Het Bureauboek van ontwerpbureau 'het Buitenland tuin- en landschapsarchitectuur'

Het Buitenland Tuin- en landschapsarchitectuur

Inhoudsopgave Voorwoord

2

Stadstuinen biotopen getransformeerd Bosbeek Bergstroom Jungle Steenoever

6 7 10 13 16

spelen met geometrie Vierkant Torsie Streng Vier seizoenen

18 20 23 26 29

patronen weven Moza誰ek Vlechtwerk

32 33 36

Landschapstuinen Diabolo In vorm Buitenplaats Zandheuvel Bloemlezing

42 48 52 54 56

Bedrijfstuinen De rode draad Behaaglijk Kruidhof Instroom

60 62 64 66

Landschappelijke projecten Kinderspel Archetype Schuilhut

70 72 74

Colofon

76

Voorwoord Voor u ligt een bloemlezing van 10 jaar ontwerpactiviteiten van het Buitenland.

De indeling van het boek geeft goed weer wat de diverse werkterreinen zijn. Maar ook -en dat is misschien belangrijker- wat de specifieke ontwerpfilosofie is van het Buitenland. Ook in de korte toelichtende beschrijvingen van de afzonderlijke projecten probeert het boek die typerende ontwerpopvattingen te verduidelijken.

Het boek is opgedeeld in 4 hoofdstukken: stadstuinen, landschapstuinen, bedrijfstuinen en landschappelijke projecten.

Een afwisseling van tuin en landschap, van kleinschalige en grootschalige projecten passeert de revue. Zowel het private als het publieke domein komen voorbij.

Het gaat over tuin- en landschapsarchitectuur in dit boek. Een lastig onderscheid. Wanneer is iets een tuin, wanneer wordt het een landschap?

De begrippen lijken twee schalen te impliceren, klein en groot. In het begrip landschapstuin wordt dat het sterkst duidelijk. De landschapstuin heeft landschappelijke proporties en is daarmee ‘groot’, en tegelijkertijd is het een privédomein, afgebakend van dat landschap

4

het buitenland

en dus begrensd en ‘klein’. Voor een tuinen landschapsarchitect is er geen onderscheid tussen de twee wat betreft de inhoud van de ontwerpactiviteit.

Het gaat bij beide om het tranformeren, architectonisch bewerken van natuur.

Beide componenten zijn belangrijk: de natuur is het bouwmateriaal, de specifieke opvatting van de ontwerper over die natuur wordt vertaald in vorm, materiaal en ruimte.

Voor het Buitenland is tuinarchitectuur in de eerste plaats ruimte creëren. Een tuin is een ruimtelijke compositie, een tuin wordt ervaren als ruimte. In dit aspect komt de architectuurcomponent tot expressie. Een plattegrond van het Buitenland is altijd een afgewogen en doorwrochte compositie van vlakken (geometrische, dan wel organische). In de derde dimensie staat deze vlakverdeling voor een indeling in massa en ruimte. De in de tuin toegepaste planten en dode materialen zijn er niet alleen vanwege hun interessante vorm, textuur of kleur, maar dienen die ruimtelijke compositie te ondersteunen en te visualiseren, beleefbaar te maken. Het Buitenland besteedt veel tijd en aandacht aan de zogenaamde ruimtelijke aspecten. Aan de maat, de richting en de schakeling van ruimten, en vooral ook aan de beleving

daarvan, vaak langs zichtlijnen vanaf belangrijke plekken of routes in de tuin.

Voor het Buitenland zijn vormgeving en natuur dus beide belangrijk in een tuinontwerp. Soms ligt het accent meer op de één en soms meer op de ander. Dat wordt in dit boek goed geïllustreerd in het hoofdstuk Stadstuinen. Tuinen waarin de transformatie van natuur het belangrijkst is worden bij elkaar gebracht onder ‘Biotopen getransformeerd’.

Tuinen waarin vorm beeldbepalend is zijn samengebracht in ‘Spelen met geometrie’ en in ‘Patronen weven’.

Dezelfde categorieën zijn ook te onderscheiden bij de grotere tuinen die in de andere hoofdstukken zijn ondergebracht.

Daar is geen expliciete onderverdeling gemaakt.

Een tweede belangrijk ontwerpuitgangspunt van het Buitenland is de verbinding van woning en tuin. Zeker een stadstuin wordt vaak vanuit de woning beleefd.

Zichtlijnen vanuit belangrijke vertrekken, in de woning toegepaste materialen, kleur, vormen kunnen belangrijke aanknopingspunten zijn voor het ontwerp.

Een voorbeeld is Vlechtwerk waarbij de ramen in de gevel de basis werden voor de compositie van het grondvlak van de tuin.

Van grote invloed, maar soms bijna onmerkbaar in ontwerpen binnensluipend,

is de Japanse tuin. Mijn passie voor tuinen is ooit ontstaan in een Japanse tuin. De combinatie van miniaturisering, detaillering en materiaalgebruik en vooral ook de filosofische of metaforische duiding van tuinen en tuinelementen vind ik fascinerend. Het duidelijkst merkbaar is de Japanse sfeer in Steenoever, overigens zonder daar een ‘Japanse’ tuin te hebben willen ontwerpen.

Natuur, landschappen, steden zijn altijd een grote inspiratiebron. Op vakanties ver weg of tijdens wandelingen langs de Waal dichtbij, dringen zich altijd de grafische of architectonische kwaliteiten op van de omgeving. Vaak vastgelegd in inmiddels ontelbare foto’s, dia’s en films.

Dankwoord Ik wil allen danken voor hun vertrouwen dat ze mij hebben gegeven om in de voorbije jaren mijn passie uit te kunnen voeren.

Ik wil Inge bedanken voor onze gedeelde inspiraties in het algemeen en voor de prachtige uitvoering van dit overzicht in het bijzonder.

het buitenland

5

1 6

het buitenland

Stadstuinen De kracht van stadstuinen is dat ze besloten zijn. Ze sluiten hun omgeving buiten en vormen zo naar binnen gekeerde mini-oasen.

biotopen getransformeerd

6

Bosbeek

7

Bergstroom

10

Jungle

13

Steenoever

16

spelen met geometrie

18

Vierkant

20

Torsie

23

Streng

26

Vier seizoenen

29

patronen weven

32

Vlechtwerk

33

Moza誰ek

36

het buitenland

7

bioto pen getransform eerd

De tuin als miniatuurlandschap, als getemde wildernis; typische natuurelementen ondergaan een architectonische bewerking 8

het buitenland

Bosbeek het buitenland

9

Bosbeek

10

het buitenland

Een al aanwezige verhoogde plantenbak onderging een metamorfose en werd beek. De verhoogd uitgevoerde beek werd beplant met in de natuur voorkomende waterplanten, waterweegbree en gele lis. De beek wordt begeleid door een wilgentenen scherm: een lijnvormige verwijzing naar de rietvelden.

Op de andere oever bevindt zich het bos van acacia en bamboe, met als onderbeplanting varens en hostas. Een splitstrook refereert aan een zandstrandje. Het terras maakt het strakke natuurtafereel van een afstand beleefbaar.

het buitenland

11

Bergstroom

12

het buitenland

Deze tuin ligt dieper dan het straatniveau (een erfenis uit de Romeinse tijd).

Het tuinontwerp moest daarom in ieder geval een oplossing bieden voor mogelijke wateroverlast vanuit de hoger gelegen omgeving. De waterberging werd als strakke kiezelstroom vormgegeven. De stroom is zo ontworpen dat het waterpeil ervan bij overstroming kan stijgen. Wanneer de stroom buiten zijn oevers treed sijpelt het water weg in de bodem en komt het ten goede aan de planten. Een slingerpad met brug verbindt de twee verblijfplekken; de een is in hout en de ander is in split uitgevoerd. Grassen verwijzen naar een rietachtige oeverbeplanting. De grassen, het hout van brug en terras, de waterschaal en het Boeddhabeeld geven de tuin een mystieke Oosterse sfeer. het buitenland

13

Bergstroom 14

het buitenland

Jungle

het buitenland

15

Een weelderige wildernis, getemd binnen een strakke ordening van de ruimte.

Planten met groot blad, klimmende lianen, wuivende bamboes en grassen geven deze tuin een jungleachtig tintje. De diverse open plekken zijn geordend langs een centrale as, die zijn basis heeft in de aangrenzende kantoorruimte. Een stalen rooster voorin de tuin functioneert als loopbrug en tegelijkertijd als beschaduwde loungeplek.

Elk seizoen draagt bij aan de beleving van deze getemde exotische wereld. In het voorjaar is er de stortvloed van blauwe regen van pergola en trap, in de zomer het bombardement van groot blad in vele groentinten, met in de herfst in geel een vlammend

afscheid.

Dit

alles

wordt

gadegeslagen vanonder de zacht ruisende en schaduwbrengende zwarte bamboe, die reikt tot het dakterras.

16

het buitenland

Jungle

het buitenland

17

Steenoever

18

het buitenland

De eigenaren van deze voortuin zijn liefhebbers van gebeeldhouwde steen. De vraag was een reusachtige sculpturale steen te exposeren. Behalve een opvallende, warme kleur had de steen ook een markante vorm. Deze vorm was de aanleiding om het reuzenei te presenteren in een compositie van ellipsen. De ellipsen representeren stenen die willekeurig gestrooid zijn over de oeverlijnen van een groene rivier. Een thema typerend voor de Japanse tuin. Behalve de gebeeldhouwde steen representeren ook vormgesnoeide Japanse azaleastruiken oeverstenen. Tegenhanger van de gekromde, in cortenstaal uitgevoerde ellipsen zijn rechtlijnige stroken natuursteen.

De natuurstenen oever vormt een pregnante en textuurrijke tegenhanger van de groene bedding. De beleving van een gigantisch ei dat door een reuzenvogel in een groen nest is gelegd is bijna onontkoombaar.

het buitenland

19

Steenoever 20

het buitenland

s pelen met geom etrie

De tuin als een speelse compositie van perfecte vormen (vierkant, cirkel, ellips).

De natuur onderwerpt zich aan de vorm. het buitenland

21

Vierkant

22

het buitenland

De belangrijkste wens van deze tuineigenaren was een vijver om bij te zitten.

De dominante rol van de vijver wordt onderstreept door de vierkante vorm: perfecte geometrie als omkadering van pure natuur. Een brede rand op de verhoogd aangelegde vijver versterkt de vorm nog eens, en biedt tegelijkertijd extra zitgelegenheid. Met het vierkant wordt vrijelijk gespeeld in deze tuin: vijver en terras zijn twee geschakelde vierkanten. Het terras is opgebouwd uit vele vierkante koppelstones. Het splitvlak naast de vijver is een vierkant waaruit een vierkant is weggesneden. De architectonische compositie heeft ook in deze tuin een uitbundig tegenwicht van groen gekregen. Een waterlelie in de vijver en weelderige planten als Wisteria floribunda (over de pergola), bamboe (niet woekerende), Miscanthus en de transparante Koelreuteria paniculata (blazenboom) leveren hun bijdrage op het droge. het buitenland

23

Vierkant 24

het buitenland

Torsie

het buitenland

25

Een tuinontwerp is maatwerk. Wanneer de eigenaardigheden van de voorhanden locatie aan het licht worden gebracht ontstaat een specifiek ontwerp. In deze tuin staat de berging onder een schuine hoek met de achtergevel. Er zijn dus 2 richtingen in de tuin. Deze oriĂŤntaties zijn allebei opgepakt. De ene richting wordt opgepakt door berging, pergola en terras bij de woning, de andere richting wordt opgepikt door terras met vijver. Waar de richtingen elkaar overlappen ontstaat een verwrongen ontmoeting: de pergola hangt gedraaid boven het terras. Een morrend samenzijn.

Eyecatcher op het terras is de whitewash steigerhouten loungeset. Bamboe, grijze prairiegrassen en purperbladige bladplanten ondersteunen het strakke ontwerp.

26

het buitenland

Torsie het buitenland

27

Streng

28

het buitenland

Een beplantingsplan maken bij een ontwerp van een ander is niet eenvoudig. De eerste stap is toch altijd: het grondplan naar eigen hand zetten. In het aangereikte grondplan waren

vier

verhoogde

plantenbakken

opgenomen, verankerd aan een willekeurig bestratingspatroon. De ontwerpaanpassing bestond eruit de vierkante vorm van het hoofdterras nog een keer te herhalen, als grasvlak. De vierkanten werden diagonaal geschakeld en vormden zo afzonderlijk het hart van twee aangrenzende tuinkamers.

Deze kamers werden zichtbaar door het plaatsen van een pergola en van twee reeksen leibomen (sierperen). De plantbakken werden in paren van twee toegedeeld aan de vierkanten. Door de bakken slechts met twee plantsoorten, in een grid, te beplanten werd de rechthoekige vorm ervan benadrukt. In de tuin is de aanwezigheid en schakeling van de diverse rechthoekige vormen goed te ervaren. De beplanting onderstreept die, is niet bedoeld om er mee te contrasteren.

het buitenland

29

Streng 30

het buitenland

4 Seizoenen

het buitenland

31

De tuineigenaren, liefhebbers van tuinbeelden, wilden in de achtertuin een centrale plek voor een karakteristiek beeld. Het beeld domineert de tuin. Enerzijds door de prachtige verbeelding van de 4 seizoenen, anderzijds door de opvallende ellipsvorm die het beeld omringt. De ellips ligt als een eiland in een tuinkamer, die afgegrensd wordt door beukenhagen. Deze zijn in gebogen vormen gesnoeid om de ellipsvorm te accentueren. Voorjaar en herfst vormen de hoogtepunten in deze tuin. In de lente bepalen witbloeiende leiperen, de grote bloemen van zachtroze klaprozen ‘Karine’ in een veldje met Luzula nivea het beeld. De goud verkleurende beukenhagen en een boom met ontelbare rode sierappeltjes domineren het herfstbeeld. Ondertussen wordt het draaibare beeld steeds met het bijpassende seizoensgezicht naar voren gericht.

32

het buitenland

4 Seizoenen het buitenland

33

patronen weven

De tuin geordend in een patroon van zich herhalende vaste vormen.

De natuur schikt zich binnen het dessin.

34

het buitenland

Moza誰ek het buitenland

35

Uitgangssituatie was een tuin die zich plooide om een hoek aan de achterzijde van de woning. De knik veroorzaakte een tweedeling: een bloemrijke achtertuin met klimrozen en hortensia’s, en een zijtuin met een moestuin, die binnen een buxusgrid was aangelegd. De ontwerpopgave was tweeledig.

EĂŠn: wegpoetsen van de knik en daarmee de twee tuinen ruimtelijk met elkaar verbinden.

Twee: behoud van het karakter van de tuinen, maar deze wel in een nieuwe vorm gieten. De oplossing voor de knik werd gevonden in een mozaĂŻekpatroon van gekantelde vierkanten, dat

in

beide

tuinen

domineert.

De

ruitvormige buxusperken in de achtertuin worden doorgezet in de zijtuin, in de vorm van door betonbielzen ingekaderde vierkanten. De verbinding van de tuinen is goed zichtbaar vanaf het houten, met doek overdekte eetterras: een lange zichtas brengt zelfs de uiterste hoek in de zijtuin binnen oogbereik. De grote tuinlengte wordt verder beleefbaar door een lange pergola die de achtergevel van de woning begeleidt. De pergola is er ook ter ondersteuning van de vele bloeiende en geurende klimmers, zoals klimroos, druif en kamperfoelie. De tuin heeft een oosters sfeertje gekregen door de vele details in de fraaie zitkussens, parasols, lampjes en zitbankjes.

36

het buitenland

Moza誰ek

het buitenland

37

Vlechtwerk

38

het buitenland

De wens was een strak ontwerp, passend bij het moderne huis. Planten kregen toch ook een belangrijke rol toebedeeld.

Aanleiding voor de vlechtwerk compositie van lijnen vormden de vele lange, smalle ramen in de woninggevels. Deze verticale stroken werden in het ontwerp gekanteld in het horizontale vlak van de tuin. De smalle strips worden aan elkaar geregen door bredere stroken, die er haaks opstaan. Het resultaat is een vlechtwerk van planten en dode elementen, in voor- en achtertuin.

Het

blauwgrijs van de woninggevels komt terug in de tuin en zorgt voor een mooie samenhang. Alle kleuren doen iets met elkaar. Het purper van de bodembedekkende Heuchera contrasteert met de grijstinten en accentueert deze daardoor.

Het wit van herfstanemonen en bodembedekkende geranium ondersteunt het grijs. De toegepaste planten geven een mediterraan tintje aan de tuinen: in de achtertuin veel lavendel, en in de voortuin hemelsblauw bloeiend loodkruid en -met kleine borsteltjes bloeiend- Pennisetum ‘Little Bunny’. Textuurrijke materialen dragen bij aan de detaillering: wilgentenen schermen, smalle klinkertjes in de paden. het buitenland

39

Vlechtwerk

40

het buitenland

het buitenland

41

2 42

het buitenland

Landschapstuinen Landschapstuinen hebben soms de maat van een landschap, maar worden vooral door landschap omgeven. Dat landschap moet voelbaar zijn in de tuin. Soms zijn de tuinen zelf een miniatuur van het omringende landschap (ontwerp Zandrug).

Diabolo

42

In vorm

48

Buitenplaats

52

Zandheuvel

54

Bloemlezing

56

het buitenland

43

Diabolo

44

het buitenland

In deze tuin is een totaalcompositie zichtbaar: alle gebouwen en tuinen zijn onlosmakelijke elementen van één architectonisch bouwwerk. Het bouwwerk zelf is ingebed in haar natuurlijke tegenpool: het Achterhoekse landschap opgebouwd uit weilanden en bos.

Bloeiende planten zijn een belangrijk element in deze tuin. In de voortuin zijn ze geordend in een formele Renaissancetuin van geschoren buxusblokken. In de achtertuin groeien ze vrijuit en weelderig in borders aan weerszijden van een dynamisch slingerend gazon, in de vorm van een diabolo. De vele beukenhagen vormen de ruggengraat van het complex en omkaderen de afzonderlijke tuinen. Eén ervan heeft een zwembad, waarvan het water wordt verwarmd door zonne-energie. Lange zichtlijnen maken de schakeling van de onderscheiden tuinen zichtbaar. Met elkaar vormen ze de visuele ruggengraat van de tuin en tonen ze de enorme maat van de tuin. Ook hier geldt dat het omringende landschap vanuit elke tuin altijd zichtbaar is.

het buitenland

45

Diabolo 46

het buitenland

het buitenland

47

48

het buitenland

Diabolo het buitenland

49

De eigenaar van deze tuin wilde eigenlijk alleen in vorm gegoten groen: strak geschoren hagen, dakbomen boven het terras, zuilbomen langs de lange oprijlaan, leibomen op de erfgrens. De Annabelle Hortensia’s rond het terras en de rhododendrons in de achtertuin vormen daarop de enige uitzondering. Alles onder controle ……….

De veelheid aan in toom gehouden groen geeft een formeel tintje aan de tuin. Toch wordt die flink genuanceerd door de vele ontspannen ogende elementen: de sfeervolle veranda in klassieke Engelse stijl, het pleintje met de jacuzzi, de boomgaard met speelgelegenheid voor de kinderen, de rustbrengende landelijke omgeving. De tuin is erg lang. De grote afstanden in de tuin worden binnen het visuele bereik gebracht door lange zichtlijnen, waarin poorten zijn opgenomen. Deze bieden doorkijkjes naar de verte.

Het omringende rustgevende landschap is altijd in beeld, waar je ook zit of beweegt in de tuin.

50

het buitenland

In vorm

het buitenland

51

In vorm

52

het buitenland

het buitenland

53

Buitenplaats

54

het buitenland

Voor dit monumentale complex is een masterplan ontwikkeld.

Door de komst van een nieuwe Bed&Breakfast

met

bijbe-

horende tuin en zwemvijver, moest het privĂŠdomein opnieuw worden gedefinieerd en afgebakend. Een lange muur, modern uitgevoerd in grijs stucwerk, moest voor de afscheiding van beide tuingedeelten zorgen. Tegelijkertijd moest de muur zodanig groen worden vormgegeven dat er in ruimtelijke zin een zichtbare verbinding ontstond tussen de twee tuinen.

De fruitbomen die de muur over de gehele lengte begeleiden, vormen enerzijds de afronding van het privĂŠdomein en anderzijds de basis van de tuin van het gastenverblijf.

Deze

tuin

wordt

omkaderd door in bogen geplante knotwilgen, die uitmonden in een boomgaard. Het complex

krijgt

een

enorme

lengte door de schakeling van de boomgaard

met

de

erachter

liggende weide, die aan twee zijden door lange boomrijen wordt geflankeerd. Die lengte is vanaf de parallel aan de tuin liggende dijk, goed te ervaren.

het buitenland

55

De tuin ligt binnen een typisch Brabants landschapselement: een (naald)bos, op opgestoven zand.

Heidevelden en vennen zijn de trouwe begeleiders van dergelijke bossen. Met die karakteristieken in het achterhoofd is een plan ontwikkeld. Daarnaast was er behoefte aan een natuurlijke waterberging bij het -volgens ecologische principes gebouwde- huis. Hergebruik van water is een belangrijk onderdeel van de duurzaamheidsfilosofie. De waterplas ligt tegen de veranda van het huis, en heeft een tweede (avond)terras, dat via stapstenen in het water te bereiken is. Aan het water grenst een gazon, dat de open plek in het bos visualiseert. Het gelobde gazon vloeit tussen een aantal opgeworpen zandheuvels door in de richting van het bos. De heuvels refereren aan het stuifzand. Het bos

is

toegankelijk

gemaakt

door

slingerpaden, maar ook door een lang recht pad met open plekken die vanaf de woning zichtbaar zijn.

56

het buitenland

Zandheuvel het buitenland

57

Bloemlezing

58

het buitenland

Dit is een tuin van verwoede plantenverzamelaars. Na 10-tallen jaren bij elkaar brengen van bijzondere bomen, heesters en planten is de tuin nu toe aan een reorganisatie. Aan de privĂŠtuin grenst een enorme boomgaard met vele fruitbomen van oude rassen, die tegelijkertijd ook als arboretum kan worden opgevat door de vele boomsoorten die er zijn ondergebracht. De ontwerpvraag voor de privĂŠtuin is:een beplanting met minder onderhoud en meer rust in de enorm gevarieerde beplanting. Bestaande planten mogen worden hergebruikt, maar er zal zeker afscheid genomen moeten worden van oude bekenden. Eerst is een masterplan ontwikkeld. De centrale ligging van de woning op de tuinkavel genereert automatisch 4 zijtuinen. De uitdaging was om die tot een samenhangend geheel te weven, maar ook een eigen identiteit te geven. Elk van de zijtuinen heeft daartoe een centrale blikvanger gekregen. Deze is steeds langs lange zichtlijnen, vanaf terrassen of knooppunten van paden beleefbaar. De detaillering van de tuinen vormt de volgende opgave.

het buitenland

59

3 60

het buitenland

Bedrijfstuinen Bedrijfstuinen weerspiegelen de corebusiness (zorg, onderwijs, kinderopvang) en zijn het ruimtelijke visitekaartje van de bedrijfsgebouwen. In de tuinen zelf wordt geparkeerd, gespeeld, gepauzeerd. Binnen, in de vergaderruimte wordt ervan genoten.

De rode draad

60

Behaaglijk

62

Kruidhof

64

Instroom

66

het buitenland

61

De rode draad

62

het buitenland

Een parkeerterrein bij een gebouw moet meer dan een autostalling alleen zijn. Het is het presenteerblad voor dat gebouw. In het ontwerp van dit plein zijn de opvallende karakteristieken van het markante, industriĂŤle

gebouw

weerspiegeld.

De

gebogen vorm van het gebouw en het pregnante rood van de bakstenen entree en gevelplint vormen het aanknopingspunt voor de vloeiende rode lijnen in de verharding van het plein.

De lijnen zorgen voor een elegante dynamiek en leiden de auto’s vanzelfsprekend naar de parkeervakken in het plein. Het groen onderstreept de vloeiende bewegingen. De gekromde blokken van lavendel, taxus en buxus hebben een bijna sculpturale uitstraling en geven een statige flow aan het plein. De vormen worden buiten het terrein doorgetrokken waardoor een interessant samenspel tussen binnen en buiten ontstaat. het buitenland

63

Het groen in deze tuin is er slechts ter ondersteuning van het ingetogen maar karaktervolle gebouw.

De gevels hebben door de plaatsing van de grote ramen een regelmatige opbouw, en staan symmetrisch en onder dezelfde hoek ten opzichte van de entree. De gebouwvleugels omarmen het plein op een bijna geruststellende manier. Er was weinig ruimte voor groen (zoals vaker bij parkeerterreinen het geval is). Het groen heeft ook weinig ruimte genomen, maar heeft wel een markante verschijningsvorm gekregen. Klassiek en daarmee passend bij het gebouw. De taxuskegels en beukenhagen accentueren de raampartijen. Door de hagen ook de parkeerstroken te laten begrenzen ontstaat er een heldere geleding van de pleinruimte. De bomen in het hart van het plein staan voor een deel in één lijn met de bomenrijen die het voorplein bij de terreiningang flankeren. Voorplein en hoofdplein worden daarmee één ingetogen geheel.

64

het buitenland

Behaaglijk

het buitenland

65

Kruidhof

66

het buitenland

Deze praktijk voor Natuurgeneeswijzen herbergt een aantal praktijkruimten en een zwembad die aan een binnentuin zijn gelegen. Er was behoefte aan een rustgevende groene plek waarin cliënten zich zouden kunnen terugtrekken. Twee galerijen vormen de open verbinding tussen het gebouw en de binnentuin. De associatie met een omkaderde kloostertuin met daarbinnen buxusperken met medicinale kruiden ligt voor de hand. De ruimtelijke indeling van de tuin is sterk bepaald door een schuin op de andere gevels staande, lange muur. Twee haaks op elkaar staande rechthoeken worden elk aan een zijde begrensd door een driehoekig buxusperk. Eén van de rechthoeken fungeert als gazon. De andere rechthoek is ingevuld als een pleintje met een waterbassin, dat op het kruispunt van twee haakse banen is gelokaliseerd. De overdekte galerijen worden in de tuin herhaald in de vorm van pergola’s die als zitplek of als loofgang fungeren. De sfeer van een courtyard wordt daarmee versterkt.

het buitenland

67

Instroom

68

het buitenland

Dit speelterrein bij een kinderopvang wordt gekenmerkt door zijn rare

vorm. Het

hoofdzakelijk

driehoekige hoofdplein heeft op één van de twee punten een verlengstuk dat afbuigt van het plein omdat het georiënteerd is op een deur die naar de entree leidt. In het ontwerp is getracht om vooren hoofdplein in één en dezelfde structuur te integreren. Deze basisstructuur wordt gevormd door een raster van rode tegelbanen binnen een basisvlak van grijze betontegels. Het raster heeft de richting gekregen van de lange schuine zijde van het plein. Binnen het raster zijn een aantal rechthoeken met speelelementen opgenomen. Behalve het raster zijn twee boogvormige hagen waarin sierpeerboompjes zijn geplant, beeldbepalend. De haagboog in het hoofdplein betrekt de eerder besproken geknikte aanhangsel bij het driehoekige plein.

Verder geeft deze haag een omarmende beschutting aan de speeltoestellen. Een gazon met een schaduwbrengende purperbladige boom vult de hoek. het buitenland

69

4 70

het buitenland

Landschappelijke projecten Nederland is een ‘verzonnen’ land. Nederland is gemaakt land, is landschap. In zeer diverse verschijningsvormen, die een afspiegeling zijn van de ontginning van zand, klei, veen en löss en van het temmen van zee, rivier en plas. Elke tijd levert nieuwe invalshoeken ten aanzien van het gebruik en inrichting van die landschappen. Duurzaamheid, ecologie zijn belangrijke nieuwe vormgevingsprincipes (Archetype, Kinderspel) Kinderspel

70

Archetype

72

Schuilhut

74

het buitenland

71

Het betreft hier de groene inrichting binnen een stedenbouwkundig plan met

woningen

die

volgens

de

principes van duurzaam bouwen zijn gerealiseerd. Het

winnende

plan

wordt gedragen door twee peilers: de verwijzing naar het typische Brabantse landschap en de integratie van ecologische principes in het ontwerp.

Archetypisch voor het Brabantse landschap zijn de door beken doorsneden dekzandruggen. De mens zette dat basislandschap naar zijn hand. Langs de beken begraasden de koeien de beemden en zorgden houtwallen voor geriefhout; gewoond

op in

de

ruggen

typische

werd

langgevel-

boerderijen die gecentreerd lagen rond een brink. In het plan werd een aanwezige sloot omgevormd tot een meanderend beekje met een plas als regenwaterberging. Ook de beplanting in de straten visualiseren de twee planpeilers. In de dwarsstraten functioneert het groen als ecologische verbindingslijn tussen de beek aan de ene zijde en een kanaal aan de andere zijde van de wijk. In de hoofdstraten verwijzen de leibomen en hagen naar de oude boerderijbeplantingen. De centrale brink werd beplant met eikenbomen.

72

het buitenland

Archetype

het buitenland

73

Kinderspel

74

het buitenland

Een park in de Achterhoek was toe aan renovatie en uitbreiding. Het oude park werd doorkruist door een beek. Het nieuwe plan beoogde het water in dit beeldbepalende element langer vast te houden. De aanleg van enkele stuwen en de verwijding tot bergingsvijver moesten daarvoor zorg dragen. Het water zou daarmee over een langere periode ten goede komen aan het groen en een visueel aantrekkelijk element worden. Het bestaande hertenkampje in het donkere, oude parkdeel werd naar de zonniger, nieuwe uitbreiding verplaatst.

Het park kreeg een educatieve bestemming, met een vlindertuin en wandelrouten langs benoemde planten en bomen. Kinderen werden ook bij de realisatie van het nieuwe deel betrokken: ze mochten hier de bomen planten. De bestaande begraafplaats werd door een logischer ontsluiting beter in het nieuwe park ge誰ntegreerd.

het buitenland

75

Een recreatiepark werd fors uitgebreid met een veld met bungalows. De nieuwe stenen woningen dienden snel in de groene idylle van het bestaande park te worden opgenomen. De nieuwe aanplant was fors van postuur. Grote bomen en heesters moesten ervoor zorgen dat de nieuwe gasten al direct van hun privacy konden genieten.

76

het buitenland

Schuilhut het buitenland

77

Colofon

Auteur: Marijn Vereijken www.hetbuitenland.nl Redactie & productie: Het Buitenland (Marijn Vereijken) Winterworks (Inge Winter) Concept & grafisch ontwerp: Winterworks (Inge Winter) www.winterworks.nl Fotografie: Het Buitenland (Marijn Vereijken) Inge Winter (p55) Chris Wilms (p33, 34 2e foto, 35) Fred Bosch (p52, 53 2e foto) Christel Voskens (p 11) Steen in ‘Steenoever’: Adri Verhoeven www.adriverhoeven.nl Beeld in ‘4 Seizoenen’: Wilfrie Linssen www.wilfrielinssen.nl

Het Buitenland 2011

marijn vereijken

Vanaf 1990 is Marijn Vereijken met veel passie actief in de tuinarchitectuur.

Na een studie Landschapsarchitectuur aan de Landbouwuniversiteit in Wageningen besloot hij zijn eigen ontwerpbureau het Buitenland op te richten.

Het bureau is gevestigd in Lent (Nijmegen-Noord).

De belangrijkste bureauactiviteiten zijn: - Ontwerp van publieke buitenruimten, privétuinen, bedrijfstuinen - Ontwerp van prairietuinen voor particulieren en instellingen - Verzorgen van workshops tuinontwerp en schetsadviezen aan huis - Regievoering bij de ontwerpuitvoering - Begeleiding natraject (onderhoud en renovatie) - Doceren van tuinontwerp in een beroepsopleiding tuin- en landschapsarchitectuur Met 2 landschapsprojecten viel het Buitenland (binnen een samenwerkingsverband) in de prijzen. De eerste prijs werd toegekend aan de inzendingen Archetype en Kinderspel.

In tuintijdschriften zijn artikelen verschenen over het Buitenland (‘Nieuw Tuintalent’) en zijn een aantal tuinontwerpen belicht (Bosbeek, Oase, Vierkant, Diabolo, In Vorm)

het buitenland tuin- en landschapsarchitectuur vrouwe udasingel 220 6663 gw lent (nijmegen) t: 024 3578976 m: 06 23677572 hetbuitenland@xs4all.nl www.hetbuitenland.nl