Nissan Sunny Sam naprawiam Samaochod Service Manual – PDF Download

.

Identyfikacja samochodu

Numer podwozia Na podstawie numeru podwozia można zidentyfikować każdy samochód. W numerze podwozia podany jest kod typoszeregu modelu, wariantu nadwozia, napędu i silnika. Numer podwozia jest wybity na przegrodzie czołowej z tyłu przedziału silnika i znajduje się także na tabliczce znamionowej w przedziale silnika.

E - 3-drzwiowy hatchback, F - 5-drzwiowy hatchback, G - coupe, H - dach ze zdejmowanymi połówkami. modele 1986-1991: nie wykorzystany

(3) Kod silnika od modeli 1991: C - silnik GA14DS lub GA16DE, E - silnik GA16DS lub GA16DE, Gsilnik SR20DE, J - silnik CD20.

Kod nadwozia modeli 1986-1991: brak znaku - 4-drzwiowy sedan ze stopniowaną częścią tylną, F - 5-drzwiowy hatchback, R - 3-drzwiowy hatchback, K coupe, W- kombi.

(4) Kod napędu od modeli 1991: A - napęd kół przednich, N napęd wszystkich kół.

N-1002 JN1 G

E

A

B13

U

0

XXX XXX

(1)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)

(8)

(2)

(1) Oznaczenie producenta: wszystkie modele Nissana produkowane w Japonii mają oznaczenie JN1.

(2) Kod nadwozia od modeli 1991: B - 4-drzwiowy sedan ze stopniowaną częścią tylną,

Kod silnika modeli 1986-1991: B- silnik E13S, P silnik E16i, Ssilnik CD17.

(5) Kod typoszeregu od modeli 1991: N14-sedan (hatchback), B13-coupe (sedan).

Modele 1986-1991: N13-sedan lub hatchback, B12-coupe/kombi.

10

IDENTYFIKACJA SAMOCHODU

(6) Obszar przeznaczenia: U - Europa (7) Miejsce nie wykorzystane: O znak wypełnienia (8) Numer seryjny samochodu

Numer silnika Numer silnika jest wybity na kadłubie silnika z przodu po lewej stronie (po stronie koła zamachowego) - czarna strzałka. Na rysunku pokazano silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm3 produkowane od 1991 roku (1) oraz silnik wysokoprężny 2,0 dm3 (2).

N-1001

PRZYCZYNY NIEPRAWIDŁOWEGO ZUŻYCIA

209

Przyczyny nieprawidłowego zużycia ogumienia Zużycie Większe zużycie opony na obu bokach bieżnika

Przyczyna Za niskie ciśnienie w ogumieniu

Większe zużycie opony w środku bieżnika na całym ob- Za wysokie ciśnienie w ogumieniu wodzie Miejscowe wytarcia boku bieżnika Miejscowe wytarcia środka bieżnika

Brak statycznego i dynamicznego wyrównoważenia koła.

Nadmierne bicie boczne obręczy, zbyt duży luz w zawieszeniu Brak statycznego wyrównoważenia koła. Nadmierne bicie promieniowe obręczy

Silne zużycie w pojedynczych miejscach na środku bieżnika Ślady zablokowania kół przy gwałtownym hamowaniu Łuskowe lub ząbkowane zużycie profilu bieżnika, w skrajnych przypadkach związane z przerwaniem osnowy, widocznym po pewnym czasie z zewnątrz

Przeciążanie samochodu. Należy sprawdzić wewnętrzną stronę opony, czy nie ma pęknięć osnowy

Postrzępione boczne krawędzie bieżnika

Niewłaściwe ustawienie kół. Opona trze o jezdnię. W przypadku kół tylnych należy sprawdzić stan amortyzatorów

Tworzenie się ostrej krawędzi na boku bieżnika przedniego koła

Niewłaściwe ustawienie zbieżności kół. Opona trze o jezdnię.

Częstajazda po silnie wyoblonejjezdni. Szybka jazda na zakrętach

Przerwana osnowa, widoczna początkowo tylko wewnątrz opony

Szybka jazda po ostrych kamieniach, złączach szyn i podobnych przeszkodach

Jednostronne zużycie bieżnika

Sprawdzić pochylenie koła

- Nissan Surmy

205

WIADOMOŚCI WSTĘPNE

2 mm i opony używane zimą przy głębokości 4 mm.

Wszystkie podane wartości ciśnienia odnoszą się do opon zimnych. Nie należy zmniejszać ciśnienia większego o około 0,02 MPa, jakie ustala się po dłuższej jeździe. Ciśnienie w kole zapasowym z oponą normalnej wielkości odpowiada maksymalnemu ciśnieniu w oponie przy pełnym obciążeniu. W oponach zimowych stosuje się na ogół ciśnienie wyższe o 0,02 do 0,03 MPa, przy czym należy się kierować zaleceniami producentów. Ponieważ te opony podlegają ograniczeniu prędkości, w polu widzenia kierowcy powinna być umieszczona tabliczka z wartością dopuszczalnej maksymalnej prędkości.

R - opona radialna, 14 - średnica obręczy w calach, 89 - wyróżnik nośności. Jeśli między liczbami 14 i 89 znajduje się oznaczenie M + S, chodzi o oponę z bieżnikiem do jazdy po drogach zaśnieżonych, H -literowe oznaczenie dopuszczalnej prędkości maksymalnej.

Oznaczenie prędkości maksymalnej znajduje się za liczbami określającymi wielkość opony i obowiązuje dla opon normalnych i zimowych.

LITEROWE OZNACZENIA PRĘDKOŚCI Oznaczenie literowe

Dopuszczalna prędkość maksymalna

Q\ S

160 km/h \180 km/h\ 190 km/h\ 210 km/h \240 km/h

T\ H\ V

Oznaczenie obręczy Przykład: 5Jx13 5 - szerokość obręczy między obrzeżami w calach, J - literowe oznaczenie wysokości i zarysu obrzeża obręczy, x - oznaczenie jednoczęściowej obręczy wgłębionej, 13- średnica osadzenia opony w calach.

Oznaczenie opony

195 - szerokość opony w mm, /70 - stosunek wysokości do szerokość (wysokość przekroju opony wynosi 70% szerokości).

Jeśli brakuje danych dotyczących stosunku wysokości do szerokości (np. 155 R 13), to chodzi o „normalną" proporcję, H - klasa prędkości (do 210 km/h), nie zawsze jest podawana na nowszych oponach,

Data produkcji opony Data produkcji umieszczona jest na oponie w oznaczeniu producenta.

Przykład: DOT CUL2 UM8 223 <TUBELESS DOT - Department of Transportation (Ministerstwo Transportu USA), CD - skrót oznaczenie producenta opon, L2 - wielkość opony, UM8 - wykonanie opony, 223 - data produkcji - 22. tydzień produkcji 1993 r., < - symbol obecnego dziesięciolecia (1990 do 1999), TUBELESS - bezdętkowa (TUBĘ TYPE - opona z dętką).

Zamiana kół Przy zamianie kół nie należy zmieniać kierunku ich obrotów, ponieważ opony dostosowują się do tej zmiany po początkowym dużym zużyciu.

Przednie opony ulegają wyraźnie szybszym zużyciu i dlatego zaleca się wymianę kół przed-

206

KOŁA l OGUMIENIE

nich na tylne, przez co wszystkie opony mają w przybliżeniu jednakową trwałość, patrz rys. SX4602.

Do dokręcania nakrętek kół należy zawsze stosować klucz dynamometryczny, co zapewnia ich równomierne dokręcenie.

G-4601J

• Do obręczy ze stopów lekkich powinny być stosowane wyłącznie specjalne nakrętki przewidziane dla tych obręczy.

SX-4602

Nie powinno wymieniać się pojedynczych opon, lecz co najmniej obie opony tej samej osi. Opony z większą głębokością rzeźby należy montować na przednie koła.

Uwaga. Przy wymianie lub zdejmowaniu opon bezdętkowych należy wymieniać ze względów bezpieczeństwa także gumowe zawory.

• Ślady rdzy na powierzchni mocowania obręczy usuwać drucianą szczotką. Na powierzchnie centrujące obręcze na piastach kół powinna być nakładana przed każdym zamontowaniem cienka warstwa smaru do łożysk tocznych w celu ochrony tych powierzchni przed korozją.

• Kołpak koła należy podważać spłaszczonym końcem klucza do nakrętek mocujących koło (w wyposażeniu samochodu).

• Przed zdjęciem koła zaznaczyć kredą lub pisakiem położenie koła w stosunku do piasty, aby mogło być zamontowane w tym samym położeniu, patrz rys. G-4601.

• Obręcze ze stopów lekkich są chronione przed korozją powłoką bezbarwnego lakieru. Przy wymianie kół należy chronić tę powłokę ochronną przed uszkodzeniem i uzupełniać ubytki.

Uwaga. Jeśli w samochodzie są zamontowane obręcze ze stopów lekkich, podczas gdy koło zapasowe ma obręcz stalową, celowe jest posiadanie w zestawie narzędzi nakrętek do obręczy stalowych.

• Oczyścić zabrudzone nakrętki i gwinty.

• Nakrętki koła dokręcać przemiennie na krzyż w kilku przejściach.

Uwaga. Jednostronne lub nierównomierne dokręcenie nakrętek może spowodować odkształcenie koła lub piasty.

Moment dokręcania: 110 N • m dla obręczy stalowych i ze stopów lekkich.

Łańcuchy przeciwślizgowe Łańcuchy przeciwślizgowe wolno stosować tylko na przednich kołach i należy używać tylko łańcuchów z drobnymi ogniwami o odpowiedniej wielkości. Zamontowane łańcuchy powinny być ponownie napięte po przejechaniu 500 do 1000 metrów.

Z łańcuchami przeciwślizgowymi nie wolno jechać szybciej niż 50 km/h. Jeśli na drogach nie ma śniegu i lodu, należy zdjąć łańcuchy.

Użytkowanie kół i ogumienia Ogólnie wiadomo, że opony mają „pamięć" i niewłaściwe obchodzenie się z nimi n na

UŻYTKOWANIE KÓŁ l OGUMIENIA

przykład, szybkie i częste przejeżdżanie przez krawężniki lub wystające szyny n prowadzi do ich uszkodzenia dopiero dużo później.

207

Wyrównoważenie kół

• Należy unikać mycia opon myjką parową pod wysokim ciśnieniem. Jeśli dysza myjki zostanie przystawiona zbyt blisko opony, warstwa gumy ulegnie nieodwracalnemu uszkodzeniu w ciągu kilku sekund, nawet przy zastosowaniu zimnej wody. Opona umyta w ten sposób powinna być wymieniona ze względów bezpieczeństwa.

• Wymianie powinny podlegać również opony, które stykały się przez dłuższy czas z olejem lub smarem. Opona pęcznieje w miejscu narażonym na działanie smaru, później wraca do poprzedniego kształtu i nie wygląda z zewnątrz na uszkodzoną, jednak zmniejsza się jej zdolność przenoszenia obciążeń.

Koło powinno być wyrównoważone po każdym zamontowaniu opony. Jest to konieczne, aby wyrównać nierównomierny rozkład mas i niejednorodność materiałów. Brak wyrównoważenia objawia się podczas jazdy galopowaniem i trzepotaniem kół, przy wyższych prędkościach zaczyna drgać koło kierownicy.

Drgania te występują z regufy tylko w określonym zakresie prędkości i zanikają przy niższej lub wyższej prędkości. Zjawiska towarzyszące brakowi wyrównoważenia mogą doprowadzić z czasem do uszkodzenia przegubów zawieszenia, przekładni kierowniczej i amortyzatorów. Koła należy oddawać do wyrównoważania co 20 000 km i po każdej naprawie ogumienia, ponieważ z powodu zużycia i zmian wywołanych naprawą dochodzi do innego rozłożenia masy w oponie.

Przechowywanie opon

Koło awaryjne

• Opony należy przechowywać w chłodnym, ciemnym, i suchym miejscu. Nie mogą stykać się z olejami i smarami.

• Koła kłaść lub zawieszać za obręcze w garażu lub w piwnicy.

• Przed zdjęciem koła należy zwiększyć nieco ciśnienie w ogumieniu (około 0,03 do 0,05 MPa).

• Do opon zimowych należy używać oddzielnych obręczy. Przekładanie tych opon na obręcze stosowane przez cały rok nie opłaca się.

Należy mieć na uwadze następujące zasady przy użytkowaniu koła awaryjnego o zmniejszonych wymiarach.

• Koło awaryjnej może być montowane na przedniej i tylnej osi.

• Koło awaryjne jest przeznaczone tylko do krótkotrwałego wykorzystywania. Jeśli jest zakładane z powodu uszkodzenia ogumienia, to powinno być wymienione możliwie szybko na normalne koło.

• Po zamontowaniu koła awaryjnego należy niezwłocznie sprawdzić ciśnienie w oponie, które powinno wynosić 0,42 MPa. • Po zamontowaniu koła awaryjnego nie wolno przekraczać prędkości 80 km/h. Należy unikać przyspieszania z całkowicie wciśniętym pedałem, gwałtownego hamowania i szybkiej jazdy na zakrętach.

• Koło awaryjne jest mniejsze od normalnego koła, co powoduje zmniejszenie prześwitu pod osią z kołem awaryjnym. W celu uniknięcia uszkodzeń niżej położonych części samochodu, nie należy przejeżdżać nad większymi przeszkodami i przez zagłębienia. Nie należy

Mycie opon

Docieranie opon Nowe opony mają z powodu zastosowanej technologii produkcji bardzo gładką powierzchnię i należy je docierać. Dotyczy to także nowego koła zapasowego.

Początkowe zużycie powoduje schropowacenie gładkiej powierzchni.

Należy zachowywać szczególnąostrożność do czasu przejechania pierwszych 300 km na nowych oponach, zwłaszcza na wilgotnej nawierzchni.

KOŁA l OGUMIENIE

208

także korzystać po zamontowaniu koła awaryjnego z automatycznych myjni, gdyż samochód może zaczepić o jej elementy.

• Koło awaryjne jest zaprojektowane specjalnie dla danego typu samochodu, dlatego nie może być używane do samochodów innych typów, jak również nie wolno zakładać kół awaryjnych z innych samochodów.

• Ze względów technicznych nie jest dozwolone stosowanie łańcuchów przeciwślizgowych na pomniejszonym kole awaryjnym. Jeśli zachodzi konieczność użycia łańcuchów przeciwślizgowych, należy w razie uszkodzenia przedniego koła zamontować koło awaryjnej na tylnej osi i tylne koło na przedniej osi. Zaleca się nałożenie łańcuchów przeciwślizgowych przed zamontowaniem koła.

• Nie wolno zakładać opony normalnej lub śniegowej na obręcz koła awaryjnego.

• Nie należy używać równocześnie dwóch lub więcej kół awaryjnych.

Nieprawidłowe zużycie ogumienia • Normalnym zjawiskiem jest nieco większe zużycie boków bieżnika w porównaniu do jego środka na kołach przednich, przy czym z powoIppH IStws *.-

du pochylenia jezdni może być wyraźnie większe zużycie boku opony zwróconego do osi jezdni (strona zewnętrzna na lewym kole i wewnętrzna na prawym kole), patrz rys. SX-4603.

• Nierównomierne zużycie opon jest najczęściej skutkiem zbyt małego lub zbyt dużego ciśnienia w ogumieniu, może być także spowodowane niewłaściwym ustawieniem kół, brakiem ich wyrównoważenia, jak również uszkodzeniem amortyzatora lub obręczy.

• Schodkowe zużycie bieżnika, patrz rys. SX•4604, jest spowodowane na ogół przeciążeniem samochodu.

• W pierwszym rzędzie należy zwracać uwagę na utrzymanie właściwego ciśnienia w ogumieniu i sprawdzać je co najmniej raz na cztery tygodnie.

• Ciśnienie w ogumieniu należy sprawdzać wtedy, gdy opony są zimne. Ciśnienie wzrasta w nagrzanych oponach po szybkiej jeździe i jest błędem mierzenie i zmniejszanie ciśnienia w takim stanie.

• Zbyt wysokie ciśnienie w ogumieniu powoduje większe zużywanie się środka bieżnika, ponieważ wtedy opona jest bardziej wypukła w miejscu, gdzie znajduje się bieżnik.

• Zbyt niskie ciśnienie w ogumieniu powoduje opieranie się bieżnika na jego bokach, dlatego opona zużywa się bardziej w tych miejscach.

• Niewłaściwe ustawienie kół i brak wyrównoważenia powodują zużycie opon, które przedstawiono w tablicy.

Koła i ogumienie

Wiadomości wstępne W samochodzie Nissan Sunny są montowane, zależnie od wyposażenia, koła i opony o różnej szerokości i średnicy.

Wszystkie koła tarczowe mają uszczelnione obręcze. Uszczelnienie stanowi wytłoczone zgrubienie na obrzeżach obręczy, które nie pozwala na zsuwanie się opony bezdętkowej z obręczy podczas jazdy nawet po bardzo ostrych zakrętach.

Na skutek stałego postępu technicznego mogą zostać dopuszczone inne wartości ciśnienia w ogumieniu lub inne kombinacje opon i obręczy, niż wymienione w tablicy „Wymiary opon

i kół oraz ciśnienie w ogumieniu", także dla wcześniejszych modeli samochodów, dlatego należy się informować w stacjach obsługi o aktualnych wymaganiach. Wymagane ciśnienie w ogumieniu jest podane także w naklejce na ramie drzwi od strony kierowcy.

Uwaga. Kodeks drogowy określa, aby opony były używane tylko do osiągnięcia przez bieżnik głębokości 1,5 mm, co oznacza, że cała powierzchnia bieżnika powinna mieć głębokość jeszcze 1,5 mm. Zaleca się jednak, aby wymieniać ze względów bezpieczeństwa opony używane latem przy głębokości bieżnika wynoszącej

WYMIARY KÓŁ l OPON ORAZ CIŚNIENIE W OGUMIENIU Model

Rozmiar opony

Rozmiar obręczy

Modele 1986-1991 (z wyjątkiem GTi)

155 R 13 S 175/70 R 13 5 Jx13 82 S

Modele 1986-1991 z silnikiem GTi

185/60 R 1 4 8 2 V

Z silnikiem benzynowym 1,4 dm od modeli 1991

Ciśnienie w ogumieniu w MPa przód 0,21 0,20

tył

51/2x14

0,20

0,20

155 SR 13 78 S 175/70 R 13 82 S

5 Jx13

0,23 0,24

0,23 0,24

Z silnikiem benzynowym 1,6 dm3 od modeli 1991

175/70 R 1382 H 175/65 R 1482 H

5 Jx13 51/2 J x 14

0,24

0,24

Z silnikiem 2,0 dm3 GTi od modeli 1991

195/55 R 1482 V

51/2 J x 1 4

0,28

0,26

Z silnikiem wysokoprężnym od modeli 1991

175/70 R 13 82 S

5 Jx13

0,23

0,21

Koło awaryjne modeli 1986-1991 z silnikiem GTi

T 135/70 D 15

4Tx15

0,42

Koło awaryjne modeli 1986-1991 oprócz silnika GTi

T 115/70 D 14

4Tx14

0,42

3

0,21 0,20

OGRZEWANIE l PRZEWIETRZANIE ORAZ KLIMATYZACJA

239

Wykrywanie i usuwanie niesprawności ogrzewania i przewietrzania wnętrza Objawy

Przyczyny

Nie pracuje dmuchawa Uszkodzony bezpiecznik silnika dmuchawy ogrzewania

Sposób postępowania Sprawdzić bezpiecznik dmuchawy, w razie potrzeby wymienić

Uszkodzony przełącznik dmuchawy

Sprawdzić, czy jest napięcie na opornikach wstępnych. Jeśli go nie ma, wymontować i sprawdzić przełącznik dmuchawy

Uszkodzony silnik elekryczny

Sprawdzić silnik dmuchawy

Dmuchawa nie pracuje Uszkodzony opornik wstępny tylko na jednym stopniu prędkości

Wymienić płytę z opornikami

Za mała wydajność o- Za niski poziom cieczy chłodzącej grzewania

Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej, w razie potrzeby uzupełnić

Przesuwające się z oporami lub uszkodzone cięgna regulacji ogrzewania Nieszczelny lub niedrożny wymiennik ciepła Nie można wyłączyć Przesuwające się z oporami lub uszkodzone ogrzewania cięgna regulacji ogrzewania

Sprawdzić cięgna regulacji ogrzewania, w razie potrzeby wymienić linki Wymienić wymiennik ciepła (pracę należy wykonać w specjalistycznym warsztacie) Sprawdzić cięgna regulacji ogrzewania, w razie potrzeby wymienić linki

Hałasy w dmuchawie Nagromadzony brud, liście Wymontować dmuchawę, oczyścić dmuchawę ogrzewania i przewód powietrza Brak wyrównoważenia wirnika, uszkodzone łożysko Wymontować silnik dmuchawy i sprawdzić, czy obraca się lekko

WIADOMOŚCI WSTĘPNE

NISSAN SUNNY SEDAN MODELI 1986-1991

211

NISSAN SUNNY KOMBI („TRAVELLER") MODELI 1986-1991

ODMIANY NADWOZIA SAMOCHODU NISSAN SUNNY OD MODELI 1991

Na pierwszym planie z lewej strony pokazano sedan, z prawej - 3-drzwiowy hatchback, w głębi - kombi (,,Traveller") i 5-drzwiowy hatchback

Wymontowanie i zamontowanie zderzaka przedniego W samochodach modeli 1986-1991 wymontować części w kolejności pokazanej na rys. N4805. Po wymontowaniu zderzaka jest możliwe odłączenie okładziny od belki zderzaka.

Zamontowanie należy przeprowadzić w odwrotnej kolejności.

• W przypadku samochodów od modeli 1991 wymontowanie zderzaka przedniego przebiega następująco.

• Jeśli są zainstalowane, wymontować ze zderzaka światła przeciwmgłowe.

212

NADWOZIE

Wzmocnienie

N-4805 ZDERZAK STOSOWANY W NADWOZIU SEDAN MODELI 1986-1991

1 - śruba, 2 - śruba, 3 - śruba (2 sztuki po każdej stronie), 4 - krata chłodnicy, 5 - zacisk, 6 - belka, 7 - okładzina zderzaka

• Odkręcić dolne osłony silnika po prawej i lewej stronie.

• Otworzyć pokrywę przedziału silnika, podważyć i wyjąć kratę chłodnicy z zaciskiem (A), patrz rys. N-4806.

• Odkręcić śruby (2), którymi przymocowana jest lewa i prawa osłona wnęki koła do okładziny zderzaka.

• Wymontować lewą i prawą osłonę wnęki koła.

• Wyjąć zaciski (4) u dołu czołowej osłony w pobliżu otworu okładziny zderzaka.

• Wykręcić śruby (5) we wnękach kół.

• Wykręcić po dwie śruby z lewego i prawego wspornika błotnika i zdjąć zderzak.

• Po wymontowaniu zderzaka można odłączyć okładzinę od belki zderzaka.

• Zamontowanie odbywa się w odwrotnej kolejności.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE ZDERZAKA ^^^^^•^^^^^^

213 N-4807 WYMONTOWANIA ZDERZAKA OD MODELI 1991

Wymontowanie i zamontowanie 50 Nm

bocznej listwy ochronnej

N-4806

Boczna listwa ochronna jest przyklejona obustronnym przylepcem. W samochodach coupe do modeli 1991 i sedan od modeli 1991 jest ona mocowana dodatkowo zaciskami.

Wymontowanie i zamontowanie zderzaka tylnego 30 Nm

L-4812

N-4808 WYMONTOWANIE ZDERZAKA MODELI 1986-1991

• Od modeli 1991: odkręcić nakrętki mocujące przy wnęce koła i od wnętrza bagażnika. Wyjąć zderzak do tyłu. Usytuowanie śrub pokazano na rys. N-4807. « Zamontowanie odbywa się w odwrotnej kolejności.

W produkcji seryjnej listwa jest mocowana dodatkowo klejem (1), patrz rys. L-4812. Podczas wymiany należy usunąć klej z nadwozia i przymocować listwę tylko przylepcem (2) i zaciskami, jeśli są stosowane.

Wymontowanie • Oderwać koniec listwy i oddzielić klej za pomocą ostrego noża, patrz rys. L-4808.

214

NADWOZIE

L-4810

L-4808

Uwaga. Nie uszkodzić lakieru. • Połączenie klejowe między listwą i nadwoziem można także rozłączyć za pomocą cienkiej żyłki nylonowej o średnicy 0,8 mm. Dla ułatwienia należy oba końce żyłki nawinąć na drewniane kołki, patrz rys. K-4817. Klej jest łatwiej oderwać po ogrzaniu listwy dmuchawą ciepłego powietrza, do temperatury około +40° C.

• Ogrzać listwę i nadwozie do temperatury od +30° C do +40° C i docisnąć listwę. Uwaga.

Przy temperaturze poniżej +20° C zmniejsza się przyczepność przylepca, dlatego należy ogrzać nadwozie.

• Wbić zaciski uderzeniem pięści.

Wymontowanie i zamontowanie błotnika przedniego Wymontowanie • Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Poluzować nakrętki przedniego koła przed uniesieniem samochodu.

• Unieść i podeprzeć przód samochodu, zdjąć koło.

• Wymontować lampkę kierunkowskazu.

K-4817

Zamontowanie • Miejsca klejenia na nadwoziu przemyć benzyną. Jeśli jest klejona nowa listwa, należy ściągnąć folię ochronną z przylepca.

• Jeśli jest ponownie montowana używana już listwa, zmyć resztki kleju benzyną i nałożyć obustronny przylepiec, patrz rys. L-4810.

• Zaznaczyć taśmą maskującą miejsce zamontowania listwy ochronnej na nadwoziu.

(S*.

G-4814

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE BŁOTNIKA PRZEDNIEGO

• Do modeli 1991: wymontować reflektor.

• Wymontować zderzak.

• Odkręcić osłonę błotnika.

• Wykręcić od wewnątrz śruby osłony wnęki koła. Odchylić osłonę od kołnierza błotnika do wewnątrz i wyjąć osłonę.

• Błotnik jest silnie związany z sąsiednimi elementami przez środek do ochrony antykorozyjnej podwozia i taśmę uszczelniającą, dlatego do odłączenia błotnika potrzebna jest dmuchawa gorącego powietrza, która pozwala na ogrzanie błotnika do wysokiej temperatury. W razie braku dmuchawy należy przeciąć ostrym nożem warstwę środka ochronnego w miejscu połączenia.

Uwaga. Środek chroniący podwozie (materiał na bazie PCW) należy nagrzewać niezbyt mocno i krótko. Środek ten nie powinien zmieniać zabarwienia i tworzyć pęcherzy, w przeciwnym razie powstają gazy szkodliwe dla zdrowia i wydziela się kwas solny powodujący silną korozję.

• Odkręcić błotnik i odłączyć go ostrożnie.

215

• Zamontować reflektor i lampkę kierunkowskazu. Sprawdzić ustawienie świateł reflektora.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

Wymontowanie i zamontowanie oraz regulacja pokrywy przedziału silnika Wymontowanie • Otworzyć pokrywę przedziału silnika.

• Odłączyć przewód doprowadzający płyn do spryskiwaczy szyby.

• Oznakować położenie pokrywy przedziału silnika przez obrysowanie pisakiem nakrętki lub śruby przy zawiasie.

Zamontowanie • Oczyścić i w razie potrzeby wyprostować powierzchnie łączenia błotnika z innymi elementami nadwozia. Jeśli to konieczne, polakierować błotnik.

• Posmarować środkiem chroniącym przed korozją miejsca skręcenia błotnika z osłonąwnęki koła i słupkiem „A" (słupki, do których mocowane są drzwi kierowcy i pasażera).

• Nałożyć na powierzchnie łączenia dostępną w handlu taśmę do uszczelniania błotników.

• Osadzić, ustawić i przykręcić błotnik. Zwrócić przy tym uwagę na równomierny odstęp między pokrywą przedziału silnika i błotnikiem oraz drzwiami.

Uwaga. Wkręty mocujące (blachowkręty) powinny być dokręcane momentem około 10N-m.

• Nanieść środek do konserwacji podwozia na wewnętrzną stronę błotnika.

• Uszczelnić środkiem uszczelniającym osłonę wnęki koła przy błotniku.

• Przykręcić osłonę błotnika.

• Zamontować zderzak.

G-4815

• Wykręcić śruby zawiasy, patrz rys. G-4815, i zdjąć pokrywę przedziału silnika, do czego jest potrzebna pomoc drugiej osoby. Przed odkręceniem śrub zawiasy należy podłożyć szmatkę między pokrywę i nadwozie w celu zabezpieczenia lakieru.

Zamontowanie • Osadzić pokrywę przedziału silnika, wkręcić śruby, ustawić pokrywę i dokręcić śruby momentem 20 N-m.

• Podłączyć przewód doprowadzający płyn do spryskiwacza szyby.

NADWOZIE

216

Regulacja pokrywy przedziału silnika • Poluzować obie śruby mocujące zamek pokrywy (rys. G-4816) tylko w takim stopniu, aby było możliwe przesuwanie zamka.

silnika powinna się znajdować po zamknięciu na tej samej wysokości razem z błotnikami. Wtedy zderzaki są ściśnięte o około 2 mm. Wysokość zderzaków powinna wynosić w stanie nieobciążonym przy otwartej pokrywie do modeli 1991 około 10 rnm, a od modeli 1991 około 13 mm.

Wymontowanie i zamontowanie listwy ozdobnej przy listwie ściekowej Wymontowanie • Modele 1986-1991: odkręcić element mocujący z przodu listwy ozdobnej.

• Sedan, coupe i kombi modeli 1986-1991: odkręcić elementy mocujące tylną część listwy ozdobnej (za tylną szybą boczną).

G-4816

• Odkręcić śruby przy zawiasie pokrywy i dokręcić tak, aby było możliwe przesuwanie pokrywy. Należy ustawić pokrywę, zachowując szczeliny równej szerokości między pokrywą i przyległymi elementami nadwozia.

L-4891

• Jeśli przód pokrywy powinien być przesunięty w górę lub w dół, wkręcić całkowicie dwa regulowane zderzaki (strzałka na rys. N-4809) z lewej i prawej strony w blachy wzmocnienia.

• Zamek pokrywy przesunąć tak, aby zamknięta pokrywa przedziału silnika z przodu znajdowała się około 2 mm poniżej obu błotników i aby zaczepy zamka wchodziły pewnie w kab-łąk pokrywy. Dokręcić śruby momentem 20 N-m.

• Wyregulować zderzaki. Pokrywa przedziału

• Włożyć wkrętak między listwę ściekowąi listwę ozdobną i odłączyć nieco koniec listwy. Należy przy tym uważać, aby nie uszkodzić listwy ozdobnej.

• Odwrócić oboma rękami listwę ozdobną i zdjąć ją.

Zamontowanie • Przyłożyć listwę ozdobną i wbijać ją od przodu do tyłu lekkimi uderzeniami pięści.

• Przykręcić przód listwy ozdobnej.

• Sedan, coupe i kombi modeli 1986-1991: przesunąć tylną część listwy ozdobnej na około 10 mm na część przednią! przykręcić elementy mocujące.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE POKRYWY BAGAŻNIKA

Wymontowanie i zamontowanie oraz regulacja pokrywu bagażnika i zamka pokrywy Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub

217

kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Podważyć wkrętakiem zaciski z tworzywa sztucznego i zdjąć poszycie pokrywy bagażnika.

• Wyjąć złącze przewodów ogrzewania i wycieraczki szyby tylnej. Odłączyć wiązki przewodów od pokrywy bagażnika przez przecięcie opasek przewodów szczypcami bocznymi.

20 Nm

L-4818

1 - wiązka przewodów, 2 - przewód spryskiwacza szyby, 3 - amortyzator, 4 - pokrywa bagażnika, 5 - zawiasa

NADWOZIE

218

• Podeprzeć pokrywę bagażnika i odkręcić amortyzator.

Uwaga. Jeśli jest wymieniany amortyzator, należy usunąć gaz ze starej części przed oddaniem jej na złom (praca powinna być wykonana w warsztacie). Ten gaz jest bezbarwny, bez zapachu i nie jest trujący.

• Odłączyć przewód doprowadzający płyn do spryskiwacza szyby.

• Wyjąć przewody elektryczne z pokrywy bagażnika.

25 Nm N-4810 A - szyba pokrywy bagażnika, B - blacha pokrywy bagażnika

Uwaga. Jeśli ma być montowana ponownie ta sama pokrywa, należy dla ułatwienia wprowadzania przewodów przywiązać do ich końców sznurek, który pozostaje w pokrywie.

• Oznakować położenie pokrywy bagażnika przez obrysowanie śrub przy zawiasie za pomocą pisaka.

• Odkręcić nakrętki przy zawiasie i zdjąć pokrywę bagażnika przy pomocy drugiej osoby.

Przed odkręceniem śrub zawiasy podłożyć szmatę między pokrywę i nadwozie w celu ochrony lakieru przed uszkodzeniem.

Zamontowanie

• Odłączyć cięgło od zamka i bębenka zamka.

W tym celu należy zdjąć zaciski z tworzywa sztucznego (1), patrz rys. N-4810, w następujący sposób.

• Osadzić pokrywę bagażnika, wkręcić śruby, ustawić pokrywę i dokręcić śruby.

• Przykręcić amortyzator.

Uwaga. Gdy amortyzator jest całkowicie rozciągnięty, nie należy obracać tłoczyska w cylin• Podłączyć przewód doprowadzający płyn do spryskiwacza szyby.

• Przeciągnąć przewody elektryczne i ułożyć je na miejscu.

Regulacja pokrywy bagażnika

N-4811

• Wyczepić zacisk z tworzywa sztucznego, obracając go, i wysunąć cięgło z otworu zacisku, patrz rys. N-4811.

• Wykręcić dwie śruby mocujące zamek i wyjąć

go.

• Odkręcić nakrętki przy zawiasie i dokręcić tak, aby było możliwe przesuwanie pokrywy. Należy ustawić pokrywę, zachowując szczeliny równej szerokości między pokrywą i przyległymi elementami nadwozia.

• Dokręcić nakrętki przy zawiasie.

• Przykręcić zamek pokrywy.

• Zamknąć pokrywę bagażnika i sprawdzić, czy zamyka się ona z łatwością i nie ma nadmiernego luzu. W razie potrzeby należy zmienić ustawienie płytki zamka.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE PŁATA POKRYCIA DRZWI

O mm

N-4812

• Obie śruby mocujące płytkę zamka poluzować w takim stopniu, aby było możliwe przesuwanie płytki, patrz rys. N-4812.

• Zamknąć pokrywę bagażnika, co spowoduje właściwe ustawienie płytki zamka. Otworzyć ostrożnie pokrywę i dokręcić śruby płytki zamka.

• Odkręcić wspornik cięgna zdalnego odryglowania i przesunąć go tak, aby między łącznikiem cięgna i dźwignią uruchamiającą nie było luzu, patrz (A) na rys. N-4812. Dokręcić śruby.

• Podłączyć cięgło do zamka i bębenka zamka, zabezpieczyć zaciskami z tworzywa sztucznego.

• Podłączyć złącze przewodów elektrycznych ogrzewania i wycieraczki tylnej szyby.

• Zamontować poszycie pokrywy bagażnika i zamocować zaciskami.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

Wymontowanie i zamontowanie płata pokrycia drzwi Opisano wymontowanie płata pokrycia drzwi przednich. Takie same czynności należy wykonać w odpowiedni sposób przy drzwiach tylnych.

Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub

219

kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Zdjąć trójkątną nakładkę z drzwi. Jeśli nakładka jest mocowana wkrętem, odkręcić go.

• Opuścić szybę tak, aby znalazła się 10 cm nad dolną krawędzią okna.

L-4878

• Wymontować korbkę opuszczania szyby. W tym celu włożyć wkrętak lub szmatkę między podkładkę dystansowa, i korbkę oraz wycisnąć zapinkę zabezpieczającą (1), patrz rys. L-4878. Jednocześnie odłączyć korbkę od mechanizmu napędu. Jeśli nie ma dostępu do zapinki, można ją usunąć za pomocą wygiętego drutu.

Modele 1986-1991 • Odkręcić podłokietnik. Są montowane dwie jego wersje. W wersji (A), patrz rys, N-4813, należy najpierw wykręcić wkręty (a), następnie przesunąć podłokietnik do przodu i zdjąć, podnosząc go do góry, co powoduje wysunięcie z zaczepów (1). W wersji (B) należy najpierw podważyć i wyjąć obsadę wyłącznika podnoszenia szyby, jeśli jest zamontowana (2 - zaczep).

• Podważyć i odłączyć płat pokrycia drzwi od blachy drzwi za pomocą szerokiej szpachli lub wkrętaka, co powoduje wyczepienie zacisków mocujących.

220

NADWOZIE N-4813

N-4815

Uwaga. Należy podłożyć szmatkę, aby nie uszkodzić lakieru.

Od modeli 1991

klamki wewnętrznej (1). Podważyć i wyjąć w górę gniazdo uchwytu (2). Wykręcić śrubę gniazda uchwytu (3) i wyjąć gniazdo, patrz rys.

N-4815.

• Wyjąć obsadę sterowania elektrycznym podnośnikiem szyby i centralnym zamykaniem drzwi, jeśli znajdują się w wyposażeniu.

• Wyjąć kapturki śrub (4), odkręcić śruby z boku i na dolnej krawędzi płata pokrycia drzwi.

• Podważyć przy zaciskach (5) i odłączyć płat pokrycia drzwi od blachy drzwi za pomocą szerokiej szpachli lub wkrętaka, co powoduje wyczepienie zacisków mocujących. Uwaga.

Należy podłożyć szmatkę, aby nie uszkodzić lakieru.

• Zdjąć płat pokrycia drzwi. Jeśli jest zainstalowana, przełożyć obsadę sterowania elektrycznym podnośnikiem szyby i centralnym zamykaniem drzwi przez wycięcie w płacie pokrycia.

• W razie potrzeby zdjąć ostrożnie folię uszczelniającą z ramy drzwi.

• Trzydrzwiowy hatchback: podważyć szerokim wkrętakiem i wyjąć osłonę (1) klamki wewnętrznej. Wyjąć dwa plastykowe kołpaki śrub (2) i odkręcić śruby, patrz rys. N-4814.

• Pięciodrzwiowy hatchback i sedan: podważyć szerokim wkrętakiem i wyjąć osłonę

Zamontowanie • Nakleić starannie folię uszczelniającą na ramę drzwi. Uszkodzoną folię należy skleić lub wymienić, gdyż powodowałaby przewiew w samochodzie podczas jazdy.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE SZYBY DRZWI PRZEDNICH

221

DRZWI TRZYDRZWIOWEGO SAMOCHODU NISSAN SUNNY OD MODELI 1991

1 - klamka zewnętrzna, 2 - dźwignia kątowa, 3 - mechanizm opuszczania szyby, 4 - przednia prowadnica szyby, 5zawiasa drzwi, 6 - ogranicznik otwarcia drzwi, 7 - tylna prowadnica szyby, 8 - zamek drzwi, 9-śruba, 5 N-m (przed zamontowaniem jest nakładany na gwint środek zabezpieczający)

• Osadzić właściwie płat pokrycia w ramie drzwi i wbić pięścią zaciski. Należy wymienić uszkodzone zaciski.

• Wkręcić śruby mocujące płat pokrycia drzwi.

• Włożyć i przykręcić osłonę klamki wewnętrznej i gniazda uchwytów, zależnie od modelu, patrz „Wymontowanie".

• Nasunąć korbkę opuszczania szyby z nałożoną zapinką zabezpieczającą na oś korbki w taki sposób, aby korbka po uniesieniu okna znajdowała się w takim położeniu, jak korbka w drzwiach po drugiej stronie samochodu.

• Wcisnąć trójkątną nakładkę w drzwi. W samochodach od modeli 1991 przymocować ją dodatkowo śrubą.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

25 Nm

N-4816

Wymontowanie i zamontowanie szyby i mechanizmu podnoszenia szyby drzwi przednich Wymontowanie • Wymontować płat pokrycia drzwi.

• Jeśli jest zamontowane, wymontować lusterko zewnętrzne.

• Opuścić szybę, aż będzie widoczna śruba mocująca szybę w wycięciu drzwi.

• Odłączyć, przez wykręcenie dwóch śrub, opuszczoną szybę od mechanizmu podnoszenia, patrz rys. L-4881.

• Pochylić szybę do przodu i wyjąć ją z wnęki drzwi, patrz rys. L-4882. W razie trudności spowodowanych brakiem miejsca należy dodatkowo odchylić do góry listwę ozdobną okna.

222

NADWOZIE

trycznego podnośnika szyby. Wyjąć mechanizm podnoszenia szyby przez dolne wycięcie drzwi.

Zamontowanie

L-4881

• Włożyć do drzwi mechanizm podnoszenia szyby i zamocować go we właściwym położeniu za pomocą czterech śrub mocujących. W razie potrzeby podłączyć złącze wielostyko-we i ustawić mechanizm podnoszenia za pomocąelektrycznego napędu w takim położeniu, aby możliwe było przykręcenie szyby.

• Włożyć szybę w drzwi i przykręcić ją dwoma śrubami do mechanizmu podnoszenia.

• W przypadku elektrycznego podnośnika szyby podłączyć złącze przewodu do mechanizmu.

A A=B

L-4882 G-4859

• Podnieść szybę i tak przesunąć w razie potrzeby mechanizm podnoszenia w stosunku do drzwi, aby szyba była równoległa do ramy drzwi, patrz rys. G-4859.

• Zamocować listwę ozdobną drzwi.

• Zamontować płat pokrycia drzwi.

Wymontowanie i zamontowanie klamki zewnętrznej oraz zamka drzwi L-4883

• Odkręcić śruby mocujące mechanizm podnoszenia szyby do ramy drzwi, patrz rys. L-4883. Przed odkręceniem należy zaznaczyć położenie śrub, obrysowując je pisakiem. Odłączyć przewody elektryczne w przypadku elek-

Wymontowanie klamki • Wymontować płat pokrycia drzwi.

• Odłączyć cięgła od klamki zewnętrznej, patrz rys. L-4885.

• Odkręcić dwie nakrętki i wyjąć klamkę zewnętrzną, patrz rys. L-4887.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE KLAMKI ZEWNĘTRZNEJ

223

• Regulacja klamki zewnętrznej (1): obracać element ustalający (3), aż odległość między elementem ustalającym i cięgłem (2) osiągnie właściwą wartość „X" (4 - dźwignia blokady), patrz rys. N-4817. Właściwa wartość „X": • modele 1986-1991 - 0,5 do 2,0 mm; • od modeli 1991 - co najmniej 10 mm.

• Sprawdzić działanie zamka drzwi i w razie potrzeby powtórzyć regulację.

• Zamontować płat pokrycia drzwi.

Wymontowanie zamka • Zamknąć szybę drzwi.

• Wymontować płat pokrycia drzwi.

• Odłączyć cięgła od zamka drzwi od wewnętrznej strony. W tym celu odciągnąć w bok zabezpieczenia z tworzywa sztucznego, patrz rys. N-4811.

L-4887

Zamontowanie klamki

N-4811

• Osadzić i przykręcić klamkę zewnętrzną.

• Podłączyć cięgła.

N-4817

• Odkręcić śruby mocujące zamek, patrz rys.

IM-4818, i wyjąć go przez otwór w ramie drzwi.

224

NADWOZIE

Zamontowanie zamka • Nasmarować smarem uniwersalnym powierzchnie współpracujące zamka.

• Zamontować zamek i dokręcić go śrubami. Na gwinty śrub nałożyć dostępny w handlu środek zabezpieczający.

• Podłączyć cięgła do zamka drzwi i zabezpieczyć je zaciskami.

• Sprawdzić, czy drzwi otwierają! zamykająsię bez trudności i czy można je zaryglować przyciskiem blokowania drzwi.

• Zamontować płat pokrycia drzwi.

Wymontowanie i zamontowanie oraz regulacja drzwi Wymontowanie • Wymontować płat pokrycia drzwi.

• Odłączyć wielostykowe złącza przewodów elektrycznych, na przykład silnika podnośnika szyby, lusterka zewnętrznego regulowanego elektrycznie, centralnego zamykania drzwi.

• Wybić w górę sworzeń ogranicznika drzwi za pomocą młotka i trzpienia.

Uwaga. Jeśli mają być dopasowane nowe drzwi, należy wymontować zamek i zamontować od góry sworzeń ogranicznika drzwi.

• W razie potrzeby wyregulować drzwi.

• Zamontować zamek drzwi.

• Podłączyć złącza przewodów elektrycznych i zamontować płat pokrycia drzwi.

Regulacja Drzwi powinny być wyregulowane, jeśli są niewłaściwie osadzone w nadwoziu lub jeśli były wymontowane.

• Wymontować zamek drzwi.

• Regulacja odbywa się przez poluzowanie śrub zawias i przesuwanie drzwi. Zawiasy mają otwory większe niż średnica śrub mocujących, co umożliwia przesuwanie zawias.

• W celu wyregulowania drzwi należy poluzować śruby zawias przy nadwoziu, nie należy ich wykręcać. Regulacja szczeliny odbywa się przez przesuwanie drzwi, aż zostanie uzyskana jednakowa szerokość szczeliny między drzwiami i przyległymi elementami nadwozia.

• Należy dopasować drzwi do obrysu nadwozia.

Jeśli drzwi po zamknięciu nie pokrywają się z przodu z przyległymi elementami nadwozia, poluzować śruby zawiasów przy drzwiach i przesunąć odpowiednio drzwi. Tylne drzwi mogą być w przedniej części najwyżej 1 mm głębiej niż drzwi przednie.

• Zamontować zamek drzwi.

• Poluzować śruby mocujące płytkę rygla zamka na tyle, aby było możliwe jej przesuwanie

L-4889

• Odkręcić śruby przy zawiasach drzwi, patrz rys. L-4889, po zaznaczeniu ich położenia przez obrysowanie łbów śrub pisakiem. Wyjąć drzwi przy pomocy drugiej osoby.

Zamontowanie • Wstawić, dopasować i dokręcić drzwi.

L -4890

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE LUSTERKA ZEWNĘTRZNEGO

lekkimi uderzeniami gumowego młotka, patrz rys. L-4890.

• Tylna część drzwi powinna być regulowana przez ustawianie rygla zamka. W tym celu zamknąć i ustawić drzwi, co spowoduje ustawienie rygla zamka, następnie ostrożnie otworzyć drzwi i dokręcić śruby rygla. Należy obrysować rygiel przed odkręceniem śrub dla lepszej kontroli jego przesunięć.

• Jeśli drzwi są właściwie osadzone po zamknięciu, dokręcić śruby zawias.

225

Wymontowanie wkładu • Od modeli 1991: wyjąć ostrożnie szkło lusterka z ramki. W tym celu wsunąć wkrętak od dołu między szkło i ramkę lusterka w rowki (strzałki), patrz rys. N-4819, i wypchnąć szkło z zamocowania. Końcówkę wkrętaka należy owinąć szmatką, aby nie uszkodzić lusterka.

Wkrętak nie powinien być wsuwany zbyt daleko.

Wymontowanie i zamontowanie lusterka zewnętrznego oraz wymiana jego wkładu Wymontowanie lusterka • Podważyć wkrętakiem dolną krawędź nakładki (1) i wyjąć ją. W samochodach od modeli 1991 należy wykręcić z nakładki jeden wkręt, patrz rys. L-48110.

Zamontowanie wkładu • Nowe szkło lusterka wprowadzić w ramkę najpierw u góry, następnie u dołu i docisnąć, patrz rys. L-4838.

L-48110

• Wyjąć złącze wielostykowe regulacji lusterka, jeśli jest zainstalowane.

• Odkręcić wkręt (2) mocujący lusterko (3) i wyjąć na zewnątrz.

Zamontowanie lusterka • Osadzić i przykręcić lusterko.

• Podłączyć złącze wielostykowe.

• Wcisnąć nakładkę i wkręcić wkręt.

15 — Nissan Sunny

L-4838

226

NADWOZIE

Elementy tablicy rozdzielczej

N-4820 ELEMENTY TABLICY ROZDZIELCZEJ MODELI 1986-1991 - SEDAN l HATCHBACK 1 - osłona zestawu wskaźników, 2 - obudowa zestawu wskaźników, 3 - pokrywa skrzynki bezpieczników, 4 - dolna część tablicy rozdzielczej, 5 - górna część tablicy rozdzielczej, 6 - nawiew na szybę, 7 - półka i nawiew, 8 - regulacja ogrzewania, 9 - radio, 10-zamocowanie, 11-schowek, 12-popielniczka, 13-osłona środkowa, 14-przednia część konsoli, 15 -tylna część konsoli, 16 -osłona kolumny kierownicy, 17 - nawiew

ELEMENTY TABLICY ROZDZIELCZEJ

227

20

21 19

18

N-4821 ELEMENTY TABLICY ROZDZIELCZEJ STOSOWANEJ OD MODELI 1991

Części należy wymontować w kolejności zgodnej z numeracją 1 - koło kierownicy (nie pokazane), 2 - osłona kolumny kierownicy, 3 - lewa dolna osłona, 4 - osłona dźwigni zmiany biegów, 5 -osłona, 6 -pokrywa konsoli, 7 -tylna część konsoli, 8 -osłona środkowa, 9 - lewa dolna osłona, 10 -obudowa zestawu wskaźników, 11 - radio, 12 - nawiew środkowy, 13 - regulacja ogrzewania, 14 - półka, 15 - schowek, 16-osłona, 17-wzmocnienia, 18-przednia część konsoli, 19 - osłona zestawu wskaźników, 20 - kapturki, 21 -tablica rozdzielcza

Wymontowanie i zamontowanie siedzeń Wymontowanie i zamontowanie siedzenia przedniego 50 Nm

Siedzenie przednie jest osadzone na dwóch prowadnicach, na których może być przesuwane do przodu i do tyłu.

Wymontowanie • Wykręcić tylne śruby z obu prowadnic, patrz rys. N-4822.

50 Nm

N-4822

228

NADWOZIE

• Przesunąć siedzenie do tyłu i wykręcić przednie śruby mocujące.

• Wyjąć siedzenie przednie.

Uwaga. Jeśli jest zainstalowane, wyjąć złącze wtykowe ogrzewania siedzenia.

Modele ze składanym siedzeniem tylnym • Odkręcić siedzenie przy zawiasach (1), patrz rys. N-4823.

Zamontowanie • Sprawdzić przed zamontowaniem, czy dźwignia zmiany położenia siedzenia i przegub pochylenia oparcia poruszają się bez oporu i w razie potrzeby nasmarować smarem uniwersalnym.

• Nasmarować smarem uniwersalnym prowadnice siedzenia.

• Zamontować siedzenie przednie oraz przykręcić z przodu i z tyłu. Właściwy moment dokręcania: modele 1986-1991 - 3 0 N - m , od modeli 1991 - 50 N-m.

• Sprawdzić, czy można z łatwością przestawiać siedzenie i czy działa blokada położenia siedzenia.

Wymontowanie i zamontowanie siedzenia tylnego

N-4823

• Złożyć oparcie do przodu i zdjąć tylną osłonę po podważeniu wkrętakiem zacisków (2).

• Odkręcić oparcie przy zawiasach i wyjąć.

Wymontowanie

Zamontowanie

• Sedan-modele 1986-1991: pchnąć, chwytając za przednią krawędź, siedzenie tylne do góry. Odkręcić dwie śruby poniżej oparcia i wyjąć siedzenie.

• Zaczepić u góry stałe oparcie tylnego siedzenia i dokręcić u dołu momentem 15 N-m. Dokręcić z tyłu tylne siedzenie momentem 15 N-m i nacisnąć z przodu w celu wejścia zaczepów na właściwe miejsce.

• Składane siedzenie tylne: przykręcić oparcie do zawiasów. Moment dokręcania zawiasy do nadwozia wynosi 15 N-m, a zawiasy do oparcia 5 N • m. Odchylić oparcie do góry i sprawdzić, czy jest właściwe mocowane. W razie potrzeby należy poluzować zaczepy (3), przesunąć je odpowiednio i ponownie dokręcić momentem 15 N-m, patrz rys. N-4823.

• Zamontować zaciskami tylną osłonę oparcia siedzenia.

• Przykręcić siedzenie do zawias.

Wymontowanie i zamontowanie osłony ozdobnej pod przednią szybą • Modele 1986-1991 ze stałym oparciem: wykręcić obie śruby, patrz rys. L-4898, unieść oparcie do góry i wysunąć je z zaczepów.

Osłona pod przednią szybą musi być wymontowana, na przykład w celu wymontowania napędu wycieraczki szyby lub elementów ogrzewania.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE OSŁONY OZDOBNEJ

Wymontowanie

NAPRAWA POKRYCIA LAKIEROWEGO NADWOZIA

• Wymontować ramiona wycieraczki.

3—o

229

N-4825

OSŁONA STOSOWANA OD MODELI 1991 1 N-4824 OSŁONA STOSOWANA W MODELACH 1986-1991 -SEDAN zacisk, 2 - tulejka, 3 - uszczelka gumowa

• Podważyć wkrętakiem i wyjąć zaciski z tworzywa sztucznego. W przypadku zacisków typu (1) najpierw wyjąć rdzeń zacisku, następnie

podważyć cały zacisk, patrz rys. N-4824.

Do wykonywania prac blacharskich i lakierowania nadwozia samochodu jest wymagana znajomość materiałów i doświadczenie w ich stosowaniu, które nabywa się na ogół po wieloletniej praktyce. Z tego względu opisano w tym rozdziale tylko naprawę małych uszkodzeń blach nadwozia i lakieru. Do uzupełnienia powłoki jest niezbędny lakier o tym samym kolorze, gdyż nawet najmniejsze różnice są dostrzegalne zaraz po zakończeniu naprawy powłoki.

Producent samochodu podaje oznaczenie koloru na tabliczce znamionowej znajdującej się w przedziale silnika na przegrodzie czołowej.

Jeśli występują różnice między lakierem oryginalnym i lakierem używanym do uzupełnień, wynika to stąd, że z biegiem czasu lakier na samochodzie zmienia się z powodu starzenia, oddziaływania ultrafioletowego promieniowania słonecznego, dużych różnic temperatury, warunków atmosferycznych i wpływów substancji chemicznych, na przykład przemysłowego zanieczyszczenia powietrza. Mogą nastąpić także uszkodzenia powierzchni lakieru, zmiany koloru i wyblaknięcia, jeśli używa się nieodpowiednie środki do mycia i pielęgnacji lakieru.

Powłoki lakiernicze metalizowane składają się z dwóch warstw: „metalicznej" farby gruntowej i bezbarwnego lakieru nawierzchniowepo- Lakier bezbarwny jest natryskiwany na wilgotną farbę gruntową.

Niebezpieczeństwo wystąpienia różnicy w kolorach jest szczególnie duże przy uzupełnianiu lakieru metalizowanego, ponieważ już sama różnica lepkości lakieru uzupełruającec/o w stosunku do JakJeru oryginalnego może powodować zmiany w odcieniach kolorów.

Zamontowanie • Nałożyć osłonę i zamocować zaciskami. Należy wymienić uszkodzone zaciski.

Usuwanie uszkodzeń spowodowanych uderzeniami kamieni Opłaca się regularne usuwanie małych uszkodzeń lakieru, ponieważ unika się przez to korozji blach nadwozia i większych napraw. Do naprawy małych zadrapań i uszkodzeń spowodowanych uderzeniami kamieni wystar-

230

NADWOZIE

cza na ogół maty zestaw renowacyjny, gdy uszkodzenia spowodowały jedynie odpryśnię-cie lakieru nawierzchniowego i nie odsłoniły metalicznej powierzchni blachy. Oprócz pojemnika lakieru z pędzelkiem jest stosowana także, dostępna w sklepach z akcesoriami samochodowymi, samoprzylepna folia lakierowana, jeśli uszkodzenie jest bardzo małe lub ma być tylko zagruntowane.

• Głębsze uszkodzenia kamieniami, w których są widoczne ślady rdzy, należy oczyścić do odsłonięcia metalicznego podłoża przy użyciu skrobaka do rdzy, noża lub małego wkrętaka.

Ważne jest, aby usunąć najmniejsze ślady rdzy.

Skrobak do rdzy jest to mała tulejka z tworzywa sztucznego, w której jest umocowana krótka druciana szczoteczka do wydrapywania rdzy.

• Oczyszczone miejsca muszą być dokładnie osuszone i wolne od tłuszczów. W tym celu naprawiane miejsce i sąsiadującąz nim powierzchnię lakieru należy oczyścić środkiem do usuwania tłuszczów i silikonów.

• Na czystą powierzchnię metalu nakłada się za pomocą małego pędzelka cienką warstwę farby gruntowej. Ponieważ farba gruntowa jest na ogół dostępna w aerozolu, można natryskać trochę lakieru na wieczko i maczać w nim pędzelek.

• Po wyschnięciu farby gruntowej nakładany jest lakier nawierzchniowy. Pojemnik z takim lakierem ma pędzelek w zakrętce. Jeśli jest do dyspozycji lakier w odpowiednim kolorze tylko w aerozolu, należy natryskać trochę lakieru na wieczko i nanosić go zwykłym pędzelkiem do farb wodnych. Jednorazowo należy nakładać cienką warstewkę lakieru, aby nie spływał, i zostawić lakier do całkowitego wyschnięcia.

Nakładanie lakieru jest powtarzane tak długo, aż zostanie wypełniony ubytek i naprawiane miejsce zostanie wyrównane z otaczającą je powierzchnią lakieru.

Naprawa wgnieceń blach i usuwanie korozji Małe wgłębienia można wyklepywać za pomocą specjalnego młotka i odpowiedniego kowadełka ręcznego. W przypadku dziur w nadwoziu spowodowanych przez korozję zaleca się, za-

leżnie od zakresu uszkodzenia, wymianę kompletnej części lub wspawanie kawałka blachy.

• Małe wgłębienia można wyklepywać młotkiem do blach, podkładając z drugiej strony ręczne kowadełko, patrz rys. SX-5001. Nie powinno się uderzać młotkiem zbyt silnie, gdyż blacha zostanie rozklepana zbyt mocno i nie będzie można jej wyrównać. Wgłębienie naprawia się równomiernymi uderzeniami, rozpoczynając od jego brzegu i przesuwając się do środka.

• Co jakiś czas należy sprawdzać wyklepywanąpowierzchnię dłonią, aż do uzyskania wymaganego kształtu. Mniejsze nierówności są usuwane przez szpachlowanie.

• Ślady rdzy i resztki starego lakieru usuwa się starannie z naprawianego miejsca za pomocą papieru ściernego o dużej ziarnistości (120), nałożonego na klocek, albo odpowiedniej tarczy ściernej. Sąsiednie listwy ozdobne lub części z tworzywa sztucznego należy okleić taśmą w celu zabezpieczenia przed przypadkowym porysowaniem.

Przygotowanie powierzchni do malowania • Przed każdą naprawą powłoki lakierniczej należy umyć samochód, aby usunąć pozostałości po szlifowaniu i uniknąć zanieczyszczenia nakładanej powłoki.

• Prace lakiernicze powinny być wykonywane przy temperaturze powyżej +12° C, jednak nie w prażącym słońcu i nie przy silnym wietrze.

NAPRAWA POKRYCIA LAKIEROWEGO

Odrdzewianie • Okleić naprawiane miejsce wokół dużą ilością taśmy, aby przez nieuwagę nie uszkodzić sąsiednich powierzchni lakieru.

• Usunąć wszystkie widoczne i ukryte pod pęcherzykami lakieru ślady korozji trójkątnym skrobakiem lub wkrętakiem i papierem ściernym o ziarnistości 120.

• Przeszlifować brzegi uszkodzonego miejsca na szerokości 1 do 2 centymetrów papierem ściernym o ziarnistości 320. » Cynkowane elementy nadwozia należy szlifować tylko do farby gruntowej, nie usuwać warstwy cynku.

Natryskiwanie antykorozyjnej farby gruntowej • Przetrzeć naprawiane miejsce w celu usunięcia tłuszczów oraz kurzu czystą szmatką zmoczoną w rozpuszczalniku nitro i pozostawić do wyschnięcia.

• Farba gruntowa i nakładany na nią lakier nawierzchniowy powinny pochodzić od tego samego producenta, aby uniknąć powstawania pęcherzy i zmarszczeń w powłoce lakierowej.

• Natryskiwać farbę gruntową bardzo cienką ale kryjącą warstwą na odrdzewioną blachę z odległości około 25 cm. Przed malowaniem należy nakleić w odległości kilku centymetrów od naprawianego miejsca papier za pomocą taśmy samoprzylepnej, aby zapobiec osiadaniu rozpylonej farby na sąsiednich powierzchniach.

• Po 10 do 15 minutach można kontynuować natryskiwanie. Jeśli miejsce ma być szpachlowane, farba gruntowa musi całkowicie wyschnąć.

Szpachlowanie Rozróżnia się dwa rodzaje szpachlówki: dwuskładnikową i wyrównującą. Składniki szpachlówki wypełniającej są mieszane na krótko przed użyciem.

Dwuskładnikowa szpachlówka wypełniająca musi być nakładana szybko, ponieważ jej utwardzanie następuje w krótkim czasie. Wykorzystuje się ją do wypełnienia większych zagłębień w blachach. Szpachlówka wyrównująca służy do zacierania i wygładzania

231

małych nierówności i można ją nakładać w kilku warstwach. Oba rodzaje szpachlówki są dostępne w tubach i puszkach, szpachlówka wyrównująca także w pojemnikach aerozolowych.

Uwaga. Choć są często podawane na puszkach zalecenia, aby nakładać szpachlówkę na czystą blachę, celowe jest uprzednie nałożenie farby gruntowej (ochrona przed korozją).

• Nałożyć szpachlówkę dwuskładnikową, uwzględniając zalecenia producenta, na wyprostowane lub naprawione tkaniną szklaną miejsce i pozostawić do utwardzenia.

• Po utwardzeniu zeszlifować nierówności ręcznie lub szlifierką, stosując papier ścierny o ziarnistości 180. Można stosować także wodoodporny papier ścierny i wtedy należy od czasu do czasu spłukiwać naprawiane miejsce dużą ilością wody za pomocą gąbki.

• Oczyścić naprawiane miejsce i pozostawić do wyschnięcia.

• Pokryć naprawiane miejsce szpachlówka wyrównującą, za pomocą szerokiej elastycznej szpachli z tworzywa sztucznego, patrz rys. SX5002, i pozostawić do utwardzenia przez co najmniej 2 godziny. Zaleca się stosowanie szpachlówki w aerozolu na zaokrągleniach o małym promieniu i na krawędziach.

• Szpachlówka wyrównująca powinna schnąć zależnie od grubości warstwy przez 2 do 3 godzin.

Szlifowanie W handlu jest dostępny papier ścierny o różnej ziarnistości. Im niższa jest numeracja papieru,

232

NADWOZIE

tym grubsze ziarno. Do szlifowania szpachlówki dwuskładnikowej zaleca się ziarnistość 180 do 240; szpachlówka wyrównująca i stary lakier powinny być szlifowane na mokro papierem o ziarnistości 360. Papier ścierny o ziarnistości 600 zaleca się do wykańczającego szlifowania na mokro przed lakierowaniem.

• Miejsce lakierowane należy oklejać tak, aby natryskiwana powierzchnia sięgała do najbliższej listwy ozdobnej lub naroża nadwozia, gdyż na brzegu chronionej powierzchni powstaje ostra krawędź. Jeśli konieczne jest łagodne przejście do lakieru oryginalnego, osłony powinny być naklejone w odległości dwóch szerokości dłoni od miejsca naprawianego, patrz rys. SX-5004.

• Przeszlifować zgrubnie zaszpachlowane miejsce papierem ściernym 360, zwilżając je co jakiś czas gąbką, patrz rys. SX-5003. Należy zanurzać gąbkę od czasu do czasu w czystej wodzie, aby nasiąknęła.

• Do następnego szlifowania na mokro nadaje się najlepiej specjalny papier wodoodporny o ziarnistości 600, przy czym jest szlifowana również sąsiednia, podlegająca natryskowi powierzchnia oryginalnego lakieru. Należy szlifować tylko w kierunku podłużnej osi samochodu, co zapewnia małą widoczność na lakierze drobnych rys pozostających po szlifowaniu.

Oczyszczenie powierzchni Przed lakierowaniem należy usunąć ślady smarów i silikonów z wyszlifowanej powierzchni oraz z sąsiadującego lakieru na szerokości jednej do dwóch dłoni, do czego nadaje się najlepiej środek do zmywania silikonów.

• Po szlifowaniu oczyścić starannie miejsce podlegające lakierowaniu i okleić dokładnie wszystkie sąsiadujące powierzchnie papierem gazetowym i taśmą. Przed lakierowaniem błotników należy okleić starannie również opony i amortyzatory.

Malowanie nadwozia Farba gruntowa powinna pochodzić od tego samego producenta co lakier nawierzchniowy w aerozolu, wtedy powierzchnia lakierowana jest wolna od pęcherzy i nie marszczy się.

Uwaga. Zaleca się wypróbować najpierw sposób malowania na kawałku blachy, na przykład na starym błotniku.

• Powierzchnia przeznaczona do lakierowania musi być sucha i wolna od pyłu. Jeśli to możliwe, należy przedmuchać powierzchnię czystym, sprężonym powietrzem.

• Spryskać podłoże wodą w celu ograniczenia zapylenia.

• Przetrzeć powierzchnię podlegającą malowaniu środkiem do usuwania silikonów. Lakier nawierzchniowy będzie miał jeszcze lepszą przyczepność, jeśli oczyszczona powierzchnia zostanie przetarta pastą do polerowania nie zawierającą silikonów.

• Przed użyciem potrząsać intensywnie pojemnikiem z lakierem w aerozolu przynajmniej przez 3 do 5 minut, w przeciwnym razie zrobią się zacieki na malowanej powierzchni.

NAPRAWA POKRYCIA LAKIEROWEGO

• W przypadku lakieru metalizowanego wypuścić niewielką ilość farby z pojemnika, żeby usunąć z rurki rozpylacza zgromadzone cząsteczki metalu.

• m • > ^ I • •• '••««"«

• Duże powierzchnie, pionowe lub poziome, są natryskiwane „na krzyż"-rozpoczynasię poza powierzchnią malowaną i zmienia kierunek również poza nią, patrz rys. 680.04.

• Małe powierzchnie należy natryskiwać spiralnie od zewnątrz do wewnątrz, w celu uniknięcia niepotrzebnego rozprzestrzeniania się rozpylonej farby.

• Pojemnik z farbą w aerozolu należy prowadzić ze stałą prędkością w jednakowej odległości od powierzchni. Właściwa odległość wynosi około 25 cm.

• Jeśli ma być naniesiona powłoka przechodzącą niezauważalnie w oryginalny lakier, najłatwiej zrobić to nakładając co najmniej cztery zachodzące na siebie warstwy. Następna warstwa powinna być szersza o trzy do czterech centymetrów od poprzedniej.

Uwaga. Jeśli natryskiwanie odbywa się z bliskiej odległości, pojemnik prowadzony jest zbyt wolno lub ze zmienną prędkością, powstają zacieki. Lakier spływa w dół w miejscach, w których nałożono go jednorazowo w zbyt dużej ilości. To samo dzieje się, jeśli zmiana kierunku przy natryskiwaniu nie odbywa się nad osłoniętą powierzchnią.

233

• Natryskiwanie należy powtarzać tyle razy, z 5minutowymi przerwami na odparowanie rozpuszczalnika, aż zostanie uzyskane wystarczające pokrycie. Pojemnik z lakierem metalizowanym musi być wstrząsany między kolejnymi przejściami, ponieważ osadzają się szybko cząsteczki metalu.

Uwaga. W przypadku lakieru metalizowanego bardzo trudno uzyskać kolor zgodny z oryginalnym lakierem. Rozdzielenie pigmentu (cząstek aluminium) jest bardziej równomierne, jeśli ostatni natrysk wykonany jest z odległości 30 cm zamiast 25 cm. Można dobrać również w pewnym stopniu odcień koloru. Powolne przesuwanie ręki i nanoszenie grubszej warstwy powoduje ściemnienie, natomiast lakier wydaje się jaśniejszy przy szybciej prowadzonym natrysku.

• Połysk powłoki metalizowanej uzyskuje się dopiero po nałożeniu lakieru bezbarwnego na lakier podstawowy, który powinien schnąć przez co najmniej 30 minut. Lakier bezbarwny jest natryskiwany również w trzech lub czterech cienkich warstewkach, między którymi należy robić kilkuminutowe przerwy. Lakier bezbarwny powinien sięgać mniej więcej na szerokość dłoni poza nowo natryskany lakier podstawowy, w tym celu należy odpowiednio rozsunąć osłonę z papieru.

• Usunąć lakier z dysz pojemników aerozolowych. W tym celu należy odwrócić pojemnik i wcisnąć głowicę tak długo, aż przestanie się wydobywać farba.

• Usunąć wszystkie osłony natychmiast po zakończeniu lakierowania, gdyż w przeciwnym razie, jeśli natryskiwano do samej osłony, może przelać się na brzegach mokry lakier.

• Pozostawić natryskaną powierzchnię do wyschnięcia. Czas suszenia można skrócić przez zastosowanie promienników.

Uwaga. Nie należy używać dmuchaw gorącego powietrza, gdyż powoduje do osiadanie cząstek kurzu na świeżym lakierze.

• Po utwardzeniu się lakieru, po upływie co najmniej 48 godzin, usunąć ostrożnie ślady natrysku na sąsiadujących powierzchniach za pomocą pasty polerskiej i tamponu z waty.

Należy polerować tylko w kierunku zgodnym z podłużną osią samochodu.

234

NADWOZIE

OGRZEWANIE l PRZEWIETRZANIE ORAZ KLIMATYZACJA WNĘTRZA

Wiadomości wstępne Dmuchawa zasysa świeże powietrze do układu ogrzewania przez kratkę nawietrznika pod szybą przednią i tłoczy je do wnętrza samochodu.

Powietrze przepływa przez obudowę układu ogrzewania i różnymi przesłonami rozdzielane jest do poszczególnych nawiewów. Jeśli układ zostanie ustawiony na ogrzewanie, chłodne powietrze przepływa przez wymiennik ciepła, który znajduje się w obudowie i jest ogrzewany gorącą cieczą chłodzącą. Świeże powietrze dolotowe nagrzewa się na gorących płytkach wymiennika i dochodzi do wnętrza samochodu.

Wydajność ogrzewania jest regulowana ilością powietrza lub ilością cieczy chłodzącej przepływającej przez wymiennik ciepła. Do zwiększenia wydajności ogrzewania służy czterostopniowa dmuchawa układu ogrzewania, która ma oporniki wstępne w celu uzyskiwania różnych prędkości' obrotowych na poszczególnych stopniach. Oporniki są umieszczone przy dmuchawie na płytce przyłączeniowej i w razie uszkodzenia opornika należy

wymienić kompletną płytkę. Obudowa układu ogrzewania i zespół dmuchawy są umieszczone wewnątrz samochodu pod tablicą rozdzielczą.

Urządzenie klimatyzacyjne jako wyposażenie specjalne Urządzenie klimatyzacyjne umożliwia obniżenie temperatury wewnątrz samochodu poniżej temperatury panującej na zewnątrz. Jeśli urządzenie klimatyzacyjne chłodzi, zmniejsza się również wilgotność powietrza w samochodzie.

Sprężarka chłodnicza jest napędzana przez silnik za pośrednictwem paska klinowego, który powinien być sprawdzany podczas regularnych przeglądów i wymieniany w razie zużycia.

Naprawy urządzenia klimatyzacyjnego powinny być wykonywane przez warsztat specjalistyczny.

Uwaga. Nie wolno rozszczelniać obiegu czynnika chłodniczego urządzenia klimatyzacyjnego f wykonywać prac spawalniczych w }ego pobliżu, ponieważ grozi to utratą zdrowia lub obrażeniami spowodowanymi przez wypływający czynnik chłodniczy.

L-5201

1 - obudowa układu ogrzewania (przesłony i wymiennik ciepła), 2 - zespół dmuchawy (silnik dmuchawy i oporniki wstępne)

OGRZEWANIE l PRZEWIETRZANIE ORAZ KLIMATYZACJA

Regulacja cięgien sterowania ogrzewania i przewietrzania Przesłony układu przewietrzania i ogrzewania są sterowane suwakami za pośrednictwem cięgien. Od modeli 1991 sterowanie może się odbywać, zależnie od wyposażenia, także za pomocą przycisków, którymi są włączane małe, elektryczne silniki nastawcze. Na rysunkach

235

pokazano rozwiązania stosowane od modeli 1991. Podczas regulacji wcześniejszych modeli należy wykonywać podobne czynności.

Cięgno przesłony rozdziału powietrza (na nogi - na szybę) • Wyjąć pancerz cięgna z zacisku mocującego (2), patrz rys. N-5203.

N-5203

ROZMIESZCZENIE PRZESŁON UKŁADU OGRZEWANIA l PRZEWIETRZANIA

1 - przesłona wlotu powietrza, 2 - przesłona mieszania, 3 wymiennik ciepła, 4 - przesłona nawiewu na nogi, 5 przesłona nawiewu, 6 - przesłona świeżego powietrza, 7 przesłona nawiewu ciepłego powietrza, 8 - nawiew powietrza

• Ustawić suwak rozdziału powietrza na tablicy rozdzielczej w skrajnym prawym położeniu (DEFROST n nawiew na szybę).

• Nacisnąć bocznądźwignięłączącą (1) w kierunku wskazanym strzałką. W tym położeniu podłączyć cięgno i zabezpieczyć je zaciskiem.

Cięgno regulacji temperatury • Wyjąć pancerz cięgna z zacisku mocującego (1), patrz rys. N-5204.

• W modelach 1986-1991 ustawić suwak regulacji temperatury (2) w skrajnym lewym poło-

N -5201

ROZMIESZCZENIE ELEMENTÓW STEROWANIA UKŁADEM PRZEWIETRZANIA l OGRZEWANIA 1 - suwak przesłony wlotu powietrza (świeże powiet-

rze-powietrze obiegowe), 2 -suwak rozdziału powietrza (na nogi-na szybę), 3-suwak ogrzewania (przesłona mieszania) N-5204

236

NADWOZIE

żeniu (zimno), a od modeli 1991 w skrajnym prawym położeniu (ciepło).

• Docisnąć palcem dźwignię regulacyjną (3) na obudowie układu ogrzewania do ogranicznika (w kierunku strzałki). W tym położeniu należy podłączyć cięgno i zabezpieczyć je zaciskiem.

• Sprawdzić regulację. W tym celu należy przesuwać suwak na tablicy rozdzielczej w skrajne prawe i skrajne lewe położenie.

Dźwignia na obudowie zespołu ogrzewania powinna się równocześnie poruszać się od jednego do drugiego ogranicznika.

Cięgno wlotu powietrza (świeże powietrze - powietrze obiegowe) • Ustawić palcem dźwignię regulacyjną (1) przy obudowie układu ogrzewania w położenie wlotu świeżego powietrza, patrz rys. N-5205.

• Przesunąć cięgło (2) zaworu odcinającego dopływ cieczy chłodzącej w kierunku wskazanym przez strzałkę, aż luz między końcem cięgła i dźwigniąłączącą wyniesie około 2 mm. W tym położeniu należy podłączyć cięgło do dźwigni przesłony mieszania.

• Podłączyć cięgno regulacji temperatury.

• Sprawdzić działanie i w razie potrzeby powtórzyć regulację.

Wymontowanie i zamontowanie zespołu regulacji ogrzewania i przewietrzania Wymontowanie N-5205

• Odkręcić i wyjąć osłonę na konsoli, patrz „Elementy tablicy rozdzielczej".

• Odkręcić wkręty mocujące i wyjąć zespół regulacji ogrzewania, patrz rys. L-5228.

• Ustawić suwak w położenie wlotu świeżego powietrza.

• Przy takim ustawieniu podłączyć cięgno i zabezpieczyć je zaciskiem.

Cięgło zaworu odcinającego dopływ cieczy chłodzącej • Odłączyć cięgno regulacji temperatury.

• Nacisnąć dźwignię przesłony mieszania (1) w kierunku zgodnym ze strzałką, patrz rys, N5206.

L-5228

OGRZEWANIE l PRZEWIETRZANIE ORAZ KLIMATYZACJA

• Odłączyć cięgna regulacji ogrzewania od zespołu. W tym celu podważyć małym wkrętakiem pierścień (1) i wyjąć go, wyciągnąć cięgno ze wspornika, ściskając równocześnie zacisk (2), patrz rys. N-5207. W przypadku sterowania przyciskami należy odłączyć złącze wie-lostykowe z tyłu zespołu.

237

Zamontowanie • Podłączyć cięgna regulacji ogrzewania do zespołu lub włożyć złącze wielostykowe.

• Osadzić i przykręcić zespół regulacji ogrzewania.

• Przykręcić osłonę do konsoli.

• Sprawdzić działanie i w razie potrzeby wyregulować Dmuchawa ogrzewania i przewietrzania cięgna ogrzewania.

N-5207

1 - oporniki wstępne, 2 - obudowa dmuchawy, 3 - wirnik, 4 - silnik dmuchawy, 5 - przesłona powietrza świeżego i obiegowego

L-5203

238

NADWOZIE

Sprawdzanie oporników wstępnych silnika dmuchawy Jeśli dmuchawa nie działa tylko na jednym stopniu, wtedy jest na ogół uszkodzony opornik wstępny. W takim przypadku należy wymienić komplet oporników wstępnych.

• Wymontować schowek, patrz „Elementy tablicy rozdzielczej".

Sprawdzanie przełącznika ogrzewania • Wymontować zespół regulacji ogrzewania.

• Wyjąć złącze przy przełączniku dmuchawy.

Rozmieszczenie końcówek złącza, patrz rysunki N-5209 i N-5210.

Silnik dmuchawy • Odłączyć złącze (A) silnika dmuchawy, patrz rys. N-5208.

N-5209 ROZMIESZCZENIE KOŃCÓWEK W SAMOCHODACH OD MODELI 1991

N-5208

• Podłączyć za pomocą dwóch pomocniczych przewodów do obu zacisków silnika napięcie akumulatora (12 V).

• Silnik powinien zacząć pracować, w przeciwnym razie wymienić silnik.

N-5210 ROZMIESZCZENIE KOŃCÓWEK W SAMOCHODACH MODELI 1986-1991

Sprawdzanie oporników wstępnych • Odłączyć złącze od płytki z opornikami (B).

Cztery końcówki są oznakowane od lewej strony do prawej literami od „a" do „d".

• Sprawdzić omomierzem, czy nie ma przerw między następującymi końcówkami na płytce z opornikami: a - b, a - c, a - d. Jeśli choć w jednym przypadku jest przerwa, należy wymienić oporniki. Wartości oporności wynoszą dla poszczególnych oporników od 0,5 Q do 1,5 Q. Sprawdzanie przerw w obwodach, patrz „Poszukiwanie usterek instalacji elektrycznej".

• Sprawdzić, czy nie ma przerw między podanymi końcówkami przy następujących położeniach przełącznika, patrz także „Sprawdzanie działania włączników" w rozdziale „Poszukiwanie usterek instalacji elektrycznej".

Położenie przełącznika Od modeli 1991: końcówki

2 3 4 1 6-101 6-101 6-101 6-101 101-5 101-4 101-3 101-2

Modele 1986-1991: końcówki

F-G B-E

F-G C-E

F-G D-E

F-G A-E

Nadwozie

Wiadomości wstępne Nadwozie samochodu Nissan Sunny jest samonośne. Podłoga, elementy boczne, dach i tylne błotniki są zgrzewane ze sobą. Szyba przednia i tylna są wklejane. Naprawa większych uszkodzeń nadwozia oraz wymiana wklejanych szyb powinny być wykonywane przez warsztat specjalistyczny.

Pokrywa przedziału silnika, pokrywa tylna lub pokrywa bagażnika, drzwi oraz przednie błotniki są przykręcane i mogą być z łatwością wymieniane. Podczas ich wymiany należy zapewnić właściwą regulację, w przeciwnym razie stukają drzwi lub zwiększa się hałas wewnątrz samochodu podczas jazdy. Szczeliny między elementami muszą mieć jednakowąszerokość na całej swej długości.

Zasady zachowania bezpieczeństwa podczas prac przy nadwoziu • Akumulator powinien być wymontowany, jeśli w jego pobliżu wykonywane są prace spawalnicze lub inne prace powodujące iskrzenie.

Podczas wymontowania akumulatora należy uwzględnić wskazówki podane w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Nie wolno spawać ani łączyć przez lutowanie twarde lub miękkie części urządzenia klimatyzacyjnego napełnionego czynnikiem chłodzącym. Odnosi się to również do spawania i lutowania w samochodzie, jeśli istnieje niebez-

NISSAN SUNNY HATCHBACK 5-DRZWIOWY MODELI 1986-1991

pieczeństwo nagrzania części urządzenia klimatyzacyjnego.

Uwaga. Nie wolno powodować wypływu czynnika chłodzącego z urządzenia klimatyzacyjnego.

• Powłokę antykorozyjną podwozia i środki uszczelniające należy usunąć w miejscu naprawianym za pomocą wirującej szczotki metalowej lub podgrzać dmuchawągorącego powietrza najwyżej do +180° C i oderwać szpachlą.

• Samochód wolno podgrzewać w suszarni podczas renowacji lakieru najwyżej do temperatury +80° C. Przy wyższych temperaturach mogą ulec uszkodzeniu elektroniczne urządzenia sterujące.

313 • Pasy bezpieczeństwa: sprawdzić, czy nie są uszkodzone.

Smarowanie zamków • Nasmarować olejem lub smarem zamki drzwi, pokrywy przedziału silnika i pokrywy bagażnika.

• Nasmarować dostępnym w handlu smarem uniwersalnym zastawki, zaczepy i powierzchnie współpracujące rygli w zamkach drzwi.

Wzrokowe sprawdzanie podwozia i nadwozia Przy planowych przeglądach zwracać uwagę, czy nie ma uszkodzeń lakieru i często myć spód podwozia. Należy szczególnie sprawdzać podane niżej miejsca.

• Części łączone na zakładkę: przednia krawędź pokrywy przedziału silnika, dolne krawędzie

drzwi, tylna krawędź pokrywy bagażnika. » Miejsca łączenia: progi między tylnym błotnikiem i środkowym słupkiem, tylne wnęki kół, zamocowania kolumn zawieszenia w przedziale silnika.

• Krawędzie: otwory pokrywy bagażnika i dachu rozsuwanego, obrzeża wnęk kół, pokrywa wlewu paliwa, otwory w blachach nadwozia.

• Otwory ściekowe w drzwiach i progach.

Wzrokowa kontrola pasów bezpieczeństwa Uwaga. Szmery podczas zwijania taśm pasów wynikają ze sposobu ich działania. Należy wymienić pas bezpieczeństwa, gdy hałasy przy jego zwijaniu są większe. W żadnym wypadku nie wolno używać oleju lub smaru do usuwania tych hałasów.

Nie wolno także rozkładać mechanizmu samo-

czynnego zwijania, ponieważ może przy tym wypaść i spowodować wypadek silnie naprężona sprężyna.

• Wyciągnąć całkowicie pas bezpieczeństwa i sprawdzić, czy nie ma w nim przerwanych włókien.

Takie uszkodzenia mogąpowstać przez zakleszczenie pasa lub przypalenie papierosem i należy wtedy wymienić pas.• Jeśli są wytarte miejsca, ale nie ma przerwanych włókien, pas nie musi być wymieniany.

• Jeśli pas rozwija się z oporem, należy sprawdzić czy nie jest skręcony i w razie potrzeby wymontować osłonę środkowego słupka.

• Jeśli nie działa mechanizm zwijający, należy wymienić pas.

• Taśmy pasa powinny być myte tylko wodą z mydłem, w żadnym wypadku nie wolno stosować rozpuszczalników lub chemicznych środków czyszczących.

J

296

OBSŁUGA SAMOCHODU

Hamulce, opony, koła

Wyposażenie elektryczne

• Układ hamulcowy: sprawdzić przewody sztywne i elastyczne, cylinderki hamulców i połączenia, czy sąszczelne i nie są uszkodzone. Sprawdzić poziom płynu hamulcowego, w razie potrzeby uzupełnić.

• Hamulce tarczowe: sprawdzić grubość wkładek ciernych i stan tarcz hamulców.

• Hamulec awaryjny: sprawdzić działanie.

• Opony: sprawdzić głębokość rowków bieżnika i ciśnienie w ogumieniu; sprawdzić opony, czy nie są zużyte lub uszkodzone (łącznie z kołem zapasowym).

• Hamulce bębnowe: sprawdzić okładziny szczęk i bębny hamulców. #. Układ hamulcowy: wymienić płyn hamulcowy*. . # Urządzenie wspomagania hamulców: sprawdzić podłączenia przewodów podciśnienia i zawór zwrotny.

• Wszystkie odbiorniki prądu: sprawdzić działanie.

• Oświetlenie: sprawdzić, w razie potrzeby ustawić reflektory.

• Sygnał dźwiękowy: sprawdzić.

• Wycieraczka: sprawdzić zużycie gumowych piór wycieraków.

• Spryskiwacze szyb: sprawdzić działanie, sprawdzić ustawienie rozpylaczy, dolać płynu.

Podwozie i układ kierowniczy • Wspomaganie układu kierowniczego: sprawdzić poziom oleju, w razie potrzeby dolać oleju hydraulicznego, sprawdzić szczelność przewodów. #. Układ kierowniczy: sprawdzić mieszki i osłony gumowe, czy są szczelne i nie są uszkodzone. . #Zawieszenie przednie i tylne: sprawdzić wzrokowo, czy nie ma uszkodzeń elementów zawieszenia.

Nadwozie • Lakier, ochrona antykorozyjna podwozia i konserwacja przestrzeni zamkniętych: sprawdzić i w razie potrzeby uzupełnić. .# Pasy bezpieczeństwa: sprawdzić, czy nie są uszkodzone. Sprawdzić zamknięcia pasów, mechanizm zwijania i regulacji oraz zamocowanie pasów.

Czynności dodatkowe co 100000 km . Silnik wysokoprężny: wymienić pasek zębaty wału rozrządu i pompy wtryskowej. . Silniki benzynowe 1,6 i 1,8 dm3 GTi: wymienić świece zapłonowe z platynową elektrodą.

• Trudne warunki eksploatacji W trudnych warunkach eksploatacji zmniejszają się o połowę okresy między przeglądami dla czynności oznaczonych gwiazdką (*). Trudne warunki eksploatacji obejmują: holowanie przyczepy, częste uruchamianie zimnego silnika, jazda na ogół na krótkich odcinkach, jazda po drogach nieutwardzonych przy silnym zapyleniu. Następujące czynności powinny być wykonywane przy trudnych warunkach eksploatacji co 2 lata lub 40000 km (od modeli 1993: 60000 km): • Mechaniczna skrzynka przekładniowa: wymienić olej. . Skrzynka rozdzielcza i mechanizmy różnicowe (dotyczy tylko samochodów z napędem na obie osie): wymienić olej*.

• Automatyczna skrzynka przekładniowa: wymienić olej.

CZYNNOŚCI OBSŁUGOWE W tym rozdziale są opisane, z zachowaniem podziału na różne układy samochodu, wszystkie prace obsługowe, które powinny być wykonywane zgodnie z pla-

nem obsługi. Podane są także potrzebne części zamienne i niezbędne narzędzia specjalne. Zaleca się sprawdzanie i uzupełnianie w razie potrzeby przynajmniej co 4 do 6 tygodni ciśnienia w ogumieniu, poziomu oleju w silniku, cieczy w układzie chłodzenia, płynu w spryskiwaczach itp.

Uwaga. Podczas zakupu części zamiennych należy mieć zawsze przy sobie dowód rejestracyjny i numer modelu samochodu (patrz rozdział „Identyfikacja samochodu"), gdyż do właściwej identyfikacji są potrzebne często szczegółowe dane dotyczące numeru podwozia lub daty produkcji.

Obsługa silnika Powinny być wykonane następujące czynności zgodnie z planem obsługi.

• Silnik: sprawdzić poziom oleju.

• Silnik: wymienić olej i filtr oleju.

• Silnik: sprawdzić wzrokowo, czy nie ma wycieków oleju.

• Układ chłodzenia i ogrzewanie: sprawdzić poziom cieczy chłodzącej. Sprawdzić stężenie dodatku zapobiegającego zamarzaniu.

Sprawdzić wzrokowo, czy nie ma nieszczelności i zewnętrznego zanieczyszczenia chłodnicy.

• Układ chłodzenia i ogrzewanie: wymienić ciecz chłodzącą.

• Paski klinowe: sprawdzić naciąg i stan.

• U kład wylotowy: sprawdzić, czy nie ma uszkodzeń.

• Wymienić wkład filtra powietrza.

• Sprawdzić szczelność przewodów paliwa.

• Silnik benzynowy: zlecić sprawdzenie biegu jałowego i zawartości CO w spalinach.

• Silnik benzynowy: wymienić filtr paliwa.

• Silnik benzynowy: sprawdzić przewody wysokiego napięcia.

• Silnik benzynowy: wymienić świece zapłonowe.

OBSŁUGA SILNIKA

• Silnik benzynowy: sprawdzić sondę lambda, w razie potrzeby wymienić.

• Silnik benzynowy: sprawdzić przewietrzanie skrzyni korbowej.

• Silnik benzynowy: sprawdzić przewody odprowadzające pary paliwa.

• Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm3: wymienić filtr P.C.Y. (przewietrzania skrzyni korbowej).

• Silnik wysokoprężny: sprawdzić prędkość obrotową silnika, gdy silnik ma normalną temperaturę pracy.

• Silnik wysokoprężny: wymienić filtr paliwa.

• Silnik wysokoprężny: wymienić pasek zębaty.

297

ILOŚĆ OLEJU DO WYMIANY Rodzaj silnika

Z wymianą filtra

Bez wymiany filtra

Modele 1986-1991 Silniki benzynowe 1,3 i 1,4 dm3 Silnik benzynowy 1,6 dm3 OHC

3,2 dm3

2,8 dm3

Silniki benzynowe 1,6 i 1,8 dm3 GTi

3,8 dm3

3,4 dm3

Silnik wysokoprężny 1 ,7 dm

3

3,8 dm

3,3 dm3

Od modeli 1991 Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm3

3,2 dm3

2,8 dm3

Silnik benzynowy 2,0 dm3 GTi

3,4 dm3

3,2 dm3

Silnik wysokoprężny 2,0 dm3

5,4 dm3

4,9 dm3

3

W żadnym wypadku nie wolno wylewać zużytego oleju w miejscach przypadkowych lub dodawać do odpadów z gospodarstwa domowego, gdyż powoduje to szkody w środowisku, jak na przykład skażenie wód gruntowych.

Wymiana oleju silnikowego Niezbędne narzędzia specjalne • Kanał lub przewoźny podnośnik samochodowy i podstawki.

• Specjalny przyrząd do odkręcania filtra oleju (szczypce do filtra, taśma z uchwytem lub przyrząd Hazet2172).

• Wkładka klucza nasadowego do odkręcania korka spustowego i naczynie na olej o pojemności co najmniej 6 litrów (jeśli olej nie jest odsysany).

Potrzebne części zamienne • Miedziany pierścień uszczelniający korka spustowego (czasami dostarczany razem z filtrem oleju) tylko wtedy, jeśli olej nie jest odsysany: • Wkład filtra oleju. Przy zakupie należy podać model samochodu i rok produkcji.

• Zależnie od silnika 3,2 do 5,3 dm3 oleju silnikowego. Należy stosować wyłącznie olej zalecany przez firmę Nissan, patrz rozdział „Układ smarowania".

• Poziom oleju powinien znajdować się między znakami MAX i MIN, patrz rys. N-6201.

Zlewanie oleju

l

MMB01

Olej należy wymieniać w różnych odstępach czasu, zależnie od rodzaju silnika i modelu samochodu, patrz „Plan obsługi". Na ogół jest wymieniany równocześnie filtr oleju.

Olej silnikowy i filtr oleju powinny być wymieniane częściej, jeśli samochód jest eksploatowany w trudnych warunkach, gdy przeważa jazda na krótkich odcinkach, po zapylonych drogach i jest często uruchamiany zimny silnik. Olej może być także wypompowany z silnika na stacji benzynowej za pomocą specjalnej sondy przez otwór wskaźnika poziomu oleju, jednak wtedy świeży olej musi być na ogół zakupiony na tej samej stacji.

Uwaga. Zużyty olej należy zawsze oddawać w miejscu wyznaczonym do jego gromadzenia.

• Doprowadzić silnik do normalnej temperatury pracy (temperatura cieczy chłodzącej około +80° C).

Wskaźnik temperatury cieczy chłodzącej znajduje się wtedy w środku skali. Uwaga.

Olej silnikowy może być również usunięty z silnika za pomocą sondy.

• Unieść i podeprzeć poziomo samochód.

• Odkręcić korek wlewu oleju, patrz rys. N-6202.

298 • Podstawić pod miskę olejową naczynie do zebrania zużytego oleju.

wierzchnię oporową filtra oleju na kadłubie silnika.

• Na gumowy pierścień uszczelniający nowego filtra nałożyć cienką warstwę oleju silnikowego.

• Dokręcić ręcznie nowy filtr oleju.

Po tym jak uszczelka filtra zetknie się z kadłubem silnika, dokręcić filtr jeszcze o 1/2 obrotu. Moment dokręcania około 15 N-m.

Stosować wskazówki podane na obudowie filtra.

Uwaga. Należy stosować wyłącznie filtr oleju przeznaczony dla danego modelu samochodu.

• Wlać świeży olej przez wlew w pokrywie głowicy cylindrów.

Sprawdzić poziom oleju wskaźnikiem.

• Wykręcić korek spustowy oleju (1) u dołu miski olejowej, patrz rys.

N-6203, i całkowicie zlać zużyty olej.

Uwaga. Należy zachować ostrożność, ponieważ olej jest gorący.

Jeśli stwierdza się obecność dużych ilości opiłków metalowych i produktów ścierania w oleju silnikowym, wskazuje to na zatarcie, na przykład łożysk głównych wału korbowego lub korbowych. Po przeprowadzeniu naprawy jest konieczne staranne oczyszczenie kanałów i przewodów olejowych w celu uniknięcia dalszych uszkodzeń silnika.

• Odkręcić filtr oleju (2), patrz rys.

N-6203. Filtr oleju znajduje się z tyłu na kadłubie silnika, patrząc w kierunku jazdy. Do odkręcania filtra służą specjalne przyrządy, na przykład Hazet 2172. Można również wbić ostry wkrętak w bocznąściankę filtra, ale wtedy należy podstawić naczynie na wypływający olej.

Nalewanie oleju • Wkręcić korek spustowy oleju z nowym pierścieniem uszczelniającym i dokręcić momentem 40 N-m.

• Zdjąć uszczelnienie filtra, jeśli pozostało, i przemyć paliwem po-

Uwaga. Zaleca się wlać najpierw o 1/2 dm3 oleju mniej niż wynika z tabeli, następnie nagrzać silnik, po kilku minutach sprawdzić poziom oleju i w razie potrzeby uzupełnić.

Nadmiar oleju należy usunąć, ponieważ może dojść do uszkodzenia uszczelnień silnika lub katalizatora.

• Sprawdzić szczelność śruby spustowej i filtra oleju po jeździe próbnej, w razie potrzeby dokręcić ostrożnie.

• Zatrzymać ciepły silnik i po około 2 minutach ponownie sprawdzić poziom oleju. Dolać oleju, jeśli jego poziom jest za niski.

• Do wymiany powinien być stosowany w miarę możliwości olej tej samej klasy i tej samej marki, w celu umożliwienia śledzenia pracy silnika podczas eksploatacji. Przy każdej wymianie oleju należy umieścić na silniku wywie-szkę z zapisaną marką i lepkością oleju.

• Niekorzystne są częste, przypadkowe zmiany klasy używanego oleju. Należy unikać mieszania olejów silnikowych tej samej klasy, ale różnej marki. Oleje tej samej klasy jakości i tej samej marki, lecz o różnej lepkości, mogą być dolewane w razie konieczności podczas zmian pór roku.

Wzrokowe sprawdzanie wycieków oleju W przypadku zanieczyszczenia silnika olejem i dużego ubytku oleju, należy znaleźć miejsce wycieku, sprawdzając: - korek wlewu oleju, uszczelka nie powinna być porowata lub uszkodzona; zamocowanie przewodów przewietrzania skrzyni korbowej; - uszczelkę pokrywy głowicy cylindrów; - uszczelkę głowicy cylindrów; - kołnierz rozdzielacza zapłonu; - uszczelkę filtra oleju przy jego kołnierzu; - korek spustowy oleju (pierścień uszczelniający); - uszczelka miski olejowej; - miejsce połączenia między silnikiem i przekładnią (uszczelnienie przy kole zamachowym lub wałku sprzęgłowym).

Ponieważ olej rozlewa się w razie nieszczelności na ogół na dużej powierzchni silnika, nie można od razu określić miejsca wycieku.

Wykrywanie nieszczelności należy prowadzić w następujący sposób: - Umyć silnik. W tym celu spryskać silnik dostępnym w handlu środkiem do mycia na zimno i zmyć po krótkim czasie strumieniem wody. Przed myciem należy przykryć rozdzielacz zapłonu i alternator foliowymi torebkami.

- Miejsca połączeń i uszczelnień silnika pokryć z zewnątrz kredą lub posypać talkiem.

- Sprawdzić poziom oleju i w razie potrzeby dolać oleju.

- Przeprowadzić jazdę próbną.

Ponieważ olej staje się rzadszy w rozgrzanym silniku i dzięki temu łatwiej przenika przez szczeliny, próbną jazdę należy odbyć na odcinku około 30 km na drodze szybkiego ruchu.

- Oświetlić silnik lampą, odnaleźć miejsce wycieku i usunąć nieszczelność.

OBSŁUGA SILNIKA

Sprawdzanie poziomu oleju w silniku Mniej więcej co 1000 km należy sprawdzać poziom oleju w silniku i w razie potrzeby dolewać oleju.

Silnik nie powinien zużywać więcej niż 1,5 dm3 oleju na 1000 km.

Większe zużycie jest oznaką uszkodzenia uszczelniaczy trzonków zaworów, pierścieni tłokowych lub uszczelek w układzie smarowania.

• Samochód powinien stać na poziomej powierzchni podczas sprawdzania poziomu oleju.

• Silnik powinien mieć temperaturę normalnej pracy.

• Po zatrzymaniu silnika zaczekać co najmniej 3 minuty, aby olej zebrał się w misce olejowej.

• Wyjąć z silnika wskaźnik poziomu oleju i wytrzeć go czystą szmatką.

• Włożyć wskaźnik do oporu i wyjąć ponownie. Poziom oleju powinien się znajdować między znakami MIN i MAX, patrz rys. N-6201.

• Świeżego oleju należy dolewać wtedy, gdy poziom oleju w silniku znajduje się przy dolnym znaku.

• Olej należy wlewać przez wlew w pokrywie głowicy cylindrów. Do uzupełniania stosować olej właściwej klasy bez żadnych dodatków.

Uwaga. Nie wolno nalewać oleju powyżej znaku MAX. Nadmiar oleju powinien być usunięty, ponieważ w przeciwnym razie mogą ulec uszkodzeniu uszczelki silnika lub katalizator.

Sprawdzanie poziomu cieczy chłodzące] Poziom cieczy chłodzącej powinien być sprawdzany w regularnych odstępach czasu, mniej więcej co cztery tygodnie, a także przed każdą dłuższą jazdą.

Do uzupełniania należy stosować, także w ciepłych porach roku, tylko mieszaninę środka chroniącego przed zamarzaniem i miękkiej, czystej wody.

Uwaga. W celu kontynuowania jazdy można dolać do układu także czystej wody, szczególnie latem, jednak wtedy należy skorygować jak najszybciej stężenie środka chroniącego przed zamarzaniem.

• Poziom cieczy chłodzącej powinien znajdować się, gdy silnik jest zimny (temperatura cieczy chłodzącej wynosi około +20° C), przy znaku MAX na zbiorniku wyrównawczym (1), patrz rys. N-6204.

• Uzupełniać ciecz chłodzącą do znaku MAX, zanim jej poziom dojdzie do znaku MIN, gdy silnik jest zimny.

• Jeśli zbiornik wyrównawczy jest pusty, otworzyć pokrywę wlewu chłodnicy (2) i nalać cieczy chłodzącej, aż chłodnica zostanie napełniona. Zamknąć pokrywę i napełnić zbiornik wyrównawczy do znaku MAX. • Zimną ciecz chłodzącą należy wlewać tylko do zimnego silnika, aby uniknąć jego uszkodzeń.

Uwaga. Gdy silnik jest gorący, należy otwierać ostrożnie korek zbiornika wyrównawczego, a nie pokrywę wlewu chłodnicy, gdyż grozi to poparzeniem. Przed otwarciem położyć szmatę na korek i otwierać go przy temperaturze cieczy chłodzącej poniżej +90° C. • Sprawdzić wzrokowo szczelność, jeśli poziom cieczy chłodzącej obniża się po krótkim czasie.

299 Pojemność układu chłodzenia Modele 1986-1991 Silnik benzynowy 1,6dm3 3 (E 16i) Silnik benzynowy 4,6 dm 3 1,3dm Silnik 5,0 dm3 benzynowy 1,8dm3 (CA 18DE) 5,2 dm3 Silniki benzynowe 1,4 i 1,6dm3 (GA 14S/GA 16i) 5,4 dm3 3 Silnik benzynowy 1,6dm (CA 15DE) 5,6 dm3 Silnik wysokoprężny 1,7dm3 6,5dm3 Od modeli 1991 Silniki benzynowe 1,4 i 1,6dm3 (mechaniczna skrzynka prze kładniowa) 5,3 dm3 Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm3 (automatyczna skrzynka prze kładniowa) 5,5dm3 3 Silnik benzynowy 2,0 dm GTi 6,6 dm3 Silnik wysokoprężny 2,0dm3 7,1 dm3

Wymiana cieczy chłodzącej Ciecz chłodząca powinna być zlewana co 2 lata i wymieniana na świeżą. Opis czynności zamieszczono w rozdziale „Wymiana cieczy chłodzącej".

Wzrokowe sprawdzanie szczelności układu chłodzenia • Przez ściskanie i przeginanie przewodów cieczy chłodzącej sprawdzić, czy nie mająone porowatych miejsc. Należy wymienić stwardniałe przewody.

• Przewody nie powinny być osadzone zbyt płytko na króćcach.

• Sprawdzić dociśnięcie opasek przewodów. W razie potrzeby należy zamienić dotychczas zamontowane opaski zaciskowe na opaski ze śrubami, • Jeśli poziom cieczy obniża się i wymaga częstego uzupełniania, a nie można zlokalizować miejsca przecieku, należy sprawdzić

300 układ chłodzenia po rozgrzaniu silnika. W tym celu doprowadzić silnik do temperatury normalnej pracy i pozostawić na biegu jałowym tak długo, aż włączy się wentylator. Sprawdzić, czy ciecz chłodząca nie przecieka przy pompie.

• Wyraźne ubytki cieczy chłodzącej i olej w cieczy oraz kłęby jasnych spalin, gdy silnika jest ciepły, wskazują na uszkodzenie uszczelki głowicy cylindrów.

Uwaga. Czasami jest trudno znaleźć miejsce przecieku i zalecane jest wtedy przeprowadzenie próby ciśnieniowej, patrz rozdział „Sprawdzanie szczelności układu chłodzenia". Można sprawdzić równocześnie zawór nadciśnieniowy w pokrywie wlewu chłodnicy.

Sprawdzanie gęstości cieczy chłodzącej Do sprawdzania potrzebny jest areometr, który można nabyć w sklepie z akcesoriami. Przed rozpoczęciem okresu zimowego należy sprawdzić stężenie środka chroniącego przed zamarzaniem w cieczy chłodzącej, szczególnie wtedy, gdy była dolewana czysta woda do układu chłodzenia.

• Uruchomić i nagrzać silnik, aż stanie się ciepły dolny przewód cieczy chłodzącej przy chłodnicy.

• Otworzyć korek zbiornika wyrównawczego.

fili' OBSŁUGA SAMOCHODU

• Napełnić areometr cieczą chłodzącą i odczytać na pływaku jej gęstość, patrz rys. N-6205. W naszej strefie klimatycznej stężenie środka chroniącego przed zamarzaniem powinno pozwalać na pracę silnika przy temperaturach do-30° C.

• Zamknąć korek zbiornika wyrównawczego i po jeździe próbnej ponownie sprawdzić gęstość cieczy.

Uzupełnianie środka chroniącego przed zamarzaniem

Potrzebny jest klucz do świec zapłonowych, który można kupić w sklepie z akcesoriami samochodowymi. Niezbędne części zamienne: 4 świece zapłonowe.

Właściwe świece zapłonowe, patrz „Świece zapłonowe".

W naszym klimacie ciecz chłodząca powinna zapewniać eksploatację silnika przy temperaturach do -30° C. W celu uzyskania właściwych proporcji mieszaniny należy zlać odpowiedniąilość cieczy chłodzącej i dolać taką samą ilość czystego środka zapobiegającego zamarzaniu.

Uwaga.

Należy stosować ciecz chłodzącą dobrej jakości (zawierającą glikol etylowy) o własnościach antykorozyjnych. Środek zapobiegający zamarzaniu powinien nadawać się do części aluminiowych zamontowanych w układzie chłodzenia.

ILOŚĆ CIECZY CHŁODZĄCEJ WYMIENIANEJ NA ŚRODEK ZAPOBIEGAJĄCY ZAMARZANIU (dm3) TemperaturafC)

Silnik

0 3

-1 -2 -25

1,3i1,6dm (E16i)

2,5 1,5 1,0 0,5

1,4; 1,6 i 1,8 dm3

2,8 1,5 1,0 0,5

3

1 ,7 i 2,0 dm

3,5 2,5 1,5 1,0

Przykład. Pomiar gęstości cieczy chłodzącej areometrem dla silnika 2,0 dm3 GTi wykazał ochronę przed zamarzaniem do -10° C. W takim przypadku należy zlać z układu chłodzenia 2,5 dm3 cieczy i dolać 2,5 dm3 czystego środka zapobiegającego zamarzaniu.

Wtedy będzie możliwe eksploatowanie silnika w temperaturach do około -35° C.

Wymiana świec zapłonowych i sprawdzanie połączeń elektrycznych

Wymontowanie

N-6206

• Zdjąć wszystkie nasadki świec (1). Należy ciągnąć przy tym za nasadki (2), a nie za przewody, patrz rys. N-6206.

• Jeśli to możliwe, przedmuchać wnęki świec sprężonym powietrzem, aby po wykręceniu świec zanieczyszczenia nie wpadły do otworów.

• Wykręcić świece odpowiednim kluczem i sprawdzić ich wygląd.

Przy pewnym doświadczeniu można wyciągnąć z wyglądu świec wnioski dotyczące stanu silnika.

Wygląd elektrod i izolatora Stalowoszare - prawidłowe działanie świecy i właściwa mieszanka paliwa z powietrzem. Czarne zbyt bogata mieszanka.

Jasnoszare - zbyt uboga mieszanka.

Zaolejone - przerwy w pracy danej świecy lub zużyte pierścienie

: OBSŁUGA

tłokowe (sprawdzić ciśnienie sprężania).

• Sprawdzić, czy nie ma upływu prądu przez izolatory świec. Widać to po cienkich, nieregularnych śladach na powierzchni izolatora.

Jeśli są ślady upływu, sprawdzić czy nie są popękane nasadki i w razie potrzeby wymienić je.

Zamontowanie

301

cić tylko o około 15°. Zbyt mocno dokręcone świece mogą pęknąć przy wykręcaniu lub uszkodzić gwint w głowicy cylindrów. W takim przypadku można naprawiać gwint w głowicy za pomocą zestawów UTC lub „Heli-Coil".

• Nałożyć nasadki świec odpowiednio do kolejności zapłonu 13-4-2.

• Sprawdzić pewność osadzenia nasadek i przewodów wysokiego napięcia przez poruszanie ich w obie strony.

Sprawdzanie połączeń elektrycznych

N-6207

• Sprawdzić szczelinomierzem odstęp elektrod (2), patrz rys. N•6207.

W nowych świecach jest zachowany na ogół właściwy odstęp elektrod, patrz „Świece zapłonowe".

• Odstęp między elektrodami jest ustawiany przez doginanie elektrody bocznej (1), do czego służy proste, praktyczne narzędzie (3).

W razie jego braku uderzać w boczną elektrodę. Przy rozginaniu oprzeć mały wkrętak o krawędź gwintu świecy. W żadnym wypadku nie należy opierać go o elektrodę środkową (4), ponieważ może ona ulec uszkodzeniu.

• Oczyścić gwinty świec czystą szmatką.

• Wkręcić świece zapłonowe ręcznie, aż oprą się o głowicę.

Uwaga Nie wkręcać świec ukośnie.

• Dokręcić świece momentem 25 N-m. Jeśli nie dysponuje się kluczem dynamometrycznym, należy dokręcić nowe świece kluczem do^świec o około 90° (1/4 obrotu). Świece używane dokrę20 — Nissan Sumy

• Sprawdzić wszystkie połączenia przy cewce zapłonowej i rozdzielaczu.

• Wymienić pęknięte zaciski przewodów.

• Skorodowane końcówki przewodów oczyścić drucianą szczotką lub płótnem ściernym, można je także spryskać aerozolem konserwującym styki.

• Styki nie mogą być wilgotne, oczyścić je i spryskać aerozolem konserwującym styki.

• Przeginać mocno przewody wysokiego napięcia w celu sprawdzenia, czy nie są popękane. W razie potrzeby wymienić wszystkie przewody wysokiego napięcia.

Modele 1986-1991

Wymiana wkładu filtra powietrza Nie sąpotrzebne żadne narzędzia specjalne.

Potrzebny jest wkład filtra. Przy zakupie należy pamiętać, że są różne wkłady do silników o różnej mocy.

Wymontowanie Od modeli 1991 • Zwolnić zaczepy i zdjąć pokrywę (1), patrz rys. N-6208.

• Wyjąć wkład filtra (2), patrz rys.

N-6209.

N-6210

• Odkręcić nakrętki skrzydełkowe (1), patrz rys. N-6210.

• Zwolnić zaczepy (2).

• Zdjąć pokrywę i wyjąć wkład filtra powietrza.

Zamontowanie • Wytrzeć obudowę filtra czystą szmatką.

302 • Włożyć nowy wkład w obudowę filtra powietrza.

• Nałożyć od góry pokrywę, przykręcić lub zamknąć zaczepy szybkomocujące.

mpką (3) tak długo, aż wypłynie czysty olej napędowy.

• Dokręcić ręcznie zawór odwadniający.

• Odpowietrzyć układ zasilania.

Odwadnianie i wymiana filtra paliwa silnika wysokoprężnego

Wymiana filtra

Nie są potrzebne narzędzia specjalne.

Niezbędny jest filtr paliwa odpowiedni dla danego silnika. Przy zakupie należy podać rok produkcji i model samochodu.

Odpowietrzanie układu zasilania Silnik wysokoprężny 1,7dm3

• Wyjąć złącze czujnika poziomu wody.

• Spuścić paliwo z filtra, jak przy odwadnianiu.

N-6212

Odwadnianie filtra paliwa Do zebrania wody jest potrzebne odpowiednie naczynie. Uwaga.

Rozlany olej napędowy powinien być natychmiast wytarty, szczególnie z części gumowych (np. przewody cieczy chłodzącej), ponieważ może doprowadzić do zniszczenia tych części.

Filtr paliwa należy odwodnić, jeśli świeci się jego lampka sygnalizacyjna w zestawie wskaźników.

K-6213

• Odkręcić za pomocą klucza do filtra oleju i zdjąć filtr paliwa z korpusu pompy, patrz rys. K-6213.

K-6215

N-6211

• Podstawić odpowiednie naczynie (1) pod śrubę spustową, patrz rys.

N-6211.

• Odkręcić śrubę spustową (2) przy czujniku poziomu wody o 4 do 5 obrotów. Uwaga. Nie należy zbytnio wykręcać śruby, aby nie wypadła.

• Jeśli woda nie wypływa całkowicie, należy pompować ręczną po-

• Wymontować czujnik poziomu wody. W tym celu należy odkręcić czujnik kluczem rurowym, zamontować i dokręcić czujnik w nowym filtrze, albo zacisnąć czujnik poziomu wody w imadle i odłączyć obudowę filtra przez jej obracanie, patrz rys. K-6215. Nie należy zaciskać imadła zbyt mocno, aby nie uszkodzić czujnika.

• Nowy filtr wypełnić po brzegi olejem napędowym, zwilżyć nim uszczelkę i dokręcić filtr.

• Odpowietrzyć układ zasilania.

• Po jeździe próbnej sprawdzić szczelność układu zasilania.

• Odkręcić śrubę odpowietrzającą (1), patrz rys. N-6212.

• Pompować ręczną pompką (2) tak długo, aż przestaną się wydobywać pęcherzyki powietrza z otworu odpowietrzającego. Otoczenie śruby odpowietrzającej należy przykryć szmatą.

• Dokręcić śrubę odpowietrzającą.

• Pompować w dalszym ciągu, aż wzrośnie opór.

• Silnik wysokoprężny 2,0 dm3: pompować ręczną pompką, aż będzie wyczuwany opór.

• Podgrzać silnik w normalny sposób i uruchomić go.

• Jeśli silnik nie uruchamia się, powtórzyć odpowietrzanie.

• Sprawdzić wzrokowo, czy obwód doprowadzenia paliwa jest szczelny, szczególnie w miejscach podłączenia filtra paliwa.

Wymiana filtra paliwa silnika benzynowego Nie są potrzebne narzędzia specjalne.

Potrzebny jest filtr paliwa odpowiedni do danego silnika. Przy zakupie należy podać rok produkcji i model samochodu. Filtr paliwa znajduje się w przedziale silnika na przewodzie doprowadzającym paliwo. Do zaciśnięcia przewodu dopływowego

303

OBSŁUGA 3i

i odpływowego potrzebne są dwa zaciski, ale można zastosować dwa małe ściski śrubowe.

Wymontowanie Uwaga. Nie wolno zbliżać się z otwartym ogniem, gdyż istnieje zagrożenie pożarem.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika.

Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Silnik z wtryskiem benzyny: zmniejszyć ciśnienie paliwa, patrz „Obwody doprowadzenia paliwa i powietrza silnika benzynowego".

• Zamknąć zaciskami przewód dopływowy i odpływowy przed i za filtrem paliwa.

• Poluzować i zsunąć opaski zaciskowe. Odłączyć u góry i u dołu przewody paliwa (2) od filtra (1), patrz rys. N-6213.

• Wyjąć filtr paliwa w bok z obejm mocujących.

Zamontowanie • Podłączyć przewody do nowego filtra i zamocować je opaskami.

Górny przewód doprowadza pali-

wo do wtryskiwaczy, dolnym przewodem jest dostarczane paliwo ze zbiornika.

• Zdjąć zaciski z przewodów.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

• Po jeździe próbnej sprawdzić szczelność połączeń przewodów paliwa.

Sprawdzanie i wymiana paska klinowego, naciąg i wymiana paska zębatego Sprawdzanie paska klinowego Nie sąpotrzebne żadne narzędzia specjalne.

Potrzebny jest pasek klinowy, którego długość zależy od typu silnika, co należy wziąć pod uwagę przy zakupie. Za słaby naciąg paska klinowego prowadzi do jego zwiększonego zużycia lub uszkodzenia. Przy zbyt dużym naciągu mogą następować uszkodzenia łożysk napędzanego zespołu.

• Pasek klinowy należy wymienić w razie nadmiernego zużycia, wystrzępienia brzegów, zanieczyszczenia olejem, porowatości i poprzecznych pęknięć.

• Sprawdzić naciąg paska klinowego, wymienić pasek klinowy i wyregulować naciąg. Uwaga.

Należy sprawdzić ponownie naciąg nowego paska po około 10 minutach pracy.

Wymiana paska zębatego (dotyczy tylko silnika wysokoprężnego) Jeśli wymiana zostanie przeprowadzona nieprawidłowo, może dojść do poważnych uszkodzeń silnika, dlatego jest konieczne dokładne wykonanie zalecanych czynności. Wymiana paska zębatego została opisana w rozdziale „Głowica i układ rozrządu silników wysokoprężnych".

Wzrokowe sprawdzenie układu wylotowego Nie sąpotrzebne żadne specjalne narzędzi i części zamienne.

• Unieść i podeprzeć samochód.

• Sprawdzić osadzenie obejm mocujących.

• Sprawdzić przy świetle lampy układ wylotowy, czy nie ma dziur, miejsc skorodowanych i przetartych.

• Wymienić silnie zgniecione rury• Sprawdzić gumowe elementy mocujące, przez skręcanie i rozciąganie, czy nie są porowate i w razie potrzeby wymienić.

• Opuścić samochód.

• Samochody z katalizatorem: sprawdzić przewody elektryczne sondy lambda, czy są mocno osadzone.

• Sprawdzić ogrzewanie sondy lambda.

Sprawdzanie przewietrzania skrzyni korbowej (zawór P.C.V.) Nie sąpotrzebne żadne specjalne narzędzi i części zamienne.

• Uruchomić silnik i pozostawić go na biegu jałowym.

• Odłączyć od zaworu P.C.V. przewód odpowietrzający. Jeśli po odłączeniu słychać szum powietrza przepływającego przez zawór, zawór działa właściwie.

N-6214

304 • Sprawdzić, czy jest podciśnienie w zaworze. W tym celu należy zbliżyć palec do otworu wlotowego zaworu i jeśli jest wyczuwane silne podciśnienie (palec jest przyciągany do otworu), zawór działa właściwie, patrz rys. N•6214.

• Unieruchomić silnik.

Sprawdzanie przewodów odprowadzających pary paliwa Nie są potrzebne żadne specjalne narzędzi i części zamienne.

1-6217 1 - przewód podciśnienia, 2 -przewód powietrza przepłukującego, 3 - przewód odprowadzający pary, 4 - zbiornik węgla aktywnego

• Sprawdzić wszystkie przewody przewietrzania skrzynia korbowej (wszystkie przewody i ich odgałęzienia, które są podłączone do pokrywy głowicy cylindrów, patrz rys. N-6215), czy są szczelne, nie są porowate lub uszkodzone, i w razie potrzeby wymienić.

• Odłączyć przewody i przedmuchać je sprężonym powietrzem, jeśli jest taka możliwość. Wymienić zatkane przewody.

• Sprawdzić wzrokowo przewody odprowadzające pary paliwa.

Zwrócić uwagę, czy są pewnie podłączone, nie mająpęknięć, poluzowanych złączy, przetartych lub porowatych miejsc.

• Zdjąć pokrywę rury wlewu paliwa do zbiornika i sprawdzić zawór podciśnieniowy w pokrywie, czy nie jest zanieczyszczony lub zatarty.

Obsługa układu przeniesienia napędu Czynności obsługowe

N-6216

• Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm3 modeli 1991-1993: wymienić filtr P.C.V. W tym celu zdjąć pokrywę filtra powietrza (1) i odkręcić filtr (2), patrz rys. N•6216.

• Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm3 od modeli 1993: wymontować filtr powietrza i odkręcić filtr P.C.V. od jego obudowy.

• Skrzynka przekładniowa: sprawdzić wzrokowo szczelności.

• Mechaniczna skrzynka przekładniowa: sprawdzić poziom oleju, w razie potrzeby uzupełnić.

• Mechaniczna skrzynka przekładniowa: wymienić olej.

• Półosie: sprawdzić, czy osłony przegubów są szczelne i nie uszkodzone.

• Sprzęgło: sprawdzić jałowy skok pedału.

• Automatyczna skrzynka przekładniowa: sprawdzić poziom oleju.

• Automatyczna skrzynka przekładniowa: wymienić olej.

• Skrzynka rozdzielcza i mechanizmy różnicowe: sprawdzić poziom oleju.

• Skrzynka rozdzielcza i mechanizmy różnicowe: wymienić olej.

Uwaga. Zużyty olej należy zawsze oddawać w miejscu wyznaczonym do jego gromadzenia. W żadnym wypadku nie wolno wylewać zużytego oleju w miejscach przypadkowych lub dodawać do odpadów z gospodarstwa domowego, gdyż powoduje to szkody w środowisku, jak na przykład skażenie wód gruntowych.

Wzrokowe sprawdzenie szczelności Olej może wyciekać w następujących miejscach: • miejsce połączenia silnika ze skrzyń kąprzekładniową(uszczelnienie przy kole zamachowym lub wałku sprzęgłowym); • połączenie dwóch części obudowy skrzynki przekładniowej; • korki wlewowe i spustowe oleju; • półosie przy skrzynce przekładniowej.

Podczas ustalania miejsca wycieku wykonać następujące czynności.

• Umyć obudowę skrzynki przekładniowej.

• Sprawdzić poziom oleju, w razie potrzeby uzupełnić.

• Posypać kredą lub talkiem prawdopodobne miejsca wycieków.

• Przeprowadzić jazdę próbną na odcinku około 30 km na drodze szybkiego ruchu, aby olej stał się rzadszy.

• Unieść samochód i przy świetle lampy odnaleźć miejsce wycieku na skrzynce przekładniowej.

• Usunąć wyciek.

Mechaniczna skrzynka przekładniowa sprawdzanie poziomu oleju Do uzupełniania należy stosować olej przekładniowy o oznaczeniu API GL-5 SAE 80W-90.

305 • Unieść i podeprzeć poziomo samochód.

• Sprawdzić wzrokowo szczelność skrzynki przekładniowej.

Mechaniczna skrzynka przekładniowa wymiana oleju

Całkowita ilość oleju do napełnienia mechanicznej skrzynki przekładniowej

Przy wymianie oleju należy stosować olej przekładniowy o oznaczeniu API GL-5 SAE 80W-90.

• Unieść i podeprzeć poziomo samochód.

• Sprawdzić wzrokowo szczelność skrzynki przekładniowej.

• Podstawić odpowiednie naczynie pod skrzynkę przekładniową.

Silniki benzynowe 1,3 i1,4dm3 2,7 Silnik wysokoprężny 1,7dm3 2,7 Silniki benzynowe 1,6 i1,8dm3 2,7 Silnik wysokoprężny 2,0 dm3 Silnik benzynowy 2,Odm3GTi 3,5 • Posmarować gwint stępnym w handlu uszczelniającym np wkręcić korek wlewu momentem 30 N-m.

• Opuścić samochód.

• Wykręcić korek wlewu oleju (1) na obudowie skrzynki przekładniowej, patrz rys. N-6219.

do2,8dm3 do 2,9dm3 2,9 dm3 do3,7dm3 korka dośrodkiem Loctite, i dokręcić

Automatyczna skrzynka przekładniowa sprawdzanie poziomu oleju Do uzupełniania należy stosować olej ATF Dexron-ll (ATF - Automatic Transmission Fluid).

• Rozgrzać olej w skrzynce przekładniowej do temperatury +50° C do +80° C, jadąc samochodem w ruchu miejskim przez około 5 minut.

KOREK SPUSTOWY OLEJU W SAMOCHODZIE Z NAPĘDEM KÓŁ PRZEDNICH

N-6218

• Poziom oleju powinien sięgać do otworu wlewowego (3), patrz rys.

N-6218. W razie potrzeby dolać oleju.

Uwaga. W przypadku silnika wysokoprężnego 2,0 dm3 poziom oleju w skrzynce przekładniowej jest sprawdzany przez otwór zębnika napędu prędkościomierza. Poziom oleju powinien się znajdować 54 do 61 mm poniżej tego otworu i w razie potrzeby należy dolać oleju przez ten otwór.

• Posmarować gwint korka dostępnym w handlu środkiem uszczelniającym np.

Loctite, wkręcić korek wlewu i dokręcić momentem 30 N-m.

• Opuścić samochód.

do2,8dm3

N-6221 KOREK SPUSTOWY OLEJU W SAMOCHODZIE Z NAPĘDEM WSZYSTKICH KÓŁ

• Odkręcić korek spustu (2), patrz rys. N-6220 lub N-6221, i zlewać olej możliwie jak najdłużej. Nałożyć na gwint korka środek uszczelniający i dokręcić go momentem 30 N-m • Wykręcić korek wlewu oleju.

• Napełnić skrzynkę przekładniową właściwym olejem do dolnej krawędzi otworu wlewowego.

Uwaga. Podczas nagrzewania silnika na postoju olej w skrzynce przekładniowej osiągnie temperaturę tylko od +30° C do 50° C. • Ustawić samochód na równej powierzchni.

• Pozostawić silnik pracujący na biegu jałowym. Włączyć hamulec awaryjny, przełączyć wszystkie zakresy jazdy od P do L i ustawić dźwignię wyboru biegów w położeniu P. Uwaga. Nie należy sprawdzać poziomu oleju, gdy skrzynka przekładniowa jest zbyt mocno nagrzana, na przykład po dłuższej jeździe z dużą prędkością, po jeździe w ruchu miejskim w upalny dzień lub po holowaniu przyczepy.

W takich przypadkach skrzynka przekładniowa powinna ochłodzić się przez około 30 minut.

306

OBSŁUGA SAMOCHODU

N-6222

• Wyjąć wskaźnik prętowy (1), patrz rys. N-6222, i wytrzeć go czystą szmatką nie pozostawiającą włókien lub papierem.

• Wsunąć wskaźnik do oporu i wyjąć go.

WSKAŹNIK POZIOMU OLEJU MODELI 1986-1991

• Wlewać olej powoli przez rurkę miernika za pomocą odpowiedniego lejka z sitkiem. Uwaga. Gdy poziom oleju jest zbyt niski, pompa oleju może tłoczyć powietrze do układu i powodować wadliwe działanie automatycznej skrzynki przekładniowej. Gdy poziom oleju jest za wysoki, skrzynka przekładniowa może ulec przegrzaniu i olej może być wyrzucany przez zawór odpowietrzający. W razie przekroczenia właściwego poziomu oleju należy usunąć jego nadmiar. Jeśli olej w automatycznej skrzynce przekładniowej jest ciemny i ma zapach spalenizny, należy go wymienić. Niekiedy jest konieczne całkowite rozłożenie skrzynki przekładniowej i przeprowadzenie naprawy (praca do wykonania w warsztacie specjalistycznym).

• Włożyć wskaźnik poziomu oleju do oporu.

Sprawdzanie poziomu oleju, gdy automatyczna skrzynka przekładniowa jest zimna

>7 N-6227

N-6223 WSKAŹNIK POZIOMU OLEJU OD MODELI 1991

• Sprawdzić poziom oleju na przedniej stronie (3) wskaźnika.

Poziom oleju powinien znajdować się w zakresie oznaczenia HOT (4). Jeśli poziom oleju znajduje się w zakresie uzupełniania (5), patrz rys. N-6227 lub N-6223, należy dolać oleju przeznaczonego do automatycznych skrzynek przekładniowych.

• Doprowadzić na postoju silnik do temperatury normalnej pracy.

Temperatura oleju w skrzynce przekładniowej wynosi wtedy tylko +30° C do +50° C. • Sprawdzić poziom oleju na odwrotnej stronie wskaźnika (6), patrz rys. N-6223.

• Poziom oleju powinien znajdować się w zakresie oznaczenia COLD (7). Jeśli poziom oleju znajduje się w zakresie uzupełniania (8), patrz rys. N-6227 lub N-6223, należy dolać oleju przeznaczonego do automatycznych skrzynek przekładniowych.

• Konieczne jest następnie sprawdzenie poziomu oleju w nagrzanej skrzynce przekładniowej.

Automatyczna skrzynka przekładniowa wymiana oleju Niezbędny olej do wymiany: • od modeli 1991: około 7dm3 ATF Dexron;

• modele 1986-1991: około 6,3dm3 ATF Dexron.

• Wymianę oleju należy przeprowadzać, gdy automatyczna skrzynka przekładniowa jest zimna.

• Unieść i podeprzeć poziomo samochód.

• Sprawdzić wzrokowo szczelność skrzynki przekładniowej.

N-6224

• Wykręcić korek (9) i zlać olej, patrz rys. N-6224. Należy pozwolić na ściekanie oleju jak najdłużej.

• Posmarować gwint korka dostępnym w handlu środkiem uszczelniającym, np. Loctite, wkręcić korek spustu i dokręcić momentem 35 N-m.

• W rurkę wskaźnika poziomu oleju włożyć lejek z sitkiem. Użycie sitka jest konieczne, aby nie dostały się zanieczyszczenia do skrzynki przekładniowej.

• Wlać olej przeznaczony do automatycznych skrzynek przekładniowych (ATF-Dexron) i sprawdzić poziom wskaźnikiem prętowym.

• Uruchomić silnik i pozostawić go co najmniej przez 2 minuty na biegu jałowym.

• Przy włączonym hamulcu awaryjnym przełączyć dźwignię wyboru biegów we wszystkie położenia i pozostawić ją w położeniu P. • Sprawdzić poziom oleju, gdy silnik pracuje, i uzupełnić do znaku COLD. • Doprowadzić silnik do normalnej temperatury pracy i sprawdzić poziom oleju przy pracującym silniku. Poziom oleju powinien znajdować się między znakami za-

OBSŁUGA L^L kresu HOT. W razie potrzeby należy skorygować poziom oleju.

Uwaga. Poziom oleju nie powinien znajdować się poniżej znaku odpowiadającego temperaturze, w przeciwnym razie może dojść do uszkodzenia skrzynki przekładniowej. Jeśli poziom oleju przekracza ten znak, skrzynka przekładniowa może ulec przegrzaniu i olej może z niej wyciekać. W razie przekroczenia właściwego poziomu oleju, należy usunąć jego nadmiar.

• Wsunąć wskaźnik poziomu oleju do oporu i sprawdzić jego osadzenie, aby zanieczyszczenia nie mogły przedostawać się do skrzynki przekładniowej.

• Wkręcić korek wlewu i dokręcić momentem 25 N-m.

Wymiana • Podstawić odpowiednie naczynie pod skrzynkę rozdzielczą.

Dotyczy tylko samochodów z napędem wszystkich kół Do wymiany potrzeba 1,1 dm3 oleju przekładniowego klasy API GL-5 o lepkości SAE 80W-90.

Sprawdzanie • Unieść i podeprzeć poziomo samochód.

• Sprawdzić wzrokowo szczelność skrzynki rozdzielczej.

• Wykręcić korek (2), patrz rys. N6226, i zlać olej. Należy pozwolić na ściekanie oleju jak najdłużej.

Posmarować gwint korka dostępnym w handlu środkiem uszczelniającym, np. Loctite, wkręcić korek spustu i dokręcić momentem 30 N-m.

• Wykręcić korek wlewu oleju.

• Wlać olej przekładniowy właściwego gatunku, napełniając skrzynkę rozdzielczą do dolnej krawędzi otworu wlewowego.

• Opuścić samochód.

Mechanizm różnicowy sprawdzanie poziomu i wymiana oleju Dotyczy tylko samochodów z napędem wszystkich kół

N-6225

wu oleju po prawej stronie mechanizmu różnicowego.

• Włożyć palec w otwór i sprawdzić poziom oleju. Poziom oleju powinien sięgać do otworu wlewowego.

• Posmarować gwint korka dostępnym w handlu środkiem uszczelniającym, np. Loctite, wkręcić korek wlewu i dokręcić momentem 55 N-m.

Wymiana

N-6226

Skrzynka rozdzielcza sprawdzanie poziomu i wymiana oleju

307

PPttiNiESIENIA NAPĘDU

• Podstawić odpowiednie naczynie pod obudowę mechanizmu różnicowego.

• Wykręcić za pomocą klucza do gniazd czworokątnych korek z tyłu mechanizmu różnicowego i zlać olej. Należy pozwolić na ściekanie oleju jak najdłużej. Posmarować gwint korka dostępnym w handlu środkiem uszczelniającym, np.

Loctite, wkręcić korek i dokręcić go momentem 55 N-m.

• Wykręcić korek wlewu oleju.

• Wlać olej przekładniowy właściwego gatunku, napełniając skrzynkę rozdzielczą do dolnej krawędzi otworu wlewowego.

• Opuścić samochód.

Sprawdzanie gumowych osłon przegubów półosi • Unieść i podeprzeć samochód.

• Sprawdzić w świetle lampy, czy guma osłony (1), patrz rys. N•6228, nie jest porowata i popękana. Należy wymienić niezwłocznie pęknięte osłony przegubów.

Do wymiany potrzeba 1,0 dm3 oleju przekładniowego klasy API GL-5 o lepkości SAE 80W-90.

Sprawdzanie

• Wykręcić korek wlewu oleju (1), patrz rys. N-6225.

• Włożyć palec w otwór i sprawdzić poziom oleju. Poziom oleju powinien sięgać do otworu wlewowego.

• Unieść i podeprzeć poziomo samochód.

• Sprawdzić wzrokowo szczelność mechanizmu różnicowego tylnej osi.

• Wykręcić za pomocą klucza do gniazd czworokątnych korek wle-

N-6228

J

308 • Jeśli osłona została wciągnięta przez podciśnienie do przegubu lub jest uszkodzona, należy ją natychmiast wymienić.

• Zwrócić uwagę na ślady smaru na osłonach i w ich pobliżu.

• Sprawdzić, czy opaski zaciskowe (2) są mocno osadzone.

Sprawdzanie poziomu płynu w układzie wyłączania sprzęgła

TY/l N-6229

Zbiorniczek (2) płynu układu wyłączania sprzęgła, jeśli jest zamontowany, znajduje się w przedziale silnika nad zbiorniczkiem płynu hamulcowego, patrz rys. N-6229.

Zbiorniczek jest przezroczysty i ułatwia sprawdzenie poziomu płynu. Poziom płynu należy sprawdzać mniej więcej co cztery tygodnie.

Jeśli jest konieczne uzupełnienie płynu, należy dolać płynu hamulcowego klasy SAE J 1703, DOT3 lub DOT4.

• Sprawdzać, czy poziom płynu znajduje się między znakami MIN i MAX. Jeśli poziom opadnie poniżej znaku MIN, należy sprawdzić czy układ hydrauliczny jest szczelny i w razie potrzeby wymienić uszkodzoną część. Jeśli układ jest szczelny, uległa zużycia tarcza sprzęgła, patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie oraz sprawdzanie sprzęgła".

• W celu uzupełnienia płynu zdjąć pokrywę (1).

Obsługa układu hamulcowego i ogumienia Czynności obsługowe Układ hamulcowy: sprawdzić, czy sztywne i elastyczne przewody, cylinderki hamulców i połączenia są szczelne i nie są uszkodzone.

• Układ hamulcowy: sprawdzić poziom płynu hamulcowego.

• Hamulce tarczowe: sprawdzić grubość wkładek ciernych.

• Hamulce bębnowe: sprawdzić okładziny szczęk i bębny hamulców.

• Wymienić ptyn hamulcowy.

• Sprawdzić hamulec awaryjny.

• Urządzenie wspomagania hamulców: sprawdzić połączenia przewodów podciśnienia i zawór zwrotny.

• Opony: sprawdzić głębokość rowków bieżnika i ciśnienie w ogumieniu; sprawdzić stopień zużycia i uszkodzenia opon (łącznie z kołem zapasowym).

Sprawdzanie poziomu płynu hamulcowego Zbiorniczek płynu hamulcowego znajduje się w przedziale silnika.

Zbiorniczek jest przezroczysty i ułatwia sprawdzenie poziomu płynu. Poziom płynu należy sprawdzać mniej więcej co cztery tygodnie.

• Poziom płynu nie powinien przekraczać znaku MAX (1)iopadać poniżej znaku MIN (2), gdy pokrywa zbiorniczka jest zamknięta, patrz rys. N-6230.

• Wlewać tylko świeży płyn hamulcowy klasy SAE J 1703, DOT3 lub DOT4.

• Z powodu zużycia okładzin ciernych hamulców następuje nieznaczne obniżenie poziomu płynu, co jest normalne.

• Jeśli w ciągu krótkiego czasu dochodzi do znacznych ubytków płynu hamulcowego, świadczy to o wyciekach płynu.

• W takim przypadku należy niezwłocznie odszukać miejsce wycieku. Na ogół przyczyną wycieku są zużyte uszczelki tłoczków w cylinderkach rozpieraczy. Ze względu na bezpieczeństwo należy dokonać sprawdzenia układu hamulcowego w stacji obsługi.

Sprawdzanie grubości elementów ciernych hamulców Hamulce tarczowe • Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu. Poluzować nakrętki koła.

• Unieść i podeprzeć samochód, zdjąć koło.

• Sprawdzić wzrokowo grubość okładziny wewnętrznej wkładki ciernej, bez metalowej płytki grzbietowej, patrząc przez otwór w zacisku (1) - rys. N-6231.

• Sprawdzić grubość okładziny zewnętrznej wkładki ciernej, patrz rys. N-6232.

• Granica zużycia wkładek ciernych hamulca tarczowego jest osiągnięta, jeśli okładzina, bez płytki grzbietowej, ma grubość tylko 2,0 mm.

• Jeśli została osiągnięta granica zużycia, wymienić wkładki cierne.

Należy wymieniać każdorazowo wszystki wkładki cierne hamulców tej samej osi.

Obsługa układu hamulcowego

309 wartość średnicy wewnętrznej wynosi 181,0 mm lub 230,0 mm. Średnice wewnętrzne nowego bębna hamulcowego wynoszą odpowiednio 180,0 lub 228,6 mm.

N-6233

Granica zużycia jest osiągnięta, jeśli okładzina ma grubość 1,5 mm (bez szczęki). • Jeśli nie można określić grubości okładzin w ten sposób, należy wymontować bęben hamulca.

N-RP34

Uwaga. Orientacyjnie, zużyciu 1 mm wkładki ciernej odpowiada przebieg w niekorzystnych warunkach eksploatacji co najmniej 1000 km. W normalnych warunkach wkładki cierne pracują znacznie dłużej. Grubość wkładki wynosząca 5,0 mm (z płytką grzbietową), pozwala jeszcze na przebieg co najmniej 3000 km.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

• Grubość okładziny należy mierzyć w najbardziej zużytym miejscu, patrz rys. N-6234.

• Jeśli została osiągnięta graniczna grubość okładziny wynosząca 1,5 mm, należy wymienić okładziny. Należy wymieniać każdorazowo wszystki okładziny hamulców tej samej osi.

Hamulce bębnowe • Unieść i podeprzeć tył samochodu.

• Wyjąć gumową zaślepkę (1) z otworu kontrolnego (2), patrz rys.

N-6233, i oświetlić latarką kieszonkową szczęki hamulca.

N-6235

• Jeśli został wymontowany bęben hamulca, należy zmierzyć średnicę wewnętrzną bębna i sprawdzić stan powierzchni (1), patrz rys. N-6235. Dopuszczalna

• Ściągnąć osłony cylinderka rozpieracza i sprawdzić, czy nie ma wycieków płynu hamulcowego za osłonami, patrz rys. O-6220. W razie potrzeby wymienić cylinderek rozpieracza. Uwaga. Jeśli występują znaczne różnice grubości między okładzinami szczęk hamulca prawego i lewego koła, należy sprawdzić, czy nie są zatarte tłoczki w cylin-derkach.

• Zamontować tylne koła, zwracając uwagę na oznakowanie.

Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

Sprawdzanie przewodów hamulcowych • Unieść i podeprzeć samochód.

• Wymyć przewody hamulcowe.

Uwaga. Przewody hamulcowe są pokryte warstwą tworzywa sztucznego w celu ochrony przed korozją. Jeśli ta warstwa zostanie uszkodzona, przewody mogą skorodować i dlatego nie należy czyścić przewodów hamulcowych szczotką drucianą, płótnem ściernym lub wkrętakiem.

• Sprawdzić przy świetle lampy przewody od pompy hamulca do cylinderków hamulców poszczę-

310 gólnych kół. Pompa hamulca znajduje się w przedziale silnika pod zbiorniczkiem płynu hamulcowego.

• Przewody hamulcowe nie powinny być załamane lub zgniecione. Nie powinny mieć również śladów korozji lub przetarć. Jeśli występujątego rodzaju uszkodzenia, należy wymienić odcinek przewodu do najbliższego miejsca łączenia.

• Elastyczne przewody łączą sztywne przewody hamulcowe z cylinderkami znajdującymi się na ruchomych częściach samochodu.

Elastyczne przewody są wykonane z materiału wytrzymującego wysokie ciśnienia, ale z upływem czasu mogą stać się porowate, napęcznieć lub zostać uszkodzone ostrymi przedmiotami i wtedy należy je niezwłocznie wymienić.

• W celu stwierdzenia uszkodzeń należy przeginać elastyczne przewody ręką w obie strony, patrz rys.

N-6236. Elastyczne przewody nie powinny być skręcone.

• Obracać koło kierownicy do oporu w lewąi prawą stronę. Przewody elastyczne nie powinny stykać się z częściami samochodu w żadnym położeniu.

• Miejsca połączenia sztywnych i elastycznych przewodów nie mogą być wilgotne z powodu wyciekania płynu hamulcowego.

• Opuścić samochód.

Sprawdzanie hamulca awaryjnego Hamulec awaryjny działa na koła tylne.

• Zaciągnąć hamulec awaryjny na 1 do 2 występów i sprawdzić, czy świeci się lampka kontrolna hamulca awaryjnego.

• Zaciągnąć hamulec awaryjny z siłą 200 N. Dźwignia hamulca powinna się przesunąć najwyżej o 7 do 11 występów.

• W razie uzyskania innych wyników prób, należy wyregulować hamulec awaryjny.

Wymiana płynu hamulcowego Potrzebne narzędzia specjalne: • klucz oczkowy do śrub odpowietrzających.

•Potrzebny materiał: • płyn hamulcowy klasy SAEJ 1703, DOT4 lubDOTS. Płyn hamulcowy wchłania wilgoć z powietrza przez pory elastycznych przewodów, co z upływem czasu powoduje obniżenie temperatury wrzenia płynu hamulcowego. Przy dużym obciążeniu hamulców może dojść do powstawania pęcherzyków pary w przewodach, co pogarsza znacznie działanie układu hamulcowego. Najlepiej jest wymieniać płyn hamulcowy na wiosnę.

• Należy pamiętać o zasadach bezpieczeństwa przy posługiwaniu się płynem hamulcowym, patrz „Odpowietrzanie układu hamulcowego".

• Za pomocą specjalnej butelki usunąć płyn hamulcowy ze zbiorniczka do poziomu około 10 mm.

Uwaga. Nie należy opróżniać całkowicie zbiorniczka, aby nie dostało się powietrze do układu hamulcowego.

• Napełnić zbiorniczek świeżym płynem hamulcowym do znaku MAX. Uwaga. Należy ostrożnie odkręcać śruby odpowietrzające przy

cylinderkach rozpieraczy i zaciskach, aby nie uszkodzić gwintu.

Zaleca się spryskanie śrub środkiem rozpuszczającym produkty korozji na dwie godziny przed odpowietrzaniem. W razie trudności z ich odkręceniem należy zlecić odpowietrzanie stacji obsługi.

• Podłączyć czysty przewód elastyczny do śruby odpowietrzającej zacisku hamulca koła lewego tylnego i podstawić odpowiednie naczynie.

• Pomocnik powinien wytworzyć ciśnienie w układzie hamulcowym przez kilkakrotne wciśnięcie pedału hamulca i przytrzymanie wciśniętego pedału. Odkręcić śrubę odpowietrzającą! dokręcić ją, gdy ciśnienie w układzie zmniejszy się i pedał dojdzie do podłogi. Wtedy pomocnik powinien zdjąć nogę z pedału. Czynności te należy powtarzać przy każdej śrubie odpowietrzającej tak długo, aż zacznie się wydpbywać świeży płyn hamulcowy. Świeży płyn hamulcowy ma jasny kolor.

• Dokręcić śrubę odpowietrzającą, zbiorniczek napełnić świeżym płynem hamulcowym.

• W ten sam sposób należy usunąć zużyty płyn hamulcowy przez pozostałe cylinderki rozpieraczy i zaciski w następującej kolejności: tylny hamulec z lewej strony, przedni hamulec z prawej strony, tylny hamulec z prawej strony, przedni hamulec z lewej strony.

Uwaga. Wypływający płyn hamulcowy musi być przezroczysty i pozbawiony pęcherzyków gazu.

• Zużyty płyn hamulcowy należy przekazać do miejscowej składnicy odpadów szkodliwych.

Urządzenie wspomagające hamulce - sprawdzenie przewodów podciśnienia i zaworu zwrotnego • Sprawdzić stan przewodów i miejsc połączenia (3) przewodu podciśnienia (1) prowadzącego do urządzenia wspomagającego hamulce (2), patrz rys. N-6237.

311 nie można dokręcić zaworu, należy go wymienić.

- Zawsze zakładać kapturki ochronne na zawory powietrza.

Sprawdzanie bieżników opon

N-6237

• Sprawdzić zawór zwrotny (4). W tym celu dmuchnąć w otwór (7) w kierunku urządzenia wspomagającego (5). Zawór powinien się otworzyć, w przeciwnym razie należy go wymienić. (6) - podłączenie do kolektora dolotowego.

Sprawdzanie ciśnienia w ogumieniu • Ciśnienie w ogumieniu należy sprawdzać tylko wtedy, gdy opony są zimne.

• Ciśnienie w ogumieniu sprawdzać raz w miesiącu i w ramach obsługi. Tabelę z wartościami ciśnienia zamieszczono w rozdziale „Koła i ogumienie - wiadomości wstępne".

• Ciśnienie powinno być dodatkowo sprawdzane przed dłuższą jazdą po autostradzie, ponieważ wtedy jest największe obciążenie cieplne opon.

Sprawdzanie zaworu powietrza • Odkręcić z zaworu kapturek ochronny.

• Nałożyć trochę roztworu mydła na zawór. Jeśli tworzy się pęcherzyk, dokręcić zawór odwróconym kapturkiem ochronnym.

Uwaga. Do dokręcania należy stosować tylko metalowy kapturek.

• Ponownie sprawdzić zawór. Jeśli tworząsię nadal pęcherzyki lub

Opony wyrównoważonych kół zużywają się prawie równomiernie na całej powierzchni bieżnika, gdy jest utrzymywane zalecane ciśnienie powietrza w ogumieniu, właściwe ustawienie kół i prawidłowe działanie amortyzatorów.

Przypadki nieprawidłowego zużycia opon zostały przedstawione w tabeli w rozdziale „Koła i ogumienie". Nie można podać ogólnej oceny trwałości określonej marki opon, gdyż zależy ona od wielu czynników: - nawierzchni jezdni, - ciśnienia w ogumieniu, - sposobu jazdy, - warunków atmosferycznych.

Przyczynami szybkiego zużywania się opon są przede wszystkim sportowa jazda, gwałtowne ruszanie z miejsca i hamowanie.

- Przepisy określają, że opony mogą być używane do osiągnięcia przez rowki bieżnika głębokości 1,5 mm. Oznacza to, że rowki na całej powierzchni bieżnika muszą mieć co najmniej głębokość 1,5 mm. Ze względów bezpieczeństwa zaleca się jednak wymianę opon już przy głębokości rowków wynoszącej 2 mm. Gdy głębokość rowków bieżnika zbliży się do prawnie dopuszczonej minimalnej wartości i gdy

wskaźniki zużycia wykazują w wielu miejscach na obwodzie brak bieżnika, patrz rys. SX•6201/P, wtedy należy wymienić oponę.

• Opony M + S zachowują swe właściwości na błocie i śniegu tylko wtedy, gdy głębokość rowków bieżnika wynosi co najmniej 4 mm.

• Sprawdzić, czy nie ma przecięć na oponie i jeśli są, małym wkrętakiem ustalić głębokość przecięć.

Jeśli przecięcia sięgają do osnowy, woda może spowodować korozję stalowego kordu. Z tego powodu dochodzi czasami do odwarstwienia bieżnika i pęknięcia opony. W przypadku wykrycia głębokich przecięć bieżnika należy wymienić oponę ze względów bezpieczeństwa.

Obsługa układu kierowniczego i zawieszenia przedniego Czynności obsługowe • Wspomaganie układu kierowniczego: sprawdzić poziom oleju, w razie potrzeby uzupełnić.

• Przeguby drążków kierowniczych: sprawdzić luz i zamocowanie oraz osłony przeciwpyłowe.

• Przeguby wahaczy: sprawdzić osłony przeciwpyłowe.

• Układ kierowniczy: sprawdzić, czy osłony gumowe są szczelne i nie są uszkodzone.

• Sprawdzić wzrokowo, czy części zawieszenia nie są uszkodzone.

Sprawdzanie gumowych osłon drążków kierowniczych i przegubów wahaczy • Unieść i podeprzeć przód samochodu.

• Oświetlić lampą osłony przeciwpyłowe ze strony lewej (1) i prawej (2), patrz rys. N-6239, i sprawdzić czy nie są uszkodzo-

312

ne. Zwrócić uwagę, czy nie ma śladów smaru na osłonach i w ich pobliżu.

• W razie uszkodzenia osłony należy wymienić odpowiedni przegub wraz z osłoną, gdyż zanieczyszczenia w przegubie powodują szybkie jego zużycie.

• Sprawdzić, czy nakrętki mocujące i zawleczki zabezpieczające przeguby nie są luźne, jednak nie należy dokręcać nakrętek.

Sprawdzanie poziomu oleju we wspomaganiu układu kierowniczego Do uzupełniania należy stosować olej ATF Dexron II. • Ustawić samochód na równej powierzchni, uruchomić silnik i pozostawić go na biegu jałowym.

• Obrócić koło kierownicy kilkakrotnie w obu kierunkach, aż olej uzyska temperaturę roboczą wynoszącą+50° C do +80° C. • Unieruchomić silnik.

• Odkręcić pokrywę (t) ze zbiorniczka (2), patrz rys. N-6238.

• Wytrzeć wskaźnik (3) czystą, nie pozostawiającą włókien szmatką lub papierem.

• Wkręcić całkowicie pokrywę i odkręcić ponownie.

• Gdy olej jest ciepły (50 do 80° C), poziom olej powinien się znajdować w zakresie HOT (4).

• Jeśli sprawdzanie odbywa się, gdy olej jest zimny (O do 30° C), poziom oleju powinien się znajdować na oznakowaniu COLD (5).

• W razie potrzeby dolać świeżego oleju. W urządzeniu do wspomagania układu kierowniczego jest stosowany olej używany w automatycznej skrzynce przekładniowej (ATF) klasy „Dexron".

Uwaga. Należy dolewać wyłącznie świeżego oleju, ponieważ najmniejsze zanieczyszczenie może doprowadzić do wadliwego działania układu hydraulicznego.

Obsługa wyposażenia elektrycznego Czynności obsługowe • Oświetlenie: sprawdzić reflektory, światła tylne i kierunkowskazy, w razie potrzeby ustawić światła reflektorów.

• Sprawdzić działanie wszystkich odbiorników energii elektrycznej.

• Sygnał dźwiękowy: sprawdzić działanie.

• Wycieraczka: sprawdzić zużycie piór wycieraków.

• Spryskiwacze szyb: sprawdzić działanie, skontrolować ustawienie rozpylaczy, uzupełnić płyn.

• Akumulator: sprawdzić napięcie akumulatora i poziom elektrolitu.

Sprawdzanie akumulatora Potrzebne narzędzia specjalne: - szczotka z drutu stalowego (do czyszczenia czopów i zacisków); - areometr do pomiaru gęstości elektrolitu.

Niezbędne materiały: - woda destylowana; - smar chroniący przed działaniem kwasu, np. smar do zacisków firmy Bosch.

Czyszczenie czopów akumulatora

Oczyścić czopy (4) i zaciski akumulatora, patrz rys. N-6240, nałożyć warstwę smaru chroniącego przed działaniem kwasu.

Sprawdzanie poziomu elektrolitu Uwaga. Nie wolno oświetlać akumulatora otwartym płomieniem, gdyż grozi to wybuchem.

• Poziom elektrolitu powinien znajdować się między górnym (1) i dolnym znakiem (2).

• Jeśli poziom elektrolitu jest niewłaściwy, należy odkręcić korki (3) i dolać wody destylowanej.

Obsługa nadwozia Czynności obsługowe • Zawiasy i zamki drzwi: nasmarować olejem.

• Górne i dolne części zamków pokryw: nasmarować smarem uniwersalnym.

• Ochrona antykorozyjna spodu podwozia i przestrzeni zamkniętych: sprawdzić stan zabezpieczenia.

Obsługa samochodu

PLAN OBSŁUGI Wymiana oleju Okresy wymiany oleju modeli 1986-1993 Silnik benzynowy: co 12 miesięcy lub co 10000 km Silnik wysokoprężny: co 6 miesięcy lub co 5000 km

Okresy wymiany oleju od modeli 1993 Silnik benzynowy: co 12 miesięcy lub co 15000 km Silnik wysokoprężny: co 6 miesięcy lub co 10000 km Wymianę oleju należy przeprowadzać po upływie określonego czasu lub po określonym przebiegu, zależnie od tego, co nastąpi szybciej.

• Silnik: wymienić olej i filtr oleju.

• Silnik wysokoprężny: przy pierwszej wymianie oleju sprawdzić naciąg paska klinowego.

Przeglądy okresowe Okresy między przeglądami dla modeli 1986-1993 Co 12 miesięcy lub co 20000 km należy wykonywać czynności oznaczone », co 24 miesiące lub co 40 000 km wykonywać dodatkowo czynności oznaczone.#

Okresy między przeglądami od modeli 1993 Co 12 miesięcy lub co 30000 km należy wykonywać czynności oznaczone •, co 24 miesiące lub co 60 000 km wykonywać dodatkowo czynności oznaczone.#

Silnik • Silnik: sprawdzić wzrokowo, czy nie ma wycieków oleju.

• Układ chłodzenia i ogrzewanie: sprawdzić poziom cieczy i stężenie środka zapobiegającego zamarzaniu. Sprawdzić wzrokowo, czy nie ma wycieków w układzie, i zewnętrznego zanieczyszczenia chłodnicy.

• Paski klinowe: sprawdzić naciąg i stan wszystkich pasków.

• Silnik benzynowy: sprawdzić, gdy silnik ma normalną temperaturę pracy, regulację biegu jałowego i zawartość CO w spalinach (praca wykonywana w stacji obsługi).

• Silnik benzynowy: wymienić świece zapłonowe.

• Silnik benzynowy: sprawdzić przewody wysokiego napięcia.

• Silnik wysokoprężny: sprawdzić prędkość obrotową biegu jałowego, gdy silnik ma normalną temperaturę pracy. # Wkład filtra powietrza: wymienić*.

# Układ wylotowy: sprawdzić, czy nie ma uszkodzeń. . Układ chłodzenia i ogrzewanie: wymienić ciecz chłodzącą. m Sprawdzić szczelność przewodów paliwa. # Silnik benzynowy: wymienić filtr paliwa. Od modeli 1993 co 90 000 km*. .# Silnik benzynowy: sprawdzić sondę lambda. .# Silnik benzynowy: sprawdzić przewody odprowadzające pary paliwa. . # Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm3: wymienić filtr P.C.Y. (przewietrzanie skrzyni korbowej).

Skrzynka przekładniowa, przeniesienie napędu • Mechaniczna skrzynka przekładniowa: sprawdzić poziom oleju, w razie potrzeby uzupełnić*.

• Automatyczna skrzynka przekładniowa: sprawdzić poziom oleju, w razie potrzeby uzupełnić*.

• Sprzęgło: sprawdzić jałowy skok pedału i działanie sprzęgła. . #Skrzynka rozdzielcza i mechanizmy różnicowe (dotyczy tylko samochodów z napędem wszystkich kół): sprawdzić poziom oleju, w razie potrzeby uzupełnić*. #Osłony przegubów: sprawdzić, czy są szczelne i nie mają uszkodzeń.

65

UKŁAD SMAROWANIA

Wykrywanie i usuwanie niesprawności układu smarowania Objawy Lampka kontrolna ciśnienia oleju nie świeci się po włączeniu zapłonu

Przyczyny

Sposób postępowania

Uszkodzony czujnik ciśnienia oleju

Włączyć zapłon, odłączyć przewód elektryczny od czujnika ciśnienia oleju i przyłożyć do masy.

Jeśli lampka zaświeci się, wymienić czujnik

Przerwa w dopływie prądu do czujnika, skoro- Sprawdzić przewody elektryczne i połączenia dowane styki Uszkodzona lampka kontrolna

Wymienić lampkę kontrolną

Lampka kontrolna nie ga- Silnie nagrzany olej śnie po uruchomieniu silnika

Nie jest to usterka, jeśli po przyspieszeniu lampka kontrolna zgaśnie

Lampka kontrolna nie ga- Zbyt niskie ciśnienie oleju śnie po przyspieszeniu lub świeci się podczas jazdy ma zwarcie do masy

Sprawdzić poziom oleju, w razie potrzeby uzupełnić; sprawdzić ciśnienie oleju (patrz wartości w tabeli)

Przewód elektryczny czujnika ciśnienia oleju Odłączyć przewód od czujnika i odłożyć po zaizolowaniu (nie przykładać do masy), włączyć zapłon. Jeśli lampka kontrolna zaświeci się, sprawdzić przewód Uszkodzony czujnik ciśnienia oleju

Wymienić czujnik

Zbyt niskie ciśnienie oleju Zbyt mało oleju w silniku w całym zakresie prędkości obrotowej Zanieczyszczony filtr siatkowy w smoku

Dodać oleju silnikowego Wymontować miskę olejową, oczyścić filtr siatkowy

Zużyta pompa oleju Wymontować i sprawdzić pompę oleju, w razie potrzeby wymienić Uszkodzone łożyska Wymontować i rozłożyć silnik Za niskie ciśnienie oleju Zawór przelewowy zawiesza się w stanie Wymontować i sprawdzić zawór w dolnym zakresie pręd- otwartym z powodu zanieczyszczenia kości obrotowej Za wysokie ciśnienie przy Zawór przelewowy nie otwiera się z powodu prędkości obrotowej po- zanieczyszczenia wyżej 3000 obr/min

UKŁAD CHŁODZENIA

Obieg cieczy chłodzącej Układ chłodzenia składa się zasadniczo z chłodnicy, pompy cieczy chłodzącej, termostatu i wentylatora elektrycznego.

Obieg cieczy chłodzącej jest regulowany termostatem. Gdy silnik jest zimny, ciecz chłodzą5 — Nissan Sunny

Wymontować i sprawdzić zawór

ca krąży tylko w kadłubie silnika i w wymienniku ciepła układu ogrzewania. W miarę wzrostu temperatury cieczy chłodzącej otwiera się termostat i kieruje ciecz do chłodnicy. Obieg cieczy chłodzącej jest wymuszony przez pompę napędzaną paskiem klinowym. Ciecz chłodząca przepływa przez chłodnicę od góry do dołu i oddaje ciepło poprzez żebra chłodnicy otaczającemu powietrzu, którego ruch jest wywołany jazdą.

SILNIK

12

od wału korbowego. Zasysany olej dociera przez otwory i kanaliki do łożysk wału korbowego i wału rozrządu, jak również do gładzi cylindrów.

Pompa cieczy chłodzącej w silniku wysokoprężnym znajduje się z przodu kadłuba silnika i jest napędzana paskiem zębatym lub paskiem klinowym (silnik z łańcuchem rozrządu). Alternator jest także napędzany paskiem klinowym.

Dodatkowy pasek klinowy zapewnia napęd pompy wspomagania układu kierowniczego i sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego. Zależnie od modelu samochodu i silnika, do przygotowywania zdolnej do zapłonu mieszanki paliwa z powietrzem, w przypadku silników benzynowych, służy gaźnik lub sterowany elektronicznie układ wtryskowy, który z reguły nie wymaga obsługi.

Iskra zapłonowa jest wytwarzana przez nie wymagający obsługi elektroniczny układ zapłonowy. Rozdzielacz zapłonu jest mocowany do głowicy cylindrów i jest napędzany bezpośrednio przez wał rozrządu.

Uwaga. Wentylator chłodnicy może się samoczynnie włączyć także po unieruchomieniu silnika przy włączonym układzie zapłonowym (klucz wyłącznika zapłonu w położeniu „ON" lub „ACC"). Może to następować kilkakrotnie z powodu nagromadzenia się ciepła w przedziale silnika. Podczas wykonywania prac przy otwartej pokrywie przedziału silnika, kiedy silnik jest ciepły, trzeba zawsze liczyć się z możliwością gwałtownego włączenia się wentylatora.

Dlatego przy tych pracach, jeśli to możliwe, należy zawsze wyłączyć zapłon.

SILNIKI STOSOWANE W MODELACH 1986-1991 Oznaczenie silnika

1.3

1.4

1.6

1.6

1.6GTI

1.8GTI

1.7D

Rozrząd

OHC

OHC

OHC

OHC

DOHC

DOHC

OHC

Typ silnika

E13S

GA14S

E16i

GA16i

CA16DE

CA18DE

CD17

2/87-12/88 1/89-1/91

9/86-1/91

1/89-1/91

5/87-12/88 1/89-1/91

9/86-

Pojemność skokowa (cm )

1270

1392

1597

1597

1598

1809

1681

Moc w kW (KM) przy obr/min

44 (60) przy 5600

55 (75) przy 6000

54 (73) przy 5000

66 (90) przy 6000

81 (110) przy 6400

92 (125) przy 6500

40 (54) przy 4800

Moment obrotowy w N-m przy obr/min

100 przy 3600

102 przy 4000

129 przy 2800 126 przy 3000

130 przy 4800

162 przy 5000

104 przy 2800

Średnica cylindra (mm)

76,0

73,6

76,0

76,0

78,0

83,0

80,0

Skok tłoka (mm)

70,0

81,8

88,0

88,0

83,6

83,6

83,6

Stopień sprężania

9,0

9,5

9,4

9,6

10,0

10,5

21,8

Rodzaj paliwa

BB LO 91

BB LO 91

BB LO 91

BB LO 95

BB LO95

BB LO 95

ON

Rodzaj układu zasilania

Gaźnikowy Gaźnikowy Wtryskowy

Kolejność zapłonu

1-3-4-2

1-3-4-2

1-3-4-2

Wtryskowy ŚPI Wtryskowy Wtryskowy Pompa rozdzielaczowa LHJ t i 1-3-4-2 1-3-4-2 1-3-4-2 1-3-4-2

Układ zapłonowy

TSZ

-

EKZ

-

DZ

DZ

-

Katalizator

nie

nie

tak

tak

tak

tak

nie

3,2 5,0

3,2 5,4

3,2 4,6

3,2 5,4

3,8 5,6

3,8 5,2

3,8 6,5

Data produkcji od -do 3

3

Pojemność w dm - układ smarowania (z filtrem) układ chłodzenia

\/ \

ŚPI

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA

13

SILNIKI STOSOWANE OD MODELI 1991 Oznaczenie silnika

1.4

1.4

1.6

1.6

2.0 GTI

2.0 D

Rozrząd

DOHC

DOHC

DOHC

DOHC

DOHC

OHC

Typ silnika

GA14DS

GA14DE

GA16DS

GA16DE

SR20DE

CD20

Data produkcji od -do

2/91-1/93

2/93-

2/91-1/93

2/93-

6/91-

2/91-

Pojemność skokowa (cm3)

1392

1392

1597

1597

1998

1974

Moc w kW (KM) przy obr/min

55 (75) przy 6000

55 (75) przy 6000

66 (90) przy 5000

66 (90) przy 6000

105(143) przy 55 (75) przy 6400 4800

Moment obrotowy w N-m przy obr/min

112 przy 4000 116 przy 4000 133 przy 4000 136 przy 4000 178 przy 4800 132 przy 2800

Średnica cylindra (mm)

73,0

73,6

76,0

76,0

86,0

84,5

Skok tłoka (mm)

81,8

81,8

88,0

88,0

86,0

84,5

Stopień sprężania

9,5

9,5

9,8

9,8

10,0

22,2

Rodzaj paliwa

BB LO 91

BB LO 95

BB LO 95

BB LO 95

BB LO 95

ON

Rodzaj układu zasilania

Gaźnikowy EV Wtryskowy

MPI

Wtryskowy MPI

Pompa rozdzielaczowa

Gaźnikowy EV Wtryskowy

MPI

Kolejność zapłonu

1-3-4-2

1-3-4-2

1-3-4-2

1-3-4-2

1-3-4-2

1-3-4-2

Układ zapłonowy

EKZ

EKZ

EKZ

EKZ

EKZ

-

Katalizator

tak

tak

tak

tak

tak

nie

3,2 5,5

3,2 5,5

3,2

3,4 6,9

5,3 7,1

3

Pojemność w dm - układ smarowania (z filtrem) - układ chłodzenia

3,2 5,5

5,5

BB LO 91 - benzyna bezołowiowa o LO co najmniej 91; BB LO 95 - benzyna bezołowiowa o LO co najmniej 95; ON - olej napędowy; MPI - MultiPoint-Injection-sekwencyjny, wielopunktowy układ wtrysku benzyny; ŚPI -Single-Point-Injection - jednopunktowy układ wtrysku benzyny; EKZ elektroniczny zapłon sterowany parametrami pracy silnika; DZ - bezpośredni (bezrozdzielaczowy) zapłon z 4 cewkami zapłonowymi i świecami zapłonowymi z platynowymi elektrodami (wymiana co 100 000 km); EV-gaźnik sterowany elektronicznie; TSZ - zapłon tranzystorowy

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE SILNIKA Silnik wymontowuje się razem ze skrzynką przekładniową! wyjmuje od dołu. Dlatego przed wymontowaniem należy zapoznać się także z rozdziałem „Wymontowanie i zamontowanie skrzynki przekładniowej". Kolektor wylotowy i dolotowy, jak również gaźnik, pozostają przykręcone do silnika. Do wymontowania silnika jest potrzebny wciągnik warsztatowy i przewoźny podnośnik samochodowy.

Przed zamontowaniem silnika należy osłonić błotniki.

Zależnie od roku produkcji i wyposażenia, przewody elektryczne oraz przewody podciśnienia i cieczy chłodzącej mogą być poprowadzone

w przedziale silnika w odmienny sposób. Ponieważ nie ma możliwości szczegółowego opisania poszczególnych modeli, zaleca się oznakowanie taśmą każdego przewodu przed odłączeniem. W poniższym rozdziale opisano wymontowanie silnika 1,4 i 1,6 dm3 dla samochodu z napędem kół przednich, produkowanego od 1991 roku.

Wymontowanie • Zlać ciecz chłodzącą, patrz „Wymiana cieczy chłodzącej".

• Wymontować pokrywę przedziału silnika.

• Wymontować akumulator, stosując się do uwag w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

14

SILNIK

• Wyjąć zbiornik wyrównawczy cieczy chłodzącej. Odkręcić śrubę wspornika.

• Wymontować wentylator chłodnicy.

• Wymontować chłodnicę.

• Zdjąć paski klinowe.

• Odkręcić przewód B+ (2) od alternatora (1), patrz rys. N-1069. Odłączyć wtyczkę (3) oraz przewód masy (4). Wymontować alternator.

• Rozłączyć złącze wtykowe sondy „lambda" (5).

• Wymontować przewód powietrza między filtrem i króćcem wlotu powietrza.

• Wymontować filtr powietrza.

• Odłączyć od silnika wszystkie przewody elektryczne (rys. N-1010). W celu ułatwienia późniejszego podłączenia oznakować przewody taśmą samoprzylepną:

- przewody wysokiego napięcia od cewki zapłonowej (nie występują od modeli 1993 w silnikach 1,4 i 1,6 dm3 oraz GTi 1,6 i 1,8 dm3); - cztery złącza od wtryskiwaczy;

złącze zaworu elektromagnetycznego FICD(1); - złącze zaworu ACC (2); -złącze przepływomierza powietrza (3); - złącze czujnika położenia przepustnicy (4); - złącze czujnika temperatury cieczy chłodzącej; - dwa przewody masy kolektora dolotowego

(5);

- dwa złącza przy rozdzielaczu zapłonu.

- Odłączyć od silnika wszystkie przewody podciśnienia. Dla ułatwienia późniejszego podłączenia, uprzednio oznakować przewody taśmą samoprzylepną, w tym m.in. przewód podciśnienia od kolektora dolotowego do urządzenia wspomagającego hamulców.

- Odłączyć od silnika wszystkie przewody cieczy chłodzącej, przedtem otworzyć całkowicie i zsunąć opaski. Dla ułatwienia późniejszego podłączenia, oznakować uprzednio przewody taśmą samoprzylepną, w tym m.in. przewody ogrzewania z króćców na kolektorze dolotowym.

- Odłączyć linkę od segmentu przepustnicy.

- dłączyć cięgno sprzęgła przy skrzynce przekładniowej.

- Wymontować zębnik napędu prędkościomierza, patrz „Wymontowanie i zamontowanie mechanicznej skrzynki przekładniowej".

• Wykręcić z kolektora dolotowego zawór recyrkulacji spalin EGR (1), patrz rys. N-1071.

• Odkręcić przewód spalin (4), ściągnąć przewód podciśnienia (5).

• Silnik z wtryskiem benzyny: zmniejszyć ciśnienie paliwa, patrz „Obwody doprowadzenia paliwa i powietrza silnika benzynowego".

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE SILNIKA

• Odłączyć przewód dopływu (2) i odpływu paliwa (3). Przedtem podłożyć szmatę, poluzować i zsunąć opaski zaciskowe. Przewody tymczasowo zaślepić odpowiednimi korkami, na przykład włożyć w nie czyste śruby z gwintem o odpowiedniej średnicy.

Dla ułatwienia późniejszego podłączenia, uprzednio oznakować przewody paliwa taśmą samoprzylepną.

Samochody z urządzeniem klimatyzacyjnym Uwaga. Nie wolno rozszczelniać obiegu czynnika chłodniczego urządzenia klimatyzacyjnego.

Czynnik chłodniczy zawiera substancje, które po zetknięciu się ze skórą mogą spowodować odmrożenia. Silnik można wymontować bez rozłączania elementów urządzenia klimatyzacyjnego.

• Zdjąć pasek klinowy.

• Odkręcić sprężarkę urządzenia klimatyzacyjnego razem ze wspornikiem i tak podwiesić z podłączonymi przewodami za pomocą drutu, żeby nie przeszkadzała przy dalszym demontażu, a przewody nie były rozciągane.

• Poluzować nakrętki kół przednich, gdy samochód stoi na kołach. Zaznaczyć położenie tarczy koła w stosunku do piasty, żeby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Unieść i podeprzeć samochód w położeniu poziomym.

• Zdjąć koła przednie.

• Wymontować dolną osłonę i boczne osłony silnika, patrz rys. N-1003.

15

Samochody ze wspomaganiem układu kierowniczego • Wymontować pasek klinowy pompy wspomagania.

• Odkręcić pompę wspomagania ze wspornikiem i tak podwiesić z podłączonymi przewodami za pomocą drutu, żeby pompa nie przeszkadzała przy dalszym demontażu, a przewody nie były rozciągane.

• Wymontować oba zaciski hamulców i podwiesić je za pomocą drutu do kolumny zawieszenia, patrz „Wymontowanie i zamontowanie korpusu oraz wspornika zacisku". Uwaga.

Elastyczne przewody hamulcowe należy pozostawić podłączone, gdyż w przeciwnym razie po zamontowaniu układ hamulcowy będzie musiał być odpowietrzany. Zacisk należy tak podwiesić, żeby elastyczne przewody hamulcowe nie były skręcane ani rozciągane.

Po wymontowaniu zacisków nie należy naciskać na pedał hamulca.

• Rozłączyć oba przeguby drążków kierowniczych.

• Wymontować obie półosie.

• Skrzynka przekładniowa mechaniczna: odkręcić od skrzynki drążek zmiany biegów (2) i drążek wybieraka (1) oraz podwiesić je za pomocą drutu do podwozia samochodu, patrz rys. N-1004.

• Skrzynka przekładniowa automatyczna: oznakować pisakiem położenie montażowe cięgna sterującego. Odłączyć od skrzynki cięgno sterujące z dźwignią. Odkręcić na skrzynce śruby mocujące cięgna.

16 • Odłączyć złącze przełączników od skrzynki przekładniowej.

• Odkręcić środkową belkę zawieszenia silnika (strzałki na rys. N-1005). W przypadku napędu wszystkich kół odkręcić przednią belkę zawieszenia silnika.

• Odkręcić przednią rurę układu wylotowego od kolektora, nie rozłączać połączenia rury przedniej i środkowej.

• Wymontować drążek stabilizatora, patrz „Zawieszenie przednie i półosie napędowe".

• Napęd wszystkich kół: wymontować wał napędowy.

• Odłączyć przewody elektryczne od rozrusznika.

SILNIK

• Sprawdzić, czy zostały odłączone wszystkie przewody i połączenia, między silnikiem a nadwoziem.

• Opuścić silnik ostrożnie na dół i ułożyć z wykorzystaniem drewnianej przekładki (2) na przewoźnym podnośniku samochodowym (1), patrz rysunek N-1007.

Uwaga. Przy opuszczaniu silnik musi być starannie prowadzony, żeby uniknąć uszkodzenia nadwozia.

• Odłączyć skrzynkę przekładniową od silnika, patrz „Wymontowanie i zamontowanie mechanicznej skrzynki przekładniowej".

Zamontowanie

• Odkręcić przedni wspornik zawieszenia silnika (2), patrz rys. N-1072.

• Przez ucha do podwieszania silnika przewlec odpowiedni łańcuch i unieść silnik za pomocą wciągnika warsztatowego tak, żeby zostały odciążone wszystkie podpory zawieszenia silnika.

• Odkręcić lub wymontować wszystkie podpory zawieszenia silnika, patrz rys. N-1008.

• Sprawdzić podpory zawieszenia silnika, przewody cieczy chłodzącej, oleju i paliwa, czy nie są porowate lub nie wykazują pęknięć, w razie konieczności należy je wymienić.

• Sprawdzić łożysko wyciskowe sprzęgła, czy obraca się bez oporu, i dźwignię wyłączania, czy porusza się bez zacięć, ewentualnie je wymienić.

• Sprawdzić grubość i stan okładzin tarczy sprzęgła, w razie potrzeby wymienić tarczę sprzęgła.

• Oczyścić wielowypust wałka sprzęgłowego

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE SILNIKA

i nasmarować smarem z dodatkiem dwusiarczku molibdenu.

• Zamontować skrzynkę prze kład n i ową d o silnika.

• Silnik ze skrzynką przekładniową wprowadzić ostrożnie od dołu, za pomocą wciągnika warsztatowego, do przedziału silnika. Ustawić zespół napędowy właściwie względem podpór zawieszenia i wkręcić częściowo śruby mocujące.

• Przez rozkołysanie zespołu napędowego spowodować jego właściwe ułożenie się na podporach zawieszenia.

17

• Skrzynka przekładniowa mechaniczna: umocować na skrzynce drążek zmiany biegów i drążek wybieraka.

• Skrzynka przekładniowa automatyczna: podłączyć do skrzynki cięgno sterujące z dźwignią. Przykręcić do skrzynki śruby mocujące cięgno.

• Podłączyć złącze przełączników do skrzynki przekładniowej.

• Zamontować oba przeguby drążków kierowniczych.

• Zamontować oba zaciski hamulców przednich.

Uwaga. Jeśli odkręcono elastyczne przewody hamulcowe, należy odpowietrzyć układ hamulcowy.

Samochody ze wspomaganiem układu kierowniczego • Przykręcić pompę wspomagania ze wspornikiem.

• Założyć pasek klinowy pompy wspomagania.

N-1006

• Ustawić prawidłową wysokość amortyzatora drgań na środkowej belce zawieszenia silnika (5), która powinna wynosić 55 ±1 mm. Biała strzałka (6) wskazuje przód, patrząc w kierunku jazdy. Na rysunku N-1006 przedstawiono amortyzator drgań samochodu z napędem kół przednich. Dokręcić śruby, patrz rys. N-1008.

• Dokręcić wszystkie śruby i nakrętki podpór zawieszenia silnika, patrz rys. N-1008.

• Przedni wspornik silnika (2) dokręcić momentem 50 N-m, patrz rys. N-1008.

• Podłączyć przewody elektryczne rozrusznika.

• Zamontować obie półosie.

• Napęd wszystkich kół: zamontować wał napędowy.

• Zamontować drążek stabilizatora, patrz „Zawieszenie przednie i półosie napędowe".

• Zamontować przednią rurę wylotową.

• Przykręcić środkową belkę zawieszenia silnika. W przypadku napędu wszystkich kół: przykręcić przednią belkę zawieszenia silnika. ł — Nissan Sunny

• Zamontować dolną i boczne osłony silnika.

• Przykręcić przednie koła, zwracając uwagę na oznakowanie na piastach kół. Opuścić samochód i dokręcić nakrętki koła przemiennie na krzyż momentem 110 N-m.

Samochody z urządzeniem klimatyzacyjnym • Przykręcić sprężarkę urządzenia klimatyzacyjnego wraz z jej wspornikiem.

• Zamontować pasek klinowy sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego.

• Podłączyć przewody paliwa zgodnie z naniesionymi oznaczeniami i zamocować je opaskami.

• Wkręcić zawór EGR do kolektora dolotowego.

Przykręcić przewód spalin, nasunąć przewód podciśnienia.

• Zamontować zębnik napędu prędkościomierza, patrz „Wymontowanie i zamontowanie mechanicznej skrzynki przekładniowej".

18

SILNIK

3

ZAWIESZENIE ZESPOŁU NAPĘDOWEGO - SILNIKI 1,4 i 1,6 dm OD MODELI 1991

1 - tylna podpora silnika, 2 - przedni wspornik silnika, 3 - przednia podpora silnika, 4 - tylny amortyzator drgań, 5 - środkowa belka zawieszenia silnika, 6 - przedni amortyzator drgań, 7 - amortyzator toczny, A - wykonanie z mechaniczną skrzynką przekładniową

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE SILNIKA

19

GŁOWIĄ l UKŁAD ROZRZĄDU SILNIKÓW BENZYNOWYCH OD MODELI 1991

1 - korek wlewu oleju, 2 - pokrywa głowicy, 3 - uszczelka pokrywy głowicy, (przy montażu nałożyć w tylnej części środek uszczelniający, np. Loctite. Od II 1993 zmieniony kształt uszczelki), 4 - pierścień uszczelniający (każdorazowo nowy), 5 - prowadnica (nie stosowana od II 1993), 6 - pokrywa łożyska wału rozrządu, l - wał rozrządu zaworów dolotowych, 8 - wał rozrządu zaworów wylotowych, 9 - wspornik rozdzielacza zapłonu, (podczas montażu stosować płynny środek uszczelniający), 10 - śruba mocująca głowicę, 11 -podkładka, 12 - korek gumowy, (podczas montażu nanieść płynny środek uszczelniający na głowicę cylindrów. Od I11993 te uszczelnienia są zintegrowane z uszczelką pokrywy głowicy), 13 - podkładka regulacyjna, 14 -popychacz zaworu, 15kliny, 16 - górna miseczka sprężyny zaworu, 17-sprężyna zaworu, 18 - uszczelka trzonka zaworu, 19 - dolna miseczka sprężyny zaworu, 20 - zawór, 21 -głowica cylindrów, 22 - uszczelka głowicy cylindrów (każdrorazowo nowa), 23 - uszczelka pokrywy czołowej (każdorazowo nowa), 24-pokrywa rozrządu, 25 - podkładka, 26 - podkładka

5Nm

10 Nm

N-1009

SILNIK

20

10 Nm

C

11 15 Nm

15 17 150 Nm N-1030 NAPĘD ROZRZĄDU ŁAŃCUCHEM

1 - prowadnica łańcucha (nie stosowana od II 1993), 2 - górny łańcuch rozrządu, 3 - górny napinacz łańcucha (od II 1993 zmieniona wersja), 4 - koło wału rozrządu zaworów dolotowych, 5 - koło wału rozrządu zaworów wylotowych, 6 - koło pośrednie, 7-czop koła pośredniego, 8-prowadnica łańcucha (nie stosowana od II 1993), 9-pierścień o przekroju kołowym (każdorazowo nowy), 10-dolny napinacz łańcucha, 11 - prowadnica łańcucha, 12-dolny łańcuch rozrządu, 13-koło na wale korbowym, 14-element dystansowy napędu pompy oleju, 15-pokrywa czołowa, 16-pierścień uszczelniający wału (każdorazowo nowy), 17 - koło pasowe na wale korbowym

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

• Zamocować i wyregulować cięgno sprzęgła na skrzynce przekładniowej, patrz „Sprzęgło".

• Zamontować alternator.

• Podłączyć linkę do segmentu przepustnicy i wyregulować jej długość.

• Podłączyć przewody cieczy chłodzącej i zamocować je opaskami.

• Nasunąć przewody podciśnienia i sprawdzić prawidłowość ich osadzenia.

• Podłączyć wszystkie przewody elektryczne do silnika, patrz „Wymontowanie".

• Zamontować filtr powietrza, t Zamontować przewód powietrza między filtrem i króćcem wlotu powietrza.

• Zamontować chłodnicę.

• Zamontować wentylator chłodnicy. « Założyć paski klinowe.

• Przykręcić wspornik zbiornika wyrównawczego cieczy chłodzącej i zamontować ten zbiornik.

• Zamontować akumulator.

• Zamontować pokrywę przedziału silnika.

• Napełnić układ chłodzenia cieczą, patrz „Wymiana cieczy chłodzącej".

21

• zbyt niskie ciśnienie sprężania w dwóch sąsiednich cylindrach.

Wymontowanie głowicy i wałów rozrządu • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Zlać ciecz chłodzącą.

• Zdjąć paski klinowe napędu alternatora, pompy wspomagania i, jeśli występuje, sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego.

• Odkręcić pompę wspomagania wraz ze wspornikiem i tak podwiesić z podłączonymi przewodami (za pomocą drutu), żeby pompa nie przeszkadzała przy dalszym demontażu i przewody nie były rozciągane.

• Wymontować filtr powietrza.

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

Głowica i układ rozrządu silników benzynowych od modeli 1991 Przed wymontowaniem głowicy cylindrów silnik musi być schłodzony co najmniej do temperatury otoczenia. Kolektory wylotowy i dolotowy pozostają zamontowane. W rozdziale podano opisy dotyczące silników 1,4 i 1,6 dm3 od modeli 1991. Na końcu podano różnice odnoszące się do wymontowania głowicy silnika benzynowego 2,0 dm3.

Uszkodzenie uszczelki głowicy można rozpoznać po następujących objawach: - spadek mocy; -straty cieczy chłodzącej, wydobywanie się białych spalin przy rozgrzanym silniku; -straty oleju; -ciecz chłodząca w oleju silnikowym, poziom oleju nie zmniejsza się, lecz rośnie. Szare zabarwienie oleju silnikowego, piana na wskaźniku poziomu oleju, olej jest rzadki; -olej silnikowy w cieczy chłodzącej; -ciecz chłodząca burzy się mocno;

- Odłączyć lub odkręcić od głowicy cylindrów wszystkie przewody elektryczne. W celu ułatwienia późniejszego podłączenia oznakować przewody taśmą samoprzylepną, patrz rys. N1010: - przewody wysokiego napięcia od cewki zapłonowej (nie występują od modeli 1993 w silnikach 1,4 i 1,6 dm3 oraz GTi 1,6 i 1,8 dm3); - cztery złącza od wtryskiwaczy; - złącze zaworu elektromagnetycznego FICD

0); - złącze zaworu ACC (2);

22

SILNIK

•złącze przepływomierza powietrza (3); • złącze czujnika położenia przepustnicy (4); • złącze czujnika temperatury cieczy chłodzącej; • dwa przewody masy kolektora dolotowego (5); • dwa złącza przy rozdzielaczu zapłonu.

• Odłączyć od głowicy cylindrów wszystkie przewody podciśnienia. Dla ułatwienia późniejszego podłączenia, oznakować przewody taśmą samoprzylepną, w tym m.in. przewód podciśnienia od kolektora dolotowego do urządzenia wspomagającego hamulców.

• Odłączyć od głowicy cylindrów wszystkie przewody cieczy chłodzącej, przedtem otworzyć całkowicie i zsunąć opaski. Dla ułatwienia późniejszego podłączenia oznakować przewody taśmą samoprzylepną: - górny przewód chłodnicy z króćca cieczy chłodzącej i z chłodnicy; • przewody ogrzewania z króćców na kolektorze dolotowym.

• Odłączyć linkę od segmentu przepustnicy.

• Odłączyć od głowicy cylindrów przewody przewietrzania skrzyni korbowej.

• Wykręcić zawór EG R z kolektora dolotowego.

• Odkręcić przewód spalin, ściągnąć przewód podciśnienia.

• Silnik z wtryskiem benzyny: zmniejszyć ciśnienie paliwa, patrz „Obwody doprowadzenia paliwa i powietrza silnika benzynowego".

• Odłączyć przewody paliwa.

• Poluzować nakrętki prawego przedniego koła, gdy samochód stoi na kołach. Oznakować farbą tarczę koła w stosunku do piasty, żeby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Unieść i podeprzeć przód samochodu.

• Zdemontować prawe przednie koło.

• Wymontować prawą, przednią osłonę przeciwbłotną (1), patrz rys. N-1070.

• Wymontować przednią, dolną osłonę.

• Wymontować przednią rurę wylotową.

• Odkręcić przedni wspornik zawieszenia silnika.

• Odkręcić pokrywę głowicy. W tym celu odkręcić śruby w kolejności od 1 do 10, patrz rys.

N-1012.

• Wykręcić wszystkie świece zapłonowe.

• Odkręcić podpory kolektora wlotowego.

• Ustawić tłok 1. cylindra w GMP podczas suwu sprężania. W tym celu ustawić dźwignię zmiany biegów w położeniu neutralnym i zaciągnąć hamulec awaryjny. Obrócić wał korbowy za środkową śrubę (rozwartość klucza 27 mm) koła pasowego (1) w kierunku zgodnym z kierunkiem obrotu wału korbowego silnika podczas pracy zgodnie z ruchem wskazówek zegara, patrz rys.

N-1073.

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

23

N-1015

• Tłok w 1. cylindrze znajduje się w GMP podczas suwu sprężania, jeśli żółty znak (1) pokrywa się ze strzałką (2), patrz rys. N-1013.

Cylinder nr 1 jest pierwszym cylindrem od strony napęd u rozrządu.

N-1016

• Jednocześnie wierzchołek palca rozdzielacza zapłonu (1) jest skierowany ukośnie w dół, w przeciwnym razie obrócić dalej wał korbowy o1 obrót, patrz rys. N-1014. W tym celu zdjąć i odłożyć pokrywę rozdzielacza.

• Wymontować rozdzielacz zapłonu.

• Odkręcić pokrywę napędu rozrządu.

• Wymontować obudowę termostatu (odkręcić śruby zaznaczone strzałkami na rys. N-1015).

• Odkręcić i wyjąć napinacz łańcucha, patrz rys.

N-1016.

• Wymontować napinacz łańcucha (1) i prowadnicę łańcucha (3), patrz rys. N-1017.

• Odkręcić śrubę koła pośredniego (2).

• Odkręcić śruby kół wałów rozrządu (4), jedocześnie przytrzymując wały rozrządu klu-

*

czem płaskim za czworokąt. Zdjąć koła z wałów rozrządu.

• Odkręcić pokrywy łożysk wałów rozrządu i wyjąć wały rozrządu. Luzować przy tym śruby pokryw łożysk w kolejności odpowiadającej numeracji od 1 do 14, patrz rys. N-1018.

Uwaga. Głowica cylindrów może ulec odkształSILNIK

24

ceniu lub pęknąć, jeśli nie zostanie zachowana właściwa kolejność przy odkręcaniu śrub mocujących.

• Sprawdzić, czy są odłączone wszystkie przewody, które łączą głowicę cylindrów z silnikiem lub nadwoziem.

• Korzystając z pomocy drugiej osoby zdjąć głowicę cylindrów z kadłuba silnika. Uwaga. Po wymontowaniu głowicy cylindrów nie należy jej kłaść na powierzchni uszczelniającej, gdyż wtedy mogą ulec uszkodzeniu całkowicie otwarte zawory, lecz ułożyć głowicę cylindrów na dwóch drewnianych krawędziakach.

N-1018

Uwaga. Poszczególne części układać tak, żeby przy montażu mogły być z powrotem umieszczone w tym samym miejscu. Śruby mocujące odkręcać w 3 etapach.

I etap: poluzować wszystkie śruby o 1/2 obrotu w kolejności zgodnej z numeracją.

II etap: odkręcić wszystkie śruby o jeden dalszy obrót w kolejności zgodnej z numeracją.

III etap: wykręcić wszystkie śruby w kolejności zgodnej z numeracją.

• Wykręcić śrubę koła pośredniego.

Zamontowanie głowicy i wałów rozrządu • Przed zamontowaniem oczyścić ostrożnie odpowiednim skrobakiem kadłub silnika i głowicę cylindrów z resztek uszczelki. Nie wolno przy tym uszkodzić powierzchni uszczelniających. Należy zwrócić uwagę, aby pozostałości uszczelki nie wpadły do otworów. Najlepiej zaślepić otwory szmatkami.

• Sprawdzić, czy w otworach śrub głowicy nie znajduje się olej, w razie potrzeby wydmuchać go sprężonym powietrzem. Jeśli nie dysponuje się sprężonym powietrzem, należy oczyścić otwory za pomocą małego wkrętaka i nasiąkliwej szmatki. Uwaga. Olej musi być koniecznie usunięty.

• Sprawdzić płaskość powierzchni przylegania głowicy cylindrów stalowym liniałem i szczelinomierzem.

N-1019 o

• Odkręcić w 3 etapach śruby mocujące głowicę zgodnie z numeracją, patrz rys. N-1019.

I etap: poluzować wszystkie śruby o 1/2 obrotu w kolejności zgodnej z numeracją.

II etap: odkręcić wszystkie śruby o jeden pełny obrót w kolejności zgodnej z numeracją.

III etap: wykręcić wszystkie śruby w kolejności zgodnej z numeracją.

n ^ n——n r, n——Q n P——2

L-1026

l

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

• Dokonać pomiarów wzdłuż linii zaznaczonych na rys. L-1026. Niepłaskość tej powierzchni głowicy cylindrów może wynosić maksymalnie 0,1 mm. Jeśli niepłaskość jest większa, to głowica cylindrów musi być obrobiona (praca do wykonania w warsztacie obróbki mechanicznej).

• Sprawdzić, czy głowica nie ma pęknięć i w razie ich stwierdzenia wymienić głowicę.

• Sprawdzić, czy przewody cieczy chłodzącej, oleju i paliwa nie są porowate lub popękane. W razie konieczności wymienić zużyte przewody.

• Sprawdzić wzrokowo, czy zawory i gniazda zaworów nie są zużyte lub uszkodzone.

25

N-1021

muszą być dokręcane z zachowaniem odpowiedniej kolejności (od 1 do 10).

IM-1011

• Sprawdzić, czy ogniwa i rolki górnego łańcucha rozrządu nie mają pęknięć (1) lub nie są nadmiernie zużyte (2), patrz rys. N-1011. W razie konieczności wymienić' tarfcucfr ruzrzcpAr. • Ułożyć uszczelkę głowicy cylindrów w taki sposób, żeby otwory w kadłubie silnika i uszczelce się pokrywały.

• Nałożyć głowicę cylindrów i zamontować śruby mocujące głowicę wraz z podkładkami. Iwrócić uwagę, aby sfazowana strona podkładki była skierowana do łba śruby. Płaska strona podkładki powinna być zwrócona do głowicy. Uwaga. Przed zamontowaniem śrub mocujących, powierzchnię oporową łba śruby, podkładkę i gwint należy pokryć cienką warstwą czystego oleju silnikowego.

• Śruby mocujące głowicę wkręca się ręcznie, ażoprąsię czołowymi powierzchniami. Następnieśruby od 1 do 10 w pięciu etapach (patrz rys.

N-1021) oraz śruby 11 do 15 dokręca się właściwym momentem. W każdym etapie śruby

Sposób dokręcania I etap: dokręcić śruby 1 do 10 momentem 30 N-m.

II etap: dokręcić śruby 1 do 10 momentem 60 N-m.

III etap: całkowicie poluzować śruby od 10 do 1.

IV etap: dokręcić śruby 1 do 10 momentem 30 N-m.

V etap: dokręcić dalej o 50° śruby 1 do 10 za pomocą sztywnego klucza. Do tego potrzebna jest tarcza kątowa, np. HAZET 6690. Jeśli nie dysponuje się tym przyrządem, śruby 1 do 10 mogą być dokręcone momentem 60 N-m.

VI etap: dokręcić śruby 11 do 15 momentem «R5> .V .w.

Uwaga. Śruby mocujące głowicę należy dokręcać z największą starannością. Ostateczne dokręcenie śrub w V etapie powinno się odbywać według kąta obrotu. Przed dokręcaniem śrub należy sprawdzić dokładność wskazań klucza dynamometrycznego. Poza tym ściśle zachowywać kolejność dokręcania.

• Jeśli zostały zdemontowane, zamontować popychacze na tych samych miejscach.

• Przykręcić pośrednie koło łańcuchowe.

Zwrócić przy tym uwagę na pokrywanie się srebrnego znaku (1) dolnego łańcucha rozrządu (2) ze znakiem (3) na dużym kole łańcuchowym koła pośredniego, patrz rys. N-1020. Uwaga.

Przed zamontowaniem śruby pokryć powierzchnię oporową łba śruby i gwint cienką warstwą czystego oleju silnikowego.

SILNIK

26

8-

N-1020

• Przed zamontowaniem współpracujące powierzchnie wałów rozrządu i łożysk wałów rozrządu posmarować czystym olejem silnikowym.

N-1023

krywy łożysk były ustawiane i montowane zgodnie z ich oznakowaniem, patrz rys. N-1023.

Strzałki (1) i (5) wskazują przód, zaś strzałka (4) jest skierowana w stronę napędu rozrządu.

Numery (2) i (6) określają kolejność pokryw łożysk, liczoną od przodu do tyłu. Na rysunku pozycją (3) oznaczono pokrywy łożysk strony dolotowej, zaś pozycją (7) pokrywy łożysk strony wylotowej.

N-1022

• Zamontować wały rozrządu i ustawić je, jak pokazano na rysunku N-1022. Kołek ustalający (3) wału rozrządu zaworów wylotowych (2) musi być ustawiony pionowo do góry, kołek ustalający (4) wału rozrządu zaworów dolotowych (1) musi się znajdować o około 10° do 11 ° poniżej górnej krawędzi głowicy cylindrów. Uwaga. Nie wolno wzajemnie zamieniać wałów rozrządu. Wał rozrządu zaworów dolotowych ma między krzywkami 2. i 3. cylindra oznaczenie „l", zaś wał rozrządu zaworów wylotowych ma oznaczenie „E" i prócz tego po stronie koła zamachowego mimośrodowy rowek do rozdzielacza zapłonu.

• Zamontować pokrywy łożysk wałów rozrządu.

Przy nakładaniu zwrócić uwagę, żeby po-

N-1024

• Na powierzchnię przylegania (9) wspornika rozdzielacza zapłonu (8) nanieść płynny środek uszczelniający (np. Curil) i dokręcić wspornik ręcznie, patrz rys. N-1024.

• Dokręcić pokrywy łożysk i wspornik w kolejności numeracji najpierw momentem 5 N-m, a następnie w drugim etapie momentem 10 N-m.

Uwaga. Jeśli szlifowano głowicę cylindrów, po zamontowaniu należy obrócić ręką wał rozrządu i sprawdzić, czy obraca się bez oporu.

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

Przed obrotem wału należy upewnić się, że żaden tłok nie znajduje się w GMP, w przeciwnym razie zawory lub tłoki mogąulec uszkodzeniu. Jeśli przy obracaniu wyczuwa się opór, to należy wymienić głowicę cylindrów. Maksymalnągłębokość obróbki głowicy cylindrów podano w rozdziale „Naprawa głowicy".

• Zamontować koła wałów rozrządu razem z górny m łańcuchem rozrządu. Zwrócić uwagę, aby znaki na kołach wałów rozrządu były skierowane do czołowej strony głowicy cylindrów.

Oba srebrne znaki na łańcuchu muszą się pokrywać ze znakami na kołach wałów rozrządu.

Złoty znak (5) na górnym łańcuchu rozrządu (4) musi się pokrywać ze znakiem (6) na małym kole łańcuchowym koła pośredniego, patrz rys. N1020.

• Dokręcić koła wałów rozrządu momentem 120 N-m.

N-1025

27

N-1026

• W przypadku wymiany części układu rozrządu wyregulować luzy zaworów.

• Na gumowe korki nałożyć płynny środek uszczelniający, np. Curil, (wałeczek o średnicy 3 mm) i wstawić korki w głowicę cylindrów, patrz rys. N-1027.

3 mm 0 N-1027

• Zamontować napinacz łańcucha (1) i prowadnicę łańcucha (2). Zwrócić uwagę, żeby był wyczepiony hak (3) do ustalania napinacza łańcucha, patrz rys. N-1025. « Dolny napinacz łańcucha nałożyć z nowym uszczelnieniem i dokręcić momentem 10 N- m.

• Przyłożyć obudowę termostatu z płynnym środkiem uszczelniającym (wałeczek o średnicy 2 do 3 mm) i dokręcić ją.

• Zamontować koło pasowe pompy cieczy chłodzącej.

• Zamontować rozdzielacz zapłonu. Wał rozrządu musi się znajdować w położeniu pokazanym na rysunku N-1026.

• Nałożyć i dokręcić pokrywę rozrządu z nową uszczelką.

Uwaga. Gumowe korki muszą być zamontowane w ciągu 5 minut po nałożeniu środka uszczelniającego.

• Po zamontowaniu obrócić palcami korki gumowe, aby równomiernie rozprowadzić środek uszczelniający na powierzchni głowicy cylindrów. Następnie korki gumowe ustawić tak, żeby ich górna powierzchnia była zrównana z powierzchnią głowicy cylindrów. Uwaga. Od lutego 1993 korki gumowe są zintegrowane z uszczelką pokrywy głowicy. W takim przypadku półokrągłe powierzchnie przylegania głowicy cylindrów posmarować przed nałożeniem uszczelki płynnym środkiem uszczelniającym, np. Curil.

SILNIK

28

N-1028

• W zakreskowanych miejscach (rys. N-1028) nanieść na pokrywę głowicy (2) i uszczelkę (1) płynny środek uszczelniający (3), np. Curil (wałeczek o średnicy 2 do 3 mm). Wymiary na rysunku podano w milimetrach.

• Przykręcić przedni wspornik silnika (2) momentem 50 N • m, patrz rysunek N-1008 - „Wymontowanie i zamontowanie silnika".

• Przykręcić przednią rurę wylotową.

• Przykręcić pompę wspomagania ze wspornikiem.

• Zamontować przednią osłonę dolną.

• Zamontować przednią prawą osłonę przeciwbłotną.

• Przykręcić prawe przednie koło, zwracając przy tym uwagę na znak na piaście koła. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

• Nasunąć i zamocować opaskami przewody paliwa zgodnie z naniesionym oznakowaniem.

• Przykręcić zawór EG R do kolektora dolotowego. Przykręcić przewód spalin, nasadzić przewód podciśnienia.

• Nasunąć przewody przewietrzania skrzyni korbowej na pokrywę głowicy.

• Podłączyć linkę do segmentu przepustnicy i wyregulować jej długość.

• Nasunąć przewody cieczy chłodzącej i zamocować opaskami.

• Podłączyć przewody podciśnienia i sprawdzić, czy są pewnie osadzone.

• Podłączyć lub przykręcić do głowicy cylindrów wszystkie przewody elektryczne, (patrz „Wymontowanie").

• Zamontować filtr powietrza.

• Założyć paski klinowe.

• Podłączyć przewód masy do akumulatora.

• Napełnić cieczą układ chłodzenia.

Silnik 2,0 d m3105 kW (143 KM)

Wymontowanie i zamontowanie głowicy cylindrów odbywa się w zasadzie w ten sam sposób, jak w przypadku silników 1,4 i 1,6 dm3. Krótko omówiono tylko występujące różnice.

• Nałożyć pokrywę głowicy i dokręcić śruby w podanej kolejności od 1 do 10, patrz rys. N1029, momentem 5 N-m. Uwaga. Po zamontowaniu pokrywy głowicy należy odczekać 30 minut przed uruchomieniem silnika, aby środek uszczelniający się utwardził.

• Zamontować świece zapłonowe.

Wymontowanie • Zmniejszyć ciśnienie paliwa, patrz „Obwody doprowadzenia paliwa i powietrza silnika benzynowego".

• Wymontować chłodnicę.

• Wymontować oddzielacz oleju.

• Wymontować alternator.

• Odkręcić pokrywę głowicy w odwrotnej kolejności - od 13 do 1, patrz rys. N-1034.

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

> Wymontować wspornik filtra oleju.

• Wymontować rozrusznik. |« Wykręcić z głowicy śruby mocujące znaj-jdujące się na zewnątrz. > Wykręcić śruby mocujące głowicę w 3 etajpach, w odwrotnej kolejności -od 10 do 1, patrz trysunekN-1031.

jZamontowanie |« Zamontowanie odbywa się w odwrotnej koIlejności. Przed zamontowaniem uszczelki głojwicy nanieść ciągły wałeczek płynnego środka Juszczelniającego (o średnicy 2 do 3 mm), np. iCuril, w miejscu połączenia pokrywy obudowy rozrządu i kadłuba silnika. f« Stosować każdorazowo nowe śruby mocują-fce głowicę.

JUwaga. Dotychczas zamontowane śruby moIgąbyć ponownie użyte, jeśli długość od dolnej {krawędzi łba śruby do końca śruby nie przekracza 158,2 mm.

29

V etap: dokręcić jednym ruchem o 90° (1/4 obrotu) śruby 1 do 10 za pomocą sztywnego klucza.

VI etap: dokręcić jednym ruchem o 90° (1/4 obrotu) śruby 1 do 10 za pomocą sztywnego klucza.

• Przy dokręcaniu śrub głowicy oceniać wielkość kąta obrotu. Uchwyt klucza ustawić wzdłuż silnika i obrócić jednym ruchem, aż uchwyt znajdzie się w położeniu prostopadłym do silnika (1/4 obrotu - 90°).

Sposób dokręcania pokryw łożysk wałów rozrządu

\ Sposób dokręcania śrub mocujących mice

N-1032

N-1031

Biała strzałka na rysunku N-1031 wskazuje przód silnika (od strony łańcucha rozrządu).

I etap: dokręcić śruby 1 do 10 momentem 40 N-m.

II etap: dokręcić śruby 1 do 10 momentem 80 N-m.

III etap: całkowicie poluzować śruby od 10 do 1.

IV etap: dokręcić śruby 1 do 10 momentem 40 N-m.

Biała strzałka (A) na rysunku N-1032 jest zwrócona do przodu silnika (strony łańcucha rozrządu). l etap: dokręcić momentem 2 N-m śruby 1 do 10 prawego wału rozrządu (B). Następnie dokręcić momentem 2 N • m śruby 1 do 12 lewego wału rozrządu (C).

11 etap: dokręcić śruby w tej samej kolejności momentem 6 N-m.

III etap: dokręcić śruby w tej samej kolejności momentem 10 N-m.

Uwaga. Obie śruby (8 i 9) lewego wału rozrządu (C) dokręcić momentem 25 N-m. Na rysunku N1032 zaznaczono także przegrodę spiętrzającą (D) i przewód oleju (E). • Zamontować napinacz łańcucha. W tym celu wcisnąć krzywkę zderzakową (1) i tulejkę (2) wsunąć na tyle, żeby hak (4) mógł być zaczepiony za kołek (3), patrz rys. N-1033.

30

SILNIK

Wspornik pompy wspomagającej Obudowa termostatu Oddzielacz oleju Korek spustowy cieczy chłodzącej w kadłubie silnika Kolektor wylotowy Osłona kolektora wylotowego Kolektor dolotowy Koło wału rozrządu

55N-m 20 N-m 20 N-m 10N-m 45 N-m 5 N-m 20 N-m 150 N-m.

Głowica i układ rozrządu silników benzynowych modeli 1986-1991 N-1033

• Przy montażu napinacza łańcucha hak zostanie samoczynnie wyczepiony. Zwrócić uwagę na to, żeby strzałka (A) była zwrócona do przodu silnika (strony łańcucha rozrządu).

• Jeśli hak nie zostanie samoczynnie wyczepiony, należy obrócić nieco wał korbowy przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, aż hak wyczepi się.

Sposób dokręcania pokrywy głowicy B

N-1034

Biała strzałka (A) na rysunku N-1034 jest zwrócona do przodu silnika (strona łańcucha rozrządu), (B) - pokrywa głowicy.

I etap: dokręcić nakrętki momentem 4 N-m.

Kolejność dokręcania: 1-10-11 -13-8.

II etap: dokręcić śruby 1 do 13 momentem 10N-m.

Momenty dokręcania Cewka zapłonowa Rozdzielacz zapłonu Podpory kolektora dolotowego

20 N • m 15 N-m 20 N-m

Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego fcgs^y Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Poluzować nakrętki prawego przedniego koła, gdy samochód stoi na kołach. Oznakować farbą położenie tarczy koła względem piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Unieść i podeprzeć przód samochodu.

• Zdjąć prawe przednie koło.

• Wymontować boczną osłonę silnika w prawym nadkolu.

• Wymontować świece zapłonowe.

• Zdjąć pasek klinowy alternatora.

• Zdjąć paski klinowe pompy wspomagania układu kierowniczego i sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego, jeśli są zainstalowane.

• Ustawić tłok 1. cylindra w GMP podczas suwu sprężania. W tym celu ustawić dźwignię zmiany biegów w położeniu neutralnym i zaciągnąć hamulec awaryjny. Obrócić wał korbowy za środkową śrubę w kierunku zgodnym z kierunkiem jego obrotu podczas pracy silnika (zgodnie z ruchem wskazówek zegara), aż znak na kole paska klinowego wału korbowego znajdzie się naprzeciw znaku „O" na osłonie z oznaczeniem kąta wyprzedzenia zapłonu, określającego GMP.

•

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

31

20 Nm

NAPĘD ROZRZĄDU PASKIEM ZĘBATYM - SILNIKI OHC 1,3 3 M,6dm , MODELI 1986-1991

1 - górna pokrywa paska zębatego, 2 - dolna pokrywa paska zębatego, 3 - pasek zębaty (nie wolno go załamywać lub skręcać. Strzałka na pasku zębatym musi być skierowana zgodnie z kierunkiem obrotów wału korbowego podczas pracy silnika), 4-napinacz paska zębatego, 5-koło wału korbowego, ?-koło paska klinowego a wale korbowym, B-koło wału korbowego, j)-rowek na wpust, D-znakGMP, |1 -koło wału rozrządu, §2-znakGMP, !|3rowek na wpust, J14oznaczenia dodatkowe, |15sprężyna powrotna

-120 Nm

8

9

N-1035

32

SILNIK

• Druga możliwość obrócenia wału korbowego silnika: nałożyć zdjęte przednie prawe koło, wkręcić śruby ręką, włączyć V bieg i obrócić koło ręką.

• Na obudowie rozdzielacza zapłonu nanieść znak obok podłączenia przewodu wysokiego napięcia 1. cylindra. Cylinder nr 1 jest pierwszym cylindrem od strony paska napędu rozrządu.

• Wymontować kopułkę rozdzielacza i odłożyć na bok.

• Wierzchołek palca rozdzielacza musi znajdować się przy znaku naniesionym na obudowie rozdzielacza, w przeciwnym razie obrócić wał korbowy dalej o 1 obrót. Uwaga. Po ustawieniu tłoka 1. cylindra w GMP podczas suwu sprężania, ustawić dźwignię zmiany biegów w położeniu neutralnym i ponownie sprawdzić, czy oznakowanie na kole paska klinowego wału korbowego i znak odniesienia pokrywająsię, w przeciwnym razie skorygować położenie. Kiedy znaki pokrywają się, w żadnym przypadku nie zmieniać już ustawienia wału korbowego.

• Odkręcić koło pasowe pompy cieczy chłodzącej.

• Zablokować silnik i odkręcić śrubę mocującą koło pasowe na wale korbowym. W celu zablokowania silnika włączyć V bieg i, korzystając z pomocy drugiej osoby, wcisnąć pedał hamulca.

• Odkręcić prawy wspornik zawieszenia silnika.

W tym celu ustawić pod miską olejową podnośnik samochodowy i podeprzeć silnik (patrz rys. N-1058). Nie opierać podnośnika o korek spustowy oleju w misce olejowej.

• Odkręcić górną pokrywę paska zębatego z sześcioma śrubami i dolną pokrywę z dwoma śrubami. Niezbędny jest to tego klucz Torx.

• Jeśli używany już pasek zębaty ma być zastosowany ponownie, to dla pewności należy go oznakować. Trzeba na pasku zębatym nanieść kredką lub pisakiem strzałkę wskazującą kierunek obrotów wału korbowego silnika. Wał korbowy obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

N-1036

• Odkręcić śrubę rolki napinacza i docisnąć] rolkę wkrętakiem w kierunku wskazanym strzałką, aż pasek zębaty zostanie poluzowany! (patrz rys. N1036). Dokręcić ponownie śrubę rolki napinacza (w celu ochrony rolki napinacza \ wkrętak owinąć szmatą). Uwaga. Po wymontowaniu paska zębatego nie [ zmieniać ustawienia GMP wałów rozrządu i wału korbowego. Jeśli wał rozrządu musi być obrócony po zdjęciu paska zębatego, zwrócić! uwagę na to, żeby wał korbowy nie znajdował] się w położeniu odpowiadającym GMP (niebezpieczeństwo uszkodzenia zaworów i denekl tłoków). W tym celu zaznaczyć położenie koła wału korbowego (nanieść farbą znaki na kole wału korbowego i kadłubie silnika). Następnie obrócić koło wału korbowego o 1/4 obrotu (90°) j do przodu lub do tyłu.

Sprawdzania stanu paska zębatego • Pasek zębaty należy wymienić w razie stwie-j rdzenia następujących niesprawności: • ślady cieczy chłodzącej lub oleju silnikowego! na pasku zębatym. Przyczyną są z reguty| nieszczelne pierścienie uszczelniające w obu-

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

dowie rozrządu lub na wałach rozrządu albo nieszczelna pompa cieczy chłodzącej; -stwardniała guma na zewnętrznej powierzchni paska. Wtedy pasek jest błyszczący, nieelastyczny i tak twardy, że mocne naciśnięcie paznokciem nie pozostawia śladu; -pęknięcia gumy na stronie zewnętrznej. Prawdopodobną przyczyną jest zatarcie się napinacza paska lub przegrzanie silnika; -pęknięcia lub oddzielona osnowa na stronie wewnętrznej; - pęknięcia u podstawy zębów. Prawdopodobnie spowodowane przez obracający się z dużymi oporami wał rozrządu lub rozdzielacz zapłonu; -pęknięcia na wąskiej stronie paska; -duże zużycie wąskiej strony paska; -bardzo zużyte zęby, zużyta i wystrzępiona osnowa obciążonej strony zębów, złuszczona guma, kolor zmieniony na biały. Zmniejszona szerokość zębów; -wyłamane zęby.

Zamontowanie - Sprawdzić napinacz paska, czy nie jest skorodowany, nie ma pęknięć i obraca się bez oporów.

N-1037

! — Nissan Sumy

33

• Ustawić wał rozrządu w położeniu odpowiadającym GMP dla 1. cylindra. W tym celu znak na kole wału rozrządu musi się pokrywać ze znakiem na tylnej górnej pokrywie paska zębatego (1), patrz rys. N-1037. Równocześnie znak na kole wału korbowego musi się pokrywać ze znakiem na tylnej dolnej pokrywie paska zębatego (2). Wówczas tłok 1. cylindra znajduje się w GMP. • Nałożyć pasek zębaty. Zwrócić przy tym uwagę na oznaczenie kierunku jego obrotów podczas pracy, naniesione przy zdejmowaniu.

Używany pasek zębaty może być ponownie zamontowany tylko przy zachowaniu tego samego kierunku obrotów. Nałożyć pasek zębaty najpierw na koło wału korbowego, następnie na koło wałka pośredniego i wreszcie na koło wału rozrządu. Zwrócić uwagę na to, żeby utrzymać naciąg paska między kołem wałka pośredniego i kołem wału rozrządu. Potem ułożyć pasek wokół napinacza paska.

• Odkręcić nakrętkę zaciskową napinacza paska, żeby napinacz docisnął pasek zębaty.

• Obrócić koło wału rozrządu za środkową śrubę o około 2 zęby zgodnie z ruchem wskazówek zegara, co umożliwia napinaczowi paska zębatego osiągnięcie prawidłowego naciągu wstępnego.

• Dokręcić nakrętkę zaciskową na rolce napinacza momentem 20 N- m, przytrzymując przy tym rolkę wkrętakiem, aby zapobiec zmniejszeniu się naciągu paska zębatego.

• Obrócić wał korbowy o dalsze 2 obroty.

• Ponownie sprawdzić położenie wałów rozrządu i wału korbowego. Przy naciągniętym pasku zębatym wszystkie znaki GMP muszą równocześnie się pokrywać. W razie potrzeby należy zdjąć pasek zębaty i powtórzyć regulację.

• Przykręcić dolną i górną pokrywę paska zębatego momentem 5 N-m.

• Przykręcić prawy wspornik zawieszenia silnika. Wyjąć podnośnik samochodowy spod miski olejowej.

• Dokręcić środkową śrubę koła paska klinowego nawale korbowym momentem 120 N- m.

W celu unieruchomienia wału korbowego włączyć l bieg i wcisnąć pedał hamulca.

• Dokręcić koło pasowe pompy cieczy chłodzącej momentem 10 N-m.

• Zamontować pasek klinowy.

34

SILNIK

26

©—20Nm

6Nm

18

^20 60 Nm N-1038

GŁOWICA CYLINDRÓW - SILNIKI OHC 1,3 i 1,6 dm3 1 - nakrętka kołpakowa (moment dokręcania: l etap -4 N- m; II etap -6 N- m), 2 - pokrywa głowicy, 3 - korek wlewu oleju, 4 uszczelka pokrywy głowicy (każdorazowo nowa), 5 - oś dźwigni zaworów, 6 - nakładka zabezpieczająca śruby (każdorazowo nowa), 7 - śruby mocujące głowicę (wszystkie śruby należy odkręcać w trzech etapach i dokręcać w pięciu etapach), 8 dźwignia zaworu, 9 - kliny, 10 - górna miseczka sprężyny zaworu, 12 - dolna miseczka sprężyny zaworu, 13-zawór, 14uszczelka trzonka zaworu (każdorazowo nowa), 15 - prowadnica zaworu, 16-głowica cylindrów, 17-gniazdo zaworu, 18uszczelka głowicy (każdorazowo nowa), 19-uszczelka powierzchni czołowej (każdorazowo nowa), 20-tylna pokrywa paska zębatego, 21 -łącznik, 22 - pierścień uszczelniający (każdorazowo nowy), 23-koło rozrządu, 24 - wał rozrządu, 25 - uszczelka pokrywy paska zębatego (każdorazowo nowa), 26 - pokrywa paska zębatego

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

35

• Przykręcić z powrotem osłonę w prawym nadkolu.

• Przykręcić przednie koło, zwracając przy tym uwagę na znak na piaście koła. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

• Podłączyć przewód masy do akumulatora. « Ustawić zegar i wprowadzić do radioodbiornika kod zabezpieczający przed kradzieżą (jeśli Łsą zainstalowane).

Sprawdzić ustawienie zapłonu i w razie po-zeby wyregulować.

N-1040

[Wymontowanie głowicy JUwaga. Ogólnie obowiązujące czynności potdano w opisie dotyczącym silników stosowalnych od modeli 1991.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub [koduradioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i za[ montowanie akumulatora".

• Zlać ciecz chłodzącą do naczynia.

• Wymontować filtr powietrza.

• Odkręcić kolektor wylotowy.

• Wymontować pokrywę głowicy i zdjąć ją razem z uszczelką.

• Tłok 1. cylindra ustawić w GMP podczas suwu sprężania, patrz „Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego". Uwaga. Po tym ustawieniu nie wolno zmieniać położenia wału korbowego i wału rozrządu.

• Wymontować pasek zębaty. »Wymontować rozdzielacz zapłonu.

• Odkręcić w trzech etapach śruby mocujące głowicę we właściwej kolejności (od 1 do 10), patrz rys. N-1040.

I etap: poluzować wszystkie śruby o 1/2 obrotu w kolejności zgodnej z numeracją.

II etap: odkręcić wszystkie śruby o jeden pełny obrót w kolejności zgodnej z numeracją.

III etap: wykręcić wszystkie śruby w kolejności zgodnej z numeracją.

Uwaga. Głowica cylindrów może ulec odkształceniu lub pęknąć, jeśli nie zostanie zachowana właściwa kolejność odkręcania śrub mocujących.

• Sprawdzić, czy są odłączone wszystkie przewody łączące głowicę cylindrów z silnikiem lub nadwoziem.

• Korzystając z pomocy drugiej osoby, zdjąć głowicę cylindrów z kadłuba silnika. Uwaga. Po wymontowaniu głowicy cylindrów nie należy jej kłaść na powierzchni uszczelniającej, gdyż wtedy mogą ulec uszkodzeniu całkowicie otwarte zawory. Dlatego głowicę cylindrów należy położyć na dwóch drewnianych krawędziakach.

Zamontowanie głowicy • Oczyścić głowicę cylindrów i sprawdzić, czy nie jest odkształcona.

• Sprawdzić, czy przewody cieczy chłodzącej, oleju i paliwa nie są porowate lub popękane, w razie konieczności należy wymienić odpowiednie przewody.

• Sprawdzić wzrokowo, czy zawory i gniazda zaworów nie są zużyte lub uszkodzone.

• Ułożyć uszczelkę głowicy cylindrów w taki sposób, żeby otwory w kadłubie silnika i uszczelce pokrywały się.

• Założyć głowicę cylindrów.

• Gwinty i powierzchnie oporowe śrub mocujących głowicę oraz podkładek pokryć cienką warstwą czystego oleju silnikowego i wkręcić zgodnie z oznaczeniami na rysunku N-1039.

Uwaga. Stosuje się śruby mocujące głowicę o różnej długości. A = 95 mm; B = 110mm; C = 80 mm.

• Śruby mocujące głowicę wkręcić ręcznie, aż do oparcia ich czołowych powierzchni. Następnie śruby od 1 do 10 dokręca się w pięciu

l- f SILNIK

36

• Nałożyć pokrywę głowicy z nową uszczelką.

Wszystkie śruby dokręcić najpierw momentem 4 N-m, a następnie 6 N-m.

• Przykręcić śruby pokrywy paska zębatego z nową uszczelką momentem 6 N- m.

• Zamontować filtr powietrza.

• Podłączyć przewód masy do akumulatora.

• Napełnić układ chłodzenia cieczą chłodzącą.

Wymontowanie i zamontowanie dźwigni zaworów oraz osi dźwigni N-1039

etapach. W każdym etapie śruby muszą być dokręcane we właściwej kolejności.

Sposób dokręcania I etap: dokręcić śruby 1 do 10 momentem 30 N-m.

II etap: dokręcić śruby 1 do 10 momentem 70 N-m.

III etap: całkowicie poluzować śruby od 10 do 1.

IV etap: dokręcić śruby od 1 do 10 momentem 30 N-m.

V etap: dokręcić dalej śruby od 1 do 10 jednym ruchem za pomocą sztywnego klucza o następujący kąt obrotu: śruba A: 45 do 50°; :.'' śruba B: 55 do 60°; śruba C: 40 do 45°.

Do tego potrzebna jest tarcza kątowa, np.

HAZET 6690. Jeśli nie dysponuje się tym przyrządem należy dokręcić śruby od 1 do 10 momentem 75 N- m.

Uwaga. Śruby mocujące głowicę należy dokręcać z największą starannością. Ostateczne dokręcenie śrub w V etapie powinno się odbywać o odpowiedni kąt. Przed dokręcaniem śrub należy sprawdzić dokładność wskazań klucza dynamometrycznego. Poza tym ściśle zachowywać kolejność dokręcania.

• Zamontować pasek zębaty.

• Jeśli zostały wymontowane, zamontować oś dźwigni i dźwignie zaworów, patrz opis dalej. '*• Wyregulować luzy zaworów.

• Przykręcić kolektor wylotowy, dokręcając przy tym śruby na przemian momentem 20 N-m.

• Zamontować rozdzielacz zapłonu.

Wymontowanie • Wymontować głowicę cylindrów.

• Odkręcić oś dźwigni i zdjąć razem z dźwigniami zaworów.

Uwaga. Najpierw poluzować wszystkie śruby o 1/2 obrotu, następnie wszystkie śruby o 1 obrót i wreszcie wykręcić śruby.

• Podczas wymontowania elementy należy tak odkładać, żeby podczas zamontowania mogły być umieszczone w tych samych miejscach.

Zamontowanie • Zamontować kompletną oś dźwigni razem z dźwigniami zaworów. Uwaga. Uprzednio posmarować olejem silnikowym oś i wewnętrzne strony dźwigni. Przy zamontowaniu osi dźwigni zaworów nale- ; ży zwrócić uwagę, aby znak wykonany na wałku punktakiem był skierowany do przodu (do paska zębatego) i kanały oleju w wałku były skierowane w dół (do głowicy).

Wgłębienie w środkowym wsporniku dźwigni musi być skierowane do kolektora wylotowego.

• Wkręcić lekko, ręcznie, śruby mocujące oś dźwigni zaworów.

• Sprawdzić, czy śruby regulacji luzów zaworów są całkowicie wykręcone.

• Dokręcić śruby osi dźwigni w kierunku od środka na zewnątrz, najpierw momentem 10 Nm, a następnie momentem 20 N-m.

• Nałożyć nowe nakładki zabezpieczające na łby obu zewnętrznych śrub. l

Wymontowanie i zamontowanie wału rozrządu Wymontowanie „.^ • Wymontować głowicę cylindrów • Wykręcić całkowicie śruby regulacji luzów zaworów po poluzowaniu ich przeciwnakrętek.

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

• Wymontować oś z dźwigniami zaworów.

• Odkręcić koło wału rozrządu. W tym celu wykręcić 3 śruby mocujące i zdjąć płytkę podkładki.

• Odkręcić tylną, górnąpokrywę paska zębatego. « Wyjąć wał rozrządu do przodu (w stronę paska zębatego) z głowicy cylindrów.

Zamontowanie • Wstawić wał rozrządu do głowicy cylindrów tak, żeby kołek ustalający był skierowany do góry.

• Osadzić i przykręcić tylną, górną pokrywę paska zębatego z nowym pierścieniem uszczelniającym. Pierścień uszczelniający wał rozrządu przed zamontowaniem posmarować lekko czystym olejem silnikowym. « Koło wału rozrządu należy ustawić tak, żeby znak GMP pokrywał się ze znakiem odniesienia na tylnej pokrywie paska zębatego. Osadzić ptytkę podkładki i dokręcić trzema śrubami mocującymi momentem 10 N-m.

• Zamontować głowicę cylindrów.

• Zamontować oś z dźwigniami zaworów.

Głowica i układ rozrządu silników wysokoprężnych

37

Wymontowanie i zamontowanie paska napędu wału rozrządu Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Odkręcić pokrywę głowicy.

• Ustawić tłok 1. cylindra w GMP podczas suwu sprężania. W tym celu ustawić dźwignię zmiany biegów w położeniu neutralnym i zaciągnąć hamulec awaryjny. Obrócić wał korbowy za środkową śrubę w kierunku zgodnym z kierunkiem jego obrotów podczas pracy silnika (zgodnie z ruchem wskazówek zegara), aż nacięcie na kole paska klinowego wału korbowego znajdzie się naprzeciw strzałki na kadłubie silnika.

• Równocześnie wał rozrządu musi być ustawiony tak, żeby krzywki 1. cylindra po obu stronach były skierowane do góry, patrz rysu-

•5=t>

SNm

N-1041

NAPĘD WAŁU ROZRZĄDU SILNIKA WYSOKOPRĘŻNEGO 2,0 dm3 1 - przednie koło wału rozrządu, 2 - nakładka, 3 - pasek zębaty, 4 - rolka pośrednia, 5 - śruba mocująca (7 N-m) " ' (montowana z handlowymi elementami zabezpieczającymi) 6 - górna pokrywa paska zębatego, 7 - środkowa obudowa paska zębatego, 8 - dolna pokrywa paska zębatego, 9 - koło wału korbowego, 10-koło paska klinowego wału korbowego, 11 - koło pasowe pompy cieczy chłodzącej, 12 - rolka napinacza, ,»;> 13 - sprężyna powrotna T&"

SILNIK

38

NAPĘD POMPY WTRYSKOWEJ

T © 5Nm 100 Nm N-1042

nek N-1043. Jeśli krzywki zajmują inne położenie, należy obrócić wał korbowy o 1 obrót w kierunku zgodnym z kierunkiem obrotów wału korbowego podczas pracy silnika.

i-1043

• Druga możliwość obrócenia wału korbowego silnika: unieść i podeprzeć przód samochodu po jednej stronie, włączyć V bieg i obrócić ręką koło przednie.

• Unieść nieco silnik za pomocą podnośnika warsztatowego, wkładając drewnianą podkładkę, aż zostanie odciążony przedni wspornik zawieszenia silnika.

• Odkręcić przedni wspornik zawieszenia silnika.

• Zdjąć pasek klinowy alternatora.

1 - pasek zębaty, 2 - sprężyna napinacza, 3 - rolka napinacza, 4 - pokrywa paska zębatego, 5 - koło pompy wtryskowej, 6 - tylne koło wału rozrządu

• Zdjąć paski klinowe pompy wspomagania układu kierowniczego i sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego, jeśli są zainstalowane.

Uwaga. Po ustawieniu tłoka 1. cylindra w GMP podczas suwu sprężania, przestawić dźwignię zmiany biegów do położenia neutralnego i ponownie sprawdzić, czy oznakowanie na kole paska klinowego wału korbowego i strzałka na kadłubie silnika pokrywają się, w przeciwnym razie skorygować ustawienie. Kiedy znaki pokrywają się, w żadnym przypadku nie zmieniać już ustawienia tłoka 1. cylindra.

• Odkręcić koło pasowe pompy cieczy chłodzącej.

• Zablokować silnik i odkręcić śrubę mocującą koło paska klinowego na wale korbowym. W celu zablokowania silnika włączyć V bieg i, korzystając z pomocy drugiej osoby, wcisnąć pedał hamulca.

• Ściągnąć koło paska klinowego z wału korbowego za pomocą uniwersalnego ściągacza, Uwaga. Zaczepy ściągacza mogą być opierane tylko o tylną stronę koła pasowego.

• Odkręcić górną i dolną pokrywę paska zębatego.

• Jeśli używany już pasek zębaty ma być zastosowany ponownie, to dla pewności należy go oznakować. Na pasku zębatym należy nanieść (kredką lub pisakiem) strzałkę wskazującą kierunek obrotów wału korbowego silnika.

^^m

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

l

39 Silnik obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

N-1044

• Odkręcić śrubę rolki napinacza kluczem do gniazd sześciokątnych (3), w kierunku strzałki (2), i obrócić rolkę drugim kluczem do gniazd sześciokątnych (4) przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, aż pasek zębaty zostanie poluzowany (patrz rys. N-1044). Dokręcić ponownie śrubę rolki napinacza.

• Odkręcić nakładkę koła wału rozrządu.

• Odkręcić rolkę pośrednią.

• Zdjąć pasek zębaty oraz koło wału korbowego.

Uwaga. Po zdjęciu paska zębatego nie zmieniać ustawienia wałów rozrządu i wału korbowego. Jeśli wał rozrządu musi być obrócony po zdjęciu paska zębatego, zwrócić uwagę na to, żeby wał korbowy nie znajdował się w położeniu odpowiadającym GMP (niebezpieczeństwo uszkodzenia zaworów i denek tłoków). W tym celu zaznaczyć położenie koła wału korbowego (nanieść farbą znaki na kole wału korbowego i kadłubie silnika). Następnie obrócić koło wału korbowego o 1/4 obrotu (90°) do przodu lub do tyłu.

Zamontowanie • Sprawdzić stan paska zębatego, patrz „Obsługa silnika".

• Sprawdzić napinacz paska, czy nie jest skorodowany, nie ma pęknięć i czy obraca się bez oporów.

• Jeśli nakładka koła wału korbowego była demontowana, należy ją zamontować tak, żeby

była skierowana sfazowaną (ściętą) stroną do silnika.

• Ustawić wał rozrządu i wał korbowy w położeniu odpowiadającym GMP 1. cylindra, patrz „Wymontowanie". W GMP tłoka 1. cylindra wpust na wale korbowym jest skierowany pionowo do góry.

• Przykręcić rolkę pośrednią momentem 40 Nm. • Nałożyć pasek zębaty wraz z kołem wału korbowego. Zwrócić przy tym uwagę na oznaczenie kierunku obrotów naniesione przy zdejmowaniu. Używany pasek zębaty może być ponownie zamontowany tylko przy zachowaniu tego samego kierunku obrotów.

• Dokręcić koło paska klinowego na wale korbowym momentem 150 N- m. W celu zapobieżenia obracaniu się wału włączyć V bieg i, korzystając z pomocy drugiej osoby, wcisnąć pedał hamulca.

N-1045

• Białe kreski na pasku zębatym umieścić przy znakach wykonanych punktakiem na kole wału rozrządu i kole wału korbowego (C), patrz rys.

N-1045. Oznaczenia (B) na pasku zębatym mająw przypadku silnika 2,0 dm3 odległość (A) wynoszącą 43 zęby i dla silnika 1,7 dm3 • 39 zębów.

• Strzałka na pasku zębatym musi być skierowana do pokrywy paska.

• Dokręcić nakładkę koła wału rozrządu momentem 7 N • m. Uprzednio posmarować śrubę środkiem zabezpieczającym „Loctite".

• Odkręcić śrubę zaciskową napinacza paska, aby napinacz docisnął pasek zębaty.

SILNIK

40

• Obrócić wał korbowy dwa razy zgodnie z ruchem wskazówek zegara, co umożliwia napinaczowi paska zębatego osiągnięcie prawidłowego naciągu wstępnego.

• Przykręcić pokrywę głowicy.

• Przykręcić przedni wspornik zawieszenia silnika.

• Podłączyć przewód masy do akumulatora.

Wymontowanie i zamontowanie paska napędu pompy wtryskowej Wymontowanie • Ustawić tłok 1. cylindra w GMP podczas suwu sprężania.

• Wymontować przewód powietrza z filtrem powietrza.

• Odkręcić pokrywę paska zębatego.

N-1068

• Tuż przed zakończeniem drugiego obrotu wsunąć od góry (strzałka) szczelinomierz (1) między pasek zębaty (3) i koło pośrednie (2), patrz rys. N-1068. Wymiary szczelinomierza: szerokość 12,5 mm, długość 150 mm, grubość 0,3 mm.

• Dokręcić śrubę zaciskową na rolce napina-cza momentem 40 N-m, przytrzymując przy tym rolkę kluczem do gniazd sześciokątnych lub kluczem płaskim, aby zapobiec zmniejszeniu się naciągu paska zębatego.

• Ponownie sprawdzić położenie wałów rozrządu i wału korbowego. Przy naciągniętym pasku zębatym wszystkie znaki GMP muszą równocześnie się pokrywać. W razie potrzeby należy zdjąć pasek zębaty i powtórzyć regulację.

• Obrócić nieco wał korbowy w kierunku przeciwnym ruchowi wskazówek zegara i wyjąć szczelinomierz.

• Przykręcić śruby dolnej i górnej pokrywy paska zębatego momentem 5 N- m.

• Dokręcić środkową śrubę koła paska klinowego na wale korbowym momentem 120 N- m.

W celu unieruchomienia wału korbowego włączyć l bieg i, korzystając z pomocy drugiej osoby, nacisnąć pedał hamulca.

• Dokręcić koło pasowe pompy cieczy chłodzącej momentem 10 N-m.

• Zamontować pasek klinowy.

N-1046

• Odkręcić nakrętkę rolki napinacza odgiętym kluczem oczkowym i docisnąć rolkę wkrętakiem w kierunku strzałki (patrz rys. N-1046), aż pasek zębaty zostanie poluzowany. Dokręcić z powrotem nakrętkę rolki napinacza. Uwaga. W celu ochrony rolki napinającej należy owinąć wkrętak szmatką.

• Zdjąć pasek zębaty.

Uwaga. Po wymontowaniu paska nie zmieniać położenia koła wału rozrządu i koła pompy wtryskowej.

Zamontowanie • Sprawdzić stan paska zębatego, patrz „Obsługa silnika".

• Sprawdzić, czy napinacz paska nie jest skorodowany, nie ma pęknięć oraz czy obraca się bez oporów.

• Sprawdzić, czy wał rozrządu i pompa wtryskowa znajdują się w położeniu odpowiadają-

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

cym GMP dla 1. cylindra, patrz „Wymontowanie".

• Założyć pasek zębaty.

N-1047

B

• Białe kreski na pasku zębatym umieścić przy znakach wykonanych punktakiem na kole wału rozrządu i kole wału korbowego (C), patrz rys. N1047. Oznaczenia (B) na pasku zębatym są umieszczone w odległości (A) wynoszącej 23 zęby.

• Strzałka na pasku zębatym musi być skierowana do pokrywy paska.

• Odkręcić nakrętkę zaciskową napinacza paska, aby napinacz docisnął pasek zębaty.

• Obrócić wał korbowy dwa razy zgodnie z ruchem wskazówek zegara, co umożliwia napinaczowi paska zębatego osiągnięcie prawidłowego naciągu wstępnego. Uwaga. Nie wolno obracać wału korbowego za pomocą kół wałów rozrządu, gdyż powoduje to przeciążenie pasków zębatych.

• Dokręcić nakrętkę zaciskową na rolce napinacza momentem 20 N-m, przytrzymując przy tym rolkę wkrętakiem, aby uniemożliwić zmniejszenie się naciągu paska zębatego.

• Ponownie sprawdzić położenie wałów rozrządu i wału korbowego. Przy naciągniętym pasku zębatym wszystkie znaki GMP muszą równocześnie się pokrywać. W razie potrzeby należy zdjąć pasek zębaty i powtórzyć regułapip H?-

• Przykręcić śruby pokrywy paska zębatego momentem 5 N-m.

• Zamontować przewód z filtrem powietrza.

41

Wymontowanie głowicy cylindrów Przed wymontowaniem głowicy cylindrów silnik musi być schłodzony co najmniej do temperatury otoczenia.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Zlać całkowicie ciecz chłodzącądo naczynia.

• Wymontować przednią rurę wylotową.

• Odłączyć wszystkie przewody cieczy chłodzącej od głowicy cylindrów.

• Wymontować przewód doprowadzenia powietrza.

• Odkręcić osłony termiczne kolektora wylotowego.

• Odkręcić kolektor wylotowy.

• Wymontować pokrywę głowicy i zdjąć ją razem z uszczelką. Tłok 1. cylindra ustawić w GMP podczas suwu sprężania, patrz „Wymontowanie i zamontowanie paska napędu rozrządu.

Uwaga. Po tym ustawieniu nie wolno zmieniać położenia wału korbowego i wału rozrządu.

• Wymontować pasek zębaty.

N-1049

• Odkręcić w trzech etapach śruby mocujące głowicę we właściwej kolejności (rys. N-1049).

I etap: poluzować wszystkie śruby o 1/2 obrotu.

II etap: odkręcić wszystkie śruby o jeden pełny obrót.

III etap: wykręcić wszystkie śruby. $r

SILNIK

42

10 Nm

16

100 Nm .;• N-1048

GŁOWICA CYLINDRÓW SILNIKA WYSOKOPRĘŻNEGO

1 - uszczelka głowicy (każdorazowo nowa), 2 - tulejka łożyska, 3 - wkładka gumowa, 4 - pokrywa łożyska wału rozrządu, 5 tylny pierścień uszczelniający wału rozrządu (każdorazowo nowy), 6 - tylne koło wału rozrządu, 7 - pokrywa tylna, 8 hydrauliczny popychacz zaworu (tylko w silniku 2,0 dm3; silnik 1,7 dm3 ma popychacze z podkładkami do regulacji luzów zaworów), 9-element powodujący obrót zaworu, 10- górna miseczka sprężyny zaworu, 11 - uszczelnienie trzonka zaworu, 12-sprężyna zaworu, 13-dolna miseczka sprężyny zaworu, 14-zawór, 15-komora wirowa, 16-gniazdo zaworu, 17 - uszczelka głowicy (każdorazowo nowa; grubość uszczelki dobiera się odpowiednio do wartości wystawania tłoka), 18 -miejsce nanoszenia środka uszczelniającego (przed zamontowaniem pokrywy głowicy - np. Three Bond nr 10), 19-wał rozrządu, 20-przedni pierścień uszczelniający wału rozrządu (każdorazowo nowy), 21-tulejka łożyska, 22 - pokrywa przednia, 23 - wkładka gumowa, 24 sprężyna, 25 - przednie koło wału rozrządu, 26 - podkładka koła wału rozrządu

Uwaga. Głowica cylindrów może ulec odkształceniu lub pęknąć, jeśli nie zostanie zachowana właściwa kolejność odkręcania śrub. • Sprawdzić, czy odłączono wszystkie przewody łączące głowicę cylindrów z silnikiem lub nadwoziem.

• Korzystając z pomocy drugiej osoby, zdjąć głowicę cylindrów z kadłuba silnika.

Uwaga. Po wymontowaniu głowicy cylindrów nie należy jej kłaść na powierzchni uszczelniającej, gdyż mogą zostać uszkodzone cał-

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

kowicie otwarte zawory. Dlatego głowicę cylindrów należy układać na dwóch drewnianych krawędziakach.

Zamontowanie głowicy cylindrów • Oczyścić głowicę cylindrów i sprawdzić, czy nie jest odkształcona.

• Sprawdzić, czy przewody cieczy chłodzącej, oleju i paliwa nie są porowate lub popękane. W razie konieczności uszkodzone przewody należy wymienić. t Sprawdzić wzrokowo, czy zawory i gniazda zaworów nie są zużyte lub uszkodzone.

• Ułożyć uszczelkę głowicy cylindrów w taki sposób, aby otwory w kadłubie silnika i uszczelce się pokrywały.

Uwaga. Uszczelki głowicy mają różną grubość i są oznaczone 1, 2 lub 3 nacięciami na krawędzi.

Jeśli wymienia się tylko uszczelkę, to nowa uszczelka zawsze musi mieć to samo oznaczenie. Po wymianie lub naprawie kadłuba silnika, tłoków, korbowodów i wału korbowego, w zależności od wystawania tłoka należy dobrać uszczelkę o właściwej grubości (praca do wykonania w warsztacie).

• Nałożyć głowicę cylindrów.

8 6 2 4 10 N-1050

• Gwinty i powierzchnie oporowe śrub mocujących głowicę oraz podkładek powlec cienką warstwą czystego oleju silnikowego i wkręcić zgodnie z oznaczeniami na rysunku N-1050.

Zwrócić uwagę na to, żeby ścięta strona podkładki była skierowana do łba śruby. Gładka strona podkładki powinna być zwrócona do głowicy cylindrów.

43

• Śruby mocujące głowicę wkręcić ręcznie, aż do oparcia ich czołowych powierzchni. Następnie śruby od 1 do 10 są należy dokręcić w pięciu etapach. W każdym etapie śruby muszą być dokręcane we właściwej kolejności (rys. N1050).

Sposób dokręcania dla silnika 2,0 d m3 I etap: dokręcić śruby od 1 do 10 momentem 40 N-m.

II etap: dokręcić śruby od 1 do 10 momentem 90 N-m.

III etap: całkowicie poluzować śruby od 10 do 1.

IV etap: dokręcić śruby od 1 do 10 momentem 40 N-m.

V etap: dokręcić dalej śruby od 1 do 10 jednym ruchem za pomocą sztywnego klucza o 75°. Do kątowego dokręcania śrub jest niezbędna tarcza kątowa, np. HAZET 6690. Jeśli nie dysponuje się tym przyrządem, to należy dokręcić śruby od 1 do 10 momentem 90 N-m.

Sposób dokręcania dla silnika 1,7 d m3 I etap: dokręcić śruby od 1 do 10 momentem 65 N-m.

II etap: dokręcić śruby od 1 do 10 momentem 105 N-m.

Uwaga. Śruby mocujące głowicę należy dokręcać z największą starannością. Dokręcenie śrub w V etapie powinno się odbywać o odpowiedni kąta. Przed dokręcaniem śrub należy sprawdzić dokładność wskazań klucza dynamometrycznego. Poza tym ściśle przestrzegać kolejności dokręcania.

• Zamontować pasek zębaty.

• Silnik 1,7 dm3: wyregulować luzy zaworów.

• Nałożyć pokrywę głowicy wraz z nową uszczelką. Przedtem nanieść środek uszczelniający na, czołowe powierzchnie pokryw łożysk 1 i 5. Środek uszczelniający nanieść także na przeciwległe miejsca na pokrywie głowicy.

Wszystkie śruby dokręcić we właściwej kolejności maksymalnym momentem 4 N-m, patrz rys.

N-1051.

44

SILNIK

8

N-1051

Uwaga. Jeśli śruby zostaną dokręcone zbyt mocno, to mogą wystąpić przecieki oleju.

• Przykręcić kolektor wylotowy, dokręcając śruby na przemian momentem 20 N-m.

• Przykręcić osłony termiczne kolektora wylotowego.

• Zamontować przewód powietrza.

• Podłączyć wszystkie przewody cieczy chłodzącej do głowicy cylindrów i zamocować opaskami.

• Zamontować przedniąrurę układu wylotowego.

• Podłączyć przewód masy do akumulatora.

• Napełnić układ chłodzenia cieczą chłodzącą.

Naprawa głowicy Wymontowanie i zamontowanie zaworów Wymontowanie • Wymontować głowicę cylindrów.

• Wymontować wał lub wały rozrządu.

Uwaga. Jeśli części napędu rozrządu będą wykorzystywane ponownie, muszą być zamontowane w tych samych miejscach. W celu uniknięcia zamiany należy przygotować odpowiednią paletę do odkładania części.

• Silnik DOHC i silnik wysokoprężny: wyjąć popychacze i ułożyć na palecie według miejsca późniejszego zamontowania.

• Wymontować sprężyny zaworów. Do wymontowania klinów zaworów (razem z zaworami i sprężynami) wykorzystuje się odpowiedni przyrząd (rys. L-1054).

L-1054

• Ścisnąć sprężyny i wyjąć kliny. Zwolnić i wyjąć przyrząd do ściskania sprężyn. Zdjąć górną miseczkę, sprężynę i dolną miseczkę.

• Wyjąć uszczelniacz trzonka zaworu, patrz „Wymiana uszczelniaczy trzonków zaworów".

Uwaga. Zawory wylotowe silnika benzynowego 2,0 dm3 (105 kW) są wypełnione sodem. Nie wolno ich ogrzewać ani stosować jako narzędzi (np. jako przebijaków) ze względu na niebezpieczeństwo wybuchu. Nie mogą być one oddawane na złom bez uprzedniego przygotowania. Po przecięciu trzonków piłą do metalu zawory te muszą być wrzucone do wiadra wypełnionego wodą. Sód wypełniający zawory reaguje gwałtownie z wodą, dlatego należy się natychmiast odsunąć i chronić oczy.

Przy tej czynności należy bezwzględnie nakładać rękawice robocze i okulary ochronne.

Zamontowanie Jeśli montuje się ponownie używane zawory i głowicę cylindrów, to przed złożeniem należy sprawdzić prowadnice zaworów. Jeśli montuje się nowe zawory w starej głowicy, to należy obrobić i dotrzeć gniazda zaworów w głowicy.

• Oczyścić zawory z wszelkich pozostałości produktów spalania za pomocą skrobaka i drucianej szczotki.

• Silnik benzynowy modeli 1986-1991: sprawdzić, czy dźwignie zaworów i oś dźwigni nie mają wyżłobień i nie są nadmiernie zużyte.

• Pokryć trzonek zaworu cienką warstwą oleju i zamontować każdy zawór w miejscu, w którym znajdował się przed wymontowaniem. Nie wolno zamieniać miejscami zaworów dolotowych i wylotowych. Nowe zawory trzeba dotrzeć do

P

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

ich gniazd za pomocą pasty ściernej, patrz dalej „Docieranie gniazda zaworu".

• Starannie oczyścić wszystkie części i powlec olejem silnikowym współpracujące powierzchnie. « Każdorazowo należy Wymieniać uszczelniacze trzonków zaworów, patrz „Wymiana uszczelniaczy trzonków zaworów".

• Włożyć zawory w prowadnice głowicy cylindrów. Zwrócić uwagę, żeby zawory dolotowe i wylotowe zostały zamontowane we właściwej kolejności.

Uwaga. Niekiedy miseczki sprężyn mają bardzo ostrą dolną krawędź otworu pod kliny. Krawędź ta może uszkodzić trzonek zaworu (głębokie rysy itp.). Uszkodzone zawory należy wymienić, ewentualnie usunąć ostre krawędzie miseczek przed ich zamontowaniem.

• Włożyć dolną miseczkę sprężyny.

• Zamontować sprężynę zaworu i górną miseczkę. Zwoje o małym skoku muszą być skierowane do głowicy cylindrów.

• Ścisnąć sprężynę zaworu przyrządem i włożyć kliny tak, żeby weszły w rowek zaworu. Zwolnić przyrząd i zamontować kolejny zawór.

• Uderzyć lekko młotkiem z tworzywa sztucznego w trzonek zaworu, aby zapewnić prawidłowe ułożenie się klinów zamka zaworu.

• Silnik DOHC i silnik wysokoprężny: nasmarować wszystkie popychacze olejem silnikowym i włożyć w odpowiednie otwory.

• Zamontować wał lub wały rozrządu.

• Wymienić uszczelkę głowicy, zamontować głowicę cylindrów.

• Jeśli to konieczne, wyregulować luzy zaworów.

Wymiana uszczelniaczy trzonków zaworów Przyczyną dużego zużycia oleju mogą być uszkodzone uszczelniacze trzonków zaworów.

Uszczelniacze te można wyjąć także bez wymontowania głowicy cylindrów, jednak wtedy potrzebny jest specjalny przyrząd firmy Nissan.

Jeśli nie dysponuje się tym przyrządem, należy wymontować głowicę cylindrów.

Wymontowanie • Wymontować głowicę cylindrów.

• Wymontować zawory.

45

• Wyjąć uszczelniacze trzonków zaworów. Do wyjęcia są potrzebne płaskie szczypce (rys. K1067). W przypadku silników ze zwykłymi popychaczami, w warsztatach używa się specjalnego przyrządu (HAZET 791-5 lub ściągacz udarowy HAZET 791-2). Stare uszczelniacze trzonków zaworów są zwykle osadzone bardzo mocno. Dlatego do wyjmowania najlepiej wykorzystać ściągacz udarowy. Uwaga. Nie należy wypychać uszczelniacza trzonka wkrętakiem, ponieważ można nim uszkodzić powierzchnię osadzenia uszczelniacza.

Zamontowanie Przed zamontowaniem zaworów sprawdzić prowadnice zaworów i ewentualnie obrobić lub przeszlifować gniazda zaworów.

• Posmarować lekko olejem nowy uszczelniacz trzonka zaworu (3) i nasunąć ręcznie na prowadnicę zaworu (4), patrz rys. N-1052.

• Wcisnąć uszczelniacz trzonka do powierzchni ograniczającej za pomocą odpowiedniego trzpienia (1) (2 - miseczka sprężyny zaworu). W przypadku silników stosowanych od lutego 1991 r. musi być zachowana odległość (5): w silnikach benzynowych 1,4 i 1,6 dm3 - 10,5 mm; w silniku benzynowym 2,0 dm3 - 10,7 mm; w silniku wysokoprężnym 2,0.dm3 -15,2 mm.

Uwaga. Jeśli nie dysponuje się specjalnym przyrządem, uszczelniacz trzonka zaworu należy wbić za pomocą młotka i odpowiedniej rury.

Rura ta musi mieć takie same średnice jak uszczelniacz trzonka i nie może mieć ostrych krawędzi.

SILNIK

46

W-1034

N-1052

• Zamontować sprężynę zaworu z górną i dolną miseczką oraz ścisnąć sprężynę. Zwoje sprężyny o małym skoku muszą być skierowana do głowicy cylindrów.

• Włożyć kliny zamka zaworu i zwolnić sprężynę zaworu.

• W ten sam sposób wymienić wszystkie uszczelniacze trzonków zaworów.

• Zamontować zawory.

• Zamontować głowicę cylindrów.

Sprawdzanie prowadnic zaworów Przy naprawach głowic z nieszczelnymi zaworami nie wystarcza obróbka albo wymiana zaworów i gniazd zaworów. Poza tym konieczne jest sprawdzenie zużycia prowadnic zaworów.

Jest to szczególnie ważne dla silników o dużym przebiegu. Zużyte prowadnice nie zapewniają współosiowego osadzenia zaworów w gniazdach i powodują zbyt duże ubytki oleju.

Jeśli zużycie jest zbyt duże, należy wymienić prowadnice zaworów (praca do wykonania w warsztacie).

• Wymontować zawór.

• Oczyścić prowadnicę zaworu okrągłą szczotką.

• Włożyć zawór w prowadnicę od strony komory spalania i sprawdzić luz przez poruszanie

zaworu na boki (rys. W-1034). Odchylenie zaworu musi być mierzone równolegle do odpowiedniej dźwigni, ponieważ zwykle w tym kierunku występuje największe zużycie. Praktycznie nie powinien występować wyczuwalny luz.

• Jeśli dysponuje się mikrometrem i sprawdzianem do wymiarów wewnętrznych, można zmierzyć rzeczywisty luz między trzonkiem zaworu i prowadnicą.

Prowadnica zaworu Luz nominalny

Luz dopuszczalny

Dolotowego

0,02 do 0,05 mm 0,10 mm

Wylotowego

0,04 do 0,07 mm 0,10 mm

• W razie konieczności wymianę prowadnic zaworów należy zlecić w odpowiednim warsztacie.

Uwaga. W żadnym wypadku nie montować ponownie prowadnicy zaworu tej samej wielkości.

Docieranie gniazda zaworu Nawet prawidłowo obrobione gniazda zaworów i nowe zawory powinny być do siebie dotarte, aby zapewniały optymalną szczelność. Należy stosować tę zasadę szczególnie w silnikach wysokoprężnych.

• Zawory mogąbyć docierane tylko za pomocą drobnoziarnistej pasty ściernej. W celu wykonywania wymaganych ruchów obrotowych talerzyk zaworu chwytany jest gumową przyssaw-

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

47

przylgni. W przeciwnym razie należy wymienić głowicę. Gniazda zaworów należy obrabiać tylko na tyle, żeby uzyskać prawidłowe przyleganie. Gniazda zaworów mogą być wymieniane za pomocą zwykłych narzędzi warsztatowych.

Do obróbki gniazd zaworów są niezbędne specjalne frezy. Ponieważ posługiwanie się tymi narzędziami wymaga specjalnych kwalifikacji, wykonanie tych prac należy zlecić w odpowiednim warsztacie.

Sprawdzanie przylegania talerzyka zaworu

ką (rys. W-1048). Powstawaniu rowków na przylgni gniazda można zapobiegać przez częste unoszenie i równomierny obrót zaworu o pewien kąt podczas docierania.

Uwaga. Po zakończeniu docierania należy starannie usunąć pastę ścierną. • Jakość dotarcia można sprawdzić, oceniając przyleganie oraz wykonując próbę szczelności z wykorzystaniem paliwa. Włożyć luźno zawór aż do oparcia w gnieździe, wlać paliwo do komory spalania.

Paliwo nie może wypływać i prowadnicy. W przeciwnym razie powtórzyć operację docierania.

Obróbka głowicy i zaworów Gniazda zaworów ze śladami zużycia lub nadpalenia mogą być obrabiane przy zachowaniu odpowiedniego kąta korekcyjnego i szerokości Silnik

N-1053

• Powierzchnia styku z gniazdem zaworu (1) powinna się znajdować w środku szerokości talerzyka zaworu i powinna przebiegać równomiernie na całym obwodzie (rys. N-1053).

• Jeśli wysokość talerzyka zaworu (2) jest mniejsza niż granica zużycia, należy wymienić zawór.

Zawór 3

3

1,3dm (44kW)-doXII 1988 1,4dm (44kW)-dol 1991 Dolotowy Wylotowy 1,6 dm3 (54/66 kW)-do l 1991 1,7 i 2,0 dm3 (wysokoprężne)

Wysokość talerzyka nominalna -

graniczna 0,5 mm 0,5 mm

1,6i1,8dm3GTi

Dolotowy Wylotowy

1,3 mm 1,5 mm

0,5 mm 0,5 mm

1,4 i 1,6 dm3 od II 1991

Dolotowy Wylotowy

_

0,9 do 1,1 mm 0,9 do 1,1 mm

2,Odm 3 (105kW)odVI 1991

Dolotowy Wylotowy

1,1 mm 1,3 mm

0,5 mm 0,5 mm

48

ii

Wymiary obróbki głowicy cylindrów Jeśli niepłaskość powierzchni uszczelniającej głowicy przekracza wartość 0,1 mm, należy przeszlifować tę powierzchnię głowicy cylind- SILNIK rów.

Wysokość nowej głowicy cylindrów Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm3 od lutego 1991 117,8 do 118,0 mm Silnik benzynowy 2,0 dm3 GTi 136,9 do 137,1 mm Silnik wysokoprężny 2,0 dm3 137,9 do 138,1 mm Silniki benzynowe 1,6 i 1,8 dm3 GTi 125,9 do 126,1 mm Silniki benzynowe 1,3; 1,4 i 1,6 dm3 do stycznia 1991 119,9 do 120,1 mm Uwaga. Z głowicy cylindrów i kadłuba silnika wolno w sumie zeszlifować maksymalnie warstwę materiału o wysokości 0,2 mm.

Sprawdzanie i regulacja luzów zaworów

i ii

Luzy zaworów w silniku sąniezbędne ze względu na konieczność skompensowania różnej rozszerzalności cieplnej elementów napędu zaworów.

W razie zbyt małych luzów zmieniają się fazy rozrządu, ciśnienie sprężania jest niedostateczne, zmniejsza się moc silnika i jego praca jest nieregularna. W skrajnym przypadku może nastąpić skrzywienie zaworów, nadpalenie grzybków lub gniazd zaworów. Przy zbyt dużym luzie zaworów praca rozrządu jest hałaśliwa, zmieniają się fazy rozrządu, silnik ma mniejszą moc z powodu zbyt krótkich czasów otwarcia zaworów i wynikającego z tego niedostatecznego napełnienia cylindrów, a praca silnika jest nieregularna. Regulacja luzów zaworów daje pożądane efekty tylko wtedy, gdy zawory zachowują szczelność, nie wykazują nadmiernych luzów w prowadnicach zaworów i końce trzonków nie są zbite.

Luzy zaworów należy sprawdzać i ewentualnie regulować zawsze po naprawie lub w razie występowania nadmiernego hałasu mechanizmu rozrządu. W planowych, okresowych przeglądach samochodu nie jest przewidywane sprawdzanie luzów zaworów.

Silnik wysokoprężny 2,0 dm3 jak również silnik GTi 1,6 dm3 mają popychacze hydrauliczne, które kompensują samoczynnie luzy zaworów. W tych silnikach luzów zaworów nie reguluje się. W razie nienormalnych odgłosów pracy napędu rozrządu, należy sprawdzić popychacz hydrauliczny (praca do wykonania w warsztacie).

W silniku benzynowym 2,0 dm3 hydrauliczne kompensatory wyrównują luzy zaworów. Między dźwignią i trzonkiem zaworu znajduje się dodatkowo podkładka regulacyjna, która musi być dopasowana, jeśli zostały wymienione zawory, głowica cylindrów, oś dźwigni lub gniazda zaworów.

Luzy zaworów powinny być sprawdzane lub regulowane na nagrzanym silniku, jednak mogą być także regulowane na zimnym silniku. W tym drugim przypadku należy następnie sprawdzić luzy zaworów po nagrzaniu silnika do temperatury normalnej pracy.

Przygotowanie do sprawdzenia BJ • Uruchomić i nagrzać silnik, aż temperatura cieczy chłodzącej wyniesie 80 do 90° C. • Unieruchomić silnik.

• Silnik benzynowy: wykręcić wszystkie świece zapłonowe.

• Silnik wysokoprężny: w celu ułatwienia pracy wykręcić świece żarowe.

• Odkręcić pokrywę głowicy cylindrów.

• Ustawić dźwignię zmiany biegów w położeniu neutralnym i zaciągnąć hamulec awaryjny.

• Tłok 1. cylindra ustawić w GMP podczas suwu sprężania, patrz „Wymontowanie i zamontowanie paska napędu wału rozrządu".

• Równocześnie w GMP znajduje się także tłok w 4. cylindrze. Kolejność cylindrów liczy się od strony napędu rozrządu.

l

Sprawdzanie luzów zaworów silników benzynowych 1,4 i 1,6 dm3 od modeli 1991 J ,1

• Popychacze 1. cylindra nie powinny stykać się z krzywkami wału rozrządu, popychacze 4. cylindra muszą być nimi dociśnięte. W przeciwnym razie obrócić wał korbowy o jeden obrót.

• W tym położeniu sprawdzić luzy zaworów dolotowych 1. i 2. cylindra, jak również zawo-

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

11

1 1

49

Regulacja Luzy zaworów reguluje się, wymieniając podkładki regulacyjne. W tym celu popychacze muszą być dociśnięte specjalnym przyrządem.

Uwaga. Ponieważ ten przyrząd musi pasować dokładnie do odległości między popychaczami, dlatego jest niezbędny specjalny przy rząd firmy Nissan, KY-10115110.

• Jeśli nie uzyskano wartości nominalnej luzów, należy obrócić wał korbowy tak, żeby krzywki regulowanych zaworów były skierowane do góry.

22

3 3 N-1054

rów wylotowych 1.13. cylindra (1 - wał rozrządu zaworów dolotowych, 2 - wał rozrządu zaworów wylotowych), patrz rys. N-1054.

N-1056

N-1055

• Zmierzyć szczelinomierzem luz między wałem rozrządu i popychaczem (rys. N-1055).

Dopuszczalna wartość luzu Dla zaworu dolotowego 0,21 do 0,49 mm Dla zaworu wylotowego 0,30 do 0,58 mm • Szczelinomierz musi się przesuwać z lekkim oporem, w przeciwnym razie należy wyregulować luzy zaworów.

• Jeśli luzy zaworów są niewłaściwe, należy określić i zanotować luzy rzeczywiste. « Obrócić wał korbowy o jeden obrót (360°), aż znak na kole paska klinowego pokryje się za znakiem na pokrywie paska rozrządu.

• Zmierzyć luzy zaworów, które nie są pokazane na rysunku N-1054. Są to zawory dolotowe 3. i 4. cylindra oraz zawory wylotowe 2. i 4. cylindra.

4 — Nissan Sunny

• Wycięcie (1) popychacza obrócić do środka głowicy cylindrów (rys. N-1056).

• Osadzić przyrząd regulacyjny (A), jak pokazano na rysunku N-1056, i obrócić go w kierunku strzałki (2). Powoduje to dociśnięcie popychaczy w dół.

Uwaga. Należy uważać, aby nie uszkodzić tym przyrządem roboczych powierzchni krzywek.

50

SILNIK

• Wstawić przyrząd specjalny (B) KV-10115120 między wał rozrządu i popychacz, przez co popychacz zostaje przytrzymany w dolnym położeniu (rys. N-1057). Uwaga. Przyrząd (B) przyłożyć możliwie najbliżej pokrywy łożyska wału rozrządu. Zwrócić uwagę, żeby przyrząd specjalny nie uszkodził roboczych powierzchni krzywek.

• Wyjąć przyrząd (A).

• Wyjąć podkładkę regulacyjną za pomocą małego wkrętaka i namagnesowanego pręta.

• Określić grubość podkładki regulacyjnej i włożyć nowąpodkładkę. Zwrócić uwagę, żeby strona z wybitą wartością grubości była skierowana w dół. Sposób określania grubości nowej podkładki regulacyjnej podano na końcu tego rozdziału.

• Włożyć przyrząd specjalny (A) i wyjąć przyrząd (B). Następnie wyjąć przyrząd (A).

• Ponownie sprawdzić luzy zaworów.

• W ten sam sposób sprawdzić i ewentualnie wyregulować luzy wszystkich zaworów. Uwaga.

Warto zaznaczać kredą krzywki odpowiadające już wyregulowanym zaworom.

• Nałożyć pokrywę głowicy cylindrów i dokręcić jej śruby momentem 10 N-m.

• Zamontować świece zapłonowe.

równocześnie wykazywać luz. W przeciwnym razie obrócić wał korbowy o 1 obrót.

1

2 3

45

78 N-1059

• Jeśli tłok 1. cylindra znajduje się w GMP podczas suwu sprężania, wtedy mogą być sprawdzane i w razie potrzeby regulowane luzy; zaworów (1, 2, 3 i 6), patrz rys. N-1059.

Sprawdzanie luzów zaworów silnika benzynowego OHC modeli 1986-1991

N-1060

K-1055

• Sprawdzić, czy tłok 1. cylindra znajduje się w GMP podczas suwu sprężania. W tym celu poruszać ręcznie dźwignię zaworów 1. cylindra w górę i w dół (rys. K-1055). Obie dźwignie zaworów (dolotowego i wylotowego) muszą

• Zmierzyć szczelinomierzem luz zaworu między dźwignią i końcem trzonka zaworu, patrz j rys.

N-1060.

• Luz zaworu jest wyregulowany prawidłowo, jeśli szczelinomierz daje się przesuwać z oporem. W przeciwnym razie należy wyregulować j luz zaworu.

Wartość nominalna luzu Dla zaworu dolotowego i wylotowego 0,28 mm • Obrócić wał korbowy o jeden obrót (360°), aby tłok 4. cylindra znalazł się w GMP podczas

GŁOWICA l UKŁAD ROZRZĄDU

suwu sprężania. Wtedy będzie możliwe poruszanie oboma dźwigniami zaworów 4. cylindra.

• Sprawdzić i ewentualnie wyregulować luzy zaworów (4, 5, 7 i 8), patrz rysunek N-1059.

Regulacja • Poluzować przeciwnakrętkę o około 1/2 obrotu, przytrzymując przy tym wkrętakiem śrubę regulacyjną.

• Ustawić luz zaworu przez obrót śruby regulacyjnej, poruszając jednocześnie szczelinomierzem.

• Następnie zabezpieczyć śrubę regulacyjną przeciwnakrętką.

• Ponownie sprawdzić luz zaworu, w razie potrzeby powtórzyć regulację. Uwaga. Celowe jest znakowanie kredądźwigni już wyregulowanego zaworu.

• Po wyregulowaniu luzów zaworów sprawdzić, czy śruby mocujące oś dźwigni zaworów są mocno osadzone.

Uwaga. Jeśli luzy zaworów byty regulowane na zimnym silniku, należy niezwłocznie sprawdzić luzy zaworów na silniku nagrzanym do normalnej temperatury pracy.

• Zamontować pokrywę głowicy cylindrów.

• Zamontować świece zapłonowe.

Sprawdzanie luzów zaworów silnika wysokoprężnego 1,7 dm3 • Popychacze 1. cylindra nie powinny stykać się i krzywkami wału rozrządu, popychacze 4. cylindra muszą być nimi dociśnięte. W przeciwnym razie obrócić wał korbowy o jeden obrót.

Nr.101 2

I

4 I

6 1 EX EX EX 8 E I X^NI~I^^ y-^J X N Nr. 4 OT N-1061

I N

51

• Sprawdzić szczelinomierzem i ewentualnie wyregulować luzy zaworów 1, 2, 4, i 6 (EX •zawór wylotowy; IN -zawór dolotowy), patrz rys. N-1061.

• Zmierzyć szczelinomierzem luz między popychaczem i krzywką wału rozrządu, patrz rys.

L-10165.

L-10165

Luz dopuszczalny zaworu Dolotowego 0,20 do 0,30 mm Wylotowego 0,40 do 0,50 mm • Szczelinomierz musi się przesuwać z lekkim oporem. W przeciwnym razie należy wyregulować luz zaworu.

• Jeśli luz zaworu musi być wyregulowany, należy zmieniać grubość szczelinomierza aż do określenia rzeczywistej wielkość luzu. Zanotować zmierzoną wartość.

• Obrócić wał korbowy o jeden obrót (360°), aby tłok w 4. cylindrze znalazł się w GMP podczas suwu sprężania. Wtedy muszą być odciążone oba popychacze 4. cylindra.

• Sprawdzić i w razie potrzeby wyregulować luzy zaworów (3,5,7 i 8), patrz rysunek N-1061.

• Szczelinomierz musi się przesuwać z lekkim oporem. W przeciwnym razie należy wyregulować luzy zaworów.

• Jeśli luz zaworu musi być wyregulowany, należy zmieniać grubość szczelinomierza aż do określenia rzeczywistej wielkość luzu. Zanotować zmierzoną wartość.

Regulacja Luzy zaworów reguluje się, wymieniając podkładki regulacyjne. W tym celu popychacze muszą być dociśnięte specjalnym przyrządem.

l

SILNIK

52

Uwaga. Ponieważ przyrząd ten musi pasować dokładnie do odległości między popychaczami, dlatego jest niezbędny specjalny przyrząd firmy Nissan KV-11102600.

• Jeśli nie została uzyskana wartość nominalna luzu, należy obrócić wał korbowy tak, aby krzywki regulowanych zaworów były skierowane do góry.

• Obrócić popychacz wkrętakiem tak, żeby rowek był skierowany do przodu, patrząc w kierunku jazdy.

• Wyjąć specjalny przyrząd i ponownie sprawdzić luz zaworu.

• W ten sam sposób wyregulować luz następnego zaworu.

Uwaga. Zaznaczanie kredą krzywek odpowiadających już wyregulowanym zaworom ułatwia pracę.

• Zamontować pokrywę głowicy cylindrów.

• Zamontować świece żarowe.

Określenie grubości podkładki regulacyjnej • Zmierzyć grubość dotychczas zamontowanej podkładki regulacyjnej za pomocą mikrometru kabłąkowego.

Grubości podkładki regulacyjnej należy obli czyć według następującego wzoru:

-KV11102600' // N-1062

• Osadzić na wale rozrządu specjalny przyrząd •jak pokazano na rysunku N-1062 -od strony wtryskiwacza i docisnąć popychacz.

• Wyjąć podkładkę regulacyjną za pomocą małego wkrętaka i namagnesowanego pręta.

• Określić grubość podkładki regulacyjnej i włożyć nową podkładkę. Zwrócić uwagę, żeby strona z wybitą wartością grubości była skierowana w dół. Sposób określania grubości nowej podkładki regulacyjnej podano na końcu tego rozdziału.

; N = T + (A-S) gdzie: N - grubość nowo montowanej podkładki; T - grubość wymontowanej podkładki; A - zmierzona wartość luzu zaworu; S - nominalna wartość luzu zaworu, w silnikach benzynowych 1,4 i 1,6 dm3: zawory dolotowe S = 0,37 mm, zawory wylotowe S = 0,40 mm; w silniku wysokoprężnym 1,7 dm3: zawory dolotowe S = 0,25 mm, zawory wylotowe S = 0,45 mm.

Uwaga. Wartość grubości jest podana na podkładce regulacyjnej.

• Podkładki regulacyjne do silników benzynowych mają grubość od 2,0 do 2,98 mm, stop-! niowaną co 0,02 mm, zaś do silnika wysokoprężnego 1,7 dm3 mają grubość od 3,0 do, 4,2 mm, stopniowaną co 0,05 mm.

LUZY ZAWORÓW Rodzaj silnika

Rodzaj zaworu

Luz nominalny w mm ciepły zimny (+ 20°C) 0,36 ±0,54 0,41 0,29 ±0,04 0,36 + ±0,04 0,04

Luz dopuszczalny w mm

Benzynowe 1,4 i 1,6 dm3 od modeli 1991

dolotowy wylotowy

Benzynowe OHC 1,3 i 1,6dm3 modeli 1986-1991

dolotowy wylotowy

0,28 0,28

0,22 0,22

-

Wysokoprężny 1,7 dm3

dolotowy wylotowy

0,25 0,45

-

0,20-0,30 0,400,50

0,21 do 0,49 0,03 do 0,58

SPRAWDZANIE CIŚNIENIA SPRĘŻANIA

* Nowe podkładki regulacyjne należy dobierać tak, aby ich grubość była możliwie najbardziej zbliżona do obliczonej wartości.

SPRAWDZANIE CIŚNIENIA SPRĘŻANIA Sprawdzenie ciśnienie sprężania umożliwia ocenę stanu technicznego silnika. Na jego podstawie można stwierdzić, czy zawory lub tłoki (pierścienie tłokowe) są w dobrym stanie, czy też uległy zużyciu. Poza tym można podjąć decyzję co do naprawy głównej lub wymiany silnika. Do sprawdzenia ciśnienia sprężania jest niezbędny manometr, który w wykonaniu do silników benzynowych jest dostępny w specjalistycznych sklepach.

Różnica wartości ciśnienia sprężania w poszczególnych cylindrach silników benzynowych może wynosić maksymalnie 0,1 MPa (w silniku wysokoprężnym 0,5 MPa). W przypadku,gdy wjednym lub kilku cylindrach występuje różnica przekraczająca 0,1 MPa (0,5 MPa), oznacza to uszkodzenie zaworów, zużycie pierścieni tłoków lub gładzi cylindrów. Jeśli natomiast pomiar dał wartość ciśnienia minimalnego, silnik należy naprawić lub wymienić. » Podczas sprawdzania ciśnienia sprężania temperatura oleju silnikowego musi wynosić co najmniej +30° C (filtr oleju przy dotknięciu ręką jest wtedy dość ciepły). W razie potrzeby należy uruchomić i nagrzać silnik. Temperatura silnika nie może być zbyt wysoka, ponieważ przy gorącym silniku można uszkodzić gwint w głowicy cylindrów podczas wykręcania świec zapłonowych. « Wyłączyć zapłon.

Rodzaj silnika

3

Benzynowe 1 ,4 i 1 ,6 dm od modeli 1 993 3

Benzynowe 1,4 i 1,6 dm modeli 1991 -1993 3

Benzynowy 2,0 dm (105 kW)

53

Silnik benzynowy • Silnik 2,0 dm3: zmniejszyć ciśnienie paliwa, patrz „Obwody doprowadzenia paliwa i powietrza silnika benzynowego".

N-1063

• Silnik gaźnikowy od modeli 1991: rozłączyć połączenie wtykowe (2) zaworu odcinającego paliwo (1), patrz rys. N-1063.

• Silniki 1,3 i 1,6 dm3 modeli 1986-1991: wymontować filtr powietrza.

• Silniki OHC 1,3 i 1,6 dm3 modeli 19861991: rozłączyć połączenie wtykowe rozdzielacza zapłonu.

• Silnik OHC 1,6 dm3 (GTi): odłączyć złącze modułu wzmocnienia zapłonu, wyjąć bezpiecznik^ pompy paliwa w skrzynce bezpieczników.

• Ściągnąć ze świec wszystkie końcówki przewodów zapłonowych.

• Odłączyć od cewki zapłonowej środkowy przewód.

Prędkość obr. przy sprawdzaniu

Ciśnienie sprężania w MPa nominalne

minimalne

350 obr/min

1,33

1,13

350 obr/min

1,37

1,13

300 obr/min

1,28

1,08

3

Benzynowy 1,3 dm modeli 1986-1991

350 obr/min

1,25

0,98

3

350 obr/min

1,34

1,08

350 obr/min

1,37

1,18

200 obr/min

3,0 do 3,3

2,0

200 obr/min

3,0 do 3,3

2,5

Benzynowy 1,6 dm modeli 1986-1991 3

Benzynowy 1 ,6 dm GTi Wysokoprężny 1 ,7 dm Wysokoprężny 2,0 dm

3

3

54

SILNIK

• Przedmuchać sprężonym powietrzem wnęki świec zapłonowych w głowicy cylindrów i wykręcić specjalnym kluczem wszystkie świece zapłonowe.

• Obrócić kilkakrotnie wał korbowy silnika za pomocą rozrusznika, aby usunąć zanieczyszczenia i sadzę.

Uwaga. Nie schylać się przy tym nad silnikiem.

Dźwignia zmiany biegów powinna być ustawiona w położeniu neutralnym, a hamulec awaryjny powinien być włączony.

• Silniki 1,3 i 1,6 dm3 modeli 1986-1991: zamontować filtr powietrza.

• Silnik OHC 1,6 dm3 (GTi): podłączyć złącze modułu wzmocnienia zapłonu; włożyć bezpiecznik pompy paliwa do skrzynki bezpieczników.

Silnik wysokoprężny

N-1065

• Wcisnąć zgodnie z instrukcją obsługi manometr do pomiaru ciśnienia sprężania w otwór świecy zapłonowej.

Uwaga. Do silników DOHC, ze względu na brak miejsca, stosować tylko manometr (1), którego końcówka (część gumowa - 2) ma średnicę mniejszą niż A = 20 mm, patrz rys. N-1064.

• Druga osoba powinna wcisnąć pedał przyspieszenia i trzymać go w tym położeniu przez cały czas trwania pomiaru.

• Wykonać około 8 obrotów wału korbowego silnika, aż przyrząd pomiarowy nie będzie wskazywał wzrostu ciśnienia.

• Sprawdzić kolejno ciśnienie sprężania we wszystkich cylindrach i porównać wyniki z wartością nominalną ciśnienia.

• Wkręcić świece zapłonowe i nasadzić przewody zapłonowe.

• Silnik gaźnikowy od modeli 1991: podłączyć połączenie wtykowe (2) zaworu odcinającego paliwo (1), patrz rys. N-1063.

• Silniki OHC 1,3 i 1,6 dm3 modeli 19861991: podłączyć połączenie wtykowe rozdzielacza zapłonu.

• Wymontować wtryskiwacze, patrz „Zasilanie paliwem".

• Odłączyć złącze zaworu odcinającego dopływ paliwa (rys. N-1065).

Uwaga. Jeśli to złącze nie zostanie odłączone, to przy obracaniu wału korbowego silnika nastąpi wypływ paliwa.

• Sprawdzić ciśnienie sprężania, patrz „Silnik j benzynowy".

• Zamontować wtryskiwacze.

• Podłączyć złącze zaworu odcinającego do- j pływ paliwa.

WYMIANA l NACIĄG PASKÓW KLINOWYCH Jeśli jest montowany ponownie używany do-j tychczas pasek klinowy, zawsze należy sprawdzić, czy nie jest nadmiernie zużyty lub uszko-j dzony. Pasek klinowy należy wymienić, jeśli J powierzchnie robocze są postrzępione, występująpęknięcialub rozerwania. Przy nakładaniu paska klinowego należy zwrócić uwagę, aby pasek był prawidłowo ułożony na wszystkich kołach pasowych.

WYMIANA l NACIĄG PASKÓW KLINOWYCH

55

PASKI KLINOWE SILNIKÓW 1,4 3 M,6 dm OD MODELI 1991 Z KLIMATYZACJĄ

1 - śruba regulacji naciągu paska klinowego pompy wspomagania, 2 - nakrętka zabezpieczająca (10N-m), śruby regulacyjnej pompy wspomagania (silnik benzynowy 2,Odm3: 20N-m, silnik wysokopręży 2,Odm3: 25N-m: silniki benzynowe 1,3 i 1,6dm3 modeli 1986-1991: 40 N-m), 3-kota pasowe pompy cieczy chłodzącej, 4 - pompa wspomagania układu kierowniczego, 5 - alternator, 6-sprężarka urządzenia klimatyzacyjnego, 7-koło pośrednie, 8 - koło pasowe wału korbowego, 9 - nakrętka zabezpieczająca (30N-m) koła pośredniego, 10-śruba regulacji naciągu paska klinowego sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego, 11 - nakrętka zabezpieczająca (20N-m), śruby regulacyjnej alternatora (silnik wysokoprężny 2,0 dm3: 25 N-m) 12 - śruba regulacji naciągu paska klinowego alternatora

Sprawdzanie naciągu paska klinowego • Naciąg paska klinowego należy sprawdzać na zimnym silniku.

• Pasek klinowy naciska się kciukiem od góry między kotami pasowymi, patrz czarne trój-kąciki na rysunku N-1066.

• Ugięcie mierzyć pod naciskiem około 100 N i wynik porównywać z właściwą wartością. Siła nacisku odpowiada w przybliżeniu silnemu naciskowi kciuka. Ewentualnie można ciągnąć pasek w dół za pomocą wagi sprężynowej.

• W przypadku przekroczenia właściwej wartości należy wyregulować naciąg paska klinowego.

N-1066

Wymiana paska klinowego • Poluzować nakrętkę zabezpieczającą.

• Śrubę regulacyjną wkręcić na tyle, aż możliwe będzie zdjęcie paska klinowego. Uwaga. W niektórych wersjach silników OHC 1,3 i 1,6 dm3 modeli 1986-1991 naciąg paska klinowego alternatora jest regulowany wychylaniem alternatora. W tych silnikach należy poluzować śrubę zaciskową napinacza i przesunąć alternator, aż będzie możliwe zdjęcie paska klinowego.

• Zdjąć pasek klinowy.

• Założyć nowy pasek klinowy i za pomocą śruby regulacyjnej naciągnąć go do wartości

56

SILNIK

podanej w tabeli dla nowego paska. W niektórych wersjach silników OHC 1,3 i 1,6 dm3 modeli 1986-1991 naciągnąć pasek, odchylając alternator od silnika, a następnie dokręcić śrubę zaciskową momentem 10 N- m.

• Dokręcić nakrętkę zabezpieczającą.

• Pasek klinowy (1) alternatora, jak pokazano na rysunku N-1067, musi być nakładany na koło paska klinowego wału korbowego (2) i koło paska klinowego alternatora (3). Strzałką (4) wskazano przód silnika.

\ N-1067

Ugięcia nominalne i dopuszczalne pasków klinowych

POŁOŻENIE MONTAŻOWE PASKA SILNIKA DOHC 2,Odm 3 (105kW)

SILNIK WYSOKOPRĘŻNY 1,7 dm3 MODELI 1986-1991

X

Rodzaj paska

Pasek używany

Pasek nowy

Ugięcie dopuszczalne

Ugięcie nominalne

Ugięcie nominalne

Pasek klinowy alternatora

14 mm

11 do 13 mm

9 do 1 1 mm

Pasek klinowy sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego

15 mm

12 do 14 mm

11 do 13 mm

SILNIKI BENZYNOWE 1,4 i 1,6 dm3 OD MODELI 1991 Rodzaj paska

Pasek używany

Pasek nowy

Ugięcie dopuszczalne

Ugięcie nominalne

Ugięcie nominalne

11 mm

7 do 9 mm

6 do 8 mm

Pasek klinowy alternatora bez pompy wspomagania 10 mm

7 do 9 mm

6 do 8 mm

Pasek klinowy sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego

9,5 mm

6 do 8 mm

5 do 7 mm

Pasek klinowy pompy wspomagania

7,5

4 do 6 mm

3 do 5 mm

Pasek klinowy alternatora i pompy wspomagania

SILNIK BENZYNOWY 2,0 dm3 OD MODELI 1991 Rodzaj paska

Pasek używany

Pasek nowy

Ugięcie dopuszczalne

Ugięcie nominalne

Ugięcie nominalne

Pasek klinowy alternatora ze sprężarką

12 mm

7 do 8 mm

6 do 8 mm

Pasek klinowy alternatora bez sprężarki

13 mm

8 do 9 mm

7 do 8 mm

Pasek klinowy pompy wspomagania

7 mm

4 do 5 mm

3 do 5 mm

WYMIANA l NACIĄG PASKÓW KLINOWYCH

57

SILNIK WYSOKOPRĘŻNY 2,0 dm3 OD MODELI 1991 Rodzaj paska

Pasek używany Ugięcie dopuszczalne

Ugięcie nominalne

Pasek nowy Ugięcie nominalne

Pasek klinowy pompy cieczy chłodzącej z pompą wspomagania

8 mm

5 do 7 mm

4 do 6 mm

Pasek klinowy pompy cieczy chłodzącej bez pompy wspomagania

8 mm

8 mm

6 mm

Pasek klinowy sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego

17 mm

11 do 13 mm

9 do 11 mm

Pasek klinowy alternatora

17 mm

10 do 12 mm

8 do 10 mm

SILNIKI BENZYNOWE OHC 1,3 i 1,6 dm3 MODELI 1986-1991 Rodzaj paska

Pasek używany Ugięcie dopuszczalne

Ugięcie nominalne

Pasek nowy Ugięcie nominalne

Pasek klinowy alternatora

13,5 mm

9 do 11 mm

8 do 9 mm

Pasek klinowy sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego

12,5 mm

9 do 10 mm

6 do 8 mm

Pasek klinowy pompy wspomagania

10,5 mm

7 do 9 mm

7 do 9 mm

SILNIKI BENZYNOWE DOHC 1,6 i 1,8 dm3 MODELI 1986-1991 Rodzaj paska

Pasek używany Ugięcie dopuszczalne

Ugięcie nominalne

Pasek nowy Ugięcie nominalne

Pasek klinowy alternatora ze sprężarką urządzenia klimatyzacyjnego

10 mm

5 do 7 mm

5 do 7 mm

Pasek klinowy alternatora bez sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego

12 mm

6 do 8 mm

5 do 7 mm

Pasek klinowy sprężarki urządzenia klimatyzacyjnego

6 mm

3 do 4 mm

3 do 4 mm

Pasek klinowy pompy wspomagania

12,5 mm

7 do 9 mm

6 do 8 mm

WYKRYWANIE l USUWANIE NIESPRAWNOŚCI SILNIKA Jeśli silnika nie można uruchomić, należy wykryć przyczynę występowania tej niesprawności.

Aby był możliwy rozruch silnika benzynowego, do cylindrów musi dopływać mieszanka paliwa z powietrzem i świeca zapłonowa musi

wytwarzać iskrę. Dlatego najpierw należy sprawdzać, czy paliwo dopływa do silnika. Sposób sprawdzania opisano w rozdziałach „Gaźnik" i „Układ wtrysku benzyny". Uwaga. W samochodach z katalizatorem nie wolno na długo włączać rozrusznika podczas prób uruchomienia silnika, ponieważ może to spowodować uszkodzenie katalizatora.

58

SILNIK

Silnik trudno uruchomić lub silnika nie można uruchomić Przyczyny

Sposób postępowania

Nieprawidłowy sposób uruchamiania silnika Silnik gaźnikowy

Silnik zimny: wcisnąć do oporu jednokrotnie pedał przyspieszenia i zwolnić go. Wyłączyć całkowicie sprzęgło i uruchomić silnik.

Jeśli temperatura spadła poniżej 0°C lub samochód nie był uruchamiany przez kilka dni, pedał przyspieszenia należy wcisnąć całkowicie dwa do trzech razy Silnik ciepły: podczas uruchamiania wcisnąć pedał przyspieszenia mniej więcej do połowy skoku. Uruchomić silnik i gdy tylko zacznie pracować, zwolnić pedał przyspieszenia. Nie „pompować" pedałem przyspieszenia.

Silnik gorący: przed uruchomieniem wcisnąć całkowicie pedał przyspie-'; szenia, przytrzymać w tym położeniau (nie „pompować") i uruchomić silnik. Po uruchomieniu silnika zwolnić pedał przyspieszenia.

Silnik z wtryskiem benzyny

Silnik wysokoprężny

Nie wciskać pedału przyspieszenia podczas uruchamiania silnika. Przyj gorącym silniku wcisnąć całkowicie pedał przyspieszenia i trzymać go w tym j położeniu. Po uruchomieniu silnika zwolnić pedał przyspieszenia Silnik zimny: włączyć stacyjkę, po zgaśnięciu lampki kontrolnej wcisnąć j całkowicie pedał przyspieszenia i sprzęgła, a następnie uruchomić silnik Silnik ciepły: nie trzeba włączyć podgrzewania wstępnego. Silnik można j uruchamiać natychmiast. Jeśli silnik nie daje się uruchomić, zaczekać chwilę j i powtórzyć próbę uruchomienia. Przed zwiększeniem podawania paliwaj pozostawić przez krótki czas silnik na biegu jałowym

Uszkodzony lub zanieczyszczony układ zapłonowy

Sprawdzić układ zapłonowy według tabeli niesprawności

Uszkodzony lub zanieczyszczony układ zasilania

Sprawdzić układ zasilania według tabeli niesprawności

Zbyt mała prędkość obrotowa podczas rozruchu

Naładować akumulator. Sprawdzić rozrusznik

Niewłaściwe luzy zaworów

Skorygować luzy zaworów

Niewłaściwe fazy rozrządu

Sprawdzić fazy rozrządu. Sprawdzić naciąg paska zębatego

Zbyt niskie ciśnienie sprężania

Wyregulować luzy zaworów. Naprawić silnik

Uszkodzona uszczelka głowicy

Wymienić uszczelkę głowicy cylindrów

Silnik wysokoprężny Uszkodzone podgrzewanie wstępne silnika

Sprawdzić układ podgrzewania wstępnego silnika według tabeli niespraw-J nosci

Uszkodzone wtryskiwacze

Sprawdzić wtryskiwacze

Uszkodzona pompa wtryskowa

Wymienić pompę wtryskową

UKŁAD SMAROWANIA

UKŁAD SMAROWANIA Wiadomości wstępne Zanieczyszczenie oleju silnikowego Trudno jest ustalić dokładnie wptyw parametrów pracy silnika na znajdujący się w nim olej, gdyż wpływ ten zależy od wielu czynników wynikających z warunków eksploatacji. Olej nagrzewa się do wysokiej temperatury w silnikach pracujących przez długi czas z dużą prędkością obrotową lub przy pełnym obciążeniu. Pod wpływem wysokich temperatur następuje w obecności tlenu atmosferycznego utlenianie oleju. Produkty utleniania powodują wzrost lepkości oleju i mogą się odkładać jako żywicowate powłoki na denkach tłoków, w rowkach pierścieni uszczelniających i na trzonkach zaworów lub jako nagar na grzybkach zaworów.

Rozcieńczanie oleju paliwem w silnikach benzynowych Jeśli do cylindrów silnika jest podawana zbyt bogata mieszanka, a silnik pracuje rzadko lub wcale nie pracuje przy pełnym obciążeniu albo nie osiąga normalnej temperatury pracy (jazda w mieście), następuje niecałkowite spalanie paliwa. Sadza, produkty utleniania oleju, niespalone paliwo, skroplona para wodna i inne substancje tworzą osady, kwasy i smoły. Niespalone paliwo osiada na niedostatecznie nagrzanych ściankach cylindrów i spływa do skrzyni korbowej, zmywając warstewkę oleju z współpracujących powierzchni cylindrów i tłoków.

Powoduje to pogorszenie smarowania tych powierzchni, a rozcieńczenie oleju obniża jego własności smarne w stopniu zależnym od ilości paliwa w oleju.

W razie znacznego rozcieńczenia oleju może być konieczna jego wcześniejsza wymiana.

Ponieważ przy szybkiej jeździe, gdy temperatura silnika jest wysoka, benzyna odparowuje z oleju, należy szczególnie zimą, przy wielu uruchomieniach zimnego silnika i dużej ilości benzyny w oleju, częściej sprawdzać poziom oleju.

59

Lepkość oleju silnikowego Lepkością nazywa się właściwość określającą płynność oleju. Każdy olej zmienia swojąlepkości zależnie od temperatury. W miarę nagrzewania olej staje się bardziej płynny. Pogarsza to przyczepność i wytrzymałość warstewki oleju na ściskanie. Po ochłodzeniu olej gęstnieje, zmniejsza się jego płynność i rośnie tarcie wewnętrzne.

Olej powinien mieć wystarczająco małą lepkość podczas uruchamianiu zimnego silnika, aby jego tarcie wewnętrzne nie obciążało nadmiernie rozrusznika i aby po uruchomieniu silnika olej dopłynął możliwie szybko do wszystkich miejsc wymagających smarowania. Ten warunek spełnia olej silnikowy o lepkości podlegającej nieznacznym zmianom ze wzrostem temperatury.

Lepkość oleju jest równoznaczna z jego tarciem wewnętrznym i jest oznaczana jednostkami SAE (Society of Automotive Engineers), na przykład SAE 30, SAE 10 itd. Duże wartości SAE oznaczają oleje o dużej lepkości, niskie odnoszą się do olejów o małej lepkości. Do określenia właściwości eksploatacyjnych oleju nie wystarcza jednak sama lepkość.

Olej wielosezonowy W silnikach samochodów Nissan Sunny powinny być stosowane oleje wielosezonowe. Oleje wielosezonowe mają tę zaletę, że nie muszą być wymieniane odpowiednio do temperatur panujących latem lub zimą. Są produkowane z wykorzystaniem oleju jednosezonowego o małej lepkości (np. 15W). W stanie rozgrzanym olej ten jest stabilizowany przez tak zwany zagęszczacz, co zapewnia odpowiednie własności smarne w każdych warunkach eksploatacji. Litera „W" w oznaczeniu SAE określa przydatność oleju w okresie zimowym.

Oleje o podwyższonych właściwościach smarnych Oleje o podwyższonych właściwościach smarnych są to oleje wielosezonowe, do których między innymi dodawane są substancje obniżające współczynnik tarcia. Obniżenie współczynnika tarcia umożliwia zmniejszenie zużycia paliwa o 2%. Oleje te mają niską lepkość (np.

10W-30) i wymagają stosowania specjał-

SILNIK

60

nych surowców do ich produkcji (oleje syntetyczne). Przy zakupie oleju o podwyższonych właściwościach smarnych należy zwrócić uwagę, aby był to olej dopuszczony do stosowania przez firmę Nissan.

Zakresy stosowania olejów silnikowych B

8 ^.1-7^7. 7,

(J

(J

N-1601

A — silnik benzynowy, B — silnik wysokoprężny

Olej silnikowy 5W-20 nadaje się do stosowania tylko w bardzo zimnym klimacie. Nie należy go stosować przy dłuższej jeździe z dużą prędkością. Dla umiarkowanej strefy klimatycznej jest zalecany olej 10W-30, a w klimacie gorącym olej 20W-40 lub 20W-50. Przy doborze lepkości oleju można nie uwzględniać krótkotrwałych wahań temperatury, ponieważ zakresy stosowania sąsiednich klas lepkości SAE pokrywająsię.

Dopuszczalne jest mieszanie ze sobą olejów o różnych lepkoś-ciach, jeśli zachodzie konieczność uzupełnienia oleju, a lepkość oleju znajdującego się w silniku nie odpowiada już panującym temperaturom otoczenia.

Charakterystyka oleju silnikowego W nowoczesnych silnikach dopuszcza się w zasadzie stosowanie tylko olejów typu HD. Oleje HD są olejami uszlachetnionymi, których właściwości są znacznie poprawione przez dodanie różnych czynnych substancji chemicznych. Te dodatki zapewniają lepszą ochronę przeciwkorozyjną, większą odporność na utlenianie, mniejszą skłonność do tworzenia osadu w skrzyni korbowej, zapewniają bardziej stabilną lepkość oraz mają właściwości myjące i roz-

puszczające. Dodatki myjące i rozpuszczające ograniczają nie tylko tworzenie się osadów w silniku, ale mają także zdolność rozpuszczania już powstałych osadów, rozpraszania ich w oleju wraz z innymi zanieczyszczeniami, umożliwiając ich usunięcie podczas wymiany oleju.

Jakość oleju silnikowego HD jest określana przez normy API (API - American Petroleum Institute).

Producenci europejscy stosują się także do wytycznych tych norm. Oznaczenie klasy oleju zawiera zawsze dwie litery. Pierwsza litera określa przeznaczenie: S - Service, do silników benzynowych; C - Commercial, do silników wysokoprężnych. Druga litera określa jakość oleju wzrastającą zgodnie z kolejnością liter alfabetu. Najwyższą jakość mają według norm API oleje SG do silników benzynowych i CE do silników wysokoprężnych. Uwaga. Oleje silnikowe, które zostały wyraźnie określone przez producenta jako oleje dla silników wysokoprężnych, nie nadają się do silników benzynowych. Są oleje, które mogą być stosowane w obu rodzajach silników i w takim przypadku na opakowaniu podawane są oba oznaczenia (np. SF/CD). Do samochodu Sunny z silnikiem benzynowym zaleca się oleje SF i SG według norm API, a do samochodu z silnikiem wysokoprężnym - olej CD.

Zużycie oleju Wielkość zużycia oleju w silniku spalinowym określa tę ilość oleju, która jest tracona w procesie spalania. W żadnym wypadku nie należy utożsamiać zużycia oleju z wyciekami oleju z powodu nieszczelnego połączenia miski olejowej, pokrywy głowicy cylindrów itd.

Normalne zużycie oleju wynika ze spalania małych jego ilości w cylindrze i odprowadzania jego cząsteczek razem ze spalinami. Olej ulega także starzeniu z powodu wysokich temperatur i ciśnień, którym jest stale poddawany podczas pracy silnika.

Na zużycie oleju mają również wpływ warunki eksploatacyjne, sposób jazdy i tolerancje wyto nania części silnika. Zużycie oleju powinno wynosić maksymalnie 1,0 dm3/1000 km.

Należy koniecznie dolać oleju do silnika, jeśli jego poziom obniży się do znaku określające minimalny poziom na wskaźniku.

UKŁAD SMAROWANIA

61

Uwaga. Nie należy dolewać jednorazowo zbyt dużej ilości oleju. Jeśli w przypadku samochodu z katalizatorem zostanie przekroczony dopuszczalny poziom oleju, należy zlać jego nadmiar, ponieważ niespalony olej może dostać się do układu wylotowego i zniszczyć katalizator.

Obieg oleju Wszystkie silniki w samochodach Sunny mają układ smarowania obiegowego pod ciśnieniem.

Pompa zasysa olej silnikowy z miski olejowej przez filtr siatkowy i tłoczy go do szeregowego filtra oleju. Po tłocznej stronie pompy znajduje się zawór przelewowy. Gdy ciśnienie wrasta nadmiernie, zawór ten otwiera się i część oleju może wypłynąć z powrotem do miski olejowej.

Oczyszczony olej dopływa przez środkową przestrzeń wkładu filtra bezpośrednio do głównego kanału oleju. W kanale jest umieszczony czujnik ciśnienia oleju, który przez lampkę kontrolną lub wskaźnik na tablicy rozdzielczej sygnalizuje kierowcy nadmierny spadek ciśnienia oleju. W przypadku niedrożności filtra oleju lub chłodnicy oleju, umieszczone przy nich zawory obejściowe kierują nie oczyszczony olej bezpośrednio do kanału głównego.

N-1602 3

OBIEG OLEJU W SILNIKU BENZYNOWYM 2,0 dm (105 kW)

1 - olej ściekający do miski olejowej, 2 - olej doprowadzany pod ciśnieniem, 3 - przewód doprowadzający olej, 4 - wał rozrządu, 5 - popychacz hydrauliczny, 6 - miska olejowa, 7 filtr siatkowy, 8 - pompa oleju, 9 - wspornik filtru oleju, 10chłodnica oleju, 11 -filtr oleju

POMPA OLEJU 1-śruba (5 N-m), 2 - pokrywa pompy oleju, 3śruba(8N-m), 4 - koło wewnętrzne, 5 - koło zewnętrzne, 6 - pokrywa przednia, 7-zawór przelewowy ciśnienia oleju, 8 - sprężyna, 9 - podkładka (każdorazowo nowa), 10-korek gwintowy (50 N- m), 11 -do pokrywy przedniej, 12-wpust, 13-do pokrywy pompy oleju, 14-powierzchnia uszczelniająca (w tym miejscu nałożyć przed zamontowaniem płynny środek uszczelniający) N-1606

SILNIK

62

Olej dopływa z głównego kanału przez jego rozgałęzienia do łożysk wału korbowego, a następnie przez ukośne kanały w wale korbowym olej jest tłoczony do łożysk korbowodów.

Równocześnie olej silnikowy dopływa pionowymi przewodami do głowicy cylindrów i smaruje tam łożyska wału rozrządu, dźwignie i trzonki zaworów.

Silniki wysokoprężne są wyposażone dodatkowo w końcówki do natryskiwania oleju, które kierują od dołu strumień oleju na denka tłoków w celu ich chłodzenia. Niektóre samochody Nissan mają dodatkowo wodną chłodnicę oleju, przez którą jest tłoczony olej silnikowy. Umożliwia to obniżenie temperatury oleju i silnika.

L-1621

• Wykręcić manometr.

• Dwa do trzech zwojów gwintu czujnika ciśnienia oleju powlec środkiem uszczelniającym, np. Loctite 242, i dokręcić czujnik momentem 15 N-m.

• Jeśli ciśnienie oleju różni się od wartości podanej w tabeli, patrz „Wykrywanie i usuwa nie niesprawności układu smarowania".

Uwaga. Podane wartości ciśnienia oleju odnoszą się do oleju silnikowego o lepkości wg SAE 20W-20 i temperatury oleju +80° C. Przy innej temperaturze podczas sprawdzania lub innej lepkości oleju otrzymane wyniki mogą różnić się od podanych wartości ciśnienia. Przy bardzo dużych różnicach należy sprawdzić szczelność kanałów i pompy oleju.

Sprawdzanie ciśnienia oleju i czujnika ciśnienia oleju Sprawdzanie ciśnienia oleju • Sprawdzić poziom oleju.

• Nagrzać silnik, aby temperatura oleju wynosiła co najmniej +80° C. Taka temperatura osiągana jest w normalnych warunkach po przejechaniu około 10 km.

• Odłączyć przewód elektryczny od czujnika ciśnienia oleju i wykręcić czujnik. Zebrać wypływający olej. Czujnik ciśnienia oleju jest umieszczony w pobliżu filtra oleju w kadłubie silnika lub w kołnierzu filtra oleju, patrz rys. L-1621.

• W miejsce czujnika ciśnienia oleju wkręcić odpowiedni manometr z dopasowanym złączem.

• Uruchomić silnik i odczytać wartość ciśnienia oleju przy pokreślonej prędkości obrotowej.

Sprawdzanie czujnika ciśnienia oleju Czujnik ciśnienia oleju należy sprawdzić wtedy, gdy lampka kontrolna ciśnienia oleju na tablicy wskaźników nie świeci się lub świeci się bez

WARTOŚCI CIŚNIENIA OLEJU (MPa) Silnik

Prędkość obrotowa w obr/min 1000

Silniki benzynowe 1 ,4 i 1 ,6 dm od modeli 1991

Bieg jałowy 0,05 do 0,19

Silnik benzynowy 2,0 dm3 105 kW

>0,10

3

Silnik wysokoprężny 2,0 dm

3

0,06

3

Silnik benzynowy 1,6 dm GTi

>0,08 3

Silniki benzynowe 1 ,3 i 1 ,6 dm modeli 1986- _ 1991

1700

2000

3000

5100

6000

_

_

0,35 do 0,45

_

_

-

-

-

-

-

-

0,30

0,33 do 0 43 -

-

-

-

0,47

-

-

0,60

0,20

0,30

_

—

0,40

-

UKŁAD SMAROWANIA

przerwy. Jeśli lampka kontrolna świeci się bez przerwy, należy sprawdzić najpierw ciśnienie oleju. Jeśli ciśnienie oleju jest właściwe, należy dokonać następującego sprawdzenia.

• Zatrzymać silnik i odłączyć złącze od czujnika ciśnienia oleju.

• Uruchomić silnik i przyłożyć styk złącza do masy.

Jeśli lampka kontrolna zaświeci się, to należy wymienić czujnik ciśnienia oleju. Jeśli lampka kontrolna nie zaświeci się, to lampka kontrolna jest uszkodzona lub jest przerwa w przewodzie elektrycznym. W tym drugim przypadku należy sprawdzić przewód według schematu instalacji elektrycznej.

• Podłączyć przewód elektryczny do czujnika ciśnienia oleju.

Wymontowanie i zamontowanie miski olejowej Do uszczelnienia miski olejowej jest niezbędny płynny środek uszczelniający, np. Loctite.

Uwaga. Nie należy nakładać zbyt dużo środka uszczelniającego i powinien być on nałożony szczególnie starannie w pobliżu otworów kanałów oleju. Części muszą być złożone w ciągu 5 minut po nałożeniu środka uszczelniającego. Środek uszczelniający powinien być usunięty i nałożony ponownie w razie przekroczenia tego czasu.

Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Unieść i podeprzeć samochód.

• Wymontować dolną osłonę silnika.

• Zlać olej z silnika.

• Wymontować środkową belkę zawieszenia silnika, patrz „Wymontowanie i zamontowanie silnika".

• Wymontować przednią rurę wylotową.

• Silniki benzynowe OHC 1,3 i 1,6 dm3 modeli 1986-1991: wymontować amortyzator

63

drgań wraz ze wspornikiem. Wymontować węzłówki zawieszenia silnika.

• Odkręcić śruby mocujące miskę olejową.

N-1603

• Przeciąć stary środek uszczelniający znajdujący się między kadłubem silnika i miską olejową. W warsztacie naprawczym stosuje się do tego celu specjalny przyrząd KV-10111100, który jest wbijany głęboko między kadłub silnika i miskę olejową (rys. N-1603).

• Jeśli nie dysponuje się takim przyrządem, można użyć starego noża. Ostrożnie uderzając młotkiem, należy wbijać nóż między kadłub silnika i miskę olejową.

Uwaga. W żadnym wypadku nie należy podważać miski olejowej wkrętakiem lub przecinakiem, bez uprzedniego przecięcia uszczelki.

Podczas wymontowania miski olejowej konieczne jest zachowanie ostrożności, aby nie uszkodzić jej kołnierza uszczelniającego.

• Wyjąć miskę olejową.

• Po wymontowaniu miski olejowej zaleca się każdorazowo odkręcać smok z filtrem siatkowym i myć go. Należy sprawdzić także filtr siatkowy, czy nie ma uszkodzeń, np. pęknięć, i w razie potrzeby wymienić go.

Zamontowanie • Oczyścić ostrożnie powierzchnie uszczelniające miski olejowej i kadłuba silnika ze starego środka uszczelniającego za pomocą trójkątnego skrobaka (rys. K-1606).

• Starannie wytrzeć kadłub silnika, mechanizm korbowy i pompę olejową, gdyż ściekający olej mógłby pogorszyć jakość uszczelnienia miski olejowej.

64

SILNIK

• Na całym obwodzie powierzchni uszczelniającej miski olejowej nałożyć środek uszczelniający, w sposób pokazany na rysunku N1604, w formie wałeczka o średnicy 4 do 5 mm, Między otworami śrub środek uszczelniający układać w rowku (1) miski olejowej. Przy otworach śrub (2), środek uszczelniający układać wokół otworu po wewnętrznej stronie miski

K-1606

• Przykręcić momentem 20 N- m śruby mocujące smok z filtrem siatkowym i nową uszczelką.

• Przemyć w celu odtłuszczenia powierzchnie uszczelniające miski olejowej i kadłuba silnika rozpuszczalnikiem i osuszyć je. Można zastosować np. spirytus lub aceton. Uwaga. Nie należy używać rozpuszczalnika, który uszkadza powierzchnie lakierowane.

• Silniki benzynowe OHC 1,3 i 1,6 dm3 modeli 1986-1991 i silnik wysokoprężny 2,0 dm3: włożyć nowe uszczelnienia w oba wycięcia o kształcie półokręgów w misce olejowej i posmarować je na końcach z obu stron środkiem uszczelniającym.

N-1604

olejowej w odległości około 7 mm.

• Przyłożyć miskę olejową do kadłuba silnika.

Wkręcić najpierw śruby ręką, następnie dokręcić na krzyż (od 1 do 15) momentem 8 N-m, Na rysunku N-1605 pokazano miskę olejową silnika wysokoprężnego 2,0 dm3. Uwaga. Nie należy wlewać oleju silnikowego przez co najmniej 30 minut, aby utwardził się środek uszczelniający.

• Silniki benzynowe OHC 1,3 i 1,6 dm3 modeli 1986-1991: zamontować amortyzator drgań wraz ze wspornikiem. Zamontować węz-łówki zawieszenia silnika.

• Zamontować przednią rurę wylotową.

• Zamontować środkową belkę zawieszenie silnika.

• Opuścić samochód.

• Nalać oleju do silnika.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

• Przeprowadzić jazdę próbną, sprawdzić poziom oleju i szczelność miski olejowej, w razie potrzeby dokręcić ostrożnie wszystkie śruby,

66

SILNIK

Dodatkowe chłodzenie zapewnia wentylator elektryczny. Gdy temperatura cieczy chłodzącej wzrośnie do około +85° C czujnik temperatury, poprzez przekaźnik, włącza wentylator. Jeśli temperatura cieczy chłodzącej spadnie poniżej tej wartości, czujnik temperatury wyłącza wentylator.

Zbiornik wyrównawczy jest zapasową przestrzenią dla cieczy chłodzącej, przyjmując ją podczas wzrostu temperatury i zwiększania objętości oraz oddając ją do obiegu po obniżeniu temperatury. Zapewnia to stałe napełnienie i właściwe działanie układu chłodzenia.

Ciecz chłodzącą należy dolewać tylko do zbiornika wyrównawczego.

Uwaga. Wentylator chłodnicy może się samoczynnie włączyć także po unieruchomieniu silnika przy włączonym układzie zapłonowym.

Może to następować kilkakrotnie z powodu nagromadzenia się ciepła w przedziale silnika.

Podczas wykonywania prac przy otwartej pokrywie przedziału silnika, kiedy silnik jest ciepły, trzeba zawsze liczyć się z możliwością gwałtownego włączenia się wentylatora. Dlatego przy tych pracach, jeśli to możliwe, należy zawsze wyłączyć zapłon.

Pojemność układu chłodzenia Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm3 (mechaniczna skrzynka przekładniowa) od modeli 1991 5,3 dm3 3 Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm (automatyczna skrzynka przekładniowa) od modeli 1991 5,5 dm3 3 Silnik benzynowy 2,0 dm GTi od modeli 1991 6,6 dm3 3 Silnik wysokoprężny 2,0 dm od modeli 1991 7,1 dm3 3 Silnik benzynowy 1,3 dm modele 1986 -1991 5,0 dm3 3 Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm (75 i 90 KM) modele 1989 -1991 5,4 dm3 Silnik benzynowy 1,6 dm3 (73 KM) modele 1986-1991 4,6 dm3 3 Silnik benzynowy 1,6 dm GTi (110 KM) modele 1987-1988 5,6 dm3 3 Silnik benzynowy 1,8 dm GTi modele 1989-1991 5,2 dm3 3 Silnik wysokoprężny 1,7 dm od modeli 1986 6,5 dm3

Wymiana cieczy chłodzącej Układ chłodzenia silnika jest wypełniony przez* producenta samochodu cieczą stanowiącą mieszaninę wody i środka chroniącego przed zamarzaniem i korozją. Taka ciecz zapobiega uszkodzeniom powodowanym przez ujemne temperatury i korozję, a także ma wyższą temperaturę wrzenia niż woda. Układ chłodzenia powinien być wypełniony przez caty rok cieczą zawierającą ten środek.

Uwaga. Należy stosować tylko oryginalny środek chroniący przed zamarzaniem i korozją firmy Nissan lub inny środek dobrej jakości, którego^głównym składnikiem jest glikol etylenowy. Środek ten powinien nadawać się do części wykonanych z aluminium. Nie wolno stosować środka zapobiegającego zamarzaniu zawierającego alkohol. Ponieważ składniki zapobiegające korozji tracą po jakimś czasie swą skuteczność, ciecz chłodząca powinna być wymieniana w ramach obsługi, patrz rozdział „Obsługa silnika". Ciecz chłodząca powinna być wymieniana również wtedy, gdy zostanie wymieniona aluminiowa część w układzie chłodzenia, na przykład głowica cylindrów.

Należy stosować się do zaleceń producenta i utrzymywać właściwe proporcje wody oraz środka chroniącego przed zamarzaniem. W naszej strefie klimatycznej ochrona | przed zamarzaniem powinna zapewniać ek ploatację samochodu w temperaturze co naj-f mniej-30° C. Mieszania o zawartości 50% środka prze zamarzaniu i 50% wody wystarcza do ochron w temperaturze dochodzącej do -35° C. Zaleca się przygotowywanie cieczy chłodząo ze zmiękczonej lub destylowanej wody.

Uwaga. Jeśli zawartość środka zapobiegające-' go zamarzaniu przekracza 60%, zmniejsza siej skuteczność ochrony i pogarsza się działanie j układu chłodzenia. Po wymianie pompy, chłodnicy lub głowicy! cylindrów należy wymieniać każdorazowo! ciecz chłodzącą.

Należy stosować wyłącznie! ciecz chłodzącą zawierającą środek zapobiel gający zamarzaniu i korozji, dopuszczony dój stosowania przez firmę Nissan.

67

UKŁAD CHŁODZENIA

Zlewanie cieczy chłodzącej

3

• Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm od modeli 1991: wykręcić śrubę odpowietrzającą (1), patrz rys. N-1805. Ustawić naczynie pod silnikiem i wykręcić korek spustowy (2) znajdujący się z przodu kadłuba silnika po lewej stronie.

• Dźwignię regulacji ogrzewania przesunąć do oporu w położenie „ciepło", patrz rys. N-1803.

• Odkręcić pokrywę wlewu chłodnicy.

Uwaga. Nałożyć dla bezpieczeństwa grubą szmatę na wlew chłodnicy. Pokrywę należy zdejmować dopiero wtedy, gdy chłodnica wystygnie i można jądotknąć ręką. W przeciwnym razie istnieje niebezpieczeństwo oparzenia gorącą cieczą chłodzącą.

• Ustawić czyste naczynie pod chłodnicą.

• Od modeli 1991: odkręcić korek spustowy u dołu chłodnicy i zlać ciecz chłodzącą (rys. N1804).

USYTUOWANIE l MOMENTY DOKRĘCANIA KORKA SPUSTOWEGO l ŚRUBY ODPOWIETRZAJĄCE J Rodzaj silnika

Korek spustowy w Śruba kadłubie silnika odpowietrzająca

Silniki benzynowe 1 ,4 i 1 ,6 dm3 modeli 1991-1993

z przodu po lewej stronie, 40 N- m

pod rozdzielaczem zapłonu w głowicy cylindrów, 8 N-m

Silniki benzynowe z przodu po lewej 1,4 i 1,6 dm3 od modeli stronie, 40 N-m 1993

pod rozdzielaczem zapłonu w głowicy cylindrów, a także u góry w obudowie termostatu, 8 N-m

Silnik benzynowy 2,0 dm3 GTi

• Do modeli 1991: otworzyć kurek spustowy znajdujący się za chłodnicą, u dołu po lewej stronie.

• Należy zlać także ciecz chłodzącą ze zbiornika wyrównawczego.

z przodu po prawej nad pokrywą terstronie, 10 N-m mosatu, 10 N-m

Silnik wysokoprężny z przodu po lewej stronie, 70 N-m 2,0 dm3

z przodu po lewej stronie, przy kolektorze dolotowym

Silnik benzynowy 1 ,6 dm3 GTi

_

z tyłu po prawej stronie 70 N-m

Silnik wysokoprężny z przodu po lewej 1,7 dm3 stronie, 70 N-m

_

68

SILNIK

• Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm3 od modeli 1993 oraz 2,0 dm3 GTi: dodatkowo odkręcić pokrywę odpowietrzającą (1), patrz rys. N1811.

• Wkręcić i dokręcić właściwym momentem (patrz tabela) korek spustowy chłodnicy lub zamknąć kurek spustowy.

Napełnianie układu chłodzenia Uwaga. Jeśli ciecz chłodząca jest wymieniana podczas obsługi okresowej, najpierw należy napełnić układ chłodzenia czystą wodą. Nagrzać silnik do temperatury, przy której włączy się wentylator chłodnicy. Doprowadzić dwa lub trzy razy do zwiększenia prędkości obrotowej silnika i pozostawić silnik, żeby ostygł. Zlać wodę i napełnić układ chłodzenia właściwą cieczą.

• Wlać ciecz chłodzącą przez wlew chłodnicy, aż wypłynie przez otwór spustowy kadłuba silnika.

Uwaga. Ciecz chłodzącą wlewać powoli, aby powietrze mogło wydostać się z układu chłodzenia.

• Dokręcić korek spustowy właściwym momentem (patrz tabela) po nałożeniu środka uszczelniającego, np. Loctite, na gwint korka.

• Silnik benzynowy 2,0 dm3 GTi: przykręcić nową pokrywę odpowietrzającą nową obejmą (2), patrz rysunek N-1811.

• Dalej wlewać ciecz chłodzącą, aż wypłynie otworem odpowietrzającym. Dokręcić śrubę odpowietrzającą momentem około 10 N-m.

• Kontynuować wlewanie cieczy chłodzącej, aż chłodnica zostanie napełniona. Zamknąć pokrywę wlewu chłodnicy.

• Napełnić zbiornik wyrównawczy cieczą chłodzącą do znaku „Max".

• Uruchomić silnik i pozostawić go przez około 10 minut z podwyższoną prędkością obrotową biegu jałowego, do czasu włączenia się wentylatora chłodnicy. Podczas nagrzewania silnika obserwować poziom cieczy chłodzącej i w razie potrzeby dolewać cieczy.

• Po wystygnięciu silnika sprawdzić poziom cieczy w zbiorniku wyrównawczym i w chłodnicy.

W razie potrzeby dolać cieczy chłodzącej, aż chłodnica zostanie napełniona. Zamknąć, pokrywę wlewu chłodnicy.

• Uzupełnić ciecz chłodzącą w zbiorniku wyro-1 wnawczym do znaku „Max" • Sprawdzić szczelność układu chłodzenia,! w szczególności miejsc podłączenia przewo-1 dów, korka spustowego i pompy cieczy chłoj dzącej.

Odpowietrzanie układu chłodzenia od modeli 1991 Układ chłodzenia musi być odpowietrzony, j po napełnieniu go cieczą chłodzącą słychać nienormalne odgłosy przepływu, szczególnie bulgotanie w wymienniku ciepła układu ogrzewania.

• Odkręcić pokrywę wlewu chłodnicy.

• Unieść zawór odpowietrzający w pokrywie i zablokować go w położeniu otwartym. W tym celu podłożyć z boku pod zawór odpowiednio wygięty drut w kształcie litery „U". Dzięki temu ciecz chłodząca może przepływać do zbiornika wyrównawczego niezależnie od ciśnienia w układzie chłodzenia.

• Zamknąć pokrywę wlewu chłodnicy.

• Nagrzać silnik do normalnej temperatury pracy, a następnie: 1 - zwiększyć prędkość obrotową silnika na około 10 sekund do 2500 obr/min i powrócić do biegu jałowego. Powtórzyć tę czynność trzykrotnie. Obserwować przy tym wskaźnik temperatury cieczy chłodzącej, aby uniknąć przegrzania silnika; 2 - zatrzymać silnik i pozostawić go do wystygnięcia; 3 - sprawdzić poziom cieczy chłodzącej i w razie potrzeby uzupełnić ją do wysokości krawędzi wlewu; 4 - zamknąć chłodnicę;

UKŁAD CHŁODZENIA

5 - napełnić zbiornik wyrównawczy do znaku „Max".

• Kilkakrotnie powtórzyć czynności podane w punktach 1 do 5.

• Zdjąć pokrywę wlewu chłodnicy i wyjąć drut blokujący zawór odpowietrzający.

• Nagrzać silnik.

• Zmieniać prędkość obrotową silnika (od biegu jałowego do około 4000 obr/min). Równocześnie ustawiać w różnych położeniach, od „zimno" do „ciepło", suwak regulacji temperatury układu ogrzewania. Jeśli powstająprzy tym szmery w pobliżu zaworu układu ogrzewania, powtórzyć czynności odpowietrzania układu podane w punktach 1 do 5. Układ chłodzenia silnikabenzynowego2,0 dm3GTi jest odpowietrzany przez przewód odpowietrzający.

• Nasunąć przezroczysty przewód na przewód odpowietrzający i drugi koniec przezroczystego przewodu zanurzyć w cieczy chłodzącej znajdującej się w zbiorniku wyrównawczym.

• Zablokować zawór podciśnieniowy w pokrywie wlewu chłodnicy za pomocądrutu w kształcie litery „U".

• Dźwignię regulacji temperatury ustawić w położeniu „zimno", co umożliwia przepływ cieczy chłodzącej przez przezroczysty przewód.

• Pozostawić silnik pracujący z prędkością obrotową najwyżej 2300 obr/min, aż w przezroczystym przewodzie nie będą widoczne pęcherzyki powietrza.

• Ustawić dźwignię regulacji temperatury w położeniu „ciepło". Jeśli spowoduje to dodatkowe szmery w układzie chłodzenia, powtórzyć czynności odpowietrzania.

• Jeśli dalsze odpowietrzanie nie jest konieczne, wyjąć drut blokujący z pokrywy wlewu i zamknąć chłodnicę.

Wymontowanie, zamontowanie i sprawdzanie termostatu Termostat otwiera, w miarę nagrzewania się silnika, obieg cieczy chłodzącej przez chłodnicę.

Jeśli termostat nie otworzy się z powodu uszkodzenia, silnik ulega przegrzaniu. Sygnalizuje to wskaźnik temperatury na tablicy rozdzielczej, gdy równocześnie chłodnica pozostaje zimna. Uszkodzony termostat może również pozostać otwarty po ochłodzeniu się cieczy. Wtedy silnik nie osiąga swej normalnej

69

temperatury pracy lub osiąga ją bardzo wolno, a zimą spada skuteczność układu ogrzewania.

Uwaga. Jeśli silnik nagrzewa się nadmiernie po przejechaniu krótkiego odcinka drogi, może to oznaczać również, że w chłodnicy osadził się kamień kotłowy, wentylator jest uszkodzony lub rozerwał się pasek klinowy. Termostat znajduje się w swej obudowie. Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 dm3 od modeli 1991 oraz wysokoprężne 1,7 i 2,0 dm3: obudowa termostatu znajduje się obok pompy cieczy chłodzącej.

Silnik benzynowy 2,0 dm3 GTi: kołnierz obudowy termostatu jest mocowany do przewodu cieczy chłodzącej po lewej stronie silnika. Gruby przewód cieczy chłodzącej prowadzi od pokrywy obudowy do dolnego króćca chłodnicy.

Silnik benzynowy modeli 1986-1991: obudowa termostatu znajduje się po lewej stronie silnika. Gruby przewód cieczy chłodzącej prowadzi od pokrywy obudowy do górnego króćca chłodnicy.

Wymontowanie • Zlać ciecz chłodzącą do naczynia. Uwaga.

Nie ma potrzeby całkowitego zlewania cieczy chłodzącej. Wystarczy, jeśli poziom cieczy opadnie poniżej obudowy termostatu.

N-1806

8Nm 8Nm

• Odkręcić śruby mocujące pokrywę (1) od obudowy termostatu (3), patrz rys. N-1806, odłączyć i odłożyć na bok pokrywę z podłączonym przewodem.

• Wyjąć termostat (4) z obudowy.

SILNIK

70

• Oczyścić powierzchnię uszczelniającą odpowiednim skrobakiem z resztek środka uszczelniającego.

Sprawdzanie

TEMPERATURY POCZĄTKU l KOŃCA OTWIERANIA TERMOSTATU Rodzaj silnika

Początek otwierania

Koniec otwierania

Silniki benzynowe modeli 1991-1993

76,5°C

90°C

Silnik benzynowy 2,Odm 3 GTi 76,5°C od modeli 1993

90°C

Silniki benzynowe 1,4 i 1,6dm3od modeli 1993

82°C

95°C

Silnik benzynowy 1 ,6 dm3 GTi oraz silnik wysokoprężny 2,0 dm3

88°C

100°C

Silniki benzynowe OHC modeli 82°C 1986-1991

95°C

SX-1802/P

• Zmierzyć wysokość termostatu, zanotować wymiar „a", patrz rys. SX-1802/P.

• Ogrzewać wodę w dalszym ciągu, aż zostanie osiągnięta temperatura całkowitego otwarcia. Wyjąć termostat, zmierzyć jego wysokość (wymiar „b") i odjąć od niej wartość pierwszego pomiaru (wymiar „a"). Wynik powinien wynosić 8 mm. W razie uzyskania innego wyniku należy wymienić termostat.

• Sprawdzić, czy termostat zamyka się całkowicie po ochłodzeniu, w przeciwnym razie należy wymienić termostat. Przy temperaturze cieczy chłodzącej wynoszącej 5° C poniżej temperatury początku otwierania termostat powinien się zamykać.

Zamontowanie • Ogrzewać powoli termostat w kąpieli wodnej, przy czym nie powinien dotykać on ścianek naczynia i powinien być całkowicie zanurzony (rys. SX-1801/P). Sprawdzać temperaturę odpowiednim termometrem.

• Gdy woda osiągnie temperaturę odpowiadającą temperaturze otwarcia termostatu, powinno rozpocząć się otwieranie zaworu termostatu.

Uwaga. Temperatura początku otwierania może być różna dla różnych termostatów i jest zwykle podana na termostacie.

N-1807

UKŁAD CHŁODZENIA

• Włożyć termostat w obudowę, zwracając uwagę na jego właściwe położenie. Strzałka (1) na termostacie lub zawór uchylny (2) powinny znajdować się u góry, patrz rys. N-1807.

N-1808

71

• Wlać ciecz chłodzącą.

• Nagrzać silnik i sprawdzić szczelność pokrywy.

Wymontowanie i zamontowanie pompy cieczy chłodzącej Pompa cieczy chłodzącej jest mocowana kołnierzem do kadłuba silnika po stronie pasków klinowych. Pompa cieczy chłodzącej nie może być naprawiana i w razie uszkodzenia należy wymienić całą pompę. Gdy jest uszkodzone uszczelnienie wałka pompy, ciecz chłodząca spływa podczas pracy nagrzanego silnika po jego kadłubie. Ciecz chłodząca wypływa wtedy przez otwór odpowietrzający w wałku napędowym pompy.

2,0... 3,0 mm<}>

Wymontowanie • Od modeli 1991: na powierzchnię uszczelniającą pokrywy termostatu nałożyć, jak pokazano na rysunku N-1808, płynny środek uszczelniający, np. Loctite.

• Modele 1986-1991: założyć nową uszczelkę.

• Przyłożyć pokrywę do obudowy i przykręcić śruby mocujące momentem 8 N- m.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

8Nm

8Nm

POMPA CIECZY CHŁODZĄCEJ 1 pompacieczy chłodzącej, 2-koło pasowe pompy cieczy chłodzącej, 3 - powierzchnia uszczelniająca termostatu (przed zamontowaniem nałożyć płynny środek uszczelniający, np. Loctite), 4 - powierzchnia uszczelniająca kadłuba silnika (przed zamontowaniem nałożyć płynny środek uszczelniający, np. Loctite), 5 - kołnierz koła pasowego

8Nm 8Nm

N-1802

72

SILNIK

• Zlać ciecz chłodzącą.

• Silnik wysokoprężny: wymontować pasek zębaty.

• Silnik benzynowy: zdjąć pasek klinowy.

• Odkręcić koło pasowe pompy cieczy chłodzącej. W celu przytrzymania koła pasowego włożyć wkrętak między dwa leżące obok siebie łby śrub i wałek pompy oraz poluzować dwie pozostałe śruby.

• Silniki benzynowe 1,4 i 1,6 d m3 od modeli 1991: odkręcić obudowę termostatu od pompy cieczy chłodzącej.

• Wykręcić śruby mocujące pompę cieczy chłodzącej i odłączyć pompę od kadłuba silnika.

Sprawdzenie • Sprawdzić każdą część pompy cieczy chłodzącej, czy nie ma pęknięć, nie jest skorodowana, uszkodzona lub nadmiernie zużyta.

• Obrócić rękąwirnik pompy, zwracając uwagę na nienormalne dźwięki lub opór. W razie potrzeby wymienić pompę.

Zamontowanie • Usunąć ostrożnie skrobakiem resztki uszczelnienia z powierzchni obudowy pompy cieczy chłodzącej, kadłuba silnika i obudowy termostatu. Usunąć także z rowka powierzchni uszczelniającej pozostałości środka uszczelniającego.

• Od modeli 1991: na powierzchnię styku obudowy pompy z kadłubem silnika nałożyć wałeczek płynnego środka uszczelniającego, np. Loctite, o średnicy 2 do 3 mm.

• Modele 1986-1991: nałożyć nową uszczelkę.

• Przyłożyć pompę cieczy chłodzącej do kadłuba silnika, posmarować płynnym środkiem uszczelniającym, np. Loctite, śruby mocujące pompę i dokręcić je momentem około 8 N- m.

• Sprawdzić, czy wirnik pompy cieczy chłodzącej obraca się bez oporu.

• Zamontować obudowę termostatu, jeśli była wymontowana.

• Przykręcić koło pasowe pompy śrubami i dokręcić je momentem około 8 N-m.

• Zamontować pasek klinowy.

• Wlać ciecz chłodzącą.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

• Po jeździe próbnej sprawdzić szczelność układu chłodzenia.

Wymontowanie i zamontowanie chłodnicy W wąskich kanałach chłodnicy, po dużym przebiegu samochodu, mogą odłożyć się zanieczyszczenia znajdujące się w cieczy chłodzącej i kamień kotłowy. Powoduje to znaczne pogorszenie sprawności chłodnicy i przegrzewanie silnika. W takim wypadku poprawę przynosi tylko wymiana chłodnicy. Odnośniki w tekście pochodzą z rysunku N-1801.

Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.'

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych za-1 wartych w elektronicznych pamięciach, na j przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Zlać ciecz chłodzącą.

• Poluzować opaskę zaciskową i odłączyć od chłodnicy przewód prowadzący do zbiornika wyrównawczego (1).

• Otworzyć i zsunąć całkowicie opaski oraz odłączyć górny (5) i dolny (11) przewód od chłodnicy.

• Jeśli są zainstalowane, odłączyć przewody (9) chłodnicy oleju. Przewody i króćce zaślepić niezwłocznie, aby zapobiec wpadaniu zanieczyszczeń i ciał obcych.

• Wyjąć złącze wentylatora chłodnicy (13).

• Odkręcić u góry uchwyty (4) lub (15) i wyjąć' chłodnicę wraz z wentylatorem.

• Jeśli jest zbyt mało miejsca do wymontowania, odkręcić najpierw wentylator. Uwaga. Czasami płytki chłodnicy są bardzo ostre i dlatego zaleca się zakładanie rękawic j ochronnych przy wyjmowaniu chłodnicy. Jeśli chłodnica pozostaje wymontowana dłużej j niż 48 godzin, należy przepłukać ją czystą!

UKŁAD CHŁODZENIA

73

CHŁODNICA 1 - zbiornik wyrównawczy, 2 - wspornik, 3 - pokrywa wlewu chłodnicy, 4 - uchwyt, 5 - górny przewód chłodnicy, 6 - uszczelka, 7 - korek spustowy, 8 - podpory gumowe, 9 - przewód chłodnicy oleju (nie występuje we wszystkich modelach) 10-chłodnica, 11 -dolny przewód chłodnicy, 12-wentylator, 13-silnik wentylatora, 14 osłona wentylatora, 15uchwyt (tylko w modelu coupe)

wodą, przedmuchać sprężonym powietrzem i zaślepić otwory. Chłodnicę można również przechowywać po wypełnieniu cieczą chłodzącą i zamknięciu otworów. Bez tych czynności zabezpieczających dochodzi do korozji, która jest przyczyną późniejszych nieszczelności.

Zamontowanie • W przypadku wymiany chłodnicy zamontować wentylator do nowej chłodnicy.

• Sprawdzić wszystkie przewody cieczy chłodzącej, czy nie mają nacięć, pęknięć oraz innych uszkodzeń, i w razie potrzeby wymienić.

Sprawdzić stan elementów gumowych zamocowania chłodnicy.

• Wstawić chłodnicę od góry tak, aby czopy u dołu chłodnicy weszły w gumowe podpory.

• Założyć i dokręcić górne uchwyty.

• Nałożyć górny i dolny przewód cieczy chłodzącej i zamocować je opaskami dociskanymi śrubami.

• Podłączyć przewód prowadzący do zbiornika wyrównawczego i zamocować przewód opaską.

• Jeśli były odłączane, podłączyć przewody chłodnicy oleju i zamocować opaskami.

• Podłączyć złącze przewodu elektrycznego wentylatora.

Uwaga. Jeśli wymieniano lub przełożono do nowej chłodnicy korek spustowy, należy wymienić pierścień uszczelniający o przekroju okrągłym.

• Wlać ciecz chłodzącą.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

• Nagrzać silnik i sprawdzić szczelność podłączeń przewodów i chłodnicy.

• Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej, w razie konieczności dolać cieczy.

Sprawdzanie szczelności układu chłodzenia Szczelność układu chłodzenia i działanie zaworu nadciśnieniowego w pokrywie wlewu chłodnicy można sprawdzić pod ciśnieniem za pomocą specjalnego przyrządu do prób. Taki przyrząd można nabyć w sklepach z akcesoriami samochodowymi.

• Sprawdzić, czy wszystkie miejsca uszczelnienia w układzie chłodzenia są suche, w razie potrzeby osuszyć.

• W miejsce pokrywy wlewu chłodnicy wkręcić złączkę (2) przyrządu do prób pod ciśnieniem (1), patrz rys. N-1809.

74

SILNIK

N-1809

Uwaga. Dla zapewnienia bezpieczeństwa nałożyć szmatę na króciec. Pokrywę wlewu zdejmować dopiero po wystygnięciu chłodnicy, w przeciwnym razie istnieje niebezpieczeństwo oparzenia gorącą cieczą chłodzącą.

• Wytworzyć ciśnienie w układzie chłodzenia, pompując przyrządem. Ciśnienie powinno wynosić 0,16 MPa. Uwaga. Wyższe ciśnienie może uszkodzić chłodnicę.

• Przez około 2 minuty nie powinna się zmieniać wartość wytworzonego ciśnienia. Jeśli ciśnienie spadnie w krótszym czasie, należy określić miejsce nieszczelności w układzie chłodzenia.

Podwyższone ciśnienie powoduje wypływ cieczy chłodzącej w miejscach przecieków. » Zaczekać, aż ciśnienie zmniejszy się, i powoli okręcić złączkę.

Sprawdzenie zaworu nadciśnieniowego Zawór nadciśnieniowy znajduje się w pokrywie wlewu chłodnicy. Jego zadaniem jest otwieranie układu chłodzenia przy określonym nadciśnieniu i odprowadzanie nadmiaru cieczy chłodzącej do zbiornika wyrównawczego.

• Wkręcić pokrywę wlewu chłodnicy (2) na przyrząd do prób (1), patrz rys. N-1810.

• Wytworzyć ciśnienie. Zawór nadciśnieniowy powinien otwierać się w przedziale ciśnienia od 0,075 do 0,1 MPa. W przeciwnym razie należy wymienić pokrywę wlewu chłodnicy.

• Otworzyć palcami zawór nadciśnieniowy.

Sprawdzić, czy po zwolnieniu zawór zamyka się całkowicie (rys. N-1812).

N-1810

N-1J1Z

• Zamontować pokrywę wlewu chłodnicy. Wy mienić gumowy pierścień uszczelniający, jeśli jest uszkodzony. jj|

Wymontowanie i zamontowanie wentylatora chłodnicy Wymontowanie

f|

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Odłączyć złącze elektrycznego przewodu wentylatora.

• Odkręcić ramę wentylatora (6) od chłodnicy, patrz rys. L-1830. m

UKŁAD CHŁODZENIA

6

L-1830

• Odchylić silnik wentylatora (5) z ramą do tyłu i wyjąć do góry.

• Przytrzymać wirnik (4) i odkręcić środkową śrubę (3) łączącą wirnik z silnikiem.

• Odkręcić śruby (2) i odłączyć silnik od ramy.

Zamontowanie • Przykręcić śruby łączące silnik wentylatora (5) z ramą (6).

• Przykręcić momentem 10 N- m śrubę mocującą wirnik (4) do silnika.

• Przykręcić momentem 10 N- m śruby mocujące silnik z ramą do chłodnicy.

• Podłączyć przewód elektryczny wentylatora.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

• Sprawdzić działanie. W tym celu nagrzać silnik, do momentu włączenia się wentylatora.

75

wdzić, jeśli wentylator nie włącza się, gdy chłodnica jest gorąca.

Warunki sprawdzania: zostały sprawdzone przewody elektryczne, przekaźnik i silnik wentylatora według schematu instalacji elektrycznej.

Termostat i zawór nadciśnieniowy w pokrywie wlewu chłodnicy działają właściwie. W razie uszkodzenia którejś z tych części wentylator może nie być uruchamiany przez termowyłącznik, ponieważ nie ogrzewa go ciecz chłodząca.

Uwaga. Wentylator chłodnicy może się samoczynnie włączyć także po unieruchomieniu silnika przy włączonym układzie zapłonowym (klucz wyłącznika zapłonu w położeniu „ON" lub „ACC"). Może to następować kilkakrotnie z powodu nagromadzenia się ciepła w przedziale silnika. Podczas wykonywania prac przy otwartej pokrywie przedziału silnika, kiedy silnik jest ciepły, trzeba zawsze liczyć się z możliwością gwałtownego włączenia się wentylatora.

Dlatego przy tych pracach, jeśli to możliwe, należy zawsze wyłączyć zapłon.

MIEJSCE ZAMONTOWANIA TERMOWYŁĄCZNIKA Rodzaj silnika Miejsce zamontowania Silniki benzynowe od modeli w pokrywie termostatu 1991 Silnik wysokoprężny 2, Odm3

w króćcu cieczy chłodzącej, do którego jest podłączony dolny przewód chłodnicy

Silniki modeli 1986 -1991

z lewej strony dolnego zbiornika chłodnicy

Sprawdzanie termowyłącznika wentylatora Termowyłącznik włącza elektryczny wentylator po osiągnięciu określonej temperatury przez ciecz chłodzącą. Termowyłącznik należy spra-

8Nm

6

8Nm N-1806

76

SILNIK

• Odłączyć złącze termowyłącznika (6), patrz rys. N-1806.

• Wykręcić termowyłącznik. Uwaga. Z otworu w pokrywie termostatu wypłynie ciecz chłodząca.

Podstawić naczynie w celu zebrania wyciekającej cieczy.

• Zawiesić termowyłącznik w naczyniu z wodą.

Powoli podgrzewać wodę.

TEMPERATURY WŁĄCZANIA l WYŁĄCZANIA TERMOWYŁĄCZNIKÓW Rodzaj silnika

Temperatura Temperatura włączenia wyłączenia

Wszystkie z wyjątkiem silnika wysokoprężnego 2,0 dm3 i benzynowego 1 ,6 dm3 GTi Silnik wysokoprężny 2,0 dm3

82 do 88°C

-

90°C

83°C

85°C

-

3

Silnik benzynowy 1 ,6 dm GTi

L-1816

• Za pomocą omomierza sprawdzić przepływ prądu przez termowyłącznik, patrz rys. L-1816.

W stanie wyłączonym nie może być żadnego przepływu prądu (oporność wynosi °° Q). W stanie włączonym następuje przepływ prądu (oporność wynosi O Q). Termowyłącznik wydaje podczas przełączania słyszalne trzaski.

• Pozostawić wodę w naczyniu do ochłodzenia i sprawdzić, czy termowyłącznik wyłączy się po obniżeniu temperatury.

• Jeśli termowyłącznik nie osiągnie podczas pomiarów właściwych wartości temperatury, należy go wymienić.

• Wkręcić termowyłącznik z nowym pierścieniem uszczelniającym. Moment dokręcania: silnik wysokoprężny 2,0 dm3 - 43 N-m; silnik wysokoprężny 1,7 -5 N- m; silniki benzynowe_ do modeli 1991-10 N-m.

• Wlać ciecz do układu chłodzenia.

• Nagrzać silnik i pozostawić na biegu wym, aż włączy się wentylator chłodnicy. Ponq wnie sprawdzić poziom cieczy chłodzącej.

Wykrywanie i usuwanie niesprawności układu chłodzenia

Temperatura cieczy chłodzącej zbyt wysoka, wskaźnik temperatury w czerwonym polu Przyczyny

Sposób postępowania

Zbyt mało cieczy chłodzącej w układzie

Zbiornik wyrównawczy musi być wypełniony do znaku. W razie konie ści dolać cieczy chłodzącej. Sprawdzić szczelność układu chłodzenia

Termostat nie otwiera się, ciecz chłodząca krąży tylko w małym obiegu

Sprawdzić, czy nagrzewa się górny przewód chłodnicy. Jeśli nie, wymo tować termostat i sprawdzić go, w razie potrzeby wymienić termostat.

Podczas podróży: wymontować termostat. Bez termostatu silnik osiąga" swą normalną temperaturę pracy później lub nie osiąga jej wcale, dlatego jak najszybciej należy wymienić uszkodzony termostat

Zbyt mały naciąg paska klinowego pompy cieczy chłodzącej

Sprawdzić i skorygować naciąg paska klinowego

Zanieczyszczone płytki chłodnicy

Przedmuchać chłodnicę sprężonym powietrzem od strony silnika

Chłodnica zanieczyszczona wewnątrz karnie- Wymienić chłodnicę niem kotłowym i produktami korozji, dolny przewód chłodnicy nie nagrzewa się

77

UKŁAD ZAPŁONOWY

Sprawdzić, czy złącza przy termowyłączniku i silniku wentylatora są mocno osadzone i zapewniają właściwy styk

Wentylator nie włącza się

Sprawdzić termowyłącznik. Podczas podróży: odłączyć złącze od termowyłącznika i oba styki połączyć dodatkowym przewodem elektrycznym.

Wtedy wentylator pracuje przez cały czas, gdy jest włączony zapłon.

Dodatkowe chłodzenie przez wentylator jest w zasadzie konieczne tylko podczas jazdy w mieście lub na krótkich trasach Sprawdzić, czy jest napięcie w złączu silnika wentylatora (włączony zapłon, zmostkowane złącze termowyłącznika). Jeśli jest napięcie, wymienić silnik wentylatora.

Uszkodzona pokrywa wlewu chłodnicy

Zlecić przeprowadzenie próby pod ciśnieniem (praca do wykonania w warsztacie obsługowym)

Uszkodzony wskaźnik temperatury cieczy Zlecić sprawdzenie wskaźnika lub czujnika chłodzącej

UKŁAD ZAPŁONOWY Wiadomości wstępne Układ zapłonowy wytwarza iskrę, która zapala w komorze spalania mieszankę paliwa z powietrzem doprowadzoną do cylindra. Napięcie akumulatora wynoszące 12 V jest zwiększane w cewce zapłonowej do 30 000 V, aby umożliwić wytworzenie właściwej iskry. W silniku wysokoprężnym nie jest potrzebny układ zapłonowy, ponieważ wysoki stopień sprężania powoduje nagrzanie powietrza do takiej temperatury, że po wtryśnięciu paliwa następuje jego samoczynny zapłon.

- cewkę zapłonową, - moduł wzmocnienia, - czujnik położenia wału korbowego, - rozdzielacz zapłonu, - urządzenie sterujące (wbudowane w gaźnik lub w urządzenie sterujące układem wtrysku benzyny).

RODZAJE UKŁADÓW ZAPŁONOWYCH Rodzaj silnika 3

1,6dm /54kW(73KM) modeli 1986-1991 1,4 i 1,6 dm3 od modeli 1991 2,0 dm3 GTi

3

Układ zapłonowy Elektroniczny zapłon sterowany parametrami pracy silnika (EKZ)

3

1,6dm GTioraz 1,8dm GTi Zapłon bezrozdzielaczowy (DZ) 1,3dm3 modeli 1987 -1988

Zapłon tranzystorowy (TZS)

Elektroniczny układ zapłonowy sterowany parametrami pracy silnika (EKZ) zawiera: - świece zapłonowe, - przewody wysokiego napięcia,

SX-1202/P

W elektronicznym układzie zapłonowym sterowanym parametrami pracy silnika wyprzedzenie zapłonu określa elektroniczne urządzenie sterujące. Urządzenie sterujące ustala za pomocą przechowywanej w pamięci charakterystyki zapłonu (rys. SX-1202/P) najkorzystniejszy kąt wyprzedzenia zapłonu (Zundwinkel) w zależności od prędkości obrotowej (Drehzahl) i obciążenia silnika (Last). Procesor urządzenia sterującego zapewnia także wytworzenie iskry.

Impulsy zapłonowe wysyłane przez urządzenie

78

SILNIK

sterujące są zwiększane przez moduł wzmocnienia i kierowane do cewki zapłonowej.

Napięcie wytwarzane w cewce zapłonowej jest doprowadzane, poprzez palec rozdzielacza zapłonu i przewody wysokiego napięcia, we właściwej kolejności do świec zapłonowych. Między elektrodami świecy zapłonowej przeskakuje iskra, która zapala mieszankę paliwa z powietrzem znajdującą się w komorze spalania.

Czujnik położenia wału korbowego w rozdzielaczu zapłonu przekazuje urządzeniu sterującemu niezbędne informacje o prędkości obrotowej silnika i chwilowym położeniu wału korbowego.

Elektroniczny bezrozdzielaczowy układ zapłonowy (DZ) silników 1,6 i 1,8 dm3 GTi zawiera: - świece zapłonowe, - cztery cewki zapłonowe, - moduł wzmocnienia zapłonu, - czujnik położenia wału korbowego, - urządzenie sterujące (wbudowane w urządzenie sterujące układem wtrysku benzyny).

Ten elektroniczny układ zapłonowy nie ma rozdzielacza zapłonu. Urządzenie sterujące układem zapłonowym i wtryskiem benzyny rozdziela iskrę zapłonową. Czujnik położenia wału korbowego, napędzany przez wał rozrządu zaworów dolotowych, dostarcza urządzeniu sterującemu informacji o prędkości obrotowej silnika i położeniu wału korbowego. Moduł wzmocnienia zapłonu wzmacnia impulsy wytwarzane przez urządzenie sterujące i przekazuje je do czterech cewek zapłonowych, które znajdują się bezpośrednio nad świecami zapłonowymi. W silnikach GTi czujnik spalania stukowego znajduje się na kadłubie silnika między 2. i 3. cylindrem. Czujnik ten rejestruje spalanie stukowe w silniku i powoduje, wysyłając odpowiednie sygnały do urządzenie sterującego silnikiem, zmniejszenie kąta wyprzedzenia zapłonu.

Zmiana kąta wyprzedzenia zapłonu zapobiega spalaniu stukowemu i uszkodzeniu silnika.

Tranzystorowy układ zapłonowy (TSZ) zawiera: - świece zapłonowe, - przewody wysokiego napięcia, - cewkę zapłonową, - rozdzielacz zapłonu z palcem rozdzielacza,

impulsatorem, urządzeniem sterującym, regulatorem odśrodkowym i siłownikiem pneumatycznym.

W tranzystorowym układzie zapłonowym urządzenie sterujące ma za zadanie, indukować napięcie w cewce zapłonowej za pomocą impulsatora.

Ze wzrostem prędkości obrotowej silnika musi następować automatyczna zmiana kąta wyprzedzenia zapłonu w kierunku wcześniejszego zapłonu. Tej zmiany dokonuje regulator odśrodkowy, który znajduje się w rozdzielaczu zapłonu. Na zmianę kąta wyprzedzenia zapłonu ma także wpływ podciśnienie w rurze dolotowej (przewód podciśnienia od rury dolotowej do siłownika podciśnieniowego na rozdzielaczu zapłonu).

Uwaga. Podczas wykonywania prac obsługowych przy układzie zapłonowym należy stosować podane niżej zasady bezpieczeństwa.

Zasady bezpieczeństwa przy obsłudze układu zapłonowego

•4 i

W elektronicznym układzie zapłonowym napięcie może osiągać wartość 30 kV. W niesprzyjających warunkach, na przykład przy zawilgoceniu przedziału silnika, szczytowe napięcie może doprowadzić do przebicia izolacji. Jeśli w taki m momencie zostanie dotknięta część przewodząca, może nastąpić porażenie prądem.

Należy mieć na uwadze podane niżej zasadf w celu uniknięcia porażeń osób i zniszczenia elektronicznego układu zapłonowego podczas jego obsługi.

• Nie dotykać i nie zdejmować przewodu wyso kiego napięcia w czasie pracy silnika lub jego rozruchu.

• Przewody układu zapłonowego odłączać tylko po wyłączeniu zapłonu. Przy włączonym; zapłonie może wyzwolić się impuls wysokiego napięcia z powodu potrącenia rozdzielacza, • Podłączać i odłączać przewody przyrządó* pomiarowych (obrotomierz, próbnik instalacji elektrycznej) tylko po wyłączeniu zapłonu, • Do zacisku masy cewki zapłonowej nie wolno podłączać kondensatora przeciwzakłóceniowego ani lampki próbnej.

• Podczas pracy silnika nie podłączać przy rządów pomiarowych i lampy stroboskopowe; do zacisku (+) cewki zapłonowej.

UKŁAD ZAPŁONOWY

79

• Nie wolno zastępować cewki zapłonowej cewką innego typu.

• Nie wolno nagrzewać samochodu do temperatury powyżej +80° C (np. suszenie lakieru, mycie strumieniem pary). Silnik uruchamiać dopiero po ostygnięciu samochodu.

• Silnik myć tylko po wyłączeniu zapłonu.

• Podczas spawania elektrycznego lub zgrzewania należy całkowicie odłączyć akumulator.

• Osoby z rozrusznikiem serca nie powinny wykonywać żadnych prac przy elektronicznym układzie zapłonowym.

Odłączyć gniazdo (3) od wspornika (4), w razie potrzeby poluzować śrubę wspornika, patrz rys.

N-1205.

Sprawdzanie cewki zapłonowej i przewodów wysokiego napięcia Sprawdzanie cewki zapłonowej Uwaga. Nie dotyczy bezrozdzielaczowego układu zapłonowego

N-1201

• Silniki 1,4 i 1, 6 dm3 modeli 1991-1993 oraz 2,0 dm3 od modeli 1991: cewka zapłonowa (4) znajduje się obok rozdzielacza zapłonu, patrz rys. N-1201.

• Oporność uzwojenia pierwotnego jest mierzona między zaciskiem dodatnim (1) i zaciskiem ujemnym (2) cewki zapłonowej (rys. N-1201).

• Oporność uzwojenia wtórnego jest mierzona między zaciskiem dodatnim (1) i zaciskiem wysokiego napięcia (3) cewki zapłonowej.

• Silniki 1,4 i 1,6 dm3 od modeli 1993: cewka zapłonowa jest zintegrowana z rozdzielaczem.

• Wyjąć złącze (1) po wciśnięciu zaczepu (2).

» Oporność uzwojenia pierwotnego jest mierzona między zaciskiem dodatnim (1) i zaciskiem ujemnym (2) cewki zapłonowej, patrz rys.

N-1202.

• Oporność uzwojenia wtórnego jest mierzona między zaciskiem dodatnim (1) i zaciskiem wysokiego napięcia (3) cewki zapłonowej.

N-1203

80

SILNIK

• Silniki modeli 1986-1991: oporność uzwojenia pierwotnego cewki zapłonowej (4) jest mierzona między zaciskiem dodatnim (1) i zaciskiem ujemnym (2), patrz rys. N-1203.

• Oporność uzwojenia wtórnego jest mierzona między zaciskiem dodatnim (1) i zaciskiem wysokiego napięcia (3) cewki zapłonowej.

Rodzaj silnika

Odporność cewki zapłonowej Uzwojenie pierwotne

Uzwojenie wtórne

Silniki 1,4 i 1,6dm3 modeli 1991-1993 Silnik 2,0 dm3 od modeli 1 991

1n

9,5 do 10k£i

Silniki 1,4 i 1,6dm3 od modeli 1 993

2n

Silniki, 3 dm3 modeli 19871988

1,Odo1,3Si 8,4 do 12,6 O

Silnik 1 ,6 dm3/54 kW (73 KM)

0,8 do 1,0 n 7,6 do 11, 4 a

12 kQ

Sprawdzanie przewodów wysokiego napięcia

L-1201

• Zamontować nasadki świec zapłonowych i przewód wysokiego napięcia według naniesionych oznaczeń i zgodnie z kolejnością zapłonu 1-3-4-2.

Sprawdzanie i regulacja kąta wyprzedzenia zapłonu

l

Kąt wyprzedzenia zapłonu nie ulega w normalnych warunkach zmianie z powodu mechanicznego zużycia elementów i należy go sprawdzać oraz regulować tylko wtedy, gdy został wymontowany rozdzielacz zapłonu.

Nie dotyczy bezrozdzielaczowego układu zapłonowego Przy zbyt dużej oporności przewodów wysokiego napięcia mogą występować trudności z uruchomieniem silnika i przerwy w zapłonie.

• Wyłączyć zapłon • Odłączyć nasadki przewodów wysokiego napięcia od rozdzielacza i świec zapłonowych oraz wymontować przewody. Uwaga. Należy ciągnąć za nasadkę, nie za przewód. Dla ułatwienia późniejszego podłączenia można oznakować przewody taśmą samoprzylepną.

• Sprawdzić oporność między stykiem złącza w kopułce rozdzielacza i stykiem nasadki świecy zapłonowej (rys. L-1201). Zmierzyć długość przewodu. Właściwa wartość oporności: 9,6 do 22,4 kQ na 1 metr.

• Jeśli oporność jest zbyt duża, oczyścić złącza przewodu i powtórzyć pomiar. W razie potrzeby należy wymienić przewód.

• Zgiąć mocno przewody w pobliżu nasadek i sprawdzić, czy nie mają pęknięć. W razie potrzeby wymienić wszystkie przewody.

SX-1203/P

SPOSÓB PODŁĄCZANIA LAMPY STROBOSKOPOWEJ 1 rozdzielacz zapłonu, 2 - przewód łączący lampę stroboskopową z akumulatorem, 3 - lampa stroboskopowa, 4 przewód wysokiego napięcia 1. cylindra, 5 - świeca zapłonowa 1. cylindra, 6 - zacisk pojemnościowy lampy stroboskopowej

l

UKŁAD ZAPŁONOWY

Do sprawdzania i regulacji kąta wyprzedzenia zapłonu potrzebny jest obrotomierz i lampa stroboskopowa.

• Nagrzać silnik do normalnej temperatury pracy i unieruchomić go.

• Silnik 1,3 dm3 (E16), silniki 1,4 M ,6 dm3 od modeli 1993 oraz silnik 2,0 dm3 GTi: wyjąć złącze czujnika położenia przepustnicy. Czujnik ten znajduje się na obudowie przepustnicy pod przepływomierzem powietrza.

• Podłączyć obrotomierz i lampę stroboskopową zgodnie z instrukcją producenta. « Silniki 1,6 i 1,8 dm3 GTi: zdjąć cewkę zapłonową ze świecy 1. cylindra, połączyć cewkę i świecę zapłonową odpowiednim przewodem wysokiego napięcia i podłączyć lampę stroboskopową.

81

L-1221

nie podczas oświetlania, przy odpowiedniej wartości wyprzedzenia zapłonu naniesionej na pokrywie pasa zębatego (rys. L-1221). • Silniki od modeli 1991: kąt wyprzedzenia zapłonu jest ustawiony właściwie, jeśli odpowiedni znak kąta wyprzedzenia zapłonu (1) na kole pasowym zatrzymuje się pozornie podczas oświetlania naprzeciw strzałki (2) na pokrywie rozrządu (rys.

N-1013).

.-1223

• Jeśli jest zainstalowany, odłączyć przewód podciśnienia od siłownika podciśnieniowego na rozdzielaczu zapłonu (rys. L-1223) i zaślepić dopasowaną czystą śrubą.

• Uruchomić silnik i pozostawić go na biegu jałowym. Prędkość obrotowa silnika wymagana przy sprawdzaniu podana jest w tabeli na końcu tego rozdziału.

• Wyłączyć wszystkie odbiorniki prądu (radio, ogrzewaną szybę tylną itd.) i urządzenie klimatyzacyjne.

• Oświetlić lampą stroboskopową znak (znaki) na kole pasowym wału korbowego i na pokrywie rozrządu.

• Silniki modeli 1986-1991: kąt wyprzedzenia zapłonu jest ustawiony właściwie, jeśli nacięcie na kole pasowym zatrzymuje się pozor6 — Nissan Sunny

• Wartości kąta wyprzedzenia zapłonu są podane w tabeli na końcu tego rozdziału.

• Jeśli wartość kąta wyprzedzenia zapłonu różni się od podanej wartości, poluzować śruby zaciskowe rozdzielacza zapłonu i obracając rozdzielacz doprowadzić kąt wyprzedzenia do właściwej wartości (rys. L-1222).

• Silniki 1,6 i 1,8 dm3 GTi: w celu regulacji kąta wyprzedzenia zapłonu obracać, po poluzowaniu 3 śrub w podłużnych otworach, czujnik położenia wału korbowego. Czujnik położenia wału korbowego jest przykręcony do górnej

82

SILNIK

jednak jest to konieczne tylko w razie zakłóceń w pracy układu zapłonowego. • Sprawdzić pracę silnika na biegu jałowym, w razie potrzeby wyregulować, patrz „Regulacja prędkości biegu jałowego i zawartości CO w spalinach".

Wymontowanie i zamontowanie rozdzielacza zapłonu

L-1222

osłony paska zębatego i jest napędzany przez wał rozrządu zaworów wylotowych.

• Dokręcić śruby zaciskowe rozdzielacza zapłonu lub czujnika położenia wału korbowego.

Momenty dokręcania Silniki 1,4 i 1,6 dm3 od modeli 1991 10 N • m Silnik 2,0 dm3 GTi 15 N-m Silniki 1,6 i 1,8 dm3 GTi 8 N-m • Wyjąć śrubę z przewodu podciśnienia i podłączyć przewód do siłownika podciśnieniowego rozdzielacza zapłonu.

• Odłączyć przyrządy po wyłączeniu zapłonu.

Rozdzielacz zapłonu jest napędzany bezpośrednio przez wał rozrządu i jest umocowany kołnierzem do głowicy cylindrów od strony kota zamachowego.

Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

WARTOŚCI KĄTA WYPRZEDZENIA ZAPŁONU Rodzaj silnika

Kąt wyprzedzenia Prędkość zapłonu obrotowa

Silniki 1,4 i 1, 6 dm3 od modeli 1991

10 + 2° przed GMP 750 + 50 obr/min

Silniki 1,6; 1,8 i 2,0 dm3 GTi

15 + 2° przed GMP 800 + 50 obr/min

Silniki 1,3 i 1,4dm3 modeli 1987-1991

2 + 2° przed GMP 800 + 50 obr/min

Silnik1,6dm3(E16)

7° przed GMP

800 + 50 obr/min

• Silniki 1,4 i 1,6 dm3 od modeli 1993 oraz silnik 2,0 dm3 GTi: podłączyć złącze czujnika położenia przepustnicy.

• W warsztacie specjalistycznym można dodatkowo sprawdzić, jeśli występują, regulator odśrodkowy i siłownik podciśnieniowy rozdzielacza przy różnych prędkościach obrotowych,

• Odkręcić śruby mocujące (2), zdjąć i odłożyć na bok kompletną kopułkę rozdzielacza (1) z przewodami wysokiego napięcia (3), patrz rys.

N-1204.

• Wyjąć złącza wtykowe (4) i (5).

• Jeśli jest zainstalowany, odłączyć przewód podciśnienia.

• Jeśli dotychczas używany rozdzielacz ma być ponownie zamontowany, zaznaczyć położenie rozdzielacza. W tym celu nakreślić pisa-

83

UKŁAD ZAPŁONOWY

kiem linię przechodzącą przez obudowę rozdzielacza i kołnierz mocujący. « Wykręcić śruby mocujące (6) i wyjąć rozdzielacz zapłonu z głowicy.

Momenty dokręcania Silniki 1,4 i 1,6 dm3 od modeli 1991 10 N • m Silnik 2,0 dm3 GTi 15 N-m Silniki 1,6 i 1,8 dm3 GTi 8 N-m • Oczyścić wewnątrz kopułkę rozdzielacza i sprawdzić, czy nie ma pęknięć lub śladów przebicia, w razie potrzeby wymienić.

• Nałożyć kopułkę rozdzielacza i przykręcić dwoma śrubami.

• Podłączyć złącza wtykowe.

• Jeśli był odłączany, nałożyć przewód podciśnienia na siłownik podciśnieniowy rozdzielacza.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

• Sprawdzić kąt wyprzedzenia zapłonu i w razie potrzeby wyregulować.

Zamontowanie • Sprawdzić pierścień uszczelniający u podstawy rozdzielacza, czy nie jest uszkodzony, i wymienić w razie potrzeby.

• Posmarować pierścień olejem silnikowym.

• Zamontować rozdzielacz zapłon u, zwracając przy tym uwagę, aby wpust na wałku rozdzielacza wszedł w rowek wału rozrządu. W tym celu docisnąć lekko rozdzielacz w jego otworze i równocześnie obracać wałek za palec rozdzielacza, aż wpust wejdzie w rowek i nie będzie możliwy dalszy obrót palca rozdzielacza.

Uwaga. Wpust rozdzielacza pasuje do rowka wału rozrządu tylko w jednym położeniu.

• Jeśli to konieczne, obrócić obudowę rozdzielacza, aż naniesione podczas wymontowania znaki na obudowie i kołnierzu pokryją się.

Nowy rozdzielacz zapłonu należy ustawić tak, żeby otwory śrub znajdowały się pośrodku podłużnych otworów. « Wkręcić i dokręcić właściwym momentem śruby mocujące rozdzielacz zapłonu.

Świece zapłonowe Świeca zapłonowa składa się z elektrody środkowej, izolatora z obudową i elektrody bocznej.

Elektroda środkowa zamocowana jest szczelnie w izolatorze, który osadzony jest w obudowie.

Między elektrodą środkową i boczną wytwarzana jest iskra powodująca zapłon mie-

SWIECE ZAPŁONOWE ZALECANE DO SAMOCHODÓW NISSAN SUNNY Rodzaj silnika

0,9

14R-8DU

0,8

FR7DC

0,9

14F-7 DU

. 0,6

WR 8 DCX

1,1

14R-8DU

1,1

1,0 do 1,1

FR 7 DCX

1,1

-

-

PFR6A-11 ' BCPR 6 ES-11

1,0 do 1,1

FR 7DCX

1,1

14FR-6 DU

1,1

3

BKR5 E

0,8 do 0,9

FR 8 DCX

1,1

-

-

3

BKR5 E

0,8 do 0,9

-

-

-

-

3

Silniki, 6 dm (GA16DS)

BKR6 E

0,8 do 0,9

FR 8 DCX

1,1

-

-

Silniki, 6 dnf(GA16DE)

BKR5E

0,8 do 0,9

-

-

-

-

BKR 6 EY

0,8 do 0,9

RF7DC

0,8

-

-

3

Silniki, 4 dm (GA14S) 3

Silnik1,6dm (E16) 3

Silniki, 6 dm (GA16i) 3

Silnik 1,6 i 1, 8 dm GTi (CA16DE/CA18DE) Silniki, 4 dm (GA14DS) Silniki, 4 dm (GA14DE)

3

Silnik 2,0 dm (SR20DE)

Bosch

OE

BPR 5 ES

0,8 do 0,9

W R 8 DC

BCPR 6ES

0,8 do 0,9

BPR5ES-11

1,0 do 1,1

BCPR6ES-11

1>

OE

3

OE"

11

Beru

Silniki, 3 dm (E13S)

NGK

2

" OE - odstęp elektrod w mm. ' Świece zapłonowe z elektrodami platynowymi; wymiana co 100000 km.

84

SILNIK

szanki paliwa z powietrzem. Od świecy zapłonowej zależy łatwość rozruchu, praca silnika na biegu jałowym, przyspieszenie i prędkość maksymalna, dlatego nie powinno się odstępować bez powodu od stosowania zalecanego przez producenta typu świecy z określonym wskaźnikiem wartości cieplnej. Wskaźnik wartości cieplnej określa możliwość obciążenia cieplnego świecy zapłonowej podczas pracy silnika. Im niższy wskaźnik wartości cieplnej ma świeca, tym większa jest możliwość jej obciążenia cieplnego. Taka świeca odprowadza lepiej ciepło, co zapobiega szkodljwemu samozapłonowi (stukanie silnika). Świeca z możliwościądużego obciążenie cieplnego ma jednak tę wadę, że jej temperatura samooczyszczania jest również wysoka i wykazuje ona skłonność do szybkiego zanieczyszczenia szczególnie wtedy, gdy silnik nie uzyskuje normalnej temperatury pracy (jazda w mieście, jazda na krótkich odcinkach zimą). „Zimne" świece zapłonowe (wskaźniki wartości cieplnej od 06) są stosowane na ogół w „gorących" silnikach, a więc w silnikach o dużych mocach.

Wskaźnik wartości cieplnej jest podawany w oznaczeniu świecy zapłonowej. Na przykład oznaczenie świecy firmy Bosch zawiera następujące dane: W R 7 D C (1) (2) (3) (4) (5) (1) W - gwint M14x1,25 z płaską powierzchnią uszczelniającą, rozwartość klucza s = 21; F gwint M14x1,25 z płaską powierzchnią uszczelniającą, s =16; M - gwint M18x1,5

f) W**-03

z płaską powierzchnią uszczelniającą, s=25; H -gwint M14 x 1,25 ze stożkową powierzchnią uszczelniającą, s = 16; D - gwint M18 x 1,5 ze stożkową powierzchnią uszczelniającą, s=21.

(2) R - z opornikiem przeciwzakłóceniowym, który nie ma wpływu na działanie układu zapłonowego.

(3) Wskaźnik wartości cieplnej. Skala wartości od 06 („zimna") do 13 („gorąca"). Wskaźnik? odpowiada dawnej wartości cieplnej 175, 6 200, 5 - 225 itd.

(4) A - długość gwintu 12,7 mm, normalne położenie elektrod; B - długość gwintu 12,7 mm, wysunięte elektrody; C - długość gwintu 19 mm, normalne położenie elektrod; D - długość gwintu 19 mm, wysunięte elektrody.

(5) Materiał elektrody środkowej: przy braku oznaczenia - stop Cr-Ni; C - warstwowa elektroda środkowa miedziano-niklowa; S -srebrna elektroda środkowa; P - platynowa elektroda środkowa; O - standardowa świeca ze wzmocnioną elektrodą środkową.

Zastosowanie miedzianego (Cu) rdzenia w elektrodzie środkowej, a jeszcze bardziej srebrnej elektrody środkowej, zwiększa przewodność cieplną i możliwość obciążenia cieplnego świecy.

Samochody Sunny są wyposażane seryjnie najczęściej w świece zapłonowe NGK. Poszczególni producenci stosują różne normy, jednak w razie wymiany można stosować również świece Bosch lub Beru. t

85

UKŁAD ZAPŁONOWY

Wykrywanie i usuwanie niesprawności układu zapłonowego Silnik trudno uruchomić lub silnika nie można uruchomić Przyczyny

Sposób postępowania 1

Brak iskry. Wilgotna, zanieczyszczona kopuła rozdzielacza '

Oczyścić i osuszyć kopułę rozdzielacza, wnętrze spryskać aerozolem ułatwiającym rozruch

Pęknięcia kopułki rozdzielacza1', ślady przebicia po przeskoku iskry

Wymienić kopułkę rozdzielacza

Zużyty styk węglowy w kopułce rozdzielacza1'

Wymienić styk węglowy

Uszkodzony palec rozdzielacza1-

Wymienić palec rozdzielacza

Zbyt duża oporność palca rozdzielacza1'

Wymienić palec rozdzielacza

Zbyt duża oporność przewodu wysokiego napięcia lub nasadki świecy zapłonowej

Wymienić przewód wysokiego napięcia lub nasadkę świecy zapłonowej

Nasadki świec zapłonowych nałożone w niewłaściwej kolejności

Nałożyć nasadki świec zapłonowej zgodnie z kolejnością zapłonu 1-3-4-2

Zmoczone paliwem świece zapłonowe po wielu próbach uruchomienia

Wymontować i osuszyć świece zapłonowe

Świece zapłonowe są z zewnątrz mokre i zanieczyszczone

Oczyścić i osuszyć świece zapłonowe, nałożyć ochronne kapturki silikonowe na świece i nasadki

Zbyt niskie napięcie cewki zapłonowej

Sprawdzić pewność osadzenia i styk przewodów elektrycznych podłączonych do cewki zapłonowej

Pęknięta cewka zapłonowa, ślady przebicia po przeskoku iskry

Wymienić cewkę zapłonową

Upływ prądu przez stykanie się złączy lub przewodów elektrycznych z przewodami silnika

Poprowadzić właściwie przewody elektryczne

Znaczna zmiana kąta wyprzedzenia zapłonu

Wyregulować kąt wyprzedzenia zapłonu

11

Jeśli układ zapłonowy zawiera rozdzielacz zapłonu.

OBWODY DOPROWADZENIA PALIWA l POWIETRZA SILNIKA BENZYNOWEGO

Wiadomości wstępne W skład obwodów doprowadzenia paliwa i powietrza wchodzą: zbiornik paliwa, czujnik poziomu paliwa, przewody, filtr paliwa i filtr powietrza.

Zasady utrzymania czystości podczas obsługi obwodów doprowadzenia paliwa i powietrza Podczas prac przy obwodach doprowadzenia paliwa i powietrza należy zachowywać następujące zasady utrzymania czystości.

• Miejsca połączeń i ich otoczenie należy dokładnie wymyć przed rozłączeniem.

• Wymontowane części układać na czystym podłożu i przykrywać. Należy stosować folię lub papier. Nie używać szmat wydzielających włókna.

• Otwarte zespoły dokładnie przykrywać lub zamykać, jeżeli naprawa nie jest wykonywana natychmiast.

• Montować tylko czyste części.

• Części zamienne wyjmować z opakowania bezpośrednio przed zamontowaniem.

• Nie montować części, które były przechowywane bez opakowania np. w skrzynce narzędziowej.

• Przy otwartym obwodzie doprowadzenia paliwowa unikać korzystania ze sprężonego powietrza. Nie należy przetaczać samochodu.

86

SILNIK

Zmniejszanie ciśnienia paliwa W układzie doprowadzenia paliwa silnika z wtryskiem benzyny panuje wysokie ciśnienie także po zatrzymaniu silnika. Ze względów bezpieczeństwa, należy przed rozłączeniem przewodów paliwa zmniejszych ciśnienie w obwodzie doprowadzenia paliwa.

• Wyjąć bezpiecznik pompy paliwa.

• Uruchomić silnik i pozostawić go, aż przestanie pracować.

• Włączyć 2 do 3 razy rozrusznik, aby całkowicie zlikwidować ciśnienie w obwodzie doprowadzenia paliwa.

• Wyłączyć zapłon i włożyć bezpiecznik pompy paliwa.

Sprawdzanie ciśnienia paliwa Silnik gaźnikowy • Odłączyć powrotny przewód paliwa i zaślepić go odpowiednią zatyczką(1), patrz rys. N-2008.

:

ni!

N-2008

• Odłączyć przewód odpływowy (4) i podłączyć ciśnieniomierz (6) między pompą i gaź-nikiem.

Na rysunku N-2008 zaznaczono też: przewód (5) prowadzący do gaźnika, dopływ (2) z filtra paliwa, przewód dopływowy (3).

• Uruchomić silnik i sprawdzić ciśnienie paliwa przy różnych prędkościach obrotowych silnika.

Właściwa wartość dla silników od modeli 1991: 0,021 do 0,035 MPa. Właściwa wartość dla silników modeli 19861991: 0,020 do 0,027 MPa.

• Jeśli nie jest osiągana właściwa wartość ciśnienia, wymienić filtr paliwa i powtórzyć sprawdzenie lub sprawdzić pompę paliwa po jej wymontowaniu.

Silnik z wtryskiem benzyny • Zmniejszyć ciśnienie paliwa.

• Podłączyć ciśnieniomierz między filtr paliwa i przewód dopływowy paliwa.

• Uruchomić silnik i sprawdzić szczelność układu zasilania.

• Odczytać ciśnienie paliwa przy biegu jałowym.

W samochodach z wielopunktowym układem wtryskowym (MPI) właściwa wartość ciśnienia wynosi 0,25 MPa, w samochodach z jednopunktowym układem wtryskowym (ŚPI) •0,10 MPa. • Wielopunktowy układ wtryskowy: otworzyć całkowicie na chwilę przepustnicę i odczytać ciśnienie paliwa. Właściwa wartość wynosi 0,30 MPa. • Unieruchomić silnik.

• Odłączyć od kolektora dolotowego przewód podciśnienia prowadzący do regulatora ciśnienia paliwa.

• Zamknąć szczelnie króciec podłączenia przewodu podciśnienia na kolektorze dolotowym.

• Podłączyć pompę próżniową do regulatora ciśnienia.

• Uruchomić silnik i doprowadzić podciśnienie do regulatora ciśnienia. Ciśnienie paliwa musi spadać ze wzrostem podciśnienia, w przeciwnym razie wymienić regulator ciśnienia.

Pompa paliwa i czujnik poziomu paliwa Pompa paliwa silników z wtryskiem benzyny jest zamontowana razem z czujnikiem poziomu w górnej części zbiornika paliwa. W przypadku silników gaźnikowych, w tym miejscu umieszczony jest tylko czujnik poziomu paliwa, a pompa paliwa z napędem mechanicznym jest przymocowana kołnierzem do głowicy cylindrów.

Czujnik poziomu paliwa działa w następujący sposób: w miarę obniżania się poziomu paliwa opada także pływak znajdujący się w czujniku poziomu. Styk ślizgowy umieszczony na pływaku, przesuwając się, powoduje zwiększenie elektrycznej oporności czujnika i spadek napię-

OBWODY DOPROWADZENIA PALIWA l POWIETRZA SILNIKA BENZYNOWEGO

2Nm

87

2Nm

ZBIORNIK PALIWA MODELI 19861991

1 - pierścień zabezpieczający, 2 - czujnik poziomu paliwa (silniki 1,3 i 1,4 dm3), 3 - pierścień o przekroju okrągłym (każdorazowo nowy), 4-czujnik poziomu paliwa (automatyczna skrzynka przekładniowa), 5-czujnik poziomu paliwa (silniki,6 dm3), 6 pompa paliwa, 7-zbiornik paliwa, 8 - zawór bezpieczeństwa

5Nm

30 Nm

N-2002

2Nm

ZBIORNIK PALIWA OD MODELI 1991

1-pompa paliwa, 2 - pierścień zabezpieczający, 3-czujnik poziomu paliwa, 4-wykonanie dla silników z wtryskiem benzyny, 5 wykonanie dla silnika gaźnikowego i wysokoprężnego, 6zbiornik paliwa, 7 - pierścień o przekroju okrągłym (każdorazowo nowy), 8-rura wlewu paliwa, 9-osłona

9 10 Nm 30 Nm

N-2001

88

lii

SILNIK

cia prądu płynącego do wskaźnika n wskazówka przesuwa się w kierunku „O". Jeśli pływak opadnie niżej, w niektórych modelach jest zwierany od określonego położenia styk sygnalizacyjny i na tablicy rozdzielczej zaświeci się lampka kontrolna sygnalizująca rozpoczęcie zużywania rezerwy paliwa. Czujnik poziomu paliwa należy sprawdzać wtedy, gdy wskaźnik paliwa na tablicy rozdzielczej wskazuje zbyt wysoki lub zbyt niski poziom paliwa lub w ogóle nie ma żadnych wskazań. Warunek do spełnienia przed sprawdzeniem: wszystkie przewody elektryczne obwodu czujnika nie mają przerw, zgodnie ze schematem instalacji elektrycznej, patrz „Poszukiwanie usterek instalacji elektrycznej".

Wymontowanie i zamontowanie pompy wraz z czujnikiem poziomu paliwa Wymontowanie Uwaga. Podczas wymontowania pompy może dojść do rozlania paliwa. Pary paliwa są trujące i łatwopalne, dlatego należy zapewnić dobrą wentylację miejsca pracy. Należy unikać kontaktu skóry z paliwem i zakładać rękawice odporne na jego działanie. Zbliżanie się z otwartym ogniem może spowodować pożar. Należy przygotować gaśnicę.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Wymontować tylne siedzenie.

• Silnik z wtryskiem benzyny: zmniejszyć ciśnienie paliwa.

• Odkręcić pokrywę pompy paliwa, patrz rys. N2003.

• Rozłączyć złącza wtykowe (1) i (2), patrz rys.

N-2004.

• Poluzować opaski i odłączyć przewody paliwa (3) i (4). W celu ułatwienia późniejszego podłączenia należy oznakować przewody taśmą samoprzylepną. Aby zapobiec wypływaniu paliwa z przewodów, można zaślepić je dwoma

dużymi wkrętakami do wkrętów z gniazden krzyżowym.

• Oznakować położenie zespołu czujnika | ziomu paliwa (5) w stosunku do zbiornik W tym celu nakreślić pisakiem linię przech dzącą przez obie części.

• Silnik z wtryskiem benzyny: odkręcić 6 śrub mocujących pompę paliwa i czujnik poziomu paliwa.

N-2005

OBWODY DOPROWADZENIA PALIWA l POWIETRZA SILNIKA BENZYNOWEGO

• Silnik gaźnikowy: odkręcić pierścień zabezpieczający, patrz rys. N-2005.

• Unieść czujnik poziomu paliwa, odchylić na bok i wyjąć. Podłożyć szmatę i zebrać wyciekające paliwo.

• Silnik z wtryskiem benzyny: odłączyć przewody i wielostykowe złącze wtykowe u dołu pompy i czujnika poziomu paliwa.

N-2006

• Wyjąć pompę paliwa z obudowy, jak pokazano na rysunku N-2006.

Sprawdzanie czujnika poziomu paliwa • Trzymać czujnik poziomu paliwa w położeniu, w jakim jest montowany. Przesuwać pływak w położenia „1/2" i „1" sprawdzając, czy porusza się bez oporów (rys. L-2027).

• Sprawdzić omomierzem na przyłączu czujnika oporność przy różnych położeniach pływaka.

Jeśli oporność nie ulega zmianie, wymienić czujnik poziomu paliwa.

L-2027

89

Zamontowanie • Zamontować czujnik poziomu paliwa z nowym pierścieniem uszczelniającym o przekroju okrągłym.

• Ustawić czujnik poziomu paliwa zgodnie z naniesionym oznakowaniem i dokręcić lub zamocować śrubami.

• Podłączyć przewody paliwa zgodnie z oznakowaniem i zamocować je opaskami. Uwaga.

Nie należy zaciskać zbyt mocno opasek przewodów (3) i (4), patrz rys. N-2004.

• Podłączyć złącze i przykręcić pokrywę śrubami.

• Zamontować tylne siedzenie.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

• Sprawdzić działanie wskaźnika poziomu paliwa na tablicy rozdzielczej.

Wymontowanie i zamontowanie oraz sprawdzenie mechanicznej pompy paliwa Mechaniczna pompa paliwa jest przykręcona z tyłu głowicy cylindrów po lewej stronie i otrzymuje napęd od wału rozrządu za pośrednictwem dźwigni.

Uwaga. Podczas wymontowania pompy może dojść do rozlania paliwa. Pary paliwa są trujące i łatwopalne, dlatego należy zapewnić dobrą wentylację miejsca pracy. Należy unikać kontaktu skóry z paliwem i zakładać rękawice odporne na jego działanie. Zbliżanie się z otwartym ogniem może spowodować pożar.

Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Poluzować i odsunąć opaski oraz odłączyć przewody paliwa od pompy. Przewody zaślepić czystymi śrubami o odpowiedniej średnicy

SILNIK

90

N-2007

9-14 Nm

K-2004

1 - przewód dopływowy paliwa, 2 - rurka odpowietrzająca1', 3 - przewód powrotny, 4 - przewód doprowadzający paliwo do gaźnika, 5 - pompa paliwa, 6 - uszczelka, 7 - kołnierz pośredni1', 8 - uszczelka1' 11

nie zawsze stosowane

i oznakować taśmą samoprzylepną w celu ułatwienia późniejszego podłączenia.

Uwaga. Przy odłączaniu przewodów paliwa podłożyć szmatę i zebrać wyciekające paliwo.

• Odkręcić nakrętki mocujące i zdjąć wraz z podkładkami.

• Zdjąć pompę, uszczelki oraz kołnierz pośredni, jeśli jest zamontowany.

Sprawdzanie • Wlać trochę benzyny w króćce pompy paliwa w celu zapewnienia szczelności zaworu zwrotnego. Suchy zawór zwrotny nie zachowuje szczelności.

• Sprawdzić luz dźwigni napędzającej pompę paliwa przez unoszenie i opuszczanie dźwigni, w razie nadmiernego luzu należy wymienić pompę. Przeprowadzić próbę wstępną w celu określenia siły potrzebnej do napędu pompy, aby mieć porównanie przy dalszym sprawdzaniu.

• Zamknąć dwoma palcami króciec wylotowy (3) i powrotny (1), patrz rys. N-2007. Przy poruszaniu dźwignią pompy nie powinien wy-

stępować opór i wytwarzać się przeciwciśnienie.

• Zamknąć palcem króciec dopływowy (2).

Dźwignia powinna stawiać taki sam opór, jak przy próbie wstępnej.

• Podczas dalszego poruszania dźwignią i po zdjęciu palca z króćca dopływowego powinien być słyszalny odgłos zasysania.

• Zamknąć palcami wszystkie trzy króćce.

Dźwignia powinna stawiać taki sam opór jak przy próbie wstępnej.

• Zamknąć palcem króciec wylotowy i przez poruszanie dźwignią wytworzyć nadciśnienie w pompie. Zanurzyć pompę w paliwie i sprawdzić jej szczelność. Nie powinny wydobywać się pęcherzyki powietrza.

• Jeśli jedna z prób daje negatywny wynik, oznacza to, że pompa paliwa jest uszkodzona i należy ją wymienić.

Zamontowanie • Oczyścić ostrożnie skrobakiem powierzchnię uszczelniającą głowicy cylindrów i kołnierz po średni, jeśli był wymontowany, z resztek^ uszczelnienia.

• • Nasmarować olejem popychacz pompy, zamontować pompę paliwa z nową uszczelką, nałożyć podkładki i dokręcić nakrętki mocujące momentem 20 N-m.

• Podłączyć przewody paliwa zgodnie z ozna-^ kowaniem i zamocować opaskami.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulato-1 ra.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

OBWODY DOPROWADZENIA PALIWA l POWIETRZA SILNIKA BENZYNOWEGO

« Uruchomić silnik i sprawdzić szczelność pompy paliwa oraz połączeń.

• W razie potrzeby sprawdzić ciśnienie paliwa.

Regulacja oraz wymontowanie i zamontowanie linki przepustnicy

91

• Wcisnąć do oporu pedał przyspieszenia przy pomocy drugiej osoby i sprawdzić, czy przepustnica jest całkowicie otwarta.

• Wszystkie powierzchnie współpracujące pokryć cienką warstwą smaru uniwersalnego. Nie smarować samej linki przepustnicy.

Wymontowanie

Regulacja • Sprawdzić, czy linka przepustnicy nie jest załamana, w razie potrzeby wymienić.

• Wcisnąć do oporu pedał przyspieszenia przy pomocy drugiej osoby i sprawdzić, czy przepustnica jest całkowicie otwarta.

• Zwolnić pedał przyspieszenia i sprawdzić, czy przepustnica wraca samoczynnie do położenia biegu jałowego.

• Poruszać dźwignią przepustnicy i sprawdzić luz linki. Właściwa wartość wynosi 1 do 2 mm.

• Nacisnąć ręką dźwignię przepustnicy (w silniku wysokoprężnym dźwignię pompy wtryskowej) i wysunąć w bok łącznik linki z wycięcia w segmencie.

• Odkręcić przeciwnakrętkę (2) i wyczepić linkę przepustnicy ze wspornika (5), patrz rys. N2010.

• Wymontować osłonę podnóżka.

N-2009

5Nm

5Nm

N-2010 1 -segment linki na wałku przepustnicy, 2 - przeciwnakrętka, 3 - nakrętka regulacyjna, 4 - linka przepustnicy, 5wspornik

• Jeśli luz jest za mały, poluzować nakrętkę regulacyjną (3), patrz rys. N-2010, aż będzie możliwe swobodne poruszanie dźwignią przepustnicy.

• Jeśli luz jest za duży, najpierw poluzować przeciwnakrętkę (2).

• Dokręcić nakrętkę regulacyjną, aż dźwignia przepustnicy zacznie się poruszać, następnie odkręcić nakrętkę regulacyjną o 1,5 do 2 obrotów. « Zabezpieczyć nakrętkę regulacyjną za pomocą przeciwnakrętki.

1 - linka przepustnicy, 2 - obejma linki przepustnicy, 3 wspornik pedału przyspieszenia, 4 - sprężyna powrotna, 5 pedał przyspieszenia

• Wyczepić linkę przepustnicy (1) z pedału przyspieszenia, patrz rys. N-2009, i wyjąć linkę.

Zamontowanie • Podłączyć linkę przepustnicy do pedału przyspieszenia.

92

Wymontowanie SILNIK

• Wprowadzić linkę do wspornika i zabezpieczyć przeciwnakrętką(2).

• Nacisnąć ręką dźwignię przepustnicy (w silniku wysokoprężnym dźwignię pompy wtryskowej) i wsunąć łącznik linki.

• Zamontować osłonę podnóżka.

• Wyregulować linkę przepustnicy.

Filtr powietrza

• Wykręcić śrubę (1) przy gumowej podporze filtra powietrza, patrz rys. N-2019.

• Poluzować opaskę przewodu u dołu filtra powietrza, odkręcając śrubę (2).

• Podnieść nieco filtr powietrza (3), sięgnąć ręką pod filtr i odłączyć przewód podciśnienia od zaworu elektromagnetycznego sterującego recyrkulacją spalin (EGR).

• Unieść filtr powietrza i odłączyć przewód powietrza (4). W tym celu obracać nieco filtr w obie strony.

• Odłączyć z przodu filtra powietrza, po ściśnięciu i zsunięciu opaski zaciskowej, przewód przewietrzania skrzyni korbowej (5), patrz rys.

N-2020.

Zamontowanie • Podłączyć do filtra powietrza z przodu przewód odpowietrzania skrzyni korbowej i zamocować opaską zaciskową.

FILTR POWIETRZA SILNIKÓW 3 1,4 i 1,6dm

14 9 "•—

8 N-2011

1 - pokrywa filtra powietrza, 2 - króciec dolotowy, 3 - obudowa, 4 - wkład, 5 - czujnik temperatury, 6 - płytka bimetalowa, 7 - kabłąk regulacyjny, 8 - zawór przepustowy powietrza, 9 - do kolektora dolotowego, 10 - komora podciśnienia, 11 - króciec podciśnienia, 12 -do gaźnika, 13 - zimne powietrze, 14 - ciepłe powietrze

93

GAZNIK

z kapturkiem za pomocą szczypiec, co powoduje zniszczenie kapturka. Po regulacji śruba musi być zabezpieczona nowym kapturkiem (część zamienna gaźnika). Jeśli skład spalin nie odpowiada wymaganiom przepisów, traci ważność dowód rejestracyjny. Uwaga. Podczas prac przy gaźniku należy przestrzegać czystości, patrz „Zasady utrzymania czystości podczas obsługi obwodu doprowadzenia paliwa i powietrza".

Zakłócenia w dopływie paliwa • Wcisnąć przewód powietrza w obudowę filtra.

• Osadzić filtr powietrza na króćcu dolotowym i nałożyć przewód podciśnienia na zawór elektromagnetyczny sterujący recyrkulacją spalin (EGR).

• Ustawić filtr powietrza i dokręcić przy podporze gumowej i króćcu dolotowym.

GAZNIK

Wiadomości wstępne Regulacja gaźnika Każdy gaźnik jest sprawdzany i regulowany u producenta i nie należy zmieniać tej regulacji.

Bardzo wysokie zużycie paliwa i niedostateczna moc silnika są spowodowane najczęściej innymi przyczynami, spośród których sposób jazdy i warunki eksploatacyjne odgrywają szczególnie dużą rolę. Z tych względów można się ograniczyć zwykle do starannej regulacji biegu jałowego i zawartości CO w spalinach.

Właściwa regulacja biegu jałowego jest ważna dla reagowania silnika na przyspieszanie, aż do chwili osiągnięcia średnich obrotów. Na podstawie obowiązującego w Niemczech prawa, znajdująca się na gaźniku śruba, którą można zmieniać skład spalin, musi być zabezpieczona kapturkiem ochronnym przed niefachową regulacją. Kapturek ochronny można usunąć szczypcami lub wkrętakiem. W przypadku niektórych zabezpieczeń najlepiej wkręcić w kapturek z tworzywa sztucznego blachowkręt o średnicy około 2 mm i wyciągnąć wkręt razem

W razie zakłóceń w dopływie paliwa należy sprawdzić układ zasilania z zachowaniem następującej kolejności.

• Sprawdzić, czy jest paliwo w zbiorniku.

• Odłączyć przy gaźniku przewód paliwa prowadzący od mechanicznej pompy paliwa i włożyć do odpowiedniego naczynia. Po chwilowym włączeniu rozrusznika z przewodu powinno wydobywać się pulsacyjnie paliwo.

Uwaga. Niebezpieczeństwo pożaru, nie należy zbliżać się z otwartym ogniem.

• Jeśli paliwo nie jest tłoczone, sprawdzić pompę paliwa.

• Jeśli pompa działa właściwie, sprawdzić przewody paliwa, czy nie są uszkodzone lub nieszczelne.

• Jeśli przewody i ich połączenia są szczelne, wymontować i przedmuchać przewód doprowadzający paliwo ze zbiornika.

• Sprawdzić drożność przewodów odpowietrzania zbiornika, w razie potrzeby oczyścić.

Silnik może nie rozwijać pełnej mocy z powodu: zanieczyszczeń, żywicowatych pozostałości oleju silnikowego, wilgoci lub pozostałości po spalaniu na ruchomych częściach gaźnika lub z powodu zwężenia albo zatkania otworów w gaźniku. W takim wypadku gaźnik musi być oczyszczony.

• Wymontować i rozłożyć gaźnik.

• Wymyć części w paliwie i osuszyć je.

• Wszystkie kanały w częściach odlewanych przedmuchać sprężonym powietrzem.

Uwaga. Otwory dysz i kanały, które są dokładnie wykonane, nie powinny być czyszczone za pomocą wierteł lub drutów, ponieważ może to spowodować powiększenie otworów. Kiedy to nastąpi, nie jest możliwe właściwe wyregulowa-

5Nm 33

32

28

GAZNIK OPADOWY SILNIKA 1,3 dm3 1 - siłownik podciśnieniowy, 2 - pokrywa automatycznego urządzenia rozruchowego, 3 przepona 2. przelotu, 4 - górna j część gaźnika, 5 - pływak, 6 - dysza główna 2. przelotu, 7 - zawór iglicowy, 8 - główna dysza powietrza 1. przelotu,; 9 -główna dysza powietrza 2. przelotu, 10 -gardziel 2. przelotu, 11 - dysza mieszanki dodatkowej 2. przelotu, 12-dysza j powietrza dodatkowego 2. przelotu, 13 - dysza pełnego obciążenia, 14 - dysza główna 1. przelotu, 15 - kołek opóźniający ] początek wtrysku, 16-dysza mieszanki dodatkowej 1. przelotu, 17-tłokowa pompka przyspieszająca, 18-dysza j powietrza dodatkowego 1. przelotu, 19-gardziel 1. przelotu, 20-zawór odcinający dopływ paliwa (25 N-m), 21 -korpus] gaźnika, 22 - segment linki sterowania przepustnicą, 23 - wkręt regulacyjny ograniczania prędkości otwierania przepustnicy, j 24 wkręt regulacyjny dźwigni otwierania przepustnicy, 25 - obudowa przepustnicy, 26 - kapturek zabezpieczający, j 27-wkręt regulacyjny prędkości obrotowej biegu jałowego, 28-wkręt regulacyjny składu mieszanki, 29-dźwignią! ustalająca, 30 - wkręt regulacyjny przyspieszonego biegu jałowego, 31 - ogranicznik prędkości otwierania przepustnicyj 32 - uszczelki i zaciski zabezpieczające (każdorazowo nowe), 33 - przesłona rozruchowa

GAZNIK

95

5Nm GAZNIK STEROWANY ELEKTRONICZNIE 3 SILNIK11,4 M, 6 dm MODELI 1991-1993

1 - górna część gaźnika, 2 - dźwignia pompki przyspieszającej, 3 - dysza pełnego obciążenia, 4 - zawór regulacyjny składu mieszanki, 5 - główna dysza powietrza 1. przelotu, 6 - główna dysza powietrza 2. przelotu, 7 - dysza mieszanki dodatkowej 2. przelotu, 8-dysza przyspieszonej prędkości obrotowej biegu jałowego, 9 - dysza mieszanki dodatkowej 1. przelotu, 10 - tłok pompki przyspieszającej, 11 - pływak, 12-dysza powietrza dodatkowego 1. przelotu, 13-dysza główna 2. przelotu, 14-dysza główna 1. przelotu, 15-zawór elektromagnetyczny przyspieszonej prędkości obrotowej biegu jałowego, 16-ogrzewanie automatycznego urządzenia rozruchowego, 17 - zawór odcinający dopływ paliwa, 18-zawór elektromagnetyczny sterowania pompką przyspieszającą, 19-przepona 2. przelotu, 20 - ogranicznik prędkości otwierania przepustnicy, 21 -wyłącznik przepustnicy, 22-wkręt regulacyjny ograniczania prędkości otwierania przpustnicy, 23-obudowa przepustnicy, 24-wkręt regulacji prędkości obrotowej biegu jałowego, 25 kapturek zabezpieczający, 26-wkręt regulacji składu mieszanki, 27-wałek przepustnicy, 28-cięgno pompki przyspieszającej

m

16

5Nm

26 15 Nm N-2017

nie gaźnika. Do czyszczenia otworów w gaźniku można stosować nylonową żyłkę. Gaźnik sterowany elektronicznie ma w miejscu zaworu pełnego obciążenia zawór elektromagnetyczny sterujący składem mieszanki. Ten zawór elektromagnetyczny otwiera lub zamyka dyszę powietrza dodatkowego i dyszę główną, regulując przez to skład mieszanki paliwa z powietrzem w zależności od różnych parametrów pracy, jak przyspieszenie, opóźnienie, temperatura silnika, skład spalin itd. Gaźnik otrzymuje sygnały sterujące z elektronicznego urządzenia sterującego silnikiem ECC, które znajduje się z przodu podnóżka pod środkową konsolą.

96

SILNIK

Regulacja prędkości biegu jałowego i zawartości CO w spalinach

iii

Ponieważ zawartość CO w spalinach i prędkość obrotowa biegu jałowego wywierają na siebie wzajemny wpływ, obie muszą być sprawdzane i regulowane równocześnie. W silnikach 1,4 i 1,6 dm3 z gaźnikiem sterowanym elektronicznie sprawdzanie i regulacja jest zwykle niepotrzebna.

Uwaga. Podczas pomiaru prędkości obrotowej biegu jałowego i zawartości CO nie może się włączać elektryczny wentylator chłodnicy. Jeśli wentylator zacznie pracować, należy zaczekać, aż się wyłączy.

Warunki do spełnienia podczas sprawdzania: sprawdzić układ wylotowy. W tym celu zatkać szmatą rurę wydechową, gdy silnik pracuje. Wszystkie złącza rur muszą być szczelne.

Uwaga. Podczas tej próby zapewnić wystarczającą wentylację, ponieważ jest niebezpieczeństwo zatrucia.

• Sprawdzić luzy cięgieł i przegubów mechanizmu sterowania gaźnikiem, w razie potrzeby należy przeprowadzić ich naprawę lub regulację (praca do wykonania w warsztacie specjalistycznym).

• Nagrzać i zatrzymać silnik. Dolny przewód cieczy chłodzącej wychodzący z chłodnicy powinien być ciepły. Wskaźnik temperatury cieczy chłodzącej na tablicy rozdzielczej powinien się znajdować w pionowym, środkowym położeniu.

• Włączyć hamulec awaryjny.

• Wyłączyć odbiorniki energii elektrycznej w samochodzie.

• W samochodach ze wspomaganiem układu kierowniczego ustawić koła przednie w położenie jazdy na wprost.

• Wkład filtra powietrza powinien być czysty; najlepiej przeprowadzać regulację po założeniu nowego wkładu.

• Podłączyć obrotomierz i przyrząd od pomiaru zawartości CO według instrukcji; filtr powietrza pozostawić zamontowany.

• Uruchomić nagrzany silnik i pozostawić go na biegu jałowym.

• Sprawdzić szczelność układu dolotowego. W tym celu smarować pędzlem zmoczonym

w benzynie wszystkie uszczelniane miejsca układu. Jeśli wzrasta przy tym na krótko prędkość obrotowa, to silnik zasysa dodatkowe powietrze. Należy zlokalizować nieszczelność i usunąć ją.

Uwaga. Nie wdychać przy tym par paliwa—są trujące. Należy uważać, aby benzyna nie dostała się na gorące części lub instalację zapłonową, gdyż grozi to pożarem. • Zwiększyć prędkość obrotowąsilnika do około 2000 do 3000 obr/min. Powtórzyć tę czynność 2 do 3 razy i powrócić do prędkości obrotowej biegu jałowego.

N20

14

ELEMENTY REGULACYJNE GAZNIKA SILNIKA 1,3 dmj 1 - wkręt regulacyjny prędkości obrotowej biegu jałowego, 2 - wkręt regulacyjny składu mieszanki ELEMENTY REGULACYJNE GAZNIKA SILNIKÓW 3 1,4 i 1,6 dm MODELI 1991 -1993

1 - wkręt regulacyjny prędkości obrotowej biegu jałowego,

2 - wkręt regulacyjny składu mieszanki, 3 - kapturek zabezpieczający

GAZNIK

• Sprawdzić prędkość obrotową biegu jałowego.

Ta prędkość powinna wynosić poniżej 1000 obr/min, w przeciwnym razie wyregulować ją przez obrót wkręta regulacyjnego prędkości obrotowej biegu jałowego (1).

• Sprawdzić kąt wyprzedzenia zapłonu, w razie potrzeby wyregulować.

• Zwiększyć prędkość obrotowąsilnika do około 2000 do 3000 obr/min. Powtórzyć tę czynność 2 do 3 razy i powrócić do prędkości obrotowej biegu jałowego.

• Ponownie sprawdzić prędkość obrotową biegu jałowego, w razie potrzeby wyregulować za pomocą wkręta regulacyjnego (1) do właściwej wartości, patrz tablica z danymi technicznymi gaźników.

Silniki 1,4 i 1,6 dm modeli 1991 -1993 • Zatrzymać silnik. Odłączyć złącza sondy lambda i elektromagnetycznego zaworu sterującego AIV. Sonda lambda jest wkręcona w kolektor wylotowy. Zawór elektromagnetyczny AlV ma 3 króćce podciśnienia: do filtra powietrza, rury dolotowej i zaworu AIV (zawór wdmuchiwania powietrza).

• Zdjąć osłonę z końcówki pomiarowej zawartości CO i podłączyć przyrząd do pomiaru zawartości CO. Końcówka pomiarowa jest wkręcona z boku kolektora wylotowego. Uwaga.

Przewód przyrządu pomiarowego nasunąć na końcówkę pomiarową. Zwrócić uwagę, aby nie wystąpiło przedmuchiwanie spalin z powodu nieszczelności.

• Uruchomić silnik. Zwiększyć prędkość obrotowąsilnika do wartości 2000 do 3000 obr/min.

Powtórzyć tę czynność 2 do 3 razy i powrócić do prędkości obrotowej biegu jałowego.

• Sprawdzić zawartość CO w spalinach, właściwa wartość jest podana w tablicy z danymi technicznymi gaźników.

• W razie odchyleń od właściwej zawartości CO, zdjąć kapturek zabezpieczający wkręta regulacyjnego i wyregulować zawartość CO przez obrót wkręta regulacyjnego (2). « Silnik 1,3 dm3: zdjąć szczypcami kapturek zabezpieczający wkręta regulacyjnego zawartości CO. Sunny

97

Silniki 1,4 i 1,6 dm3 modeli 1991-1993 • Ostrożnie nawiercić kapturek zabezpieczający (3) za pomocą wiertła (4), patrz rys. N-2018.

Wkręcić w kapturek blachowkręt i wyciągnąć go szczypcami razem z kapturkiem. Obudowę przepustnicy zaznaczono na tym rysunku jako (5).

• Zdjąć z króćca kolektora dolotowego przewód podciśnienia prowadzący do zaworu wyrównawczego biegu jałowego i zamknąć ten króciec odpowiednią zaślepką. Sprawdzić zawartość CO. Właściwa wartość: 0,5 do 2,0% objętości; w razie potrzeby powtórzyć regulację zawartości CO w spalinach.

• Zatrzymać silnik. Podłączyć złącza sondy lambda i elektromagnetycznego zaworu sterującego AIV. Odłączyć przyrząd do pomiaru zawartości CO i nałożyć osłonę na końcówkę pomiarową. Wbić za pomocą odpowiedniego trzpienia kapturek zabezpieczający wkręt regulacyjny zawartości CO w otwór obudowy przepustnicy.

• Uruchomić silnik.

• Zwiększyć prędkość obrotowąsilnika do około 2000 do 3000 obr/min. Powtórzyć tę czynność 2 do 3 razy i powrócić do prędkości obrotowej biegu jałowego.

• Ponownie sprawdzić prędkość obrotową biegu jałowego, w razie potrzeby wyregulować do właściwej wartości. Jeśli zachodzi taka konieczność w silniku 1,3 dm3, wyregulować zawartość CO w spalinach i prędkość obrotowąbiegu jałowego do właściwych wartości przez przemienne obracanie obu wkrętów regulacyjnych.

• Unieruchomić silnik.

• Silnik 1,3 dm3: nałożyć nowy kapturek zabezpieczający.

• Odłączyć przyrządy pomiarowe.

Silnik 1,3 dm3: podstawową regulację składu mieszanki (zawartości CO), na przykład po naprawie gaźnika, można przeprowadzić również bez przyrządu do pomiaru zawartości CO. Należy wykonać w tym celu następujące czynności.

• Wkręcić całkowicie wkręt regulacyjny zawartości CO.

98

SILNIK

Uwaga. Wkręt wkręcać bardzo ostrożnie i przerwać wkręcanie przy najlżejszym oporze. W razie zbyt mocnego dokręcenia wkręta może ulec uszkodzeniu jego końcówka, co uniemożliwia właściwe wyregulowanie zawartości CO w spalinach.

• Wykręcić wkręt regulacyjny zawartości CO o 2 obroty.

• Uruchomić silnik i pozostawić go na biegu jałowym.

• Wyregulować prędkość obrotową biegu jałowego do wartości 800 ±50 obr/min.

• Obrócić wkręt regulacyjny zawartości CO, aż silnik będzie pracował równomiernie przy najwyższej prędkości obrotowej.

• Wyregulować prędkość obrotową biegu jałowego do wartości 800±50 obr/min.

Wymontowanie i zamontowanie gaźnika Uwaga. Podczas wymontowania gaźnika może dojść do rozlania paliwa. Pary paliwa są trujące i łatwopalne, dlatego należy zapewnić dobrą wentylację miejsca pracy. Należy unikać kontaktu skóry z paliwem i zakładać rękawice odporne na jego działanie. Zbliżanie się z otwartym ogniem może spowodować pożar.

Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Wymontować filtr powietrza.

• Jeśli jest zamontowany, odkręcić wspornik filtra powietrza.

• Poluzować i zsunąć opaskę oraz odłączyć od gaźnika przewód paliwa i zaślepić go. Do zaślepienia przewodu można użyć czystej śruby o odpowiedniej średnicy.

• Oznakować taśmąsamoprzylepnąprzewody podciśnienia i odłączyć je od gaźnika.

• Wyczepić linkę przepustnicy przy gaźniku i odkręcić ją przy podporach.

Uwaga. Linki przepustnicy nie można załamywać, w przeciwnym razie pęknie w czasie pracy. Należy bezwarunkowo wymienić załamaną linkę.

• Oznakować taśmąsamoprzylepnąi odłączyć przewody elektryczne.

N-2015

20 Nm

• Odkręcić nakrętki mocujące (2) i zdjąć gaź-nik (1) z kolektora dolotowego (4), patrz rys. N-2015.

• Odłączyć złącze podgrzewania mieszanki od \ przekładki izolacyjnej (3) i zdjąć przekładkę. Pój każdorazowym wymontowaniu należy zastoso-i wać nowe uszczelki kolektora dolotowego (5).| • Przykryć kolektor dolotowy czystą szmatkąj żeby zapobiec jego zanieczyszczeniu.

Zamontowanie • Zdjąć szmatkę, nałożyć przekładkę izolacy^ na i dokręcić śruby mocujące gaźnik momen tem 7 N- m.

• Podłączyć złącze podgrzewania mieszank • Podłączyć przewody podciśnienia do obudo wy gaźnika zgodnie z oznakowaniem.

• Podłączyć złącza przewodów elektryczny zgodnie z oznakowaniem.

• Podłączyć przewód paliwa i zamocować opa-] ską.

• Zamontować i wyregulować linkę przepust^ nicy.

• Przykręcić wspornik filtra powietrza, jeśli l demontowany.

• Zamontować filtr powietrza.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumula^ tora.

GAZNIK

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

• Sprawdzić prędkość obrotową biegu jałowego i zawartość CO w spalinach, w razie potrzeby wyregulować.

Regulacja położenia pływaka • Ustawić samochód na poziomej płaszczyźnie i pozostawić silnik na biegu jałowym.

99

• Unieść (strzałka-4) pływak (2) i opuścić go, aż płytka pływaka (5) zetknie się z zaworem iglicowym (6), patrz rys. N-2013. W tym położeniu zmierzyć odległość H^ Właściwa wartość odległości jest podana dalej, w tablicy z danymi technicznymi gaźników.

• Jeśli to konieczne, wyregulować płytkę przez jej wygięcie. Zwrócić uwagę, żeby zawór iglicowy przesuwał się bez oporu po płytce pływaka, którą należy wyginać ostrożnie i bez załamań.

• Unieść (strzałka -4) pływak (2), aż ogranicznik pływaka (3) dotknie górnej części gaźnika, i zmierzyć wysokość H2. Właściwa wartość wysokości jest podana wtablicy z danymi technicznymi gaźników.

• Jeśli to konieczne, wyregulować ogranicznik pływaka przez jego wygięcie.

• Nałożyć górnączęść gaźnika z nową uszczelką i dokręcić śruby momentem 5 N- m.

Sprawdzanie oraz wymontowanie i zamontowanie automatycznego urządzenia rozruchowego N-2012

• Sprawdzić poziom paliwa we wzierniku gaźnika. Poziom paliwa w obudowie pływaka powinien się znajdować na wysokości znaku (1), patrz rys. N-2012. W razie potrzeby wyregulować położenie pływaka.

• Wymontować górną część gaźnika.

• Obrócić górną część gaźnika o 180° (odwrócić górną powierzchnią w dół).

65

N-2013

Jeśli są trudności z uruchomieniem zimnego silnika lub silnik niewłaściwie przyspiesza w fazie nagrzewania, należy sprawdzić automatyczne urządzenie rozruchowe.

Sprawdzanie Warunek przy sprawdzaniu: silnik jest ochłodzony do temperatury otoczenia.

• Wymontować filtr powietrza.

G-2017

ł

100

SILNIK

• Sprawdzić, czy rowek na pokrywie znajduje się w jednej linii ze środkową kreską na obudowie urządzenia rozruchowego, patrz rysunek G2017.

• Przy pomocy drugiej osoby wcisnąć całkowicie pedał przyspieszenia. Przesłona rozruchowa (górna klapa w gaźniku) powinna się zamknąć, pozostawiając niewielką szczelinę.

• Jeśli przesłona rozruchowa nie zamyka się, sprawdzić, czy wałek przesłony obraca się bez oporu. W razie potrzeby usunąć przyczynę zacierania się wałka.

• Uruchomić silnik i pozostawić go na biegu jałowym.

• Sprawdzić, czy nagrzewa się obudowa automatycznego urządzenia rozruchowego. Równocześnie powinna się otwierać powoli przesłona rozruchowa w rurze dolotowej.

• Jeśli obudowa nie nagrzewa się, sprawdzić obwód układu nagrzewania według schematu instalacji elektrycznej. Sprawdzić przekaźnik urządzenia rozruchowego. Przekaźnik znajduje się pośrodku skrzynki przekaźników umieszczonej w przedziale silnika przy prawym błotniku.

• Sprawdzić układ nagrzewania. W tym celu podłączyć omomierz między złącze na pokrywie urządzenia rozruchowego i masę. Właściwa wartość oporności wynosi około O Q, w przeciwnym razie należy wymienić automatyczne urządzenie rozruchowe.

• Jeśli obudowa nagrzewa się i przesłona rozruchowa nie zamyka się lub zamyka się tylko częściowo, przyczyną może być pęknięcie sprężyny bimetalowej. Odkręcić pokrywę urządzenia rozruchowego i sprawdzić sprężynę bimetalową.

• Zamontować filtr powietrza.

Wymontowanie

l

• Wymontować filtr powietrza.

• Odłączyć złącze wtykowe automatycznego urządzenia rozruchowego.

• Wykręcić 3 śruby mocujące pokrywę urządzenia rozruchowego i zdjąć tarczę nośną, obudowę sprężyny bimetalowej i uszczelnienie.

Zamontowanie • Nałożyć nowe uszczelnienie obudowy.

• Ustawić obudowę urządzenia rozruchowego tak, aby język sprężyny bimetalowej wszedł w dźwignię przesłony rozruchowej.

• Osadzić tarczę nośną i dokręcić ręką3 śruby.

• Doprowadzić do pokrywania się środkowej linii skali na korpusie gaźnika ze znakiem na obudowie urządzenia rozruchowego (rys. G•2017). Dokręcić śruby mocujące.

• Podłączyć złącze do automatycznego urządzenia rozruchowego.

• Zamontować filtr powietrza.

Sprawdzanie zaworu odcinającego dopływ paliwa Jeśli silnik pracuje nadal po wyłączeniu zapłonu, należy sprawdzić działanie zaworu odcinającego dopływ paliwa.

• Pozostawić silnik pracujący na biegu jałowym.

• Odłączyć złącze zaworu odcinającego dopływ paliwa (20), patrz rysunek N-2016. Jeśli silnik przestanie pracować, zawór jest sprawny, • Jeśli silnik pracuje nadal, należy sprawdzić dopływ prądu według schematu instalacji elektrycznej i w razie potrzeby wymienić zawór odcinający dopływ paliwa.

GAZNIK

101

DANE TECHNICZNE GAZNIKA Silnik Typ silnika

1 ,3 dm3 E13S

1,4dm GA14DS

1,6dm GA16DS

Prędkość biegu jałowego silnika: z mechaniczną skrzyką przekładniową obr/min z automatyczną skrzynką przekładniową obr/min z włączoną klimatyzacją obr/min

800 ±50 850 + 50

750 ±50 850 ±50 850 ±50

750 ±50 850 + 50 850 + 50

Zawartość CO

1,5±0,5

% obj.

850 + 50

11

3

3)

3

3)

1,0±0,5

1,0±0,5

Prędkość przyspieszonego biegu jałowego4': z mechaniczną skrzynką przekładniową obr/min z automatyczną skrzynką przekładniową obr/min Szczelina przepustnicy41: z mechaniczną skrzynką przekładniową mm z automatyczną skrzynką przekładniową mm

2400 ±200 2600 2200 2500 ±200 0,59 ±0,07 0,75 0,62 + 0,07 0,69 + ±0,07 0,07

Przerywacz podciśnienia: odległość R, mm

1,31+0,14 1,84 + 0,32

1,44 + 0,13 2,42±0,32

1,44±0,13 2,42±0,32

Ogranicznik prędkości otwierania przepustnicy: prędkość obrotowa zadziałania obr/min szczelina regulacyjna mm

2500 + 200 0,47 + 0,1

2500 + 200

2500+200

Wysokość położenia pływaka: H,

14,5 do 15,5 44,5 do 45,5

9,5 do 10,5 43,0 do 9, 5 do 10,5 43,0 44,0 do 44,0

l

II

l

II

l

II

26

30

30

34

30

34

19

27

22

30

22

30

89

145

88

135

92

135

70

60

70

60

70

60

40

80

50

80

50

80

80

80

mm H2

Przelot gaźnika Średnica przelotu

mm

Średnica gardzieli

mm

Dysza główna

51

Dysza główna powietrza

51

Dysza mieszanki dodatkowej

51

Dysza powietrza dodatkowego Dysza pełnego obciążenia

mm odległość R2

51

51

11 Samochody ze wspomaganiem 21 Nie może być wymontowana.

31 Złącza wtykowe sondy lambda 41

mm

80

80

50

80 -

21

80

2100 2400 0,59±0,07 0,75 + 0,07

21

-

układu kierowniczego i bez klimatyzacji.

i elektromagnetycznego zaworu sterującego AIV są odłączone.

Dźwignia przyspieszonego biegu jałowego powinna się znajdować na drugim stopniu krzywki, w razie potrzeby wymontować gaźnik i wyregulować szczelinę przepustnicy przez obrót wkręta regulacyjnego przyspieszonego biegu jałowego.

Szczelina przepustnicy jest to odległość między przepustnicą l przelotu i wewnętrzną ścianką gaźnika przy zamkniętej przepustnicy. 51 Oznaczenia dysz w setnych częściach milimetra.

102

SILNIK

Wykrywanie i usuwanie niesprawności gaźnika Niesprawności gaźnika mogą być usuwane na podstawie zaleceń podanych w poniższej tabeli, jeśli są spełnione następujące warunki: silnik jest właściwie wyregulowany i działa prawidłowo, wszystkie zespoły pomocnicze Objawy Nie można uruchomić zimnego silnika

silnika są sprawne, rura dolotowa jest szczel-i na i sterowanie podgrzewaniem w filtrze po-i wietrzą jest właściwe. Poza tym należy spraw-j dzić, czy paliwo jest tłoczone do gaźnika l pod odpowiednim ciśnieniem. Silnik musi j być uruchamiany we właściwy sposób, patrz j „Wykrywanie i usuwanie niesprawności silnika".

Przyczyny Nie zamyka się przesłona rozruchowa

Sprawdzić urządzenie rozruchowe zimnego silnika (zlecić pracę stacji obsługi)

Przesłona rozruchowa lub jej cięgła poruszają się z oporami

Usunąć zatarcie przesłony rozruchowej

Nie działa automatyczne urządzenie rozruchowe

Sprawdzić automatyczne urządzenie rozru-i chowe

Niedostatecznie otwarta przepustnica

Wyregulować szczelinę przepustnicy (zlecić | pracę stacji obsługi)

Przerwa w zasilaniu paliwem: - pusty zbiornik - nieszczelne lub zaciśnięte przewody paliwa

Sprawdzić tłoczenie paliwa Napełnić zbiornik Sprawdzić przewody, w razie potrzeby wymię-1 nić Wymienić pompę paliwa Wymienić pompę paliwa

- nieszczelna pompa paliwa - pęknięta przepona pompy paliwa

Zimny silnik po uruchomieniu przerywa pracę

Silnik zatrzymuje się przed osiągnięciem normalnej temperatury pracy

Sposób postępowania

Nieszczelny pływak lub zawór iglicowy

Wymienić, sprawdzić położenie pływaka (zle-| cić pracę stacji obsługi)

Zanieczyszczone lub zatkane dysze

Oczyścić, wymienić

Przesłona rozruchowa nie otwiera się lub obraca się z oporami

Usunąć zatarcie przesłony rozruchowej

Zbyt mało paliwa w komorze pływaka z powodu jego odparowania po zatrzymaniu gorącego silnika

Ponownie uruchomić silnik. Wcisnąć kilkakrotnie pedał przyspieszenia i uruchomić silnik przy wciśniętym pedale przyspieszenia

Przesłona rozruchowa nie otwiera się lub obraca się z oporami

Usunąć zatarcie przesłony rozruchowej

Niewłaściwa regulacja biegu jałowego

Wyregulować prędkość obrotową i zawartość, CO w spalinach

Silnik zasysa dodatkowe powietrze

Sprawdzić szczelność układu dolotowego * (zlecić pracę stacji obsługi)

Zbyt duży luz wałka przepustnicy

Wymienić gaźnik

Luźne dysze w gaźniku Luźny

Dokręcić (zlecić pracę stacji obsługi)

gaźnik

Dokręcić nakrętki, w razie potrzeby wymienić1 uszczelkę gaźnika

103

GAZNIK

Utrudniony rozruch gorącego silnika

Zbyt bogata mieszanka z powodu parowania paliwa i opadania jego kropli po silnym nagrzaniu silnika Powstawanie pęcherzyków pary w układzie zasilania

Moc maksymalna nie jest Zbyt uboga mieszanka paliwa z powietrzem osiągana, zakłócenia w lub za bogata: pracy przy pełnym ob- zanieczyszczony filtr paliwa ciążeniu - zanieczyszczone dysze - za niski lub za wysoki poziom paliwa - niedrożne odpowietrzanie zbiornika - przepustnica nie otwiera się całkowicie Za mała ilość powietrza dolotowego: - przesłona rozruchowa nie otwiera się całkowicie - zanieczyszczony wkład filtra powietrza

UKŁAD WTRYSKU BENZYNY Wiadomości wstępne Niektóre modele samochodu Sunny z silnikami benzynowymi są wyposażone w elektronicznie sterowany układ wtrysku benzyny. Układ wtryskowy jest sterowany przez urządzenie elektroniczne, które określa także właściwe wyprzedzenie zapłonu. Urządzenie sterujące otrzymuje od różnych czujników informacje, które są niezbędne do wtryskiwania paliwa w odpowiednim czasie.

Silnik 1,6 dm3 o mocy 54 kW (73 KM) ma centralny układ wtryskowy (ŚPI — Single Point Injection — wtrysk jednopunktowy). Oznacza to, że paliwo jest wtryskiwane do rury dolotowej przez jeden centralny wtryskiwacz, podobnie jak jest podawane przez gaźnik. Wszystkie pozostałe silniki z wtryskiem benzyny są wyposażone w wielopunktowy układ wtryskowy (MPI). W układzie wielopunktowym paliwo jest wtryskiwane przez 4 wtryskiwacze bezpośrednio przed zaworami dolotowymi silnika. W poniższym opisie przedstawiono przede wszystkim wielopunktowy układ wtryskowy. Wszystkie części układu wtryskowego są bardzo trwałe, dlatego konieczność naprawy wy-

Uruchomić silnik z całkowicie wciśniętym pedałem przyspieszenia (przytrzymać pedał) Uruchomić silnik z całkowicie wciśniętym pedałem przyspieszenia i ruszyć przy zwiększonej prędkości obrotowej silnika. Jeśli niedomaganie się powtarza, zmienić gatunek stosowanego paliwa i tankować paliwo wysokiej jakości

Wymienić Oczyścić Wyregulować położenie pływaka Oczyścić Wyregulować mechanizm sterowania przepustnica Sprawdzić automatyczne urządzenie rozruchowe Oczyścić lub wymienić

stępuje bardzo rzadko. W razie uszkodzenia czujników urządzenie sterujące przełącza układ na program awaryjny. W takim przypadku na tablicy rozdzielczej zapala się lampka sygnalizacyjna, a praca silnika może być nierównomierna i mogą pogorszyć się jego własności trakcyjne. Nawet krótkotrwałe zakłócenia są rejestrowane w pamięci diagnostycznej silnika.

Wielopunktowy układ wtryskowy Układ MPI (Multi-Point-lnjection — wielopunktowy układ wtryskowy) jest elektronicznym układem wtrysku benzyny, który podaje paliwo do rury dolotowej bezpośrednio przed zaworami dolotowymi, odpowiednio do parametrów pracy silnika.

Paliwo jest zasysane ze zbiornika przez elektryczną pompę i jest tłoczone przez filtr do kolektora wtryskiwaczy i następnie do wtryskiwaczy. Regulator ciśnienia przy kolektorze wtryskiwaczy zapewnia, że ciśnienie w układzie paliwa jest utrzymywane na stałym poziomie.

Powietrze jest filtrowane i doprowadzane do silnika przez kolektor dolotowy. Przy króćcu dolotowym znajduje się przepływomierz powietrza, który mierzy ilość doprowadzonego powietrza i przekazuje odpowiednie

126

SILNIK

UKŁAD WYLOTOWY Układ wylotowy składa się z rury wylotowej przedniej, tłumika przedniego, rury łączącej tłumiki i tłumika tylnego. W samochodach z silnikiem benzynowym, wyposażonych w układ oczyszczania spalin, katalizator jest montowany w miejscu tłumika przedniego. Sonda lambda niezbędna do sterowania pracą katalizatora jest wkręcona w kolektor wylotowy przed katalizatorem.

Wszystkie części układu wylotowego są ze sobąskręcane i mogą być wymieniane oddzielnie. Nakrętki samoblokujące i wszystkie uszczelnienia należy każdorazowo wymieniać po wymontowaniu.

W przypadku zamontowania nowego układu wylotowego zaleca się również wymianę wszystkich gumowych elementów mocujących.

Działanie katalizatora spalin Niektóre samochody Sunny z silnikiem benzynowym są wyposażane w regulowany katalizator. Regulowany katalizator wymaga zastosowania sterowanego automatycznie układu do przygotowywania mieszanki paliwa z powietrzem.

Pod pojęciem sterowanego układu do przygotowywania mieszanki rozumie się gaźnik lub układ wtryskowy, w którym stosunek paliwa do powietrza może być zmieniany w sposób ciągły w zależności od parametrów pracy silnika i zawartości tlenu w spalinach. W zwykłym gaźniku nie jest to możliwe, ponieważ nie ma on odpowiedniego urządzenia sterującego, dlatego stosowany jest gaźnik sterowany elektronicznie lub układ wtrysku benzyny. Układ do przygotowywania mieszanki otrzymuje sygnały z sondy lambda, która jest umiesz-

czona w układzie wylotowym przed katalizd rem i jest omywana przez strumień spalijj Sonda jest czujnikiem elektrycznym, przesyła zmienne sygnały napięcia określają zawartość tlenu w spalinach i umożliwia ok lanie składu mieszanki paliwa z powietrza Sonda lambda w ułamkach sekundy odpowiednie sygnały do urządzenia sterującego układem wtryskowym, które w sposób ciągły dostosowuje skład mieszanki paliwa z powietrzem. Jest to konieczne, ponieważ parametry pracy silnika (bieg jałowy, pełne otwarcie prze-pustnicy) stale się zmieniają, a także dlatego, że dopalanie w katalizatorze może następować tylko wtedy, jeśli w spalinach jest jeszcze wystarczająca ilość benzyny. Do dopalania w katalizatorze w temperaturach +300° C do +800° C jest więc potrzebny Większy udział paliwa w mieszance z powietrzem, niż byłby niezbędny do samego spalania. Stosowany jest powszechnie tak zwany katalizator trójfunkcyjny, w którym następuje równoczesne utlenianie tlenku węgla (CO), węglowodorów (CH), jak również redukcja tlenków azotu (NOx).

Użytkowanie samochodu z katalizatorem spalin Aby zapobiec uszkodzeniom sondy i katalizatora, należy bezwzględnie przestrzegać następujących zasad:- stosować wyłącznie benzynę bezołowiową; - jeśli zbiornik napełniono pomyłkowo etylinę, musi być wymieniona rura wylotowa przed katalizatorem i katalizator. Jednak przed zamontowaniem nowych części należy co najmniej dwukrotnie napełnić zbiornik benzyna bezołowiową;

UKŁAD WYLOTOWY

127

15 Nm

15 Nm

15 Nm,

55 Nm

15 Nm

25 Nm

60 Nm

60 Nm 60 Nm

15 Nm 25 Nm

50 Nm 60 Nm N-2601

UKŁAD WYLOTOWY SAMOCHODÓW Z NAPĘDEM KÓŁ PRZEDNICH OD MODELI 1991

A-części układu stosowane z silnikiem 2,0 dm3 1 -rura wylotowa przednia, 2 - rura pośrednia, 3 - katalizator (w samochodzie z silnikiem wysokoprężnym -tłumik przedni z rurą tączącą tłumiki), 4 - rura łącząca tłumiki, 5 - tłumik tylny, 6 - pierścienie uszczelniające (każdorazowo nowe), 7-uszczelki płaskie (każdorazowo nowe), 8 - osłona termiczna

- nie wolno uruchamiać silnika przez pchanie lub holowanie samochodu. Zgromadzone niespalone paliwo może doprowadzić po zapaleniu się do przegrzania i zniszczenia katalizatora.

Silnik należy uruchamiać z wykorzystaniem akumulatora pomocniczego;

- należy unikać częstych, następujących po sobie prób uruchamiania zimnego silnika, w przeciwnym razie w katalizatorze gromadzi się paliwo, które po nagrzaniu spala się gwałtownie i uszkadza katalizator;

130

SILNIK

- w razie trudności z uruchomieniem silnika nie należy włączać na długo rozrusznika (ponad 1 minutę). Podczas uruchamiania cały czas wtryskiwanejest paliwo. Należy ustalić i usunąć przyczynę niesprawności; - nie sprawdzać, czy działa prawidłowo układ zapłonowy przez zdejmowanie nasadek świec zapłonowych; - nie wolno dokonywać porównania pracy cylindrów przez wyłączanie zapłonu jednego cylindra. Po odłączeniu zapłonu pojedynczego cylindra (także przez próbnik silnika) do katalizatora dostaje się niespalone paliwo; - jeśli występują przerwy w zapłonie, należy unikać dużych prędkości obrotowych silnika i niezwłocznie usunąć usterkę; - nie parkować i nie zatrzymywać się na dłuższy czas w miejscach, w których może dojść do zetknięcia się suchej trawy lub liści z gorącym układem wylotowym, gdyż grozi to pożarem.

Wymontowanie i zamontowanie elementów układu wylotowego

• Odkręcić osłony termiczne, jeśli są zamontowane.

• Odkręcić śruby tylnego połączenia kołnierzo-

N-2605

wego (rys. N-2605).

• Odkręcić wsporniki tłumika tylnego od spodu nadwozia i wyjąć tłumik z elementami gumowy-^ mi (rys. N-2606).

W rozdziale opisano wymontowanie całego układu wylotowego, jednak można wymontować także oddzielnie każdączęść układu. Podczas każdej wymiany części należy wymieniać również elementy gumowe, uszczelki i nakrętki mocujące.

Wymontowanie

- Unieść i podeprzeć samochód.

- Spryskać środkiem rozpuszczającym produkty korozji wszystkie śruby i nakrętki oraz połączenia układu wylotowego i poczekać jakiś czas, aż środek zacznie działać.

• Odkręcić rurę łączącą tłumiki, wyczepićiwyjąć gumowe elementy mocujące (1), patrz rys, N-2607.

Uwaga. Podczas wymontowania i zamontowania należy chronić katalizator przed uderzeniami, aby zapobiec jego uszkodzeniu. Chronićgo przed upadkiem i nie uderzać młotkiem.

• Odkręcić przednią rurę wylotową od kolek tora i wyjąć z rurą pośrednią.

— Zamontowanie Uwaga. W celu ułatwienia odkręcania nakrętek i śrub układu wylotowego podczas następnego wymontowania zaleca się nakładać na nie pastę odporną na wysokie temperatury, na przykład Liqui Moly LM-508-ASC.

UKŁAD WYLOTOWY

• Jeśli są ponownie montowane już używane rury układu wylotowego, miejsca łączenia rur należy przed złożeniem oczyścić płótnem ściernym z pozostałości produktów spalania. Usunąć resztki uszczelek z powierzchni kołnierzy za pomocą skrobaka.

Uwaga. Układ wylotowy musi być dobrze uszczelniony na odcinku od silnika do katalizatora, dlatego wymontowane uszczelki muszą być wymienione na nowe, gdyż w przeciwnym razie wystąpią zakłócenia w czasie jazdy.

• Podłączyć przednią rurę wylotową do kolektora i wkręcić równomiernie nowe nakrętki sześciokątne, nie dokręcając ich ostatecznie.

• Skręcić rury układu wylotowego z tłumikami.

Uwaga. Przed złożeniem rur nałożyć na miejsca połączeń dostępny w handlu środek uszczelniający lub „Exhaust Sealant-20720-N2225" firmy Nissan. Ma to znaczenie szczególnie dla połączenia rury łączącej z tłumikiem tylnym w modelach 1986-1991.

• Przed dokręceniem śrub ustawić właściwie, obracając i przesuwając, rury i tłumiki oraz zawiesić je na gumowych elementach mocujących. Należy zachować przy tym wystarczającą odległość od spodu nadwozia (co najmniej 25 mm).

• Rozpoczynając od przodu, skręcić kołnierze łączące odpowiednim momentem, patrz rysunki.

Uwaga. Nie należy dokręcać śrub zbyt mocno, bo zostaną zgniecione uszczelki i powstaną nieszczelności.

• Jeśli były wymontowane, zamontować blachy osłon termicznych.

131

• Wykręcić sondę lambda z przedniej rury wylotowej i wyjąć razem z uszczelką. W razie potrzeby odkręcić uprzednio blachę osłony termicznej.

Zamontowanie Uwaga. W razie wymiany sondy należy stosować taką jej wersję, jaka była zamontowana poprzednio.

• Oczyścić gwint sondy.

• Nałożyć wyłącznie na gwint sondy lambda specjalny smar firmy Bosch, gwinty nowych sond sąjuż nim pokryte. Ten smar nie może się dostawać w szczeliny lub otwory korpusu sondy.

Należy unikać dotykania palcami i zanieczyszczenia korpusu nowej sondy.

Uwaga. Jeśli sonda zostanie wkręcona bez specjalnego smaru odpornego na wysokie temperatury, gwint ulegnie z czasem korozji i wykręcenie sondy będzie niemożliwe.

Wymontowanie i zamontowanie sondy lambda Sonda lambda służy do regulacji składu spalin w silnikach benzynowych z regulowanym katalizatorem. Sonda jest wkręcona w kolektor wylotowy.

Uwaga. Przewód sondy lambda nie może być naprawiany lub lutowany. Jeśli przewód ulegnie uszkodzeniu, wymienić kompletną sondę.

Wymontowanie • Odłączyć złącze wtykowe przewodu elektrycznego, patrz rys. N-2205.

• Wkręcić sondę lambda z uszczelką i dokręcić momentem 20 N-m. Podłączyć złącze przewodu sondy (rys. N-2608).

Silnik CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA Samochód Nissan Sunny jest napędzany chłodzonym cieczą, rzędowym, czterocylindrowym silnikiem, który jest zamontowany poprzecznie do kierunku jazdy.

W kadłubie silnika z żeliwa szarego są wykonane otwory cylindrów. W celu naprawy ewentualnych uszkodzeń, jak wyżłobienia i duże zużycie gładzi, cylindry mogą być szlifowane i honowane w warsztacie specjalistycznym. Po takiej obróbce konieczne jest zamontowanie nadwymiarowych tłoków. W dolnej części kadłuba silnika, w skrzyni korbowej, znajduje się wał korbowy podparty w łożyskach. Na wale korbowym na łożyskach ślizgowych osadzone są korbowody, które tworzą połączenie wału z tłokami. Dolne zamknięcie kadłuba silnika i skrzyni korbowej stanowi wykonana z blachy lub ze stopu aluminium miska olejowa, w której zbiera się olej niezbędny do smarowania i chłodzenia silnika.

Głowica cylindrów wykonana ze stopu aluminium ma różne rozwiązania konstrukcyjne. Różnice te polegają na innym układzie i liczbie zaworów oraz liczbie i sposobie napędu wałów rozrządu.

Modele z silnikiem wysokoprężnym majągłowicę cylindrów z podpartym na pięciu łożyskach wałem rozrządu, który przez popychacze otwiera po 2 zawory w każdej komorze spalania (1 zawór dolotowy i 1 zawór wylotowy). Wał rozrządu jest napędzany paskiem zębatym. W celu zaoszczędzenia miejsca, kolektor wylo-

towy i dolotowy są umieszczone po jednej stronie głowicy cylindrów. Modele z silnikiem benzynowym, od 1991 roku mają głowicę cylindrów skonstruowaną według zasady przepływu poprzecznego z dwoma wałami rozrządu i czterema zaworami na komorę spalania (2 zawory dolotowe i 2 wylotowe). W przypadku silników 1,4 i 1,6 dm3 zawory są sterowane krzywkami wałów rozrządu za pośrednictwem popychaczy. W silniku 2,0 dm3 zawory są otwierane za pośrednictwem dwustronnych dźwigni zaworów i hydraulicznych popychaczy, dzięki czemu sprawdzanie i regulacja luzów zaworów są zbędne. Wały rozrządu są napędzane dwoma łańcuchami od wału korbowego.

Modele z silnikami benzynowymi z lat 1986 1991 mają głowicę o przepływie poprzecznym oraz jeden wał rozrządu, napędzany paskiem zębatym. Usytuowane ukośnie zawory (dwa na komorę spalania, 1 zawór dolotowy i 1 zawór wylotowy) są otwierane za pośrednictwem dwustronnych dźwigni, umieszczonych na wspólnym wałku.

W silnikach z głowicą o poprzecznym przepływie, świeża mieszanka paliwowo-powietrzna dopływa do jednej strony głowicy, a spaliny są odprowadzane po przeciwnej stronie. Poprzeczny przepływ zapewnia szybką wymianę ładunku w cylindrach i przez to pełniejsze wykorzystanie pojemności silnika. Smarowanie silnika zapewnia pompa oleju, która jest mocowana na przodzie skrzyni korbowej. Pompa jest napędzana bezpośrednio

144

SKRZYNKA PRZEKŁADNIOWA

Skrzynka rozdzielcza jest mocowana kołnierzem bezpośrednio do skrzynki przekładniowej, jednak jest smarowana innym olejem. Poziom oleju przekładniowego należy sprawdzać w ramach regularnych przeglądów i wymieniać go w przypadku trudnych warunków eksploatacyjnych, stosując następujące ilości i gatunki olejów: - mechaniczna skrzynka przekładniowa: 2,7 do 2,9 dm3 oleju przekładniowego API, klasy GL-4, o lepkości SAE 80W-90, - skrzynka rozdzielcza: 1,1 dm3 oleju przekładniowego API, klasy GL-5, o lepkości SAE 80W-90, - mechanizm różnicowy tylnej osi: 1,0 dm3 oleju przekładniowego API klasy GL-5, o lepkości SAE 80W-90.

Naprawy skrzynki rozdzielczej i mechanizmów różnicowych powinny być wykonywane przez warsztat specjalistyczny.

Szczególne warunki holowania samochodu z napędem wszystkich kół - Podczas holowania samochodu z napędem wszystkich kół, przednie koła powinny mieć możliwość swobodnego obracania się, w przeciwnym razie może dojść do przeciążenia skrzynki rozdzielczej. Najlepiej jest załadować samochód na inny pojazd lub zastosować wózek pod koła.

- Nie wolno włączać blokady mechanizmu różnicowego.

Automatyczna skrzynka przekładniowa Samochód Sunny może być wyposażony na życzenie w całkowicie zautomatyzowaną skrzynkę przekładniową. Ta skrzynka przekładniowa ma cztery biegi jazdy w przód, które są zmieniane automatycznie. W celu umożliwienia większych przyspieszeń, na przykład podczas wyprzedzania, automatyczna skrzynka przekładniowa jest wyposażona

w tzw. włącznik kick-down, który działa przy wciśnięciu pedału przyspieszenia do oporu, Funkcja kick-down zapewnia, że skrzynka i przekładniowa wybiera mniejsze przełożenie, Do oceny działania automatycznej skrzynki przekładniowej, jak również do wykrywania usterek, jest potrzebne doświadczenie w eksploatacji i znajomość zasad pracy tego typu urządzeń. Czynności obsługowe, obejmujące sprawdzanie poziomu i wymianę oleju, są opisane w rozdziale „Obsługa układu napędowego".

Holowanie samochodu z automatyczną skrzynką przekładniową Uwaga. Silnik samochodu z automatyczną' skrzynką przekładniową nie może być uruchamiany przez pchanie lub holowanie.

• Włączyć zapłon, aby nie było blokowane ko ło kierownicy i aby było możliwe włączenie kierunkowskazów, sygnału dźwiękowego i wy cieraczki.

I • Ponieważ wspomaganie hamulców działa* tylko podczas pracy silnika, pedał hamulca należy naciskać z odpowiednio większą sita,

Maksymalna prędkość holowania: 50 km/h, Maksymalna odległość holowania: 65 km.

• W razie konieczności holowania na' odległość należy unieść przód samochody, gdyż w przeciwnym przypadku może ulec uszkodzeniu skrzynka przekładniowa z braku wystarczającego smarowania.

Uwaga.

Samochód z automatyczną skrzynka przekładniową może być holowany tylko na tylnych kołach, ponieważ po podniesieniu tylu samochodu obracające się w przeciwnym kierunku przednie koła wymuszałyby bardzo wysokie obroty kół planetarnych w automatycznej skrzynce przekładniowej, co spowodowałoby poważne jej uszkodzenie.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE MECHANICZNEJ SKRZYNKI PRZEKŁADNIOWEJ

139

przekładniowa. Potrzebny jest także odpowiedni wciągnik lub suwnica do zawieszenia pozostającego w samochodzie silnika. Opis odnosi się do samochodu z napędem kół przednich.

Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Modele 1986-1991: wymontować akumulator i wspornik akumulatora.

• Wymontować przewód powietrza między filtrem i króćcem wlotu powietrza, i Wyczepić linkę sterowania sprzęgła (4) z dźwigni wyłączania (3). W tym celu poluzować przeciwnakrętkę (1) i okręcić całkowicie nakrętkę regulacyjną (2), patrz rys. N-3001. « Odkręcić i wyjąć wałek napędu prędkościomierza (26), patrz rys. N3003.

• Unieść i podeprzeć samochód, patrz „Unoszenie i podpieranie samochodu". « Odkręcić dolną osłonę przedziału silnika.

• Odłączyć przewody światła cofania (14) i czujnika położenia neutralnego (23) oraz od-

N-3001

kręcić przewód masy (-) od skrzynki przekładniowej, patrz rys. N-3004.

1 -obudowa sprzęgła (na powierzchnię łączenia nakładany jest dostępny w handlu środek uszczelniający lub środek Nissan-KP610-00250), 2-pierścień uszczelniający wałka sprzęgłowego (każdorazowo nowy, na krawędzie uszczelniające nakładany jest smar uniwersalny), 3 - zasobnik oleju, 4 - pokrywa łożyska w silnikach 1,6 i 2,0 dm3, 5 - pokrywa łożyska w silniku 1,4 dm3, 6 wkręt z łbem stożkowym płaskim, 20 N-m, 7 - korek wlewu oleju (na gwint nakładany jest dostępny w handlu środek uszczelniający lub środek Nissan-KP-610-00250), 8 - zaślepka czujnika, 20 N- m (na gwint nakładany jest dostępny w handlu środek uszczelniający lub środek Nissan-KP-610-00250), 9 - śruba odpowietrzająca (na powierzchnię łączenia nakładany jest dostępny w handlu środek uszczelniający lub środek Nissan-KP-610-00250), 10 - zaślepka czujnika, 20 N- m (na gwint nakładany jest dostępny w handlu środek uszczelniający lub środek Nissan-KP-610-00250), 11 - pokrywa otworu technologicznego (na powierzchnię łączenia nakładany jest dostępny w handlu środek uszczelniający lub środek Nissan-KP-610-00250), 12 pierścień o przekroju okrągłym (każdorazowo nowy), 13 - pokrywa obudowy (na powierzchnię łączenia nakładany jest dostępny w handlu środek uszczelniający lub środek Nissan-KP-610-00250), 14 - wyłącznik światła cofania, 20 N-m (na gwint nakładany jest dostępny w handlu środek uszczelniający lub środek Nissan-KP-610-00250), 15-pierścień uszczelniający wałka mechanizmu różnicowego (każdorazowo nowy, na krawędzie uszczelniające nakładany jestsmar uniwersalny), 16 - korek spustowy oleju, 30 N- m (na gwint nakładany jest dostępny w handlu środek uszczelniający lub środek Nissan-KP-610-00250), 17 -obudowa skrzynki przekładniowej, 18 -korytko, 19 -oś koła biegu wstecznego, 20-kanał oleju (odpowiednie położenie montażowe), 21 - pierścień uszczelniający wałka dźwigni wybieraka (każdorazowo nowy, na krawędzie uszczelniające nakładany jest smar uniwersalny), 22 - mieszek, 23 - czujnik położenia neutralnego, 25 N. m, lub zaślepka czujnika, 20 N • m (na gwint nakładany jest dostępny w handlu środek uszczelniający lub środek Nissan-KP-610-00250), 24 - pierścień uszczelniający wałka mechanizmu różnicowego (każdorazowo nowy, na krawędzie uszczelniające nakładany jest smar uniwersalny), 25 - pierścień o przekroju okrągłym (każdorazowo nowy), 26 -wałek napędu prędkościomierza

SKRZYNKA PRZEKŁADNIOWA

• Odłączyć przewody i złącza wtykowe od rozrusznika i wymontować rozrusznik.

140

• Odkręcić od skrzynki przekładniowej drążek zmiany biegów (2) oraz drążek wybieraka (1) i podwiesić za pomocą drutu do podwozia samochodu, patrz rys. N-3002.

N-3006

N-3007

• Podstawić pod skrzynkę przekładniową naczynie do zebrania oleju, wykręcić korek spustowy oleju (16) i spuścić olej przekładniowy ze skrzynki biegów i mechanizmu różnicowego, patrz rys. N-3005.

• Wyjąć ze skrzynki przekładniowej lewą i prawą półoś.

• Unieść trochę skrzynkę przekładniową wraz z silnikiem za pomocą przewoźnego podnośnika warsztatowego i podłożyć drewniany kloc(1) między środkową belkę (2) i miskę olejową silnika, patrz rys. N-3006.

Uwaga. Nie należy opierać podnośnika o korek spustowy w misce olejowej.

• Unieść podnośnik w celu umożliwienia odkręcenia tylnego (1) i lewego (2) wspornika zawieszenia, patrz rys. N-3007.

N-3011

• Wykręcić śruby mocujące skrzynkę przekładniową.

• Unieść ręką skrzynkę przekładniową i oddzielić ją od silnika za pomocą łyżki do opór, • Opuścić skrzynkę przekładniowąna podnośniku (rys. N-3011) i wyjąć ją z samochodu, korzystając z pomocy drugiej osoby. t

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE MECHANICZNEJ SKRZYNKI PRZEKŁADNIOWEJ

141

Zamontowanie Przed zamontowaniem skrzynki przekładniowej sprawdzić sprzęgło i łożysko wyciskowe.

• Oczyścić wielowypust wałka sprzęgłowego i nałożyć cienką warstwę pasty lub aerozolu Moly.

Uwaga. Jeśli zostanie nałożone za dużo pasty, może ona podczas eksploatacji dostać się na okładziny tarczy sprzęgła i spowodować zakłócenia w jego działaniu.

• Ustawić skrzynkę przekładniową na przewoźnym podnośniku we właściwym położeniu.

• Jeśli przy wkładaniu skrzynki przekładniowej jej wałek sprzęgłowy nie wchodzi w tarczę sprzęgła, obrócić wał skrzynki przekładniowej za kołnierz półosi (bieg włączony) lub wał korbowy silnika za koło pasowe przy pomocy drugiej osoby.

• Ustawić właściwie skrzynkę przekładniową.

Najczęściej w kołnierzu silnika są kołki prowadzące, które powinny wejść w otwory obudowy sprzęgła.

• Włożyć wszystkie śruby mocujące i przykręcić skrzynkę przekładniową do silnika.

Nr śruby

Długość śruby

Moment dokręcania

1 2 3 4 A B

70 mm 85 mm 30 mm 25 mm 20 mm 16 mm

35 N-m 35 N-m 35 N-m 20 N-m 35 N-m 20 N-m

A - przednia węzłówka na silniku, B - tylna węzłówka na silniku

Śruby mocujące skrzynkę przekładniową do silnika wysokoprężnego 2,0 dm3

Uwaga. Nie wolno dosuwać skrzynki przekładniowej do silnika przez dokręcanie śrub. Najpierw wkręcić równomiernie wszystkie śruby i następnie dokręcać je kluczem dynamometrycznym.

Śruby mocujące skrzynkę przekładniową do silnika 1,4 i 1,6 d m3 (typu GA)

N-3009 Nr śruby 1 2 3 4 5 A B

Długość śruby 120 mm 85 mm 75 mm 30 mm 25 mm 35 mm 40 mm

Moment dokręcania 35 N-m 35 N-m 50 N-m 20 N-m 20 N-m 35 N-m 35 N-m

A — przednia węzłówka na silniku, B - tylna węzłówka na silniku

Śruby mocujące skrzynkę przekładniową do silnika wysokoprężnego 1,7 dm3 Patrz rys. N-3009.

N-3008

Nr śruby

Długość śruby

Moment dokręcania

1 2 3 4 5

110 mm 75 mm 75 mm 40 mm 25 mm

35 N-m 35 N-m 50 N-m 20 N-m 20 N-m

SKRZYNKA PRZEKŁADNIOWA

142

Śruby mocujące skrzynkę przekładniową do silnika benzynowego 2,0 d m3

N-3010

Nr śruby

Długość śruby

Moment dokręcania

1 2 3

55 mm 65 mm 35 mm 45 mm

75 N-m 75N-m 35 N-m 35 N-m

4

Śruby mocujące skrzynkę przekładniową do silnika 1,6 dm3 (typu E16i)

• Unieść skrzynkę przekładniową i dokrę momentem 50 N-m tylny i lewy wspornikza| wieszenia.

• Wyjąć drewniany kloc i usunąć przewoźn^ podnośnik.

• Wprowadzić obie półosie do mechanizmi| różnicowego.

• Zamontować rozrusznik.

• Przykręcić do skrzynki przekładniowej drą żek zmiany biegów momentem 15 N-m i dn żek wybieraka momentem 45 N-m.

• Podłączyć przewody światła cofania i czu| nika położenia neutralnego oraz przykręci przewód masy (-) do skrzynki przekładniowej • Wlać olej przekładniowy.

• Przykręcić dolną osłonę przedziału silnika.]

• Opuścić samochód.

• Przykręcić do skrzynki przekładniowej wa napędu prędkościomierza.

• Podłączyć linkę sterowania sprzęgła do dź gni wyłączania.

• Zamontować przewód powietrza między filj rem i króćcem wlotu powietrza.

• Modele 1986-1991: zamontować wsport akumulatora i akumulator.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumula ra.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i; kodować radioodbiornik w celu zabezpieczeni! przed kradzieżą.

Mechanizm zmiany biegów Mechanizm zmiany biegów nie wymaga sługi.

Na rysunku N-3013 pokazano mech nizm stosowany w samochodach od mc 1991.

Napęd wszystkich kół

N-3012

Nr śruby 1 2 3 4

Długość śruby

Moment dokręcania

70 mm 40 mm 25 mm 20 mm

20 N-m 25 N-m 20 N-m 25 N-m

Samochód Sunny może być wyposażony w stały napęd wszystkich kół. Do napędu kot tylnych w tym samochodzie są niezbędne dodatkowe zespoły. Połączenie między napędem kół przednich i tylnych zapewnia wał napędowy (5), patrz rys. L-3204. Wał ten napędza mechanizm różnicowy osi tylnej (4), z którego napęd przez półosie (3) jest przekazywany na tylne koła.

Do wyrównania różnicy prędkości obrotowych kół osi przedniej i tylnej, na przykład podczas

NAPĘD WSZYSTKICH KOŁ

143 l-"---/~^

1 -gatka dźwigni zmiany biegów, 2 - mieszek, 3 - tuleja dźwigni zmiany biegów, 4-dźwignia zmiany biegów, 5 gumowy tłumik drgań, 6-gniazdo dźwigni zmiany biegów, 7 - tulejka, 8-pierścień o przekroju okrągłym (każdorazowo nowy), 9 - osłona przeciwpyłowa, 10 - nakładka, 11-pokrywa przegubu dźwigni zmiany biegów, 12-drążek wybieraka, 13-płytka oporowa, 14-tulejka, 15-tuleja przegubu, 16-wspornik drążka wybieraka, 17-tulejka, 18-tuleja przegubu, 19-drążek zmiany biegów, 20 - sprężyna powrotna, 21-element gumowy sprężyny powrotnej, 22 - wspornik dźwigni zmiany biegów, 23-tłumik drgań, A - napęd wszystkich kół, F - miejsca nakładania smaru uniwersalnego

25 Nm

N-3013

L-3204

jazdy na zakręcie, jest niezbędna przy stałym napędzie wszystkich kół, dodatkowa (pośrednia) skrzynka rozdzielcza. Skrzynka rozdzielcza jest wyposażona w samoczynnie blokujące sprzęgło elastyczne, które w razie wystąpienia większej różnicy prędkości obrotowych między przednią i tylną osią blokuje automatycznie skrzynkę rozdzielczą i łączy ze sobą obie osie. Możliwe są niewielkie różnice prędkości obrotowej, jednak im większe są te różnice, tym większa jest blokada powodowana przez sprzęgło. Dzięki temu, na przykład w razie poślizgu przedniego koła, jest przenoszony większy moment obrotowy na koła tylnej osi.

Skrzynka przekładniowa

Wymontowanie i zamontowanie mechanicznej skrzynki przekładniowej Skrzynka przekładniowa tworzy zespół z mechanizmem różnicowym i przekładnią główną, który można wymontować, pozostawiając silnik na miejscu. Wymontowanie tego zespołu jest konieczne, jeśli należy wymienić sprzęgło lub naprawić skrzynkę przekładniową. Opisano tył-

ko wymontowanie i zamontowanie skrzynki przekładniowej, ponieważ nie jest możliwe wykonanie jej naprawy bez specjalnego oprzyrządowania i narzędzi. Skrzynkę przekładniową wymontowuje się od dołu. Do wymontowania jest potrzebny odpowiedni podnośnik stanowiskowy lub 4 stabilne podpory i przewoźny podnośnik samochodowy z drewnianą przekładką, za pomocą którego jest opuszczana skrzynka

N-3003

WYKRYWANIE l USUWANIE NIESPRAWNOŚCI

137

Wykrywanie i usuwanie niesprawności sprzęgła Objawy Sprzęgło szarpie

Przyczyny

Sposób postępowania

Zbyt mała prędkość obrotowa biegu jałowego

Wyregulować prędkość obrotową biegu jałowego

Uszkodzone elementy zawieszenia zespołu napędowego

Sprawdzić, w razie potrzeby wymienić

Poluzowane zawieszenie skrzynki przekładniowej

Dokręcić śruby mocujące Poprawić prowadzenie linki

Złe prowadzenie linki sterowania sprzęgłem

Sprzęgło ślizga się i

Nierównomierny nacisk wywierany przez tarczę dociskową

Wymienić zespół dociskowy

Tarcza sprzęgła nie jest częścią oryginalną

Zamontować oryginalną tarczę sprzęgła

Tarcza sprzęgła zużyta lub zaolejona

Sprawdzić tarczę sprzęgła Sprawdzić

Jednostronne działanie łożyska wyciskowego

widełki i łożysko wyciskowe

Za mały jałowy skok pedału sprzęgła

Wyregulować jałowy skok pedału Zmierzyć grubość tarczy sprzęgła, w razie potrzeby wymienić

Zużyta tarcza sprzęgła Osłabiona sprężyna talerzowa

Wymienić zespół dociskowy

Stwardniała lub zaolejona okładzina

Wymienić tarczę sprzęgła

Sprzęgło zostało przegrzane

Zamontować oryginalne części

Utrudniona lub niemożli- Okładzina zasklepiona produktami ścierania Wymienić tarczę sprzęgła wa zmiana biegów Tarcza sprzęgła zatarta na wałku sprzęgło- Oczyścić wielowypust, usunąć zadziory, w razie (sprzęgło nie rozłącza wym, wielowypust pozbawiony smaru lub za- potrzeby usunąć produkty korozji i nałożyć smar prawidłowo) tarty MoS2 Tarcza sprzęgła ma bicie boczne Za duży

Zlecić sprawdzenie tarczy Wyregulować skok

skok jałowy pedału sprzęgła Uszkodzony

pedału sprzęgła Wymienić zespół dociskowy

zespół dociskowy Oś pedału i linka stawiają duży opór

Nasmarować lub wymienić części

Pedał porusza się z dużymi oporami. Nienormalne Zużyte łożysko wyciskowe odgłosy pracy przy wyłączaniu i wtaczaniu sprzę- Luźne części w obudowie sprzęgła

Wymienić łożysko wyciskowe Naprawić sprzęgło

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE ORAZ SPRAWDZANIE SPRZĘGŁA

Przy każdym włączeniu i rozłączeniu jest ścierana niewielka grubość okładzin tarczy sprzęgła.

Tarcza sprzęgła jest częścią ulegającązuży-ciu, a jej trwałość wynosi ponad 100 000 km przebiegu samochodu. Zużycie tarczy sprzęgła zależy głównie od obciążenia (holowanie przyczepy) i sposobu jazdy.

133

Sprawdzanie • Wymienić zaolejoną lub uszkodzoną tarczę sprzęgła.

Wymontowanie i zamontowanie oraz sprawdzanie sprzęgła Wymontowanie • Wymontować skrzynkę przekładniową.

• Zaznaczyć pisakiem lub rysikiem na kole zamachowym położenie zespołu dociskowego.

• Zablokować koło zamachowe wkrętakiem i trzpieniem przyłożonym do wieńca zębatego, aby nie obracało się podczas odkręcania śrub.

G-2802

• Poluzować kolejno po przekątnej śruby mocujące zespół dociskowy o 1 do 1,5 obrotu, aż tarcza nie będzie naprężona, patrz rys. G-2802.

Uwaga. Jeśli śruby zostaną wykręcone od razu całkowicie, może ulec uszkodzeniu sprężyna tarczowa.

• Wykręcić całkowicie śruby.

• Wyjąć zespół dociskowy i tarczę sprzęgła.

Uwaga. Nie upuścić tych części podczas wyjmowaniu, gdyż w przeciwnym razie mogą występować po ich zamontowaniu poślizgi sprzęgła i trudności podczas wyłączana.

• Wytrzeć koło zamachowe szmatką zmoczoną w benzynie.

G-2803

• Zmierzyć suwmiarkągrubość okładzin tarczy sprzęgła, patrz rys. G-2803. Odległość od powierzchni okładzin do łbów nitów powinna wynosić co najmniej 0,3 mm. Gdy odległość ta jest mniejsza lub okładziy są popękane, należy wymienić tarczę sprzęgła.

• Sprawdzić bicie tarczy sprzęgła -jego dopuszczalna wartość wynosi 1,0 mm. Do sprawdzenia potrzebny jest specjalny przyrząd i jest ono konieczne jedynie w przypadku ponownego montowania używanego już sprzęgła, które powodowało poślizgi i nie wyłączało się właściwie.

• Jeśli występowały zakłócenia w pracy sprzęgła, należy sprawdzić czujnikiem bicie boczne koła zamachowego silnika, którego dopuszczalna wartość wynosi 0,2 mm.

• Sprawdzić koło zamachowe, czy nie ma na nim śladów nadmiernego nagrzania i wyżłobień, w razie potrzeby wygładzić drobnym papierem ściernym.

• Sprawdzić ślady zużycia sprężyny tarczowej w miejscach współpracy z łożyskiem wyciskowym (rys. L-2803). Małe nierówności wygładzić papierem ściernym, w razie dużego zużycia wymienić zespół dociskowy.

• Sprawdzić połączenie sprężyny między tarczą dociskową i obudową, czy nie ma pęknięć i czy nity nie są luźne. Należy wymienić sprzęgło z uszkodzonymi lub luźnymi połączeniami nitowymi.

Zamontowanie 134

SPRZĘGŁO

1-2803

• Sprawdzić powierzchnię współpracującą zespołu dociskowego, czy nie ma na niej pęknięć, śladów nadmiernego nagrzania i czy nie jest zużyta. Zespół dociskowy, który jest wygięty do wewnątrz nie więcej niż 0,3 mm, może być jeszcze zamontowany. Sprawdzenia dokonuje się stalowym liniałem i szczelinomierzem (rys.

30-279). W razie potrzeby wygładzić drobnym papierem ściernym ślady nadmiernego nagrzania i wyżłobienia.

• Sprawdzić współpracującą powierzchnię koła zamachowego, czy nie ma na niej nalotu spowodowanego wysoką temperaturą, i w razie potrzeby wygładzić papierem ściernym.

• Sprawdzić bicie koła zamachowego, które nie powinno przekraczać 0,15 mm.

• Sprawdzić, czy łożysko wyciskowe obraca się lekko.

• Zamontować tarczę sprzęgła i zespół dociskowy w kole zamachowym. Płaska część piasty tarczy sprzęgła powinna być skierowana w stronę koła zamachowego (do silnika). Ustawić współśrodkowo tarczę sprzęgła w zespole dociskowym. Można to zrobić za pomocą odpowiedniego trzpienia, na przykład firmy Hazet, lub zużytego wałka sprzęgłowego skrzynki przekładniowej. Jeśli tarcza sprzęgła nie jest ustawiona współśrodkowo, może być utrudnione wprowadzenie wałka sprzęgłowego skrzynki przekładniowej.

• Jeśli jest montowany używany poprzednio zespół dociskowy, osadzić zespół zgodnie ze znakami naniesionymi podczas wymontowania.

• Wkręcić śruby mocujące zespół dociskowy,

• Wkręcać stopniowo o 1 do 1,5 obrotu śruby mocujące zespół dociskowy w kolejności podanej na rysunku N-2802, aż zespół zostanie dokręcony. Usunąć trzpień centrujący.

Uwaga. Zwrócić uwagę, aby zespół dociskowy wchodził w czasie dokręcania śrub równomiernie i bez ocierania w koło zamachowe, l

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE ŁOŻYSKA WYCISKOWEGO

dokręcania śrub mocujących zespół dociskowy wynosi 20 N-m.

• Usunąć narzędzia blokujące koło zamachowe.

• Zamontować skrzynkę przekładniową.

• Wyregulować linkę sterowania sprzęgłem.

Wymontowanie i zamontowanie oraz sprawdzanie łożyska wyciskowego sprzęgła

135

• Wyciągnąć zaczepy (1) na zewnątrz i wyjąć łożysko wyciskowe (2), patrz rys. N-2804.

Uwaga. Zapamiętać położenie zaczepów łożyska.

Sprawdzanie • Ścisnąć łożysko wyciskowe, obracając je równocześnie (rys. G-2806). Jeśli łożysko nie obraca się płynnie, zamontować nowe łożysko.

6 N-2803

1 - dźwignia wyłączania, 2 - sprężyna powrotna, 3 - widełki, 4 - zaczep łożyska (należy zwrócić uwagę na właściwe położenie), 5 - łożysko wyciskowe (smarowane smarem MoS2), 6 - kołki ustalające, F-miejsca smarowane smarem uniwersalnym, L - miejsca smarowane smarem litowym z dodatkiem MoS2

Wymontowanie • Wymontować skrzynkę przekładniową.

G-2806

N-2804

Uwaga. Łożysko jest nasmarowane na cały okres swej trwałości i nie należy go myć lub uzupełniać w nim smaru. • Sprawdzić powierzchnie współpracujące, czy nie są zużyte, skorodowane lub uszkodzone.

136

SPRZĘGŁO

• Powierzchnie współpracujące (3) pokryć cienką warstwą smaru litowego z dodatkiem MoS2, patrz rysunek N-2804.

Uwaga. Nie należy nakładać zbyt dużej ilości smaru, aby po zmontowaniu sprzęgła smar nie znalazł się na powierzchniach okładzin ciernych.

Zamontowanie • Pokryć cienką warstwą smaru MoS2 współpracujące powierzchnie widełek, patrz rysunek N-2803.

• Wsunąć łożysko wyciskowe na widełki i zamocować łożysko przez dociśnięcie zaczepów.

• Zamontować skrzynkę przekładniową.

Regulacja skoku pedału sprzęgła Mechanizm sterowania sprzęgła należy regulować po każdej naprawie sprzęgła oraz regularnie w ramach obsługi. Skok pedału sprzęgła powinien być sprawdzony w razie wykrycia niesprawności podczas włączania i wyłączania.

• Zmierzyć wysokość ustawienia pedału (H) od górnej powierzchni pedału (3) do bitumicznej warstwy izolacyjnej (5). W tym celu odchylić dywanik (7) i wykładzinę tłumiącą, patrz rys. N2805. Pozostałe oznaczenia na rysunku: (1) wspornik, (2) ogranicznik pedału lub wyłącznik sprzęgła, (3) nakładka pedału, (4) blacha podłogi. Wysokość ustawienia pedału powinna wynosić: w modelach 1986-1991: 162 do 172 mm; w samochodach od modeli 1991 •166 do 176 mm.

• Poluzować przeciwnakrętkę i wyregulować wysokość ustawienia pedału przez obrót śruby ograniczającej lub wyłącznik sprzęgła. Dokręcić przeciwnakrętkę momentem 20 N-m.

• Nacisnąć ręką na dźwignię wyłączania (3) do chwili wystąpienia oporu. Strzałka na rys. N•2806 wskazuje kierunek nacisku. Właściwa wartość przesunięcia wynosi 2,5 do 3,5 mm.

• W razie potrzeby wyregulować luz. W tym celu poluzować nakrętkę (1). Nacisnąć ręką dźwignię wyłączania (3 - patrz strzałka na rys.

N-2806) do chwili wystąpienia oporu. Dokręcić nakrętkę regulacyjną (2). Obrócić nakrętkę regulacyjną w przeciwną stronę o 2,5 do 3,5 ob-

N-2805

N-2806

rotu i dokręcić przeciwnakrętkę momentem 5Nm. • Zmierzyć jałowy skok pedału. W tym celu naciskać pedał ręką, aż do chwili zwiększenia oporu. Właściwa wartość jałowego skoku pedału sprzęgła wynosi 13 do 17 mm.

Sprzęgło

Wiadomości wstępne Sprzęgło spełnia dwa zadania: przerywa przenoszenie momentu obrotowego z silnika do skrzynki przekładniowej podczas zmiany biegów i zapewnia dzięki tarciu łagodne połączenie silnika ze skrzynką przekładniową podczas ruszania z miejsca.

Sprzęgło składa się z zespołu dociskowego, tarczy sprzęgła, łożyska wyciskowego, linki i zespołu pedału.

Zespół dociskowy jest przykręcony śrubami do koła zamachowego mocowanego kołnierzem do wału korbowego silnika. Między zespołem dociskowym i kołem zamachowym znajduje się tarcza sprzęgła dociskana sprężyną tarczową do koła zamachowego. Tarcza sprzęgła osa-

dzona jest na wałku sprzęgłowym skrzynki przekładniowej.

Wciśnięcie pedału sprzęgła (rozłączenie) powoduje, poprzez linkę i dźwignię wyłączania, nacisk łożyska wyciskowego na sprężynę zespołu dociskowego. Następuje zwolnienie zespołu dociskowego i tarcza sprzęgła przestaje być dociskana do koła zamachowego. Następuje przerwa w przenoszeniu momentu obrotowego od silnika do skrzynki przekładniowej, Zwolnienie pedału sprzęgła (włączenie) powoduje dociskanie tarczy sprzęgła do koła zamachowego przez zespół dociskowy i ponowne przenoszenie momentu obrotowego od silnika, ponieważ dociśnięta tarcza sprzęgła jest połączona wielowypustem z wałkiem sprzęgłowym skrzynki przekładniowej.

N-2801

1 - koto zamachowe, 2 - tarcza sprzęgła (nie wolno myć tarczy w rozpuszczalniku; podczas montażu zwrócić uwagę, aby na powierzchnie cierne nie dostał się smar z wałka sprzęgłowego), 3-śruba (25 N-m), 4 - wałek sprzęgłowy skrzynki przekładniowej, 5 - wielowypust (nałożyć niewielką warstwę smaru MoS2 - smaru litowego zmieszanego z dwusiarczkiem molibdenu), 6 - zespół dociskowy (obudowa sprzęgła)

WYKRYWANIE l USUWANIE NIESPRAWNOŚCI

Objawy

Przyczyny

203 Sposób postępowania

Hamulce działają pulsa- Dotyczy hamulca tarczowego

cyjnie

Bicie boczne lub za duża tolerancja grubości tarczy hamulca

Sprawdzić bicie i tolerancję. Obrobić lub wymienić tarczę.

Tarcza hamulca nie obraca się równolegle do zacisku

Sprawdzić powierzchnię przylegania zacisku

Dotyczy hamulca bębnowego

Powierzchnia przylegania tarczy koła do bębna Można dokonać próby wzajemnej zamiany hamulca nie jest płaska, co powoduje tarcz kół, jednak lepiej jest przetoczyć bęben z odkształcenie bębna zamontowanym kołem na odpowiedniej tokarce Hamulce włączająsię są- Niedrożny otwór kompensacyjny w pompie moczynnie hamulca

Oczyścić pompę hamulca i wymienić części

Za mały luz między popychaczem i tłokiem pompy hamulca

Zlecić sprawdzenie luzu w specjalistycznym warsztacie

Hamulce pracują głośno Niewłaściwe okładziny cierne

Wymienić wkładki cierne lub szczęki hamulca.

Stosować oryginalne okładziny cierne producenta samochodu

Dotyczy hamulca tarczowego

Tarcza hamulca miejscami skorodowana Bicie boczne tarczy hamulca Dotyczy hamulca bębnowego

Zużyte okładziny cierne

Starannie wygładzić drobną ściernicą Obrobić lub wymienić tarczę Wymienić szczęki hamulca. Stosować orygialne szczęki hamulca producenta samochodu Przetoczyć lub wymienić bęben

Owalny bęben hamulca Klinowe zużycie wkładek Tarcza hamulca nie obraca się równolegle do ciernych zacisku

Sprawdzić powierzchnię przylegania zacisku

Skorodowane zaciski

Usunąć zanieczyszczenia Usunąć

Niewłaściwa praca tłoczków

zacieranie się tłoczków

UKŁAD HAMULCOWY

180

1 - pedał hamulca, 2 - urządzenie wspomagające, 3 - pompa hamulca, 4 - dźwignia hamulca awaryjnego, 5 - korektor siły hamowania (różne wykonania), 6 - hamulce tarczowe przednie, 7 - hamulce bębnowe tylne, 8 - linka hamulca awaryjnego L-4437

producenta do każdego modelu samochodu, dlatego należy stosować tylko okładziny zalecane przez firmę Nissan.

Uwaga. Nowe wkładki cierne i okładziny szczęk hamulców powinny być „dotarte" po zamontowaniu. Należy unikać niepotrzebnego,

gwałtownego hamowania do czasu przejechania około 200 km.

Podczas prac przy układzie hamulcowym należy zachować czystość i dużą dokładności. W przypadku braku niezbędnego doświadczenia, prace te powinny być wykonane w warsztacie specjalistycznym.

DANE TECHNICZNE UKŁADU HAMULCOWEGO Od modeli 1991

Samochody Hamulce Silniki

Modeli 1986-1991 przednie tylne wszystkie wszystkie

i7

wszystkie oprócz GTi

Hamulce tarczowe Graniczna grubość okładziny Graniczna grubość tarczy

2,0 mm 10 mm1'

2,0 mm 9,0 mm

Hamulce bębnowe Graniczna grubość okładziny Wewnętrzna średnica nowego bębna Graniczna średnica bębna Maksymalna owalność powierzchni roboczej bębna

-

1,5 mm 180,0 mm 181,0 mm 0,03 mm

Skok dźwigni włączania hamulca awaryjnego (po przyłożeniu normalnej siły)

7 do 11 zębów zapadki

Wszystkie oprócz GTi: 5 do 6 zębów zapadki; GTi: 7 do 8 zębów zapadki

Wysokość pedału hamulca: mechaniczna skrzynka przekł. automatyczna skrzynka przekł.

155 do 165 mm 164 do 174 mm

148 do 158 mm 157 do 167 mm

Bicie boczne tarczy hamulca2'

maks. 0,07 mm

maks. 0,07 mm

Właściwy płyn hamulcowy

DOT3

1)

Silnik wysokoprężny i silnik benzynowy GTi: 16,0 mm. 21 Tolerancja grubości: 0,02 mm.

przednie

tylne GTi

wszystkie oprócz GTi

GTi

2,0 mm 16,0 2,0 mm mm 24,0 mm

2,0 mm 6,0 mm

1,5 mm 8,0 mm

-

1,5 mm 180,0 mm 181,0 mm 0,03 mm

-

-

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE WKŁADEK CIERNYCH

181

KONSTRUKCJA ZACISKU HAMULCA PRZEDNIEGO

1 -prowadniki wkładek ciernych, 2 - osłony prowadników, 3śruby, 60 N-m, 4 - wspornik zacisku, 5 - pokrywka przekładki, 6 - wewnętrzna przekładka, 7 - wewnętrzna wkładka cierna, 8 - klamra zabezpieczająca, 9 - zewnętrzna wkładka cierna, 10 - zewnętrzna przekładka, 11 - śruba złącza, 20 N- m, 12 - miedziane pierścienie uszczelniające, 13-śruby prowadników, 25N-m, 14 - śruba odpowietrzająca, 8 N- m, 15-korpus zacisku, 16-pierścień uszczelniający tłoka, 17-tłok, 18 - osłona przeciwpyłowa

Wymontowanie i zamontowanie wkładek ciernych hamulców przednich Uwaga. Modele samochodów z silnikami wysokoprężnymi 1,7 dm3 i z silnikami benzynowymi GTi mają zaciski różniące się nieznacznie od pokazanych na rys. N-4401. Wymontowanie i zamontowanie wkładek ciernych odbywa się jednak w ten sam sposób we wszystkich modelach.

N-4401

koło lewe. Taka zamiana może być przyczyną nierównomiernego hamowania. Każdorazowo należy wymieniać wszystkie wkładki cierne obu kół danej osi. Jeśli wkładki cierne mają być użyte ponownie, to należy je oznakować przy wymontowaniu.

• Odciągnąć zacisk ręką na zewnątrz i w ten sposób wcisnąć tłoczek hamulca.

Wymontowanie • Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Poluzować nakrętki koła przed uniesieniem samochodu.

• Unieść i podeprzeć przód samochodu.

• Zdjąć koło.

Uwaga. Nie jest dozwolona wzajemna zamiana wkładek ciernych ze strony zewnętrznej na wewnętrzną, jak również z koła prawego na

L-4440

182

UKŁAD HAMULCOWY

• Odkręcić dolnąśrubę mocującą zacisk, patrz rys. L-4440.

L-4441

• Odchylić zacisk do góry i za pomocą drutu zaczepić za zwój sprężyny śrubowej kolumny zawieszenia, patrz rys. L-4441.

• Wyjąć wkładki cierne i przekładki.

Zamontowanie Uwaga. Po wymontowaniu wkładek ciernych nie należy naciskać na pedał hamulca, bo zostanie wypchnięty tłok z korpusu zacisku.

• Oczyścić powierzchnie prowadzące i gniazdo wkładek w korpusie zacisku odpowiednią szczotką z miękkiego drutu lub szmatką zmoczonąw spirytusie. Nie należy używać rozpuszczalników zawierających substancje ropopochodne i ostrych narzędzi.

• Sprawdzić palcami tarczę hamulca przed zamontowaniem wkładek ciernych, czy nie ma wyżłobień na tarczy. Należy wymienić tarcze hamulców z wyżłobieniami.

• Zmierzyć grubość tarcz hamulców.

• Sprawdzić, czy gumowe osłony przeciwpyłowe w zacisku nie mają pęknięć. Należy niezwłocznie wymienić uszkodzone osłony, ponieważ przedostające się zanieczyszczenia powodują nieszczelność korpusu zacisku. W celu wymiany osłon zacisk musi być wymontowany i rozłożony (praca wykonywana w stacji obsługi).

• Wcisnąć tłok (2) specjalnym przyrządem.

Można to zrobić także za pomocą kawałka twardego drewna (trzonek młotka), jednak na-

leży wtedy zwrócić szczególną uwagę, aby tłok nie ustawił się ukośnie i nie została uszkodzona powierzchnia tłoka lub osłona przeciwpyłowa, patrz rys. W-4407.

Uwaga. Podczas wciskania tłoka płyn hamulcowy jest wypierany z cylinderka do zbiorniczka.

Należy obserwować poziom płynu w zbiorniczku i w razie potrzeby usunąć płyn za pomocą strzykawki. Do zbierania płynu należy wykorzystywać butelkę używanąprzy odpowietrzaniu układu hamulcowego lub butelkę plastykową, która służy wyłącznie do tego celu. Nie wolno używać butelek po napojach. Płyn hamulcowy jest trujący i w żadnym wypadku nie należy odsysać go ustami za pomocą wężyka, lecz używać strzykawki. Po wymianie wkładek ciernych nie należy nalewać płynu hamulcowego do zbiorniczka powyżej znaku określającego maksymalny poziom, ponieważ płyn hamulcowy zwiększa swą objętość w miarę ogrzewania.

Wyciekający płyn spływa na pompę hamulca, niszczy lakier na nadwoziu i powoduje korozję.

W przypadku szybkiego zużywania się wkładek ciernych należy sprawdzić tłoczek, czy nie jest zatarty. W tym celu włożyć kawałek drewna w korpus zacisku i przy pomocy drugiej osoby wciskać powoli pedał hamulca. Tłoczek powinien wychodzić i dawać się wciskać bez oporów.

Drugi zacisk powinien być w stanie zmontowanym podczas przeprowadzania tej próby.

Zwrócić uwagę, aby tłoczek nie został wypchnięty całkowicie z korpusu. Jeśli tłoczek przypadkowo wypadnie, należy odpowietrzyć układ hamulcowy po jego zamontowaniu.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE WKŁADEK CIERNYCH

• Wprawdzie nie jest to niezbędne, jednak można pokryć grzbietową stronę wkładki i przekładkę cienką warstwą specjalnego smaru (np.

Plastilube, Tunap VC 582/S, Chevron SRJ/2, Liqui Moly LM-36 lub LM-508-ASC) w celu zapobieżenia piskom hamulców tarczowych.

Ten smar nie powinien się dostać w żadnym wypadku na roboczą powierzchnię wkładki lub na tarczę hamulca i jeśli przypadkowo tak się stanie, należy niezwłocznie zetrzeć smar i przemyć części spirytusem.

• Nałożyć przekładki na nowe wkładki cierne.

• Włożyć do zacisku klamry zabezpieczające wkładki cierne.

183

Wymontowanie i zamontowanie wkładek ciernych tylnych hamulców tarczowych Tylne hamulce tarczowe są stosowane w samochodach z silnikami o dużej mocy i z urządzeniem ABS. Do wymontowania wkładek ciernych jest potrzebny specjalny przyrząd do wciskania tłoka w korpus zacisku. Jeśli nie dysponuje się takim przyrządem, można wykonać go samemu lub należy udać się do stacji obsługi.

Wymontowanie • Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła tylnego w stosunku do piasty, aby wyrównoważo-ne koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Poluzować nakrętki koła przed uniesieniem samochodu.

• Unieść i podeprzeć na podstawkach tył samochodu.

• Zdjąć koła.

N-4402

• Zamontować wkładki cierne z obu stron w klamrach zabezpieczających, patrz rys. N-4402.

• Opuścić zacisk i przykręcić dolną śrubę momentem 30 N-m.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 Nm. Uwaga. Wcisnąć mocno parę razy pedał hamulca na postoju, aż będzie wyczuwalny silny opór.

• Sprawdzić poziom płynu hamulcowego w zbiorniczku i w razie potrzeby uzupełnić do znaku określającego maksymalny poziom.

• Dotrzeć ostrożnie nowe wkładki cierne. W tym celu należy wyhamować kilkakrotnie samochód od prędkości około 80 km/h do 40 km/h, naciskając lekko na pedał hamulca i stosując przerwy dla ochłodzenia hamulców. Uwaga.

Należy unikać niepotrzebnego, gwałtownego hamowania do czasu przejechania około 200 km.

Uwaga. Nie jest dozwolona wzajemna zamiana wkładek ciernych ze strony zewnętrznej na wewnętrzną, jak również z koła prawego na koło lewe. Zamiana taka może być przyczyną nierównomiernego hamowania. Każdorazowo należy wymieniać wszystkie wkładki cierne obu kół danej osi. Jeśli wkładki cierne mają być użyte ponownie, to należy je oznakować przy wymontowaniu.

• Wyłączyć hamulec awaryjny.

Ń-4403

184

UKŁAD HAMULCOWY

• Modele 1986-1991: odkręcić linkę hamulca awaryjnego od wspornika (strzałka po lewej stronie) i wyczepić z dźwigni włączającej, patrz rys. N-4403.

• Sprawdzić palcami tarczę hamulca przed zamontowaniem wkładek ciernych, czy nie ma wyżłobień na tarczy. Należy wymienić tarcze hamulców z wyżłobieniami.

• Zmierzyć grubość tarcz hamulców.

• Sprawdzić, czy gumowe osłony przeciwpyłowe w zacisku nie mają pęknięć. Należy niezwłocznie wymienić uszkodzone osłony, ponieważ przedostające się zanieczyszczenia powodują nieszczelność korpusu zacisku. W celu wymiany osłon zacisk musi być wymontowany i rozłożony (praca wykonywana w stacji obsługi).

N-4404

• Od modeli 1991: wyjąć z korpusu zacisku element zabezpieczający linkę hamulca awaryjnego i wyczepić linkę, patrz rys. N-4404.

• Wykręcić dolny prowadnik z korpusu zacisku i odchylić zacisk do góry. Do modeli 1991 należy wykręcić oba prowadniki, patrz strzałki na rys.

N-4403.

• Zaczepić zacisk za pomocą drutu za zwój sprężyny śrubowej kolumny resorującej.

Uwaga. Nie odłączać elastycznego przewodu hamulcowego, w przeciwnym razie należy odpowietrzyć układ.

• Wyjąć dwie sprężyny w kształcie litery „V".

• Wyjąć wkładki cierne z przekładkami.

Zamontowanie Uwaga. Po wymontowaniu wkładek ciernych nie należy naciskać na pedał hamulca, bo zostanie wypchnięty tłok z korpusu zacisku. W razie przypadkowego wypchnięcia tłoka powinien być on zamontowany w stacji obsługi Nissana.

• Oczyścić powierzchnie prowadzące i gniazdo wkładek w korpusie zacisku odpowiednią szczotką z miękkiego drutu lub szmatką zmoczonąw spirytusie. Nie należy używać rozpuszczalników zawierających substancje ropopochodne i ostrych narzędzi.

-4405

• Za pomocą szczypiec z długimi zwężonymi końcami wkręcić powoli do oporu tłok w korpus zacisku, obracająctłok zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Wkręcenie umożliwiają wycięcia tłoka, w które należy włożyć szczypce, patrz rys.

N-4405.

Uwaga. Tłok zacisku musi być wkręcony. Jeśli tłok zostanie tylko wciśnięty, będzie zlikwidowana w zacisku samoczynna regulacja hamulca awaryjnego.

Podczas wciskaniu tłoka płyn hamulcowy jest wypierany z cylinderka do zbiorniczka. Należy obserwować poziom płynu w zbiorniczku i w razie potrzeby usunąć płyn za pomocą strzykawki.

Do zbierania płynu należy wykorzystywać butelkę używaną przy odpowietrzaniu układu hamulcowego lub butelkę plastykową, która służy wyłącznie do tego celu. Nie wolno używać butelek po napojach. Płyn hamulcowy jest trujący i w żadnym wypadku nie należy odsysać

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE KORPUSU ZACISKU

185

go ustami za pomocą wężyka, lecz używać strzykawki. Po wymianie wkładek ciernych nie należy nalewać płynu hamulcowego do zbiorniczka powyżej znaku określającego maksymalny poziom, ponieważ płyn hamulcowy zwiększa swą objętość w miarę ogrzewania. Wyciekający płyn spływa na pompę hamulcową, niszczy lakier na nadwoziu i powoduje korozję.

• Wprawdzie nie jest to niezbędne, jednak można pokryć grzbietową stronę wkładki i przekładkę cienką warstwą specjalnego smaru (np.

Plastilube, Tunap VC 582/S, Chevron SRJ/2, Liqui Moly LM-36 lub LM-508-ASC) w celu zapobieżenia piskom hamulców tarczowych.

Ten smar nie powinien się dostać w żadnym wypadku na roboczą powierzchnię wkładki lub na tarczę hamulca i jeśli przypadkowo tak się stanie, należy niezwłocznie zetrzeć smar i przemyć części spirytusem.

• Zamontować nowe wkładki cierne.

• Zamocować sprężyny na wkładkach ciernych.

• Opuścić zacisk i dokręcić obie śruby momentem 30 N-m.

• Połączyć linkę hamulca awaryjnego z dźwignią włączającą. Do modeli 1991: dokręcić zamocowanie linki momentem 40 N-m. Od modeli 1991: włożyć element zabezpieczający do wspornika linki na korpusie zacisku.

• Przykręcić koła tylne, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

Wymontowanie i zamontowanie korpusu oraz wspornika zacisku

Uwaga. Wcisnąć mocno parę razy pedał hamulca na postoju, aż będzie wyczuwalny silny opór, co powoduje ustawienie mechanizmu samoczynnej regulacji hamulca awaryjnego.

• Sprawdzić poziom płynu hamulcowego w zbiorniczku i w razie potrzeby uzupełnić do znaku określającego poziom maksymalny.

• Wyregulować hamulec awaryjny.

• Dotrzeć ostrożnie nowe wkładki cierne. W tym celu należy wyhamować kilkakrotnie samochód od prędkości około 80 km/h do 40 km/h, naciskając lekko na pedał hamulca i stosując przerwy dla ochłodzenia hamulców.

• Osadzić wspornik zacisku i dokręcić obie śruby mocujące do piasty przedniego koła momentem 60 N- m. Moment dokręcania wspornika zacisku tylnego hamulca wynosi 50 N-m.

• Tylne hamulce tarczowe: zamontować wkładki cierne i linkę hamulca awaryjnego.

• Jeśli był odłączany, przykręcić elastyczny przewód hamulcowy. Założyć nową podkładkę i dokręcić śrubę złączki momentem 20 N-m.

Zwrócić uwagę, aby przewód znalazł się między występami (1) na korpusie zacisku, patrz rys. N4406.

Uwaga. Należy unikać niepotrzebnego, gwałtownego hamowania do czasu przejechania około 200 km.

Uwaga. Nie należy skręcać elastycznego przewodu hamulcowego.

• Jeśli zostały odkręcone przewody hamulcowe, należy odpowietrzyć układ hamulcowy.

Wymontowanie • Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Poluzować nakrętki koła przed uniesieniem samochodu.

• Unieść i podeprzeć samochód.

• Zdjąć koło.

• Tylne hamulce tarczowe: wymontować wkładki cierne.

• Odkręcić dwie śruby mocujące wspornik zacisku do piasty koła, odłączyć wspornik razem z korpusem zacisku i tak podwiesić za pomocą drutu do kolumny zawieszenia, aby elastyczne przewody hamulcowe nie były skręcane lub rozciągane.

• Jeśli ma być wymontowany korpus zacisku, należy odkręcić elastyczny przewód hamulcowy od korpusu.

Uwaga. Podczas odkręcania przewodu wypływa płyn hamulcowy, który powinien być zebrany do butelki używanej wyłącznie do tego płynu. Po zamontowaniu należy odpowietrzyć układ hamulcowy.

Zamontowanie

186

UKŁAD HAMULCOWY

N-4406

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

Uwaga. Wcisnąć mocno parę razy pedał hamulca na postoju, aż będzie wyczuwalny silny opór, co powoduje ustawienie się wkładek ciernych.

• Sprawdzić poziom płynu hamulcowego w zbiorniczku, w razie potrzeby uzupełnić do znaku określającego maksymalny poziom.

• Tylne hamulce tarczowe: wyregulować hamulec awaryjny.

Sprawdzanie grubości i bicia bocznego tarczy hamulca N/e wolno obrabiać mechanicznie tarczy hamulca. Tarcze hamulców powinny być wymienione, jeśli wyżłobienia na ich powierzchniach roboczych przekraczają głębokość 0,5 mm lub tarcze są nadmiernie zużyte. Każdorazowo należy wymieniać obie tarcze hamulców kół tej samej osi.

• Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Poluzować nakrętki kół przed uniesieniem samochodu.

• Unieść i podeprzeć przód samochodu.

• Zdjąć koło.

• Zmierzyć grubość tarczy hamulca. W stacjach obsługi stosuje się specjalny sprawdzian lub mikrometr, ponieważ w miarę zużywania się tarczy powstaje wyżłobienie nie sięgające dojej

krawędzi. Można zmierzyć grubości tarczy zwykłą suwmiarką, ale wtedy należy po obu stronach tarczy nałożyć podkładki o znanej grubości (na przykład 2 monety), patrz rys. W4433. Dla otrzymania dokładnej grubości tarczy trzeba od zmierzonej wartości odjąć grubość podkładek.

Uwaga. Grubość tarczy hamulca należy mierzyć w co najmniej ośmiu miejscach.

• Jeśli zostanie osiągnięty graniczny wymiar, należy wymienić tarcze hamulcowe. Graniczny wymiar tarczy hamulca - patrz tablica „Dane techniczne układu hamulcowego".

• W razie stwierdzenia pęknięć lub wyżłobień, które mają głębokość większą niż 0,5 mm, należy wymienić tarcze hamulców.

• Jeśli dysponuje się czujnikiem, można zmierzyć boczne bicie tarczy hamulca w stanie zamontowanym. W tym celu należy przyłożyć czujnik możliwie blisko zewnętrznej krawędzi tarczy, patrz rys. L-4408. Maksymalna wartość

L-4408

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE TARCZY HAMULCA

bocznego bicia tarczy wynosi 0,15 mm. Przyczyną nadmiernego bicia tarczy może być zużyte łożysko koła przedniego, co należy sprawdzić w stacji obsługi.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110Nm.

Wymontowanie i zamontowanie tarczy hamulca Obie tarcze hamulców powinny mieć powierzchnie o tej samej chropowatości i szlifowane wten sam sposób, dla zapewnienia równomiernego hamowania kół jednej osi. Dlatego należy wymieniać każdorazowo obie tarcze hamulców jednej osi.

Uwaga. Równocześnie z tarczami hamulców powinny być wymieniane wkładki cierne.

Wymontowanie • Odkręcić zacisk i podwiesić z podłączonym elastycznym przewodem hamulcowym za pomocą drutu do kolumny zawieszenia.

• Zdjąć tarczę hamulcową z piasty koła.

• Tylna tarcza hamulca do modeli 1991: zdjąć pokrywkę piasty oraz zawleczkę i odkręcić nakrętkę piasty, patrz rys. N-4407. Zdjąć tarczę hamulca z łożyskiem koła. Łożysko jest wciśnięte w tarczę hamulca i do jego wymontowania potrzebna jest prasa (praca może być wykona w specjalistycznym warsztacie). Uwaga.

Nakrętkę piasty należy poluzować, gdy samochód stoi na kołach, ponieważ do odkręcenia tej nakrętki jest potrzebny bardzo duży

N-4407

187

moment i samochód stojący na podstawkach mógłby się z nich zsunąć.

Zamontowanie • Oczyścić tarcze hamulców rozpuszczalnikiem nitro (zmyć środek konserwujący).

• Osadzić tarczę hamulca na piaście koła.

• Zamontować zacisk.

• Tylna tarcza hamulca do modeli 1991: nałożyć podkładkę i dokręcić ręką nakrętkę piasty. Zamontować tylne koło i opuścić samochód. Dokręcić nakrętkę momentem 210 N- m.

• Zamontować zabezpieczenie koronowe i zawleczkę, wcisnąć pokrywkę piasty. Uwaga. W razie uszkodzenia pokrywki należy ją wymienić, ponieważ przedostająca się wilgoć może spowodować szybkie zniszczenie łożyska.

• Przykręcić nakrętki koła przemiennie na krzyż momentem 110 N-m.

Wymontowanie i zamontowanie szczęk hamulców tylnych Wymontowanie • Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Poluzować nakrętki koła, gdy samochód stoi na kołach.

• Wyłączyć hamulec awaryjny.

• Unieść i podeprzeć tył samochodu.

• Zdjąć koło.

N-4410

UKŁAD HAMULCOWY

188

• Do modeli 1991: podważyć wkrętakiem i zdjąć pokrywkę piasty (1), odkręcić nakrętkę (2).

Zdjąć bęben (4) z podkładką (3), patrz rys. N4410.

Uwaga. Nakrętkę piasty należy luzować i dokręcać, gdy samochód stoi na kołach, ponieważ jest potrzebny do tego duży momentu i samochód może zsunąć się z podstawek. W tym celu należy przykręcić tylne koło, opuś-

cić samochód, poluzować nakrętkę i ponownie unieść samochód.

• Zdjąć bęben hamulca, patrz rys. L-4415. W przypadku samochodów do modeli 1991 zwrócić uwagę, aby nie wypadło łożysko zewnętrzne.

• Jeśli nie można zdjąć bębna, podważyć wkrętakiem i wyjąć zaślepkę (1) na tarczy mocowania hamulca. Wprowadzić wkrętak przez

8Nm

13

N-4408

HAMULEC BĘBNOWY TYLNY STOSOWANY W MODELACH 1986-1991

1 - tarcza mocowania hamulca, 2 - trzpień ustalający, 3 - oś obrotu dźwigni hamulca awaryjnego, 4 - dźwignia hamulca awaryjnego, 5 - mechanizm regulacji samoczynnej, 6 - sprężyna dźwigni hamulca awaryjnego, 7 - szczęka współbieżna, 8 szczęka przeciwbieżna, 9 - sprężyna odwodząca, 10 - sprężyna odwodząca, 11 - strzemię, 12 - miseczka sprężyny, 13 sprężyna, 14 - pierścień ustalający, 15 - podkładka, 16 - korpus cylinderka rozpieracza, 17 - sprężyna, 18 - uszczelka tłoczka, 19 - tłoczek, 20 - osłona przeciwpyłowa, 21 - śruba odpowietrzająca, 8 N- m, 22 - kapturek gumowy Uwaga. Każdorazowo po wymontowaniu należy wymienić części: 18 i 20. W miejscach oznaczonych czarnymi strzałkami nałożyć cienką warstwę smaru odpornego na wysokie temperatury

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE SZCZĘK HAMULCÓW TYLNYCH

189

FI-12-22

otwór i nacisnąć nim zapadkę (strzałka) mechanizmu regulacji (3). Przez obrót koła zębatego w kierunku wskazanym przez strzałkę należy skrócić mechanizm regulacji, patrz rys. N-4411.

Uwaga. Po wymontowaniu szczęk hamulca nie należy naciskać na pedał hamulca, ponieważ spowodowałoby to wypchnięcie tłoczków z cylinderka rozpieracza. Zamontowanie tłoczków cylinderka, patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie oraz naprawa cylinderka tylnych hamulców bębnowych". • Odciągnąć osłonę przeciwpyłową (5) z cylinderka, patrz rys. W4415.

N-4411

• Przed wymontowaniem sprężyn odwodzących zaleca się oznakowanie ich położenia w celu ułatwienia zamontowania. « Nacisnąć sifn/e miseczkę sprężyny (A) i obrócić o 90°, przytrzymując równocześnie trzpień (C) z tyłu tarczy mocowania hamulca, patrz rys. FI-12-22.

W taki sam sposób należy wymontować trzpień przy drugiej szczęce.

• Odchylić na zewnątrz przednią szczękę i wyczepić sprężynę odwodzącą.

• Wyjąć mechanizm regulacji i szczękę przeciwbieżną.

• Odłączyć za pomocą wkrętaka linkę hamulca awaryjnego od dźwigni przy szczęce hamulca.

Należy zrobić to ostrożnie, aby nie uszkodzić linki.

G-4426

UKŁAD HAMULCOWY

190

Uwaga. Nie należy wyjmować tłoczka.

• Sprawdzić, czy za osłoną przeciwpyłową nie ma płynu hamulcowego i w razie przecieku wymienić cylinderek rozpieracza. Nałożyć z powrotem osłonę przeciwpyłową na cylinderek.

• Podważyć wkrętakiem i wyjąć pierścień ustalający dźwignię hamulca awaryjnego, przełożyć dźwignię hamulca na nową szczękę, patrz rys.

G-4426.

Zamontowanie Każdorazowo należy wymieniać wszystkie okładziny szczęk hamulców, nawet jeśli tylko jedna okładzina osiągnie graniczną grubość, i stosować szczęki hamulców tej samej jakości.

Oczyścić bęben i tarczę mocowania hamulca za pomocą odkurzacza lub szmatką zmoczoną w spirytusie. Należy wymienić cylinderek roz5Nm

10 Nm

18

N-4409

HAMULEC BĘBNOWY TYLNY STOSOWANY OD MODELI 1991

1 - cylinderek rozpieracza, 2 - osłona przeciwpyłowa, 3 - tłoczek, 4 - uszczelka tłoczka, 5 - korpus cylinderka rozpieracza, 6 - sprężyna, 7 - sprężyna odwodząca, 8 - mechanizm regulacji samoczynnej, 9 - szczęka współbieżna, 10 - dźwignia regulacji samoczynnej, 11-sprężyna mechanizmu regulacji samoczynnej, 12-miseczka sprężyny, 13-sprężyna, 14 - dźwignia hamulca awaryjnego, 15 - podkładka, 16 - pierścień ustalający, 17 - trzpień ustalający, 18 - zaślepka, 19 - linka hamulca awaryjnego Uwaga. Każdorazowo po wymontowaniu należy wymienić części 2 i 4.

W miejscach oznaczonych czarnymi strzałkami nałożyć cenką warstwę smaru odpornego na wysokie temperatury

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE SZCZĘK HAMULCÓW TYLNYCH

pieracza, jeśli wycieka z niego ptyn hamulcowy.

Oczyścić mechanizm regulacji i na jego współpracujące powierzchnie nałożyć cienką warstwę smaru MoS2. Bębny z wyżłobieniami powinny być wytoczone, do obróbki należy każdorazowo oddać oba bębny. Bębny hamulców mogą być obrabiane do osiągnięcia maksymalnej średnicy 181 mm.

191

• Oczyścić powierzchnie styku szczęk z tarczą mocowania hamulca oraz cylinderkiem rozpieracza i pokryć je przed zamontowaniem szczęk cienką warstwą smaru odpornego na wysokie temperatury. Nasmarować lekko także miejsca styku mechanizmu regulacji, patrz rys. N-4413.

Uwaga. Smar nie powinien się dostać na okładziny cierne szczęk.

L-4416 N-4414

• Niewielkie nierówności i ślady korozji na roboczej powierzchni bębna należy usunąć za pomocą drobnoziarnistego płótna ściernego (ziarnistość 120 do 150), patrz rys. L-4416.

• Włożyć szczęki do bębna i sprawdzić, czy bęben i szczęki mają w przybliżeniu ten sam promień krzywizny.

• Zmierzyć wewnętrznąśrednicę bębna. Należy wymienić oba bębny, jeśli w jednym z nich został przekroczony wymiar graniczny. Wartość średnicy granicznej podana jest w tablicy „Dane techniczne układu hamulcowego".

N-4413

• Przez obrót śruby nastawić mechanizm regulacji na najmniejszy wymiar. Uwaga. Należy zachować właściwe położenie mechanizmu.

Biała strzałka na rys. N-4414 wskazuje kierunek jazdy. Nie należy wzajemnie zamieniać mechanizmów przeznaczonych dla lewej i prawej strony. Trzpień koła lewego tylnego ma lewy gwint i rowek (1), trzpień koła prawego tylnego ma prawy gwint i nie ma rowka.

• Podłączyć linkę hamulca awaryjnego do dźwigni przy tylnej szczęce.

• Zaczepić sprężyny za mechanizm regulacji i szczęki hamulca.

• Najpierw włożyć szczęki u dołu, po przeciwnej stronie cylinderka. Wstawić u góry mechanizm regulacji we właściwym położeniu między szczęki i umieścić szczęki równocześnie po obu stronach cylinderka rozpieracza. Uwaga. Nie należy obciążać cylinderka z jednej strony, gdyż powoduje to wypchnięcie tłoczka po drugiej stronie.

• Docisnąć tylną i przednią szczękę do tarczy mocowania hamulca i umocować trzpieniem ustalającym i sprężyną. Należy przytrzymać

192

UKŁAD HAMULCOWY

trzpienie od tyłu, równocześnie nałożyć sprężynę szczypcami płaskimi, i obrócić o 90° w celu zablokowania.

• Sprawdzić działanie mechanizmu samoczynnej regulacji. W tym celu należy przesuwać do przodu i do tyłu dźwignię hamulca awaryjnego przy szczęce hamulca, co powinno powodować obracanie się śruby regulacyjnej. Jeśli śruba regulacyjna nie obraca się, szczęki zostały zamontowane nieprawidłowo. Należy je wymontować i zamontować powtórnie.

• Przestawić mechanizm regulacji za pomocą wkrętaka, aż zostanie uzyskana najmniejsza, dająca się ustawić długość.

wilgoć spowodowałaby szybkie uszkodzenie łożyska.

• Wcisnąć od tyłu zaślepkę tarczy mocowania hamulca.

• Ustawić podstawowy luz hamulca tylnego przez wielokrotne wciskanie pedału hamulca.

Do czasu uzyskania luzu podstawowego słychać w hamulcu trzaski.

• Wyregulować hamulec awaryjny.

• Przeprowadzić próbne hamowanie po rozwinięciu średniej prędkości na nie uczęszczanej drodze.

Wymontowanie i zamontowanie oraz naprawa cylinderka tylnych hamulców bębnowych Wymontowanie • Wymontować szczęki hamulca.

• Odkręcić z tyłu od cylinderka rozpieracza nakrętkę przewodu hamulcowego. Uwaga. Po odkręceniu przewodu wypfynie pfyn hamulcowy.

Należy podstawić naczynie, które jest używane wyłącznie do ptynu hamulcowego, i stosować zasady obchodzenia się z płynem hamulcowym.

G-4433

• Zmierzyć wewnętrzną średnicą bębna i zewnętrzną średnicę szczęk, patrz rys. G-4433.

Różnica obu wartości powinna wynosić 0,35 do 0,55 mm, w razie potrzeby zmienić odpowiednio ustawienie mechanizmu regulacji.

• Nałożyć bęben hamulca.

• Modele 1986-1991: nałożyć podkładkę i wkręcić ręką nakrętkę piasty.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

• Modele od 1986-1991: dokręcić nakrętkę piasty momentem 210 N-m, patrz rysunek w części „Wymontowanie". Druga osoba powinna naciskać pedał hamulca podczas dokręcania nakrętki, aby samochód się nie przetoczył.

Wcisnąć pokrywkę piasty. Uwaga. Jeśli pokrywka piasty jest uszkodzona, należy ją wymienić, gdyż przedostająca się

N-4412

• Odkręcić na tylnej stronie tarczy mocowania hamulca dwie śruby (1) mocujące cylinderek, patrz rys. N-4412.

• Wyjąć cylinderek.

• Zamknąć giętki przewód hamulcowy odpowiednią zaślepką, aby uniknąć dużych strat i zanieczyszczenia płynu hamulcowego.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE ORAZ NAPRAWA CYLINDERKA

193

Zamontowanie • Osadzić cylinderek rozpieracza na tarczy mocowania hamulca i dokręcić dwie śruby momentem 10 N-m.

• Wyjąć zaślepkę i dokręcić nakrętkę przewodu hamulcowego momentem 20 N-m.

• Zamontować szczęki hamulca.

• Odpowietrzyć układ hamulcowy. Na ogół wystarcza odpowietrzenie tylko tego cylinder-ka, od którego był odłączany przewód. Jeśli po odpowietrzeniu jednego cylinderka następuje „twardnienie" pedału hamulca, należy odpowietrzyć cały układ hamulcowy.

• Nacisnąć silnie kilka razy pedał hamulca, co powoduje ustawienie hamulców tylnych.

Naprawa cylinderka rozpieracza Jeżeli cylinderek rozpieracza nie jest wymieniany, może być rozłożony również w stanie zamontowany, jednak należy wymontować wtedy szczęki hamulca. Cylinderek należy wymienić niezwłocznie, gdy przez osłony wycieka płyn hamulcowy. Podczas wymiany szczęk powinno się ściągnąć osłonę przeciwpyłową z cylinderka i zajrzeć do niego.

Cylinderek należy wymienić, jeśli za osłoną lub na całym cylinderku znajduje się płyn hamulcowy. Wymiana cylinderka rozpieracza jest konieczna także wtedy, gdy przesuwanie tłoczków w cylinderku napotyka na opór, są w nim wyżłobienia i miejsca skorodowane. W razie zatarcia tłoczka koło nie jest hamowane albo jest hamowane stale.

Rozkładanie • Wymontować szczęki hamulca.

• Ściągnąć za pomocą wkrętaka osłony przeciwpyłowe (1), patrz rys. G-4439. Należy zachować ostrożność, aby nie uszkodzić osłon.

• Wyjąć oba tłoczki (3) z uszczelkami (2). Może wypłynąć przy tym trochę płynu hamulcowego, więc należy podłożyć.szmatkę. Wyjąć sprężynę (4).

• Ściągnąć uszczelki z tłoczków.

• Wytrzeć cylinderek od wewnątrz czystą szmatką. Na roboczej powierzchni cylinderka nie powinno być wyżłobień i miejsc skorodowa13 — Nissan Sunny

G-4439

nych, w razie potrzeby należy wymienić cylinderek.

• Wszystkie części należy myć spirytusem lub ptynem hamulcowym, stosując wskazówki dotyczące używania płynu hamulcowego. Uwaga.

Nie wolno stosować żadnych środków pochodzenia mineralnego, jak benzyna lub nafta, gdyż mogą wystąpić niesprawności hamulców.

Składanie • Sprawdzić, czy obraca się śruba odpowietrzająca i w razie potrzeby wymienić ją.

• Jeśli wymieniane są uszczelki, należy stosować ich kompletne zestawy naprawcze.

• Uszczelki należy naciągnąć na tłoczki tak, aby krawędzie uszczelniające były skierowane przeciwnie do kierunku działania ciśnienia płynu hamulcowego.

• Oba tłoczki i współpracującą z nimi powierzchnię cylinderka pokryć specjalnym smarem, na przykład firmy ATE. Uwaga. Nie należy stosować zwykłego smaru, gdyż powoduje on zanieczyszczenie płynu hamulcowego.

• Włożyć prawy tłoczek do cylinderka.

• Włożyć z lewej strony sprężynę i wsunąć lewy tłoczek.

• Nafoźyć osfony przeciwpyłowe.

• Zamontować szczęki i bęben hamulca.

• Odpowietrzyć układ hamulcowy. Na ogół wystarcza odpowietrzenie tylko tego cylinderka, od którego był odłączany przewód. Jeśli po odpowietrzeniu jednego cylinderka następuje „twardnienie" pedału hamulca, należy odpowietrzyć cały układ hamulcowy.

194

UKŁAD HAMULCOWY

• Nacisnąć silnie kilka razy pedał hamulca, co powoduje ustawienie hamulców tylnych.

Odpowietrzanie układu hamulcowego Używając płynu hamulcowego, należy pamiętać o następujących zasadach.

• Płyn hamulcowy jest trujący. W żadnym wypadku nie wolno odsysać go ustami przez wężyk. Płyn hamulcowy wlewać tylko do takich naczyń, które wykluczają pomyłkowe spożycie.

• Płyn hamulcowy jest żrący i nie powinien stykać się z lakierem samochodowym. Jeśli to nastąpi, natychmiast zetrzeć płyn hamulcowy i spłukać to miejsce dużą ilością wody.

• Płyn hamulcowy jest higroskopijny, co oznacza, że wchłania wilgoć z powietrza. Dlatego należy go przechowywać tylko w szczelnych pojemnikach.

• Płyn hamulcowy, który był już w układzie hamulcowym, nie powinien być ponownie używany. Podczas odpowietrzania układu należy stosować wyłącznie świeży płyn hamulcowy.

• Powinien być stosowany właściwy płyn hamulcowy gatunku DOT 3.

• Płyn hamulcowy nie może stykać się ze smarami i olejami mineralnymi. Nawet nieznaczne ilości oleju mineralnego czyniąpłyn hamulcowy bezużytecznym i powodująwadliwe działanie układu hamulcowego.

• Płyn hamulcowy należy wymieniać co 2 lata, najlepiej po okresie niskich temperatur.

• Zużyty płyn hamulcowy powinien być oddawany w miejscowej zbiornicy odpadów szkodliwych, nie wolno wylewać go do kanalizacji.

Nie należy mieszać płynu hamulcowego z olejem silnikowym.

Czynności odpowietrzania hamulców Po każdym odłączeniu przewodów hamulcowych do układu może wniknąć powietrze i wtedy należy odpowietrzyć układ hamulcowy. Powietrze znajduje się w układzie, gdy przy kilkakrotnym naciskaniu pedału hamulca stawia on coraz większy opór. Należy usunąć nieszczelność i odpowietrzyć układ. Układ hamulcowy jest odpowietrzany przez wielokrotne naciskanie pedału hamulca, do czego potrzebna jest pomoc drugiej osoby.

Jeśli jest konieczne odpowietrzanie całego

układu hamulcowego, należy odpowietrzać oddzielnie cylinderek każdego koła. Również przy regularnej wymianie płynu hamulcowego powinien być on wypompowany, jak przy odpowietrzaniu, ze wszystkich czterech cylinderków bez wprowadzania powietrza do układu hamulcowego. Kolejność odpowietrzania jest następująca: 1 - tylny cylinderek rozpieracza z lewej strony, 2 - przedni zacisk z prawej strony, 3 -tylny cylinderek rozpieracza z prawej strony, 4 - przedni zacisk z lewej strony. Jeśli był wymieniany lub naprawiany tylko jeden zacisk lub cylinderek rozpieracza, wystarcza na ogół odpowietrzenie tego cylinderka (zacisku). • Przed odpowietrzaniem odkręcić korek zbiorniczka i dolać płynu hamulcowego do znaku „Max".

Uwaga. Podczas odpowietrzania należy obserwować zbiorniczek. Poziom płynu hamulcowego nie powinien się zbytnio obniżyć, ponieważ wtedy zostanie zassane powietrze przez zbiorniczek. Należy dolewać wyłącznie świeżego płynu hamulcowego.

L-4426

• Zdjąć kapturek ze śruby odpowietrzającej cylinderka i nałożyć na nią klucz oczkowy.

Oczyścić śrubę odpowietrzającą, nasadzić czysty, przezroczysty elastyczny przewód i drugi jego koniec włożyć do butelki napełnionej do połowy płynem hamulcowym, patrz rys. L-4426 (odpowiedni przewód i naczynie można nabyć w sklepie z akcesoriami samochodowymi). W przypadku samochodu po długim okresie eksploatacji, należy spryskać śrubę odpowiet-

ODPOWIETRZANIE UKŁADU HAMULCOWEGO

rzającą środkiem rozpuszczającym produkty korozji i odkręcić ją ostrożnie.

• Pomocnik powinien wielokrotnie wciskać pedał hamulca (pompować) do czasu wytworzenia ciśnienia w układzie hamulcowym, aż wzrośnie opór pedału.

• Po wytworzeniu wystarczającego ciśnienia należy wcisnąć pedał i trzymać nogę na nim.

195

Uwaga. Jeśli przy naciskaniu na pedał hamulca pojawiająsię nadal oznaki obecności powietrza w układzie hamulcowym, należy udać się do stacji obsługi w celu odpowietrzenia pompy hamulca.

Układ uruchamiający hamulców Wymiana przewodów hamulcowych Na przewody układu hamulcowego są stosowane rurki, które razem z elastycznymi przewodami ciśnieniowymi dają połączenie pompy z czterema hamulcami kół. Elastyczne przewody stanowią giętkie połączenie między stałymi i ruchomymi częściami układu hamulcowego.

Wymontowanie

N-4415

• Odkręcić śrubę odpowietrzającą zacisku za pomocą klucza oczkowego o około pół obrotu.

Wyciekający płyn należy zbierać do butelki.

Koniec przewodu w butelce powinien znajdować się zawsze poniżej poziomu płynu, patrz rys. N4415.

• Gdy tylko spadnie ciśnienie płynu, należy natychmiast dokręcić śrubę odpowietrzającą. « Powtórzyć pompowanie, aż do ponownego wytworzenia ciśnienia w układzie. Wcisnąć i przytrzymać pedał. Odkręcić śrubę odpowietrzającą. Po obniżeniu się ciśnienia wkręcić śrubę.

• Powtarzać czynności odpowietrzania cylinderka do czasu, aż w płynie hamulcowym spływającym do butelki przestaną się pojawiać pęcherzyki powietrza.

• Wkręcić ostrożnie śrubę odpowietrzającą, wciskając równocześnie pedał hamulca, momentem nie przekraczającym 10 N-m.

• Ściągnąć przewód ze śruby odpowietrzającej, nałożyć kapturek na zaworek.

• W ten sam sposób należy odpowietrzyć inne cylinderki hamulców.

• Po odpowietrzeniu dokręcić korek zbiorniczka.

W razie potrzeby należy dolać świeżego płynu hamulcowego do znaku „Max".

• Unieść i podeprzeć samochód.

• Odkręcić i odłączyć elastyczny przewód od zacisku lub cylinderka rozpieracza.

• Za pomocą płaskich szczypiec wyjąć klamrę zabezpieczającą przy kolumnie zawieszenia, patrz rys. N-4419.

• Odkręcić elastyczny przewód w miejscu połączenia ze sztywnym przewodem hamulcowym.

• Miejsce podłączenia od strony pompy hamulca zamknąć odpowiedniązaślepką lub usunąć uprzednio strzykawką płyn ze zbiorniczka.

Zamontowanie • Należy stosować wyłącznie przewody dopuszczone przez producenta samochodu.

196

UKŁAD HAMULCOWY

• Nowy elastyczny przewód przykręcić do sztywnego przewodu momentem 20 N- m. Ten moment jest właściwy również dla wszystkich innych połączeń przewodów sztywnych.

• Nowy elastyczny przewód zamontować tak, aby przy prosto ustawionych kołach zwieszał się bez skręcenia. Ułożyć przewód w uchwycie na kolumnie zawieszenia i zabezpieczyć go klamrą.

N-4406

• Hamulec tarczowy: przykręcić, stosując nową uszczelkę, śrubę złącza elastycznego przewodu hamulcowego momentem 20 N • m. Przewód powinien być ułożony między występami (1) na zacisku, patrz rys. N-4406.

• Po zamontowaniu sprawdzić, przy odciążonym kole (samochód uniesiony), czy elastyczny przewód hamulcowy podczas skręcania koła nie ociera o sąsiednie elementy. Uwaga. Chronić elastyczne przewody hamulcowe przed kontaktem z olejem lub naftą, nie należy pokrywać ich lakierem lub środkiem do konserwacji podwozia.

• Odpowietrzyć układ hamulcowy.

• Opuścić samochód.

dał ustąpi pod stopą, urządzenie wspomagające działa prawidłowo, w przeciwnym razie należy przeprowadzić próbę szczelności.

• Odkręcić przewód podciśnienia od urządzenia wspomagającego i uruchomić silnik. Przykładając palec do końca przewodu, sprawdzić, czy jest wytwarzane podciśnienie.

• Jeśli brak podciśnienia, należy sprawdzić przewód podciśnienia, czy jest szczelny i nie ma uszkodzeń, w razie potrzeby wymienić.

Zacisnąć mocno wszystkie opaski.

• Silnik wysokoprężny: odłączyć przewód podciśnienia od pompy podciśnienia i sprawdzić palcem, czy jest podciśnienie w miejscu podłączenia.

• Jeśli jest podciśnienie, zmierzyć je i w razie potrzeby wymienić urządzenie wspomagające (praca do wykonania w warsztacie specjalistycznym).

Uwaga. Należy każdorazowo wymienić zawór zwrotny w przewodzie podciśnienia, ponieważ przepona w urządzeniu wspomagającym może być uszkodzona przez przenikające pary paliwa (w razie uszkodzenia zaworu zwrotnego).

Wymontowanie i zamontowanie włącznika świateł hamowania Uwaga. Sprawdzić włącznik świateł hamowania, patrz „Poszukiwanie usterek instalacji elektrycznej".

Włącznik świateł hamowania jest umieszczony nad pedałem hamulca na wsporniku pedału.

Sprawdzanie urządzenia wspomagającego Należy sprawdzić działanie urządzenie wspomagającego hamulce, gdy dla skutecznego hamowania trzeba używać dużej siły.

• Przy unieruchomionym silniku nacisnąć silnie pedał hamulca co najmniej 5 razy i uruchomić silnik, trzymając wciśnięty pedał. Jeśli pe-

L-4428 A - włącznik świateł hamowania, B - przeciwnakrętka, C drążek uruchamiający, D - przeciwnakrętka

HAMULEC AWARYJNY

Wymontowanie » Wyłączyć zapłon.

• Odłączyć złącze przewodu od włącznika.

• Odkręcić przeciwnakrętkę i wykręcić włącznik.

Zamontowanie • Zmierzyć wysokość pedału (A) pod kątem prostym (90°) do wykładziny podłogi. Właściwa wartość jest podana w tablicy „Dane techniczne układu hamulcowego".

197

1,0 mm. Dokręcić przeciwnakrętkę (2), patrz rys.

K-4428. Na rysunku zaznaczono także drążek uruchamiający (3) i jego przeciwnakrętkę (4).

• Podłączyć złącze przewodu i włączyć zapłon.

• Wcisnąć pedał, podczas gdy, druga osoba obserwuje światła hamowania. Światła powinny się zaświecić już przy lekkim naciśnięciu na pedał, w przeciwnym razie ustawić odpowiednio włącznik.

Hamulec awaryjny Na rysunku N-4416 pokazano hamulec awaryjny samochodu Nissan Sunny od modeli 1991.

Różnice w porównaniu z wcześniejszymi modelami polegają na prowadzeniu linki.

Regulacja hamulca awaryjnego

K-4428

• Jeśli wysokość pedału nie jest właściwa, zlecić ustawienie wysokości i jałowego skoku pedału w specjalistycznym warsztacie.

• Wkręcić włącznik świateł hamowania (1), aż dotknie końcem gwintu występ pedału, i wykręcić o pół obrotu. Odległość między pedałem i końcem gwintu powinna wynosić 0,3 do

1 - wykonanie dla hamulców tarczowych, 2 - wykonanie dla hamulców bębnowych, 3 - linka hamulca awaryjnego, 4 - dźwignia wyrównawcza, 5 - przednia linka hamulca awaryjnego, 6 - nakrętka regulacyjna (każdorazowo nowa), 7 - dźwignia włączania hamulca

Hamulce tylne regulują się samoczynnie, odpowiednio do zużycia okładzin ciernych, dlatego regulacja hamulca awaryjnego jest konieczna tylko wtedy, kiedy została wymieniona dźwignia włączania, linka albo hamulec awaryjny nie działa właściwie mimo wystarczającej grubości okładzin.

• Nacisnąć pedał hamulca co najmniej dziesięciokrotnie.

• Unieść i podeprzeć tył samochodu.

• Sprawdzić, czy są właściwie ułożone linki hamulca awaryjnego i właściwie osadzone w zaciskach i elementach prowadzących.

6

SNm N-4416

198

UKŁAD HAMULCOWY

• Zwolnić dźwignię włączania hamulca awaryjnego.

• Pociągnąć dźwignię włączania powoli w górę jednym ruchem z siłą około 200 N, patrz rys. L4430, i policzyć liczbę zębów (kliknięcia), po których przesuwa się zapadka. Można pociągnąć dźwignię za pomocą dynamometru.

awaryjnego i jest dostępna bez potrzeby wymontowania konsoli, patrz rys. N-4416. Należy obracać nakrętkę do uzyskania właściwego skoku dźwigni włączania. Do regulacji najlepiej nadaje się klucz nasadowy.

Tylne hamulce tarczowe • Zwolnić dźwignię włączania hamulca awaryjnego.

• Wcisnąć kilkakrotnie pedał hamulca w celu zapewnienia właściwej regulacji samoczynnej.

L-4430

Właściwy skok dźwigni włączania: modele 19861991 -7 do 11 zębów; od modeli 1991 -5 do 6 zębów, a w przypadku tylnych hamulców tarczowych - 7 do 8 zębów.

G-4445

• Sprawdzić przy obu zaciskach hamulców tylnych, czy dźwignia hamulca awaryjnego dotyka kołka oporowego na zacisku, patrz rys. G4445, i w razie potrzeby odpowiednio wydłużyć linkę przy dźwigni włączania hamulca.

N-4417

• Modele 1986-1991: wymontować pokrywę hamulca awaryjnego. Poluzować nakrętkę zabezpieczającą (A) \ obrócić śrubę regulacyjną (B), patrz rys. N-4417. Po każdej regulacji na\eży ponownie dokręcić nakrętkę zabezpieczającą.

• Od modeli 1991: nakrętka regulacyjna (6) znajduje s/ę na dźwigni włączania hamulca

• Po wyregulowaniu unieść i podeprzeć tył samochodu. Obracać ręka tylne koła po wyłączenia hamulca awaryjnego. Koła powinny się obracać z łatwością i okładziny cierne hamulców nie powinny ocierać o bębny lub tarcze. W przeciwnym razie należy powtórzyć regulację.

• Sprawdzić, czy lampka kontrolna hamulca awaryjnego zaświeci się dopiero po przesunięciu dźwigni włączania o jeden ząb. W razie potrzeby można podgiąć ostrożnie wspornik wyłącznika na dźwigni włączania hamulca awaryjnego.

• Zamontować osłonę, jeśli została wymontowana.

200

UKŁAD HAMULCOWY

.

Wykrywanie i usuwanie niesprawności układu hamulcowego

Objawy Zbyt duży jałowy skok pedału hamulca

Przyczyny

Częściowo lub całkowicie zużyte wkładki cier- Wyregulować lub wymienić wkładki cierne ne Uszkodzony jeden z obwodów układu

Sprawdzić, czy nie wycieka płyn z obwodu układu hamulcowego

Źle wyregulowany hamulec bębnowy

Sprawdzić mechanizm regulacji szczęk hamulca

Za mocno napięta linka hamulca

Wyregulować hamulec awaryjny, zapewnić przesuwanie się linki bez oporu

Pedał hamulca daje się Powietrze w układzie hamulcowym wyciskać daleko i „spręZa mało płynu hamulcowego w zbiorniczku żynuje"

Hamulce zawodzą, pedał można wcisnąć do oporu

Sposób postępowania

Odpowietrzyć układ hamulcowy Dolać świeżego płynu hamulcowego, odpowietrzyć układ

Powstanie pęcherzyków pary, występujące najczęściej po dużych obciążeniach, np. podczas długich zjazdów

Wymienić płyn hamulcowy, odpowietrzyć układ hamulcowy

Nieszczelny przewód

Dokręcić załącza przewodów lub wymienić przewody

Uszkodzone uszczelnienia w pompie hamulca lub cylinderku rozpieracza

Wymienić uszczelki. Wymienić części pompy hamulca lub całą pompę

Uszkodzona uszczelka w pompie hamulca Wymienić uszczelkę między oboma obwodami Dotyczy hamulca tarczowego Uszkodzony stały, gumowy pierścień uszczelniający

Naprawić zacisk hamulca

WYKRYWANIE l USUWANIE NIESPRAWNOŚCI

Objawy

Przyczyny

Niedostateczne działanie Zaolejone okładziny cierne hamulca mimo silnego Niewłaściwe lub stwardniałe okładziny cierne nacisku na pedał

Hamulce blokują przy lekkim naciśnięciu na pedał Hamulce grzeją się podczas jazdy

Sposób postępowania Wymienić wkładki cierne Wymienić wkładki cierne lub szczęki hamulca.

Stosować oryginalne okładziny cierne producenta samochodu

Uszkodzone urządzenie wspomagające

Sprawdzić urządzenie wspomagające

Zatarty tłoczek

Usunąć zatarcie w zacisku, wymienić cylinderek rozpieracza

Zanieczyszczony układ hamulcowy

Oczyścić, wymienić płyn hamulcowy

Dotyczy hamulca tarczowego Zużyte wkładki cierne

Wymienić wkładki cierne

Siady oleju na okładzinach ciernych

Wymienić wkładki cierne lub szczęki hamulca

Osłabione sprężyny odwodzące

Wymienić sprężyny

Niedrożny otwór kompensacyjny w pompie hamulca Za mały jałowy skok popychacza pompy hamulca

Zlecić oczyszczenie i wymianę części pompy hamulca Sprawdzić, czy tłok wraca w położenie skrajne

Tłoczki zatarte lub poruszają się z oporami

Oczyścić, wymienić płyn hamulcowy

Zatarta dźwignia włączania hamulca awaryjnego

Wyregulować hamulec awaryjny

Niewłaściwie wyregulowany hamulec awaryjny Dotyczy hamulca bębnowego Osłabione sprężyny odwodzące szczęk hamulca

l

201

Wyregulować hamulec awaryjny Wymienić

sprężyny odwodzące

Wkładki cierne nie odłączają się od tarczy, obracanie kół ręką jest utrudnione

Korozja w cylinderku zacisku

Naprawić lub wymienić zacisk

Nierównomierne zużycie wkładek ciernych

Niewłaściwe wkładki cierne

Wymienić wkładki cierne. Stosować oryginalne wkładki producenta samochodu

Zanieczyszczone zaciski Tłoki

Oczyścić gniazda zacisków

zacierają się Nieszczelny układ

Usunąć zatarcie tłoczków

hamulcowy

Sprawdzić szczelność układu hamulcowego

UKŁAD HAMULCOWY

202

Sposób postępowania

Objawy Przyczyny

Hamulce działają jedno- Niewłaściwe ciśnienie w ogumieniu stronnie Nierównomiernie zużyte opony Zaolejone okładziny cierne Uszkodzone elementy zawieszenia lub układu kierowniczego Różnej jakości okładziny cierne w kołach tej samej osi Nierównomierne przyleganie okładzin ciernych Niedrożne przewody hamulcowe Dotyczy hamulca tarczowego Zanieczyszczone gniazda zacisku

Hamulce piszczą

Sprawdzić i skorygować ciśnienie Wymienić wkładki cierne lub szczęki hamulca Wymienić wkładki cierne lub szczęki hamulca Sprawdzić Wymienić wkładki cierne lub szczęki hamulca.

Stosować oryginalne okładziny cierne producenta samochodu Wymienić wkładki cierne lub szczęki hamulca Zlecić sprawdzenie ciśnienia w czterech hamulcach Oczyścić gniazda i powierzchnie prowadzące wkładek ciernych

Korozja w cylinderkach zacisku

Wymienić zacisk

Nierównomierne zużycie wkładek ciernych

Wymienić wkładki cierne (obu kół)

Dotyczy hamulca bębnowego Zatarte tłoki w cylinderku rozpieracza Zużyte okładziny cierne

Wymienić cylinderek rozpieracza

Duża wilgotność powietrza Dotyczy hamulca tarczowego Nieodpowiednie wkładki cierne

Wymienić wkładki cierne lub szczęki hamulca Nie wymaga usuwania, gdy następuje po dłuższym postoju w wilgotnym powietrzu, ale zanika po kilkakrotnym hamowaniu Wymienić wkładki cierne. Stosować oryginalne okładziny cierne producenta samochodu. Na grzbiety wkładek nałożyć warstewkę smaru zapobiegającego piskom

Tarcza hamulca obraca się nierównolegle do zacisku

Sprawdzić powierzchnię przylegania zacisku

Zanieczyszczone gniazda w zacisku

Oczyścić gniazda zacisku

Osłabione sprężyny rozpierające

Wymienić sprężyny

Dotyczy hamulca bębnowego Niewłaściwe okładziny szczęk

Wymienić szczęki hamulca

Okładzina nie przylega równomiernie

Wymienić szczęki hamulca Oczyścić

Zanieczyszczony hamulec Zbyt słabe

hamulec Wymienić sprężyny

sprężyny odwodzące

odwodzące

Układ hamulcowy

Wiadomości wstępne Układ hamulcowy składa się z pompy hamulca, urządzenia wspomagającego, hamulców tarczowych kół przednich i hamulców bębnowych kół tylnych. Samochody niektórych modeli są wyposażane także w hamulce tarczowe kół tylnych.

Układ hamulcowy jest podzielony na dwa obwody, z których każdy działa na dwa koła położone na przekątnej. Jeden obwód działa na koła-przednie prawe i tylne lewe, drugi obwód na koła - przednie lewe i tylne prawe. Dzięki takiemu podziałowi można zatrzymać samochód w razie uszkodzenia jednego z obwodów, na przykład po wycieknięciu płynu hamulcowego, za pomocą drugiego obwodu. Ciśnienie w obu obwodach jest wytwarzane przez pompę hamulcową podczas naciskania pedału hamulca.

Rozdzielacz ciśnienia znajdujący się za pompą hamulcową, lub korektor siły hamowania działający zależnie od obciążenia kół tylnych (silniki 1,6 i 2,0 dm3 od modeli 1991), zapobiega nadmiernemu hamowaniu (blokowaniu) kół tylnych przy gwałtownym naciśnięciu pedału hamulca.

W przedziale silnika znajduje się nad pompą hamulcową zbiorniczek płynu hamulcowego, który dostarcza płyn do całego układu.

Urządzenie wspomagające w samochodach z silnikiem benzynowym wykorzystuje podciśnienie wytwarzane przez silnik w układzie dolotowym. Siła wywierana na pedał jest w razie potrzeby wspomagana przez to podciśnienie.

W samochodach z silnikiem wysokoprężnym potrzebna jest pompa podciśnienia do wytwarzania podciśnienia dla urządzenia wspomagającego, ponieważ podciśnienie w układzie dolotowym tego silnika jest niewystarczające. Pompa podciśnienia jest zamocowana kołnierzem do alternatora i napędzana przez wałek alternatora.

Hamulce tarczowe są wyposażone w zaciski pływające. W tego rodzaju konstrukcji jest potrzebny tylko jeden tłoczek, aby dociskać obie wkładki cierne do tarczy hamulca. Hamulec awaryjny sterowany linkami działa na koła tylne.

Wkładki cierne hamulców tarczowych, a także szczęki tylnych hamulców bębnowych regulują się samoczynnie w miarę zużywania okładzin.

Regulacja podstawowa jest konieczna tylko po naprawie, podczas której został zdemontowany układ hamulcowy.

W niektórych samochodach Nissan Sunny od modeli 1991 oferowane jest także urządzenie przeciwblokujące (ABS). Czynności opisane w tym rozdziale dotyczą wszystkich wersji samochodu Nissan Sunny niezależnie do tego, czy są wyposażone w ABS lub nie. Podczas czyszczenia układu hamulcowego wydziela się pył, który może szkodzić zdrowiu, dlatego należy zapobiegać wdychaniu tego pyłu.

Wkładki cierne i okładziny szczęk hamulców są elementami, które muszą spełniać ogólne wymagania warunkujące dopuszczenie do eksploatacji. Są one także dostosowane przez

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE OSŁON DRĄŻKÓW KIEROWNICZYCH

173

L-4004

100 N, patrz rys. L-4004. Powstałe pętle drutu powinny być skierowane do tyłu samochodu.

Następnie należy zagiąć końce drutu w stronę środka samochodu (odgiąć od osłony), przy czym drut nie powinien pęknąć. Zamiast drutu można zastosować dostępne w handlu opaski do przewodów zaciskane śrubami.

• Umocować osłonę na drążku kierowniczym za pomocą opaski z drutu.

Uwaga. Osłona nie powinna być skręcona.

• Zamontować przegub drążka kierowniczego.

• Opuścić samochód.

• Sprawdzić zbieżność kół i w razie potrzeby wyregulować.

170

UKŁAD KIEROWNICZY

W niektórych modelach samochodu, zależnie od wyposażenia, kierowanie samochodem może być ułatwione przez wspomaganie hydrauliczne.

Wspomaganie hydrauliczne zapewnia znaczne zmniejszenie siły potrzebnej do skręcania kół.

Urządzenie wspomagające składa się z pompy oleju, zbiornika i ciśnieniowych przewodów olejowych. Pompa oleju otrzymuje napęd od silnika poprzez pasek klinowy. Pompa zasysa olej ze zbiornika i tłoczy go pod wysokim ciśnieniem do rozdzielacza, który znajduje się w przekładni kierowniczej i jest połączony mechanicznie z wałem kierownicy. Rozdzielacz kieruje olej na odpowiedniąstronę cylindra zależnie od obrotu koła kierownicy. W cylindrze olej wywiera nacisk na tłok zębatki i przez to zmniejsza siłę potrzebną do kierowania samochodem. Tłok podczas przesuwania się wypiera olej po drugiej stronie cylindra, kierując go przewodem powrotnym do zbiornika.

Uwaga. Po każdym wymontowaniu należy stosować nowe nakrętki samoblokujące. Nie jest dozwolone spawanie lub prostowanie elementów układu kierowniczego. Przy braku dostatecznego doświadczenia i w przypadku większych napraw prace powinny być wykonywane w warsztacie specjalistycznym.

N-4002

powinno spowodować zwolnienie zaczepów, i zdjąć nakładkę.

• Koło kierownicy z trzema ramionami: nakładka (przycisk sygnału) jest mocowana trzema zaczepami. W celu wymontowania nakładki włożyć wkrętak (1) przez otwór z tyłu dolnego ramienia i nacisnąć zaczep (2) do góry, patrz rys. N-4003.

Wymontowanie i zamontowanie koła kierownicy Wymontowanie • Ustawić prosto przednie koła.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

Samochody do modeli 1991 • Wykręcić dwa lub trzy wkręty z tyłu kierownicy i zdjąć nakładkę (przycisk sygnału) z koła, patrz rys. N-4002.

Samochody od modeli 1991 • Koło kierownicy z dwoma ramionami: podważyć nakładkę (przycisk sygnału) koła, co

koła

N-4003

• Koło kierownicy z czterema ramionami: w celu wymontowania nakładki włożyć od tyłu koła kierownicy przez otwór u dołu wkrętak do rowków krzyżowych (1) i odkręcić zaczep. Podważyć i wyjąć nakładkę, patrz rys. N-4004.

• Wykręcić śrubę koła kierownicy kluczem nasadowym z przedłużaczem.

• Ściągnąć koło kierownicy z wału przy użyciu odpowiedniego przyrządu, patrz rys. L-4011.

Uwaga. Nie należy uderzać młotkiem w kolumnę kierownicy, gdyż spowoduje to jej przesunięcie.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE KOŁA KIEROWNICY

171

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora, sprawdzić działanie sygnalizacji świetlnej.

• Przeprowadzić jazdę próbną i przy jeździe prosto sprawdzić położenie koła kierownicy.

Jego ramiona powinny być ustawione poziomo, w przeciwnym razie należy odpowiednio zmienić położenie koła kierownicy.

• Sprawdzić samoczynny powrót przełącznika kierunkowskazów.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

N-4004

Wymontowanie i zamontowanie przegubu drążka kierowniczego Wymontowanie • Poluzować nakrętki koła przed uniesieniem samochodu.

• Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Unieść i podeprzeć przód samochodu.

• Zdjąć koło.

L-4011

Zamontowanie • Na całą powierzchnię trzpienia powrotu przełącznika kierunkowskazów, znajdującego się na kolumnie kierownicy, oraz na pierścień stykowy sygnalizacji świetlnej na tylnej stronie koła kierownicy nałożyć cienką warstwę uniwersalnego smaru MoS2. Lepiej jest zastosować specjalny smar do styków, na przykład „Kontaktfix" firmy H. Bauer, Heidelberg.

• Sprawdzić, czy dźwignia przełącznika kierunkowskazów znajduje się w położeniu środkowym, w przeciwnym razie przy nakładaniu koła kierownicy można uszkodzić krzywkę.

Osadzić koło kierownicy na wielowypuście wału tak, żeby ramiona były ustawione poziomo.

• Dokręcić sześciokątnąśrubę koła kierownicy momentem 35 N-m.

• W razie potrzeby podłączyć złącze nakładki i wcisnąć nakładkę, aż zaczepy wejdą na swoje miejsce.

ER/13]

• Odłączyć przegub drążka kierowniczego (A) od dźwigni zwrotnicy (F), patrz rys. ER/13/27. W tym celu wyjąć zawleczkę (E) i wykręcić nakrętkę koronową (D). Na rysunku zaznaczono też przeciwnakrętkę (B) i drążek poprzeczny (C).

172

UKŁAD KIEROWNICZY

Wymontowanie i zamontowanie osłon drążków kierowniczych Wymontowanie • Wymontować przegub drążka kierowniczego.

• Poluzować opaski na obu końcach osłony.

Końce opasek zaciskowych rozgiąć za pomocą płaskich szczypiec, rozkręcić opaski z drutu, patrz rys. L-4003.

F/13/11

• Wycisnąć przegub drążka kierowniczego (A) za pomocą dostępnego w handlu przyrządu (C), na przykład Hazet 779; (B) - dźwignia zwrotnicy, patrz rys. F/13/11.

• Poluzować przeciwnakrętkę i odkręcić przegub od drążka kierowniczego.

Uwaga. Należy zanotować liczbę obrotów podczas odkręcania i przy zamontowaniu wkręcić przegub na taką samą głębokość.

Zamontowanie • Wkręcić przegub drążka zgodnie z zapisaną ilością obrotów, nie dokręcając przeciwnakrętki.

• Połączyć przegub z dźwignią zwrotnicy.

• Dokręcić nakrętkę koronową momentem 50 Nm i zabezpieczyć nową zawleczką. Jeśli nie można przełożyć zawleczki przez otwór w śrubie, nie odkręcać nakrętki lecz dokręcić ją dalej, aż będzie możliwe włożenie zawleczki.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

• Zakołysać samochodem kilka razy, aby umożliwić swobodne ułożenie się elementów zawieszenia.

• Sprawdzić ustawienie zbieżności kół w stacji obsługi i dokręcić przeciwnakrętkę przy przegubie drążka kierowniczego momentem 40 N-m, przytrzymując końcówkę drążka kluczem w miejscu spłaszczenia.

L-4003

• Ściągnąć osłonę.

Uwaga. Jeśli osłona była uszkodzona od dłuższego czasu, można przyjąć, że zanieczyszczenia przedostały się do wnętrza. Piasek i pył zmieszane ze smarem powodują szybkie zniszczenie przekładni kierowniczej. W takim przypadku, jak również w razie występowania śladów korozji na zębatce, należy naprawić przekładnię kierowniczą (praca do wykonania w warsztacie specjalistycznym).

Zamontowanie • Nałożyć cienką warstewkę smaru na drążek kierowniczy (C), patrz rys. F/13/33.

• Nasmarować trochę osłonę (B) od wewnątrz w miejscu (E) i naciągnąć na drążek kierowniczy (C).

• Umocować osłonę na obudowie zębatki (A).

• Owinąć dwukrotnie drutem osłonę przy przekładni kierowniczej i skręcić drut 4 lub 4,5 rażą za pomocą wkrętaka, naciągając go z siłą około

Układ kierowniczy

Wiadomości wstępne Układ kierowniczy składa się z koła kierownicy, wału kierownicy, przekładni kierowniczej i drążków poprzecznych. Koło kierownicy jest przykręcone do wału, który przenosi ruch obrotowy do przekładni kierowniczej. Koło zębate w przekładni kierowniczej przesuwa w obie strony 'zębatkę układu.

Oba końce zębatki są połączone przegubowo z drążkami kierowniczymi, które przekazują ruch na zwrotnice kół przednich przez przeguby kulowe.

Zębatkowa przekładnia kierownicza powinna pracować lekko i bez luzów podczas przesuwania między skrajnymi położeniami. Nie wymaga ona konserwacji, jednak należy sprawdzać stan osłon chroniących ją przed zanieczyszczeniem.

UKŁAD KIEROWNICZY

1 - koło kierownicy, 2 - kolumna kierownicy, 3 - wał kierownicy, 4 - przekładnia kierownicza,

Dotyczy tylko układu ze wspomaganiem: 5 - przewód ciśnieniowy, 6 - przewód powrotny, 7 - pompa oleju, 8 - zbiornik

N-4001

178

USTAWIENIE KÓŁ

Regulacja ustawienia kół tylnych • Zbieżność kół tylnych reguluje się obrotem obu mimośrodów na tylnych wahaczach poprzecznych, patrz rys. G-4201. Po regulacji należy zmierzyć odległość od łożyska mimośrodu do obręczy koła. Powtórzyć pomiar przy drugim kole. Różnica między lewą i prawą stroną może wynosić najwyżej 3 mm.

Uwaga. Po regulacji należy dokręcić ręką nakrętkę mimośrodu i opuścić samochód na koła.

Dopiero wtedy dokręcić ostatecznie nakrętki momentem 110 N-m.

USTAWIENIE KOŁ

176 Pochylenie koła

Pochylenie sworznia zwrotnicy

W samochodzie Nissan Sunny wyprzedzenie i pochylenie sworznia zwrotnicy mogą być tylko sprawdzane, nie mogą być regulowane. Pochylenie kół przednich może być regulowane w samochodach do modeli 1991. Jeśli chociaż jedna z wielkości ustawienia kół jest niewłaściwa, należy wymienić uszkodzone lub zużyte elementy zawieszenia.

Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy

- prawidłowe ciśnienie w ogumieniu, - samochód z pełnym zbiornikiem paliwa, poza tym bez obciążenia i bez kierowcy, - przed sprawdzeniem należy silnie rozkołysać samochód w celu skasowania luzów w zawieszeniu, - koło kierownicy w położeniu środkowym, - brak nadmiernych luzów drążków kierowniczych (maksymalny luz na kole kierownicy 30 mm),

PARAMETRY USTAWIENIA KOŁ Model

Parametr

Koła przednie

Koła tylne

-0,5 do 1,5 mm

-4 do 0 mm

-50' do 40'

-1°45'do -15'

13°05'do 14°35

-

Wyprzedzenie sworznia

35' do 2°05'

-

Zbieżność

-0,5 do 1,5 mm

-0,5 do 3,5 mm

Pochylenie koła

-1°05' do 25'

-1°55'do -25'

Pochylenie sworznia

13°25'do 14°55'

-

Wyprzedzenie sworznia

45'do2°15'

-

1 do 3 mm

-1 do 3 mm

Modele 1986-1991 z napędem Zbieżność kół przednich (z wyjątkiem Pochylenie koła coupe) Pochylenie sworznia Modele 1986-1991 coupe z napędem kół przednich

Od modeli 1991 z napędem kół Zbieżność przednich Pochylenie koła

-1°00'doO°30'

-1°40'doO°10'

Pochylenie sworznia

13°15'do 14°45'

-

Wyprzedzenie sworznia

0°40'do2°10'

-

Warunki sprawdzenia Do sprawdzenia ustawienia kół jest niezbędny kanał lub podnośnik z urządzeniem pomiarowym. Podczas sprawdzania ustawienia kół muszą być spełnione następujące warunki:

- brak nadmiernych luzów w zawieszeniu kot i prawidłowy luz łożysk kół, - bicie promieniowe lub boczne obręczy kół nie może przekraczać 0,8 mm (uwzględnić poprawkę na bicie kół na przyrządzie pomiarowym).

REGULACJA USTAWIENIA KÓŁ PRZEDNICH

177

Regulacja ustawienia kół przednich Regulacja zbieżności Na rys. G-4204 przedstawiono widok z góry ustawienia kół przy zbieżności.

B A=B

Zbieżność A-B

G-4205

patrz rys. G-4205. Maksymalna różnica długości drążków: 3 mm.

• Dokręcić nakrętki zabezpieczające drążków poprzecznych momentem 40 N-m. Zamocować gumową osłonę opaską z drutu.

G-4204

• Przed zmianą zbieżności kół należy poluzować opaskę z drutu na osłonie gumowej, żeby ' osłona nie była skręcana, patrz rys. G-4206.

Poluzować przeciwnakrętkę przy przegubie drążka poprzecznego i wyregulować drążek, obracając kluczem nałożonym na sześciokąt.

Regulacja pochylenia koła (tylko samochody do modeli 1991) • Jeśli kąt pochylenia koła jest niewłaściwy, należy wyregulować go, obracając trzpieniem regulacyjnym. W tym celu należy wykręcić trzpień regulacyjny (2) i obrócić mimośród płaską stroną (1) do góry, patrz rys. N-4201. Zamontować z powrotem trzpień i wyregulować pochylenie koła za pomocą mimośrodu.

G-4206

• Przy regulacji zbieżności należy zwrócić uwagę, aby poprzeczne drążki kierownicze były wkręcone w przeguby na głębokość co najmniej 25 mm, a od modeli 1991 -na głębokość co najmniej 32 mm. Poza tym podział zbieżności na lewą i na prawą stronę musi być jednakowy, to znaczy oba drążki poprzeczne powinny być wykręcone o tę samą wartość, - Nissan Sunny

N-4201

Uwaga. Na mimośrodzie są naniesione odpowiednie znaki. Pochylenie koła zmienia się o około 15' przy obrocie mimośrodu o jedną działkę podziałki.

• Dokręcić śrubę amortyzatora momentem 110 N-m.

Ustawienie kół

Wiadomości wstępne Optymalną stateczność samochodu podczas jazdy i minimalne zużycie opon można uzyskać tylko przy prawidłowym ustawieniu kół. W razie nienormalnego zużycia opon, jak również braku stateczności pojazdu (nieutrzymywanie kierunku jazdy na wprost, a także utrudnione kierowanie przy pokonywaniu zakrętów) należy udać się do stacji obsługi w celu sprawdzenia ustawienia kół.

Bez odpowiedniego urządzenia pomiarowego nie można dokonać ustawienia kół. Dlatego opisano tutaj tylko podstawowe pojęcia i wielkości regulacyjne określające ustawienie kół.

Zbieżność kół, pochylenie koła, pochylenie i wyprzedzenie sworznia zwrotnicy Zbieżnością nazywa się różnicę odległości kół mierzonąz tyłu i z przodu w płaszczyźnie danej osi. Na ogół koła przednie muszą być zbieżne, ponieważ przy jeździe na wprost, z powodu pochylenia i oporów toczenia, mają one tendencję do niewielkiego odchylania się na zewnątrz, ze względu na występowanie luzów w łożyskach kół, zawieszeniu i przegubach drążków kierowniczych. Zbieżność kompensuje dążenie kół przednich do odchylania się na zewnątrz. W celu uzyskania zbieżności koła są tak ustawiane, że przy pomiarze na wysokości środków kół, z przodu koła są do siebie bardziej zbliżane niż z tyłu.

Pochylenie koła jest to kąt, o jaki płaszczyzna koła jest odchylona od pionu. Koła przednie są więc ustawione ukośnie. Przy ujemnym kącie pochylenia, koła w punktach styku z podłożem są od siebie bardziej oddalone niż u góry.

Pochylenie sworznia zwrotnicy jest to kąt między osią obrotu zwrotnicy i linią pionową przechodzącą przez punkt styku opony z podłożem, patrząc zgodnie z płaszczyzną osi podłużnej samochodu.

Dzięki kątom pochylenia koła i pochylenia sworznia zwrotnicy punkty styku kół z jezdnią są zbliżone do osi obrotu zwrotnicy. Przez to są zachowane małe wartości tak zwanego promienia zataczania. Im jest mniejszy promień zataczania, tym mniejsza siła jest potrzebna do skręcenia kół.

Także uderzenia spowodowane nierównościami jezdni oddziałują w znacznie mniejszym stopniu na układ kierowniczy.

Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy jest to kąt między osią sworznia zwrotnicy i linią pionową przechodzącą przez punkt styku opony z podłożem, patrząc z boku samochodu. Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy wpływa w znacznym stopniu na stabilność jazdy na wprost. Zbyt małe wyprzedzenie sprzyja zbaczaniu z kierunku jazdy na złych nawierzchniach i przy bocznym wietrze, utrudnia także powrót układu kierowniczego do położenia do jazdy na wprost podczas wychodzeniu z zakrętu. Z drugiej strony, duże wyprzedzenie sworznia zwrotnicy zwiększa siłę niezbędną do skrętu kół kierowanych.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE OSŁON DRĄŻKÓW KIEROWNICZYCH

173

L-4004

100 N, patrz rys. L-4004. Powstałe pętle drutu powinny być skierowane do tyłu samochodu.

Następnie należy zagiąć końce drutu w stronę środka samochodu (odgiąć od osłony), przy czym drut nie powinien pęknąć. Zamiast drutu można zastosować dostępne w handlu opaski do przewodów zaciskane śrubami.

• Umocować osłonę na drążku kierowniczym za pomocą opaski z drutu.

Uwaga. Osłona nie powinna być skręcona.

• Zamontować przegub drążka kierowniczego.

• Opuścić samochód.

• Sprawdzić zbieżność kół i w razie potrzeby wyregulować.

170

UKŁAD KIEROWNICZY

W niektórych modelach samochodu, zależnie od wyposażenia, kierowanie samochodem może być ułatwione przez wspomaganie hydrauliczne.

Wspomaganie hydrauliczne zapewnia znaczne zmniejszenie siły potrzebnej do skręcania kół.

Urządzenie wspomagające składa się z pompy oleju, zbiornika i ciśnieniowych przewodów olejowych. Pompa oleju otrzymuje napęd od silnika poprzez pasek klinowy. Pompa zasysa olej ze zbiornika i tłoczy go pod wysokim ciśnieniem do rozdzielacza, który znajduje się w przekładni kierowniczej i jest połączony mechanicznie z wałem kierownicy. Rozdzielacz kieruje olej na odpowiedniąstronę cylindra zależnie od obrotu koła kierownicy. W cylindrze olej wywiera nacisk na tłok zębatki i przez to zmniejsza siłę potrzebną do kierowania samochodem. Tłok podczas przesuwania się wypiera olej po drugiej stronie cylindra, kierując go przewodem powrotnym do zbiornika.

Uwaga. Po każdym wymontowaniu należy stosować nowe nakrętki samoblokujące. Nie jest dozwolone spawanie lub prostowanie elementów układu kierowniczego. Przy braku dostatecznego doświadczenia i w przypadku większych napraw prace powinny być wykonywane w warsztacie specjalistycznym.

N-4002

powinno spowodować zwolnienie zaczepów, i zdjąć nakładkę.

• Koło kierownicy z trzema ramionami: nakładka (przycisk sygnału) jest mocowana trzema zaczepami. W celu wymontowania nakładki włożyć wkrętak (1) przez otwór z tyłu dolnego ramienia i nacisnąć zaczep (2) do góry, patrz rys. N-4003.

Wymontowanie i zamontowanie koła kierownicy Wymontowanie • Ustawić prosto przednie koła.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

Samochody do modeli 1991 • Wykręcić dwa lub trzy wkręty z tyłu kierownicy i zdjąć nakładkę (przycisk sygnału) z koła, patrz rys. N-4002.

Samochody od modeli 1991 • Koło kierownicy z dwoma ramionami: podważyć nakładkę (przycisk sygnału) koła, co

koła

N-4003

• Koło kierownicy z czterema ramionami: w celu wymontowania nakładki włożyć od tyłu koła kierownicy przez otwór u dołu wkrętak do rowków krzyżowych (1) i odkręcić zaczep. Podważyć i wyjąć nakładkę, patrz rys. N-4004.

• Wykręcić śrubę koła kierownicy kluczem nasadowym z przedłużaczem.

• Ściągnąć koło kierownicy z wału przy użyciu odpowiedniego przyrządu, patrz rys. L-4011.

Uwaga. Nie należy uderzać młotkiem w kolumnę kierownicy, gdyż spowoduje to jej przesunięcie.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE KOŁA KIEROWNICY

171

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora, sprawdzić działanie sygnalizacji świetlnej.

• Przeprowadzić jazdę próbną i przy jeździe prosto sprawdzić położenie koła kierownicy.

Jego ramiona powinny być ustawione poziomo, w przeciwnym razie należy odpowiednio zmienić położenie koła kierownicy.

• Sprawdzić samoczynny powrót przełącznika kierunkowskazów.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

N-4004

Wymontowanie i zamontowanie przegubu drążka kierowniczego Wymontowanie • Poluzować nakrętki koła przed uniesieniem samochodu.

• Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Unieść i podeprzeć przód samochodu.

• Zdjąć koło.

L-4011

Zamontowanie • Na całą powierzchnię trzpienia powrotu przełącznika kierunkowskazów, znajdującego się na kolumnie kierownicy, oraz na pierścień stykowy sygnalizacji świetlnej na tylnej stronie koła kierownicy nałożyć cienką warstwę uniwersalnego smaru MoS2. Lepiej jest zastosować specjalny smar do styków, na przykład „Kontaktfix" firmy H. Bauer, Heidelberg.

• Sprawdzić, czy dźwignia przełącznika kierunkowskazów znajduje się w położeniu środkowym, w przeciwnym razie przy nakładaniu koła kierownicy można uszkodzić krzywkę.

Osadzić koło kierownicy na wielowypuście wału tak, żeby ramiona były ustawione poziomo.

• Dokręcić sześciokątnąśrubę koła kierownicy momentem 35 N-m.

• W razie potrzeby podłączyć złącze nakładki i wcisnąć nakładkę, aż zaczepy wejdą na swoje miejsce.

ER/13]

• Odłączyć przegub drążka kierowniczego (A) od dźwigni zwrotnicy (F), patrz rys. ER/13/27. W tym celu wyjąć zawleczkę (E) i wykręcić nakrętkę koronową (D). Na rysunku zaznaczono też przeciwnakrętkę (B) i drążek poprzeczny (C).

172

UKŁAD KIEROWNICZY

Wymontowanie i zamontowanie osłon drążków kierowniczych Wymontowanie • Wymontować przegub drążka kierowniczego.

• Poluzować opaski na obu końcach osłony.

Końce opasek zaciskowych rozgiąć za pomocą płaskich szczypiec, rozkręcić opaski z drutu, patrz rys. L-4003.

F/13/11

• Wycisnąć przegub drążka kierowniczego (A) za pomocą dostępnego w handlu przyrządu (C), na przykład Hazet 779; (B) - dźwignia zwrotnicy, patrz rys. F/13/11.

• Poluzować przeciwnakrętkę i odkręcić przegub od drążka kierowniczego.

Uwaga. Należy zanotować liczbę obrotów podczas odkręcania i przy zamontowaniu wkręcić przegub na taką samą głębokość.

Zamontowanie • Wkręcić przegub drążka zgodnie z zapisaną ilością obrotów, nie dokręcając przeciwnakrętki.

• Połączyć przegub z dźwignią zwrotnicy.

• Dokręcić nakrętkę koronową momentem 50 Nm i zabezpieczyć nową zawleczką. Jeśli nie można przełożyć zawleczki przez otwór w śrubie, nie odkręcać nakrętki lecz dokręcić ją dalej, aż będzie możliwe włożenie zawleczki.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

• Zakołysać samochodem kilka razy, aby umożliwić swobodne ułożenie się elementów zawieszenia.

• Sprawdzić ustawienie zbieżności kół w stacji obsługi i dokręcić przeciwnakrętkę przy przegubie drążka kierowniczego momentem 40 N-m, przytrzymując końcówkę drążka kluczem w miejscu spłaszczenia.

L-4003

• Ściągnąć osłonę.

Uwaga. Jeśli osłona była uszkodzona od dłuższego czasu, można przyjąć, że zanieczyszczenia przedostały się do wnętrza. Piasek i pył zmieszane ze smarem powodują szybkie zniszczenie przekładni kierowniczej. W takim przypadku, jak również w razie występowania śladów korozji na zębatce, należy naprawić przekładnię kierowniczą (praca do wykonania w warsztacie specjalistycznym).

Zamontowanie • Nałożyć cienką warstewkę smaru na drążek kierowniczy (C), patrz rys. F/13/33.

• Nasmarować trochę osłonę (B) od wewnątrz w miejscu (E) i naciągnąć na drążek kierowniczy (C).

• Umocować osłonę na obudowie zębatki (A).

• Owinąć dwukrotnie drutem osłonę przy przekładni kierowniczej i skręcić drut 4 lub 4,5 rażą za pomocą wkrętaka, naciągając go z siłą około

Układ kierowniczy

Wiadomości wstępne Układ kierowniczy składa się z koła kierownicy, wału kierownicy, przekładni kierowniczej i drążków poprzecznych. Koło kierownicy jest przykręcone do wału, który przenosi ruch obrotowy do przekładni kierowniczej. Koło zębate w przekładni kierowniczej przesuwa w obie strony 'zębatkę układu.

Oba końce zębatki są połączone przegubowo z drążkami kierowniczymi, które przekazują ruch na zwrotnice kół przednich przez przeguby kulowe.

Zębatkowa przekładnia kierownicza powinna pracować lekko i bez luzów podczas przesuwania między skrajnymi położeniami. Nie wymaga ona konserwacji, jednak należy sprawdzać stan osłon chroniących ją przed zanieczyszczeniem.

UKŁAD KIEROWNICZY

1 - koło kierownicy, 2 - kolumna kierownicy, 3 - wał kierownicy, 4 - przekładnia kierownicza,

Dotyczy tylko układu ze wspomaganiem: 5 - przewód ciśnieniowy, 6 - przewód powrotny, 7 - pompa oleju, 8 - zbiornik

N-4001

178

USTAWIENIE KÓŁ

Regulacja ustawienia kół tylnych • Zbieżność kół tylnych reguluje się obrotem obu mimośrodów na tylnych wahaczach poprzecznych, patrz rys. G-4201. Po regulacji należy zmierzyć odległość od łożyska mimośrodu do obręczy koła. Powtórzyć pomiar przy drugim kole. Różnica między lewą i prawą stroną może wynosić najwyżej 3 mm.

Uwaga. Po regulacji należy dokręcić ręką nakrętkę mimośrodu i opuścić samochód na koła.

Dopiero wtedy dokręcić ostatecznie nakrętki momentem 110 N-m.

USTAWIENIE KOŁ

176 Pochylenie koła

Pochylenie sworznia zwrotnicy

W samochodzie Nissan Sunny wyprzedzenie i pochylenie sworznia zwrotnicy mogą być tylko sprawdzane, nie mogą być regulowane. Pochylenie kół przednich może być regulowane w samochodach do modeli 1991. Jeśli chociaż jedna z wielkości ustawienia kół jest niewłaściwa, należy wymienić uszkodzone lub zużyte elementy zawieszenia.

Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy

- prawidłowe ciśnienie w ogumieniu, - samochód z pełnym zbiornikiem paliwa, poza tym bez obciążenia i bez kierowcy, - przed sprawdzeniem należy silnie rozkołysać samochód w celu skasowania luzów w zawieszeniu, - koło kierownicy w położeniu środkowym, - brak nadmiernych luzów drążków kierowniczych (maksymalny luz na kole kierownicy 30 mm),

PARAMETRY USTAWIENIA KOŁ Model

Parametr

Koła przednie

Koła tylne

-0,5 do 1,5 mm

-4 do 0 mm

-50' do 40'

-1°45'do -15'

13°05'do 14°35

-

Wyprzedzenie sworznia

35' do 2°05'

-

Zbieżność

-0,5 do 1,5 mm

-0,5 do 3,5 mm

Pochylenie koła

-1°05' do 25'

-1°55'do -25'

Pochylenie sworznia

13°25'do 14°55'

-

Wyprzedzenie sworznia

45'do2°15'

-

1 do 3 mm

-1 do 3 mm

Modele 1986-1991 z napędem Zbieżność kół przednich (z wyjątkiem Pochylenie koła coupe) Pochylenie sworznia Modele 1986-1991 coupe z napędem kół przednich

Od modeli 1991 z napędem kół Zbieżność przednich Pochylenie koła

-1°00'doO°30'

-1°40'doO°10'

Pochylenie sworznia

13°15'do 14°45'

-

Wyprzedzenie sworznia

0°40'do2°10'

-

Warunki sprawdzenia Do sprawdzenia ustawienia kół jest niezbędny kanał lub podnośnik z urządzeniem pomiarowym. Podczas sprawdzania ustawienia kół muszą być spełnione następujące warunki:

- brak nadmiernych luzów w zawieszeniu kot i prawidłowy luz łożysk kół, - bicie promieniowe lub boczne obręczy kół nie może przekraczać 0,8 mm (uwzględnić poprawkę na bicie kół na przyrządzie pomiarowym).

REGULACJA USTAWIENIA KÓŁ PRZEDNICH

177

Regulacja ustawienia kół przednich Regulacja zbieżności Na rys. G-4204 przedstawiono widok z góry ustawienia kół przy zbieżności.

B A=B

Zbieżność A-B

G-4205

patrz rys. G-4205. Maksymalna różnica długości drążków: 3 mm.

• Dokręcić nakrętki zabezpieczające drążków poprzecznych momentem 40 N-m. Zamocować gumową osłonę opaską z drutu.

G-4204

• Przed zmianą zbieżności kół należy poluzować opaskę z drutu na osłonie gumowej, żeby ' osłona nie była skręcana, patrz rys. G-4206.

Poluzować przeciwnakrętkę przy przegubie drążka poprzecznego i wyregulować drążek, obracając kluczem nałożonym na sześciokąt.

Regulacja pochylenia koła (tylko samochody do modeli 1991) • Jeśli kąt pochylenia koła jest niewłaściwy, należy wyregulować go, obracając trzpieniem regulacyjnym. W tym celu należy wykręcić trzpień regulacyjny (2) i obrócić mimośród płaską stroną (1) do góry, patrz rys. N-4201. Zamontować z powrotem trzpień i wyregulować pochylenie koła za pomocą mimośrodu.

G-4206

• Przy regulacji zbieżności należy zwrócić uwagę, aby poprzeczne drążki kierownicze były wkręcone w przeguby na głębokość co najmniej 25 mm, a od modeli 1991 -na głębokość co najmniej 32 mm. Poza tym podział zbieżności na lewą i na prawą stronę musi być jednakowy, to znaczy oba drążki poprzeczne powinny być wykręcone o tę samą wartość, - Nissan Sunny

N-4201

Uwaga. Na mimośrodzie są naniesione odpowiednie znaki. Pochylenie koła zmienia się o około 15' przy obrocie mimośrodu o jedną działkę podziałki.

• Dokręcić śrubę amortyzatora momentem 110 N-m.

Ustawienie kół

Wiadomości wstępne Optymalną stateczność samochodu podczas jazdy i minimalne zużycie opon można uzyskać tylko przy prawidłowym ustawieniu kół. W razie nienormalnego zużycia opon, jak również braku stateczności pojazdu (nieutrzymywanie kierunku jazdy na wprost, a także utrudnione kierowanie przy pokonywaniu zakrętów) należy udać się do stacji obsługi w celu sprawdzenia ustawienia kół.

Bez odpowiedniego urządzenia pomiarowego nie można dokonać ustawienia kół. Dlatego opisano tutaj tylko podstawowe pojęcia i wielkości regulacyjne określające ustawienie kół.

Zbieżność kół, pochylenie koła, pochylenie i wyprzedzenie sworznia zwrotnicy Zbieżnością nazywa się różnicę odległości kół mierzonąz tyłu i z przodu w płaszczyźnie danej osi. Na ogół koła przednie muszą być zbieżne, ponieważ przy jeździe na wprost, z powodu pochylenia i oporów toczenia, mają one tendencję do niewielkiego odchylania się na zewnątrz, ze względu na występowanie luzów w łożyskach kół, zawieszeniu i przegubach drążków kierowniczych. Zbieżność kompensuje dążenie kół przednich do odchylania się na zewnątrz. W celu uzyskania zbieżności koła są tak ustawiane, że przy pomiarze na wysokości środków kół, z przodu koła są do siebie bardziej zbliżane niż z tyłu.

Pochylenie koła jest to kąt, o jaki płaszczyzna koła jest odchylona od pionu. Koła przednie są więc ustawione ukośnie. Przy ujemnym kącie pochylenia, koła w punktach styku z podłożem są od siebie bardziej oddalone niż u góry.

Pochylenie sworznia zwrotnicy jest to kąt między osią obrotu zwrotnicy i linią pionową przechodzącą przez punkt styku opony z podłożem, patrząc zgodnie z płaszczyzną osi podłużnej samochodu.

Dzięki kątom pochylenia koła i pochylenia sworznia zwrotnicy punkty styku kół z jezdnią są zbliżone do osi obrotu zwrotnicy. Przez to są zachowane małe wartości tak zwanego promienia zataczania. Im jest mniejszy promień zataczania, tym mniejsza siła jest potrzebna do skręcenia kół.

Także uderzenia spowodowane nierównościami jezdni oddziałują w znacznie mniejszym stopniu na układ kierowniczy.

Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy jest to kąt między osią sworznia zwrotnicy i linią pionową przechodzącą przez punkt styku opony z podłożem, patrząc z boku samochodu. Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy wpływa w znacznym stopniu na stabilność jazdy na wprost. Zbyt małe wyprzedzenie sprzyja zbaczaniu z kierunku jazdy na złych nawierzchniach i przy bocznym wietrze, utrudnia także powrót układu kierowniczego do położenia do jazdy na wprost podczas wychodzeniu z zakrętu. Z drugiej strony, duże wyprzedzenie sworznia zwrotnicy zwiększa siłę niezbędną do skrętu kół kierowanych.

UNOSZENIE l PODPIERANIE SAMOCHODU

Punkty podparcia przewoźnym podnośnikiem samochodowym

• Podczas unoszenia samochodu podstawiać podnośnik pod jeden z punktów (1), patrz rys. G6801. Przedni punkt podparcia znajduje się na belce poprzecznej zawieszenia silnika, tylny na środku osi. Podstawki należy ustawiać w bocznych punktach (2), przeznaczonych do podnośnika z wyposażenia samochodu, w celu zabezpieczenia samochodu przed zsunięciem się z podnośnika. Stosowanie odpowiednich przekładek z gumy lub drewna zapobiega uszkodzeniom nadwozia przy podnoszeniu.

Unoszenie samochodu podnośnikiem z wyposażenia

293

• Punkty podparcia podnośnikiem z wyposażenia samochodu i podnośnikiem stanowiskowym są oznakowane przez wgłębienia na podłużnicy. Należy podstawiać podnośnik na tych wgłębieniach, jak pokazano na rys. N•6803, podłużnica powinna wejść przy tym w rowki na podnośniku.

• Koła po drugiej (nie unoszonej) stronie samochodu należy zabezpieczyć klinami przed przetoczeniem się w przód lub do tyłu. Nie można polegać na hamulcu awaryjnym, który musi być wyłączany podczas niektórych napraw.

• Samochód należy unosić i podpierać tylko na równym, umocnionym podłożu. Uwaga. Jeśli zachodzi konieczność uniesienia i podparcia samochodu na miękkim podłożu, pod podnośnikiem i podstawkami muszą być ułożone szerokie deski, aby masa rozkładała się na większą powierzchnię.

• Samochód podpierać na podstawkach tak, aby jedna noga podstawki była skierowana na zewnątrz.

Uwaga. W żadnym wypadku nie wolno unosić lub opierać samochodu o części silnika lub skrzynki przekładniowej. Nie wolno uruchamiać silnika i włączać biegu po uniesieniu samochodu, gdy choć jedno koło napędowe opiera się jeszcze o podłoże.

Narzędzia

N-6803

Zestaw potrzebnych narzędzi zależy od zakresu prac, jakie mają być wykonane przy samochodzie Nissan. Do podstawowego zestawu narzędzi powinien należeć klucz dynamometryczny.

Dobre, trwałe narzędzia oferuje na przykład firma Hazet (42804 Remscheid 1, Postfach 100461). W poniższej tabeli podano numery katalogowe narzędzi tej firmy, które są sprzedawane w sklepach specjalistycznych.

288

UŻYTKOWANIE SAMOCHODU

każdym myciu samochodu i czas upływający do kolejnego mycia nie przekracza dwóch lub trzech tygodni. Stosować tylko te środki myjące, które zawierają wosk karnauba lub wosk syntetyczny.

Po zastosowaniu środka myjącego zaleca się pokrycie lakieru środkiem konserwującym, zgodnie ze sposobem użycia podanym przez producenta.

Polerowanie Polerowanie jest konieczne tylko wtedy, gdy lakier staje się matowy wskutek niewłaściwej pielęgnacji, pod działaniem kurzu ulicznego, zanieczyszczeń przemysłowych, słońca, deszczu i nie można osiągnąć połysku za pomocą środków konserwujących.

Należy przestrzec przed stosowaniem silnie ścierających lub działających chemicznie materiałów do polerowania, mimo że efekty przy pierwszym użyciu wydają się korzystne.

Przed każdym polerowaniem należy dokładnie umyć i starannie osuszyć samochód. Sposób polerowania powinien być zgodny z zaleceniami instrukcji użycia danego środka do polerowania.

Nie należy polerować równocześnie zbyt dużej powierzchni, aby zapobiec zasychaniu środka do polerowania. Po użyciu niektórych środków jest konieczne przeprowadzenie konserwacji.

Nie należy polerować na słońcu. Części nadwozia z matowymi powierzchniami nie powinny być pokrywane środkami konserwującymi i polerowane.

Części ze stopów lekkich w nadwoziu nie wymagają szczególnej konserwacji.

Usuwanie zanieczyszczeń smołą Plamy ze smoły są trudne do usunięcia, jeśli zostaną pozostawione przez dłuższy czas. Świeże plamy smoły mogą być usuwane miękką szmatką nasączoną benzyną ekstrakcyjną albo etyliną, naftą i terpentyną. Do usuwania smoły nadaje się także środek do konserwacji lakieru i wtedy nie jest wymagane dodatkowe mycie zanieczyszczonego miejsca.

Usuwanie plam po owadach Pozostałości po owadach zawierają substancje, które mogą uszkodzić lakier, jeśli nie zostaną usunięte w krótkim czasie. Zaschnięte resztki owadów nie dająsię usuwać przy użyciu samej wody i gąbki, lecz muszą być zmyte letniąwodąz niewielkąilościąmydła lub środka myjącego. Są również w handlu specjalne roztwory do usuwania resztek owadów.

Usuwanie zanieczyszczeń materiałami budowlanymi Różnego rodzaju zanieczyszczenia materiałami budowlanymi zmywa się letnim roztworem neutralnego środka myjącego. Podczas mycia nie należy silnie pocierać, ponieważ można porysować lakier. Umyte miejsce spłukać dokładnie czystą wodą.

Konserwacja części z tworzyw sztucznych Części z tworzyw sztucznych, obicia siedzeń ze sztucznej skóry, obicie dachu, klosze lamp jak również czarne matowe części należy myć wodąz dodatkiem szamponu. Obicia dachu nie należy nasycać wodą. Części z tworzywa sztucznego można czyścić specjalnym środkiem przeznaczonym do nich. W żadnym wypadku nie wolno stosować rozpuszczalnika nitro lub paliwa.

Mycie szyb Szyby okien od wewnątrz i z zewnątrz należy wycierać czystą miękką szmatką. Do mycia mocno zabrudzonych szyb nadaje się spirytus lub roztwór amoniaku w letniej wodzie, a także specjalny płyn do mycia szyb. Podczas czyszczenia przedniej szyby należy odchylić do przodu ramiona wycieraków i umyć także wycieraki.

Uwaga. W razie stosowania środków do konserwacji lakieru zawierających silikony nie powinny być wykorzystywane do mycia szyb szczotki, gąbki, irchy i szmaty używane do pielęgnacji lakieru. Podczas natryskiwania na lakier środków konserwujących należy przykryć szyby papierem lub innymi osłonami.

OCHRONA ANTYKOROZYJNA

Konserwacja uszczelnień gumowych Powierzchnie uszczelek gumowych powinny być od czasu do czasu posypywane talkiem lub spryskiwane aerozolem silikonowym, aby zachowały elastyczność. W ten sposób zapobiega się także piskom i zgrzytom przy zamykaniu drzwi, które można zlikwidować również przez posmarowanie powierzchni uszczelniających szarym mydłem.

Koła ze stopów lekkich Koła te należy konserwować specjalnym środkiem do tego przeznaczonym, szczególnie w okresie zimowym. Nie stosować środków myjących zawierających substancje agresywne lub składniki ścierające, kwasy, silne zasady ani nie myć ich parą o temperaturze powyżej +60° C.

Pasy bezpieczeństwa Należy je myć wyłącznie łagodnym roztworem mydlanym w stanie zamontowanym. Nie czyścić pasów chemicznie, ponieważ mogą zostać uszkodzone ich włókna. Bezwładnościowe pasy bezpieczeństwa należy zwijać dopiero po wysuszeniu i ewentualnym spryskaniu aerozolem zmniejszającym tarcie, aby ułatwić przesuwanie się pasa na kabłąku prowadzącym. Nie suszyć taśmy pasa przy temperaturze przekraczającej +80° C lub na słońcu.

Ochrona antykorozyjna spodu nadwozia i przestrzeni zamkniętych Całe podwozie łącznie z tylnymi nadkolami pokryte jest środkiem antykorozyjnym. Szczególnie silnie zagrożone powierzchnie przy kołach przednich sąchronione przed uderzeniami kamieni osłonami z tworzywa sztucznego. Wewnętrzne powierzchnie wszystkich zamkniętych przestrzeni są natryskiwane specjalna emulsją woskową.

Niektóre zagrożone korozją części nadwozia są wykonane z blachy ocynkowanej. Zabezpieczenie antykorozyjne podwozia powinno być sprawdzane przed okresem zimowym i po 19 — Nissan Sunny

289

myciu podwozia oraz uzupełniane tym samym środkiem.

Na powierzchni podwozia może zbierać się pył, glina i piasek. Szczególnie ważne jest usuwanie nagromadzonego brudu w okresie zimowym, kiedy może on zawierać sól.

Konserwacja przedziału silnika Przedział silnika, łącznie ze znajdującymi się w nim częściami układu hamulcowego, zawieszenia przedniego i układu kierowniczego, powinien być natryskiwany wysokiej jakości woskowym środkiem konserwującym, w celu zapobieżenia korozji elementów przedniej części samochodu (np. ścianki boczne, belki i osłony) i zespołu napędowego. Konserwację należy przeprowadzać szczególnie po myciu silnika.

Uwaga. Przed myciem silnika należy wyłączyć zapłon, a alternator i zbiorniczek płynu hamulcowego przykryć torbami plastykowymi. Wprawdzie łożyska alternatora są wodoszczelne, jednak podczas mycia na przykład myjką parową istnieje niebezpieczeństwo, że łożyska zostaną pozbawione smaru przez dodatki myjące, które rozpuszczają tłuszcze. Skutkiem może być głośna praca łożysk lub nawet awarie z powodu uszkodzenia łożysk. Po nałożeniu emulsji woskowej należy nasmarować wszystkie połączenia przegubowe i zawiasy smarem z dodatkiem MoS2.

Pielęgnacja obić tapicerskich Tekstylne pokrycia tapicerskie należy czyścić odkurzaczem lub niezbyt miękką szczotką. Plamy ze smaru i oleju należy usuwać benzyną ekstrakcyjną lub płynem do wywabiania plam. Środek czyszczący nie powinien być jednak wylewany bezpośrednio na materiał, ponieważ wtedy tworzą się obrzeża plamy. Należy wycierać plamę okrężnymi ruchami od jej brzegów do środka. Inne zanieczyszczenia można usuwać letnim roztworem mydła. Silnie zanieczyszczone pokrycia tekstylne należy czyścić na sucho za pomocą piany.

290

UŻYTKOWANIE SAMOCHODU

Uruchamianie silnika za pomocą akumulatora pomocniczego Uwaga. Jeśli nie zostaną zachowane zalecane zasady podłączania, istnieje niebezpieczeństwo oparzenia wypływającym elektrolitem. Mogą nastąpić zranienia lub szkody spowodowane eksplozją akumulatora oraz uszkodzenia w instalacji elektrycznej samochodu.

• Przekrój przewodu doprowadzającego prąd z akumulatora pomocniczego powinien wynosić co najmniej 16 mm2 (średnica około 5 mm), w przypadku silników benzynowych o pojemności skokowej do około 2,5 dm3. Dla silników wysokoprężnych lub silników benzynowych o pojemności skokowej powyżej 2,5 dm3, przewód ten powinien mieć minimalny przekrój 25 mm2.

Podane tutaj pojemności silnika odnoszą się do samochodu z rozładowanym akumulatorem.

Przekrój przewodu podany jest na ogół na opakowaniu i najlepiej kupić przewód z zaizolowanymi zaciskami i przekrojem 25 mm2, ponieważ taki przewód nadaje się także do uruchamiania silników o mniejszej pojemności skokowej.

• Oba akumulatory powinny być 12-woltowe.

• Rozładowany akumulator może zamarznąć już przy temperaturze -10° C. Zamarznięty akumulator musi być rozmrożony przed połączeniem z akumulatorem pomocniczym.

• Rozładowany akumulator powinien być właściwie podłączony do instalacji elektrycznej samochodu.

• Należy sprawdzić poziom elektrolitu w rozładowanym akumulatorze i w razie potrzeby dolać wody destylowanej.

• Samochody ustawić obok siebie w takiej odległości, aby nie było możliwości metalicznego połączenia między nimi, w przeciwnym wypadku może popłynąć prąd już po podłączeniu bieguna dodatniego.

• Włączyć hamulce awaryjne w obu samochodach. Dźwignię mechanicznej skrzynki przekładniowej ustawić w położeniu neutralnym, zaś dźwignię wyboru biegów automatycznej skrzynki przekładniowej ustawić w położenie „P".

• Wyłączyć wszystkie odbiorniki energii elektrycznej.

• Silnik pojazdu z akumulatorem pomocniczym pozostawić podczas uruchamiania na biegu jałowym. Unika się w ten sposób uszkodzenia alternatora przez napięcie szczytowe przy uruchamianiu.

• Podczas uruchamiania silnika nie wolno zbliżać się z otwartym ogniem lub zapalonym papierosem do akumulatora, ponieważ mogą wydobywać się z niego gazy palne.

• Należy dopilnować, aby przewód łączący z akumulatorem pomocniczym nie został uszkodzony przez wirujące części np. wentylator chłodnicy.

• Przewody od akumulatora pomocniczego należy podłączyć w następującej kolejności (patrz rys. SX-6801): 1 - czerwony przewód podłączyć do dodatniego zacisku rozładowanego akumulatora (A), 2 - drugi koniec czerwonego przewodu podłączyć do dodatniego zacisku akumulatora pomocniczego (B), 3 - czarny przewód podłączyć do zacisku ujemnego akumulatora pomocniczego, 4 - drugi koniec czarnego przewodu podłączyć do masy samochodu z rozładowanym akumulatorem w miejscu zapewniającym dobry styk (X). Najlepiej nadaje się do tego celu część metalowa mocno skręcona z kadłubem silnika.

W razie podłączania przewodu do ujemnego zacisku rozładowanego akumulatora, może dojść przy niesprzyjających warunkach do eksplozji z powodu iskrzenia i wydzielania się gazów tworzących mieszaninę wybuchową.

• Sprawdzić ponownie pewność podłączenia zacisków.

Uwaga. Zaciski przewodów pomocniczych nie powinny stykać się ze sobą podczas podłącza-

HOLOWANIE SAMOCHODU

nią, także zaciski plusowe nie powinny stykać się z masą (nadwozie lub rama).

• Uruchomić i pozostawić na biegu silnik samochodu z rozładowanym akumulatorem. Przy uruchamianiu nie należy włączać rozrusznika na dłużej niż 10 sekund nieprzerwanej pracy, ponieważ rozgrzewają się przy dużym poborze prądu zaciski i przewody. Można stosować przynajmniej półminutowe przerwy na ich ochłodzenie.

• Nie pochylać się nad akumulatorem, gdyż grozi poparzenie elektrolitem.

• Po uruchomieniu silnika pojazdu z rozładowanym akumulatorem, odłączyć przewody w odwrotnej kolejności: najpierw odłączyć czarny przewód (-) przy samochodzie z rozładowanym akumulatorem, następnie przy samochodzie zasilającym. Czerwony przewód odłączyć najpierw przy samochodzie zasilającym, następnie przy zasilanym.

291

N-6802

Holowanie samochodu Modele 1986 -1991

L-6818

• Tylny zaczep holowniczy jest umieszczony pod tylnym błotnikiem, patrz rys. L-6818.

Uwaga. Jeśli w samochodach od modeli 1991 są dwa ucha, należy wykorzystywać tylko lewe ucho.

N-6801

• Przedni zaczep holowniczy (1) znajduje się przy wzdłużnej belce zawieszenia silnika po prawej stronie pod zderzakiem, patrz rys. N-6801. Nie należy używać do holowania obu uch (2) za zderzakiem.

Od modeli 1991 • Przedni zaczep holowniczy znajduje się po lewej stronie pod zderzakiem, patrz rys. N-6802.

Zasady holowania • Włączyć zapłon, aby nie następowało blokowanie koła kierownicy i było możliwe włączanie sygnału dźwiękowego i wycieraczki.

• Dźwignię zmiany biegów ustawić w położeniu neutralnym. W samochodzie z automatyczną skrzynką przekładniową ustawić dźwignię wyboru biegów w położeniu „N".

• Włączyć światła mijania w pojeździe holującym. W samochodzie holowanym wystawić z tyłu po lewej stronie trójkąt ostrzegawczy, a w okresie niedostatecznej widoczności włączyć ponadto światła pozycyjne.

292

UŻYTKOWANIE SAMOCHODU

• Ponieważ wspomaganie hamulców działa tylko podczas pracy silnika, w samochodach ze wspomaganiem hamulców należy naciskać pedał hamulca z odpowiednią siłą, gdy silnik jest unieruchomiony.

• W samochodach wyposażonych we wspomaganie układu kierowniczego należy używać większej siły do kierowania samochodem, ponieważ nie ma wspomagania, gdy silnik jest unieruchomiony.

• Samochód należy holować tylko w kierunku zgodnym z kierunkiem jego normalnej jazdy.

• Lina holownicza powinna być elastyczna, aby unikać szarpania samochodu holującego i holowanego. Należy stosować tylko linki z tworzyw sztucznych lub linki z elastycznymi ogniwami pośrednimi, najpewniejszy jest jednak drążek holowniczy.

Szczególne warunki holowania samochodu z automatyczną skrzynką przekładniową • Maksymalna prędkość holowania: 50 km/h.

• Maksymalna odległość holowania: 65 km.

Przy większych odległościach holowania należy unieść przód samochodu.

• Samochód bez oleju w skrzynce przekładniowej wolno holować tylko z uniesionymi kołami napędzanymi.

L-6813

• W przypadku zastosowania ewakuacyjnego można holować samochód tylko do przodu (z

samochodu uszkodzony uniesionymi

przednimi kołami). Gdy jest uniesiony tylko tył samochodu, koła przednie muszą być oparte na wózku, patrz rys. L-6813.

• Samochody z napędem na obie osie muszą mieć uniesione wszystkie koła podczas holowania.

Uwaga. W samochodach z automatyczną skrzynką przekładniową nie jest możliwe uruchamianie silnika przez holowanie (rozruch silnika przez toczący się samochód). Samochodu z silnikiem benzynowym i katalizatorem nie wolno uruchamiać przez holowanie ani pchanie, ponieważ może to spowodować uszkodzenie katalizatora.

Unoszenie i podpieranie samochodu Unoszenie lub ustawianie samochodu na podporach jest konieczne podczas wykonywania wielu czynności obsługowych i napraw. Samochód jest unoszony w warsztacie na ogół na podnośniku stanowiskowym, jednak można używać do tego celu również podnośnika z wyposażenia samochodu lub przewoźnego podnośnika samochodowego. Podczas unoszenia wolno podpierać samochód tylko w punktach przedstawionych na rysunkach, ponieważ w przeciwnym razie mogą nastąpić jego trwałe odkształcenia.

Podczas wykonywania prac pod samochodem musi być on ustawiony na dwóch lub czterech stabilnych podstawkach, jeśli nie jest uniesiony podnośnikiem stanowiskowym. W żadnym wypadku nie wolno wykonywać prac pod samochodem, jeśli samochód nie jest wystarczająco zabezpieczony lub jest tylko podparty podnośnikiem.

• Samochód należy unosić tylko w stanie nie załadowanym.

• Podczas unoszenia należy zawsze zabezpieczyć samochód za pomocą klinów przed przetoczeniem.

Uwaga. W celu uniknięcia uszkodzeń nadwozia należy stosować podczas unoszenia samochodu odpowiednie podkładki z gumy lub drewna.

Użytkowanie samochodu

Mycie samochodu • Samochód należy umyć po zabrudzeniu możliwie szybko.

• Martwe owady odmoczyć i usunąć przed myciem samochodu.

• Używać dużych ilości wody.

• Stosować do mycia miękkągąbkę lub miękką szczotkę z króćcem do podłączenia węża.

• Nie kierować na lakier silnego strumienia, lecz tylko spryskać go wodą w celu zmiękczenia brudu.

• Zmiękczone zanieczyszczenia zmywać od góry do dołu dużą ilością wody.

• Gąbkę płukać często.

• Do suszenia stosować czystą irchę.

• Stosować wyłącznie środki myjące dobrej jakości (jeśli są stosowane). Dokładnie płukać myte powierzchnie czystą wodą, aby usunąć resztki środka myjącego.

• W celu ochrony lakieru można dodawać do wody środek konserwujący.

• Przy regularnym stosowaniu środków myjących należy częściej przeprowadzać konserwację lakieru.

• Nie myć i nie suszyć samochodu przy silnym nasłonecznieniu, gdyż wtedy pozostają plamy na lakierze.

• Wewnętrzne zakładki i połączenia blach oraz szczeliny w drzwiach i pokrywach są szczególnie narażone na korozję z powodu posypywania jezdni solą. Te miejsca powinny być - również po myciu w myjni automatycznej - dokładnie oczyszczone gąbką, wypłukane i wysuszone irchą.

Uwaga. Po myciu samochodu następuje pogorszenie działania hamulców z powodu zawilgocenia, dlatego należy osuszyć tarcze hamulcowe przez krótkie przyhamowanie. Nie zawsze da się usunąć przez samo mycie plamy smoły, oleju, martwe owady i inne zanieczyszczenia.

Tego rodzaju zanieczyszczenia powinny być usuwane możliwie szybko, ponieważ mogą spowodować trwałe uszkodzenia lakieru. Po umyciu lakier w tych miejscach powinien być zakonserwowany.

Pielęgnacja powłoki lakierowej Konserwacja Wymyty i osuszony lakier powinien być odpowiednio do potrzeb pokrywany środkiem konserwującym, aby chronić blachy nadwozia przed wpływami atmosferycznymi dzięki zamykającej pory i nie przyjmującej wody warstwie wosku.

Rozlane paliwo, olej i ślady smaru lub rozlany płyn hamulcowy należy zmywać niezwłocznie, ponieważ może dojść do odbarwień lakieru.

Konserwacja powinna być powtórzona, jeśli woda na lakierze przestaje się zbierać w kropelki i rozlewa się na całej powierzchni. Regularna konserwacja sprawia, że pierwotny połysk lakieru utrzymuje się bardzo długo. Inną możliwość konserwacji lakieru dają substancje konserwujące w środkach myjących. Środki te zapewniają wystarczającą ochronę lakieru tylko wtedy, jeśli są stosowane przy

WIADOMOŚCI WSTĘPNE

cia styków przerywacza, a także napięcie do 20 V. Zakres oporności, jakie można mierzyć tym przyrządem, wynosi na ogół od 1 do 1000kQ. Poza tym są oferowane przyrządy pomiarowe do sprawdzania elementów elektrycznych i elektronicznych. Pozwalają one na pomiary w dużym zakresie, od małych oporności w omach (Ó) do dużych oporności w megaomach (MO).

Napięcia mogą być mierzone bardzo dokładnie, co jest wymagane przede wszystkim w zespołach elektronicznych.

Jeśli należy tylko sprawdzić, czy w ogóle jest napięcie, nadaje się do tego prosta lampka próbna (A), patrz rys. SX-5402. Jednak można ją stosować tylko do obwodów elektrycznych, w których nie ma elementów elektronicznych, ponieważ są one bardzo wrażliwe na przepływ zbyt dużych prądów. W pewnych warunkach elementy elektroniczne mogą ulec zniszczeniu nawet po podłączeniu lampki próbnej. Uwaga.

Do sprawdzania obwodów elektronicznych (zawierających tranzystory, diody, i elektroniczne urządzenia sterujące) niezbędny jest wysokoomowy próbnik napięcia (B). Praktycznie spełnia on to samo zadanie co lampka próbna, jednak nie powoduje uszkodzeń elementów elektronicznych i nadaje się do sprawdzania wszystkich obwodów.

Sposoby pomiaru Pomiar napięcia Obecność napięcia można wykryć już prostą lampką próbną lub próbnikiem napięcia. Jed16 — Nissan Simny

241

nak uzyskuje się wtedy jedynie informację, że jest napięcie. W celu zmierzenia wartości tego napięcia należy podłączyć woltomierz (przyrząd do pomiaru napięcia). Najpierw ustawia się na woltomierzu zakres pomiarowy, w którym znajduje się przypuszczalnie mierzone napięcie.

Napięcia w samochodzie z zasady nie przekraczają około 14 V. Wyjątek stanowi instalacja zapłonowa, w której napięcie może dochodzić do 30 000 V i może być mierzone tylko specjalnym przyrządem lub za pomocą oscyloskopu.

W przyrządach pomiarowych przeznaczonych wyłącznie do samochodów, należy w celu zmierzenia napięcia tylko nastawić przełącznik na woltomierz, podczas gdy w przyrządzie wieloczynnościowym ogólnego przeznaczenia trzeba przeprowadzić szereg przygotowań.

Najpierw ustawia się przełącznikiem napięcie prąciu stałego (DCV w przeciwieństwie do ACV n napięcia prądu zmiennego), następnie wybiera się zakres pomiarowy. Ponieważ w samochodzie nie występują poza instalacjązapłonową napięcia wyższe od około 14 V, górna granica nastawianego zakresu powinna być trochę wyższa (około 15 do 20 V). Jeśli jest pewne, że mierzone napięcie jest znacznie niższe, na przykład około 2 V, można zejść z zakresem pomiarowym w dół, aby uzyskać większą dokładność wskazań. W razie wystąpienia wyższych napięć, przekraczających zakres pomiarowy przyrządu, może dojść do jego zniszczenia.

Przewody przyrządu pomiarowego należy podłączyć jak pokazano na rys. SX-5403, równo-

242

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

legie do odbiornika. Czerwony przewód przyrządu jest łączony do przewodu prowadzącego od dodatniego zacisku akumulatora, przewód czarny do przewodu masy lub masy samochodu, na przykład kadłuba silnika. Przykład pomiaru.

Jeśli nie można uruchomić silnika z powodu zbyt małej prędkości obrotowej rozrusznika, trzeba sprawdzić napięcie akumulatora podczas włączania rozrusznika. W tym celu należy podłączyć czerwony przewód woltomierza (+) do dodatniego zacisku akumulatora i czarny przewód do masy pojazdu (-), następnie włączyć przy pomocy drugiej osoby rozrusznik i odczytać wartość napięcia. Jeśli napięcie spada poniżej 10 V (przy temperaturze akumulatora +20° C), należy sprawdzić akumulator i naładować go w razie potrzeby przed kolejną próbą uruchamiania.

Pomiar natężenia prądu Konieczność pomiaru natężenia prądu występuje stosunkowo rzadko podczas sprawdzania wyposażenia elektrycznego w samochodzie.

Przykładem może być sprawdzanie akumulatora opisane w rozdziale „Usuwanie samoczynnego rozładowywania się akumulatora". Potrzebny jest do tego amperomierz, który znajduje się również w uniwersalnym przyrządzie pomiarowym.

Przed pomiarem jest konieczne ustawienie zakresu pomiarowego przyrządu, w którym przypuszczalnie znajduje się mierzona wartość natężenia. Jeśli wartość ta nie jest znana, należy nastawić najwyższy zakres i przy braku wskazań włączać kolejno niższe zakresy pomiarowe.

Do pomiaru natężenia prądu obwód musi być przerwany i włączony do niego przyrząd pomiarowy (amperomierz). W tym celu należy wyjąć na przykład wtyczkę (na rys. SX-5404 - odłączono przewód od akumulatora) i czerwony przewód (+) amperomierza podłączyć do przewodu, przez który przepływa prąd, a czarny przewód (n) do styku, do którego jest podłączony normalnie zdjęty przewód. Styki masy odbiornika i wtyczki powinny być połączone dodatkowym przewodem.

Uwaga. W żadnym wypadku nie powinny być mierzone przy użyciu normalnego amperomierza natężenia prądu w przewodach prowadzących do rozrusznika (około 150 A) lub do świec żarowych w silniku wysokoprężnym (do 60 A).

Wysokie natężenie prądu przepływającego przez te odbiorniki może zniszczyć przyrząd pomiarowy. W warsztatach jest używany do tych pomiarów amperomierz kleszczowy. Na izolowany przewód zakłada się kleszcze i natężenie prądu mierzone jest przez wykorzystanie zjawiska indukcji.

Pomiar oporności Przed sprawdzeniem oporności należy upewnić się, że na stykach, do których podłączany jest omomierz, nie występuje napięcie. Zawsze należy najpierw wyjąć wtyczkę, wyłączyć zapłon, odłączyć przewód lub akumulator. W przeciwnym razie może zostać uszkodzony przyrząd pomiarowy.

Omomierz jest podłączany do dwóch styków odbiornika lub dwóch końców przewodu elektrycznego, patrz rys. SX-5405. Nie ma przy tym

WIADOMOŚCI WSTĘPNE

znaczenia, który przewód (plusowy lub minusowy) przyrządu pomiarowego zostanie zaciśnięty na końcówce.

Pomiar oporności w samochodzie obejmuje w zasadzie dwa zastosowania: - sprawdzanie opornika lub części elektrycznej znajdującej się w obwodzie prądu; - sprawdzanie „przepustowości" przewodu elektrycznego, przełącznika lub spirali grzejnej.

Określa się przy tym, czy nie jest przerwany przewód elektryczny w samochodzie i nie może działać z tego powodu podłączone urządzenie elektryczne. W celu dokonania pomiaru omomierz jest podłączany do obu końców sprawdzanego przewodu elektrycznego. Jeśli oporność wynosi O n, oznacza to właściwy stan przewodu. Przyrząd wskazuje °° (nieskończoność) Q, gdy jest przerwa w przewodzie.

Dodatkowe wyposażenie elektryczne

243

nowo układane przewody za pomocą taśmy izolacyjnej, kitu uszczelniającego, opasek itp., w celu wyeliminowania hałasów i ocierania przewodów podczas jazdy. Należy zwrócić szczególną uwagę, aby była zachowana minimalna odległość 10 mm między przewodami hamulcowymi i przewodami ułożonymi na stałe i minimalna odległość 25 mm między przewodami hamulcowymi i przewodami, które drgają razem z silnikiem lub innymi elementami samochodu.

W przypadku wiercenia otworów w nadwoziu usunąć zadziory na krawędziach tych otworów oraz zagruntować i polakierować te miejsca.

Opiłki powinny być usunięte całkowicie z nadwozia. Podczas prac przy przewodach elektrycznych należy zawsze odłączyć i odwiesić na bok przewód masy (-) akumulatora samochodu, aby zapobiec zwarciom w instalacji elektrycznej.

Uwaga. Po odłączeniu akumulatora może nastąpić wyłączenie lub skasowanie danych w pamięci diagnostycznej silnika i sterowania przekładnią, urządzenia ABS oraz innych urządzeń elektrycznych, jak na przykład radioodbiornika i zegara. Specjalne wskazówki są podane w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

Przed zamontowaniem dodatkowych odbiorników elektrycznych należy każdorazowo sprawdzić, czy istniejący alternator może jeszcze przejąć zwiększone obciążenie. W razie konieczności powinien być zamontowany alternator o większej mocy.

Poszukiwanie usterek instalacji elektrycznej

1 - taśma izolacyjna, 2 - zacisk taśmowy, 3 - opaska mocująca, 4 - opaska mocująca przytwierdzana w otworze, 5 osłona, 6 - samoprzylepna taśma z tworzywa piankowego

Przewody, które mają być ułożone przy zamontowaniu wyposażenia dodatkowego prócz przewodów instalowanych seryjnie, należy w miarę możliwości układać wzdłuż poszczególnych wiązek z wykorzystaniem istniejących opasek i osłon gumowych.W miejscach, gdzie jest to konieczne, należy mocować dodatkowo

Szukanie usterek w instalacji elektrycznej powinno przebiegać z zachowaniem ustalonych zasad, obowiązujących podczas sprawdzania uszkodzonych żarówek, jak również podczas ustalania przyczyny niesprawności silnika elektrycznego.

Pierwszą czynnością jest zawsze sprawdzenie bezpiecznika, o ile urządzenie elektryczne ma takie zabezpieczenie.

Rozmieszczenie bezpieczników jest podane na pokrywie skrzynki bezpieczników, patrz rozdział „Wymiana bezpieczników". W razie przepalenia bezpiecznika należy go

244

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

wymienić i sprawdzić po włączeniu odbiornika elektrycznego, czy bezpiecznik nie ulegnie ponownie natychmiastowemu przepaleniu. W takim przypadku trzeba najpierw wykryć i usunąć uszkodzenie, którym jest na ogół zwarcie.

Oznacza to, że nastąpiło w jakimś miejscu, czasami także wewnątrz urządzenia elektrycznego, połączenie masy z końcówką dodatnią.

Druga czynność kontrolna. Jeśli bezpiecznik nie jest przepalony, a żarówka nie świeci się lub silnik elektryczny nie pracuje, należy sprawdzić, czy jest dopływ prądu.

Sprawdzanie żarówki • Wyjąć żarówkę i sprawdzić ją wzrokowo.

Należy wymienić żarówkę, jeśli włókno jest przepalone lub szklana bańka jest osadzona luźno w cokole.

• W celu stwierdzenia z całą pewnością, że żarówka nie jest uszkodzona, należy wykonać następujące czynności: podłączyć przewód dodatni (+) i przewód masy (-) bezpośrednio do zacisków akumulatora i połączyć je z żarówką.

Nie ma przy tym znaczenia, jak te przewody zostaną podłączone do żarówki. Jeden przewód należy przyłożyć do środkowego styku, drugi do korpusu żarówki i wymienić żarówkę, jeśli się nie świeci. Trzeba się upewnić, że styki przy żarówce i w oprawce nie są skorodowane. W razie potrzeby oczyścić papierem ściernym skorodowane styki lub wyprostować wygiętą końcówkę, aby zapewnić prawidłowy kontakt.

• Jeśli żarówka nie jest uszkodzona, zamontować ją i włączyć zasilanie. Sprawdzić lampką próbną dopływ prądu, jeśli żarówka nie świeci się w dalszym ciągu. W tym celu należy podłączyć lampkę próbnądo masy. Oznacza to, że jeden przewód lampki powinien stykać się z punktem masy na silniku (czysty metal) lub bezpośrednio z ujemnym zaciskiem akumulatora. Drugą końcówkę (+) lampki próbnej należy trzymać przy wtyczce lub wkłuć w przewód doprowadzający prąd. Jeśli zaświeci się lampka próbna, a żarówka nie świeci się, jest przerwa w połączeniu żarówki z masą. Aby to sprawdzić, przyłożyć do oprawki żarówki dodatkowy przewód łączący ją z masą. Żarówka powinna się zaświecić.

Uwaga. Są żarówki, które mają tylko jeden przewód doprowadzający prąd, na przykład

żarówki światła postojowego i oświetlenia wnętrza samochodu. Korpus tych żarówek jest połączony bezpośrednio z masą samochodu.

• Jeśli brak jest napięcia w przewodzie doprowadzającym prąd do żarówki, a więc lampka próbna nie świeci się, to bardzo prawdopodobne jest uszkodzenie włącznika. Sprawdzić, czy we włączniku nie ma przerwy.

Sprawdzanie silników elektrycznych Małe silniki elektryczne zapewniają w coraz większym stopniu wygodę w samochodzie. Do udogodnień tych należy na przykład elektryczne sterowań i e szyb, rozsuwany dach, centralne zamykanie zamków lub wysuwana silnikiem antena.

Każdy silnik jest włączany w razie potrzeby za pomocą włącznika, najczęściej ręcznie. Włącznik anteny jest sterowany automatycznie przez radioodbiornik.

• Sprawdzić bezpiecznik danego silnika elektrycznego i w razie potrzeby wymienić. Uwaga.

Przed ponownym włączeniem silników elektrycznych podnoszenia szyb i centralnego zamykania drzwi powinna być usunięta przyczyna przeciążenia. Może to być na przykład oblodzenie szyb i zamków lub zanieczyszczenie prowadnic szyby.

• Jeśli bezpiecznik ulegnie zaraz ponownemu przepaleniu, oznacza to zwarcie w obwodzie.

• W celu jednoznacznego ustalenia, czy nie jest uszkodzony silnik, należy podłączyć dwa pomocnicze przewody (o średnicy około 2 mm) bezpośrednio od akumulatora samochodu do silnika. Przewód dodatni powinien być podłączony do dodatniej końcówki, przewód masy do końcówki masy silnika, w razie wątpliwości należy określić biegunowość końcówek według schematu instalacji elektrycznej. Może być konieczne wymontowanie silnika. Wszystki silniki elektryczne w samochodzie są zasilane napięciem instalacji (12 do 14 V). Jeśli silnik działa właściwie, usterka tkwi w zasilaniu. Uwaga.

Zbyt mała prędkość obrotowa lub praca silnika z przerwami może wskazywać na zużycie węglowych szczotek, które należy w takim przypadku wymienić.

• Jeśli silnik działa właściwie, należy ustalić według schematu instalacji elektrycznej, który przewód doprowadza napięcie do silnika, kiedy

POSZUKIWANIE USTEREK INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

jest uruchamiany włącznik przed włączeniem zapłonu.

• Sprawdzić lampką próbną przewód doprowadzający napięcie do silnika. Ponieważ przez silniki elektryczne przepływa duży prąd, można zastosować zwykłą lampkę próbną z żarówką.

Taka lampka próbna ma ostre końcówki, którymi można przebić izolację przewodu zasilającego, co upraszcza sprawdzanie napięcia. Silniki, które obracają się w lewo i w prawo, na przykład silniki podnoszenia szyb, mają dwa podłączenia dodatnie.

Uwaga. Sposób sprawdzania silnika wycieraczki podano w oddzielnym rozdziale.

• Jeśli napięcie nie dochodzi do silnika elektrycznego, jest uszkodzenie w obwodzie zasilania.

Należy znaleźć i usunąć usterkę w przewodach zasilających według schematu instalacji elektrycznej. Z powodu dużego poboru prądu silniki elektryczne mają na ogół dodatkowe przekaźniki załączające, których sprawdzanie jest opisane w oddzielnym rozdziale.

• Jeśli usterka nie została wykryta, należy sprawdzić włącznik.

• W przypadku usterki przewodu, często korzystniejsze jest ułożenie nowego, ponieważ trudno zlokalizować przerwę w uszkodzonym przewodzie.

Sprawdzanie działania włączników Większość odbiorników elektrycznych jest włączana i wyłączana włącznikami uruchamianymi ręcznie. Są również włączniki sterowane automatycznie, do których zalicza się na przykład czujniki ciśnienia oleju i poziomu płynu hamulcowego.

Zasadniczym zadaniem włącznika jest zamykanie i przerywanie obwodu prądowego. Są włączniki rozłączające przewód masy i włączniki, które przerywają przewód dodatni.

Sprawdzanie włączników żarówek i silników elektrycznych • Wymontować odpowiedni włącznik.

• Proste włączniki mają tylko dwa przyłącza przewodów. W takim wypadku na jednym zacisku powinno być zawsze napięcie (+) i po włączeniu włącznika także na drugim zacisku.

Są również włączniki z wieloma zaciskami, dla których należy ustalić według schematu in-

245

stalacji elektrycznej zaciski znajdujące się pod napięciem i w razie potrzeby włączyć przedtem zapłon.

• Sprawdzić lampką próbną, czy jest napięcie na włączniku. Jeśli lampka zaświeci się, włączyć włącznik i sprawdzić na zacisku wyjściowym, czy również na nim występuje napięcie.

Obecność napięcia na obu zaciskach oznacza, że włącznik działa właściwie.

• Brak napięcia na zacisku wejściowym oznacza, że jest przerwa w przewodzie zasilającym, należy sprawdzić obwód zasilający według schematu instalacji elektrycznej i w razie potrzeby ułożyć nowy przewód.

Sprawdzanie czujników Przykładami czujników są: czujnik ciśnienia oleju, czujniki poziomu płynu hamulcowego i cieczy chłodzącej.

• Podłączyć przyrząd do wykrywania przerw (lampkę próbną lub omomierz) do końcówki doprowadzającej i odprowadzającej czujnika. W tym celu należy odłączyć przewody od czujnika.

Uwaga. Czujniki wkręcone w kadłub silnika nie mająna ogół przewodu masy, ponieważ korpus czujnika tworzy poprzez kadłub silnika połączenie z masą.

• Gdy czujnik jest zamknięty, próbnik nie powinien wykazywać przerwy. Najlepiej nadaje się do tego celu omomierz, który przy zwartym czujniku powinien wskazywać O Q, a przy otwartym oo Q (nieskończoność).

• Działanie włącznika sygna)izujacego poziom cieczy chłodzącej lub płynu hamulcowego można sprawdzić najszybciej, odłączając przewód od włącznika przy włączonym zapłonie i dotykając przewodem do masy, na przykład kadłuba silnika. Jeśli zaświeci się lampka sygnaJizacyjna na tabJicy rozdzielcze), włącznik jest uszkodzony.

Szczególny przypadek stanowi czujnik ciśnienia oleju. Styki są zwarte (lampka kontrolna świeci się), gdy silnik jest unieruchomiony. Włącznik otwiera się dopiero przy pewnej wartości ciśnienia oleju.

Sprawdzanie przekaźników Przekaźniki znajdują się w wielu obwodach prądowych wyposażenia elektrycznego samo-

246

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

chodu. Przekaźnik załączający pracuje jak włącznik. Przykład: jeśli zostaną włączone światła drogowe włącznikiem ręcznym, przekaźnik otrzymuje sygnał przełączenia zasilania na reflektory. Oczywiście można doprowadzić prąd od akumulatora do świateł bezpośrednio przez włącznik, jednak przy wszystkich odbiornikach z dużym poborem prądu (światła drogowe, wycieraczka szyby, światła przeciwmgłowe) montuje się pośrednio przekaźnik, aby nie przeciążać włącznika lub skrócić drogę przepływu prądu. Oprócz tych przekaźników są również przekaźniki sterujące, na przykład wycieraczkami i spryskiwaczami szyb, lub przekaźniki sygnalizujące włączenie oświetlenia zewnętrznego.

Sprawdzanie przekaźnika załączającego Przekaźnik otrzymuje impuls sterujący podczas włączania odpowiedniego odbiornika energii elektrycznej, to znaczy przepływ prądu sterującego przez cewkę powoduje wciąganie styku i zamykanie roboczego obwodu prądu, który płynie przez przekaźnik do odbiornika.

Najprościej jest sprawdzić działanie przekaźnika przez zastąpienie go nowym i tak z reguły robi się w warsztacie. Ponieważ amator rzadko ma pod ręką nowy przekaźnik, zaleca się przeprowadzenie następujących czynności w przypadku przekaźnika załączającego, jaki jest między innymi stosowany do włączania reflektorów przeciwmgłowych i głównych.

• Wyjąć przekaźnik.

• Włączyć zapłon i odpowiedni włącznik.

• Najpierw sprawdzić za pomocą próbnika napięcia, czy jest napięcie na odpowiednim zacisku dodatnim (+) podstawy przekaźnika. W tym celu należy podłączyć próbnik do masy (-) i drugą końcówkę wprowadzić ostrożnie do zacisku.

Jeśli zaświeci się dioda próbnika, to jest napięcie na zacisku. Jeśli próbnik nie wykaże napięcia, należy znaleźć przerwę według schematu instalacji elektrycznej, na odcinku od dodatniego zacisku akumulatora do zacisku w podstawie przekaźnika.

• Wykonać mostek z kawałka izolowanego drutu, którego końce powinny być oczyszczone z izolacji.

• Za pomocą mostka połączyć w podstawie przekaźnika zacisk (+) akumulatora, będący zawsze pod napięciem, z wyjściem zamykają-

cego styku przekaźnika. Ta czynność zastępuje dokładnie działanie nie uszkodzonego przekaźnika. Położenie odpowiednich styków w podstawie przekaźnika można określić według kolorów przewodów i schematu instalacji elektrycznej.

• Jeśli po włożeniu mostku zaświecą się, na przykład, światła d rogowe, oznaczało, że przekaźnik jest uszkodzony.

• Jeśli światła drogowe nie zaświecą się, należy sprawdzić, czy reflektor ma właściwe połączenie z masą. Następnie należy znaleźć i usunąć przerwę w obwodzie od zacisku przekaźnika do reflektora według schematu instalacji elektrycznej.

• W razie potrzeby zamontować nowy przekaźnik.

Sprawdzanie silnika wycieraczki Silnik wycieraczki szyby przedniej znajduje się w przedziale silnika na przegrodzie czołowej, silnik wycieraczki szyby tylnej - w pokrywie tylnej. Poniżej opisano wycieraczkę szyby przedniej, podobne czynności należy wykonać przy wycieraczce szyby tylnej.

Sprawdzanie wycieraczki szyby przedniej Przede wszystkim należy ustalić, czy nie jest uszkodzony silnik wycieraczki lub obwód zasilania. W tym celu wykonać następujące czynności.

• Odłączyć złącze wielostykowe od silnika wycieraczki.

• Połączyć przewodami pomocniczymi dodatni biegun (+) akumulatora do zacisku (2) i ma-

N-5413

32

POSZUKIWANIE USTEREK INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

sę (-) z ujemnego bieguna akumulatora do zacisku (1), patrz rys. N-5413, (w wykonaniu dla Niemiec silnik wycieraczki znajduje się po drugiej stronie samochodu, inaczej niż pokazano na rysunku).

• Silnik wycieraczki powinien pracować na 1. stopniu (z małą prędkością obrotową). Jeśli silnik nie pracuje, jest uszkodzony silnik lub 1. stopień.

• Podłączyć przewód ujemny do zacisku (3).

Silnik wycieraczki powinien pracować na 2. stopniu (z dużą prędkością obrotową).

• Jeśli silnik wycieraczki nie działa właściwie, należy zamontować nowy.

• Podłączyć złącze silnika wycieraczki szyby przedniej.

Sprawdzanie kierunkowskazów Impulsy dla kierunkowskazów i świateł awaryjnych są wytwarzane przez przekaźnik nazywany przerywaczem.

• Jeśli częstotliwość kierunkowskazów jest większa po jednej stronie niż po drugiej, to na stronie sygnalizującej z większą częstotliwością jest uszkodzona żarówka lub przerwa w przewodzie.

• Przyczyną wszystkich innych usterek jest na ogół przekaźnik. Przekaźnik należy wymontować do sprawdzenia.

247

• Połączyć równolegle dwie żarówki kierunkowskazów (21 W) między zaciskami (L) i (E) lub między (L) i masą(-). Żarówki powinny migać z normalną częstotliwością, w przeciwnym razie wymienić przekaźnik.

• Jeśli nie ma nowego przekaźnika, należy włożyć ostrożnie cienki drut między zaciski (B) i (L) w podstawie przekaźnika. Uwaga. Nie należy przy tym uszkodzić delikatnych końcówek przekaźnika. Przed włożeniem drutu zagiąć jego końce, aby nie było ostrych krawędzi.

Zamontować uszkodzony przekaźnik. Końcówki przyłączeniowe są tak długie, że przekaźnik może być włożony mimo zmost-kowania.

• Włączyć zapłon. Jeśli zostanie włączony przełącznik kierunkowskazów, zaświeci się na stałe lampka kierunkowskazu po odpowiedniej stronie. Przez włączanie i wyłączanie przełącznika można spowodować miganie kierunkowskazu, jednak należy zamontować niezwłocznie nowy przekaźnik.

• Jeśli kierunkowskazy nie świecą się po zmostkowaniu końcówek przekaźnika, nastąpiło uszkodzenie przełącznika kierunkowskazów lub jest przerwa w obwodzie zasilania.

Sprawdzanie świateł hamowania • Jeśli światła hamowania nie świecąsię, należy sprawdzić bezpiecznik.

• Jeśli bezpiecznik nie jest przepalony, sprawdzić i w razie potrzeby wymienić żarówki. Jeśli żarówki nie są uszkodzone, należy sprawdzić włącznik świateł hamowania. Włącznik znajduje się nad pedałem hamulca przy wsporniku.

L-5406

• Połączyć przewodami pomocniczymi dodatni biegun akumulatora z zaciskiem (B) i masę (-) akumulatora z zaciskiem (E), patrz rys. L-5406.

Uwaga. Nie wolno wykonywać połączenia odwrotnego.

L-5407

248

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

Po wciśnięciu pedału hamulca wysuwa się trzpień z włącznika, zamykają się styki włącznika i świecą się światła hamowania.

• Sprawdzić włącznik świateł hamowania. W tym celu należy odłączyć złącze przewodów elektrycznych od włącznika.

• Podłączyć omomierz do styków włącznika świateł hamowania, patrz rys. L-5407. Oporność powinna wynosić °° (nieskończoność) Q. • Po wciśnięciu pedału hamulca omomierz powinien wskazać O Q. W razie innego wskazania omomierza należy wymienić włącznik świateł hamowania.

• Okleić uszkodzone miejsce z obu stron taśmą klejącą, patrz rys. L-5408, i nanieść lakier małym pędzelkiem.

• Pozostawić lakier do wyschnięcia przez około 24 godziny przy temperaturze +25° C. Jeśli zostanie użyta dmuchawa gorącego powietrza, lakier wysycha przy temperaturze +150° C w ciągu 30 minut.

Uwaga. Nie należy włączać ogrzewania szyby tylnej przed wyschnięciem lakieru przewodzącego. Nie wolno stosować benzyny lub innych rozpuszczalników do przemywania uszkodzonego miejsca.

Sprawdzanie ogrzewania szyby tylnej

Rozłączanie i łączenie złączy przewodów

Część powierzchni szyby z widocznymi drutami oporowymi powinna być wolna od szronu lub oblodzenia w jakiś czas po włączeniu ogrzewania szyby tylnej.

• W razie niewłaściwego działania ogrzewania należy najpierw sprawdzić bezpiecznik.

• Jeśli bezpiecznik nie jest przepalony, należy sprawdzić osadzenie złączy przewodów po lewej i prawej stronie szyby tylnej, w razie potrzeby oczyścić z korozji.

• Jeśli ogrzewanie szyby tylnej nie działa w dalszym ciągu, należy sprawdzić przewody zasilające, włącznik oraz przekaźnik włączający.

• W przypadku przerwania drutów grzejnych można je naprawić dostępnym w handlu lakierem przewodzącym służącym do usuwania przerw. Miejsce uszkodzenia należy przemyć rozpuszczalnikiem lub etylenem.

W celu odłączenia złączy przy skrzynce bezpieczników lub przy urządzeniach elektrycznych, nie należy ciągnąć za przewód, lecz za złącze.

L-5409

L-5408 1 - przerwany drut, 2 - taśma klejącą, 3 - naprawione miejsce

Uwaga. Wtyczki mają różne zabezpieczenia.

Wcisnąć zaczep w miejscu oznaczonym strzałką i równocześnie wyjąć złącze, patrz rys. L-5409.

• Podczas łączenia ścisnąć złącze, aż zabezpieczenie wejdzie na swoje miejsce.

• Końcówki pomiarowe wolno wprowadzać przy szukaniu przerw lub przy pomiarze napięcia przyrządem tylko od tyłu złącza (od strony przewodów), patrz rys. L-5410. Jeśli końcówki są wkładane w tulejki stykowe, tulejki ulegają wygięciu, co może prowadzić później do niepewnych połączeń.

BEZPIECZNIKI

249

L-5410

Uwaga. W przypadku wodoszczelnych złączy wtykowych (w przedziale silnika) nie wolno wprowadzać końcówek pomiarowych od strony przewodów i należy rozłączać złącze. Należy uważać przy wkładaniu końcówek pomiarowych, aby nie uszkodzić zacisków.

ników może się różnić zależnie od typu samochodu i jest przedstawione na pokrywie skrzynki bezpieczników oraz w instrukcji obsługi samochodu.

Samochody modeli 1986-1991

N-5403

G-5406

• Jeśli ma być wymieniony zacisk w złączu, należy wprowadzić od czoła wąski wkrętak między zaczep i zacisk, patrz rys. G-5406.

Podważyć zaczep i wyjąć zacisk do tyłu, ciągnąc za przewód. Wcisnąć nowy zacisk, aż wejdzie za zaczep. Pociągnąć za przewód dla sprawdzenia, czy zacisk jest prawidłowo umocowany.

BEZPIECZNIKI Rozmieszczenie bezpieczników Bezpieczniki znajdująsię w skrzynce bezpieczników z lewej strony u dołu tablicy rozdzielczej, patrz rys. N-5401. Rozmieszczenie bezpiecz-

1 - bezpiecznik główny, 2 - akumulator, 3 - cewka zapłonowa

Samochody od modeli 1991

250

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

• Bezpieczniki główne (1) są umieszczone w skrzynce w przedziale silnika przed lewą kolumną zawieszenia. Zależnie od wyposażenia samochodu znajdują się tu także inne bezpieczniki standardowe (2), patrz rys. N-5402.

Klamra

Wymiana bezpieczników Poszczególne obwody elektryczne są chronione bezpiecznikami topikowymi, aby zapobiec zwarciom i uszkodzeniom wynikającym z przeciążenia przewodów i odbiorników w instalacji elektrycznej. W samochodzie są dwie skrzynki bezpieczników, jedna z lewej strony u dołu tablicy rozdzielczej i druga w przedziale silnika w pobliżu akumulatora.

L-5418

także kolor rozpoznawczy, według którego można również określić wartość prądu znamionowego.

Wartość prądu znamionowego Kolor bezpiecznika (A) standardowego 10 15 20 30

B

L-5417

A - bezpiecznik standardowy, B - bezpiecznik główny, 1 nieprzepalony, 2 - przepalony

Są stosowane dwa różne rodzaje bezpieczników: standardowe dla małych wartości prądu i główne dla dużych wartości prądu znamionowego, patrz rys. L-5417.

• Zdjąć pokrywę skrzynki bezpieczników.

• Przed wymianą bezpiecznika należy zawsze wyłączyć odpowiedni odbiornik.

• Przepalony bezpiecznik rozpoznaje się po stopionym pasku metalowym.

• Wyjąć przepalony bezpiecznik. Do wyciągania bezpieczników służy klamra z tworzywa sztucznego, znajdująca się w skrzynce bezpieczników, patrz rys. L-5418.

• Włożyć nowy bezpiecznik o tej samej wartości.

Znamionowa wartość prądu bezpiecznika podana jest na grzbiecie uchwytu. Uchwyt ma

czerwony niebieski żótty jasnozielony

• Nałożyć pokrywę skrzynki bezpieczników.

• Jeśli po krótkim czasie przepali się nowo założony bezpiecznik, należy sprawdzić odpowiedni obwód.

• W żadnym wypadku nie należy zastępować bezpiecznika drutem lub podobnymi środkami zastępczymi, ponieważ mogą nastąpić z tego powodu poważne uszkodzenia wyposażenia elektrycznego.

• Zaleca się posiadanie zawsze w samochodzie kilku bezpieczników zapasowych o różnej wartości prądu znamionowego.

• Jeśli nie działa reflektor lub inne urządzenie elektryczne, chociaż odpowiedni bezpiecznik nie jest przepalony, należy sprawdzić bezpieczniki główne w przedziale silnika i wymienić je w razie potrzeby, patrz rys. L-5413.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych za-. wartych w elektronicznych pamięciach, na.i przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub] kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem aku-! mulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

AKUMULATOR

251

ronicznych urządzeń sterujących (na przykład urządzenia sterującego silnikiem). • Otworzyć pokrywę przedziału silnika. Akumulator znajduje się w przedziale silnika po lewej stronie.

L-5413

* Wyjąć i wymienić bezpiecznik główny.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

AKUMULATOR

Wymontowanie i zamontowanie akumulatora Uwaga. Po odłączeniu akumulatora są kasowane dane zawarte w pamięci lub unieruchamiane urządzenia, jak pamięć diagnostyczna silnika, urządzenie ABS i inne stale pracujące urządzenia (na przykład radioodbiornik i zegar).

Przed odłączeniem akumulatora można zlecić w razie potrzeby odczytanie pamięci diagnostycznej silnika.

Niektóre radioodbiorniki mają kod zabezpieczający przed kradzieżą. Kod ten nie pozwala na korzystanie z odbiornika przez niepowołaną osobę po przerwaniu zasilania. Zasilanie jest przerywane po odłączeniu akumulatora, wymontowaniu radioodbiornika lub przepaleniu się bezpiecznika. Jeśli radioodbiornikjest zakodowany, przed odłączeniem akumulatora należy ustalić kod, gdyż w razie nieznajomości kodu radioodbiornik może być uruchomiony tylko przez producenta.

Wymontowanie * Wyłączyć zapłon i oświetlenie samochodu.

Wyłączając zapłon, unika się uszkodzeń elekt-

• Odłączyć przewody akumulatora. Najpierw przewód masy (1), następnie przewód dodatni (2) po zdjęciu plastykowego kapturka, patrz rys.

N-5412. Obok zacisków akumulatora umieszczone są oznaczenia plus (+) i minus (-).

• Odkręcić i wyjąć jarzmo mocujące (3).

• Wyjąć akumulator.

Uwaga. Akumulator zawiera substancje trujące, dlatego nie może być wyrzucany razem z odpadami z gospodarstwa domowego. Zużyty akumulator należy oddać w miejscu gromadzenia odpadów szkodliwych, o lokalizacji których informują zarządy gmin i miast.

Zamontowanie • Przed zamontowaniem akumulatora należy oczyścić jego czopy (bieguny) do czystego metalu, najlepiej za pomocą szczotki z mosiężnego drutu. Oba czopy posmarować w celu zapobieżenia korozji specjalnym smarem chroniącym przed kwasami, na przykład smarem firmy Bosch.

• Zamontować akumulator.

• Nałożyć i przykręcić niezbyt mocno jarzmo.

• Przewód dodatni podłączyć do czopa dodatniego (+), następnie przewód masy do czopa ujemnego (-).

Uwaga. Niewłaściwe podłączenie akumulatora może spowodować znaczne uszkodzenia alternatora i wyposażenia elektrycznego.

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

252

• Nałożyć plastykowy kapturek na dodatni zacisk akumulatora.

• Jeśli to konieczne, zaprogramować od nowa radioodbiornik.

• Nastawić zegar.

Sprawdzanie akumulatora Sądwie różne metody sprawdzania akumulatora i zależnie od metody są potrzebne różne przyrządy.

Sprawdzanie gęstości elektrolitu • Sprawdzenie gęstości elektrolitu i pomiar napięcia określają dokładnie stan naładowania akumulatora. Do sprawdzania gęstości elektro-

Większe różnice świadcząc uszkodzeniu akumulatora.

Sprawdzanie akumulatora pod obciążeniem • Podłączyć woltomierz do zacisków akumulatora.

Uwaga. Jeśli napięcie akumulatora wynosi (bez podłączonych odbiorników) mniej niż 12,0 V, akumulator jest rozładowany i należy go naładować.

• Uruchomić silnik i odczytać napięcie.

• Napięcie nie powinno spaść podczas uruchamiania poniżej 8 V, jeśli akumulator jest całkowicie naładowany a temperatura elektrolitu wynosi około +20° C. • Jeśli napięcie spada gwałtownie poniżej tej granicy i stwierdza się różną gęstość elektrolitu w ogniwach, to akumulator jest uszkodzony.

• Całkowite napięcie może być mierzone także testerem akumulatorów. Urządzenie to należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta.

WARTOŚCI KONTROLNE PojemPrąd ność A-h zimnego rozruchu A

Prąd Minimalne napięcie obciążenia A po 5 do 10 sęk przy 0 do+20°C

54 64 88 265 380 385 200 300 300 9,4 V 9,0 V 9,5 V

litu służy areometr. Pływak areometru wynurza się tym bardziej, im jest większa gęstość zassanego elektrolitu, patrz rys. SX-5408. Na skali można odczytać gęstość elektrolitu w jednostkach masy właściwej (g/cm3) albo w stopniach Baume (+ °Be). Poniżej podano właściwe wartości gęstości elektrolitu (w temperaturze około+20° C).

Stan naładowania akumulatora

+°Be g/cm Rozładowany Naładowany w połowie Dobrze naładowany

Silnik wysokoprężny

Silnik benzynowy 8 20 30

3

1,06 1,16 1,26

+°Be g/cm

3

11 22 1,08 32 1,18 1,28

• Sprawdzić kolejno wszystkie ogniwa akumulatora, które powinny mieć taką samą gęstość elektrolitu (maksymalna różnica 0,04 g/cm3).

Uwaga. Jeśli całkowite napięcie spadnie podczas tego pomiaru (czas trwania 10 sekund) poniżej podanej wartości, to akumulator jest rozładowany lub uszkodzony.

Usuwanie samoczynnego rozładowywania się akumulatora Oprócz naturalnego samorozładowania akumulatora następuje, zależnie od wyposażenia j samochodu, pobór prądu przez różne urządzenia sterujące znajdujące się w stanie spoczyn-l ku.

Akumulator w nie eksploatowanym samo-j chodzie powinien być doładowywany co najmniej raz na 4 tygodnie. Należy sprawdzić! instalację elektryczną w podany poniżej spo-J sób, jeśli istnieje podejrzenie upływu prądu.

AKUMULATOR

• Do sprawdzenia użyć naładowanego akumulatora.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

253

• Jeśli nie zostanie znalezione żadne uszkodzenie w zabezpieczonych obwodach, to należy odłączać przewody urządzeń nie zabezpieczonych. Tymi urządzeniami są: układ zapłonowy, alternator i rozrusznik.

• Jeśli wskazówka amperomierza wróci do zera po odłączeniu kolejnego z nie zabezpieczonych urządzeń, należy naprawić lub wymienić to urządzenie. W razie upływu prądu w rozruszniku lub układzie zapłonowym, także wyłącznik zapłonu powinien być sprawdzony według schematu instalacji elektrycznej.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

Ładowanie i przechowywanie akumulatora Ładowanie

• Na amperomierzu (z zakresami pomiarowymi od 5 mA do 5 A) ustawić najwyższy zakres pomiarowy. Włączyć amperomierz między ujemny zacisk akumulatora i przewód masy, patrz rys. SX-5404.

Uwaga. Sprawdzanie można przeprowadzić również przy użyciu lampki próbnej. Jeśli jednak nie zaświeci się lampka włączona między przewód masy i ujemny zacisk akumulatora, należy zastosować amperomierz.

• Wyłączyć wszystkie odbiorniki, odłączyć przewody zegara, zamknąć drzwi.

• Zmniejszać zakres pomiarowy amperomierza tak długo, aż ukaże się możliwe do odczytania wskazanie (1 do 3 mA jest dopuszczalne).

• Przez wyjmowanie bezpieczników wyłączać kolejno poszczególne obwody. Jeśli wskazówka amperomierza wróci do zera po przerwaniu kolejnego obwodu, w tym obwodzie należy szukać źródła uszkodzenia. Mogą to powodować skorodowane lub zanieczyszczone styki, przetarte przewody, wewnętrzne zwarcie w urządzeniu.

• Nigdy nie należy zwierać akumulatora, to znaczy nie wolno łączyć ze sobą bieguna dodatniego (+) i bieguna ujemnego (-). Podczas zwarcia akumulator nagrzewa się i może dojść do jego uszkodzenia. Nie zbliżać się do akumulatora z otwartym ogniem. Elektrolit jest żrący i nie powinien dostać się do oczu, na skórę lub na ubranie. Jeśli do tego dojdzie, należy spłukać go dużą ilością wody.

• Przed ładowaniem należy odłączyć od akumulatora najpierw przewód łączący z masą, a następnie przewód dodatni.

• Wykręcić korki ogniw akumulatora.

• Przed ładowaniem należy sprawdzić poziom elektrolitu i dolać w razie potrzeby wody destylowanej.

• Przed ładowaniem akumulator powinien mieć temperaturę co najmniej +10° C. Zamarznięty akumulator należy rozmrozić przed ładowaniem.

Naładowany akumulator zamarza przy -65° C, naładowany w połowie przy około •30° C i rozładowany już przy około -12°C. • Akumulator powinien być ładowany tylko w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. Podczas ładowaniu zamontowanego akumulatora należy pozostawić otwartą pokrywę przedziału silnika.

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

254

• Normalny prąd ładowania wynosi około 10% pojemności akumulatora (w przypadku akumulatora pojemności 50 A-h około 5 A). Można przyjąć 10 godzin jako orientacyjny czas ładowania.

• Połączyć dodatni biegun (+) akumulatora z dodatnim zaciskiem urządzenia do ładowania, a biegun ujemny (-) odpowiednio z zaciskiem ujemnym.

• Temperatura elektrolitu podczas ładowania nie powinna przekroczyć +55° C. Jeśli to nastąpi, należy przerwać proces ładowania albo zmniejszyć prąd ładowania.

• Akumulator należy ładować tak długo, aż wszystkie ogniwa zaczną gwałtownie wydzielać gaz i trzy przeprowadzone kolejno, w odstępie jednej godziny, pomiary wykażą, że gęstość elektrolitu oraz napięcie przestały rosnąć.

• Po naładowaniu sprawdzić poziom elektrolitu, w razie potrzeby dolać wody destylowanej.

Uwaga. Silnik nie powinien pracować przy odłączonym akumulatorze, gdyż prowadzi to do uszkodzenia wyposażenia elektrycznego.

Szybkie ładowanie, uruchamianie silnika, gdy akumulator jest rozładowany • Ładowanie akumulatora lub uruchamianie silnika urządzeniem do szybkiego ładowania może odbywać się tylko w wyjątkowych przypadkach, ponieważ powoduje to krótkotrwały przepływ przez akumulator bardzo dużego prądu.

Prąd szybkiego ładowania wynosi maksymalnie 20 A. Dłużej przechowywane akumulatory nie powinny być doładowywane urządzeniem do szybkiego ładowania i należy stosować zasady przechowywania akumulatora.

Objawy

Przechowywanie Akumulatory, które nie są używane przez dłuższy czas (na przykład po wyłączeniu samochodu z eksploatacji), rozładowują się samoczynnie i mogą ulegać zasiarczeniu. Jeśli taki akumulator zostanie podłączony do urządzenia szybkiego ładowania, nie pobiera on prąciu albo wykaże zbyt wcześnie stan pełnego naładowania z powodu tak zwanego ładowania powierzchniowego. Taki akumulator może być uszkodzony.

Przed uznaniem akumulatora za uszkodzony należy: - sprawdzić gęstość elektrolitu. Jeśli gęstość elektrolitu w poszczególnych ogniwach nie różni się więcej niż o 0,04 g/cm3, należy naładować akumulator w normalny sposób; - po naładowaniu należy sprawdzić akumulator pod obciążeniem. Jeśli nie uzyskuje się właściwych wartości prądu, akumulator jest uszkodzony; - jeśli gęstość elektrolitu w jednym lub dwóch sąsiednich ogniwach jest znacznie niższa od pozostałych (na przykład 5 ogniw wykazuje gęstość elektrolitu 1,16 g/cm3 i jedno ogniwo 1,08 g/cm3), akumulator ma zwarcie i nie nadaje się do użytku; - podczas przechowywania akumulatora należy go doładowywać co około 2 miesiące, aby zapobiec starzeniu się akumulatora.

Wykrywanie i usuwanie niesprawności akumulatora

Przyczyny

Za niski poziom elektro- Nadmierne ładowanie, odparowanie elektro1) Iitu litu (szczególnie latem) Z korków wydobywa się 1 elektrolit '

Za wysokie napięcie

Za wysoki poziom elektrolitu

Sposób postępowania Dolać wody destylowanej do właściwego poziomu (po naładowaniu akumulatora) Sprawdzić regulator napięcia, w razie potrzeby wymienić

Usunąć nadmiar elektrolitu za pomocą gumowej gruszki z areometrem

AKUMULATOR

Za mała gęstość elektro- Gęstośćelektrolituwjednymogniwiewyraźnie litu11 mniejsza niż w pozostałych Gęstość elektrolitu w dwóch sąsiednich ogniwach wyraźnie mniejsza niż w pozostałych

255 Zwarcie w jednym ogniwie, wymienić akumulator Nieszczelna ścianka działowa, co powoduje połączenie elektryczne między ogniwami i ich rozładowanie. Wymienić akumulator

Rozładowany akumulator

Naładować akumulator

Uszkodzony alternator

Sprawdzić alternator, w razie potrzeby naprawić lub wymienić

Zwarcie w instalacji

Sprawdzić instalację elektryczną Doprowadzić

Z powodu niewłaściwej obsługi zbyt rozcieńczony elektrolit

elektrolit do właściwej gęstości

Za wysoka gęstość elekt- Został dolany kwas rolitu1'

Doprowadzić elektrolit do właściwej gęstości

Za niska oddawana moc, Rozładowany akumulator silnie spada napięcie Za niskie napięcie ładowania

Naładować akumulator Sprawdzić regulator napięcia, w razie potrzeby wymienić

Luźne lub utlenione zaciski

Oczyścić zaciski, nałożyć cienką warstwę smaru chroniącego przed działaniem kwasu, zwłaszcza na ich dolną część, dokręcić śruby

Niewłaściwe połączenie masy: akumulator-silnik-nadwozie

Sprawdzić połączenie z masą, w razie potrzeby zapewnić metaliczny kontakt lub dokręcić śruby mocujące

Za duże samorozładowanie akumulatora z po- Wymienić akumulator wodu zanieczyszczenia elektrolitu Możliwe zasiarczenie (białoszary nalot na płytkach dodatnich i ujemnych)

Ładować akumulator małym prądem w celu powolnego rozpuszczenia nalotu. Jeśli po kilkakrotnym ładowaniu i rozładowaniu oddawana moc będzie nadal za niska, wymienić akumulator

Zużyty akumulator, wypadła czynna masa płytek

Wymienić akumulator

Niedostateczne ładowa- Uszkodzenie alternatora, regulatora napięcia nie akumulatora lub złączy przewodów

Sprawdzić alternator i regulatora napięcia, naprawić lub wymienić; podłączyć właściwie przewody

Luźny pasek klinowy

Naciągnąć lub wymienić pasek klinowy

Podłączono zbyt dużo odbiorników

Zamontować akumulator o większej pojemności, zastosować także alternator o większej mocy

Ciągłe nadmierne łado- Uszkodzony regulator napięcia lub alternator wanie

Wskazówki nie dotyczą akumulatora o zmniejszonym zakresie obsługi.

Wymienić regulator napięcia, sprawdzić alternator

256

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

ALTERNATOR

Wiadomości wstępne W samochodzie Nissan Sunny są montowane alternatory produkcji firm Mitsubishi lub Hitachi.

Zależnie od modelu i wyposażenia mogą być stosowane alternatory o różnej mocy. Prąd znamionowy jest podany na tabliczce alternatora.

Uwaga. W przypadku zamontowania dodatkowego wyposażenia elektrycznego należy sprawdzić, czy alternator ma wystarczającą moc. W razie potrzeby należy zamontować alternator o większej mocy i akumulator o większej pojemności.

Alternator jest napędzany paskiem klinowym od wału korbowego. W silniku wysokoprężnym otrzymuje dodatkowo napęd od wałka alternatora przymocowana kołnierzem pompa podciśnienia wspomagania hamulców. Koło pasowe alternatora jest mniejsze niż koło pasowe na wale korbowym i wirnik alternatora obraca się z uzwojeniem wzbudzenia w nieruchomym uzwojeniu stojana z prędkością przewyższają-

cą mniej więcej dwukrotnie prędkość obrotową silnika.

Przez szczotki węglowe i pierścienie ślizgowe płynie prąd do uzwojenia wzbudzenia, tworząc pole magnetyczne.

Położenie pola magnetycznego zmienia się stale względem uzwojenia stojana, odpowiednio do obrotów wirnika i dzięki temu w uzwojeniu stojana powstaje prąd zmienny. Ponieważ akumulator może byćładowany tylko prądem stałym, prąd zmienny jest przetwarzany na prąd stały w prostowniku z diodami. Regulator napięcia zmienia prąd ładowania przez włączanie i wyłączanie prądu wzbudzenia, odpowiednio do stanu naładowania akumulatora, utrzymując równocześnie stałe napięcie wynoszące około 14 V, niezależnie od prędkości obrotowej wirnika.

Zasady bezpieczeństwa przy użytkowaniu alternatora • Podczas wykonywania prac przy urządzeniu elektrycznym w przedziale silnika należy zawsze odłączyć przewód masy (-) akumulatora.

i! li

1-5422 ALTERNATOR MITSUBISHI

1 - śruba, 2 - pokrywa przednia, 3 - wirnik, 4 - nakrętka, 5 - pokrywa tylna, 6 - stojan, 7 - szczotkotrzymacz, 8 - prostownik

257

ALTERNATOR

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Nie zamieniać przewodów regulatora napięcia i alternatora. Należy oznakować przewody taśmą przed ich odłączeniem.

• Nie odłączać akumulatora lub regulatora napięcia, gdy silnik pracuje.

• Nie wymontowywać alternatora, gdy jest podłączony akumulator.

• Zawsze odłączać akumulator przed spawaniem elektrycznym.

zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Wyjąć z tyłu alternatora złącze wielostykowe i odkręcić główny przewód prądowy (od zacisku „B").

• Silnik wysokoprężny: odłączyć z tyłu alternatora przewód podciśnienia od pompy wspomagania hamulców. Poluzować opaskę przewodu i zdjąć przewód podciśnienia za pomocą wkrętaka.

N-5404

20 Nm

Sprawdzanie napięcia alternatora • Podłączyć woltomierz między zacisk ujemny i dodatni akumulatora.

• Uruchomić silnik. Podczas uruchamiania napięcie może spaść do 8 V (przy temperaturze zewnętrznej +20° C).

• Zwiększyć prędkość obrotową silnika do 2000 obr/min. Jeśli napięcie wynosi 14,1 do 14,7V oznacza to, że alternator i regulator napięcia pracują prawidłowo. Napięcie alternatora (napięcie w instalacji) musi być wyższe niż napięcie akumulatora, ponieważ akumulator jest ładowany podczas jazdy.

• Sprawdzić stabilność regulacji. W tym celu należy włączyć światła drogowe i powtórzyć pomiar przy 2000 obr/min. Zmierzone napięcie nie powinno przewyższać o więcej niż 0,4 V napięcia zmierzonego poprzednio.

• Jeśli zmierzone napięcia są różne od podanych wartości, należy oddać alternator do sprawdzenia w warsztacie specjalistycznym.

Wymontowanie i zamontowanie alternatora Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami 17 — Nissan Surmy

• Poluzować śruby (1 do 3), patrz rys. N-5404, i zdjąć pasek klinowy.

• W silniku wysokoprężnym niektórych samochodów do modeli 1991, mechanizm regulacyjny naciągu paska znajduje się pod alternatorem i obie podpory są u góry. Alternator jest zamontowany w położeniu obróconym o 1/2 obrotu w stosunku do położenia przedstawionego na rysunku.

• Wyjąć śruby ze wspornika alternatora oraz z jarzm regulacji naciągu paska i wyjąć do góry alternator.

Zamontowanie • Osadzić alternator i przykręcić do wspornika, nie dokręcając śrub.

• Zamontować śrubę mechanizmu naciągu paska.

• Sprawdzić zużycie paska klinowego i w razie potrzeby wymienić.

• Nałożyć i naciągnąć pasek klinowy.

• Przykręcić śruby mocujące momentem 50 N-m i śrubę naciągu paska momentem 20 N-m.

258

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

• Silnik wysokoprężny: podłączyć przewód podciśnienia do pompy wspomagania hamulców.

• Podłączyć przewody elektryczne do alternatora.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

Rozkładanie alternatora i wymiana szczotek Szczotki węglowe alternatora zużywają się dość wolno, przeciętnie po około 120000 km, jednak zaleca się ich wcześniejszą wymianę. W celu wymiany szczotek należy rozłożyć alternator.

Rozkładanie • Wymontować alternator.

L-5423

• Wykręcić i wyjąć trzy śruby przelotowe.

Wprowadzić wkrętak z płaskim ostrzem między stojan oraz pokrywę przednią i rozdzielić obie części.

Uwaga. Nie należy wsuwać wkrętaka zbyt daleko, aby nie uszkodzić stojana. Przy rozdzielaniu obu części zwrócić uwagę, aby nie wypadła sprężyna oporowa obejmująca łożysko tylne.

• Zamocować ostrożnie wirnik w imadle i odkręcić środkową śrubę koła pasowego. Zdjąć koło pasowe z tarczą wentylatora i tuleją dystansową.

• Odkręcić prostownik z tylnej pokrywy alternatora.

• Rozłączyć tylne zamocowanie od stojana.

• Sprawdzić długość szczotek węglowych. Zużycie szczotek nie powinno dochodzić do znaków (1), patrz rys. N-5405 i N-5406, i należy je

N-5409

• Silnik wysokoprężny: odkręcić 3 śruby mocujące pompę podciśnienia (1) wspomagania hamulców do alternatora, patrz rys. N-5409.

• Modele 1986-1991: ogrzać obudowę łożyska do temperatury 50° C do 60° C, kładąc na niej lutownicę (1) o mocy 200 W na czas 3 do 4 minut, patrz rys. L-5423. Uwaga. Nie jest możliwe wyjęcie łożyska bez ogrzania obudowy łożyska, ponieważ jest ono wciskane w obudowę. Nie należy stosować dmuchawy gorącego powietrza, aby nie uszkodzić płytki z diodami w regulatorze napięcia.

N-5405 SZCZOTKI ALTERNATORA MITSUBISHI

ALTERNATOR

259

10,5...11,5mm

N-5406

N-5407

SZCZOTKI ALTERNATORA HITACHI

MOCOWANIE SZCZOTEK ALTERNATORA HITACHI

w razie potrzeby wymienić. Szczotki powinny przesuwać się z łatwością w prowadzeniach.

• W celu wymiany szczotek węglowych należy odlutować przewody plecione.

• Sprawdzić zużycie pierścieni ślizgowych na wirniku, w razie potrzeby przeszlifować i wypolerować pierścienie.

• Sprawdzić, czy oba łożyska wirnika obracają się bez oporu i w razie potrzeby wymienić. Tylne łożysko jest wciskane, do wymiany potrzebne są odpowiednie przyrządy do ściągania i wciskania.

Odciąć wystające części przewodów plecionych.

W alternatorze Mitsubishi należy tak przylutować przewody, aby linia granicznego zużycia (1) szczotki wystawała około 2 mm poza koniec szczotkotrzymacza, w alternatorze Hitachi całe szczotki powinny wystawać 10,5 do 11,5 mm.

• Aby cyna nie podchodziła do przewodu przy lutowaniu nowych szczotek, uchwycić przewód płaskimi szczypcami.

Uwaga. Cyna w przewodzie spowodowałaby jego usztywnienie i szczotka byłaby bezużyteczna.

• Po zamontowaniu nowych szczotek węglowych sprawdzić, czy przesuwająsię swobodnie w szczotkotrzymaczach.

• Przykręcić stojan do tylnej pokrywy.

• Przykręcić prostownik.

Składanie • Zamontować szczotki węglowe i sprężyny w szczotkotrzymaczu, zlutować przewody w miejscach (2), patrz rys. N-5408 i N-5407.

N-5408

MOCOWANIE SZCZOTEK ALTERNATORA MITSUBISHI

2mm

L-5452

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

260

• Włożyć sprężynę oporową (1) w mimośrodowy rowek łożyska tylnego (2), patrz rys. L•5452. Wystająca część sprężyny powinna pasować do najgłębszej części rowka. Krawędź rowka w najgłębszej części jest sfazowana.

Uwaga. Należy zachować właściwe położenie sprężyny oporowej, ponieważ sprężyna wystaje wtedy mniej z rowka, co ułatwia zamontowanie.

Sprężyna nie jest mocno obciążona we właściwym położeniu i lepiej spełnia swą funkcję.

• Nałożyć przednią obudowę łożyska z tuleją dystansową i tuleją kołnierzową.

• Osadzić tarczę wentylatora z kołem pasowym i pierścieniem sprężystym, dokręcić nakrętkę momentem 80 N-m.

L-5428

Objawy

• Przed złożeniem obudowy wcisnąć szczotki w szczotkotrzymacz i zamocować w tym położeniu. W tym celu wsunąć palcem szczotki w szczotkotrzymacz, włożyć drut (o średnicy 2 mm i długości 40 do 50 mm), jak pokazano na rys. L5428, przez otwór tylnej pokrywy i ustalić szczotki w tym położeniu.

• Złożyć obudowę alternatora. Uwaga. W przypadku silnika wysokoprężnego należy owinąć taśmą wielowypust na wałku dla wirnika pompy podciśnienia, aby podczas składania nie uszkodzić pierścienia uszczelniającego.

• Skręcić obudowę 3 śrubami. Uwaga. Wyjąć drut ustalający szczotki z otworu w tylnej pokrywie.

• Silnik wysokoprężny: zdjąć taśmę z wałka i przykręcić trzema śrubami pompę podciśnienia do alternatora.

• Sprawdzić, czy alternator można z łatwością obracać ręką.

• Zamontować alternator.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

Wykrywanie i usuwanie niesprawności alternatora

Przyczyny

Lampka kontrolna łado- Rozładowany akumulator wania akumulatora nie świeci się przy włączo- Luźny lub skorodowany przewód masy przy nym zapłonie

alternatorze Przepalona lampka kontrolna Przepalony bezpiecznik Uszkodzony regulator Przerwa w obwodzie między alternatorem, wyłącznikiem zapłonu i lampką kontrolną Rozłączone złącze wtykowe między płytką prostowników regulatorem napięcia

Sposób postępowania Naładować Sprawdzić, czy jest właściwy styk przewodu masy, dokręcić śrubę Wymienić Wymienić bezpiecznik w obwodzie zapłonu i obwodzie ładowania Sprawdzić regulator, w razie potrzeby wymienić Sprawdzić za pomocą woltomierza według schematu instalacji elektrycznej Wymontować alternator, w razie potrzeby wymienić złącze

ROZRUSZNIK

Szczotki węglowe nie przylegają do pierścienia ślizgowego

261 Sprawdzić, czy szczotki mogą się przesuwać bez oporów i czy mają właściwą długość

Przepalone uzwojenie wzbudzenia w alter- Wymienić wirnik natorze Naciągnąć pasek klinowy Luźny pasek klinowy Lampka kontrolna nie gaObejrzeć szczotki, w razie potrzeby wymienić śnie po zwiększeniu pręZużyte szczotki węglowe dkości obrotowej Sprawdzić regulator, w razie potrzeby wymienić Uszkodzony regulator Uszkodzony przewód między alternatorem i Sprawdzić przewód i styki, w razie potrzeby regulatorem wymienić wiązkę przewodów Lampka kontrolna świeci się po wyłączeniu zapłonu

Zwarcie diody dodatniej

ROZRUSZNIK

Wymontowanie i zamontowanie rozrusznika Do uruchomienia silnika spalinowego jest potrzebny rozrusznik, maty silnik elektryczny.

Rozrusznik powinien nadawać silnikowi prędkość obrotową wynoszącą co najmniej 300 obr/min, aby było możliwe jego uruchomienie.

Taka prędkość obrotowa może być osiągnięta, gdy rozrusznik działa właściwie i akumulator jest dostatecznie naładowany. Rozrusznik składa się z zespołu sprzęgającego zębnika, korpusu z uzwojeniami i obudowy komutatora. W korpusie i obudowie jest ułożys-kowany wirnik i komutator oraz znajduje się szczotkotrzymacz. W szczotkotrzymaczu umieszczone są szczotki węglowe, które podlegają powolnemu stałemu zużyciu. Rozrusznik przestaje pracować prawidłowo, gdy szczotki są nadmiernie zużyte.

Z przodu w obudowie umieszczony jest zespół sprzęgający zębnika. Gdy rozrusznik zaczyna być zasilany napięciem przez wyłącznik zapłonu, osadzony na obudowie włącznik elektromagnetyczny przesuwa zębnik na wielowypuście śrubowym w kierunku wieńca zębatego na kole zamachowym. Po całkowitym wysunięciu zębnik jest mechanicznie połączony z kołem zamachowym i rozrusznik może obracać silnik z wymaganą prędkością obrotową. Jeśli silnik

Sprawdzić diody, w razie potrzeby wymienić płytkę z diodami

zostanie uruchomiony, zębnik otrzyma napęd od silnika i będzie miał przez chwilę prędkość obrotową wyższą niż rozrusznik, następnie mechaniczne połączenie zostanie przerwane.

Do uruchomienia silnika spalinowego konieczne jest duże natężenie prądu, dlatego należy zwracać uwagę na prawidłowe połączenia przewodów, czyścić skorodowane styki i smarować je smarem zabezpieczającym. W zależności od zamontowanego silnika są stosowane rozruszniki o różnej mocy, co należy uwzględniać przy wymianie rozrusznika.

Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Silniki benzynowe 1,3 i 1,6 dm3 do modeli 1991: rozruszniki są wymontowywane od dołu samochodu. Unieść i podeprzeć przód samochodu.

• Odłączyć przewód (2) zacisku „S" (oznaczanego także jako zacisk „50"), patrz rys. L-5446.

• Odkręcić przewód (2) zacisku „B" (oznaczanego także jako zacisk „30").

262

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

G-5431 L-5446

1 - zacisk „50", 2 - zacisk „C"

• Odkręcić wspornik kolektora dolotowego (4), jeśli jest zamontowany.

• Odkręcić 2 lub 3 śruby mocujące rozrusznik.

• Wyjąć rozrusznik.

Zamontowanie • Zamontować rozrusznik i dokręcić śruby momentem 50 N-m.

• Przykręcić przewód do zacisku „30" („B").

• Podłączyć złącze przewodu do zacisku „50" („S"). Zaczep złącza powinien wejść na swoje miejsce.

• Zamontować wspornik kolektora dolotowego i dokręcić momentem 25 N-m.

• Opuścić samochód.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

Sprawdzanie i wymiana włącznika elektromagnetycznego W razie uszkodzenia włącznika elektromagnetycznego, zębnik rozrusznika nie jest wprowadzany w wieniec zębaty koła zamachowego i rozrusznik nie może obracać silnika.

Sprawdzanie • Wymontować rozrusznik.

• Odłączyć przewód uzwojenia wzbudzenia od zacisku „C", patrz rys. G-5431.

T-5414 SCHEMAT POŁĄCZEŃ ROZRUSZNIKA

• Podłączyć włącznik elektromagnetyczny do akumulatora, przewodem używanym do rozruchu silnika z wykorzystaniem akumulatora pomocniczego, jak pokazano na rysunku. Przewód masy (-) należy połączyć z zaciskiem „C" (nazywany czasami zaciskiem „M") i do obudowy włącznika elektromagnetycznego lub korpusu rozrusznika, przewód dodatni (+) do zacisku „50" (nazywany czasami zaciskiem „S"). Zębnik rozrusznika powinien się wysunąć. Uwaga.

Przewód może pozostać podłączony najwyżej tylko przez 10 sekund, w przeciwnym razie ulegnie przepaleniu uzwojenie włącznika elektromagnetycznego. Po krótkiej przerwie można powtórzyć tę czynność.

• Odłączyć przewód masy od zacisku „C", pozostawiając jego połączenie z obudową. Ze-

^K ROZRUSZNIK

bnik rozrusznika powinien pozostać wysunięty, w przeciwnym wypadku należy wymienić włącznik elektromagnetyczny.

• Rozrusznik typu A (zębnik obudowany): zmierzyć szczelinę pozostawioną przez wysunięty zębnik, patrz rys. N-5410. Właściwy wymiar (1) dla samochodów modeli 1986-1991 wynosi maks. 0,2 mm, dla samochodów od modeli 1991: 0,5 do 1,5 mm. Jeśli nie jest zachowany właściwy wymiar, należy wymontować włącznik elektromagnetyczny i zwiększyć lub zmniejszych liczbę podkładek między przednią podporą i włącznikiem.

• Odłączyć przewód masy od korpusu rozrusznika. Jeśli zębnik nie zostanie wciągnięty, należy wymienić włącznik.

Typ A

i

cS Mx

N 5 4 1 0

• Rozrusznik typu B (zębnik bez obudowy): zmierzyć wartość wystawania wysuniętego zębnika, następnie wyciągnąć zębnik ręką do oporu i ponownie zmierzyć wartość wystawania, patrz rys. N-5411. Różnica obu pomiarów,

263

L-5449

jałowy skok zębnika, powinna wynosić 0,3 do 1,5 mm (wymiar 1). Jeśli nie jest zachowana właściwa różnica, należy wymontować włącznik elektromagnetyczny i zwiększyć lub zmniejszych liczbę podkładek między przednią podporą i włącznikiem.

• Podłączyć rozrusznik do akumulatora w następujący sposób: przewód dodatni (+) do zacisku „C" (nazywany także zaciskiem „M"), po odłączeniu przewodu normalnie połączonego z zaciskiem „C", a przewód masy (-) do korpusu rozrusznika, patrz rys. L-5449.

• Wyciągnąć zębnik do oporu za pomocą wkrętaka. Po zwolnieniu zębnik powinien wrócić natychmiast do położenia wyjściowego.

Wymontowanie • Odkręcić dwie śruby mocujące i nakrętkę zacisku przewodu „C", patrz rys. L-5450.

• Zdjąć włącznik elektromagnetyczny razem z podkładkami.

Typ B

N-5411

L-5450

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

264

Uwaga. Jeśli wielkość szczeliny pozostawianej przez zębnik nie jest właściwa, należy zwiększyć lub zmniejszyć liczbę podkładek w celu wyregulowania szczeliny. Szczelina zmniejsza się, gdy jest zwiększana liczba podkładek.

Sprawdzanie oporności

Zamontowanie • Zamontować włącznik elektromagnetyczny z podkładkami na rozruszniku i dokręcić lekko (5 N-m).

• Zamontować rozrusznik.

Wykrywanie i usuwanie niesprawności rozrusznika

• Podłączyć omomierz do zacisku „S" (zacisk „50") i zacisku „C" (zacisk „M"). Jeśli oporność wynosi °° Q, należy wymienić włącznik elektromagnetyczny.

• Podłączyć omomierz do zacisku „S" (zacisk „50") i masy (korpus). Jeśli oporność wynosi oo £i, należy wymienić włącznik elektromagnetyczny.

• Podłączyć omomierz do zacisku „C" (zacisk „M") i zacisku „B" (zacisk „30"). Jeśli oporność wynosi O Q, należy wymienić włącznik elektromagnetyczny.

Objawy

Jeśli rozrusznik nie obraca koła zamachowego silnika, należy sprawdzić, czy na zacisku „50" włącznika elektromagnetycznego jest minimalne napięcie 8 V potrzebne do wysunięcia zębnika.

Gdy napięcie nie osiąga tej wartości, należy sprawdzić według schematu instalacji elektrycznej przewody należące do obwodu rozrusznika. Można sprawdzić w następujący sposób, czy rozrusznik działa przy pełnym napięciu akumulatora: • Włączyć zapłon (dźwignia zmiany biegów znajduje się w położeniu neutralnym).

• Zmostkować przewodem (o przekroju co najmniej 4 mm2) zaciski „30" i „50" na rozruszniku, patrz rozdział „Sprawdzanie i wymiana włącznika elektromagnetycznego". Jeśli rozrusznik wysuwa zębnik prawidłowo, to jest usterka przewodów zasilających rozrusznik i rozrusznik powinien być sprawdzony w stanie wymontowanym.

Podczas sprawdzania podłączenia przewodów nie mogą być luźne lub utlenione.

Przyczyny

Sposób postępowania

Naładować akumulator Rozrusznik nie obraca Rozładowany akumulator się, gdy wyłącznik zapłonu jest w położeniu rozruchu Rozrusznik zaczyna się obracać po zmost- Usunąć przerwę, wymienić uszkodzone części kowaniu zacisków ,,30" i ,,50" na rozruszniku — przerwa w przewodzie od zacisku ,,50" do wyłącznika zapłonu, uszkodzony wyłącznik Sprawdzić przewody i podłączenia akumulatora.

Przerwa w przewodzie lub podłączeniu masy. Zmierzyć napięcie akumulatora, w razie potrzeby naładować akumulator Rozładowany akumulator Niedostateczny przepływ prądu z powodu luźnych lub utlenionych połączeń

Oczyścić czopy i zaciski akumulatora. Zapewnić dobre połączenia między akumulatorem, rozrusznikiem i masą

265

ROZRUSZNIK

Rozrusznik obraca się za wolno i nie uruchamia silnika

Brak napięcia na zacisku ,,50" (włącznik elektromagnetyczny)

Przerwa w przewodzie, uszkodzony wyłącznik zapłonu

Uszkodzony przekaźnik rozruchowy

Sprawdzić przekaźnik, w razie potrzeby wymienić

Rozładowany akumulator

Naładować akumulator

W silniku nie ma oleju zimowego lub wielo- Wlać do silnika olej wielosezonowy sezonowego Niedostateczny przepływ prądu z powodu luźnych lub utlenionych połączeń

Oczyścić czopy i zaciski akumulatora oraz połączenia rozrusznika, dokręcić połączenia

Szczotki węglowe nie przylegajądo komutatora, Sprawdzić szczotki węglowe, oczyścić je lub są zaciskane w prowadzeniach, są zużyte, wymienić. Sprawdzić prowadzenie szczotek pęknięte, zaolejone lub zanieczyszczone Niewłaściwa odległość między szczotkami węglowymi i komutatorem

Wymienić szczotki węglowe i oczyścić szczotkotrzymacze

Komutator ma wyżłobienia lub jest nadpalony i zanieczyszczony

Przetoczyć komutator lub wymienić wirnik

Brak napięcia na zacisku ,,50" (powinno być co najmniej 8V) Uszkodzony włącznik elektromagnetyczny Rozrusznik zazębia się i pracuje, silnik nie obraca Uszkodzony mechanizm zębnika się lub obraca się skokoZanieczyszczony zębnik wo

Mechanizm zębnika nie rozłącza się

Rozrusznik zwolnieniu zapłonu

pracuje po wyłącznika

Sprawdzić wyłącznik zapłonu i włącznik elektromagnetyczny Wymienić włącznik elektromagnetyczny Wymienić mechanizm zębnika Oczyścić zębnik

Uszkodzony wieniec zębaty na kole zamachowym

Obrobić wieniec zębaty, w razie potrzeby wymienić koło zamachowe

Zanieczyszczony lub uszkodzony mechanizm zębnika lub wielowypust śrubowy

Oczyścić lub wymienić mechanizm zębnika

Uszkodzony włącznik elektromagnetyczny

Wymienić włącznik elektromagnetyczny

Osłabiona lub pęknięta sprężyna zwrotna

Wymienić sprężynę zwrotną

Włącznik elektromagnetyczny zawiesza się i nie rozłącza

Natychmiast wyłączyć zapłon, wymienić włącznik elektromagnetyczny

Nie rozłącza się wyłącznik zapłonu

Natychmiast odłączyć akumulator, wymienić wyłącznik zapłonu

OŚWIETLENIE l SYGNALIZACJA

Wiadomości wstępne Do oświetlenia i sygnalizacji należą: reflektory, światła pozycyjne tylne, światła hamowania, światło cofania, kierunkowskazy, tylne światła

przeciwmgłowe, oświetlenie tablicy rejestracyjnej, oświetlenie wewnętrzne.

Oświetlenie wskaźników jest opisane w rozdziale „Wskaźniki i osprzęt dodatkowy". Żarówki ulegają zużyciu i powinny być wymieniane mniej więcej co 2 lata, nawet jeśli nie są uszkodzone. Nie dotyczy to stosowanych na

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

266

przykład w reflektorach żarówek halogenowych, które są znacznie trwalsze i powinny być wymieniane po uszkodzeniu. Żarówki o zmniejszonej jasności rozpoznaje się po czarnym osadzie na szklanej bańce.

Przed przystąpieniem do wymiany żarówki należy wyłączyć przełącznik oświetlenia, którego żarówka ma być wymieniona. Nowa żarówka powinna być tego samego typu.

Wymiana żarówek świateł zewnętrznych

Uwaga. Nie powinno się chwytać bańki żarówki gołą ręką, gdyż w przeciwnym razie zanieczyszczenia mogą wyparować przy wysokiej temperaturze i osadzić się na odbłyśniku reflektora, powodując jego zmatowienie. Plamy powstałe po przypadkowym dotknięciu należy usunąć nie wydzielającą włókien szmatką zmoczoną w spirytusie.

Modele 1986-1991

Uwaga. Wyłączyć włącznik odpowiednich świateł.

Światła drogowe i mijania • Otworzyć pokrywę przedziału silnika.

Wykaz żarówek Należy mieć zawsze w samochodzie komplet zapasowych żarówek, aby w każdej chwili była możliwa wymiana przepalonej żarówki. W stacjach obsługi Nissana są do nabycia takie komplety. W tabeli podano zestaw najważniejszych żarówek stosowanych w samochodzie Nissan Sunny.

Żarówka Świateł drogowych i mijania (typ H4) Przednich świateł przeciwmgłowych od modeli 1991 (typ H3) Przednich świateł pozycyjnych, bocznych kierunkowskazów, oświetlenia tablicy rejestracyjnej1', oświetlenia bagażnika Kierunkowskazów przednich i tylnych, tylnego światła przeciwmgłowego, światła cofania Świateł hamowania i tylnych świateł pozycyjnych Światła wewnętrznego 11

Sedan do modeli 1991: 10 W.

Moc

G-5603

• Wyjąć złącze i zdjąć osłonę gumową, patrz rys.

G-5603.

• Wyczepić i odchylić zacisk sprężysty (1) mocowania żarówki, patrz rys. G-5604.

• Wyjąć żarówkę.

60/55 W 55 W

5W

21 W 21/5 W

G-5604 10W

A - wymontować, B - zamontować 1 - zacisk sprężysty mocowania żarówki

iii.. B.. ...111;*;::.,.

OŚWIETLENIE l SYGNALIZACJA

• Nową żarówkę włożyć tak, aby występy na cokole żarówki pasowały do odpowiednich rowków reflektora. Żarówkę należy przy tym chwytać za cokół, nie dotykając szklanej bańki.

• Włożyć w zaczepy zacisk sprężysty mocowania żarówki.

• Nałożyć osłonę na reflektor tak, aby trójkątna strzałka lub napis „TOP" był skierowany w górę.

Upewnić się, czy osłona przylega do reflektora na całym obwodzie.

• Osadzić złącze wielostykowe na żarówce.

• Sprawdzić ustawienie świateł reflektorów w stacji obsługi.

Od modeli 1991

267

• Wyjąć żarówkę.

• Nową żarówkę włożyć tak, żeby występy na cokole żarówki pasowały do odpowiednich rowków reflektora. Żarówkę należy przy tym chwytać za cokół, nie dotykając szklanej bańki.

Włożyć w zaczepy klamrę mocującą.

Nałożyć osłonę gumową.

Przyłożyć pokrywę reflektora i zamocować ją przez obrót w prawo.

Osadzić złącze wielostykowe na żarówce.

Sprawdzić ustawienie świateł reflektorów w stacji obsługi.

Kierunkowskazy przednie

L-5629

N-5601

• Odłączyć złącze z tyłu reflektora, patrz rys. N5601.

• Obrócić w lewo i zdjąć pokrywę.

• Ściągnąć osłonę gumową.

• Wyczepić po obu stronach i odchylić klamrę mocującą, patrz rys. N-5602.

• Odkręcić wkręt mocujący (1) i wyjąć do przodu klosz kierunkowskazu, patrz rys. L-5629. W modelach do 1991 należy wykręcić dodatkowo 3 wkręty klosza.

• Obrócić oprawę żarówki w lewo i wyjąć.

• Wcisnąć nieco żarówkę do oprawy, obrócić w lewo i wyjąć.

• Sprawdzić uszczelkę klosza, czy nie jest uszkodzona, i w razie potrzeby wymienić.

• Włożyć nową żarówkę, lekko ją wcisnąć i obrócić w prawo. Włożyć oprawę w lampę i zamocować przez obrót w prawo.

• Zamontować klosz kierunkowskazu tak, żeby jego powierzchnia była zrównana z przyległymi elementami i dokręcić wkręty mocujące.

Przednie światła pozycyjne

N-5602

• Modele 1986-1991: wyjąć złącze z reflektora i odchylić osłonę gumowąw celu uzyskania dostępu do oprawki żarówki światła pozycyjnego.

• Obrócić w lewo i wyjąć oprawę żarówki, wyciągnąć żarówkę z oprawy.

268

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

• Włożyć nową żarówkę. Wstawić oprawę i zamocować przez obrót w prawo.

• Modele 1986-1991: Nałożyć osłonę na reflektor tak, aby trójkątna strzałka lub napis „TOP" był skierowany w górę. Upewnić się, czy osłona przylega do reflektora na całym obwodzie. Wcisnąć 3-stykowe złącze na żarówkę świateł drogowych i mijania.

Kierunkowskazy boczne • Modele 1986-1991: wyjąć lampkę kierunkowskazu przez obrót w lewo z przedniego błotnika.

N-5604

Uwaga. Nie należy zmieniać ustawienia śruby regulacyjnej (1) przedniego światła przeciwmgłowego, patrz rys. N-5604.

• Przechylić lampę i wyjąć przez wycięcie w zderzaku.

• Wyczepić klamrę mocującą oprawę i wymienić żarówkę.

• Zamontować lampę w odwrotnej kolejności.

Tylna lampa zespolona Modele 1986-1991

• Od modeli 1991: przesunąć lampkę w kierunku jazdy (strzałka) i równocześnie wyjąć przy tylnej krawędzi (1), patrz rys. N-5603.

• Obrócić oprawę żarówki w lewo i wyjąć z obudowy.

• Wyciągnąć żarówkę z oprawy.

• Wcisnąć nową żarówkę. Wstawić oprawę do lampki i zamocować przez obrót w prawo.

• Modele 1986-1991: włożyć lampkę kierunkowskazu w błotnik i zamocować przez obrót w prawo.

• Od modeli 1991: włożyć lampkę kierunkowskazu do błotnika i wcisnąć, aż zaczep wejdzie na swoje miejsce.

• Otworzyć pokrywę bagażnika i zdjąć osłonę odpowiedniej lampy przy równoczesnym wciśnięciu zaczepu w kierunku strzałki, patrz rys. N5605.

• Ścisnąć (strzałki) i wyjąć oprawę żarówki, patrz rys. N-5606. Wcisnąć lekko w oprawę uszkodzonążarówkę, obrócić w lewo o 90° (1/4 obrotu) i wyjąć.

Przednie światło przeciwmgłowe Od modeli 1991 • Odkręcić wkręty mocujące boczne osłony i cztery wkręty znajdujące się pod osłonami.

N-5605

OŚWIETLENIE l SYGNALIZACJA

269

• Wyczepić oprawę lampy (B), odchylić w bok i wyjąć. Uszkodzoną żarówkę wcisnąć lekko w oprawę, obrócić o 90° (1/4 obrotu) w lewo i wyjąć.

N-5606

1

Od modeli 1991 • Obrócić w lewo pokrętło zamknięcia (A) i otworzyć w dół wewnętrzną osłonę w bagażniku, patrz rys. N-5607.

Rozmieszczenie żarówek-patrz rys. N-5607: 1 - światło przeciwmgłowe tylne, 2 - światło hamowania i światło pozycyjne tylne, 3 - kierunkowskaz tylny, 4 - światło cofania.

• Włożyć nową żarówkę, lekko wcisnąć i obrócić w prawo. Zamontować oprawkę lampy i docisnąć w celu ustalenia we właściwym położeniu.

Oświetlenie tablicy rejestracyjnej

N-5607

N-5608

1\

• Odkręcić klosz lampy, patrz rys. N-5608. W niektórych trzy- i pięciodrzwiowych samochodach do modeli 1991 należy otworzyć klapę w obiciu za lampą • Obrócić oprawę żarówki w lewo i wyjąć z lampy.

• Wcisnąć żarówkę, obrócić w lewo i wyjąć. W niektórych samochodach są montowane żarówki wciskane, które można rozpoznać po płaskich, niezaokrąglonych bańkach szklanych.

• Włożyć nową żarówkę, lekko wcisnąć i obrócić w prawo. Włożyć oprawę w lampę i zamocować przez obrót w prawo.

• Przykręcić klosz lampy. Sprawdzić, czy uszczelka gumowa jest w dobrym stanie i znajduje się we właściwym położeniu.

270

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

Oświetlenie wewnętrzne i oświetlenie bagażnika • Włożyć wkrętak w wycięcie, podważyć i wyjąć klosz lampy, patrz rys. N-5609. Należy podłożyć szmatkę pod wkrętak w celu uniknięcia uszkodzenia.

• Okrągła lampa wewnętrzna (modele 1986-1991): obrócić w lewo i wyjąć klosz lampy. ^—y • Wyjąć żarówkę. W przypadku lampy do czytania mapy wyjąć żarówkę ze sprężyn stykowych.

• Włożyć nową żarówkę i wcisnąć klosz lampy lub zamocować przez obrót.

Wymontowanie i zamontowanie oraz ustawianie świateł reflektorów Wymontowanie i zamontowanie reflektora Wymontowanie • Otworzyć pokrywę przedziału silnika.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub

N-5609

kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Wymontować żarówki świateł drogowych i mijania, światła postojowego oraz kierunkowskazu. Odłączyć złącze wtykowe korektora ustawienia reflektora (jeśli jest zamontowany).

• Wyczepić i wyjąć do przodu kratę wlotu powietrza.

• Odkręcić reflektor. Rozmieszczenie śrub mo cujących pokazano na rysunkach N-5610 i N•5611.

REFLEKTOR STOSOWANY W MODELACH 1986-1991

N-5610

1 - zamocowanie, 2 - obudowa reflektora, 3 - żarówka 5 W, 4 - oprawa żarówki, 5 - silnik korektora ustawienia re-* flektora, 6 - oprawa żarówki, 7 - żarówka H4 60/55 W

OŚWIETLENIE l SYGNALIZACJA

271

REFLEKTOR STOSOWANY OD MODELI 1991

1 - pokrywa, 2 - zamocowanie, 3 - żarówka H4 60/55 W, 4 - żarówka 5 W, 5 - oprawka żarówki, 6 - obudowa reflektora

Zamontowanie • Zamontować i dokręcić reflektor.

• Wstawić i zamocować kratę wlotu powietrza.

• Zamontować żarówki.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

• Ustawić światła reflektorów.

N-5611

• Pokrętło korektora ustawienia reflektorów ustawić na „O".

• Reflektory należy ustawiać tylko przy włączonych światłach mijania. Wartość pochylenia wynosi 12 cm na 10 m odległości dla zwykłych reflektorów, 20 cm na 10 m odległości dla reflektorów przeciwmgłowych.

Ustawianie świateł reflektorów Właściwe ustawienie świateł reflektorów ma duże znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu.

Dokładne ustawienie świateł jest możliwe tylko za pomocą optycznych przyrządów kontrolnych i dlatego opisano tylko elementy, za pomocą których można dokonać ustawienia i warunki jakie powinny być przy tym spełnione.

• Powietrze w ogumieniu powinno mieć właściwe ciśnienie.

• Nie załadowany samochód należy obciążyć 75 kg (jedna osoba) na siedzeniu kierowcy i napełnić zbiornik paliwa. Należy przetoczyć samochód kilka metrów, aby umożliwić właściwe ułożenie zawieszenia.

• Ustawić samochód na równej powierzchni.

N-5612 ŚRUBY REGULACYJNE SAMOCHODU SEDAN l WSZYSTKICH SAMOCHODÓW OD MODELI 1991 1 regulacja pionowa, 2 - regulacja pozioma, 3 - silnik korektora ustawienia reflektora (jeśli nie ma elektrycznego korektora ustawienia reflektorów, to w tym miejscu znajduje się śruba regulacyjna)

272

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

N-5613 ŚRUBY REGULACYJNE SAMOCHODU KOMBI MODELI 1986-1991

N-5616

• Podważyć i wyjąć obudowę lampy na zewnątrz. Przy podważaniu należy użyć w niektórych przypadkach dużej siły i uważać, aby nie uszkodzić części.

Zamontowanie • Wymienić pęknięte klosze lampy tylnej, w przeciwnym razie może dostawać się woda do wnętrza samochodu.

• Nałożyć równomiernie butylowy środek uszczelniający (2), patrz rys. N-5615.

N-5614 ŚRUBY REGULACYJNE SAMOCHODU COUPE MODELI 1986-1991

Wymontowanie i zamontowanie tylne) lampy zespolonej Wymontowanie • Wyjąć zaczepy i tylne pokrycie bagażnika.

• Wymontować żarówki lampy tylnej.

• Odkręcić od wewnątrz nakrętki mocujące lampę i ogrzać wycięcie nadwozia dmuchawą ciepłego powietrza (1) do temperatury około +60° C, patrz rys. N-5616. Lampa tylna jest uszczelniania masą butylową i łatwiej wyjąć lampę przy wyższej temperaturze.

N-5615

• Ogrzać lampę tylną (3) i wycięcie w nadwoziu za pomocą dmuchawy ciepłego powietrza (1) do temperatury około +60° C, docisnąć i dokręcić lampę • Zamontować żarówki.

• Założyć tylne poszycie bagażnika i wbić zaciski.

WSKAŹNIKI l OSPRZĘT DODATKOWY

273

WSKAŹNIKI l OSPRZĘT DODATKOWY W samochodzie Nissan Sunny wskaźniki są umieszczone we wspólnej obudowie. Zestaw wskaźników należy wymontować, jeśli mają być na przykład wymienione żarówki oświetlenia wskaźników. W razie uszkodzenia poszczególnych wskaźników, można rozłożyć obudowę i wymienić wskaźniki. W tym rozdziale opisano również znajdujące się pod kierownicą przełączniki wycieraczki, świateł i kierunkowskazów.

Wymontowanie i zamontowanie zestawu wskaźników oraz wymiana żarówek

N-5802 ZESTAW WSKAŹNIKÓW WERSJI SEDAN MODELI 1986-1991

Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Ustawić koło kierownicy w najniższym położeniu. Jeśli brakuje miejsca podczas wymontowania zestawu wskaźników, należy wymontować koło kierownicy.

N-5803 ZESTAW WSKAŹNIKÓW STOSOWANY OD MODELI 1991

ZESTAW WSKAŹNIKÓW WERSJI COUPE

N-5801 MODELI 1986-1991

18 — Nissan Sunny

• Wykręcić śruby i zdjąć osłonę (1) odpowiednio dla danego modelu, patrz rysunki. Przy zdejmowaniu wyjąć zaciski w miejscach (3).

• Odkręcić i nieco wyciągnąć zestaw wskaź ników (2). \x • Odłączyć z tyłu wałek napędu prędkościomierza, naciskając z boku na element łączący (strzałka 1), patrz rys. N-5804. Jeśli nie można wyciągnąć dostatecznie zestawu wskaźników aby sięgnąć za obudowę, należy odkręcić wpierw wałek napędu prędkościomierza od skrzynki przekładniowej.

• Odłączyć z tyłu zestawu wskaźników dwa lub trzy złącza wielostykowe, zależnie od modelu.

• W razie potrzeby wymontować od tyłu oprawki lampek kontrolnych przez obrót w lewo i wymienić żarówki, patrz rys. D-0398.

274

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

Wymontowanie i zamontowanie przełącznika zespolonego Przełączniki kierunkowskazów, oświetlenia i wycieraczki znajdująsię pod kołem kierownicy i mogą być w niektórych modelach wymontowane oddzielnie.

Wymontowanie

N-5804

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Wymontować koło kierownicy.

• Odłączyć złącze wielostykowe przełączników.

D 0398 G-4878

Zamontowanie • Wcisnąć złącza wielostykowe na tylnej ściance zestawu wskaźników.

• Podłączyć wałek napędu prędkościomierza do tylnej ścianki zestawu wskaźników, patrz strzałka (2) na rys. N-5804.

• Przykręcić wałek napędu prędkościomierza do skrzynki przekładniowej.

• Zamontować i przykręcić zestaw wskaźników oraz osłonę.

• Zamontować koło kierownicy lub ustawić je w normalnym położeniu.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

• Odkręcić od dołu osłonę kolumny kierownicy, patrz rys. G-4878.

Od modeli 1991 • Można wymienić przełącznik świateł (1) bez potrzeby wymontowania całego zespołu przełączników, patrz rys. N-5805.

• W celu wymontowania kompletnego przełącznika zespolonego, wykręcić 3 wkręty i zdjąć przełącznik, patrz rys. N-5806.

WSKAŹNIKI l OSPRZĘT DODATKOWY

275

Jeśli ma być wymontowany kompletny przełącznik zespolony, poluzować śrubę opaski (1) i obrócić przełącznik na wale kierownicy, aż występ prowadzący (3) na wyłączniku wysunie się z otworu (2), patrz rys. N-5807.

Zamontowanie

N-5805

Podłączyć złącze wielostykowe.

Nałożyć i przykręcić komplet przełączników.

Przykręcić osłonę kolumny kierownicy.

Zamontować koło kierownicy.

Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

Wymontowanie i zamontowanie wyłączników na tablicy rozdzielczej Wymontowanie

N-5806

Modele 1986-1991 • Lewy i prawy przełącznik mogą być wymieniane oddzielnie, jak przełącznik świateł (1) na rys. N-5805.

N-5807

4

Na rys. N-5808 pokazano część tablicy rozdzielczej samochodu Nissan Sunny od modeli 1991.

• Wymontowanie wyłączników na konsoli środkowej: włożyć szeroki wkrętak: z boku (w miejscu zaznaczonym strzałką) pod przycisk i podważyć go. Należy podłożyć szmatkę w celu uniknięcia uszkodzeń.

• Wymontowanie wyłączników po lewej stronie tablicy rozdzielczej (oświetlenie wskaźników, regulacja lusterka): podłożyć szmatkę, włożyć szeroki wkrętak u dołu pod przycisk i podważyć go. Dla ułatwienia wymontowania należy zdjąć

276

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

pokrywę skrzynki bezpieczników i nacisnąć od tyłu na wyłącznik.

• Wcisnąć zatrzask zabezpieczający i wyjąć z tyłu złącze wielostykowe wyłącznika.

Zamontowanie • Włożyć i docisnąć złącze wielostykowe, aż zatrzask zabezpieczy złącze.

• Sprawdzić działanie wyłącznika.

• Wcisnąć wyłącznik.

Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika, głośników i anteny Wymontowanie radioodbiornika W handlu są dostępne radioodbiorniki z numerem kodu, stanowiącym zabezpieczenie przed kradzieżą. Po każdym podłączeniu takiego radioodbiornika należy wprowadzić ten kod, w przeciwnym razie radioodbiornik nie może być uruchomiony. Jeśli odbiornik jest zakodowany, ustalić kod przed odłączeniem akumulatora lub wymontowaniem odbiornika. Radioodbiornik może być ponownie uruchomiony tylko przez producenta, jeśli kod nie jest znany.

Indywidualny numer kodu jest podany w instrukcji obsługi i nie należy przechowywać jej w samochodzie.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Wymontować osłonę konsoli środkowej, patrz „Elementy tablicy rozdzielczej".

• Odkręcić radioodbiornik i obudowę zamocowania. Wyjąć radio, wysuwając je równomiernie z obu stron.

• Odkręcić lub wyjąć przewód masy z tylnej ścianki radioodbiornika.

• Wyjąć złącza wtykowe głośnika i anteny, odłączyć złącze wielostykowe zasilania. Jeśli radioodbiornik nie jest podłączony typowymi złączami wielostykowymi, oznakować przewody przed rozłączeniem, żeby nie zostały wzajemnie zamienione podczas podłączania.

Zamontowanie radioodbiornika • Podłączyć przewody na tylnej ściance radioodbiornika.

• Włożyć radio w konsolę środkową i przykręcić.

• Zamontować osłonę konsoli środkowej, patrz „Elementy tablicy rozdzielczej".

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Włączyć radioodbiornik i sprawdzić działanie.

Jeśli jest zamontowane radio z kodem zabezpieczającym przed kradzieżą, najpierw wprowadzić kod.

• Nastawić zegar.

Uwaga. Jeśli nie jest zastosowany typowy przewód przyłączeniowy, jest konieczne aby wszystkie przewody były zamocowane i zaizolowane, gdyż w przeciwnym wypadku jest możliwe zwarcie prowadzące do zapalenia się przewodów.

• Należy stosować tylko sprawdzone urządzenia przeciwzakłóceniowe (posiadające ogólne dopuszczenie do eksploatacji).

• Dostroić radioodbiornik do anteny. W tym celu nastawić słabą stację nadawczą na falach średnich o częstotliwość około 1400 kHz. Jeśli nie ma stacji nadawczej, można wykorzystać do dostrojenia także szum. Obracać pokrętło dostrojenia anteny (z przodu po lewej stronie na obudowie radia) za pomocą małego wkrętaka, aż zostanie uzyskany najlepszy odbiór lub najgłośniejszy szum. Podczas dostrajania należy obrócić śrubę najwyżej o 1/2 obrotu.

Wymontowanie i zamontowanie głośników • Głośniki z przodu: wymontować płat pokrycia drzwi.

• Głośniki z tyłu: otworzyć pokrywę tylną lub pokrywę bagażnika.

• Odkręcić głośnik i odłączyć złącze.

• Zamontowanie odbywa się w odwrotnej kolejności.

WSKAŹNIKI l OSPRZĘT DODATKOWY

Wymontowanie i zamontowanie anteny prętowej oraz wymiana pręta anteny

277

• Odkręcić antenę od dachu i wyjąć do góry, patrz rys. L-5813.

Do odbioru radiowego jest wykorzystywana zwykła antena prętowa i w razie uszkodzenia można wymienić pręt anteny. W samochodach do modeli 1991 była montowana seryjnie antena tarczowa ze wzmocnieniem elektronicznym, jednak można zastosować także antenę prętową.

Zamontowanie • Wprowadzić i przeciągnąć za pomocąsznura przewód antenowy i przewód ściekowy przez otwór w dachu, patrz rys. L-5814.

Wymontowanie • Wymontować radioodbiornik i odłączyć przewód antenowy.

• Przywiązać szpagat lub odpowiedni sznurek do przewodu antenowego w celu ułatwienia późniejszego zamontowania.

• Wymontować przednie poszycie podnóżka, patrz „Elementy tablicy rozdzielczej".

• Wyjąć przewód antenowy z zamocowań, patrz rys. L-5812.

L-5814

• Ułożyć przewód antenowy za tablicą rozdzielczą.

• Podłączyć antenę do radioodbiornika i sprawdzić odbiór.

• Zamontować przednie poszycie podnóżka.

• Zamontować radioodbiornik i dostroić antenę. /'

Wymiana pręta anteny

L-5812

N-5809

L-5813

• Pręt anteny można wymienić oddzielnie, jeśli zostanie na przykład złamany. W tym celu poluzować dwie śruby mocujące (1) i wyciągnąć nieco antenę, patrz rys. N-5809.

278

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

• Ogrzać tulejkę prowadzącą (2) dmuchawą gorącego powietrza (3) i ściągnąć w dół ze stopy anteny.

łowej pracy. W handlu są oferowane kompletne wycieraki (z gumowym piórem) i oddzielne pióra gumowe. Jeśli wymieniane jest tylko pióro, należy zwrócić uwagę, aby nie było wygięte.

• Odchylić do góry ramię wycieraka.

L-6001

Zaczep plastykowy

Nacisn N-5810

• Obciąć ogranicznik (1) na końcu pręta anteny pilnikiem (2) lub piłą o drobnych zębach, patrz rys. N-5810, (3) -tulejka prowadząca.

• Wyjąć pręt do góry ze stopy anteny.

• Ustawić wycierak prostopadle do ramienia wycieraka.

• Wcisnąć zaczep zabezpieczający, nacisnąć wycierak w kierunku strzałki i wyjąć go z zagięcia ramienia wycieraka, patrz rys. L-6001.

• Zdjąć wycierak z ramienia przez otwór obok plastykowego zaczepu.

l N-5811

• Wprowadzić nowy pręt anteny (1) w stopę anteny. Nałożyć na gwint śruby (2) środek zabezpieczający i wkręcić śrubę, patrz rys. N5811.

• Naciągnąć tulejkę prowadzącą, zamontować i przykręcić stopę anteny.

L-6002

WYCIERACZKA SZYBY PRZEDNIEJ Wymiana gumowego pióra wycieraka Gumowe pióra wycieraka należy wymienić, jeśli pozostawiają na szybie ślady nieprawid-

• Wyjąć z metalowego uchwytu (1) pióro gumowe z nakładkami (2), patrz rys. L-6002.

• Wyjąć metalowe nakładki (1) z pióra gumowego i tak włożyć do nowe pióro, aby wycięcia

WYCIERACZKA SZYBY PRZEDNIEJ

279

Zamontowanie • Nałożyć od góry i wcisnąć nową dyszę z podkładką gumową.

• Nałożyć przewód dopływowy.

L-6003

nakładek były skierowane do gumy i aby wchodziły w występy rowka, patrz rys. L-6003.

Uwaga. Pióra nie powinny być wygięte, w razie potrzeby należy je wymienić.

• Kierunek spryskiwania można regulować za pomocą szpilki o średnicy nie przekraczającej 0,8 mm, patrz rys. B33-072.

• Dysze można czyścić sprężonym powietrzem.

21

• Wprowadzić nowe pióro (21) z nakładkami (22) w metalowe uchwyty wycieraka, zaczynając od otwartej strony pióra gumowego, patrz rys.

R-3578.

• Zamontować wycierak na ramieniu i zabezpieczyć go plastykowym zaczepem.

• Ustawić ramię wycieraka w normalnym położeniu. Sprawdzić, czy pióro wycieraka przylega na całej swej długości do szyby.

Wymontowanie i zamontowanie oraz regulacja dysz spryskiwacza Wymontowanie • Otworzyć pokrywę przedziału silnika.

• Odłączyć przewód dopływowy od dyszy spryskiwacza.

• Wyczepić dyszę w górę z pokrywy przedziału silnika, przy czym dysza ulega zniszczeniu.

N-6001 REGULACJA DYSZ SPRYSKIWACZA

\

• Rozpylane strumienie powinny padać na szybę w miejscach określonych przez wymiary z tabeli.

W celu wyznaczenia właściwych miejsc należy odmierzyć odległości i miejsca przecięcia oznakować taśmą samoprzylepną. Wymiary w tabeli podane są w milimetrach.

Samochody Modele 1986-1991: coupe, kombi sedan Od modeli 1991: wszystkie samochody

Wymiar 1

2

38 0 47 2 49 2

26 38 15 5 0 5 22 38 20 25 2 28 7 17 5

3

0

4

5

5

6

7

8

60 25 28 13 0 0 8 17 28 98 3 16 6 24

40 0 38 3 39

0

5

1

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

280

Wymontowanie i zamontowanie ramion wycieraków

ELEMENTY WYCIERACZKI SZYBY PRZEDNIEJ

1 - silnik wycieraczki, 2 - wspornik wycieraczki, 3-nakrętka, 10 N-m, 4-nakrętka, 20 N-m, 5 - ramię wycieraka

N-6002

Wymontowanie

25+5 mm od uszczelki szyby, patrz rys. L-

• Zaznaczyć taśmą krańcowe położenie wycieraków na szybie, aby zamontować ramiona wycieraków z zachowaniem poprzedniego położenia.

• Podważyć małym wkrętakiem i zdjąć lub unieść osłony oraz odkręcić ramiona wycieraków i zdjąć je z czopów.

• Wcisnąć osłony na czopy ramion.

• Sprawdzić działanie wycieraczki.

Zamontowanie 25 ± 5 mm

L-6015

25 + 5 mm

• Nałożyć na czopy ramiona wycieraków, z wycierakami w położeniu krańcowym, i dokręcić momentem 20 N-m. Wycieraki powinny znajdować się w położeniu krańcowym w odległości

•6015.

Wymontowanie i zamontowanie silnika wycieraczki szyby przedniej Wymontowanie • Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora.

Uwaga. Powoduje to skasowanie danych zawartych w elektronicznych pamięciach, na przykład w pamięci diagnostycznej silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora należy zapoznać się ze wskazówkami zawartymi w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora".

• Wymontować ramiona wycieraków.

• Wyczepić lub odkręcić osłonę pod przednią szybą.

• Odłączyć złącze wielostykowe od silnika wycieraczki. Silnik wycieraczki znajduje się przy przegrodzie czołowej po prawej stronie przedziału silnika.

• Podważyć szerokim wkrętakiem i zdjąć cięgło z ramienia korby, patrz rys. N-6003.

• Wykręcić trzy śruby (strzałki) i zdjąć silnik wycieraczki.

Uwaga. Jeśli ma być zdjęta korba z silnika wycieraczki, należy zaznaczyć położenie korby w stosunku do wspornika.

WYCIERACZKA SZYBY PRZEDNIEJ

281

aby zatrzymał się w położeniu krańcowym.

Odłączyć złącze wielostykowe.

• Przykręcić korbę momentem 15 N- m do silnika zgodnie z oznakowaniem na wsporniku.

• Wcisnąć cięgło na korbę i przykręcić silnik wycieraczki momentem 10 N-m.

• Podłączyć złącze wielostykowe.

• Zamontować osłonę pod szybą przednią.

• Zamontować ramiona wycieraków.

• Podłączyć przewód masy (-) do akumulatora.

• Sprawdzić działanie wycieraczki.

• Jeśli są zainstalowane, nastawić zegar i zakodować radioodbiornik w celu zabezpieczenia przed kradzieżą.

N-6003

Zamontowanie • Jeśli jest montowany nowy silnik wycieraczki, ustawić go przedtem w krańcowym położeniu.

W tym celu podłączyć złącze wielostykowe i uruchomić silnik na około 1 minutę. Następnie wyłączyć silnik przełącznikiem wycieraczki, Objawy Smugi na szybie

Wykrywanie i usuwanie niesprawności wycieraczki szyby przedniej

Przyczyny Zanieczyszczone gumowe pióro

Sposób postępowania Oczyścić pióro twardą szczotką nylonową i roztworem myjącym lub spirytusem

Postrzępione krawędzie, guma pióra z ubyt- Wymienić pióro gumowe karni lub zużyta Guma pióra zestarzała z popękanąpowierzch- Wymienić pióro gumowe nią Pozostała na szybie wo- Szyba zanieczyszczona środkiem konserwu-da zbiera się w kropelki jącym lakier lub olejem

Oczyścić szybę czystą szmatką nasyconą środkiem usuwającym tłuszcze i silikony

Jedna strona pióra wycieraka działa dobrze, gruga źle, wycierak drga

Pióro gumowe odkształcone jednostronnie, nie „przekłada" się

Zamontować nowe pióra gumowe

Skręcone ramię wycieraka, pióro jest ustawione skośnie na szybie

Skręcić ostrożnie ramię wycieraka w przeciwną stronę, aż zostanie uzyskane właściwe, prostopadłe położenie

Część powierzchni szyby Gumowe pióro wyrwane z zamocowania nie jest wycierana Wycierak nie przylega równomiernie do szyby, ponieważ są wygięte nakładki Ramię wycieraka wywiera za mały nacisk

Włożyć ostrożnie pióro w zaczepy Wymienić wycierak. Niesprawność występuje po niewłaściwym zamontowaniu pióra wycieraka Nasmarować lekko przeguby ramienia i sprężynę lub wymienić ramię

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

282

SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

OZNACZENIA KOLORÓW PRZEWODÓW

Posługiwanie się schematami instalacji elektrycznej Jeśli trzeba odnaleźć uszkodzenie w instalacji elektrycznej lub zamontować dodatkowe urządzenie elektryczne, nie można tego zrobić bez schematu instalacji elektrycznej, który przedstawia przeptyw prądu i połączenia przewodów.

Obwód musi być zamknięty, aby prąd elektryczny mógł płynąć. Nie wystarczy na przykład, gdy jest napięcie na dodatnim zacisku reflektora, jeśli równocześnie obwód prądu nie zostanie zamknięty przez połączenie z masą. W celu zamknięcia wszystkich obwodów, przewód masy (-) akumulatora jest połączony z nadwoziem samochodu. Jednak czasami odbiornik ma bezpośredni przewód łączący z masą, którego izolacja jest na ogół koloru czarnego. W obwodach są wyłączniki, przekaźniki, bezpieczniki, przyrządy pomiarowe, silniki elektryczne lub inne zespoły elektryczne i aby te elementy obwodu mogły być właściwie połączone, poszczególne przewody mają różne kolory.

Oznaczenie Kolor L niebieski B czarny BR brązowy G zielony GY szary

Oznaczenie Kolor SB jasnoniebieski LG jasnozielony OR pomarańczowy P różowy

Oznaczenie Kolor R czerwony PU fioletowy W biaty Y żółty

Symbole złączy wtykowych

Wtyczka — Prowadnica —

Złącze

Symbol — Prowadnica—

Gniazdo

Kolory przewodów

Złącze Symbol N-7002

Litery wpisane na schemacie w poszczególne przewody określają ich kolory.

Symbol Przewód Przewód jednobarwny dwubarwny

B

1W/R 1

i

[

Wtyczki i gniazda są oznaczane na schematach instalacji elektrycznej tak jak na rys. N--7002.

Wtyczki są oznakowane w części prowadzącej kolorem czarnym, odpowiadające im gniazda są w tym miejscu białe. Styki złącza są na ogół numerowane.

Pasek R N-7001

Pojedyncze litery oznaczająprzewód jednobarwny, patrz rys. N-7001. Przykład: B -czarny. W przypadku przewodu dwubarwnego pierwsza litera określa podstawowy kolor przewodu, a druga kolor paska. Przykład: W/R oznacza biały przewód z czerwonym paskiem.

Położenia wyłączników Wyłączniki znajdująsię na schematach instalacji elektrycznej w następującym położeniu: samochód unieruchomiony, wszystkie drzwi i pokrywy są zamknięte, hamulec awaryjny wyła-

SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

283

gniazd (A) i (F) (przewody czerwony i czarny) silnik wycieraczki powinien pracować z normalną prędkością.

Skróty na schematach instalacji elektrycznej A

N-7003

czony. W tym stanie wyłącznik (1) jest otwarty, a wyłącznik (2) jest zamknięty, patrz rys. N-7003.

Przełączniki wielofunkcyjne Przepływ prądu przez przełączniki wielofunkcyjne jest przedstawiany na schematach instalacji elektrycznej w postaci tabel. Przykład: przełącznik wycieraczki (rys. N-7004).

Jeśli przełącznik wycieraczki jest ustawiony na „LO" (położenie normalnej prędkości), prąd płynie między stykami 3 i 6. Po zmostkowaniu W A S H

OFF INT LO

o -B/Y

O

o N-7004

Położenie przełącznika OFF (wyłączona)

Przepływ prądu

INT (praca przerywana)

3-4, 5-6

LO (prędkość normalna)

3-6

H l (duża prędkość)

2-6

WASH (spryskiwanie)

1-6

3-4

- automatyczna skrzynka przekła dniowa ABS - urządzenie przeciwpoślizgowe ACC - osprzęt A/C - urządzenie klimatyzacyjne A/T - automatyczna skrzynka przekła dniowa ALT - alternator (prądnica) BAT - akumulator CONSULT - układ elektronicznej pamięci diagnostycznej firmy Nissan DEF - nawiew ciepłego powietrza na szybę E.C.C.S. - elektroniczne urządzenie sterujące wtryskiem paliwa E.F.l.

- elektroniczny układ wtrysku pali wa EGR - recyrkulacja spalin GEN - alternator HEAT - ogrzewanie

Hl

- światło drogowe

IGN LO

- zapłon - światło mijania

M/T OFF ON

- mechaniczna skrzynka przekła dniowa - wyłączone - włączone

ZN D 2WD 4WD

- zapłon - napęd kół przednich - napęd wszystkich kół

M

RPM

- mechaniczna skrzynka przekła dniowa

- obroty na minutę

Uwaga. Inne skróty są objaśnione w opisach

schematów instalacji elektrycznej.

Opis schematów instalacji elektrycznej Nie można przedstawić wszystkich schematów instalacji elektrycznej ze względu na ich znaczną objętość. Na wkładce załączonej do książki zamieszczone są tylko niektóre najważniejsze schematy dla samochodu Nissan Sunny od modeli 1991.

WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

284

Główne wiązki przewodów Sedan od modeli 1991

6

12

9 N-7005

1 - silnika, 2 - drzwi obok pasażera, 3 - główna wiązka przewodów, 4 - drzwi bocznych tylnych z prawej strony, 5 - oświetlenia wewnętrznego, 6 - pokrywy tylnej, 7 - drzwi bocznych tylnych z lewej strony, 8 - nadwozia, 9 - drzwi obok kierowcy, 10 - przedziału silnika, 11 - układu wtrysku benzyny E.F.I., 12 -alternatora

Rozmieszczenie przekaźników i bezpieczników w przedziale silnika Sedan od modeli 1991

N-7006

1 - skrzynka przekaźników 1, 2 - skrzynka przekaźników 2, 3 - skrzynka bezpieczników zwykłych i paskowych, 4 - przekaźnik podgrzewania wstępnego silnika wysokoprężnego

SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

285

Rozmieszczenie bezpieczników i urządzeń sterujących we wnętrzu samochodu Sedan od modeli 1991

1 - przerywacz kierunkowskazów, 2 - regulator częstotliwości pracy wycieraczki szyby tylnej, 3 - nie wykorzystane, 4 - brzęczyk, 5 - wyłącznik świateł hamowania, 6 - wyłącznik sprzęgła, 7 - złącze wielostykowe, 8 - urządzenie sterujące wtryskiem benzyny silników 1,4 i 1,6 dm3 (silnik wysokoprężny bez recyrkulacji spalin EGR, w tym miejscu urządzenie sterujące czasem podgrzewania wstępnego silnika), 9 - odłącznik, 10 - przekaźnik ogrzewania lusterka zewnętrznego, 11 - skrzynka bezpieczników, 12przekaźnik układu zapłonowego, 13 - przekaźnik odbiorników dodatkowych, 14 - przekaźnik dmuchawy, 15 - przekaźnik dachu rozsuwanego, 16 - nie wykorzystane, 17przekaźnik układu wtrysku benzyny silników 1,6 i 2,0 dm3, 18 - urządzenie sterujące wtryskiem benzyny silników 1,6 i 2,0 dm3, 19 - sterowanie urządzeniem ABS

9 10 N-7007

Wyposażenie elektryczne

Wiadomości wstępne

Przyrządy pomiarowe

Podczas sprawdzania wyposażenia elektrycznego można spotkać w instrukcjach obsługi następujące określenia: napięcie, natężenie i oporność.

Napięcie jest mierzone w woltach (V), natężenie w amperach (A) a oporność w omach (Q).

Napięcie w samochodzie jest na ogół określone przez akumulator, który zasila wyposażenie elektryczne prądem stałym o napięciu około 12V. Wielkość napięcia zależy od stopnia naładowania akumulatora oraz od temperatury zewnętrznej i może wynosić od 10 do 13 V. Natomiast napięcie w instalacji samochodowej jest wytwarzane przez alternator (prądnicę) i wynosi przy przeciętnej prędkości obrotowej silnika około 14 V. Pojęcie natężenia prądu występuje w dziedzinie elektrotechniki samochodowej stosunkowo rzadko. Natężenie prądu jest podawane, na przykład, na grzbietach bezpieczników i określa maksymalny prąd, który może płynąć w obwodzie, nie powodując przepalenia bezpiecznika i przerwania obwodu. Płynąc w każdym obwodzie, prąd musi pokonać opór. Opór zależy między innymi od następujących czynników: przekroju przewodu, materiału przewodu, poboru prądu itd. Jeśli oporność jest zbyt duża, mogą wystąpić zakłócenia w działaniu instalacji.

Na przykład, nie może być zbyt duża oporność przewodów wysokiego napięcia i rozdzielacza zapłonu, gdyż brak jest wtedy wystarczająco silnej iskry na świecach zapłonowych i silnik nie pracuje właściwie.

Są dostępne w handlu uniwersalne przyrządy pomiarowe przeznaczone do elektrycznego wyposażenia samochodów. Łączą one w jed nym przyrządzie woltomierz do pomiaru napię cia, amperomierz do pomiaru natężenia prądu i omomierz do pomiaru oporności. Przyrządy te różnią się znacznie zakresami pomiarowymi i dokładnością pomiaru. Zakres pomiarowy określa w jakich granicach powinny się zawie rać wartości napięcia lub oporności, aby mogły być mierzone przez dany przyrząd. ,

Istnieją wielozadaniowe przyrządy pomiarówe przeznaczone dla amatorów, które sądostosc wane specjalnie do sprawdzania urządzę w samochodach. Takim przyrządem możn zmierzyć prędkość obrotową silnika i kąt zwą

SPRAWDZANIE l ROZKŁADANIE POŁOSI, WYMIANA OSŁON

kiem i zabezpieczyć, jak pokazano na rys. G3657, przez zagięcie zaczepu. • Przesunąć koniec osłony po stronie mniejszej średnicy do znaku na półosi. Po zamontowaniu osłony nie powinny być rozciągane lub ściskane, dlatego należy zachowywać wymiar „L", patrz rys. N3621 i tablica.

Rodzaj silnika

Długość osłony ,,L" (mm) Przegub od Przegub od strony koła strony skrzynki przekładniowej 3

Silnik benzynowy 1 ,3 dm Silnik benzynowy 1 ,4 dm3 Silnik wysokoprężny

90,5 do 92,5 95,5 do 97,5

Silnik benzynowy 1 ,6 dm3

96 do 98

101 ,5 do 103,5

Silnik benzynowy GTi

99,5 do 101 5

97 do 99

II — Nissan Surmy

161

• Osłonę po stronie małej średnicy unieść na chwilę małym wkrętakiem w celu wyrównania ciśnienia oraz naprężyć i zabezpieczyć opaskę osłony.

• Zamontować półoś.

Łożysko koła przedniego Uszkodzenie łożyska koła (5), patrz rys. N•3622, można rozpoznać po głośnej pracy podczas jazdy na łuku drogi o małym promieniu i po utrudnionym obracaniu koła przy wyłączonym hamulcu. Łożyska kół są wtłaczane tak ciasno na zwrotnicę, że mogą być prawidłowo zamontowane tylko za pomocą odpowiedniego oprzyrządowania do wyciskania i wtłaczania.

Dlatego wymiana łożysk powinna być wykonywana przez stację obsługi. W celu wymiany łożyska koła musi być wymontowana kompletna zwrotnica.

146

ZAWIESZENIE PRZEDNIE l POŁOSIE NAPĘDOWE

l

90 Nm

40 Nm 20 Nm* N-3601 ZAWIESZENIE PRZEDNIE OD MODELI 1991

1 - zwrotnica, 2 - wahacz poprzeczny, 3 - wspornik, 4 - belka zawieszenia zespołu napędowego, 5 - stabilizator, 6 - tuleja gumowa, 7 - obejma, 8 - sprężyna śrubowa, 9 - kolumna zawieszenia, 10 - półoś * Po każdym odkręceniu śrubę należy wymienić.

• Odkręcić trzy górne nakrętki mocujące (4) i wyjąć kompletną kolumnę zawieszenia. Zwrócić uwagę, aby odłączona kolumna zawieszenia nie uszkodziła gumowej osłony przegubu półosi.

Można owinąć osłonę szmatą. Uwaga. W żadnym wypadku nie wolno odkręcać środkowej nakrętki, ponieważ sprężyna jest wstępnie napięta.

Zamontowanie • Wprowadzić od dołu kolumnę zawieszenia tak, aby była współosiowa z gniazdem zamocowania.

Znak na nakładce oporowej amortyzatora powinien być skierowany do zewnętrznej strony samochodu, patrz rys. N-3604.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE KOLUMNY ZAWIESZENIA

N-3602

147

N-3604

• Modele 1986-1991: przykręcić zwrotnicę nowymi nakrętkami do kolumny zawieszenia.

Uwaga. Dolna śruba jest wkładana od tyłu i nakrętka znajduje się z przodu, patrząc w kierunku jazdy. Górna śruba jest wkładana w przeciwnym kierunku, patrz także rys. N-3602.

Nakrętki dokręca się momentem 110 N-m.

• Od modeli 1991: przykręcić zwrotnicę nowymi śrubami i nakrętkami do kolumny zawieszenia.

Uwaga. Obie śruby sąwkładane od tyłu i nakrętki znajdują się z przodu, patrzą w kierunku jazdy.

Nakrętki dokręca się momentem 120 N-m.

• Ułożyć przewód hamulcowy i wsunąć zacisk na wspornik przewodu.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

• Możliwie szybko zlecić sprawdzenie ustawienia kół, w razie potrzeby wyregulować pochylenie koła.

Rozkładanie kolumny zawieszenia i sprawdzanie amortyzatora przedniego Wymontowanie N-3603

• Nakręcić od góry trzy nakrętki na śruby zamocowania kolumny zawieszenia. Dokręcić nakrętki za pomocą klucza dynamometrycznego momentem 30 N-m.

• Wymontować kolumnę zawieszenia.

• Podważyć pokrywę tłoczyska amortyzatora.

• Sprężyna śrubowa jest wstępnie napięta. W celu odkręcenia amortyzatora należy ścisnąć sprężynę jeszcze bardziej, aby zostały

CJ

148

ZAWIESZENIE PRZEDNIE l POŁOSIE NAPĘDOWE

odciążone miseczki sprężyny. Sprężyna jest ściskana za pomocą odpowiedniego przyrządu.

Uwaga. Nakrętkę amortyzatora wolno odkręcać wyłącznie po ściśnięciu sprężyny.

mniej trzech punktach, rozmieszczonych równomiernie na obwodzie. Wstępne napięcie sprężyny śrubowej jest bardzo duże, dlatego należy stosować tylko solidne przyrządy. W żadnym wypadku nie wolno związywać zwojów sprężyny za pomocądrutu, gdyż grozi to wypadkiem.

• Odkręcić nakrętkę mocującą i zdjąć kolejno poszczególne części kolumny zawieszenia.

Uwaga. Jeśli ma być wymieniona sprężyna, powoli zmniejszyć jej napięcie. Jeśli ma być wymieniony tylko amortyzator, sprężyna pozostaje napięta. Sprawdzanie amortyzatora jest opisane w dalszej części rozdziału. \

Zamontowanie

N-3605

• Zamocować kolumnę zawieszenia w imadle, stosując wkładki ochronne, i poluzować nakrętkę mocującą o jeden obrót za pomocą klucza nasadowego lub mocno wygiętego klucza oczkowego, patrz rys. N-3605. Nie należy odkręcać nakrętki całkowicie.

N-3606

N-3608

HT71780000

KOLUMNA ZAWIESZENIA MODELI 1986-1991 1 amortyzator, 2 - osłona przeciwpyłowa, 3 - zderzak oporowy, 4 - sprężyna śrubowa, 5 - pierścień gumowy, 6 górna miseczka sprężyny, 7 - pierścień uszczelniający, 8 pierścień ograniczający, 9 - dolna płytka mocująca, 10 zderzak, 11 - górna płytka mocująca

• Ścisnąć sprężynę dostępnym w handlu napinaczem. W stacjach obsługi Nissana jest używany do tego celu specjalny przyrząd. Sprężynę należy ścisnąć o około 10 mm. Uwaga.

Napinacz powinien być założony na zwoje sprężyny tak, aby nie mógł się z nich zsunąć.

Napinacz należy nakładać w co naj-

• Nasunąć osłonę przeciwpyłową i zderzak oporowy na tłoczysko amortyzatora.

• Nałożyć dolny pierścień osadczy sprężyny (od modeli 1991) i napiętą sprężynę śrubową.

• Nałożyć górny pierścień gumowy i miseczkę sprężyny. Zwrócić uwagę, aby sprężyna śrubowa była dostosowana do kształtu górnej (1) i dolnej (2) miseczki sprężyny, patrz rys. N-

ROZKŁADANIE KOLUMNY ZAWIESZENIA

149

Sprawdzanie amortyzatora

N-3607

KOLUMNA ZAWIESZENIA OD MODELI 1991 8-uszczelka płaska, 9-podkładka, 10-zderzak, 11 - płytka mocująca, 12 - element oporowy, 13 - górna miseczka sprężyny, 14 górny pierścień gumowy, 15 - zderzak oporowy, 16 sprężyna śrubowa, 17 - dolny pierścień gumowy, 18 amortyzator

Na uszkodzenie amortyzatora wskazują następujące objawy: - długo trwające ruchy nadwozia w kierunku pionowym po przejechaniu przez nierówność drogi, - rozkołysanie nadwozia po przejechaniu kolejnych nierówności drogi, - podrywanie kół na równej nawierzchni, - zbaczanie samochodu z kierunku jazdy podczas hamowaniu (mogą być inne przyczyny), - niepewne pokonywanie zakrętów przez samochód, z braku właściwej zbieżności kół, i zarzucanie samochodu, - stuki podczas jazdy.

Amortyzator można sprawdzić ręcznie. Dokładne sprawdzenie stanu amortyzatora umożliwia tylko specjalny przyrząd, gdy amortyzator jest zamontowany, lub urządzenie do kontroli amortyzatorów po wymontowaniu.

Sprawdzanie ręczne - Wymontować amortyzator.

N-3609

•3609. Płaski koniec sprężyny (strzałka) jest skierowany do góry.

• Nałożyć element oporowy.

• Górną płytkę mocującą zamontować w taki sposób, żeby znak był skierowany do wewnętrznej strony samochodu, patrz rozdział „Zamontowanie kolumny zawieszenia".

• Zamocować w imadle płytkę mocującą, stosując wkładki ochronne. Dokręcić nowąsamoblokującą nakrętkę amortyzatora momentem 70N-m. W samochodach od modeli 1991 podłożyć podkładkę pod nakrętkę.

• Powoli zmniejszyć napięcie sprężyny.

• Zamontować kolumnę zawieszenia.

L-3608

• Trzymają amortyzator w położeniu, w jakim jest zamontowany, rozciągnąć go i ścisnąć co najmniej trzy razy, patrz rys. L-3608. Tłoczysko amortyzatora powinno się przesuwać z jednakowym oporem i bez zacięć na całej długości skoku, bez nienormalnych dźwięków.

• Wcisnąć całkowicie tłoczysko i zwolnić je.

Tłoczysko powinno wysuwać się z powrotem z równomierną prędkością.

• Niewielkie ślady oleju, przy prawidłowym działaniu, nie są podstawą do wymiany.

150

ZAWIESZENIE PRZEDNIE l POLOSIE NAPĘDOWE

• W razie dużych ubytków oleju należy wymienić amortyzator.

• Zamontować amortyzator.

Wymontowanie i zamontowanie oraz sprawdzanie wahacza poprzecznego Ponieważ samochód musi stać na kołach podczas dokręcania gumowych elementów mocujących, potrzebny jest odpowiedni podnośnik stanowiskowy lub kanał.

G-3638

Wymontowanie • Odkręcić nakrętkę piasty (rys. N-3610), gdy samochód stoi na kołach. Podczas odkręcania druga osoba powinna naciskać pedał hamulca, aby piasta nie obracała się. Duży moment odkręcania może być przyczyn ą wy pad ku.

pomocą rysika lub farby położenie dolnych śrub mocujących.

• Wycisnąć półoś z piasty koła za pomocą dostępnego w handlu ściągacza lub wybić ją młotkiem z tworzywa sztucznego, patrz rys.

G-3638.

Uwaga. Należy zwrócić przy tym uwagę, żeby nie uszkodzić gumowych osłon półosi. Nie należy dopuszczać do zwieszania się półosi, lecz podwiesić je za pomocądrutu do nadwozia w celu zapobieżenia uszkodzeniu przegubów.

N-3610

• Odkręcić nakrętki koła.

• Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Unieść i podeprzeć przód samochodu.

• Zdjąć koło.

• Odkręcić nakrętkę przegubu kulowego drążka kierowniczego i wycisnąć przegub ze zwrotnicy za pomocą dostępnego w handlu ściągacza.

• Odkręcić i wyjąć dwie śruby mocujące kolumnę zawieszenia do zwrotnicy. Modele 1986-1991: przed zdemontowaniem należy zaznaczyć na kolumnie zawieszenia za

N-3611

• Wyjąć zawleczkę i odkręcić nakrętkę łączącą wahacz poprzeczny ze zwrotnicą. Wycisnąć w dół czop ze zwrotnicy za pomocądostępnego w handlu przyrządu, na przykład Hazet 779, patrz rys. N-3611.

• Odkręcić stabilizator poprzeczny od wahacza, przytrzymując płaskim kluczem łącznik (A), patrz rys. N-3613.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE ORAZ SPRAWDZANIE WAHACZA

N-3614

N-3613

• Odkręcić śruby i nakrętki zaznaczone strzałkami w przednich i tylnych punktach zamocowania wahacza, patrz rys. N-3612. Wyjąć wahacz poprzeczny.

N-3612

Sprawdzanie wahacza poprzecznego • Sprawdzić wzrokowo gumową osłonę, czy nie jest porowata, uszkodzona lub zdeformowana, w razie potrzeby zlecić wymianę w stacji obsługi.

• Sprawdzić wzrokowo gumowy element mocujący i wahacz poprzeczny, czy nie są uszkodzone lub zdeformowane, i w razie potrzeby wymienić kompletną część.

• Zmierzyć moment obrotowy (B) potrzebny do obrócenia przegubu kulowego, patrz rys. N•3614. W tym celu nałożyć klucz dynamometryczny z odpowiednią końcówką. Obrócić trzpień przegubu kulowego. Podczas obracania się trzpienia odczytać moment potrzebny do pokonania oporów tarcia. Właściwa wartość

151

momentu: 0,5 do 3,4 N-m (do modeli 1991: maksymalnie 4,9 N-m). W przypadku przekroczenia tej wartości należy wymienić wahacz poprzeczny.

• Zmierzyć siłę (A). W tym celu zaczepić dynamometr za koniec gwintu trzpienia i zmierzyć siłę potrzebną do wychylenia trzpienia przegubu.

Właściwa wartość siły: 8 do 82 N. • Naciskać na trzpień przegubu w pionowym kierunku (C). Nie powinien występować przy tym zauważalny luz. W samochodach do modeli 1991 maksymalne przesunięcie trzpienia może wynosić 0,7 mm przy nacisku 1000 N. • Jeśli wyniki pomiarów nie odpowiadają właściwym wartościom, należy zamontować nową część.

Zamontowanie • Zamontować wahacz poprzeczny do nadwozia, przykręcić ręką śruby i nakrętki, nie dokręcając ich.

Obejma mocująca

Strona wewnętrzna

N-3615

152

ZAWIESZENIE PRZEDNIE l POŁOSIE NAPĘDOWE

Uwaga. W samochodach modeli 1986-1991 występ na tylnej obejmie mocującej powinien być skierowany do wewnętrznej strony samochodu, patrz rys. N-3615.

• Połączyć wahacz poprzeczny ze zwrotnicą, dokręcić nakrętkę momentem 70 N- m i zabezpieczyć nową zawleczką.

• Włożyć wymontowane przekładki gumowe oraz podkładki i przykręcić stabilizator poprzeczny nową nakrętką, nie dokręcając jej.

• Zamontować półoś.

• Przykręcić kolumnę zawieszenia do zwrotnicy.

• Przykręcić przegub kulowy drążka kierowniczego.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

• Zakołysać samochodem kilka razy, aby umożliwić swobodne ułożenie się elementów zawieszenia.

• Dokręcić nakrętkę stabilizatora momentem 20 N-m.

• Przednie zamocowanie wahacza poprzecznego dokręcić momentem 110 N-m, dwie śruby tylnej obejmy mocującej dokręcić momentem 90 N-m.

• Należy zlecić możliwie niezwłoczne sprawdzenie ustawienia kół w stacji obsługi.

N-3610

• Odkręcić zacisk hamulca i podwiesić go za pomocą drutu do nadwozia, aby elastyczny przewód hamulcowy nie ulegał skręcaniu.

Uwaga. Elastyczny przewód hamulcowy nie musi być przy tym odkręcany. Jeśli jednak zostanie odkręcony, należy po zmontowaniu odpowietrzyć układ hamulcowy.

• Usunąć zawleczkę. Odkręcić nakrętkę przegubu kulowego drążka kierowniczego i wycisnąć przegub ze zwrotnicy za pomocą dostępnego w handlu ściągacza.

Wymontowanie i zamontowanie półosi napędowych Wymontowanie • Samochody do modeli 1991: podważyć wkrętakiem i zdjąć pokrywę nakrętki piasty.

• Odkręcić nakrętkę piasty (rys. N-3610), gdy samochód stoi na kołach. Podczas odkręcania druga osoba powinna naciskać pedał hamulca, aby piasta nie obracała się. Duży moment odkręcania może być przyczyną wypadku.

• Odkręcić nakrętki koła.

• Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Unieść i podeprzeć przód samochodu.

• Zdjąć koło.

G-3638

• Wycisnąć półoś z piasty koła za pomocą dostępnego w handlu ściągacza lub wybić ją młotkiem z tworzywa sztucznego, patrz rys. G3638. Wahacz poprzeczny i amortyzator pozostają przykręcone do zwrotnicy. Uwaga.

Należy zwrócić uwagę, aby nie uszkodzić gumowych osłon półosi. Nie należy dopuszczać do zwisania półosi, lecz podwiesić je za pomocą drutu do nadwozia w celu zapobieżenia uszkodzeniu przegubów.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE POŁOSI NAPĘDOWYCH

153

5 mm

L-3622

• Wymontowanie półosi (z wyjątkiem prawej półosi do modeli 1991 i lewej półosi w samochodach z automatyczną skrzynką przekładniową): włożyć łyżkę do opon między przegub i obudowę skrzynki przekładniowej, patrz rys. L3622. Wybić przegub przez odchylenie łyżki. Nie należy pociągać za półoś, gdyż w przypadku niektórych modeli można przez to doprowadzić do rozpadnięcia się przegubu znajdującego się po stronie skrzynki przekładniowej. Uwaga. W samochodach z wałem pośrednim (silnik GTi) prawą półoś wyciskać przy łożysku pośrednim.

Wymontowanie wału pośredniego opisano w dalszej części rozdziału.

N-3616

z prawej strony wkrętak (1) przez mechanizm różnicowy i wybić półoś (2), ustawiając wkrętak możliwie najbliżej jej środka, patrz rys. N-3616.

Zamontowanie • Przed zamontowaniem sprawdzić zużycie pierścieni uszczelniających wał w skrzynce przekładniowej, patrz rys. F/14/9. Na rysunku zaznaczono: krawędź nowego pierścienia (A), krawędź zużytego pierścienia (B), piastę koła lub półoś (C), pierścień uszczelniający (D), smar (E).

• Usunąć pierścień, jeśli jest zużyty. W razie trudności z jego wyjęciem należy przewiercić

N-3617

• Wymontowanie prawej półosi do modeli 1991: przyłożyć łyżkę do opon do obudowy skrzynki przekładniowej, jak pokazano na rys. N-3617, i wycisnąć półoś.

• Wymontowanie lewej półosi w samochodzie z automatyczną skrzynką przekładniową: najpierw wymontować prawą półoś. Wprowadzić

F/14/9

154

ZAWIESZENIE PRZEDNIE l POŁOSIE NAPĘDOWE

pierścień, wkręcić odpowiedni blachowkręt i chwytając szczypcami za wkręt wyjąć pierścień.

• Nałożyć smar na nowy pierścień uszczelniający, jak pokazano na rys. F/14/9, i wbić go równomiernie za pomocą młotka i odpowiedniej rury.

• Oczyścić i nałożyć cienką warstwę smaru na wielowypust półosi.

ERK-10t

• Zamontować końcówkę drążka kierowniczego w zwrotnicy, dokręcić nakrętkę momentem 35 N-m, patrz rys. L-3625, i zabezpieczyć nową zawleczką.

Jeśli nie można włożyć zawleczki, należy dokręcić nakrętkę dalej, a nie odkręcać. Zagiąć końce zawleczki.

• Wkręcie nową nakrętkę piasty koła, nie dokręcając jej ostatecznie.

N-3618

• W specjalistycznym warsztacie jest stosowany do ochrony pierścienia uszczelniającego specjalny przyrząd, patrz rys. N-3618, który jest wyjmowany po zamontowaniu półosi. Jeśli półoś jest starannie prowadzona podczas montażu, przyrząd ten nie jest niezbędny.

• Wprowadzić półoś z nowym pierścieniem zabezpieczającym (strzałka A), patrz rys. ER 14-104, w wielowypust koła zębatego i wbić za pomocągumowego młotka, aż zostanie zabezpieczony (strzałka B). Przez lekkie wyciąganie i wpychanie sprawdzić, czy półoś jest prawidłowo osadzona.

• Włożyć półoś w łożysko koła. Nałożyć podkładkę, przyłożyć nakrętkę piasty i przez wkręcanie nakrętki wcisnąć piastę koła na czop półosi. Nie należy dokręcać nakrętki.

L-3625

• Zamontować zacisk hamulca.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 Nm. • Przykręcić nakrętkę piasty koła momentem 240 N- m, gdy samochód stoi na kołach. Równocześnie druga osoba powinna wciskać pedał hamulca. Nałożyć zabezpieczenie i zamontować nową zawleczkę. Jeśli nie można włożyć zawleczki, należy dokręcić nakrętkę dalej, a nie odkręcać. Po włożeniu zawleczki zagiąć jej końce. W samochodach do modeli 1991 wcisnąć pokrywę nakrętki piasty koła.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE PÓŁOSI NAPĘDOWYCH

• W razie potrzeby dolać oleju przekładniowego.

• Zlecić sprawdzenie i regulację ustawienia kół przednich. /

Wymontowanie i zamontowanie wału pośredniego Samochody GTi mają wał pośredni między skrzynką przekładniową i prawą półosią, dzięki czemu obie półosie są tej samej długości.

155

Wymontowanie • Wymontować prawą półoś.

• Odkręcić wspornik łożyska od kadłuba silnika i wyjąć wał pośredni ze skrzynki przekładniowej, nie uszkadzając przy tym pierścienia uszczelniającego.

• W razie uszkodzenia wycisnąć i wymienić (praca powinna być wykonana w warsztacie specjalistycznym) zespół łożyska i uszczelnienia.

Zamontowanie • Zamontować wał pośredni z nowym pierścieniem zabezpieczającym (25) i dokręcić cztery śruby momentem 30 N- m lub 50 N- m, patrz rys. N-3619.

• Zamontować prawą półoś.

30Nm30Nm

50

Sprawdzanie i rozkładanie półosi oraz wymiana osłon przegubów

N-3619 19 - wał pośredni, 20 - pierścień zabezpieczający (każdorazowo nowy), 21 - pierścień uszczelniający, 22 - łożysko pośrednie, 23 - obudowa łożyska, 24 - wspornik łożyska, 25-pierścień zabezpieczający (każdorazowo nowy), 26 pierścienie uszczelniające

L-3628

Zależne od modelu stosowane są półosie, które różnią się konstrukcją wewnętrznego przegubu od strony skrzynki przekładniowej.

Półosie z wewnętrznym przegubem kulowym są montowane w samochodach GTi łącznie

POŁOS Z WEWNĘTRZNYM PRZEGUBEM TRÓJRAMIENNYM

1 - opaska osłony (wymienić), 2 - opaska osłony (wymienić), 3 - klamra (jeśli występuje -wymienić), 4 - czasza, 5 - pierścień zabezpieczający (wymienić), 6 - przegub trójramienny, 7 - osłona, 8 - zacisk (wymienić), 9 - ciężar wyrównoważający (różne wykonania dla silnika benzynowego i wysokoprężnego), 10 - opaska osłony (wymienić), 11 - opaska osłony (wymienić), 12 -osłona, 13 - przegub zewnętrzny (unikać rozkładania), Na rysunku zaznaczono symbolicznie miejsca smarowania smaWymienić rem z zestawu naprawczego

156

ZAWIESZENIE PRZEDNIE l POŁOSIE NAPĘDOWE

6 PÓŁOŚ Z WEWNĘTRZNYM PRZEGUBEM KULOWYM (TYLKO MODELE GTi)

1 - przegub zewnętrzny (unikać rozkładania), 2 - opaska osłony (wymienić), 3 - osłona, 4 - pierścień zabezpieczający (wymienić), 5 - półoś, 6 - opaska mocująca, 7 - ciężar wyrównoważający, 8 - opaska osłony (wymienić), 9 - osłona, 10 - klamra (wymienić), 11 - pierścień zabezpieczający (wymienić),

N-3621

12 - wewnętrzna bieżnia kuł, 13 - koszyk kuł, 14-kula, 15 - pierścień zabezpieczający (wymienić),

Tylko w lewej pótosi: 16 - czasza przegubu, 17 - uszczelnienie, 18-pierścień zabezpieczają (wymienić)

z wałem pośrednim przy prawej półosi. Inne samochody mająpółosie z wewnętrznym przegubem trójramiennym, wykonywanym w dwóch wielkościach, zależnie od zastosowanego silnika.

Sprawdzanie • Sprawdzić wzrokowo osłony i wymienić uszkodzone. W celu ich wymiany należy wymontować i rozłożyć półoś. Ponieważ przegub od strony koła nie powinien być rozkładany, do wymiany jego osłony trzeba zdemontować także osłonę od strony skrzynki przekładniowej.

• Zamocować wymontowaną półoś w imadle z wkładkami ochronnymi na szczękach i sprawdzić przeguby, czy poruszają się bez oporów, patrz rys. G-3647.

• Przegub równobieżny od strony koła (zewnętrzny) nie powinien wykazywać żadnego luzu przy odciąganiu i dociskaniu ręką.

• Wewnętrzny przegub równobieżny powinien mieć możliwość przesuwania się na półosi.

• Wewnętrzny przegub nie powinien wykazywać wyczuwalnego luzu promieniowego pod-

G-364

czas próby obrotu przegubu w stosunku i półosi.

• Jeśli próby dały negatywny wynik, rozłóż półoś. ^

Rozkładanie pótosi

l

• Przed wymontowaniem osłon przegubów z znaczyć pisakiem położenie ich krawędzi w sl sunku do półosi, w celu ułatwienia późniejsze zamontowania.

SPRAWDZANIE l ROZKŁADANIE POŁOSI, WYMIANA OSŁON

G-3648

• Odgiąć wkrętakiem i zdjąć opaski osłon przy przegubie wewnętrznym, patrz rys. G-3648.

• Zsunąć osłonę przegubu na półoś.

157

L-3629

Półoś z przegubem kulowym od strony skrzynki przekładniowej • Przed ściągnięciem z półosi zaznaczyć położenie pierścienia zewnętrznego (1), patrz rys. L3634.

Półoś z przegubem trójramiennym od strony skrzynki przekładniowej • Przed ściągnięciem czaszy przegubu zaznaczyć pisakiem lub farbąjej położenie w stosunku do jarzma elementów tocznych, patrz rys. G3649.

L-3634

G-3649

• Zaznaczyć punktakiem (1) położenie przegubu w stosunku do półosi, gdyż podczas składania powinien być on osadzony w tym samym położeniu, patrz rys. L-3629.

• Rozgiąć odpowiednimi szczypcami i wyjąć pierścień zabezpieczający przegub.

• Wybić przegub z półosi za pomocą młotka i mosiężnego pręta, nie uderzając przy tym w rolki.

L-3635

158

ZAWIESZENIE PRZEDNIE l POŁOSIE NAPĘDOWE

• Podważyć pierścień zabezpieczający płaskim wkrętakiem. Wyjąć przegub wewnętrzny.

• Rozgiąć odpowiednimi szczypcami i wyjąć zabezpieczenie wewnętrznego pierścienia. Zaznaczyć punktakiem położenie (1) wewnętrznego pierścienia w stosunku do półosi, aby pierścień został zamontowany w tym samym położeniu, patrz rys. L-3635.

• Wybić wewnętrzny pierścień z półosi za pomocą młotka i mosiężnego pręta.

Składanie półosi • Wymienić porowate i uszkodzone osłony.

Każdorazowo należy wymieniać wszystkie opaski osłon (zaciski) i pierścienie zabezpieczające.

Wszystkie półosie • Ściągnąć z półosi osłonę wewnętrznego przegubu.

G-3652

L-3630

• Jeśli jest zamontowany ciężar wyrównoważający, otworzyć jego zacisk i zdjąć ciężar, patrz rys. L-3630.

Uwaga. Należy zaznaczyć położenie ciężaru wyrównoważającego na półosi, aby było możliwe jego zamontowanie w tym samym położeniu.

• Jeśli występują niesprawności przegubu zewnętrznego, zdjąć opaski osłony przegubu zewnętrznego i ściągnąć osłonę z półosi od strony przegubu wewnętrznego. Uwaga. Nie należy rozkładać przegubu zewnętrznego.

• Starannie wytrzeć wnęki, części wewnętrzne, kołnierze, pokrywy i osłony przegubu. Stary, zużyty smar należy usunąć za pomocą rozpuszczalnika lub sprężonego powietrza. Jeśli do smaru dostały się zanieczyszczenia, wymyć przegub.

• Sprawdzić zużycie bieżni i rolek przegubu, w razie potrzeby wymienić przegub.

• Nałożyć cienką warstwę smaru na powierzchnię półosi w celu łatwiejszego przesuwania się osłony. Wielowypust wału owinąć taśmą z tworzywa sztucznego (1) lub taśmą samoprzylepną, aby uniknąć uszkodzenia osłony podczas nakładania, patrz rys. G-3652.

• Nasunąć osłonę przegubu zewnętrznego z opaskami, nie zaciskając opasek. Nie zamieniać wzajemnie osłon przegubów i zakładać jef odpowiednio do zewnętrznej średnicy przegubu.

Uwaga. Kierunek zakładania opasek jest przeciwny do kierunku obrotu półosi w przód, to znaczy zagięty koniec opaski powinien być skierowany zgodnie z kierunkiem obrotów.

• Nasunąć ciężar wyrównoważający, którego opaska mocująca powinna wejść w rowek półosi. Jeśli nie ma rowka, ciężar należy ustawić według znaków naniesiony przy rozkładaniu.

• Nasunąć osłonę przegubu wewnętrznego z opaskami.

Półoś z przegubem trójramiennym od strony skrzynki przekładniowej • Wsunąć jarzmo elementów tocznych na pół-oś, przy czym powinny się pokrywać znaki naniesione punktakiem (1) podczas rozkładania.

Wbić jarzmo na półoś za pomocą młotka j

SPRAWDZANIE l ROZKŁADANIE POŁOSI, WYMIANA OSŁON

159

• Wsunąć pierścień wewnętrzny (1) na półoś, przy czym powinny się pokrywać znaki naniesione punktakiem podczas rozkładania. Włożyć nowy pierścień zabezpieczający (2), patrz rys.

L-3638.

• Zamontować zewnętrzny pierścień przegubu i założyć nową klamrę zabezpieczającą.

Wszystkie półosie L-3632

• Wypełnić specjalnym smarem puste przestrzenie między elementami z obu stron przegubu zewnętrznego i wewnętrznego, patrz rys.

G-3656. Zwrócić uwagę, żeby dostało się możliwie mało smaru do osłon. Specjalny smar

G-3655

i mosiężnego pręta, nie używając przy tym nadmiernej siły. Pręt powinien być przykładany na zmianę w kilku punktach, patrz rys. L-3632. • Włożyć nowy pierścień zabezpieczający w rowek półosi, patrz rys. G-3655.

Półoś z przegubem kulowym od strony skrzynki przekładniowej

G-3656

można zakupić w firmie Nissan, znajduje się on też w zestawach naprawczych osłon. Ilość użytego smaru zależy od ilości usuniętego smaru. Jeśli usunięto cały smar, należy nałożyć ilości podane w tablicy.

Rodzaj silnika

Ilość smaru (g) Przegub od strony kota

Przegub od strony skrzynki przekładniowej

3

90 do 100

185 do 195

3

155 do 175

225 do 235

105 do 125

140 do 160

Silnik benzynowy 1 ,3 dm 3 Silnik benzynowy 1 ,4 dm Silnik wysokoprężny Silnik benzynowy 1 ,6 dm Silnik benzynowy GTi

L-3638

• Zamocować opaskami osłony od strony dużych średnic. Osłony powinny być pewnie osadzone w rowkach półosi. Zagiąć opaski wkręta-

ZAWIESZENIE PRZEDNIE l POŁOSIE NAPĘDOWE

160

G-3657 N-3621

1 - półoś,

12

13 16

14 N-3622

2 - wewnętrzny pierścień uszczelniający (tylko od modeli 1991; każdorazowo nowy, przed zamontowaniem jest pokrywany smarem uniwersalnym), 3 - zwrotnica, 4 - osłona przeciwpyłowa, 5 - łożysko koła (każdorazowo nowe) 6 - pierścień zabezpieczający, 7 - zewnętrzny pierścień uszczelniający (tylko od modeli 1991; każdorazowo nowy, przed zamontowaniem jest pokrywany smarem uniwersalnym), 8 - śruba koła, 9 - piasta koła, 10- podkładka, 11 - nakrętka piasty, 240 N-m, 12 - pierścień izolujący (tylko od modeli 1991), 13 - zabezpieczenie koronowe, 14 - zawleczka (każdorazowo nowa) 15 - tarcza hamulca, 16 - nakrętka koła, 110 N • m

Zawieszenie przednie i półosie napędowe

Wiadomości wstępne W zawieszeniu przednim zastosowano dwie kolumny zawieszenia MacPhersona, z których każda składa się ze sprężyny śrubowej i zespolonego z nią amortyzatora hydraulicznego.

Kolumny zawieszenia sąprzykręcone u góry do nadwozia i u dołu do zwrotnicy. Boczne prowadzenie zapewniają dolne wahacze poprzeczne w kształcie litery „L", które są połączone ze zwrotnicą przegubem kulowym. Wahacze poprzeczne sąprzykręcone do nadwozia śrubami osadzonymi w elementach gumowych. Od modeli 1991 jest montowana belka zawieszenia zespołu napędowego, do której są przykręcane między innymi wahacze poprzeczne. Stabilizator poprzeczny umocowany jest do spodu podwozia i połączony drążkami z oboma wahaczami poprzecznymi. Zmniejsza on przechyły nadwozia na zakrętach. Napęd od zamontowanego z przodu silnika jest przekazywany przez dwie półosie do kół przednich. Każda z półosi ma dwa przeguby równobieżne.

Ciężary wyrównoważające na półosiach służą do tłumienia drgań. Ponieważ skrzynka przekładniowa nie jest umieszczona dokładnie w podłużnej osi samochodu, samochody GTi mają wał pośredni między skrzynką przekładniową i prawą półosią. W innych samochodach prawa półoś jest dłuższa od lewej.

10 — Nissan Sunny

Wymontowanie i zamontowanie kolumny zawieszenia Wymontowanie • Poluzować nakrętki koła przedniego przed uniesieniem samochodu.

• Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Unieść i podeprzeć przód samochodu.

• Zdjąć koło.

• Podeprzeć wahacz poprzeczny, aby nie opadła zbyt nisko półoś po wymontowaniu kolumny zawieszenia. W tym celu podstawić pod wahacz odpowiednią podporę lub podnośnik hydrauliczny.

• Modele 1986-1991: za pomocą rysika lub farby zaznaczyć (1) na kolumnie zawieszenia położenie dolnych śrub mocujących, aby mogły być zamontowane ponownie w tym samym położeniu, patrz rys. N-3602. Przesuwając górną śrubę, można zmieniać pochylenie koła.

• Odłączyć od kolumny zawieszenia zacisk (1) mocujący elastyczny przewód hamulcowy, patrz rys. N-3603.

• Odkręcić dwie nakrętki (2), wyjąć sworznie (3) i odłączyć kolumnę zawieszenia od zwrotnicy.

168

ZAWIESZENIE TYLNE

Uwaga. Duży moment odkręcania może być przyczyną wypadku.

• Zdjąć piastę z obsady piasty koła i wymienić razem z łożyskiem koła.

• Samochody wszystkich modeli: wymontować bęben hamulca lub tylnątarczę hamulca.

• Samochody do modeli 1991: zlecić wymianę łożyska warsztatowi specjalistycznemu.

Zamontowanie N-3811 2 - piasta z łożyskiem koła (wymienione w komplecie),

3 - podkładka, 4 - nakrętka piasty, 5 - zawleczka (każdorazowo nowa), 6 - pokrywka piasty

Wymontowanie • Podważyć pokrywkę piasty wkrętakiem lub wyciągnąć ją szczypcami nastawnymi.

• Wyprostować i wyjąć zawleczkę szczypcami płaskimi.

• Odkręcić nakrętkę piasty, gdy samochód stoi na kołach. Podczas odkręcania druga osoba powinna naciskać pedał hamulca, aby samochód się nie przetoczył.

• Wsunąć piastę i wkręcić nową nakrętkę piasty z podkładką, nie dokręcając jej ostatecznie.

• Zamontować bęben hamulca lub tarczę hamulca z zaciskiem.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

• Dokręcić nakrętkę piasty momentem 200 N-m, podczas gdy druga osoba naciska pedał hamulca.

• Samochody od modeli 1991: włożyć nową zawleczkę i zagiąć jej końce.

• Wbić nową pokrywkę piasty za pomocą rury o odpowiedniej średnicy. Uwaga. Należy wymieniać odkształcone pokrywki, ponieważ nieszczelność może być przyczynąprzedostawania się wody do łożyska koła i jego szybkiego uszkodzenia.

WYMONTOWANIE l ZAMONTOWANIE KOLUMNY RESORUJĄCEJ

• W razie potrzeby wymontować boczną osłonę we wnętrzu samochodu dla zapewnienia dostępu do górnych śrub mocujących kolumnę resorującą, patrz rys. N-3802.

• Poluzować nakrętki koła przed uniesieniem samochodu.

• Zaznaczyć farbą położenie tarczy koła w stosunku do piasty, aby wyrównoważone koło mogło być zamontowane w tym samym położeniu.

• Unieść i podeprzeć tył samochodu.

• Zdjąć koło.

163

25 Nm

N-3804

• W razie potrzeby rozłożyć kolumnę resorującą, patrz następny rozdział.

30 Nm

Zamontowanie

N-3803

• Od modeli 1991: odkręcić nakrętkę (1) połączenia drążka stabilizatora z łącznikiem, patrz rys. N-3803.

• Do modeli 1991: zdjąć zacisk i odłączyć elastyczny przewód hamulcowy od uchwytu na kolumnie resorującej.

Uwaga. Nie odkręcać przewodu hamulcowego.

• Podeprzeć obsadę piasty koła za pomocą podstawki lub hydraulicznego podnośnika, aby nie opadła po wymontowaniu kolumny resorującej.

• Odkręcić dwie nakrętki (2) kolumny resorującej przy obsadzie koła i wyjąć śruby, patrz rys. N3803.

• Odkręcić trzy nakrętki górnego zamocowania kolumny resorującej i wyjąć kolumnę. Od modeli 1991 jest stosowana przekładka (8), patrz rys. IM3804.

• Zamontować kolumnę resorującą, dokręcić momentem 25 N-m trzy nowe nakrętki samoblokujące górnego zamocowania.

• Włożyć od tyłu dwie śruby mocujące kolumnę resorującą do obsady piasty koła, dokręcić nowe, samoblokujące nakrętki momentem 110 N-m.

• Usunąć podnośnik spod obsady piasty koła.

• Dokręcić łącznik do drążka stabilizatora nową samoblokującą nakrętką, momentem 50 N-m, lub w samochodach do modeli 1991 zamocować elastyczny przewód hamulcowy w uchwycie przy kolumnie resorującej.

• Przykręcić koło, zwracając uwagę na oznakowanie. Opuścić samochód i dokręcić przemiennie na krzyż nakrętki koła momentem 110 N-m.

• Jeśli była zdemontowana, zamontować wewnętrzną osłonę nad górnym zamocowaniem kolumny resorującej.

• Zlecić sprawdzenie ustawienia kół tylnych.

Rozkładanie kolumny resorującej

Demontaż kolumny resorującej • Wymontować kolumnę resorującą.

• Zacisnąć kolumnę zawieszenia za górne zamocowanie w imadle z nakładkami ochronnymi i odkręcić o kilka obrotów nakrętkę tłoczyska, nie odkręcając jej całkowicie, patrz rys. L-3805.

164

ZAWIESZENIE TYLNE

żyny śrubowej jest bardzo duże, dlatego należy stosować tylko solidne przyrządy. W żadnym wypadku nie wolno wiązać zwojów sprężyny za pomocą drutu, gdyż grozi to wypadkiem.

Nakrętkę mocującą wolno odkręcać tylko wtedy, gdy sprężyna jest napięta w bezpieczny sposób.

• Odkręcić nakrętkę mocującą.

• Zdjąć zamocowanie kolumny resorującej, sprężynę śrubową z przekładkami i poduszkami.

L-3805

• W celu umożliwienia wymontowania amortyzatora należy wstępnie napiąć sprężynę śrubową. W stacji obsługi do ściskania sprężyny stosowany jest specjalny przyrząd.

Uwaga. W żadnym wypadku nie odłączać amortyzatora, jeśli sprężyna nie jest napięta.

Uwaga. Jeśli ma być wymieniona tylko sprężyna, powoli zmniejszyć jej napięcie. Jeśli ma być wymieniony tylko amortyzator, należy pozostawić napiętą sprężynę.

HT71780000 N-3807

• Zacisnąć w imadle napinacz sprężyny firmy Nissan lub napinacz dostępny w handlu, patrz rys.

N-3807.

Włożyć kolumnę resorującąw napinacz, ściskać sprężynę powoli i równomiernie, aż nastąpi odciążenie górnej miseczki sprężyny.

Uwaga. W przypadku stosowania napinacza dostępnego w handlu, który jest zaczepiany za zwoje sprężyny, zwrócić uwagę, aby zwoje były objęte pewnie i aby napinacz nie mógł się z nich zsunąć. Napinacz należy zaczepiać w co najmniej' trzech, rozmiesztrzurryt^ rdwrciTn^mte na obwodzie punktach. Wstępne napięcie sprę-

17

16 N-3805 ELEMENTY KOLUMNY RESORUJĄCEJ SAMOCHODÓW DO MODELI 1991

11 - zamocowanie kolumny resorującej z poduszką, 12 - górna miseczka sprężyny, 13 - górne gumowe gniazdo sprężyny, 14 - osłona przeciwpyłowa, 15 - sprę-zyiTcr iń^ikwc?, ;•£ -jtalnp gumowe gniazdo sprężyny, 17amortyzator

ROZKŁADANIE KOLUMNY RESORUJĄCEJ

165

• Nałożyć poduszkę i górną przekładkę gumową.

• Nałożyć i ustawić współosiowo górne zamocowanie kolumny resorującej. W stanie zamontowanym znak (1) na zamocowaniu musi być skierowany do zewnętrznej strony samochodu, patrz rys. N-3808. Strzałka wskazuje kierunek jazdy i na rysunku przedstawiono lewe zamocowanie.

N-3808

90°, 125°

N-3806 ELEMENTY KOLUMNY RESORUJĄCEJ SAMOCHODÓW OD MODELI 1991

8 - kołpak, 9 - uszczelnienie kolumny resorującej, 10uszczelka płaska, 11 -zamocowanie kolumny resorującej z poduszką, 12-górna miseczka sprężyny, 13 - górne gumowe gniazdo sprężyny, 14 - osłona przeciwpyłowa, 15 sprężyna śrubowa, 16 - dolne gumowe gniazdo sprężyny, 17 - amortyzator

Montaż kolumny resorującej • Przed zamontowaniem sprawdzić amortyzator i w razie potrzeby wymienić.

• Jeśli jest wymieniana, napiąć nowąsprężynę śrubową.

• Nałożyć dolną przekładkę gumowana amortyzator.

• Zamontować sprężynę śrubową. Zwrócić uwagę, aby sprężyna była właściwie ułożona, odpowiednio do kształtu dolnego osadzenia. W stanie zamontowanym płaska strona sprężyny jest skierowana do góry, oba kolorowe oznaczenia (jeśli występują) są skierowane w dół.

• Przykręcić nakrętkę amortyzatora momentem 70 N-m. W celu przytrzymania należy zacisnąć górne zamocowanie w imadle z wkładkami ochronnymi.

• Zwolnić powoli sprężynę. Upewnić się, że końce sprężyny są ułożone właściwie w osadzeniach, odpowiednio do ich kształtu.

• Zamontować kolumnę resorującą.

Wahacze poprzeczne, drążek reakcyjny i drążek stabilizatora Uwaga. Jeśli zostaną odkręcone wahacze poprzeczne, drążek stabilizatora (w modelach 1986-1991) lub drążki reakcyjne (od modeli 1991), elementy gumowe powinny być dokręcane dopiero wtedy, gdy samochód stoi na kołach. Po zmontowaniu należy zlecić sprawdzenie ustawienia kół w stacji obsługi.

Sprawdzanie łożyska koła Na uszkodzenie łożyska koła tylnego wskazuje jego głośna praca, początkowo tylko przy określonych (wyższych) prędkościach.

• Wyłączyć hamulec awaryjny.

ZAWIESZENIE TYLNE

166

80 Nm

100 Nm N-3810 ELEMENTY ZAWIESZENIA TYLNEGO MODELI 1986-1991

1 - śruba regulacyjna zbieżności kół, 2 - tulejka, 3 - tuleja gumowa, 4 - drążek stabilizatora, 5 - wahacz poprzeczny

• Unieść i podeprzeć tył samochodu.

• Sprawdzić luz łożyska koła przez odciąganie i dociskanie koła po uchwyceniu go z przodu i z tyłu, patrz rys. L-3811. Nie powinno być wyczuwalnego luzu.

L-3811

• Obrócić koło ręką. Łożysko powinno obracać się lekko i równomiernie bez odgłosów jego pracy.

• W stacji obsługi mierzy się luz osiowy po zdjęciu tylnego koła przez przyłożenie czujnika

L-3812

SPRAWDZANIE ŁOŻYSKA KOŁA

167

40 Nm

17

ELEMENTY ZAWIESZENIA TYLNEGO OD MODELI 1991

1 - opaska montażowa, 2 - tuleja gumowa, 3 - wspornik, 4 - drążek stabilizatora, 5 - tuleja gumowa, 6 - opaska montażowa, / 7 - łącznik, 17 - kolumna zawieszenia, 18 - obsada piasty koła, 19 - śruba regulacyjna zbieżności kół, 20 - wahacz poprzeczny, 21 - drążek reakcyjny * Po każdym zdemontowaniu należy wymienić śrubę.

do bębna hamulca lub piasty koła, patrz rys. L3812. Luz osiowy łożyska nie powinien przekraczać 0,05 mm, w przeciwnym razie należy wyregulować luz lub wymienić łożysko.

Wymontowanie i zamontowanie piasty koła W samochodach do modeli 1991 łożysko koła stanowi zespół z bębnem hamulca lub z tarczą

20

110 Nm* N-3809

hamulca. Do zamontowania łożyska jest potrzebny odpowiedni przyrząd lub prasa, dlatego należy wymontować bęben lub tarczę hamulcową i zlecić zamontowanie nowego łożyska w warsztacie.

Uwaga. W samochodach od modeli 1991 łożysko jest osadzone w oddzielnej piaście koła, do której przykręcany jest bęben lub tarcza hamulca.

W tym wypadku należy wymieniać piastę razem z łożyskiem.

Zawieszenie tylne

Wiadomości wstępne W samochodzie Nissan Sunny koła tylne są zawieszone niezależnie, każde z nich na kolumnie zawieszenia i dwóch dolnych wahaczach N-3801

1 - zamocowanie kolumny zawieszenia, 2 - sprężyna śrubowa, 3 - kolumna resorująca, 4 - wahacz poprzeczny

poprzecznych. Oba wahacze poprzeczne są połączone drążkiem stabilizatora, który zmniejsza pochylenie nadwozia podczas jazdy na zakręcie. Siły działające na koła w kierunku osi podłużnej samochodu są przejmowane w samochodach od modeli 1991 przez oddzielne wzdłużne drążki reakcyjne. W samochodach wcześniejszych modeli drążek stabilizatora jest tak zaprojektowany, że spełniatakże tę funkcję. Łożyska kot tylnych nie mogą być regulowane i nie wymagają konserwacji.

Wymontowanie i zamontowanie kolumny resorującej Wymontowanie 6

(tylny wahacz jest regulowany), 5 - wzdłużny drążek reakcyjny (od modeli 1991), 6 -drążek stabilizatora (zmienione wykonanie od modeli 1991) N-3802