DECEMBER 2015 N U MME R 6
JA A R G A NG 3
Eerste Hulp
en preventie
Verplaats je eens in een kind
Maak uw huis kindveilig! Klaar voor slecht weer
Preventie
Noodgeval? Noodpakket!
Code rood Burgerhulpverlening bij reanimatie
De 6-minutenzone
van de redactie
D EC E MB E R 2 0 1 5 NU MME R 6, JAAR G A N G 3
Colofon Hoofdredacteur A.N. de Voogd Redactie M. Jansen, E.J. van der Steen, M. van der Tang
Voorkomen is beter dan genezen!
N
u zoonlief een brugpieper is geworden werd het de hoogste tijd om zijn kamer eens onder handen te nemen. Het behang van Bob de Bouwer kon écht niet meer. Verven, tapijt leggen, nieuwe gordijnen en jaloezieën ophangen, het repareren van een gatenkaas muur, destijds het resultaat van een nieuwe boor, die de man des huizes wilden uitproberen. Waterpas? Nooit van gehoord. Het lukte hem ook wel zonder, dacht hij. Gelukkig is hij niet ‘gewond’ geraakt! Hier en daar wat geschoven met bed, bureau en kast, waardoor het uiteindelijk een prachtige tienerkamer is geworden. Het bracht mij wel op de volgende (preventie) gedachten, want ik ben inmiddels ‘besmet’ met het EHBO-virus. Kan zoonlief nu wel bij eventuele brand de uitgang naar buiten vinden? In het artikel ‘Vluchten kan (niet meer)’, wordt het nut van een vluchtplan bij een woningbrand uitgelegd.
u lezen in het artikel vrouwen- versus mannenhart. Iets om bij stil te staan. En wat heeft koffie, wijn en chocola voor invloed op ons gezondheid? Het Voedingscentrum legt uit wat het effect is van deze drie heerlijke producten waar je soms moeilijk vanaf kunt blijven. Preventie kan al in kleine dingen zitten. Wie in juli naar de radio luisterde, kon horen dat er een weeralarm (code rood) was afgegeven. Bomen vielen om, takken braken als luciferhoutjes af en het verkeer was ontregeld. In 2014 is er 42 keer een code geel afgegeven voor gevaarlijk weer. In het artikel over extreem weer worden onder andere tips gegeven wanneer u de weg opgaat. In de rubriek ‘Straatvraag’ werd deze keer de vraag gesteld: ‘Welke EHBO-zaken neemt u mee als u op reis gaat?’ Kortom, een slimme meid (én jongen) is voorbereid! Esther van der Steen
Naast het prepuberale gedrag van mijn zoon; opstandig, lui, gamen als favoriete bezigheid en zijn telefoon als grootste vriend heeft hij toch een duidelijk doel voor ogen, traumahelikopter piloot worden. Programma’s die maar enigszins te maken hebben met ziekenhuis en ongevallen worden uit den treuren bekeken en geanalyseerd. Iets wat met z’n huiswerk niet echt gebeurd. In één van die programma’s was ook een hulpverlener aan het woord, die te maken heeft gehad met agressie van omstanders tijdens het hulpverlenen. Vol verbazing en ongeloof heeft mijn zoon deze uitzending gevolgd. In het artikel ‘Hoe ga je om met agressie en geweld? En hoe kan je escalatie voorkomen?’ geeft de heer Peter Peerdeman, adviseur van expertisecentrum Veilige Publieke Taak hier antwoord op. ‘Dat doe je toch niet? Hulpverleners zijn er om jou te helpen?’, zei hij. Mijn hart maakte een sprongetje. De bijgebrachte normen en waarden begint zijn ‘vruchten af te werpen’. Over het hart gesproken. Weet u hoeveel mannen en hoeveel vrouwen per dag sterven aan bijvoorbeeld een hartinfarct of een beroerte? Het antwoord kunt
Hele plezierige feestdagen en alle goeds voor 2016! De redactie
Volgend nummer:
Eerste Hulp en onderwijs redactie@ehbo.nl foto vlnr: Mark Jansen, Annet de Voogd, Esther van der Steen en Matthijs van der Tang
Eindredacteur B.A.J. Jongejan Drukker Drukkerij Tesink, Zutphen Vormgever C10 Ontwerp, Gentle Giant Aan dit nummer werkten mee: G. Aikema, E.-j van Bloemendal, A. Broekhuis, H. Boutellier, N. van Hasselt, P. de Jonge, J. Krul, M. Laarhoven-van Diedenhoven, L. van Loon, M. Merx, S. Nieman, J. Nijenhuis, A. Piet, P. de Ruijter, L. Soer, S. Stadler, A. Sikkema, A. van Strien, R. Timmermans, A. van Veldhuijzen, N. Vogels, H. de Vries Redactieadres Scheveningseweg 44 2517 KV Den Haag Postbus 16462 2500 BL Den Haag 070 - 338 32 33 redactie@ehbo.nl www.ehbo.nl/magazine #magazineEHBONL Abonnementsprijs 2016 (6 nummers) €17,95 Nieuwe abonnementen 070 -338 32 35 www.ehbo.nl/magazine Magazine niet ontvangen? 070 - 338 32 35 redactie@ehbo.nl Opzeggen Abonnementen dienen schriftelijk te worden opgezegd. Coverfoto Istock.COM / Marc Dufresne Overname artikelen en foto’s Artikelen uit EHBO.NL mogen met bronvermelding worden overgenomen. Wanneer echter een auteur is vermeld, dient deze apart toestemming te verlenen. In beginsel is er copyright verschuldigd. Dat geldt ook voor het overnemen van foto’s bij artikelen. Artikelen in EHBO.NL behoeven niet bij voorbaat de opvattingen van Het Oranje Kruis weer te geven. Zij kunnen bijvoorbeeld bedoeld zijn opvattingen van anderen te toetsen of een discussie over een onderwerp op gang te brengen. Bij het publiceren van de foto’s is de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht. Toch bestaat de mogelijkheid dat er geen toestemming is gevraagd aan eventuele rechthebbenden. U kunt zich hiervoor wenden tot de redactie. Tweemaandelijks magazine van de Stichting Koninklijke Nationale Organisatie voor Reddingwezen en Eerste Hulp Bij Ongelukken ‘Het Oranje Kruis’. ISSN: 2214-6792 Gedrukt op FSC gecertificeerd papier.
2
inhoud Het voorkómen van valongevallen bij ouderen
4
8 Maak uw huis kindveilig! Verplaats je eens in een kind
Met vallen en opstaan
Interview
10 Voor slachtoffers van een misdrijf, verkeersongeluk of calamiteit
Eerste Hulp
Slachtofferhulp helpt
en preventie
Preventie
Noodgeval? Noodpakket! 14 Bedoeling van het noodpakket
16
eerstehulpverlening
Je moet het wel écht doen!
Eerstehulpverlening
24 In extase
Meer MDMA, meer risico
28
Het vrouwenen mannenhart
voorlichting
6 Code rood interview MET Peter Peerdeman, adviseur eVPT
12 Agressie en geweld preventie
Met door XTC vallen en opstaan
en verder...
18 Vluchten kan (niet meer) opinie
20 Complex? HELDEN
22 Terugblik straatvraag
Voorlichting
23 Ik ga op reis en neem mee… voorlichting
26 De 6-minutenzone vraag & antwoord
29 Koffie, wijn en chocola 30 Kort Nieuws / Familie Zorgzaam COLUMN Hans de Vries
31 Wie is de held? N U MME R 6
DECEM BER 2 0 15
3
preventie- en gedragstips
Verplaats je eens in een kind
Maak uw huis Preventie is niet alleen het nemen van fysieke maatregelen. Het heeft ook te maken met gedrag. Door bewust te worden van ons handelen en ons gedrag hier op aan te passen kunnen veel ongevallen worden voorkomen. TEKST Matthijs van der Tang i.s.m. VeiligheidNL
Huis (algemeen) Voorkom koolmonoxidevergiftiging ✔ Laat uw geiser, gaskachel, cv-installatie jaarlijks controleren door een erkend installateur. ✔ Laat uw schoorsteen ten minste één keer per jaar vegen. ✔ Wees alert op symptomen: lichte hoofdpijn, misselijkheid, overgeven, verwarring, slaperigheid, een versnelde hartslag en vermoeidheid. ✔ Zorg voor koolmonoxidemelders in huis, vooral in kleine ruimtes of waar de ventilatie slecht is. ✔ Check voor aankoop wat een deugdelijke melder is: Zorg www.brandweernederland.nl
Woonkamer Voorkom vinger in stopcontact ✔ Afdekplaatjes: Deze worden op het stopcontact geplakt of geklemd. Het afdekplaatje heeft een veermechanisme dat het plaatje meteen voor de openingen draait als de stekker uit de contactdoos wordt getrokken. De plaatjes hoeven dus niet verwijderd te worden, als je het stopcontact gebruikt. ✔ Kinderveilige wandcontactdozen: Dit is de meest ideale manier van beveiligen. Bij een kinderveilige wandcontactdoos wordt de openingen afgedekt door pennen die alleen maar wijken als op beide openingen tegelijk druk wordt uitgeoefend. Een kind zou dus in beide openingen tegelijk moeten prikken met ongeveer dezelfde druk.
8
24 uur per dag voor voldoe nde ventilatie in uw huis
Controleer de woonkamer op de aanwezigheid van sterke drank, volle asbakken en rookwaren, olielampjes en giftige planten.
Voorkom botsing met gevaarlijke punt van meubel ✔ Bekijk de plaatsen waar het kind speelt en zie welke uitstekende punten voor een kind gevaarlijk kunnen zijn. ✔ Indien mogelijk rond de scherpe punten en hoeken af. ✔ Is dit niet mogelijk plaats dan een bijpassend beschermhoekje. Deze zijn te koop bij doe-het-zelfzaken, babyspeciaalzaken en thuiszorgwinkels.
Houd kinderen weg bij de openhaard door de openhaard af te schermen met een openhaardhek. Dit is veiliger dan een vonkenscherm, omdat een openhaardhek verankerd is aan de muur en niet kan omvallen.
kindveilig! Badkamer Voorkom verdrinking ✔ Zorg ervoor dat je alles wat je nodig hebt voor de wasbeurt binnen handbereik hebt. ✔ Laat de telefoon gewoon rinkelen als deze overgaat. ✔ Laat nooit een ouder kind toezicht houden op een jonger kind. ✔ Sluit de badkamerdeur zo af, dat je kind niet ongemerkt alleen in de badkamer kan komen.
Voorkom vinger tussen de deur ✔ Deurbuffer: Alleen als de deur voorzichtig wordt gesloten, schuift de veer van de deurbuffer naar binnen. Bij het dichtgooien of dichtwaaien van de deur blokkeert de deurbuffer. ✔ Deurspleetbeveiliger: Deze voorkomt dat kinderen hun vingers aan de scharnierkant van de deur beknellen. Het is een strip die de spleet tussen de deurpost en de deur aan de scharnierkant helemaal afdekt, ook als de deur openstaat. ✔ Deurstop: De stop wordt boven of aan de zijkant op de deur geplaatst en voorkomt dat de deur onverwacht dichtslaat. Plaats een deurklem onder de geopende deur geplaatst, zodat deze muurvast staat.
Voorkom brandwonden door te heet badwater ✔ Temperatuur van het water dient tussen de 36 en 38 graden te zijn. Hieronder is er kans op onderkoeling, hierboven op oververhitting. ✔ Installeer een thermostaatkraan. ✔ Test vooraf de temperatuur van het water altijd met hand, elleboog of badthermometer voordat je kind in bad of onder de douche gaat. ✔ Zorg dat je kind niet bij de warme kraan kan of scherm deze af met een badkraanbeschermer.
Doe geen andere dingen terwijl je kind in bad zit
Laat medicijnen niet rondslingeren: kijk of er op uw nachtkastje, in de badkamer of wc geen medicijnen, vitaminen en hoestdrank staan.
Voorkom vergiftiging door schoonmaakmiddelen en giftige stoffen ✔ Lees altijd het etiket en volg de gebruiksaanwijzing en de voorzorgsmaatregelen. ✔ Bewaar giftige producten altijd in de originele verpakking. Berg schoonmaakmiddelen veilig op, dus hoog en/of achter slot en grendel. ✔ Zet emmers sop en flessen schoonmaakmiddel ook tijdens het schoonmaken buiten het bereik van je kind. ✔ Ruim alles meteen na gebruik weer op.
Keuken Voorkom brandwonden ✔ Bewaar lucifers en aanstekers op een plek waar een kind niet bij kan. ✔ Gebruik een kinderveilige aansteker. ✔ Brand geen kaarsen als er kinderen in de buurt zijn, of zet ze buiten bereik en gebruik bij voorkeur korte, brede kaarsen (bijvoorbeeld waxinelichtjes). ✔ Leer een kind van twee jaar en ouder dat hij niet in de buurt van vuur mag komen en dat hij niet aan brandende kaarsen mag zitten. Kinderen jonger dan twee jaar kunnen dit nog niet onthouden.
Meer preventie- en gedragstips zijn te vinden op
www.veiligheid.nl N U MME R 6
DECEM BER 2 0 15
9
eerstehulpverlening
Je moet het wel Motorrijder onwel
A
fgelopen zomer had ik een weekend dienst bij een voetbal evenement in Amsterdam. Na een EHBO-dienst reed ik ’s avonds rond half 11 langs Utrecht. Ik zag een motor met knipperlichten aan op de vluchtstrook staan. Ik zag niemand staan dus zette mijn groot licht aan. Ik zag iets over de vangrail hangen. Geen idee wat. Ik besloot te stoppen. Ik had een onderbuik gevoel. Eigen veiligheid eerst, dacht ik. Omdat ik mijn EHBO uniform nog aan had, was er dus reflectie genoeg. Ik trof een letterlijk brabbelende man aan. Ik kon niks van zijn verhaal maken en besloot de FAST test te doen. Met deze test kun je een beroerte herkennen. Ik zag niet zo veel
16
Gevallen oudere omdat het donker was. Maar ik zag al snel dat het mis was. Zijn rechterarm ging niet omhoog en zijn spraak was niet duidelijk. Ik pakte mijn mobiel om te alarmeren. Niet heel veel later werd de hulpverlening van me overgenomen. Ik liet mijn kaartje achter en vervolgde ik mijn rit. Later hoorde ik dat de man waarschijnlijk zich onwel voelde worden. Hij zou zelf 1-1-2 hebben gebeld. Hoe het met de man gaat weet ik niet en hier heb ik ook geen behoefte aan. Ondanks dat ik er voor opgeleid ben, ben ik heel blij dat het geen reanimatie betrof. Want langs de snelweg in het donker reanimeren lijkt me helemaal niks! Jordy Nijenhuis
O
p een zomermiddag in juli was ik de boodschappen aan het inladen in mijn auto. Ineens hoor ik geschreeuw. Ik kijk opzij en zie een oude vrouw over een loopband rennen. Voor haar uit dendert haar rollator naar beneden. Vrijwel gelijk komt mevrouw ten val op o.a. haar hoofd. Ik ben als een van de eersten ter plaatste en probeer mevrouw aan de praat te houden. Zij heeft pijn aan armen, benen en het hoofd. Ze heeft veel schrammen, maar is goed aanspreekbaar. Een omstander vraagt aan mij of er een dokter gebeld moet worden. Ik geef aan bel 1-1-2. Mevrouw wordt voorzichtig in een half zittende houding tegen een muur gezet. Ze zit
Behalve dat je het wel écht moet kunnen, moet je het vooral ook écht doen! En met een diploma Eerste Hulp op zak weet je wát je moet doen. Drie EHBO’ers vertellen hun verhaal. fotografie 112 fotografie / P. Hofman
écht doen! Beroerd bij de wc comfortabel en ondersteunt zelf haar pijnlijke arm. Ze geeft aan benauwd te zijn en COPD te hebben. Ik instrueer de omstander om dit door te geven aan de meldkamer. De ambulance was snel ter plaatste en nam de zorg over. Veel mensen kwamen uit nieuwsgierigheid een kijkje nemen en liepen in de weg. Sommigen stapten zelfs over het slachtoffer heen. Een andere omstander maakte echter ruimte en weer een andere belde een dochter van het slachtoffer om haar op de hoogte te stellen. Hoe het met het slachtoffer is afgelopen is onbekend. Lorenzo Soer
I
k had dienst bij een voetbalwedstrijd. Het vroor buiten en in de rust vluchtte iedereen naar binnen om warm te worden. Net op dat moment kregen we een melding van een onwelwording. Het was zo druk dat we maar moeizaam vooruit kwamen. Via de portofoon vroegen we of er spoed bij was of niet. Antwoord: het slachtoffer ademde wel, toch ging het niet goed. Al roepend: ‘pas op, EHBO!’, baanden we ons een weg door de mensen. Bij het toilet stonden supporters in een kringetje om een man van middelbare leeftijd. We hebben de omstanders gevraagd om ruimte te maken zodat we hulp konden verlenen.
Het slachtoffer zat op de grond tegen een muur, hij had een grauwe gelaatskleur. Omdat hij positief reageerde op de FAST-test dachten we aan een beroerte. We hebben een ambulance gebeld en zij namen de hulpverlening van ons over. Achteraf gezien was het frustrerend dat we niet snel naar de man toe konden. Na de wedstrijd kwamen we het ambulancepersoneel weer tegen. Ze vertelden ons dat het goed ging met meneer. Hij moest één nacht in het ziekenhuis blijven, ter observatie. Sander Nieman
N U MME R 6
DECEM BER 2 0 15
17
preventie
Voorbereiden op brand thuis
Vluchten kan (niet meer) Wanneer er bij u thuis brand is, weet u dan hoe u het snelst het huis kunt verlaten? En weten uw huisgenoten dat ook? Jaarlijks krijgt de brandweer duizenden meldingen van brand in een woning. Soms is er alleen materiële schade, maar helaas vallen ieder jaar honderden gewonden en tientallen dodelijke slachtoffers. TEKST Esther van der Steen | fotografie 112 fotografie / P. Hofman
B
ij brand verandert uw huis in een doolhof, want de verduisterende rook zorgt ervoor dat u (bijna) niets meer ziet. Om er voor te zorgen dat u samen met uw huisgenoten zich zo snel mogelijk in veiligheid kunnen brengen, is het belangrijk om ook thuis een vluchtplan klaar te hebben. Een goede vluchtroute gaat van boven naar beneden (in verband met opstijgende rook). Met uw huisgenoten maakt u gezamenlijke afspraken voor het geval er brand uitbreekt. Het is verstandig om een plattegrond van uw huis te maken, waarbij u de veiligste en snelste vluchtroute(s) aangeeft.
‘Wat neem je mee als er brand uitbreekt?’
Als er geen tweede vluchtroute is, ga dan naar de kamer welke aan de straatzijde is gelegen, zodat de brandweer erbij kan. 6 Spreek af op welke plaats u buiten verzamelt. Dan weet u precies of iedereen zich in veiligheid heeft kunnen brengen. 7 Sluit tijdens het vluchten alle deuren achter u. Een (gemiddelde) deur kan minimaal 20 minuten een brand tegen houden. 5
Oefenen Het is verstandig om een vluchtplan regelmatig te oefenen, dan weet u wat u moet doen. Bovendien weet u of alle
Afspraken Maak een taakverdeling. Wie zorgt voor de baby, mindervalide huisgenoten en huisdieren? Wie belt 1-1-2? 2 Zorg voor een vaste plek van de huissleutels (in de deur of er vlak naast) 3 Zorg dat de vluchtroutes altijd vrij zijn (geen fietsen, vuilniszakken, tassen of speelgoed in de route). 4 Wanneer de normale vluchtroute is geblokkeerd, is er een tweede vluchtroute? (bijvoorbeeld via balkon/vluchtladder). 1
18
vluchtroutes nog goed begaanbaar en bereikbaar zijn. Let bij het maken van een vluchtplan ook extra op de kinderen in huis. Wanneer kinderen ontdekken dat er brand is, is vaak hun eerste reactie om zich te verstoppen, bijvoorbeeld in een kast of onder het bed. Kan uw kind zelf de deur openen in geval van nood? Wanneer u recent uw huis heeft verbouwd dan is het goed om te controleren of uw vluchtplan moet worden aangepast. Als tip kunt u wellicht eens oefenen met een blinddoek om, want in het donker, met veel rook is het vele malen moeilijker om de uitgang te vinden.
Ik vlucht en neem mee?
In geval van brand • Blijf kalm • Waarschuw de overige bewoners • Vlucht volgens uw eigen vluchtplan • Blijf dicht bij de grond • Houd deuren en ramen gesloten en sluit deuren achter u • Gebruik nooit de lift • Bel direct 1-1-2
Als schrijfster van dit artikel was ik benieuwd wat mijn familie, vrienden en collega’s mee nemen wanneer er thuis brand uit zou breken? Uiteraard werden eerst alle gezinsleden en huisdieren genoemd. Maar van de materiele dingen stond de mobiele telefoon met stip bovenaan. Veel mensen hebben deze naast hun bed liggen en is dus op het moment suprême gemakkelijk mee te nemen. Ook werden handtassen, laptops, sieraden en foto’s genoemd.
‘Een goede vluchtroute gaat van boven naar beneden’ Meer informatie is te vinden op
www.brandweer.nl N U MME R 6
DECEM BER 2 0 15
19
Opleider EHBO
Goed gevonden! Met de nieuwe cursuskiezer zijn alle opleidingslocaties op het gebied van EHBO makkelijk te vinden. cursuskiezer.ehbo.nl