Open Monumentendag gemeente Krimpenerwaard by Kontakt Mediapartners

Open Monumentendag LEERMO(NU)MENT

zaterdag 12 en zondag 13 september

Uitnodiging

Erfgoedbeleid

Leermonumenten om van te genieten Graag wilden we u dit jaar weer trakteren op een aantrekkelijk programma waarbij veel monumenten hun deuren zouden openen. Helaas zorgt de coronacrisis voor een compleet andere editie van de Open Monumentendag dan we met elkaar voor ogen hadden. Toch zijn er musea, een enkel monument en/of Historisch Ontmoetingspunt te bezoeken. Uiteraard zorgen de plaatselijke organisaties ervoor dat dit op een veilige en verantwoorde manier kan plaatsvinden. Het thema dit jaar is ‘Leermonument’. Zelf denk ik daarbij in de eerste plaats aan schoolgebouwen. Maar er zijn natuurlijk andere verbanden te leggen. Een kaasmakerij, bakkerij, zilversmid- of timmermanswerkplaats: plekken waar het ambacht van generatie op generatie is overgebracht. NAAR BUITEN Met deze derde (Open) Monumentendagkrant nodigen we u vooral uit juist de buitenruimte van onze mooie monumenten te bewonderen. In alle elf kernen zijn met en door de historische verenigingen verrassende wandelroutes gemaakt die u laten zien dat uw eigen woon- en leefomgeving toch wel erg fraai is. In het midden van de krant zijn ook de fietsknooppunten opgenomen. Deze leiden u door historische linten met bijzondere boerderijen. Wie vóór 21 september een foto instuurt van een ‘leermonument’ in de Krimpenerwaard maakt bovendien kans op mooie prijzen! ONDERWEG In deze editie vindt u ook informatie over de musea in de Krimpenerwaard. Wist u dat museum Paulina Bisdom van Vliet in Haastrecht in de monumenten top-100 van Nederland staat? Bezoeken aan het Zilvermuseum in Schoonhoven, Gemaal De Hooge Boezem achter Haastrecht, Museum De Vrijheid in Lekkerkerk en het Streekmuseum Krimpenerwaard beveel ik van harte bij u aan. Naast de cultuursector, waarmee het erfgoed nauw verbonden is, heeft ook de horeca het door de coronamaatregelen erg zwaar. Een bezoekje aan een terras of horecagelegenheid maakt uw wandel- of fietstocht extra aangenaam. Ik wens u veel plezier op één van uw leerzame tochten: geniet van onze prachtige Krimpenerwaard! Leon de Wit, wethouder monumenten

Handig om te weten: • De wandelingen van Open Monumentendag vindt u op www.krimpenerwaard.nl/openmonumentendag. Ook op www.openmonumentendag.nl is het nodige te vinden. • Musea en enkele andere gebouwen, vermeld in deze Open Monumentendagkrant zijn gratis te bezoeken. Zo niet, dan staat er � bij vermeld.

Onderhoud en subsidie Bij het onderhouden van een gebouw komen soms hoge kosten kijken. Dat geldt zeker ook voor monumenten. Om de eigenaren van deze monumenten tegemoet te komen, zijn er verschillende subsidies. Deze subsidies zijn er voor rijks- en gemeentelijke monumenten en het beschermd gezicht van Lekkerkerk. Nieuw is dat dit ook mogelijk is voor onderhoud aan rijksmonumenten die als woonhuis staan geregistreerd. NATIONAAL RESTAURATIEFONDS Bent u in het bezit van een monument? Is er veel onderhoud nodig en is de subsidie hiervoor te laag? Dan kan een lening met een lage rente van het Nationaal Restauratiefonds een goede keuze voor u zijn. Het fonds biedt hiernaast ook mogelijkheden om uw monument te verduurzamen. Bent u in de problemen gekomen door de coronacrisis? Dan kan de nieuwste lening van het Nationaal Restauratiefonds u wellicht helpen. Nuttige websites zijn: www.cultureelerfgoed.nl, www.zuid-holland.nl, www.monumenten.nl, www.krimpenerwaard.nl en www.restauratiefonds.nl. AMBITIES In de gemeentelijke Erfgoednota 2017-2022 staat geschreven welke ambities wij hebben met ons erfgoed. Een belangrijk onderdeel hiervan is de aanwijzing van gemeentelijke monumenten in alle kernen. We verwachten hierover binnenkort te berichten. En dat geldt ook voor de onderzoeken die gedaan zijn naar de unieke erfgoedwaarden van de Krimpenerwaard. CURSUSSEN Lijkt het u leuk om meer te weten te komen over het erfgoed in de Krimpenerwaard? Dan zijn er cursussen waarvoor u zich kunt opgeven. De eerstkomende cursus Wonen in Historisch Krimpenerwaard is in het najaar van 2021. Eerder, hoogstwaarschijnlijk in januari 2021, start de Historische Vereniging Schoonhoven met de interessante cursus Schoonhovologie. Voor aanmelden en informatie over deze cursus kunt u terecht op www.historischeverenigingschoonhoven.nl.

• Omdat de coronacrisis nog niet voorbij is, gelden nog steeds voor iedereen de volgende uitgangspunten, ook als u deelneemt aan Open Monumentendag: blijf thuis bij klachten en laat u testen; pas hygiëne toe; houd anderhalve meter afstand en volg de laatste informatie van de overheid. • Deelname aan Open Monumentendag is geheel voor eigen risico. De deelnemende organisaties en eigenaren/gebruikers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid.

Wandelen in Ammerstol Met de visveiling en de grafelijke tol die hier geheven werd, was Ammers tol in de 14e eeuw een belangrijke plaats. Van de verkregen stadsrechten maakte men echter geen gebruik en zo verdween de visveiling en tol in 1401 naar stad Schoonhoven. Aan de rietkragen van de Lek verdienden inwoners ook aan de mandenmakerij. De (zalm)visserij beleefde een hoogtepunt in de 19e eeuw. Toen de zalmen begin 20e eeuw uit de Lek verdwenen, zochten de bewoners ander werk. Veel van hen werden ook politiek actief. Ammerstol werd bekend als het Moskou aan de Lek.

Secr. Kastanje 2 • 2861 VZ Bergambacht T 0182-352 207, 06-2036 0155 E secretariaat@historischeverenigingbergambacht.nl www.historischeverenigingbergambacht.nl Ammerstol Dank aan Gerjo en Marco Goudriaan voor hun bijdrage aan de wandeling.

OORLOGSMONUMENT

Hoge dijk

a tra

ple

uijn

Fort t traa

s or Vo

mas

aat astr

im pe

ar d

e Wilh

lmin

aat kstr Ker

at Voorstra

ra at

nla

Hav

Le k

k Le

rk fke n de lan len

l rsto

Lek dij k

't Molenweer

4 5

ijsclub De Vooruitgang

rsto me Am

7 6 7

rweg Achte

Nieuweweg

Europala

ac mb rga Be

dstraat Luttervel

ht ac mb

ee Str

traat

Grote Kerks

at Visserijstra

a rg

vin Pro

Willem van

traat Snackerts straat Snackert t Zalmstraa

Ammerstolse sv

ol rst me

weg Industrie

cial Parallelw

eweg

aan Sportl

N210

Capellelaan

12 11 9 10 Ammerstol

raat Wilhelminast

ein

Kerkpl

raa lmakerst t

10 11 12

rweg

M eub e

O N

Achte

kerstraat Mandenma

dsloot Aan de Grien

t loo arss Dw

16 1

Capellelaan

Af en Toe

dijk ge Ho

Aan d e

H oepmakerstraat

vin Pro

we ciale

dsloot Aan de Grien

n Touwbaa

llelw Para

3 Ammerstol

eweg lweg

g Paralle

Den Hoeﬀ

ﬀ Ho e De n

Bergambacht

cial

Am merstol

ijk

vin Pro

Bergweg

eg llelw

vin Pro

Kr im

Para

G aa

Bergambac

Bergambacht Ammerstol

mbach Berga je

Broekselaant

ijk ged Ho

pe n

cial

Ho ge dij k

37 antje Broeksela

1. Start: Dorpskerk, Kerkplein 2. SPAR Ammerstol, Achterweg 36 3. Oorlogsmonument, t.h.v. Achterweg 2 4. Boerderij, Lekdijk 80 5. ’t Ammerse Land, Lekdijk 72-74 6. ’t Gebouw, Lekdijk 75 7. Voormalig postkantoor, Lekdijk 128-130 8. Dorpscafé De Stappers, Grote Kerkstraat 2 9. Voormalig raadhuis, Lekdijk 162 10. De Rode Dominee, schuin t.o. Lekdijk 162 11. Kees de Veerman, schuin t.o. Lekdijk 162 12. Veerhuis aan de Lek 13. Oasengebouw, Broekselaantje 14. Beeld De Snackert, Rotonde 15. Capellelaan 16. Einde: Zalmvisser, Kerkplein

ROUTE: ± 3,9 KM

LEERMONUMENTEN, BIJZONDERE PANDEN EN OBJECTEN

ro ot -A

eweg

rz Go

ole

rg a

Vo or

eg elw rall

ole

Julia

Bovenstad

Le k

nla

Onder de naam De Snackert werd al in de 17e eeuw vanuit het dorp op de Lek op zalm gevist. Bij dit visserijbedrijf werkten begin 20e eeuw ongeveer vijftig mensen. Het beeld op de rotonde was een initiatief van Bert Timmerman en is ontworpen en vervaardigd door Verdo Staalconstructies B.V. uit Bergambacht. Dilia Blok, toenmalige loco-burgemeester van Bergambacht, heeft het werk in 2014 onthuld, net voordat de fusiegemeente Krimpenerwaard een feit was.

DE SNACKERT

Aan de Lekdijk staat een bord met fietsroutes én het verhaal van ds. J.B.Th. Hugenholtz, die dertig jaar in Ammerstol woonde. Onder de hardwerkende arbeiders, vissers en boerenknechten zaten veel socialisten. ’s Avonds kwamen ze bij elkaar en spraken over politiek. Dominee Hugenholtz zette zich in voor de vele armen, inclusief de niet-kerkelijke dorpsgenoten. Het gaf hem de bijnaam Rode Dominee. Iets verderop staat het beeld van Kees de Veerman, bijnaam van Cornelis Ooms uit Groot Ammers. Hij was ruim dertig jaar veerman van het veer tussen zijn woonplaats en Ammerstol. Een andere bekende man op de Lek was Teunis Kok, die van dekjongen opklom tot kapitein op de ‘Raderboot Nummer 6’ van Stoomboot Reederij op de Lek, onderdeel van de lijndienst Schoonhoven-Rotterdam eerste helft 20e eeuw.

t-A

RODE DOMINEE EN KEES DE VEERMAN

Links van het voormalig raadhuis staat het oude Veerhuis. Veerman Faas woonde hier. Schuin er tegenover, buitendijks, staat het ‘nieuwe’ Veerhuis. Tot hun sloop in de jaren zestig stonden hier de oude Zalmmarkt van omstreeks 1800 en het Waagje uit 1280, waarschijnlijk het oudste gebouwtje in de Krimpenerwaard. Daarna kwam dit Veerhuis, wat ze in Ammerstol ook het ‘Oude Mannenhuisje’ noemen, omdat hier dagelijks een groepje ouderen bijeenkwam. Ruim tien jaar alweer vaart het veerbootje Af en Toe van 11.00-17.00 uur op alle zondagen heen en weer tussen Ammerstol en Groot Ammers, vanaf Tweede Paasdag tot en met de laatste zondag van september. Zo ook op de zondag van het Open Monumentenweekend. Gr oo

Aan het einde van de Achterweg staat het plaatselijke oorlogsmonument: een beeldengroep van drie staande vrouwenfiguren die over een glazen muur kijken. Het symboliseert het wachten op de thuiskomst van hun dierbaren, die gedwongen hun dorp moesten verlaten en nooit meer zouden terugkeren. Kunstenares Ineke van Dijk uit Stolwijk maakte het.

iets rgr Ma

HET VEERHUIS, VOORHEEN ’T WAAGJE EN OUDE MANNENHUISJE

Wandelen in Berkenwoude Berkenwoude ontstond omstreeks 1300 rond de kerk. Na de grote brand in 1708 zijn in de Dorpsstraat een aantal bijzondere panden gebouwd, zoals het oude raadhuis, de voormalige dorpsboerderij met aanpalend het statige woonhuis en het oude schoolhuis. Vanaf 1850 ging het veel boeren in de omliggende boerderijlinten voor de wind. Helaas verdwijnt langzaam de middenstand, maar de bevolking groeit. De bewoners vormen een hechte gemeenschap, organiseren veel evenementen en houden een bruisend verenigingsleven in stand.

Secr. Kastanje 2 • 2861 VZ Bergambacht T 0182-352 207, 06-2036 0155 E secretariaat@historischeverenigingbergambacht.nl www.historischeverenigingbergambacht.nl PERKOUW Dank aan Mieke Bonsang voor haar bijdrage aan de wandeling.

AUTHENTIEK WOONHUIS

Dorpsstraat 37 en 39 zijn in 1778 oorspronkelijk gebouwd als één dorpsboerderij. De splitsing in twee aparte wooneenheden gebeurde vermoedelijk in de 19e eeuw. Op nummer 39 heeft een schoenmaker gewoond. De bedrijfsruimte is pas in 1870 gebouwd. Bovenop de bedrijfsruimte is een zwart geteerde houten schuur die bij veel boerderijen diende als opslagruimte.

AUTHENTIEKE WOONBOERDERIJ

NEDERLANDS HERVORMDE KERK EN KERKHOF

De oudste boerderij in Berkenwoude is van 1667 en staat aan Oosteinde 12. Agrarische bedrijven in de Krimpenerwaard beschikten rond die tijd slechts over enkele koeien. Ook gebeurde het regelmatig dat de weilanden tijdens hoog water blank stonden. Van veel rijkdom kon daarom geen sprake zijn geweest. Des te opvallender is daarom het fraai toegepaste siermetselwerk in de geblokte bogen boven de vensters en de merktekens op de muurankers. In het plaatselijk oudst bewaard gebleven trouwboek staat vermeld dat Claes Claesse Bijman, weduwnaar van Trijntje Jans te Berkou, in 1675 hertrouwde met Claesje Claes uit de Achterbroek. In het deurkalf staan de initialen KK en TJ en het jaartal 1667 vermeld. Vanaf 1914 hebben hier drie generaties Speksnijder geboerd en tot het laatst ook kaas gemaakt. De boerderij wordt nu particulier bewoond.

VADERS WENSCH

Sche

Deze statige langhuisboerderij is van 1891. Maarten van Dorp heeft toen een nieuwe boerderij over de oude heen gebouwd. Toen de buitenkant van de nieuwe boerderij klaar was, kon de oude worden afgebroken en een nieuwe inrichting worden gemaakt. De werf is vanaf de weg toegankelijk via een hek en een brug. Deze zijn in 2017 in originele staat hersteld. Met de boerderij is dit ensemble beeldbepalend voor Berkenwoude.

Het is onbekend wanneer de eerste kerk van Berkenwoude is gebouwd. Uit het archief van de bisschop van Utrecht blijkt dat zijn bouwmeesters rond 1400 opdracht kregen de kerk van Zuderwoude af te breken en te herbouwen. De huidige kerk, een rijksmonument, en toren zijn in de 16e eeuw gebouwd. Op een van de spanten van de eikenhouten torenspits staat het jaartal 1720 gesneden en hoort daarmee tot de oudste constructies van de Krimpenerwaard. In de kerk liggen nog drie 17e-eeuwse hardstenen gedenkplaten in de kerkvloer, ter nagedachtenis aan onder andere de op 6 september 1625 overleden schout. Achter op het naastgelegen kerkhof was bij het knekelhuisje een speciale plaats ingericht voor de notabelen van Berkenwoude. Om het kerkhof staat een prachtig gietijzeren hek.

nkel

LEERMONUMENTEN, BIJZONDERE PANDEN EN OBJECTEN

Dr ee

f ef

Dre

ind

ste Oo

ijk

Stolw

1. Start: Cultureel Centrum De Zwaan, Kerkweg 2 2. Oude schoolhuis, Kerkweg 1 3. Authentiek woonhuis (voormalige boerderij),

1 Ju

lia

t aa

Berkenwoude Gr oe ne

rn ha

Ko n

rd s

tr aa

in ste We

Ju lia

ra a

rp ss tr aa

21 e

ind

s We

ind ste Oo

e pw

O kse roe

ROUTE: ± 2,3 KM

ind

s We

kad

ger

idb

5. Oude raadhuis, Dorpsstraat 21 6. Gereformeerde kerk, Westeinde 26 7. Vadersch Wens, woonboerderij, Dorpsstraat 1 8. Boerderij met schuur, Oosteinde 6 9. Boerderij, Oosteinde 6a 10. Boerderij en winkel, Oosteinde 8 11. Woonboerderij, Oosteinde 12 12. Arbeiderswoning, Oosteinde 35 13. Woonboerderij, Oosteinde 31-33 14. Het Schapenschuurtje, Oosteinde 27b 15. Nederlands Hervormde kerk en kerkhof, Slin

Bergambacht

in ste

oude

enhof

El z

Dorpsstraat 37

straat

nw Berke

Ringvaart

Dorpsstraat 39

4. Authentiek woonhuis (voormalige boerderij),

e b loem

blo

Weidebloemstraat

Weid

eg e Opw

gs in

ks broe

Zuid

ilg

ind

ste

straat em

Gr oe

Dr ee

Ke W et

Dorpsstraat 20

1. Einde: De Zwaan

Wandelen in Bergambacht Bergambacht ontstond in de 12e eeuw. Het is gebouwd op twee donken. Op de een staat de kerk en op de ander stond kasteel ’s Heeraartsberg. De ontsluiting begon eind 19e eeuw met een bootdienst over de Lek. Liggend aan de spoorverbinding Gouda-Schoonhoven en later aan de N210 en de N207 profiteerde het dorp van de geboden ontwikkelingen. Kenmerkende oriëntatiepunten van Bergambacht zijn de watertoren met zijn gekleurde kap en molen De Arend. Plaatselijke BN’ers zijn Jan Blanken (1755-1838) die onder meer het systeem van de waaiersluis ontwikkelde, en voormalig minister-president Wim Kok (1938-2018).

Secr. Kastanje 2 • 2861 VZ Bergambacht T 0182-352 207, 06-2036 0155 E secretariaat@historischeverenigingbergambacht.nl www.historischeverenigingbergambacht.nl Historische-Vereniging-Bergambacht

LEERMONUMENTEN, BIJZONDERE PANDEN EN OBJECTEN 1. Start: Molen Den Arend, Molenlaan 14a 2. ’t Ing van ’t durrup, Hoofdstraat 139 3. Voormalige stoomtimmerfabriek, Hoofdstraat 125

Wilgenstraat

Pleinstraat

Boomgaar d

Bloemengaarde Bloemengaarde

Schoolstraat

Prinses Julianastraat

Secretaris Schippersstraat

Berkenstraat

Vuurdoorn

Sleedoorn Sleedoorn

Schoolstraat

isstraat pad Bad h u Schelpen

lle ra

Pa eg

elw

ll Para

Voorstr

aat eg

elw

rall

lew Provincia

lweg

nci Provi

alew

Palissa

N478

Ambachtstraat

Paralle

leweg

Ambachtstraat

lle

Terreplein

Poorthuisstraat

Lekweidepad

Dijklaa n

Dijklaan

an Dijkla

Dijklaan

RV Siegfried

N478

eg Veerw

ROUTE: ± 3,1 KM

ekla

bro

arden

n va

Baro

10 10

Dijklaan

Poorthuisstraat

Voorgracht

nschild Het Wape

Veerw

ktoren Hoe

Voorgracht

eg Veerw

Weergan

e Donk Naar d

Traverse

Kanteel

Ambachtstraat

Slotgrachtlaan

htlaan Slotgrac

Koni Zui B

Arend van Arkellaan

Terreplein

Veerweg

Sleedoorn

Hof ter Bergen

N210

Meidoornstraat

ReHaM

11 11

cia Provin

Dijk l a a

Raadhuisstraat

Burgemeester Winklerstraat

Kerk s in

Molenpad

Kerkw

ra Pa

eg lelw Paral

aleweg Parallelwe

ne Groe

traat

De Ark

g oorwe

Architect P.D. Stuurman ontwierp in 1937 deze kenmerkende watertoren met opvallend gekleurde kap en bijbehorende dienstwoning. De stijl is die van het zakelijk expressionisme. Stuurman ontwierp ook het filtergebouw en de brug met lantaarns N210 bij de entree die rond 1960 zijn bijgebouwd. In 1937 kwam de drinkwaterleiding voor de gemeenten Stolwijk, Vlist, BerkenDunea woude en Ammerstol ook gereed, waarmee dit gebied een van de laatste van Nederland was dat aangesloten werd op het waterleidingnet. De watertoren heet daarom ‘De Vijf Gemeenten’ en de toren is 45 meter hoog. De inhoud van het betonnen vlakbodemreservoir is 360 m3. De toren heeft dienstgedaan tot 1988. ci Provin

Oude Sp

Wie van wandelen niet genoeg krijgt, kan tijdens Open Monumentendag ook nog een uitgebreidere wandeling door Bergambacht bij het Historisch Ontmoetingspunt in de plaatselijke bibliotheek aan Esdoorn 1 verkrijgen. De historische vereniging maakt namelijk een wandelboekje met illustraties in het formaat van haar kwartaaluitgave. Kosten zijn € 2,- en voor leden is het gratis.

N207

P.J. Smitsstraat

Badhuiss

Meent

Molenpad

Meidoornstraat Badhuisstraat

Wilgenstraat

Bergambacht

Jasmijnstraat

Hoofdstraat

H.B. Nederburghstraat

Molenpa d Molenpad

Oude Spoorweg

Wilgenstra

t Mark plein

Pleinstraat

Jan Blankenstraa

Henry Dunantstraat

Pleinstraat

N207

Goudenregenstraat

Jasmijnstraat

Houtstra

Gaspeldoorn

Hennepstraat

's Heeraartsbergstraat

Hoofdstraat

Houtstraat

Weidestraat

laan

Molen

WATERTOREN

alew

iek

Benedenberg

HISTORISCHE VERENIGING

nci Provi

Molenhofje

De Mol

Tuss

2 2

laan

Molen

Molenlaan

erg

Palissade/Terreplein

10. Watertoren, Dijklaan 71 11. Pompstationsgebouw, Provincialeweg 1 1. Einde: Molen Den Arend

Aan de Bijl

In de zuidelijke muur van de kerktoren verwijst een ingemetselde staan naar hoe vroeger rond de kerk begraven werd. Graven werden na verloop van tijd geruimd om plaats te maken voor nieuwe overledenen. De grafresten werden buiten de kerk in een knekelhuis bijeengebracht. De steen herinnert aan een ‘beenhuys’ dat in 1710 tegen de toren kwam te staan. De tekst luidt: Wat Gy nu bent was ick voor desen. Wat ik nu ben sult gy oock wesen. Daarboven staan de namen van de kerkmeesters Geen Jans Kasteleyn, Wigger Pietersen en Cornelis Louwen.

aat Hennepst r

In 1896 liet de jonge arts C.A. van der Loo aan het einde van de Breedeweg, zoals de Hoofdstraat toen heette, een kapitaal pand in chaletstijl bouwen. In de ogen van de dorpelingen een tamelijk vreemde plek. Er was langs dat stuk van de weg nog nergens bebouwing. Aannemer C. de Jong bouwde het huis voor ƒ 8.000, een kleine € 3.600 dus. Het huis vertoont kenmerkende elementen van de toen populaire jugendstil. Na drie jaar volgde arts N. Bouman Van der Loo op. Bouman bleek ook andere interesses te koesteren. Zo liet hij in de Benedenberg de boerderij Bouman’s Hoeve bouwen. Daarna volgden de huisartsen Soeteman en Van der Grient. De laatste stond bekend om zijn formidabele geheugen. Hij hield geen enkel kaartsysteem bij van zijn patiënten, maar wist alles van ze. De laatste huisarts, die hier praktiseerde, was G.B. de Kool. Toen hij in 2015 met zijn praktijk stopte, verloor het pand de functie als dokterswoning.

Molenla an

STEEN IN KERKTOREN

’T ING VAN ’T DURRUP, DOKTERSWONING

4. Voormalige Christelijke School en onderwijzerswoning, Hoofdstraat 104 en 111 5. Ontmoetingskerk, Hoofdstraat 60 6. Pand met ijsselstenen, Raadhuisstraat 8-10 7. Raadhuis, Raadhuisstraat 5 8. Nederlands Hervormde kerk, Kerkplein 9. Voormalig slot ’s Heeraartsberg,

Wandelen in Gouderak De naam Gouderak komt van Goudsche Rak, dat verwijst naar het rechte stuk van de rivier bij Gouda. Al in 1247 werd - toen nog - over Golderake geschreven. De inwoners hebben in de loop der eeuwen gewerkt in de landbouw, scheepvaart, touwslagerij en op steenplaatsen. Ooit waren er hier zeven van; het hoogste aantal binnen de grenzen in één dorp langs de Hollandsche IJssel. Vanwege de kalk in de rivierklei hebben de ijsselsteentjes een gelige kleur. Vanaf de Dorpsstraat gaat al eeuwen dagelijks een veer over de rivier.

str2

s rp Do

Hollandsc

je ho f nd aa

st Ka

t ra a

pe t

J. H

re e

ev i

Be e

he IJssel

Uiterwaard

l gh

De Twijne

J.G

Westeinde

Dorpsstraat 48 Es

1. Start: Nederlands Hervormde kerk, Kerkstraat 3 2. Woonhuis, Dorpsstraat 58 3. De Graanmaalderij, Middelblok 2 4. Voormalig raadhuis, Dorpsstraat 52 5. Onderwijzerswoning en postkantoor,

ROUTE: ± 1,7 KM

Jss

sch

1 5 4Gouderak

STEENBAKKERSWONING

LEERMONUMENTEN, BIJZONDERE PANDEN EN OBJECTEN te rle i

Ze lli n

Waal

t aa

tra a

Sm its

Zuidpla s

Do rp

e ad gk

Dor pss

e re nd se

Dorpsstraat 45 is een rijksmonument waar diverse families hebben gewoond. Het pand is vermoedelijk gebouwd in het tweede kwart van de 19e eeuw voor de steenbakkersfamilie Smits. Later is het een burgemeesterswoning geweest, en nadien hebben er diverse andere huishoudens gewoond, waaronder een kolenboer.

rt uu

at tra ss

ra a

l Ho

Moordrecht

nh of

Oo t aa str

ein

Do t

Br an

Voormalig stoomgemaal Verdoold uit 1866 is het oudste, nog werkende, gemaal van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Ook is dit leermonument het onderkomen van Golderake. Bij een te hoge waterstand pompt het gemaal het water uit de achtergelegen polders naar de Hollandsche IJssel. Deze staat via de Nieuwe Maas in verbinding met de Noordzee. In 2013 en 2014 is dit rijksmonument gerestaureerd en de machinerie vervangen door vispasseerbare schroefpompen en nieuwe elektromotoren. De capaciteit van Verdoold is vergroot van 319 naar 450m³/min. Het bemalingsgebied Verdoold beslaat 5.270 ha. Dit is ruim 40% van de Krimpenerwaard.

st Oo t a tra

Het pand van de voormalige coöperatie Ons Voordeel ligt aan de Hollandsche IJssel. Schepen met graan konden tegen het gebouw afmeren en rechtstreeks lossen zonder vervoer over de weg. Eind jaren ’50, begin jaren ’60 verloor de Graanmaalderij zijn oorspronkelijke functie. Het pand met mansardedak stond jaren leeg. De huidige eigenaren hebben het pand, inmiddels een gemeentelijk monument, helemaal gerestaureerd, met behoud van details en authentieke sfeer. Er is zoveel mogelijk materiaal hergebruikt en ecologische en duurzame bouwmaterialen toegepast. Met de verhuur van de begane grond voor kleinschalige, zakelijke activiteiten is de coöperatieve gedachte bij de Graanmaalderij weer terug.

Krimp ene rwa ard

Ke rk

Dorp sst raa t

en laa n M ol

st ra a

Cr oc us s

lie

GEMAAL M. VERDOOLD CZ.

Oo ste iela inde nd sH og e

tra at

DE GRAANMAALDERIJ

Sch

rc is

Vio o

ra at

lp Tu

lst ra at

Deze zaalkerk uit 1658 met driezijdig gesloten koor en dakruiter is opgetrokken in gele ijsselsteen. Voor de preekstoel in dit st ra jk rijksmonument liggen twee grafzerken; i at gd n i van schout Jan Brouck (†1659), stichter van R t os de kerk en van ds. Jacob Gerard Staringh O (†1804), die hier vanaf 1741 predikant was.

rg e

NEDERLANDS HERVORMDE KERK

Locatie: Gemaal Verdoold Kattendijk 1 • 2831 AA Gouderak T secr. 0182-374 336 • E golderake@golderake.nl golderake.golderake.nl www.golderake.nl •

6. Woonhuis en bedrijfsruimte, Dorpsstraat 39 7. Veerhuis, Veerstraat 5 8. Steenbakkerswoning, Dorpsstraat 45 9. Café en kruidenierswinkel, Veerstraat 10-12 10. Gemaal M. Verdoold Cz., Kattendijk 1 1. Einde: Lange Rol

Locatie: d’Ouwe Backery Dorpsstraat 19 • 2935 AB Ouderkerk a/d IJssel T secr. 0182-372 325 • E jgdebruin@planet.nl www.hvouderkerck.nl

ijklaa n

oe Gr

ijk

Hoo

gend

DORPSKERK

VOORMALIG NOTARISHUIS Dit rijksmonument aan IJsseldijk Noord is in 1855 in neoclassicistische stijl gebouwd voor notaris Spruit. De gevels hebben gekoppelde rondboogvensters met een duidelijk profiel, destijds de mode. Vanaf 1954 heeft het huis jarenlang dienst gedaan als wijkgebouw van het Groene Kruis. Ook diende het toen tot in de jaren ’60 als badhuis. Nu is het een prachtig gerestaureerd woonhuis. Van hieruit is een fraai uitzicht over de IJssel en het havenfront van Ouderkerk. In het verlengde van de IJsseldijk is de voormalige Gereformeerde kerk te zien waar tijGroot Hitland dens de Watersnoodramp in 1953 een dijkdoorbraak plaatsvond. Daar staat nu een bord met uitleg.

ssel

Groe

IJsseldijk-Noord

nendij

Deze kerk en die van Sassenheim worden tot de oudste van Zuid-Holland gerekend. Een deel van de westelijke oude kerkmuur is in Römertufsteen uit het Eifelgebied opgetrokken. Ouderkerk en Berkenwoude hebben de oudst overgebleven torenspitsen in de Krimpenerwaard. Op een steunbeer van de toren is een metalen verticale zonnewijzer met een driehoek bevestigd, die iets oostelijk afwijkt. Tot 1861 hadden de inwoners van Stormpolder, Krimpen en Ouderkerk a/d IJssel op papier deze Dorpskerk als gezamenlijke kerk. Vermeldenswaard is het praalgraf van het geslacht Nassau-Lalecq. Ze waren nazaten, Gro ene bastaarden, van prins Maurits en Margand ijk retha van Mechelen. Met de inhuldiging van Koningin Wilhelmina in 1898 is tegenover de zonnewijzer aan de Kalverstraat een lindeboom met hekwerk geplant.

he IJ

OUDHEIDSKAMER l

Holla

IJsse

den

a an

erk N

ie u we rk

oo ldi jkN

er st ee

De et W

aa Gr

tra

en fH

l aa

len Abe

rp Do

traa

IJsseldijk Noord 1

aa tr

in m

Sa a

e nn He

e Ab

a la

ilh

an la

el Ab

Ouderkerk aan den IJssel

at 4. Schoolmeestershuis, DorpsstraatIJs 14seldijkDorpsstra West 5. Winkel/woonhuis, Dorpsstraat 24 6. ’t Gouden Varken, Dorpsstraat 32 7. Steiger Dorpsstraat, t.h.v. Dorpsstraat 36 8. Houtzaagmolen, t.h.v. Dorpsstraat 61 9. Boerderij, Dorpsstraat 61 10. Herenhuis, Dorpsstraat 21 11. Oudheidskamer, Dorpsstraat 19 ing ter 12. De Harmonie, Dorpsstraat 17 or ROUTE: ± kweKM Ba1,3 o h 1. Einde: Dorpskerk en/of kruising Sc

1 s ver Kal

IJs

aa t

at ra

r ge

i Ste

e Ve

Houtzaagmole

tr a

s ps or

LEERMONUMENTEN, BIJZONDERE PANDEN EN OBJECTEN 1. Start: Dorpskerk, Kalverstraat 1 2. Boerderij, Dorpsstraat 11 3. Voormalig notarishuis en zicht op voormalige Gereformeerde kerk,

d ar wa r ne

e rg

Hollandsche IJssel

m Kri

ijk

dp ui

IJs

o Gr

ijk

ndsc

Dit huis van ijsselsteentjes uit eind 15e eeuw is het oudste pand van Ouderkerk. Vanaf de restauratie in 2004 is het in gebruik bij de Stichting Senioren Convent Ouderkerk en de Historische Vereniging Ouderkerck op d’IJssel en tijdens openingstijden te bezichtigen. Het boekje Rondje Ouderkerk is hier verkrijgbaar.

G roe ne ndijk

e en

Ouderkerk, in de 12e eeuw bekend als IJsele, was tot de jaren ’50 vooral een dijkdorp. De lange tuinen en erven van de woningen aan de Dorpsstraat getuigen daarvan. Haaks op de dijk ligt de andere hoofdweg: de Kerkweg/ Kalverstraat. Nog altijd is aan de huizen, die in groepen staan, en de toegang tot de Dorpskerk te zien hoe laag vroeger de dijk is geweest. De Kalverstraat dankt haar naam aan de kalveren die hier in de vorige eeuwen verzameld werden voordat ze op de boot naar de markt in Rotterdam gingen.

ne oe Gr

Wandelen in Ouderkerk aan den IJssel

Museum Paulina Bisdom van Vliet

Kom kijken in het Koetshuis Misschien hangt uw foto of die van een familielid wel in het museum. Het team van museum Paulina Bisdom van Vliet heeft namelijk een speciale Koetshuistentoonstelling samengesteld. Tijdens het weekend van Open Monumentendag is deze expositie in het naastgelegen Koetshuis twee dagen lang te bekijken. De tijdelijke expositie verhaalt over de band die Paulina Maria le Fèvre de Montigny-Bisdom van Vliet en haar familie had met Haastrecht, over de geschiedenis van het koetshuis, en over de vorderingen van de restauratie van het beroemde woonhuismuseum. Nog tot het najaar van 2021 is dit woonhuismuseum, met zijn unieke, oorspronkelijke interieur, gesloten voor bezoekers vanwege onderhouds- en restauratiewerkzaamheden.

EERSTE TENTOONSTELLING Het Koetshuis was ooit van de in 1923 overleden Paulina. In de loop van de vorige eeuw verkocht het inmiddels bijna 100 jaar oude museum dit pand, maar vorig jaar heeft Stichting Bisdom van Vliet het Koetshuis weer verworven om het bij het museum te betrekken. Tijdens de restauratie van het museum worden hier diverse activiteiten ondernomen. De eerste is genoemde tentoonstelling, die vrijwilligers van het museum hebben samengesteld: Kom kijken in het Koetshuis. VERBORGEN COLLECTIE Ook is er aandacht voor de ‘verborgen collectie’: objecten die normaal niet voor bezoekers zijn te zien. Ervaren rondleiders van het museum geven tijdens het tweede weekend van september extra toelichting bij de getoonde objecten en delen graag de achtergrondverhalen met de bezoekers. Ook zijn er foto’s te zien, die toegestuurd werden na een oproep in de pers, zoals trouwfoto’s, die van een voorouder die werkzaam was voor Paulina Bisdom van Vliet of bij een bezoek. Het Koetshuis aan Hoogstraat 164 is op 12 en 13 september van 11.00 tot 17.00 uur geopend. De toegang is gratis.

Stichting Overtuin Bisdom van Vliet

Wandelen in de historische tuin De Overtuin, aangelegd in 1754, ligt tegenover het hiernaast beschreven museum Paulina Bisdom van Vliet en Koetshuis. Het park was destijds volgens de laatste mode aangelegd. Tijdens beide Open Monumentendagen zijn om 11.00 en 14.00 uur rondleidingen voor belangstellenden. Ook vertellen vrijwilligers in een kraampje bij het aangrenzende verzorgingshuis De Liezeborgh over de weg naar 2023, wanneer de tuin weer in oude luister hersteld is. De situatie uit eind 19e, begin 20e eeuw en indeling tuin, park en bos is de basis voor het huidige inrichtingsplan. Zoveel mogelijk historische elementen worden hersteld of teruggebracht. De Lijnbaan en Middenlaan krijgen eveneens weer hun oorspronkelijke uitstraling. De laan met notenbomen aan de westzijde is in de loop van de tijd grotendeels vervangen door kastanjes.

THEEHUIS Evenals begin vorige eeuw is er vanuit het museum zicht op een vijver, de beek en een bomenlaan. Het park, een rijksmonument, is openbaar en vrij toegankelijk. Ook honden zijn welkom, mits aangelijnd. Bij een wandeling geniet u van verrassende doorkijkjes, van fraai aangelegde elementen en de 18e-eeuwse tuinbeelden van Jan van Logteren: Hercules, Griekse God van de kracht, en Neptunus, Romeinse God van de zee. Naar Engels voorbeeld staan verspreid in de Overtuin bankjes, voorzien van het wapen van Bisdom van Vliet en een tekstplaatje. Om even zittend te kunnen genieten en geplaatst ter herinnering aan iemand of aan een speciale gelegenheid. Ook staat er nog een restant van een zogenaamde folly, de grot op een eiland. Het voormalige prieel-theehuis wordt weer hersteld. Ter nagedachtenis aan de laatste bewoners van het huis, het echtpaar Lefèvre de Montigny-Bisdom van Vliet is in 1881 een grafmonument opgericht. Er tegenover ligt hond Nora begraven. Rond 1980 is het park uitgebreid met een stuk bos.

Stichting

Hoogstraat 166 • 2851 BE Haastrecht T 0182-501 354 • E info@bisdomvanvliet.nl bisdomvanvliet www.bisdomvanvliet.nl •

sdo

i m van Vl

Secr. Zwenkgras 2 • 2851 ZV Haastrecht T 0182-501 195 • E info@overtuinbisdomvanvliet.nl www.overtuinbisdomvanvliet.nl

Wandelen in Haastrecht De naam Haastrecht verschijnt als Havekesdrecht in 1108 voor het eerst in de boeken. Het ontstond waar het veenriviertje de Vlist uitmondt in de Hollandsche IJssel. Eind 13e eeuw verkreeg het stadsrechten waaronder eigen rechtspraak. Dankzij de water- en postkoetsroutes en de tramlijn ontwikkelde Haastrecht zich tot een actief handels- en nijverheidsstadje met steenplaatsen, leerlooierijen en touwbanen. Van heinde en verre kwamen passanten met een open blik. Er ontstond een relatief liberale gemeenschap.

CONCORDIA EN HISTORISCH CAFÉ Het logo van de vereniging is het stadswapen van Haastrecht. Het toont drie torens. Deze hebben mogelijk een relatie met de drie kastelen, destijds in het bezit van Paulus van Haastrecht. De historische vereniging biedt de mogelijkheid om stadswandelingen te maken onder begeleiding van een gids voor groepen van 4 tot 40 personen. Buiten de zomerperiode is er elke eerste donderdag van de maand een zogeheten historisch café met uitwisseling van informatie in Cultureel Centrum Concordia.

t os gO ale we

ci Pr ov in

aat rstr

Haastrecht ee

at ra

t raa

N228

r ke

erst

Kuip

plein rk

inc ov ia

eg ew

Bis

d Zij

tra at

LEERMONUMENTEN, BIJZONDERE PANDEN EN OBJECTEN

Vlie t

er els

Vli

Gro

we de

van

Lie ze we

ew Bred

Provincial ew

eg Oos t

Bre

t traa

iets

Vl van

N228

leweg

vincia Pro

leweg

raat

st Kraan

ala an

hof

aa nal Julia

rd la

aan

w de

Zij

Tien

kster Pin

laa

trix

loem erb

Bot

weg

Kerkplein 10

Ber

as kgr en Zw

Raa

ras

Br ed ew e

gra

Kam

Vlist

tla

ras

s gra

mdg Bee

Boezemmo lenp ad

Raai

em Boez

8. Koetshuis en Museum Paulina Bisdom van Vliet, Hoogstraat 164 en 166 9. Overtuin Bisdom van Vliet, t.o. Hoogstraat 166 10. Cultureel Centrum Concordia, Concordiaplein 1 11. Rooms-katholieke kerk St. Barnabas en Mariakapel, Grote Haven 8 12. ’t Doove Gat of Hooge Boezem Achter Haastrecht 13. Boezemmolen nr.6, Oost Vlisterdijk 1 14. Gebr. Bakker, Hoogstraat 32 15. Hofje van Zijll van der Ham, Hoogstraat 52 1. Einde: Gemaal De Hooge Boezem

we de Zij

a ietl

rgvl

em an

rixlaa Beat

rblo

f elie

aan

vlie

ietl

gvl Ber

dew

Bre

te Bo

Mad

nrijd

atse

Scha

Park Bisdom van Vliet

Berg

1. Start: Gemaal De Hooge Boezem, Hoogstraat 31 2. De Sluis, Hoogstraat 102 3. Brug over IJssel, Veerstraat 4. Hotel Over de Brug, Veerlaan 1 5. Stadhuis/raadhuis, Hoogstraat 79 6. Nederlands Hervormde kerk, Kerkplein 9 7. Franse School of Het oude schoolhuis,

dla nhar

bloe

Korte Tiend

pl fkam

tter

d Bre

lelie

we de

laan

W ater

Zij

trix

m van Vliet do

Ber

Tiendwe

eg Tiendw

dla nhar

t traa

Korte

Vli

Ark

Bea

van

aat lstr

aals

hteg

Nac

alia

Bis

stra

ger

aan

nal

Julia

Jan

bach

gam Ber

at tra

Rei

Van

raa

dest

Le der

vits Kie ar k

n Julia

van

rtew Zwa

raat

pst

dom Roer

eg dew Bre el sing aard de W

at stra erik

t straa

Boez

w Leeu

t Wes

er el

Jan

Liezeweg

Korte

l e IJsse

n dsch

eld

lewe g

g we ze Lie

isdom

kB Par

alew

Park Bisdom van Vliet

ord

lgo

ktv ar

Pro v incia

Holla

a tra

Haastrecht

we ze Lie

inci Prov

Hooge Boezem achter Haastecht

van eg dew Bre

t bach

gam Ber

ijk Bilw

Boez len mo

pad

e ew ed Br

LANGE ROUTE: ± 5,5 KM, KORTE ROUTE: ± 1,8 KM

Vlist

v.v. Haastrecht

Het laatste sociale hofje van de Krimpenerwaard staat in Haastrecht. Het is naar de stichter vernoemd. Kleinzoon Pieter Hendrik van den Broeke legde in 1866 de eerste steen. Twee jaar eerder verstrekte de in Haastrecht geboren Hijmen Bart van Zijll van den Ham de hervormde diaconie een legaat van ƒ 10.000. Nu is het eigendom van de woningbouwvereniging. Deze Van Zijll van den Ham was een rijke koopman en goede kennis van de familie Bisdom van Vliet. Hij woonde geruime tijd op de plek waar zich nu het hofje bevindt. Toen hij ging verhuizen heeft hij de stal met koetsen en paarden af laten breken. In 1866 is op deze plek het hofje gebouwd. De kleine woningen waren bedoeld voor behoeftigen boven de 50 jaar, toen al een hele leeftijd.

Jaagpad

eg West cialew Provin

a tra rks

traat ogs

Jaagpad

Zo’n 1000 jaar geleden begon de ontginning van het veenlandschap in de Krimpener- en Lopikerwaard. De Vlist diende als boezem, om het water uit de naastgelegen polders af te voeren. Aanvankelijk gebeurde dat door natuurlijke afwatering. Vanwege inklinking van de veenbodem werd dat steeds moeilijker. Daarom werden in 1486 op de Oost Vlisterdijk zeven boezemmolens gebouwd die het water uit de Vlist extra hoog opmaalden in de Hooge Boezem. Boezemmolen nr.6 is de enige overgebleven molen die herinnert aan de eerste tweetrapsbemaling van Nederland.

IJssel

s og

dsc

n Ho lla

aat gstr

Hoo

aa str

n ave te H Gro

ssel he IJ

aa rstr

Esdoornst raat

3 2

e Ve

Wilgendreef

Jaagp

HET HOFJE VAN ZIJLL VAN DEN HAM

ke Ble

raat

usst

m Eras

he Hollandsc

pad Jaag

aan

r aat

BOEZEMMOLEN NR.6

Jaagpad

traat

ants

rl Vee

raa

st ein tH

orn st

Dun

raat

usst

m Eras

pst

Pie

inse dij k

ido

at stra

yter

m Tro

Ste Me

Secr. Bernhardlaan 29 • 2851 XC Haastrecht T 06-5155 4778 • E secretarishvh@gmail.com www.historischevereniginghaastrecht.nl historischevereniginghaastrecht

ez em

acht

er H

We st-V

aast e

cht

p Boeze m m olen

liste

rdijk

Vlist

ijk

rd li te

Er op uit! Ondanks het coronavirus is Open Monumentendag voor de samenwerkende organisaties dĂŠ gelegenheid om een groot aantal monumenten in de Krimpenerwaard via wandelingen en enkele fietsroutes voor het voetlicht te brengen. Dat is hen fantastisch gelukt. Daarom kunt u het tweede weekend van september - en daarna - genieten van het fraaie erfgoed in de Krimpenerwaard. Met enkele icoontjes en het vermelden van de fietsknooppunten geven we u op de afgebeelde kaart een totaaloverzicht. De Kâ&#x20AC;&#x2122;s verwijzen naar het tentoongestelde werk van de kunstenaars. Hun adressen staan op pagina 20.

Leermonumenten op 12 en 9

Bij de historische verenigingen, musea en terrassen van diverse horecagelegenheden liggen op of kort voor 12 september de routes klaar, voorzien met beschrijvingen van meer panden dan die u in deze Open Monumentendagkrant vindt. De routes zijn ook te downloaden via www.krimpenerwaard.nl/openmonumentendag en op de site van de betreffende historische vereniging.

Gouderak 16

57 15 19

Ouderkerk a/d IJssel 74

Loetbos 60

67 81

Krimpen a/d Lek 61

80 63

Lekkerkerk

Krimpen a/d IJssel 66

22 Berkenwoude

om van te genieten 13 september 34

Haastrecht

Fotowedstrijd 2020

Doet u ook mee aan de fotowedstrijd Leermonument, die de gemeente Krimpenerwaard dit jaar organiseert met de fotoclubs Vlist en AFO? Inzenden met vermelding van een korte omschrijving, motivatie of titel van de foto kan tot 21 september. Winnaars ontvangen een Krimpenerwaardcadeaubon.

27 29

Stolwijk

Vlist 30

Om u op weg te helpen, in ‘Leermonument’ zitten allerlei woorden verscholen: Leer, Nu, Monument, Leermoment. De jury ontvangt graag via openmonumentendag@krimpenerwaard.nl foto’s die de impressie van de maker met het thema Leermonument weergeeft. Voor de eisen verwijzen we u naar www.krimpenerwaard.nl/openmonumentendag. De afgebeelde foto is van Annie Hoogendijk, vorig jaar winnaar van de fotowedstrijd Open Monumentendag.

73 32

FOTOCLUBS IN DE KRIMPENERWAARD Twee fotoclubs ondersteunen dit jaar de fotowedstrijd Leermonument, die de gemeente vanwege Open Monumentendag uitschrijft. Vandaar hierna een nadere kennismaking.

33 34

Schoonhoven

Bergambacht

K 37 Ammerstol 76

Amateur Fotogroep Ouderkerk a/d IJssel Clubgebouw: IJsseldijk Noord 12a 2935 BG Ouderkerk a/d IJssel groups/AFOfotogroep www.afo-fotogroep.nl •

De vereniging is opgericht op 13 december 1978 en bestaat uit circa 25 leden vanuit de gehele Krimpenerwaard maar ook daarbuiten. Normaliter zijn er op de woensdagavond, aanvang 20.00 uur, activiteiten in het eigen clubgebouw. Deze zijn opgesplitst in tweewekelijkse clubavonden met een vooraf gepland programma en fotocafé-avonden, die een vrij karakter hebben. Dan worden bijvoorbeeld vragen gesteld omtrent fotografie, maar ook uitleg gegeven over fotobewerking, werking van camera’s etc. Periodiek vinden er uitjes plaats, workshops, clubwedstrijden en er is een jaarlijkse expositie. Interesse? Neem contact op!

Fotogroep Vlist • Arie Anker T 06-2001 0878 • E arieencocky@hetnet.nl

De fotogroep van 16 leden wil van elkaar leren en hun hobby uitoefenen. Elke tweede donderdagavond van de maand bespreken ze elkaars werk, een maandopdracht of vrij werk. Ook komen vragen over camera-instelling, fototechniek en workshops aan de orde. Dit in een ontspannen sfeer op een locatie in Stolwijk. Een avond om naar uit kijken als je fotografeert. Nieuwe leden zijn van harte welkom. Voor wie interesse heeft, kom gerust een keer op bezoek.

Historische vereniging Schoonhoven en het Nederlands Zilvermuseum

Voor elk wat wils in Schoonhoven Zilverstad Schoonhoven is ontstaan langs de Zevender. De loop ervan is nog herkenbaar in de Lange Weistraat. Ter hoogte van het Springerpark stond een kasteel. Dank zij het bewaard gebleven middeleeuwse stratenpatroon van het Schonhouen uit 1247 en de tientallen monumenten is een deel van Schoonhoven beschermd stadsgezicht. In de 17e eeuw had Schoonhoven al een omwalling met drie bastions en een brede stadsgracht. Vanwege het rampjaar 1672 heeft het zich verder als vestingstad ontwikkeld.

PROGRAMMA Om 10.00 uur start het programma van de Open Monumentendag in Schoonhoven. Boudewijn Zwart geeft een speciaal Leerconcert op het carillon van het eeuwenoude stadhuis van Schoonhoven. Bij goed weer is dit concert op het plein achter het stadhuis op stoelen te beluisteren. Om 13.30 uur geeft het jeugdorkest van Tavenu op de Dam een klein concert met uitleg over de fanfaremuziek.

BOUDOIR IN HET ZILVERMUSEUM Boudoir. Een onderwerp dat tot de verbeelding spreekt en tegelijkertijd vraagtekens oproept. Want wat is een boudoir nu precies? Was deze echt pikant? Was het alleen voor de rijken? Gingen vrouwen er heen om te pruilen of te kunnen pronken? Na een bezoek aan deze tentoonstelling in het Zilvermuseum weet u het allemaal. De bekendste gebruikster van een boudoir was de machtige en invloedrijke Madame de Pompadour (1721-1764), minnares van de Franse koning Lodewijk XV. Zij maakte bijvoorbeeld haar gezicht zo wit en mooi mogelijk. En inspireerde zo andere vrouwen. Ze was de ‘Kardashian’ en influencer van haar tijd. Bezoekers worden geprikkeld om na te denken over de schoonheidsidealen van toen en nu. De tentoonstelling laat een rijke variatie zien van objecten die onder meer gebruikt werden in het boudoir; van prachtig versierde koninklijke waaiers tot toilettafels uit verschillende tijdperioden en zilveren geurhangers. Kinderen kunnen bij de tentoonstelling een leuke speurtocht doen of zelf aan de slag in de Zilverwerkplaats om een vriendschapsring, soldatenplaatje of pomander (geurhanger) te maken.

NIET TE MISSEN Omdat in Schoonhoven op 12 september veel te doen is volgt hierna een korte opsomming. De archeologische werkgroep toont en vertelt over aardewerkscherven uit de bodem van de binnenstad. Er zijn oude ambachten, een expositie van schilderijen van Titus Meeuws in de Veerpoort en om 12.00 uur de onthulling van het gerestaureerde hek uit 1898 bij de Wilhelminaboom. Verder openen de kerken op de Dam en de Wal hun deuren en is ook het joods badhuis te bekijken. Het volledige programma haalt u bij de historische vereniging op de Dam. Hier staat ook een kraam met boeken en kaarten van Schoonhoven.

Secr. Tussenlanen 53a • 2861 CC Bergambacht T 06-2847 3994 • E info@historischeverenigingschoonhoven.nl www.historischeverenigingschoonhoven.nl

OPEN UP Op 13 september eindigt de jaarlijkse expositie van de HammerClub. Deze groep internationale smeden is dit jaar met hun moderne zilveren objecten naar Schoonhoven gekomen. De reden: het 125-jarig jubileum van de Zilvervakschool.

�

Kazerneplein 4 • 2871 CZ Schoonhoven T 0182-385 612 • E info@zilvermuseum.nl zilvermuseum www.zilvermuseum.com •

Wandelen in Schoonhoven Voor Open Monumentendag heeft de historische vereniging Schoonhoven een ‘Slenterwandeling’ langs interessante plekken en leermo(nu)menten uitgezet. U loopt op eigen houtje door de stad. Op zes verhaalplekken vertellen historici tussen 12.30 en 14.30 uur om het kwartier over die plaats. Bij de stand op de Dam is de routekaart op te halen. En ook het gratis boekje Bouwt te Schoonhoven. Dit gaat vooral over de onderwijsfunctie van Schoonhoven voor de regio; van vroegere LTS naar dansschool.

VERHAALPLEKKEN A. Christelijke lagere scholen, Van Kan Klokkenfabriek, Oude Haven 36 B. Gracht, tussen Wilhelminahek en Springer, Kruispoortstraat, t.o. Remonstrantse kerk

A. CHRISTELIJKE LAGERE SCHOLEN In het veelkleurig religieuze stadje stonden tot 1958 aan de Oude Haven twee scholen voor Christelijk Lager Onderwijs. Het gebouw van het Christelijk Volksonderwijs, CVO, staat er nog. U ziet foto’s ter plaatse en hoort verhalen van toen. Verhalen van oud-leerlingen zijn natuurlijk ook welkom.

LOCATIES PROGRAMMA OMD 2020 1. Stands van Historische Vereniging Schoonhoven, Archeologische Werkgroep met drie educatieve panelen, kramen met verkoop van boeken, ansichtkaarten, prenten én diverse activiteiten, Dam 2. Concert jeugdorkest Tavenu bij kraam, Dam 3. Leerconcert carillon van Stadhuis door Boudewijn Zwart,

B. SPRINGER EN WILHELMINABOOM er chreud

Plein achter Stadhuis

4. Veerpoort: sieradengalerie, expositie Titus Meeuws 5. Katholieke kerken, Wal 6. Bartholomeus kerk, Hoek Haven/Dam 7. Joodse badhuis/Edelambachtshuis, Haven 8. Wilhelminaboom, Kruispoortstraat, t.o. Remonstrantse kerk 9. Zilvermuseum, Kazerneplein Opweg

straat

Vlist

tra

Be ijr in

rsi ng el pik e Lo

Wal

at nstra Doele

Wal

t ig nyl

aan

E De

Wal

en rshav

pmake

Wal

Bu i t

tp ad

Wal Wal

Schee

Montignylaa n

Korte Dijk

rf We

Het Bastion

Nes

Lan ge W eistra

Korte Weis traat

g el

S in

we g ka de

er pik

Al br ec ht

tra a

Gr oe

Lange W eistr aa

Opweg

C.G

Ve s

e Sing

traat Veers

Groen

Dijk

Korte

n Goeaat Heuve G.J. vanllebroedersstr

Haven

l To

Tol

Het Klooster

Haven

aa Koe s tr

7 7

eg w

Molenstraat

Haven

steeg

Meent

rt e n de Veerpoo

N216

Schoonhoven veerpont

est kdijk-W

n - Gelkenes

Krimpenerwaard

Haven

33 Fontein

c ra

g re

aan

5 D

Haven

Koestraat

Havenstr

e Wal

a De K

N216 lve M Ha

Haven

Groene Sin ge

Dam

Koestraat

Havenstraat

erple Lopik

n Dam

Koestraat

erh

Oude Have

Koestraat

Havenstraat

Havenstraats

raat

Jan van Bloisst

Oude Singe

o Vo

ard

L opik

aven Oude H

Koestraat

5 5

Wa l

Appelstraat

Wal

-West Lekdijk

Doele nple in

Lopikerstraat

6 6

o Vo

Schoonhoven

Lopik

lein

Waagstraat

Kerksteeg

e av

N210

Lopikers inge l

2 11 2

De S

Lopikerp

Kerkstraat

Appelstraat

erho

L opikersinge l

Gruttersteeg

Havenstraat

Wal Havenstraatse

A A

Kerkstraat

ade

Grote Gracht

Kruissteeg

Havenstraat

en s traatse Wal

Noortstraat

Oude Singel

Olivier van

e en ro

Springer Park

mga Boo

e Sing

Oude Haven

F. SCHEEPMAKERSHAVEN Tot eind 15e eeuw lag het gebied Scheepmakershaven en Veerstraat buiten de stad. Ter plaatse van het huidige café Carte Blanche stond de toenmalige Veerpoort. Vanaf begin 16e eeuw ontwikkelde binnen de stadsmuren het havengebied ‘nieuwe haven’ zich. Op Open Monumentendag gaat het over de ontwikkelingen door de eeuwen heen hier in dit prachtige stukje Schoonhoven.

t Provenierstraa

an erg We

E. BASTION Halverwege de 19e eeuw kon weer een garnizoen binnen de stadsmuren g swe Roo .G. Het toenmalige stadsbestuur deed er alles aan om deze kans te Ckomen. Ora benutten. Zo werd ter plaatse de Artillerie-instructiecompagnie opgericht, nje pla a ts het arsenaal omgebouwd tot kazerne en een hospitaal gebouwd. Op het Bastion kwam een exercitieterrein met later nog een exercitieloods.

Atletieken trimvereniging Avantri

88 BB

Hav

Oude Singel

r van Noortstraat vie

G. C.

ingel ne S oe Gr

Debijelaan

s Nas

Nieuw

raat

eweg

ochla rt K

auk

Sportpark Het Hoﬂand

Sing

we Nieu

tra

hartweg

nss

tio

ha rt

gel

orsin

Spo

eg Ro o

Koest

Rotterdams

hof Landsteiner

Debijelaan

Ro b

pik er

Go ed

n Goed euve

Sta

rsi

nH . va G.J

Pleinweg

sw e

Opweg

Pleinweg

Carillonstraat

eu v

Voetbal vereniging Schoonhoven

reef

Tinbergenlaa

D. SCHUILKERKEN d Lafontainepa Spoors schuilkerken; kerken, Op de Wal gaat het over twee verschillende katholieke tra at die niet mochten opvallen in het straatbeeld. De eerste, enOl eigenlijk enige n laa zer t lbert Schweit a i N210 tra s r o schuilkerk, gebruikten overgebleven katholieke stadsgenoten na de ReformaS po g e kw an la Ker staat. De andere stond waar later tie, vlakbijebwaar nu de Oud Katholieke Kerk ije D eg de Plateelbakkerij verrees. Welkom. kw eg Geïnteresseerd? Ker w s oo

. va

traat euders H.A. Schr straat Vianen

n Adam va

ystraat Sint Elo

Edelsmidsd

hof

Rotterdamsew

Madame Curie

aat Eykmanstr

G.J

t istraa

Tinbergenla

Zeemanhof

si or po

Heuven Goedhartweg

SLENTERWANDELING

C. SCHELE BRUG EN WONDER VAN SCHOONHOVEN at agmeestersstra Het Wonder van SchoonhovenWaen de Schele Brug zijn de oudste middeleeuwse monumenten van Schoonhoven. Het Wonder dateert van 1272 en de Schele st Einsteinstraat Buiten de Ve e Brug moet nog ouder zijn. De Brug is de overgang voor verkeer over de Zevender. Lommerrijk Nobeldreef is de onderdoorgang Het Wonder onder de Zevender door voor het ‘andere’ water, dat komt uit de polders Willige Langerak, Vijfhoeven, Cabauw en Zuid B ht rac Zevender. Water onder water door: dat is een wonder in de middeleeuwen. Beijlingg el

van N210 G.J.

Opw

n Galva

Linnaeushof

nicussingel

straat

Sint Eloy

smidsdreef

raat

ein s pl

plein

Brasserie Springer staat op de fundamenten van Zilversmidshof het Leprozenhuis. Al t traa s Edison vóór 1440 stond deze straat Marconiplein stedelijke voorziening n Vianen Adam va voor de verpleging van ingel Buys Ballots besmettelijke ziekten traat ans sm Ple Albert rshof buiten de stad. In 1572 elie Juw g e Pasteurw Schoonhovens verwoestte een brand College perstraat ank Meester Kes dit huis met bijgebout of nh ma sperstraa Zee Meester Ke wen en kapel. at stra per Meester Kes Vlakbij staat de Wilhelminaboom uit 1898, binnen een koninklijk versierd Zadkine hekwerk, ooit bijeen gespaard door de plaatselijke schoolkinderen. Deze Vakschool straat sstraat Schoonhoven euwenhoek Keurmeester Oranjeboom werd geplant bij de inhuldiging van de toen 18-jarige koningin Wilhelmina. Het smeedijzeren sierhek is gerestaureerd en wordt op Open straat Monumentendag opnieuw onthuld. Gildemeesters n Boerhaavelaa

C. Schele Brug, Wonder van Schoonhoven, Lopikerweg D. Schuilkerken, Wal E. Bastion, garnizoen, Hoek Wal/Het Bastion, t.h.v. Bastion F. Scheepsmakershaven, werk aan schepen, Scheepsmakershaven

Buite n

de Veerpo ort

Buiten de Veerpoort rt o po er Ve de n e t Bui

Zw 't

Wandelen in Krimpen aan de Lek Crempene haakt met een tentoonstelling over scholen in Krimpen a/d Lek aan bij het thema Leermonumenten. Deze is te zien in het Historisch Ontmoetingspunt in de bibliotheek in het Cultuurhuis. Bij Crempene is het eigen wandelboekje te koop. Iedere eerste vrijdagmiddag van de maand komen bestuursleden aan de leestafel voor vragen of een praatje. In de Dertienhuizen is op donderdagmorgen en op afspraak via crempene@gmail.com de archiefruimte met foto’s en boeken over Krimpen a/d Lek te bezoeken.

Secr. Buitenweg 8 • 2931 AC Krimpen a/d Lek • T 0180-522 465 E crempene@telfort.nl • www.historischeverenigingcrempene.nl historischeverenigingcrempene

VOORMALIGE SCHOOL MET DE BIJBEL EN WONING HOOFDONDERWIJZER

SCHEEPSWERF EN DIRECTEURSWONING

VOORMALIGE O.B.S. PRINSES IRENE

Deze villa aan de Rijsdijk is omstreeks 1865 gebouwd voor de scheepsbouwersfamilie Smit uit Kinderdijk. Van 1853 tot 1947 was op de landtong achter het huis de scheepswerf J. & K. Smit gevestigd. Nu is er nog een scheepshelling. Op de scheepswerf zijn veel zeilschepen van stapel gegaan, waaronder de Geertruida Gerarda uit 1904, het grootste ooit in Nederland gebouwd zeilschip. Na de oorlog maakte men een doorstart met de Aluminium Verwerkende Industrie J & K Smit. Op de bouwhelling bouwde men onder een Romneyloods mijnenvegers voor de marine.

Piet Cramer, bekend als architect van de Haagse Bijenkorf en een van de voornaamste vertegenwoordigers van de Amsterdamse School, ontwierp dit schoolgebouw. Het verving in 1925 de Openbare Lagere School no. 1 aan de Dorpsstraat. Juffrouw Anna Nugteren gaf hier een leven lang les. In de Schoolstraat is veel sociale woningbouw. In de jaren ’50 zijn de huizen opgevijzeld. Aan de linkerkant zijn ook particuliere huizen gebouwd, diverse naar ontwerp van architect Cornelis Verhoeff. Inmiddels zijn er acht woningen in het voormalige schoolgebouw. De school, inmiddels Prinses Ireneschool, zelf verhuisde daarvoor in 2013 naar de Multi Functionele Accommodatie (MFA) aan de Admiraal de Ruyterstraat.

Br Bree eeka kade de

Ha Harrppooen en

H Haarr ppoe oenn

No Nova va Ze Zem mbla bla

Krimpen aan de Lek (autoveer)

Bre Breeka ekaddee

Me Meent ent

BBrr eeeeka kaddee

Me Mercu rcuriu riuss

Me Merw rwes estra traat at

Bre Breeeka kaddee

Ooster

Krimpen aan de Lek

Watersportvereniging De Lek

Sc hu wa

ch t

tz es W

aa W de

Lekdijk

o stz Oo

Lek Lekdre dreef ef

ij k

Wes Westzoo tzoom m

O Oost osters erstraa traatt

e kd

4. Voormalige pastorie, Dorpsstraat 9 5. Voormalige School met de Bijbel en schoolmeestershuis, Dorpsstraat 152-154 6. MFA, Admiraal de Ruyterstraat 1 7. Voormalige OBS Prinses Irene, Schoolstraat 18 8. Kunstwerk voormalige OBS Floraschool, Kruising Flora-/Speenkruidstraat Zwem Sch

't Balkengat

SScc hans hans

RRii jsjsdd ijijkk

te rL

e nd O

S toep

O os

Bu Buite itenw nweg eg

VVoo nndd eelsls ttrr aaaa tt ddee nn

uij H

Dorpsstraat 7

N ep tunu shof

ijn

t tan

t aa tr ss

EExx ppee ddititie iest stra raaa tt

e ad e ek Br

Rijnstr aat

Lek Lekdre dreef ef

Ho Hooo ffds dstra traat at

RRuy uysd sdae aellsstra traat at

Lo Looi oier erijs ijstra traaa tt

Rijns traat

ts st ra a

MM aarr kk

Rijsd ijk

1. Start: Cultuurhuis, De Markt 201 2. Nederlands Hervormde kerk, Dorpsstraat 1 3. Voormalig raadhuis en politiebureau,

Tiendweg

Neptunu shof

va vann Jac Jacob ob

b Ca

SSppee eenh nhooﬀs ﬀstra traat at

Ho Hoof ofddsstra traaatt

Va Vann Os Ostad tades estra traat at

Ba Bark rkstr straa aatt W Wilg ilgen enpa padd

HH oooo ffdd sstt rraa aatt

tr aa

Maas straa t

Adam a van Sche ltema stra

Ja co

JoJo ooss ttvv aann

DDee

H Hooof ofds dsttrraa aatt Hoo Hoofdst fdstraa raatt

Ho Hoof ofddstra straat at

4 3 2

Spee nhoﬀ straat

Remb randt straa t

Joh Johan anne ness Ve Verm rmee eerst rstra raat at

Pa Paul ulus us Po Potte tters rstra traat at Wi Willggen enpa padd

rd ij

14 Lek Krimpen aan de Lek (Driehoeksveer)

Me Meeent nt

BBrreeeekkaaddee

Ka Kake kebbee eenn

Ka Kake kebe been en

Kr Krilp ilpad ad

Ho Hoge gerze rzeilil GGro roen enllaa nndd

PPoooolze lzeee St Stra raat at Da Davis vis

W Welt eltev evre redden en

KKeerkes rkestoep toep

Bl Blok okm mak aker erss sstra traat at

ZZei eilm lmak aker erss ssttraat raat

Za Zalm lmstr straa aatt

Bo Boog ogae aerd rdth thof of

Sc Scho hoen ener erstr straa aatt

Tja Tjalks lkstra traat at

Kl Klei einn Pr Proﬁ oﬁjtjt

Sc Scho hooo lst lstra raaatt

D Dee Ee Eend ndra rach chtt Sc Scho hool olst stra raat at

Sc Scho hool olst stra raat at

Be Behhoo uudd en en H Huis uis

Pie Piettee rr Gr Groe oenp npaadd

Ko Kom m ppas as

An Anne netje tje Oc Ocke kers rsst stra raaatt

Kl Klip ippe pers rstra traat at

Sc Scho hool olst stra raat at

M Mad adel elie iefs fstra traat at

Kl Klap apro rooo ssvel veldd Ka Kam mill illes esttrr aaat at

Fl Flor oras astr traa aatt

PPap apav aver erho hoff

Fl Flor oraa st stra raat at

Tu Tuin inst stra raat at

Fl Flor oras astr traa aatt

BBou ouw wvver eren enig igin ingg

TTuu in inss ttrr aaaa tt

M Man andd eenm nmak aker erss ssto toep ep

traat

Auto Auto

Bil

LEERMONUMENTEN, BIJZONDERE PANDEN EN OBJECTEN

eeff rree kkdd LLee

De Hoop

We l tevreden

ss aker

pm ee Sch

nd we

O Onn ddeerr ddee Waa Waall

ROUTE: ± 5,2 KM sk

Konin gin Juli anast raat

straat

De Ho

Dorps

kk er

De H oo

jjsstrtr Viss Visseeriri

Do rp ss tra at

raat

IJsbaan

De Hoo p

traa t

Tiendweg

tt aaaa ttrr nnss eeee SStt

de lla nd

pens

Tiendweg-W

Tie

N477

Sche

VV Dilettant

Ba ken

Botte rstra at

traa t

Klav erst raa t

Bake n

nn JaJa

Mid

Groe nland

aatt

Fl Flor oras astr traa aatt

pens

straa t

uy te rst

N477

Tiendweg

Sche

Lelie

Tiendweg

at rastra Flo

m ira al de R

Kake be

Walvis pad

Tiendweg

Poolz ee

Noor derli cht

Com man deur

Klav erst raat

N Noo oord rdka kaap Gr Grooee ap nl nlan andd

No Noor ordw dwes este terr

Po Pool olccirk irkel el

Pool cirke l

Pool cirkel

Tiendweg

Sp Spits itsbe berg rgen en

Br Breeee

De Christelijke Schoolvereniging op Gereformeerde Grondslag voor lager onderwijs begon met lesgeven in een houten loods, die de heer A. de Jong Kzn. in 1905 beschikbaar stelde. Twee jaar later werd een schoolgebouw met drie klaslokalen en een woning voor de hoofdonderwijzer in gebruik genomen. Het aantal leerlingen groeide en daarmee dijde ook het schoolgebouw uit. J.W. Grisnigt, een van de meesters van weleer, schreef jeugdboeken over de walvisvaart en in 1940 het boekje Krimpen aan de Lek in vroeger eeuwen.

Lek

Driehoeksveer Ridderkerk

-K rim

pen

Molenlanden

Kinderd ijk

Lekkerker

9. OBS Floraschool, Baken 19 10. Watertoren Schuwacht, Schuwacht 5 11. Voormalige drijfriemenfabriek Haagen-Draaijer, Onder de Waal 34 12. Scheepswerf en directeurswoning, Rijsdijk 64 13. Uitkijkpunt Karimatagat, t.o. Rijsdijk 35 14. Rietveldhuis, Rijsdijk 22 15. Monument Krukas, De Markt 1. Einde: Cultuurhuis Lek

Wandelen in Lekkerkerk Lekkerkerk is een dijkdorp, waarbij de huizen opvallend dicht aan het water staan. Evenals hun buren in Ammerstol en Krimpen aan de Lek waren hier ook veel zalmvissers actief. Daarnaast woonden er klompenmakers, boeren en ook veel mensen werkten in de scheepvaart. De scheepswerf van Van Duijvendijk stond internationaal goed bekend. Vlakbij ligt Bakkerswaal. Deze eeuwenoude plas is ontstaan als doorbraakwiel tijdens de Sint Elizabethsvloed in 1421. Hier ligt nu de grootste eendenkooi van de Krimpenerwaard.

Zwarte Sternpad

Kerkweg

weidti

Grastie nd

Weidelaan

Irenestraat

Prinsesseweg

Prinsenhof

Twijnstraw e

Wilhelminastraat

Koninginneweg

B aanparkpad

Touwb aan

Touwbaan

Twijnstraweg

Emmastraat

Baanparkpad

Koninginneweg

Touwbaan

Julianastraat

Kerkweg Kerkweg

Wibautstraat

Lorentzweg

Wibautstraat

Lorentzweg

Storkstraat

Wilhelminastraat

Fortpad

Broereshof

Koninginneweg

Geuzenplein

Wibautstraat

Lorentzweg

Poolmanw eg

15 ep

Achterweg Korte

14 Voorst raa t

Lange Sto

Voorst raat

Van Markenstra a

Oo s terh of

Achterstraat

K erkplein

t Voorstraa

raa

rst

o Vo

tra

s Voo r

7Lekkerkerk,

erke Lekk

Veersteiger

Lek

den

nlan

Mole

and

kkerl

w-Le

Nieu

rwaa

ene rimp

rk -N

es teind

Fikszo

Burgemeester van der Willigenstraat

erf

Molenw

Poolmanweg

Kerkweg

ie nd

la er

ac ht

ssingel

Lekkerkerk

klaan

Reinier Blo

Kamerlingh Onne

Talmastraat

Kerkweg

hoe

Molenwerf

Bosboomhof

Talmastraat

8. Voormalige herberg De Groote Boer, Nicolaas Beetsho f Gemini Voorstraat 118 College 9. Voormalige leerlooierij, Voorstraat 66 as Beetsstraat ola 10. Voormalige touwslagerij, Emmastraat 1 Nic 11. Gemeentehuis, Burg. van der Willigenstraat om 12. Schoolweg 5 en 4, Achterstraat 9 zo ne oe Gr Voorstraat 13. Grote of Johanneskerk, bevrijdingsbeeld en 5 pastorie, Lange Stoep, Kerkplein 9 4 14. Beeld Joodse gemeenschap, e estkad Van Zo Korte Achterstraat (bij Joden Breeplaats) Zwaan 15. Het Bonte Paard, Lange Stoep 33 16. Oude Raadhuis, Raadhuisplein 1-5 ROUTE: ± 2,5 KM 1. Einde: Oudheidskamer ‘t Kruisgebouw

ortpad

Westerst eeg

Reinier Bloklaan

met Burg. Roosstraat

Bilderdijkstraat

Simons

Bilderdijk st raat

Korte Dr e ef

Talmastraat 1

Potgieterstraat

Da Costastra

Vincent van Gogh straa

Kerkweg

Groen van Prinsterer

singel

voetbal

Jan Ligthartstraa t

Lange D reef

1. Start: Oudheidskamer ’t Kruisgebouw, Poolmanweg 11 2. Bibliotheek en schilderij Breeje Hendrick,

Aan het Kerkplein staat de Grote of Johanneskerk uit 1615. Dit rijksmonument is de opvolger van de oorspronkelijke katholieke kruiskerk, die in 1575 werd verwoest door het langstrekkende Spaanse leger. Maar omdat het in de tussentijd eenMarijke protesweg tantse kerk was geworden is het koor niet Dammestraat meer opgebouwd. In de zuidgevel hangen mooie glas-in-loodramen, gemaakt door de Baanderspark bekende glaskunstenares Annemiek Punt uit Oostmarsum. In de noordgevel hangt Korte Baanstraat een glas-in-loodraam van de Lekkerkerkse kunstenaar Wim Zwiers. Het herinnert aan Metalﬂex de gifaffaire van 1980. De kerk wordt aan de oostzijde met een ronde aanbouw uitgeTouwbaan breid. Met een beetje fantasie wordt de kerk Beatrixplantsoen dan weer net als voorheen een kruiskerk. Koninginneweg

Lor

Het monument van de bronzen zalmen op t de stenen muur aan de VoorstraatDrieStar herinnert aan de zalmvisserij. Evenals de ijzeren Berlagestraat replica van de zalmschouw en het woonhuis Voorstraat 17. Hier hebben zalmhandelaren gewoond. Een bekende zalmvisser was Gerrit Bastiaans zn. de Hals. Vanwege zijn Piersonstraat lengte van ruim twee meter werd hij De Groote Boer genoemd. Hij was een vaste bezoeker van naar hem vernoemde herJan Ligt hartstrde aat berg. Daar staat nu restaurant Golden River. Bilderdijkhof De Groote Boer leefde van 1620 tot 1668. Hij raakte betrokken bij een vechtpartij op de kermis en werd dodelijk gewond.

Berlagestraa

GROTE OF JOHANNESKERK

Touwbaan

Elzen

entzweg D BRONZEN ZALMEN EN DE GROOTE BOER

LEERMONUMENTEN, BIJZONDERE PANDEN EN OBJECTEN

Tiend -Oost Tiendweg

Luijtenstraat

De Elzen

TCL

D e Elzen

g-Oost Tiendwe

t weg-Oos

Oude IJsbaan

Thorbeckestraat

De Elzen

Vlast iend e

Schoolweg

g-West

Tiendwe

SportparkWest

3. Breeje Hendrick en beeld Phyllotaxis, Nicolaas Beetstraat 4. Voormalige Firma Luijten, Voorstraat 5. Directeurswoning, Voorstraat 17 Molenwerf 6. Voormalige synagoge, Voorstraat 150 7. Bronzen zalmen, Kruising Voorstraat

K ievithof

Kerkweg

In het voormalig kruisgebouw aan de Poolmanweg 11 hebben Stichting Archeologie Krimpenerwaard en Lekkerkerk door de tijd met een oudheidkamer hun onderkomen. Hier is een expositie ingericht over de -West ndwegin festiviteitenTiedie 1980 plaatsvonden vanwege het 700-jarig bestaan van Lekkerkerk. Op 12 september bent u tussen 10.00 en 16.00 uur welkom. Ook om de wandeling voor Open Monumentendag op te halen. Verder tonen kunstenaars op diverse adressen hun werk.

Weidelaan

OUDHEIDKAMER

Fazantstraat

Boek

Watersniplaa

Scholeksterstraat

Zwa n ehof

aan

Hooitiende

Kerkweg

G ruttol

Weidelaan

Gruttolaan

ende

13 Pat

8 Bo

Schol

Secr. Fazantstraat 30 • 2941 RB Lekkerkerk T 0182-662 721 • E adrivanvliet@planet.nl www.lekkerkerkdoordetijd.nl

Lek

Wandelen in Stolwijk De naam Stolwijk duikt voor het eerst op in 1320. Volgens oude verhalen dankt het dorp zijn naam aan het stollen - stremmen - van de kaas. Melk is geen lang houdbaar product, vandaar dat eeuwenlang op de boerderijen van melk kaas en boter werd gemaakt. Feit is dat Stolksche kaas wijd en zijd bekend is. Maar qua bekendheid heeft ze - helaas zeggen ze hier - het afgelegd tegen de Goudse kaas.

HET WAPEN VAN STOLWIJK Er is één wapen in Nederland met een zuivelprodukt. Die hangt boven aan de gevel van café het Wapen van Stolwijk. Het is het oude gemeentewapen van Stolwijk: drie gestapelde kazen met bovenop een klont boter. In 1985 werd de gemeente Stolwijk opgenomen en samengevoegd tot de gemeente Vlist. Op het gemeentewapen van de toen nieuwe gemeente werd de beroemde stapel kazen ook afgebeeld. Echter, na de fusie tot de gemeente Krimpenerwaard verdween het wapen van Stolwijk. Maar niet voor lang, want op de rotonde van Stolwijk staat het wapen als kunstwerk te pronken. Ri

Az aa tr as

NEDERLANDS HERVORMDE KERK

OLS 1 ‘T SLEUTELGAT

Midden in Stolwijk staat een prachtige, eeuwenoude kerk én die bovendien beeldbepalend is vanwege zijn scheve toren. De uitstraling ademt de voorbije tijd. In de periode 1375-1400 is de eerste kerk met toren gebouwd. Een roversbende uit Woerden verwoestte deze in 1489. Ruim tien jaar later werden kerk en toren hersteld. De wijdingskruizen zijn nog steeds aanwezig. Het jaartal 1501 stond boven de toreningang maar is nu te vinden bij de entree aan de binnenzijde. De torenspits werd gebouwd met een zogenaamd kraaiennest. Deze gebruikte men om van veraf de vijand vroegtijdig te zien aankomen. In 1717 is de torenspits bij zware storm verwoest en in 1718 hersteld, maar wel zo’n negen meter lager. Vanaf dat moment ziet de toren er ongeveer uit zoals wij haar nu kennen: 45 meter hoog en scheef. De toren werd ook voorzien van één 900 kg zware luidklok, die met touwen wordt bediend.

In 1916 werd achter de kerk, wat nu de Torenstraat is, een school voor openbaar onderwijs gebouwd: OLS 1. Dit leermonument werd ook wel ‘t Sleutelgat genoemd, vanwege de opvallende entree in de vorm van een … sleutelgat.

Op 14 november 1879 is IJsclub Stolwijk opgericht. De club organiseerde wedstrijden en speelde een belangrijke rol bij het aanleggen van bruikbare ijswegen. De meeste mensen hadden geen vervoer, alleen de grootste boeren, winkeliers en bakkers hadden een paard en wagen. Zodra het ijs sterk was, bond men de schaatsen onder en kon men zich snel verplaatsen.

De Hennepakkers

ale Az as

aa tr t

Bil w

1. Start: Dorpsplein, café Het Wapen van Stolwijk, Dorpsplein 4-5 2. Kaaswinkel en pakhuis Vonk, Populierenlaan 12

en H

ho ep

o ph

aa tr

n en

w er ijk

en ov nh

hli

o ho Sc

a tra

Ir is

blo

ra at

n re Ko

g we se

(toegang tussen nrs. 8 en 10) ofs

H e

aa tr

w er ijk eg

K arekietstraat

d ag

w se ud

d te

ts kie re Ka

ndtlaa

w Bil

Rembra

dtl

an br

N207

sla vit Kie

a ra

Kievit a n s la

a ra

an w

Sn ee dr

Gro ve enho

de Wei

derij

zoom

Veld

lp ad spe

Veen

Ker

an rtla Spo

weg

Tent

at nstra Tore

Bovenkerkseweg 51

cht

erto

sakk

Gra

Rietgors/Bilwijkerweg

and

Hooil

TV Stolwijk

eg riew

st Indu eg

idsw

erhe

Nijv

N207

land

eweg

stri

tweg

zo Veld

Ten

er Wat

Stolwijk Indu

weg ense eg hov oon Vaartw Sch De

ROUTE: ± 5,5 KM

Pold

Indu

12. Zwembad Ons Polderbad, Kievitslaan 49 13. Hennepakkers, Kievitslaan/Hennephof 14. OLS 3 Groene School en OBS De Hazelmuis,

nd Grie

weg strie

erksew

nk Bove

10. Nederlands Hervormde kerk, Achter de Kerk 3 11. Rijksmonument Werkt en Wacht,

eg ntw Te

Ach

Groe hove n

ad pelp

Kers

elpa

tlaan

K ersp

Spor

ove enh

Gro

aat tstr

3. Ophaalbruggen, Benedenkerkseweg 41 4. De Coöperatie, ‘t Vaartland 7 5. IJsbaan, gezien vanaf Vaartweg 6. Nutriciafabriek, Tentweg 56 7. Gereformeerde Gemeente en voormalige wielerbaan, Tentweg 14 8. OLS 1 ‘t Sleutelgat, t.h.v. Torenstraat 2 t/m 8 9. Voormalige pastorie en kaaspakhuis, t.h.v. Achter de Kerk 8 t/m 10

ove

enh Gro

Vlie

laan

Kerk

eweg erks

stra

laan K erk

Wijd

de Kerk ter

t Sc h oolst ra a

l rt

aa 't V

e ew

Stolwijk

enho

ds ou

e ov

eweg

erks

nk Bove

ksewe

em Blo

m no

w eg

nlaa liere

Popu

ite

Sch

la art Va

ew erks

nk Bove

't an

ker Boven

eweg

nk Bo ve

eweg

erks

nk Bove

erks

ite

denk

Bene

Ste

m no ite

seweg

enkerk

Bened

n Ja

s vit Kie

laa en

we se

ﬂa Ho

weg erkse

nk Bove

e re

ee dr

nth za Fa

Gruttostraat

sla

aa str als

vit Kie

a ra

an Fr

land aart 't V

Ste

't Vaartland

LEERMONUMENTEN, BIJZONDERE PANDEN EN OBJECTEN

em blo

n re Ko ia

r Ho

IJSBAAN

ale

rs tgo Rie

w er

blo

n re

lle n

ijk lw Bi

a ra st

p/a Nijverheidsweg 20b • 2821 AW Stolwijk T 06-5189 2940 • E oudstolwijck@gmail.com stolwijkstolluk www.oudstolwijck.nl •

15. Koningin Julianaschool, t.h.v. Goudseweg 39a t/m 39d 1. Einde: Dorpsplein/kaaswinkel Vonk

Vlist ligt op de grens van de Krimpener- en de Lopikerwaard. De enkele honderden inwoners wonen in de kleine kern rondom het dorpshuis Ons Honk of langs het veenriviertje de Vlist. Vroeger was het een waterweg voor vervoer van goederen en personen en deed het dienst als boezem voor overtollig polderwater. Er staan nu nog drie van de oorspronkelijk elf molens langs de Vlist. Vermeldenswaard zijn ook de bokpalen aan de Oost Vlisterdijk. Het dorpsgezicht van zowel Vlist als buurtschap Bonrepas is beschermd.

Secr. Bernhardlaan 29 • 2851 XC Haastrecht T 06-5155 4778 • E secretarishvh@gmail.com www.historischevereniginghaastrecht.nl dorpsvereniging.vlist

W et

BELEEF DE VLIST

VOORMALIG RAADHUIS

TOT HIER AN TOE EN BACHTENAAR Deze zeer brede krukhuisboerderij aan de westkant op nummer 64 is vermoedelijk de oudste in de Krimpenerwaard. De watergang aan de zuidzijde van dit rijksmonument uit 1597 is de molengang van de nabijgelegen molen De Bachtenaar. Eeuwenlang was die de scheiding tussen de voormalige gemeenten Vlist en Bergambacht. Vandaar waarschijnlijk dat in oude eigendomsbewijzen steeds ‘Tot hier an toe’ stond vermeld, en dus ook op de boerderij.

i rd

d ee

ter

Kr aa

k dij ter ijk l is erd st-V list t-V We s

et W

vr ou

Vli

ste

a dew Ou

pi k Lo

Tw Oost Vlisterdijk 36 was het vroegere raadhuis van Vlist. Boven de deur van dit pand uit 1910 hangt nog het oude gemeentewa- Tw pen van vóór 1986. De twee harten laten de verbinding tussen de Lopiker- en Krimpenerwaard zien. De boom met vogel staat voor de prachtige natuur. Ook was hier het consultatiebureau en stemlokaal. De drankvergunning van het toenmalige café Het Wapen van Vlist ging waarschijnlijk met de koop in 1947 mee over.

et W

Verschillende routes gaan langs het slingeO os t-V l is W rende pittoreske riviertje de Vlist met zijn te es rd t-V ij lis te veel markante boerderijen en molens, waarvan 13 een rijksmonument zijn. Op enkele boerderijen wordt nog geboerd, zoals West Vlisterdijk 18. Het rijksmonument uit 1660 heeft een getoogde deur, met de initialen van de stichter en een vloedstoep. Aan de overzijde op nummer 4 woont de tot twee maal bekroonde beste boerenkaasmaker van Nederland. Naast de Vrouwenbrug staat de in gebruik zijnde hooiberg, een van de weinige nog in de streek. Op Oost Vlisterdijk 17 staat de in 2003 gekozen Zuid-Hollandse Boerderij van het Jaar. Ook zijn er enkele zorgboerderijen actief. Opvallend mooi is het engelenraam met maar liefst 63 kleine ruitjes in de 19e-eeuwse woonboerderij Oost Vlisterdijk 18 . Het schiereilandje ertegenover nodigt u vast uit voor een stop. En anders wel café-restaurant De Vlisterstee of Café De Vlist iets verderop.

terin

We eede

r Ee

Schut

Oos

KOENESCHANS

t-Vli ijk

rd ste

Kr aa

vr ou w en p

Op de Koeneschans ziet en leert u van alles over de geschiedenis van deze unieke plek. Op de super brede bank is het heerlijk uitrusten van een tochtje. De bank vermeldt diverse militaire perioden waarbij deze schans een rol speelde. Met behulp van de virtual realitypaal, een soort verrekijkerpaal, gaat u terug naar 1672, naar de tijd van de Oude Hollandse Waterlinie.

We s t- V

er dij

Vlist

st-V

list er

Kr aa m

vr ou

w en

pa d

k dij

29 f

wijk

Dr ee

1 1

Bergvlietse Kade

2 G

pad

Vlist

LEERMONUMENTEN, BIJZONDERE PANDEN EN OBJECTEN

Ge er

4 4

5 5 6 6

11 11

st Vli

FIETSROUTE: ± 6,8 KM, WANDELROUTE ±1,5 KM

Groo

gew

Slan

Fransekade

de Voornebrug nog meer beschrijvingen opgenomen.

t ach

b am

as ep nr

Bij de fietsroute staan tussen Boezemmolen nr.6 en

rg Be

et rkvli te Ke

gew

Slan

Oo st-V li We sterd stVli ijk ste rd

ijk

kad

tse

e gvli Ber

1. Start: De Vlisterstee, West Vlisterdijk 57 2. Voormalig raadhuis, Oost Vlisterdijk 36 3. Tot hier an toe, West Vlisterdijk 64 4. De Bachtenaar, West Vlisterdijk 64a 5. Koeneschans, t.o. Fransekade 8 6. Einde: Café de Vlist, Fransekade 8

i Oost-Vlisterd jk

30 2 30

Wandelen en fietsen in Vlist

Vli st

Bonrep as

Bonrepas

Museum De Vrijheid

Van hooibouw naar levend museum Aan de Opperduit 14 in Lekkerkerk staat museumboerderij De Vrijheid. Het is iedere eerste en derde zaterdag van de maand te bezoeken, of op afspraak én op Open Monumentendag 12 september van 10.00-16.00 uur. Jan en Jeanette Ooms realiseerden ruim tien jaar geleden alweer hun ideeën om op eigen erf bezoekers te ontvangen en hen te leren over de historie van de Krimpenerwaard.

In drie gebouwen presenteren zij verschillende verzamelingen. In het hoofdgebouw staat de Tweede Wereldoorlog centraal. Een tipje van de sluier: soldatenpakken, verpleegsterskleding, voedselbonnen, krantenartikelen, parachutestof, een brommer die gedropt werd én - heel bijzonder een landingsgestel van een Canadese bommenwerper, die bij Jaarsveld in de Lek is neergestort. Ook is er veel te zien over de wapendroppings in Lekkerkerk. Dit jaar stond een weekend lang een levend museum gepland. Echter vanwege corona is dit uitgesteld naar medio mei 2021.

BOERENMUSEUM Aan de hand van de veelal geschonken en in bruikleen ontvangen gebruiksvoorwerpen op boerderijen maken bezoekers kennis met het boerenleven uit de jaren 1920-1970. Een greep uit de collectie zijn weckpotten met groenten uit de jaren ‘60, spullen uit grootmoeders tijd, speelgoed, een kaaspers en veel boeren-, timmermans- en ijzerwerkgereedschap. Achter de museumboerderij organiseren De Vrijheid en de Poldertuffers al jaren een hooibouwdag. Het publiek ziet dan met eigen ogen hoe in de periode 1940-1980 de boeren hun gras maaiden en hun hooi binnenhaalden. Antieke tractoren en landbouwmachines worden daarvoor van stal gehaald. Ook zijn er dan vele andere oude ambachten te zien. Helaas kon het dit jaar vanwege corona niet doorgaan.

Opperduit 14 • 2941AK Lekkerkerk T 0180-664 120 • E ooms@devrijheidonline.nl devrijheidonline www.devrijheidonline.nl •

Museum Gemaal De Hooge Boezem

Polderwijs bij het Gemaal Is water nu vriend of vijand? Waarom is de Krimpenerwaard een lappendeken van weilanden met ontelbare slootjes? Hoe kun je meters onder zeeniveau toch vakantie vieren, wonen en werken? Waarom zijn er dijken? Bij het Gemaal in het Haastrecht zie en hoor je welke slimme oplossingen er door de eeuwen heen zijn bedacht om het water de baas te worden en te blijven. Het Gemaal ligt aan meerdere fiets-, wandelen vaarknooppunten. De voorgeschiedenis van dit monumentale pand begint in de jaren ‘70 van de vorige eeuw. Met de ruilverkaveling Lopikerwaard werd het relatief kleine Gemaal De Hooge Boezem uit 1873 overbodig. Een aantal Haastrechtenaren zette zich in om het mooie gebouw in de Hoogstraat te behouden, met als resultaat dat dit jaar het Gemaal haar zilveren jubileum viert. En wie jarig is, trakteert. Vandaar dat de entree gratis is.

IN 1000 JAAR 4 METER LAGER Nederland ligt voor 60% onder de zeespiegel. Hoe je in het lage land toch droge voeten houdt, ontdek je in het Gemaal met maquettes, interessante korte filmpjes, een kinderspeurtocht, kaarten, grote peilschalen, originele machines en modellen van sluizen en een wipwatermolen. Een deel van de expositie gaat erover hoe dijken bewoners en vakantiegangers in het Groene Hart beschermen. Op een scherm is met het intoetsen van uw postcode zelf na te gaan hoe ver bijvoorbeeld huis, caravan, het mooiste gebouw in uw (vakantie)omgeving onder water zou komen te staan bij een eventuele overstroming. Favoriet bij veel bezoekers zijn de indrukwekkend grote originele machines in de authentieke pompruimte en de 20m2 grote vloerkaart van de wijde omgeving waar je overheen mag lopen. Op deze topografische kaart staan alle plassen, rivieren, gegraven slootjes en plaatsen. De deskundige vrijwilligers maken u graag polderwijs, bij een rondleiding of bij een individueel bezoek. Ook op 12 en 13 september tussen 13.00 en 16.00 uur.

Hoogstraat 31 • 2851 BB Haastrecht T 06 1374 9168 • E info@gemaalhaastrecht.nl gemaalhaastrecht www.gemaalhaastrecht.nl •

Streekmuseum Krimpenerwaard en historische kring Krimpen aan den IJssel In de middeleeuwen vormde Krimpen aan den IJssel met Krimpen aan de Lek één geheel: Crempene. In de huidige tijd ligt ten zuiden van de Stormpolder een prachtig en uniek zoetwatergetijdengebied. In de 17e eeuw zijn in dit Krimpen veel schepen gebouwd. De werven van Van der Giessen en Van Duijvendijk kent menigeen. Via de fietsknooppunten 59-17-70-58 zijn enkele van de hierna beschreven monumenten en locaties te bereiken.

5. STREEKMUSEUM KRIMPENERWAARD In de hallehuisboerderij uit 1690 met zes bijgebouwen is al ruim 65 jaar het Streekmuseum gevestigd. Het museum geeft een beeld van het boerenleven in de Krimpenerwaard van honderd jaar geleden. Over de binnenvaart, steenplaatsen en touwslagerij wordt verteld in de vaste tentoonstelling van dit rijksmonument. Daar, op zolder vindt u ook een oud ‘Ot en Sien’ klaslokaaltje. Regelmatig zijn er wisselende exposities.

2. BOER D’ARIJ De bewoners nemen u op een denkbeeldige tijdreis mee in hun onlangs gerestaureerde 18e-eeuwse hallehuisboerderij met bijgebouwen. Via een route met oude foto’s, plattegronden, aktes en bestaande bouwsporen ziet u het heden en verleden. De rest laten ze graag aan uw verbeelding over. Niets is zomaar iets.

14 Deze zogeheten Waterstaatskerk, ook een rijks15 monument, werd in 1866 als eerste kerk in Krimpen a/d IJssel officieel geopend. Tot blijdschap van vele Krimpenaren, want tot halverwege de19 19e eeuw gingen de leden van de Hervormde Kerk 12 door weer en wind naar de Dorpskerk in Ouderkerk a/d IJssel.

6 70

7 81

Berkenwoude 22

72AT Krimpen a/d IJssel Secr. Hoogstade 5 • 2922 T 0180-444 844 24 E secretariaat@historischekringkrimpen.nl www.historischekringkrimpen.nl 36 Loetbos LEERMONUMENTEN, BIJZONDERE 60 PANDEN EN OBJECTEN

Krimpen a/d Ĳssel 66 8 58

IJsseldijk 312 • 2922 BM Krimpen a/d IJssel T 0180-514 866 E info@streekmuseumkrimpenerwaard.nl www.streekmuseumkrimpenerwaard.nl MuseumKrimpen

21 20

28 57

4. IJSSELDIJKKERK

Dit jongste monument van Krimpen a/d IJssel was Ouderkerk a/d Ĳssel in 741958 het eerste gerealiseerde Deltawerk. Na de

7. WAAL 9 41 35is een De Waal, een plas bij het Waalplantsoen 10 restant van de Sint-Elisabethsvloed, dé grote watersnoodramp in november 1421. Ook de Krimpenerwaard bleef niet gespaard. Achter dijken 11 ontstonden gaten, zogenoemde walen 26 of wielen. In het landschap zien we ze nu nog terug als grote plassen water.

Gouderak

6. ALGERABRUG / HOLLANDSCHE 18 IJSSELKERING

watersnoodramp van 1953 werd met bouwen begonnen. Het wordt gezien als een schoolvoorbeeld van ‘extreme engineering’. De Algerabrug verbindt de westelijke Krimpenerwaard met de Rotterdamse regio.

80 63

1. Gemaal Reinier Blok, Breekade 2 2. Boer d’Arij, IJsseldijk 134 3. Molen De Schelvenaer, restaurant Ross 64 Lovell, Korenmolen 1 4. IJsseldijkkerk, IJsseldijk 232 5. Streekmuseum Krimpenerwaard, IJsseldijk 312

6. Algerabrug / Hollandsche IJsselkering 7. Waal, Waalsingel 8. Stormpoldervloedbos, Stormpolderdijk 120

Stichting Boerderij & Erf AKV BOERDERIJEN, ICONEN IN HET LANDSCHAP Stichting Boerderij & Erf Alblasserwaard-Krimpenerwaard-Vijfheerenlanden is een vraagbaak voor menig boerderijbezitter. Op aanvraag vertellen bestuursleden aan de hand van boerderijfoto’s bij grotere en kleinere bijeenkomsten over de geschiedenis van de boerderijen in die betreffende plaats en omgeving. Ook in de Krimpenerwaard.

Regelmatig beantwoorden deskundigen bij Boerderij & Erf AKV vragen die gaan over het zuiniger omgaan met energie op de historische boerderij en subsidiemogelijkheden. Op de website staat daarover een document. Van 2020-2023 is het zogeheten Boerderijenfonds actief. Dit stimuleringsfonds is bedoeld voor restauratie, verduurzaming en herbestemming van het agrarisch erfgoed. Wilt u hier meer over weten, Boerderij & Erf informeert u graag.

Secr. Sluis 57 • 2964 AT Groot-Ammers T 0184-661 425, 06-5375 9618 E secretariaat@boerderijenerf.nl www.boerderijenerf.nl BoerderijenErfAV

Kunst in de Krimpenerwaard

Kom kunst kijken Ook kunstenaars haken aan bij Open Monumentendag. Door het jaar heen zijn in de buitenruimte en aan gebouwen de nodige kunstuitingen te zien. Op 12 en 13 september is er in de gehele Krimpenerwaard nog meer kunst te bekijken. Kunstenaars die dan hun werk presenteren, hangen een opvallende groene vlag aan de gevel. Ze zijn allemaal lid van de vereniging Krimpener Kunstwaard.

WORD JIJ

Ontwerp: Dotter Design (Emmy van Harskamp) Haastrecht

VANOp dertig DEplekken KRIMPENERWAARD? in de gemeenten Krimpenerwaard en Krimpen a/d IJssel K

. Dat doen ze in een nemen kunstenaars 2019 deel aan degedichten regionale expositie Stuur voor 25 september drie naar eigen atelier, in een vensterbank, in hun tuin, of ze trekken er op uit, zoals polderdichterkrimpenerwaard@kpnmail.nl naar het Gemaal of Streekmuseum. Ook daar kan iedereen in en om de

De verkiezing vindt plaats op donderdag 3 bekijken. oktober Hierna onder voorbegebouwen werk van diverse kunstenaars vanaf 20.00 houduur het overzicht van de deelnemende kunstenaars bij het ter perse gaan deze krant. Meer informatie vindt u op www.kunstwaard.nl. Ga voor van locatie en informatie naar www.kunstwaard.nl Zie ook X Polderdichter Krimpenerwaard

10 JAAR

Poëziewandelroute Dorpsbewoner

Vanaf 4 september hangt een reeks gedichten van bekende landschapsdichter Henk Kooijman (1928-1988) op ramen aan de mooie Hoogstraat in Haastrecht. Vanaf Museum Paulina Bisdom van Vliet tot het einde van de Hoogstraat richting Oudewater leest de wandelaar een doorsnede van zijn Haastrechtse en Krimpenerwaardse gedichten. Laat u inspireren door zijn taalkunsten met vaak leerzame elementen, ze nemen u mee naar de plekken waar zijn gedichten tot stand kwamen! Kooijman, geboren in Haastrecht, bleef er tot 1972 wonen. Zijn zwerftochten door de polders en de dorpen in de Krimpenerwaard vormden gedurende zijn hele leven dé inspiratie voor gedichten. Kooijman ervoer het landschap, de weiden, de wolken en het licht als bezield. Hij was als geen ander in staat het uiterlijk landschap te rijmen met een innerlijke wereld.

VERZAMELBUNDEL Na het overlijden van de dichter bracht Arjen Struik in 2009 een bloemlezing uit: Waar ik ook ben, ik draag mijn weiland mee. Het Groene Hart in 654 gedichten. Alle gedichten in de wandelroute zijn afkomstig uit deze verzamelbundel. De rechten zijn voorbehouden aan de ©Erven Henk Kooijman. In 2012 plaatste de Haastrechtse Kring een plaquette aan zijn voormalig woonhuis. De poëzie van Kooijman is echter vandaag de dag in zijn geboorteplaats niet terug te vinden. Vandaar dit wandelend monumentje Dorpsbewoner voor Henk Kooijman, wiens gedichten in Haastrecht een blijvende plek verdienen. De uitvoering van de route werd mogelijk gemaakt door het Van den Akkerfonds, de Krimpener Kunstwaard en inzet van particulieren, die de poëzie van Henk Kooijman een warm hart toedragen.

T 06-5357 8352 E info@kunstwaard.nl www.kunstwaard.nl Vereniging-Krimpener-Kunstwaard

AMMERSTOL • Broekselaantje 1, Henny Peper • Lekdijk 43, Gabriëlle Kocken • Lekdijk 61, Marco Goudriaan BERKENWOUDE • Achterbroek 99, Tineke Maatje • Groene Zoom 15, Samantha van der Wouden • Kerkweg 106, Marian Timmer GOUDERAK, • Essendreef 54, Ger Goud HAASTRECHT • Hoogstraat 31, Gemaal • Van Speykstraat 4, Marc Slootjes KRIMPEN AAN DE LEK • Groenland 112, Janke Deekman • Onder de Waal 28, Harry Emmerzaal KRIMPEN AAN DEN IJSSEL • Burg. Lepelaarssingel 51, Aarnout Rolloos • Cascade 2, Anneke Poetsma-Huijgen • Estafette 2, Freek Higler • Lage Park 2, Hanneke Blom

• Lijsterbes 14, Suus van de Water • Oosterstraat 32, Beppie Franzel • Slikslootstraat 6, Marina Tramper • Weth. Bouwerstraat 59, Nora van Krimpen • IJsseldijk 136b, Kees van Duijn • IJsseldijk 312, Streekmuseum Krimpenerwaard • IJsseldijk 338, Jeannette Ephraim

LEKKERKERK • Bilderdijkhof 40, Ina Verkaik • Korte Achterweg 5b, Ernst Klip • Wilhelminastraat 6, Pieter Antonie van der Velden OUDERKERK AAN DEN IJSSEL • Lageweg 3, Cor Visser • IJsseldijk Noord 20, Pieta Dijksman • IJsseldijk Noord 23, Anneke Slappendel SCHOONHOVEN • Knotwilgenstraat 50, Loes Ambrosius STOLWIJK • Tentweg 45, Ria Leeuwenburgh

COLOFON Deze Open Monumentendagkrant is een uitgave van de gemeente Krimpenerwaard en tot stand gekomen met medewerking van Stichting Cultuur Historisch Overleg Krimpenerwaard (SCHOK) en de bij haar aangesloten organisaties. Beeld, tekst en input: SCHOK en de bij haar aangesloten organisaties, Esther van Berk, Mieke Bonsang, ©Erven Henk Kooijman, Gerjo en Marco Goudriaan, fotoclubs AFO en Vlist, gemeente Krimpenerwaard, Anne Hamers, Emmy van Harskamp, Nico Holdermans, Annie Hoogendijk, Hermanus de Jong, JOOS-Illustraties, Jacques Kleisterlee, Krimpener Kunstwaard, Lyanne de Laat, Madame de Pompadour (door François Boucher, 1750) via Harvard Arts Museums/Fogg Museum, Bequest of Charles E. Dunlap, Museum De Vrijheid, Oasen Drinkwater, Adri Ooms, OpenStreetMap als open data (onder OdBL), Jan Trouwborst. Eindredactie en coördinatie: Lyanne de Laat Opmaak: Studio Kontakt Mediapartners Uitgave: gemeente Krimpenerwaard, T 14 0182, E info@krimpenerwaard.nl, www.krimpenerwaard.nl, gemeentekrimpenerwaard