HAS Beats hogeschoolgeluiden juli 2011

Interview AGNES GUNNEWIJK: eerste vrouwelijke lid Raad van Toezicht INAUGURELE REDE VOEDING Olympisch kampioen sluit succesvolle ` CARRIEREDAG af

EXTRA DIKKE VAKANTIE-UITGAVE! nummer 8 juli 2011 3e jaargang

inhoudsopgave editorial

interview

achtergrond

Geen stroom = geen werk

Schooltuin compleet heringericht

Projectleiding groenvoorziening

P3

P4-5

P6-7

Valk’s visie

verslag

internationaal

Biobased Economy moet je doen

Inaugurele rede voeding

Fraser Valley Canada

P9

P10-11

P12-13

achtergrond

nieuws

interview

Multifunctionele landbouw

Hogeschoolraad

Agnes Gunnewijk

P14-15

P17

P18-19

verslag

achtergrond

nieuws

Carrièredag met Bart Brentjens

Nieuwe website voor HAS Den Bosch

HAS Den Bosch wint vestingloop?

P24-25

P26

Florieke Koers

Stef Valk

Florieke Koers

Florieke Koers

P20-21

2

rubrieken fotocollage estafettecolumn

ICT beats #HAS heartbeat

Florieke Koers

Florieke Koers

Ineke van Meggelen

Lindsay Kemps

P8 P15 P16 P22 P23

Florieke Koers

Neeltje Bekkers

Florieke Koers

Geert Peeters

you’ve got mail mmm... nieuws en agenda

P27 P28 P29,30&31

editorial Dinsdag 14 juni 2011 rond een uurtje of twee. Ik zit midden in een mail naar een interviewkandidaat voor de HAS Beats. Om me heen wordt ook driftig getypt, mensen overleggen met elkaar, een telefoon gaat, er staat een radio aan… Een dag als alle andere: we zijn ‘gewoon’ aan het werk. En ineens, floep… Het is donker. Beeldscherm zwart. En stil. Iedereen kijkt om zich heen. Wat krijgen we nu? De stroom is uitgevallen. Zou er een stop zijn doorgeslagen? Hebben ze een kabel buiten geraakt? Er wordt immers gewerkt aan de weg. Het zal zo wel weer opgelost zijn. We wachten even, kletsen wat met elkaar.

Maar na tien minuten is er nog steeds geen stroom. Dan maar een kop koffie, oh nee, dat gaat ook niet. Naar de wc? Ik zie niets… Een rondje langs andere kantoren.

Weten jullie wat er aan de hand is? Nee, want we hebben geen radio en ook geen internet. Misschien maar eens naar huis bellen met een mobiele telefoon. Weet jij wat er aan de hand is? Ja, enige contact met de buitenwereld is nu mogelijk, want het probleem heeft zich in ieder geval niet in heel Den Bosch voorgedaan. Twitter blijkt het snelste medium. Stroomstoring in grote delen Den Bosch.

Er rijden geen treinen. Probleem pas vanavond opgelost.

Maar wat is er waar? Want zo betrouwbaar is Twitter nu ook weer niet als het gaat om reacties van individuele personen. En de officiële nieuwsbronnen hebben nog geen nieuws. Na een half uurtje verschijnen de eerste berichten op omroepbrabant.nl en Brabantsdagblad. nl. Het lijkt allemaal wel mee te vallen: de stroomstoring beperkt zich tot het Paleiskwartier, er rijden geen treinen, maar onduidelijk is of de storing van de NS wel dezelfde is als die in de wijk waar onze hogeschool ligt. Een tripje naar beneden, naar de receptie, waar een telefoontje van een van de conciërges naar Essent uitsluitsel geeft over de oorzaak: een geraakte kabel tijdens graafwerkzaamheden. De kabel die het in zo’n geval over

Nummer 8 Juli 2011

zou moeten nemen, is net even ‘offline’, want die krijgt een onderhoudsbeurt. Probleem is waarschijnlijk tegen vier uur opgelost. Tja, wat doen we nu? We kijken eens naar buiten. Er rijdt een trein langs. Toch wel treinen dus, althans in ieder geval eentje. Lessen kunnen nog wel doorgaan. Een overleg ook. Maar verder zijn we toch aardig gehandicapt. Geen telefoon. Geen internet.

Geen A-, B-, C-, H-, I-, of L-schijf. Geen databases. Geen Word. Vreemd eigenlijk. Wat zijn we vreselijk afhankelijk van iets als elektriciteit. De overheid heeft er een folder voor ontwikkeld, getiteld ‘Bent u voorbereid op uitval van elektriciteit of ICT?’. “In de moderne maatschappij is de mens erg afhankelijk van elektriciteit en ICT”, staat in de inleiding van de folder. “Uitval van elektriciteit en verstoring ICT zijn daarmee realistische dreigingen voor ons dagelijks leven. Daarom is het belangrijk dat organisaties met een maatschappelijke taak, zoals u, zich voorbereiden op dit soort dreigingen. Niet alleen om te voorkomen dat uw organisatie uitvalt, maar ook om te voorkomen dat delen van onze maatschappij uitvallen.”

Klinkt inderdaad dreigend: ‘dat delen van de maatschappij uitvallen’. Moet stiekem een beetje lachen om die zin, maar ze hebben wel gelijk. Het is leuk en makkelijk, al dat digitale spul, maar als je geen stroom meer hebt, zit je mooi te kijken. Korte stroomstoringen komen volgens de folder bijna dagelijks voor in Nederland, stroomstoringen die langer dan 24 uur duren bijna nooit. Wij hoeven ons in principe dus nergens zorgen over te maken. En inderdaad, tegen vier uur gaan de lichten weer aan. Pfff, gelukkig maar. Helaas zijn door de stroomstoring alle systemen uitgevallen en duurt het nog wat langer om alle informatie weer beschikbaar te krijgen. Dan maar op tijd naar huis. Ook wel eens lekker ;-) Veel leesplezier en een fijne vakantie! Florieke

Geen stroom = geen werk

Maandelijks magazine van hogeschool HAS Den Bosch, HAS KennisTransfer en Anton Jurgens Institute

Bart Brentjens sloot de Carrièredag af, hij ontving van Charles Krijnen een HAS-wielershirt. Foto: Margriet Hoffmans.

Colofon: Hoofdredactie: Florieke Koers, HAS Den Bosch Eindredactie: Lindsay Kemps-Saitch en Marieke Ellenbroek, HAS Den Bosch Beeldredactie: Margriet Hoffmans, HAS Den Bosch Ontwerp: Studio Jean Philipse, Sint Michielsgestel Druk: Drukkerij Tielen, Boxtel Oplage: 600

Vragen of opmerkingen over deze HAS Beats?

Mail ze naar hasbeats@hasdb.nl

fsc-logo Deadline volgende HAS Beats: Kijk op intranet: Afdelingen/ Communicatie & Internationalisering/ HAS Beats.

3

interview K

Tekst: Florieke Koers Foto’s: Margriet Hoffmans Ontwerp: Erik van der Velden

week- en proefvelden, maar ook bossfeer, water en wandelpaden. Een ontmoetingsplek midden tussen woonflats, kantoren, het logge gebouw van Avans Hogeschool, en de groene driehoek HAS Den Bosch, Helicon en ZLTO. De nieuwe schooltuin van hogeschool HAS Den Bosch gaat deze zomer opgeleverd worden. Studenten kunnen in het nieuwe studiejaar aan de gang in een sortimentstuin van 7000 m2 en op een tuin- en akkerbouwveld van 4750 m2, omzoomd door natuur. BTL Advies maakte het ontwerp.

3000 m2 schooltuin moest verdwijnen door de komst van Helicon en dit betekende een wijziging in de plattegrond van de tuin. Om hoge kwaliteit onderwijs te kunnen blijven aanbieden zoals HAS Den Bosch dat gewend was, bleek een complete herschikking van de tuin de beste optie. Een lastige klus, want alle bestaande functies moesten teruggeplaatst worden in een tuin met minder oppervlakte. Martijn Bekkers van HAS Den Bosch is projectleider en hij vond de herschikking een uitgelezen kans om intern een onderzoek te doen naar de wensen en eisen van de docenten met betrekking tot de functies.

De hoofdfuncties van de tuin blijven hetzelfde, is zijn conclusie. “Er zijn wel deelfuncties bijgekomen. Er bleek bijvoorbeeld behoefte te zijn aan een ecozone door de komst van de opleiding Toegepaste Biologie, en een speciaal groenteperceel voor het lectoraat Nieuwe Teeltsystemen. Daarnaast zijn we een samenwerking gestart met Helicon: zij gaan gebruikmaken van de tuin.

Dat had ook gevolgen voor het pakket van wensen en eisen.” In september 2009 benaderde HAS Den Bosch drie ontwerpbureaus en BTL Advies werd uiteindelijk de opdracht gegund. Eind 2009 lag een eerste schetsontwerp op tafel.

Solide en sterk “We hebben gekozen voor een moderne vormgeving van de tuin”, vertelt Erik van der Velden van BTL Advies.

“Met strakke lijnen. Er ligt een klassieke as in het midden van de tuin, waar alles samenkomt. De bestrating is ondergeschikt gemaakt aan het groen, maar de tuin blijft te allen tijde makkelijk bereikbaar. De tuin is solide en sterk en moet uitnodigen om er eens een wandeling doorheen te maken. De sortimentstuin en proefvelden liggen middenin en eromheen ligt een groene zoom – een Engelse tuin - met een wandelpad dat er als het ware doorheen meandert. Het groen onttrekt de gebouwen die om de tuin heen staan aan het zicht, maar biedt een open uitzicht op het water dat erachter ligt.” De aanleg wordt gedaan door Peijnenburg Vught BV en is gestart in februari 2011. Half juli wordt de tuin naar verwachting opgeleverd. Een flinke klus binnen de aanleg van de tuin is het planten van zo’n 1500 soorten bomen, planten en gewassen. “De tuin is heel bijzonder”, stelt Martijn. “Er is geen andere plek midden in de stad waar op zo’n relatief kleine oppervlakte zoveel functies en plantensoorten bij elkaar staan. En waar ook nog dagelijks door studenten gewerkt wordt.” Martijn ziet de tuin dan ook

Schooltuin hogeschool HAS Den Bosch compleet heringericht Het ontwerp gemaakt door BTL Advies.

4

De nieuwe schooltuin in voorbereiding als paradepaardje van HAS Den Bosch. “In welk groenvak je ook zit, beplanting heb je altijd nodig en dus is de tuin van grote meerwaarde voor het onderwijs. Een dergelijke tuin is voor potentiële studenten heel aantrekkelijk.” Er is door HAS Den Bosch bewust voor gekozen om geen studenten in te zetten bij het ontwerp en de aanleg van

opgepakt: zo heeft een student van HAS Den Bosch die bij BTL stage liep, aan het beplantingsplan gewerkt.”

Investeren in groen Eric is er trots op het ontwerp te hebben kunnen maken voor de schooltuin. “Het is een unieke opdracht die je

“Er is geen andere plek midden in de stad waar op zo’n relatief kleine oppervlakte zoveel functies en plantensoorten bij elkaar staan” de tuin. Martijn: “Dat heeft te maken met het tijdspad: het traject is te lang om studenten in te kunnen zetten.

Binnen het traject zijn wel kleine delen door studenten

als ontwerper niet vaak tegenkomt. Ik vond het erg leuk om me in te zetten voor een tuin die gebruikt wordt om anderen iets te leren over mijn vak. Ook Martijn voelt zich zeer betrokken bij het project. “Het is voor mij persoonlijk het grootste project dat ik heb aangepakt sinds ik bij HAS Den Bosch werk. Het doet mij deugd dat HAS Den Bosch wil investeren in groen ondanks dat er in Nederland momenteel veel wordt bezuinigd op dergelijke dure faciliteiten. De instelling wil de student zoveel mogelijk bieden. Dit wordt door hen gewaardeerd, maar ook door de docenten. Zij worden helemaal enthousiast van zo’n prachtige tuin en brengen hun enthousiasme weer over op de studenten. Daar groeit ons vak weer van.”

Ook de wollemi pine, de oerboom waar Huub Bruens in de vorige HAS Beats al over sprak, krijgt straks een mooi plekje in de tuin. Martijn: “Het is een bijzondere, zeldzame boom en het is leuk straks zo’n boeiende boom in onze nieuwe schooltuin te hebben.”

Erik van der Velden en Martijn Bekkers

5

achtergrond Z

Tekst en foto’s: Florieke Koers

et een aantal mannen met een passie voor groen samen in een klaslokaal en geef ze vakken als strategisch projectbeheer en management. Dan heb je de huidige groep Projectleiding Groenvoorziening, een hbo-cursus van ongeveer een jaar die bij HAS KennisTransfer gegeven wordt. In het najaar gaat de opleiding voor de tweede keer van start. Vrouwen zijn ook van harte uitgenodigd. De cursus is gericht op de veranderende verantwoordelijkheden van k-functionarissen binnen allerlei organisaties in de groene sector: van gemeente tot aannemersbedrijven, maar ook SW-bedrijven.

Dave Groenen is beheerder groen- en wijkbeheer bij de Gemeente Venray en volgt op dit moment de cursus.

Hij is enthousiast. “Ik zocht wat meer verdieping in mijn functie door middel van een opleiding”, vertelt Dave.

Deze opleiding mocht wat mij betreft maximaal ongeveer een jaar duren. Zo kwam ik bij HAS KennisTransfer terecht.” Dave deed het mbo richting groen en werkte daarna tien jaar bij een hoveniersbedrijf en bij de werkvoorzieningschap NLW. Bij die laatste was hij twee jaar voorman. Tussendoor deed hij de hbo-cursus Inrichten openbaar groen aan hogeschool Van Hall Larenstein. Daarna werd hij toezichthouder bij de

Gemeente Venray en sinds een aantal maanden is hij beheerder. Deze functie bevalt hem goed. “Ik voelde me altijd al aangetrokken tot het buitengebeuren en heb de ambitie om binnen deze sector verder te groeien.

Als beheerder zorg ik dat het beleid goed uitgevoerd wordt en los ik eventuele problemen op. Ik heb meer verantwoordelijkheden gekregen dan toen ik nog toezichthouder was. Omdat ik voorheen dus meer in de uitvoerende kant zat, heb ik minder voeling met wat beleid is, hoe het tot stand komt en wat dat betekent voor de groenvoorziening. Daar wil ik met deze opleiding meer kennis over opdoen.”

Opleiding Projectleiding Groenvoorziening

bij HAS KennisTransfer Eerste keer Paul van der Donk is docent bij hogeschool HAS Den Bosch en daarnaast cursusleider van de opleiding. Hij benadrukt vooral de insteek van de cursus: veranderende verantwoordelijkheden binnen de sector. “In de branche van hoveniers en groenvoorzieners blijkt momenteel een verschuiving plaats te vinden: verantwoordelijkheden en bevoegdheden komen steeds lager in de organisatie

“De cursus steekt in op de veranderende verantwoordelijkheden binnen organisaties”

Dave Groenen 6

te liggen. Uitvoerders en toezichthouders/beheerders nemen managementtaken van projectleiders over en worden geacht deze professioneel op te pakken. Dit komt door de veranderde verhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Opdrachtnemers worden steeds meer betrokken bij het voortraject in plaats van dat ze alleen de uitvoering doen van voorgeschreven werkzaamheden: deden ze eerst alleen het uitvoerende werk zelf, nu wordt van ze verwacht dat ze meedenken in het proces dat daaraan vooraf gaat. De opleiding Projectleiding Groen-

En dan geldt ook voor mij: ik geeft informatie, maar ontvang ook veel terug. Dat is het mooie van lesgeven aan professionals.”

De eerste lichting Projectleiding Groenvoorziening voorziening biedt de handvatten voor het uitvoeren van deze taak. De nadruk van de cursus ligt op de eigen competenties en het leren denken op een andere manier dan ze voorheen deden: doordat ze meer verantwoordelijkheden hebben gekregen, moeten ze ook op een andere manier keuzes maken. Deze mensen hebben allemaal al veel praktijkervaring, we gaan dan ook minder in op inhoudelijke kennis, maar vooral dus op competenties en vaardigheden op het gebied van projectleiding en management.” De cursus heeft hboniveau. “Je hebt natuurlijk geen volledig hbo-diploma als je deze cursus hebt gedaan, maar het niveau is wel degelijk hbo-waardig. Een deel van de vakken die de cursisten krijgen, geven we ook in het reguliere onderwijs. Maar er is ook een deel dat de studenten (nog) niet krijgen, en in die zin lopen de cursisten voor op de studenten.” Paul leert zelf ook veel van de cursus. “Het is de eerste keer dat deze cursus draait, dus evalueren we goed en zetten gedurende de cursus nog wat puntjes op de i. Vooral de afwisselende groep cursisten is van grote meerwaarde voor de cursus.

Opdrachtgevers en opdrachtnemers zitten door elkaar en kunnen daardoor veel van elkaars wereld leren.

Verwachtingen waargemaakt Dave vindt dat hij door de opleiding het beleid van zijn werkgever beter is gaan begrijpen. Daardoor kan hij zijn werk beter doen en is de samenwerking tussen hem en de beleidsmedewerkers van zijn afdeling beter geworden.

De opleiding was precies wat hij ervan verwacht had. “Ik wist het van tevoren niet zo goed, maar mijn verwachtingen zijn tot nu toe zeker waargemaakt. Een cursus met afwisselende vakken, praktisch ingestoken en cursusleiders die rekening houden met waar de cursisten zich mee bezig houden en die de lesstof daarop aanpassen.” Een groot voordeel vindt Dave dat er niet alleen docenten van HAS Den Bosch voor de klas staan, maar ook mensen uit het werkveld.

“Opdrachtgevers en opdrachtnemers zitten samen aan tafel en leren zo veel van elkaars wereld” “Zo was er bij de module Strategisch projectbeheer een adviseur die iets kwam vertellen over de Flora- en Faunawet. Juist de combinatie tussen praktijk en theorie maakt de cursus zo krachtig. Een ander positief punt vindt Dave de gemêleerde groep waar hij in zit. We komen van allerlei bedrijven, maar niemand kende elkaar. Er zijn dus geen verstrengelde belangen en dat maakt dat je vrij van alles tegen elkaar kunt roepen en onbeperkt kunt discussiëren. Dat is echt een grote meerwaarde.”

Dave verwacht in het najaar zijn diploma Projectleiding Hoveniers en Groenvoorzieners te ontvangen.

Over de opleiding Projectleiding Groenvoorziening De opleiding Projectleiding Groenvoorziening bij HAS KennisTransfer bestaat uit drie modules: strategisch projectbeheer, persoonlijk leiderschap en tactische projectleiding en trends en ontwikkelingen.

• Trends en ontwikkelingen tot slot, gaat over duurzaamheid en de implementatie hiervan, maar ook over innovatief groen, kwaliteitsmanagement en veranderende wet- en regelgeving.

• Strategisch projectbeheer gaat over het traject van ambitie tot realisatie. Hoe breng je zo’n traject tot stand, maar ook: hoe vertaal je de ambitie naar de juiste contractvorm. Een voorbeeld: hoe vorm je een bestek om naar een goed projectvoorstel (contractvorm) en hoe maak je vervolgens de vertaalslag naar een operationeel werkplan?

De modules zijn als één geheel te volgen maar ook los van elkaar: ze worden afgesloten met een certificaat.

Indien de cursisten alle drie de modules met succes hebben doorlopen, ontvangen ze het diploma Projectleiding Hoveniers en Groenvoorzieners. Om te kunnen deelnemen moet de cursist minimaal op MBO4 niveau functioneren en in staat zijn de brug te slaan tussen projectleider en voorman. Ook heeft de cursist minimaal twee of drie jaar relevante werkervaring en is toe aan een stap naar projectleider of heeft net de overstap gemaakt.

• Persoonlijk leiderschap en tactische projectleiding leren de cursisten meer over de aansturing van het operationele team. Ook de rol van penvoerder/directievoerder van een project en het rapporteren van de voortgang aan de opdrachtgever worden uitgediept.

Meer weten? www.haskennistransfer.nl 7

fotocollage

Reünie Levensmiddelentechnologieklas die in 1960 startte…

Foto’s: Margriet Hoffmans

88

Tekst: Stef Valk

valk’s visie

De afgelopen maanden heeft Dick Pouwels iedere uitgave van de HAS Beats een artikel geschreven in de rubriek Pouwels’ perspectief. De komende uitgaven zullen ook andere directeuren gevraagd worden hun visie te geven over zaken die HAS Den Bosch aangaan. Deze keer Stef Valk in Valk’s visie.

Met visie op de toekomst

in ICT Zolang er landbouw is, zolang er teelten zijninvesteren en dieren worden gehouden, die op

een of andere manier worden ‘verwerkt’ tot voeding, zolang bestaat er de biobased economy. De voedingsmiddelenindustrie heeft in Nederland een relatief groot aandeel in het bruto nationaal product.

Natuurlijke producten als grondstof in non-foodtoepassingen zijn al even oud. Een vijftal jaren geleden bouwde een bieten- en bonenboer een thermofiele biovergister: het biogas werd omgezet in elektriciteit en de vrijkomende warmte benut voor technische processen. We spraken destijds nog over afval- of reststromen, nuttig om te gebruiken voor energieproductie. Bonen- en bietenteelt is vandaag de dag nog steeds seizoenswerk, de bio-energiecentrale draait echter het hele jaar door. Alles heeft waarde. Waste equals food. Wie zei dat ook weer? En iedereen had het over cradle to cradle.

In de vele recente publicaties over de biobased economy gaat het merendeel van de aandacht uit naar energieproductie uit natuurlijke grondstoffen als tegenhanger van energie uit aardolie, aardgas en steenkool. Zonder de petrochemie is onze samenleving niet meer denkbaar, hier worden producten gemaakt waarvoor we eens natuurlijke materialen gebruikten.

Ook bestrijdingsmiddelen, kleurstoffen, conserveringsmiddelen kennen, zij het op veel kleinere schaal, hun alternatief in de biobased-productie. Deze natuurlijke alternatieven worden ook in het topgebied chemie ondergebracht, wat op zijn zachtst gezegd opmerkelijk te noemen is.

De biobased economy is oud dus. Als we over de nieuwe biobased economy spreken, dan hebben we het over natuurlijke producten in non-food (non-feed) toepassingen. Of we nu in de nieuwe biobased economytoepassingen vooral moeten denken aan energie uit biomassa, een echt bulkproduct, heb ik zo mijn twijfels.

Er zijn immers vele hongerige monden te voeden, voor energie zijn er alternatieven.

Om tal van redenen startte HAS Den Bosch een aantal jaren geleden met een aantal ondernemers, aanvankelijk alleen agro-ondernemers, het project EDC Biofortificants.

In essentie een project om uit bio-actieve inhoudstoffen (secundaire plantenmetabolieten) doorgaans kruidachtige, specifieke eindproducten te maken.

Waardetoevoeging, nieuwe ondernemersactiviteiten, voor de agro-ondernemer, waarvoor afzet en marktvraag bestaan.

Productontwikkeling van grondstof tot verkoopbaar eindproduct, biobased producten ter vervanging van (petro)chemische, vaak milieubelastende alternatieven. Al vele jaren werken docenten uit verschillende disciplines en studenten van verschillende opleidingen met ondernemers aan deze productontwikkeling, van teelt tot conserveringsmiddel in wijn en andere levensmiddelen, antibioticumvervanger, kleurstoffen, geneesmiddel bij hartfalen, bestrijdingsmiddelen. Studenten en docenten leren in dit complexe proces aan de hand van reële en actuele processen, van teelt tot verkoop. Ondernemers werken in dit project aan nieuwe kansen voor hun bedrijven. Er is een voortdurende verbinding tussen leerprocessen

Biobased economy moet je doen Tenslotte is een bijzonder kenmerk van de biobased economy wel het ketenaspect: van grondstof tot eindproduct. Economische relevantie ontstaat door specifieke toepassingen en afzetmogelijkheden van het eindproduct.

In veel HAS-opleidingen komen aspecten of delen uit de biobased economy aan de orde. In de technologische opleidingen (voedingsmiddelen en milieu) komen chemische en procestechnologische aspecten aan de orde. In toegepaste biologie de chemisch-biologische aspecten. In bedrijfskunde de bedrijfseconomische aspecten, kosten, kostprijs, marketing, etc. Kleurstoffen van natuurlijke herkomst zijn al sinds de Inca’s bekend, maar zonder toepassing en afzet is er geen economische relevantie voor deze kennis.

en ondernemersactiviteiten. Biobased economy moet je doen, product- en procesinnovatie kent geen grenzen, geen enkele.

Per 1 januari 2011 is Gert-Jan van Delft als lector Biobased Economy benoemd. Zijn team (kenniskring) bestaat uit een vaste kern en wisselende experts (docenten) van HAS Den Bosch en ondernemers. De kennisontwikkeling is rondom dit lectoraat geconcentreerd. Voor de toekomst wordt gedacht aan een integrale aanpak van de biobased economy in een te ontwikkelen onderwijsprogramma ‘Biobased in non-food toepassingen’. Vanuit deze achtergrond werkt HAS Den Bosch graag mee aan de ontwikkeling van een CBBE (Centrum voor Biobased Economy), een netwerk van kennisinstellingen en ondernemers, en een breed scala aan activiteiten als kennisontwikkeling, onderzoek, kennisverspreiding en kennistoepassing.

9

verslag “V

Tekst: Florieke Koers Foto’s: Margriet Hoffmans

oeding, wie is er niet mee grootgebracht?” Met deze inspirerende kwinkslag opende directievoorzitter Dick Pouwels gisteren de bijeenkomst waar inaugurele redes werden uitgesproken door twee nieuwbakken lectoren bij hogeschool HAS Den Bosch. Het centrale thema: voeding. Frederike Praasterink sprak gepassioneerd over duurzame voedselvoorziening, Annet Roodenburg over voeding in relatie tot gezondheid.

“Voeding is een alledaags, maar tegelijkertijd ook bijzonder thema”, stelde Pouwels in zijn openingsspeech. “De afgelopen decennia is het beschikbaar zijn ervan steeds gewoner geworden. De voedselcrisis van 2007 zorgde echter voor een ommekeer. Voedsel is niet meer zo’n zekerheid als waar we mee grootgebracht zijn. Innovaties zijn nodig, op meerdere niveaus. Ik voel me dan ook vereerd twee bijzondere lectoren aan te kondigen die beiden een belangrijke rol gaan vervullen binnen HAS Den Bosch met betrekking tot dit veelomvattende en maatschappelijke thema.” Frederike en Annet reageerden beiden enthousiast over het verloop van de bijeenkomst.

“Het was een geweldige ervaring om mijn verhaal voor zo’n groot en gevarieerd gezelschap te mogen vertellen”,

zei Frederike. “En bijzonder om dat samen met Annet voor te bereiden. We hebben mooie aanknopingspunten gevonden vanuit waar we in de toekomst kunnen samenwerken om het thema voeding, gezondheid en duurzaamheid op HAS Den Bosch te verstevigen. Ook de kenniskringleden leveren hier een belangrijke bijdrage aan.

Veel dank voor ieders aanwezigheid en de vele positieve reacties.” “Ik vond het een geweldig voorrecht om de gelegenheid te krijgen mijn visie op het vakgebied voeding en gezondheid te delen”, vulde Annet aan. “Om dit samen met Frederike te doen, was heel bijzonder. Gezondheid is onderdeel van duurzaamheid. Ik verheug me al op de verdere samenwerking. Om zo de voedingsmiddelen zowel duurzamer als gezonder te maken.”

Indrukwekkende inaugurele redes lectoren Frederike Praasterink en

Annet Roodenburg Rede Frederike Praasterink: ‘Feeding the future’ “Niet overal in de wereld is evenveel voedsel beschikbaar.

1 miljard mensen worden ziek door te veel eten, terwijl aan de andere kant 1 miljard mensen honger lijden”, redeneerde Frederike Praasterink. “Daarnaast is er in 2050 70% meer voedsel nodig, door onder meer een groeiende wereldbevolking. Het overgrote deel van die mensen woont in de stad: nu 50%, straks 70%. Steeds minder mensen moeten dus voedsel produceren voor steeds meer mensen. Ons voedselpatroon verandert: hoe meer we verdienen, hoe vaker we plantaardige producten vervangen door dierlijke. En tot slot: grondstoffen die eigenlijk voor het produceren van voedsel bedoeld zijn, worden steeds vaker gebruikt voor het maken van producten als biobrandstoffen.” Frederike constateert dat door al deze ontwikkelingen het thema voedselzekerheid weer prominent op de agenda komt. “Door schaarste aan goede landbouwgrond maar ook aan bijvoorbeeld water, kan er vervolgens ook schaarste aan grondstoffen ontstaan en daardoor stijgen de voedselprijzen. Niet alleen in andere landen, ook bij ons. Het huidige voedselsysteem is aan het einde van zijn houdbaarheid door problemen op het gebied van milieu, gezondheid, sociale waarden en economie. Tijd om de bakens te verzetten voor een duurzamere voedselvoorziening. Ik zie een belangrijke rol voor het hbo-onderwijs weggelegd om de discussie hierover te voeden, toepasbare kennis te ontwikkelen en 10

wetenschap te vertalen naar praktische toepassingen.

Op dit moment zijn we al bezig om duurzaamheid te integreren in alle food-opleidingen. Daarnaast gaan alle studenten op buitenlandse stage: zo ervaren zij hoe het er in andere landen aan toegaat. Ook lopen er verschillende projecten. Zo zijn drie studenten bezig met het Regionaal Platform Verduurzaming Voedsel: zij ontwikkelen

“Het huidige voedselsysteem is aan het einde van zijn houdbaarheid” een verduurzamingsscan waarmee MKB-ondernemers in beeld krijgen wat ze al doen op het gebied van verduurzaming en waar nog kansen liggen. De scan is geschikt voor het MKB in de agrofoodsector. Een tweede project: twee studenten ontwikkelen samen met onder meer het Voedingscentrum een Healthy Low Carbon Diet waarmee de CO2-uitstoot wel tot 60% te reduceren is. En zo zijn er nog meer voorbeelden te noemen. De juiste methode voor een duurzame voedselvoorziening? Innovatie op het technisch, institutioneel, sociaal en onderwijskundig vlak.

Inclusief herwaardering van het integrale denken. Het middel? Hogeschool HAS Den Bosch.”

Frederike Praasterink

Rede Annet Roodenburg: ‘Gezonde boodschappen’ “Mijn doel is een gezonder aanbod aan voedingsmiddelen”, zei Annet Roodenburg. “En daarnaast goede communicatie hierover. Bij Unilever werk ik hier al een aantal jaren aan en dit nieuwe lectoraat is een goede aanvulling.

Wereldwijd wordt er een teveel aan zout, verzadigd vet en suiker gegeten. Welvaartsziektes ontstaan dan ook vooral door het eten van te veel voedsel van verkeerde kwaliteit.

Jaren terug hanteerden voedingsmiddelenbedrijven de stelling: slechte voedingsmiddelen bestaan niet, alleen slechte voedingspatronen. De consument werd zelf verantwoordelijk gehouden voor wat hij of zij at. Dit klopt toch niet helemaal, want de food-sector is medeverantwoordelijk.” Annet nam de aanwezigen mee naar de board room van het fictieve bedrijf HAS Foods. “Verschillende zaken staan in de board room op de agenda: verkoopcijfers (gezondheid verkoopt), overheidsbeleid (overheid

markt, aan de andere kant stimuleren we bedrijven om aan productinnovatie te doen. Beide partijen kunnen op deze manier zowel voedingsmiddelen als voedingspatronen verbeteren.” Binnen het lectoraat richt Annet zich op vier zaken: “De samenstelling van producten is de eerste.

Ik blijf betrokken bij de voedingsprofielen en help deze mee verbeteren. Daarnaast vind ik gezondheidsgerichte communicatie belangrijk, ik ga me bezighouden met menulabeling. Ook richt ik me op duurzaam voedsel en dit doe ik samen met lector Frederike Praasterink. En tot slot staat gezond innoveren hoog op de agenda. Multidisciplinair onderzoek is hierbij het uitgangspunt. Ik hoop studenten te inspireren om het belang van gezondheid in te zien en dit mee te nemen in hun opleiding en later in hun werk.”

“Wereldwijd wordt er een teveel aan zout, verzadigd vet en suiker gegeten” stuurt en stimuleert), maatschappelijke druk (positieve en negatieve aandacht), kennis (wanneer is een voedingsmiddel gezond), en commitment (gezondheid als strategie). Ik zie hier een rol weggelegd voor HAS Den Bosch: de studenten zijn inmiddels degenen die later in de board room de besluiten nemen over deze agendapunten en kunnen zorgen dat de medeverantwoordelijkheid uitmondt in gezonde boodschappen.” Annet werkt bij Unilever mee aan de ontwikkeling van voedingsprofielen: 30.000 producten worden via deze profielen gescreend en verbeterd. Ook heeft ze bijgedragen aan internationale voedingsprofielen voor een voedselkeuzelogo (Ik Kies Bewust). “Aan de ene kant helpen deze profielen de consument een goede keuze te maken in de superAnnet Roodenburg

11

internationaal E

Tekst en foto: Neeltje Bekkers

sther Vennekens en Neeltje Bekkers waren van 20 tot en met 25 maart 2011 te gast bij Fraser Valley University (FVU) in Canada. Het bezoek was gepland na intensieve voorbereidingen en gesprekken over een samenwerking tussen de universiteit en HAS Den Bosch. In het kader van de komst van Esther en Neeltje hield de universiteit een symposium, waar Esther heeft gesproken over Greenports in Nederland.

Fraser Valley University ligt in een vruchtbare vallei waar de landbouw de belangrijkste economische sector is.

In de regio wonen en werken een groot aantal (2e- en 3e-generatie) Nederlandse ondernemers. De universiteit heeft onder leiding van de nieuwe directievoorzitter Mark Evered de ontwikkeling van het agrarisch onderwijs tot speerpunt uitgeroepen. De instelling zoekt hiertoe de samenwerking met nationale en internationale bedrijven, kennisinstituten en de (lokale/provinciale) overheden.

De lokale politiek en het bedrijfsleven juichen deze ontwikkeling binnen FVU toe. Dat was duidelijk te merken tijdens het symposium. De vele deelnemers, bestaande uit studenten en medewerkers van FVU, veel vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en de provinciale politiek, de pers, de Nederlandse consul en de trade officer van het consulaat toonden zich zeer betrokken.

Op dit moment is alleen de opleiding Agribusiness een volwaardige vierjarige bachelor. Studenten van bijvoorbeeld tuinbouw of veehouderij kunnen dus na hun tweejarige studie niet in een technische of verdiepende opleiding nog twee jaar verder studeren en een bachelorprogramma behalen. Dit gaat veranderen. FVU is momenteel bezig om de tuinbouwbachelor verder te ontwikkelen. Interessant om te horen is overigens dat de naam dat dit programma gaat dragen Bachelor of Applied Biology (concentration on horticultural production) is.

Een voor HAS Den Bosch bekende naam, maar met een andere invulling. De geplande startdatum is september 2012. Alle bacheloropleidingen die de komende tijd nog worden ontwikkeld worden gevormd door re-packaging, dit betekent dat ze gevormd worden uit al bestaande modules.

Esther Vennekens spreekt in Canada op symposium Fraser Valley University Esther was key note speaker tijdens het symposium en sprak over het concept Greenports in Nederland. Haar presentatie werd goed ontvangen. De sfeer was zeer goed op het symposium en na afloop werden zowel wij als de vertegenwoordigers van FVU bestookt met vragen, ideeën en complimenten. Het was een groot succes en de sector, de lokale politiek en het Nederlandse consulaat hebben hun betrokkenheid toegezegd in de samenwerking.

Voor HAS Den Bosch is deze nieuwe samenwerking zeer waardevol. Het betekent een nieuwe mogelijkheid voor studenten om een deel van hun opleiding in (Engelssprekend) Canada te volgen. Maar het is ook een ingang tot meer contact met bedrijven uit de agrarische sector in Canada en natuurlijk daarmee ook een nieuw netwerk voor interessante stages voor studenten.

Applied Biology Het onderwijs bij Fraser Valley University is als volgt ingedeeld: 1.

Certificate studies (1 jaar) 2.

Diploma studies (2 jaar) 3.

Bachelor of Business Administration / Bachelor of Science (4 jaar)

Hoe nu verder…

Het bezoek bood veel mogelijkheden voor samenwerking.

Tijdens het bezoek is een Memorandum of Agreement gesloten tussen HAS Den Bosch en FVU, onder toeziend oog van de Nederlandse consul en het bedrijfsleven. We hebben aangegeven de komende tijd te willen investeren in het elkaar leren kennen en we hebben de intentie om van daaruit de samenwerking uit te breiden. Inmiddels zijn een aantal interne betrokkenen van beide universiteiten met elkaar in contact gebracht. Op studentniveau zijn vooral veel mogelijkheden voor bedrijfskundestudenten.

Maar ook studenten met een interesse in bedrijfskunde van de opleidingen Tuinbouw en akkerbouw en Dier- en veehouderij kunnen terecht in Canada.

Eind juni zal een delegatie bestaande uit de directievoorzitter van FVU, een docent van FVU en afgevaardigden uit de lokale politiek en het bedrijfsleven voor een bezoek naar HAS Den Bosch komen.

Foto hiernaast: Fraser Valley, Canada

“Tijdens het bezoek is een Memorandum of Agreement gesloten tussen HAS Den Bosch en de FVU” 12

pad r e t e i P t e h HAS aan van Sonsbeek to: Gerard

Tekst en fo

13

achtergrond 19

Tekst en foto: Florieke Koers

mei 2011. Voor het tweede achtereenvolgende jaar werd de Onderwijsdag Multifunctionele Landbouw gehouden in Oldebroek, Gelderland.

Nieuw was deze keer de Studieprijs Multifunctionele Landbouw, uitgereikt aan een studente van de NHTV: zij ziet kansen voor zorgtoerisme in het buitengebied. Er komt steeds meer aandacht voor de diverse vormen van ondernemerschap op het platteland in het onderwijs. Maar het mag nog wel ietsje meer zijn, stelt Marjo Baeten, docent bij hogeschool HAS Den Bosch.

“Het platteland heeft veel meer te bieden dan alleen bulkproducten produceren tegen een zo laag mogelijke prijs”, zegt Marjo. “Hoe kunnen we ook andere plattelandskenmerken omzetten in geld? Dat is een vraag die rijst bij het begrip multifunctionele landbouw. Maar er spelen nog mee vragen. Wat kan en mag er eigenlijk allemaal als je op alternatieve manieren wilt ondernemen op het platteland? Wat zijn de trends? Maar ook: waar ben ik als ondernemer goed in? Hoe kan ik inspelen op de trends en mijn bedrijf uitbreiden?” Marjo Baeten is als docent van HAS Den Bosch verbonden aan het programmateam van de Groene Kenniscoöperatie (GKC). Dit programmateam houdt zich bezig met het integreren van multifunctionele landbouw in het onderwijs. Daarnaast heeft Marjo de afgelopen tijd in kaart gebracht wat HAS Den Bosch nu eigenlijk doet met deze vorm van landbouw en als ze er nog meer mee wil doen, wat dan de mogelijkheden zijn. “Multifunctionele landbouw heeft raakvlakken met alle HAS-opleidingen”, vindt Marjo. “Mijn conclusie is dat

het zeker wel aandacht krijgt in het onderwijs, maar dat dit best nog verder uitgebouwd kan worden. Het zou bijvoorbeeld opgehangen kunnen worden aan thema’s als duurzaamheid, gezondheid, wereldvoedselproblematiek, stad-landrelaties en metropolitane landbouw (samenspel landbouw en stedelijke omgeving, red.). Ik probeer dit te bewerkstelligen. Ik zoek gelijkgestemde collega’s van de diverse opleidingen en probeer ingangen te vinden om samen te gaan werken op dit gebied. Ik onderhoud ook warme contacten met het ‘grijze’ onderwijs zoals de NHTV uit Breda. Ik denk dat er allerlei mooie combinaties mogelijk zouden kunnen zijn met andere instellingen.

Multifunctionele landbouw heeft veel potentie, maar heeft nog een beetje een duf imago. Gelukkig is een nieuwe trend gezet: het beeld verandert langzaam.”

Samenwerken buiten de sector Op de Onderwijsdag Multifunctionele Landbouw waren zo’n tachtig docenten uit het groene mbo en hbo. De studieprijs was een initiatief van de Taskforce

Multifunctionele landbouw niet meer

weg te denken Marjo Baeten

Multifunctionele Landbouw. Er waren leuke inzendingen bij. Ook enkele studenten van HAS Den Bosch deden mee. Marjo was vanuit het GKC-programmateam medeorganisator van de dag. Ze blikt tevreden terug.

“Een opkomst van tachtig docenten is heel goed, want het eerste jaar waren het er vijfentwintig deelnemers.

Er werd flink gediscussieerd over de aandacht die

“Deze vorm van ondernemerschap op het platteland leent zich bij uitstek voor intensievere samenwerking tussen diverse opleidingen” multifunctionele landbouw krijgt in het onderwijs. De deelnemers waren het erover eens dat de mensen die zich bezighouden met dit onderwerp nog teveel naar binnen zijn gericht. We moeten veel meer om ons heen kijken en de kansen die we zien, grijpen.” Via het GKC-programmateam zijn een aantal KIGO-projecten 14

ingediend en drie zijn er goedgekeurd. Zo kunnen docenten via een KIGO-project op docentstage. Een ander project, van de AOC Friesland, richt zich op aanschuifmaaltijden op boerderijen. Daarnaast zijn vijf ambassadeursplaatsen voor docenten goedgekeurd. Een welkome extra boost voor de multifunctionele landbouw in het onderwijs dus. Met het GKC-programmateam heeft Marjo een onderwijsmodule voor mbo-studenten ontwikkeld. “Het is een leuk programma, zowel praktisch als gericht op onderzoek. Multifunctionele landbouw verbindt verschillende disciplines en is overal in de keten terug te vinden. Deze vorm van ondernemerschap op het platteland leent zich bij uitstek voor een intensievere samenwerking tussen diverse opleidingen. En je ziet dat het sectoroverschrijdend denken ook steeds vaker op andere gebieden gebeurt. Daar varen wij wel bij.””

Meer weten?

Twitter-account: @multifunctionelelandbouw www.GKN.nl (Via deze site kun je je aanmelden voor onze nieuwsbrief) www.multifunctionelelandbouw.nl

Wat is multifunctionele landbouw?

Tot de multifunctionele landbouw behoren agrarische bedrijven die naast hun veehouderij-, akkerbouw-, of tuinbouwbedrijf andere activiteiten uitoefenen, gekoppeld aan het landbouwbedrijf. We onderscheiden zes soorten activiteiten: -recreatie -productie en verkoop van streekproducten -zorglandbouw -kinderopvang -educatie -agrarisch natuurbeheer Uit: Onderwijsmodule Multifunctionele landbouw

Case: ‘Het potentieel van streekproducten’ Er is nog maar weinig bekend over wat precies de drijfveren zijn van verschillende consumentengroepen als het gaat om het kopen van streekproducten. Kennis hierover is relevant voor de landbouw, maar zeker ook voor aanstaande professionals in marketing, retail en zelfs voor beleidsmakers. In 2009 heeft onderzoeksbureau Motivaction in opdracht van Taskforce Multifunctionele landbouw het onderzoek ‘Het potentieel van streekproducten’ uitgevoerd. De resultaten van dit onderzoek zijn verwerkt in een case voor hbo-studenten.

Deze case gaat over streekproducten die in Nederland geproduceerd en verkocht worden. De thema’s die worden behandeld zijn: consumentengedrag, marketing en communicatie.

Op donderdag 22 september wordt deze case toegelicht. Wil je erbij zij? Mail naar BaM@hasdb.nl

estafettecolumn In mijn mailbox een mail van Toine Hattink. “Monique, wil je het estafettestokje overnemen? Hierbij mijn tekst over de longest drive. Wil jij als specialist in ‘neary’s’ iets schrijven?” Maar wat heb ik met golf en ‘neary’s’, Toine? Als je nu een vraag had gesteld over game, set en match, daar had ik wel iets mee gekund. Zeker nu in het voorjaar, waarin we volop kunnen genieten van tennisspektakels, zoals Roland Garros en Wimbledon.

Met bewondering kijk ik naar Federer en Nadal (Djokovic en Murray zijn niet mijn favorieten) en naar de zusjes Williams (alhoewel die even of langer uitgeserveerd lijken), kreunende Russinnen en onze eigen Arantxa Rus. Wat een reactievermogen en wat een controle; wat een (jong) talent en wat een spieren…

De bal wordt met snelheden van meer dan 150 km/uur over het net geserveerd en raakt dan nét de achterkant van de lijn, of niet. De hawkeye moet uitsluitsel geven.

Dit hulpmiddel is nodig, aangezien de huidige generatie tennistalenten de bal met grote snelheid zo precies weet te plaatsen, dat het niet met het blote oog te volgen is. “The ball is out?! Of is ie toch in?”

In het huidige onderwijs zijn hulpmiddelen ook niet meer weg te denken. Wat ik zelf geweldig vind, is dat getalenteerde studenten met een functiebeperking een (eerlijke) kans krijgen door deze hulpmiddelen. Er zijn voorleesprogramma’s ontwikkeld voor studenten met dyslexie. Blinde studenten maken gebruik van speciale computers met brailletoetsen en slechthorende/dove studenten gebruiken een ringleiding. Hulpmiddelen die de student vertrouwen kunnen geven en daardoor ontplooiingsmogelijkheden van zijn of haar talenten. Talenten die met het blote oog vaak niet gezien worden, worden nu ineens wel zichtbaar. Net als naar Federer kan ik met bewondering naar zo’n student kijken: wat een kracht, wat een doorzettingsvermogen, wat een jong talent…

Lang niet altijd biedt een technisch hulpmiddel een oplossing voor een probleem. Ik vind het op zo’n moment mooi te zien, dat HAS Den Bosch in beleid en uitvoering ruimte biedt voor studenten met of zonder een functiebeperking. Ik ervaar het als zeer waardevol, dat we samen, management en begeleiders, uitdagingen aangaan en oplossingen vinden. Uiteraard met behoud van het einddoel (een afgestudeerde die op hbo-niveau kan functioneren).

ye De hawke ft uitsluitsel gee

rs rieke Koe , foto: Flo berts nique Hu

Tekst: Mo

ncois, Sabine Fra

wat zie

rte met jij in de ve

iddel? dit hulpm

15 15

ict beats

Tekst en illustratie: Marianne Poodt

Veel ‘zomerwerk’ en

de winkel draait door

H

et einde van het studiejaar nadert met rasse schreden. Nog even hard werken en daarna breekt de welverdiende vakantieperiode aan. Voor de afdeling ICT is dit juist een periode waarin allerlei voorbereidingen voor het nieuwe studiejaar worden getroffen. Daarnaast moet de winkel gewoon doordraaien. Ook in deze periode moet de organisatie kunnen vertrouwen op de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van onze ICT-systemen.

Dat is de uitdaging, die we aangaan voor de komende maanden. Maar wat staat er eigenlijk allemaal op de rol?

ICT-faciliteiten voor nieuwe studenten Als bekend is welke studenten zich aangemeld hebben, vinden in de zomerperiode de laatste voorbereidingen plaats. De studentgegevens worden vanuit Studielink doorgeleid naar het studentenregistratiesysteem. We nemen de nieuwe studenten op in het centrale register (edirectory) en maken voor alle nieuwe studenten een HASemailadres en een printpas aan. In september verzorgen we voor hen een workshop ‘Informatievaardigheden’.

Voorbereiding onderwijsomgeving Onze electronische leeromgeving Blackboard richten we in de tussenliggende tijd in op het komende studiejaar.

Voor het eerste blok worden voor alle opleidingen alvast alle leerfaciliteiten in Blackboard klaargezet, voor zowel docenten als studenten. Een goed begin is het halve werk.

Nieuwe docentendesks In dertien leslokalen worden de oude docentendesks vervangen door de geïntegreerde desks en aangesloten op netwerk en audiovisuele apparatuur. Over deze moderne desks bestaat grote tevredenheid bij zowel docenten en studenten. Het is dan ook een goede zaak dat alle leslokalen na de zomervakantie hiermee uitgerust zijn voor een effectieve ondersteuning van het onderwijs.

Vernieuwen van alle CAD- en GIS-systemen De systemen in de drie CAD-GIS leslokalen worden in de zomerperiode allemaal vervangen door nieuwe systemen. Deze systemen zijn specifiek uitgerust voor het draaien van zware CAD- en GIS-programma’s. In de zomerperiode worden de nieuwe systemen voorbereid.

Ook wordt in de zomerperiode de stroomvoorziening van de CAD- en GIS-leslokalen (en andere gebouwonderdelen) geoptimaliseerd. Met deze twee ingrepen investeert HAS Den Bosch heel bewust om de kwaliteit van dit onderwijs te borgen. De ambities liggen hoog.

16

Aanpassing ICT-inrichting STOAS-gebouw Met het oog op de verhuizing van organisatieonderde-

len van HAS Den Bosch naar het STOAS-deel van het gebouw, zijn aanpassingen in de ICT-inrichting noodzakelijk. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van een glasvezelverbinding, uitbreiding van het netwerk, de installatie van nieuwe printers/copiers en de aansluiting van nieuwe telefoontoestellen op de HAS-telefooncentrale. Ter voorbereiding op deze werkzaamheden voeren we nu een inventarisatie uit. Het is belangrijk om te weten wie er wanneer verhuist naar welke plek en welke faciliteiten op die nieuwe plek nodig zijn. We zorgen ervoor dat tijdig de noodzakelijke voorzieningen aanwezig zijn.

Regulier onderhoud ICT-omgeving Verder vormt de zomerperiode een geschikt moment voor regulier onderhoud. Je kunt daarbij denken aan de servers, het netwerk, de telefooncentrale en de centrale opslagomgeving. Ook worden nieuwe versies van programma’s geïnstalleerd.

Onderhoud werkplekvoorzieningen (PC, telefoon) Natuurlijk werken eindgebruikers graag met een PC die hen probleemloos ondersteunt in hun werk. Dit vraagt jaarlijks onderhoud. 75 PC’s worden vervangen omdat ze verouderd zijn. De overige PC’s worden opgeschoond en opnieuw geïnstalleerd. In het geval dat er lokaal specifieke applicaties op de PC geïnstalleerd zijn, worden deze weer netjes teruggezet zodat de gebruiker geen applicaties mist na de vakantie. Omdat iedereen het prettig vindt om met schone apparatuur te werken, worden alle toetsenborden, telefoons en beeldschermen schoongemaakt in de zomerperiode.

Last but not least: een samenwerkingsomgeving In het lopende onderzoek naar ICT-dienstverlening komt heel duidelijk naar voren, dat docenten, medewerkers en studenten sterk de behoefte hebben om informatie (documenten) te delen met verschillende disciplines, diensten, opleidingen en met externe partners.

We onderzoeken nu welke oplossing mogelijk is als (eerste) stap in deze richting. Het ziet ernaar uit dat we daarvoor het product Vibe gaan inzetten. Dit sluit naadloos aan op Groupwise. Er kunnen teamsites aangemaakt worden, die als mappen in de Groupwise-omgeving verschijnen en die gedeeld kunnen worden. Ook zijn deze documenten vanuit Groupwise te ontsluiten via een zoekmachine, die op Google-achtige wijze werkt. Na de zomervakantie starten we hiervoor een proef.

Tekst: Ineke van Meggelen Foto: Florieke Koers

hogeschoolraad

Met visie op de toekomst investeren in ICT

D

e hogeschoolraad (HR) wil regelmatig in de HAS Beats laten horen en zien waar ze mee bezig is. Naast onderwerpen die iedereen aangaan zullen ook regelmatig individuele leden zich voorstellen, zodat de HR een ‘smoel’ krijgt.

In het hoger onderwijs is de medezeggenschap geregeld door middel van de hogeschoolraad. Hierin zijn medewerkers (onderwijzend en niet-onderwijzend) en studenten vertegenwoordigd. Op 21 januari 2010 is de huidige hogeschoolraad van HAS Den Bosch geïnstalleerd door het College van Bestuur. De huidige

(Foto onder) Linkerrij van voor naar achteren: Mischa Laugs, Leo van Delft, Jasper Bikker, Andor van Dijk, Wim de Bont. Rechterrij van voor naar achteren: Ge-anneke Hof, Tamara Lohman, Daphne Moerland, Ineke van Meggelen, Geert Peeters. Op deze foto ontbreekt Gerard van Sonsbeek.

Meer ‘smoel’ voor de hogeschoolraad bezetting vanuit medewerkers bestaat uit Wim de Bont, Andor van Dijk, Tamara Lohman, Ge-anneke Hof, Gerard van Sonsbeek, Geert Peters en Ineke van Meggelen.

Wat doet de hogeschoolraad zoal?

De hogeschoolraad wil vooral een gesprekspartner zijn van het College van Bestuur en daarbij de belangen van studenten en medewerkers behartigen. De hogeschoolraad kan voor alle aangelegenheden die de hogeschool betreffen voorstellen doen en standpunten kenbaar maken. Belangrijk zijn bijvoorbeeld de beleidsvoornemens van het College van Bestuur op financieel, organisatorisch en onderwijskundig gebied.

Denk daarbij aan de problematiek rond de actuele groei van HAS Den Bosch en bijvoorbeeld de keuzes die worden gemaakt ten aanzien van nieuwe opleidingen.

Hierbij wordt uiteraard geprobeerd vanuit alle geledingen binnen de hogeschool informatie en zicht te verkrijgen op wat er speelt onder de medewerkers en studenten.

Hoe werkt de hogeschoolraad?

Een aantal keren per jaar vergadert de hogeschoolraad met alleen de eigen leden. Deze bijeenkomsten zijn met name bedoeld om informatie door te nemen en waar nodig standpunten te bepalen. Ongeveer vijf keer per jaar vergadert de hogeschoolraad met het college van bestuur. Bij deze vergaderingen worden actuele of lopende zaken besproken, waarbij het college een toelichting kan geven of vragen beantwoorden en de hogeschoolraad zo nodig een standpunt over kan brengen. Onderwerpen afgelopen schooljaar waren onder meer de opvolging van Jeroen Naaijkens, de groei van HAS Den Bosch, het verdwijnen en de terugkeer van koffie- en theepauzes, DuHamel als tweede locatie, en op dit moment het resultaat van de heidagen van het directieoverleg. Enkele items die na de eerste sessie op de hei zijn besproken: de vestiging in Venlo, de flexibiliteit binnen en tussen opleidingen en het profileren op kerntaken door HAS Den Bosch.

De hogeschoolraad is bereikbaar via een eigen mailadres: Hogeschoolraad@hasdb.nl of door één van de leden aan te spreken.

17

interview Z

Tekst en foto’s: Florieke Koers

e groeide op in Noordoost-Twente, als dochter van een melkveehouder.

Zelf de melkveehouderij ingaan, zag ze echter niet zitten en ze ging facility management studeren. Toen ontmoette ze haar man en wat bleek: hij had ook een melkveebedrijf. Zo eindigde Agnes Gunnewijk toch waar ze eigenlijk niet heen wilde: in de agrarische sector. En spijt heeft het nieuwste lid van de Raad van Toezicht van HAS Den Bosch er nooit van gehad.

Het gesprek met Agnes vindt plaats bij de ZLTO. Agnes werkt voor LTO Noord en ze vindt het leuk om het nieuwe ZLTO-kantoor eens te zien. Ze is enthousiast over de lunch en vindt het een prettige plek om het gesprek te voeren.

Bestuurswerk combineren met het melkveebedrijf ziet Agnes als een ideale manier om haar werkweek in te vullen: afwisselend met je hoofd en je handen werken, zoals ze dat zelf zegt. Agnes woont niet echt in de buurt.

Hoe kwam ze dan toch als lid van de Raad van Toezicht bij HAS Den Bosch terecht?

Combinatie boer en bestuurder “Toen ik mijn man ontmoette, was ik in eerste instantie niet van plan mee te gaan werken in het bedrijf. Maar naarmate er meer groeide tussen ons, groeide ook mijn passie voor het vak en zo ben ik uiteindelijk toch de maatschap ingerold. Naast het werk op het bedrijf deed ik ook al wat bestuurswerk en dit beviel me wel. Zo ben ik voor het Agrarisch Jongerenkontakt (AJK) een vrouwenpraatgroep gestart en later, toen wij eenmaal kinderen hadden, ben ik voorzitter geworden van het bestuur van de basisscholen

een bestuurder van boven de rivieren, er is toch wel een klein deel van de studenten dat uit die regio komt. Ik vond het zeer verrassend om te ontdekken wat er bij HAS Den Bosch allemaal gebeurt. Het bruist hier, de mensen zijn ondernemend en de instelling heeft een goed fundament. Ik heb horen zeggen dat HAS Den Bosch een ‘Bourgondische’ opleiding is, en het klopt dat het een heel andere organisatie is dan bijvoorbeeld de CAH Dronten, waar onze zoon studeerde. Maar toch heb ik ontdekt dat Bourgondisch niet de goede benaming is. Ik vind dat scholieren zich beter zouden moeten verdiepen in wat HAS Den Bosch te bieden heeft en niet op dergelijke vooroordelen af moeten gaan. Je ziet dat de CAH Dronten wat dichter bij de traditionele opleidingen blijft en HAS Den Bosch breed gaat met opleidingen als Food Design & Innovation en Toegepaste Biologie. De sterke binding van HAS Den Bosch met het bedrijfsleven is ook een heel positief punt dat mij is opgevallen sinds ik hier ben. Bij HAS Den Bosch bestaat deze binding al heel lang, terwijl deze bij andere hogescholen nog op gang moet komen.”

Agnes Gunnewijk, het eerste vrouwelijke lid van de Raad van Toezicht waar de kinderen naar toe gingen. Daarnaast was ik ruim twintig jaar betrokken bij de Rabobank, in het bestuur, de Raad van Toezicht, en de Raad van Commissarissen.

Tevens heb ik altijd bestuurswerk gedaan voor LTO Noord: zowel als afdelingsvoorzitter, als in het provinciaal bestuur. Momenteel ben ik weer afdelingsvoorzitter, van de afdeling Berkelland van LTO Noord en van de afdeling Groenlo van CRV. Het voordeel van dat ik naast bestuurder ook ondernemer ben, is dat ik weet hoe het voelt om boer te zijn, en dat ik dit daarom goed kan uitleggen aan andere bestuurders. Dit is nodig om de juiste beslissingen te kunnen nemen. Zo versterken mijn twee ‘beroepen’ elkaar. We hebben drie kinderen en de jongste is net afgestudeerd aan de CAH Dronten. Hij wil het bedrijf overnemen en werkt inmiddels ook op het bedrijf. Dat geeft mij wat meer ruimte om andere dingen te doen. Vanuit zowel de ZLTO, LLTB als LTO Noord zit er een afgevaardigde in de Raad van Toezicht van HAS Den Bosch en toen Ben van het Erve belde met de vraag of ik hem zou willen opvolgen, heb ik meteen ja gezegd.”

Bruisende instelling “Ik heb me wel even afgevraagd wat ik hier zou kunnen betekenen. HAS Den Bosch zocht echter bewust naar 18

Eerste vrouwelijke lid “Dat ik de eerste vrouw ben die ooit zitting nam in de Raad van Toezicht van HAS Den Bosch is wel bijzonder, maar ik sta er niet echt bij stil. De Raad van Toezicht moet een afspiegeling zijn van de omgeving waarbinnen zij opereert, dat is niet meer dan gezond. Ook vrouwen horen in de raad dus. Belangrijker vind ik dat ik een goede bijdrage kan leveren vanuit mijn achtergrond in de primaire sector. Die sector is echt mijn passie. Een sector die het waard is voldoende ruimte te krijgen om te

“Ik wil dat studenten goed onderwijs krijgen” ondernemen en beter beloond zou moeten worden voor de dagelijkse inspanningen die zij met hart en ziel verricht om te kunnen voldoen aan de eisen die de maatschappij aan haar stelt. Het leuke aan de sector is dat het met alles is verweven: het gaat van grond tot mond. Ik vind wel dat de sector daar wat te bescheiden over blijft.

Boeren zouden veel meer aan de samenleving moeten vertellen wat ze allemaal doen: ze moeten zichzelf beter leren promoten.

Wat ik wil bereiken als lid van de Raad van Toezicht? Ik wil dat studenten goed onderwijs krijgen. Daar draait het mijns inziens allemaal om. Ook in onze sector hebben we goed opgeleide mensen nodig die stevig in hun schoenen staan, die kansen zien om te ondernemen en een antwoord hebben op vragen van de maatschappij.

Die trots zijn op wat ze doen. Ik krijg de kans om vanuit mijn positie geluiden uit de praktijk over te brengen

om zo het onderwijs nog beter te maken. Daar wil ik mij graag voor inzetten. De hele kwestie over de kwaliteit van het hbo-onderwijs vind ik wat opgeblazen. Het is belangrijk om daar nuchter naar te kijken en verstandig over te oordelen. Dat een aantal opleidingen geen goede kwaliteit leveren, mag niet ten koste gaan van opleidingen die het wel goed doen.�

Agnes Gunnewijk

Ozlem Serdaroglu 19

verslag

Tekst: Florieke Koers Foto’s: Margriet Hoffmans

O

lympisch kampioen Bart Brentjens sloot op 25 mei de Carrièredag bij HAS Den Bosch af met een inspirerende kijk op zijn succesvolle sportcarrière. Hij noemde doorzettingsvermogen, de wil om te winnen, goede coaching en een beetje geluk als ingrediënten voor het succes dat hij heeft gehad en stelde dat dit niet alleen geldt voor een carrière in de sport, maar voor welke carrière dan ook.

Ruim vijftig bedrijven stonden met een stand op de carrièremarkt.

Moutainbikelegende Bart Brentjens sluit succesvolle Carrièredag af Op de Carrièredagkrijgen studenten en bedrijven de kans elkaar te ontmoeten.

Studenten kunnen zich op deze dag oriënteren op de arbeidsmarkt, of ze nu op zoek zijn naar een stageopdracht, een bedrijfsopdracht, of naar een baan voor na hun studie. De carrièredag is een uitstekend moment voor hen om zich eens te oriënteren en interessante gesprekken aan te knopen met mensen uit het bedrijfsleven. Ruim vijftig bedrijven stonden met een stand op de carrièremarkt en daarnaast werden er achttien workshops aangeboden door verschillende bedrijven.

Ook werd er een heuse speed date gehouden: studenten en mensen van de deelnemende bedrijven konden elkaar in gesprekjes van tien minuten leren kennen. Student Dier- en veehouderij Roy Klerks was een van hen: “Ik ben vierdejaars en aan het afstuderen. De Carrièredag vind ik een mooie gelegenheid om te kijken wat ik in hen zie, en zij in mij.”

Mogelijkheden te over Voor medewerkers van HAS Den Bosch was de Carrièredag een uitstekende gelegenheid om weer eens in con20

tact te komen met het werkveld en het netwerk te versterken. Het werkveld reageerde ook enthousiast. Veel van hen waren afgestudeerde studenten van HAS Den Bosch, en ook liep er een enkele stagiaire rond. “Wij zijn hier om ons bedrijf onder de aandacht te brengen bij studenten en hen te benaderen om te kijken of er moge-

“Op de Carrièredag krijgen studenten en bedrijven de kans elkaar te ontmoeten” lijkheden zijn voor hen om te reageren op onze vacatures en stageplaatsen.” “We hebben al veel leuke gesprekken gehad.” “Iedereen is enthousiast en er zijn mogelijkheden te over.” “Volgend jaar doen we zeker weer mee.” Zomaar een paar reacties van de deelnemende bedrijven.

De Carrièredag werd georganiseerd door hogeschool HAS Den Bosch, in samenwerking met Gremio Unio en HAS Kennis Transfer. Het thema was dit jaar: ‘Wat is jouw toekomst ID(ee)? Ontdek het op de Carrièredag 2011!’

21

Linkedin. Twitter. Facebook. Hyves. Youtube. Flickr. Picasa. Marktplaats.

NuJIJ. Tripadvisor. U-Tune.nl. Vimeo. Partyflock. Google Buzz. Ning.

#has

Tekst: Florieke Koers

Meetup. Foursquare. Fora. Wikipedia. Wordpress. Blogger. FOK!Forum.

Autoforum. Kieskeurig. Lonely Planet. Zoover. Myspace. Wayne. Zideo.

H

oe gebruik ik … op mijn werk is een rubriek die iedere uitgave een

GeenRedactie.

MobyPicture. Netlog. Relatieplanet. Linkedin. Twitter. van de social media onder de loep neemt. Wat is het en wat kun je ermee? Dit keer: Wikipedia.

Facebook. Hyves. Youtube. Flickr. Picasa. Marktplaats. NuJIJ. Tripadvi-

gebruikGoogle ik… Buzz. Ning.Meetup. Foursquare.

Vimeo. Partyflock. sor. U-Tune.nl.Hoe

Wordpress.

Wikipedia mijn werk? Kieskeurig.

Blogger.op FOK!Forum.Autoforum.

Fora. Wikipedia.

Thuis maar ook op je werk heb je regelmatig de behoefte eens iets op te zoeken. Je kunt daarvoor een encyclopedie uit de kast pakken, maar de meeste mensen zoeken het op internet op. Makkelijker en sneller. Een van de belangrijkste bronnen die je dan tegenkomt, is Wikipedia. Tien jaar geleden moest je als student niet proberen om in je scriptie Wikipedia als bron in je literatuurlijst op te nemen. Nog steeds wordt het meer gewaardeerd als je de bibliotheek induikt, Wikipedia wordt echter inmiddels wel vaker geaccepteerd als bron naast andere bronnen. Maar wat ís Wikipedia eigenlijk? Wikipedia noemt zich ‘de vrije encyclopedie’ en is het bekendste voorbeeld van een wiki. Een wiki is een webpagina waarbij gebruikers op elk moment teksten en afbeeldingen kunnen invoeren, wijzigen, aanvullen en verwijderen.

De Nederlandstalige Wikipedia ging in 2001 van start en bevat op dit moment ruim 700.000 artikelen.

De encyclopedie wordt door vrijwilligers gemaakt.

Iedereen kan artikelen plaatsen en bewerken, en door het grote aantal mensen dat eraan meewerkt, wordt de beschikbare informatie continu up-to-date gehouden.

Het doel van Wikipedia is zoveel mogelijk bestaande kennis zo nauwkeurig mogelijk te beschrijven aan de hand van reeds gepubliceerde bronnen. Wikipedia bevat vrije inhoud en neemt een neutraal uitgangspunt in met respect voor het auteursrecht. Vrijwilligers dienen zich aan deze uitgangspunten te houden. Via http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Snelcursus kun je een snelcursus doen om te leren hoe je artikelen kunt plaatsen en bewerken. Plaats of bewerk je een artikel? Dan kun je ervan uitgaan dat het binnen enkele uren wordt gecontroleerd door andere ‘Wikipedianen’.

Daarbij wordt er op gelet of je de uitgangspunten van Wikipedia in acht neemt. Sinds de start is de website uitgegroeid tot een van de meest bezochte en omvangrijkste sites op internet.

stelt medeoprichter Jimmy Wales. “Dit roept tal van interessante vragen op. Ik denk bijvoorbeeld niet dat studenten en onderzoekers Wikipedia zouden moeten citeren, maar mensen moeten encyclopedieën ook helemaal niet citeren! Encyclopedieën moeten goede, degelijke achtergrondinformatie bieden. En echt, het is betrouwbaarder om Wikipedia te gebruiken voor achtergrondinformatie dan willekeurige webpagina’s op internet.” Bij NRC Next gebruiken ze Wikipedia wel, maar onder voorwaarde. “Onze journalisten mogen het gebruiken”, zegt de krant, “maar niet als enige bron. Het probleem is dat de encyclopedie open is, er is dus altijd de kans dat informatie verandert. Het mechanisme van Wiki’s mag dan voor correctie van fouten zorgen, de journalist die dinsdagmiddag om drie uur een onderwerp raadpleegt, loopt de kans dat gegevens net op dat moment niet kloppen. Daarom zeggen wij dat ze informatie bevestigd moeten zien in bijvoorbeeld de Winkler Prins.”

Lonely Planet. Zoover. Myspace. Wayne. Zideo.GeenRedactie. MobyPic-

ture. Netlog. Relatieplanet. Linkedin. Twitter. Facebook. Hyves. Youtube.

Flickr. Picasa. Marktplaats. NuJIJ. Tripadvisor. U-Tune.nl. Vimeo. Party-

flock. Google Buzz. Ning.Meetup. Foursquare. Fora. Wikipedia. Word-

press. Blogger. FOK!Forum.Autoforum. Kieskeurig. Lonely Planet. Zoover.

Myspace. Wayne. Zideo.GeenRedactie. MobyPicture. Netlog. Relatiepla10 jaar Wikipedia bestond half juni precies tien jaar. NRC Next schreef daarover: “De informatie van Wikipedia is behoorlijk goed, of althans: het beste wat je gratis kunt krijgen. Het meest betrouwbaar zijn onderwerpen als exacte wetenschap, sport en trivia. Over een voetbaluitslag of de zwaartekracht is nauwelijks discussie mogelijk. Het minst betrouwbaar zijn onderwerpen waar wel discussie over bestaat; godsdienst en politiek.

Wikipedia is in relatief korte tijd uitgegroeid tot een zeer belangrijke amateurencyclopedie. Hoe vaak check je wel niet iets op de site? Wikipedia is de enige nietcommerciële site in de top tien van Nederland: volgens de indexering van Alexa is Wikipedia nummer acht, nog boven Twitter, Hyves en De Telegraaf.”

net. Linkedin. Twitter. Facebook. Hyves. Youtube. Flickr. Picasa. Markt-

plaats. NuJIJ. Tripadvisor. U-Tune.nl. Vimeo. Partyflock. Google Buzz. Ning.

Meetup. Foursquare. Fora. Wikipedia. Wordpress. Blogger. FOK!Forum.

Autoforum. Kieskeurig. Lonely Planet. Zoover. Myspace. Wayne. Zideo.

GeenRedactie. MobyPicture. Netlog.

Relatieplanet. Linkedin. Twitter.

Bronnen: Betrouwbaar of toch niet?

Leuk en aardig, maar hoe betrouwbaar is Wikipedia dan? De afgelopen jaren kwam Wikipedia regelmatig in het nieuws wegens fouten in de tekst. “We leven in een tijdperk waarin iedereen met een internetverbinding informatie kan publiceren voor een wereldwijd publiek”,

Hcc.nl, artikel ‘Is Wikipedia een onbetrouwbare informatiebron?’

Nrcnext.nl, artikel ‘Kunnen we nog zonder Wikipedia?’

Facebook. Hyves. Youtube. Flickr. Picasa. Marktplaats. NuJIJ. Tripadvi-

sor. U-Tune.nl. Vimeo. Partyflock. Google Buzz. Ning.Meetup. Foursquare.

Fora. Wikipedia. Wordpress. Blogger. FOK!Forum.Autoforum. Kieskeurig.

Lonely Planet. Zoover. Myspace. Wayne. Zideo.GeenRedactie. Moby 22

.

.

.

.

Tekst: Florieke Koers Foto: Marieke Ellenbroek

I

heartbeat

n onze nieuwe rubriek Heartbeat vragen wij aan medewerkers naar dat gedeelte van hun werk waar ze voor leven, wat hun passie is. Deze keer liepen we met de fotocamera binnen in kamer 3D 07 met de vraag: “Waar gaat jouw hart sneller van kloppen?”

.

-

.

.

-

.

-

-

.

-

-

.

.

.

.

-

.

.

y

Waar klopt het hart van

kamer 3D 07 sneller van?

Huub Bruens, docent bij Tuin- en landschapsmanagement en Landcape Design, aankomend docent Geo Media & Design: “Mijn hart gaat bergen energie rondpompen als ik bedenk dat we, minister volente, vanaf volgend jaar een hele nieuwe opleiding rond toegepaste aardrijkskunde in elkaar gaan zetten: Geo Media & Design. Ten eerste is het team dat dit doet een dream team dat elkaar stimuleert en er vol voor gaat. Ten tweede is en was aardrijkskunde mijn eerste liefde en de reden dat ik leraar wilde worden. Ook is het idee van vier jaar maagdelijke opleiding vullen er één om je vingers bij af te likken; niet of nauwelijks gebonden door erfenissen uit het verleden of eisen en randvoorwaarden die wij niet zelf bedacht hebben. Tot slot zijn de positieve reacties uit het werkveld, van zowel aardrijkskundedocenten als bedrijven en instellingen overweldigend. Ook voor de te verwachte instroom zijn de vooruitzichten goed. Wat wil je nog meer!”

Mel van Drunen, Docent cartografie en visualisatie bij Plattelandsvernieuwing en projectleider Geo Media & Design: “Mijn hart gaat sneller kloppen van: • Een acht voor een stage; • Samen iets maken wat er nog niet was; • Een goeie, scherpe analyse; • Positie bepalen op LinkedIn en dan eropaf; • Met een groep studenten fotowerk bekijken; • Met collega’s sparren; • Een student zelf de weg laten vinden in geografische gegevens; • Een whiteboard vol met tekeningen, woorden, kleuren, pijlen, cirkels en smiley’s; • Een student die na de derdejaarsstages volwassen terugkeert; • Een student die me aftroeft in geo, media of design; V.l.n.r. Huub, Mel, Sjaak, Rob • Toepassen van de kunst van het weglaten…”

Sjaak Groen, docent opleiding Tuin- en landschapsmanagement: “Mijn heart beats van ontwikkelen en delen. Prachtig om te ervaren hoe een student na twee projectstages is gegroeid.

Even weg van school, huis en omgeving is zo goed voor de ontwikkeling. Vele cursisten van HAS KennisTransfer komen met een schat aan ervaringen naar onze hogeschool. Mooi om te zien hoe de reflectie en aanvullingen hierop en de uitwisseling hierover hen dan vervolgens nog meer mogelijkheden geeft. Door de klimaatkamers op HAS Den Bosch krijg ik ook ontwikkeldrang. Turfgrass research; een samenwerking tussen Tuin- en landschapsmanagement en Toegepaste Biologie opent deuren. Samenwerking HAS-breed creëert kansen. De inaugurele rede van Frederike Praasterink deed mijn hart sneller kloppen. Samen met docenten en studenten aan de slag met het voedselvraagstuk geeft zoveel energie. Ontwikkelen en delen is leuk, goed en noodzakelijk, om al die andere hartjes nog lang te laten kloppen.”

Rob Kerkmeester, hogeschooldocent gewasbescherming en communicatie bij Tuinbouw en akkerbouw: “Er zijn veel dingen waar mijn hart sneller van gaat kloppen! De top drie: • Nieuwe ontwikkelingen, vooral met kansen voor duurzaamheid. Als het gaat borrelen en studenten warmlopen en nieuwe dingen met veel energie op een duurzame manier gaan vormgeven. Zoals met plantgezondheid in plaats van gewasbescherming, waarbij de plant geholpen wordt zichzelf beter te verdedigen. Dat vraagt om anders denken; • Met collega’s heb ik dat ‘energiegevoel’ gelukkig ook vaak. Een project als TA2020. Vooruitkijken, een ideale(re) opleiding ontwerpen. Een module als Teelt & Management is al ontworpen om vooruit te kijken. Klinkt heel gewoon, maar centraal staat out-of-the-box nadenken over de toekomst van een concreet bedrijf over tien tot vijftien jaar; • Als een student erin slaagt als persoon te groeien, persoonlijke hobbels te nemen en grote stappen te maken. En zeker als ik daar als coach een handje bij heb mogen helpen.”

23

achtergrond O

Tekst: Lindsay Kemps-Saitch

p dit moment werkt de afdeling Communicatie & Internationalisering in samenwerking met ICT en de opleidingen aan een nieuwe website voor HAS Den Bosch. De huidige website van HAS Den Bosch is nu bijna drie jaar oud. Met het oog op de snel veranderende techniek is dat alweer een behoorlijke periode. Tijd voor een nieuwe site dus!

Toen de site in 2008 werd gelanceerd was de techniek op dat moment behoorlijk vooruitstrevend. Maar de gebruikte Flash-techniek bleek ook voor veel problemen te zorgen, juist bij de eindgebruikers. Daarnaast zette zich kort daarna de trend in van het platter worden en versimpelen van websites. Geen poespas maar vooral veel functionaliteit. Al snel concludeerden wij dat onze website niet meer voldoet aan de wensen en eisen die wij en vooral onze eindgebruikers op dit moment hebben.

Daarom zijn we eind vorig jaar gestart met het project ‘op weg naar een nieuwe (html) website’.

Wat wil de doelgroep?

In de eerste instantie hebben we geïnventariseerd binnen de organisatie waar behoefte aan is. In overleg met de pr-medewerkers binnen de opleidingen hebben we gekeken wat de wensen zijn van onze doelgroepen (studenten, bedrijven, alumni etc.). We hebben het niet alleen gehouden bij de website, maar juist gekeken welke plek de website inneemt ten opzichte van andere communicatiemiddelen. Hier kwam bijvoorbeeld uit dat het voorlichtingsboekje voor potentiële studenten nu te veel info bevat die juist op de website te vinden moet zijn.

Ook kwam naar voren dat op onze site in één oogopslag

Op weg naar een nieuwe website te zien moet zijn in welke domeinen wij ons bewegen.

Deze en andere wensen zijn direct doorvertaald in de site.

Samenwerking ICT De volgende stap was samen met ICT bekijken hoe alle wensen en eisen vertaald konden worden in concrete functionaliteiten. Samen met ICT hebben we een projectplan opgeleverd waarin gedetailleerd beschreven staat wat onze wensen en eisen zijn. Vervolgens zijn we gaan shoppen met dit projectplan in de hand en hebben we een geschikte partij gevonden. Op dit moment werken we samen met ons vaste bureau Studio Jean Philipse (vormgeving site), Madcap (techniek) en ICT aan de nieuwe site.

Agile-methode Op dit moment zijn we in de fase dat alle functionele ontwerpen klaar en goedgekeurd zijn. De webbouwer Madcap is nu aan de slag om de eerste onderdelen van de site daadwerkelijk te concretiseren. Daarnaast is de homepage volledig vormgegeven en worden hier de laatste puntjes op de i gezet. Madcap werkt volgens de zogenaamde agile-methode, wat wil zeggen dat zij 24

tussentijds steeds onderdelen van de site opleveren, die dan afzonderlijk getest worden. In samenwerking met de opleidingen hebben we een testpanel samengesteld bestaande uit studenten en collega’s.

Meer weten?

Vind je het leuk om aan de zijlijn mee te kijken? Surf dan naar http://has.probeerjesite.nl, hier kun je de eerste designs bekijken en de wireframes (opbouw functionaliteiten). Nog vragen? Neem contact op met Lindsay Kemps of Sybren Runhaar van de afdeling Communicatie & Internationalisering.

“Geen poespas maar vooral veel functionaliteit” Een impressie van de homepage van de nieuwe site

25

nieuws K

Tekst en foto: Geert Peeters

laar voor de start, af! De Vestingloop 2011 zit er weer op. 4004 deelnemers deden mee op individuele basis of vanuit een bedrijf. Samen haalden ze maar liefst € 13.400 op voor het Liliane Fonds. Er was enige onduidelijkheid over de winnaar…

Met een fraaie overwinning op de 5 km heeft het team van HAS Den Bosch de titel van vorig jaar geprolongeerd.

Het team, bestaande uit Leo van der Pol, Peter van den Eng, Gerard Gerritse, Jan Buwalda en Geert Peeters, was het snelste team van de in totaal 36 deelnemende bedrijven en instellingen. Het tweede team van HAS Den Bosch met de deelnemers Pauline Rousseau, Noor van Hapert en Anke Muskens scoorde een fraaie 27e plaats.

Stevige wind Het team van HAS Den Bosch, dat na afloop als de nummer 1 gehuldigd werd, staat echter als tweede in de uitslag. Reden is enige onduidelijkheid over de tijdregistratie (op basis van bruto tijd of op basis van

netto tijd met de chip). De deelnemers hadden dit jaar te maken met prima weersomstandigheden, alleen moest in de laatste kilometers een stevige wind in het Bossche

“De deelnemers hadden dit jaar te maken met prima weersomstandigheden” Broek worden overwonnen. Ook volgend jaar staat de Vestingloop weer op de planning en wil HAS Den Bosch weer met twee of drie teams aan de start staan.

HAS Den Bosch wint vestingloop?

Het podium van de Vestingloop 2011 bij de 5 km bedrijvenloop met op de eerste plaats het team van HAS Den Bosch.

26

you’ve got mail >>> Marc Maas 9-6-2011 14:00 >>>

Hoi Perry, Ikea. Een gerespecteerd bedrijf dat doet aan duurzaamheid. Geen kinderarbeid en het bedrijf gebruikt alleen hout van duurzaam geteelde bomen. Een goed doel past natuurlijk ook in dit rijtje. Wat schetst mijn verbazing? Een lamp op zonne-energie. En als je er eentje koopt, krijgt een derdewereldland er ook eentje. Voor het ‘goededoelimago’. Ik hoop wel dat er een accu inzit.

Maar even ter zake. Wat doet de hogeschool HAS Den Bosch aan duurzaamheid? Is er een ranking? Is er een prioriteitenlijstje? Is er een certificaat (waar we ons achter kunnen verschuilen)? Ik behoor tot de HAS, dus mijn gedrag moet duurzamer. Maar wanneer heb ik mijn gedrag veranderd in duurzaam gedrag? Moet ik nog vaker op de fiets komen of heb ik mijn portie al ingevuld? En hoe duurzaam ben ik bezig? Leid ik de student duurzaam op?

Is er een meetlat voor de werknemer wat hij privé moet doen? Mag ik maximaal drie keer vlees per week nuttigen? Moet ik vier vierkante meter zonne-energie op mijn dak plaatsen?

Welke auto moet ik in de toekomst kopen? Of is het alleen maar een kwestie van het ‘bedrijf’ hogeschool HAS Den Bosch en hoef ik me geen zorgen te maken? Want wij zijn toch de HAS. Toch?

Groet, Marc

Perry en Marc over…

Ikea en duurzaamheid >>> Perry van Kerkhoven 9-6-2011 16:41 >>>

Vriend Marc, Mag ik even citeren: “Wees waakzaam, volhard in het geloof, wees moedig en sterk”. Er is geen IKEA-duurzaam en al helemaal geen HAS-duurzaam. Duurzaamheid moet tussen de oren zitten, prioriteit krijgen, gecertificeerd zijn, middel worden. Die schrijvers van de Bijbel hadden dat al goed door. Niet zeuren, maar volhouden. Dus we gaan in het komend collegejaar allemaal fietsen, de kantine wordt vegetarisch met seizoensproducten uit eigen schooltuin, het aantal parkeerplaatsen wordt gehalveerd (waar verbouw ik anders al die groenten?), het regenwater wordt gebruikt, het dak ligt vol met zonnepanelen, we zetten een windmolen in de tuin (op de parkeerplaats), zomerwarmte slaan we op (een heleboel) en pompen we in de winter weer op, we gaan elektrisch leasen, er komt een nieuwe opleiding duurzame veehouderij, tuinbouw, akkerbouw, groenvoorziening, milieuzorg, en voedselproductie (kortweg DVTAGMV), studenten krijgen credit points voor ieder uur dat ze op de hometrainers energie opwekken (naar keuze dames- of herenmodel), we graven een stuwmeer (op de parkeerplaats), de uittocht gaat voortaan per fiets of te voet.

Duurzaamheid is een kwestie die ons allemaal aangaat en niet alleen de ‘kumpeny’. In juni 2012 maken we de balans op. Eens kijken of we écht doen of alsof. Jullie zijn gewaarschuwd.

Toch, Marc?

De mazzel, Perry 27

Tekst en foto: Roos Leufkens en Eva Arts

mmm...

Koken met Roos en Eva Hierbij twee heerlijke cocktails om het schooljaar op zomerse wijze af te sluiten en feestelijk en ontspannen de vakantietijd in te luiden!

Bellini: feestelijke Italiaanse cocktail 3 perziken of nectarines 1 fles ijskoude prosecco Snijd de perziken in blokjes en doe ze in een keukenmachine. Pureer de perziken tot een gladde vruchtenpuree is ontstaan. Vul vier mooie bevroren (champagne)glazen voor 1/3 met de verse vruchtenpuree. Schenk daarbij al roerend de prosecco.

50 gram fijne kristalsuiker 200 gram verse aardbeien Rozenwater(verkrijgbaar bij Marokkaanse/Turkse winkels) 1 fles ijskoude prosecco Doe de suiker in een steelpan en voeg een scheut water toe, net genoeg om de suiker op te laten lossen. Zet de pan op het vuur en breng aan de kook. Voeg de aardbeien toe en neem de pan van het vuur. Leg een deksel op de pan en laat afkoelen. Pureer de inhoud van de pan in een blender. Laat afkoelen tot je klaar bent om de drankjes te serveren.

Schep twee eetlepels aardbeienpuree in elk glas, voeg een drupje rozenwater toe en vul het glas met prosecco.

Tip: varieer met fruitsoorten!

Zomerse aardbeiencocktail 28 28

Tekst en foto: Charles Krijnen

E

nieuws

n eindelijk is het dan zover: de HAS-fietstocht. Al enige tijd gonsde het door de gangen. Hier en daar al het vrolijke geklik van fietsschoentjes. De voorbereidingen zijn in volle gang. Zondag 17 april om 10 uur ’s ochtends klinkt het startschot. Ofschoon het geen wedstrijd is, vertrekken dertien sportievelingen tegelijkertijd voor een tocht van 60 of 100 kilometer. Dit onder toeziend oog van Tonny Nijholt, de ‘materiaalmeester’.

Het weer is prachtig en de moraal goed. Bij de 60 km tocht is Anny van der Wielen de wegkapitein. Zij kwijt zich uitstekend van haar taak. De ‘regie’ van de 100 km is in handen van Peter Jacobs. Geen enkele maal is een afslag gemist. En dat mag worden benadrukt, want zo gemakkelijk is dat niet. Op de helft van beide toertochten wordt er geluncht op de top van de gevreesde Duivelsberg bij Berg en Dal. De ‘goedmoedige’ pannenkoeken die daar worden verorberd, staan in schril contrast met het venijn dat verscholen ligt in de lange klim van te voren.

Maar dan heb je er ook wel trek in.

De naam We zijn niet alleen. Tussen april en oktober is het vergeven van wielrenners en andere zich duurzaam verplaatsende toeristen. Omwonende automobilisten blijken maar nauwelijks op het straatverkeer te letten.

Het is een drukte vanjewelste op deze zonnige 17e april.

Terugblikkend op de eerste HAS-fietstocht kunnen we maar één conclusie trekken: we hebben er een attractie bij. Na de ‘HAS-Wimbledon’, willen we jaarlijks medio april een toertocht gaan fietsen. Over de naam moeten we nog even steggelen. Suggesties zijn welkom.

Afsluitend willen we alle deelnemers bedanken voor hun inzet. En eigenlijk niet alleen voor de dag zelf maar ook voor het enthousiasme dat er vanaf spatte in de tijd vóór

“We hebben er een attractie bij” de tocht. Tonny verdient nog een extra ‘dankjewelletje’ voor zijn inzet bij de voorbereiding van de tocht en als bezemwagenchauffeur tijdens de tocht. Tot volgend jaar!

V.l.n.r. Tjeu Foppele, Carla Schonenberg, Anny van der Wielen, Arnold de Vries, Gérard de Wildt, Chantal Vrijhof, Toine Buijs, Peter Jacobs, Marc Maas, Charles Krijnen, Perry van Kerkhoven, Pieter Vereecken en Geert Peeters.

29

nieuws & agenda Newsbeats Wil je goed op de hoogte blijven van wat er allemaal speelt in en om de HAS? Kijk regelmatig op intranet en de website en lees het nieuws als eerste!

Of hou ons in de gaten op Twitter.

Student Ondernemer 2011 Op 1 september 2011 wordt in Theater Diligentia aan het Lange Voorhout te Den Haag bekend gemaakt, wie zich ‘Student Ondernemer van 2011’ mag noemen. De wedstrijd is bedoeld voor voltijd studenten, die naast het studeren een eigen bedrijf runnen. Voorwaarde is dat deze onderneming ingeschreven staat bij de Kamer van Koophandel en volledig operationeel is. “Wij kijken niet naar het beste plan, maar wij kijken naar getoond ondernemerschap, naar resultaat,” aldus Pia van Boven, van Campus Recruiter ImpressiveGreenApple, initiatiefnemer van de prijs. Naast de titel en de media aandacht ontvangt de winnaar een mediacampagne in Dagblad De Pers, advies uren van advocaten Ruig en Partners en de FMO Development Experience. Hierbij gaat de winnaar met FMO naar een ontwikkelingsland en krijgt zo de bijzondere kans te ervaren wat ondernemerschap inhoudt onder totaal andere omstandigheden. www.studentenondernemersprijs.nl

Product ‘IJskogeltje’ goed voor originaliteitsprijs Bachelors Award 2011 In juni vinden er maar liefst drie inauDrie studenten van hogeschool HAS Den Bosch, twee studenten Voedingsmiddelentechnologie en één studente Food Design & Innovation, hebben de originaliteitsprijs van de Voedingscentrum Bachelors Award 2011 gewonnen met hun product ‘IJskogeltje’. Het product ‘IJskogeltje’ is een viertal innovatieve ijssoorten, gemaakt van groenten en fruit, verpakt in een koker waarin de vier ronde ‘ijskogels’ zijn ingesloten. Op 27 mei 2011 werd een minisymposium gehouden, waar genomineerde groepen studenten een presentatie hielden. Twee studenten Voedingsmiddelentechnologie, Aliese Doves en Rick de Vreede en een studente Food Design & Innovation, Marieke Roodhart, hebben de originaliteitsprijs gewonnen met hun product.

De jury was lovend over het innovatieve idee om op deze manier kinderen meer groente en fruit te laten consumeren.

Vooral de smaak van alle vier de producten was erg verrassend. De hoofd30

robreeuwijkfotografie.nl prijs op het symposium is gewonnen Symposium ‘Beeld op de door drie studenten van de opleiding toekomst 2025’ Voeding en Diëtetiek in Amsterdam met hun product, Botervis. Een innovatief Studenten Tuinbouw en akkerbouw hebbroodbeleg, op basis van meerval. ben op 5 juli het symposium ‘Beeld op de toekomst 2025’ gehouden. De orgaGreenport Venlo i-Day nisatie van het symposium was onderdeel van een onderwijsproject. Tijdens Twee kassen. Vol met komkommers. Op deze dag stond de landbouwsector donderdag 19 mei organiseerde Green- anno 2025 centraal. In de ochtend werd port Venlo de eerste Greenport Venlo de open teelt centraal gesteld en in de i-Day. Het evenement trok zo’n 100 on- middag de gesloten teelt. De studenten dernemers, innovators, onderzoekers hebben tijdens het project verschillenen andere stakeholders uit de wereld degroepen gevormd. Elke projectgroep van food, fresh, flowers, logistiek en heeft voor zijn of haar deelsector een (agro)industrie naar Domani in Venlo. Zij dynamisch bedrijf gekozen dat oog maakten kennis met praktijkcases van heeft voor vernieuwingen en gericht is bedrijven als Ahold, ANWB en Het Vers- op een duurzame voortzetting. De prohuys. Daarnaast was er uiteraard ruimte jectgroepen presenteerden tijdens de om elkaar te ontmoeten en te netwer- bijeenkomst waar hun bedrijf in 2025 ken. De reacties na afloop, van zowel de staat. Uiteenlopende onderwerpen kwaorganisatie als de sprekers en de gas- men deze dag aanbod, bijvoorbeeld bemesting, gewasbescherming, samenten, waren positief.

Greenport Venlo organiseert dit jaar nog werking en techniek. Voorafgaand aan tweemaal een i-Day (te weten op 7 juli deze presentaties werd de visie van de en 13 oktober) en sluit de eventcyclus landbouw in 2025 gepresenteerd door op 8 december af met een jaarcongres. de ogen van inspirerende gastsprekers.

Thema van de bijeenkomst van 19 mei Aansluitend aan ieder dagdeel was er was ‘Begrijp je klanten’, ofwel customer samen met de belanghebbenden, beintimacy, een van de drie waardestra- langstellenden en een prominent uit de tegieën voor ondernemingen volgens sector een diepgaande discussie. de theorie van Treacy en Wiersma. Na Met hen werd aan de hand van stellineen korte opening door directeur Bert gen van de op deze dag besproken onKeulen van Greenport Venlo, gaf Nico- derwerpen discussie gevoerd over de lette Wuring, auteur van het boek ‘Als jij vernieuwingen in onze sector. de klant was’, een herkenbare blik in de ondernemerskeuken met praktijkvoorbeelden en interactie met het publiek.

Ook de andere sprekers verbonden aan de bedrijven Het Vershuys, Ahold en de ANWB wisten de bezoekers te prikkelen met hun ervaringen rond klantrelaties. www.greenportvenloid.nl

Hou ons in de gaten via Twitter: HASDenBosch

nieuwe gezichten

Agenda Fhealincafé

5 juli

Symposium tuin- en akkerbouw: ‘Beeld op de toekomst 2025’

5 juli

HAS Ondernemend Café

6 juli

Diplomeringen

8-14 juli

Zomervakantie

18 juli26 augustus

Opening studiejaar

6 september

Dierday

10 november

De data voor de open dagen, oriëntatiedagen en beurzen voor het studiejaar 2011-2012 zijn bekend. Kijk op intranet onder het kopje Afdelingen/Communicatie & Internationalisering.

Irene Geukers, projectmedewerker onderwijs, Dier, Biologie en Milieu, per 7 februari 2011

Sybren Runhaar, medewerker marketing bij afdeling Communicatie & Internationalisering, 1 maart 2011

Marie-Jeanne Groffen, docent Dier, Biologie en Milieu, per 1 april 2011

HAS in het nieuws

HAS Den Bosch komt regelmatig in het nieuws. Op deze pagina een kort overzicht. Op intranet kun je de volledige artikelen lezen onder HAS in het nieuws.

Aftrap ‘De Smaak van NL’ met regionale voorronde in Den Bosch

Onder de naam ‘De Smaak van NL’ strijden foodondernemers voor het vierde achtereenvolgende jaar om het lekkerste product van Nederland. Wie maakt het meest smaakvolle product van eigen bodem? In de regio Zuid startte de wedstrijd met een regionale voorronde op HAS Den Bosch in Den Bosch op 21 juni. De verkiezing, waarbij dit jaar duurzaamheid centraal staat, kent uiteindelijk twee winnaars: de winnaar van de prijs ‘Smaakvol 2011’, de erkenning van professionals, en de winnaar van de publieksprijs.

De lekkerste producten zullen uiteindelijk op 22 november om deze ultieme smaakerkenning strijden.

Van: smakelijkduurzaam.nl, juni 2011

HBO Intro Battle of the Bands

Dit jaar studeren ze af aan Hogeschool HAS Den Bosch, Op 15 juni was het zover: zes studentenbands traden op tijdens de Punt/HBO Intro Battle of the Bands Den Bosch in café Plein 79. Grunten, stampende beats, een viool, een mondharmonica en jankende gitaren, het kwam allemaal voorbij in de Bossche finale van Battle of the Bands. Er zijn nu nog twee bands over in de strijd om een felbegeerd optreden tijdens het HBO Intro Festival in Den Bosch op 8 september 2011: Indigo Mind en Juicy Flavor. Studenten kunnen de komende tijd stemmen op hun favoriet.

Van: hbointro.nl, juni 2011

Volgende keer in de HAS Beats Hoe-vergaat-het-HAS-Den-Bosch-inde-zomerspecial Opening studiejaar HAS Den Bosch op de Floriade Studium generale over stijgende voedselprijzen Inaugurele rede Paul Overgaauw 31

nummer 8, juli 2011

32