Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam Jaarverslag 2011 De ABC in een veranderende (roerige) omgeving
Jaarverslag 2011 meer door minder
meer door minder
Inhoud Voorwoord Meer door minder
2
Resultaten 2011 Binnengekomen en afgehandeld Wettelijke afhandeltermijnen Dwangsom bij niet tijdig beslissen Trend uitkomst bezwaarprocedures Burgertevredenheid
4 4 4 5 5 5
Interview Arjan van Gils, gemeentesecretaris Rotterdam: “We zijn gas blijven geven met de file in zicht”
6
Bezwaarschriftenbehandeling Kamer I
9
Kamer II
14
Kamer III
19
Interview Peter Hanenberg van het AdvokatenKollektief Oud-Charlois: “Soms zit het gewoon tegen in iemands leven”
20
Kamer IV
23
Kamer V
28
Interview Luc Severijnen, directeur bij Sociale Zaken en Werkgelegenheid: “Ondanks je problemen, ga je aan de slag”
32
Kamer VI
35
Het jaarverslag 2011 van de ABC Rotterdam is een uitgave van Juridische diensten, onderdeel van de Servicedienst van de gemeente Rotterdam. Postadres Postbus 1011, 3000 BA Rotterdam Advies en redactie Communicatiediensten, Claudie Post en Marsha Correljé
De kamers vergeleken 40 Contrairprocedure 42 Interview P&O-adviseur Conny Wismeyer: “Alsof je in een slechte film zit”
44
Ontwikkelingen Aanbevelingen Deelgemeenten
47 50 56
Interview Peter Santema (Rechtbank Rotterdam en Dordrecht) “Onze nieuwe werkwijze past binnen pleidooi van informele overheid”
58
Geschillen bij de rechter
61
Overzicht ABC
64
Eindredactie en coördinatie Theresia Soenveld en Marko Stupar Fotografie © Arnoud Verhey, Rotterdam Ontwerp en productiebegeleiding Identity Design, bv Rotterdam Drukwerk MediaCenter Rotterdam Oplage 400 april 2012
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam Jaarverslag 2011 De ABC in een veranderende (roerige) omgeving
meer door minder
Voorwoord
Jaarverslag 2011 Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
meer door minder Meer bezuinigingen op verschillende terreinen: uitkeringen, subsidies, de eigen organisatie. De tekenen van veranderende omstandigheden hebben zich in 2011 echt aangediend. De Algemene Bezwaarschriftencommissie (ABC) heeft deze ont足wikkelingen het afgelopen jaar goed kunnen merken door een verandering in de aantallen en soorten zaken op de ver足 schillende gebieden. Dit heeft geleid tot een instroom van 20% meer zaken, totaal meer dan 12.000 bezwaarschriften. Voor de commissie betekende dit ook meegaan in deze veranderende beweging. Met daarbij aan de ene kant met enige afstand begrip voor de noodzakelijke maatregelen, en aan de andere kant kritisch op de afwegingen en de scherpe kantjes bij de uitvoering daarvan. In dit jaarverslag vindt u een weerspiegeling van deze verande足 rende tijdgeest met voor de gemeente Rotterdam ongekende de termijnen te blijven halen en de kwaliteit van de beslissingen op peil te houden en zo de burgers van Rotterdam ten dienste te zijn. Reden om creatief na te denken over het organiseren van het werk.
2
Mr. Hugo Pennarts
bezuinigingen. Maar ook de uitdaging voor de organisatie om
Meer dan ooit doet dit een beroep op creativiteit en het vermogen kritisch te kijken naar de positie van de bezwaar procedure. De leereffecten zijn geïntensiveerd. Dat is te her leiden tot meer contact met de diensten om bevindingen van de ABC terug te koppelen. Daarom staan in dit jaarverslag niet alleen de aanbevelingen, maar ook de suggesties die in de De andere beweging is om meer alternatief af te doen. Dus: niet de gehele formele bezwaarprocedure, maar in een vroegtijdig stadium contact met de bezwaarmaker om zo te kijken wat het probleem is en hoe dat kan worden opgelost. Deze manier van werken wordt in 2012 nog verder uitgebouwd. Verschillende partijen krijgen te maken met deze
Mr. Marko Stupar en Mr. Hugo Pennarts
loop van het jaar aan de organisatie zijn gedaan en opgepakt.
inhoudelijke wijzigingen van de organisatie. In de inter invalshoeken belicht. De gemeentesecretaris vanuit de verandering van de organisatie, de P&O-adviseur die
Voorwoord
views in dit jaarverslag worden die verschillende
direct wordt geconfronteerd in haar werk met deze ver anderingen, de directeur uitvoering van Sociale Zaken en Werkgelegenheid die te maken heeft met ingrijpend ver anderend beleid, de advocaat die geconfronteerd wordt met de gevolgen van het gemeentelijke beleid, de rechtbank die besluiten van de gemeenten ziet in beroep. Algemene beweging is dat er meer bezwaren komen, doordat er minder te verdelen is. Daarbij moeten de werkzaamheden door minder mensen worden gedaan. Het is een periode van de ‘spreekwoordelijke’ broekriem aanhalen.
Mr. Marko Stupar Secretaris ABC en Hoofd Juridische diensten Mr. Hugo Pennarts Voorzitter ABC
Mr. Marko Stupar 3
100% 90%
92%
96% 90%
92%
86%
91%
90% 90%
Resultaten 2011 80% 70% 60%
50% 100% 40% 90% 30% 80% 20% 70% 10% 60% 0% 50%
92%
96% 90%
92%
86%
91%
90% 90%
Binnengekomen en afgehandeld
Juridische diensten nog steeds de ‘oude’, minder
Het aantal binnengekomen en afgehandelde
lange termijnen voor ogen: 14 weken voor commissie
bezwaarschriften bij de Algemene Bezwaarschriften
zaken en 10 weken voor ambtelijk horen. Ondanks de
2008 commissie (ABC)
toename van het aantal zaken is het gelukt om bijna
40%
commissie
was2009 het
2010jaar afgelopen
2011 hoger dan
ambtelijk horen
ooit 30%tevoren. In 2011 zijn 12.143 bezwaarschriften
alle zaken (90%) binnen deze termijn af te handelen.
ont vangen en 11.892 zaken afgehandeld. Een stijging 20%
Driekwart van alle zaken is ambtelijk gehoord.
van bijna 20% ten opzichte van vorig jaar. 10%
Jaarverslag 2011
0%
2008
2009
2010
2011
Aantal binnengekomen/afgehandelde bezwaarschriften: commissie ambtelijk horen Kamer I-VI (periode 2008-2011)
100% 12.143 11.892
12.000 10.000
9.570 9.543
9.777 9.780
10.388
92%
96% 90%
92%
86%
91%
90% 90%
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
70%
8.000
60%
6.000
50%
4.000 12.000
12.143 11.892
2.000 10.000
9.570 9.543
9.777 9.780
0 8.000
2008
2009
6.000
90% 80%
9.768
binnengekomen
10.388
9.768
2010
40% 30% 20%
2011
10% 0%
afgehandeld
2008
4.000
commissie
2009
2010
2011
ambtelijk horen
2.000
De toename van het aantal zaken had ook een stijging 0
van de werkvoorraad tot gevolg. Het aantal zaken in 2008 2009 2010 2011 De gemiddelde doorlooptijd lag met 7,1 weken
behandeling steeg metafgehandeld ruim 200 zaken. binnengekomen 3.000
1.800 1.600
2.817
2.500
Ontwikkeling werkvoorraad: Kamer I-VI (periode 2008-2011)
1.500 3.000
1.934
1.400
zaken een stuk sneller zijn afgehandeld. 12.000
1.969
9.570 9.543 9.777 9.780 Gemiddelde netto doorlooptijd in weken
2.817 2.578
1.934
1.969
2008
2009
1.400 400
4.000
1.200 200
5,5 7,1
1.000 0 800
2011 0
werkvoorraad per 31 december
Een goede samenwerking gemeentelijke 2008 2009 met de 2010 2011
600
afgehandeld dienstenbinnengekomen is van groot belang. Niet alleen om de
400
termijnen te kunnen halen, maar ook om zorgvuldig200 2008
2009
42% 42% werkvoorraad per 31 december
2010 43%
47% 2011
0 juridisch advies uit te brengen. Het is de afspraak dat
de diensten binnen drie weken stukken aanleveren. Ze deden er in 2011 gemiddeld 1,5 week over om 3.000
35% 30% 50%
1,5
6.000
2.000
2010
50% 0
40%
1.600 600
8.000 Gemeentelijke dienst (levertijd stukken)
Totale doorlooptijd in weken
500
45%
9.768
1.200 12.143 11.892 1.000 1.800 800
Juridische diensten
500 2.000
1.000
10.388
10.000
1.000 2.500
0 1.500
overigens een stuk lager dan de hiervoor genoemde
termijn van 10/14 weken. Dat betekent dat de meeste
2.578
2.000
stukken aan te leveren voor commissiezaken en 2.817
Wettelijke afhandeltermijnen 25% 28%
2.500
ambtelijk horen. Overigens is de termijn voor het 2.578
27%
25% 45%
47% 43% bezwaar De termijnen voor het 20% afhandelen van 20% 42% 42%
aanleveren van stukken in 2011 teruggebracht tot 2.000
schriften zijn sinds 1 oktober 200914% verruimd. Voor de
twee weken. 1.934
20% 40% 15%
13% 35% bezwaarschriften die de ABC behandelt, geldt12% een 10% 10%
12% 30% termijn van 18 weken. Bij ambtelijk27% horen is dat 28%
4
% Bezwaarschriften binnen de wettelijke termijn (10 - 14 weken): Kamer I-VI (periode 2008-2011)
5% 25%
4%
3% 25%
2008
2009
4%
4%
2010
2011
12 weken. Als het om afhandelen gaat, heeft 0% 0 20% 15% 10%
13%
20%
14% (deels) gegrond tegemoet gekomen na terugkoppeling dienst 10% ingetrokken
20%
1.500
1.969
1.000
500
0 12%
2008
2009
werkvoorraad per 31 december
2010
2011
270 270 38 43
Kamer I
Kamer II
31 december 2010
270 270 38 43
Kamer I
Kamer II
31 december 2010
4.000 2.000 0
2008
2009
binnengekomen
2010
2011
afgehandeld
Dwangsom bij niet tijdig beslissen
bij de bezwaarbehandeling komen hiermee duidelijk
Voor elke dag dat de afhandeltermijn overschreden
naar voren. Samen met de dienst kijkt Juridische
wordt, kan een bezwaarmaker vanaf twee weken na
diensten of het bezwaarschrift aanleiding geeft om
een ingebrekestelling, een dwangsom vorderen tot
een nieuw besluit te nemen. Dat was in een vijfde van
een bedrag van maximaal € 1.260 euro. In 2011
de zaken het geval. In voorgaande jaren werden deze
kwamen er 79 ingebrekestellingen binnen. Het jaar
2.817 zaken meegeteld bij de niet-ontvankelijk verklaarde 2.500
daarvoor waren dat er 46. Dit lijkt een behoorlijke
zaken. Vandaar de forse daling (van 27% naar 12%) in
stijging. Toch gaat het om nog geen 0,7% van alle
deze laatste categorie. Ook de daling van het aantal
afgehandelde bezwaarschriften.
1.500 ingetrokken zaken (van 12% naar 4%) heeft hiermee
3.000
2.578
2.000
1.934
1.969
te1.000 maken. Als de heroverweging door de dienst leidde Bij elf zaken is er ook daadwerkelijk een dwangsom
tot intrekking van het bezwaarschrift, is deze uiteraard
toegekend. Waarvan in drie gevallen het maximum
ook meegerekend in de categorie ‘tegemoetgekomen
bedrag van € 1.260. Totaal is er € 5.760 aan dwang
na terugkoppeling dienst’. 0
500
2008
sommen uitgekeerd (in 2011 lag dat op € 2.690). Toen schrijden van de behandelingstermijn in 2011 heeft
50%
schriften waarbij een dwangsom is uitgekeerd, gold
45%
dat het complexe zaken waren. Er was aanvullend
40%
onderzoek nodig en/of het college van B&W moest
35%
zich erover buigen.
30%
42%
Verder behandelde de ABC 32 bezwaarschriften tegen
15%
diensten. In vijf gevallen werden de bezwaren gegrond
10%
verklaard. De betreffende diensten moesten alsnog
5%
een dwangsom verstrekken.
47%
27%
20%
20% 14% 13%
12% 10% 12%
4%
3%
4%
4%
0%
0
2008
2009
2010
2011
(deels) gegrond tegemoet gekomen na terugkoppeling dienst ingetrokken niet-ontvankelijk ongegrond overige
Dwangsommen
40 € 5.700 39
bijstand: € toegekend
€ 60
Totaal dwangsommen: aantal binnen Totaal dwangsommen: € toegekend
43%
25%
20%
afwijzingen van een dwangsom door de verschillende
42%
28%
25%
bijstand: input ingebrekestelling
2011
Resultaten 2011
verschillende oorzaken. Voor de meeste bezwaar
bezwaar: input ingebrekestelling
2010
Uitslag bezwaarbehandeling: Kamer I-VI (periode 2008-2011)
waren er ook minder ingebrekestellingen. Het over
bezwaar: € toegekend
2009
werkvoorraad per 31 december
79 € 5.760
Burgertevredenheid De tevredenheid van bezwaarmakers over de afhandeling van hun zaak is in 2011 gedaald naar een
Trend uitkomst bezwaarprocedures
5,9 (was in 2010 nog een 6,4). Die tevredenheid hangt
Het aantal ongegronde zaken is toegenomen.
vooral samen met de vraag of de burgers gelijk
De afgelopen jaren lag dat rond de 40%, maar in
kregen in bezwaar. En dat is door gemeentelijke
2011 is dat gestegen naar 47%. Hier zijn meerdere
bezuinigingen en een verscherpt handhavingsbeleid
verklaringen voor. De besluitvorming van primaire
minder het geval dan in voorgaande jaren. Burgers die
besluiten is verbeterd, er worden meer gebreken in
gelijk kregen in bezwaar, gaven een waardering van
de bezwaarfase hersteld en in sommige regelgeving
een 7,2 (was in 2010 een 7,5). Burgers van wie de
is weinig ruimte om te individualiseren. Zoals bijvoor
zaak ongegrond of niet-ontvankelijk werd verklaard,
beeld bij de arbeidsvoorwaardelijke maatregelen.
gaven een waardering van een 5,0 (vorig jaar nog een 5,7).
Nieuw is de categorie ‘tegemoetgekomen na terug koppeling dienst’. De voordelen van een goede samenwerking tussen diensten en Juridische diensten
5
Arjan van Gils
Jaarverslag 2011
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
6
gas blijven geven met de file in zicht’
‘We zijn
Het aantal ambtenaren dat een
Managers binnen de organisatie
bezwaarschrift indiende bij de
die dachten: deze crisis is tijdelijk,
Algemene Bezwaarschriften
het trekt wel weer aan. Of: we
commissie is in 2011 bijna ver
gaan pas bezuinigen als we een
dubbeld. Kamer V – specifiek
taakstelling krijgen. Dat is tamelijk
voor ambtenaren – had het vooral
naïef.”
druk met bezwaren tegen het beëindigen van tijdelijke aanstel lingen en bezoldiging. Gemeente
Handrem De gemeentelijke organisatie is
niet van op. “De concerndirectie
op onderdelen gas blijven geven,
moet beslissingen nemen die voor
terwijl de file al in zicht was, meent Arjan. “Op een gegeven moment moet je dan keihard aan de hand
Rotterdam staat in 2011 en de jaren daarna voor een
rem trekken. We hadden ook met
Arjan van Gils
secretaris Arjan van Gils kijkt daar
z’n allen kunnen denken: ik weet dat ik in een file terechtkom, dus ik neem nu vast wat gas terug.
van Gils ziet daar niet tegenop. Integendeel. “Het is goed
Dan was de klap veel minder hard geweest.”
voor de vitaliteit van een organisatie om eens kritisch te Het is de bedoeling dat Rotterdam
kijken naar wat we doen en of we dat goed doen.
na alle ingrepen een flexibele organisatie wordt die passend is
Natuurlijk moeten we daarbij moeilijke keuzes maken en
bij de opgaven van de stad. Dat betekent: centralisatie, versimpe
dat is niet altijd even leuk.”
We zijn gas blijven geven met de file in zicht
enorme bezuinigingsopgave. Gemeentesecretaris Arjan
len van de dienstverlening en meer overlaten aan de markt. Tijdens dit proces loopt de concerndirectie geregeld tegen bepaalde spel veel mensen vervelend uitpakken.
regels aan, die vertragend of zelfs
Dus nee, die toename verbaast me
verlammend kunnen werken.
niet. Maar als je iedereen tevreden
“Een aantal van die regels is
wilt houden, dan red je het niet.
echt onwerkbaar. Wat je allemaal
Zo simpel is het.”
niet moet doen om te kunnen reorganiseren. Echt te gek voor
Naïef
woorden. Zo enorm bureaucratisch
Arjan noemt het wel een noodstop.
En die hebben we niet. Als je om
Eentje die iedereen heeft gevoeld.
je heen kijkt en ziet hoe snel alles
Want hoewel de harde organisa
verandert, dan werken wij toch in
torische ingrepen van het afgelo
een postkoetsorganisatie?”
en het kost allemaal zoveel tijd.
pen jaar echt nodig waren, had het volgens hem ook anders gekund.
Op zoek naar nieuwe, snellere
“Er is te vaak en te lang gewacht
manieren om te ‘reorganiseren’
met het doorvoeren van verande
heeft de concerndirectie besloten
ringen. Deels door de politiek,
eerst te sturen op geld en bezet
maar ook vanwege management.
ting. “Met de beste bedoelingen 7
om de belangen van medewerkers
maar het is te overzien. En ambte
In het verleden heeft de gemeente
en de organisatie goed te ver
naren die zeggen: ‘Er is zoveel
secretaris weleens kritiek geuit op
enigen, hebben we heel ingewik
gebeurd en wat hebben we er last
de ABC. De commissie had in een
kelde en vooral tijdrovende spel
van’, wil ik het advies geven: durf
aantal gevallen een verkeerde
regels gemaakt. Die tijd is er veelal
te relativeren. Het is behapbaar.
rolopvatting, vond Arjan. “Het is
niet. Dus sturen we primair op
Zeker als je het vergelijkt met de
voorgekomen dat bij integriteits
geld, daarna op bezetting en dan
klappen die elders zijn gevallen.”
kwesties de kant van het ‘slacht
op formatie. De organisatie kan
Integriteit
juridische onderbouwing. Dat vond
Dat moet sneller en anders in de
Of er het afgelopen jaar een zaak
willens en wetens over de schreef
toekomst. Juist ook om sneller
bij de ABC is geweest van een
zijn gegaan, dan zijn ze dader.
duidelijkheid te bieden aan mede
ambtenaar die Arjan is bijge
Natuurlijk zit daar een slachtoffer
werkers en de organisatie bij de
bleven? Het blijft even stil, de
kant aan die ik zeker niet wil ver
tijd te houden.”
wenkbrauwen gaan vragend
ontachtzamen, maar laten we niet
omhoog. Dan: “Nee. Er is wat dat
vergeten dat ze iets gedaan heb
Relativeren
betreft weinig spannends gebeurd.
ben wat niet mocht. Gelukkig komt
Ik kan me geen opmerkelijke of
dat nu niet meer voor.”
Terugkijkend heeft Arjan de
noemenswaardige zaak herinne
grootste moeite gehad met het
ren. Er wordt wel scherper op
Het is goed dat de ABC er is, zegt
gedwongen vertrek van veel jonge
integriteit gestuurd. De afgelopen
Arjan tot slot. “Ik zou het veront
medewerkers. “Ze kwamen hier
tijd is er veel geïnvesteerd in onze
rustend vinden als de ABC de
werken met het idee te kunnen
leidinggevenden. Mensen worden
gemeente altijd gelijk gaf. Maar
blijven als ze hard werkten en hun
eerder aangesproken op hun
ook als we altijd ongelijk kregen.
best deden. Het is heel pijnlijk dat
gedrag en de regels zijn aan
Beide zijn niet het geval, een teken
we van die collega’s afscheid
gescherpt. Dat zie je terug in de
dat het werkt.”
moesten nemen. Het doet pijn,
aard van de bezwaarschriften.”
niet meebewegen met meer werk van opdrachtgevers of juist minder. Jaarverslag 2011 Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
8
offer’ gekozen werd. Zonder ik echt kwalijk. Als ambtenaren
‘Als ambtenaren willens en wetens over de schreef zijn gegaan, zijn ze dader’
Kamer I adviseert over bezwaarschriften tegen
besluiten van de burgemeester. Het werkterrein beslaat voornamelijk openbare orde en veiligheid.
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Bezwaarschriftenbehandeling
Jaarverslag 2011
1
Kamer
9
Toelichting op de cijfers
Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften: Kamer I
Er zijn in 2011 niet alleen meer bezwaarschriften ontvangen ten opzichte van 2010, maar ook meer bezwaarschriften afgehandeld. Ook is het percentage tijdig afgehandelde zaken flink omhoog gegaan. Vergeleken met vorig jaar is het aantal gegronde bezwaarschriften gedaald van 17 naar 10.
Jaarverslag 2011
(deels)
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 4%
tegemo
ingetrokken: 2%
ingetro
niet-ontvankelijk: 12%
niet-on
ongegrond: 40%
ongegr
overige: 35%
overige
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Kamer I
2010
2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie)
65%
95%
Binnengekomen bezwaarschriften
149
167
Afgehandelde bezwaarschriften
146
162
38
43
Werkvoorraad (per 31/12)
(deels) gegrond Kamer I
tegemoet ingetrokken gekomen na terugkoppeling dienst
niet-ontvankelijk
ongegrond
overige
eindtotaal
% gegrond per onderwerp
42
48
0%
(deels)
7%
tegemo
Paspoort en rijbewijs
4 (deels) gegrond: 214%
Exploitatievergunning
tegemoetgekomen dienst: 14% 7 27 na terugkoppeling 5 46
Sluiting
3
3
1
ingetrokken: 15%
5
2
Drank- en horecawet
1
evenementenvergunning
1
24
21%
ongegrond: 40%7
1
8
0%
ongegr
overige: 8%
1
3
0%
overige
3
0%
2
0%
1
Voetbalwet
1
1 2
1
Wet openbaarheid bestuur
1
Gebiedsontzegging
1
Wet openbare manifestatie Diversen Totaal Kamer I Percentages 2011 (2010)
ingetro
16
niet-ontvankelijk: 10%
bestuursdwang en dwangsom
10
(deels) gegrond: 6%
1
1
2
0%
1
0%
1
100% 4%
1
3
1
6
8
5
24
10
7
4
20
65
56
162
6% (12%)
4% (nb)
2% (10%)
12% (14%)
40% (50%)
35% (14%)
100%
niet-on
In het oog springende ontwikkelingen
kritisch op bij een confrontatie met de sluiting van een woning. De ABC verzoekt de burgemeester om juist in de gevallen waarin na een eerste constatering de woning wordt gesloten, nadrukkelijk te motiveren
Eerste sluiting woning op grond van artikel 13b Opiumwet
waarom dat gebeurt en waarom een waarschuwing niet volstaat.
Een aantal bezwaren tegen woningsluitingen op
gewijzigde beleid nog niet was vastgesteld. Dat
De commissie heeft vorig jaar voor de eerste keer
laatste gebeurde op 20 april 2011. Vóór de inwerking
een bezwaarschrift behandeld over een aangetroffen
treding van deze beleidswijziging werd bij de eerste
illegale seksinrichting. Op grond van de Algemene
constatering volstaan met een waarschuwing. In het
Plaatselijke Verordening Rotterdam 2008 (APV) is het
gewijzigde beleid is opgenomen dat in beginsel wordt
– kort gezegd – verboden om een seksinrichting te
besloten tot een sluiting, nadat voor de eerste maal
exploiteren zonder vergunning. Deze bepaling is in de
een handelshoeveelheid verdovende middelen wordt
APV opgenomen na opheffing van het wettelijk
aangetroffen in een woning. Er wordt nadrukkelijk
bordeelverbod per 1 oktober 2000. Met dit verbod
bekeken of een waarschuwing voldoende is vanwege
heeft de wetgever voor ogen om aansluiting te zoeken
bepaalde feiten en omstandigheden van het speci
bij de maatschappelijke realiteit. Dat prostitutie een
fieke geval. In één bezwaar heeft de ABC gegrond
maatschappelijk verschijnsel is, valt nu eenmaal niet
geadviseerd. Ook door de afwijking van het beleid dat
te ontkennen. Door dit verbod kunnen gemeenten een
toen gold om de eerste maal niet direct tot woning
vergunningstelsel voor prostitutie introduceren en een
sluiting over te gaan, maar te volstaan met een waar
adequaat, zorgvuldig en effectief prostitutiebeleid
schuwing. In andere soortgelijke bezwaren gaf de
voeren. Het gemeentelijk beleid ziet onder andere toe
ABC het advies tot ongegrondverklaring van de
op bescherming van prostituees, bescherming van
bezwaren. De ABC gaf hierbij expliciet aan waarom
de openbare orde en in ruime zin het woon- en leef
de burgemeester volgens de commissie kon afwijken
klimaat. De gemeente stelt strenge eisen aan seks
van zijn beleidslijn om bij de eerste constatering te
inrichtingen om criminele activiteiten te voorkomen.
volstaan met een waarschuwing.
Denk aan mensenhandel of het inschakelen van
Kamer I
Kamer I behandeld. Dat was op het moment dat het
Last onder dwangsom illegale seksinrichting in woning
grond van artikel 13b Opiumwet is vorig jaar in
prostituees zonder geldige verblijfstitel voor het Gemengde gevoelens
verrichten van werk. Bij exploitatie zonder vergunning
De ABC concludeerde in eerdere gevallen dat de
onttrekt de inrichting zich aan het toezicht wat
burgemeester op goede gronden van zijn beleid is
bijvoorbeeld criminele activiteiten, overlast voor
afgeweken om bij een eerste overtreding te volstaan
omwonenden en een slechte positie van de prostitutie
met een waarschuwing. Toch heeft de ABC gemengde
in de hand kan werken.
gevoelens over het gewijzigde beleid. Het beleid om bij een eerste constatering in beginsel te volstaan met
Bij het runnen van een seksinrichting zonder
een waarschuwing, is namelijk omgedraaid. Omdat
vergunning – dus een overtreding van het voorschrift
er nu in beginsel wordt gesloten, tenzij er indicatoren
uit de APV – wordt een last onder dwangsom
zijn die erop wijzen dat in een specifieke geval een
opgelegd aan de overtreder. Doel van de last is een
waarschuwing voldoende is. In het beleid erkent de
einde te maken aan de overtreding en te voorkomen
burgemeester dat bij woningen een sluiting zwaarder
dat deze opnieuw wordt begaan. De exploitatie van
ingrijpt in de persoonlijke levenssfeer van de betrok
de illegale seksinrichting moet direct beëindigd
kene(n). De beginselen als ‘recht op ongestoord
worden en er mag niet opnieuw een seksinrichting
woongenot’ (artikel 8 van het Europees Verdrag voor
worden geëxploiteerd zonder vergunning. Gebeurt
de Rechten van de Mens) en ‘huisvredebreuk’ ver
dat toch, dan moet bij elke constatering dat men nog
eisen een zorgvuldige afweging als het gaat om
steeds of opnieuw in overtreding is, een dwangsom
woningen. Juist vanwege de inbreuk op de persoon
worden betaald van € 5.000.
lijke levenssfeer en beginselen stelt de ABC zich
11
Politieonderzoek
Het komt erop neer dat bezwaarmaker verantwoorde
In de zaak die in bezwaar aan de orde was, zijn
lijk is voor dat wat is voorgevallen. Daarnaast had hij
seksuele activiteiten tegen betaling aangeboden
als hoofdhuurder de mogelijkheid om de illegale
vanuit een woning. Dit is aan het licht gekomen bij
situatie te beëindigen.
politieonderzoek naar internetsites en nader onder
Jaarverslag 2011
zoek dat daarop volgde. Het was duidelijk dat er geen
Wet openbare manifestaties (Wom)
vergunning was verleend om een seksinrichting te
De ABC heeft vorig jaar weer eens een bezwaar
drijven vanuit de woning. Ook was er geen discussie
behandeld dat was gericht tegen een kennisgeving als
over dat er sprake was van overtreding van het voor
bedoeld in de Wet openbare manifestaties. ‘Gewoon
schrift uit de APV. De huurder van de woning is aan
homo zijn’. Onder die naam had een particulier per
gemerkt als overtreder en kreeg de last onder dwang
soon een kennisgeving van een betoging ingediend
som opgelegd.
bij de burgemeester. Twee dagen later gaf de burge meester een bewijs van kennisgeving af. Zowel in het
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Het bezwaar handelde met name over de vraag of
bewijs van kennisgeving zelf als in de bijlage van dit
de huurder terecht als overtreder is aangemerkt.
bewijs, had de burgemeester allerlei bepalingen en
Bezwaarmaker (de huurder) was van mening dat hij
voorschriften opgenomen. Daarmee was de bezwaar
niet de overtreder was, omdat hij niet in Nederland
maker het niet eens. Hij voelde zich door deze voor
verbleef in de periode dat prostituees actief waren in
schriften onder meer aangetast in zijn grondrechten
zijn woning. Hij was voor lange tijd in het buitenland
en zag geen mogelijkheid de samenkomst voort te
en zijn kinderen bleven achter in de woning. Een van
zetten door de striktheid van de voorschriften.
hen stelde de woning beschikbaar aan een vriend, die de woning vervolgens ter beschikking heeft gesteld
Artikel 5 van de Wet openbare manifestaties maakt
aan de prostituees. Het standpunt van de bezwaar
de burgemeester bevoegd om naar aanleiding van
maker: hij kon niet verantwoordelijk worden gehouden
een kennisgeving van een betoging voorschriften of
voor het handelen van zijn volwassen kinderen. Het
beperkingen te stellen of om een verbod te geven.
lag niet in zijn macht om de illegale situatie te
Dat mag alleen om de gezondheid te beschermen,
beëindigen gedurende zijn afwezigheid. Ook stelde
als het in het belang van het verkeer is en om
hij dat hij niet op de hoogte was het feit dat vanuit zijn
wanordelijkheden te bestrijden of te voorkomen. Met
woning een illegale seksinrichting werd gedreven.
name de voorschriften over de aansprakelijkheid en het vrijwaren van de gemeente en politie voor schade,
Hoofdhuurder
waren bezwaarde een doorn in het oog. Bij de hoor
De commissie heeft de bezwaren ongegrond ver
zitting gaf de ambtelijk vertegenwoordiger van de
klaard. Duidelijk was dat bezwaarmaker zelf niet in
burgemeester aan dat deze voorschriften ervoor zijn
Nederland verbleef toen de illegale activiteiten werden
om voorschriften of beperkingen op te leggen als
gepleegd vanuit zijn huurwoning. Toch blijft hij als
bedoeld in artikel 5 van de Wet openbare manifesta
hoofdhuurder wel verantwoordelijk voor de woning.
ties. Bezwaarmaker werd zo geïnformeerd over zaken
Als huurder van de woning heeft hij een zorgplicht ten
die civielrechtelijk al opgaan.
aanzien van de woning. De commissie heeft zich aangesloten bij het oordeel van de burgemeester dat
In het nauw
bezwaarmaker tekort is geschoten in deze verant
De ABC was echter van mening dat bezwaarde de
woordelijkheid. Hij had moeten zorgen voor goed en
betreffende bepalingen wel als beperkingen in de zin
betrouwbaar toezicht op de woning. Dat bezwaar
van artikel 5 van de wet had mogen duiden, omdat
maker misschien niet op de hoogte was van wat zich
deze onderdeel waren van het besluit. De ABC heeft
voordeed in de woning tijdens zijn afwezigheid, brengt
geadviseerd het bezwaar gegrond te verklaren, aan
hier geen verandering in.
gezien de bepalingen niet onder de reikwijdte konden worden gebracht van de belangen zoals neergelegd
12
Bezwaarmaker is volgens de commissie dan ook
in de Wom.
terecht als overtreder aangemerkt en de last onder
De ABC kon zich ook voorstellen dat de bezwaar
dwangsom is terecht aan bezwaarmaker opgelegd.
maker zich in het nauw gedreven voelde en geen
andere uitweg zag dan de manifestatie af te blazen. Dit door de gebruikte bewoordingen en de formulering van de bepalingen in samenhang met de overige bepalingen. Helaas was er over het besluit niet tijdig gecommuniceerd en was de communicatie niet toegespitst op de inhoud. Wellicht had dat de kou uit de lucht kunnen nemen. Het voorschrift dat het terrein schoon moest worden achtergelaten, vormde een andere onduidelijkheid. De burgemeester bracht naar voren dat het hier zou gaan om een voorschrift zoals neergelegd in de Afvalstoffenverordening 2009 en dat het eigenlijk bedoeld was om betrokkene hierover te informeren. De ABC zag dat anders en vond het logisch dat bij bezwaarmaker de indruk was gewekt dat het hier ging Wom. De ABC is daar dan ook van uitgegaan. Het
Kamer I
om een voorschrift als bedoeld in artikel 5 van de verband tussen het voorschrift en de belangen in de Wom, was ver te zoeken. Daarom achtte de ABC ook deze bezwaargrond van bezwaarmaker gegrond. Communicatie De ABC vond het wel een goede zaak dat de betrokkene informatie kreeg over de geldende regel geving. Wat dit betreft werd de ABC op haar wenken bediend. De vertegenwoordiger van de burgemeester lichtte de ABC op de hoorzitting in over het nieuwe model ‘bewijs van kennisgeving’. Dat is inmiddels ontworpen. Bezwaarmaker heeft hierbij veel inbreng gehad. Aandachtspunten daarbij waren onder andere de toonzetting van de brief, formulering en uitleg van de voorschriften en verdeling van verantwoordelijk heden tussen politie en organisatie. Het mag duidelijk zijn dat de ABC dit een goede zaak vond. Het stemde de commissie tevreden dat op communicatiegebied met bezwaarde stappen zijn gezet. Ook werd gecon stateerd dat bezwaarmakers recht op demonstratie niet teruggedraaid kon worden.
13
Jaarverslag 2011 Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
2
Kamer
Bezwaarschriftenbehandeling
In Kamer II komen bezwaarschriften aan
de orde tegen collegebesluiten op tal van gemeentelijke terreinen. De kamer behandelt onderwerpen als bouwvergunningen, bestuursdwang, woningonttrekkingen, monumenten en illegale hennepkwekerijen.
14
Toelichting op de cijfers
Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften: Kamer II
In Kamer II zijn vorig jaar ongeveer net zoveel zaken afgehandeld als ontvangen. Het percentage afgehan足 delde zaken binnen de termijn steeg naar 91%, dat is een mooi resultaat. Het aantal gegronde zaken zakte naar 4%. In de twee (samenhangende) contrairproce足 dures die in 2011 gevoerd zijn, sloot het college zich aan bij het advies van de ABC. Opvallend is het hoge percentage bezwaarschriften waarin tegemoetgeko足 (deels) gegrond: 6%
(deels) gegrond: 4%
men is aan de bezwaren: meer dan een kwart van het tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 4%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 26%
aantal zaken. Ditingetrokken: hoge aantal komt vooral door de 2%
ingetrokken: 7%
niet-ontvankelijk: 12%
heroverweging van de afdeling Huisvestings足
niet-ontvankelijk: 23%
ongegrond: 40%
vergunningen van de dienst Publiekszaken. De dienst overige: 35%
ongegrond: 28% overige: 12%
doet dat na ontvangst van een bezwaarschrift tegen een geweigerde huisvestingsvergunning. 2010
2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie)
79%
91%
Binnengekomen bezwaarschriften
346
339
Afgehandelde bezwaarschriften
297
332
Werkvoorraad (per 31/12)
270
270
(deels) gegrond
Kamer II
tegemoet ingetrokken gekomen na terugkoppeling (deels) gegrond: 14% dienst tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 14%
Bestuursdwang en ingetrokken: dwangsom15% niet-ontvankelijk: 10%
Huisvestingsvergunning
ongegrond: 40%
overige: Omgevingsvergunning en 8%
bouwvergunning
niet-ontvankelijk
ongegrond
6
ingetrokken: 4% 24 32
1
37
5
15
1
6
1
10
11
2
1
Monument
1
2 1
Aanwijzingsbesluit
1
Subsidies
1
3
% gegrond per onderwerp
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 24%
14
Woningsamenvoeging
eindtotaal
(deels) gegrond: 10%
6
Woningonttrekking
overige
9
91
7%
14
1
73
1%
8
10
36
3%
niet-ontvankelijk: 11% ongegrond: 48% overige: 3%
2
2
17
0%
4
3
10
10%
2
2
8
13%
6
0%
5
0%
2
2 1
2
1
Verkeersbesluit
3
3
0%
Wet openbaarheid bestuur
1
1
0% 4%
Diversen Totaal Kamer II Percentages 2011 (2010)
Kamer II
Kamer II
3
13
5
17
26
18
82
13
86
22
77
93
41
332
4% (10%)
26% (nb)
7% (23%)
23% (28%)
28% (28%)
12% (4%)
100%
15
In het oog springende ontwikkelingen
bezwaar/beroep. In de Monumentenverordening Rotterdam 2003 was de mogelijkheid tot zienswijze niet opgenomen. De ABC weet dat uit behandelde bezwaren voor inwerkingtreding van de Awb. Destijds
Monumenten
werd in de praktijk in de primaire besluitvormings
Volgens de primaire besluitvormingsprocedure, zoals
procedure ook al gewerkt met de mogelijkheid tot
neergelegd in de Monumentenverordening Rotterdam
zienswijze tegen de voorlopige aanwijzing.
2010, neemt het college van B&W eerst een voorlopig aanwijzingsbesluit. Betrokkenen kunnen daar een
De ABC juicht het toe dat er een herbezinning komt
zienswijze tegen indienen waarop een definitief aan
op de besluitvormingsprocedure (zoals opgenomen in
wijzingsbesluit volgt. Hierin zijn de zienswijzen
de Monumentenverordening).
Jaarverslag 2011
meegenomen. Afdeling 3.4 Awb-procedure
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Bij de behandeling van een bezwaar tegen een
De invoering van een afdeling 3.4 Awb-procedure
definitieve aanwijzing, is bij de ABC een bezwaar
zou de oplossing kunnen zijn voor het gesignaleerde
naar boven gekomen waarvan het bezwaar tegen de
knelpunt. Overigens moet er wel rekening mee
daaraan voorafgegane voorlopige aanwijzing nog niet
worden gehouden dat daardoor tegen het besluit tot
behandeld was. Dit (pro forma) bezwaar is destijds
definitieve aanwijzing alleen rechtstreeks beroep
binnengekomen bij de dienst, maar nooit naar de ABC
openstaat (zonder voorafgaand bezwaar). Dat de
doorgezonden. Er werd aangenomen dat het om een
invoering van zo’n procedure onwenselijk is door
zienswijze zou gaan. Betrokkene gaf in zijn bezwaar
kosten of om andere goed verdedigbare redenen,
schrift aan dat er nog niet is beslist op het bezwaar
staat los van het gesignaleerde knelpunt en de
tegen de voorlopige aanwijzing. En dat dit dus nog
problematiek die daar mogelijk mee samenhangt.
open staat. De ABC kan niet anders dan de juistheid
Overigens vraagt de ABC zich af hoeveel meerkosten
van het standpunt van betrokkene erkennen.
met een afdeling 3.4 Awb-procedure gemoeid zijn en of deze procedure zwaarder is. De procedure die
Vreemde situatie
momenteel in de Monumentenverordening 2010 is
In de verordening is sprake van een zienswijze zonder
neergelegd, komt qua gewicht al in die richting.
dat daarbij verwezen wordt naar afdeling 3.4 Awb. Naast de inspraak die de zienswijze biedt over de
Het wezenlijke verschil tussen de twee bedoelde
voorlopige aanwijzing (zoals bedoeld in de gemeente
procedures lijkt de openbare kennisgeving in de
lijke verordening), is er ook een bezwaarmogelijkheid
afdeling 3.4 Awb-procedure. Juist deze kennisgeving
(als bedoeld in de Algemene wet bestuursrecht).
moet niet al te zwaar worden beoordeeld bij een
Er bestaat dan een dubbele rechtsbescherming. Een
aanwijzing van een complex tot gemeentelijk
merkwaardig gevolg van het openstaan van het
monument dat bijna een gehele straat beslaat. Zoals
bezwaar tegen de voorlopige aanwijzing is dat er
ook het geval was in de zaak waaruit deze aan
sprake kan zijn van een nog niet onherroepelijke
beveling voortvloeit. Problemen kunnen dan voor
voorlopige aanwijzing op het moment dat de defini
komen worden. Het is merkwaardig dat in de reactie
tieve aanwijzing plaatsvindt. Zoals in de Wet voor
op de mogelijke aanbeveling wordt ingespeeld op het
keursrecht gemeenten wel het geval is, is op dit punt
belang van de burger. Maar dat een procedure waar
geen regeling te vinden in de gemeentelijke monu
mee het belang meer wordt gediend, als (altijd) te
mentenverordening. Kortom, een vreemde situatie in
zwaar wordt beoordeeld.
Awb-perspectief bezien. Kern discussie
16
Een voorlopig aanwijzingsbesluit is door de rechts
Vervolgens komen we aan bij de kern van de discus
gevolgen die daaraan verbonden zijn, niet alleen aan
sie. Het oordeel in de jurisprudentie dat het cluster
te merken als een voornemen tot een appellabel
Stadsontwikkeling in deze kwestie aanhaalt – waaruit
besluit. Het is een appellabel besluit. Overigens niet in
naar voren komt dat tegen een voorlopige aanwijzing
de Awb of andere formele wetgeving uitgesloten van
geen bezwaar openstaat – is niet (analoog) toe te
passen. Dat heeft alles te maken met tussentijdse
het de verzending van het besluit niet aantonen?
wijziging in regelgeving, de systematiek in die regel
Dan is het niet uitgesloten dat de burger het voordeel
geving en de redactie daarvan. Op het moment van
van de twijfel krijgt. Dan moet worden uitgegaan van
de genoemde uitspraak in de voorlopige voorziening
een vergunning van rechtswege, eventueel met
gold de Monumentenverordening Rotterdam 1991. Na
nadelige gevolgen die ermee gepaard gaan.
de Monumentenverordening Rotterdam 2003, geldt nu de Monumentenverordening Rotterdam 2010. Om
Ari
die reden blijft de ABC van mening dat een besluit tot
De ABC kreeg het afgelopen jaar op dit gebied een
voorlopige aanwijzing tot gemeentelijk monument als
interessante zaak onder ogen. Deze zaak zegt tevens
bedoeld in deze laatste verordeningen niet (meer) op
iets over het systeem Ari en de kinderziektes die het
gelijke voet staat met een mededeling als bedoeld in
nog heeft. Ari is het interne systeem van de gemeente
artikel 3/5 van de Monumentenwet 1988. Een dergelijk
Rotterdam, waarin het Bureau Omgevingsvergunning
besluit lijkt de ABC – nu dit is gericht op rechtsgevolg
het proces van besluitvorming dat gaat over Wabo-
– wél een besluit in de zin van artikel 1:3, lid 1, Awb.
vergunningen bijhoudt en documenteert. Bezwaarde voegde bij haar bezwaarschrift een kopie van een besluit van 27 april 2011 als bestreden besluit. De
Zaken waarin burgers de ontvangst van een besluit of
gevraagde omgevingsvergunning was in dat besluit
een stuk ontkennen, kwam de ABC in 2011 geregeld
geweigerd. In Ari was alleen een besluit dat vrijwel
tegen. Is een besluit werkelijk niet ontvangen, dan kan
identiek was opgenomen met de datum 20 april 2011.
dat soms leiden tot verschoonbaarheid in de over
Het systeem liet zien dat er op 27 april 2011 ook een
schrijding van de bezwaartermijn. Of tot allerlei andere
stuk was aangemaakt, maar zonder relevante inhoud.
juridische consequenties voor de inwerkingtreding en
De bezwaarde gaf op de hoorzitting van de ABC aan
onherroepelijkheid van besluiten, die een beslissende
dat de gemeente niet bekend was met een besluit van
rol kunnen spelen in de oordeelsvorming van de ABC.
20 april 2011. De positie van bezwaarde stond of viel
Er bestaat uitgebreide jurisprudentie over hoe je
met het kunnen aantonen dat het bestuursorgaan het
omgaat met situaties waarin te twijfelen valt aan de
besluit van 20 april 2011 had verzonden. Indien deze
ontvangst of de verzending van het bestreden besluit.
verzending niet voldoende aannemelijk was, miste het
Onder meer van de afdeling Bestuursrechtspraak van
besluit van 27 april 2011 een rechtsgrondslag. De
de Raad van State. Als de burger ontkent een besluit
vergunning was dan inmiddels van rechtswege ont
te hebben ontvangen, moet het bestuursorgaan onder
staan; 26 april 2011 was namelijk de uiterste beslis
bepaalde omstandigheden de verzending aantonen.
datum. Kon de verzending wel voldoende aannemelijk
Kan het bestuursorgaan dat niet, dan kan dat voor de
worden gemaakt, dan moest ervan worden uitgegaan
houdbaarheid van het besluit fataal zijn.
dat het bezwaar was ingediend buiten de wettelijke
Kamer II
Bewijs van verzending en Wabo
bezwaartermijn. Dan was het bezwaar in principe Een en ander is met name van belang in situaties
niet-ontvankelijk. Bij het Bureau Omgevingsvergun
waarin een vergunning van rechtswege ontstaat. In
ning was het besluit van 20 april 2011 niet aangete
sommige wettelijke regelingen wordt een vergunning
kend verzonden. Het post-verzendregistratiesysteem
automatisch verleend als het bestuursorgaan niet
ontbrak en in dit geval kon de verzending ook niet op
tijdig beslist. Dit principe van lex silencio positivo is
een andere wijze worden aangetoond. Bezwaarde
ook van toepassing bij de reguliere procedure uit de
kreeg het voordeel van de twijfel.
Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) tot verkrijgen van een omgevingsvergunning. Een
Aantoonbaarheid
vergunning van rechtswege kan problemen geven.
Het belang van aantoonbaarheid van verzending geldt
Bijvoorbeeld als de vergunningverlening maatschap
ook voor stukken die eerder in het primaire besluit
pelijk gezien onwenselijk is en schadelijk voor het
vormingstraject de deur uitgaan. Bijvoorbeeld als een
algemeen belang. En het bestuursorgaan de ver
verzoek tot indiening van nadere gegevens bij de
gunning dus tijdig had moeten weigeren.
aanvrager wordt gedaan. Zo’n verzoek schort de beslistermijn op en daarmee de termijn voor ver
Heeft het bestuursorgaan wel tijdig beslist, maar kan
gunning van rechtswege.
17
De ABC kwam afgelopen jaar nog een keer in aan
besluiten ook beantwoord worden. Toch gelden hier
raking met een zaak waarbij nogmaals in dat verband
striktere eisen, waar sprake is van een zogenoemde
aan bezwaarde het voordeel van de twijfel moest
criminal charge in de zin van artikel 6 EVRM. Het
worden gegeven. Bij de ABC passeerde in 2011
vraagt ook een andere toetsing. Want waar over het
overigens ook een zaak waarin in het besluitvormings
algemeen rekening gehouden moet worden met
traject wél aangetekend was verzonden. Stads
gewijzigde feiten en omstandigheden, is de richtlijn
ontwikkeling kon het bewijs daarvan voor het
bij een bestuurlijke boete het plaatsvinden van een
bestuursorgaan leveren en een besluit redden.
verboden gedraging. Met andere woorden: de ABC dient in het geval van een bestuurlijke boete de zaak
Jaarverslag 2011
Bestuurlijke boete
ex tunc (zoals de situatie toen was) te beoordelen.
De bestuurlijke boete, een nieuw fenomeen in het
En niet zoals gebruikelijk, ex nunc (zoals de situatie
bestuursrecht waarmee de ABC in 2011 voor het
nu is). In zoverre is dit nieuw in het bestuursrecht.
eerst is geconfronteerd. De Awb definieert dit als de
Ook voor de commissie is dat wennen.
bestraffende sanctie, die een onvoorwaardelijke
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
verplichting tot betaling van een geldsom inhoudt.
Het instrument bestuurlijke boete is op 1 juli 2009 in
Het is een strafsanctie die een bestuursorgaan kan
de Awb opgenomen en wordt nog op slechts enkele
opleggen voor een overtreding, een verboden
beleidsterreinen gehanteerd. Het geldt nu nog hoofd
gedraging. Hierin onderscheidt de bestuurlijke boete
zakelijk voor huisvestingszaken en hennepzaken etc.,
zich van een bestuurlijke dwangsom. De laatste heeft
maar naar verwachting geldt het binnen afzienbare tijd
als doel een onrechtmatige situatie te voorkomen, te
ook voor andere beleidsterreinen. Hierdoor krijgen
beëindigen of ongedaan te maken.
mogelijk andere kamers van de ABC ook dit soort zaken onder ogen.
Aangezien een besluit tot het opleggen van een bestuurlijke boete vatbaar is voor bezwaar en beroep, is het aan de ABC om het bestuursorgaan te advise ren dat zo’n besluit heeft genomen. Gezien de aard van dit soort besluiten, is het duidelijk dat dit een geheel nieuwe aanpak vraagt. Een bestuurlijke boete is namelijk een strafsanctie en moet ook op die manier beoordeeld worden. Het maakt de ABC tot instantie die in beroep moet beoordelen of de straf al dan niet terecht is opgelegd. Ook moet worden bekeken of de voorgeschreven procedure wel correct is gevolgd. Omdat het hier om een strafmaatregel gaat, dient de overtreder bijvoorbeeld vooraf de cautie gegeven te worden. Dat is de mededeling dat hij niet tot antwoorden verplicht is. Ook is het opmaken van een boeterapport in de meeste gevallen verplicht. Strafrechtelijk karakter De vragen die de ABC bij een opgelegde bestuurlijke boete verder in de bezwaarprocedure moet beant woorden, hebben min of meer een strafrechtelijk karakter. Heeft er daadwerkelijk een overtreding plaatsgevonden? Is degene aan wie de bestuurlijke boete is opgelegd wel de overtreder? Kan de over treding hem verder wel worden verweten? Is de hoogte van de opgelegde bestuurlijke boete gerecht
18
vaardigd? Dit soort vragen moeten bij andersoortige
Kamer III behandelt en adviseert over
bezwaarschriften die gericht zijn tegen besluiten van de gemeenteraad.
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Bezwaarschriftenbehandeling
Jaarverslag 2011
3
Kamer
Toelichting op de cijfers Gezien het geringe aantal bezwaarschriften valt hier dit jaar niets over te vertellen. Kamer III
2010
2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie)
11%
0%
Binnengekomen bezwaarschriften
2
2
Afgehandelde bezwaarschriften
9
0
Werkvoorraad (per 31/12)
0
2
19
Peter Hanenberg
Jaarverslag 2011
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
20
het gewoon tegen in iemands leven’
‘Soms zit
echt iets kon betekenen. Het was
Zo krijgt een aanvrager niet meer
bezuinigen en dat laat zijn sporen
toen net zo’n beroerde tijd als nu.
direct een bijstandsuitkering, maar
na in de stad. Advocaat Peter
Hoge werkloosheid, veel mensen
geldt een zogenoemde
Hanenberg wordt hier dagelijks
die in de financiële problemen
inspanningsverplichting voor de
mee geconfronteerd tijdens zijn
zaten. Wat je leert tijdens je studie,
eerste vier weken. Dat betekent
werk. Hij is specialist in arbeids
werkt niet altijd zo in de praktijk, zo
dat je je in deze periode moet
recht en sociale zekerheidsrecht.
bleek. Regels zijn niet altijd even
inschrijven bij uitzendbureaus,
De zaken die hij behandelt, hebben
helder of conflicteren soms met
moet solliciteren en bijvoorbeeld
veel te maken met geld. Of beter
elkaar. Ook komt het voor dat er
kinderopvang moet regelen. Pas
gezegd: gebrek daaraan. “Ik zie
verkeerde uitvoering wordt gege
daarna kun je in aanmerking
mensen die steeds bozer en
ven aan wettelijke voorschriften. Ik
komen voor een uitkering. Het
moedelozer worden. De stemming
wil anderen graag helpen om uit
uitgangspunt is dat iemand in deze maand zelf een baan vindt en geen gebruik hoeft te maken van de bijstand.
AdvokatenKollektief Oud-Charlois. Een advocatenkantoor
Peter zet zijn vraagtekens bij dit nieuwe beleid. “Juridisch gezien is
met een grote maatschappelijke betrokkenheid. Waar
het op het randje als je het mij vraagt. Voor degenen die het al
mensen terecht kunnen voor betaalbare, juridische hulp.
moeilijk hadden, wordt het er niet beter op. Een voorbeeld. Ik heb
Een van de advocaten Peter Hanenberg ziet dagelijks hoe
iemand bij me op kantoor gehad die echt heel ziek was. Die alle
mensen vanwege financiële problemen in de knel raken:
keuringsrapporten in huis had, waarin stond dat hij arbeidson
“Op papier is alles netjes geregeld in Nederland, maar in
Soms zit het gewoon tegen in iemands leven
In hartje Charlois aan de Rockanjestraat zetelt het
Peter Hanenberg
De gemeente Rotterdam moet fors
geschikt was. Omdat zijn relatie was verbroken, moest hij voor
de praktijk pakt dat toch vaak anders uit.”
zichzelf een uitkering aanvragen. Ook híj kreeg te horen dat hij een inspanningsverplichting had. Gelukkig wist deze man de weg
wordt steeds grimmiger en harder.
een situatie te raken waarin ze
naar juridische hulp te vinden. Ik
Ik ben bang dat veel mensen
zijn vastgelopen. Soms kan het
heb vervolgens direct een bericht
afhaken, omdat ze zich in de steek
gewoon tegenzitten in iemands
gestuurd naar zijn klantmanager bij
gelaten voelen.”
leven, of doet iemand iets wat niet
de gemeente om ervoor te zorgen
zo slim is. Dan is het toch fijn als er
dat hij niet langer dan nodig,
Een groep pas afgestudeerde
iemand is die je de helpende hand
hoefde te wachten. Maar er zijn
rechtenstudenten richtte het
toesteekt.”
genoeg mensen die niet zo goed
AdvokatenKollektief Oud-Charlois
voor zichzelf opkomen en zich weg
Strenger
laten sturen. Die moeten een
het idee om de richting van de
De bezuinigingen van de gemeente
inkomsten. En dat is heel lang als
sociale advocatuur te kiezen door
Rotterdam hebben ertoe geleid dat
je geen reserves hebt.”
het vrijwilligerswerk dat hij tijdens
de dienst Sociale Zaken en Werk
zijn studie deed bij de rechtswinkel
gelegenheid (SoZaWe) zijn werk
Een andere gemeentelijke
in Rotterdam. “Ik kwam daar in
wijze op bepaalde onderdelen
bezuinigingsmaatregel is het
contact met mensen voor wie ik
heeft aangepast en aangescherpt.
schrappen van de vergoeding voor
begin jaren ’90 op. Een van hen was Peter Hanenberg. Hij kwam op
maand overbruggen zonder
21
rechtsbijstand uit de bijzondere
Op de lange termijn kunnen wij het
vertrouwen in de overheid juist.
bijstand. “Iemand die zijn advocaat
niet dragen om deze kosten te
Het is daarom echt een gemis dat
niet kan betalen, kan een
blijven voorschieten en het
de dienst zich net meer werkelijk
zogeheten toevoeging aanvragen
incassorisico voor lief te nemen.
laat vertegenwoordigen bij de
bij de Raad voor Rechtsbijstand.
Hoe erg dat ook is. Want een zaak
hoorzitting.”
Je betaalt een eigen bijdrage die
kan daardoor niet meer voorgelegd
afhankelijk is van je inkomen”, legt
worden aan het bestuursorgaan of
Eigen verantwoordelijkheid. Daar
Peter uit. “Als je een bijstands
aan de rechter. Zo mis je kansen
draait het bij de gemeente de
uitkering ontvangt, kon je de
om iets recht te kunnen zetten.”
laatste tijd blijkbaar vooral om,
juridische kosten tot voor kort via
Excuses
eigen verantwoordelijkheid nemen.
dat je het griffierecht sinds juli
Peter heeft al veel cliënten
Toch niet dat je tegen iemand
2011 door de beperking van de
begeleid met het indienen van
met enorme kiespijn zegt, die geen
bijzondere bijstand ook zelf moet
bezwaarschriften. Ook gaat hij mee
tandartsverzekering heeft en sinds
betalen om naar de rechter te
naar de hoorzittingen van de
kort geen vergoeding via de bij
kunnen stappen. Dan wordt de
Algemene bezwaarschriften
zondere bijstand krijgt: ‘Zorg dan
drempel voor veel mensen wel heel
commissie. Peter vindt het jammer
dat je goed verzekerd bent, dat is
hoog om hun recht te halen.”
dat daar niet altijd ambtenaren van
jouw verantwoordelijkheid.’ Som
Sociale Zaken meer bij aanwezig
mige mensen hebben daar helaas
Niet rijk
zijn om een toelichting te geven.
onvoldoende besef van of hebben
“Standpunten uitwisselen tussen
eenvoudigweg geen geld om het te
In het verleden wilde het
de dienst en de cliënt, kan nu niet
regelen. Daarom hebben zij af en
AdvokatenKollektief nog weleens
meer. Terwijl het voor mijn cliënten
toe een steuntje in de rug nodig.
zaken voorfinancieren. Maar van
heel waardevol is om direct van
De keerzijde is namelijk dat iemand
wege de toegenomen vraag, is dat
een medewerker van de dienst te
die er steeds armoediger uitziet,
bijna niet meer te doen. Met als
horen hoe een bepaalde kwestie
half tandeloos is, ook veel moeilij
gevolg dat cliënten gaan shoppen
volgens SoZaWe verlopen is.
ker aan een baan komt en nóg
en bij meerdere kantoren open
Helemaal plezierig is het als erkend
verder afglijdt. Er is een groep die
staande rekeningen hebben.
wordt dat iets fout is gegaan en
al zo weinig uit zichzelf te halen
“Iemand die zwaar in de proble
dat daarvoor excuses worden
heeft. Die niet geleerd heeft zich
men zit, moet je helpen. Dat vind ik
aangeboden. Aanvullende vragen
zelf staande te houden. Moet je die
echt. Wij hoeven niet rijk te worden
kun je nu ook niet meer aan elkaar
mensen dan maar aan hun lot
van ons werk, maar we moeten wel
stellen om zaken snel te verhelde
overlaten met een beroep op hun
uit de kosten kunnen komen.
ren. Direct contact vergroot het
eigen verantwoordelijkheid?”
de bijzondere bijstand terugvragen. Jaarverslag 2011 Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
22
zegt Peter. “Natuurlijk moet je je
Dat kan nu niet meer. Tel daarbij op
Maar wat betekent dat dan?
‘Iemand die half tandeloos is, komt ook moeilijker aan een baan. En glijdt nóg verder af’
Kamer IV beslaat de rechtsgebieden
bestuursrecht algemeen en subsidierecht. Onder ‘bestuursrecht algemeen’ vallen onder andere bezwaarschriften op het gebied van
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Bezwaarschriftenbehandeling
Jaarverslag 2011
4
Kamer
huishoudelijke afvalstoffen, parkeervergunningen, Gemeentelijke Basisadministratie (GBA), markt/standplaatsen, leerlingenvervoer/ schoolverlof en verzoeken in het kader van de Wet openbaar bestuur (Wob).
23
Toelichting op de cijfers
Bezwaren werden ingetrokken of niet-ontvankelijk verklaard, bijvoorbeeld vanwege ontvallen belang. In
In Kamer IV zijn in 2011 meer zaken binnengekomen
veel gevallen had dit te maken met stukken die tijdens
en afgehandeld dan in 2010. De groei van vorig jaar
het bezwaar alsnog de situatie verduidelijkten of
heeft vooral te maken met een stijging van het aantal
waarvoor bij de geautomatiseerde aanvraag geen
bezwaarschriften huishoudelijk afval, met name in de
ruimte of mogelijkheid was.
laatste maanden van het jaar. In 2010 had de groei nog te maken met een herindeling van werk- en
Er was een verdubbeling van gegronde bezwaar
rechtsgebieden (meer hierover op pagina 27).
schriften op grond van de Wegsleepregeling. Dat kwam doordat in 2011 veel fietsen (nog meer dan
Jaarverslag 2011 Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
rugkoppeling dienst: 26%
De afhandelingstermijnen zijn opnieuw gunstig en
vorige jaren) in de buurt van het Centraal Station met
zelfs beter ten opzichte van 2010. Dat komt door veel
toepassing van spoedeisende bestuursdwang zijn
ambtelijk (telefonisch) horen, in een vroeg stadium
verwijderd.
terugkoppelen naar de dienst en zittingsgericht
inroosteren. Ook is er de wettelijke mogelijkheid tot
Bij Wob-bezwaarschriften blijft het aantal gegrond
uitstel met toestemming van bezwaarmaker (artikel
zaken relatief hoog gezien de terughoudendheid van
7:10 lid 4 Awb). De kwaliteit bleef hierdoor behouden
diensten om stukken openbaar te maken.
vanwege de zeefwerking, uitkomsten in beroep, de vele terugkoppelingen en alsnog ingetrokken besluiten door de diensten zelf.
Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften: Kamer IV
Het aantal gegronde zaken bij markt/standplaats bezwaarschriften nam ruim 11 keer toe. Dat had te maken met een cluster van 39 bezwaarschriften. Deze bezwaren richtten zich tegen uitstel van het plaats kiezen op de markt Zuid-Woensdag voor de branche kramerij. Een terecht bezwaar, zo oordeelde de commissie.
Parkeerzaken Slechts een klein percentage bezwaarschriften bij parkeerzaken werd ongegrond verklaard. Net als in 2010 kwam de commissie in veel gevallen tegemoet
(deels) gegrond: 17% tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 13% ingetrokken: 3% niet-ontvankelijk: 14% ongegrond: 49% overige: 5%
aan de bezwaren na terugkoppeling naar de dienst. Kamer IV
2010
2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie)
90%
94%
% Afgehandeld binnen 10 weken (ambtelijk horen)
89%
91%
Binnengekomen bezwaarschriften
3.085
3.995
Afgehandelde bezwaarschriften
2.989
3.704
594
880
Werkvoorraad (per 31/12)
rugkoppeling dienst: 24%
24
(deels) gegrond Kamer IV
Huishoudelijk afvalstoffen
tegemoet ingetrokken gekomen na terugkoppeling dienst
niet-ontvankelijk
ongegrond
overige
eindtotaal
% gegrond per onderwerp
2.343
21%
485
169
33
306
1.334
16
Parkeervergunning
42
190
41
86
159
50
568
7%
Markt / standplaats
45
23
3
8
49
6
134
34%
6
34
8
16
57
11
132
5%
Subsidies
Gemeentelijke basisadministratie
10
17
15
39
34
5
120
8%
Wegsleepregeling
22
4
5
58
3
92
24%
3
7
5
2
43
4
64
5%
10
Invalidenparkeerkaart
8
3
4
4
8
4
5
5
2
18
Bestuursdwang en dwangsom
2
5
3
11
8
3
5
13
1
1
6
26
11
Schoolverlof en -huisvesting Schadebesluit / schadevergoeding
1
Wet kinderopvang Diversen Totaal kamer IV Percentages 2011 (2010)
4
3
1
5
1
37
22%
34
12%
2
31
6%
21
0%
5
14
7%
5
0%
62
109
4%
1
632
465
123
511
1.799
174
3.704
17% (12%)
13% (nb)
3% (15%)
14% (27%)
49% (42%)
5% (4%)
100%
In het oog springende ontwikkelingen
Kamer IV
Wet openbaarheid bestuur Leerlingenvervoer
Namelijk: vanwege een tijdelijke situatie (hier was dus geen sprake van) niet kunnen beschikken over feitelijke parkeerruimte en om die reden afgeven van een parkeervergunning voor zes maanden.
Parkeervergunning Een parkeersituatie in het gebouw ‘Red Apple’ was
Overwegingen
aanleiding om een aantal bezwaarschriften in 2011
De volgende tekst werd opgenomen onder de over
gegrond te verklaren. Wat speelde zich precies af?
wegingen: “Wij zijn van mening, zowel grammaticaal
Een bewoner van het gebouw had bezwaar gemaakt,
als met name naar teleologie (naar de strekking,
omdat hij geen permanente parkeervergunning had
(be)doel(ing) en interpretatie van de tekst) dat het de
gekregen voor zijn tweede auto. De Red Apple
bedoeling is dat iemand gebruikmaakt van eigen
beschikte over parkeerplaatsen. Aan een zogenoemde
parkeerruimte en als deze er niet is, alles in het werk
volverklaring van de beheerder of eigenaar kon hij
stelt om gebruik te kunnen maken van andere op
niet komen vanwege de eigendomsconstructie. De
korte of lange(re) termijn vrijkomende parkeerruimte in
appartementen kenden één parkeerplaats per apparte
het complex waarin de aanvrager woont. Vandaar ook
ment. Hierbij was bepaald dat de parkeerplaats niet los
de mogelijkheid van een tijdelijke vergunning. Deze
kon of mocht worden verhuurd danwel verkocht. En
heeft alleen zin/toegevoegde waarde, als iemand op
dat een plaats gekoppeld was aan het appartement.
korte of lange(re) termijn ook feitelijk kan beschikken over een parkeerruimte die vrijkomt. Op het moment
Juridische diensten heeft het conceptbesluit aan het
dat vaststaat, danwel onvoldoende onderzocht is dat
college van B&W voorgelegd om de bezwaren gegrond
er op korte of lange termijn weliswaar parkeerruimte
te verklaren. Bezwaarmaker woonde weliswaar in een
vrijkomt, maar dat deze feitelijk nooit gebruikt/
complex met een aanwezige parkeervoorziening, maar
geëffectueerd kan worden (in casu de situatie van
hij zou hier gezien de eigendomsconstructie voor zijn
verbod verkoop en verhuur van parkeerruimte los van
tweede auto nooit gebruik van kunnen maken. Daar
appartement), is het niet zorgvuldig/nodig/in overeen
komt bij dat in deze situatie het afgeven van een
stemming met om iemand een permanente parkeer
tijdelijke parkeervergunning tegenstrijdig was aan de
vergunning af te wijzen en te adviseren een tijdelijke
systematiek van een tijdelijke parkeervergunning.
parkeervergunning aan te vragen.”
25
Vergelijkbare, latere bezwaarschriften werden om
In twee zaken in 2011 vond de commissie echter dat
dezelfde reden gegrond verklaard. In het nieuwe
het college onvoldoende rekening had gehouden met
Uitvoeringsbesluit parkeren Rotterdam 2012 (dat per
de specifieke omstandigheden bij de subsidieont
1 januari 2012 is ingegaan) wordt dit soort situaties
vanger. In de ene zaak moest er alsnog een subsidie
voorkomen door de betreffende wetgeving (artikel 5)
bedrag worden toegekend ten behoeve van de frictie
aan te scherpen en verder te verduidelijken. En door
kosten. Het betrof een beslissing waarbij volgens de
de toelichting hierop aan te vullen.
commissie de redelijke termijn niet in acht was genomen, omdat het concrete bedrag van subsidie
Jaarverslag 2011
Subsidies
vermindering drie maanden na aanvang van het
Tegen de verwachting in was er in 2011 geen sprake
schooljaar voor het eerst werd medegedeeld. Het
van een toename van het aantal subsidiezaken. Nu
college heeft het advies van de commissie niet
waren er in 2010 al veel meer bezwaarschriften op dit
gevolgd, omdat de subsidieontvanger in een brief vier
gebied. Dat aantal is in 2011 net zo hoog gebleven.
maanden voorafgaand aan het schooljaar naar zijn
Wel gingen er meer zaken over de redelijke termijn die
mening al voldoende concreet was aangekondigd dat
in acht genomen moet worden als er subsidie wordt
rekening gehouden moest worden met een subsidie
stopgezet. Of als de subsidie wordt verminderd terwijl
vermindering voor het schooljaar 2010-2011.
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
die gedurende drie of meer achtereenvolgende jaren is verleend.
In een andere zaak betrof het een beslissing waarbij de subsidie over een periode van drie jaren werd
Voorop staat dat het college van B&W in ruime mate
afgebouwd. Hoewel de commissie van oordeel was
beleidsvrijheid heeft om nieuw beleid te formuleren en
dat de subsidieontvanger tijdig was ingelicht over de
uit te voeren, daartoe al dan niet genoodzaakt door
afbouwregeling en dat er dus een redelijke termijn in
bezuinigingsoverwegingen. Een dergelijk nieuw beleid
acht was genomen, vond de commissie dat een
kan worden aangemerkt als “gewijzigde inzichten” als
tegemoetkoming in de kosten van het beëindigen
bedoeld in artikel 4:51 van de Algemene wet bestuurs
van arbeidsovereenkomsten op zijn plaats was. Het
recht (Awb). Er is in dat geval geen plicht tot afbouw
college heeft ook dit advies niet gevolgd, omdat
subsidie of schadevergoeding. De redelijke termijn
de subsidieontvanger zelf heeft gekozen voor een
begint te lopen vanaf het moment dat de aankondiging
structurele inkrimping van de personele formatie. Voor
is bekendgemaakt. De redelijke termijn is bedoeld om
zover de subsidieontvanger over onvoldoende liquide
de subsidieontvanger in staat te stellen maatregelen te
middelen zou beschikken, kon de stichting gebruik
treffen die de gevolgen van de beëindiging of vermin
maken van de aangehouden financiële reserve.
dering van de subsidie ondervangen. Bewijs Redelijke termijn
Verder is het opvallend dat veel bezwaarschriften over
In de meeste zaken vond de ABC dat de redelijke
subsidies niet-ontvankelijk zijn verklaard. Reden
termijn in acht was genomen. Het was daarbij van
daarvoor is dat de commissie in alle gevallen vraagt
belang dat de omvang van de redelijke termijn kon
om een bewijs dat de bezwaarmaker bevoegd is tot
worden beïnvloed door mededelingen die het
het maken van bezwaar. Bijvoorbeeld door een
bestuursorgaan deed voor bekendmaking van het
uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van
besluit. De subsidieontvanger kon hieruit afleiden dat
Koophandel en/of statuten te verstrekken. Bij sub
er waarschijnlijk iets in zijn subsidierelatie met het
sidies die doorgaans worden verleend aan rechts
bestuursorgaan zou veranderen. Vaak hadden dien
personen, werd en wordt die bevoegdheid vaak niet
sten en de wethouder de subsidieontvangers al
afdoende aangetoond.
schriftelijk gewezen op het gedeeltelijk of volledig
26
vervallen van subsidies wegens de verslechterde
Wob
economische omstandigheden. Ook in mondelinge
In het afgelopen jaar heeft de Wet openbaarheid van
contacten tussen subsidieontvangers en de diensten
bestuur (Wob) ruime belangstelling van de media
zijn de bezuinigingen regelmatig onderwerp van
mogen genieten. Reden daarvoor waren de voor
gesprek geweest.
stellen van de minister van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties om oneigenlijk gebruik van de Wob
gerealiseerd. Dat voorkomt dat bezwaarschriften
in te perken.
gegrond moeten worden verklaard wegens niet tijdige aanlevering van bewijsstukken.
De commissie heeft zich gebogen over een beperkt Terugkoppeling Stadstoezicht
besluiten die zijn genomen op grond van de Wob.
De samenwerking tussen Juridische diensten en
Opvallend is het relatief hoge aantal bezwaarschriften
de dienst Stadstoezicht is in 2011 geïntensiveerd.
waarbij de commissie tot gegrondverklaring advi
In frequent overleg werden bij de afhandeling van
seerde. Diensten blijken terughoudend met het open
bezwaarschriften gesignaleerde onvolkomenheden
baar maken van (onderdelen) van documenten. Als
teruggekoppeld. Stadstoezicht heeft bijzonderheden
de commissie vindt dat bepaalde onderdelen van
uit uitspraken van de Raad van State op deze wijze
documenten alsnog openbaar gemaakt moeten
ook als richtlijn voor de handhaving ingevoerd. Het
worden, leidt dat tot een (gedeeltelijke) gegrond
percentage gegronde bezwaarschriften is hierdoor
verklaring van het bezwaar.
teruggelopen ten opzichte van 2009.
Spoedeisende bestuursdwang verwijdering huishoudelijk afval
De werkvoorraad bezwaarschriften nam in 2011 toe
Als huisvuil verkeerd wordt aangeboden, past de
bezwaarschriften werden er 2.343 afgehandeld in 2011
gemeente Rotterdam spoedeisende bestuursdwang
(dat was 303 eind december 2010 en 640 eind decem
toe. Dat wil zeggen dat een handhaver van de dienst
ber 2011). Deze toename van de werkvoorraad is
Stadstoezicht het huisvuil doorzoekt en vervolgens
hoofdzakelijk veroorzaakt door de aantallen in de
afvoert. Bij doorzoeking van het huisvuil kan een
maanden november en december 2011 binnen
adreslabel of poststuk dat in het huisvuil wordt
gekomen bezwaarschriften, respectievelijk 440 en 352.
vergeleken met 2010. Van de 2.709 binnengekomen
Kamer IV
aantal bezwaarschriften dat zich richtte tegen
aangetroffen naar de overtreder leiden. Die krijgt vervolgens de kosten van de toepassing van spoed eisende bestuursdwang gepresenteerd. Deze kosten bedroegen in 2011 € 115,- per aangetroffen eenheid. Tegen deze beslissing staat bezwaar open en een beroep bij de Raad van State. Tegen belastende beschikkingen zoals deze wordt meer dan gemiddeld in bezwaar gegaan. Er is daarbij wel een aanzienlijke fluctuatie in de tijd te zien. In 2009 werden er 3.975 bezwaarschriften ingediend, in 2010 waren dat er slechts 1.527. En in 2011 kwamen 2.709 bezwaarschriften binnen. Het wisselend aantal bezwaarschriften heeft te maken met het aantal primaire besluiten dat is genomen. In de onder staande tabel is dat zichtbaar: 2009
2010
2011
Primaire besluiten
11.552
5.639
10.133
Bezwaarschriften
3.975
1.527
2.709
34%
27%
27%
% Bezwaar
Omdat het aanleveren van de benodigde stukken om het bezwaarschrift te behandelen vrij omslachtig was, is in 2011 een directe toegang tot het bedrijfs processensysteem (HAS) van de dienst Stadstoezicht
27
Jaarverslag 2011 Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
5
Kamer
Bezwaarschriftenbehandeling
Kamer V behandelt niet zozeer bezwaarschriften
van burgers, maar specifiek van ambtenaren van de gemeente Rotterdam. De bezwaarschriften zijn gericht tegen besluiten waarbij de rechts足 positie van de ambtenaar in het geding is. Zoals bij een (disciplinair) ontslag of een overplaatsing.
28
Toelichting op de cijfers
bezwaarschriften behandeld die zijn ingediend na invoering van het concernbrede functiehuis. Verder
Kamer V van de ABC bracht vorig jaar over 368
besloot het college van B&W in mei 2011 tot het treffen
bezwaarschriften advies uit. Dat waren er 120 meer
van enkele arbeidsvoorwaardelijke maatregelen, die
dan in 2010. Ook kwamen vorig jaar beduidend meer
nodig waren om de bezuinigingsdoelstellingen te halen. tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 4%
zaken binnen dan het jaar daarvoor: 413 tegen 262.
2% onderwerp zorgde bij de com Met nameingetrokken: het laatste
In 2011 kwam de commissie vaker tot het advies om het bezwaarschrift ongegrond te verklaren. In 40%
(deels) gegrond: 6%
niet-ontvankelijk: 12%
missie voor veel meer zittingen dan gebruikelijk. Hier ongegrond: 40% onder worden beide overige: 35% ontwikkelingen meer toegelicht.
(deels) gegrond: 4
tegemoetgekome ingetrokken: 7%
niet-ontvankelijk: ongegrond: 28% overige: 12%
van de zaken luidde het advies ongegrond (in 2010 Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften: Kamer V
was dat nog 30%). De top van diensten met de meeste bezwaarschriften in 2011 wordt aangevoerd door de dienst Stadstoezicht met 92 bezwaarschriften, gevolgd door de dienst SoZaWe met 60 zaken en Roteb met 48. De commissie adviseerde in 14% van de zaken gegrond. Dat was in
Kamer V
2010 nog 21%. In 2011 is echter een nieuwe categorie toegevoegd: in 14% van de gevallen is aan de bezwaren tegemoetgekomen na terugkoppeling met de dienst. (deels) gegrond: 14%
(deels) gegrond: 1
Maatregelen arbeidsvoorwaarden
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 14%
tegemoetgekome
ingetrokken: 15%
ingetrokken: 4%
Kamer V van de ABC heeft vooral op twee gebieden
niet-ontvankelijk: 10%
niet-ontvankelijk:
te maken gehad met veranderde omstandigheden en
ongegrond: 40%
ongegrond: 48%
overige: 8%
overige: 3%
strenger beleid. Zo zijn ook vorig jaar weer veel Kamer V
2010
2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie)
67%
63%
Binnengekomen bezwaarschriften
262
413
Afgehandelde bezwaarschriften
248
368
Werkvoorraad (per 31/12)
140
182
(deels) gegrond Kamer V
tegemoet ingetrokken gekomen na terugkoppeling dienst
niet-ontvankelijk
ongegrond
overige
4
eindtotaal
% gegrond per onderwerp
58
12%
57
9%
Bezoldiging
7
14
8
6
19
BeĂŤindiging tijdelijke aanstelling
5
7
10
2
33
7
5
21
1
38
11%
2
5
2
21
1
36
14% 21%
Functiehuis
4
Ontslag
5
Beoordeling
5
4
4
1
9
1
24
Aanstelling
1
4
2
10
5
1
23
4%
Herplaatsing
1
3
8
6
3
21
5%
Disciplinaire straf / ontslag
6
2
1
1
9
1
20
30%
Schorsing in belang dienst
4
3
1
1
8
2
19
21%
Functiebeschrijving en -waardering
1
1
Vakantie en verlof
4
1
1
1
2
1
1
Reorganisatie Diversen Totaal Kamer V Percentages 2011 (2010)
6
8
13%
1
8
50%
6
0% 14%
2
7
9
6
6
13
9
50
50
52
54
36
146
30
368
14% (21%)
14% (nb)
15% (28%)
10% (17%)
40% (30%)
8% (4%)
100%
29
In het oog springende ontwikkelingen
vragen over het functiehuis en de inpassing van de functie te beantwoorden. Er zijn 38 bezwaren behandeld. De commissie achtte
Jaarverslag 2011
Functiehuis
21 bezwaren ongegrond en vier gegrond. De rest van
Het concernbrede functiehuis is sinds 1 maart 2010
de bezwaren is niet ontvankelijk verklaard, ingetrok
ingevoerd. Voorheen had iedere organisatie eigen
ken of is op andere wijze afgedaan. De bezwaar
functies en functiebeschrijvingen. Kern van het
makers voerden veelal aan dat het nieuwe functie
functiehuis is de stroomlijning en uniformering van
profiel niet overeenkwam met de taken die zij in hun
functies. Gelijksoortige functies hebben dezelfde
huidige functie vervullen. In de adviezen die de com
benaming, beschrijving en waardering gekregen.
missie ongegrond heeft verklaard, heeft zij het vol
Ongeveer 4.000 functiebeschrijvingen zijn terug
gende standpunt aangenomen: bij de inpassing van
gebracht naar 91 korte functieprofielen, die weer zijn
een functie in één van de functieprofielen is de laatste
ingedeeld in acht functiefamilies. Het aantal te
formele beschrijving van de (oude) functie in de vorm
beschrijven functies is hierdoor sterk ingeperkt. Met
van een functiebeschrijving leidend. En niet de
als gevolg dat de organisatieopbouw overzichtelijker
feitelijke werkzaamheden die worden verricht.
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
en transparanter wordt. Het nieuwe functiehuis moet ervoor zorgen dat de personeelsplanning en het
De verwachting was dat tegen de definitieve besluiten
uitzetten van loopbaanpaden makkelijker worden en
tot inpassing van functies veel bezwaar zou worden
dat de organisatie slagvaardiger is. Het is niet alleen
gemaakt. Gelet op de aantal ingediende bezwaar
van toepassing op de ambtenaren die werkzaam zijn
schriften in 2011 (en in 2010) kan geconcludeerd
bij de verschillende diensten van de gemeente
worden dat de bedenkingenfase veel bezwaren heeft
Rotterdam, maar ook op de ambtenaren die werken
kunnen voorkomen.
bij de deelgemeenten.
Bezuinigingsmaatregelen Voordat alle circa 13.000 ambtenaren een definitief
Het college van B&W besloot op 31 mei 2011 tot het
besluit ontvingen over de inpassing van hun functie
treffen van enkele arbeidsvoorwaardelijke maat
in het functiehuis, kregen zij de mogelijkheid beden
regelen, die noodzakelijk werden geacht voor het
kingen kenbaar te maken. In totaal hebben 1.093
realiseren van de bezuinigingsdoelstellingen.
ambtenaren dat gedaan. De Centrale Toetsings commissie heeft de bedenkingen behandeld en
De maatregelen zijn: een externe vacaturestop,
bracht daarover aan het hoofd van dienst advies uit.
bevriezing beloningsregeling topkader, bevriezing
Het hoofd van dienst bracht vervolgens advies uit aan
prestatiebeloningen conform de regelingen PPT en
het college van B&W. Hierna zijn de definitieve
PPU en het niet toestaan van verlenging van tijdelijke
besluiten tot inpassing genomen. Degenen die geen
aanstellingen op het moment dat die van rechtswege
bedenkingen hadden ingediend, zijn al eind maart
aflopen. Met name de laatste maatregel heeft tot veel
2010 geïnformeerd over de definitieve inpassing van
bezwaarschriften geleid.
hun functie. Voor de meeste tijdelijke aanstellingen is het vanzelf Mondelinge toelichting
sprekend dat de werkgever na afloop daarvan niet
De commissie heeft vorig jaar de bezwaren behandeld
gehouden is een vaste of nieuwe tijdelijke aanstelling
van ambtenaren die eerst de bedenkingenprocedure
te verlenen. Bij een tijdelijke aanstelling wegens proef
hadden gevolgd. De commissie heeft zich in de
is echter de intentie aanwezig de medewerker aan
bezwaarzaken laten adviseren door de adviseur
sluitend een vaste aanstelling te geven wanneer hij of
functiehuis bij de advisering aan het college. De
zij aan de gestelde functie-eisen voldoet.
adviseur functiehuis heeft schriftelijk advies uitge
30
bracht. In de meeste gevallen was deze adviseur op
Een stap verder
de hoorzitting aanwezig om de commissie monde
Directeur Middelen en Control heeft al in september
linge toelichting te geven op het advies. En verder om
2010 aan de hoofden van dienst kenbaar gemaakt dat
uit jurisprudentie blijkt dat de werkgever niet altijd
Daarom vond de commissie dat deze aanstelling niet
verplicht is om een tijdelijke aanstelling wegens proef
had mogen worden beëindigd.
voort te zetten. Dat geldt op momenten waarop dat uit financieel-economisch opzicht niet verantwoord wordt
Het college van B&W heeft in de contrairprocedure
geacht. En ook wanneer op het functioneren van de
alsnog besloten de bezwaren ongegrond te verklaren.
medewerker niets valt aan te merken. Met het besluit
Daarbij werd overwogen dat ook hier het besluit gold
van 31 mei 2011 gaat het college nog een stap verder
van 31 mei 2011 om alle tijdelijke aanstellingen te
en legt de mogelijkheid op als een verplichting om de
beëindigen. Tenzij de concerndirectie in het kader van
tijdelijke aanstelling – dus ook die wegens proeftijd –
de escalatieprocedure anders zou besluiten. De
niet te verlengen. Met dien verstande dat het in
escalatieprocedure was al in werking gesteld en de
individuele gevallen voor bepaalde functies die door
afloop daarvan moet worden afgewacht. In de tussen
de maatregel onevenredig zouden worden getroffen,
tijd kan echter geen andere beslissing worden
naar de concerndirectie kan worden geëscaleerd.
genomen dan de tijdelijke aanstelling per 15 maart
Als gevolg van deze maatregel werden 95 bezwaar
2012 te beëindigen.
schriften bij de ABC ingediend. Inmiddels zijn 59 De commissie zal de invloed van de bezuinigings
33 zaken ongegrond en in 5 zaken gegrond.
maatregelen ook in 2012 merken. En niet alleen
De overige zaken werden ingetrokken of als niet-
vanwege het beëindigen van de tijdelijke aan
ontvankelijk afgedaan.
stellingen. Naar verwachting komen er ook meer
Kamer V
zaken afgehandeld. De commissie adviseerde in
bezwaarschriften binnen die gericht zijn tegen Het juridische kader biedt weinig ruimte en de
bevriezing van de prestatiebeloningen.
bewuste circulaire was goed gemotiveerd. Bovendien blijkt uit jurisprudentie dat de werkgever niet altijd verplicht is om een tijdelijke aanstelling wegens proef voort te zetten wanneer dit op dat moment in financieeleconomisch opzicht niet verantwoord wordt geacht. Daarom kon de commissie in het merendeel van de zaken niets anders dan ongegrond adviseren. Ook als duidelijk bleek dat mensen erop hadden gerekend dat zij een vaste aanstelling zouden krijgen en zij ook volgens hun leidinggevenden prima functioneerden. De commissie vond dat niet altijd even makkelijk. Elke zaak moest individueel bekeken worden. Er kon namelijk ook sprake zijn van een bevoegdelijke toe zegging waar een gerechtvaardigd vertrouwen aan mocht worden ontleend dat onder alle omstandig heden tot een vaste aanstelling zou moeten worden besloten. De commissie vond dat van een dergelijke toezegging bij drie zaken sprake was. Specifieke deskundigheid In een andere zaak waarbij de commissie gegrond adviseerde, was er sprake van een speciaal project waarvoor ook specifieke deskundigheid nodig was. Bij de start van het project bleek het al moeilijk per soneel te werven. Verder speelde mee dat het project ook al gefinancierd was. Bij het wegvallen van deze specifieke medewerker zou het lastig zijn het project zonder vertraging en met dezelfde visie uit te voeren.
31
Luc Severijnen
Jaarverslag 2011
problemen ga je aan de slag’ Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
32
‘Ondanks je
Van werken word je gelukkig.
Wet werk en bijstand. Vorig jaar
Dat is de stellige overtuiging van
opgelopen tot 120 miljoen euro.
Luc Severijnen. Hij is sinds drie jaar directeur uitvoering Wet werk en bijstand en Wet investeren in
Andere koers Het gat in de begroting is deels
Werkgelegenheid (SoZaWe) van
te wijten aan een stijging van
de gemeente Rotterdam. “Veel
de instroom van bijstands
belemmeringen die mensen
gerechtigden ten opzichte van de
ervaren als ze bij ons aankloppen
uitstroom. Luc: “Daar bovenop
voor een uitkering, verdwijnen ook
kwamen ook nog eens de kortin
weer als ze eenmaal aan het werk
gen van het Rijk. De politieke discussies logen er niet om. In het voorjaar koos het college van B&W
Een miljoenentekort op de begroting voor de Wet werk
voor een koers die ervoor moest
Luc Severijnen
jongeren bij Sociale Zaken en
zorgen dat de instroom direct werd beperkt en de uitstroom vergroot.”
bezuinigingen op uitkeringen vorig jaar op scherp. Zijn
Voor SoZaWe betekende deze koerswijziging een andere manier
we eigenlijk wel streng genoeg? Kan het ook anders?
van werken. “We hebben een aantal belangrijke stappen moeten
Hoe kunnen we zoveel mogelijk mensen aan het werk
zetten. Als eerste doen we tegen woordig een maximaal beroep op
krijgen? Luc Severijnen, directeur bij Sociale Zaken en
de zelfredzaamheid van mensen.
Ondanks je problemen ga je aan de slag
en bijstand zette de discussie in Rotterdam rondom de
Niet meer: wat kan de gemeente
Werkgelegenheid, kan zich het omslagpunt in mei nog
voor u doen? Maar: wat kunt u zelf doen? Kom je bij ons aan de balie
levendig herinneren. “De discussie bereikte toen zijn
voor een bijstandsuitkering, dan krijg je te horen dat je de eerste
climax en het roer ging om.”
vier weken op zoek moet naar werk. Dat noemen we de inspan ningsverplichting. Is het je na die vier weken niet gelukt, dan gaan zijn. Dat zeg ik niet alleen, er zijn
we samen op zoek naar werk.”
genoeg onderzoeken die hetzelfde uitwijzen. Rotterdam wil dan ook
Ook zijn mensen die meervoudige
dat iedereen aan het werk gaat.”
problematiek hebben, niet meer automatisch vrijgesteld van het
In de Maasstad is het sinds vorig
zoeken naar een baan en is het
jaar moeilijker geworden om een
sanctiebeleid van SoZaWe aan
bijstandsuitkering aan te vragen.
gescherpt. “Ondanks je proble
Ook wordt fraude harder aange
men, ga je aan de slag. Dat is onze
pakt en worden jongeren gekort
boodschap. Je ziet dat veel van
op hun uitkering als ze niet willen
die problemen verdwijnen op het
werken of niet naar school gaan.
moment dat iemand weer werkt.
Reden voor deze maatregelen was
Het aanscherpen van de regels
het tekort op de begroting voor de
heeft ertoe geleid dat de vrij 33
blijvendheid er vanaf is. Kwamen
ze ook aan de voorkant over wat
echt niet kunt, is er een vangnet.
cliënten voorheen regelmatig niet
juridisch kan en wat niet. Dat
Voor die groep moet ook zeker niet
op afspraken, dan merkten ze daar
voorkomt dat we elkaar aan het
te weinig aandacht zijn. Aan de
niet zoveel van. Maar op die
eind van de rit bij de commissie
andere kant: onze medewerkers
manier kun je hen ook niet helpen.
weer tegenkomen.”
zijn professioneel genoeg om een
Dat doen we nu dus anders.”
Jaarverslag 2011 Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
34
juiste inschatting te maken als Al na drie weken oogstte het
iemand zich bij ons meldt. Heb je
Juridisch advies
nieuwe pakket aan maatregelen
bijvoorbeeld een ernstige psychi
succes. Met als resultaat dat
sche stoornis, dan word je echt
Bij medewerkers van SoZaWe was
Rotterdam de groei van de uitke
niet verplicht in een kas aan het
er aanvankelijk wel de angst dat zij
ringslast in 2011 heeft weten te
werk gezet. Ben je moeder en heb
veel last zouden krijgen van de
beperken tot 1,8 procent. “Dat is
je kleine kinderen en helemaal
Algemene Bezwaarschriftencom
de laagste groei van de G4 en zit
geen geld meer om eten te kopen,
missie. Want waarschijnlijk zouden
onder het landelijke gemiddelde”,
dan kun je gebruikmaken van de
meer mensen een bezwaar indie
vertelt Luc. “En dat terwijl we in
broodnoodregeling. Hiermee je de
nen. “Het aantal bezwaarschriften
juni nog ver boven dat gemiddelde
belangrijkste boodschappen de
is iets gestegen. Dat gedeelte
zaten. We hebben door in te
eerste vier weken kunt kopen.
klopt. Ik heb bij aanvang uitvoerige
grijpen 15,5 miljoen euro minder
Verder bestaat er een voorschotre
gesprekken gehad met Juridische
uitgegeven aan uitkeringen.”
geling, waardoor iedereen die daar
diensten en ons beleid uitgelegd.
recht op heeft binnen een maand
Voorschot
een voorschot heeft. Weet je wat
met elkaar samenwerken. Natuur
Luc weet dat er ook kritiek is op
stoppen in een uitkering waar ze
lijk is het hun taak om kritisch naar
het Rotterdamse beleid. “Het is
niet meer uitkomen.”
ons werk te kijken en dat doen ze
een illusie om te denken dat ieder
ook. Maar tegelijkertijd adviseren
een zelfredzaam is. Maar als je
Dat heeft heel positief uitgepakt en ervoor gezorgd dat we intensief
erg is? Mensen opgeven en ver
‘Door in te grijpen hebben we miljoenen minder uitgegeven aan uitkeringen’
Kamer VI behandelt bezwaarschriften tegen besluiten op het gebied van de wet maatschappelijke ondersteuning en tegen besluiten op het gebied van sociale zaken
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Bezwaarschriftenbehandeling
Jaarverslag 2011
6
Kamer en werkgelegenheid.
35
Toelichting op de cijfers
Verder is de categorie ‘intrekking’ verminderd naar 4% in 2011 (in 2010 was dat 9%). De categorie ‘zou
Kamer VI ontving in 2011 een record aantal Wwb- en
gegrond geweest zijn’ en ‘zou niet-ontvankelijk
Wmo-zaken. Namelijk 7.227. Dat zijn er ruim 700
geweest zijn’ is nu bij tegemoetkomingen gevoegd,
meer dan in 2010. Het aantal afgehandelde zaken tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 4%
omdat hettegemoetgekomen feitelijk om nieuwe besluiten van de dienst na terugkoppeling dienst: 26%
2%(in 2010 nog 6.079). Dat bedroeg vorigingetrokken: jaar 7.326
ingetrokken: 7% Sociale Zaken en Werkgelegenheid gaat. Voor het
(deels) gegrond: 6%
niet-ontvankelijk: 12%
(deels) gegrond: 4%
niet-ontvankelijk: 23%
betekent dat er geen achterstanden zijn. ongegrond: 40%
overige zijn de uitkomsten vrijwel gelijk aan die in 2010. ongegrond: 28% De werkvoorraad nam af van 1.536 naar 1.436 zaken. overige: 12%
overige: 35%
De commissie is erop ingericht op korte termijn (tijdelijke) maatregelen te kunnen nemen. Naast het
Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften: Kamer V
slimmer organiseren van werkprocessen, wordt er ook Jaarverslag 2011
gebruikgemaakt van detacheringen en stagiairs. De uitkomst van de afgehandelde zaken is opvallend toegenomen als je kijkt naar tegemoetgekomen zaken na terugkoppeling (24%). In 2010 werd deze categorie nog niet apart geregistreerd en viel toen onder ‘niet-
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
ontvankelijk’. Dat verklaart tevens de afname van de ‘niet-ontvankelijk’-verklaringen. De grootste wijziging is 5% minder gegrond zaken dan het jaar daarvoor. gegrond: 14%was ook een doelstelling: Te weten: 10%(deels) in 2011. Dat
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 24%
leren van bezwaar. Hieruit kan voorzichtig worden ingetrokken: 15%
ingetrokken: 4%
vastgesteld dat er veel meer niet-ontvankelijk: 10%contact is gelegd en
niet-ontvankelijk: 11%
ongegrond: 40% meer geleerd is van eerdere zaken.
ongegrond: 48%
overige: 8%
overige: 3%
Kamer VI
2010
2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie)
91%
94%
% Afgehandeld binnen 10 weken (ambtelijk horen)
92%
90%
Binnengekomen bezwaarschriften
6.544
7.227
Afgehandelde bezwaarschriften
6.079
7.326
Werkvoorraad (per 31/12)
1.536
1.436
(deels) gegrond Kamer VI
Bijzondere bijstand Terugvordering regulier
tegemoet ingetrokken gekomen na terugkoppeling dienst
niet-ontvankelijk
ongegrond
overige
eindtotaal % gegrond per onderwerp
86
225
57
115
1067
57
1607
5%
109
282
53
165
385
34
1028
11%
Wet investering jongeren
46
129
17
47
158
2
399
12%
Afwijzing uitkering
41
101
4
22
188
13
369
11%
Maatregel algemeen (geen fraude)
42
61
8
42
192
1
346
12%
Maatregel door ABO/100%/agressie
57
45
4
24
151
1
282
20%
Buitenbehandelingstelling
16
84
9
34
118
2
263
6%
Langdurigheidstoeslag
13
65
23
11
144
3
259
5%
Beëindiging uitkering
26
87
7
32
96
3
251
10%
6
43
10
33
73
4
169
4%
Ingangsdatum/beëindigingsdatum
16
22
4
17
94
3
156
10%
Terugvordering ABO (fraude)
25
12
3
15
93
6
154
16%
Hoogte uitkering: norm, toeslag, korting
36
(deels) gegrond: 10%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 14%
Bureau zelfstandigen Overige niet periodieke bijstand (Win, Wik, kinderopvang)
5
34
9
19
54
3
124
4%
102
149
33
115
198
38
635
16%
WMO - huishoudelijke verzorging
81
103
22
47
321
15
589
14%
WMO - PGB terugvordering
75
269
23
28
64
7
466
16%
WMO - vervoersvoorziening WMO - woonvoorziening
2
29
5
11
57
3
107
2%
10
14
2
13
47
2
88
11%
4
2
3
31
0%
3
0%
WMO - rolstoelvoorziening WMO - diversen Totaal Kamer VI Percentages 2011 (2010)
4
18
1
2
758
1.758
295
795
3.520
200
7.326
10% (15%)
24% (nb)
4% (9%)
11% (28%)
48% (45%)
3% (3%)
100%
In het oog springende ontwikkelingen
ondersteund richting een ‘reguliere’ baan. De aan geboden baan was te beschouwen als een soort werkervaringsplaats. Om die reden had volgens de 100%, maar slechts van 20% mogen worden
Voor de bijzondere bijstand gelden met ingang van
opgelegd.
Kamer VI
Raad gedurende een maand geen maatregel van
Rechtsbijstand 1 juli 2011 nieuwe beleidsregels. Omdat de gemeente moet bezuinigen, is beleid afgeschaft dat gunstiger is
De dertig zaken die zich in de beroepsfase bevonden
dan de wet voorschrijft. Zo wordt er voor de eigen
en waar deze uitspraak gevolgen voor heeft, worden
bijdrage in de kosten van rechtsbijstand geen bijstand
afgehandeld conform de uitspraak. Per 1 juli 2011 is de
meer toegekend. Naar aanleiding van bezwaarschriften
Verordening afstemming en handhaving 2009 overi
hiertegen is na overleg met enkele gemachtigden
gens gewijzigd. Daarin staat nu dat degene die niet
afgesproken dat er rechtstreeks beroep plaatsvindt.
meewerkt aan een aanbod van het college van B&W
De behandeling in bezwaar wordt overgeslagen. Aan
dat gericht is op arbeidsinschakeling, een maatregel
de andere indieners van een bezwaarschrift over de
van 100% gedurende een maand krijgt opgelegd.
kosten van rechtsbijstand, is gevraagd om de behandeling van het bezwaar uit te stellen tot de
Maatregelen
uitspraak van de rechtbank. Ruim 50 bezwaarmakers
Het maatregelenbeleid is sinds 1 juli 2011 aangepast.
hebben hiermee ingestemd. De bezwaren worden
Het is sterk vereenvoudigd en ook strenger. Dit nieuwe
overeenkomstig de uitspraak van de rechtbank
beleid bestaat uit:
afgehandeld. De kwestie is op 8 februari 2012
■■ een schriftelijke waarschuwing
behandeld. Helaas was de uitspraak nog niet bekend
■■ een maatregel van 30% gedurende een maand
bij het ter perse gaan van dit jaarverslag.
■■ een maatregel van 100% gedurende een maand
WerkDirect
Het striktere beleid heeft invloed gehad op het aantal
Wat wordt verstaan onder algemeen geaccepteerde
bezwaarschriften dat de ABC heeft ontvangen tegen
arbeid? In de uitspraak van de Centrale Raad Van
opgelegde maatregelen. Gemiddeld kwamen er voor
Beroep LJN BR7098 van 6 september 2011 heeft de
de invoering van het nieuwe beleid maandelijks
Raad geoordeeld dat de aangeboden functie bij Roteb
38 bezwaren binnen tegen een maatregelbesluit. Na
in het kader van het project WerkDirect geen algemeen
invoering is dat aantal flink hoger geworden: gemiddeld
geaccepteerde arbeid is. Het was wel een voorziening
80 per maand. Een ruime verdubbeling dus.
gericht op arbeidsinschakeling. Daarbij achtte de Raad onder meer van belang dat er sprake was van gesubsi
Het percentage gegrondverklaringen was voor de
dieerd werk. Terwijl in de rapportages was opgenomen
catergorie ‘maatregel algemeen’ in 2010 20%. In 2011
dat de belanghebbende bij aanvaarding van de functie
zakte dit naar 12%. Het percentage maatregelen ABO
bij Roteb intensief zou worden begeleid, bemiddeld en
(fraude) steeg iets van 15% in 2010 naar 20%.
37
Rapportages bij huisbezoek en maatregelen
individuele voorziening als oplossing voor een pro
De ABC wil aandacht vragen voor de rapportages die
wonen of vervoer.
bleem op het gebied van huishoudelijke verzorging,
medewerkers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Jaarverslag 2011
(SoZaWe) maken. Het valt de commissie op dat deze
Zorgtijd
rapportages nogal eens een te globale beschrijving
Wat betekent de Wmo bijvoorbeeld op het terrein van
geven. Dat geldt met name voor de aangetroffen
huishoudelijke verzorging? Degenen met een door de
situatie in een woning na een huisbezoek en van
gemeente voorgezette indicatie van het Centrum
verwijtbare gedragingen bij het opleggen van een
Indicatiestelling Zorg, kregen ook het afgelopen jaar
maatregel. Ook wordt te summier gerapporteerd
minder zorgtijd voor de huishoudelijke taken toe
over bijvoorbeeld data bij uitnodigingen, afspraken,
gekend. Naar verwachting is er nog tot 2013 sprake
berichtjes hierover per sms en telefoontjes. Of over
van dergelijke, voortgezette indicaties (onder de
ingesproken voicemailberichtjes van medewerkers
AWBZ en in het kader van de Wmo verstrekt).
naar klanten.
Verder valt op dat huishoudelijke verzorging die is verstrekt op basis van een persoonsgebonden budget
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Als rapportages te globale of onduidelijke bevindingen
(pgb), in 2011 nog te vaak leidde tot een gebrekkige
bevatten die in de bezwaarprocedure niet meer (tijdig)
verantwoording van de geleverde zorg. In veel geval
kunnen worden opgehelderd, bestaat het risico dat
len leveren de bureaus de verantwoording, die zowel
bezwaren gegrond worden verklaard. Dat is geen
de zorg leveren als ook de administratie afhandelen.
goed signaal naar de burger toe, omdat het voor
De afdeling Individuele Voorzieningen van SoZaWe en
komen had kunnen worden door een zorgvuldig
Juridische diensten krijgen hierdoor extra werk in de
onderzoek. In het systeem RAAK van SoZaWe ziet
vorm van terugvorderingsbesluiten en de daartegen
de commissie ook steeds vaker e-mails terug die
gerichte bezwaarschriften.
niet altijd een zakelijke inhoud hebben. Het zou de professionaliteit ten goede komen als de rapportages
Kwaliteit
en e-mails zakelijk en correct blijven.
Een aanbeveling kan zijn om eens kritisch te kijken of de verstrekking van huishoudelijke verzorging met een
Wet maatschappelijke ondersteuning
pgb wel zo wenselijk is. De kwaliteit van de geleverde
De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
zorg kan minder worden gecontroleerd. Bij zorg in
bestaat ruim 5 jaar en heeft inmiddels ook al de nodige
natura – hoewel dat duurder is dan zorg door middel
jurisprudentie opgeleverd. Het compensatiebeginsel is
van een pgb – kunnen leveranciers beter gecontro
waar het in deze wet om draait. De gemeente heeft dat
leerd worden op kwaliteit.
in haar verordening en beleidsregels vertaald in con crete verstrekkingen van individuele voorzieningen.
De normtijden voor huishoudelijke taken zijn per
Belangrijk uitgangspunt destijds bij het maken van het
1 oktober 2010 aangepast. Sinds 1 juli 2011 kan ook
wetsvoorstel was te stimuleren dat mensen die daar
een gedeelte van de geldende normtijd worden toe
toe in staat zijn, zelf oplossingen zoeken voor proble
gekend. Uit onderzoek moet dan blijken dat de hulp
men waar ze mee worden geconfronteerd. Eventueel
behoevende een deel van die taak zelf kan uitvoeren.
met hulp van de eigen sociale omgeving.
Een substantieel deel van de gegrondverklaringen van bezwaarschriften in 2011 (15%) is terug te voeren op
Deze trendbreuk met het verleden zien velen vertaald
een onjuiste afronding van de normtijden in het eerste
in hun primaire besluit. De afwijzing van een aanvraag
half jaar.
is een onaangename verrassing. Vaker dan voor de
38
invoering van de Wmo, wordt een appèl gedaan op de
Opvallend is verder het percentage gegrondver
eigen creativiteit en de eigen verantwoordelijkheid om
klaringen in de categorie woonvoorzieningen (12% in
in het sociale verband tot een oplossing te komen.
2011). Voorbeelden van oorzaken: alsnog toegekende
Of om gebruik te maken van alternatieve mogelijk
verhuiskostenvergoeding, onzorgvuldig onderzoek en
heden en zo de ervaren belemmeringen te compen
bepaalde kleinere woonvoorzieningen die toch
seren. De gemeente verstrekt niet automatisch een
werden toegekend.
Telefonisch Klantvriendelijke maatregelen – zoals het ambtelijk horen – worden steeds vaker gebruikt. Ook bij zaken met een woonvoorziening als onderwerp. Er wordt in een eerder stadium telefonisch contact opgenomen met bezwaarmaker en waar mogelijk vindt het horen telefonisch plaats.
Kamer VI
39
86%
91%
commissie
ambtelijk horen
opzichte van 2010 als het gaat om aantallen. Wel als
Kamer I
95%
nvt
je kijkt naar de termijnen. In kamer I wordt nu 95%
Kamer II
91%
nvt
van de zaken binnen de termijn afgedaan (in 2010 was
Kamer III
0%
nvt
dat nog 65%). Voor Kamer II is dat nu 91% en dat
Kamer IV
94%
91%
was in het vorige jaarverslag 79%. Een verklaring
Kamer V
63%
nvt
hiervoor is dat de personele problemen van 2010 zijn
Kamer IV
94%
90%
opgelost.
Totaal
90%
90%
Kamer III
Aantallen per kamer (binnengekomen, afgehandeld en werkvoorraad)
In deze kamers zijn geen grote afwijkingen ten
2010
Jaarverslag 2011
2011
In Kamer III worden bezwaarschriften tegen gemeen Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
deld
% bezwaarschriften binnen de termijn (10/14 weken)
Kamer I en II
k horen
0
De kamers vergeleken
90% 90%
10.388
9.768
2010
binnengekomen
teraadsbesluiten behandeld. Gemeenteraadsbesluiten
12.143 11.892
2010
worden heel weinig genomen. Hierdoor zijn er ook
2011
afgehandeld 2010
Kamer I
149
167
146
162
Kamer II
346
339
297
332
Kamer III
2
2
9
0
In Kamer IV zijn bijna 1.000 zaken extra ontvangen
Kamer IV
3.085
3.995
2.989
3.704
(dit is meer dan 33%) dan het jaar daarvoor. Dat heeft
Kamer V
262
413
248
368
maar twee bezwaarschriften binnengekomen.
Kamer IV
vooral te maken met de toename van bezwaar
Kamer VI
schriften huishoudelijk afval.
Totaal
Kamer V
Ontwikkeling werkvoorraad per kamer
2011
In Kamer V is een toename van het aantal zaken te zien (door bezuinigingen en strenger beleid). Over het algemeen zijn de zaken in Kamer V gecompliceerd en
6.544
7.227
6.079
7.326
10.388
12.143
9.768
11.892
1.800 1.600
1.536
2.817 2.578
dienen vaak aan het college van B&W voorgelegd te worden. Dat verklaart de langere afhandelingsduur van de bezwaarschriften.
te wijten aan aangescherpt beleid. Verder is het aantal 2011 bezwaarschriften
betreffende de Wet WIJ met 30%
toegenomen ten opzichte van 2010. Ook zijn er veel meer bezwaarschriften gericht tegen maatregelen (verdubbeld) en is er een lichte stijging te zien van 43%
beëindigingen, terugvorderingen en bijzondere
47%
bijstand.
27%
20% 14%
40
12%
12% 4%
4%
0%
2010
2011
1.200 880
1.000 800 594
400
De toename van het aantal zaken in Kamer VI is ook 2010
1.436
1.400
600
Kamer VI
ber
2011
270 270 200
140 182
38 43
0
0
Kamer I
Kamer II
31 december 2010
2
Kamer III
Kamer IV
31 december 2011
Kamer V
Kamer VI
Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften (totaal en per kamer) (deels) gegrond
tegemoet gekomen na terug koppeling dienst
ingetrokken
niet-ont vankelijk
ongegrond
overige
eindtotaal
Totaal kamer I
10
7
4
20
65
56
162
Kamer II
13
86
22
77
93
41
332
Kamer III
0
1
2
3
4
5
0
Kamer IV
632
465
123
511
1.799
174
3.704
Kamer V
50
52
54
36
146
30
368
Kamer VI
758
1.758
295
795
3.520
200
7.326
Totaal kamer I-VI Percentage 2011 (2010)
1.463
2.369
500
1.442
5.627
506
11.892
12% (14%)
20% (nb)
4% (12%)
12% (27%)
47% (43%)
4% (4%)
100%
Voor een toelichting zie “trend uitkomst bezwaarprocedures” (pagina 5)
De kamers vergeleken
41
Contrairprocedure De ABC behandelt alle bezwaarschriften tegen
geadviseerd tot volledig ongegrond. Het college heeft
besluiten van de bestuursorganen van de gemeente
besloten tot deels gegrond. Beide zijn in beroep
Rotterdam. Met uitzondering van die van de Gemeen
gegaan tegen het besluit in bezwaar.
telijke Belastingdienst. De commissie brengt advies uit aan het bestuursorgaan dat het oorspronkelijke
Kamer III
besluit nam. Een advies van de commissie is niet
Geen contrairzaken.
vrijblijvend. Alleen als het bestuursorgaan dit kan Jaarverslag 2011
Kamer IV
motiveren, kan hij afwijken van het ABC-advies.
In deze kamer waren zeven contrairzaken. Het betrof Hoofd Juridische diensten is secretaris van de ABC.
vijf subsidiezaken, waarbij de dienst is gevolgd. In een
Adviseert de ABC een bezwaarschrift gegrond te
schadezaak en een parkeerzaak is het ABC-advies
verklaren, dan geeft het hoofd Juridische diensten in
gevolgd.
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
zijn functie als secretaris de betreffende dienst de gelegenheid om te reageren op het conceptadvies.
Kamer V
De dienst die het bestreden besluit heeft voorbereid,
Er zijn vijftien contrairzaken geweest. In acht gevallen
kan het (gegronde) ABC-advies onaanvaardbaar
werd het contrairadvies gevolgd.
vinden en brengt dan een zogeheten contrairadvies of contramemorie uit. Dat wordt samen met het
Kamer VI
preadvies van de commissie voorgelegd aan het
Er zijn zes contrairzaken geweest. Voor een deel
bevoegde orgaan. In de regel het college van B&W,
hangen deze samen met het feit dat niet altijd duide
dat uiteindelijk de knoop moet doorhakken. Als het
lijk is wat de reikwijdte van de regelgeving is. Zo zijn
bestuursorgaan van het advies wil afwijken, moet
er bijvoorbeeld twee contrairzaken geweest over de
het de reden daarvoor gemotiveerd vermelden in de
vraag of de belanghebbende op de juiste wijze aan
beslissing op het bezwaarschrift.
Sociale Zaken en Werkgelegenheid informatie had gemeld die van belang kon zijn voor het recht op een
conform ABC
conform contrair
totaal
Kamer I
6
4
10
Kamer II
2
0
2
raadplegen. De commissie concludeerde dat de
Kamer IV
2
5
7
belanghebbende zijn informatieplicht niet had
Kamer V
7
8
15
Kamer IV
1
6
7
18
23
41
44%
56%
Totaal Percentages
uitkering. In één van deze zaken had de belang hebbende informatie verstrekt aan een ander bestuursorgaan. SoZaWe kon deze informatie zelf
geschonden. In contrair is het advies van de ABC gevolgd en is het bezwaar gegrond verklaard. In een soortgelijke zaak had de belanghebbende informatie verstrekt aan een re-integratiebedrijf. Deze
Kamer I
informatie was niet voor SoZaWe beschikbaar. In dit
Tien zaken zijn gegrond verklaard. De burgemeester is
geval had de belanghebbende zijn informatie wel
vier keer afgeweken van het advies van de ABC.
geschonden en werd het advies van SoZaWe gevolgd. Nu er recent weer nieuwe regelgeving in werking is
Kamer II
getreden, kunnen vragen over de juiste interpretatie
In deze kamer zijn twee contrairzaken geweest.
van deze regelgeving leiden tot contrairzaken in 2012.
Het betrof twee samenhangende bezwaarschriften
42
tegen de aanwijzing tot monument. De ABC heeft
Wel of geen maatregel?
geadviseerd de bezwaren volledig gegrond te ver
Is een maatregel mogelijk als iemand niet in dienst is
klaren. Cluster Stadsontwikkeling heeft in contrair
van de gemeente Rotterdam? Deze vraag speelde
een rol in de volgende zaak. Naar aanleiding van een eerder ingestelde contrairprocedure was er in deze zaak beroep ingesteld door belanghebbende. Het betrof een maatregel die was opgelegd omdat de belanghebbende zich volgens SoZaWe ernstig had misdragen tegen een medewerker van een reintegratiebedrijf. Het was de vraag of hiervoor een maatregel kon worden opgelegd, omdat deze persoon geen ambtenaar was in dienst van de gemeente Rotterdam. De ABC heeft in eerste instantie geadvi足 seerd om de bezwaren gegrond te verklaren en de maatregel ongedaan te maken. In de contrairproce足 dure is de maatregel gehandhaafd. De rechtbank heeft het beroep van belanghebbende ongegrond verklaard en de bestreden maatregel in stand gelaten. Contrairprocedure
43
Conny Wismeyer
Jaarverslag 2011
in een slechte film zit’ Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
44
‘Alsof je
Het waren gedeeltelijk mensen die
schriften van collega’s die het niet
al langere tijd voor de gemeente
eens waren met het besluit dat
werkten. Soms ook al via een
hun tijdelijke aanstelling werd
uitzendbureau. Die zich inmiddels
beëindigd. Conny Wismeyer noemt
heel verbonden voelden met hun
dat de minder leuke kant van haar
werkgever. Misschien is het voor
werk. Als P&O-adviseur heeft ze in
hen wel extra zuur geweest. Som
een aantal zaken managers van de
migen voerden tijdens de hoor
Servicedienst ondersteund bij het
zittingen naast feitelijke bezwaren,
schrijven van verweerschriften.
ook emotionele argumenten aan.
Ook is ze geregeld bij hoorzittingen
Het dubbele is; ik snap deze
van de Algemene Bezwaar
noodmaatregel ook wel. Het water stond de gemeente echt tot aan de lippen.”
Veel medewerkers van de gemeente Rotterdam met een
Druk en emotie Hoe het zit maar haar eigen
dat deze werden beëindigd. Het was een van de vele
emoties? “Zelf kan ik goed afstand bewaren”, zegt ze. “Ook omdat ik
bezuinigingsmaatregelen. P&O-adviseur Conny Wismeyer
er vanwege mijn functie en werk plek letterlijk verder vanaf sta. Ik
heeft een aantal van deze personele zaken van dichtbij
voel me natuurlijk wel als adviseur
Alsof je in een slechte film zit
tijdelijke aanstelling kregen halverwege 2011 het nieuws
Conny Wismeyer
De procedure rondom de bezwaar
betrokken, zeker als het zaken
meegemaakt. “Natuurlijk, de gemeente moest wel. Maar
betreft van medewerkers bij wie ik zelf tijdens de selectieprocedure
voor veel medewerkers is het heel emotioneel geweest.”
betrokken ben geweest. Maar dat belemmert me niet in mijn werk. Wel heb ik bij de managers die ik adviseer de druk en emotie
schriftencommissie aanwezig
gevoeld. Dan vroegen ze aan mij:
geweest. Over die periode zegt ze:
‘Moet deze medewerker nou echt
“Het hoort erbij. Maar het zijn
al zijn bureau leegruimen?’ En dan
vervelende situaties die je als
moest ik ze duidelijk maken dat
werkgever zoveel mogelijk
dat echt nodig was. Het bezwaar
probeert te vermijden.”
schort het besluit namelijk niet op. ‘Ja maar, misschien kan hij over
Collega’s met tijdelijke aanstel
een tijdje wel weer terugkomen.
lingen kregen rond juni te horen
Dan gaan we hem toch niet weg
dat er vanwege de bezuinigingen
sturen?’, klonk het dan. Dat zijn
geen contracten meer werden
lastige situaties. Want ja, mis
verlengd of werden omgezet in
schien was dat ook wel zo.”
vaste dienstverbanden. In de zomermaanden is er een forse
Conny heeft meegemaakt dat er
stijging van het aantal ingediende
nog een besluit op een bezwaar
bezwaarschriften door ambtenaren
moest worden genomen, terwijl de
te zien. Conny: “Daar verbaast
contractperiode van een mede
waarschijnlijk niemand zich over.
werker officieel al was beëindigd. 45
“Als iemand een bezwaar tegen
ruimte om hun verhaal te doen. Op
bij de Servicedienst. “Maar”, zegt
zijn ontslag indient, is het voor alle
basis van alle informatie nemen ze
ze, “het heeft ook positieve kanten.
partijen het beste als je nog voor
afgewogen besluiten. Ik heb wel
We worden creatiever, gaan samen
de ontslagdatum een uitspraak van
gemerkt dat de ABC in de loop der
veel meer op zoek naar alternatie
de ABC hebt. Maar dat is helaas
tijd professioneler is geworden. In
ven. En omdat de gemeente bijna
niet altijd mogelijk. Het kan dus
het verleden kreeg ik af en toe de
geen mensen van buiten meer
voorkomen dat iemand al weg is,
indruk dat de sociale component in
aanneemt, is er ook veel meer
terwijl de ABC een paar weken
het handelen van de werkgever te
doorstroming binnen de organisa
later een besluit neemt dat gunstig
zwaar meewoog in het besluit. Dat
tie. Dat is een goede zaak.”
uitpakt voor hem of haar. Dat zijn
is nu niet meer aan de orde.”
heel vervelende situaties. Vooral Jaarverslag 2011 Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
46
Energie
voor de medewerker. Voor alle
Op P&O-vlak is er vanwege de
betrokkenen voelt dat vreemd,
bezuinigingen veel gewijzigd
Dat ‘juridische’ aspect in haar werk
maar vooral voor de medewerker.
binnen de gemeente, en dus ook
hoort er nu eenmaal bij, zegt
Alsof je in een slechte film zit.”
voor Conny. Als voorbeelden
Conny. “Zoals het meeschrijven
noemt ze de vacaturestop, de
aan verweerschriften, het bijwonen
Afgewogen
verplichtingenstop waardoor
van hoorzittingen en het adviseren
bijvoorbeeld het volgen van
van managers in deze bezwaar
Over de ABC is Conny tevreden.
opleidingen niet meer zomaar
zaken. Maar dat is het dan ook
Ze vindt dat de commissie zorg
mogelijk is. En verder: het
wel. Maar het allerliefste houd ik
vuldig met bezwaren omgaat. “Ze
bevriezen van de persoonlijke
me bezig met de ontwikkeling van
stellen kritische vragen, maar
prestatietoeslagen en de extra
medewerkers. Daar krijg ik toch
geven medewerkers ook alle
spelregels rondom urenuitbreiding
echt de meeste energie van.”
‘Het is een goede zaak dat er veel meer doorstroming is binnen de gemeentelijke organisatie’
Ontwikkelingen Ontwikkelingen beleid en regelgeving
Verder introduceert de nieuwe WWB de mogelijkheid
Zoals in het voorwoord al aangegeven, zijn er veel
om bijstandsgerechtigden te verplichten een tegen
ontwikkelingen binnen de gemeentelijke organisatie
prestatie te leveren voor hun uitkering. De tegen
en daarbuiten die de werkzaamheden van de ABC en
prestatie bestaat uit het verrichten van onbeloonde,
Juridische diensten raken. Hieronder een overzicht
maatschappelijk nuttige werkzaamheden. Weigering
van de ontwikkelingen die van belang zijn in 2012.
kan leiden tot het toepassen van een maatregel.
Wet werken naar vermogen en de gezinsinkomenstoets
Jongeren
De Wet werk en bijstand (WWB) is ondanks veel
die ‘uit ’s Rijks kas’ bekostigd onderwijs kan volgen,
protesten in 2011 op een aantal punten ingrijpend
niet langer aanspraak kan maken op een WWB-
gewijzigd. Het wetgevingsproces is heel snel afge
uitkering. Het is daarbij niet van belang of het onder
rond. Zo werd het ontwerp van de wet in juni vorig
wijs ook daadwerkelijk wordt gevolgd. Ook de jongere
jaar ingediend bij de Tweede Kamer, die in oktober
die wel kan studeren maar dit niet doet, heeft geen
2011 instemde met het wetsvoorstel. De Eerste
recht meer op bijstand.
Wat ook nieuw is, is dat een jongere onder de 27 jaar
verscheen op 22 december in het Staatsblad.
De invoering van de nieuwe wet eist veel van gemeen
Gemeenten en hun belangenverenigingen VNG en
ten. Verordeningen, beleidsregels en uitvoerings
Divosa, hebben zich steeds verzet tegen wijziging van
instructies moeten worden gewijzigd, het personeel
de WWB. Met name omdat zij een stapeling van
moet worden geschoold en de ICT moet ingrijpend
negatieve inkomenseffecten voor bijstandsgerechtig
worden aangepast. SoZaWe moet alle zeilen bijzetten
den voorzien en menen dat de nieuwe wet op onder
om de nieuwe wet op een verantwoorde manier te
delen zeer fraudegevoelig is. Ondanks dat gemeenten
kunnen uitvoeren. Op korte termijn worden ook Juridi
hebben aangegeven dat een invoering per 1 januari
sche diensten en de ABC geconfronteerd met de
2012 zou leiden tot onoverkomelijke technische
gevolgen van de WWB-2012.
Ontwikkelingen
Kamer gaf nog voor het kerstreces zijn fiat en de wet
uitvoeringsproblemen, is de nieuwe wet (de WWB2012) sinds die datum toch van kracht.
Verhoging griffierechten Het wetsvoorstel kostendekkende griffierechten heeft
Wat houdt de nieuwe wet in?
inmiddels landelijk de nodige discussie losgemaakt.
De meest in het oog springende verandering is de
Waarschijnlijk treedt de wet met ingang van 1 juli 2012
invoering van de zogenoemde huishoudinkomentoets.
in werking.
Het recht op bijstand wordt afhankelijk van het totale gezinsinkomen. Onder gezin wordt verstaan: de
In het bestuursrecht heeft het wetsvoorstel twee
ouder(s), met hun eventuele minderjarige kinderen en
wijzigingen tot gevolg:
hun meerderjarige inwonende kinderen. Uitzonderin
1. H et griffierecht dat de wederpartij betaalt, wordt
gen zijn mogelijk als het inwonende meerderjarige kind studeert en studiefinanciering ontvangt. Of als
verhoogd. 2. H et bestuursorgaan betaalt na afloop van de
een gezinslid verzorgingsbehoevend is en een ander
procedure griffierecht als het in het ongelijk is
gezinslid de benodigde zorg verleent.
gesteld door de bestuursrechter of de
Een klein voorbeeld. Echtelieden Wim en Toos ont
hogerberoepsrechter.
vangen een WWB-uitkering als echtpaar. In verband met een echtscheiding komt hun 35-jarige zoon Albert
De verhoging van het griffierecht voor de wederpartij
bij hen inwonen. Albert heeft als ICT-adviseur een
leidt ertoe dat de gemeente tot een hoger griffierecht
inkomen van ruim € 3.000,- netto per maand. Wim en
wordt veroordeeld bij een toegewezen voorlopige
Toos moeten hun bijstandsuitkering inleveren.
voorziening of een gegronde (hoger) beroepszaak.
47
Gevolgen verloren zaak
Mediation
De grootste wijziging is dat het bestuursorgaan het
Verder kan mediation aan de orde worden gesteld.
griffierecht moet betalen bij een verloren procedure.
Voorafgaand aan de zitting kan de bestuursrechter
Als een beroepszaak gegrond wordt verklaard, moet
vragen stellen over de zaak waardoor de zittingstijd
de gemeente Rotterdam € 5.000,- betalen. Voor een
efficiënter wordt gebruikt. Naar verwachting daalt de
toegewezen voorlopige voorziening geldt eveneens
gemiddelde doorlooptijd van een bodemprocedure bij
een veroordeling van de gemeente tot betaling van
de rechtbank van tien naar vijf maanden. Uitspraken
€ 5.000,- aan griffierecht. Bij een hoger beroepzaak
gebeuren vaker mondeling en een groter deel wordt
kan dat oplopen tot een bedrag van € 12.500,-.
afgedaan zonder uitspraak. Het aantal hoger beroe pen neemt hierdoor waarschijnlijk af.
Het griffierecht is verschuldigd na het onherroepelijk Jaarverslag 2011 Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
worden van de uitspraak in de bodemprocedure. Bij
De nieuwe werkwijze vergt nieuwe, mediationachtige
een toegewezen voorlopige voorziening tijdens de
vaardigheden van de juristen van Juridische diensten.
bezwaarprocedure is het griffierecht verschuldigd,
De nieuwe werkwijze van de rechtbank heeft waar
nadat het besluit op bezwaar is genomen. De eerste
schijnlijk ook invloed op de wijze waarop bezwaar
veroordelingen tot betaling van griffierecht worden
schriften worden behandeld. Want als in beroep
dan ook pas eind 2012 verwacht. Daarnaast worden
partijen in een substantieel aantal zaken schikken,
de griffierechten voor civiele procedures verhoogd.
dan roept dit de vraag op of een schikking niet al in de fase van bezwaar kan worden bereikt. Juridische
Afname aantal beroepen
diensten besteedt hier dit jaar veel aandacht aan.
Wat de effecten zijn voor de mate waarin mensen in beroep gaan, moet nog blijken. De verwachting is wel dat er een afname van het aantal beroepzaken is. In
Interne ontwikkelingen
ieder geval is duidelijk dat de financiële consequenties voor de gemeenten aanzienlijk kunnen zijn. Ook al
Stroomlijning juridische functie
neemt het aantal beroepen af.
De stroomlijning van de juridische functie is vorig jaar met de rest van de bedrijfvoering in een stroom
De nieuwe zaaksbehandeling
versnelling geraakt. Het meldpunt advocatuur is
Alle Rechtbanken in Nederland hanteren in 2012 voor
inmiddels operationeel en de aanbesteding van de
bestuursrechtelijke geschillen een nieuwe werkwijze.
advocatuur wordt in de eerste helft van 2012 afgerond.
Aanleiding daarvoor is kritiek uit de samenleving op
Ook wordt de kennis op het gebied van privacy, regel
de procedures bij de rechtbank. Mensen voelden zich
geving en contracten verdiept. Het is bovendien nog
niet gehoord, het duurde allemaal te lang en de uit
belangrijker geworden om de capaciteit in huis te
spraak loste het geschil vaak niet definitief op.
hebben en die capaciteit zo effectief en efficiënt mogelijk in te zetten. Ook om de inzet van externen
Voor de rechtbank Rotterdam geldt voor procedures
nog verder terug te dringen.
die per 1 oktober 2011 zijn aangespannen, dat een
48
regiezitting binnen dertien weken plaatsvindt. Voor
De advocaten in dienstbetrekking hebben hun positie
heen stond op de zitting het juridisch geschil centraal,
binnen het concern Rotterdam inmiddels gevestigd.
nu neemt het onderliggend conflict een belangrijke
Ze weten daarin goed hun weg te vinden. Daar waar
plaats in. Doel is zoveel mogelijk te komen tot een
het om juridische overwegingen gaat, vervullen de
definitieve oplossing van het geschil. Het liefst zonder
Gemeente Advocaten Rotterdam en de overige civiel
het doen van uitspraak. Voor elke zaak kiest de recht
juristen van Juridische Diensten, hun rol met verve.
bank een traject dat past bij de aard van het geschil.
Daar waar zij in het verleden veelal in processen en
De zitting kan gericht zijn op het beproeven van een
procedures betrokken werden als problemen al een feit
schikking. Ook kan het gericht zijn op het onderzoek
waren, worden zij nu juist steeds meer aan de voorkant
in de zaak. Zoals de inbreng van andere stukken of
betrokken. Mede als gevolg van de voortgaande
het verstrekken van een bewijsopdracht.
bezuinigingen binnen de gemeente Rotterdam.
Juristen horen vaak het cliché dat ‘juristerij’ gezien
Serviceorganisatie. Vanuit Juridische diensten wordt
wordt als een nodeloos complicerende en vertra
een pool van mediators aangestuurd die allemaal een
gende factor. Maar binnen de gemeente Rotterdam
erkende mediationopleiding hebben gevolgd en
lijkt steeds duidelijker te worden dat de Rotterdamse
werken volgens de reglementen en gedragsregels van
daadkracht prima samengaat met ‘gezond (juridisch)
het Nederlands Mediation Instituut. Verder is op hen
verstand gebruiken èn handen uit de mouwen’. Deze
het ‘Statuut voor de Interne Mediator bij een
ontwikkeling zet zich in 2012 voort.
bestuursorgaan’ van toepassing. Hierdoor kunnen zij daadwerkelijk autonoom werken.
Alternatieve afdoening Mediationtraject
gehouden met het snel opnemen van contact met een
Mediation kan in elk stadium van een geschil plaats
bezwaarmaker, nadat een bezwaar is ingediend.
vinden. Dus niet alleen in de fase waarin er nog geen
Binnen Juridische diensten is dat vorig jaar steeds
voor beroep vatbaar besluit is genomen, maar ook
meer een gebruikelijke werkwijze geworden. Ook dit
in de bezwaarfase. Als mediation in een bepaalde
jaar wordt deze manier van werken nog verder door
situatie een goede uitweg lijkt te bieden om uit een
gevoerd. Bezwaarmakers worden er al bij de
conflict te komen, dan kan er contact worden
bevestiging van hun ontvangst op gewezen dat ze
opgenomen met de coördinator van de mediationpool
benaderd kunnen worden om hun bezwaarschrift
bij Juridische diensten. Deze coördinator bekijkt of er
‘alternatief’ af te doen. Het alternatieve van het afdoen
inderdaad een mediationtraject van de grond kan
neemt daarmee steeds meer af en wordt gewoon. De
worden gebracht. Zo ja, dan wordt de bezwaar
ervaring leert namelijk dat het snel contact opnemen
procedure met instemming van partijen opgeschort
met een bezwaarmaker ertoe leidt dat problemen
voor zolang de mediation loopt. In het geval dat de
sneller kunnen worden opgelost dan dat de volledige
mediation niet mocht slagen, wordt de reguliere
bezwaarprocedure wordt doorlopen. Zeker tegen de
bezwaarprocedure voortgezet en afgerond. De pool
achtergrond van de nieuwe zaaksbehandeling door de
heeft in de afgelopen 10 jaar in totaal 109 mediations
rechtbank, gaat deze manier van afdoen dit jaar een
uitgevoerd.
Ontwikkelingen
De afgelopen jaren heeft Juridische diensten pilots
belangrijkere rol spelen.
Gemeentelijke mediationpool 10 jaar De toenmalige directie Juridische Zaken van de Bestuursdienst heeft in 2001 een begin gemaakt met het opzetten van een project dat gericht was op de ontwikkeling van alternatieve geschillenbeslechting. En met name op mediation in rechtspositionele con flicten. Is bij het omgaan met conflicten in juridische procedures escalatie niet ondenkbeeldig, mediation is juist bedoeld om escalatie te voorkomen, relaties te herstellen en - vaak aanzienlijke - kosten te besparen op juridische steekspellen. Dit initiatief is in oktober 2001 voorgelegd aan het college van B&W, dat op 11 december 2001 met het project heeft ingestemd. Hiermee is de mogelijkheid geformaliseerd om op een andere met conflicten om te gaan dan tot dan gebruikelijk. Ruim tien jaar later staat mediation, te midden van een sterk veranderende omgeving, nog steeds stevig op de kaart. Met dien verstande dat de positionering nu is: Juridische diensten van de gemeentelijke
49
Aanbevelingen Aanbevelingen jaarverslag ABC 2010
om hun werkzaamheden te doen, luidt de aanbeveling van de commissie. Stand van zaken Juridische diensten:
Jaarverslag 2011
Bij de behandeling in het college van B&W van de
In oktober 2011 is bij Toezicht Gebouwen geïnfor
aanbevelingen die de ABC in haar jaarverslag heeft
meerd naar de voortgang van deze aanbeveling.
gedaan, is afgesproken dat Juridische diensten de
Toezicht Gebouwen reageerde daar als volgt op.
aanbevelingen opneemt met de diensten die het
Het nieuwe Bouwbesluit wordt naar verwachting per
betreft. En daarover rapporteert.
1 januari 2012 van kracht. Hierin wordt de verhuur van kamers gedefinieerd op basis van het aantal woon
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Kamer I 1. Aanbeveling aan de burgemeester
eenheden in het pand en niet meer op basis van het
Drank- en Horecawetvergunningen worden door de
van de woning (woonfunctie) dat bestemd is voor
deelgemeente gedaan en de exploitatievergunningen
afzonderlijke bewoning. Of zoals beschreven in een
door de burgemeester. De commissie beveelt aan om
ander citaat uit de toelichting op het Bouwbesluit:
drank- en horecawetvergunningen en exploitatie
‘Kenmerkend voor kamergewijze verhuur is dat ervan
vergunningen gecombineerd te behandelen.
uitgegaan wordt dat betrokkenen hun hoofdverblijf in
aantal bewoners. Een wooneenheid is hierbij een deel
de wooneenheid hebben. De brandpreventieve maat Stand van zaken Juridische diensten:
regelen worden dan verplicht gesteld vanaf kamer
Juridische diensten heeft de Directie Veiligheid naar
gewijze verhuur aan meer dan vier kamers, ongeacht
de voortgang van deze aanbeveling gevraagd. Daar
het aantal bewoners.’
is als volgt op gereageerd. In de loop van 2012 treedt de nieuwe Drank- en horecawet in werking. De pre
Nu wordt gewerkt aan het aanpassen van de regel
cieze datum is nog onbekend. Het gevolg is dat de
geving met betrekking tot kamergewijze verhuur. Dit
bevoegdheden voor de exploitatievergunning en de
sluit aan op het nieuwe Bouwbesluit. Het houdt het
Drank- en horecawetvergunning bij de burgemeester
voorstel in om nadere regels gebiedsquota voor kamer
komen te liggen. De Directie Veiligheid bereidt besluit
verhuur 2009 (vastgesteld door college van B&W op
vorming voor de burgemeester voor en zorgt ervoor
3 februari 2009) te wijzigen. Dat gebeurt als volgt:
dat besluiten meer op elkaar afgestemd worden. Zowel inhoudelijk als procesmatig (in tijd). De
■■ Het is niet toegestaan in Rotterdam in één woning
bezwaarprocedure voor beide soorten besluiten loopt
woonruimte te verschaffen aan meer dan vier men
bij inwerkingtreding van de wet ook automatisch via
sen die niet één huishouden vormen, zonder een
de ABC Blaak, niet meer via de deelgemeentelijke
onttrekkingsvergunning voor kamergewijze verhuur.
ABC’s.
■■ De voorwaarden voor het verkrijgen van een onttrek
Kamer II 2. Aanbeveling voor directeur dS+V
- De woning dient over voldoende gebruiksopper
kingsvergunning voor kamergewijze verhuur zijn: vlakte te beschikken, zodanig dat per te huisves ten persoon minimaal 12 m² gbo beschikbaar is. Woningonttrekkingszaken De regelgeving (Huisvestingsverordening Stadsregio
vluchtroute, die alleen door de bewoners van deze
Rotterdam 2006, de Huisvestingsverordening aan
woning gebruikt wordt.
gewezen gebieden Rotterdam en de nadere regels
50
- De woning dient te beschikken over een inpandige
- Binnen het quotum dat geldt voor de wijk of de
Gebiedsquota voor kamerverhuur 2009) hanteert
deelgemeente waar de woning zich bevindt, is
definities. Dit leidt tot onduidelijkheid in de uitvoering.
voldoende ruimte aanwezig voor het afgeven van
Inspecteurs moeten concretere instrumenten krijgen
de vergunning.
Illegale hennepkwekerijen
Stand van zaken Juridische diensten:
Het bewijs dat de huurder niet te traceren is, is bij
Stadstoezicht heeft de aanbevelingen van de ABC ter
hennepzaken over het algemeen te mager. Een ste
harte genomen. De dienst is scherper gaan sturen op
viger onderbouwing van bewijs op dit gebied is dan
een goede opbouw en onderbouwing van de dos
ook de aanbeveling van de ABC. Met schriftelijke
siers. Dit leidde tot een zorgvuldige en weloverwogen
bewijzen van acties die zijn gedaan.
besluitvorming. In 2011 zijn alle bezwaren tegen het beëindigen van de tijdelijke aanstelling ongegrond
Stand van zaken Juridische diensten:
verklaard.
In oktober 2011 is bij Toezicht Gebouwen geïnfor meerd naar de voortgang van deze aanbeveling. Toezicht Gebouwen heeft daarop als volgt gerea geerd. Deze aanbeveling wordt niet gedragen door
Kamer VI 5. Aanbevelingen voor directeur Sociale Zaken en Werkgelegenheid
het cluster Stadsontwikkeling. Toezicht Gebouwen Meer communicatie tussen domein Werk en domein
reiking voor verhuurders of beheerders. Hierin staat
Inkomen
hoe deze partijen een betere invulling kunnen geven
Een betere communicatie en afstemming tussen de
aan goed beheer. De richtlijn wordt uiteindelijk ook
domeinen, dat was de aanbeveling van de commissie
toegankelijk gemaakt.
om eventueel ongenoegen en misverstanden te voorkomen.
Kamer IV 3. Aanbeveling voor directeur Publiekszaken Rotterdam
Stand van zaken Juridische diensten:
Voeg een hardheidsclausule toe voor uitzonderlijke
communicatie verbeterd wordt. Door diverse overleg
situaties waar de regelgeving geen ruimte biedt. Dat
vormen te organiseren, vergroot dat de betrokken
was de aanbeveling voor de directeur Publiekszaken.
heid. Ook worden verbeteringen aangebracht in de
En wel in het Uitvoeringsbesluit parkeren Rotterdam.
procedures rond de overdrachtsmomenten tussen
Aanbevelingen
merkt wel op dat ze bezig zijn met een richtlijn/hand
De directie van SoZaWe gaf aan dat de interne
de domeinen. De commissie heeft nog niet ervaren Stand van zaken Juridische diensten:
dat dit tot betere resultaten leidt. De indruk blijft
Op de valreep is eind 2011 het Uitvoeringsbesluit
bestaan dat de overdracht van informatie tussen de
parkeren Rotterdam 2012 opgesteld. Naast enkele
domeinen verbeterd moet worden.
inhoudelijke en tekstuele wijzigingen en aanvullingen, bevat het een toevoeging van de hardheidsclausule.
Brutering
De ingangsdatum was 1 januari 2012. Het nieuwe
Het voorstel is om voorafgaand aan de brutering met
besluit kent geen overgangsbepalingen.
lijsten te beoordelen of vorderingen aan de voorwaar den voldoen. Dat zou vele bezwaarschriften kunnen
Kamer V 4. Aanbeveling voor directeur dienst Stadstoezicht
voorkomen.
Het beëindigen van aanstellingen in tijdelijke dienst
Bij een vordering kan sinds 18 mei 2010 in Socrates
vraagt in het algemeen meer zorgvuldigheid. In prin
specifiek worden aangegeven om hierbij af te zien van
cipe kan tot niet-verlenging van de aanstelling worden
brutering. Dat heeft de directie van SoZaWe laten
besloten, wanneer de ambtenaar niet beantwoordt
weten. Met lijsten worden de bruteringen per werk
aan de verwachtingen die het bestuursorgaan stelt en
plein en afdeling gecontroleerd. De commissie merkt
redelijkerwijs mag stellen. De commissie constateert
op dat dit in 2011 nog niet leidde tot minder bezwaar
dat dossiers die zij onder ogen krijgt, niet zelden
schriften gericht tegen de brutering van vorderingen.
summier zijn en weinig onderbouwd. Om die reden
Of eventuele afname van deze bezwaren direct ver
moest zij dit jaar meerdere malen gegrond adviseren.
band houdt met een onjuiste aanpak bij SoZaWe, de
Een goede dossieropbouw en motivatie van de beslui
nieuwe procedure, is onduidelijk. Wat wel uit de cijfers
ten bij dit soort ontslag, verdient dan ook aanbeveling.
valt op te maken, is dat er iets minder gegronde zaken
Stand van zaken Juridische diensten:
51
zijn. Meer worden in stand gelaten in de categorie
Aanbevelingen ABC 2011
‘terugvordering algemeen’, waar ook de bruteringen onder worden geboekt. In 2012 wordt dit apart
Afgelopen jaar is een nieuwe methodiek geïntrodu
bijgehouden.
ceerd. Deze moet ervoor zorgen dat aanbevelingen al gedurende het jaar kunnen worden opgepakt. Op die
Meer communicatie met jongeren
manier is het mogelijk om verbeteringen sneller door te
Meer communicatie met de doelgroep jongeren tot
voeren. Deze procedure start na de zomerperiode met
27 jaar. De bezwaarprocedure is vaak te formeel en
de zogenoemde ‘voorlopige aanbevelingen’. Het gaat
jongeren haken af.
om het continue verbeterproces. Per kamer worden eerst de voorlopige aanbevelingen gegeven en daarna
Stand van zaken Juridische diensten:
de definitieve aanbevelingen.
Jaarverslag 2011
Bovenstaande aanbeveling was gericht aan het secre tariaat van de commissie. Het komt regelmatig voor dat een bezwaarschrift gericht tegen een besluit van het Jongerenloket niet voldeed aan de vereisten van
Kamer I 1a. Voorlopige aanbeveling voor directeur Veiligheid
artikel 6:5 Awb. Van de mogelijkheid om zo’n verzuim Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
te herstellen, maakten jongeren opvallend weinig
Horecazaken
gebruik. Deze doelgroep is dit jaar schriftelijk en telefo
In bezwaarschriftprocedures is de ABC dit jaar gecon
nisch benaderd voor een uitleg wat nodig is om een
fronteerd met besluiten waarin artikel 4:5 Awb (buiten
bezwaarschrift in behandeling te nemen. Het resultaat:
behandeling stellen van de aanvraag) onterecht is
minder niet-ontvankelijk verklaringen van bezwaar
toegepast. Met name in situaties waar het gaat om een
schriften die zijn ingediend door deze doelgroep.
gewijzigde aanvraag. De ABC beveelt aan om artikel 4:5 Awb alleen toe te passen in situaties waarvoor het artikel is bedoeld. Of in situaties waarin sprake is van een onvolledige aanvraag zonder dat (afdoende) op het verzoek om aanvulling van de gegevens is gereageerd. Stand van zaken Juridische diensten: Door Juridische diensten is geïnformeerd naar de voorgang van deze aanbeveling. De Directie Veiligheid heeft als volgt gereageerd. Er zal bij besluitvorming door de Directie Veiligheid op worden toegezien dat de aanvraag alleen in voornoemde gevallen buiten behandeling zal worden gesteld.
1b. Voorlopige aanbeveling voor directeur Veiligheid Horecazaken Het opleggen van een last onder dwangsom voor elke keer dat een specifiek artikel van de APV of een andere bepaling van paragraaf 2.3 van de APV wordt overtreden. De ABC beoordeelde een aantal zaken waarbij de last is opgelegd voor elke keer dat een bepaling van de APV of een andere bepaling van paragraaf 2.3 van de 52
APV wordt overtreden.
De ABC oordeelt dat het bereik van de last beperkt
aard. Of deze laatste categorie in het nieuwe arrange
dient te blijven tot overtredingen van het specifieke
ment overeind blijft, moet nog worden beoordeeld.
artikel van de APV. Voor een aanvulling van de zin snede uit het dictum van het besluit ‘of een andere
Aanbeveling aan de burgemeester
bepaling van paragraaf 2.3. van de APV’ is volgens de
De ABC beveelt aan het bereik van de last te beper
ABC geen plaats. Hiervoor is onvoldoende feitelijke
ken tot overtredingen van het specifieke artikel van
grondslag aanwezig. In de zaken die de ABC onder
de APV. Voor een aanvulling van de zinsnede uit het
ogen kreeg, is de commissie van mening dat niet kon
dictum van het besluit ‘of een andere bepaling van
worden geoordeeld dat de kans bestaat dat
paragraaf 2.3. van de APV’ is volgens de ABC geen
bezwaarde in de toekomst de overige bepalingen van
plaats op het moment dat daarvoor onvoldoende
paragraaf 2.3 van de APV overtreedt. Volgens de ABC
feitelijke grondslag aanwezig is.
dient de zojuist genoemde zinsnede uit het dictum te
Door Juridische diensten is geïnformeerd naar de
Risico van niet aangetekende brieven zonder verzend
voorgang van deze aanbeveling. De Directie Veiligheid
registratiesysteem met betrekking tot Wabozaken.
heeft als volgt gereageerd. Het gaat om APV-bepalingen die de Directie Veiligheid
De ABC wordt in toenemende mate geconfronteerd
in een besluit meeneemt en die iets zeggen over de
met niet aangetekende verzonden brieven/besluiten
wijze van exploitatie. Het standpunt van de Directie
door het cluster Stadsontwikkeling. Die worden het
Veiligheid: overtredingen van gelijke aard (dus uit
claster fataal in de bezwaarfase. In meerdere gevallen
paragraaf 2.3) worden meegenomen in de stapeling.
is het voorgekomen dat een omgevingsvergunning
Concreter moet gedacht worden aan sluitingstijden,
van rechtswege is verleend, omdat de ontvangst van
aanwezigheidsplicht, gewijzigde vorm en illegale
brieven/besluiten door bezwaarmakers werd ontkend
uitbreiding exploitatie.
en waarbij het cluster de verzending van deze brie
Aanbevelingen
Stand van zaken Juridische diensten:
Kamer II 2a. Voorlopige aanbeveling voor directeur Stadsontwikkeling
komen vervallen.
ven/besluiten niet kon aantonen. Tussen overtreding van bepalingen uit deze paragraaf van de APV die een potentieel gevaar opleveren voor
Stand van zaken Juridische diensten:
de openbare orde, en het niet getuigen van adequaat
Over deze voorlopige aanbeveling heeft overleg
ondernemerschap, zit verschil. Die nuance moet
plaatsgevonden met het hoofd Bureau Omgevings
worden aangebracht. Bepalingen van meer admini
vergunning, dat aangaf dat hij slechts als alternatief
stratieve aard zijn de aanwezigheid van een raamkaart
ziet om alles aangetekend te versturen. De kosten
voor het raam en de aanwezigheid van de vergunning
daarvan wegen niet op tegen de opbrengsten. Het
in de inrichting. De Directie Veiligheid zou het ook
probleem heeft de aandacht en Bureau Omgevings
disproportioneel achten als een aantal keren buiten de
vergunning onderzoekt verschillende mogelijkheden.
tijden exploiteren leidt tot een last onder dwangsom,
Daarbij blijft het voor het bureau de vraag of een en
waarbij vervolgens het ontbreken van een raamkaart
ander tot een betaalbare oplossing leidt.
als derde constatering tot intrekking leidt. Tot op dan beoordeelt de Directie Veiligheid de constatering
2b. Aanbeveling voor directeur Stadsontwikkeling
op haar eigen merites en kan de directie afwijken van
De ABC beveelt Bureau Omgevingsvergunning aan
het beleid.
om besluiten of brieven, waarin binnen een fatale
heden is het niet voorgekomen. Mocht dit wel zo zijn,
termijn om gegevens wordt verzocht, aangetekend te In de nieuwe horecanota en het handhavingsarrange
verzenden. Of om een postverzendregistratiesysteem
ment wordt gekeken of een onderscheid moet worden
te hanteren.
gemaakt tussen overtredingen met potentieel gevaar voor openbare orde en het niet getuigen van adequaat handelen versus bepalingen van meer administratieve
53
Kamer IV 3. Aanbeveling voor alle diensten
gesproken zorgen van de ABC heeft het Jongeren loket dit punt voor de zomer 2011 al voortvarend opgepakt. De ABC stelt met genoegen vast dat de
Subsidiezaken
situatie inmiddels is verbeterd.
Het is de ABC onlangs opgevallen dat niet iedere
dienst een gespreksverslag maakt van de overleggen
2. Het ontbreken van vertegenwoordiging in de hoor
Jaarverslag 2011
met de subsidieontvangers. De commissie beveelt
zitting is nog altijd betreurenswaardig. Naar aan
met klem aan om in alle gevallen een verslag te
leiding van signalen van de ABC is terughoudend
maken van het gesprek of de gesprekken met de
heid in het inroepen van vertegenwoordiging in de
(potentiële) subsidieontvanger. Vooral met het oog
samenwerkingsovereenkomst Juridische diensten
op eventuele beëindiging of vermindering van de
en SoZaWe opgenomen. Wel is het mogelijk om
subsidie.
vertegenwoordiging, in zaken waarin dat duidelijk een meerwaarde heeft, in te roepen. Over de eerste
Kamer V 4. Aanbeveling voor alle diensten
gevallen waarin dit aan de hand was, waardeerde de ABC positief. Het verzoek van de ABC richt zich niet zozeer op professionele vertegenwoordiging.
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Aanbeveling 4A
Het gaat er meer om in voorkomende gevallen
De ABC blijft bij de aanbeveling, maar nu voor alle
medewerkers van het werkplein op te kunnen
diensten, dat het beëindigen van tijdelijke aan
roepen om ter zitting uit te laten leggen hoe iets
stellingen meer zorgvuldigheid vraagt. Door de
precies is gegaan. Hier is niet in voorzien.
bezuinigingsmaatregelen vorig jaar zijn veel tijdelijke
aanstellingen beëindigd. De commissie constateerde
3. D e verslaglegging van afgelegde huisbezoeken is
meerdere malen dat dossiers die zij onder ogen kreeg,
volgens de ABC vaak te gekleurd. En zo samen
summier zijn en weinig onderbouwd. De commissie
gevat dat de feitelijke situatie er niet meer uit op
ziet ook graag meer individualisering.
valt te maken. Terwijl een goed feitelijk verslag van de waarneming onontbeerlijk is voor een goede
Aanbeveling 4B
weging en een goed advies. In een reactie gaf
De commissie constateert dat diensten tijdens de
SoZaWe aan dat het intern opleidingscentrum
hoorzitting vaak alleen zijn vertegenwoordigd door
specifieke trainingen geeft voor de wijze waarop de
een personeelsadviseur. Met name bij beoordelingen,
verslaglegging van huisbezoeken dient te gebeu
maar ook bij ontslag en disciplinaire zaken is aan
ren. Het aantal medewerkers dat op huisbezoek
wezigheid van een leidinggevende van groot belang.
gaat, is de afgelopen periode afgenomen. Hierdoor
Voor een goede heroverweging is het gewenst dat
is de doelgroep nog beter te bereiken. Naar ver
degene die bij de voorbereiding van het besluit
wachting verbetert dit de kwaliteit.
betrokken is geweest, ook aanwezig is tijdens de
Het verzoek is om feedback van Juridische dien
hoorzitting. De commissie beveelt de diensten dan
sten en de ABC op de kwaliteit van de verslag
ook aan zich bij hoorzittingen niet alleen te laten
legging in concrete casussen. Zo kan nog beter
vertegenwoordigen door een ervaren personeels
worden ingezoomd.
adviseur, maar ook door de betrokken
De vraag kan wel worden gesteld of het aantal
leidinggevenden.
verslagen dat in bezwaar langskomt, representatief is voor de kwaliteit in het algemeen.
Kamer VI 5a. V oorlopige aanbevelingen voor directeur Sociale Zaken en Werkgelegenheid
4. D e ABC beveelt aan om zorgvuldig om te gaan met de spelregels die opgaan voor het inleveren van stukken. Zeker nu het beleid op inhoud en spelre gels strakker wordt. Aan de balie op de werkpleinen
1. Bij het Jongerenloket worden in veel dossiers niet 54
en bij afdelingen van SoZaWe wordt niet altijd een
alle stukken aangetroffen. De dossiers zijn vaak
bevestiging van ontvangst gegeven. Dit leidt op
onvindbaar of onvolledig. Ook door de uit
de hoorzitting vaak tot een bewijstechnisch
onmogelijke situatie. Terwijl de overtuiging er soms
Aanbeveling 4
wel is dat bezwaarmaker de waarheid spreekt over
Kijk kritisch of de verstrekking van huishoudelijke
dat wat diegene op een bepaalde datum heeft
verzorging door middel van een persoonsgebonden
ingeleverd. Om dit in de toekomst te voorkomen,
budget aan stringentere regels kan worden gebonden.
beveelt de ABC aan om standaard (en dus altijd)
Dit moet leiden tot een betere verantwoording en
het inleveren van stukken te bevestigen met een
minder terugvorderingsbesluiten. Zo luidt een aan
brief voor ontvangst. Met een aantekening welke
beveling op het terrein van de Wmo.
stukken wanneer zijn ingeleverd. Stand van zaken Juridische diensten: Als reactie op deze voorlopige aanbeveling is het verstrekken van een ontvangstbevestiging opgenomen in de servicenormen van SoZaWe. Op een standaard formulier kan de medewerker exact aankruisen welk soort document(en) de burger heeft ingeleverd. In een vrije ruimte kunnen andersoortige bezwaar kan aanleiding zijn om gericht meer aan dacht in de uitvoering te vragen.
Aanbevelingen
documenten worden vermeld. Feedback vanuit
5b. Aanbevelingen voor directeur Sociale Zaken en Werkgelegenheid Aanbeveling 1 Als het gaat om de aanbeveling die al in 2010 aan SoZaWe gedaan was, meer communicatie tussen domein Werk en domein Inkomen, heeft de ABC nog steeds de indruk dat de overdracht van informatie tussen de domeinen verbetering nodig heeft. Om die reden beveelt zij dit nogmaals aan. Aanbeveling 2 De ABC is verheugd over de mogelijkheid dat vertegenwoordiging door SoZaWe weer in enkele zaken mogelijk is. Toch beveelt zij uitbreiding van deze mogelijkheid aan. Daarnaast richt het verzoek van de ABC zich niet zozeer op professionele ver tegenwoordiging. Het gaat er meer om dat in voor komende gevallen medewerkers van het werkplein opgeroepen kunnen worden om ter zitting uit te leggen hoe iets precies is gegaan. Aanbeveling 3 Zie erop toe dat de servicenormen worden gehanteerd bij het in ontvangst nemen van stukken en verstrek een gespecificeerde ontvangstbevestiging. Dat beveelt de ABC SoZaWe aan. 55
Deelgemeenten
Jaarverslag 2011
Net als in voorgaande jaren verrichtte Juridische
Cijfers
diensten ook in 2011 werkzaamheden voor de deel
De input van bezwaarschriften over 2011 bedroeg
gemeenten. Het gaat om de behandeling van
ongeveer 440, uiteenlopend in aantallen van 4 voor
bezwaarschriften en in enkele gevallen het leveren van
Pernis tot 100 voor deelgemeente Feijenoord. Andere
een huisjurist. Dat laatste speelde in Feijenoord,
uitschieters zijn Charlois met ongeveer 75 bezwaar
Rozenburg, Hoogvliet en Hoek van Holland. Ook gaf
schriften en Noord met circa 65 bezwaarschriften.
Juridische diensten op verzoek juridisch advies aan
De overige deelgemeenten zaten hier voornamelijk
de deelgemeenten over uiteenlopende onderwerpen
onder. Wat onderwerp betreft, kende omgevingsrecht
en vertegenwoordigde deelgemeenten in
de meeste bezwaarschriften: zo’n 160. De onderwer
beroepszaken.
pen binnen het omgevingsrecht waren bijvoorbeeld verkeersbesluiten en sloop- en kapvergunningen.
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
De dienstverlening verschilde per deelgemeente,
Zo’n 50 bezwaarschriften waren hennep-gerelateerd,
afhankelijk van de gemaakte afspraken. Zo werden
43 bezwaarschriften hadden betrekking op bestuurs
in 9 van de 14 deelgemeenten bezwaarschriften
dwang of dwangsommen.
behandeld. Voor de eigen bezwaarschriftencommissie en voor de Algemene Bezwaarschriftencommissie.
De output van bezwaarschriften bedroeg ook zo’n
Bij de deelgemeente Overschie werden alle voor
440 bezwaarschriften. Hiervan waren 70 zaken
komende bezwaren ambtelijk gehoord door een
(kennelijk) gegrond en 74 ingetrokken. Hiervan zouden
juridisch adviseur van Juridische diensten. Dit tot
24 gegrond zijn geweest. Niet-ontvankelijk waren
tevredenheid van beide partijen. Het dagelijks bestuur
16 bezwaarschriften, omdat volledig tegemoet was
van de deelgemeente Overschie had nadrukkelijk de
gekomen aan de bezwaren. Verder waren 75 zaken
wens om bezwaarmakers te horen zonder aanwezig
niet-ontvankelijk, omdat niet was voldaan aan de
heid van de dienst en vertegenwoordigers van de
voorwaarden die de Algemene wet bestuursrecht
deelgemeente. Dat vereiste een andere aanpak van
stelt. Van de overige zaken waren er 165 ongegrond,
de juridisch adviseur van Juridische diensten. Deze
22 buiten behandeling gesteld en 16 doorgezonden
adviseur bracht zelf advies uit aan het dagelijks
naar andere instanties.
bestuur, na raadpleging van de betrokken partijen en andere beschikbare bronnen. Kwamen bij het horen
De werkvoorraad bedroeg aan het eind van 2011
nieuwe feiten naar voren, dan werden deze terug
ongeveer 75 zaken. Het overgrote deel had betrekking
gekoppeld aan de betrokken dienst(en).
op omgevingsrecht en een aanzienlijk gedeelte op subsidies. Het aantal beroepszaken in 2011 was circa
Horen
90, variërend van 1 van Delfshaven tot 21 bij deel
Deze manier van horen betekende ook dat de juri
gemeente Noord. Naast zaken in relatie tot hennep
disch adviseur tijdens de hoorzitting gebruikmaakte
teelt, ging dit opnieuw over vooral omgevings
van opnameapparatuur. De adviseur installeerde en
vergunningen en dwangsommen van allerlei aard.
bediende die zelf. De geluidsopname was ter onder steuning van de verslaglegging van de hoorzitting.
Subsidie en aanbesteding
Zo kon de medewerker zich volledig concentreren op
De overgang tussen het verstrekken van subsidies
de zitting. Een niet geheel nieuwe manier van werken
naar het aanbesteden vorig jaar viel bij een aantal
in 2011 overigens. Bij enkele deelgemeenten, zoals
deelgemeenten op. Het gaat vooral om structurele
Rozenburg en Hoogvliet, werd al op een vergelijkbare
subsidies voor welzijnswerk. Enkele deelgemeenten
manier gebruikgemaakt van de aanwezige apparatuur.
zijn inmiddels overgegaan tot aanbesteden, waarbij de bestaande (subsidie)relaties kunnen intekenen. Andere deelgemeenten hebben laten weten dat
56
subsidies worden stopgezet in aanloop naar een
nieuwe aanbesteding. Dat laatste heeft te maken met de verplichting dat de subsidierelatie werkzaamheden af kan bouwen. Met personele gevolgen en de ver plichtingen en contracten die de subsidieontvanger is aangegaan voor zijn taken moet wel rekening worden gehouden. Van rechtswege verleende omgevingsvergunningen Bezwaarprocedures die betrekking hadden op van rechtswege verleende omgevingsvergunningen. Ook die sprongen in het oog vorig jaar. De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) bepaalt dat reguliere omgevingsvergunningen van rechtswege verleend worden als niet binnen de gestelde termijn van acht weken op de aanvraag is beslist. In de reguliere voorbereidingsprocedure geldt een beslister verlengen). Wordt deze overschreden, dan wordt de omgevingsvergunning verleend. Deze vergunning verlening van rechtswege wordt ook wel Lex Silencio
Deelgemeenten
mijn van acht weken (eenmaal met zes weken te
genoemd. Bij onvoldoende bewaking van deze termij nen en het niet tijdig verlengen van die termijn, bestaat het risico dat de omgevingsvergunning van rechtswege wordt verleend. Enkele deelgemeenten hebben de gevolgen hier al van ondervonden. Al behandelt het cluster Stadontwikkeling de aanvragen voor de omgevingsvergunningen, de deelgemeente op wiens grondgebied de vergunning betrekking heeft, is toch eindverantwoordelijk. Ook hebben deelgemeenten een rol in de bewaking van termijnen.
Tot slot Net als in 2010 stond in 2011 de afbouw van sub sidies hoog op de agenda. Vermoedelijk wordt dit het komende jaar verder doorgezet. In het voorjaar zijn de subsidies voor 2012 vastgesteld, naar verwachting stijgt het aantal van 10 bezwaarschriften subsidies nog in voorraad.
57
Peter Santema
Jaarverslag 2011 Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
58
‘Onze nieuwe werkwijze past binnen pleidooi van informele overheid’
Peter Santema is voor zijn werk
organisatie 1 januari 2013 echt
veel onderweg. Zeker sinds hij
staat.”
naast zijn functie van sectorvoor zitter bestuursrecht bij de recht bank Rotterdam, waarnemend
Griffierechten
sectorvoorzitter publiekrecht van
Tot het zover is, zijn er genoeg
de rechtbank Dordrecht is. Hij zit
zaken die Peters aandacht vragen.
er niet mee, zegt hij. “Ik vind het
Zoals de voorbereidingen die
juist fijn om onderweg te zijn. Het
getroffen moeten worden voordat
is een moment van rust tussen de
het kabinet een definitief besluit
vele besprekingen in.”
neemt over het verhogen van de grijpelijk en onverstandig. “Betaalde je eerst 40 euro, dat
Te traag en te formeel. De onvrede over de bestuursrecht-
wordt nu in veel gevallen 400 euro.
Peter Santema
griffierechten. Hij vindt het onbe
Als je de procedure wint, krijg je dat terug. Maar je neemt als burger wel een risico. Bovendien moet je
bank niet altijd leiden tot een definitieve oplossing van
altijd eerst zelf het bedrag betalen. De rechtbanken maken zich ernstig
het geschil. De rechtbank heeft zich deze kritiek aan
zorgen over de rechtsbescherming in ons land. Veel mensen zullen
getrokken en werkt sinds kort volgens de zogenoemde
door deze verhoging wel twee keer nadenken voordat ze naar
nieuwe zaaksbehandeling. Peter Santema van de recht-
de rechter stappen. En dat kan volgens mij niet de bedoeling zijn.”
bank Rotterdam en Dordrecht: “We gaan veel meer in Bij de rechtbank Rotterdam is
gesprek met partijen en stellen ons minder formeel op.”
vanwege de kabinetsplannen inmiddels ook een vacaturestop ingesteld. “Als er minder zaken
Onze nieuwe werkwijze past binnen pleidooi van informele overheid
spraak loog er niet om. Ook zou een gang naar de recht-
zijn, betekent dat automatisch Het zijn turbulente tijden voor de
minder werk. We houden daar nu
rechtspraak in Nederland. In
al rekening mee. Daarom huren we
Rotterdam en Dordrecht staat er
medewerkers tijdelijk in als dat
naast alle veranderingen en
nodig is, om ons personeelsbe
bezuinigingen, een fusie op stapel.
stand zo flexibel mogelijk te
Een omvangrijke operatie die grote
houden.”
gevolgen heeft voor de medewer kers. 758 in Rotterdam en 204 in Dordrecht. De nieuwe rechtbank
Minder zaken
Rotterdam moet in oktober een feit
Het lijkt tegenstrijdig, gezien de
zijn. Peter houdt echter rekening
stijging van het aantal bezwaar
met een kleine vertraging. “Dat is
schriften dat de Algemene
niet uitzonderlijk bij zulke grote
Bezwaarschriftencommissie in
operaties. En eerst moet de Eerste
2011 ontving. Dat aantal was
Kamer het voorstel nog goed
hoger dan ooit. Afgelopen jaar
keuren. Ik verwacht dat de nieuwe
werden er 12.143 bezwaren 59
ingediend. Dat is 20 procent meer
probleem of geschil schuilgaat. En
heeft om ook naar andere aspec
ten opzichte van het jaar daarvoor.
of daar wellicht een oplossing voor
ten van een zaak te kijken. Ze
“Ja, je zou dus ook een stijging
het probleem ligt. We gaan veel
moesten hun taakopvatting ruimer
van het aantal zittingen bij de
meer in gesprek met partijen en
nemen, gaven mijn collega’s
rechtbank verwachten. Maar wij
stellen ons minder formeel op. Dat
destijds aan. En daar waren ze het
weten nu al dat dat niet zo zal
past binnen het pleidooi van de
mee eens. De rechtbank zoekt die
zijn.”
ombudsman dat iedereen gebaat
ruimte nu ook wat meer op met de
is bij een informele overheid.”
nieuwe zaaksbehandeling. Dat
Onvrede Jaarverslag 2011 Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
60
betekent overigens niet dat wij het Deze nieuwe werkwijze heeft voor
werk van de ABC nog eens dunne
De bestuursrechtspraak heeft
de Algemene Bezwaarschriften
tjes overdoen. Wij komen immers
nogal wat kritiek te verduren
commissie geen directe gevolgen,
pas aan het eind van de rit.”
gekregen. Zo duurde het te lang
zegt Peter. “Behalve dan dat wij
voordat zaken op zitting kwamen,
eerder van de gemeente de stuk
was de benadering te formeel en
ken aangeleverd moeten krijgen,
leidde een gang naar de rechtbank
omdat de zaken al na dertien
Peter hoopt dat de ABC zich ook
niet altijd tot een definitieve oplos
weken voor de rechtbank komen.
minder formeel gaat opstellen. “Ik
sing van een geschil. Deze lande
We merken dat dat nog niet altijd
krijg dat nog steeds te horen van
lijke onvrede heeft ertoe geleid dat
lukt.”
mensen. Dat de ABC vaak te
Telefoontje
formeel is en dat ze daar een
de rechtbank sinds oktober op een andere manier werkt, de zoge
Zo’n drie jaar geleden nodigde
slecht gevoel aan hebben overge
noemde nieuwe zaaksbehandeling.
Peter de ABC uit op de rechtbank.
houden. Dat is echt jammer. Want
Hij heeft daar goede herinneringen
een telefoontje of een persoonlijk
“Het komt erop neer dat zaken
aan. “Tijdens die kennismaking
gesprek kan er vaak al toe leiden
eerder op de zitting worden
hebben we uitvoerig over elkaars
dat een bezwaar wordt ingetrok
geplaatst”, legt Peter uit. “Kon het
rollen gesproken. Dat heeft over en
ken. En eigenlijk zou de rechtbank
voorheen wel een jaar duren
weer tot meer inzichten geleid.
niet nodig moeten zijn. Het is veel
voordat een zaak werd behandeld,
Bestuursrechters kijken vooral naar
beter voor alle partijen als ze er zelf
nu streven we ernaar om dat na
de rechtmatigheid. Je stapt pas
uitkomen en niet naar de rechter
dertien weken te doen. Ander
naar de rechtbank als er geen
hoeven te gaan.”
belangrijk punt is dat de rechtbank
andere oplossing meer mogelijk is.
ook kijkt naar wat er achter een
Terwijl de ABC veel meer de ruimte
‘Je stapt pas naar de rechtbank als er geen andere oplossing meer mogelijk is’
naar de beroepsprocedure worden bewandeld. De rechterlijke uitspraken zijn soms weer leerpunten voor de bezwaarschriftenprocedure.
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Na de bezwaarschriftprocedure kan de weg
Jaarverslag 2011
Geschillen bij de rechter En leert ons deze kritisch tegen het licht te houden.
61
Zeefwerking en beroepszaken
gewijzigd en op 22 februari 2011 in werking getreden.
Als iemand het oneens is met een uitspraak op een
Bij wijziging van de Huisvestingsverordening over
bezwaarschrift, dan kan diegene in beroep gaan bij
woog het dagelijks bestuur van de Stadsregio
de rechtbank. In 2011 gebeurde dat in 8,2% van de
Rotterdam uitdrukkelijk de wens om geschillen over
gevallen (zeefwerking 91,8%). Dat is een verbetering
beslissingen inzake urgentie en woonruimtetoewijzing
ten opzichte van het voorgaande jaar: in 2012 werd in
langs publiekrechtelijke weg te bewandelen.
9,3% van de gevallen beroep ingesteld (zeefwerking
Dergelijke geschillen zijn voor betrokkene laag
90,7%).
drempelig. Ook het wetsvoorstel voor de nieuwe Huisvestingswet gaat uit van uitsluitend publiek
De rechter stelde in 77% van de beroepszaken de
rechtelijke beslissingen over urgentie en woonruimte-
gemeente in het gelijk. Dat ligt een stuk hoger dan
toewijzing.
Jaarverslag 2011
voorgaande jaren, toen dat percentage onder de 70%
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
lag.
Op 14 juli 2011 heeft de rechtbank Rotterdam zich
Een belangrijke verklaring voor deze stijging staat al in
onbevoegd verklaard om kennis te nemen van het
het jaarverslag 2010 van de ABC: de overgang naar
geschil in een zaak waarbij de gewijzigde Huis
een nieuw registratiesysteem in 2010 waardoor zaken
vestingsverordening van toepassing was. Tegen die
eenduidig worden geregistreerd.
uitspraak is verzet gedaan. Op 9 augustus 2011 heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank Rotterdam
Ondanks de stijging van het aantal bezwaarschriften
in haar uitspraak overwogen dat de SUWR op grond
met zo’n 20%, laten beide resultaten zien dat de
van de gewijzigde Huisvestingsverordening dient te
kwaliteit bij de bezwaarafhandeling op hetzelfde
worden aangemerkt als een bestuursorgaan in de zin
niveau blijft als voorgaande jaren.
van de Algemene wet bestuursrecht. En heeft de zaak
Zeefwerking & percentage beroepszaken waarbij de gemeente in gelijk wordt gesteld Totaal kamer I-VI
zeefwerking bezwaarprocedure % beroepszaken dat stand houdt bij de rechtbank
2008
2009
2010
2011
92,8% 68%
91,8%
90,7%
91,8%
69%
nb (81%) *
77%
* Dit percentage ziet alleen toe op de in het nieuwe systeem geregistreerde zaken.
Uitgesplitst naar Wwb en Awb-overig Wwb
zeefwerking bezwaarprocedure % beroepszaken dat stand houdt bij de rechtbank Awb-overig
zeefwerking bezwaarprocedure % beroepszaken dat stand houdt bij de rechtbank
2011
90,9%
90,7%
nb (86%)
79%
2010
2011
90,3%
93,8%
nb (76%)
74%
SUWR bestuursorgaan?
dan ook inhoudelijk behandeld. De rechtbank heeft op
De afdeling Bestuursrecht van de Raad van State
24 november 2011 het verzet gegrond verklaard en
bepaalde op 12 januari 2011 dat de Stichting
bepaald dat het onderzoek in die zaak wordt voort
Urgentiebepaling Woningzoekenden Rijnmond
gezet. In 2011 zijn er 19 beroepzaken bij Juridische
(SUWR) wat betreft het beslissen op aanvragen om
diensten binnengekomen van de SUWR. Deze zaken
urgentieverklaringen, geen bestuursorgaan is in de zin
worden vooralsnog via de bestuursrechter afgehan
van de Algemene wet bestuursrecht. De rechtbank
deld waarbij P&A optreedt namens de SUWR. Het zal
was dus onbevoegd om kennis te nemen van het
nog enige tijd duren voordat bekend is wat de afdeling
bij haar ingestelde beroep.
Bestuursrecht van de Raad van State van de nieuwe wijziging vindt.
Naar aanleiding van de uitspraak is de Huisvestings 62
2010
verordening Stadsregio 2006 op 2 februari 2011
WWB en de bezuinigingen Door de bezuinigingen heeft de dienst SoZaWe haar werkwijze op bepaalde onderdelen aangepast en aangescherpt. Een van de aanpassingen is de invoering van de inspanningsverplichting. Iedere Rotterdammer die zich meldt voor een bijstands uitkering, krijgt van SoZaWe eenzijdig de inspannings verplichting opgelegd. Die verplichting ligt vast in een inspanningsplan. De aanvrager krijgt na de meldingsdatum vier weken de tijd om een aantal zaken te regelen. Denk aan kinderopvang, inschrijven bij uitzendbureaus en het solliciteren op vacatures. Na het verstrijken van deze termijn kan de aanvrager zich opnieuw melden en wordt de inspanningsperiode beoordeeld. Pas na het aanmerking komen voor een bijstandsuitkering. Is de inspanningsverplichting niet (voldoende) nagekomen, dan wordt een maatregel overwogen. Baan vinden
Geschillen bij de rechter
verstrijken van deze periode kan de aanvrager in
Een baan vinden zodat hij of zij geen beroep hoeft te doen op bijstand, dat is het doel van deze inspan ningsperiode. De aanpak leidde tot een toename van het aantal ontvangen ingebrekestellingen. Deze komen voornamelijk binnen bij Juridische diensten/P&A en worden zo spoedig mogelijk door gestuurd naar SoZaWe. Volgt op een aanvraag niet tijdig een beslissing (binnen 8 weken), dan kan een ingebrekestelling worden gedaan. Hierna heeft de dienst nog twee weken tijd om alsnog te beslissen op de aanvraag. Op enkele uitzonderingen na is dit steeds binnen twee weken gebeurd. Anders wordt een dwangsom verbeurd. Over de vraag of de inlassing van een inspanningsperiode rechtmatig is, daar heeft tot op heden nog geen rechter zich over hoeven uitspreken.
63
Overzicht ABC Algemene Bezwaarschriftencommissie Voorzitter De heer mr. H. F. Th. Pennarts
Mevrouw mr. drs. E.D.M. Knegt (tot september 2011)
Kamer I Voorzitter De heer mr. H.F.Th. Pennarts
De heer mr. J. Velthuizen
Jaarverslag 2011
Plaatsvervangend voorzitter De heer mr. G.A. Dorsman De heer Th. Woudenberg
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Lid De heer Th. Woudenberg De heer A. Mosch (raadslid Leefbaar Rotterdam) De heer drs. P.J. Verveen (raadslid D ’66) Plaatsvervangend lid De heer mr. N. van Eck
De heer mr. J.A. Sureveen De heer mr. J.W.M. Velthuizen
Lid De heer mr. D.C. Vissers Mevrouw mr. G.E. de Jong
Kamer VI Voorzitter Mevrouw mr. E.L. Kuijper
Kamer IV Voorzitter De heer mr. J.D. Wiersma
Plaatsvervangend voorzitter De heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman
Plaatsvervangend voorzitter De heer Th. Woudenberg
De heer F.J. van der Heijden
De heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman
De heer drs. L.T. van Ravenhorst Ph.D.
De heer mr. F.W. van der Dussen
Mevrouw mr. I.M.C.V.T. Kiebert
De heer O.A. Dijkstra
De heer mr. Th.J. van Tienen
Mevrouw drs. M.J. van Ravesteyn-Kramer De heer mr. J.M. van Stel
De heer R.A. Motta Lid De heer mr. J.W.M. Velthuizen
Mevrouw mr. drs. E.D.M. Knegt (tot september 2011)
Mevrouw mr. G.E. de Jong
De heer mr. A.B. Engberts
De heer J.C.M. Soijer
De heer mr. drs. J. Prieëlle
De heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman
Kamer II Voorzitter De heer P.J.H.M. van Dijk
Plaatsvervangend voorzitter De heer mr. Th.J. van Tienen
Mevrouw mr. M. Lint-Zwagemakers
Plaatsvervangend lid Mevrouw mr. O.A.M. Floris
De heer H. Lengkeek
Lid De heer drs. R.H. Maasdam De heer mr. D.C. Vissers
Plaatsvervangend voorzitter De heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman Mevrouw ir. E.J. Groosmanvan den Brandhof De heer mr. G.A. Dorsman
Plaatsvervangend voorzitter De heer mr. J.M. van der Stel
Lid De heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman
De heer drs. L.T. van Ravenhorst Ph.D.
De heer J.C. Siemons
Mevrouw mr. I.M.C.V.T. Kiebert
De heer mr. drs. J. Prieëlle
De heer Th. Woudenberg
Kamer III Voorzitter De heer mr. drs. J. de Priëlle
Lid De heer mr. N. van Eck De heer mr. Th.J. van Tienen De heer mr. B. Engberts
Plaatsvervangend voorzitter De heer mr. D.C. Vissers De heer Th. Woudenberg De heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman
Mevrouw mr. R.A. Badal (tot juni 2011) Mevrouw L.H.M. Kruse Mevrouw mr. O.A.M. Floris
Kamer V Voorzitter De heer F.J. van der Heijden
Mevrouw mr. M.A.E. in ‘t Veld
64
Plaatsvervangend lid
De heer G.W.M. Geraedts Mevrouw mr. N. Graafland
Mevrouw D.K. van der Marel De heer H.A. Sonius De heer mr. J.A. Sureveen Mevrouw mr. R. Gainda Mevrouw A. van Oosten Mevrouw J. Strörmann Plaatsvervangend lid De heer G.W.M. Geraedts
Inhoud Voorwoord Meer door minder
2
Resultaten 2011 Binnengekomen en afgehandeld Wettelijke afhandeltermijnen Dwangsom bij niet tijdig beslissen Trend uitkomst bezwaarprocedures Burgertevredenheid
4 4 4 5 5 5
Interview Arjan van Gils, gemeentesecretaris Rotterdam: “We zijn gas blijven geven met de file in zicht”
6
Bezwaarschriftenbehandeling Kamer I
9
Kamer II
14
Kamer III
19
Interview Peter Hanenberg van het AdvokatenKollektief Oud-Charlois: “Soms zit het gewoon tegen in iemands leven”
20
Kamer IV
23
Kamer V
28
Interview Luc Severijnen, directeur bij Sociale Zaken en Werkgelegenheid: “Ondanks je problemen, ga je aan de slag”
32
Kamer VI
35
Het jaarverslag 2011 van de ABC Rotterdam is een uitgave van Juridische diensten, onderdeel van de Servicedienst van de gemeente Rotterdam. Postadres Postbus 1011, 3000 BA Rotterdam Advies en redactie Communicatiediensten, Claudie Post en Marsha Correljé
De kamers vergeleken 40 Contrairprocedure 42 Interview P&O-adviseur Conny Wismeyer: “Alsof je in een slechte film zit”
44
Ontwikkelingen Aanbevelingen Deelgemeenten
47 50 56
Interview Peter Santema (Rechtbank Rotterdam en Dordrecht) “Onze nieuwe werkwijze past binnen pleidooi van informele overheid”
58
Geschillen bij de rechter
61
Overzicht ABC
64
Eindredactie en coördinatie Theresia Soenveld en Marko Stupar Fotografie © Arnoud Verhey, Rotterdam Ontwerp en productiebegeleiding Identity Design, bv Rotterdam Drukwerk MediaCenter Rotterdam Oplage 400 april 2012
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam Jaarverslag 2011 De ABC in een veranderende (roerige) omgeving
Jaarverslag 2011 meer door minder
meer door minder