Bijzonder Vijfheerenlanden

Gezellig

naar het winkeltje

Joy droomde ervan om in een winkel te werken. Die droom is uitgekomen. Ze is één van de ‘meewerkers’ in de Everdingse buurtsuper Winkel & Zo.

Wanneer VIJF op bezoek komt, zit een grote groep senioren in het zonnetje koffie te drinken. Ze gaan straks op excursie naar een kersenboomgaard. Dit is een jaarlijks uitje, naast de vaste wekelijkse koffie- en spelochtenden voor de ouderen uit de buurt. Vanuit de winkel klinkt muziek; er staat `een Hollandse hit op. Joy en begeleider Monique dansen met een grote glimlach in het rond. “Dat is vaste prik als Monique er is”, zegt Kirsten van Dijk, coördinerend begeleider van Stichting Vitaal Dorp. “Monique zorgt ervoor dat er altijd wel een keer wordt gedanst of gezongen op een dag.”

Winkel & zo opende in 2013 op initiatief van Stichting Vitaal Dorp. De bestuursleden van de stichting zagen met lede ogen aan hoe Everdingen vergrijsde en steeds stiller en saaier werd. Ze hoorden mensen met weemoed praten over de tijd dat er nog een bank en supermarkt waren in het dorp. Daarop besloten ze om een buurtsuper te openen. Eentje zonder winstoogmerk, gecombineerd met een dagbesteding waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kunnen werken. Inmiddels heeft de stichting ook een eigen landgoed, een Boekspot, een deelautoproject en ze wassen de shirts van sc Everstein. Tevens is er een energiecöoperatie opgericht, wordt er een eigen dorpskrant gepubliceerd en organiseren ze welzijnswerk onder de naam Met@Voor.

Middelpunt

Het is vandaag druk in de winkel. Diverse campinggasten van het fort komen verse broodjes halen en ook Everdingen weet de buurtsuper te vinden. “De winkel is uitgegroeid tot het middelpunt van het dorp, zo gelegen tussen de school en het dorpshuis. Mensen komen hier voor een praatje en natuurlijk de boodschappen. We merken dat het sinds corona drukker is geworden. ▸

Mensen wilden tijdens de lockdown liever niet naar de grote supermarkt en kwamen vaker naar ons. Velen zijn nu vaste klant, dat is fijn. Het is ook leuk om te zien hoe kinderen uit de buurt hier zelfstandig wat mogen kopen”, vertelt Kirsten.

Ze is opgegroeid in Everdingen en houdt van de gezelligheid in het dorp. “Mensen staan hier altijd voor elkaar klaar.”Joy rekent ondertussen de boodschappen af van de klanten in de winkel. Wanneer het kenmerkende geluid van een ouderwetse supermarktdeurbel klinkt, draait ze zich om naar de oven: de saucijzenbroodjes zijn gereed.

“Ik ben hartstikke blij dat ik hier mag werken”, glundert Joy. “Het was mijn droom om in een winkel te werken. Ik heb hier al zoveel geleerd. Kassa draaien, vakken vullen, brood snijden, koffie zetten. Het is heel afwisselend.”

Leren en delegeren

Kirsten knikt. Als coördinerend begeleider is ze de hele dag bezig om de meewerkers van alles te leren. “We willen dat iedereen op zijn eigen niveau lekker aan het werk kan.” Er zijn altijd twee begeleiders en een stuk of vier meewerkers op de werkvloer. Louise (27) is één van hen. Ze woont in De Regenboog in Vianen en werkt meerdere dagen per week in de winkel. Ze is inmiddels specialist in het typen van prijskaartjes en datumcontrole. “Ik weet precies hoe de prijsscanner werkt”, zegt ze trots. “Ik werk hier graag, want het is altijd gezellig. En ik houd van een praatje en samen werken. Mijn horeca-ervaring kan ik hier ook gebruiken, want ik help ook in de bediening op het terras van de winkel.”

Eigen streek

Het mooie aan Winkel & zo is dat ze veel producten uit eigen streek verkopen. Zo hebben ze het vlees van Slagerij Molenaar uit Lexmond en bier van brouwerij Duits & Lauret, gevestigd in Fort Everdingen. De cadeauartikelen in de winkel zijn gemaakt in het atelier van

‘Landgoed Everstein is een mooi paradijsje’

Stichting Vitaal Dorp. Dit is een creatief dagbestedingsproject. De groenten in de winkel komen van het eigen landgoed. “Ik laat het je zien”, zegt Kirsten. Ze neemt meewerkers Chris en Jamay mee aan de arm en loopt naar landgoed Everstein, gelegen naast de voetbalvelden.

Landgoed

“Het is een mooi paradijsje”, verzucht Kirsten als ze het hekje opent. De voormalige boomgaard van 7000 vierkante meter is vijf jaar geleden omgetoverd tot kweektuin van lekkers. Iedere dag werken twee begeleiders samen met zo’n acht meewerkers in het groen. Buiten groeien de stokbonen weelderig, terwijl in de grote kas druiven, tomaten, perziken en vele andere groenten en fruit groeien. Alles onbespoten. In de kas wordt net de tomatensoep bereid. Begeleider Marleen snijdt met hulp van een paar meewerkers de tomaten en basilicum in kleine stukjes. De geur vult de kas. Wanneer je je ogen sluit, waan je je in Italië. In de keuken worden ondertussen augurken ingemaakt en Esmée legt de uien te drogen.

“We hebben dit in negen maanden tijd opgebouwd”, zegt begeleider Peter ten Have trots. Hij werkt vier dagen per week op het landgoed en is vanaf het begin af aan betrokken. De Everdinger is een geboren tuinderszoon. Op het landgoed tuint hij zoals zijn vader dat vroeger deed: zonder bestrijdingsmiddelen, zonder verwarming in de kas. “Als de zon schijnt, is het hier binnen zo twintig graden terwijl het buiten sneeuwt.”

Vergeten groenten

Op het landgoed telen ze de lekkerste producten. De bekende groenten zoals bonen, bieten en courgettes, maar ook vergeten groenten zoals snijbiet, palmkool en pastinaak. En natuurlijk hop voor de brouwerij in Fort Everdingen. ▸

Tekst & foto’s: Marijke Verhoef

‘Iedere middag wordt de oogst per bakfiets van het landgoed naar de winkel gebracht’

In de kas kweken ze tomaten, platte perziken, abrikozen, nectarines, komkommers en ander zomerfruit. Met meer dan honderd vrijwilligers en een grote groep meewerkers wordt al het werk op het landgoed gedaan. “Er is hier zoveel te doen. Tomaten plukken, bonen wegen, uien drogen. Voor ieder niveau hebben we wel passend werk.”

Iedere middag lopen een paar mensen met een bakfiets de onbespoten, verse groenten naar de winkel, waar alles meteen de schappen in gaat. Korter kan de keten bijna niet! De klanten van Winkel & zo zijn er blij mee. Ze vinden het leuk om groenten te kopen die letterlijk in het dorp zijn geteeld, om te zien hoe de meewerkers genieten van hun werk, en om even terug te gaan in de tijd. Want hoewel Winkel & zo echt een supermarkt van nu is, voelt het als een campingwinkel of de buurtsuper van vroeger. De winkel waar iedereen elkaar kent. Waar iedereen tijd heeft voor een praatje en een kop lekkere koffie. Waar het altijd gezellig is. Dat is de kracht van Winkel & zo. ▪