MEI 2018 N U MME R 2
JA A R G A N G 6
Over EHBO en veiligheid in de bouw
Risicoanalyse De visie van Bouwend Nederland
Veiligheid in de bouw politiek
EHBO-diploma draagt werkelijk bij INCLUSIEF
Algemene verordening gegevensbescherming
EHBO en Privacy
van de redactie
Twee vliegen in één klap
ME I 20 18 N U MME R 2, JAA R G A N G 6
Colofon Hoofdredacteur M. van der Tang Redactie L. Benthin, M. Jansen, E.J. van der Steen
H
oe belangrijk vindt u het om geholpen te worden door een hulpverlener die verstand heeft van zaken? Als eerstehulpverlener wil je iemand zo goed mogelijk kunnen helpen, maar ook als slachtoffer wil je goed geholpen worden. ‘EHBO. Je moet het wel écht kunnen’ is de titel van de speciale uitgave bij dit nummer EHBO.NL en gaat over het belang van het onafhankelijk EHBO-examen. Deze uitgave is bedoeld om inzicht te geven waar Het Oranje Kruis voor staat en waarom het onafhankelijk examen zo belangrijk is voor de kwaliteit van de eerstehulpverlening. Hoewel EHBO.NL zich voornamelijk richt op de bouw, leek het ons van belang aandacht te besteden aan de nieuwe privacywetgeving, de zogenaamde Algemene verordening gegevensbescherming (AVG), die vanaf 25 mei 2018 van kracht is. Dit heeft tot veel vragen geleid. Privacydeskundige Brenno de Winter legt uit wat de wetgeving inhoudt en wat dit betekent voor de eerstehulpverlener. Bij ieder beroep schuilen er verschillende gevaren. Vooral in de bouwsector kan het nog veel veiliger. Uit cijfers van de Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid blijkt dat het aantal dodelijke ongevallen in de bouw in 2017 ten opzichte van voorgaande jaren sterk is toegenomen. Charles Verheyen, beleidsadviseur Veiligheid & Arbeidsomstandigheden bij branchevereniging Bouwend Nederland, legt uit hoe de bouwsector naar deze ontwikkelingen kijkt en welke maatregelen zij nemen. Bouwend Nederland heeft een duidelijke ambitie; nul dodelijke ongevallen in de bouw.
Voor BAM geldt hetzelfde. Kommer den Uil, Hoofd van de KAM-afdeling (Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en Milieu) bij BAM Infra Nederland, legt uit wat zij binnen BAM doen op het gebied van veiligheid. Adriaan Verhoeven is voor BAM werkzaam in de bouw en vertelt als BHV’er over zijn ervaringen met ongevallen en het belang van EHBO. De nadruk binnen de bouw ligt voornamelijk op preventie. EHBO krijgt nog weinig aandacht. Hoewel het belang wordt ingezien, wordt er nog te weinig meegedaan. En dat terwijl van alle arbeidsongevallen die leiden tot een bezoek aan de Spoedeisende Hulp, maar liefst 14% uit de bouwsector komt. Bij 40% van die bouwongevallen gaat het om een open wond. Dan is het handig als je weet hoe je moet handelen. Snel en juist handelen kan erger letsel voorkomen. Daarnaast heeft EHBO ook een preventieve werking, waardoor je beter bewust bent van eventuele gevaren en de gevolgen van ongevallen. Meer eerstehulpverleners in de openbare ruimte is waar Het Oranje Kruis zich de komende tijd op zal richten. Meer eerstehulpverleners in de bouw zorgt er niet alleen voor dat collega’s elkaar snel kunnen helpen, maar ook dat bouwvakkers mensen in de buurt en op straat snel kunnen helpen. Een veiligere werkplek én een veiligere samenleving. Twee vliegen in één klap. EHBO. Je moet het wel écht kunnen!
Matthijs van der Tang
Eindredacteur B.A.J. Jongejan Drukker De Bink, Leiden Vormgever C10 Ontwerp, Gentle Giant Aan dit nummer werkten mee: J. van den Berg, F. van Eis, K. van der Knijff, D. de Ruijter, M. Smit, K. den Uil, C. Verheyen, A. Verhoeven, M. Willems, B. de Winter Redactieadres Scheveningseweg 44 2517 KV Den Haag Postbus 16462 2500 BL Den Haag 070 - 338 32 33 redactie@ehbo.nl www.ehbo.nl/magazine #magazineEHBONL Abonnementsprijs 2018 (6 nummers) €17,95 Nieuwe abonnementen 070 -338 32 35 www.ehbo.nl/magazine Magazine niet ontvangen? 070 - 338 32 35 redactie@ehbo.nl Opzeggen Abonnementen dienen schriftelijk te worden opgezegd. COVERFOTO BAM INFRA NEDERLAND OVERNAME ARTIKELEN EN FOTO’S ARTIKELEN UIT EHBO.NL MOGEN MET BRONVERMELDING WORDEN OVERGENOMEN. WANNEER ECHTER EEN AUTEUR IS VERMELD, DIENT DEZE APART TOESTEMMING TE VERLENEN. IN BEGINSEL IS ER COPYRIGHT VERSCHULDIGD. DAT GELDT OOK VOOR HET OVERNEMEN VAN FOTO’S BIJ ARTIKELEN. ARTIKELEN IN EHBO.NL BEHOEVEN NIET BIJ VOORBAAT DE OPVATTINGEN VAN HET ORANJE KRUIS WEER TE GEVEN. ZIJ KUNNEN BIJVOORBEELD BEDOELD ZIJN OPVATTINGEN VAN ANDEREN TE TOETSEN OF EEN DISCUSSIE OVER EEN ONDERWERP OP GANG TE BRENGEN. BIJ HET PUBLICEREN VAN DE FOTO’S IS DE GROOTST MOGELIJKE ZORGVULDIGHEID BETRACHT. TOCH BESTAAT DE MOGELIJKHEID DAT ER GEEN TOESTEMMING IS GEVRAAGD AAN EVENTUELE RECHTHEBBENDEN. U KUNT ZICH HIERVOOR WENDEN TOT DE REDACTIE.
redactie@ehbo.nl
TWEEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN DE STICHTING KONINKLIJKE NATIONALE ORGANISATIE VOOR REDDINGWEZEN EN EERSTE HULP BIJ ONGELUKKEN ‘HET ORANJE KRUIS’. ISSN: 2214-6792 GEDRUKT OP FSC GECERTIFICEERD PAPIER.
2
inhoud ARBEIDSONGEVALLEN EN VELIGHEID IN DE BOUWSECTOR Onderzoeken naar de veiligheid in verschillende branches laten zien dat de bouwsector de gevaarlijkste is. De bouw scoort van alle sectoren het hoogste kijkend naar absolute getallen.
4
DE VISIE VAN BOUWEND NEDERLAND
TOTAAL 50.000 SEH-BEHANDELINGEN
INTERVIEW MET
Charles Verheyen
BELEIDSADVISEUR VEILIGHEID & ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN BIJ BOUWEND NEDERLAND
6.700
uit de bouw
1.700 op de 100.000
Veiligheid in de bouw
x 200
belandt op de Spoedeisende Hulp
10
OVER EHBO EN VEILIGHEID IN DE BOUW INTERVIEW MET
Kommer den Uil HOOFD KAM BIJ BAM INFRA NEDERLAND
600 wordt een
ziekenhuisopname
en verder...
OORZAAK ONGEVAL 61%
POLITIEK
26%
CONTACT MET OBJECT
51%
VALLEN
OVERIG
33%
SNIJDEN
10%
DOOR BEWEGEND OBJECT
BEKNELLING
EHBO PRAKTIJK DOSSIER
8 Ongelukkige versnipperaar WETGEVING
HLDEN
13 Niet zonder risico
19% RESULTATEN UIT ONDERZOEK VEILIGHEID.NL 2013 TOT 2015
6 EHBO-diploma draagt werkelijk bij
12 EHBO en Privacy
SOORTEN LETSEL
2.700 open wond
1.300 fractuur
40% 25%
Risicoanalyse
14 Kort Nieuws COLUMN FRANK VAN EIS
15 ‘Mijn eerste acute situatie’
1.700 oppervlakkig letsel MET SPECIALE I N C L U S EDITIE IEF
KOSTEN
MEDISCH
VERZUIM
€ 70.000.000
€ 200.000.000
€ 11.000.000
€ 35.000.000
TOTAAL € 270.000.000 BOUWSECTOR € 46.000.000
EDITIE 1
20 1 8
EHBO. Je moet het wel écht kunnen. Een speciale uitgave over het belang van het onafhankelijk examen voor het Diploma Eerste Hulp van Het Oranje Kruis. N U MME R 2
M EI 2 0 18
3
interview
De visie van Bouwend Nederland
Veiligheid in De bouw is een van de gevaarlijkste werkomgevingen van Nederland. Om erachter te komen hoe het nu gesteld is met de kennis en kunde in de bouwsector sprak de redactie van EHBO.NL met Charles Verheyen, Beleidsadviseur Veiligheid & Arbeidsomstandigheden bij Bouwend Nederland. TEKST DYLAN DE RUIJTER | FOTOGRAFIE BOUWEND NEDERLAND
4
Wat doet Bouwend Nederland precies? We zijn een branchevereniging. We analyseren, enthousiasmeren, ondersteunen en informeren bouwbedrijven. Veiligheid speelt daarbij een belangrijke rol, waarbij we ons voornamelijk op de bouwplaats richten. Wat doen jullie om de veiligheid te verbeteren? Alles wat wij doen op het gebied van veiligheid en gezond werken is ondersteunend aan de werkgever en z’n medewerkers. En daarbij gaat het vooral om veiligheidscultuur en het creëren van bewustwording. Het gebeurt nog te vaak dat een bouwvakker af en toe besluit z’n valbescherming niet te gebruiken. Negenennegentig keer gaat het goed en net die ene keer gaat het mis. Je moet elkaar kunnen aanspreken. Tussen alle functies en lagen van de organisatie. Medewerkers moeten zich veilig voelen om tegen hun leidinggevende te zeggen: ‘Die steiger is niet veilig. Daar ga ik niet op.’ Hoe zorg je daarvoor? Door het organiseren van workshops waarin je leert elkaar aan te spreken. Maar ook door de regelgeving strenger na te leven. Zo bestaat er een plicht voor het hebben van een RI&E (Risico Inventarisatie & Evaluatie). Hierin geef je aan wat voor risico’s je loopt en welke maatregelen je daar tegen neemt.
“
Alles wat wij doen op het gebied van veiligheid en gezond werken is ondersteunend aan de werkgever en z’n medewerkers. Daarbij gaat het vooral om veiligheidscultuur en bewustwording.”
Charles Verheyen
Welke rol speelt BHV hierin? Veel bedrijven beschouwen BHV helaas teveel als een verplichting, maar die tendens is sterk aan het keren. Vorig jaar hebben we voor het eerst een Bewust Veilig Dag georganiseerd. Op deze dag vragen we bedrijven om stil te staan bij veiligheid en
de bouw Onderzoek van de inspectie onder alle sectoren heeft uitgewezen dat slechts de helft van de bedrijven dit invult. Bij de bouw gaat het net wat beter, maar alsnog wordt dit door 37% niet ingevuld. Dat noem ik de basis van veiligheidsbewustzijn. Als niet eens op papier wordt gezet welke risico’s er gelopen kunnen worden, zijn we nog heel ver weg van bewust veilig werken. Het merendeel dat het niet heeft, kijkt op tegen de administratieve rompslomp, terwijl wij samen met de vakbonden een branche-specifieke RI&E hebben ontwikkeld die je zo kunt downloaden en invullen.
veiligheidsbewustzijn. Hoe ze dat doen bepalen ze zelf. Maar ga met elkaar zitten en bespreek of er écht iets wordt gedaan aan veiligheid. Heb je deze week veilig gewerkt of heb je geluk gehad? Dat willen we aan de kaak stellen.
‘Op 4500 locaties krijgt bewust veilig werken aandacht’
Afgelopen maart was de tweede editie en we zitten op een ruime verdubbeling. Meer dan 250 bedrijven hebben zich aangemeld en er wordt op 4500 locaties aandacht geschonken aan bewust veilig werken. Er vindt dus zeker een kanteling plaats. Hoe staat het met de EHBO-kennis van bouwvakkers? Grote bedrijven hebben vaak afdelingen die zich met veiligheid bezighouden. Voor een gemiddelde MKB’er is het lastig om een hele dag de productie stil te leggen voor een EHBO- of BHV-cursus. Velen nemen het zekere voor het onzekere en brengen iemand direct naar de Spoedeisende Hulp. Dan weet je zeker dat je professionele hulp krijgt. We hebben nog heel wat stappen te zetten om het op de bouwplaats veilig te krijgen. Uiteindelijk streven we ook naar een goede eerstehulpverlening, maar de nadruk ligt op dit moment op het preventieve deel. Onze ambitie is dat er geen dodelijke ongevallen plaatsvinden in de bouwsector. Elke dode is er een teveel. Nul ongevallen is misschien wel heel ambitieus, maar naar nul dodelijke ongevallen is haalbaar.
N U MME R 2
M EI 2 0 18
5
interview
Over EHBO en veiligheid in de bouw Kommer den Uil is Hoofd van de KAM-afdeling (Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en Milieu) bij BAM Infra Nederland. Deze afdeling houdt zich bezig met het veiligheidsbeleid van de organisatie. Hoe kijkt Kommer aan tegen veiligheid en EHBO in de bouw? De redactie van EHBO.NL vroeg het hem. TEKST DYLAN DE RUIJTER | FOTOGRAFIE BAM INFRA NEDERLAND
Risicoanalyse Wat doen jullie op het gebied van veiligheid? Binnen ons bedrijf zijn we een wereldwijde veiligheidsbeweging gestart om een ieder bewuster te maken van veilig werken. De basis is preventie. We maken risicoanalyses. We hebben een Meldapp waarin alle gevaarlijke situaties gemeld moeten worden. Op die manier kunnen we analyseren hoe vaak bepaalde ongevallen voorkomen en hoe we de processen kunnen verbeteren en projecten veiliger kunnen uitvoeren. Wat doen jullie op het gebied van eerste hulp? Als er een ernstig ongeval gebeurt dan wordt 1-1-2 gebeld en waar mogelijk direct hulp verleend. Tegenwoordig zijn de aanrijtijden van de ambulances heel kort, zodat het slachtoffer snel geholpen kan worden. We hebben op projecten en kantoren alle middelen beschikbaar: verbandtrommels, brandblussers, alarmlijsten. Dat zijn de basale dingen die overal geregeld zijn. Vervolgens vertellen we iedereen hoe zo’n proces in elkaar zit en drukken we iedereen op het hart om de BHV’er te leren kennen / de alarmnummers in zijn / haar telefoon te zetten. Als het heel ernstig is, kijken we hoe het zit met de andere betrokkenen en of zij misschien psychologische of maatschappelijke hulp nodig hebben. Want dat hoort er ook bij. 10
Hoe zit het met de eerste hulp kennis op de bouwplaats? Wij hebben overal BHV’ers in de organisatie. Ook hebben we een EHBO-app waarin je alle beschikbare informatie kan vinden. We oefenen regelmatig. Zo was er laatst een oefening waarbij een brancard heel netjes op de juiste plek hing, maar vastzat met een tiewrap. Er was niemand die een mes of schaar bij zich had. Die oefeningen zijn dus niet voor niets. Hoe verhoudt EHBO zich ten opzichte van BHV? Wat ikzelf altijd zeg is dat je twee soorten BHV hebt. Een BHV waar je echt wat leert en toepast. En dus eigenlijk een soort halve EHBO-cursus is. Je hebt natuurlijk ook de BHV-cursus waar je even een brandje blust, twee keer een pop beademt en that’s it. Die moet ik niet hebben. Ik heb bij voorkeur dan ook meer dan alleen BHV’ers. Wij kijken bij ieder project naar de risico’s waardoor we soms ook verplicht EHBO’ers inzetten.
“
Wij hebben overal BHV’ers in de organisatie. Ook hebben we een EHBO-app waarin je alle beschikbare informatie kan vinden. ”
Kommer den Uil
EHBO’er in de bouw ‘Ideaal beeld: iedereen een EHBO-diploma!’ Als bouwvakker ben je bijna altijd in de openbare ruimte. Wordt daar eerste hulp verleend? Een tijd geleden was er een bouwvakker met een EHBOdiploma die een fietser zag vallen. Hij herkende dat het ging om een hartaanval en heeft hem daardoor kunnen redden. Om dit soort gevallen te monitoren hebben we afgesproken dat we de BHV-uitrukken melden via de Meldapp, zodat we centraal inzichtelijk krijgen wat er precies gebeurt en waar nodig ons beleid kunnen aanpassen. Hoe zie je die betrokkenheid zich ontwikkelen? Als ik ergens kom dan vraag ik vaak of er nog iets is gebeurd. Onze mensen zijn vaak goed bekend met de omgeving. Laatst werd me het volgende vertelt: In een straat waar we werkten, stond een vrouw op het punt te bevallen. Voor haar had men speciaal een looproute gemaakt, zodat ze direct het huis uit kon en naar het ziekenhuis kon rijden mocht dit nodig zijn. Dat is precies waar we als bedrijf iets kunnen toevoegen.
Adriaan Verhoeven is voor BAM werkzaam in de bouw en was jarenlang actief als EHBO’er. ‘Ik werkte ooit aan een project met een mannetje of tien, waarvan zeven met een EHBO-diploma. Iedereen wist van elkaar dat als er iets zou gebeuren er altijd iemand was die kon helpen. Dan ga je zekerder en vol vertrouwen aan het werk.’ In het verleden kreeg Adriaan ieder half jaar een herhalingsles EHBO en BHV. Inmiddels is dat gewijzigd in één BHV-herhalingsles per twee jaar. Door de financiële crisis koos het bedrijf ervoor om vooral wettelijk verplichte BHV-cursussen aan te bieden. ‘De stof zakt snel weg. Mijn ideaalbeeld zou zijn dat iedereen een EHBO-diploma heeft. Ik zou veel meer herhalingsmomenten inplannen. Dan blijft de kennis scherp en ben je altijd op de hoogte van de nieuwste technieken en ontwikkelingen. Ik kan mijn collega’s helpen als dat nodig is. Vaak ben ik op een bouwplaats de enige BHV’er. Als er wat met mij gebeurt, heb ik geen idee wie mij kan helpen.’
N U MME R 2
M EI 2 0 18
11