Vegen vidare 2016

Karrieredagane 2016 28.–29. september

2

Karrieredagane 2016

Velkommen til Karrieredagane i Volda I magasinet «Vegen vidare» kan du lese om utdanning og yrke og få innsikt i arbeids­plassar i din eigen region. Magasinet er laga i samband med Karriere­dagane 2016 på Søre Sunnmøre som vert arrangert 28. og 29. september ved Høgskulen i Volda.

Karrieredagane skal gi relevant infor­

vil også få informasjon om høgare

Vi håpar at både Karrieredagane og

vgs), Solgunn Ulstein (Herøy vgs),

masjon og vere ein motiv­a­sjons­faktor

utdanning i Møre Romsdal på ein eigen

magasinet vil vere nyttige reiskap på

Randi Kalland (Volda vgs), Terje Vilnes

for deg som ønskjer å velje framtidig

universitets- og høg­skule­post.

vegen mot det viktige valet av vidare­

(Opplærings­­kontoret for elektrofag),

gåande opplæring du står ovanfor

Terese Balsnes (Høg­skulen i Volda) og

utdanning og karriereløp i eigen region.

Elevar ved dei vidaregåande skulane

som 10. klassing. Meir informasjon om

Torill Engeseth (prosjekt­­koordinator

På arrangementet vil du møte lærarar

i Ørsta, Ulstein, Herøy og Volda er

Karrieredagane på Søre Sunnmøre finn

Høg­skulen i Volda).

og elevar frå dei vidare­gåande skulane,

involvert i både førebuing og gjennom­

du på www.hivolda.no/karriere.

representantar frå opp­lærings­kontor,

føring av arrangementet på Søre

Vel møtt til Karrieredagane 2016!

arbeidsliv i privat og offentleg sektor og

Sunnmøre. Restaurant- og matfag har

Karrieredagane 2016 er styrt av ei gruppe

høgare utdanning. Dei ulike postane er

ansvar for servering, Musikk, dans og

aktørar frå utdanning og arbeidsliv

Torill Engeseth

organisert i fag- og utdannings­område,

drama vil stå for under­ haldning og

på Søre Sunnmøre: Anne Mari Pilskog

På vegne av partnarskapsgruppa,

der retningar innan­for program­område,

Service og sam­ferdsel vil vere guidar

(Opplærings­ kontoret i Hareid), Ann

Prosjektkoordinator for Karrieredagane

opplærings­ kontor og arbeidsliv er

under arrangementet. Bygg- og anleggs­

Turid Andersen Egset (Ørsta vgs), Liv

på Søre Sunnmøre.

samla. Det er planlagt aktivitetar på

fag har ansvar for teknikk og Elektro­

Ose (Ulstein vgs), Heidi Aambakk (Ørsta

postane, og intensjonen er å vise den

tilrette­legging av postane. Arbeidet er

ungdomsskule), Ove Krumsvik (Volda

«raude tråden» innan­for dei ulike ut­

organisert i elev­prosjekt som til saman

ungdoms­­skule),

dannings- og yrkes­retningane. Elevane

utgjer ein vel­organisert dugnad.

(MAFOSS), Alf Olger Dypvik (Herøy

ANSVARLEG UTGJEVAR:

FRAMSIDEFOTO:

TRYKK:

JOURNALIST OG FOTOGRAF:

Partnarskapsgruppa for

Kontor for samfunnskontakt

Polaris Trykk Ålesund AS

Per Straume DESIGN: Kib & Morits

Jan

Thormodsæter

Karrieredagane på Søre Sunnmøre PÅ FRAMSIDA:

DISTRIBUSJON:

PROSJEKTLEIIAR/REDAKTØR:

Ida Lande, Nathalie Sylte Torgersen,

Møre-Nytt AS

Torill Engeset, Høgskulen i Volda

Markus Meek Pedersen, Sigurd Ørstavik

70 07 50 90 | te@hivolda.no

Sørheim

SETTING: Tone Solhaug OPPLAG: 20 000

28–29. september

3

Til deg som no er 10. klassing Du står no ovanfor eit viktig veg­val i

Samfunnet og arbeidsmarknaden i dag

livet ditt. Du skal velje utdannings­

er i ekstremt stor endring. Yrke som

til å gjere utdanning­svalet ditt. Karriere­

og utdannings­vegar. Det er om å gjere

program i den vidare­ gåande skulen.

vi har i dag er kanskje heilt vekke om

dagane, ut­prøving av ut­dannings­­

å gripe sjansen og gjere sitt beste. Til

Det kan vere vanskeleg å velje, ikkje

nokre få år, og nye yrke kjem stadig til,

program og Open dag er døme på dette.

sjuande og sist er det du som tiande­

minst når det gjeld kva ein skal arbeide

noko som også gjer valet ditt krevjande.

Møre og Romsdal fylkes­­­kommune

klassing som bestemmer.

med eller studere seinare. Du har rett

Samfunnet har auka krava til mobilitet

har utvikla «Karriereløypa » som er eit

til tre år i vidare­gåande skule, eller fire

og fleksibilitet. Vi står ovanfor ein

systematisk arbeid med karriere­ rett­

Lykke til med valet ditt og eg ynskjer

dersom du tek fagbrev. Utdanninga

teknologirevolusjon, mange arbeids­

leiing i den 13-årige skule­gangen. Retten

deg hjarteleg velkomen til den vidare­

er viktig fordi den skal kvalifisere deg

oppgåver som ufaglærte gjorde før vert

til karriere­­rettleiing har si forankring

gåande skulen. Eg håper at at du får

som ungdom til eit yrke eller til vidare

i nær framtid automatiserte og sjølv­

i lov og forskrift, opplærings­­lova §22-

gode og lærerrike år som vil utvikle deg

studier. Du må passe på at du får mest

betente, noko som igjen fører til mindre

3. «Den enkelte eleven har rett til råd­

til å møte eit yrke for framtida.

mogleg ut av desse åra, sjølv om du er

arbeid for ufaglærte.

givning om utdanning, yrkestilbod og

usikker på val av utdanning og yrkes­ framtid.

Heldigvis er det slik at du får god hjelp

representerer eit stort mangfald av yrke

yrkesval». Ei viktig målsetjing for vidare­ Arbeidsmarknaden i Noreg består av

gåande opplæring er at elevane fullfører

Ann Turid Andersen Egset

mange arbeidsinnvandrarar. Det gjer

og består vidare­gåande opplæring fordi

OT- koordinator Søre Sunnmøre

Der er mange faktorar som gjer at valet

at mange bedrifter går godt, men det

dei er motiverte og trygge på valet dei

Ørsta vidaregåande skule

av utdanningsveg er utfordrande for deg

bidreg også til auka konkurranse om

har gjort.

som er tiandeklassing, og eg vil peike

arbeid,

på nokre av desse. Den generasjonen

marknaden for ufaglært arbeidskraft,

Det er ei stor utfordring å velje ut­

som snart er på veg ut av arbeidslivet

og som sommar­vikarar. Dette kan bety

danning og yrke for framtida, men det

i dag valde i større grad eit yrke og ein

at det blir endå større krav til oppmøte,

er også eit stort privilegium å kunne

arbeidsplass for “resten livet”. Den tida

gode haldningar og resultat frå den

velje. Utdannings­ programma og alle

er forbi.

vidare­gåande skulen.

muleg­heitene desse har til vidare val

kanskje spesielt i arbeids­

4

Karrieredagane 2016

Kvar går vegen?

Snart skal du som er tiandeklassing bestemme deg for kva utdannings­program du skal følgje på vidaregåande. Her kjem ein kort presentasjon av dei ulike utdanningsprogramma.

Tekniske og allmenne fag (TAF)

Du bør like å arbeide ute under varierande natur-

arbeids- og butrening innanfor forskjellige utdan­

og klimaforhold. Viss du vel VG3 naturbruk, gir det

ningsprogram, førebuande år, innføringsår som

Utdanninga er fireårig, med ein kombinasjon av

studiekompetanse med høve til vidare studium ved

kombinerer fleire utdanningsprogram, osv. På

yrkesfag og fag frå studiespesialiserande studie-

høgskular og universitet. Går du Naturbruk, kan du

Vigo.no finn du informasjon om tilboda i fylket.

retning. Opplæringa har ein praktisk og ein teore­

få arbeid innanfor ulike naturbruksyrke der du må

tisk del, der praksis blir gitt i verksemder og teori­

forstå samanhengen mellom biologisk produksjon,

undervisninga går føre seg på skulen. Utdanninga

tolegrenser i naturen og menneskeleg aktivitet. På

gir eit svært godt grunnlag for vidare val av arbeid

Søre Sunnmøre tilbyr Herøy vidaregåande skule Vg1

eller utdanning. Elevane får både yrkeskompetanse

Naturbruk (blå linje) og Vg2 Fiske og fangst, noko

Har du tankar om å gå Musikk, dans drama, bør du

(fagbrev) og spesiell studiekompetanse, retta mot

som leder til yrke innan blant anna fiskerinæringa.

like å jobbe med, lytte til og produsere musikk. Og

Musikk, dans og drama

til dømes ingeniørutdanning. Næringslivet har stor

helst bør du kunne spele eit instrument, eller drive

trong for å rekruttere ingeniørar med høg kom­

med dans eller drama. Du bør dessutan vere uthal­

petanse, med både praktisk og teoretisk bakgrunn.

Helse- og oppvekstfag

skule som tilbyr utdanninga.

Restaurant- og matfag

dande, ha vilje til øving og meistre å arbeide med teoretiske fag. Utdanningsprogrammet gir generell

På Søre Sunnmøre er det Ulstein vidaregåande Helse- og oppvekstfag fører fram til yrke der eigne

studiekompetanse og høve til vidare studium ved

haldningar, kunnskap om helsefremjande arbeid,

høgskular og universitet. Mange av dei aktuelle

livsstilssjukdommar, arbeidsmiljø og kulturskil­

høgskulane har praktiske opptaksprøver. På Søre

nader er viktig. Du som vel helse- og oppvekstfag,

Sunnmøre tilbyr Volda vidaregåande skule Musikk,

må bry deg om og kunne ta omsyn til andre menne­

dans og drama med musikk.

Du som vel restaurant- og matfag, bør ha godt hand-

ske. Du bør ha gode kommunikative evner og vilje

lag og vere kreativ, nøyaktig og reinsleg. Der du er i

til samhandling for å kunne arbeide med menneske

direkte kontakt med kundar, er det òg viktig at du er

i alle livssituasjonar. Fleire yrke krev politiattest.

serviceinnstilt. Utdanningsprogrammet fører fram

Desse vidaregåande skulane har Helse- og oppvekst

til yrke i mellom anna hotell- og restaurantnæringa

fag på Søre Sunnmøre: Herøy, Herøy avdeling

Skal du søkje på Medium og kommunikasjon bør

og næringsmiddelindustrien, men òg til arbeid i

Vanylven og Ørsta vidaregåande skule.

du kunne evne å lære deg avansert utstyr og kom­ plekse program, like å skrive, fotografere, filme og

bedrifter som produserer kjøt-, fiske-, drikke-, bakeog matvarer. Andre attraktive yrker kan vere som stuert på ulike fartøy (båtar/plattform). Herøy og

Alternative opplæringstilbod

Naturbruk

vere kreativ. Etter tre år på Medium og kommuni­ kasjon får du generell studiekompetanse. Gode samarbeidsevner, fleksibilitet og evne til kritisk

Ørsta vidaregåande skule tilbyr Restaurant- og matfag på Søre Sunnmøre.

Medium og kommunikasjon

Dei fleste fylkeskommunane har alternative opp-

tenking og analyse er òg viktig. Du kan få arbeid

læringstilbod i tilknyting til dei ordinære utdan­

innanfor eit mangfald av yrke i ein bransje der met-

ningsprogramma og programområda. Det kan vere

odar, teknikkar, verkemiddel og verktøy varierer og

spesielt tilrettelagt opplæring for deg som har be­

er i rask utvikling. På Søre Sunnmøre tilbyr Volda

hov for det, eller spesielle tilbod for deg som har

vidaregåande skule Medium og kommunikasjon.

Du som vel Naturbruk, bør vere interessert i na­

falle ut av vidaregåande opplæring. Fleire tilbod

turen, ha praktisk handlag, kunne samarbeide med

kombinerer skule og utplassering i arbeidslivet.

andre og vise omsorg for menneske, dyr og miljø.

Det kan også vere tilbod med spesiell vekt på

28–29. september

Teknikk og industriell produksjon

5

Elektrofag

Har du kreative evner og liker å arbeide med hen­ dene, kan design og handverk vere noko for deg.

Du som vel Teknikk og industriell produksjon, bør

Elektrofag kan føre fram til eit mangfald av yrke

På Søre Sunnmøre kan du velje Design og handverk

ha praktisk sans, godt handlag og vere nøyaktig.

innanfor installasjon og vedlikehald av elektriske

på Ørsta vidaregåande skule.

Du bør både kunne arbeide sjølvstendig og saman

og elektroniske system. Du som vel elektrofag, bør

med andre. Interesse for ny teknologi er òg viktig.

ha eit godt fargesyn og kunne arbeide nøyaktig,

Utdanningsprogrammet fører fram til yrke innan

sikkert og systematisk. I tillegg bør du vere service-

for teknisk industri, skipsindustri, tekoindustri, bil-

orientert. For å kunne løyse konkrete oppgåver og

industri, kjemisk prosessindustri og i oljebransjen.

utvikle nye produkt, er kreativitet og logisk tenkje-

Du som vel Service og samferdsel, vil seinare vere

Helse, miljø og sikkerheit står sentralt i desse yrka,

måte viktig. På Søre Sunnmøre er det Ulstein og

den som møter kundane der du arbeider. Du bør

der det å arbeide etter prosedyrar og teikningar og

Ørsta vidaregåande skule som har utdannings-

derfor vere høfleg, imøtekomande og service-

med registrering og dokumentasjon er svært vik­

programmet elektrofag.

innstilt, og du må like å ha med andre menneske å

Service og samferdsel

tig. Tre vidaregåande skular på Søre Sunnmøre har

gjere. Utdanningsprogrammet fører fram til yrke i

tilbod om dette utdanningsprogrammet: Herøy,

eit breitt spekter av servicebransjar. I desse brans­

Herøy avdeling Vanylven og Ørsta vidaregåande skule.

Studiespesialisering

jane står kunnskap om lover og forskrifter sentralt.

To skular tilbyr Service og samferdsel: Ulstein og

Påbygging til generell studiekompetanse

Du som vel Studiespesialisering, bør like å arbeide

Volda vidaregåande skule. På Vg2 kan du velje fleire

med teoretiske fag. Andre året vel du fordjuping

programområde innanfor sal, reiseliv, tryggleik

innanfor eitt av programområda realfag eller språk,

og transport. Sal, service og tryggleik (Volda og

samfunnsfag og økonomi. Det finnest også eit

Ulstein) og IKT servicefag (Ulstein).

Etter fullført Vg2 (alle utdanningsprogram) kan du

studiespesialiserande program som heiter kunst,

søkje om påbygging (Vg3). Dette gir deg generell

arkitektur og design – ingen av skulane på Søre

studiekompetanse og mogelegheit til å søke ulike

Sunnmøre tilbyr dette. Studiespesialisering gir det

høgskular og universitet. Du har også rett på Vg3

breiaste grunnlaget for vidare studium ved høgsku­

(påbygging) etter fullført fag- eller sveinebrev.

lar og universitet. Kva programområde og fag du

Skal du ta Idrettsfag, bør du vere glad i trening og

vel, kan avgjere om du endar opp med generell eller

fysisk aktivitet, i tillegg til teoretiske fag. Idrettsfag

spesiell studiekompetanse. Vidaregåande skular

gir generell studiekompetanse og høve til vidare

som tilbyr Studiespesialisering på Søre Sunnmøre:

studium ved høgskular og universitet. Denne studie-

Ulstein, Volda og Herøy avdeling Vanylven.

retninga kan danne grunnlag for å ta på seg trenar-

Bygg- og anleggsteknikk B Bygg- og anleggsteknikk kan vere noko for deg som er nøyaktig, har praktisk sans og godt hand­ lag. Utdanningsprogrammet omfattar produksjon,

Idrettsfag

jobbar innanfor idretts- og friluftsliv, spesielt

Design og handverk

oppføring, ombygging og vedlikehald av bygningar og anlegg med tilhøyrande tekniske installasjonar.

Design og handverk har stor fagleg breidde og byg­

Det blir stilt strenge krav til kvalitet og sikkerheit.

gjer på rike tradisjonar, både handverksmessig,

Herøy og Ørsta vidaregåande skule tilbyr Bygg- og

materialmessig og kulturhistorisk, og det gir ut-

anleggsteknikk på Søre Sunnmøre.

sikter til arbeid i ei rekkje design- og handverksyrke.

innanfor barneidrett. Ulstein vidaregåande skule tilbyr idrettsfag på Søre Sunnmøre.

6

Karrieredagane 2016

Satsar på lærlingar til tross for tøffare konkurranse Hareid Group merkar at det er vanskelegare å nå opp i kampen om oppdrag i nedgangstidene.

Men dei verdset lærlingar så høgt at dei likevel brukar tid og pengar på dei og stadig tek inn nye.

periode der det var enklare å få seg jobb.

prosjekt­­­leiar for det same område, før

lokalisert på Grønland, i Danmark og

Etter å ha gått elektro på vidaregåande

han vart prosjektleiar for maritime opp­

Polen. Med rundt 500 tilsette vil det

skule, vore lærling i Ålesund Elektro

gåver med skip som fokus. Dei siste fem

vere behov for lærlingar i framtida også,

og tatt fagbrev, venta eit år i militæret.

åra har Sørli hatt det overordna ansvaret

fortel Sørli.

Det vart etterfølgt av to år med teknisk

for Hareid Elektriske Teknikk AS.

Tor Marthin Sørli er dagleg leiar for

– Da låg arbeidsmarknaden nede og det

Hareid Elektriske Teknikk AS, som er eit av 14 selskap under konsernet

– Når vi tek inn lærlingar ønsker vi få

fagskole i Bergen, og Sørli begynte å sjå – Heile konsernet ber preg av at ein er

verdas beste fagarbeidar. Vi prøver å

flink til å rekruttere internt. Eg har ikkje

utvikle dei godt internt hos oss, og

tenkt spesielt over det for min eigen del,

strekk oss langt for at dei skal få jobbe

var vanskeleg å få seg jobb, fortel Sørli.

men har heile tida fått nye utfordringar.

både med det maritime, på land med

Det førte til at han tok til på Høgskolen

Det er mange døme på tilsette som

bygningar og i industrien.

Hareid Group. Gjennom 18 år har han

i Ålesund og vart elkraftingeniør etter

har tatt steg oppover i konsernet. Når

vore med på både opp- og nedturar, og

tre år.

leiinga ser at flinke folk som er tilsett

seg om etter arbeid.

har ei sterk tru om at dei skal kome seg

her har behov for nye utfordringar, får

ut av nedturen på ein god måte denne

Rekrutterer internt

dei det, fortel Ålesund-mannen som

gangen også.

– Før eg var ferdig med ingeniør­

pendlar til Hareid.

utdanninga hadde arbeids­ marknaden

TOR MARTHIN SØRLI Utdanning: VG1 Elektro og VG2 elektro og

– Vi merkar at det er tøffare konkurranse,

snudd og eg fekk fleire førespurnadar

Verdas beste fagarbeidar

automasjon ved Nørve vgs.

at vi må skjerpe inn og prøve å vere

om jobb. Det enda opp med at eg valde

Hareid Group har vakse seg store etter

Lærling ved Ålesund elektro og

den flinkaste i klassa. Men vi har som

Hareid Elektriske, noko eg ikkje angrar

at dei i 1950 såg dagens lys som Hareid

fagbrev som elektrikar. 2 år elkraft

målsetting å ta inn nye lærlingar og

på.

Elektriske og hadde installasjons­opp­

ved Bergen Tekniske Fagskole. 3

prøver å få det til årleg innanfor alle selskapa våre, seier Sørli.

drag i nærliggande kommunar. I dag

år elkraftingeniør ved Høgskolen

Sørli fortel at utviklingsmoglegheiter

driv dei med det også, men industrien

i Ålesund.

vog tungt da han bestemte seg for

og den maritime sektoren har vorte

Noverande jobb:

Kunne velje i jobbar

arbeidsplass. Han starta som prosjekt­

viktige oppdragsgjevarar for dei. I

Dagleg leiar Hareid Elektriske

Han har sjølv opplevd forskjellen på

ingeniør og arbeidde med elkraft

tillegg til verksemda på Sunnmøre og

Teknikk AS.

ein vanskeleg arbeidsmarknad og ein

i industrien, vart så forfremma til

i Norge har dei også selskap som er

28–29. september

7

Følgde i faren sine fotspor Alice Reiten Cottrill har alltid vore pappajente og ville bli lik faren sin som er skipselektrikar.

Ho gjekk ein litt anna veg, men sit i dag og teiknar elektriske system til båtar.

– I barne- og ungdomsåra var eg veldig

gjekk gjennom tre år på vidaregåande

dagen hennar i dag går i å teikne svak­­

skule i Ålesund, der ho det tredje året

straum­­­system til ulike typar båtar, som

valde serviceelektronikk for lyd- og

mellom anna inneber inter­ kommu­

bildesystem.

nikasjonssystem,

ALICE REITEN COTTRILL

brann­varslings­­­sys­

tem og ulike data­­nett­verk. Som pro­

Utdanning:

– Då eksisterte det ikkje lærlingplassar,

sjekt­­­ansvarleg kjem også arbeidet med

VG1 elektro, VG2 elektro, VG3

så eg tok fagprøva etter tre år på skule,

inn­­ kjøp av ulike system, ha kontakt

serviceelektronikk for lyd- og

fortel Cottrill.

med ulike instansar i staten for at alt

bildesystem ved Nørve vgs. 1 år

arbeidet om bord i båtane skal verte

forkurs for ingeniør, 3 år ingeniør

gjort etter gjeldande lovar og reglar.

i teleteknikk ved Høgskolen i

glad i duppe­ dittar, men eg vil ikkje seie at eg var nerd altså. At far min

Med fagbrevet i boks tok ho forkurs til

var skips­ elektrikar betydde ein del

ingeniørutdanning ved Høgskolen i

for mitt utdannings­ val, men sterk­

Ålesund gjennom eit år og fortsette i tre

– Det som er så fint at i tillegg til dette

Noverande jobb:

strøm var ikkje noko for meg, eg likte

år til ho vart ingeniør i teleteknikk.

er eg også ute på båtar for å følgje opp

Prosjektansvarleg svakstraum,

båtar i bygge­prosessen og i etter­kant

Hareid Group.

meir detaljane i elektro­ nikken. Data­ ­

Ålesund.

maskiner, lyd og musikk­anlegg interes­

– Slik eg ser det fekk eg mykje meir

når dei er teke i bruk. Det gjer at eg får

serte meg og eg ville gå meir i den

ut av denne utdanninga enn ei rein

variasjon i arbeidet, med ein del kontor­

retninga, opnar Cottrill med når vi spør

IT-utdanning til dømes. Eg fekk litt

arbeid og litt meir praktisk arbeid ute i

ho om utdanningsvalet sitt.

av IT-biten, men også mykje rundt

felten.

elektronikk.

Både IT og elektronikk No sit ho som prosjektansvarleg for

Ikkje berre på kontor

svakstraum i Hareid Group. Vegen dit

Det har gjort sitt til at arbeids­ kvar­

8

Karrieredagane 2016

Framtidsutsiktene vart avgjerande Elektrisitet vil folk alltid ha behov for, tenkte Truls Sørnes og søkte seg inn på elektro på vidaregåande skule.

utdanning hadde ikkje nedgangstidene råka Søre Sunnmøre og Norge for alvor.

No er situasjonen litt anna.

– Det går i berg- og dalbanar dette, og

Han har vore elektrikarlæring hos

det går jo som oftast opp igjen. Eg ser

Hareid Group i eit drygt år og har

at ikkje alle som er ferdig med læretida

halvanna år igjen før han kan ta fag­

si får seg jobb etterpå. Difor har eg alle­

prøven.

reie tenkt på å ta meir utdanning når eg er ferdig med fagbrevet. Eg ser for

teoretiske fag, svarer Sørnes og hugsar

utvikling og ikkje dø ut, alle vil jo alltid

– Eg er heldig som er kome hit med folk

meg litt større utfordringar i framtida,

kva han sjølv fokuserte på da han søkte

ha bruk for elektrisitet.

av beste sort. Sidan eg begynte som

men ikkje det at det er noko gale med

vidaregåande skule:

lærling har eg aldri følt at eg har vore

å vere elektrikar. Det kan også hende eg

lengre ned på rangstigen enn dei eg

ombestemmer meg og ikkje tek meir

– Eg var lei av dei teoretiske skulefaga

arbeider saman med. Med tida har eg

skule.

og ville gå noko som var praktisk retta

også fått meir ansvar og kan halde på

TRULS BALLO SØRNES

og som virka interessant. Og for meg

for meg sjølv, seier Sørnes, som mykje

Når vi spør 18-åringen kven elektro

var elektro då noko som alltid vil vere i

Utdanning:

av tida det første året har vore med på

passar for, har han ei klar meining.

utvikling og ikkje dø ut, alle vil jo alltid

VG1 Elektrofag og

ha bruk for elektrisitet.

ved Ulstein VGS

å bygge opp dei nye lokala til Hareid

VG2 Elenergi

Group. I tillegg har han hatt andre

– Alle kan verte elektrikar. Enkelte ser

jobbar hjå kundar med installering av

kanskje litt ned på yrket, men det bør

– Eg var lei av dei teoretiske skulefaga

Lærling i HG Elektro AS, Hareid

nye el-anlegg.

ikkje vere slik. Det er eit kjempebra

og ville gå noko som var praktisk retta

Group.

skuletilbod og eit godt praktisk yrke.

og som virka interessant. Og for meg

Det er kanskje for folk som er litt lei

var elektro då noko som alltid vil vere i

Då han tok valet om vidaregåande

Noverande jobb:

Snikra og las – vart bas Det tok ikkje meir enn eit år i tømraryrket før Vebjørn Bringsvor rykte opp til å verte bas. Ei glødande interesse for faget og høg arbeidsmoral, meiner han sjølv er grunnen til det tidlege opprykket.

ansvaret for andre arbeidarar på ein anleggsplass.

23-åringen har delvis fungert som bas sidan etter jul, men no har han det på

det ei oppleving heime som tende eit

papiret. Det er eit ansvar han set pris på.

lys for Vebjørn.

– Eg har vore ivrig i jobben og vist

– Eg var lei av skule og har alltid vore

Utdanning:

Ofte må ein jobbe ein del år og få

interesse for faget, det er vel difor eg har

interessert i bygningar og å skape

VG1 bygg- og anleggsteknikk, VG2

litt erfaring før ein stig i gradene og

fått eit slikt ansvar. Det er kjekt å vere

noko med hendene. I tiande klasse på

byggteknikk. To år som lærling

vert tilsett i sjefs­ stillingar. Vebjørn

bas, no får eg bestemme litt og setje

ungdomsskulen hadde vi OD-dag, og

hjå Vebjørn Strømsnes og Bygg &

Bringsvor er beviset på at det ikkje

fingeren på det som skal gjerast, seier

då hjelpte eg til heime med å skifte tak.

System. Eit år med påbygging til

treng å vere slik. Etter eit år i full

Bringsvor.

Det var då eg fann ut eg ville drive med

generell studiekompetanse.

dette. Eg liker å bruke kroppen og hatar

Noverande jobb: B&E Partner.

jobb som tømrar hjå Bygg & System i Fosnavåg fekk han jobben som

At skulle verte tømrar vart ikkje klart før

å sitje i ro, difor er tømraryrket perfekt

tømrarbas i vår – ei stilling der han har

på slutten av ungdomsskulen. Då var

for meg.

VEBJØRN BRINGSVOR

28–29. september

9

Eit automatisk val Å arbeide med stikkontaktar i hus såg litt keisamt ut for Bendik Myhren Kornberg, og difor valde han automasjon andre året på vidaregåande. Eit val som har gitt ham ein variert arbeidskvardag.

skal stengast og opnast. Dette kan ein

fire år sidan har det vore stor utvikling.

styre frå ein skjerm , og på ein supplybåt

var lærling. No har eg ein blanding av kontorarbeid og meir fysisk arbeid,

til dømes kan over 100 slike ventiler vere

Utdanning styrer arbeidsform

noko som passar meg godt. Ein må

kopla til ein PLS og verte styrt derifrå. Å

Valet om å velje automatikk andre og

tenkje gjennom korleis ein vil jobbe når

få dette til å fungere er min jobb, seier

tredje året på Ørsta vidaregåande skule

ein vel utdanning, rår han.

Kornberg.

var ikkje vanskeleg for Kornberg.

– Det skal mykje til for at to veker vert

Han arbeider med dette systemet på

– Automatisering er retta meir mot

like her, seier Kornberg når han sit ved

båtar som er under bygging, men også

industri. Å vere huselektrikar syntest

pc-en sin i nybygget til Hareid Group

eldre båtar som treng vedlikehald.

eg såg keisamt ut, eg ville ha enda

ved sjøen like utanfor Hareid sentrum.

Ein perfekt kombinasjon for Kornberg.

meir

Dei tre bokstavane PLS er sentrale

– Med nye båtar får ein vere med på å

når

utfordringar

og valde

automatisering.

26-åringen

skal

fortelje

BENDIK MYHREN KORNBERG

difor Utdanning: VG1 elektro, VG2 automatisering,

om

starte opp noko og bygge det frå botnen

Etter halvanna år som lærling og med

VG3 automatikar ved Ørsta vgs.

arbeidskvardagen sin. Programmerbar

av – det er kjekt. Men det er også gøy å

fagbrevet som automatikkar i handa

Elektrolinja med spesialisering i

logisk styring står dei for og Bendik sjølv

fikse på noko som har vorte øydelagt og

gjekk han rett over til teknisk fagskule.

automatisering ved Fagskolen i

bruker omgrepet «ei lita datamaskin»

få det til å virke igjen. Ingenting er som

når han enkelt skal forklare kva det er.

å sitte i fleire timar og feilsøke, for så å

– Fagskulen var retta mot det maritime

Noverande jobb:

finne ut av det. Eg har eit variert arbeid

og det verka interessant. I tillegg ville

Serviceteknikar automasjon,

Stor utvikling

og det er heile tida noko nytt å lære seg.

eg ha meir utdanning. Arbeidet eg

Hareid Group.

– Om bord i en båt er det ventilar som

Bare etter at eg begynte å arbeide her for

har no er noko heilt anna enn da eg

Ålesund.

10

Karrieredagane 2016

Sit endeleg på rett plass Han tok aldri fagbrevet etter å ha gått IKT driftsfag for 12 år sidan, men valde i staden å gå vidare med studiar. I august fekk Henning Bauer Westbye beste karakter på fagprøven og har funne yrket han vil vere i.

månader tok han til som lærling.

og vert kjend med korleis ein løyser

å arbeide med IT. Det er så mykje meir

– Heile perioden som lærling har vore

oppgåver på arbeids­plassen, så får ein

enn å sitte framfor PC-en heime, ein

variert, det skjer noko heile tida. Eg

til­gang til å gjere mykje meir.

må interessere seg for teknologien og systema. Ein vert ikkje spelutviklar av

begynte med enkle praktiske ting som support til studentar og tilsette

Noko anna enn spel på PC

å gå IKT, for ein lærer ikkje så mykje

og hadde nokre enkle kurs. I tillegg

Det kom godt med da Westbye i

programmering.

er det lærlingens oppgåve å skifte ut

sommar tok fagprøven over fem dagar

PC-ar, så eg har sikkert skifta ut 150

og fekk beste karakter – bestått, mykje

I staden for å verte lærling da han var

PC-ar på skulen i løpet av to år. Etter

godt. I tillegg har han fått fortsette ved

ferdig med det som i dag heiter IKT

kvart vart arbeidsoppgåvene fleire og

Høgskulen i Volda – i første omgang i eit

servicefag, tok Westbye påbygging til

meir utfordrande. Da vart eg ein del

halvt år.

generell studiekompetanse. Etter nokre

av automatiseringsprosessen, der ein

år med studiar, dukka tanken opp om å

til dømes installerer operativsystem

– Eg håper at det vert forlenga eller at eg

fullføre IKT servicefag og få fagbrev.

via fjerninstallasjon. Eg har også vore

får meg ein annan jobb innan det same

Utdanning:

med på å skifte ut telefoni-systemet

i regionen. For det er IT-administrasjon

VG1 Studie­spesialiserande ved

– IT har interessert meg hele vegen og

ved høgskulen, der ein har gått over til

eg vil arbeide med, på det feltet er det

Nadderud vgs, VG2 IKT driftsfag

eg tenkte at det kunne vere lurt å ta

Skype. I samband med det laga eg også

alltid noko å engasjer seg i. Eg har tenkt

ved Rud vgs, VG3 Påbygging til

fagbrevet. Difor tok eg kontakt med

introduksjonsvideoar, seier Westbye.

fleire gangar at no er eg ferdig med

generell studie­kompetanse ved

å studere, men er eg verkelg det. No

Rosenvilde vgs. Bachelor­grad i

fylkeskommunen og dei ga klarsignal

HENNING BAUER WESTBYE

til at eg kunne fullføre IKT-utdanninga

Hans oppleving er at ansvar og ting å

vil eg ha yrkeserfaring, seier Westbye

Media, IKT og design og års-

mi frå vidaregåande med ei lærlingetid,

bryne seg på nødvendigvis ikkje kjem av

bestemt.

studium i historie og engelsk ved

fortel han.

seg sjølv. Ved IT-kontoret vart han fort

Høgskulen i Volda. Fagbrev i IKT

ein del av den daglege drifta og rekna

– Kva råd har du til dei som går i 10.

service­fag.

Fikk ansvar

med på lik linje med dei faste tilsette.

klasse og tenker på IKT servicefag?

Noverande jobb:

Det enda opp med at Westbye begynte

– I starten vert ein sett til oppgåver

–

Avdelingsingeniør på IT-kontoret

med arbeidspraksis på IT-kontoret

der ein ikkje kan øydelegge så mykje.

danninga fordi dei spelar mykje spel

ved Høgskulen i Volda, og etter nokre

Men om ein viser at ein kan faget

på PC, vil eg seie det er noko heilt anna

Til dei som tenker på denne ut­

ved Høgskulen i Volda

28–29. september

11

Yrkesvalet blomstra opp i 6. klasse Da broren til Marita Kulen skulle konfirmere seg fekk ho vere med å lage blomster­ dekorasjonane.

Den opplevinga skulle vise seg å verte avgjerande for utdannings­ valet til vanylvs­jenta.

vidare­ gåande utdanning skulle verte

året og såg kor mange av blom­strane vi

før ho kjem med ein liten pekepinn på

tatt. Da var det eitt alternativ som heilt

held på med her heime kjem ifrå, fortel

kven ho meiner yrket passar for:

klart var fyrstevalet – design og hand­

Kulen.

– Alle som er kreative og likar å bruke

verk ved Ørsta vidaregåande skule.

hendene. Ein må også tore å prøve og Ulike utfordringar

feile og gjerne delta i konkurransar for

– Det første året på skule var vi innom

Ho avslutta lærlingetida med å ta fag­

å lære. Samstundes må ein også vere

dei ulike faga som frisør, tekstil og

brevet i august og har fått fast jobb hos

utåtvend og like å snakke med kundar.

Marita gjekk da i 6. klasse på Åheim

blomster­dekoratør. Etter kvart kunne

Bellis blomster og byrå i Ulsteinvik,

skule og smilar godt når ho fortel om

ein velje det faget ein ville lære meir om

same bedrift som ho var lærling i.

hendinga.

og ha praksis i, og da vart det blomster­ dekoratør for meg.

– Gamletanta mi er blomsterdekoratør

MARITA KULEN – I starten av lærlingetida hadde eg alltid ein kollega som eg var på jobb ilag

Utdanning:

og eg fikk hjelpe og lære av ho før

Det andre året valde Kulen VG2

med, men eg vart fort sjølvstendig.

VG1 Design og handverk, VG2

konfirma­sjonen. Eg syntest det var så

blomster­ dekoratør og var gjennom

– Korleis ser ein arbeidsdag ut?

Blomsterdekoratør ved Ørsta vgs.

kjekt å halde med på blomstrane og ein

mykje blomster­lære. I tillegg var ho ut­

– Kvar dag er forskjellig. Nokon dagar

Fagbrev som blomsterdekoratør.

gnist vart tend.

plassert i ein blomster­butikk i Bergen

må ein sette saman dekorasjonar til

Noverande jobb:

og fekk nyttig erfaring.

ei gravferd, medan neste dag er det

Blomsterdekoratør ved

bryllaup. Det er ulike utfordringar, men

Bellis blomster og byrå.

Nyttig praksis Interessa heldt ho liv i til valet om

– Vi var også i Nederland med klassa det

like kjekt å halde på med, svarar Kulen

12

Karrieredagane 2016

Held kontroll på det aller meste Som HR-manager i Marine Harvest region vest er Kathrine Larsen i kontakt med 460 faste tilsette og har svært varierte arbeids­oppgåver.

og løn for dei tilsette, rådgiving for

var da eg fann ut kva eg ville. Eg hadde

eg det vil vere i framtida også. Vi er ei

leiarar i bedrifta og talentutvikling.

fag som personaladministrasjon då eg

næring i vekst, og når ein veit at berre

Eg koordinerer mykje og påverkar

studerte reiseliv, og syntest HR verka

to prosent av matproduksjonen i verda

leiar­skapet. Ei viktig oppgåve for meg

spennande. Då tok eg ein mastergra i

kjem frå havet, er det eit stort potensial

er å støtte leiarane og eg sit også i

HR i England, som eg ikkje angrar på.

for utvikling, meiner Larsen.

leiargruppa, fortel Larsen.

Av verdas største

Du har kanskje høyrt forkortinga HR før, men er ikkje heilt sikker på kva det

Skifta beite

I region vest, som er den klart største

inneber? På engelsk står den for human

Men det var ikkje dette ho peila seg

i Marine Harvest, arbeider 460 faste

resources, medan vi ifølgje Kathrine

inn på etter vidaregåande skule. Då tok

tilsette frå Sognefjorden i sør og opp til

Larsen ikkje har noko godt uttrykk for

ho først eit årsstudium i engelsk ved

Aukra i Romsdal i nord. Produksjon og

Utdanning:

det på norsk. Difor let vi i staden Larsen

Universitetet i Bergen, før ho gjekk over

prosessering av laksen går føre seg i 20

Allmennfag ved Måløy vgs.

sjølv fortelje kva ho som HR-manager

til eit bachelorstudium i reiseliv ved BI

kommunar langs kysten i regionen. Frå

Årsstudium i engelesk ved

gjer:

i Bergen.

den eine fabrikken dei har i regionen,

Universitetet i Bergen.

på Eggesbønes i Herøy, vart det i 2014

Bachelorgrad i reiseliv ved BI

– Innan HR kan ein ha spesifikke ting

– Det var eigentleg veldig tilfeldig. Eg

sendt ut 81.000 tonn laks.

Bergen. Mastergrad i HR ved

ein arbeider med, men eg gjer alt

merka etter kvart at reiseliv ikkje var den

innan HR. Det vil seie rekruttering

rette utdanninga for meg, men eg ville

– Den er ein av verdas største og det går

Noverande jobb:

av nye tilsette, omdømmebygging,

fullføre. Difor tok eg eit friår og reiste

bra for oss for tida. Sånn som det er no

HR-manager i Marine Harvest.

kompetanseheving, ferie, permisjonar

da eg var ferdig med bacheloren – det

er dette ein trygg arbeidsplass. Det trur

KATHRINE LARSEN

Bournemouth University

28–29. september

13

Ole Martin er fisken sin lege Oppdrettsnæringa har ei ut­ fordring med å bli kvitt lakse­ lusa. Ole Martin Dahle meiner det vert lagt fram mange fakta­ feil og mytar om problemet og han gjer alt han kan for at fisken skal vere frisk.

med allmennfag på Volda vidaregåande

anlegg i Steinsvik i Dalsfjorden, som

skule, tenkte Dahle å søke seg inn på

ifølgje Ole Martin er det største og mest

elektroingeniørutdanning i Bergen. I

moderne i verden per i dag.

nede i 0,37 milligram.

I desember er Dahle ferdig med trainee­ perioden sin og da er han lova å få halde

staden for gjorde han et val som vart

fram i Marine Harvest.

livs­omfattande. I eitt år etter vidare­

– Det er eit lukka system på land der

gåande arbeidde han ved Vartdal Fiske­

laksen oppheld seg til han er 300 gram,

oppdrett og fekk da nokon nye tankar i

før den vert sett ut i merdar i sjøen.

– Eg vil vere med å optimalisere

hovudet.

Eg har ansvar for å ta prøver av

produksjonen, sørgje for at fisken har

både fisk og vatn, og sjå til at det er

det godt når den lever og at vi klarer å

– Ein kan ikkje stikke under stol at opp­ dretts­næringa har utfordringar, men eg

– Faren min er produksjonssjef på det

akseptable verdiar slik at fisken har det

levere et godt produkt til heile verda.

vert litt oppgitt over alle dei faktafeila

anlegget og eg hadde arbeidd der i feriar

mogleg. I tillegg vaksinerer eg fisken

Eg føler eg har vald eit yrke som er

og mytane som vert presentert i

og helgar i fleire år, men aldri tenkt meg

på land før han vert sett ut i sjøen og er

framtidsretta.

media. Den største utfordringa norsk

et yrke innafor næringa. Gjennom det

også med på produksjonsplanlegging,

opp­­drett har er lakse­lusa og næringa

året såg eg alle moglegheitene som var

seier Dahle, før han vil avlive ei myte:

brukar enorme summar på å få bukt

i næringa, og tenkte at om eg tok ei god

– Antibiotika var mykje brukt før i tida,

med problema. Personleg trur eg det

utdanning ville det opne seg mange

men dei siste åra har det vore vorte

er enklare om ein spelar på lag med

vegar, fortel 25-åringen.

kutta heilt ut.

Eg har sterk tru på at det vil verte betre

Vaksinerer laksen

Eit godt fiskeliv

Allmennfag ved Volda vgs.

– ein må jo løyse det, er Dahle klar på.

Det gjorde at voldingen søkte seg inn

Det støtter også ein forskingsrapport

Mastergrad i havbruksbiologi

på Universitetet i Bergen og i 2015 gjekk

frå 2014 utarbeidd av Norsk veterinær­

med spesialisering i fiskehelse

Såg moglegheitene

ut med ein mastergrad i fiskehelse. Da

institutt og UiT - Norges arktiske

ved Universitetet i Bergen.

At han skulle verte så opptatt av

var ikkje vegen til ei trainee­stilling i

universitet, som viser at det i 1987 vart

Noverande jobb:

oppdrettfisk og den sitt ve og vel var

oppdretts­giganten Marine Harvest lang.

brukt 887 milligram antibiotika per kilo

Biologisk trainee i Marine Harvest.

langt frå opplagt. Da han var ferdig

Der arbeider han ved eit resirkulerings­

opp­dretts­fisk, medan talet i 2014 var

forskings­institusjonar og andre aktørar.

OLE MARTIN DAHLE Utdanning:

14

Karrieredagane 2016

Visste ikkje at det fanst merdar i havet Karoline Holen var ikkje klar over at det fanst merdar i havet med fisk i da ho begynte å studere marine- og biologiske fag. No sit ho og planlegg korleis produksjonen i merdane skal gå best mogleg føre seg.

Eg fann ut at det verka interessant og difor vart det havbruk på meg, smilar Holen ved kontorpulten på fabrikken på Eggesbønes i Herøy.

KAROLINE HOLEN Ho har ein bachelorgrad i marin- og bi­ ologiske fag frå Høgskolen i Ålesund,

Utdanning:

der ho i det tredje og siste året valde

Allmennfag ved Volda vgs. 1 år ved

Til vanleg sit ho i Marine Harvest sine

samarbeider også med brønnbåtane og

studieretninga havbruk. Etter ei stund

Bjørknes Privatskole med faga

kontor i Ørsta og har nok å henge fin­

legg opp logistikken når laksen skal frå

på studiet fekk ho seg ein liten vekkar,

matematikk, kjemi og biologi.

grane i.

merdane og inn til slakteriet.

som gjorde at oppdrett av fisk skulle

Bachelorgrad i marine- og

verte hennar arbeidskvardag.

biologiske fag ved Høgskolen

– Eg er ein slags produksjonsplanleg­

Innimellom kontorarbeidet får ho også

i Ålesund.

gar og arbeider i syklusar på seks veker.

av og til tid til å besøke anlegga der pro­

– Eg snakka med nokre professorar

Noverande jobb:

Då er eg eit bindeledd mellom sjølo­

duksjonen gå føre seg.

på skulen som begynte å fortelje om

Planleggingskoordinator i Marine

kalitetane våre der fisken lev og veks,

oppdrett av fisk og merdar i havet. Då

Harvest.

fabrikken der fisken vert gjort opp og

– Det er kjekt å få moglegheita til det, da

pakka og salsavdelinga vår i Bergen. Eg

vert det enda meir variasjon i arbeidet.

tenkte eg: «finst det merdar i havet?».

Føler seg trygg i laksenæringa Ho held eit godt grep rundt lakse­ fileten. Inger-Mari Pedersen trur at ei bedrift som produserer sunn mat har framtidas rett og fortsette å skape arbeidsplassar.

vore med på ei rivande utvikling, og

aktuell problem­stilling med det første.

Planen hennar var å arbeide hotell­

Pedersen trur opp­dretts­næringa vil stå

I 2003, då Marine Harvest over­ tok

bransjen, men då ho kom inn i fiske­

seg godt i fram­tida også.

anlegget på Eggesbønes, var Pedersen

industrien slo ho det raskt frå seg.

den første som tok fag­brevet i fiske­ – Befolkninga i verda aukar og vi må

industrifaget i bedrifta. Da hadde ho

– Eg vart tidleg interessert i produk­

ha meir mat. Difor trur eg ein jobb i

arbeidd i bransjen i fem år.

sjons­ flyten og det gjekk ikkje så

Kvar dag vert det sendt 1,1 million lakse­

oppdrettsnæringa er ganske trygg, seier

måltid ut frå Marine Harvest sin fabrikk

Pedersen.

på Eggesbønes i Hareid. Inger-Mari

mange år før eg vart både tillitsvald og Dei første åra etter fagbrevet var

verneombod. No har eg eit yrke som

Pedersen

på

er både spennande og utviklande i eit

Pedersen er skiftleiar i filet­ avdelinga

Tidlegare har ho arbeidd for to opp­

lakse­slakteriet og handterte maskiner,

produksjonsarbeider

positivt arbeidsmiljø. Og i tillegg trur

og sørger for at alt går etter planen i

dretts­ selskap som begge gjekk kon­

sløya og reinsa fisk og sorterte den etter

eg det er mykje som kjem til å skje i

den delen av fabrikken der dei fileterer

kurs, men i oppdretts­giganten Marine

kvalitet. Det er dette arbeidet dei 45

bransjen vår framover. Det vil eg vere

fisk. Med 18 år i same bransje har ho

Harvest ser ikkje det ut til å verte ei

tilsette ho no leiar gjer. Leiarstilling har

med på, smiler Pedersen.

ho hatt i åtte år.

– Eg har personalansvar, som inneber

INGER-MARI PEDERSEN

oppfølging av dei tilsette og handtering av sjukefråvær til dømes. I tillegg har

Utdanning:

eg oversynet over den generelle drifta

VG1 Hotell og næringsmiddelfag

og bemanninga. Vi har en del innleid

(heter i dag Restaurant- og

arbeidskraft, som hovudsakeleg er frå

mat­fag), VG2-fag i fiske­industri­

Litauen, og det fungerer bra. For at alt

faget ved Herøy vgs. Fagbrev i

skal flyte optimalt er det viktig med

fiskeindustrifaget

god kommunikasjon, og minstekravet

Noverande jobb:

vi har er at elle tilsette må kunne anten

Skiftleiar i Marine Harvest.

norsk eller engelsk, fortel 33-åringen.

28–29. september

15

– Får så utruleg mykje tilbake Gjennom ei lærlingetid der Dorthea Hermansen har arbeidd med det aller meste innan pleie og omsorg har ho lært seg å sette pris på dei ho hjelper.

innom mykje forskjellig har eg også

kjekt og dei er så koselege. Og i tillegg

Sjølv var ho ikkje sikker på kva ho

lært veldig mykje. Når ein er innom så

får ein så utruleg mykje tilbake – dei gir

ville bli då ho skulle søke seg inn på

mange delar av helsevesenet får ein sjå

av seg sjølve.

vidaregåande. Men no som 20-åring har ho nokre råd til dei som skal velje no.

kva ein likar og kva ein ikkje likar så godt – og kanskje finne ut kva ein vil gå

– Mykje av det eg lærte på demens­

vidare med. Ein annan positiv ting med

avdelinga har eg tatt med meg vidare.

– Eg var glad i å hjelpe folk og såg på

Lista er lang når Hermansen skal

lærlingetida er at ein vert kjend med

Ein må vere roleg i måten ein snakkar

sjølv som ein omsorgsperson, difor vart

fortelje kva ho har vore med på som

mange kollegaer, og om ein gjer ein

på og bevegar seg. Dei er i ein spesiell

det helse- og oppvekstfag. Det er for dei

lærling

Dei

god jobb er det lettare å få seg arbeid i

situasjon og ein må behandle dei på

som bryr seg om andre, liker å hjelpe

to åra i Volda kommune har vore

ettertid. Står ein på, vert ein huska, trur

en kjekk måte og vere tålmodig. Det

folk og kjenner ei glede inni seg når ein

innhaldsrike og ikkje minst lærerike.

Hermansen.

var veldig spennande og samstundes

gjer ei god gjerning for andre.

som

helsefagarbeidar.

lærerikt.

Det starta med eit halvt år på somatisk avdeling ved Volda omsorgssenter, der

– Kva likte du sjølv best å arbeide med?

pleietrengande og hovudsakleg sjuke

– Eg likte alt omtrent, men det eg

Ikkje slik folk tenker

eldre pasientar bur. Så gjekk turen til

likte best var å arbeide med psykisk

Mange tenker at det handlar mykje om

Sevrinhaugen, som er samlokaliserte

utviklingshemma og dei som budde på

stell når ein er helsefagarbeidar. Det er

bustadar for psykisk utviklingshemma.

den lukka demensavdelinga. Eg visste

ifølgje Hermansen ei myte, som ho vil

Etter det fekk Hermansen prøve seg

ikkje korleis eg skulle prate med dei

til livs med ein gang.

på lukka demensavdeling ved Volda

psykisk utvekslingshemma og korleis

omsorgssenter, før ho arbeidde i heime­

eg skulle takle situasjonane før eg tok

– Det er litt avhengig av kor ein arbeider,

VG1 Helse- og opp­vekstfag og VG2

sjukepleia, i omsorgsbustadar for eldre

til. Men det gjekk så greitt, eg hjelpte dei

men eg vil seie at det berre er ti prosent

Helsearbeidar­faget ved Ørtsa vgs.

og på dagavdeling for eldre der dei vert

med kvardagslege ting og sosialiserte

av ein heil arbeidsdag. Og elles er det så

Fagbrev i helse­­arbeidar­faget

aktivisert.

dei. Eg hugsar spesielt ein gang, da eg

mykje kjekt ein får oppleve ilag med dei

Noverande studium:

tok med meg to for å spele bowling og

ein hjelper, seier den engasjerte kvinna

VG3 Påbygging til generell studie-

Kom fort inn i det

ete pizza i Ulsteinvik. Det var det einaste

som flytta frå Vanylven til Ørsta for å ta

kompetanse ved Volda vgs.

– Det har vore veldig kjekt. Ved å ha vore

dei prata om resten av helga. Det var

utdanning.

DORTHEA HERMANSEN Utdanning:

16

Karrieredagane 2016

PETER ULSTEIN Utdanning: VG1 Elektrofag ved Ulstein vidare­ gåande skule, VG 2 Industri­ tekonologi ved Borgund vidare­ gåande skule Noverande jobb: Lærling ved Dimo AS.

Sikta på nytt og trefte blink Han la an på elektrofag, men det vart ingen innertiar for Peter Ulstein. Med industriteknologi føler 18-åringen at han er langt nærmare det som er eit perfekt treff for ham.

Dimo var litt i tvil om kva dei skulle velje før dei tok inn ein lærling denne gangen.

Difor begynte han på industriteknologi

del praktisk arbeid på timeplanen,

– Vi hadde en stor runde om vi skulle

det andre året etter å ha fullført det

er han no så vidt i gang med å prøve

velje ein med automasjon eller ein

første året på elektrofag.

ut arbeidslivet. I juni tok han til som

industrimekanikar. Men vi var så godt

lærling ved Dimo As, som produserer

nøgd med Peter etter at han hadde vore

– Det andre året på skule merka eg at eg

hydrauliske aggregat, vinsjar, ventilar

her på utplassering, at valet falt på han.

var mykje meir interessert i faget. Der

og slangar til industrien og båtar.

Industrimekanikar er ei utdanning som

fekk eg også vise fram mykje meir av kva

fangar mykje meiner, Håvard Sundseth

– Eg tenkte at eg ville verte elektrikar,

eg kan. Og sjølv om eg gjekk elektro og

– Eg gler meg til å jobbe i to år og ikkje

det var det som interesserte meg da

ikkje teknikk og industrielle produksjon

tenke på skule. Begge utplasseringane

eg søkte vidaregåande skule. Men

det første året, var det ingen problem å

eg hadde det andre året på skule hadde

– Eg var klar over det før eg bytta over

etter som det første året gjekk på

få det bra til på industriteknologi det

eg her, så eg veit at det er ein kjekk

etter det første året på skule. Det er

vidaregåande, fann eg ut at eg heller

andre året.

arbeidsplass. No er fokuset fagbrevet

mange jobbmoglegheiter etter at ein

om to år og mest mogleg læring før det,

har lært ein god del om mykje, skyt

seier Peter.

Peter inn.

ville drive med noko mekanisk, fortel Ulstein.

Etter to år på skulebenken, med ein

i Dimo.

Vil du bli lærar?

Høgskulen i Volda har lange tradisjonar med lærarutdanning og eit fagmiljø med omfattande kompetanse innanfor dette ut­ dannings­feltet.

Grunnskulelærar Grunnskulelærarutdanninga er aktuell for deg som likar å arbeide med barn og ungdom, og som ønskjer å arbeide i skuleverket. Utdanninga kvalifiserer i første rekkje for å arbeide som lærar

Barnehagelærar

i grunnskulen, men også gi grunnlag

Det er stort behov for kvalifiserte

for arbeid i andre yrke som til dømes

barnehagelærarar i dagens samfunn.

med pedagogiske og administrative

Utdanninga kvalifiserer til arbeid som

oppgåver i skuleverket eller andre

pedagogisk leiar og styrar i barnehagar.

formidlingsinstitusjonar. Frå hausten

Andre aktuelle arbeidsplassar er døgn­

2017 vil grunnskulelærarutdanninga bli

kvalifiserer primært for lærararbeid på

2019 må søker ha:

institusjonar for barn, skule­ fritids­

ei masterutdanning over fem år.

ungdomssteget i grunnskulen og den

- ein mastergrad som inneheld minst

vidaregåande skulen, men gir også

eit relevant fag som gir kompetanse til

ordningar og offentleg administrasjon.

Praktisk-pedagogisk utdanning

undervisningskompetanse i andre opp­

å undervise.

Som barnehagelærar kan du vere

PPU er eit påbyggingsstudium som

læringsarenaer innanfor fag­ området

- ein bachelorgrad i utøvande eller

med på å påverke og ta vare på den

gjer det mogleg å setje saman di eiga

ditt.

skapande kunstfag med minimum 180

eigenarten barnehagen har, som arena

lærarutdanning. Det betyr at du byggjer

for leik, omsorg, danning og positiv

PPU på ein allmennfagleg/yrkesfagleg

For å bli tatt opp til praktisk-pedagogisk

- ein bachelorgrad i idrettsfag med

læring i det daglege.

kompetanse du har frå før. Utdanninga

allmennfagleg utdanning frå studieåret

minimum 180 studiepoeng i faget.

studiepoeng i kunstfaget eller

28–29. september

17

Nyttar aktivitet og natur for å hjelpe ungdom På barneverns­institu­sjonen Lars Roar Holstad arbeider vert ung­ dom plassert utan eige sam­ tykke. Dei har ulike vanskar, og jobben hans er å hjelpe dei på rett vei i livet.

med stabilitet. Eg må vere ein god rolle­

mykje fokus på korleis ein skal føre­

stabilitet for ungdomane vi arbeider

modell for dei og skape gode relasjonar.

bygge helseproblem, seier Holstad.

med. Vi har kontakt med dei gjennom heile veka vi er på jobb og både dei og

– Alt påverkar helsa

Givande og krevjande

vi tilsette finn ei ro, i staden for at det

I sin eigen ungdom var Lars Roar veldig

Det har han naturleg nok stor nytte av

kanskje er tre skift med personell i løpet

idretts­ interessert

i arbeidet sitt i dag. Idretts- og frilufts­

av ein dag. Eg trivst veldig godt i jobben

livsinteressa kjem også godt med.

min og kan anbefale yrket til dei som vil

og

fotball

hang

høgast. Difor tok han til på idretts­ Som miljøterapeut ved Styve Gard i

fag ved Ulstein vidaregåande skule og

Bergen tek Holstad imot ungdomar

fekk etter kvart kontrakt med a-laget til

– Vi ønskjer å skape positive opplevingar

med menneske, er ein trygg vaksen og

hovudsakleg i alderen 13-18 år.

Hødd. Etter tre år på vidare­gåande tok

av meistring for ungdomane. Det gjer

fleksibel. Men eg skal også innrømme

han eit års­studium i økonomi og leiing

vi til dømes gjennom fysisk aktivitet.

at jobben er såpass krevjande at dei to

– Dei er plasserte hos oss etter ein

ved Høgskolen i Ålesund. Det ønska

Det kan vere å gå på fjellet og sette mål

frivekene kjem godt med.

tvangs­­paragraf i lovgivinga. Eg jobbar

han ikkje å gå vidare med og når han

og delmål for turen, eller å hjelpe dei

med mykje flott ungdom, men som av

i tillegg fekk ein kneskade og fotball­

med å begynne med ein idrett og kome

ulike årsaker har fått problem i livet.

satsinga vart lagt på hylla, reiste han

inn i eit idrettsmiljø. I det arbeidet tek

Det kan til dømes vere kriminalitet eller

til Bergen for å studere vidare. Der var

eg også med ein del av det eg lærte på

rus­­misbruk, og då vert dei tatt ut av sin

han ein del av det første kullet som fekk

idrettsfag på vidaregåande, om både

noverande busituasjon og kjem til oss,

ein bachelorgrad i folkehelsevitskap og

allsidigheit og det å drive aktivitet og

Utdanning:

fortel hareidsdølen, før han held fram:

helsefremjande arbeid.

teori frå til dømes treningslære, greier

Idrettsfag ved Ulstein vgs.

Holstad ut når vi snakkar med han på

Årsstudium økonomi og leiing ved

– Hos oss er det små bueiningar for at

– Det var veldig tverrfagleg. Vi såg på

ein av hans fridagar.

Høgskolen i Ålesund. Bachelor­

ung­domane skal ha vanlege butilhøve.

helse i eit breitt spekter, og lærte at det

Vi som arbeider, skal skape ein trygg

er ingenting som ikkje påverkar helsa

I sin arbeidsturnus er Holstad på jobb

helse­fremjande arbeid ved

heim som gir rom for endring. Det

di. Vi fokuserte både på psykiske og

heile døgnet i ei veke, før han har to

Universitetet i Bergen.

viktigaste er den daglege omsorga.

somatiske (fysiske) lidingar, i tillegg

veker fri.

Noverande jobb:

Ung­domane har ofte mangel på stru­

hadde vi til dømes også sosiologi,

ktur i livet, det skal vi bygge opp ilag

helsepolitikk og helsehistorie. Det var

ha eit variert arbeid, som liker å arbeide

LARS ROAR HOLSTAD

grad i folke­helse­vitenskap og

Miljøterapeut ved Styve gard.

– Eg tenker at den turnusforma skaper

18

Karrieredagane 2016

Det vanskelege valet Snart er det tid for å besteme seg for kvar vegen går vidare etter ungdoms­skulen.

Karrieredagane ba 10. klassingar skrive litt om sine tankar rundt valet.

Elias Bratli Volda ungdomsskule

eg eigentleg fortsatt), då eg liker godt å spele og lage musikk både aleine og med andre. Samtidig kan det vere litt vanskelig å gå musikklinja dersom eg

psykolog, mentalcoach og mykje meir.

nødvendigvis vore så spesielt fasinert

skulle finne på å ville bli ingeniør, sidan

over lange kapper og krimi­ nalitet,

ein ikkje får realfagskompetanse der.

Eg har aldri hatt veldig klare meiningar

men har lenge vore både samfunns­

Derfor har eg akkurat no mest lyst til

om kva eg vil bli, men har alltid vore

interessert og –engasjert. Eg har alltid

å gå studiespesialiserande. Dette fordi

veldig

og

blitt spurt om kvifor eg meiner det eg

du der kan halde alle dører opne med

«Kva skal du bli når du blir stor, då?»

teknikk og korleis samfunnet rundt

interessert

meiner og blitt utfordra på synspunkta

tanke på høgare utdanning seinare.

Eg har ikkje oversikt over kor mange

meg fungerer. Ei aktuell utdanning

mine, så eg likar å argumentere både for

Høgare utdanning er noko eg har så å

vaksne som har stilt meg det spørs­

her kan vere sivilingeniør. Som sivil­

og i mot saker. Dette har av og til vore

seie bestemt meg for at eg har lyst til. Eg

målet, i trua av at dei var den første som

ingeniør kan du og spesialisere deg

meir til irritasjon enn nytte for mine

har lyst til å ta høgare utdanning dels

gjorde det. Og svaret har aldri vore det

innanfor utruleg mange område. Dette

føresette, men eg er fast bestemt på

grunna min ”vitetrang”, men mest på

same. Av og til var det pilot, ofte var

kan til dømes vere byggteknikk, data­

at eigenskapen også kan vere nyttig.

grunn av at ein med høgare utdanning

det ingeniør, inni­mellom advokat eller

teknikk

petroleums­ teknologi.

Samtidig ligg rettferd høgt på mi liste

kan jobbe med så mykje meir enn om

arkitekt, og ein sjeldan gong politi.

Dette passar meg godt då eg ikkje har

over viktige verdiar, saman med det å

ein ikkje hadde hatt det.

Problemet er når du ikkje veit kva du

så klare meiningar om nøyaktig kva eg

hjelpe andre.

skal gjere etter vidaregåande, så kan

skal velje, samtidig som eg interesserer

valet av vidaregåande skule likevel av­

meg for veldig mykje.

eller

i

teknologi

gjere vegen vidare. Det finst også heilt

Mest av alt vil eg gå studiespesiali­ Felles for utdanningane eg har lyst å ta er

serande fordi eg der kan ombestemme

at dei krev generell studiekompetanse

meg dersom eg vil. Ein treng jo ikkje

sikkert spanande utdanningar eg ikkje

Ei anna aktuell utdanning for mitt ved­

eller meir. På vidaregåande har eg lenge

låse seg, ting kan jo trass alt forandre

ein gong har høyrt om. Som interiør­

kommande kan vere juss. Eg har ikkje

hatt lyst til å gå musikklinja (det har

seg veldig.

Mathilde Dagfinrud Ørsta ungdomsskule

smil, litt hjelp og tilstadevere var nok til å lyse opp deira kvardag. Det er vel dette som har gitt meg interesse for å jobbe med dei som har/har hatt det det

Eg har vanskelege val framfor meg.

sentralt i alle tankane mine har vore å

vanskeleg, treng litt ekstra hjelp, eller

Kjem eg til å ta dei rette vala? Kjem eg til

hjelpe andre. No ynskjer eg i hovudsak

dei som ikkje er som alle andre. Eg veit

å trivast i yrket eg vel?

å jobbe med barn og unge, i yrke som til

at dette kan vere krevjande arbeid, men

dømes lærar eller barnepsykolog.

det er ei utfordring eg trur eg vil like.

«kva vil du bli når du vert eldre?» vore

I nærmiljøet har eg også sett fleire som

På vidaregåande vil eg gå studie­

stilt ofte. Eg har tenkt gjennom mange

jobbar med nokon som er utviklings­

spesialiserande, slik at eg har meir tid

sjå fram­gang i arbeidet eg gjer og vere

ting, og eg ser at ynskja mine endrar seg

hemma og/eller har spesielle behov, og

til å tenke på kva yrke eg vil velje. Då

den lille forskjellen for nokon. Eg gler

etter alder. Når eg var til dømes 8 år ville

dette verka veldig spennande. Det var

har eg mogelegheit til å velje det eg

meg til å vere ferdig utdanna, så blir det

eg bli ballerina og fotballproff, når eg var

spesielt gøy å sjå kor lite som skulle til

vil etterpå. Eg vil sette spor, vere med

kanskje min tur til å lyse opp nokon sin

11 år ville eg bli frisør eller dyrlege, men

for å glede dei. Ei positiv innstilling, eit

på å hjelpe nokon til å få det betre,

kvar­dag.

Heilt sidan eg var lita har spørsmålet

28–29. september

19

Karina Straume Folkestad skule som vil verte brannmann, prinsesse,

dette, sjølv om noko av det kanskje

vi er så heldige som har dei! Eg kunne

politidame eller OL-symjar. Eg var

ikkje er det mest vanlege yrket å jobbe i,

tenkt meg å gå på så mange forskjellige

nemlig, som kanskje du også er, ein

så går det fortsatt an. Stå på og realiser

både yrkes­faglege og studie­spesiali­

av dei ungane. Eg har alltid villa blitt

draumen din! Du lever berre ein gong.

serande linjer, eigentleg litt av alle.

prinsesse og/eller ballettdansar. Kvifor

Eg har rett og slett ikkje peiling på

«Kva skal du bli når du verte store då?»

eg ville bli prinsesse er nok ikkje sjå

Om du vil bli noko kanskje ikkje alle

kva eg kjem til å velje neste vår. Det

er som oftast det folk spør deg om når

vanskeleg for dykk å finne ut, for om

anbefaler til deg, så burde du tenkje

einaste yrket som står heilt fast som eit

du er under ti år. Etter kvart er det kva

eg ikkje tek heilt feil, har de og hatt ein

litt over kva du vil først. Men det er jo

alternativ, er ballett­dansar.

har du tenkt å gå på av vidaregåande

draum om det for nokre år tilbake.

og veldig mange som vil jobbe som

skule. Og kva du skal gå på av høgskule,

advokat, sjukepleiar, frisør, bonde

Vi får no sjå, det er no nesten eit heilt

folkehøgskule, universitet o.s.v. Når du

På den andre sida har eg dansa ballett

og mykje, mykje meir. Alle har sine

år til det store valet. Hugs at det ikkje er

er ferdig med utdanninga di og har

sidan eg var fire år. Men, det har

interesser uansett om det ikkje betyr

nokon andre enn du som kan velje kva

eit yrke, spør folk deg støtt og stadig

eigentlig aldri gitt seg, det ønsket om

at ein kjem til VM i handball og vert

du vil bli, og jobbe som. Hugs å høyre

om kva du jobbar med. Dei vil vite kva

å verte ballettdansar. No som eg har

kjempeberømte. Eg trur alle kjem til

på dine eigne meiningar, framfor dei

jobben din inneber, og kva di rolle er i

vorte eldre, må eg ha eit meir realistisk

å gjere ein god og viktig jobb for det

andre sine. Men dei vaksne er jo trass

yrket.

mål (ifølge nokre vaksne). Eg synest

samfunnet vi i dag lever i uansett kva vi

alt vaksne, så dei kan jo kanskje ha eitt

dette høyrest litt rart ut. Er ikkje

måtte velje. Eg har altså alltid villa blitt

og anna nyttig ord. Godt val, og håpar

Altså er yrket ditt noko av det som

ballettdansar, astronaut, statsminister

ballettdansar, men er framleis usikker.

de alle kjem til å lukkast og trivast med

kjem til å definere livet ditt ganske

og politimann/dame realistiske mål då?

mykje. Men, tilbake til dei små ungane

Det er jo faktisk folk som jobbar som

Sunniva K. Seljeseth Hareid ungdomsskule

dykkar framtidige yrke!

Det finst så mange mogleg­heiter, og

ein stor fordel om eg vel å studere i Tyskland.

Eg skal berre køyre på, for det er dette eg

Heilt sidan eg var lita, har eg drøymt om

nokon, og sidan eg er så glad i dyr, var

veit eg skal bli. Det krevst mykje arbeid

å bli veterinær. Eg har alltid vore glad i

det eit enkelt val for meg.

og gode karakterar, men eg trur at om

dyr, og det er noko eg interesserar meg

ein likar det ein held på med, så går det

veldig for. Det at eg har visst at det er

Planen er å gå Studiespesialisering

fint. Matte og naturfag er fag eg likar

det eg vil bli, har gjort at eg synest det

med fordjuping i realfag. Etter det er eg

godt, og desse er óg viktige om ein vil

er lettare å jobbe med skule, det gir litt

ikkje framand for å studere i utlandet,

gå denne retninga.

ekstra motivasjon rett og slett. Eg vil

kanskje Tyskland. Det at eg har tysk

ha ein jobb der eg kan gjere nytte for

som framandspråk på skulen, blir nok

veterinær og får leve ut draumen min.

Dette er noko eg ser fram til, og eg gler

Om ti år håper eg at eg er nyutdanna

meg veldig til fortsetjinga.

meir usikker. Men eg veit at eg har lyst

symjing og no spelar eg fotball. Eg likar

til å jobbe med noko spennande og

å trene og eg er oppteken av kosthald.

lærerikt der ein har rom for å utvikle seg.

Men eg er usikker på om det blir for

Eg ynskjer også å jobbe med menneske.

hardt med mykje fag og trening i skulen.

og utfordrande. Mange vanskelege val

Eg synest at det er vanskeleg å velje kva

Eg

venter meg. Sjøl om eg har god tid til

slags linje eg vil på gå på vidaregåande.

spesialisering fordi eg likar å lære

bestemme meg for vidare­ gåande ut­

Dei linjene eg vurderer er idrett,

språk og kan ta språkfag og fleire

danning, veit eg at tida kjem til å gå fort.

generell studiespesialisering og spesiell

andre fag eg likar. Eg var eigentleg

Heldig­vis har eg allereie byrja å tenkje

studiespesialisering, alle ved Ulstein

sikker på at eg berre ville ha generell

på dette.

VGS.

studiespesialisering, men no i det siste

Eg heiter Selma og kjem frå Herøy.

Eg er ikkje sikker på kva eg vil verte når

Eg vurderer idrett fordi eg er ei aktiv

året for å halde alle dører opne. Men eg

Etter sommaren skal eg byrje i 10.

eg blir stor. Når eg var lita ville eg verte

jente som alltid har likt å drive med

er ikkje like glad i realfag som eg er i

klasse ved Ytre Herøy ungdomsskule.

frisør eller motedesigner. No er eg litt

sport. Eg har gått på dans, friidrett og

samfunnsfag.

Selma Kheloufi Ytre Herøy ungdomsskule Det trur eg kjem til å verte både kjekt

vurderer

også

vanleg

studie-

har eg tenkt tanken på å ta realfag andre

20

Karrieredagane 2016

Innsats og engasjement gir fast jobb Mats Tarberg fekk fagbrevet i industri­

Det same håper Furkan Suleiman å

mekanikarfaget for eit drygt år sidan

kunne seie om eit års tid, når han er

da lærlingetida var over. No reiser

ferdig med læretida si i Havyard MMC.

han mellom anna land og strand for

– Eg håper å få meg jobb. Ein veit ikkje

å reparere og installere utstyr som

kva framtida bringer, men eg vil verte

Havyard har seld til båtar. Han veit sjølv

ferdig fagbrevet først, så får ein sjå, seier

om jam­aldringar i andre bransjar som

Suleiman.

slit med å få seg jobb og må ta ei ny utdanning.

Og oppskrifta for å få seg fast arbeid har Frank Eksund klar:

Mats Tarberg vart tilsett i Havyard MMC etter å ha overtyd som lærling. No ønsker Furkan Suleiman å gå den same vegen.

– Eg er veldig glad for å ha jobb. No

– Dei som viser innsats og engasjement

arbeider eg litt i produksjonshallen

og som vi er nøgd med prøver vi å

Dei er ei industriell produksjonsbedrift

og er en del på service der eg er ute på

tilsette så langt det er råd, slår Eksund

som leverer laste- og lossesystem til

opp­drag. Det er heilt perfekt for meg,

fast.

både ringnotbåtar og brønnbåtar. I fem

reisinga likar eg spesielt godt. Det er

år har dei vore lærebedrift som har teke

veldig lærerikt og eg får ansvar, seier

imot lærlingar og har godt samarbeid

21-åringen.

– Dei er flinke og sjølvstendige begge

med Opplæringskontoret Tekniske fag,

to. Mats viste tidlig initiativ og fekk

Sunnmøre.

med det fleire utfordringar og løyste

FURKAN SULEIMAN

MATS TARBERG

dei på ein god måte. Å vise at ein er

– Vi ønsker å skape kompetanse i

interessert i faget sett vi høgt, da

nær­ miljøet ved å vekke interessa for

Utdanning: VG1 Teknikk og

Utdanning:

«veks» ein som lærling og får tidleg

industri­faget. På den måten håper vi å

industriell produksjon (TIP), VG2

VG1 Teknikk og industriell

utfordringar. Furkan har også starta bra

få et høgre tal på lokal arbeids­kraft. Vi

Industriteknologi ved Herøy vgs

produksjon (TIP), VG2

og er positivt innstilt. Eg er godt nøgd

har mange aust-europearar her no, men

Noverande jobb:

Industriteknologi ved Herøy vgs

med begge to, seier Frank Eksund som

vi veit ikkje kor lenge dei vert, fortset

Lærling industrimekanikar i

Noverande jobb:

er leiar for produksjonsavdelinga ved

Eksund.

Havyard MMC.

IIndustrimekanikar i Havyard MMC.

Havyard MMC.

– Mine to beste skule­år På ungdomsskulen fekk Steffen Finnestrand auga opp for at han likte seg på kjøkkenet.

Det vart ytterlegare bekrefta gjennom restaurant- og matfag på vidaregåande, og no er han i sitt ess med kokkekniven som lærling.

– På vidaregåande vart det enda meir interessant. Eg hadde fantastisk kjekke lærarar og klassekameratar. Det var gøy både på skulen og når vi fekk vere ute i praksis. Det var mine to beste skuleår.

No er Finnestrand kokkelærling på

har eg berre arbeidd på kaldkjøkkenet

presisjon. Og sjølv om det må gå fort, så

subsea-skipet Island Constructor. Om

på hotellet, men frå november og

mein sjølvsagt fortsatt gjere det bra og

lag halvparten av lærlingetida si er han i

fram til sommaren skal eg vere på

få måten til å sjå innbydande ut.

Reisa til dit han har kome no starta med

arbeid hos det store shippingkonsernet

varmkjøkkenet. Det kan hende det

mat og helse-faget på ungdomsskulen:

Island Offshore, medan i den andre

endrar seg litt da, seier Finnestrand.

– Eg syntest det var kjempekjekt. Det

halvparten gjer han nytte for seg på

var også det faget eg fekk best karakter

kjøkkenet på det velrenommerte Hotel

Neste sommar er han klar for å ta

i på ungdomsskulen og difor ville eg

Alexandra i Loen.

fag­brevet. Arbeids­erfaringa han får

fortsette med å lage mat. Då vart det

STEFFEN FINNESTRAND

gjennom den to år lange lærlingetida

til at eg søkte restaurant- og matfag på

– Begge deler er kjekt. Men eg har likt

om­talar han som veldig viktig for at han

Utdanning:

vidaregåande, fortel Steffen.

best å jobbe på båt fordi at der har eg

skal bestå prøven.

VG1 Restaurant- og matfag, VG2

hatt betre tid til å lære meg ting. På

Kokk- og servitørfag ved Ørsta vgs

Det viste seg å vere eit klokt val for

hotellet har det vore meir tidspress,

– Det er eit yrke ein må vere tålmodig i,

Noverande jobb:

hans del. På skulen i Ørsta fant han seg

og da rekk ein ikkje å gjere noko meir

samtidig som ein må vere rask og tenke

Lærling som kokk ved Hurtigruta.

verkeleg til rette.

enn det ein absolutt må få unna. No

28–29. september

21

Draumejobben på Nationaltheatret Musikk og teater og drama-studiar i Volda ga Kato Adolfsen ein fagleg kombinasjon han nyt godt av når han til dagleg arbeider ved Norges mest aner­kjende teater.

vere eit svært godt val, ikkje minst på

– Det var eit viktig supplement til

på scena og er med på prøvene, medan

grunn av studentmiljøet i Volda. Det var

utdanninga, og eg synest det var greitt å

kvelds­vaktene går med til å styre lyset.

utruleg godt.

få den reint praktiske erfaringa utanfor

Dette er en arbeidsplass som er høgt

skulen. Nøkkelen til at det fungerte

oppe på stigen for meg, fortel Adolfsen

Etter tre år med musikk kasta trønderen

godt for meg var at eg kunne knyte det

som brenn for yrket sitt.

seg på teater - og dramafag som han

arbeidet eg gjorde frivillig opp mot det

På scena leverast noko av det frem­

studerte i eitt og eit halvt år. Den

eg lærte på skulen.

ste ein kan sjå av teater­oppstillingar

koplinga av fag skulle vise seg å vere ein

i Norge, og ein av dei som er med

geni­strek for Adolfsen.

på å sørge for det er Kato Adolfsen.

For lysa vert ikkje slått av han når han er ferdig med arbeidsdagen i det ærverdige

Høgt oppe på stigen

bygget midt i Oslo sentrum. Då bruker

Med fullført utdanning i studiebygda

han gjerne fritida til å arbeide med

Det er ikkje sikkert du ser han om du

– Fagleg sett lærte eg mykje i Volda.

fekk han seg eit vikariat som teknikar

lysdesign og tek på seg frilansoppdrag.

besøker National­ theatret – i alle fall

Det er nok kombinasjonen av å ha teke

på Oslo Nye Teater. Deretter vende

– Ja, så artig synest eg dette er, smiler

ikkje på scena. For den tidlegare Volda-

både musikk og teater og drama som

han snuta tilbake til Sunnmøre, og

Adolfsen.

studenten sit over publikum i den

har gitt meg mest. Eg forstod meir av

no Ålesund og Parken kulturhus. Der

ærverdige salen og styrer lyset frå eit

musikkfaget etter å ha gått teater og

tok han til som teknisk leiar for lys, da

rom fullt av teknisk utstyr. Lys­ bord­

drama, dei to kunstartane glir inn i

med ansvar for lysproduksjon til alle

operatør er Adolfsens tittel.

kvarandre. Eg ser eigenarten til begge,

framsyningar. Det vart to og eit halvt

men også korleis ein kan kople dei i

år med mykje ansvar som Adolfsen set

hop.

pris på i ettertid. Men han ønskte seg

– Det er ein veldig artig jobb. Eg arbeider saman med mykje flinke folk, både

KATO ADOLFSEN

vidare, og dei nye utfordringane han

skode­­ spelarar, teknikarar og leiinga.

Den kunnskapen fekk han også bruk

Vi er over 250 tilsette og berre i lys­

for i sitt frivillige arbeid i Volda. Allereie

avdelinga er vi over 10 tilsette.

første uka han var student tok han til å

– Eg hadde aldri vore inne på National­

Heimdal vgs. 1 år ved Trøndertun

arbeide som teknikar på Student­huset

theatret tidlegare, og då eg kom inn til

folkehøgskole, rockelinja. Bachelor

Kunnskap frå både skule og fritid

Rokken. Etter to år vart han teknisk

intervju, verka det som ein uoppnåeleg

i musikk og Årsstudium drama og

Musikk har alltid stått hjartet hans

ansvarleg på student­huset, eit verv han

plass å få jobb. Men det gjekk bra og

teaterkunst ved Høgskulen i Volda

nært, og etter eit år med rockemusikk

hadde i tre år. I tillegg var Adolfsen aktiv

det er eg svært glad for. Det er ein

Noverande jobb:

på folkehøgskule søkte han seg til

i Student­tinget og fekk også utfolde seg

draumejobb som eg har lyst til å halde

Lysbordoperatør ved

bachelorutdanninga

både på scena som skode­spelar og bak

fram i. På dagvaktene programmerer

Nationaltheateret.

scena som teknikkar i student­revy.

eg lys­oppsettingane for fram­syningane

i

musikk ved

Høgskulen i Volda. – Det viste seg å

søkte fekk han på Nationaltheatret.

Utdanning: Musikk, dans og drama ved

22

Karrieredagane 2016

Prisvinnende og avslørende studier Enten det handler om produk­ sjons­­planlegging eller avsløring av skatte­ planlegging kan studenter ved Høgskolen i Molde vise til gode resultater.

Thomassen – som er fra Kristiansand

Masteroppgave ble forsidestoff

– har fått seg jobb i Bama Gruppen

Det er ikke hver dag en masteroppgave

etter at han avsluttet studiene i Molde,

blir slått opp på avisenes førstesider.

mens bergenseren David Behrens er på

Men det ble virkeligheten for de to

jobbjakt.

nyutdannede siviløkonomene Sindre Grøtheim og Mathias Richardsen. Deres

25-åringene David Behrens og Jarle

– Det er kjempebra at jeg kan plusse

«Skatteplanlegging i multinasjonale

Thomassen fikk Næringslivets student­

dette på CV-en nå, sier David Behrens.

selskap» ble fanget opp av flere medier

pris for sin masteroppgave. Pris­ ut­

og havnet på førstesiden av Finans­

delingen skjedde på konferansen Trans­

Thomassen sier at studietida hans i

port & logistikk 2015 på The Qube på

Molde var preget av bra miljø og store

Gardermoen.

faglige utfordringer. Han har hatt hele

Konsernet som eier Freia gjennomførte

– Vi er veldig fornøyd med å få prisen,

studieløpet sitt i Molde og startet opp

i 2008 en større omstrukturering. Et

Grøtheim og Mathias Richardsen ved

sier Jarle Thomassen.

med revisjon, mens Behrens begynte

av resultatene ble at overskuddet i

Høgskolen i Molde hvordan konsern­

med økonomi og administrasjon – og

Freia forsvant. Fra å ha betalt over

interne råvarepriser kan være årsaken

etterhvert logistikk – ved Høgskolen i

100 millioner kroner årlig i norsk

til at overskuddet «forsvant».

Bergen, før han tok en master i logistikk

skatt i flere av årene før omleggingen,

Grøtheim sier han ikke er overasket over

i Molde.

var skatteregningen i 2014 nede i 14

at saken ble plukket opp av mediene,

millioner kroner av en omsetning på 2,5

men understreker samtidig at de det

milliarder kroner.

var opptatt av å skrive en best mulig

– Vi får takke førsteamanuensis Arild

avisen.

Hoff. Han har vært en veldig hjelpsom lærer, sier Behrens.

oppgave med en akademisk tilnærming I sin masteroppgave viste Sindre

til problemstillingen.

SPORT MANAGEMENT Vi utdanner deg til FREMTIDENS YRKER Vi vil gi våre studenter et best mulig faglig tilbud med tett oppfølgning av hver enkelt student. Forelesninger på nett, et internasjonalt studie- og forskningsmiljø og utplassering i bedrift. Et nært og sosialt studiemiljø, med kort vei til naturopplevelser i verdensklasse. Hos oss kan du ta en bachelor eller master innen: sykepleie, vernepleie, logistikk, økonomi, sport management, juss, samfunnsfag og IT.

www.himolde.no

28–29. september

ØRSTA

23

VOLDA

VANYLVEN

SANDE

HERØY

ULSTEIN

HAREID

Arbeide i kommunen?

Kommunen er der i alle fasar av livet

Ei kommune består av alt i frå barnehage til sjukeheim. Vi har tilsette innanfor eit stort spekter, som til dømes lærarar, ingeniørar, økonomar og miljøterapeutar som saman gir gode tenester ut til innbyggjarane.

Gode tenester og ei vilje til utvikling gjer regionen vår til eit godt område å etablere seg i.

Anten du trivast best i urbane bymiljø, søkjer deg til trivelege bygdemiljø - eller For å levere slike gode tenester og for å kanskje helst skulle budd der ingen skulle kunne imøtekome nye krav i framtida, vil tru at nokon kunne bu? vi trenge fleire dyktige medarbeidarar.

foto Ørsta kommune

foto Anna Ma Olsson

foto Sande kommune

Frå ytst i havgapet til dei inste fjordane og dalane, regionen vår har uendeleg mykje å by på. foto Per Eide

foto Herøy kommune

Karrieredagane 2016

Kvifor bli lærebedrift?

• • • •

Hareid

Skreddarsy din framtidige medarbeidar Lønnsam investering Ny kunnskap inn i bedrifta Sikre framtida for din bransje

Ulstein

Herøy

Sande

Vanylven

VIL DU BLI LÆRLING? Opplæringskontoret for søre Sunnmøre kan tilby deg læreplass innan ei rekkje bedrifter, og spenande fagområder.

• Barn og ungdomsarbeidarfaget • Helsearbeidarfaget • Institusjonskokkfaget • IKT-Servicefaget • Kontor- og administrasjon

Opplæringskontoret for Søre Sunnmøre | Smårisevadet 15, 6065 Ulsteinvik Nærare opplysningar kan ein få ved å vende seg til leiaren for Opplæringskontoret, Anne-Mari Pilskog | 95 83 11 80 | anne.mari@opplaeringytre.no

Info-seksjonen Møre og Romsdal fylkeskommune. Foto: TINGH

24

28–29. september

25

Sivilingeniør Arkeolog Ingeniør?

Kok k K je m ? ik ar ik a an r Fisk ?

Bilmek a Produktdesig Hel r?

Elektrikar? nar s e IT-konsulen Fysi arbeid t Frisør?

Ga ar? o tera r? ...eller arkitekt? ka . rt ek .

M sn r . p lle e ...e e l ? ler l ut? n e ? u r g K a æ i sik ar Le e r l o a p r ? e m nt ar ?

Sjuk alist? ...e ed or- ? rn u ? o J lle arb kat o v r… ei Ad m? ? da o n i r? Øko r polit e l ...el

Hjelp tenåringen din med...

det tøffe valet

Studere etter vidaregåande? …eller raskt ut i arbeid? Valet av vidaregåande utdanning er kanskje det vanskelegaste valet tenåringen din skal gjere så langt i livet. Alle har eit talent, og du kan hjelpe ungdommen din med å finne sitt. Set deg inn i tilboda

våre, og diskuter kva tilbod som finst. Ta gjerne interessetesten på vilbli.no (t.h.). Uansett kva ungdommen din vel – vi tilbyr engasjerte lærarar med høg kompetanse, moderne og godt utrusta skolar, med eit trygt læringsmiljø som sikrar at din tenåring når målet sitt!

22 vidaregåande skolar og 2 fagskolar i Møre og Romsdal

Atlanten vgs | Kristiansund vgs | Fagskolen i Kristiansund | Sunndal vgs | Surnadal vgs Tingvoll vgs | Fræna vgs | Fannefjord vgs | Molde vgs | Romsdal vgs | Rauma vgs Gjermundnes vgs | Haram vgs | Stranda vgs | Sykkylven vgs | Spjelkavik vgs Borgund vgs | Ålesund vgs | Fagskolen i Ålesund | Fagerlia vgs Ulstein vgs | Herøy vgs | Volda vgs | Ørsta vgs

Ta testen Unngå feilval – finn ut av interessene dine!

Nettsida vilbli.no har mykje informasjon om vidaregåande opplæring.

Her finn du ein test for deg som skal søkje vidaregåande opplæring, og som ønskjer å sjå kva for utdanningsprogram som kan passe for deg.

NAV har to testar som viser kva yrke som kan vere aktuelle; Interessetesten og Veival. Desse finn du på tjenester.nav.no/veiledning

26

Karrieredagane 2016

Velkommen til Opplæringskontora Eit opplæringskontor er eit samarbeids- og serviceorgan som fleire bedrifter har starta for å ivareta bedriftene sine behov for rekruttering av fagarbeidarar, lærlingordningar og vaksenopplæring.

Opplæringskontora samarbeider med medlemsbedriftene om kvalitetssikring av opplæring og rekruttering av lærlingar. Lærekontrakt blir inngått mellom lærlingen og opp­lærings­­­kontoret. Opplærings­kontoret fungerer som

ei godkjent lære­bedrift med ansvar for lærlingane på vegne av medlems­bedriftene. Med lære­kontrakt i eit opp­lærings­­­kontor, er lærlingen godt sikra på vegen fram til fag/sveinebrev.

Bilfag.no Ta utdanning innanfor bilfag.

Faglært arbeidskraft det alltid vil vere behov for.

Ni ulike yrke

Kontakt

Bilfaget - lette kjøretøy, bilfaget - tunge

90 89 38 87 | bjorn@bilfagsunnmore.no

kjøretøy, billakkarfaget, bilskadefaget,

Breivika Industrivei 7 | 6018 Ålesund

chassispåbyggar, hjulutrusting, motor­

www.bilfag.no

For å utdanne deg til eit av bilfaga må

mekanikerfaget, motorsykkelfaget,

du etter ungdomsskulen søke VG1 TIP

reservedelfag

(teknikk og industriell produksjon), og vidare til VG2 Køyrety eller VG2 Bilskade/ Lakk.

Opplæringskontoret for Bygg- og anleggsteknikk, Møre & Romsdal Sats på en fagutdanning i bygg- og anleggs­bransjen. Det er eit smart valg som gir mange jobb­muligheter, stor frihet og god lønn.

Lærefag

Kontakt

Tømrer, betongarbeider, murer,

70 10 14 22 | post@byggfagene.no

ventilasjon- og blikkenslager, maler,

Byggopp M&R | Notenesgata 1

byggdrifterfaget og andre byggfag.

6002 Ålesund www.byggfagene.wordpress.com

Opplæringskontoret for elektrofag, Møre og Romsdal Vi vil sikre god rekruttering inn mot våre bransjer som har et stort behov for kvalifisert arbeidskraft i årene fremover.

Lærefag

Kontakt

Elektriker, energimontør,

70 17 82 95 | post@elektrofag.org

energioperatør, elektroreparatør.

Brusdalsvegen 216 | 6011 Ålesund

talekommunikasjonsmontør,

www.elektrofag.org

tavlemontør, heismontør, kulde og Kom gjerne innom, ring eller send e-post

varmepumpemontør, dataelektroniker,

for å høre om dine muligheter for karriere

automatiker

innenfor våre fag.

Opplæringskontoret for Hotell-, Restaurant- og Matfag Hotell-, Restaurant- og Matfag er internasjonale fagområde som blir stadig meir omfattende- både geografisk og yrkes­messig.

til ein spennande og mangfaldig bransje.

Kontakt 90 01 39 52 | post@matfag.org

Lærefag

Notenesgata 1 | 6002 Ålesund

Kokkefaget, servitørfaget, institusjons­

www.matfag.org

kokk, resepsjonist, butikkslaktar, slaktar,

www.visbrosjyre.no/matfag/

Opplæringskontoret driv rekruttering gjen­

pølsemakar, kjøttskjærar, bakar, konditor,

nom lærlinge­ordninga for å utdanne fagfolk

fagoperatør industriell matproduksjon

28–29. september

27

Opplæringskontoret for Maritime Fag Vi vil gjerne invitere deg med på laget i ei næring med mange spennande utfordringar og heile verda som arbeidsfelt.

jobbar i maritime yrke på land.

Både innenriks og utenriks skipsfart har be­

Vi formidlar læreplasser i matros-, motor­

hov for kompetent norsk ungdom som øn­

mann, - og skipselektrikarfaget. Saman

skjer seg ei maritim karriere. Arbeidspraksis

med næringa legg vi til rette for at du skal

frå sjøfart opnar dessutan mange dører for

få ei best mogleg utdanning.

Kontakt 70 13 90 90 | post@maritimefag.no

Opplæringskontoret søker engasjerte ung­

Storgt. 25 | 6002 Ålesund

dom for læreplassar til sjøs.

www.maritimefag.no

Opplæringskontoret Tekniske fag, Sunnmøre Har du interesse for tekniske fag?

Ved å velge en utdanning innen teknologifag, gir det deg mange muligheter i din yrkeskarriere.

Kom å bli med oss i frem­ tidens teknologi­­verden.

Lærefag

Kontakt

Automatisering, CNC- operatør, Ikt – drift,

Daglig leiar Ruth Astrid Rødal

industrimekaniker, industrirørlegger,

70 10 14 25 / 48 25 66 90

kjemiprosess, kuldeoperatør, plast, plate,

okteknisk@okteknisk.no

sveis

Notenesgate 1 | 6002 Ålesund PB 678 | Sentrum | 6001 Ålesund www.okteknisk.no

Rørleggerbedriftenes opplæringskontor, Møre og Romsdal Norge trenger 500 nye rørleggere hvert år. Velger du rørleggerfaget er du svært ettertraktet på arbeids­ markedet.

våre viktigste fokusområder.

Kontakt Daglig leder Lars R. Tomren

Det vanligste er å gå to år på skolen. Først

41 44 33 50 | lars@rorfagmr.no

Bygg og Anlegg i Vg1 og så Klima-Energi-

Notenesgata 1 | 6002 Ålesund

Miljø (KEM) i Vg2. Deretter kan du jobbe

www.blirorlegger.no

Rekruttering til bransjen og utvikling

som lærling i 2 ½ år i et rørleggerfirma før

av lærlinger til dyktige fagarbeidere i

du avlegger Svenneprøven.

samarbeid med våre medlemsbedrifter er

Traktorbransjens Opplæringskontor Traktorbransjens Opplæringskontor har i hovedsak lærlinger i landbruk­ maskinmekanikerfaget og anleggs­ maskinmekanikerfaget.

Utdanningsprogram

Kontakt

Vg1 TIP og Vg2 Arbeidsmaskiner og 2 år

Daglig leiar Erik Lomsdalen

som lærling i en av våre medlemsbedrifter.

91 79 28 17 | kontakt@traktorbransjen.no

En landbruk/anleggsmekaniker er på

Lærlingene våre jobber med alt fra enkle

grunn av sin all­sidighet en ettertraktet

maskiner til “High tech” maskiner,

fagarbeider i mange bransjer og det er

traktorer og anleggsmaskiner med nyeste

alltid muligheter for å få jobb.

teknologi og avanserte systemer.

www.traktorbransjen.no

Studiebygda Volda Volda er kjent for eit godt studentmiljø, med eit mangfald av lag og organisasjonar. Engasjerte studentar gir studiebygda årlege høgdepunkt som Fadderveka, VEKA, Animation Volda, Den Norske Dokumentarfilmfestivalen og X2. Høgskulen i Volda har om lag 4000 studentar, og er den største høgskulen i Møre og Romsdal. Høgskulen er også av dei største i landet på internasjonalisering, og det blir, om ønskjeleg, lagt til rette for eit semesteropphald i utlandet.

hivolda.no | studiebygda.no

/ hivolda

Høgskulen tilbyr studium innan: • Lærarutdanning • Medie- og journalistfag • Helse- og sosialfag • Språk og litteratur • Historie og religion • Estetiske fag, kunst- og musikkfag • Idrett og friluftsliv • Administrasjon, planlegging og leiing