Trots op de boer Altena juni 2021

BOEREN IN ALTENA

Nr. 2 | Juni 2021

Alles ‘ draait

om balans ’

Jacco Wink & Josien Boll

TEAM VAN RIJSWIJK TROTS OP HUN TRUCK

#TROTSOPDEBOERIN

Nr. 1 #trotsopdeboer is een uitgave Juni 2020

1

van Kontakt Mediapartners

#trotsopdeboer

LMB Den Otter BV

Uw John Deere dealer in de regio • Reparatie • Service en Onderhoud • In- en Verkoop • Leasing en Verzekering • Ook voor al uw tuin- en parkmachines

LMB Den Otter BV Viaductweg 2 5314 LK Bruchem

T F E w

0418 642358 0418 642326 info@lmbdenotter.nl www.lmbdenotter.nl

www.lmbdenotter.nl

KvK 52905926 BTW NL850658305B01

BIC rabo NL2U IBAN NL33Rabo0374367760 Rabobank 374367760

LMB Den Otter BV | Viaductweg 2 | 5314 LK Bruchem | 0418 642358 2 #trotsopdeboer

VOORWOORD De Hollandse nuchterheid, die komt van de boerderij. Het verrast me iedere keer weer, hoe boeren zich niet laten kisten en steeds opnieuw hun weg vinden. Dat is niet altijd eenvoudig. Sommigen stoppen noodgedwongen. Anderen emigreren. Of veranderen hun hele bedrijf.

Neem De Buffelgaard. Ze hadden geen fosfaatrechten, waardoor het doek van hun melkveehouderij moest vallen. De oplossing: overstappen naar Italiaanse waterbuffels. Met deze woest uitziende maar super lieve dieren heeft hun bedrijf een nieuwe toekomst. Of kijk naar de familie Groeneveld. Ze zijn akkerbouwer en kippenhouder en

investeren nu fors in de productie van sodagrain. Dat is een weg vol obstakels, maar ze geloven in dit nieuwe product en geven niet op.

Op eigen erf Andere ondernemers zetten in op verkoopstalletjes of -automaten en volledige streekwinkels op eigen erf.

Inmiddels kun je al een fantastische boodschappenronde maken, zo ontdekte Jacoline Peek van Fietsen voor m’n eten – Altena. Dit alles en meer komt voorbij in deze tweede editie van Trots op de Boer Altena. Veel leesplezier!

Marijke Verhoef

De polder in Op het erf van Jacco Wink en Josien Boll

4

Koeien, kippen, katten, honden, paarden; het is een bonte beestenboel bij de familie Wink in Wijk en Aalburg. #trotsopdeboer neemt een kijkje in de hypermoderne nieuwe koeienstal.

Koffie & Kringloop

#trosopmijntruck

Voor Team Van Rijswijk gaat er niets boven een vlam uit de pijp en de wielen van de grond. De truckpullers kunnen niet wachten tot er weer wedstrijden gereden mogen worden. #trotsopdeBoer spreekt met voorzitter en chauffeur Jacco van Rijswijk en penningmeester/monteur Peter-Jan van Tilborg. #trotsopdeboer is een uitgave van Kontakt Mediapartners en wordt huis-aan-huis verspreid in de gemeente Altena.

Uitgever: Kontakt Mediapartners Zuidzijde 131 - Goudriaan 0183-583200 | www.kmp.nl Redactie: Marijke Verhoef | Hannie Visser Fotografie: Marijke Verhoef | Jan Noorlandt

13

19

Altena is één van de voorlopers als het gaat om kringlooplandbouw.

Albertien Perdok, programmamanager circulair voedselsysteem van de gemeente Altena, gaat op de koffie bij pluimveehouder en akkerbouwer Arnold Groeneveld uit Almkerk.

#trotsopdeboerin

Ze staan hun mannetje in het boerenbedrijf! Maak kennis met Merel van Asseldonk, Monique Verschure, Patricia van Bragt en Saskia Kemmere.

22

Verkoop: Frans van der Wiel | Carin van der Venne Vormgeving: Studio Kontakt Mediapartners Druk: De Groot – grootsgedrukt.nl

#trotsopdeboer

3

melkveehouder

&

akkerbouwer

Tekst & foto’s: Marijke Verhoef

JOSIEN BOLL

JACCO WINK

4

#trotsopdeboer

Op het erf | #trotsopdeboer

Alles d raait om

balans

Jacco Wink en Josien Boll zijn boeren van de toekomst. Innovatie is de kern van hun ondernemerschap en wat ze ook doen: de natuur en het dierenwelzijn staan voorop.

Dit voorjaar werden hun inspanningen beloond met de Agrofoodpluim van de provincie Noord-Brabant.

“We zijn altijd op zoek naar manieren om het nóg beter te doen.

We houden ervan om voor de muziek uit te lopen, nieuwe dingen te proberen en het bedrijf verder te perfectioneren. Dat is voor ons de uitdaging en het plezier”, vertelt Jacco Wink. Zijn opa startte in 1925 met boerderij De Hoeve aan de Veldstraat in Wijk en Aalburg.

Sinds 1997 is het bedrijf in handen van Jacco en Josien. Ze combineren melkvee en akkerbouw. Naast het grasland hebben ze ook percelen met aardappels, graszaad, mais, suikerbiet en graan. “De koeien zijn de kern van ons bedrijf, maar ik boer als een akkerbouwer die koeien houdt.”

De bodem heeft namelijk een sleutelrol op De Hoeve. Jacco en Josien hebben de afgelopen jaren een unieke methode ontwikkeld om circulair te werken. Inmiddels hebben ze de kringloop van koe, minderalen, bodem en gewas bijna volledig gesloten. De in 2018 gebouwde proefstal is een belangrijke schakel in dit proces. In deze innovatieve stal leiden de koeien een aangenaam leven. Ze hebben veel ruimte, zachte ligbedden en het binnenklimaat is helemaal afgestemd op de wensen van de koe. Er ligt altijd voer en de koeien kunnen wanneer ze willen langs de melkrobot gaan.

De grootste innovatie in de stal is de scheiding van de mest. In reguliere stallen komen poep en urine samen, dit wordt drijfmest genoemd. Deze mest wordt vervolgens met giertanks op het land gereden. Jacco en Josien pakken het anders aan. Door poep en urine in de stal te scheiden, voorkomen ze ammoniakvorming én kunnen ze de mineralen uit de mest apart verwerken. Deze mineralen – fosfaat en stikstof – kunnen ze heel precies inzetten als meststof voor de akkers. Door de mineralen op het juiste moment, in de juiste hoeveelheid en samenstelling op de juiste plek toe te passen, creëren ze een optimale bodem voor de gewassen. ▸

#trotsopdeboer | Op het erf

Op het erf | #trotsopdeboer

5

#TROTSOPDEBOER · Onderhoud bermen, dijken en watergangen · Plaatsen beschoeiing en afrastering · Onderhoud bomen en beplantingen

· Onderhoud bermen, dijken · Diverse waterbouwkundige werken en watergangen

www.gebr-tolenaars.nl

· Plaatsen beschoeiing en afrastering Financiële administratie Salarisadministratie Advies startende ondernemers

· Onderhoud bomen en beplantingen · Diverse waterbouwkundige werken

Financiële en fiscale advisering Financieringsbegeleiding Sparringspartner voor ondernemers

Wil jij weten wat we voor jouw bedrijf kunnen betekenen?

Dat vertellen we je graag! Bel 0416-693000 Regionaal betrokken

www.gebr-tolenaars.nl

Kortestraat 20 | 4261 AA | Wijk en Aalburg | info@vertiadvies.nl

A. DEN DEKKER & ZN

85281.indd 1

26-05-21 10:32

www.adendekker.nl

6

#trotsopdeboer

Precisie Met gps-aangestuurde machines kunnen ze de meststoffen op de millimeter nauwkeurig uitrijden over hun landbouwpercelen. Deze akkers worden trouwens al vijftien jaar niet meer geploegd; ook dat is beter voor het bodemleven. Net zoals het regelmatig wisselen van gewassen op ieder perceel. Tevens rijden de tractoren tegenwoordig niet meer kriskras door het land, maar via vooraf per gps gedefinieerde rijbanen. Een idee dat Jacco uit ZuidAmerika haalde. “Ik kijk altijd hoe boeren over de hele wereld werken en hoe wij dat toe kunnen passen. We rijden de bodem nu op minder plekken plat, waardoor we meer productiecapaciteit en waterberging hebben. Daarnaast neemt de onkruiddruk af omdat de grasmat minder beschadigt.”

Pieren Deze werkwijze werpt zijn vruchten af. “Als ik met mijn hand in de grond graai en ik kom allemaal pieren tegen, dan ben ik blij. Dan weet ik dat het goed gaat.” De gezonde gewassen en de vele vogels op en om het erf bewijzen dat ook. Zo huist er een valkenpaartje in de nestkast op de koeienschuur en zien ze regelmatig hazen, fazanten, spechten, patrijzen en uilen. Josien wordt er blij van. “Het is een mooie beloning voor ons werk. Een steenuil komt alleen als er genoeg eten is. We hebben een omgeving gecreëerd waar ze willen blijven.” En niet geheel onbelangrijk: ook de koeien doen het goed op de gewassen van eigen land. In vaktermen wordt de werkwijze van Jacco en Josien ‘natuurinclusief’ genoemd. Een gekke term, als je het hen vraagt. Josien: “Boeren doe je altijd met de natuur, er bestaat niet zoiets als natuurexclusief werken.

De rol van de natuur in landbouw is nu een hot item, maar voor ons is dat altijd vanzelfsprekend geweest. Jacco’s vader was ook altijd al bezig met weidevogelbescherming.”

Alles is verbonden “Uiteindelijk draait alles om balans”, vervolgt Josien. “In de

natuur is alles met elkaar verbonden. Wanneer je het één verandert, heeft dat effect op iets anders. We zijn dus continu bezig met het vinden van de juiste balans.” Dat geldt ook voor de balans tussen werk en privé. Een boerenbedrijf is een manier van leven, maar ze kozen er bewust voor om 1,5 fte personeel in dienst te nemen. “Zodat we laatst even een paar dagen naar Zeeland konden en je een keer fatsoenlijk ziek kan worden bijvoorbeeld”, zegt Jacco. “En het zorgt ervoor dat je kan specialiseren. Als boer moet je overal verstand van hebben, maar het is goed als de één meer weet van de gewassen, de ander van machines.”

Strijd om de grond Het woord balans komt ook naar voren als we het hebben over de toekomst van de sector. In de huidige strijd om de grond lijkt de balans door te slaan naar woningbouw en natuur. “Het eten wordt vergeten. Het voedselvraagstuk is onderbelicht in de hele discussie. Om alle Nederlanders van eten te voorzien, hebben we 3,3 miljoen hectare nodig, terwijl er nu maar 1,8 miljoen hectare landbouwgrond is. Als we landbouwgrond opofferen voor woningen of natuur, leg je een claim ergens anders ter wereld. Terwijl we hier een vruchtbare bodem hebben en efficiënt en innovatief werken. Want vergis je niet, onze kunde is enorm. Eén koe hier levert net zoveel melk als zeven koeien in India.” Om nog maar niet te spreken van alle emissie die het kost om voedsel te importeren. Het is een kwestie van keuzes. Een kwestie van balans en van rentmeesterschap; het goed doen waar goed kan.

Waar het naartoe gaat, dat ligt bij de politiek. “En die is grillig. Maar wij laten ons er niet door leiden. Door te blijven innoveren, houden wij er plezier in”, zegt Jacco. Hij hoopt dat ze door de Agrofoodpluim van de provincie andere agrariërs kunnen inspireren om ook circulair te werken. En ondertussen bouwen ze zelf iedere dag verder aan hun bedrijf. Zodat de bodem en de koeien floreren. Want als de natuur het goed heeft, hebben Jacco en Josien het goed. ▪

JACCO WINK & JOSIEN BOLL MELKVEEHOUDER AKKERBOUWER WIJK EN AALBURG

‘Ik boer als een akkerbouwer die koeien houdt ’ Op het erf | #trotsopdeboer

7

Tekst & foto: Marijke Verhoef

8

#trotsopdeboer | De opvolging

Lekker fietsen,

lekker eten

Wist je dat Altena meer dan veertig streekwinkels en kraampjes langs de weg heeft met overheerlijke producten van eigen bodem? Via de website en Facebookpagina Fietsen voor m’n eten vind je ze allemaal.

“Het is echt een kleine ontdekkingsreis door de regio. Je kunt natuurlijk altijd een rondje gaan fietsen, maar met Fietsen voor m’n eten heeft je tocht meteen een doel. Je toert lekker door de streek en doet ondertussen boodschappen. Op diverse plekken serveren ze ook koffie en thee to go en terrassen zijn gelukkig weer open, dus dan heb je meteen een paar rustpunten. Op sommige locaties kan je zelf je elektrische fiets opladen”, vertelt Jacoline Peek uit Uppel. Jacoline is initiatiefnemer van Fietsen voor m’n eten - Altena. Ze is een boerendochter, opgegroeid in Cothen. Haar zus zet het familiebedrijf voort, terwijl Jacoline al jong voor een carrière buiten de sector koos. Ze woont alweer twintig jaar in Uppel en helpt boeren om hun verhaal te vertellen.

Dat doet ze sinds 2017 met haar bedrijf Farming Biz. Kleine foodprint Ze ontdekte vorig jaar het landelijke platform Fietsen voor m’n eten en was direct enthousiast. “Fietsen voor m’n eten brengt boeren en burgers bij elkaar, dat vind ik mooi. Daarnaast wil ik graag mijn foodprint verkleinen. Producten uit de supermarkt hebben vaak duizenden kilometers gereisd voordat het op je bord ligt, terwijl je ook lokaal vlees, groenten en zuivel kan kopen.

Daarnaast krijgen producenten een eerlijkere prijs als je direct bij hen komt én je weet waar je eten vandaan komt. Je weet dat het voldoet aan de strengste eisen van onder andere dierwelzijn. In het buitenland zijn die regels soms niet zo streng, terwijl we die producten wel importeren. Het helpt dus ook al als je in de supermarkt kiest voor ‘Herkomst NL’ of ‘van Nederlandse boeren’. ”Daarom nam Jacoline begin dit jaar het initiatief om Altena toe te voegen aan het landelijke platform Fietsen voor m’n eten. Dat telt inmiddels zeventien regio’s. Als ‘voorfietser’ in Altena heeft Jacoline inmiddels meer dan veertig streekwinkels in kaart. Dat aantal

groeit echter iedere week. Zo ook het aantal volgers op Facebook.

Eind mei stond de teller op 1.363 leden.

Coronaproof Jacoline deelt regelmatig nieuwe fietsroutes die langs allerlei kraampjes gaan. De routes zijn meestal tussen de tien en twintig kilometer, zodat ook gezinnen met kinderen deze makkelijk kunnen rijden. “De bossen zijn te vol tegenwoordig, maar hier in de polder is er plek genoeg. Fietsen voor m’n eten is wat dat betreft echt een coronaproof uitje.”

Frambozenyoghurt Wanneer Trots op de Boer Jacoline interviewt, komt ze op de oude Gazelle omafiets die ze van haar oma kreeg aan. Voorop een oude kist van de firma Peek. Als ze arriveert is die nog leeg, maar dat verandert al snel. Bij Boerderijwinkel Van Bragt in Hank vult ze haar mandje met verse groenten voor het avondeten. Een stukje verderop bij De Geitenbrij scoort ze het toetje: frambozenyoghurt.

“Deze smaakt naar échte frambozen, niet naar de smaak- en zoetstoffen van de frambozenyoghurt uit de supermarkt. Je weet niet wat je proeft, zó lekker is het”, vertelt ze enthousiast. Nadat ze alles in haar koeltas heeft geladen, kijkt ze nog even bij de geitjes. Door Fietsen voor m’n eten heeft Jacoline veel nieuwe plekjes ontdekt. Zelfs heel dichtbij huis. “Ik dacht dat Van Bragt alleen het eigen fruit verkocht, maar ze hebben een heel uitgebreid groente-assortiment. En ik was zo verbaasd toen ik ontdekte dat er bij het kraampje met eieren en groenten aan de weg in Uppel een hele winkel hoort. Die zit achterop het erf. Ik vind het echt heel leuk om dit soort dingen in je eigen streek te ontdekken.” www.fietsenvoormijneten.nl/regio/altena/ www.facebook.com/groups/fietsenvoormijnetenaltena

Op stap | #trotsopdeboer

9

LANDBOUWMECHANISATIEBEDRIJF

W.SCHOP W.SCHOP

LANDBOUWMECHANISATIEBEDRIJF

Gebr. van Rijswijk v.o.f.

SERVICE, REPARATIE & VERKOOP

Loon- en Grondverzetbedrijf

Koop bij de man die het ook repareren kan, meer zekerheid en op termijn stukken voordeliger!

Valtra tractoren • Ford specialist • Kongskilde AVR • Fella • Bögballe • Hardi • Storti Weidemann • Pöttinger • Duport • Kärcher Tuin & Park Hoogmeeuwen 13a | 4268 GT Meeuwen | T +31 (0)416-352205 | E info@schop-mechanisatie.nl

www.schop-mechanisatie.nl

1285280.indd 1 19-05-21 15:14

85335.indd 1

10

Klaverplak 4 | 4261 TE Wijk en Aalburg | Tel. 0416-691632 M. Dirk 06-20277402 | M. Jacco 06-50590460 Email gebr.vanrijswijk@gmail.com

1285287.indd 1

#trotsopdeboer

19-05-21 15:08

26-05-21 10:36

AGRITEAM MAKELAARS

UW KEUZE: DOORGAAN OF STOPPEN Het is geen makkelijke keuze. Stop je? Of ga je door? De markt is in een jaar tijd ingrijpend veranderd, waardoor er nu voor beide opties grote kansen liggen”, zegt Rick Westerlaken van AgriTeam Makelaars. Hij is al sinds 1983 agrarisch makelaar en heeft menig agrariër geholpen met taxaties en de aan- of verkoop van een boerderij, landbouwgrond en productierechten.

Stoppen?

Rick: “De huidige marktsituatie is gunstig voor de stopper. Er is vraag naar stikstofen fosfaatrechten en naar landbouwgrond.

Daarnaast is vrijkomende agrarische bebouwing erg gewild. Je hebt nu dus de mogelijkheid om echt alles te verkopen als je dat zou willen. De opbrengsten kun je beleggen in aankoop van appartementen.

Een andere optie is: je koopt grond terug om deze in gebruik te geven aan andere agrariërs. Je kunt zo toch nog boer blijven voor de fiscus. De grond levert namelijk meer op dan wanneer je het geld op de bank zet, want dan betaal je een half procent boven de 100.000,=.”

Doorgaan?

Rick: “Als blijver heb je de troef van stikstof in handen, in het geval van een melkveebedrijf. Je kunt inkomsten genereren door stikstofrechten te verleasen. Je houdt

bijvoorbeeld vier koeien minder en de vrijgekomen stikstofruimte die dat oplevert verlease je. Met deze inkomsten kun je innovaties financieren waarmee je een verdere stikstofreductie realiseert.

Misschien kun je kiezen voor de Nieuwkoopse stikstofaanpak. De Nieuwkoopse aanpak stelt het reduceren via innovatie centraal, in plaats van het uitkopen van bedrijven. Je reduceert dus stikstofuitstoot door middel van innovatie. Je benut de helft voor de natuur en de andere helft verlease je. Daarnaast kun je als blijver de grond van stoppende agrariërs benutten, bijvoorbeeld door samenwerkingen aan te gaan. Ook liggen er kansen om producten beter te verwaarden.”

Hoe helpt AgriTeam bij het maken van deze keuze?

Rick: “Wij brengen vraag en aanbod bij elkaar. Ik ken de markt en weet wat er bij een keuze als doorgaan of stoppen komt kijken. Daardoor kan ik de regisseur zijn in het proces. Je hebt te maken met verkoop, aankoop, vergunningen, fiscaliteiten en toekomstperspectief. Daarnaast is het een grote verandering in je bedrijfsvoering of leven. Wat wil je? Hoe kom je erachter of het de juiste keuze is? Doordat ik dit proces al met vele agrariërs heb doorlopen, komen we op de juiste vragen en antwoorden, ook emotioneel gezien.

Verder kunnen ondernemers mijn lokale en landelijke AgriTeam-netwerk benutten.

Ik ben bijvoorbeeld ook voorzitter van Altena Particulier Grondbezit. Vanuit deze functie voer ik zeswekelijks overleg met wethouders, ondernemers en organisaties uit de regio. Dat gaat over thema’s als de rol van particuliere grondbezitters in het buitengebied. Zo krijg je veel duidelijkheid in behoeftes. Wie daarover mee wil praten, kan contact met mij opnemen.”

De sector is in beweging.

Hoe kijk jij daartegenaan?

Rick: “Ik vind het knap dat agrarische ondernemers de laatste jaren zo van zich hebben laten horen. Je ziet nu dat alles in beweging komt. Het is belangrijk dat boeren en de overheid met elkaar in gesprek blijven om een weg te creëren waarin iedereen zijn toekomstmogelijkheden heeft vastgesteld. Er moet een levensvatbaar verdienmodel komen voor de ondernemer, waarbij ze het hoofd boven water kunnen houden zonder allerlei extra dingen te moeten doen.”

AgriTeam Makelaar Rick Westerlaken Postbus 31 Woudrichem 06-53306560 woudrichem@agriteam.nl www.agriteam.nl

#trotsopdeboer

11

Loon- en Transportbedrijf Kasteel-Meeuwen

Boom agriservices voor • Aanwenden van vloeibare kunstmest • Aanwenden van drijfmest • Dienstverlening Boom agriservices levert • Vloeibare kunstmest • Vaste mest en drijfmest

VOOR AL UW LOONWERK, GRONDWERK, TRANSPORT EN HANDEL, LEVEREN EN UITRIJDEN VAN DIVERSE MEST. F. van de Vendel - Kasteellaan 3 - 4268 GM Meeuwen tel.0416-351322 – fax.0416-351550 Internet: www.kasteel-meeuwen.nl E-mail : info@kasteel-meeuwen.nl

87002.indd 1

12

1245675.indd 12-05-21 13:25 1

1285998.indd 1

#trotsopdeboer

| Baan 10, 4271 BS Dussen | 06 - 57 57 11 57 | | www.boomagriservices.nl | | info@boomagriservics.nl |

04-06-20 09:11

12-05-21 13:33

Hoe maakt Altena

de cirkel rond?

Altena is één van de voorlopers als het gaat om kringlooplandbouw. Albertien Perdok, programmamanager circulair voedselsysteem van de gemeente Altena, gaat op de koffie bij pluimveehouder en akkerbouwer Arnold Groeneveld uit Almkerk. Een gesprek over een doolhof aan regels, doorzettingsvermogen en de toekomst.

Het gesprek | #trotsopdeboer

13 13

ARNOLD GROENEVELD PLUIMVEEHOUDER AKKERBOUWER ALMKERK

‘Wij doen al dertig jaar aan kringlooplandbouw’ 14

#trotsopdeboer | Het gesprek

Albertien: “Het is razend interessant om te zien hoeveel kringlooplandbouw er al in Altena is. Ik kom uit een familie van akkerbouwers en was als kind veel te vinden op de boerderij van oom Piet. Ik heb altijd iets gehad met de voedselsector, van productie tot consumptie en hoe we dat regelen. Als programmamanager bij de gemeente Altena focus ik mij op het circulair maken van het voedselsysteem, waarbij we aan de voorkant de input verkleinen en zo veel mogelijk uit reststromen halen. Een systeem zonder lekkages dus. Dit hebben we natuurlijk niet morgen gerealiseerd.

Dat hoeft ook niet, maar het is wel belangrijk om in kleine stappen te kijken wat we wel kunnen doen. Het is mooi om te zien hoe ver jullie op het bedrijf al zijn met het sluiten van de kringloop.”

Arnold: “Wij doen eigenlijk al dertig jaar aan kringlooplandbouw.

Ik zit samen met mijn ouders in de maatschap. We bewerken zestig hectare grond waarop we tarwe, uien en rode kool verbouwen. De tarwe voeren we aan onze kippen. We houden 170.000 vleeskuikens. Hun mest gebruiken we op het land. Het overschot gaat naar de verbrandingsinstallatie in Moerdijk, waar de mest wordt omgezet in duurzame stroom. Deze installatie kan een stad zo groot als Den Bosch het hele jaar van stroom voorzien.”

Albertien: “Interessant om te horen dat jullie de mest op twee manieren benutten. Mest is een belangrijk onderdeel van kringlooplandbouw. Daarom hebben we als gemeente bijgedragen aan een onderzoek naar de voer- en mestbalans in Altena. Uit dat onderzoek blijkt dat Altena meer ruimte heeft om mest toe te passen dan dat er wordt geproduceerd. Je zou kunnen zeggen dat

we een ‘tekort’ aan mest hebben. Kunnen we de pluimveemest niet beter benutten op het land, in plaats van het te verbranden?”

Arnold: “Ik snap die gedachte, maar het is als je naar het grote geheel kijkt absoluut niet negatief dat een deel van de pluimveemest wordt verbrand. Een coöperatie van pluimveehouders heeft de verbrandingsinstallatie in 2010 opgericht. Er was destijds in Nederland een mestprobleem. De veestapel moest krimpen, de tarieven om mest te leveren waren giga. Dat is door deze installatie in één klap opgelost. Doordat we een derde van alle pluimveemest in Nederland verbranden, is er weer rust op de markt. In de as die overblijft zit fosfaat en kalium, dat wordt tot korrels geperst en weer gebruikt voor bemesting. De kringloop stopt dus niet met verbranding.”

Albertien: “Toen we net over het erf liepen zag ik de twee grote silo’s. Zijn die alleen voor jullie eigen tarwe?”

grote veevoerfabrieken, terwijl wij kleinschalig zijn.”

Albertien: “Jullie ervaren dus in de praktijk dat de wet- en regelgeving niet is ingericht op de lokale kringloop en korte keten. Het is ingericht op grote volumes. Jullie tonen wel veel doorzettingsvermogen. Heb je nooit gedacht: ‘Laat maar zitten?’”

‘Ondernemers hebben aan meer regels geen behoefte’

Arnold: “Nee, niet alleen. Sinds 2014 kopen we tarwe in van ongeveer veertig akkerbouwers uit de regio. Wij gebruiken de tarwe voor onze eigen kippen en leveren ook aan andere pluimveehouders in Altena. De laatste jaren hebben we echter meer tarwe opgeslagen dan dat we lokaal af kunnen zetten.”

Albertien: “Hoe lossen jullie dat op?”

Arnold: “We maken sinds kort een nieuw product: sodagrain. Dit is een bewerking van tarwe zodat de koe het kan verteren. We zijn al lang met het plan bezig, er komt veel regelgeving bij kijken. We moesten een nieuw GMP+ kwaliteitskeurmerk aanvragen, lid worden van Secure Feed én op de witte lijst van de melkfabriek komen. En dan heb je nog de verzekering. We voldoen aan alle wet- en regelgeving, maar alsnog was het lang zoeken voor we een partij vonden die de aansprakelijkheid uit wilde breiden. De premie die we moeten betalen is gebaseerd op de premies van

Arnold: “Nee. We zijn ervan overtuigd dat sodagrain een mooi product is dat goed past.

Sodagrain kan een groot deel van het krachtvoer voor rundvee vervangen, er zit heel veel energie en zetmeel in. Als lokale partij kunnen wij onze kostprijs lager houden dan de grote fabrieken. De boeren uit Altena dorsen hun tarwe en brengen het direct bij ons zodat wij het hier verwerken. Bij grote bedrijven is daar een handelaar en transporteur voor nodig. Wij slaan deze schakels over en verkorten zo de keten.”

Albertien: “Dat vind ik zo mooi aan Altena. Er gebeurt al zoveel in de kringlooplandbouw. Dat is goed, want de komende tien jaar komt er veel op ons af. De druk om de manier waarop we voedsel produceren te veranderen, blijft toenemen. We moeten meebewegen op de vraag naar duurzamer en gezonder voedsel. In Altena zijn al veel mooie ontwikkelingen. Toch vraagt deze tijd dat we nóg een stap verder moeten gaan. De druk om te veranderen resulteert nu vaak in patstellingen, goed en fout. Ik wil verbindingen leggen, bijdragen aan een weg vooruit, weg uit de frictie en samen oplossingen zoeken. Welke rol kan de lokale overheid daarin spelen?”

Arnold: “Het is vooral belangrijk om te kijken naar wat er al is en daar de verbinding in zoeken. Ondernemers krijgen al genoeg opgelegd vanuit het Rijk, we hebben geen behoefte aan nóg meer regels vanuit de gemeente. Samenwerking stimuleren kan, maar is niet altijd eenvoudig. Iedere boer is een individuele ondernemer, het eigen bedrijf gaat voor. Het moet dus iets zijn waar iedereen beter van wordt.” ▸

De boer op ||#trotsopdeboer Het gesprek #trotsopdeboer

15 15

Albertien: “Het zou mooi zijn als er iemand was die weet wat er op alle bedrijven speelt en de verbinding kan leggen. Een soort matchmaker die koppelingen maakt tussen vraag en aanbod, op het gebied van kennis of reststromen bijvoorbeeld. Hoe zie jij dat?”

Arnold: “Dat zou zeker helpen. Voor de sodagrain zoeken we melkveehouders die willen minderen met krachtvoer. Maar wij zijn boeren, we werken op het erf en hebben geen salesteam. Iemand die de connectie legt, dat kan helpen. Wat ook kan helpen is als de gemeente dingen makkelijker kan maken. We hebben nu bijvoorbeeld 1130 zonnepanelen op het dak, daar kan nog zeker het dubbele aantal bij. Alleen onze stroomaansluiting én het netwerk zitten bijna vol. Dan denk ik: de gemeente wil stroom lokaal opwekken, dat kan op mijn dak, dan zou het helpen als jullie met Enexis in overleg gaan.”

#trotsopdeboer | Het gesprek

Arnold: “Ik denk dat hier zeker toekomst in zit. Ook voor de verkoop van kippenvlees uit Altena liggen hier wellicht mogelijkheden. Al zie ik ook obstakels, bijvoorbeeld met versheid, regelmaat in de leveringen, verpakkingen. Verkoop op eigen erf is eenvoudiger wat dat betreft.”

‘Kippenmest kan een stad zo groot als Den Bosch het hele jaar van stroom voorzien’

Albertien: “Je geeft aan dat de gemeente dingen makkelijker zou kunnen maken. Dat proberen we, binnen onze mogelijkheden, te doen. Zo gaat onze aandacht op dit moment ook uit naar de korte keten. Daar zijn veel boeren al mee bezig, met bijvoorbeeld verkoop aan huis of een automaat. Ik vraag me af of een streek-

16

winkel met alle producten uit Altena een mooie aanvulling daarop kan zijn. Hoe denk jij daar over?”

Albertien: “Daarom ben ik ook op zoek naar hoe wij dat als gemeente gemakkelijker kunnen maken. Ik spreek zoveel mogelijk collega’s van jou en breng dan activiteiten of ontwikkelingen zoals de korte keten onder de aandacht.”

Arnold: “Dat is een goede ontwikkeling, al moet de overheid vooral goed naar de markt kijken. Neem sojaproductie in Nederland. De hectareopbrengst blijft ver achter bij reguliere tarwe terwijl de risico’s groter zijn. We moeten er mee doorgaan, maar pas als het per saldo gelijk is aan tarwe of een ander rustgewas, kunnen we er echt mee aan de slag. De overheid moet het niet overhaast opleggen. Ik ben zeker vóór kringlooplandbouw, maar het moet wel werkbaar blijven.” ▪

4 Bemiddeling verkoop o.g.

4 Onteigening en planschade 4 Aankoop advisering 4 (Erf)pachtzaken 4 Taxeren AOG BOG en wonen 4 Persoonlijke benadering

Langstraat 11 | 4288 JK Uitwijk | Tel.: (0183) 44 82 80 | E-mail: info@pullen-makelaardij.nl Bekijk ons aanbod op: www.pullen-makelaardij.nl of www.funda.nl

Wonen | Landelijk Vastgoed | MKB

WM-Expert NL_186x131mm.pdf

1

14/04/21

16:19

150+ PrEsTaTiEgErIcHtE VoEdErS

voor vogels, knaagdieren & konijnen: evenwichtige & voedzame mengelingen, gebruiksklare ei- & zachtvoeders, & mono-component producten.

AlWaYs In ThE WiNnInG FoOd! 1285963.indd 1

Wilt u meer weten over de nieuwe Witte Molen Expert-range, neem gerust contact op.

Witte Molen BV, Moleneind 2, 4268 GD Meeuwen, Nederland

info@wittemolen.com www.wittemolen.com

is een merk van L ROY GROUP www.laroygroup.com

26-05-21 10:42

#trotsopdeboer

17

HYDRAULISCHE CILINDERS HYDRAULIEKSLANG HOGEDRUKREINIGERSLANG DRAAI - EN FREESWERK SPIEBANEN BROOTSEN HYDRAULISCHE CILINDERS UIT VOORRAAD LEVERBAAR HYDRAULIEKSLANG KLAAR TERWIJL U WACHT

METAALDRAAIERIJ J.O. VAN RIJSWIJK Wijksestraat 26 4261 TT Wijk en Aalburg 0416-691 456 - www.vanrijswijkmetaal.nl dealer van: 1285997.indd 1

12-05-21 13:34

GESPECIALISEERD IN GPS SYSTEMEN EN ISOBUS OPLOSSINGEN Govers Mechanisatie Industrieweg 2 5165 NH Waspik 0416-316010

18

1245717.indd 1

#trotsopdeboer

www.GoversMechanisatie.nl 09-06-20 13:41

Oerend hard met de vlam in de pijp Voor Team Van Rijswijk gaat er niets boven een vlam uit de pijp en de wielen van de grond. De truckpullers kunnen niet wachten tot er weer wedstrijden gereden mogen worden. Trots op de Boer spreekt met voorzitter en chauffeur Jacco van Rijswijk en penningmeester/monteur Peter-Jan van Tilborg.

Waarom truckpulling?

Jacco: “We zitten op het loonwerkersbedrijf iedere dag op een tractor en hebben eigenlijk niets met vrachtwagens. Mijn broer en ik kijken al van jongs af aan bij wedstrijden truck- en tractorpulling. De tractoren trokken ons niet. Het was vroeger eentonig, weinig spektakel. Bij de vrachtwagens kwamen de vlammen uit de pijpen, dat trok ons veel meer.”

Wat voor truck rijden jullie?

Jacco: “We zijn in 2009 klein begonnen met een oude truck van 4.800 euro. Het is een Renault met een 8 cilinder Mack motor.

Toen we begonnen hadden we geen verstand van vrachtwagens.

We hadden zoiets van: ‘als we ‘m kapot rijden dan verkopen we ‘m wel weer’. We hadden nooit gedacht dat we er uiteindelijk mee in de supersportklasse zouden rijden.”

Waar zijn jullie nu mee bezig?

Jacco: “Seizoen 2020 hebben we maar vier testruns kunnen doen, waarbij tijdens de laatste motorschade ontstond. Nu zijn we bezig

met de opbouw van de motor met high performance onderdelen.

Dit zijn doorontwikkelde, sterke onderdelen die geschikt zijn voor zware belasting. Nu alles uit elkaar ligt, verbeteren we ook meteen de aandrijflijn. We werken iedere donderdagavond aan de vrachtwagen, en soms ook op andere avonden of in het weekend.

Ieder jaar pakken we weer iets anders aan. Het enige dat nooit is veranderd, zijn de stickers Oerend Hard op de cabine.”

Hoe is het om een wedstrijd te rijden?

Jacco: “Voordat we beginnen, moet je niet te veel tegen mij zeggen. Medad Vervoorn, onze data-analist, zit naast mij en houdt alle meters in de gaten. We volgen altijd een vast ritueel. Je trekt de ketting strak, kiest de juiste versnelling, checkt of alle systemen ingeschakeld zijn en dan ga je optoeren. De wereld wordt door de enorme herrie en trilling steeds kleiner. Je hoort het publiek niet meer, alleen de vrachtwagen. Als er dikke rook uit de pijpen komt en het lukt om een vlam op te stoken, dan gaat het goed. Medad ziet op de meters wanneer alles goed warm is gestookt. Ik bepaal op gevoel wanneer we wegrijden. Zodra je gaat, kan je niet meer corrigeren. Je trapt alleen nog maar het gas in en dan is het in 15 seconden weer voorbij.”

Op welke prestatie zijn jullie het meest trots?

Peter-Jan: “Op alle stickers op de truck. We hebben inmiddels ruim dertig bedrijven die ons team steunen en en ook nog een club van 100 en 250. Zonder al die sponsoren zou onze truck niet rijden.” www.teamvanrijswijk.nl

#trotsopmijntruck | #trotsopdeboer

19

BEZOEK DE ABEMEC WEBSHOP! WWW.ABEMEC.NL/ WEBSHOP

Start nu met je theorie via www.keesdevaan.nl of bel 0416-693068 Theoriecursus + CBR examen van € 225,- voor € 150,-

ABEMEC; MECHANISATIE OP MAAT • Kwaliteit voor professionals • Professionele werkplaats voor gespecialiseerde service • Uitgebreid productenaanbod met 30+ topmerken • 24/7 service: 0416 65 28 00 • Meer info op www.abemec.nl

85288.indd 1

20

1245651.indd 19-05-21 15:11 1

1286449.indd 1

#trotsopdeboer

ABEMEC WAALWIJK Industrieweg 84 5145 PW Waalwijk T +31 (0)416 65 28 00 E waalwijk@abemec.nl VERKOOP Coen Loeffen M 06 27 00 70 30 Joost Hoevenaars M 06 12 65 44 67

28-05-20 09:03

12-05-21 13:30

SLAGERIJ C.W. VAN DEN HEUVEL & ZN.

VAN BOER NAAR BORD Slagerij Van den Heuvel op de Hoogstraat in Werkendam is de enige slagerij in de regio die nog zelf slacht. Boeren die hun vee laten slachten bij Van den Heuvel worden compleet ontzorgd. De service gaat van de koe ophalen bij de boer tot het diepvries kant en klaar maken van vleespakketten.

De slagerij is een familiebedrijf en Cees van den Heuvel is alweer de vierde generatie.

Het begon allemaal bijna honderd jaar geleden op Zevenhuizen. Daar opende Willem van den Heuvel in 1927 zijn eigen slagerij. In 1986 verhuisde de slagerij naar de Hoogstraat. Al zolang de slagerij bestaat, slachten ze hun eigen vee. Koeien, varkens, maar ook schapen. “Ik heb nog meegemaakt dat we gingen slachten bij de boer zelf, dat deden we altijd op maandag. Op dinsdag gingen we dan gehakt en worst draaien”, zo vertelt Gerard in het kantoor boven de slagerij.

In opkomst In 1975 kwam een einde aan het thuis

slachten, maar bij Van den Heuvel konden boeren altijd terecht om hun vee te laten slachten. “Doordat gezinnen kleiner werden, liep dat aantal slachtingen wel terug. De laatste vijf jaar is het weer hele-

Slagerij Van den Heuvel maakt vleespakketten voor boerderijwinkels in eigen slachterij maal in opkomst, doordat steeds meer boeren in de streek zelf vlees verkopen als streekproduct in hun boerderijwinkel.”

Wekelijks worden nu vijf tot zes koeien en gemiddeld zo’n tien varkens geslacht in de slachterij achter de Hoogstraat. De groei is zo snel gegaan, dat de werkplaats zelfs uitgebreid wordt om iedereen nog beter van dienst te zijn. “We zijn echt uit ons jasje gegroeid en om aan alle eisen te blijven voldoen moeten we wel uitbreiden.” Met de uitbreiding naast het huidige pand krijgt de

slagerij 120m2 extra werkruimte.

Recepten van opa Willem “Wij slachten op dinsdag en donderdag en snijden het vlees klein in kant en klare porties vlees voor twee of vier personen, net wat de boer wil. We maken alles diepvries klaar. We kunnen ook hamburgers en slavinken maken of grotere stukken vlees voor de BBQ bereiden”, legt zoon Cees uit.

Voor de verkoop in de boerderijwinkels maken ze in de slagerij zelf worsten, zoals rookworst en grillworst. “We gebruiken daarvoor onze eigen recepten, die zijn zelfs nog van opa Willem”, zo laat Gerard weten.

“Belangrijk is dat het met het slachten voor de boer een eerlijk en goed streekproduct wordt verkocht in de boerderijwinkels. De boeren hebben altijd goed voor hun dieren gezorgd en zijn daar met recht trots op.”

Slagerij C.W. Van den Heuvel & Zn. Hoogstraat 80, Werkendam 0183-501594 www.slagerijvdheuvel.nl

#trotsopdeboer

21

MEREL VAN ASSELDONK

22

#trotsopdeboer | #trotsopdeboerin

#TROTSOPDEBOERIN

Boerin van

de toekomst

Merel van Asseldonk kan zich geen ander leven dan het leven op de boerderij voorstellen. De 26-jarige Almkerkse hoopt dit jaar officieel de melkveehouderij met 125 koeien over te nemen.

Hoe bereid je je voor op de overname?

“Ik heb mbo veehouderij en hbo agrarisch ondernemerschap gedaan. In 2015 kwam ik in de VOF met mijn ouders en oom. Sindsdien ben ik geleidelijk in het bedrijf gegroeid. Mijn ouders hebben me altijd vrij gelaten in de keuze en geven me ook ruimte in het bedrijf. Ik werkte eerst nog vier dagen in de week als planner bedrijfsverzorging bij AB Werkt. Sinds mei vorig jaar ben ik fulltime op de boerderij.”

Welke veranderingen voer je door?

“Ik ben heel erg gericht op de kringloop en wil graag vergroenen en verduurzamen.

Daar werken we stapsgewijs aan. En sinds vorig jaar lopen onze koeien weer buiten. Toen mijn vader in 2002 een nieuwe stal bouwde, heeft hij de koeien binnen gehouden omdat hij van mening was dat het klimaat daar beter was dan buiten.

Mijn visie is anders. Ik wil dat de koe de keuze heeft en ik wil natuurinclusiever werken. Dat de koe buiten zijn eten haalt, de mest meteen in het land laat vallen, we minder hoeven te kuilen. Dat is veel natuurlijker.”

Hoe vindt de koe het in de wei?

“Het was even wennen. We moesten ze de eerste keer echt naar buiten jagen.

Binnen no time kwamen er honderd koeien op me af gerend omdat ze weer naar binnen wilden. Ze snapten ook niet dat ze het gras moesten eten. Ze stonden in de wei en als ze honger kregen gingen ze de stal in voor voer. Dat gaat nu gelukkig beter. Bepaalde koeien willen nog steeds niet naar buiten, zij vinden het in de stal fijner en dat is ook goed.”

Wat is op dit moment de grootste uitdaging?

“De overname rond krijgen. De bank vindt dat liquiditeit beter moet, maar twintig koeien erbij staat haaks op mijn visie. Ik wil de liquiditeit liever verbeteren door natuurinclusiever te werken. Op dit moment betaalt de melk dat nog niet uit. Je krijgt een hogere melkprijs door weidegang, maar niet als je bijvoorbeeld meer kruiden in het gras hebt. Terwijl dat wel de biodiversiteit en de bodem ten goede komt. Ik hoop dat overheden hier meer op in gaan zetten met bijvoorbeeld subsidies. En dat consumenten straks net zoals bij vlees ook voor melkproducten de keuze krijgen voor bijvoorbeeld Beter Leven één, twee of drie sterren.”

Hoe zie je de toekomst van de melkveehouderij?

“Hoe de wereld zich ook ontwikkelt, Nederland wil echt niet dat alle melkveehouders stoppen. Natuurlijk moet er vanwege het milieu veel veranderen, maar ik ben ervan overtuigd dat we dat ook kunnen. Ik ben opgegroeid met de onzekerheid dat je door de politiek opeens anders moet ondernemen. Dat is niet makkelijk, maar we moeten dat zien als een uitdaging en het positief bekijken. Ik denk dat ik wel pas in het straatje van de boer van de toekomst en niet in het rijtje van stoppers” ▸

#trotsopdeboerin | #trotsopdeboer

23

Wij zijn een gemengd bedrijf met akkerbouw en melkgeiten genaamd Agrarisch Bedrijf Noorloos v.o.f. daarnaast hebben we ook een minicamping De Geitenbrij genaamd.

Verder doen we ook nog loonwerk voor andere agrariërs

Cor van der Spek Mesthandel en Transport Vof

De werkzaamheden bestaan uit : Het poten van aardappelen | Rondebalen persen en wikkelen van kuilgras Het zaaien van granen grassen en suikerbieten Het oogsten van granen en graszaad met een maaidorser Het oogsten van aardappelen | Het transport van agrarische producten

• Handel, bemiddeling en aanwending van alle dierlijke mest.

• Transport van vloeibare meststoffen met auto’s voorzien van agr en weeginrichting.

• Transport van vaste mest met walkingfloor trailer voorzien van agr.

• Verhuur van winbags tot 250 m3 voor tijdelijke opslag van mest.

• Transport met schuifzeiltrailers.

• Transport van losgestorte producten met schuifvloertrailer.

• Mestverwerking en vvo’s.

We verkopen in ons boerderij winkeltje verschillende produkten o.a.: - Karnemelk - Volle yoghurt - Magere yoghurt - Vanille vla - Chocolade vla - Bitterkoekjes vla - Frambozen vla - Hopjes vla - Vruchten yoghurt aardbei/kers smaak - Roomboter - Advocaat bavarois Deze producten worden door een lokale agrarier geproduceert Wij zijn geopend van maandag tot en met zaterdag van 13.00 uur tot 17.00 uur en zondags gesloten.

Agrarisch bedrijf Noorloos v.o.f.

Daarnaast hebben we ook nog lamsvlees lokaal geproduceerd: - Lamsbout plak - Lamskoteletten - Lamsshoarma - Lamsrollade - Lamsrack

We hebben ook nog aardbeien die lokaal geteeld worden en aardappelen, uien van ons eigen bedrijf.

Minicamping De Geitenbrij

Buitendijk 140a | 4273 GH Hank | tel.nr: 0162402397

Maasdijk 82 5307 HR Poederoijen Telefoon 0183 441288 info@corvanderspek.nl www.corvanderspek.nl

Landbouwdieren bieden wij: 1286506.indd 1 26-05-21 11:15

86475.indd 1

Begeleiding op melkvee-, varkens-, schapen- en melkgeitenhouderijbedrijven

12-05-21 13:29

Vruchtbaarheidsbegeleiding Een deskundige behandeling Coaching op het gebied van diergezondheid

Gezelschapsdieren bieden wij: Professionele diergeneeskunde gecombineerd met een goede sfeer Kwaliteit voor een eerlijke prijs

Benieuwd wat we voor uw dier kunnen betekenen?

Neem contact met ons op!

Tandheelkundige zorg, röntgen- en laboratoriumonderzoek in huis 24-7 contact met het eigen team

24

1287374.indd 1

#trotsopdeboer

Laagdrempelig en bereikbaar!

12-05-21 13:21

#TROTSOPDEBOERIN

MONIQUE VERSCHURE

‘Waterbuffels

zijn super lief’ Het boerenleven bracht Monique Verschure in Denemarken en Oost-Duitsland. Sinds 2015 is ze weer terug in eigen land, waar ze samen met haar man 200 waterbuffels houdt op De Buffelgaard in Wijk en Aalburg.

Zit er een groot verschil tussen melkkoeien en waterbuffels?

“Ja. Het is echt heel wat anders. Ze zien er natuurlijk anders uit en ze zijn super stressgevoelig. Bij een beetje stress geven ze geen druppel melk meer. Waterbuffels zijn ook super eigenwijs, je moet daarmee leren omgaan. Als je rustig blijft, krijg je het meest gedaan. En ze zijn echt super lief.”

Wat is jouw rol in het bedrijf?

“Richard en ik runnen het bedrijf samen. Iedere ochtend starten we rond zeven uur met melken. Ik ga dan naar de kalfjes om ze te voeren, melk te geven. Het is zo mooi om te zien hoe ze uitgroeien tot melkgevende buffels. Daarna ga ik langs de geiten, kippen en

poezen. Om 10 uur drinken we koffie en de rest van de dag is het net wat er voorvalt. Ik maak een planning, maar het loopt altijd anders.

Iedere woensdag en zaterdag sta ik in de winkel.”

Maken jullie de producten in de winkel zelf?

“Nee, daar hebben we de tijd niet voor en het vergt een te grote investering. Onze melk gaat naar de buffelmelkfabriek en zij maken er zuivel van. Daarnaast brengen we melk bij Bax in Woudrichem voor ijs, naar Oosterhout voor kaas en naar Udenhout voor bonbons.

Voor het vlees laten we zo nu en dan een buffel slachten en door Slagerij van den Heuvel versnijden. De bakker uit Werkendam maakt voor ons worstenbroodjes en saucijzen.”

Had je ooit gedacht een winkel te runnen?

“Nee, nooit. Het was dat iemand vroeg of we geen mozarella van de buffelmelk konden maken. Zo is het balletje gaan rollen. In korte tijd zijn er veel meer producten bij gekomen. Ik vind het leuk om te laten zien waar het voedsel vandaan komt, mensen mogen hier altijd in de stallen kijken. De winkel is leuk en gezellig, wat wil je nog meer?” ▸

#trotsopdeboerin | #trotsopdeboer

25

Met zeldzame dieren op de

biologische toer Saskia Kemmere staat haar mannetje op de Bloemplaat Hoeve in Almkerk. Ze houden onder andere 180 Fries-Hollandse koeien en hebben een melktap op het erf. Samen met haar broer Christian van Winden zorgt ze ervoor dat de boerderij volgend jaar officieel biologisch is.

Is het een grote overstap naar biologisch?

“Dat valt voor ons mee omdat de biologische gedachte er al lang in zat. Wij gebruikten bijvoorbeeld al weinig kunstmest en hebben een bijna volledig gesloten kringloop. We voeren de koeien met het gras van ons land, de mest gaat ook ons land weer op.”

SASKIA KEMMERE

26

#trotsopdeboer | #trotsopdeboerin

Jullie hebben gekozen voor een zeldzaam koeienras, waarom?

“Ik houd wel van zeldzame dieren. Zo hebben we ook verschillende kippenrassen op het erf lopen. De Fries-Hollandse koe hebben we eigenlijk altijd gehad. Mijn vader en oom hebben vroeger een Holstein-kalfje gekocht, maar vonden dat maar een mager scharminkel. Ze zijn bij de Fries-Hollandse koe gebleven en dat doen wij nu ook. In Nederland zijn er nog maar 2200 van deze koeien melkgevend, waarvan er 180 bij ons staan. Het zijn hele zachtaardige dieren en het leuke is dat het een dubbel-doel-koe is. Ze geeft goede melk én goed vlees. Dat vlees verkopen we via grutto. com, waar mensen vleespakketten van lokale boeren kunnen bestellen.”

En de melk verkopen jullie via de melktap.

Komen er nog andere producten bij?

“Jazeker. De melktap is inmiddels bij velen bekend, het is heel leuk om te zien dat er echt vaste klanten zijn. Deze zomer komt daar een verkoopautomaat voor boerenijs bij. Ik leer nu zelf hoe ik dat moet maken. Ik maak ook onze karnemelk en boter. Daarvoor gebruik ik een ton die al lang in de familie is. Deze winter wil ik ook vla gaan maken. Maar nu eerst het ijs.

Ik vind het heel leuk om op die manier met ons product bezig te zijn.”

#TROTSOPDEBOERIN De familie Van Bragt heeft 70 hectare land in de polder van Hank. Ze verbouwen aardappelen, tarwe, vlas, graszaad, suikerbiet, cichorei, rode kool, spinazie, boontjes en uien. Ze leveren onder andere aan groothandels en de frietindustrie en hebben een groentewinkel aan huis.

Wilde je altijd al boerin worden?

“Als kind niet, maar toen ik op mijn zestiende verkering kreeg met Maurice, wist ik waar mijn toekomst lag. Een boer krijg je nu eenmaal niet van zijn plek. Hij is opgegroeid in het familiebedrijf.

Mijn schoonouders hebben hier 46 jaar geleden een winkel geopend en hadden jaren een groentewinkel in Dussen. We hebben daar een tijdje boven gewoond en zijn veertien jaar geleden hier op het bedrijf komen wonen.”

Hoe bevalt het boerenleven?

“Ik houd ervan om veel buiten te zijn en vind het contact met de mensen in de winkel leuk en gezellig. Het is ook heel leuk om met z’n allen te werken. Mijn schoonouders werken nog altijd mee, en als het druk is helpen ook onze kinderen en mijn ouders. Met z’n allen bezig zijn, daar houden we van. En al die natuur om je heen, dat is zalig.”

Wat is jouw rol in het bedrijf?

“De winkel is helemaal mijn ding. We zijn iedere middag open, dus dan ben ik er te vinden. We verkopen onze eigen producten en kopen in bij leveranciers uit de regio zodat we een compleet assortiment hebben. Verder ben ik het manusje van alles. De ene keer rijd ik een tractor weg, de andere keer sta ik tijdens de aardappeloogst aan de band, ik haal even iemand op, ontvang leveranciers en zorg dat er op tijd koffie is. Ook heel belangrijk.

Daarnaast werk ik nog twee dagen als kapster. Dat is echt mijn ding. Ik doe alles graag, pak alles aan, maar voor de afwisseling is het fijn het kapperswerk erbij te doen.” ▪

‘Die natuur om je heen

PATRICIA VAN BRAGT

is zalig’

#trotsopdeboerin | #trotsopdeboer

27

V E R S E M E L K TA P J E Z E L F BIJ MELKTAP VERKOPEN WIJ OA. • • • • • •

verse rauwe melk uit de tap karnemelk roomboter (momenteel grasboter) eieren kaas van ‘t Hoefhuys uit Genderen en meer!

Melktap Bloemplaat Hoeve - Melk en Meer | Duijlweg 6a, 4286 LX Almkerk | melktapdebloemplaathoeve@gmail.com |

1285979.indd 1

27-05-21 13:31

Ervaar 24/7 automatisch voer aanschuiven op uw bedrijf!

WEGENS SUCCES VERLENGD

60 dagen de Juno voorschuif op demo De Lely Juno neemt het repeterende werk van voeraanschuiven over. Zo ligt er altijd voldoende voer binnen het bereik van de koe. Ook ervaren wat de Juno voor u kan betekenen? Probeer de Juno 2 maanden kosteloos. Aanmelden is, exclusief voor #Trotsopdeboer-lezers, mogelijk tot 14 juli 2021.

Geïnteresseerd? Neem contact op met uw stalproductadviseur Jelmer Boot (06-22 64 19 89)

www.lely.com/maassluis

28

1287104.indd 1

#trotsopdeboer

19-05-21 15:17

FIRMA KORTLEVER

‘HOPELIJK SLECHTSTE INVESTERING OOIT’ De mannen van Firma Kortlever zijn een vertrouwde verschijning voor vele boeren, loonbedrijven en andere opdrachtgevers in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden. Voor het keuren en leveren van brandblussers, verlichting, gereedschappen en hef- en hijsmiddelen is het Brandwijkse familiebedrijf hét adres in de polder.

Denken in oplossingen! Dat brengen vader Kees en zoons Gerrit en Arjan Kortlever graag in de praktijk. Om de score nog meer richting de honderd procent te krijgen, investeerden ze onlangs in een trekbank voor kettingen. “Met deze Unster kunnen we kettingen tot twintig ton keuren. Het apparaat print daarnaast meteen een certificaat uit. Tot voor kort besteden we dit uit, maar nu kunnen we dit ook zelf doen.”

Veiligheid staat centraal in het werk van de Firma Kortlever. Al jarenlang vormen brandblussers een belangrijk onderdeel van hun bedrijf. Op boerderijen en bij andere klanten komen ze langs om ze te keuren of om advies te geven over wat er

nodig is. “Dat is soms hard nodig. Boerderijen zijn in de loop van de jaren vaak hard gegroeid, maar ze hebben nog steeds maar twee brandblussers hangen. Het is geen onwil, maar onwetendheid. Wij geven eerlijk en gratis advies wat er nodig is.” En met een lach: “We zeggen er altijd

‘Wij zijn niet bang om vies te worden’ bij: hopelijk is het de slechtste investering die je ooit gaat doen. Maar het is voor je eigen veiligheid én voor de verzekering echt noodzakelijk om hier aandacht aan te besteden. We zetten zelf de afspraken in de agenda. Vaak krijg je dan een verbaasde reactie: is het alweer tijd? Ja, je bent alweer een jaar dichter bij je pensioen, zeggen we dan.”

Meer dan de helft van hun werk speelt zich af op boerenerven. Een bewuste keuze; de mannen van Kortlever voelen zich daar thuis. Arjan: “Je spreekt hun

taal, weet hoe hun leven eruit ziet. En het is altijd gezellig: ‘Joh, doe effe een bakkie mee.’” Kees vult hem aan: “Wij zijn niet bang om vies te worden of om een brandblusser die onder de mest zit even schoon te maken. Daar schrikken veel collega’s voor terug, maar voor ons is dat geen probleem. Wij zitten ons hele leven al tussen de boeren.”

Voor de goede orde: bij andere bedrijven komen ze net zo graag langs om te keuren, advies te geven of materialen te verkopen. Voor dat laatste hebben ze een complete winkel ingericht op de bedrijfslocatie aan de Damseweg. “Heb je iets nodig, kom dan gewoon even naar de Vuilendam. We hebben hier een ruime voorraad aan allerlei materialen, die je trouwens ook in onze webwinkel kunt bestellen.”

Firma Kortlever Damseweg 22, Brandwijk 0184-641938 06-53840833 info@firmakortlever.nl www.firmakortlever.nl

#trotsopdeboer

29

Kontakt Mediapartners nét even anders!

Voor bedrijfsbegeleiding van melkveebedrijven, paardengeneeskunde, rundvee, kleine herkauwers en hobbydieren als Alpaca’s.

Natuurlijk kunt u ook voor uw huisdieren bij ons terecht.

Voor onze openingstijden, zie onze website: Kliniek Heesbeen Heesbeenseweg 1 5158 NK Heesbeen 0416-665059 Locatie Woudrichem Steurstraat 61 5285 XE Woudrichem 0183-302500 Locatie Vlijmen Vlaemsche Hoeve 55a 5251 TT Vlijmen 073-5130150

24/7 bereikbaar op: 0416-665059 www.heusdenenaltena.nl info@heusdenenaltena.nl Gevestigd op het platteland, in het pittoreske Goudriaan, kenmerkt de poldermentaliteit onze werkwijze. Een mentaliteit van aanpakken en doorpakken, maar nét even anders. Hiermee helpen wij ondernemers hun bedrijf te laten groeien. Opvallen in de kudde, maar ook met vier poten in de klei blijven staan. Dat is Goudriaanse nuchterheid in een glimmend jasje!

www.kontaktmediapartners.nl Zuidzijde 131 - Goudriaan | 0183 583 200 | info@kontaktmediapartners.nl

86507.indd 1

UW MELKVEEBEDRIJF OF LANDBOUWGROND VERKOPEN? 12-05-21 13:28

Denkt u aan de verkoop van uw melkveebedrijf of landbouwgrond in Altena of Bommelerwaard? Neem dan contact met mij op: 06-25196019.

www.vhno.nl

30

1287005.indd 1

#trotsopdeboer

26-05-21 11:22

je leven te veranderen?

Toneelgroep Jan Vos komt 27 tot en met 31 juli naar Genderen om de voorstelling ‘Mansholt, veranderen vergt moed’ te spelen.

Mansholt was de eerste voorstelling van Toneelgroep Jan Vos. Ze speelden het in de zomers van 2014 en 2015 op boerderijen in het hele land. De voorstelling werd door pers en publiek bejubeld en door het Nederlands Theater Festival geselecteerd als één van de beste voorstellingen van 2015. Vanwege de urgentie van het onderwerp brengt de theatergroep deze zomer een nieuwe enscenering.

Nu we de klimaatverandering aan den lijve ondervinden, nu de stikstof-crisis acuut is, stelt het stuk een vraag waar niemand in de samenleving zich meer aan kan onttrekken: heb jij de moed om je leven te veranderen?

En hebben wij, als maatschappij, de moed om een nieuwe koers te gaan varen?

Het stuk speelt in 1972. Sicco Mansholt, eurocommissaris van landbouw, staat aan

de vooravond van zijn pensioen. Maar als hij kijkt naar de verwoestende gevolgen van zijn beleid voor natuur en milieu, slaat de schrik hem om het hart. Aangemoedigd door stagiaire Petra Kelly, klimt hij voor de laatste keer op de barricades.

Talkshow de Toekomst Sicco Mansholt was één van de eerste pleitbezorgers van de kringloopeconomie.

Bij de voorstelling op zaterdag 31 juli organiseert de theatergroep een gratis toegankelijke talkshow over de vraag hoe we als maatschappij een nieuwe koers kunnen varen. In een tijd waarin we muurvast lijken te zitten in oude gewoontes en ingesleten patronen, komen er nu drie gasten aan het woord die met creatieve oplossingen en onverwachte invalshoeken komen.

Mensen uit de praktijk, maar ook denkers en bestuurders.

De talkshow is gratis toegankelijk, het is echter wel noodzakelijk om vooraf een plekje te reserveren. Dit kan via de website van de toneelgroep.

Foto: Paul Hoes

Heb jij de moed om

Expositie Bezoekers van de voorstellingen kunnen ook de bijbehorende expositie bekijken. In de tentoonstelling Boeren in Beweging wordt een aantal agrariërs geportretteerd in beeld en tekst. Zij vertellen het verhaal van hun bedrijf door de jaren heen.

Speeldata & tickets De voorstellingen zijn van dinsdag 27 juli tot en met zaterdag 31 juli elke avond om 20:00 uur. De locatie is café ’t Zwaantje, Gendersedijk 1 in Genderen. Tickets kosten 27,50 euro en zijn verkrijgbaar via www.toneelgroepjanvos.nl.

Wie naar de voorstelling komt, kan ook een maaltijd bijboeken. Deze wordt geserveerd door een lokale cateraar. Een avondmaaltijd kost 22,50 euro en op 31 juli wordt er soep met brood geserveerd voor 7,50 euro.

#trotsopdeboer

31

vmbo en mavo+

Hoe scheer je een koe? Maak je compost met een wormenhotel? Of zet je robots in voor plantenteelt? Leerlingen van Curio prinsentuin Andel leren dit door een mooie samenwerking met bedrijven uit de regio.

En dat wil de school nog verder uitbouwen.

“Het is niet alleen dieren knuffelen bij Curio prinsentuin Andel” Onderwijsmanager Monique aan den Boom vertelt enthousiast over hoe belangrijk de praktijklessen en stages bij de boerenbedrijven in de regio zijn.

“Neem bijvoorbeeld de tuinbouw in de Bommelerwaard. Die is van hoog technologisch niveau. We hebben hier op school wel een tuinderskas, maar we kunnen nooit dat hoog niveau halen. Door de samenwerking leren ze meer over Pixelfarming. Elke leerling zet een robot in om zijn stukje moestuin te bewerken. En van de oogst bakken ze iets lekkers.”

“We hebben niet alle dieren op school, dus soms lenen we dieren van boeren uit de regio” Voor de lessen over het houden van dieren doen we soms een beroep op boeren waar we mee samen werken.

We hebben bijvoorbeeld wel schapen om te verzorgen, maar niet alle dieren.

Regelmatig logeren hier koeien en zelfs alpaca’s om hiervan te leren.

“Meneer, mag ik ook een hartje in de koe scheren?”

Ook gaan de leerlingen naar de boeren toe om te leren hoe je een geit verzorgt of een koe melkt of scheert. Prachtig om hun enthousiasme dan te zien. “meneer mag ik ook een hartje in de koe scheren?” Uiteindelijk hoop je ook dat ze door de praktijklessen, de stages en de bedrijfsbezoeken hun passie ontdekken.

En wij goed gekwalificeerde werknemers aan de bedrijven kunnen leveren, die ze zelf deels opleiden. Loonbedrijf De Graaff is zo’n bedrijf die al jarenlang praktijklessen aan onze leerlingen geeft.

En loonbedrijf Buijs, van een oud-leerling van ons, biedt regelmatig stageplaatsen.

“We hebben zelfs een wormenhotel” We zijn erg met duurzaamheid bezig.

We hebben zelfs een wormenhotel. Het groene afval verwerken we tot compost.

We hebben plannen om dit ook voor de buurt te verzorgen. Ook willen we voor de gemeente Altena bloemen zaaien in de bermen voor de bijen en de vlinders en gaan we een oude schaftkeet opknappen. De gemeente gaat deze keet gebruiken als mobiel informatiepunt.

Wil je ook met ons samenwerken? Neem dan contact met ons op.

Zit je in groep 7 of 8?

Kijk voor alle kennismakingsactiviteiten op onze website. curio.nl/prinsentuin-andel