SPECIAL
INTRODUCTIE BANG & OLUFSEN BEOLAB 90 BIJ POULISSEN AUDIO VIDEO CENTER HIFI.NL
7
reportage
Technologie met een missie
Introductie Bang & Olufsen Beolab 90
bij Poulissen Audio Video Center
tekst Werner Ero fotografie Werner Ero en Bang & Olufsen
reportage
Als ik u vraag aan een luidsprekermerk te denken dat past bij een prijs van € 34.990,- per stuk - bij welke merken komt u dan uit? Wat u nu ook zult gaan noemen, de kans is gewoonweg nihil dat u met de naam van ‘s werelds absolute meester der naadloze integratie, bedieningscomfort en functionele vormgeving, oftewel Bang & Olufsen aan komt zetten. Maar de tijd gaat zoals we allemaal weten razendsnel en inmiddels heeft deze ongekroonde Deense koning van het kwaliteitsdesign de respectabele leeftijd van 90 jaar bereikt. Dit trotse Deense merk heeft, naast het al 90 jaar vervaardigden van zeer moderne en hoogwaardige producten, vanaf dag één naar het totaalplaatje gekeken en de eindgebruiker in de hoofdrol geplaatst. Om dit te bereiken, zijn keer op keer vragen beantwoord als: ‘Wat is de doelgroep waar we het bepaalde product voor gaan ontwerpen, hoe zouden die het liefste hun product(en) willen gebruiken en op welke wijze kan het product het meest intuïtief worden bediend?’. Maar de meest belangrijke vraag is in welke mate het nieuwe ontwerp bij kan dragen aan het welbevinden van de kopers. Waar veel andere typisch designmerken het na een mooi smoeltje en luxe materiaalgebruik al snel voor gezien houden, kijkt Bang & Olufsen altijd naar het totaalplaatje.
SPRONG IN DE TOEKOMST Hoewel ik zou liegen als ik zou zeggen dat de vormgeving geen belangrijke rol bij dit merk speelt, zijn de B & O ontwerpen nog zoveel meer. Naast een drietal TV modellen, automotive toepassingen voor gerenommeerde luxe automerken als BMW, AMG, Audi en Aston Martin en een bijzonder groot assortiment aan B&O Play portable producten, is het vooral het enorme assortiment aan actieve luidsprekers/totaalsystemen dat mijn aandacht trekt. Nu ben ik eerlijk gezegd al vele jaren niet meer thuis in het assortiment van deze wereldberoemde fabrikant, maar dit was letterlijk een sprong in de toekomst. Of misschien eigenlijk wel de realiteit van vandaag de dag. Want terwijl ik nog min of meer met de Beocenter 2300 (u weet wel met die glazen deurtjes die zo mooi openschuiven als er een hand bij in de buurt komt), Beocenter 9500 (langwerpig, alles-in-één-apparaat van zo’n 75 cm breed met naast een receiver deel, links een cassettedeck en rechts een CD speler) en Beolab 8000 (luidsprekers in de vorm van een orgelpijp) in mijn hoofd zit, was ik bij mijn laatste bezoek aan Poulissen Audio Video Center in Roermond al verbaasd hoe het B&O-assortiment in dat relatief korte tijdsbestek is veranderd. Wat is gebleven is de prachtige haptiek, de zeer moderne vormgeving in combinatie met
1e klas materiaalgebruik en de immer vooruitstrevende technologie. Wat echter veel verder is gegaan, is het maximaal integreren in de woon/leefomgeving, het kunnen aanpassen op de wensen van de gebruiker en onderlinge integratie en communicatie. Ik denk zelfs dat er momenteel geen ander merk ter wereld bestaat wat de techniek zo ondergeschikt en vooral onzichtbaar heeft gemaakt als dit Deense merk. Daarbij is qua weergevers niet alleen alles actief – iets waar Bang & Olufsen al heel vroeg voorstander van was - maar is ook het complete audiosysteem volledig in deze weergevers verdwenen. Het enige wat u nog nodig heeft, naast een server met muzikale data, is de BeoRemote One afstandsbediening, een smartphone of tablet. Maar zoals u waarschijnlijk zelf ook al verwacht, blijft het daar niet bij en zorgt het merk met zijn Beolink-protocol ook voor een volledige implementatie van home automation doeleinden. Daarbij is het wel zo prettig dat het ook perfect integreerbaar is met bekende merken als Crestron en AMX.
POULISSEN Naast de introductie van de bijzondere en vooral zeer vooruitstrevende Beolab 90 luidsprekers, is het ook belangrijk eens stil te staan bij de winkel waar dit evenement plaatsvindt. Ik heb het dan natuurlijk over Poulissen Audio Video Center in Roermond. Waarom? Omdat deze schitterende winkel met zijn persoonlijke benadering niet alleen de beste B&O winkel van Nederland is, maar ook door deze Deense firma zelf tot de 50 beste Bang & Olufsen winkels ter wereld wordt gerekend. Een feit dat niet zonder trots aan de muur van de showroom is te verifiëren. Hoewel deze grote winkel met zijn bijna 2.000 m2 aan showroomoppervlakte over meerdere verdiepingen en maar liefst 8 verschillende kijk- en luisterstudio’s beschikt, vindt de introductie plaats in hun heuse eigen B&O huis. Feitelijk is dit direct aangrenzende pand, naast
reportage
‘Eén groot en bruisend digitaal zenuwcentrum’ een ultieme demoruimte van de producten van deze fabrikant, vooral een technologisch droomhuis. Zoals ik inmiddels gewend ben geraakt in deze winkel, is ook hier alles speelklaar en in een lichte en sfeervolle, perfect nagebootste woonomgeving in volle glorie te bewonderen. Hoewel niet in het B&O huis maar in de centrale hoofdruimte van de winkel zelf gelegen, zijn er bij Poulissen nog veel meer producten van deze fabrikant te vinden. Naast een soort van Beo Play ‘eiland’ waar alle portable en head-fi modellen speelklaar staan opgesteld, is ernaast een forse en werkelijk prachtig vormgegeven Bang & Olufsen luidsprekerwand geplaatst. Hier zijn niet alleen alle modellen overzichtelijk aanwezig, maar kunnen ook de muzikale kwaliteiten onderling of in bepaalde combinaties worden vergeleken.
VEELZIJDIG Hoewel niet helemaal in het kader van deze Beolab 90 introductie, kunt u bij Poulissen ook voor een breed segment aan meer conventionele producten terecht. Naast zowat alle bekende merken op audio- en videogebied die
een groot deel van de 8 verschillende demoruimtes bevolken, beschikt de winkel ook over een prachtige high-end audio demoruimte. In een bijzonder prettige ambiance met veel invallend daglicht en voorzien van grote ronde boogramen met mooi uitzicht over het stadsgewoel, kunt u in alle rust genieten van topmerken als McIntosh, Accuphase, Marantz, Transrotor, Kef, Bowers & Wilkins, Sonus Faber, Monitor Audio en DALI. Net als tijdens mijn vorige bezoek wordt ik ook dit keer al snel ondergedompeld in een prachtig concert. Een optreden waarvoor dit keer de nieuwe Bowers & Wilkins 802 D3, aangestuurd door een groots klinkende McIntosh aansturing wordt gebruikt. Uiteraard doemt nu ook de prangende vraag op wat de even verderop opgestelde nog veel kostbaarder Beolab 90 luidsprekers hier nu nog aan toe kunnen voegen? Hoogste tijd om dat eens haarfijn uit te gaan zoeken.
BEOLAB 90 Samen met de verzamelde pers, een tweetal prijswinnaar van de recent georganiseerde Poulissen B&O wedstrijd en zelfs de regionale omroep, zijn allen voor het moment suprême aanwezig. Hoewel ik vooraf de nodige foto’s van deze weergevers heb gezien, ben ik toch erg benieuwd wat onder de twee zwartfluwelen hoezen vandaan zal gaan komen. Hoewel ook namens Bang & Olufsen verschillende mensen aanwezig zijn voor de productpresentatie en om later vragen te beantwoorden, zijn het vervolgens vader en eigenaar Gerard en dochter Annemarie Poulissen
reportage
die onder luid applaus de luidsprekers onthullen. De twee objecten die ik vervolgens ontwaar, zijn toch wel even wennen. Hoewel ze mooi symmetrisch en evenwichtig zijn gevormd en (uiteraard) in de mooiste materialen zijn uitgevoerd, is de vormgeving dermate anders en afwijkend dat zelfs B & O liefhebbers er volgens mij even aan zullen moeten wennen. Toch blijkt na enige gewenning dit proces opmerkelijk snel te gaan en wordt onder het kunstig in gebogen aluminium profielen gespannen doek, een enorm complexe constructie die tevens extreem solide en massief is zichtbaar. Want laat u vooral niet misleiden door de ‘luchtige’ vorm en de ogenschijnlijk relatief handzame afmetingen. Want niet alleen is deze Beolab met zijn 125 cm hoog, 73,5 cm breed en 75 cm diep, veel groter dan je zo op het eerste gezicht zou inschatten. Het zijn vervolgens ook het door een massief aluminium onderconstructie veroorzaakte indrukwekkende gewicht van maar liefst 137 kg per kast en het gebruik van 18(!) over alle zijden van de weergever verdeelde luidsprekerunits, die veel opzien baren. ‘Aha’ denk ik bij mijzelf ‘een volledig rondomstralende luidspreker’. Hoewel ik met deze gedachtegang op zich best dicht bij de waarheid zit, is het feitelijke gebruik door de B&O ingenieurs vele malen intelligenter.
ULTIEME TOEPASSINGSVRIJHEID Hoewel het op zich inderdaad mogelijk is om alle luidsprekerunits tegelijkertijd in de zogenaamde ‘party modus’ te laten spelen, zit de slimmigheid van dit concept in de mogelijkheid om met een app op smartphone of tablet, het geluid zowel op de gewenste plaats te richten als zelfs ook nog de breedte in te stellen. Uniek is daarbij dat dit echt volledig breedbandig gebeurt en zelfs het laag geheel tegen de natuurwetten in, desgewenst smalbandig kan worden gestuurd. Hoewel het richten en versmallen/ verbreden van de weergave zonder eigen nadelen te introduceren, al een bijzonder ingewikkelde klus was, bleek dit nog niets te zijn bij het vraagstuk hoe je het van nature rondomstralende laag ook zou kunnen richten. De oplossing bleek te liggen door bepaalde woofers in nauwkeurig gedoseerde mate in tegenfase te laten afstralen, terwijl de rest in normale fase afspeelt. Hoewel het op papier nog relatief eenvoudig lijkt, is dit naadloos implementeren natuurlijk een enorm lastige klus. Alle aanwezigen zijn dan ook ontzettend benieuwd hoe zoiets in werkelijkheid klinkt. Maar eerst nog wat zaken over de toegepaste techniek. Want Bang & Olufsen heeft voor dit ultieme prestigeproject werkelijk niets aan het toeval overgelaten. Zo komen alle 18 luidsprekerunits voor dit 3-weg systeem uit de Illuminator serie van topfabrikant Scan-Speak. Om ieder van deze units in werkelijk iedere mogelijke situatie optimaal aan te sturen, staan evenzoveel Bang & Olufsen ICEpower eindversterkermodules met een werkelijk gigantisch vermogen van 8.200 watt per kanaal klaar. Geheel in lijn met de meeste andere B&O weergevers, is ook de Beolab 90 één groot en bruisend digitaal zenuwcentrum. Want naast de forse aanwezige rekencapaciteit om ie-
dere unit nauwkeurig aan te sturen, maakt het systeem naast een tweetal analoge RCA en XLR ingangen, verder voor het aanleveren van de digitale data gebruik van USB Audio, S/PDIF of optische verbindingen. De twee (of eventueel meerdere) luidsprekers worden onderling volgens het Master en Slave principe verbonden waarbij dataoverdracht op 24 bit / 96 kHz plaatsvindt.
VERTRAAGD Uiteraard wordt voor een luidsprekersysteem dat bijna € 35.000,- per stuk moet opbrengen, de lat door mij maximaal hoog gelegd. Wat uiteindelijk wil zeggen dat het systeem op alle weergaveparameters uitmuntend goed moet scoren. Helaas is er vooraf een aspect wat helaas nog niet operationeel is. Want door de onverbiddelijke eis van het B & O management om het systeem daadwerkelijk wereldwijd op precies de dag van het 90 jarig jubileum (17 november) te introduceren, blijkt helaas de belangrijke app met alle stuurfuncties nog niet beschikbaar te zijn. Voor deze introductie wil dat zeggen dat we de luidsprekers alleen maar in de standaard 45 graden ‘recht naar voren stralende modus’ kunnen beluisteren. Begin 2016 komt dan uiteindelijk de App beschikbaar, waardoor men met een druk op de knop de weergevers op unieke wijze op het gewenste deel of de gehele kamer kan richten. Een aanvullende laatste completering binnen het concept, is een functionaliteit waarmee het systeem zichzelf op de ruimte en zelfs op iedere specifieke locatie in die ruimte kan ingemeten.
LUISTEREN Het eerste facet waarmee de Beolab 90 tijdens de luisterdemo zijn unieke karakter kenbaar maakt, is de extreem gebalanceerde weergave op zeer lage volumes. Want al tijdens de inleidende technische uitleg laat het systeem zelfs op zeer laag weergaveniveau zonder enige schroom ervaren waarom het zo bijzonder is. Kortgezegd komt het er op neer dat hoewel onze oren op zo’n laag volume lage en
reportage
bij Poulissen kan worden ingemeten en daardoor vooral in het sublaag nog enige benadrukking laat horen, is ook nu al heel goed hoorbaar dat het systeem over een dermate stijve en resonantiearme constructie beschikt, dat ongewenste resonanties of kleuring daadwerkelijk tot het verleden behoren. De weergave staat namelijk als een huis en weet op zowel grootste als ook chique ingetogen wijze, de werkelijke grandeur en schaalgrootte van de gespeelde muziek te etaleren. Zo gaat het van jazz naar pop en klassiek en zelfs luid afgespeelde rockmuziek brengt deze compromisloos opgebouwde luidsprekers geen moment uit hun stabiele evenwicht. Tonaal gezien is de klank tenslotte vloeiend, vol, rijk, groots en krachtig, maar tegelijkertijd ook uiterst gecultiveerd en mooi verfijnd. Hardheid of compressieverschijnselen zal je bij deze designreus dan ook nooit of te nimmer waarnemen en het eindgevoel is er een van totale bevrediging. In het totale marktaanbod neemt deze Beolab 90 dan ook een unieke plaats in en hoeveel de prijs op zich zeer hoog is, moet ook worden gekeken naar de enorme hoeveelheid technologie die bij dit concept onderhuids aan boord verwerkt is. Vooral als het gaat om universele inzetbaarheid, het bedieningscomfort en de vele unieke mogelijkheden voor het richten van het geluid, vormt dit nieuwe genie de absolute koploper als het gaat om klankmatige integratie in ruim bemeten woonkamers.
‘Dit nieuwe genie is de absolute koploper’ CONCLUSIE
beeld het middengebied, deze Beolab 90 weergevers dit door hun programmering volledig weten te compenseren. Een kwade tong zou het net als bij versterkers uit de 70er en 80er jaren, een soort van loudnessregeling kunnen noemen, maar dat vind ik veel te kort voor de bocht. Want de nauwkeurigheid en vooral het behaalde eindresultaat waarmee dit bij deze B&O plaatsvind, is zondermeer bijzonder te noemen. Vooral wanneer blijkt dat bij het opdraaien van het volume alles volledig in tact blijft en keurig mee verschaalt en eigenlijk alleen de geluidsdruk hoger word. Over volume gesproken, is het ronduit indrukwekkend wat er gebeurt als op bepaalde momenten echt hoge niveaus worden bereikt. Hoewel het systeem door het ontbreken van de inregelmogelijkheden nog niet op de demoruimte
Wat een enorm hoge prijs, maar ook wat een revolutionair luidsprekersysteem is deze Beolab 90. Mede door alle noviteiten en nuttige gebruikstoepassingen doet Bang & Olufsen zijn naam als trendsettende innovator weer volop eer aan. En hoewel deze 90 alleen maar voor een select groepje kapitaalkrachtige kopers bereikbaar zal zijn, wordt tijdens de presentatie ook al gesproken over nieuwe en meer betaalbare kleinere modellen die in de nabije toekomst zullen verschijnen. Voor wat de Beolab 90 betreft, is het zonder meer een passende ode aan 90 jaar Bang & Olufsen. Deze weergevers gaan zowel qua materie als schaalgrootte verder dan al het andere wat in dit segment tot op heden is verschenen en bieden verbeeldingtartende aanpassingsmogelijkheden die bijna iedere beetje forse woonkamer tot een ware concertzaal kan omtoveren. Ook Poulissen maakt als winkel weer zijn zeer goede reputatie waar. Zelden maak ik namelijk een winkel mee waar zowel klant als journalist met zoveel (gemeende!) vriendelijkheid en egards worden ontvangen en werkelijk niets aan het toeval wordt overgelaten. Zoiets schept niet alleen een band voor het leven, maar vormt ook een hele mooie basis voor u als consument.
reportage