standaardmethode ontwikkeld waarbij pony’s meestal tijdens een proefperiode van ongeveer tien dagen apart worden gehouden in een stal met enkel

Enerzijds omdat ik er niet fulltime mee bezig ben, maar het parttime doe naast het lesgeven bij HAS Den Bosch.

En anderzijds omdat er geen budget voor is en ik volledig afhankelijk ben van studenten. Van mijn co-promotoren kreeg ik de opdracht om een abstract te schrijven voor het congres: een samenvatting van het onderwerp, resultaten en de voorlopige conclusies. Dit abstract heb ik ingezonden en op verzoek van de organisatoren van het congres heb ik een posterpresentatie voorbereid.

Een jury bekeek tijdens het congres de inhoud van het abstract en de inhoud en vormgeving van de poster. Het niveau van de verschillende posterpresentaties tijdens het congres was hoog, vond ik. Toen bleek dat ik had gewonnen: ik had de meeste punten. De award werd toen meteen uitgereikt. Dat was een leuke verrassing!”

7

fotocollage Animal Event 2011 Foto’s: Manon de Kort

8

Tekst en illustratie: Marianne Poodt

ict beats

Met visie op de toekomst investeren in ICT

D

e directie heeft 18 en 19 mei op de hei gezeten om de ontwikkelambities voor de jaren 2012-2018 uit te werken.

Ze maakte daarbij gebruik van de input die medewerkers hebben gegeven tijdens de inloop- en meedenksessies.

Duidelijk kwam naar voren dat ICT een steeds belangrijkere factor vormt binnen HAS Den Bosch. Dat geldt zowel voor het onderwijs als voor de kennistransfer en de toepassing van kennis in de praktijk: onze gouden driehoek.

Het is belangrijk dat we een helder toekomstbeeld vormen over de inzet van ICT voor onze ontwikkelambities.

Er zijn daarbij vele vragen te beantwoorden. Bijvoorbeeld: hoe ziet het onderwijs eruit in 2014? Welke visie heeft HAS Den Bosch op het de rol van ICT voor onderwijs, onderzoek, kennistransfer en het toepassen van kennis in de praktijk? Maar ook: welke ICT-organisatie past daarbij en welke (nieuwe) ICT-diensten zijn nodig? Dit hangt af van hoe studenten en docenten nu en in de toekomst gebruikmaken van de leeromgeving (leslokalen bijvoorbeeld) en hun werkplek (waar en met wat voor middelen).

En: hoe zetten we ICT in voor het onderling uitwisselen van informatie en kennis en in de samenwerking met externe bedrijven?

Op basis van de antwoorden op bovenstaande vragen, gaan we werken aan een ICT-ontwikkelplan, dat we eind 2011, begin 2012 klaar willen hebben. Daarmee zet HAS Den Bosch een stip op de horizon voor de ICT-ontwikkelingen in de komende jaren. In dit plan haken we aan op eisen en wensen in de externe omgeving, op de HASontwikkelambities en op behoeften van studenten en medewerkers. We vertalen dit vervolgens naar concrete projecten, die we de komende jaren gaan uitvoeren. We kunnen dan denken aan projecten zoals het aanleggen van een volledig dekkend draadloos netwerk, het optimaliseren van ICT-werkplekken, het optimaal benutten van social media, en het inrichten van portals voor medewerkers (HR-portal) voor projecten. Zo richten we een ICT-omgeving in die tegemoet komt aan de wensen in de organisatie.

door de HAS-organisatie aan de ICT-dienstverlening worden gesteld? Hoe is de rolverdeling tussen organisatie en ICT? Welke systemen zijn vitaal voor onze organisatie en hoe betrouwbaar, toegankelijk en beschikbaar zijn deze systemen? Wat zijn de belangrijkste knelpunten die weggenomen moeten worden? En waar kunnen we met kleine ingrepen al verbeteringen aanbrengen?

Na een analyse koppelen we de resultaten van de interviews half juni terug in een interactieve sessie met alle geĂŻnterviewden. In juli wordt het eindrapport aan de stuurgroep informatievoorziening en aan de directie gepresenteerd. Dit rapport bevat een ICT-actieplan, waarmee we tussen medio 2011 en medio 2012 de basis voor de ICT-dienstverlening gaan versterken. We brengen als het ware een fundering aan, waar we de komende jaren actief op door kunnen ontwikkelen om onze ambities en wensen te realiseren.

Verandertraject In feite betekent dit alles dus dat we werken aan veranderingen in onze ICT-omgeving. Maar niet alleen dat. We werken aan producten en diensten die meer aansluiten bij wat de organisatie wil: we passen onze processen daarop aan. En we besteden veel aandacht aan opleiding en ontwikkeling van ICT-medewerkers op klantgerichtheid, relatiebeheer, teambuilding, procesgericht werken (ITILmethodiek), projectmatig werken (methodiek Prince2) en communicatieve vaardigheden. Deze facetten nemen we op in een opleidings- en ontwikkelplan voor de ICT-medewerkers in de komende jaren. Want het succes draait uiteindelijk om mensen, die hun kennis en talenten inzetten, zowel voor de ambities en doelen van HAS Den Bosch, als voor hun eigen persoonlijke doelen. En het is mooi als dat samengaat. De medewerkers van de afdeling ICT stellen vertrouwen in die toekomst en willen graag werken aan een ICT-omgeving die tegemoet komt aan de wensen en eisen van de organisatie. Let’s go!

Kwaliteitsaudit ICT-dienstverlening Om klaar te zijn voor die toekomst, zullen we eerst aan onze basis moeten werken. Dit vraagt inzicht in onze huidige ICT-dienstverlening. We laten daarom in mei en juni een onderzoek uitvoeren door een externe partij: door groepsinterviews te doen met studenten en medewerkers willen we achterhalen wat zij vinden van de huidige situatie. Wat zijn de belangrijkste eisen en wensen, die

9

interview S

Tekst en foto’s: Florieke Koers

inds ongeveer een half jaar zijn we – zoals eerder al in de HAS Beats gemeld - bij HAS Den Bosch voor ons drukwerk overgestapt naar een papiersoort dat het FSC-keurmerk heeft. Naast onze brochures, flyers en al het briefpapier wordt ook de HAS Beats op dit papier gedrukt. Maar hoe zit dat nu eigenlijk met dat FSC-papier? Is het echt beter voor het milieu?

Is papier gebruiken sowieso niet slecht voor het milieu? Kunnen we niet beter alles voortaan digitaal doen? Een gesprek met Gert Rieder, milieu consultant bij Antalis, de papiergroothandel waar onze drukker zijn papier inkoopt.

Marianne Vos vertelt wat haar plannen zijn voor de komende jaren.

De HAS Beats wordt op FSC-gecertificeerd papier gedrukt.

Digitaal of toch gedrukt?

De papierindustrie wordt vaak verantwoordelijk gehouden voor ontbossing. Iedereen kent wel die beelden van bodemerosie wat tot modderstromen en aardverschuivingen leidt. Dit is echter niet waar, volgens Gert.

De papierindustrie is voor 11% procent verantwoordelijk voor de wereldhoutkap, 50% gaat op aan verwarmen en koken. Antalis koopt voornamelijk papier in dat gemaakt is van bomen uit Europese bossen en deze bossen zijn de afgelopen vijftig jaar juist met 30% toegenomen. “Het is ook niet zo dat één velletje papier meteen een boom kost zoals sommige mensen roepen: het is 1/90.000ste boom om precies te zijn.”

Dat wat betreft de vooroordelen. De papierindustrie moet

10

net als andere industrieën zorgen voor verantwoorde bosbouw. “Bosbeheer moet plaatsvinden op ecologisch duurzame grondslag”, vindt Gert. “En met duurzaam bedoel ik: bij wat we nu doen, moeten we rekening houden met toekomstige generaties. Zij moeten onder dezelfde condities kunnen doen wat wij nu ook doen. Waar bomen geoogst worden, moeten er nieuwe geplant worden en daar is tegenwoordig goede regelgeving voor, opgesteld door instanties als FSC en PEFC. Helaas is op dit moment nog maar 10% van het wereld bosareaal gecertificeerd, in Nederland 40%. Een belangrijk doel is dus om ook het overige deel gecertificeerd te krijgen.”

De werkelijkheid achterhalen “Als milieu consultant ben ik altijd bezig met het achterhalen van de werkelijkheid”, stelt Gert. “Ik ga hier niet een promotiepraatje voor drukwerk houden omdat ik toevallig voor een papiergroothandel werk. Mijn passie is milieutechnische kennis te delen. Ervaring leert dat milieuproblematiek nooit in één keer opgelost is. Het is een langzame evolutie, een continu proces. Ik heb in mijn vak wel te maken met hypes: soms komt er iemand en die roept bij wijze van spreken doe dit en dat, en je zult zien dat het probleem opgelost is. Daar geloof ik niet in. Zo makkelijk is het gewoon niet. In Nederland wordt 82% van het papier gerecycled. Voor ons land is dit ook rendabel: de afstanden zijn klein en dus kan met een minimale inzet van vrachtauto’s en brandstof veel ingezameld worden.

In een aantal andere landen is dit wel anders. Recycling hoeft milieutechnisch gezien dus niet altijd de beste oplossing te zijn. Als je grote afstanden moet afleggen, is de

hoeveelheid brandstof die je verbruikt slechter voor het milieu dan het weggooien van je ingezamelde papier.”

Maar hoe zit dat dan met mailtjes waar zinnen onder staan als: ‘denk aan het milieu voor u deze mail print’. Hoe waar is dat? “Je moet altijd nadenken of je iets werkelijk moet printen of niet. Er zijn veel facetten waar je rekening mee moet houden. Ook dataverkeer kost energie, heel veel energie zelfs. Ik geef een voorbeeld: één mailtje kost minder energie dan één geprinte memo. Maar wat je niet ziet, is dat met dan ene mailtje misschien wel acht of negen mailtjes binnenkomen (spam) en door de spamfilter tegen worden gehouden. Deze zie je dus niet, maar het energieverbruik is er wel. Bovendien staan servers vaak dag en nacht te draaien en dat kost ook heel veel energie. Als de providers dit probleem niet bij de ontvangers, maar juist bij de verstuurder zou gaan aanpakken, zouden er heel wat serviceparken kunnen verdwijnen.

Digitaal communiceren is dus niet per definitie minder milieubelastend dan via papier.”

Gert Rieder (Antalis) en Martijn Kicken (Drukkerij Tielen)

11

vervolg ’digitaal of gedrukt’ Goede afwegingen maken Het is lastig, als je over al die dingen zo gaat nadenken.

Want wat moet je nu wel doen en wat niet? Gert pleit voor het zoeken naar een goede mix tussen papier en digitaal. “Je moet je blijven verdiepen in milieutechnische zaken en proberen goede afwegingen te maken. Servers

naar bewijs, cijfers. Dat heb je nodig. En ik kijk goed naar waar een organisatie zich op beroept. Werken ze echt vanuit ideologisch of wetenschappelijk oogpunt, of is er sprake van greenwashing: dan meten ze zich een groen imago aan terwijl ze dat eigenlijk helemaal niet hebben doorgevoerd in de organisatie. Het is een kwestie van

“Je moet je blijven verdiepen in milieutechnische zaken” kosten veel energie, maar je kunt ook niet oneindig papier blijven gebruiken. Ik ben constant aan het lezen, beoordelen. Het kaf van het koren scheiden. Als er weer eens iets geroepen wordt over wat dé oplossing van een milieuprobleem zou kunnen zijn, ga ik altijd op zoek Grote hoeveelheden papier gereed voor de druk

12

je verdiepen in de kennis die voorhanden is, maar ook je gezonde verstand gebruiken. Ik ben hier voortdurend mee bezig. En de conclusies die ik hieruit trek, geef ik graag weer door aan anderen.”

nieuws

Tekst en foto’s: Tessa Heumen

S

tudentenvereniging Gremio Unio is het hele jaar door actief. Zo ook weer de afgelopen tijd. Met Koninginnedag bijvoorbeeld deden ze een actie fusthangen voor KWF kankerbestrijding. Ook deden ze mee aan de Nationale Sportdag.

Een stralende Koninginnedag in Den Bosch! En Gremio Unio was er uiteraard bij. Midden op de Parade kon jong en oud komen fusthangen voor KWF kankerbestrijding.

Om te mogen ‘hangen’ gaf ieder een vrijwillige bijdrage voor het KWF. We hebben dit jaar gekozen voor het KWF, omdat een oud lid van onze vereniging in de strijd is tegen deze ziekte. Door middel van de actie hopen wij hem een steuntje in de rug te kunnen geven. Alle kleine én grote bijdragen hebben goed geholpen. Degene die het langst kon hangen, won natuurlijk een mooie prijs. Zo veranderde de studentenvereniging een ‘bieractiviteit’ in een goededoelenactiviteit, maar bleven ze daarbij toch in stijl...

Zo ook tijdens het Dies Natalis Gala op witte donderdag, de viering van de 44ste verjaardag van k.s.v. Gremio Unio.

Deze keer vond dit prachtige gala, waarbij iedereen in pak of lange galajurk verscheen, plaats op een ware cruiseboot. Iedereen heeft tijdens het varen genoten, gedanst en zijn/haar ogen uitgekeken, want met een gala op een boot, inclusief livemuziek en een verrassende goochelaar aan boord, is het natuurlijk weer eens iets heel anders.

Lustrum De mogelijke vooroordelen over studentenverenigingen helpt GU ook nog graag even de wereld uit: GU besteedt,

naast allerlei andere activiteiten, ook veel aandacht aan samenwerken, netwerken én sporten. Op 19 mei 2011 vond de Nationale Sportdag plaats, waarbij de GU-leden én leden van onze zusterverenigingen (studentenvereningingen van hogere agrarische scholen verdeeld over heel Nederland) een leuke en actieve dag hebben beleeft. Deze dag sloten ze met elkaar af met een groot feest in Sociëteit ’t Swijnshooft.

“Midden op de Parade kon jong en oud komen fusthangen voor KWF kankerbestrijding” Op 14 juni 2011 zal de bestuurswissel plaatsvinden waarbij het hoofdbestuur 2010/2011, na een geweldig mooi jaar, haar taken zal overdragen aan het volgende hoofdbestuur. Na de zomervakantie gaan we het 9e lustrumjaar van onze studentenvereniging in. Tegen die tijd weet k.s.v. Gremio Unio al 45 jaar het mooie Den Bosch, Sociëteit ’t Swijnshooft en HAS Den Bosch in haar eigen stijl te sieren!

k.s.v. Gremio Unio: altijd in stijl! pad r e t e i P t e h HAS aan van Sonsbeek to: Gerard

Tekst en fo

13

verslag “O

Tekst en foto’s: NVVL

ns land heeft de kennisinfrastructuur om een voortrekkersrol te spelen bij de ontwikkeling van gezondere voeding. Kijk naar de toenemende vergrijzing en de opkomst van voedingsgerelateerde welvaartsziekten.

Er is voldoende ruimte om te innoveren.” Met deze positieve woorden opende de nieuwe NVVL-voorzitter en dagvoorzitter Ad Nagelkerke het congres Future Foods: the next frontier(s). Echter, op de bijeenkomst, die op 21 april bij HAS Den Bosch werd gehouden, bleek dat innoveren - om precies te zijn ‘gezond innoveren’ - moeilijker is dan menigeen denkt.

Zo verwees Domingo Loth, directeur van het Anton Jurgens Institute, naar het hoge faalpercentage van nieuwe producten. “Negen van de tien producten haalt het uiteindelijk niet.” Volgens Loth is dit lage percentage onder meer te wijten aan het inadequaat managen van innovatietrajecten. Het Anton Jurgens Institute biedt dan ook niet voor niets de MBA ‘Business Creation in Food & Health’ aan, waarin studenten in alle relevante aspecten van het innovatietraject worden onderwezen. Immers, in de praktijk ontbreekt het aan mensen die inhoudelijke materie en de marktkansen met elkaar kunnen verbinden.

Niet navelstaren Hoe je gezonde innovatie in de praktijk kunt brengen, liet

Petra Buijs-Koekkoek zien. Innovaties halen het vaak niet omdat de consument het product niet onderscheidend vindt (71%) of omdat het niet voldoet aan een behoefte (61%). De consultant pleitte met name voor een duidelijke focus in het innovatieproces. Echter, binnen deze focus moeten ondernemingen niet teveel navelstaren. Sterker, ze zullen hun voelsprieten moeten uitsteken naar andere marktsegmenten of andere sectoren. Een mooi voorbeeld is het project Designprobes van Philips, waarin wordt gestoeid met innovatieve concepten, zoals Home Farming.

Jan Spruijt, als docent verbonden aan Avans Hogeschool, borduurde voort op het thema open innovatie.

Hierbij werken bedrijven samen met andere partijen,

Symposium NVVL: gezond innoveren, hoe doe je dat?

Gezond innoveren is moeilijker dan menigeen denkt.

14

estafettecolumn

Petra Buijs-Koekkoek zoals kennisinstellingen, toeleveranciers of andere ondernemingen. “De laatste jaren nemen bedrijven vaker consumenten mee in het productontwikkelingsproces.

Door gebruik te maken van deze vorm van co-creatie kunnen bedrijven dichter op de markt gaan zitten en de slagingskans van nieuwe producten verhogen.”

Vanzelfsprekend waren er op het congres ook concrete voorbeelden van succesvolle innovaties die gericht zijn op het bevorderen van gezondheid, bijvoorbeeld de Zocijs van Smilde Bakery: een product dat qua caloriedichtheid, vet- en zoutgehalte aanzienlijk gezonder is dan het gangbare saucijzenbroodje.

“Voelsprieten uitsteken naar andere marktsegmenten” Vleesvervanger Ook werd er nog gesproken over plantaardige vleesvervangers. Vanuit duurzaamheidsperspectief is het van belang dat mensen vaker vlees gaan vervangen.

Vlees levert belangrijke voedingsstoffen, met name ijzer, eiwit en vitamine B12. “Twee dagen per week zonder vlees kan prima zonder dit volwaardig te vervangen”, stelt Andrea Werkman van het Voedingscentrum. “Ga je dit vaker doen, dan moet je op ijzer gaan letten en bij een volledige vegetarische voeding horen volwaardige vleesvervangers.” Atze-Jan van der Goot (Wageningen UR) onderzoekt hoe plantaardige eiwitten zodanig bewerkt kunnen worden dat hun structuur en textuur meer op vlees gaat lijken. Zijn team experimenteert momenteel met shearing waarbij het eiwit dezelfde hiërarchische structuur krijgt die zo kenmerkend is voor vlees. “Deze structuur zorgt er mede voor dat de bite en de sappigheid van het eiwitproduct dicht in de buurt komt van echt vlees.”

Sjaak Groen vroeg me in de vorige HAS Beats wat mijn ‘longest drive’ is. Misschien moet ik eerst even uitleggen aan de niet-golfie’s onder de lezers, wat dat precies is.

Welnu, een geslaagd golftoernooi eindigt ’s middags op het zonovergoten terras van het clubhuis. Ten behoeve van de bierconsumptie (niet pils zeggen!) houdt men zoveel mogelijk toespraakjes en wordt pakweg een dozijn prijzen uitgereikt. Eén van de pretprijzen gaat naar de speler die op bijvoobeeld hole 3 zijn bal het verste weg heeft geslagen van de afslag: de ‘longest drive’.

Het is een prijs die ik helaas nog niet heb gewonnen.

Ik haal op een goede dag 225 meter met mijn driver (= dikste golfclub), maar er is er altijd wel één die meer dan 250 meter weg slaat.

Je moet er echt voor gaan, voor de ‘longest drive’, en het is niet risicoloos. Bij een onzuivere slag ligt je bal waarschijnlijk een heel eind het bos in, of in het lange gras en vind je hem niet terug. Dat kost strafpunten. In het echte leven, Sjaak, heb ik wel een paar keer een winnende longest drive gemaakt. De meest gelukkige is ongetwijfeld mijn aanzoek aan de huidige mevrouw Hattink geweest.

Een meer recente poging om de bal eens een heel eind verderop te meppen, was mijn sollicitatie naar de positie van sectordirecteur. Alle ingrediënten waren aanwezig: • competitie-element : check • toeschouwers : check • afbreukrisico : check • toch doen : check

en in de afloop ook • succes : check • enige verwondering : check Nu dus verder in mijn nieuwe functie. Niet als ander mens, wel met een andere opdracht. Adel verplicht, ik kan niet meer doen alsof ik eigenlijk niet kan golfen. Ik heb er veel zin in en ga graag de uitdaging aan. HAS Den Bosch is een fijne golfbaan, met veel reliëf, afwisselende holes, gemakkelijke en moeilijke delen, mooie vergezichten, en verrassingen om elke hoek. Met mogelijkheden voor hard hitters, maar ook voor de specialisten in ‘neary’s’. Zoals Monique Huberts.

Toine t drive s e g n o l z’n to: Toine

Tekst en fo

Hattink

Meer weten? www.nvvl.nl

15 15

nieuws D

Tekst en foto’s: Huub Bruens

e schooltuin van hogeschool HAS Den Bosch is sinds kort een bijzondere boom rijker: een Wollemi Pine. De boom hoort thuis in de familie van de slangendennen en werd ontdekt in Australië. Huub Bruens ontdekte er echter een in Engeland en nu mag ie dienst gaan doen als studieobject voor de studenten.

“Op 10 september 1994 verkende parkwachter en ‘bushwalker’ David Noble met drie collega’s de afgelegen, met tropisch regenwoud begroeide kloven van het Wollemi National Park, zo’n 150 km ten noordwesten van Sydney. In één van deze met tropisch regenwoud gevulde kloven zag hij 24 bomen die hij niet thuis kon brengen, met ‘leaves shaped like a Stegosaur’s tail and bark that looked like bubbling chocolate’. Een afgevallen tak die hij meenam, kon door verschillende toonaangevende botanici niet worden geplaatst in één van de bestaande genera: een nieuwe soort zag het licht, gedoopt Wollemia nobilis (dus vernoemd naar David Noble, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Abies nobilis waar de soortaanduiding ‘edel’ betekent).”

Refugium “Mannelijke en vrouwelijke kegels worden na ongeveer acht jaar aan het eind van horizontaal afstaande takken geproduceerd. Hierna sterft de tak af, waarna een nieuwe tak wordt gevormd. De mannelijke kegels zijn hangend, tien cm lang en twee cm breed, de vrouwelijke bolvormig, twaalf cm in doorsnee. De kegels lijken op miniatuuruitvoeringen van de kegels van de Araucaria.

De precieze locatie van de kloof, waar inmiddels veertig volwassen en tweehonderd jonge in het wild groeiende bomen zijn gevonden, wordt geheimgehouden. De wilde Wollemi’s zijn genetisch identiek: de soort is door een ecologische flessenhals gegaan, en heeft in de kloof een refugium (een locatie van een geïsoleerde populatie van

De Wollemi Pine, een ‘pinasaur’ in onze schooltuin?

Dinosauriërs “Verder onderzoek wees uit dat de boom thuishoort in de familie van de slangendennen, de Araucariaceae, en dat het stuifmeel van de Wollemia het meest overeenkomst vertoont met het uitgestorven genera Dillwynites. Deze planten leefden van 91 tot 2 miljoen jaar geleden, en men kan dus zeggen dat Wollemia-achtige planten samenleefden met de dinosauriërs. Dat dit zeer waarschijnlijk niet voor de Wollemia zelf geldt, heeft geen afbreuk gedaan op de aantrekkingskracht van de plant (en de PR-campagne eromheen!). Wollemia nobilis is de laatst levende verwant van zijn soort, met recht een levend fossiel.

De Wollemia nobilis is een groenblijvende, eenhuizige meestal meerstammige boom. In optimale condities groeien jonge planten anderhalve meter per jaar, terwijl

een eens wijdverspreide plant- of diersoort) gevonden.

Om de soort voor uitsterven te behoeden, worden stekken en zaailingen van de plant wereldwijd beschikbaar gesteld voor het grote publiek.”

“Ik werd gegrepen door het verhaal achter de boom” volwassen planten een meter halen. Van een 40 meter hoog exemplaar, met honderd stammen, wordt de leeftijd op bijna duizend jaar geschat.

Op vijf jaar oude stammen ontwikkelen zich al de kenmerkende kleine, chocoladebruine bobbeltjes.

Het loof verschilt met de leeftijd en standplaats van de boom: jonge naalden zijn zacht, appelgroen, afstaand en verkleuren naar blauwgroen. Ouder loof vormt twee stugge rijen naalden op de takken (de Stegosaurusstekels). ’s Winters is het loof bronskleurig. Tijdens de winter vormt zich bovendien een attractieve witte harslaag om de jonge knoppen (de zogenaamde ‘polar caps’). De plant is winterhard tot -11,90C.” Docenten Janneke van Wersch en Elsbeth Peper bij de’kooi’.

16

Schooltuin “Op 22 april 2011 verkenden studenten Landscape Design uit het eerste en tweede jaar met drie gelukkige docenten de Royal Botanic Gardens in Kew, Engeland.

Op één van de uitgestrekte gazons, zag ik een boom die ik niet thuis kon brengen in een kooi staan… Ik werd gegrepen door het verhaal achter de boom en besloot er voor onze nieuwe schooltuin eentje aan te schaffen. Bijgeleverd was een echtheidscertificaat, een informatieboekje (inclusief verzorgingstips) en een zakje

‘Jurassic Mycorrhizal fungi’. Martijn Bekkers vond een mooi plekje voor ons exemplaar, vlak naast de Araucaria.

Halverwege mei worden de coniferen geplant, dus ook onze Wollemi. Wordt vervolgt.”

Meer weten (en zien)? www.wollemipine.com www.wollemipine.co.uk Woodford, James The Wollemi Pine, 2005 Text Publishing, Melbourne

De Wollemi Pine.

17

internationaal D

Tekst en foto’s: Florieke Koers

erdejaars HAS-studenten van de opleiding Tuin- en landschapsmanagement wordt de mogelijkheid geboden om op cursus te gaan bij onze Finse partnerschool in Lepaa: de cursus ‘Vectorworks’ is een cursus in tekentechnieken, zoals wij die aanbieden bij Autocad. Begin april was een groepje Finse studenten bij hogeschool HAS Den Bosch, waren de rollen een keer omgedraaid. Zij deden bij ons de cursus ‘Creativity in the Green Space’.

Al een paar jaar doen studenten van HAS Den Bosch de cursus ‘Vectorworks’ in Finland. Betaalde HAS Den Bosch hier eerst voor, nu wordt de cursus gedaan met gesloten beurzen: Nederlandse studenten gaan naar Lepaa en Finse studenten komen naar Den Bosch. In april waren er veertien studenten hier, allemaal meisjes die in Lepaa de opleiding Landscape Design volgen.

“Lepaa is een kleine plaats omringd door de natuur”, vertelt Arnoud van der Wal, die naast Maartje Koot, een deel van de cursus op zich nam, waarbij Janneke van Wersch voor een deel van de organisatie tekende.

“Het dorp heeft ongeveer 500 inwoners en de campus van de universiteit is ook klein. De studenten die er Landscape Design studeren, doen eigenlijk een combinatie van de Landscape Design en Tuin- en landschapsmanagement die wij hier geven. Wij zijn al een

paar keer daar geweest en het was leuk om nu zelf de cursus aan te bieden. De cursus ‘Creativity in the Green Space’ is een cursus die door middel van bepaalde denktechnieken de creativiteit ontwikkelt. Een van die technieken is de techniek vanzelfsprekendheden. We kijken dan met de groep naar hoe bijvoorbeeld een park er normaal gesproken uitziet. Dat zetten we op een rij en dan onderzoeken we of er per vanzelfsprekendheid, bijvoorbeeld beplanting, alternatieven te bedenken zijn.

Zo kunnen er parken ontstaan met alleen klimplanten of alleen bamboe. Dat geeft een totaal ander park. Het is lastig om die vanzelfsprekendheden te vinden, maar juist dit zorgt voor vernieuwing. De dames gingen ook nieuwe beplantingstypes bedenken, en deden dat zo gek mogelijk. Dat is leuk: eerst doe je gek, en daarna kom je terug met je beide benen op de grond en kijkt:

Finse studenten doen cursus ‘Creativity in the Green Space’ bij HAS Den Bosch De Finse studenten bedenken nieuwe beplantingstypes.

18

wat is er nu echt mogelijk? Naast de lessen zijn de studenten ook een paar keer op excursie geweest, bijvoorbeeld naar de Haverleij in Engelen.”

Andere manier van ontwerpen Een heel andere manier van lesgeven, vindt Arnoud het cursus geven aan de Finse studenten. “De Finnen zijn veel bescheidener dan de Nederlanders. Het is best lastig om hen uit hun schulp te trekken. Nederlanders praten veel makkelijker en zijn directer. Daar moeten

ook leuk: het is inspirerend omdat je zelf zo gedwongen wordt ook op een andere manier naar het vak te kijken.

De contacten met Finland bestaan al vrij lang. We hebben verschillende partners en de contacten met die partners hebben een verschillend niveau van intensiteit.

“Je laat wat achter en neemt wat mee!” onze studenten in Finland ook altijd een beetje mee oppassen. Deze groep meiden was wel erg stil trouwens, zeker bij zo’n creatieve cursus heb je wel wat interactie nodig. Ze bedachten we erg leuke dingen. Je ziet dat zij op een andere manier naar het werk kijken en met andere ideeën komen. Hun manier van ontwerpen is heel anders. De natuur is bij hen heel belangrijk. Ze proberen zo te ontwerpen dat het menselijk ingrijpen niet zichtbaar is. Dat kan bij ons niet. Bovendien is de meeste natuur bij ons ‘gemaakt’. Die andere manier van werken is voor ons

De Finse studenten bedenken nieuwe beplantingstypes.

De instelling in Finland is er een waar we heel veel mee doen: het zou leuk zijn om zoiets vaker te doen. Komend jaar gaan de eerste derdejaars studenten Landscape Design ook naar Finland.”

Turkse gastdocente in ons midden Eind maart heeft Ozlem Serdaroglu, een gastdocent van

onze

partneruniversiteit

Adnan

Menderes

University in Turkije, een paar dagen bij HAS Den Bosch lesgegeven.

Zo hield zij een presentatie over

hoe de tuin- en akkerbouw er in Turkije uitziet aan internationale studenten van de master Horticulture, gaf een gastles over plant sciences aan Nederlandse bachelorstudenten Tuinbouw en akkerbouw, en was ze uitgenodigd voor een diner georganiseerd door de Turkse bachelorstudenten van HAS Den Bosch. Ook gaf ze een gastles aan Wageningen UR en besprak met de afdeling Communicatie & Internationalisering de

mogelijkheden

voor

studentenuitwisselingen.

Ozlem Serdaroglu is docente tuinbouw en toegepaste plantenbiologie. Met het uitdelen van heerlijke Turkse versnaperingen wilde ze ons vriendelijk bedanken voor het interessante programma dat we haar vijf dagen hebben kunnen bieden.

Ozlem Serdaroglu 19

Linkedin. Twitter. Facebook. Hyves. Youtube. Flickr. Picasa. Marktplaats.

NuJIJ. Tripadvisor. U-Tune.nl. Vimeo. Partyflock. Google Buzz. Ning.

#has

Tekst: Margarita Millenaar

Meetup. Foursquare. Fora. Wikipedia. Wordpress. Blogger. FOK!Forum.

Autoforum. Kieskeurig. Lonely Planet. Zoover. Myspace. Wayne. Zideo.

H

GeenRedactie. MobyPicture. Netlog. Relatieplanet. Linkedin. Twitter.

oe gebruik ik … op mijn werk is een rubriek die iedere uitgave een van de social media onder de loep neemt. Wat is het en wat kun je erHyves. Youtube. Flickr. Picasa. Marktplaats. NuJIJ. TripadviFacebook. mee? Dit keer: YouTube.

sor. U-Tune.nl. Vimeo. Partyflock. Google Buzz. Ning.Meetup. Foursquare.

Hoe gebruik ik…

Fora. Wikipedia. Wordpress. Blogger. FOK!Forum.Autoforum. Kieskeurig.

YouTube op mijn werk?

Lonely Planet. Zoover. Myspace. Wayne. Zideo.GeenRedactie. MobyPicYouTube is een social videocommunity waarop gebruikers filmpjes kunnen uploaden, bekijken en erop kunnen reageren. De website is al vanaf 2005 actief en staat al sinds 2006 in de top 10 van meest bezochte websites ter wereld . Iedereen kan de filmpjes op YouTube bekijken, zelfs bezoekers van de website die geen eigen YouTube-account hebben. Zo verspreid je zonder enige moeite je filmpje over internet en heeft iedereen met een internetaansluiting de mogelijkheid om je filmpjes te bekijken. YouTube heeft naast de ‘huis-, tuin-, en keukenfilmpjes’ ook veel filmpjes van bedrijven.

YouTube is daarmee na Linkedin en Twitter het meest ingezette sociale medium voor merken, zelfs meer dan Hyves, Facebook of een eigen blog. Bedrijven zoals ScholierenTV, Nike en Arcadis, en hogescholen zoals Hogeschool Utrecht en hogeschool TIO plaatsen hun filmpjes in hun eigen kanaal. De filmpjes van HAS Den Bosch staan niet alleen op onze eigen website, maar ook op het kanaal van ScholierenTV. Daarnaast heeft HAS Den Bosch sinds kort een eigen YouTube-kanaal, waarop we langzamerhand steeds meer filmpjes van onze studenten zetten.

Kort wat voordelen op een rij: • In plaats van lappen tekst met uitleg waar je mee bezig bent, kun je de boodschap kort en krachtig overbrengen met een filmpje • Een filmpje laat je contacten zien waar jij mee bezig bent; • Het bereik is ontzettend groot, want YouTube is de grootste videocommunity ter wereld; • Een leuk en dynamisch alternatief om informatie door te geven; • Potentiële opdrachtgevers, werkgevers en andere contacten kunnen direct zien waar jij mee bezig bent; • Social crossmediaal: link je filmpje aan Facebook, Linkedin, Twitter, blog of website en je krijgt snel meer exposure.

uploaden of te reageren op andermans filmpjes, dien je een eigen account te hebben. Een gratis account kun je gemakkelijk aanmaken door naar de site te gaan en je rechtsboven aan te melden. Mocht je al een Google-account hebben, omdat je bijvoorbeeld Gmail gebruikt, dan hoef je geen speciaal YouTubeaccount aan te maken. Je kunt dan gebruik maken van je Gmail-inloggegevens. Waarom is het interessant?

Filmpjes plaatsen die iedereen kan zien kunnen informatief, inspirerend, maar vooral ook leuk zijn! Ze kunnen laten zien wie je bent, wat je doet en hoe je dat doet. Zet online wat je wilt dat mensen zien en via de website, hun mobiel of spelcomputer kunnen ze je filmpjes bekijken. Daarnaast kun je ook de filmpjes delen via social media zoals Facebook, Hyves en blogs zoals Wordpress.

Ben je overtuigd en wil je gebruik maken van YouTube, maar weet je niet hoe je een filmpje moet uploaden?

Op intranet staat een YouTube-handleiding, waarin precies staat hoe jij je eigen account kunt creëren en filmpjes kunt uploaden.

Zie intranet, communicatie en internationalisering, social media, YouTube-handleiding.

ture. Netlog. Relatieplanet. Linkedin. Twitter. Facebook. Hyves. Youtube.

Flickr. Picasa. Marktplaats. NuJIJ. Tripadvisor. U-Tune.nl. Vimeo. Party-

flock. Google Buzz. Ning.Meetup. Foursquare. Fora. Wikipedia. Word-

press. Blogger. FOK!Forum.Autoforum. Kieskeurig. Lonely Planet. Zoover.

Netlog.

RelatieplaMyspace. Wayne. Zideo.GeenRedactie.

Klinkt MobyPicture. eigenlijk best goed, nietwaar?

Met een account kun jouw filmpjes uploaden en delen met anderen.

Verder kun je favoriete filmpjes van anderen in jouw ‘favorietenlijst’ toevoegen, zodat je deze snel kunt terugvinden. Daarnaast is het ook mogelijk om je te abonneren op verschillende kanalen, zodat je deze altijd snel en gemakkelijk terug kunt vinden.

net. Linkedin. Twitter. Facebook. Hyves. Youtube. Flickr. Picasa. Markt-

Vimeo. Partyflock. Google Buzz. Ning. plaats. NuJIJ. Hoe zelf Tripadvisor. aan de slag? Om zelfU-Tune.nl. filmpjes te kunnen

Meetup. Foursquare. Fora. Wikipedia. Wordpress. Blogger. FOK!Forum.

Autoforum. Kieskeurig. Lonely Planet. Zoover. Myspace. Wayne. Zideo.

Meer weten?

GeenRedactie. MobyPicture. Netlog.

Relatieplanet. Linkedin. Twitter. http://www.youtube.com http://www.youtube.com/user/HASDenBosch100

Facebook. Hyves. Youtube. Flickr. Picasa. Marktplaats. NuJIJ. Tripadvi-

sor. U-Tune.nl. Vimeo. Partyflock. Google Buzz. Ning.Meetup. Foursquare.

Fora. Wikipedia. Wordpress. Blogger. FOK!Forum.Autoforum. Kieskeurig.

Lonely Planet. Zoover. Myspace. Wayne. Zideo.GeenRedactie. Moby 20

.

.

.

.

Tekst en foto’s: Margarita Millenaar

I

heartbeat

n onze nieuwe rubriek Heartbeat vragen wij aan medewerkers naar dat gedeelte van hun werk waar ze voor leven, wat hun passie is. Deze keer liepen we met de fotocamera binnen in kamer 4D 22 met de vraag: “Waar gaat jouw hart sneller van kloppen?”

.

-

.

.

-

.

-

-

.

-

-

.

.

.

Waar klopt het hart van

kamer 4D 22 sneller van?

Arianne van Dijk, Adviseur Bedrijfskunde HAS KennisTransfer: “Mijn hart gaat sneller kloppen van projectleiding. En mijn grootste uitdaging ligt in grote, complexe projecten met veel betrokken partijen. Momenteel ben ik projectleider van het Kigo- project ‘Samen aan de slag met natuuronderwijs anders’. Een project dat draait om elf basisscholen in Den Bosch, die in het kader van natuuronderwijs vaker naar buiten willen en op pad gaan met de leerlingen. Het project had een voorgeschiedenis en de projectorganisatie (met ongeveer twintig betrokken partijen) moest ook nog opgezet worden. Heerlijk, vind ik dat! De projectorganisatie staat en werkt. We hebben het eerste resultaat opgeleverd en nu moeten we doorpakken en niet teveel kletsen. De volgende uitdaging!”

Pauline Rousseau, Junior Adviseur Bedrijfskunde HAS KennisTransfer en Projectmedewerker Lectoraat Duurzame Wereldvoedselvoorziening HAS Den Bosch: “Er zijn eigenlijk heel veel dingen waar mijn hart sneller van gaat kloppen… Ik heb meerdere passies. Deze wisselen elkaar af qua intensiteit en activiteit. Soms is de ene passie actief en de andere wat inactiever. Er is één passie die altijd wel prominent aanwezig is, zowel in mijn werk als in het dagelijkse leven: dat is duurzaamheid. Eén van de onderwerpen die mij raakt is verspilling, voornamelijk voedselverspilling. Helemaal als het aankomt op verspilling van dierlijke producten of verspilling van producten waar niet hernieuwbare energiebronnen voor zijn gebruikt. Mijn hart gaat sneller kloppen in het zorgen voor vermindering van deze verspilling. Ik heb een hekel aan inefficiëntie. Voor mijn gevoel valt er nog veel te winnen op dit gebied. Samen met Syntens bekijk ik nu welke mogelijkheden er zijn voor HAS Den Bosch en HAS KennisTransfer op dit terrein.”

Wouter Hoogervorst, Junior Adviseur Tuinbouw “Mijn hart gaat sneller kloppen van sierteelt. Met name bloemen en orchideeën zijn producten die mij erg aanspreken.

Als ik een specifieke teelt zou moeten kiezen, is dat lathyrus. Deze bloem wordt door enkele telers in Nederland professioneel geteeld. Lathyrus is beter bekend als de siererwt. De bloemen van deze plant geven een heerlijke geur en ze verschijnen in diverse felle kleuren. Ik ben jarenlang met veel plezier met dit product aan het werk geweest.

Rond deze tijd ga ik graag terug naar de bloemenschuur waar de net geoogste lathyrus staat te wachten totdat ze verder verwerkt wordt. De bloemen zijn erg kwetsbaar en de verwerking is tijdrovend. Daarnaast levert het werken met dit product aan het eind van de dag zogenoemde ‘Omahandjes’ op. De geur van Lathyrus is echter onweerstaanbaar.”

V.l.n.r. Wouter Hoogervorst, Arianne van Dijk en Pauline Rousseau

.

-

.

.

y

21

fotocollage Uittocht 2011: Breda!

Foto’s: Laura Lap

IJsboerderij, asperges, wijnproeverij, koepelgevangenis, terras, aardbeien, lekker, piet piraat, leerzaam, Spanjaardsgat, luxe dinerbuffet, Begijnhof, Antonius Kathedraal, collega’s, gezellig 22

you’ve got mail >>> Marc Maas 5/4/2011 10:52 >>>

Hoi Perry, lef en laf. Het verschil is een letter. Maar het verschil in betekenis is des te groter. Welke past het best bij jou? Bij mij is het duidelijk. Laf natuurlijk. Het woord ‘natuurlijk’ zegt genoeg. Ik durf hier in onze correspondentie bijna geen stelling te nemen, bang om mensen te kwetsen. Geen lef. Ik schrijf liever over mezelf. Daarnaast ben ik ambtenaar. Waarom denk ik bij het woord ‘ambtenaar’ zo negatief?

Geen lef om voor mezelf te beginnen? Niet overtuigd van mijn kwaliteiten, bang om te falen, laf? Gek dat ik dit opschrijf. Ik weet nog goed dat ik, net voor de vakantie nu vijf jaar geleden, euforische buikgevoelens had. De baan was net door Jan Denissen aan mij vergeven. Ik was trots, ik had het lef om bij DMB te solliciteren. Eindelijk weg uit de jungle van acquisitie, omzet, deadlines en uurtje factuurtje. Hogeschooldocent zou ik worden. En wat blijkt? Ik voel me een trotse zelfstandige zonder personeel. Een zzp’er binnen ‘onze’ maatschappij. Om hier te overleven heb je lef nodig, én elkaar. Ik voel me gelukkig om met jou en de anderen te mogen werken. Samen moeten we lef blijven tonen. (Ook de top natuurlijk.)

Marc

Perry en Marc over… lef, laf, love en live >>> Perry van Kerkhoven 5/4/2011 15:14 >>>

Marc, vriend, maar love en live horen bij die top. Ook ik had mijn bedrijf, opeens personeel, een eigen kantoor, riante belastingvoordelen. Dat voelde goed. Maar ook ik was heel blij toen de vastigheid weer opdook. Einde van de maand de buit weer binnen, vakantie zonder te moeten denken over acquireren. Dus: werk om te leven. Geniet van wat je goed doet. Er zijn momenten geweest dat ik zonder hert of wild zwijn thuis kwam van de jacht. Dat is pas pijnlijk. Dan voel je je laf. Momenteel voel ik love. Ik vind het hier wel leuk, met jou, met de anderen. Toen we laatst met het HAS-peleton gingen fietsen, praatten we over het werk, maar vooral over het leven, to live. Ik kwam zaken te weten die ik anders nooit had gehoord. We hebben dus tijdens het werk, maar ook erbuiten iets aan elkaar. Ik voel synergie, ruik verbondenheid en hoor vreugde. Love en live. Dat lees ik liever dan teveel laf en te weinig lef. Of schiet ik nu in mijn eigen voet? Laat ik me verblinden door de lichtbak van de instroomcijfers? Ik weet het echt niet. Tot mijn pensioen heb ik nog minstens drie jaargangen studenten te gaan. Ik ga van ze houden en ik ga ze tonen dat je lef moet hebben.

Doen we het samen?

Groeten van Perry

23

mmm...

Tekst en foto: Roos Leufkens en Eva Arts

Koken met Roos en Eva In deze tijd van het jaar groeit rabarber weer volop. Een veelzijdige groente, met diverse bereidingsmogelijkheden.

Deze keer in de HAS Beats een heerlijke plaatcake om met vrienden, collega’s of familieleden van te genieten.

Rabarberplaatcake met karnemelk

(8-10 personen) 200 gr roomboter, op kamertemperatuur 225 gr suiker 1 zakje vanille suiker 3 eieren 50 ml karnemelk 200 gr zelfrijzend bakmeel, gezeefd 400 gr rabarber Poedersuiker Mespuntje zout Knip een stuk bakpapier van 40 cm af. Vouw het papier rondom twee keer op 3 cm van de rand om zodat je een dubbeldik wandje van 3 cm hoogte hebt en zet de hoeken vast met de paperclips. Leg de bakpapieren vorm op de bakplaat. Verwarm de oven voor op 160°C.

24 24

Klop in de keukenmachine of met de handmixer de boter met 200 gr suiker, de vanillesuiker en 1/2 theelepel zout, zacht en schuimig. Klop er de eieren één voor één door en voeg pas een volgend ei toe als het vorige volledig is opgenomen. Voeg de karnemelk toe en meng goed. Spatel er luchtig het bakmeel door en verdeel het beslag gelijkmatig over de papieren vorm.

Maak de rabarber schoon, halveer de rabarberstengels over de lengte en snijd ze doormidden, ze moeten nog wel in de vorm passen. Druk de rabarber in het beslag en bestrooi met de rest van de suiker.

Bak de plaatcake in de voorverwarmde oven in 50-55 min. goudbruin en gaar. Laat de cake afkoelen tot kamertemperatuur en bestrooi royaal met poedersuiker.

Bereiden ongeveer 25 min. / oven ongeveer 55 min. / afkoelen ongeveer 30 min.

Enjoy!

Tekst: Dick Pouwels Foto: Margriet Hoffmans

I

Pouwels’ perspectief

n de eerste drie maanden heb ik natuurlijk veel indrukken opgedaan.

Indrukken die we besproken hebben in een heidesessie medio mei en waarmee we in die sessie vooral vooruitgeblikt hebben: waar willen we met HAS Den Bosch naar toe?

Ik wil daar twee zaken als het ware uitlichten. Niet om daarmee al die andere zaken die HAS Den Bosch zo’n bijzonder profiel geven minder belangrijk te maken óf alle andere stappen die nodig zijn voor de toekomst van HAS Den Bosch ‘tweederangs’ te maken. Maar gewoon simpelweg omdat mijn tekst niet te lang mag zijn…

Onderwijs De afgelopen maanden is er veel te doen geweest over de kwaliteit van ‘het hbo’. Als je daar wat scherper naar kijkt, dan blijkt het niet over ‘het hbo’ te gaan, maar over 4-11 van de 1200 hbo-opleidingen (geen HASopleidingen; het gaat dus niet over ons). Daarmee plaats je de discussie in het juiste perspectief. Helder is waar het probleem ligt, maar daarmee is ook helder waar – terecht – de aandacht van alle professionals in het hbo permanent naar toe moet gaan. Ook als we – laat ik het maar even op HAS Den Bosch betrekken – nu een goede kwaliteit leveren, moeten we scherp blijven. Scherp op het handhaven van het niveau, maar ook scherp in het vasthouden aan het HAS-onderwijsconcept. Juist die combinatie maakt HAS Den Bosch zeer gewaardeerd bij studenten en bedrijven.

De manier waarop het onderwijs binnen HAS Den Bosch wordt vormgegeven, is absoluut uniek te noemen. Het ‘triggeren’ van studenten en daardoor de ontwikkeling van hun talenten, uitgedaagd om zich te ontwikkelen met ‘real life’-casuïstiek rechtstreeks uit de praktijk, daar draait het bij ons om. Als je het zo opschrijft, lijkt het bijna een vanzelfsprekendheid. Als je scherper kijkt, zie je dat dat niet zo is. Dat is in de loop van de jaren zo gegroeid.

Netwerken, het verstaan van de beroepspraktijk, een laagdrempelige organisatie, ruimte krijgen en ruimte nemen voor initiatieven – ondernemendheid – , passie,

Dick Pouwels

Genoeg te doen binnen agrofood en groen plezier en professionaliteit: het heeft allemaal tijd nodig om zich te ontwikkelen. Tegelijkertijd is het noodzakelijk je sterk bewust te zijn van dat HAS-concept. Het is een belangrijke basis voor onze toekomst, een basis om vast te houden én een basis die continu doorontwikkeld moet worden: zo stomen we onszelf ook klaar voor de komende jaren.

Verbinden Ik schreef ook al iets over die basis in de voorgaande HAS Beats. Dynamiek en innovatie ontstaan vaak op het snijvlak van disciplines, organisaties, technieken, noem maar op. Met alle ontwikkelingen rondom HAS Den Bosch, staat HAS Den Bosch zelf stevig. De kernactiviteiten zijn gezond. Toch zie je wel dat HAS Den Bosch de afgelopen jaren niet heel actief is geweest om juist de randen van haar domein op te zoeken. Met nieuwe opleidingen zijn

daar wel stappen in gemaakt, maar op het terrein van kennisontwikkeling en innovatie hebben we nog wat uitdagingen. Stappen naar andere groene instellingen, maar – en ik denk dat daar de echte uitdaging ligt – juist ook naar niet-groene instellingen. Het agrofood- en groene domein staat niet op zichzelf: logistiek, chemie, (high) techniek en gezondheid hebben veel van doen met ons domein. Dat wordt vanuit die domeinen ook wel zo gevoeld. Agrofood en groen is een sterk economisch cluster met grote maatschappelijke en economische uitdagingen. Daar wil iedereen wel aan bijdragen. Die verbindingen naar buiten aan gaan, betekent nieuwe initiatieven, nieuwe ideeën; dat geeft zeker energie. Het betekent ook zorgen dat we van elkaar goed weten wat we doen om verbindingen naar buiten ook optimaal te kunnen laten ‘renderen’ binnen HAS Den Bosch. Genoeg te doen dus!

25

nieuws & agenda Newsbeats Wil je goed op de hoogte blijven van wat er allemaal speelt in en om de HAS? Kijk regelmatig op intranet en de website en lees het nieuws als eerste! Of hou ons in de gaten op Twitter: HAS_DenBosch.

Themabijeenkomst “Wordt ons voedsel onbetaalbaar?”

Op 21 juni 2011 houdt HAS Den Bosch een themabijeenkomst over het hoe en waarom van stijgende voedselprijzen.

De bijeenkomst duurt van 15:00 tot 17:00 uur, wordt gehouden in de Deel en is voornamelijk bedoeld voor studenten en medewerkers van HAS Den Bosch en de ZLTO. De prijzen van landbouwproducten als graan, rijst, maïs, sojabonen, melk en suiker zijn de afgelopen jaren veel hoger geworden. De voedseltekorten en stijgende prijzen zorgden in de armste regio’s van de wereld eerder al voor politieke onrust. Ook in Europa zorgden de hoge voedselprijzen al voor problemen. De thematiek over de stijgende voedselprijzen wordt tijdens de bijeenkomst vanuit verschillende invalshoeken belicht: de oorzaken en gevolgen van de prijsvolatiliteit, de rol van de politiek en de rol van het Europees landbouwbeleid. Twee sprekers zullen hun licht werpen op het thema: Cor van Beuningen, directeur van Socires en coördinator van het Food First-programma, en Gerrit Meester, voormalig topambtenaar bij het ministerie van EL&I. Hij was adviseur voor landbouwpolitieke vraagstukken en bijzonder hoogleraar in Amsterdam (UvA) met als leerstoel Europese Economische Integratie, in het bijzonder de landbouw en de voedingsmiddelensector.

de beurt aan Paul Overgaauw, lector Diergezondheid/ Dierenwelzijn. Zijn rede is getiteld ‘Gezonde dieren, gezonde mensen’.

Meer weten over het programma of aanmelden? Kijk op intranet of onze website!

12 mei online battle It’s Alive bij hogeschool HAS Den Bosch

Twee kassen. Vol met komkommers.

Drie weken lang streden de sociale netwerken om de grootste komkommeroogst. Iedereen kon meedoen! Op 11 mei om 10.00 uur ging de eerste battle van start: een live battle in de klas bij het Lentiz College te Naaldwijk. Op 12 mei om 12.30 uur ging hogeschool HAS Den Bosch live battelen. Studenten werden uitgedaagd om hun sociale netwerk te gebruiken om mee te werken in hun favoriete kas. De inzet: online echte komkommers kweken! Met deze grote online actie wil de Nederlandse tuinbouw op een innovatieve manier onder

de aandacht van jongeren komen door ze via social media een kijkje in de keuken van de sector te geven.

De voorjaarscampagne van It’s Alive is in april gestart met televisie: de commercial is op commerciële zenders uitgezonden en het MTV programma Money Makers stond de hele maand april in het teken van de tuinbouw.

Op de site van It’s Alive kunnen jongeren zich verdiepen in de veelzijdige wereld van de tuinbouw. Maar, zij hebben nu ook toegang tot alle tuinbouwvacatures van het Mobiliteitscentrum Glastuinbouw. Alle werkgevers in de tuinbouw, van veredeling, productie tot en met handel en afzet, die hun vacatures bij het Mobiliteitscentrum aanmelden krijgen via de site een podium dat maandelijks door duizenden jongeren wordt bezocht.

Weten wie er gewonnen heeft of meer informatie over It’s Alive? www.nederlandse.tuinbouw.nl

Meer informatie en aanmelden? Mail naar Pauline Rousseau: RoP@hasdb.nl.

Er is maar een gelimiteerd aantal plaatsen beschikbaar, dus meld je snel aan!

Inaugurele rede lectoraten Food en Diergezondheid

In juni vinden er maar liefst drie inaugurele redes plaats bij hogeschool HAS Den Bosch. Op maandag 6 juni a.s. vinden de inaugurele redes plaats van mevrouw ir. Frederike Praasterink, lector Duurzame Wereldvoedselvoorziening en mevrouw dr. Annet Roodenburg, lector Voeding en Gezondheid. De redes staan in het teken van de thema’s mens, voeding en gezondheid, duurzaamheid en mondiale ontwikkelingen in de voedselvoorziening. Op dinsdag 21 juni is het

26

6 juli is er weer een HAS Ondernemend Café

‘Meer doen met groen” Waar: hogeschool HAS Den Bosch • Met: Inspirerende sprekers, presentatie studenten Topklas Ondernemen, netwerkborrel • Info: www.hasdenbosch.nl

inspirerend

Agenda Pinksteren

12 en 13 juni

Themabijeenkomst biobased economy

16 juni

Inaugurele rede Paul Overgaauw

21 juni

Themabijeenkomst stijgende voedselprijzen

21 juni

Afscheid Tjeu Foppele

23 juni

Afscheid Albert van Koolwijk

1 juli

Fhealincafé

5 juli

HAS Ondernemend Café

6 juli

Diplomeringen

8-14 juli

Expositie van Carol Heeren

Er is weer een nieuwe expositie te bewonderen bij HAS KennisTransfer. Het is die van Carol Heeren. Carol is wervelwind, ideeënbloesem, meiregen, een zondagsvlinder die ook door de week fladdert… zou je zeggen… als je haar kleurigheden, haar kleurderijen ziet, want is er een betere naam voor? Schilderijen zijn het niet, wat zij doet is kleurend tekenen. En als je elk ervan bekijkt, is het of een geweldige vloed van iets dat moet worden uitgedrukt haar op een keer heeft overspoeld. Iets dat heel mooi is, maar nog totaal ongeordend. Iets dat boeit, maar tegelijk heel erg verwart.

Carol werkt met zacht kleurpotlood en vaak ook met zwarte en zilverkleurige watervaste stift.

Met de verwonderde blikken van een kind bekijkt ze haar omgeving. De onderwerpen van haar `kleurderijen´ zijn vaak dieren, soms mensen, altijd even sprookjesachtig en vol fantasie. De achtergrond wordt steeds gevormd door geometrische patronen. Haar werk is kleurrijk en ontwapenend, levend, bloeiend en vrolijk zomers. Nieuwsgierig geworden? Ga eens kijken op de vierde verdieping en laat je verwonderen.

De data voor de open dagen, oriëntatiedagen en beurzen voor het studiejaar 2011-2012 zijn bekend. Kijk op intranet onder het kopje Afdelingen/Communicatie & Internationalisering.

HAS in het nieuws

HAS Den Bosch komt regelmatig in het nieuws. Op deze pagina een kort overzicht. Op intranet kun je de volledige artikelen lezen onder HAS in het nieuws.

‘Impuls geven aan verbreding HAS’

Sinds 1 februari 2011 is Dick Pouwels de nieuwe voorzitter van het college van Bestuur van Hogeschool HAS Den Bosch. Hij volgt Jeroen Naaijkens op die afgelopen zomer afscheid nam. Wat is de visie van Dick Pouwels en hoe ziet hij de samenwerking tussen de HAS en ZLTO? “We willen onze uitgezette koers doorontwikkelen: versterken van de Kennistransfer en verbreden van ons opleidingsportfolio.

We hebben nu 2000 studenten en verwachten dat we doorgroeien naar 2700 tot 2800 studenten. Ook werken we aan een nieuwe vestiging in Venlo. We blijven actief binnen het groene domein, maar willen dat verder oprekken.

Uit: Nieuwe Oogst, 26 maart 2011

Carol Heeren aan het werk

Afstudeerders inspireren ZTRDG

Dit jaar studeren ze af aan Hogeschool HAS Den Bosch, afstudeerrichting Food Design. ZTRDG is onder de indruk van: Eva van Schijndel (24) uit Den Bosch.

Verbaasde zich over het feit dat ongeveer alles in de supermarkt een merk heeft en gepromoot wordt, behalve groente. Maar ook van: Niki Arends (22) uit Den Bosch.

Maakt zich grote zorgen over onze huidige visconsumptie en de manier waarop zeeën en oceanen leeggevist worden. En van: Wies van Abbema (24) uit Den Bosch.Vindt de avondmaaltijd het moment bij uitstek om te praten. Tot slot van: Bernadette Veenstra (21) uit Den Bosch.Is dol op appels, die wat haar betreft niet puntgaaf, maar wel lekker moeten zijn.

Van: ZTRDG.nl, mei 2011

27

nummer 7, juni 2011

28