HAS Beats hogeschoolgeluiden by Hogeschool HAS Den Bosch

KLASKE VAN DER HORST presenteert paardenworkshop ‘spiegelen’ op Horse Event Wat zit er achter de TEGELTJESWIJSHEID van de afdeling P&O? EERSTE DEEL SERIE over Duitse studenten die Nederlands onderwijs volgen INTERVIEW met Patricia de Cocq

nummer 2 november 2010 3e jaargang

inhoudsopgave editorial

coverstory

fotocollage

Florieke Koers

K. van der Horst & Y. Bijleveld

Margriet Hoffmans

Doe meer met je talenten!

Spiegeltje, spiegeltje aan de bakrand

Bedrijfskunde en agribusiness 20 jaar!

P4-5

achtergrond

serie

nieuws

Florieke Koers

Tessa van Heumen

Tegeltjeswijsheid als manier van werken

Duitse studenten in Nederland

P8-9

P10-11

Hoofdbestuur Gremio Unio dit jaar veel dames P12-13

interview

internationaal

achtergrond

Florieke Koers

Lindsay Kemps-Saitch

Patricia de Cocq

N. Bekkers, T. Hattink & Maarten Klein

P14-15

P16-17

P18-19

verslag

reportage

you’ve got mail

Marieke Ellenbroek

Florieke Koers

Perry en Marc over…

Inspirerend bezoek aan Rusland

Een HAS-verdieping op het Duhamelcollege P22-23

je uiterlijk weerspiegelt je innerlijk

P20-21

rubrieken ict beats estafettecolumn mmm... nieuws en agenda nieuwe gezichten

Cambodja & Indonesië

P6 P13 P25 P26 P27

Studentenwervingscampagne

P24

editorial Voor het eerst sinds het bestaan van de HAS Beats zit ik achter mijn computer te twijfelen waarover ik het in mijn editorial zal hebben. Meestal vloeit de tekst als vanzelf uit mijn handen. Een onderwerp is ook nooit zo moeilijk te bedenken, want hier op de HAS gebeurt altijd wel wat. En ook buiten de HAS gebeurt altijd wel iets dat ik weer aan de HAS kan linken. Maar nu weet ik het even niet. Help! Ik heb een writer’s block. Nee, dat kan niet, dat geloof ik niet van mezelf. Laatst was ik op een feestje en toen zei iemand: “Ik ben erachter gekomen dat mensen interviewen en teksten schrijven toch wel echt een vak is! De juiste vragen stellen en de antwoorden in een goed verhaal op papier krijgen, valt niet mee!” Oh ja, dacht ik toen. Echt waar? Ik zei verder maar niets. Als dat niet zo was, dan had ik een ander beroep moeten kiezen, denk ik. Gelukkig heeft ieder z’n eigen talent en schrijven en daarvoor mensen interviewen is toevallig het mijne. En gelukkig vind ik het ook nog zó leuk om een mooi verhaal te maken! Vorig jaar heb ik het ‘Grote Inspiratiedoeboek, doe meer met je talenten’ doorgewerkt. Door middel van allerlei oefeningen en testjes onderzoek je wie je bent en waar je door geïnspireerd raakt. En zo ontdek je wat je talenten zijn. Bijvoorbeeld door te kijken welke interesses je deelt met je familie en je beste vrienden. Of bekijken wat je in je vrije tijd allemaal doet. Of door een wild plan te maken voor iets waarvan je zelfs niet durft te dromen

dat je het ooit daadwerkelijk zult uitvoeren. Ik vond het helemaal geweldig, want ik kwam er bijvoorbeeld achter dat mijn ouders, zusje en ik allemaal ‘iets’ hebben met verhalen: mijn moeder die veel leest, mijn zusje die de opleiding audiovisuele media doet en zelf filmpjes maakt en mijn vader die graag verhalen vertelt. Maar ik kwam er ook achter dat ‘Mijn talenten ontdekken’ geen zin heeft voor mij. Want de conclusie die ik uiteindelijk kon trekken nadat ik al die oefeningen had gedaan en alle verhalen die erin stonden had gelezen: ik weet al wat mijn talent is en ik doe daar al ‘meer’ mee! Het is mijn werk! En natuurlijk is dat niet het einde, want je leven lang leer je, en je kunt je altijd blijven ontwikkelen. En dat wil ik ook, want ik ontdek iedere keer wel weer dingen waar ik meer over wil weten. Maar de basis, dat talent, dat is er al. Gelukkig maar! Marjolein van Veenendaal en haar team denken net zo over meer doen met je talent als ik: zij deden als afdeling de Talenten Motivatie Analyse. Zo leerden ze zichzelf niet alleen beter kennen, maar ook elkaar. Lees er meer over op pagina 8-9. En ik een writer’s block? Ik dacht het niet, want een onderwerp is als vanzelf weer aan komen waaien en de editorial is geschreven! Florieke Meer weten over het inspiratiedoeboek? Kijk op www.inspiratiepost.nl

Doe meer met je talenten! Nummer 2 November 2010 Maandelijks magazine van hogeschool HAS Den Bosch, HAS KennisTransfer en Anton Jurgens Institute

Colofon: Hoofdredactie: Florieke Koers, HAS Den Bosch Eindredactie: Lindsay Kemps-Saitch, HAS Den Bosch Ondersteuning: Etienne de Ling, HAS Den Bosch Ontwerp: Studio Jean Philipse, Sint Michielsgestel Druk: Drukkerij Tielen, Boxtel Oplage: 600

Vragen of opmerkingen over deze HAS Beats? Mail ze naar hasbeats@hasdb.nl

Deadline volgende HAS Beats: 10 november 2010 3

coverstory A

Tekst: Klaske van der Horst, Yvonne Bijleveld en Florieke Koers Foto’s: Margriet Hoffmans

l vroeg in het nieuwe schooljaar was het weer tijd voor Horse Event. HAS Den Bosch droeg tijdens het evenement verschillende thema’s uit: voeding, gezondheid, praktijkonderzoek en communicatie. Klaske van der Horst gaf het thema communicatie vorm. Haar invulling: spiegelen met paarden. “In onze mensenwereld werken sommige coaches met paarden”, vertelt Klaske van der Horst. “Het paard werkt dan als spiegel: snel, zuiver en direct. Hij laat de gecoachte zien wat het effect is van zijn/haar gedrag, intentie en overtuigingen. Het paard voelt dat feilloos aan en raakt bij veel mensen vaak dieperliggende lagen in hun binnenste. Zo geeft het paard inzicht in onze communicatie, drijfveren, valkuilen en kwaliteiten.” Volgens Klaske doen we bij HAS Den Bosch eigenlijk hetzelfde: studenten leren al direct in het eerste jaar elkaar feedback te geven. En dat blijft de hele opleiding een onmisbaar onderdeel van het curriculum. “Natuurlijk doen we nog véél meer aan communicatie. Maar dit vond ik toch de mooiste brug tussen communicatie op de HAS en paard en paardenvolk op Horse Event. De ‘paardencoaches’ Inge Kroesen van 3PK en Natascha Duncker van Sense Concept verzorgden een aantal spiegelclinics. Een vuurdoop, want normaal gesproken heeft een coachsessie niet zoveel publiek. Spannend dus, maar het publiek stroomde telkens weer toe én bleef ook kij-

ken. Missie geslaagd! Spiegelen met paarden is een indrukwekkend schouwspel. Van alle vijf heb ik de inleiding gegeven en het vervolg bekeken. Het bezorgde me soms kippenvel en tranen in mijn ogen. Yvonne Bijleveld heeft de ervaringen van de spiegelclinics mooi beschreven. Ze leende haar paard Silver uit als ‘spiegelpaard’. En wat bleek: ze is oudHAS’ser!” Gelegenheidscoach Yvonne: “Silver was gelegenheidscoach omdat ze uitermate geschikt is voor dit werk. Vijfmaal toonde ze haar meesterschap. Vijf clinicdeelneemsters, vijf keer zat ze loepzuiver raak. Ze nam haar taak uiterst serieus. Zelfs Klaske, die de inleiding deed, kwam ze liefdevol ondersteunen. En dan te bedenken dat ze zeven jaar geleden nog voor ‘onhandelbaar’ werd versleten. Niemand had in de gaten dat ze met haar extreme gedrag niks anders deed dan wanhopig melden hoe ongelukkig ze was. En zie haar nu!”

Spiegeltje, spiegeltje aan de bakrand

“Het bezorgde me soms kippenvel en tranen in mijn ogen”

Yvonne wacht met Silver tot zij de ring in mag.

coverstory

Het publiek kijkt geboeid toe. Rechts onderin: Klaske van der Horst.

Contact maken “In het werk van Inge heeft het paard altijd gelijk. Er wordt geen grote druk op ze gezet of op ze gereden. Alleen al uit de opdracht ‘maak contact met je paard en laat het je volgen’, valt voor een goed verstaander zoveel op te maken. Eén deelneemster was erg onzeker over haar positie ten opzichte van anderen. Ze was niet zeker over het contact en voelde zich niet serieus genomen door Silver. Toch was er contact en ging het gesprek tussen haar en Silver niet over dominantie, Inge merkte dat goed op. Om dat te bespreken werd er even stilgestaan. Silver plaatste daarop de deelneemster op de veulenpositie. Toen de deelneemster uit kon spreken wat het in haar opriep zette Silver, haast onmerkbaar, bij ieder kernpunt een heel klein pasje terug. Heel subtiel verschoof ze van veulenpositie naar vriendschapspositie naarmate de deelneemster zich meer opende. Prachtig om die spiegeling te zien.” Complimentjes “Het tegenovergestelde hebben we ook gezien. Een mevrouw met een uitgesproken mentale zelfverzekerdheid werd door Silver in eerste instantie vriendelijk benaderd. Maar toen de mevrouw dacht dat het contact allemaal wel in kannen en kruiken was, zette Silver haar ineens meedogenloos met platte oren uit haar ruimte. Het duurde vrij lang voor deze mevrouw uitsprak dat er ergens connectie miste tussen gevoel en verstand, maar toen het eruit kwam sloot Silver weer vriendelijk aan. Wat een opmerkingsvermogen… Toch staat of valt een dergelijke clinic met de vertaling van het paardengedrag door de coach.

Gelukkig zijn Natascha en Inge uitstekende vakvrouwen en kwamen de clinics heel goed uit de verf. Wat mij betreft was het op deze wijze brengen van dit soort clinics voor publiek dus een succes. Maar waar ik me op verkeken had, was dat we in de eerste plaats op een páardenevenement waren. Waarbij mensen ook echt in het paard zelf geïnteresseerd waren. Het gehele weekeind ben ik aangesproken op de wijze waarop Silver haar taak als coach uitvoerde. Ze is overladen met complimentjes. Misschien moet ik Silver nog ‘ns vragen wat het over mij zegt dat ik zo’n beetje licht gaf van trots, terwijl ik alleen maar langs de kant had zitten toekijken hoe zij haar werk deed.” Interesse in spiegelen met paarden? “Mensen die interesse hebben in coaching met het paard als spiegel kunnen contact met mij opnemen”, zegt Klaske. “Ik wil met deze mensen kijken welke mogelijkheden er zijn om dit te integreren in het onderwijs op de HAS en/of te gebruiken in de ontwikkeling/deskundigheidsbevordering van docenten. Spiegelen met paarden kan trouwens ook in groepsverband, bijvoorbeeld voor teambuidlingsessies. Én je hoeft helemaal niks met paarden te hebben, ook geen ervaring.” Meer weten over spiegelen met paarden? www.3pk.nl www.senseconcept.nl Meer weten over Yvonne Bijleveld? www.dewegvanhetpaard.nl 5

Tekst: Jurriejan Smits

ict beats ICT Beats - Net werken

ICT

Beats is een rubriek over het wel en wee van ICT binnen hogeschool HAS Den Bosch. In deze editie: netwerken en samenwerken. Q: Net werken? A: Ja, beetje flauw hé? Maar toch, binnen ICT zijn we serieus met het thema ‘netwerken’ bezig. Ten eerste het draadloos netwerk, daar moet e.e.a. aan gedaan worden. Ten tweede het ‘nette werken’, volgens procedures, concretere afspraken. Ten derde het meer betrekken van klanten, leveranciers en andere instellingen. Q: Aha, draadloos netwerk, is dat niet goed? A: Op sommige momenten is de capaciteit niet goed genoeg en dan ervaren studenten traagheid of krijgen ze helemaal geen verbinding meer. Het staat op onze ‘TOP issues’ lijst en we zijn er druk mee bezig. Ten eerste kunnen we nu op afstand bewaken of alle kubussen goed werken. Ten tweede onderzoeken we hoe we meer kunnen halen uit het huidige netwerk en of er uitbreiding noodzakelijk is. Maar ook zullen we studenten beter informeren over spreiding van gebruik. Want als bijvoorbeeld iedereen wacht tot de laatste dag voor het afmaken en printen van verslagen, dan zul je zien dat het draadloos netwerk dat net niet aankan. De oplossing bestaat dus niet alleen uit techniek maar ook uit communicatie. Q: En hoe zit dat met dat nette werken? Dat is toch normaal? A: Netjes werken willen we allemaal, zou je zeggen ja. 6

Maar regelmatig wordt in panieksituaties van ICT verwacht dat we als tovenaars werken. Termen zoals ‘quick & dirty’ zijn helaas nog wel eens van toepassing. We streven naar betere communicatie, zodat we eerder weten wat onze klanten op welk moment van ons verwachten zodat ook wij ons voor kunnen bereiden, of het nu gaat om aanschaf van een nieuw systeem of software, ondersteuning bij een evenement of installeren van een programma dat in de les gebruikt wordt. Daarnaast hebben we het tegenwoordig te druk om op alle individuele vragen in te gaan dus zijn we bezig met het opstellen van een dienstencatalogus. Daarin staat wat we leveren en welke garanties we daar op geven. Maatwerk kan nog steeds maar wel in overleg en na zorgvuldige planning. Q: Jullie netwerken zelf ook? A: Steeds meer, o.a. met afdelingen, leveranciers en zogenaamde referentiegroepen. Dat zijn groepen medewerkers/studenten waarin bepaalde onderwerpen regelmatig besproken worden zoals ‘Relatiebeheer/Selligent’. Dat willen op meer gebieden gaan doen zoals ‘Studentinformatie/B&E (studenteninformatiesysteem)’. Daarnaast hebben we niet meer de tijd om alles zelf te bedenken dus gaan we meer kijken bij andere instellingen en meer uitbesteden aan gespecialiseerde partijen. Q: Nogmaals, net werken? A: Tsja, ICT-ers hebben nog wel eens last van het imago dat het hobbyisten zijn. Zoals automonteurs dol op auto’s zijn, zijn ICT-ers dol op ICT. En dat staat een professionele organisatie met klantvriendelijke balie, specialisten en mensen die goed kunnen adviseren niet in de weg. Werk in en aan de winkel zullen we maar zeggen… Meer info op http://intranet.hasdb.nl/ict.

fotocollage Bedrijfskunde en agribusiness 20 jaar! Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Margriet Hoffmans

Tekst: Florieke Koers Foto’s: Florieke Koers en Jean Philipse

achtergrond

igen verantwoordelijkheid: wel handvatten, niet aan het handje mee. Professionaliteit: wij verstaan ons vak. Zomaar twee van de tegeltjeswijsheden die bij de afdeling P&O op de deur hangen. Het ziet er vrolijk uit, al die blauwe tegeltjes, en de teksten zijn echt wijs. Maar ze hangen daar vast niet alleen voor de versiering. Er zit een grotere wijsheid achter. We vroegen aan drie van de vijf medewerkers P&O, Marjolein van Veenendaal, Marjolein Blom en Sabine Mol, welke wijsheid.

“Zo’n anderhalf jaar geleden zijn we een traject ingegaan om te kijken naar het functioneren van de afdeling”, vertelt Marjolein V. “De reden daarvoor was de groei die HAS Den Bosch doormaakt: er komt daardoor meer op ons af dan voorheen. Maar ook hebben we een aantal personeelswisselingen gehad op onze afdeling en was er op dat moment een vacature. We wilden goed bestuderen hoe onze afdeling in elkaar zit alvorens te bepalen wat voor iemand we erbij wilden hebben.” “Via dat traject ontdekten we wat wij belangrijk vinden, wat onze manier van werken is”, vult Sabine aan. “En dat hebben we concreet gemaakt door onze eigen ‘tien geboden’ te bedenken, die als tegel bij ons op de deur hangen.” Marjolein V: “We hebben alle vier een assessment gedaan bij een extern bureau uit Boxtel: Attune. Uitgangspunt was hierbij ‘het ontwikkelen van je talent’, door middel van een Talenten Motivatie Analyse. Door het beantwoorden van een flink aantal vragen, 360 om precies te zijn, krijg je een persoonlijke blauwdruk van je sterke en zwakke punten, maar ook in wat voor omgeving je het beste past en wat je ontwikkelmogelijkheden zijn.” “Ze hebben vervolgens onze blauwdrukken op elkaar ge-

Een voorbeeld van een Talenten Motivatie Analyse. legd om te komen tot een blauwdruk van de hele afdeling”, zegt Marjolein B. “Zo kunnen we precies zien hoe we staan ten opzichte van elkaar.”

“Het zijn de waarden die wij belangrijk vinden”

Tegeltjeswijsheid als manier van werken Alles bespreekbaar Volgens Marjolein V doet de afdeling eigenlijk al veel langer aan zelfreflectie, maar het was goed het beeld van hoe er al jaren gewerkt wordt inzichtelijk te maken. “Het is een manier om alles wat we doen en nog willen doen bespreekbaar te maken en helemaal open te zijn naar elkaar toe over onze ambities. Maar we ontdekten bijvoorbeeld ook hoe we graag willen dat er met ons omgegaan wordt. Dat is niet voor iedereen hetzelfde. We weten nu van elkaar wat we wel en niet prettig vinden en kunnen daar in de omgang met elkaar rekening mee houden. Daarnaast weten we hoe we elkaar kunnen versterken en dat is misschien nog wel belangrijker.” Sabine: “De ‘wijsheden’ die op de tegels staan, zijn de waarden die wij belangrijk vinden op de afdeling P&O, waar wij voor staan en die ook willen uitdragen naar anderen toe. En als wij ons er niet aan houden, kunnen anderen ons daar op aanspreken.” En Marjolein V sluit af: “En wij kunnen er ook naar verwijzen in gesprekken met anderen waardoor we elkaar beter begrijpen.”

De afdeling P&O, met v.l.n.r. Nadia van Heeswijk, Sabine Mol, Marjolein Blom, Janneke Heijmans en Marjolein van Veenendaal (in de stoel).

serie V

Tekst: Florieke Koers Foto: Laura Kok

eel van de buitenlandse studenten die in Nederland studeren, komen uit Duitsland. Zij vinden het Nederlandse onderwijs prettig omdat het kleinschaliger en informeler is. Ook bij HAS Den Bosch zijn ze te vinden. In een driedelige serie ontdekt de HAS Beats hoe het is voor deze studenten om een opleiding aan HAS Den Bosch te volgen. Laura Kok is tweedejaars Voedingsmiddelentechnologie bij HAS Den Bosch. Ze komt uit Bonn en is 22 jaar oud. “Op de middelbare school was ze goed in natuurkunde, scheikunde en biologie. Daarnaast had ze altijd al belangstelling voor inhoudsstoffen in levensmiddelen en voor de productie van deze producten. Ik wilde graag een opleiding doen in de richting van voeding en heb Voedingsmiddelentechnologie vergeleken met eenzelfde soort opleiding in Duitsland. Ik vond de opleiding van hogeschool HAS Den Bosch leuker dan die in Duitsland, omdat je hier meer verschillende vakken krijgt (in alle sectoren zoals bakkerij, vlees, zuivel en drank) en je meer praktische lessen krijgt. De opleiding voldoet tot nu toe prima aan mijn verwachtingen. De practica en excursies vind ik het leukst. Wat jammer is, is dat ik geen recht op een OV heb net zoals Nederlandse studenten. Nederlandse studenten in Duitsland kunnen wel gebruik maken van het openbaar vervoer.” Leuke huisgenootjes “Op dit moment ben ik ben op stage bij FrieslandCampina in Eindhoven. Het bevalt mij daar goed, ik leer er veel van en ik vind het leuk om in de praktijk te werken. In het derde jaar wil ik in Sydney stage gaan lopen. Ik ben

er al een jaar geweest voordat ik naar Nederland kwam. Ik woon op kamers in Den Bosch en ik heb heel leuke huisgenootjes. Wij eten elke avond samen en drinken daarna meestal nog een glaasje wijn of bier. Het is dus erg gezellig bij ons en ik kan me niet meer voorstellen om nog bij mijn ouders te wonen. Heimwee heb ik niet, ik ga maar twee keer per jaar naar huis: met kerst en in de zomer.” Werkende studenten “Wat ik de opvallendste verschillen vind tussen Nederland en Duitsland? Het leven in Nederland is in het algemeen duurder. Het valt mij ook op dat de meeste studenten werken (voor een heel laag uurloon). In Duitsland doen studenten dat niet want in de meeste bedrijven mag je pas vanaf je 18e aan de slag en de ouders betalen meestal veel voor hen. De mensen hier respecteren elkaar wel meer dan in Duitsland. En in Duitsland is het heel belangrijk wat voor cijfers je hebt, in Nederland wordt meer naar de persoon zelf gekeken. Wat ik na mijn studie ga doen weet ik nog niet. Als ik een baan kan krijgen in Sydney ga ik daar misschien wel heen.”

Duitse studenten in het Nederlandse onderwijs Laura Kok: “Heimwee heb ik niet, ik ga maar twee keer per jaar naar huis”

Laura Kok

serie Steeds meer Duitse studenten kiezen voor Nederland Het aantal Duitse studenten in Nederland is sterk toegenomen. Ruim 42 procent van alle buitenlandse studenten in Nederland is op dit moment Duits. Ze vinden het onderwijs in Nederland informeler, kleinschaliger en waarderen de intensieve begeleiding. Het aantal Duitse studenten is de afgelopen zes jaar bijna verviervoudigd. Van iets meer dan 5.000 in 2002/3 ging de teller vorig studiejaar naar 19.750. Dit blijkt uit cijfers van het ministerie van Onderwijs, de IB-groep en de Nederlandse organisatie voor internationale samenwerking in het hoger onderwijs Nuffic. Vooral studies als psychologie, politicologie en communicatie waarvoor in Duitsland een numerus fixus geldt, zijn populair. De Universiteit Maastricht trekt met bijna dertig procent de meeste Duitse studenten. Bron: De Volkskrant, 11 november 2009

Gouden engel op Universiteit Dresden in Duitsland.

Werving HAS Den Bosch in Duitsland

Gouden draak bij station Den Bosch.

HAS Den Bosch is blij met de studenten uit Duitsland. Momenteel studeren er zes Duitse studenten aan de Nederlandse opleidingen (Toegepaste Biologie/ Voedingsmiddelentechnologie/ Food Design & Innovation) en vier aan de Engelstalige opleidingen (Horticulture & Businessmanagement). Neeltje Bekkers van het International Office: â&#x20AC;&#x153;Tijdens de evaluatie van de eerste lichting bleek dat de studenten het hartstikke goed doen en erg enthousiast zijn. Ze zijn gemotiveerd en gedisciplineerd en vormen een waardevolle aanvulling op de groep. Op sociaal vlak lijken ze goed in hun vel te zitten en genoeg aansluiting te vinden bij de Nederlandse studenten. De Duitse studenten die in het Nederlandse onderwijs instromen, moeten aantonen dat zij over voldoende Nederlands beschikken. In samenwerking met de Universiteit van Tilburg biedt HAS Den Bosch hen de mogelijkheid een intensieve cursus Nederlands voor Duitssprekenden te volgen gedurende de zomermaanden voorafgaand aan hun komst.â&#x20AC;? Met ingang van dit studiejaar zal HAS Den Bosch actief gaan werven in Duitsland voor de Nederlandse opleidingen Plattelandsvernieuwing, Tuinbouw en akkerbouw, Milieukunde en Voedingsmiddelentechnologie, en de Engelstalige bacheloropleidingen Horticulture & Businessmanagement en Floral Design & Businessmanagement. Ook in de andere opleidingen zijn de studenten meer dan welkom, maar daarvoor worden geen extra inspanningen verricht.

nieuws U

Tekst: Tessa van Heumen Foto: Jos Borsten

niek aan studentenverenigingen is de gezelligheid, de verbondenheid, het opdoen van ervaringen en nieuwe contacten, en dat het hoofdbestuur van de vereniging ieder jaar weer wisselt. Dit schooljaar telt het hoofdbestuur van Gremio Unio (GU) vijf dames en één heer. Voor aanvang van de zomervakantie is het bestuur al gewisseld en ondertussen hebben er ook al veel verschillende activiteiten plaats gevonden; de introductieweek (KC week), was weer een groot succes. De eerstejaars die deze kans hebben gepakt, hebben een leuke en doldwaze week gehad, heel veel mensen leren kennen en een mooie start van hun studentenleven gemaakt. GU was ook in grote getale aanwezig bij het HBO-introfestival op de Markt en bij het grote beginfeest in de W2, georganiseerd door onze eigen feestcommissie. Tijdens de mooie inauguratie, waarbij iedereen in pak of prachtige jurk verscheen, zijn de aspirant leden officieel lid geworden van k.s.v. Gremio Unio. Week8-cie Op dit moment zijn de introductievergaderingen van de verschillende commissies in volle gang. Hierbij mogen onze nieuwe leden vrijblijvend aansluiten en kijken bij welke commissie ze dit jaar veel willen gaan leren. De keuze is breed: van PR tot media en van het beheren van sociëteit ‘t Swijnshooft tot het organiseren van grootse feesten en andere activiteiten. Omdat de tentamenweek er alweer bijna aan komt, zijn we op het moment druk bezig met organiseren van onze

“Door de kennis en ervaring die deze GU’ers inmiddels hebben, kunnen we ze een heel eind op weg helpen” ‘Week8-cie’. Op woensdag in week 8 kunnen alle eerstejaars geholpen worden door onze leden van hogere jaren bij onderwerpen en/ of vakken die ze lastig vinden. Door de kennis en ervaring die deze GU’ers inmiddels hebben, kunnen we ze een heel eind op weg helpen. De eerstejaars kunnen hiermee hun voordeel doen. Bij GU-centraal kunnen ze zich inschrijven voor de Week8-cie. Wij wensen iedereen alvast een goede en succesvolle tentamenweek toe. Meer weten over Gremio Unio? www.gremio-unio.nl

Hoofdbestuur Gremio Unio dit jaar veel dames

Inauguratie op 5 oktober 2010.

Tekst en foto: Florieke Koers

eder jaar reikt studentenvereniging Gremio Unio de Wim de Bekker-bokaal uit aan iemand die in dat jaar veel voor hen betekent heeft. Dit jaar werd Leo van de Pol aangenaam verrast met de wisselbeker en een mooie bos bloemen. “Leo helpt ons altijd goed bij onze financiële zaken”, zegt Tessa van Heumen namens het bestuur van Gremio Unio. “Hij ondersteunt ons en geeft advies waar nodig. Afgelopen jaar heeft hij dit extra intensief gedaan omdat wij zijn overgegaan op een nieuwe manier van begroten in een nieuw boekhoudprogramma.” Leo is helemaal blij met zijn bokaal. “Ik ben echt verrast en vind het hartstikke leuk. De bokaal komt op mijn kantoor te staan.”

“Ik ben echt verrast”

Leo van de Pol krijgt dit jaar de Wim de Bekker-bokaal.

PUB Wim de Bekker was in de jaren ’80 een van de ethiekdocenten van HAS Den Bosch. Nu is hij al jaren pastoraal werker in Den Bosch en werkt bij het Pastoraal Uitzendbureau (PUB). Dit uitzendbureau maakt zich sterk voor dak- en thuislozen en/ of verslaafden. Hij is erelid van Gremio Unio en was de eerste die gehuldigd werd met een bokaal, welke uiteraard om die reden naar hem werd vernoemd.

estafettecolumn Bijzonder hoe Martin Perescis van plantjes naar creativiteit gaat, terwijl hij niet eens de Belbin-teamrollen aanhaalt. Vaak hoor ik studenten schertsend zeggen dat creativiteit te maken heeft met kurk of knutselen. Dat kan! Creativiteit is niet gebonden aan een discipline. Sterker nog: vaak inspireren mensen elkaar juist als ze uit verschillende disciplines afkomstig zijn. Het zien van parallellen, het vertalen naar je eigen vakgebied en daarmee met nieuwe ogen kijken naar je eigen vak is juist een vaardigheid die bij creativiteit om de hoek komt kijken. Wat iemand creatief vindt is heel erg afhankelijk van de cultuur waarbinnen diegene leeft. Wat in het ene vakgebied oud nieuws is, is in het andere vakgebied soms nieuw. Kun je creativiteit leren? Ik weet het zeker! Een goed idee komt niet door een goddelijke ingeving, maar door hard werken. Finke, Ward en Smith hebben in hun boek ‘Creative Cognition’ een hoop creativiteitstechnieken op een rij gezet, zoals associëren, samenvoegen, transformeren, analogieën maken en denken in onmogelijkheden. Daarnaast is er veel onderzoek gedaan naar de voordelen van visueel denken en schetsen (zo kun je snel veel varianten maken en door de ambiguïteit kun je schetsen op veel manieren interpreteren). Beelden zijn hoe dan ook erg belangrijk bij creatief denken. Ik hou enorm van tekenen, fotograferen en ontwerpen. Brainstormen is ook een favoriete bezigheid en niet zelden lig ik in een deuk vanwege de beelden die boven komen drijven. Als u iemand hoort lachen, weet u vast wie het is... ;-) Wetenschap en kunst vragen beiden om creativiteit. Originaliteit en innovatie staan hier hoog aangeschreven. Zowel een goede wetenschapper als een goede kunstenaar kan nieuwe deuren openen, nieuwe gedachten laten circuleren in de wereld. Daar hou ik wel van, als onze wereld een beetje op z’n kop wordt gezet! Opgeleid als architect en wetenschapper ben ik vaak bezig met de vraag: wat is Kunst en wat is Kunde? Gaat dat altijd hand in hand? Wellicht dat Marjo Baeten hier op in wil gaan in haar column. Heeft ze daar wat van meegekregen op de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen?

kunst n e p a h Wetensc iden om e vragen b t i creativite Segers to: Nicole Tekst en fo

Meer informatie over het werk van Wim de Bekker? www.pubklus.nl

Leo van de Pol krijgt Wim de Bekker-bokaal gers Nicole Se

interview E

Tekst en foto’s: Florieke Koers

en optimistisch persoon die ongelofelijk eigenwijs is. Dat is Patricia de Cocq (30) ten voeten uit. Nou ja, het zijn in ieder geval de woorden die ze uit het lijstje HAS-woorden die in het opleidingsboekje staan pikte tijdens het interview. “Optimistisch omdat ik overal kansen zie. En eigenwijs omdat ik altijd een eigen visie op dingen heb.” Eigenschappen die nieuwbakken adjunct-directeur van Dier, Biologie & Milieu zeker van pas komen.

“Ik heb Diergeneeskunde gestudeerd aan de Universiteit van Utrecht. Ik wilde graag wat voor patiënten betekenen. En die patiënten mochten geen mensen zijn want die ‘zeuren’, vond ik. Later kwam ik erachter dat dieren meestal een eigenaar hebben die dat ‘zeuren’ voor hen doet, haha! Ik wilde graag in een afwisselende functie gaan werken: het liefst een combinatie tussen patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs. Ik koos daarom een zo breed mogelijke differentiatie: herkauwers, paard en varken. In dit traject kon ik veel kanten op en het vakkenpakket lag wat minder vast dan bij bijvoorbeeld kleine huisdieren. En ik deed een onderzoeksmaster om te kij-

ken of ik onderzoek doen echt leuk vond. Dat vond ik, op het verwerken van de data na! De universiteit bood alleen stages aan bij dierenartsenpraktijken en daarom heb ik zelf HAS Den Bosch gemaild voor een onderwijsstage. Dat is nu vijf jaar geleden.” Promotieonderzoek “Net voordat ik stage ging lopen bij HAS Den Bosch sprak de begeleider van mijn master me aan. Hij had een berichtje in de krant gelezen over een subsidiepot van de overheid die dat jaar was ingesteld om hbo-docenten de mogelijkheid te bieden naast hun werk te kunnen promo-

Patricia de Cocq adjunct-directeur bij Dier, Biologie & Milieu

Patricia de Cocq

interview veren. Mijn begeleider dacht dat dit misschien iets voor mij was. Samen met de HAS hebben we gekeken wat er mogelijk was en dat is uiteindelijk gelukt! Na mijn stage ben ik meteen bij de HAS in dienst gekomen: de helft van mijn tijd besteedde ik aan het docentschap en de andere helft aan mijn onderzoek. Voor een promotieonderzoek staat normaal vier jaar, maar omdat ik het in deeltijd doe, zou het eigenlijk acht jaar gaan duren. Dat vonden we wel erg lang en de afspraak werd uiteindelijk dat ik er zes jaar over zou doen. Door mijn nieuwe functie wordt dat nu toch iets langer, ik denk tegen de zeven jaar. Ja, dat lijkt lang hè? Toch valt dat wel mee. Mijn onderwerp heeft te maken met de interactie tussen ruiter en paard: welke krachten ontstaan er, hoe zijn de bewegingen van het paar d en wat is de invloed van de ruiter hierop. Ik heb hiervoor gekozen omdat het onderzoek dat ik tijdens mijn master heb gedaan een vergelijkbaar onderzoek was: het ging over de interactie tussen zadel en paard. Tja, en daar heb ik weer voor gekozen vanwege mijn persoonlijke interesse in paarden.” Extern gericht “Dat er een adjunct-directeur zou komen bij de sector Dier, Biologie en Milieu hing al een tijdje in de lucht. HAS Den Bosch groeit en onze sector ook. Het aantal medewerkers dat de sector inmiddels heeft , ongeveer tachtig, geeft meer werk dan één sectordirecteur aankan. Jan had het allemaal nog goed onder controle maar dat bete-

“Ik vind het leuk om me overal tegenaan te bemoeien” kende wel dat een aantal deeltijdtaken steeds bleef liggen. Ik wilde graag de managementkant op en toen de vacature opengesteld werd, heb ik gesolliciteerd. Waarom ik het geworden ben? Ik denk omdat ik een jonge vrouw ben die ervaring heeft in zowel onderwijs als onderzoek die ook nog heel erg naar buiten toe gericht is. Ik ben namelijk graag in contact met het beroepenveld. Ik heb veel contacten en kan dus bepaalde deuren openen als dat nodig is. Bovendien vind ik het leuk om me overal tegenaan te bemoeien. Ik was al een tijdje coördinator van de module Dier en Gezondheid in het tweede jaar van opleiding Dier- en veehouderij, en daar werd ik echt heel erg blij van. Eén dag in de week ben ik nu nog bezig met mijn onderzoek, de komende maanden geef ik ook nog wat les en verder heb ik mezelf tot doel gesteld de opleidingen van binnen en buiten te leren kennen. Ik houd veel contact met Jan, we gaan zorgen dat we allebei goed van de taken van het sectormanagement op de hoogte zijn en dat we van elkaar weten wat er speelt. Daarnaast ben ik vooral extern gericht: door bijvoorbeeld de contacten warm te houden met docentonderzoekers, lectoren en externe relaties. Maar ook door toezicht te houden op projecten die draaien met behulp van bedrijven of die via HAS KennisTransfer lopen. Het is natuurlijk even zoeken, want mijn functie is nieuw. En daar nemen we ook de tijd voor. Maar ik heb het vertrouwen dat dit vanzelf goed gaat lopen.”

Patricia is… “Eigenwijs omdat ik niet gauw meega in andermans denkwijze. Ik hou er graag mijn eigen visie op na. Een tijdje geleden deed ik een motivatietalententest, daar kwam uit dat ik in extreme mate eigenwijs ben. Mijn vriend moest er hard om lachen. Hij zei: ‘Zie je wel dat je eigenwijs bent, nu staat het zwart op wit!’ Maar ik ben wel voor rede vatbaar hoor. Ik heb dingen altijd redelijk snel uitgedacht, ga er soms vanuit dat andere mensen net zo snel gaan. Ik moet leren om die andere mensen dan wat meer tijd te gunnen.” “Optimistisch omdat ik positief ingesteld ben en overal kansen zie. Meestal kom je daar heel ver mee. Het kan ook een valkuil zijn: ik zie dan wel de dingen die fout kunnen gaan, maar daar stap ik dan wat nonchalant overheen. “

internationaal I

Tekst: Neeltje Bekkers

n september heefteen aantal medewerkers een nieuwe computer op hun bureau gekregen. De afdelingen A&I en de Infodesk hebben namelijk hard gewerkt om een serie oude computers te vervangen voor nieuwe exemplaren.

Veertien oude computers zijn inmiddels onderweg naar Cambodja. Hier krijgen ze een tweede leven: kansarme, maar begaafde studenten gebruiken de computers om opdrachten en projecten voor hun studie uit te werken. Deze studie wordt gefinancierd door Chances for Cambodja. Dit is een stichting die onvermogende studenten de mogelijkheid geeft een universitaire opleiding te volgen. Wij kwamen in contact met deze organisatie via Fabian Emmen van Chances4All. Hij zette voor zijn bedrijf een opdracht uit bij HAS Kennis Transfer om shiitakesoep op een verantwoorde wijze in de markt te brengen. Het bedrijf teelt nu als een van de weinigen in Nederland in de moerasrijke omgeving van Ankeveen op unieke en geheel biologische methode deze hoogwaardige Japanse paddenstoelen. (zie www.flapland.nl )

Zeventig euro Fabian Emmen roept HAS-medewerkers op om een donatie te doen aan de stichting Chances4All, waaronder Chances4Cambodja valt. De stichting geeft kansarme studenten de mogelijkheid een universitaire studie te volgen. Voor één student is zeventig euro per maand nodig om studiekosten, wonen, transport, eten en drinken te betalen. De studenten en hun familie hebben niets anders dan de rijst van hun stukje land. Het bedrag wat in hen geïnvesteerd wordt door de stichting, betalen zij als zij een baan hebben gevonden terug, zodat weer een nieuwe student naar de universiteit kan! Elk bedrag dat HAS-medewerkers kunnen missen is welkom. Meer informatie www.chances4cambodia.org . Rekeningnummer: 139432868 ten name van Chances4all.

14 oude computers van HAS Den Bosch dienen studenten in Cambodja

“Voor één student is zeventig euro per maand nodig om studiekosten, wonen, transport, eten en drinken te betalen” 16

Cambodja, Angkor Wat Temple.

Tekst: Toine Hattink en Maarten Klein Foto: Karin Jonkers

internationaal

én van de laatste dagen van de vakantie opende Toine zijn mailbox en trof een mail aan waaruit bleek dat een Indonesische partij op zoek was naar een contactpersoon binnen HAS Den Bosch. Het contact was vervolgens snel gelegd, en wat bleek? HAS den Bosch wordt gezien als de ideale partij om een cursus te verzorgen op het gebied van 'concurrerende tuinbouwketens'.

De provinciale overheid op Oost-Java heeft de cursus bij NESO-Indonesia/NUFFIC aangevraagd, en is bedoeld voor een groep van vijfentwintig Indonesische officials, ondernemers en coöperatievertegenwoordigers. Locatie: Den Bosch. Probleem binnen Indonesië is dat hun tuinbouwproductie lijdt onder de zware concurrentie van handelsstromen uit Thailand, China en Vietnam. Niet alleen krijgen boeren en producentencoöperaties daarom moeilijk toegang tot de internationale markt, maar ze komen ook in eigen land onder zware druk te staan. Geconstateerd wordt dat een gecoördineerde actie om de situatie te verbeteren, wordt bemoeilijkt door gebrekkige institutionele capaciteit: te weinig inzicht in agri-ketens en een tekortschietende planning. Door goed en snel samenwerken van HAS Den Bosch en HAS KennisTransfer zijn we er in geslaagd een mooi voorstel en een acceptabele begroting te schrijven, en hebben we de klus gekregen. We realiseren de cursus met 70 % eigen expertise, en 30 % 'inhuur'. Het belang van dit type opdrachten voor de HAS en HAS KennisTransfer zien we vooral in de actieve praktische betrokkenheid van

collega's bij internationale ontwikkelingen. Die betrokkenheid geeft het type ervaring dat noodzakelijk is om binnen de HAS goed onderwijs te kunnen geven in steeds meer internationaal opererende bedrijfstakken. De cursus in het kort: • Vier weken fulltime cursus voor vijfentwintig professionals; • Thema's: supply chain management, internationale marketing en handel, tuinbouw-bedrijfsvoering en technieken, planning; • Lessen, opdrachten, excursies en afrondende masterclass. Jullie zullen de groep regelmatig tegenkomen binnen het gebouw, met name op de Duhamel-locatie. Huisvesting hebben we gevonden in bungalowpark De Parel, in Oisterwijk. Heb je vragen, neem gerust contact op: HaT@hasdb.nl of KeM@hasdb.nl

25 Indonesiërs voor training in Den Bosch “HAS den Bosch wordt gezien als de ideale partij om een cursus te verzorgen op het gebied van 'concurrerende tuinbouwketens'”

Indonesië, Bali.

achtergrond D

Tekst: Lindsay Kemps-Saitch Beeld: Studio Jean Philipse

e afgelopen jaren is hogeschool HAS Den Bosch behoorlijk gegroeid in studentenaantallen. Maar groei is niet zomaar een doel voor HAS Den Bosch. Zoals Stef Valk het formuleerde: “We willen de beste zijn, groei is geen doel op zich”. Op basis van deze koers hebben wij, Communicatie & PR samen met de PR-coördinatoren uit de sectoren, kritisch gekeken naar de wervingsinspanningen per opleiding.

Het resultaat: algemene activiteiten om een basisinstroom te generen aangevuld met een studentenwervingscampagne gericht op Voedingsmiddelentechnologie, Milieukunde en Plattelandsvernieuwing. Uit cijfers in de markt blijkt nog steeds dat er een tekort is aan professionals op het gebied van Voedingsmiddelentechnologie, Milieukunde en Plattelandsvernieuwing.* De instroom van studenten voor deze opleidingen is op dit moment niet voldoende om de markt te kunnen bedienen. Het komende jaar gaan we daarom een gerichte campagne inzetten om de instroom voor deze opleidingen te verhogen. Daarnaast willen we een verhoging van de algemene naamsbekendheid van deze opleidingen en daarmee een grotere naamsbekendheid van hoge-

school HAS Den Bosch bereiken. Randvoorwaarden Samen met ons vormgevingsbureau Studio Jean Philipse zijn we gaan brainstormen op basis van input van de opleidingen. Waaraan moet de campagne voldoen? En hoe zetten we de opleidingen neer? Boven water stond dat de campagne in ieder geval ingebouwd kon worden binnen de reguliere activiteiten zoals beurzen, open dagen en oriëntatiedagen. En dat de campagne zo herkenbaar is, dat direct duidelijk is dat hogeschool HAS Den Bosch de afzender is. Daarnaast wilden we graag een goede combinatie maken tussen online en offline activiteiten en moest het geheel vooral meetbaar zijn.

2010-2011: Studentenwervingscampagne gericht op VM, MK en PV

Beeld nieuwe campagne.

fotocollage De campagne Dit heeft geresulteerd in een voor jongeren aansprekende en no-nonsense campagne. De focus ligt op het profileren van de opleidingen als hip, jong, creatief, innovatief, marktgericht en ook voor meiden. We maken in de campagne voornamelijk gebruik van digitale media. De opleidingen krijgen alle drie een actiesite die ingevuld is door eigen studenten. Zo heeft elke student van een opleiding een filmpje gemaakt over zijn of haar opleiding, maar laat hierin ook zien hoe het studentenleven eraan toe gaat. Ook kunnen scholieren direct vragen stellen aan deze studenten via de site. En natuurlijk heeft iedere opleiding een eigen slogan:

Hogeschool HAS Den Bosch met Il jo jo op het Beter Eten Festival 2010 Foto's: Josephine de Vries en Ilona Spierings

VM: in voeding de beste en grootste van NL! PV: groen is bij ons geen kleur maar een visie! MK: wij ontwerpen vandaag de wereld van morgen! Meer informatie? Contact Lindsay, L.Kemps@hasdb.nl of op tel: 3796 En neem ook eens een kijkje op een van de actiesites: www.natuurlijkmk.nl www.natuurlijkvm.nl www.natuurlijkpv.nl *Ook voor de opleiding Tuinbouw en akkerbouw geldt dat er een tekort is aan professionals, deze opleiding wordt door middel van de champagne Green iD (loopt al vanaf 2008-2009) extra onder de aandacht gebracht van jongeren.

“De focus ligt vooral op het proﬁleren van de opleidingen als hip, jong, creatief, innovatief, marktgericht en ook voor meiden”

Tekst: Marieke Ellenbroek Foto’s: Marieke Ellenbroek en Karin Jonkers

verslag

ageningen University biedt in samenwerking met enkele Russische universiteiten een MBA-programma aan voor de top en het middenkader van de melkvee- en varkenssector in Rusland. Deze MBA is onderdeel van het Lifestock Expertise Centre (LEC), een project met als doel de ontwikkeling van een duurzaam kennisoverdrachtsysteem voor de dierlijke productie in Rusland.

HAS KennisTransfer en hogeschool HAS Den Bosch zijn gevraagd om hierbinnen invulling te geven aan een module over diergezondheid en diervoeding in relatie tot farmmanagement. Om de Russische werkwijze en problematiek te leren kennen brachten Mireille Gijsberts en GertJan Duives van 19 tot en met 25 september jl. een kennismakingsbezoek aan enkele Russische universiteiten en veehouderijbedrijven. Dit om universitaire docenten te selecteren voor een intensieve training, die in februari 2011 op HAS Den Bosch wordt gegeven. Een paar vragen aan docent Dier- en veehouderij Gert-Jan Duives en Mireille Gijsberts, opleidingsadviseur bij HAS KennisTransfer. Welke zaken zijn je opgevallen tijdens het bezoek? Gert-Jan: "In Rusland zijn veel grote veehouderijbedrijven, die op technisch gebied een forse groei hebben doorgemaakt. Vaak is de bedrijfsvoering onvoldoende meegegroeid met de techniek. Daarnaast is het aantal werknemers op een bedrijf relatief groot. Er werken soms wel veertig tot vijftig mensen, die zich allemaal bezig houden met hun eigen specifieke taak. Hierdoor lopen processen soms inefficiënt of gaan er dingen mis. Met name op de grotere bedrijven zou winst behaald kunnen worden door het verbeteren van de afstemming tussen de medewerkers en het management. Hier ligt een belangrijke taak voor de bedrijfsleider.”

Gert-Jan Duives en Mireille Gijberts op bezoek bij een universiteit in Rusland. Wat betekent dat voor het trainingsprogramma? Mireille: “Dat ons lesprogramma vooral gebaseerd is op de methodiek van probleemaanpak. Het gebruik van betrouwbare gegevens en samenwerking zijn daarbij cruciaal. Ons systeem van gegevensregistratie, onze overlegcultuur en onderlinge afstemming zijn heel anders dan die van Rusland. Daar is meer sprake van machtsverhoudingen en men hanteert een ander beloningssysteem.

Inspirerend bezoek aan Rusland Wat is de grote uitdaging van het project? Mireille: “De grootste uitdaging van het project zit in het vinden van een balans tussen idealisme en het draaien van een goed project. Het uitgangspunt is een duurzame samenwerking opzetten. Enerzijds zie je enorm veel zaken waar wij de ondernemers ondersteuning zouden kunnen bieden. Anderzijds biedt het project maar beperkte mogelijkheden, met name qua tijd en geld. Je moet dus keuzes maken in wat je wel en niet doet.” Kun je dat nog iets concreter toelichten? Mireille: “Neem bijvoorbeeld de tussenkalftijd (dat is de tijd die tussen twee opeenvolgende keren kalveren in zit, red.). Een te lange tussenkalftijd kan gevolgen hebben voor het rendement van een bedrijf. Om de oorzaak van een te lange tussenkalftijd te achterhalen heb je allereerst betrouwbare gegevens nodig. Vervolgens moet je de vaardigheden bezitten om deze te kunnen analyseren en relevante informatie te verzamelen. Voor het oplossen van het probleem is het tenslotte van belang om informatie te delen en samen te werken met andere disciplines. Natuurlijk hoort het sturen van bedrijfsprocessen daarbij.”

Dit heeft nog al eens tot gevolg dat informatie wat mooier wordt voorgespiegeld dan deze in werkelijkheid is.” Tijdens het bezoek zijn vier universitaire docenten geselecteerd. Na de training op de HAS in februari gaan de docenten op hun beurt managers van bedrijven scholen, met de kennis en kunde die zij hebben opgedaan tijdens de training. Dit doen zij onder begeleiding van HAS-docenten (opzet van het curriculum). Ook bij de implementatie van dit lesprogramma in Rusland (april 2011) worden zij bijgestaan door HAS-docenten.

“De grootste uitdaging van het project zit in het vinden van een balans tussen idealisme en het draaien van een goed project” 21

reportage H

Tekst en foto’s: Florieke Koers

et is een grijze dag. Het miezert, een paraplu lijkt niet echt nodig, maar als je eenmaal buiten staat, merk je al gauw dat je toch best nat wordt. En het is koud, herfstig. Ver hoef ik niet gelukkig, want ik ga een kijkje nemen op het Duhamelcollege, waar HAS Den Bosch sinds dit studiejaar twaalf lokalen huurt, en dat is aan het andere einde van de straat. Dat HAS Den Bosch flink groeit, merken we allemaal. Niet alleen de cijfers tonen ons dat, maar als je door de gangen loopt, zie je dat het drukker is. En als je gaat lunchen in het Paviljoen, vind je tijdens de pauze niet zomaar een plek. Een lokalentekort dreigde dan ook voor dit studiejaar. Reden voor Stef Valk, Waarnemend Voorzitter van het College van Bestuur, om actie te ondernemen en lokalen bij te huren. Leo Timmermans, directeur IT & Faciliteiten: “We huren twaalf lokalen in principe voor drie jaar. Ondertussen moeten we bekijken wanneer de Stoas precies weggaat en hoe hoog de instroom blijft. De lokalen die we hebben gehuurd, zijn niet altijd door ons in gebruik. Het Stedelijk Gymnasium wilde gedurende één jaar drie van de door ons gehuurde lokalen graag gebruiken en dat is ook zo afgesproken. Na dit jaar gaat het Stedelijk Gymnnasium waarschijnlijk een ander deel van het Duhamelcollege gebruiken. Wij blijven de onderverhuurde lokalen gedurende dit jaar echter wel beheren.” Gekleurde stoelen Beheerder van de lokalen op het Duhamelcollege is Frans van Beuningen. De 52-jarige Bosschenaar ontvangt me vriendelijk in zijn kantoortje op de derde verdieping, waar ook de lokalen die HAS Den Bosch huurt zijn. Het Duhamel is een wat ouder gebouw, de sfeer die er hangt, is dan ook anders dan in het echte HAS-gebouw. “De lokalen hadden alle kleuren van de regenboog”, vertelt Frans. “In de zomer is alles overgespoten. Onze eigen gekleurde stoelen staan erin. Ook heeft ieder lokaal een beamer.“ Als je rondloopt, zie je een beetje HAS, en een beetje Duhamel. Je herkent de stoelen, maar ook de koffieautomaat en Frans natuurlijk in z’n HAS-shirt.

Het Duhamelcollege verhuurt al langer lokalen, omdat het aantal leerlingen dat zij hebben, de laatste jaren gedaald is. Zo zetelde De Bossche muziekschool ‘De Muzerije’ bijvoorbeeld afgelopen studiejaar tijdelijk in het gebouw. Het Duhamel is een vmbo-school die vooropleidingen in de sectoren Zorg en welzijn, en Techniek aanbiedt. Met zo’n vooropleiding kunnen scholieren vlot doorstromen naar een mbo-opleiding. Maar het Duhamel biedt meer, zij hebben bijvoorbeeld een internationale schakelklas waarin scholieren die net in Nederland zijn komen wonen in twee jaar tijd voldoende Nederlands leren om te kunnen doorstromen naar een reguliere opleiding. “De school heeft ongeveer 600 leerlingen”, zegt Frans. “Af en toe heb ik wel contact met hun conciërges, want ook al hebben wij onze eigen verdieping, we zitten toch in hetzelfde gebouw dus is overleg weleens nodig.” Positieve geluiden De beslissing om lokalen te huren is op korte termijn genomen, alsmede het aannemen van een beheerder. “Ik kon per direct beginnen en dat was voor HAS Den Bosch een groot voordeel. Ik geloof dat er tussen mijn sollicitatiegesprek en mijn eerste dag een week zat.” Frans is er iedere werkdag, van acht tot vijf. “Het Stedelijk Gymnasium begint iets eerder dan HAS Den Bosch en de eerste scholier staat soms al tegen achten voor de deur. Het is wel een verschil hoor, of je een scholier of student voor je hebt. Toch een andere leeftijdsfase.” De aanloop is redelijk volgens Frans. “Er blijven best vaak studenten hangen om wat voor zichzelf te werken. Van zowel studenten als docenten hoor ik positieve geluiden over het gebouw, ze vinden dat het er netjes uitziet. ”

Een HAS-verdieping op het Duhamelcollege “De lokalen hadden alle kleuren van de regenboog”

Frans van Beuningen

you’ve got mail

>>> Marc Maas 09/30/10 1:13 PM >>>

Hoi Perry, Scheer jij je lichaamshaar? Ik wel. Mijn baard, neus- en oorharen. Maar onder lichaamshaar verstaan we natuurlijk ook borsthaar en schaamhaar. Je hoort er niet meer bij als je het niet doet. Of je bent een bejaarde. Dat laatste ben ik dus. Ik zou het natuurlijk wel willen, maar mijn vrouw wil het niet (leuke smoes hè?). Laatst kwam mijn dochter met de vraag waar de scheermachine lag. Wat bleek: ze wilde haar beenhaar scheren. 14 jaar! Ik legde het dilemma aan mijn studenten voor (ik weet het Jan, dit gaat te ver). ‘Niet mee bemoeien’, was het duidelijke antwoord van de dames (op de manier van ‘mannen hebben hier geen verstand van’). Advies aangenomen,want anders ben ik natuurlijk de bejaarde docent. We volgen, we willen er bij horen. Dit zie je in de mode, in de sociale acceptatie, in de keuze van de auto etc. Kun je dit (in extreme: mening) doortrekken naar een zelfmoordaanslag? Waarom doe je dingen? En waarom doe je ze op een bepaalde geaccepteerde manier? Hoe sterk is het groepsgevoel bij jou? Bij mij erg groot. Maar wat is erg groot? Marc

Perry en Marc over… je uiterlijk weerspiegelt je innerlijk >>> Perry van Kerkhoven 09/30/10 3:51 PM >>>

Ha die Marc, Ik roep altijd dat ik er niet zo bij hoef te horen: dit is al mijn zevende baan, ik rij in een auto van tien jaar oud, mijn fiets is de oudste uit de stalling. Maar toch. Ik poets twee keer per dag mijn tanden, ik kick op vrouwelijke complimenten over mijn kleding en ik scheer me. Mijn borstharen hoef ik niet vaak te doen, want ik heb er maar twee. Maar mijn wangen doe ik desnoods twee keer per dag. Ik conformeer me dus net zo goed. Ik wil er ook bij horen. Je uiterlijk weerspiegelt je innerlijk. Maar als oud niet meer telt, wat doen we dan met ons management? Oude mannen, die zich waarschijnlijk ook alleen op de wangen scheren. Nemen we die nog serieus? Zij moeten belangrijke lijnen voor beleid uitzetten, dat na hun pensionering wordt uitgevoerd. Er kan ook zo maar jong bloed nodig zijn. Toch geef ik ze alle credits. Laat uiterlijk, ervaring en inhoud prevaleren. Leuk blond is niet vervelend, maar ik wil ervaring en inzicht. De nieuwe herfstkleur is bruin met wat waterstofperoxide. Moeten we daar ons zorgen over maken, of gaan we de daden beoordelen? Ik kies voor het laatste. Groet, Perry

Tekst: Roos Leufkens en Eva Arts

mmm…

Koken met Roos en Eva Dit recept hebben we geïnspireerd op de tentoonstelling ‘A la c'Arte, de kunst van het eten’ in het Noordbrabants museum. Deze tentoonstelling laat een lekkere mix zien van eten in de kunst op basis van drie thema’s: ingrediënten, maaltijden en symboliek. Wij hebben samen met de eerstejaars studenten Food Design & Innovation mogen genieten van een rondleiding. Met name de gerechtjes die topkoks maakten, geïnspireerd door een schilderij of foto waren heerlijk om te zien. Ook wij hebben ons laten inspireren door een lieflijk schilderij waarop een meisje te zien is, die geniet van een bordje pap. Wij hebben de pap vertaald naar een makkelijk én lekker yoghurtgerecht. De tentoonstelling is nog tot 2 januari 2011 te zien. Meer weten? www.noordbrabantsmuseum.nl

Romige yoghurt met merengue en granaatappelpitjes (4 personen) Voor de merengue: 2 eiwitten 120 gram suiker snufje kaneel Bereidingswijze: Verwarm de oven voor op 120 graden. Klop de eiwitten stijf, voeg halverwege beetje bij beetje de suiker en kaneel toe. De eiwitten moet je op zijn kop kunnen houden. Bekleed een bakplaat met bakpapier en vorm mooie eiwitrondjes van ongeveer 7 cm. doorsnee en ongeveer 1 cm. hoog. Zet de eiwitten in de oven. Na 45 minuten schakel de oven uit, maar laat de schuimpjes in de oven tot die zijn afgekoeld. Snijd 4 komkommers in de lengte doormidden en schraap de zaadlijsten eruit. Hak ze grof en pureer ze met de yoghurt, crème fraîche, bouillon, tabasco, knoflook, zout en alle kruiden in de staafmixer. Snijd met een dunschiller lange repen van de overgebleven halve komkommer. Garneer de soep met een paars viooltje en de komkommerreepjes. Voor het hele dessert: 1 emmertje Turkse yoghurt 1 granaatappel (Marokkaanse of Turkse toko) naar smaak granaatappelsiroop (Marokkaanse of Turkse toko) of gembersiroop 2 el rozenwater (Marokkaanse of Turkse toko), kan eventueel ook weggelaten worden naar smaak suiker Bereidingswijze: Meng de yoghurt met granaatappelsiroop, rozenwater (en eventueel nog wat suiker) tot een glad en romig mengsel. Verkruimel en verdeel de merengue over vier schaaltjes. Breek de granaatappels open en verdeel de helft over

de schaaltjes. Verdeel de yoghurt over de schaaltjes en eindig met de resterende granaatappelpitjes. Garneer eventueel met een snufje kaneel. Eet lekker!

nieuws & agenda Newsbeats Wil je goed op de hoogte blijven van wat er allemaal speelt in en om de HAS? Kijk regelmatig op intranet en de website en lees het nieuws als eerste!

Ontwerpwedstrijd Willemspoort Voor de ontwerpwedstrijd ‘Hoe ziet de werklocatie van 2020 er uit?’ dagen de provincie Noord-Brabant en de partners in het project Willemspoort in ’s-Hertogenbosch studenten en recent afgestudeerden uit! Ze roepen (teams van) stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, architecten, omgevingspsychologen en andere professionals van morgen op hun visie te geven op de werklocatie van 2020. Het doel is te komen tot een wervende visie voor toekomstige bewoners en gebruikers van Willemspoort in ’s-Hertogenbosch. Want: wat maakt werken zinvol en aangenaam? Hoe versterk je de interactie tussen wonen, werken en verblijven? En wat is of kan de rol van design hierin zijn? De provincie Noord-Brabant stelt twee prijzen beschikbaar. Het winnende team ontvangt een bedrag van ¤ 6.000,in de vorm van een opleidingscheque. Daarnaast is er een aanmoedigingsprijs ter waarde van ¤ 3.000,- Ook wordt bekeken of een of meerdere winnende visies kunnen worden uitgewerkt en meegenomen in de ontwikkeling van Willemspoort. De winnaar(s) worden in februari 2011 bekendgemaakt. Meer weten? www.brabant.nl/ddw

’s-Hertogenbosch Meest Gastvrije Stad van Nederland 2010

tweede keer is uitgevoerd. In de 21 grootste steden van ons land is bezoekers gevraagd hoe zij de gastvrijheid beoordelen en op basis daarvan kwam de Brabantse hoofdstad als Meest Gastvrije Stad 2010 uit de bus. Dat 's-Hertogenbosch de titel Hoofdstad van de Smaak waardig is, wordt bij dit onderzoek nogmaals bevestigd. De stad scoort vooral op het gebied van horeca en vrije tijd bovengemiddeld. Vooral de diversiteit van het restauranten caféaanbod en het aanbod van terrassen worden door de bezoekers hoog gewaardeerd.

Tekla Wannas had tijdens haar studie Floral Design & Business Management al een aantal ideeën voor het starten van een eigen bedrijf. Bloemen zijn helemaal haar passie. Daarom kwam de 26-jarige Finse naar Nederland, studeerde in 2009 af en deed daarna ook nog een master International Horticulture. Bron: Groei & Bloei, oktober 2010

Meer weten? www.vvvdenbosch.nl

HAS Dierday Op 18 november vindt op hogeschool HAS Den Bosch de 'HAS DIERDAY' plaats. Ok, het is geen dag, maar een avond, en deze avond staat geheel in het teken van 'kennis' maken, 'verbinding' zoeken en 'samen' werken. Deelnemers brengen de avond door met speciaal geselecteerde professionals uit de dierhouderijsector. De avond begint met enthousiaste sprekers en wordt afgesloten met stimulerende gesprekken over de toekomst van de sector. Het programma wordt geleid door Jan Denissen, directeur sector Dier, Biologie & Milieu. Heb je een uitnodiging gehad en wil je je aanmelden? Kijk dan op intranet hoe je dit kunt doen.

Ga jij dit schooljaar op zakenreis in het buitenland? International Oﬃce ondersteunt je bij het boeken van je reis! Kijk voor meer informatie op Intranet onder Afdelingen/ International Oﬃce/Service!

HAS in het nieuws ’s-Hertogenbosch is de Meest Gastvrije Stad 2010. Dit is de uitkomst van het grote consumentenonderzoek dat door Van Spronsen & Partners horeca-advies en VVV Nederland deze zomer voor de

Nederlandse bloemen promoten in het buitenland

HAS Den Bosch komt regelmatig in het nieuws. Op deze pagina een kort overzicht. Op intranet kun je de volledige artikelen lezen onder HAS in het nieuws.

Studenten vinden beste hogeschool

Avans

Avans Hogeschool is deze week door weekblad Elsevier uitgeroepen tot beste grote hogeschool van Nederland. Fontys kreeg een zevende plek. En de Universiteit van Tilburg werd voor de vierde maal uitgeroepen tot beste specialistische universiteit. De opleiding Bedrijfskunde en agribusiness van HAS Den Bosch is de beste van Nederland in zijn soort. Bron: Brabants Dagblad, 9 oktober 2010

Gemeenten, kijk vaker over de schuttingen! In Haren moet een hek van 1,75 meter rond een hertenweitje weg, net als oude landbouwwerktuigen en schuilhokken op het terrein. HAS-docenten Tom van Muijlwijk en Christ Tielemans geven hun visie op de inrichting van het buitengebied. Bron: Brabants Dagblad, 9 oktober 2010

nieuwe gezichten Janneke Heijmans, secretaresse P&O, per 27 augustus 2010

Agenda Disputenvolleybaltoernooi en HAS alumnifeest

6 nov

Open dag

13 nov

HAS Dierday

18 nov

Lustrum Stad en streekontwikkeling Careerday i.s.m. Unilever in World Forum Den Haag

18 nov 17 - 18 nov

Uitreiking Molenaar Award

24 nov

Wil Weg Markt

2 dec

OVO-ochtend, broodje HAS

7 dec

HAS Ondernemend Café

9 dec

Oriëntatiedagen

1, 8 en 15 dec

Kerstontbijt

23 dec

Kerstvakantie

24 dec t/m 7 jan

Jeannette Stravervan Vught, docent GBS, per 1 augustus 2010

Stefan Hermsen, docent F en B, per 15 augustus 2010

Inspirerend Hielke van der Meulen, docent F en B, per 15 augustus 2010

Etienne de Ling, stagiaire Communicatie & PR, per 11 augustus 2010

‘De baliekluivers’: Pieter Verhaegh en Stef Valk 27

nummer 2, november 2010