HERMON-Erfgoed_Relatie-magazine_Goudsbloem-Schiedam_v10_TJ.pdf

Bestemming Relatiemagazine HERMON Erfgoed #1

Mouterij De Goudsbloem Schiedam

‘Het turbulente leven van De Goudsbloem’

Interviews met de commercieel manager, gebruiker en de uitvoerder

Welkom in S’DAM Welkom in de stad van gebrande granen, centrum van de jeneverindustrie.

Gelegen aan de Nieuwe Maas, gevestigd aan de Schie.

Het Zwarte Nazareth, waar dromen lijken te vergaan.

Want kom je hier vandaan, dan gaat het je meestal niet voor de wind.

Gekenmerkt door arbeid, ambacht en ondernemen, hard werken is hier vanzelfsprekend.

Met opgestroopte mouwen niet piepen, maar sjouwen.

Maar van een dame in haar hoogtij, lijkt ze te sterven in bescheidenheid.

Starend over de uitgestrekte daken, vind ik liefde op het tweede gezicht.

Kijk verder dan mijn jeneverneus lang is en ik ontdek haar charmes.

De grachten, de pakhuizen en monumentale panden.

De branderijen, molens en stokerijen.

Het hart ademt gedistilleerd.

Proef de culturele waarde van haar geschiedenis.

Dans op de golven van het water en ervaar dat ze nog altijd springlevend is.

De stad van verborgen parels, helden en talenten.

Hier vind ik mijn thuis tussen de verscheidenheid aan mensen.

Want je vindt hier allerlei kleuren en talen, gezichten, soorten en smaken.

Maar altijd nuchter en recht door zee, brutaal en met het hart op de tong.

Het hoort bij wie we zijn.

Als de stad van ‘Wij maken’ heeft de wereld haar gevonden.

Draag haar op handen en ze straalt als nooit tevoren.

Misschien is ze net ontwaakt, misschien altijd al geweest.

Blijf ik met haar verbonden, totdat zij in volle glorie leeft. Schiedam.

Geschreven door Charlie Dichter (2017) Schiedamse woordkunstenaar en ‘spoken word’ artiest (Opgedragen tijdens het hoogste punt herbestemming mouterij De Goudsbloem)

Met trots ligt hier het eerste relatiemagazine dat wij met ons team hebben gemaakt rondom de herontwikkeling van één van onze rijksmonumentale projecten te weten de voormalige mouterij De Goudsbloem in het centrum van Schiedam.

Na vele jaren van samenwerking, creativiteit en ondernemerschap hebben wij deze erfgoedparel weer in zijn kracht gezet. De Goudsbloem reflecteert de krachtige geschiedenis van de wereldwijde jeneverindustrie. In de hoogtijdagen (1850-1880) telde de stad Schiedam wel bijna 400 branderijen. De laatst in tact zijnde mouterij is de Goudsbloem en vervult daarmee een mooie erfenis uit deze tijd. In de mouterij werd van granen mout gemaakt.

Dit product werd gebruikt voor het maken van jenever.

Na 10 jaar leegstand verwierven wij in 2016 definitief de mouterij en hebben het weten te herbestemmen naar 34 stadsstudio’s voor short stay. Hiermee schrijven wij weer een nieuwe geschiedenis toe aan dit unieke pand. Het team van HERMON Erfgoed heeft met passie en toewijding gewerkt aan de herontwikkeling.

Laat deze mouterij een inspiratie zijn voor ons mooie werk als landelijke (her)ontwikkelaar om nog meer erfgoed te redden van de ondergang en ze daadwerkelijk te laten herleven.

Jan de Mooij Directeur HERMON Erfgoed

3

Laat Erfgoed herleven

Voorwoord

6

36

8

38

Inhoud 2

Welkom in S’dam

20 Achter de schermen bij…

3

Voorwoord

28 Bezienswaardigheden in Schiedam

6

Feiten mouterij

30 Mouterij de Goudsbloem op televisie!

8

‘Het turbulente leven van De Goudsbloem’

30 Deerhunting

16 Tiny living: 8 tips & tops

32 Een portret van…

19 Column

35

Monumentaal bakken

20

42

36 Het mouten 38 Bouw in beeld 44 8 vragen aan…

46 Andere projecten 50 De keuze van…

51

Weet wat je zegt!

28

44

Een uitgave van: HERMON Erfgoed (Zinzendorflaan 1, 3703 CE Zeist, www.hermonerfgoed.nl)

Concept en redactie Brandom (www.brandom.nl) in co-creatie met HERMON Erfgoed (www.hermonerfgoed.nl)

Fotografie Jan Sluijter (www.jansluijterphotography.com), HERMON Erfgoed (www.hermonerfgoed.nl), Het gemeentearchief Schiedam (beeldbank.schiedam.nl), Brandom (www.brandom.nl) en Carlo de Leeuw (www.bierista.nl)

Art-direction en vormgeving Brandom (www.brandom.nl)

Feiten mouterij Plaats

Schiedam, Âą1800

Architect Onbekend T ype Industrieel erfgoed Monumentnummer 33265

Oude bestemming Fabriek

Nieuwe bestemming 34 zelfstandige studio’s Foto: Mouterij De Goudsbloem vanuit de lucht

‘Het turbulente leven van De Goudsbloem’ Tekst: Charlotte van Schoonhoven

Foto: De St. Anna Zusterstraat, 1939

Het is december 1972. In de schaduw van de Noordmolen stond de oude mouterij De Goudsbloem er donker en verlaten erbij. Net als vele andere gebouwen in de verpauperde Brandersbuurt van Schiedam stond de mouterij op de nominatie om gesloopt te worden. In het geheim klauterden twee jongens op gympies door ĂŠĂŠn van de ramen van de mouterij. Achteraf bleek dit het begin van de redding van De Goudsbloem.1 Het zou echter nog 40 jaar duren voordat de mouterij definitief een nieuwe bestemming zou krijgen en dit ging niet bepaald van een leien dakje.

De opkomst en teloorgang van de jeneverindustrie

Boven: Enkele zakkendragers brengen graan in de mouterij Onder: A. de Koning (1862-1934) grondlegger van mouterij/branderij De Koning

Wie aan Schiedam denkt, denkt aan jenever. In de hoog-

Na twee eeuwen kwam in de loop van de 20e eeuw een

tijdagen van de jeneverindustrie (1850-1880) telde de stad

einde aan het succes van de jeneverindustrie. Inventie-

bijna 400 branderijen. Dit was mede te danken aan

vere manieren om ethylalcohol te produceren en

2

de Engelse oorlog die van 1780 tot 1784 duurde

het hardnekkig vasthouden aan verouderde

en ervoor zorgde dat de toevoer van mout

productieprocessen waren hier debet aan. 5

werd gestremd. Mout werd aanvankelijk

Dit leidde tot een geleidelijke afname

eerst in Engeland ingekocht door distilleer-

van het aantal distilleerderijen, waar

derijen, maar de oorlog zorgde ervoor dat

de mouterijen deel van uitmaakten.

in Schiedam op grote schaal mout ge-

Vandaag de dag telt Schiedam nog drie

produceerd en gedistilleerd werd. De

distillateurs; Nolet, beter bekend als

vele branderijen, mouterijen, molens en

Ketel 1, Dirkzwager van Floryn jenever

pakhuizen vestigden zich voornamelijk

en Uto/Herman Kansen van Notaris

3

in het gebied tussen de Schie en de Noordvest,

moutwijnjenever.

beter bekend als de Brandersbuurt. Door de enorme vervuiling van de steenkool gerookte branderijen en open riolen, werd de buurt ook wel Zwart Nazareth genoemd. 4 10

Een vurige geschiedenis De mouterij is omstreeks 1800 gebouwd. Hoe het er toen

Kort na deze laatste aanpassingen raakte het gebouw eind

uit heeft gezien is niet helemaal bekend, maar naar alle

jaren vijftig van de vorige eeuw in onbruik. De gehele fa-

waarschijnlijkheid bestond het toen uit drie aan elkaar ge-

briek, waaronder de mouterij, was zo sterk verouderd dat

maakte gebouwen met hellende daken. De mouterij De

de nieuwe generatie, bestaande uit zoon Jan en neef Aad

Goudsbloem maakte onderdeel uit van een gebouwen-

De Koning, met hulp van Bols een nieuwe fabriek bouw-

complex. Dit complex bestond naast de mouterij (De

den.12 ‘De Nieuwe Goudsbloem’, zoals deze fabriek werd

Goudsbloem), uit branderij De Lelie. Het geheel diende

genoemd, besloeg 1.200 m2 en kon wel veertien keer meer

als één fabriek en was in de 19e eeuw in eigendom van

produceren dan de oude Goudsbloem. Ook de capaciteit

familiebedrijf A. de Koning. A. De Koning produceerde

van de mouterij nam toe. Waar in de oude mouterij 3.600

eerst zelf onder de naam Branderij De Koning, maar

ton gerst per jaar verwerkt kon worden, was dit in de nieuwe

fuseerde later met de bekende jeneverdistillateur Lucas

mouterij 30.000 ton.13

6

Bols en leverde toen voornamelijk grondstof voor onder andere jenever en korenwijn.7 Door de jaren heen is het

Na de brand werd een groot gedeelte van de mouterij herbouwd en kreeg de mouterij zijn huidige aangezicht

bedrijf meerdere malen van naam veranderd.

In 1895 woedde een grote brand in De Goudsbloem, waarbij een aanzienlijk deel van de mouterij verloren is gegaan.8 Over de schade aan de mouterij berichtte de Schiedamse Courant destijds: ‘De brand bleek toen reeds het geheele gebouw te hebben aangetast; althans van beneden tot aan het dak sloeg de rook naar buiten; eerst ongeveer half 10 kwamen de vlammen door een paar openingen tevoorschijn en bleek dat de brand zo geweldig was, dat het pand

Ondanks het feit dat de fabriek was uitgerust met de

niet te behouden zou zijn.’ Achteraf bleek dit gelukkig niet

modernste productietechnieken, heeft hij nooit optimaal

helemaal waar te zijn. Zo was het metselwerk grotendeels

gefunctioneerd.14 Mede door snelle veranderingen in het

bewaard gebleven, evenals enkele houtconstructies. Na de

productieproces, sterke concurrentie in de markt en

brand is de mouterij herbouwd, waarbij de verloren geraakte

verschillende samenwerkingsverbanden onder de distil-

delen van de houtconstructies op de 1 , 2 en 3 verdieping

leerderijen, kwam er in 1978 een einde aan de Nieuwe

zijn vervangen. Ook is de vloer op de begane grond opnieuw

Goudsbloem.15 Na vele jaren leeg te hebben gestaan is de

aangebracht. Naar alle waarschijnlijkheid is toen ook de

grote Bols Silo (zoals die werd genoemd), die jarenlang

vierde bouwlaag aan de mouterij toegevoegd.

de skyline van Schiedam domineerde, in 1991 gesloopt.16 ›

e

e

e

9

In 1918 brak opnieuw brand uit in De Goudsbloem, ditmaal in één van de eesten. 10 Deze eest ging totaal verloren maar de naastgelegen eest is dit lot bespaard gebleven.

Na de brand werd een groot gedeelte van de mouterij herbouwd en kreeg de mouterij zijn huidige aangezicht. De oorspronkelijk hellende daken werden dankzij moderne technieken vervangen door een plat dak. Bij de laatste wijziging aan het pand in 1957 werd de gevel aan de St. Anna Zusterstraat aangepast. Een stoommachine werd verwijderd, enkele vensters werden vernieuwd en het gebouw kreeg een statiger entree met hardstenen kolonetten.11 11

Links: De Goudsbloem met daarachter De Nieuwe Goudsbloem omstreeks 1984 | Midden: Aanzicht mouterij De Goudsbloem en de Noordmolen

Met de bezem erdoor In het kader van stadsvernieuwing onteigende de gemeen-

verkrotte buurten als argument gebruikte om in Den

te Schiedam in de jaren vijftig alle panden aan de St. Anna

Haag toestemming te verkrijgen voor wéér een contingent

Zusterstraat, waaronder de mouterij. Henk Schlechte,

nieuwbouwwoningen’. 19

17

archiefmedewerker van de gemeente Rotterdam, omschrijft het als de grootste slooppartij van de geschiede-

In het kader van deze stadsvernieuwing kwam ook De

nis van Schiedam. In zijn artikel ‘De Brandersbuurt, een

Goudsbloem op de nominatie te staan om gesloopt

prachtwijk die moest verdwijnen’, schreef hij hierover: ‘ik

te worden. Daar dachten een paar jonge krakers in de

wist niet wat ik zag: dichtgetimmerde straatjes, steeg-

winter van 1972 echter anders over. In december van dat

jes, slopjes en grachtjes met bedrijfspanden die werden

jaar werd De Goudsbloem door Bertus Notenboom en

afgewisseld door woonhuizen uit de 18de en 19de eeuw.

Hans de Ruijter gekraakt. Zij wilden het pand redden van

Het was natuurlijk een zooitje, die Brandersbuurt, maar

de sloop. Op eigen kosten en energie werd de vervallen

wel een hoogst interessant zooitje, want ik zag het di-

mouterij opgeknapt. ‘Ja, alles wat we aan het pand heb-

rect: Dit was het openluchtmuseum van de Nederlandse

ben gedaan, hebben we zelf betaald. De gemeente laat

nijverheid vóór de Industriële Revolutie. Hier was nog te

het gewoon verwaarlozen en verkrotten’, aldus één van

zien hoe in een Nederlandse stad de kleinschaligheid had

de krakers in een interview in de Schiedamse Courant. 20

gefunctioneerd, hoe bazen, arbeiders en bedrijven door elkaar

Ondertussen waren ze met de gemeente in onderhan-

woonden, ogenschijnlijk een rommeltje, maar wel orga-

deling om de mouterij te behouden en te huren van de

nisch gegroeid en bij nader inzien ook logisch’.

Gevolgd

gemeente. Na jarenlang moeizaam onderhandelen open-

door: ‘Een echte reden van sloop was er niet, behalve dan

de het jongerencafé De Goudsbloem in december 1977

dat het gemeentebestuur de sloop van zogenaamde

haar deuren.

18

12

Rechts: Mouterij De Goudsbloem op de hoek en branderij De Lelie met de inmiddels gedempte sloot, omstreeks 1940

Het gemeentebestuur besloot echter branderij De Lelie te slopen maar de Noordmolen en De Goudsbloem bleven behouden. Daarmee vormen beide gebouwen vandaag de dag één van de weinige herinneringen aan de ooit zo roemruchte industriële Brandersbuurt.

Beide krakers zetten zich niet alleen in voor het behoud van de mouterij maar ook voor branderij De Lelie en de Noordmolen. Gezamenlijk zouden deze gebouwen een prachtige drie-eenheid vormen die herinnerde aan de jeneverindustrie van Schiedam. Een uniek voorbeeld van hoe in de hoogtijdagen van de industrie, jenever werd gemaakt, en daarmee een echte toeristische trekpleister. Het gemeentebestuur besloot echter branderij De Lelie te slopen maar de Noordmolen en De Goudsbloem bleven behouden.

Daarmee vormen beide gebouwen vandaag de dag één van de weinige herinneringen aan de ooit zo roemruchte industriële Brandersbuurt. ›

13

Leegstand en herontwikkeling Vrijwel iedereen in Schiedam reageerde enthousiast op

Bronvermelding en voetnoten

het plan van Bertus Notenboom en Hans de Ruijter om

1

Schiedamsche Courant, vrijdag 6 januari 1978

een jongerencafé in De Goudsbloem te vestigen. Er was

2

Stadsgezicht Schiedam, p. 11

geen betere locatie voor een café te bedenken, omdat er

3

Polderman, bureau voor monumenten- en restauratieadvies, ‘bouw-

vrijwel geen enkele woning in de directe omgeving van

historische verkenning Mouterij De Goudsbloem’, p. 5

het gebouw stond. De eerste jaren werd het café gerund

4

Hans van der Sloot: ‘Hoe zwart was zwart nazareth’. In music d.d.

door de twee krakers en Rita, de vrouw van Hans. Maar

1 februari 1997

na drie jaar was het geld op en waren de idealen bezweken.

5

Stadsgezicht Schiedam, p. 11-12

Hierop werd het café in 1980 verpacht maar ook de nieu-

6

Polderman, bureau voor monumenten- en restauratieadvies, ‘bouw-

we beheerders konden het niet bolwerken. Daarnaast

historische verkenning Mouterij De Goudsbloem’, p. 21

speelde nog een andere ontwikkeling. Eind jaren tachtig

7

Archief van Bols, J.C.A. Blom, p. 12

werd op enkele meters afstand van De Goudsbloem een

8

Schiedamsche Courant d.d. 13-3-1895

groot aantal huizen gebouwd. De bewonersvereniging

9

Polderman, bureau voor monumenten- en restauratieadvies, ‘bouw-

Schiedam-centrum was fel tegenstander van het café en

historische verkenning Mouterij De Goudsbloem’, p. 10-11

eiste dat het zijn deuren zou sluiten. Volgens de vereniging

10 Een eest is een droogoven, deze wordt gebruikt voor het drogen van

kon je het de bewoners simpelweg niet aandoen; een café

groenmout

midden in een woonwijk.

21

Het was echter kraker Hans

11 Polderman, bureau voor monumenten- en restauratieadvies, ‘bouw-

de Ruijter zelf die besloot het café te sluiten. Na deze sluiting

had de mouterij een periode geen bestemming, totdat door

12 Wim Snikkers, ‘Gist en moutwijn in Schiedam in de laatste eeuw’, p. 113

Bertus, Hans en Rita in 1987 restaurant de “De Mouterij”

13 Reformatorisch Dagblad, 16 september 1971

werd geopend. Een periode lang was dit een druk bezocht

14 Wim Snikkers, ‘Gist en moutwijn in Schiedam in de laatste eeuw’, p. 115

restaurant. Sinds de sluiting van het restaurant op 1 mei 2006

15 Schiedamsche Courant d.d. 31 mei 1978

staat de mouterij op de Rijksmonumentenlijst. Een bestem-

16 Wim Snikkers, ‘Gist en moutwijn in Schiedam in de laatste eeuw’, p. 119

ming had het gebouw echter niet. Dit veranderde in 2016 toen

17 Wim Snikkers, ‘Gist en moutwijn in Schiedam in de laatste eeuw’, p. 113

HERMON Erfgoed het gebouw aankocht met als doel het te

18 Henk Slechte, ‘De Brandersbuurt, een prachtwijk die moest verdwij-

ontwikkelen tot short stay appartementencomplex voor jon-

geren met veelal een Autisme Spectrum Stoornis (ASS).

18 Henk Slechte, ‘De Brandersbuurt, een prachtwijk die moest verdwij

historische verkenning Mouterij De Goudsbloem’, p. 10-11

nen’, p.8

nen’, p.9

20 Schiedamsche Courant, 30 juni 1973 21 Schiedamsche Courant, 17 juni 1982

Sinds de sluiting van het restaurant staat de mouterij op de Rijksmonumentenlijst.

Een bestemming had het gebouw echter niet. Dit veranderde in 2016 toen HERMON Erfgoed het gebouw aankocht.

14

Foto: Mouterij met nieuwe liftschacht

Woon je ook in een ‘tiny home’? Dit wil je natuurlijk zo efficiënt en gezellig mogelijk inrichten. Met een beetje creativiteit en onze tips & tops, kom je vast een heel eind!

Lichte kleuren Werk met lichte kleuren. Houd je van meer kleur?

Kies dan voor kleurrijke accessoires, zoals kussens, vaasjes of schilderijen. Zolang de ondertoon en grote oppervlaktes licht zijn, zal je kamer groter lijken.

Spiegels Spiegels kunnen kleine ruimtes optisch groter maken.

Je kunt kiezen voor één grote spiegel, maar een hele spiegelwand met verschillende spiegels heeft ook een leuk en speels effect.

Plantenwand Maak gebruik van de ruimte door je planten op te hangen.

Er zijn speciale hangplanten verkrijgbaar die je kunt ophangen aan het plafond of je kunt ervoor kiezen om ze op te hangen aan de muur op verschillende hoogtes. Het staat niet alleen mooi, planten zorgen ook nog eens voor een rustgevend gevoel.

Stapelbare krukjes Vind je het leuk om vrienden uit te nodigen, maar wil je ze niet op je bed laten zitten. Koop dan een paar stapelbare krukjes. Als je ze niet nodig hebt, kun je de krukjes makkelijk aan de kant zetten en gebruiken als bijzettafel of je kunt er een mooie plant opzetten.

16

Roomdivider Een kleine ruimte wil je het liefst zo ruimtelijk mogelijk houden. Maar je vindt het ook wel prettig en gezellig om verschillende leefruimtes te hebben.

Je hoeft voor het creëren van verschillende ruimtes geen wanden te plaatsen. Je kunt een scheiding van woon- en slaapgedeelte makkelijk aanbrengen door een zogenaamde ‘roomdivider’. Dit kan een kast, scherm, een bank of een rij planten zijn.

Opruimen We hebben stiekem meer spullen dan we denken. Ruim regelmatig je studio grondig op. Probeer ook eens wat weg te doen wat je echt niet meer nodig hebt. Breng het bijvoorbeeld naar een goed doel of naar de kringloop.

Passende meubels In een kleine studio plaats je bij voorkeur ook kleine compacte meubels. Omdat elke centimeter telt in een kleine ruimte kun je het beste meubels gebruiken die multifunctioneel zijn zoals een bedbank, een eettafel met uitschuifbaar blad of een hocker waar je ook spullen in kan opbergen. Lees meer hierover op pagina 50 (De keuze van…).

Verlichting Niet elke kamer is gezegend met grote ramen, dus wanneer je niet veel natuurlijk licht ontvangt is het belangrijk om voor goede verlichting te zorgen. Speel met de ruimte, door verlichting op verschillende niveaus aan te brengen.

De variatie in verschillende niveaus zorgt ervoor dat de kleine ruimte optisch groter lijkt.

17

Foto: Aan het werk in De Goudsbloem

Al jaren stond hij leeg toen wij hem aangeboden kregen, de laatste mouterij van Schiedam. De vorige eigenaar wilde er van af, kreeg de plannen niet rond. Er was geen steun of medewerking vanuit de gemeente en de markt zat ook tegen. Het was financieel niet meer op te brengen. Toch was er nog een wens; de mouterij moest wel in nette handen komen. Daar voelde deze eigenaar zich verantwoordelijk voor.

En zo nam HERMON Erfgoed het stokje van de verantwoordelijkheid over. Alles in het gebouw schreeuwde om hulp. Uit het hout in de vloeren kon je met de hand grote stukken wegbreken. De ramen waren kapot en er lagen muizenkeutels en dode duiven op de grond. Het was er koud. En toch, het gebouw liet vanaf het eerste moment ook heel iets anders zien; een stoere weerbarstigheid. Alsof de mannen die ooit al zingend hun zware werk deden in dit gebouw nog in de stenen zaten. Hier kan je echt fijn wonen dacht ik. En Hollandser kan het niet met een molen en water voor de deur en de oude binnenstad in je rug.

Niemand ging natuurlijk helpen, dat lachten de zingende mannen ons al vanaf het eerste moment toe. En dat bleek ook waar te zijn. Zelf sjouwen en niet zeuren maar zingen. Dat werd nu onze verantwoordelijkheid. Maar wat een kans om deze klus af te maken.

Machiel van der Plas Directeur HERMON Erfgoed

19

In de praktijk

Verantwoordelijkheid

Achter de schermen bij de commercieel manager Foto: Werkzaamheden in de mouterij

Natascha van der Doorn (1974) werkt bijna vijf jaar bij HERMON Erfgoed. Met veel passie en toewijding werkt zij aan het behoud van onze monumenten. Voor haar is geen vraag te veel, ze verbindt en ze heeft oog voor elk detail. Natascha is zeer ervaren in haar vak en verdiende haar sporen onder andere bij Ballast Nedam en Grontmij Real Estate. Als commercieel manager is ze vanaf het begin betrokken bij de herontwikkeling van mouterij De Goudsbloem. Charlotte van Schoonhoven sprak met haar over het ontstaan van het project, de herontwikkeling en de manier waarop ze de monumentale waarde van het pand in stand heeft weten te houden.

Tekst: Charlotte van Schoonhoven

Boven: Mouterij na de restauratie en herbestemming, oktober 2018

Hoe is mouterij De Goudsbloem bij HERMON Erfgoed terecht gekomen?

vergunning te krijgen zodat de zorgpartij afhaakte. Uiteinde-

‘In het jaar 2016 hadden wij contact met een makelaar uit

vergunning maar zonder huurder. Hij probeerde nog wel een

Vlaardingen over het Hollandia-gebouw. De makelaar

nieuwe zorgpartij te vinden, maar dat is niet gelukt.

lijk zat de vorige eigenaar met een onherroepelijke omgevings-

kende de toenmalig eigenaar van de mouterij en wist dat

goed wat hij met het pand aan moest. De mouterij stond

HERMON Erfgoed kreeg het pand dus aangeboden met een bestemmingsplanwijziging er al op. Hoe zijn jullie vervolgens te werk gegaan?

op dat moment nog niet te koop maar de makelaar gaf wel

Dat klopt. Wij hebben gekeken naar de best mogelijke be-

alvast de brochure mee. Zijn idee was dat HERMON Erfgoed

stemming voor het pand. Wij hadden inmiddels contact

wellicht iets met het pand zou kunnen doen, gezien onze

met Stichting Veste. Deze stichting was in de regio groot

ervaring met herontwikkeling van rijksmonumenten.’

Rotterdam op zoek naar huisvesting voor jonge mensen

hij ermee in zijn maag zat. Zijn plannen voor ontwikkeling van de mouterij bleken onhaalbaar en nu wist hij niet

met een autistisme spectrum stoornis. In het bijzonder wa-

De vorige eigenaar had dus al een plan voor herontwikkeling. Waarom is dat niet doorgegaan?

ren ze op zoek naar kleine studio’s. Het bestemmingsplan

‘De vorige eigenaar wilde een zorgaccommodatie van de

enige tijd lag, en er wijzigingen waren doorgevoerd in het

mouterij maken met 14 kamers voor dementerende ouderen

bouwbesluit moest er nog een wijzigingsvergunning worden

en een zusterkamer. Hij had hiervoor ook al een huur-

aangevraagd. Dit hebben we in nauw overleg met de ge-

overeenkomst met een zorgpartij. Uiteindelijk duurde het

meente gedaan. In 2016 werd deze verleend en konden wij

te lang om het bestemmingsplan te laten wijzigen en een

beginnen met bouwen.’

was al gewijzigd in wonen maar omdat de vergunning er al

22

De mouterij is een rijksmonument. Hebben jullie hiermee rekening gehouden in het ontwerp?

‘Wij hebben er uiteindelijk voor gekozen een geïsoleerde

‘Ja zeker, ten opzichte van de reeds verleende vergunning

met daarin een rechthoekig kozijn. Het effect daarvan is

hebben wij een aantal wijzigingen doorgevoerd om de

dat als je van binnen naar buiten kijkt, je de negge (zijkant

monumentale waarde van het pand nog beter naar voren

van de muuropening aan de buitenzijde van een deur- of

te laten komen. Hier werd de monumentencommissie erg

raamkozijn) van de originele gevel ziet. En als je van buiten-

gelukkig van.’

af naar de gevel kijkt zijn er geen kozijnranden te zien.

voorzetwand te plaatsten aan de binnenzijde van het pand

Zeker als er geen gordijnen hangen lijkt het alsof het mout gelucht wordt.’

Ook hebben we rondom de eest de originele klinkers teruggeplaatst. Deze klinkers heb ik eerst samen met mijn collega Laura eigenhandig verwijderd en opgeslagen, zodat ze uiteindelijk terug geplaatst konden worden.

Is er nog ander materiaal hergebruikt?

‘Het streven was om zoveel mogelijk gebruik te maken van de bestaande bouw en materialen. Alles wat nog goed was hebben we dus hergebruikt en waar nodig hebben we originele constructies verstevigd.’

‘Zo bleken de kolommen op de bovenste verdieping constructief ontoereikend. Wij hebben deze niet vervangen maar verstevigd. Het nieuw toegevoegde hout is veel lichter van kleur dan het originele hout. Dit hebben we expres niet afgewerkt waardoor het toegevoegde hout en het

Natascha van der Doorn

ruwe metselwerk duidelijk zichtbaar zijn. Op deze manier

(HERMON Erfgoed)

is goed te zien wat oud en wat nieuw is. Verder hebben wij de originele verkeersgangen die voorzien waren van togen behouden. Hierdoor zit er soms een knik in een studio of

‘Een belangrijke wijziging was dat wij de ruimte rondom

gang. Elke studio is hierdoor anders.’ ›

de monumentale eest open hebben gehouden door hier de entree te maken. In het oude plan was de eest weggestopt in een soort conciërgeruimte, dat vonden wij zonde. Nu kom

hele opgave omdat de ‘vensters’ eigenlijk gevelopeningen

Een belangrijke wijziging was dat wij de ruimte rondom de monumentale eest open hebben gehouden door hier de entree te maken. In het oude plan was de eest weggestopt in een soort conciërgeruimte, dat vonden wij zonde.

zijn. Aan ons de uitdaging om een manier te bedenken om

Natascha van der Doorn

deze vensters van een begelazing te voorzien zonder dat

(HERMON Erfgoed)

je binnen door de oude deuren van de mouterij en zie je meteen de oude eest. Daaromheen bevinden zich de brievenbussen voor de bewoners. Op deze manier is de monumentale eest voor iedereen overdag te zien. Ook hebben we rondom de eest de originele klinkers en plavuizen teruggeplaatst. Deze klinkers heb ik eerst samen met mijn collega Laura eigenhandig verwijderd en opgeslagen, zodat ze uiteindelijk terug geplaatst konden worden.’

Kan je nog een voorbeeld geven?

‘Ja, omdat de mouterij een rijksmonument is, mag er niet veel aan de buitenzijde veranderd worden. Dit bleek een

dit aan de buitenzijde te zien was.’

23

Je zegt net dat er niet veel veranderd mag worden aan de gevel van een rijksmonument, maar er is een hele verdieping aan de mouterij toegevoegd. Mocht dit wel?

een zakkendragerstrap en lange stokken waarmee het graan

‘Voor deze extra verdieping was al een vergunning afge-

Alles wat uit de tijd van de mouterij stamt, is veilig-

geven aan de vorige eigenaar. In het verleden zat er al een

gesteld. Wij zouden het graag tentoonstellen in de gemeen-

dakopbouw op de mouterij. Daarom heeft de monumen-

schappelijke ruimtes van de mouterij.’

over de vloer van de mouterij werd verspreid. Iemand van het jenevermuseum heeft onderzocht of het hoorde bij de mouterij of dat het afkomstig was uit een andere tijd.

tencommissie hiermee ingestemd. Dit kwam ons uit-

en. In overleg met de monumentencommissie hebben

Zijn er ook dingen geweest die uiteindelijk niet verwezenlijkt konden worden omdat de monumentencommissie hierop tegen was?

wij een kleiner dakoverstek gemaakt en de gevel anders

‘De monumentencommissie had het liefst gezien dat er

ingedeeld. De nieuwe verdieping contrasteert nu sterk

minder wooneenheden in de mouterij gebouwd werden,

met de oude mouterij. Daardoor is goed te zien wat oud

zodat de draagstructuur beter te zien zou zijn. Uitein-

en wat nieuw is.’

delijk hebben we de monumentencommissie ervan wet-

eraard goed uit. Wij hebben de vormgeving en indeling wel iets aangepast, zodat wij er studio’s in konden mak-

en te overtuigen dat als je een rijksmonument wilt herge-

Ben je tijdens de bouw nog leuke vondsten tegen gekomen?

bruiken en daarmee een nieuwe functie en een toekomst

‘Heel veel duiven. We hebben een bedrijf moeten in-

eenheden bleek financieel niet haalbaar.’

wilt geven, je soms ook concessies moet doen. Minder

huren om de duiven te verjagen en de hoeveelheid duivenuitwerpselen op te laten ruimen. De uitwerpselen kunnen

‘Wel hebben wij ons originele plan aangepast door een

de balklaag aantasten. Daarnaast is het slecht voor de

groot deel van de bestaande spanten in de verkeers-

gezondheid. Ook hebben we oude spullen gevonden, zoals

ruimte op te nemen en niet in de individuele ruimtes.

24

Hierdoor zijn de kenmerkende originele details van de

andere plaatsen en nieuw te plaatsen scheidingswanden

mouterrij voor iedereen zichtbaar.’

bleken voor gevelopeningen te staan. Naar aanleiding van de 3D scan hebben we dus nog een aantal wijzigingen

Er zijn best veel dingen in stand gebleven

aangebracht in de werktekeningen. Ik ben blij dat we deze

‘Ja, zelfs uit de periode dat de Goudsbloem diende als

methode hebben toegepast, anders waren we deze mis-

restaurant zijn nog elementen bewaard gebleven. Aan

berekeningen pas tijdens de bouw tegengekomen.’ ›

de achterzijde van de gevel bevonden zich drie getoogde openingen die stamden uit die tijd. Deze hebben wij voor-

Links: Steyn, zoon van Natascha van der Doorn bij de eest, 2018

zien van kozijnen met beglazing. Dit hebben we op maat

Midden: Plaatsing dakopbouw op de mouterij, 2018

moeten laten maken door de ongewone vormgeving en

Rechts: Commercieel manager Natascha van der Doorn

(scheve) stand. Daarbij hebben we gebruik gemaakt van de 3D scan van het van pand.

Je zegt net dat het gebouw 3D is ingescand. Wat houdt dit in?

‘Na het maken van de 3D scan bleken de tekeningen die

Alles wat nog goed was hebben we hergebruikt en waar nodig hebben we originele constructies verstevigd.

de architect had gemaakt in het kader van de vergunning-

Natascha van der Doorn

verlening niet helemaal te kloppen. Kolommen zaten op

(HERMON Erfgoed)

‘De mouterij wijkt naar voren, net als veel panden in Amsterdam. Om de stand van het gehele gebouw in kaart te brengen, is de mouterij 3D ingescand. Met zo’n scan weet je exact hoe alles in verhouding tot elkaar en boven elkaar staat.’

25

Ik ben er het meest trots op dat het monument een nieuw leven heeft gekregen.

En dat met behoud van vrijwel alle originele elementen.

Natascha van der Doorn

Onder: Jasmijn en Steyn, de kinderen van Natascha van der Doorn voor

(HERMON Erfgoed)

de entree van de mouterij, 2018

Wat heb je geleerd van het project?

‘Tijdens dit project is wederom bevestigd dat je bij rijks-

Kan je als afsluiter nog aangeven waar je het meest trots op bent?

monumenten nooit weet wat je tegenkomt. Zo bleek bij-

‘Ik ben er het meest trots op dat het monument een nieuw

voorbeeld de gevel van de mouterij constructief niet

leven heeft gekregen. En dat met behoud van vrijwel alle

helemaal in orde. Verder heb ik tijdens dit project het

originele elementen. Aan de buitenzijde is, afgezien van de

belang van 3D inscannen ervaren. De mouterij bleek

dakopbouw, niet te zien dat het gebouw is herontwikkeld

veel schever te staan dan we hadden gedacht. Als we

terwijl de binnenkant een metamorfose heeft ondergaan.

dit niet van tevoren hadden geweten hadden we zeker

Er verblijven straks 34 mensen in de mouterij en dat is aan

vertraging opgelopen tijdens de bouw.’

de buitenkant echt niet te zien.’

26

Foto: Mouterij ingepakt, 2017

In de buurt?

Bezienswaardigheden Heb je een kijkje genomen bij de mouterij en je hebt nog tijd over… Schiedam heeft nog veel meer leuke bezienswaardigheden voor een dagje of weekendje uit.

De Schiedamse Suite Midden in een oude villawijk, op loopafstand van het historische centrum van Schiedam en vlakbij bedrijventerrein Vijfsluizen vind je de B&B De Schiedamse Suites. Op de eerste en tweede etage van dit statige halfvrijstaande herenhuis uit 1918 bevinden zich twee ruimen, stijlvol ingerichte suites met ieder een eigen badkamer. Uw gastheer is de fotograaf Jan Sluijter en wellicht heeft u hem en de Schiedamse Suites gezien in het TV programma ‘Bed & Breakfast’ van Omroep Max. Je slaapt er al vanaf €99,- per nacht (twee personen). www.schiedamsuite.com

Restaurant De Noordmolen Dit restaurant is al zo’n 40 jaar een begrip in Schiedam en omstreken. Het is een unieke gelegenheid die faam geniet tot ver buiten haar grenzen. Met uitzicht op de Mouterij De Goudsbloem kunt u genieten in de hoogste historische molen ter wereld. Het restaurant is rustiek ingericht om de sfeer van een oude molen te behouden. De capaciteit is ca. 90 zitplaatsen, verdeeld over de begane grond en eerste verdieping. Bij mooi weer kunt u op het terras genieten van uw diner of een borreltje vooraf. Makkelijk bereikbaar vanuit Rotterdam met auto of openbaar vervoer. www.noordmolen.nl

28

in Schiedam LUCAS drinkwinkel Gevestigd in een monumentaal pand, een voormalig politiebureau midden in het centrum. Hier, op de Grote Markt nummer 15, vind je een combinatie tussen een moderne koffiebar en een warm, gezellig café. Overdag worden er lekkere, goede koffie en thee geserveerd, evenals een kleine lunch. Daarnaast heeft LUCAS een ruime keuze aan jenever en andere (sterke) dranken. En uiteraard zit je bij mooi weer meer dan prima op het terras op één van de mooiste plekjes van Schiedam. www.lucasdrinkwinkel.nl

Nationaal Jenevermuseum Schiedam In hartje centrum van Schiedam bevindt zich het karaktervolle Nationaal Jenevermuseum Schiedam. Het museum bestaat uit Museummolen en molenwinkel De Walvisch, het Jenevermuseum en tot slot Branderij De Gekroonde Brandersketel. Beleef de historie, het heden en de toekomst van jenever. Zie de stokers en de molenaar in actie. Of doe een proeverij! www.jenevermuseum.nl

29

Mouterij De Goudsbloem op televisie!

Op 6 november 2018 heeft Schie TV voor de tweede keer een reportage uitgezonden over de mouterij de Goudsbloem. Natascha van der Doorn en Charlotte van Schoonhoven vertellen in de reportage uitgebreid over de herontwikkeling, het behoud van het monument en het resultaat. Met de mouterij als achtergronddecor, krijgt u een goed beeld van het eindresultaat.

Bekijk reportage op: www.hermonerfgoed.nl/de-goudsbloem-op-televisie

Deerhunting Heb jij onze eigenwijze HERMON herten al gespot? Ze hebben zich verstopt in dit magazine. Pak je loep, zet je bril op, drink een glaasje jenever en kijk of je ze alle zeven kunt vinden‌ spiegel, pagina dertig bij deerhunting, pagina negenenveertig bij verkeersbord, pagina vijfendertig in scherm telefoon.

Pagina vijf in foto dakopbouw, pagina zes bij wiek molen, pagina zevenentwintig voor de steigers, pagina zestien in

Oplossing:

Foto: Werkzaamheden in de mouterij

Een portret van Jaap van Leijen Een deel van de studio’s wordt gebruikt door Stichting Veste aan autistische jongeren. Jaap van Leijen is Manager Vastgoed bij Stichting Veste. In dit portret belicht hij zijn werk en wat hij bijzonder vindt aan de herontwikkeling van de mouterij.

Stichting Veste

Zorgverlener Jados

Stichting Veste is een organisatie die huisvesting

De studio’s in de mouterij zijn voor de zorgver-

voor bijzondere doelgroepen mogelijk maakt. Haar

lener Jados. Ze begeleiden jongvolwassenen met

kerntaken bestaan uit het beheren en in gebruik

een vorm van autisme in de levensfases studie of

nemen van ruimte voor uiteenlopende doelgroepen

werk. De begeleiding is gericht op ontwikkeling

met een zorgvraag. Wij werken nauw samen

naar een zo groot mogelijke zelfstandig-

met zorgorganisaties die huisvesting en

heid. Je kunt je hierbij voorstellen dat ze

zorg willen combineren.

de jongvolwassenen helpen bij het zoeken naar werk, alledaagse handelingen

Wij treden op als intermediair en bieden

en huisvesting.

huisvesting aan de cliënten van de zorgverlener. Zo is er een duidelijke scheiding

Operationele zaken

tussen zorg en huisvesting en kan de

Als Manager Vastgoed ben ik verantwoor-

zorginstelling haar focus houden op het

delijk voor alle operationele zaken van

verlenen van zorg. De bewoner heeft dan een

vastgoed voor bijzondere doelgroepen. Samen

aanspreekpunt voor alle gerelateerde vra-

met mijn collega’s zorg ik voor het dagelijks

gen ten aanzien van de huisvesting. Wel zo

beheer van de panden en zet ik me in voor de

makkelijk!

acquisitie van nieuwe locaties.

32

Huisvesting

zijn vooral enthousiast over de centrale ligging en het

Wij huisvesten niet specifiek in rijksmonumenten. Wij

monumentale gebouw. Velen zijn onder de indruk van

zoeken voornamelijk naar geschikte locaties die voldoen

de vele oude elementen die bewaard zijn gebleven.

aan de eisen en wensen van onze doelgroep. De mouterij voldoet hieraan en het staat op een mooie locatie in een

Verwachting

omgeving waar weinig huisvesting beschikbaar is.

De plannen waren duidelijk. Wij hebben met HERMON Erfgoed eerder een gezamenlijk project gedaan in het

Eisen en wensen

centrum van Nijmegen. Hierdoor wisten we goed wat we

Voor deze doelgroep zochten we naar zelfstandige studio’s

konden verwachten.

met een eigen keuken, badkamer en wc, gelegen in een rustige omgeving. Deze jongvolwassenen worden er op voorbereid om

Bijzonder

zich uiteindelijk helemaal zelfstandig te gaan huisvesten. Dus

Dat je in zo’n oud gebouw, nieuwbouw-studio’s kan rea-

ja, we zochten niet speciaal naar extra geïsoleerde eenheden

liseren met behoud van zoveel karakteristieke monumen-

maar juist naar een zo normaal mogelijke leefomgeving.

tale elementen. Zoals de monumentale eest. Daarnaast vind ik het heel fijn dat we huisvesting hebben kunnen bieden aan

Cliënten Jados

deze doelgroep in deze omgeving.

Tot nu toe hebben we veel positieve reacties mogen ontvangen van de toekomstige gebruikers in de mouterij. Ze

Links: Jaap van Leijen | Boven: Inboedel short stay studios

33

Foto: Aan het werk rondom de eest

Monumentaal bakken met Charlotte van Schoonhoven Ingrediënten cake

Charlotte van Schoonhoven is inmiddels 3 jaar werkzaam bij HERMON

• 320 gram fijne kristalsuiker;

Erfgoed en in haar vrije tijd bakt en kookt ze graag. In deze rubriek combineert

• 3 eieren;

ze haar twee passies erfgoed en bakken samen. ‘Als ik aan de mouterij De

• 560 g bloem;

Goudsbloem denk, dan denk ik meteen aan jenever en aan de kleur geel. Dit

• 200 g gesmolten boter;

bracht mij op het idee om de frisse cocktail Old Ginger (ginger ale, limoen en

• Geraspte schil van 2 citroenen;

oude jenever) te combineren met mijn favoriete citroencake. De cake is een

• 1,5 theelepel bakpoeder;

echte opkikker, zo is hij niet alleen lekker smeuïg, fris en zoetzuur; hij is ook

• 1 theelepel zout;

nog eens een tikkeltje eigenwijs, kortom alleen voor de echte deer devils!

• 200 ml volle melk;

• 1 theelepel vanille extract;

1 2

Doe de suiker, eieren, citroen en gemberrasp in een kom en klop alles met

• 3 theelepels gemberpoeder, of verse ge-

een mixer totdat het goed gemengd is.

Doe de bloem, bakpoeder en zout in een aparte kom.

Ingrediënten jeneversiroop

3 4 5 6

Voeg 1/3 van de vanillejenevermelk toe. Herhaal dit proces nog twee keer tot-

• Verse sap en geraspte schil van 4 kleine citroenen;

dat alles goed is gemengd.

• 50 ml Schiedamse jenever;

raspte gember; • Bakvorm van ±23 cm.

• 150 g fijne kristalsuiker; • 40 ml Schiedamse oude jenever, of meer als je er van houdt ;-).

Verwarm de oven op 170 °C en vet de cakevorm goed in met boter.

Giet de melk, vanille en Schiedamse jenever in een kan.

Voeg 1/3 van het bloemmengsel toe aan de eimassa en klop dit goed glad.

7 Klop alles goed totdat het beslag licht en luchtig is.

8 Voeg nu de gesmolten boter toe aan het beslag.

9 Giet het beslag in de voorbereide vorm.

10 Zet de cake in de oven. Bak de cake 45-55 minuten totdat het goudbruin is.

11 Maak in de tussentijd de jenever-citroensiroop.

12 Doe de citroenrasp, suiker en jenever in een pan en breng het op laag vuur

aan de kook. Laat vervolgens de siroop een beetje inkoken.

13 Giet de siroop over de cake, als deze net uit de oven komt.

14 Laat de cake even afkoelen voordat u hem uit de vorm haalt.

Tip: De cake is nog lekkerder als je hem serveert met een bolletje slagroomijs en besprenkelt met een beetje jeneversiroop en geroosterd maanzaad!

Stuur je selfie op!

Helaas kunnen we jouw cake niet proeven, maak daarom net als Charlotte hierboven een selfie! En mail deze naar ons algemene e-mailadres: info@hermonerfgoed.nl Foto: Serveertip

Het mouten; het proces waarbij graankorrels worden omgezet in mout 1

2

3

4

Een mouterij is een fabriek waar van granen mout wordt gemaakt. De Goudsbloem was zo’n fabriek, hier werd mout geproduceerd. Het mouten, zoals het proces wordt genoemd, is een eeuwenoude werkwijze die vandaag de dag ook nog wordt toegepast. Het wordt in vier stappen gedaan.

36

Mouten in stappen Stap 1: Reinigen

Stap 4: Eesten

Het graan wordt gereinigd en gesorteerd. Resten zoals

De gekiemde granen oftewel groenmout wordt gedroogd

stof, kaf (kelk van bloemen en grassen) en onkruid

in een eest. Bij het eesten wordt het vochtgehalte van de

worden verwijderd.

groenmout verlaagd en wordt het kiemproces stilgelegd.

Het drogen geeft de smaak aan het mout. Mout blijft lang

Stap 2: Weken

houdbaar mits het koel en droog bewaard wordt.

Het graan wordt geweekt met water. Het wordt van tijd tot tijd besproeid met water zodat het vochtgehalte toeneemt

Om moutwijn te maken dient het mout eerst vermaalt

en het koolzuur uit het graan ontsnapt.

te worden tot moutschroot. Vroeger werd het schroten (malen of pletten van mout) gedaan met een schrootmolen.

Stap 3: Kiemen Het graan wordt gekiemd. Dit proces duurt ongeveer 6

In de Noordmolen die naast De Goudsbloem staat, werd

dagen. Het vochtige kiemgoed wordt in lagen van 20 tot

het mout vermaald tot moutschroot. In de naastgelegen, in-

100 cm verspreid en regelmatig gekeerd en indien nodig

middels gesloopte branderij, De Lelie werd van het mout,

bevochtigd. De ruimte wordt op tempratuur gehouden,

moutwijn (ook wel alcohol genoemd) gemaakt. Een dis-

zodat de graankorrels zich gaan ontkiemen. Het eindpro-

tilleerderij maakt van het moutwijn jenever of whisky.

duct heet groenmout.

Links: De vier stappen in beeld | Onder: Interieuropname van een mouterij; links de weekbak en op de voorgrond de moutvloer.

37

38

39

40

41

42

43

8 vragen aan uitvoerder Roy Vliegenthart

t werk Roy aan he

Roy Vliegenthart is uitvoerder bij bouwbedrijf Heembouw. Sinds de aanvang van de bouw is hij nauw betrokken bij de herontwikkeling van de mouterij. In dit interview vertelt hij over zijn werkzaamheden, het bouwproces en waar hij het meest trots op is.

1 Hoe lang bent u al uitvoerder?

5 Wanneer is de transformatie gestart?

‘Ik ben al 8 jaar uitvoerder’.

‘We zijn in augustus 2017 gestart met de eerste bouwwerkzaamheden. 9 maanden later waren we klaar met het cas-

2 Wat doet u precies als uitvoerder?

co. We hebben nagenoeg alles binnen de tijd afgerond.’

‘Ik noem het ook wel de directeur van de bouwplaats. Je regelt, coördineert en je houdt het financieel in de gaten. Je

6 Waar zijn jullie als eerste mee gestart?

zorgt ervoor dat eigenlijk alles goed verloopt en afgestemd

‘We zijn als eerste gestart met het 3D-inmeten van het

is met elkaar’.

gebouw. Wij kwamen er toen achter dat in diverse vloeren van de mouterij 40 centimeter hoogte verschil zat. De

3 Heeft u wel eens vaker aan rijksmonu menten gewerkt?

gevelopeningen bleken daarnaast op andere plekken te zit-

‘Niet aan een rijksmonument, wel aan een gemeentelijk

nen kregen wij de exacte maatvoering van het gebouw. Op

monument’.

basis hiervan hebben we de werktekeningen aangepast.

ten, dan aanvankelijk werd gedacht. Door het 3D-inscan-

Hierdoor kwamen wij niet voor grote verassingen te staan

4 Is het bouwen aan een monument anders dan aan bestaande bouw/nieuwbouw?

tijdens de uitvoering. Daarna hebben we alle verdiepingsv-

‘Ja, je bent veel meer gebonden aan regels. Zo mag je niet

zijn we begonnen met het binnenwerk.’

loeren uitgevlakt en hierin de installatie gemaakt. Daarna

zomaar iets aan het gebouw wijzigen zonder er een vergelijk werken met de bestaande bouw en gebruik maken

7 Zijn jullie tegen dingen aangelopen, waar jullie niet op hadden gerekend?

van bepaalde materialen. Zo moesten wij bij de mouterij

‘Ja, er moest onverwachts archeologisch onderzoek gedaan

gebruik maken van bepaalde houtsoorten.’

geworden. Gelukkig heeft dit voor de uitvoering geen

gunning voor te hebben. Je moet daarnaast zoveel mo-

44

Links: Roy aan het werk | Rechts: Foto van 3D scan

Ik noem het ook wel de directeur van de bouwplaats.

consequenties gehad. Ze hebben toen voornamelijk veel foto’s gemaakt. Ze hebben een oude funderingsmuur gevonden. Deze hebben we intact gehouden.’

8 Als u terugkijkt naar de gehele verbouwing, waar bent u dan het meest trots op?

Roy Vliegenthart (Heembouw)

‘Ik ben trots op twee dingen; op de dakopbouw en het complete binnenwerk. De dakopbouw kwam prefab aan, dit moest toen op de bestaande bouw geplaatst worden, dit was nogal een interessante klus. Het moest nog wel afgetimmerd worden. Er is sowieso veel timmerwerk uitgevoerd in de mouterij. Dit moest op de traditionele manier, gezien de bestaande balkenlagen en vloeren. Deze manier van werken, zie je vandaag de dag niet zo veel meer. Bij renovatie staat er weinig op papier om het beoogde plan te realiseren. Je bent echt afhankelijk van de aanwezige ruimte en je moet daarom creatief te werk gaan om het plan te realiseren en dat is hier goed gelukt.’

45

Andere projecten HERMON Erfgoed Als landelijke herontwikkelaar werken wij aan diverse projecten. Met trots stellen wij de volgende projecten aan je voor. Kijk op onze website (www.hermonerfgoed.nl) voor onze volledige portefeuille.

Belgisch consulaat en Stadsdrukkerij Nijmegen Het voormalig Belgisch Consulaat aan de Parkweg 96-100 en de achtergelegen voormalige Stadsdrukkerij aan de Pijkestraat 27 te Nijmegen, worden momenteel grondig gerenoveerd en herontwikkeld. De transformatie is in volle gang. Naar verwachting worden de 54 studio’s begin 2019 opgeleverd aan de gebruiker Stichting Veste.

www.hermonerfgoed.nl

Hollandia Vlaardingen Het Hollandia-gebouw is het voormalig hoofdkantoor van de ‘Hollandsche Fabriek van Melkproducten N.V. Hollandia’. De fabriek leverde melk, boter. Nadat Hollandia het hoofdkantoor naar Amsterdam verhuisde, kocht de gemeente Vlaardingen in 1975 het pand en richtte het in als Cultureel Centrum ‘Hollandia’. HERMON Erfgoed werd in 2017 eigenaar met als doel het monument te behouden door er een nieuwe invulling aan te geven.

In het statige gebouw realiseert HERMON Erfgoed 14 exclusieve stadsappartementen. www.woneninhollandia.nl

46

Van Walsumhoeve Capelle aan den IJssel De ‘Van Walsumhoeve’ ligt aan de eeuwenoude weg de ’s–Gravenweg in Capelle aan den IJssel. De monumentale boerderij verkeert momenteel in zeer vervallen staat. HERMON Erfgoed gaat het pand volledig restaureren en herontwikkelen tot woonzorglocatie voor dementerende ouderen. www.hermonerfgoed.nl

Mariaboodschap Goirle Bijzonder wonen, in een kerk. Het kan binnenkort in de Maria Boodschapkerk in Goirle. In dit rijksmonumentale voormalig kerkgebouw aan de Van Malsenstraat 1, realiseert HERMON Erfgoed circa 19 exclusieve appartementen. Vanuit de kerk loopt u zo het centrum van het dorp in. Bovendien is het een ideale uitvalsbasis naar onder meer Tilburg en omringende Brabantse steden. Binnen 10 minuten ben je in België. www.mariaboodschapgoirle.nl

47

Het Waaigat Vlaardingen Na 102 jaar winkelen in woonwinkel Het Waaigat is in maart 2018 een einde gekomen. Lang zullen de panden van Het Waaigat niet leeg staan. HERMON Erfgoed heeft het voornemen de panden her te ontwikkelen tot 17 stadsappartementen. Bij de herontwikkeling zal het aanzicht van de beeldbepalende panden behouden blijven. www.hermonerfgoed.nl

P.L. Bergansiuskazerne Ede De uit 1936 stammende kazerne heeft een bijzondere gebruikersgeschiedenis. Het gebouw dat aanvankelijk een school voor reserveofficieren huisvestte werd in de oorlog door de Duitsers en later door de Canadezen gebruikt.

Na de oorlog werd de kazerne weer in gebruik genomen als opleidingscentrum van het leger. In 2011 kwam de Bergansiuskazerne samen met nog zes andere kazernes in handen van de gemeente Ede. Met de herontwikkeling van HERMON Erfgoed krijgt de Bergansiuskazerne een woon- en een maatschappelijke functie. www.hermonerfgoed.nl

48

Foto: Mouterij na de restauratie en herbestemming, oktober 2018

De keuze van…

Machiel van der Plas

Woon je in een tiny house en wil je optimaal gebruik maken van de aanwezige ruimte? Kies dan voor transforming funiture. Dit zijn meubelstukken die in een handomdraai getransformeerd kunnen worden in een ander meubelstuk.

Het zijn echte space savers. Overdag een comfortabel bank, ’snachts een lekker bed. Op internet zijn tal van leuke filmpjes en foto’s te zien van deze innovatieve meubelstukken.

Laat je inspireren!

Machiel van der Plas vormt samen met Jan de Mooij de directie van HERMON Erfgoed.

50

Schiedam in het oog hebben Dronken zijn, Schiedam stond bekend om zijn vele jeneverstokerijen waar uitgebreid jenever geproefd kon worden

Een glazen boterham Een glas jenever Glaasje op?

Laat je rijden!

BOB jij of BOB ik?

Het zit in de jenever Hij heeft teveel gedronken

Tegen de wieg stoten Een glas jenever drinken

Een slaapmutsje nemen Een glas jenever drinken voor het slapen gaan

Een graantje pikken Een borrel drinken

Weet wat je zegt!

7 oud-Hollandse gezegden over jenever

Deze fles (zonder stop) is gevonden in Mouterij De Goudsbloem tijdens de renovatiewerkzaamheden.