AURKIBIDEA 1. ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA .............................................................. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. 1.8. 1.9.
3
Ministerio de Economía y Competitividad ..................................................... Ministerio de Educación, Cultura y Deporte .................................................. Ministerio de Empleo y Seguridad Social ....................................................... Ministerio de Fomento ................................................................................... Ministerio de Industria, Energía y Turismo .................................................... Ministerio del Interior .................................................................................... Ministerio de Justicia ...................................................................................... Ministerio de Presidencia ............................................................................... Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad .....................................
5 6 7 11 18 19 22 26 27
2. FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA .............................................................
29
2.1. Ministère de l’Économie et des Finances....................................................... 2.2. Akitania Berria Eskualdeko Kontseilua ........................................................... 2.3. Pirinio Atlantikoko Kontseilu Orokorra .......................................................... 2.4. Euskal Herriko Garapen Kontseilua ................................................................ 2.5. Agence Régionale De Santé Nouvelle-Aquitaine – ARS Nouvelle-Aquitaine . 2.6. Autoroutes du Sud de la France – ASF ........................................................... 2.7. Chambres de Commerce et d'Industrie – CCI ................................................ 2.8. La Poste .......................................................................................................... 2.9. Pôle Emploi ..................................................................................................... 2.10. SNCF................................................................................................................ 2.11. Université de Pau et des Pays de l'Adour – UPPA .........................................
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41
3. EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA ...........................................
43
3.1. Ekonomiaren Garapen eta Lehiakortasun Saila ............................................. 3.2. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila............................................................ 3.3. Herri Administrazio eta Justizia Saila ............................................................. 3.4. Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Saila ............................................. 3.5. Ingurumen eta Lurralde Politika..................................................................... 3.6. Lehendakaritza ............................................................................................... 3.7. Ogasun eta Finantzen Saila ............................................................................ 3.8. Osasun Saila.................................................................................................... 3.9. Segurtasun Saila ............................................................................................. 3.10. Eusko Legebiltzarra ........................................................................................
45 47 50 51 69 73 75 76 123 127
4. NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA ................................................. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.7. 4.8. 4.9.
129
Garapen Ekonomikorako Departamentua ......................................................... Herritarrekiko eta Erakundeekiko Harremanetako Departamentua ................. Hezkuntza Departamentua ................................................................................ Kultura, Kirol eta Gazteria Departamentua........................................................ Landa Garapeneko, Ingurumeneko eta Toki Administrazioko Dep. .................. Lehendakaritzako, Funtzio Publikoko, Barneko eta Justiziako Dep. .................. Ogasuneko eta Finantza Politikako Departamentua .......................................... Osasun Departamentua ..................................................................................... Nafarroako Parlamentua ....................................................................................
131 134 135 137 140 141 144 148 155
5. FORU ALDUNDIAK .........................................................................................................
157
5.1. Arabako Foru Aldundia ....................................................................................... 5.2. Bizkaiko Foru Aldundia ....................................................................................... 5.3. Gipuzkoako Foru Aldundia .................................................................................
159
6. UDALAK ETA MANKOMUNITATEAK ..............................................................................
181
6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6.
163 175
Arabako Udalak .................................................................................................. Bizkaiko Udalak................................................................................................... Gipuzkoako Udalak ............................................................................................. Ipar Euskal Herriko Udalak ................................................................................. Nafarroako Udalak.............................................................................................. Mankomunitateak ..............................................................................................
239
7. SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA .....................................................................................
241
7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5.
183 191 202 216 223
Aisialdia: aisialdia, argitalpenak, hedabideak, kirola, kultura ............................ Aseguru etxeak eta finantzak ............................................................................. Eragileak: alderdi politikoak, sindikatuak, erlijioa, bestelako eragileak ............ Industria eta etxegintza ...................................................................................... Interes orokorreko zerbitzuak: energia hornitzaileak, garraio zerbitzuak, hezkuntza, osasun zerbitzuak, telekomunikazio enpresak ................................ 7.6. Merkataritza handia / Elikadura / Ostalaritza .................................................... 7.7. Merkataritza txikia / Profesionalak eta Zerbitzuak ............................................
243
8. ZORIONTZEAK ...............................................................................................................
349
9. KONTSULTAK.................................................................................................................
369
10. 2016KO DATUAK .........................................................................................................
373
260 269 276 279 303 340
ϭ͘ ^W /E/ <K ^d dh<K D/E/^dZ /K
3
4
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
MINISTERIO DE ECONOMÍA Y COMPETIVIDAD Dosierra: 1587-2016 Nori: INE - BIZKAIKO HERRIALDE ORDEZKARITZA Arrazoia: INEk bidali digun gutuna ez dago euskaraz Erantzuna: Dosierra: 1224-2016 Nori: OFICINA DEL CENSO ELECTORAL - GIPUZKOAKO HAUTESLE ERROLDAREN BULEGOA Arrazoia: Gipuzkoako Hautesle Erroldaren Bulegora deitu dut ez ditudalako irailaren 25eko hauteskundeetan posta bidez bozkatzeko paperak jaso. Euskaraz artatua izan nahi nuela esan diet, baina euskaraz zerbitzua emateko gai zen inor ez zegoela esan didate. Haiekin harremana gaztelaniaz egin behar izan dut. Erantzuna: GIPUZKOAKO HAUTESLE ERROLDAREN BULEGOA - ORDEZKARI PROBINTZIALA: Kexa ez zait sinesgarria iruditzen "zerbitzua euskaraz emateko gai zen inor ez zegoen" arrazoia ez datorrelako bat errealitatearekin. Dosierra: 1091-2016 Nori: LOTERÍAS Y APUESTAS DEL ESTADO Arrazoia: Sociedad Estatal de Loterías y Apuestas del Estadok orrialde osoko iragarkia argitaratu du gaurko prentsan, erdara hutsean. Espainiako estatuan gaztelaniaz bestelako hizkuntzak/hiztunak ez gara existitzen. Ez ditugu eskubide berberak? Erantzuna: LOTERÍAS Y APUESTAS DEL ESTADO - DIRECCIÓN DE COMUNICACIÓN: Eskerrak ematen dizkizugu kexaren berri emateagatik eta aurrerantzean kontuan hartuko dugu. Dosierra: 1353-2016 Nori: LOTERÍAS Y APUESTAS DEL ESTADO Arrazoia: Loterías y Apuestas del Estado erakundetik jasotako SMSa ulertezina da. Euskaraz aritzeko ahalegina egin dute, baina emaitza kaskarra izateaz gain, iraingarria ere bada euskara horrela erabiltzea. Erantzuna: Dosierra: 1608-2016 Nori: LOTERÍAS Y APUESTAS DEL ESTADO Arrazoia: Gabonetako loteriaren iragarkiak gaztelaniaz baino ez dituzte argitaratzen. Euskaldunok ez gara herritar? Ez dugu eskubiderik? Erantzuna:
5
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
MINISTERIO DE EDUCACIÓN, CULTURA Y DEPORTE Dosierra: 553-2016 Nori: FUNDACION TRIPARTITA PARA LA FORMACION EN EL EMPLEO Arrazoia: Gurean egiten ditugun prestakuntza jarduera batzuk Tripartita Fundazioaren http://www.fundaciontripartita.org/Pages/default.aspx bidez kudeatzen ditugu diru-laguntzagai izan daitezen. Haiek eskura jartzen diguten dokumentazioa (diploma, balorazio-orria…) gaztelaniaz baino ez daude. Euskaraz zergatik ez dituzten bidaltzen galdetuta erakunde nazionala dela erantzun digute. Erantzuna: Dosierra: 939-2016 Nori: FUNDACION TRIPARTITA PARA LA FORMACION EN EL EMPLEO Arrazoia: Espainiako Lan eta Gizarte Segurantza Ministerioak Fundación Tripartitaren bitartez diru-laguntza ematen du langileentzako ikastaroetan. Hauen balorazio orria erdara hutsean dago. Erantzuna: SEPE: 2009ko Apirilaren 27ko Ebazpenaren 1.3. Artikuluan aipatzen da galdetegiak ezinen direla aldatu, baina 4.d.) atalean zehazten da beste hizkuntzetara itzuli ahal izanen dela. Ebazpen horren 2. artikuluan argitzen denez, diru laguntzak jasotzen dituzten erakundeak arduratuko dira galdetegi horien kudeaketaz. Galdetegia erreferentzia bat besterik ez da eta aipatu erakunde hauek, gutxieneko eduki bat errespetatuz, aldaketak egin ahal izanen dizkiote, hizkuntzarena kasu. Galdetegi horien itzulpena egitea erakunde horiei dagokie eta, beraz, ardura haiena da. Guk ez dugu inongo hizkuntzaeskubiderik urratu.
6
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
MINISTERIO DE EMPLEO Y SEGURIDAD SOCIAL Dosierra: 236-2016 Nori: MINISTERIO DE EMPLEO Y SEGURIDAD SOCIAL Arrazoia: Españako Ministerio de Empleo y Seguridad Social delakoak bizitza laboralaren inguruko argibideak erdara hutsean bidali dizkit. Ez da lehen aldia. Erantzuna: Dosierra: 1476-2016 Nori: MINISTERIO DE EMPLEO Y SEGURIDAD SOCIAL Arrazoia: Espainiako Enplegu eta Gizarte Segurantzaren webgunean ministerioaren izena gaizki idatzita ageri da. Errespetu gutxi erakusten diote euskarari. Euskaraz egotearekin ez da nahikoa, ongi agertzea eskatzen dugu. Erantzuna: Dosierra: 608-2016 Nori: Gizarte Segurantza - INSS Arrazoia: Gizarte Segurantzak Donezteben duen bulegoko paisaia gaztelera hutsean baino ez da, inork ez daki euskaraz, tramiteak gazteleraz soilik egin daitezke eta makina digitala ere gaztelera hutsean baino ez da. Erantzuna: Dosierra: 766-2016 Nori: Gizarte Segurantza - INSS Arrazoia: Gizarte Segurantzak Donostian, Loiolako Erribera pasealekuan duen bulegoan izan naiz. Zaintzako langilea, informazio bulegokoa, txandak ematen dituena eta artatu nauena, erdaldun elebakarrak ziren. Euskaraz mintzatu daitekeen galdetu eta erdaraz egiteko erantzun didate. Erantzuna: INSS - GIPUZKOA - PROBINTZIAKO ZUZENDARIA: Jendeari kasu egiteko zentro guztietan, Gizarte Segurantzak badu nahikoa langile euskaldun edozein herritarri euskaraz egiteko eskubidea bermatzeko. Funtzionario guztiek euskaraz ez dakitenez, bezeroak harremana euskaraz izan nahi izanez gero, funtzionario euskaldun batengana bideratu behar da bezeroa, eta horrek, zenbaitetan langile elebiduna libre egon arte itxaron behar izatea dakar. Edonola ere, garbi utzi nahi dugu informazio eske etortzen zaizkigun guztiei aukeratzen duten hizkuntzan egin nahi diegula kasu, eta urteak daramatzagu funtzionarioak euskalduntzeko planak lantzen, hain justu ere, bakoitzak bere hizkuntzan jarduteko eskubide hori bermatu ahal izateko. Dosierra: 1048-2016 Nori: Gizarte Segurantza - INSS Arrazoia: Gizarte Segurantzaren Institutuak Gernikan duen bulegoan inork ez daki euskaraz. Pertsona nagusiek zailtasunak dituzte txanda hartzeko eta euskaraz egiteko horrelako leku baten. Gernikan gazteleraz egitera derrigortzen gaituzte, eta ganera "seguridad social"-eko orrian (txanda hartzeko) derrigortzen zaituzte gazteleraz egitera eta baita errobotarekin hitz egin behar baduzu zein pertsona batekin, ez daukate harrerarik euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1197-2016 Nori: Gizarte Segurantza - INSS Arrazoia: Gizarte asegurantzan (INSS) hartu nauen andereak ezin izan nau euskaraz atenditu, beraz zita osoa erdaraz egin behar izan dut. Erantzuna: INSS - BIZKAIA - ZUZENDARI PROBINTZIALA: Erakunde honen nahien eta kezken artean hizkuntzaeskubideak bermatzen eta babesten laguntzea dagoela adierazi nahi dizugu. Hala ere, gure bezero guztiak euskaraz artatuak izateko eskubidea dutela dakigun arren, hau ez da beti posible izaten, zenbait inguruabar direla eta. Sentitzen dugu, beraz, izandako harrera zure gustukoa ez izatea.
7
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 667-2016 Nori: Gizarte Segurantza - TGSS Arrazoia: Gizarte Segurantzatik erdara hutsean bidaltzen dizkidate sms-ak, langile moduan altak eta bajak ditudan aldiro. Erantzuna: TGSS - BIZKAIKO LURRALDE ZUZENDARITZA: Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusia Estatuko Administrazioaren parte da eta honek 951/2005 Errege Dekretuaren bidez arautua du herritarren kexak nola jaso eta nola izapidetu. Horretan oinarriturik Gizarte Segurantzaren Komuneko Zerbitzu honek protokolo bat garatu du kexa eta iradokizunei erantzuteko, baina horretarako kexa edo iradokizuna formalki aurkeztu behar da, herritarra identifikatuz. Herritarraren datuak Datuen Babeserako 15/1999 Lege Organikoan jasotakoaren arabera konfidentzialtasunez erabiliko dira. Horrela bada, herritarrak bi bide ditu: 1) Telematikoa, ekainaren 22ko 11/2007 Legean oinarrituz, horretarako sarbidea ematen duen dokumentu baten jabe izanez gero (Nortasun Agiri elektronikoa, edota eskumena duen beste edozein agintek luzatutakoa. 2) Aurrez aurrekoa, gure administrazioetako edozeinetan eskura daitekeen kexa eta iradokizunen orri estandarra behar bezala bete eta sinatuta aurkeztuz Gizarte Segurantzaren Komuneko Zerbitzuaren erregistroetan. Dosierra: 794-2016 Nori: Gizarte Segurantza - TGSS Arrazoia: Gizarte Segurantzako diru-zaintzako Durangoko bulegora deitu dut (946215720) eguerdiko 13:17an. Emakumezko batek erantzun du eta galdetutakoan euskaraz dakien "Eh?" erantzun du, ez duela zipitzik ere ulertzen adieraziz. Berriro galdetuta esan dit gaztelaniaz ez badiot egiten ezin nauela atenditu. Eta nik "bada, agur" erantzun diot eta eskegi egin dut. Erantzuna: Dosierra: 1162-2016 Nori: Gizarte Segurantza - TGSS Arrazoia: Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Orokorraren Altxortegiaren Nafarroako Herrialde Zuzendaritzatik jasotzen ditudan SMS guztiak gaztelera hutsean dira. Erantzuna: Dosierra: 780-2016 Nori: SEPE - Servicio Público de Empleo Estatal Arrazoia: Ezinezkoa da Langabezi saria eskatzeko beharrezkoa den hitzordua hartzeko webgunea espainieraz jakin gabe hastea... espainierazkoan sartu eta gero euskarara salto eta hitzordua eskatzerakoan webgunearen edukia benetan ez dago euskaraz eskuragai. Zer erabilgarritasun kalitate kontrol egokitzen dio ministerioak Euskaraz eskaintzen dituen webgunei eta online zerbitzuei? Zergatik ez dabil euskarazko bertsioa ondo eta espainierazkoa bai? Langabezi zerbitzuak espainieraz egitera behartzea EAEko Erabiltzaile eta Kontsumitzailearen Hizkuntz Eskubideen Legearen aurkakoa da, eta legea 2008. urtekoa dela kontuan izanda, hizkuntz eskubide urraketa hau 2016. urtean gertatzea iraingarria da. Zer protokolo hartuko du ministerioak EAEn bete behar duen hizkuntz legea betetzeko? noizko? Lanbidek zer egin dezake Ministerioak lan zerbitzuetan EAEko hiritarron hizkuntz eskubideak urra ez ditzan bermatzeko? Erantzuna: SEPE - ZUZENDARI NAGUSIA: Aplikazioa moldatzera goaz hitzorduak Estatuko hizkuntza koofizialetan eman ahal izateko. Bost hilabeteko epea beharko dugula uste dugu behar diren moldaketak egiteko. Erantzuna: SEPE – AREA DE RELACIONES INSTITUCIONALES: Aplikazioa hizkuntza anitzetan 2017ko uztailean egonen da martxan. Dosierra: 938-2016 Nori: SEPE - Servicio Público de Empleo Estatal Arrazoia: Gasteizko SEPEren enplegu bulegoan artatu nauen pertsonak ez zekien euskaraz; galdegin diot ea euskaraz zekien norbaitekin hitz egin nezakeen eta ezetz, ez zegoela. Beste behin ere neure hizkuntza eskubideak urratuak izan dira estatuko estamentu honetan. Erantzuna:
8
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 955-2016 Nori: SEPE - Servicio Público de Empleo Estatal Arrazoia: 2016ko uztailaren 7an goizeko 9:45ean Sepe-ren Irungo bulegoan, Basurko kalean, langabeziaren prestazioa eskatzera joan nintzen. Artatu ninduen langileak ez zekien euskaraz. Hasieran, berak gaztelaniaz egiten zidan, eta nik euskaraz erantzuten nion. Baina sinatu beharreko inprimakia gaztelania hutsean ekarri zidanean, euskarazkoa ekartzeko eskatu nion. Orduan, egoera korapilatzen hasi zen. Berak esan zidan Espainiak ordaintzen didala, eta nik erantzun nion Espainian euskara hizkuntza ofiziala dela, eta, eskatu ez banion ere, euskaraz artatua izateko eskubidea aitortzen zidala Espainiako legediak. Berak, ez zekiela euskaraz, eta ez zuela ikasteko asmorik. Bulegoan galdetu zuen, eta ez zegoen euskaraz zekien langilerik. Kexa jartzeko inprimakia eskatu nion, eta gaineratu nuen nekagarria dela beti berdin ibili behar izatea (iaz ere bulego horretan arazo ber-bera izan bainuen). Orduan, berak esan zuen baietz, nekagarria dela beti horrela ibiltzea. Esan nion gutxienez errespetuz tratatzeko, mespretxatua sentitu bainintzen egin zituen aipamenekin (ez zuela euskaraz ikasteko asmorik, eta nekagarria zela beti berdin ibiltzea). Langabezia eskatzeko euskarazko inprimakirik ez zegoela ere esan zidan. Nik esan nion, egon, bazeudela, iaz errespetu eta ulermen osoz artatu ninduen langileak esan zidala existitzen zirela, aurkitu ez zituzten arren. Aurtengo langileak, berriz, orain inprimakiak ordenagailuz ateratzen direla, eta sistemak ez duela ematen aukerarik inprimakia euskaraz ateratzeko. Ez zuen inolako ahaleginik egin, ez eta inori galdetu ere, euskarazko inprimakia ateratzeko aukerarik ba ote zegoen jakiteko. Azkenik, eta nik esanda eztabaida luzearen ondoren oraindik ez nuela barkamen eskaera txikienik ere jaso, barkamena eskatu zidan. Gero, bulegoko arduradunarekin hitz egin nuen, eta hark esan zidan gogoratzen zuela iazko kexa, eta badagoela aukera inprimakia elebitan betetzeko. Zoritxarrez, nire inprimakia gaztelania hutsean tramitatuta zegoen jada. Nire haserrea eta kexa adierazi nahi dut ez nuelako zerbitzua euskaraz jasotzeko aukerarik izan eta gainera, horren aurrean artatu ninduen langileak izan zuen jarrerarengatik eta nire eskubideak adierazi nituenean erakutsitako jarrera desafiatzailearengatik, hain zuzen ere, langabetuok dirulaguntza eskatzen dugunean izan ohi dugun zaurgarritasunaz baliatuta. Erantzuna: EEZP-ren ZUZENDARI PROBINTZIALA: Herritarrarengandik jasotako kexa askoz laburragoa izan zen. Bere kasu partikularrean inprimaki gabezia eta arreta faltari aipamena modu laburrean besterik ez zion egin. Igarotako denbora dela medio, adierazpenen literaltasuna azaltzea ezinezkoa egiten da. Nolanahi ere, herritarrak barkamena jaso zuen espero bezala aritu ez izanagatik, bai momentu berean, bai geroko idatziaz eta beste neurri batzuen artean unitate administratiboan euskarazko inprimakien erabilgarritasun jarraia baieztatu zen, Web korporatiboarekin erlazionatutako zailtasunengatik eten zena. Halaber, beharrezkoa den guztia arintzeko bidea eman dezaten baliabide gehigarriak eskatu dira. Antzemandako arazoetako bat, behin gaztelaniazko izapide digitala hasita, euskarazko inprimaki fisikora ezin zela bueltatu zen. Jakinarazten dizugu, zehazki, EEZPk Gipuzkoan langile gabezia oso larria duela bere unitate guztietan, etorkizun urriagoarekin eta bataz besteko adin handia duten langileekin (45 urtetik gorako %90etik gertu), eta arrazoi horrengatik behartuta ikusten gara gure ahalegina materialki funtsezkoena dena bermatzera bideratzen (prestazioen kobrantza, kasu honetan bezala) hizkuntza-eskubideen kalterik gabe, eta horiek gure tokiko ahalmen mugatuen barruan, modu progresiboan eta posible zaigun neurrian bermatzen ahalegintzen gara (egoki gaitutako unitateak badaude). Guzti hau herritarrak gure kudeaketaren erdian jartzen ahaleginduz eta eskubide guztiak babestu behar direla jakinda.
9
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1148-2016 Nori: SEPE - Servicio Público de Empleo Estatal Arrazoia: Enegarren aldiz joan naiz Getxoko INEMen bulegora eta langileak ez dira euskaldunak. Bulegoko zuzendariarengana jo dut kexa jartzeko asmoz eta bera ere ez da euskalduna. Nazka-nazka eginda nago gaztelaniaz egin behar izateaz. Erantzuna: SEPE - ZUZENDARI PROBINTZIALA: Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoaren Getxoko Prestazio Bulegoan ez da gai honen inguruko kexarik aurkeztu. Horrenbestez, Zuzendaritza Probintzial honek ezin dizu inolako informaziorik eman, ezta deskribatutako egoera zehatz hori ebaluatu ere. Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoa ahalegin handia egiten ari da herritarrei eskaintzen dizkien zerbitzuen kalitatea hobetzeko eta aurrerapausoak emateko, hizkuntza normalizazioari buruzko legedian xedatutako aurrerabide baldintzekin bat etorrita. Horretarako, Erakunde honek beharrezko neurriak hartu ditu eta eskubide hori pixkanaka egikaritzen joango dela bermatzeko beharrezko baliabideak erabaki ditu. Gure gaitasunen barruan, langile guztiek dute elebitasunerako motibazioa; eta hala, pixkana-pixkana, ari gara gure mugak gainditzen. Oraingoz, Zuzendaritza probintzial honen kudeaketatik kanpo dauden arrazoiak direla tarteko, ezinezkoa da langile taldeak jendeari euskarazko arreta eskaintzea (izan ulermenari dagokionez, izan adierazpenari dagokionez). Euskarazko ikastaroak ematen ditugu, gero eta gehiago izan daitezen euskaraz egiteko gai diren langileak, eta, hartara, zuk deskribatutakoaren pareko egoerak gerta ez daitezen. Dosierra: 1270-2016 Nori: SEPE - Servicio Público de Empleo Estatal Arrazoia: SEPEren Gipuzkoako Herrialde Ordezkaritzatik bidalitako langabezia-dirulaguntzari buruzko jakinarazpena jaso dut etxean. Espainiera hutsean dago. Erantzuna:
10
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
MINISTERIO DE FOMENTO Dosierra: 183-2016 Nori: ADIF Arrazoia: Otsailaren 2an 18:30ean Zumarragako tren geltokiko leihatilan zegoen langileari euskaraz zuzendu nintzaion erreklamazio bat zela-eta. Oso modu lehorrean eta serio erantzun zidan "no te entiendo" fijo begietara begira. Handik aurrera gaztelaniaz aritu beste erremediorik ez nuen izan. Erantzuna: Dosierra: 189-2016 Nori: ADIF Arrazoia: Renfek Donostian obrak egingo ditu eta horren berri emateko atarietan jarritako oharrak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 563-2016 Nori: ADIF Arrazoia: Gaurko -martxoak 12- El Mundo egunkarian ADIF enpresa publikoak hiru lizitazio-lehiaketaren berri zabaltzeko iragarkia eman du argitara. Lehiaketarik bi Euskal Herriko azpiegituretako dira: bata, Donostiako geltokia-eta garbitzeko; bestea, besteak beste Hego Euskal Herriko hainbat egituratan argindar-lan zenbait egiteko. Bada, iragarkia erdara hutsean dago; eta, gainera, euskarari ez diote tokirik uzten ezta toponimoetan ere, ez dituzte-eta 'Bizkaia' eta 'Gipuzkoa' ofizialak erabili, "Vizcaya" eta "GuipúzcUa" [sic] baino. Enpresa publikoa den aldetik, toponimo ofizialak -legedia, azken buruanerrespetatzeko betebeharra du. Erantzuna: ADIF - IPARRALDEKO LANEN ZUZENDARIORDEA: Jarraibideak eman zaizkie Iparraldeko lanen Zuzendariordetzako lanen zuzendari guztiei, hurrengo jarduketetan kontuan izan dezaten, izan ere, erreklamazioan aipatzen den oharreko lanak amaituta baitaude. Dosierra: 596-2016 Nori: ADIF Arrazoia: ADIFek Herrera auzoan oharra jarri du espainolez. Erantzuna: Dosierra: 1466-2016 Nori: ADIF Arrazoia: Arabako zenbait higiezin saltzeko asmoz, ADIFek iragarkia argitaratu du prentsan, gaztelania hutsean, atzoko (2016-11-05, larunbata) Correo egunkarian. Erantzuna: Dosierra: 923-2016 Nori: AENA Arrazoia: Gaurko Deian eta Correon AENA enpresa publikoaren iragarkia ikusi dut; erdara hutsean dago. Euskaldun herritarrok ez ote dugu eskubiderik begirunea izan diezaguten herri administrazio eta enpresetatik? Ez ote gara eskubidedun herritar erdaldun herritarren heinean edo mailan? Erantzuna: AENA - KOMUNIKAZIO ETA ERAKUNDEEKIKO HARREMANETANETARAKO ZUZENDARIA: Jasotako kexaren harira, AENAk hizkuntza koofizialekiko sentsibilitatea baduela adierazi nahiko genizueke. Aireportuetako informazio paneletan ageri den hegaldien informazio orokorra eta Euskadiko aireportuen inguruko informazioa herrialde bakoitzeko hizkuntza koofizialetan ematen dugu. Publizitatea, berriz, hedabidearen hizkuntza berean jartzen dugu eta, beraz, Deia eta El Correo egunkariak gehien bat gaztelaniaz direnez, horregatik jartzen dugu gaztelania hutsean.
11
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1077-2016 Nori: AENA Arrazoia: Donostia-Hondarribia aireportuko aparkalekuko kutxazainean euskara ez dago hizkuntza aukeren artean. Kutxazainaren kanpoaldean badago euskararen aztarnarik, baina bigarren mailan. Erantzuna: Dosierra: 1078-2016 Nori: AENA Arrazoia: Hondarribiko aireportuko aparkalekuko errotulu honetan euskarazko testua ez da zuzena eta beraz, erdarazko testua irakurri ezean ez da ulertzen: "ekipajearentzako orgatik" ageri du. Erantzuna: Dosierra: 1631-2016 Nori: AENA Arrazoia: AENA egunero ari da argitaratzen erdara hutsean iragarkia, orrialde osokoa, egunkarietan, gutxienez Deian eta Correon (Berrian eta Garan, ez), "Te invitamos a una copa de cava en el aeropuerto" leloa duena. Zenbaitek esan dezaten euskarara bideratzen direla diru publikoak; egia gorria denean euskaldunok diskriminatzera bideratzen direla. Erantzuna: Dosierra: 1404-2016 Nori: AENA Arrazoia: Benetan penagarria da, igandeetan ez ezik gainontzeko egunetan ere gazteleraz hitz egin behar izatea beti Bilboko aireportuan zerbait eskatu edo galdetu behar dudanean. Kontrola pasa aurretik txartela irakurtzeko aparailuan dagoen pertsonari galdetzen diodanean, tabernan, informazio guneetan, dendeetan... Inork ez daki euskaraz eta beti hizkuntzaz aldatu behar izaten dut. Erantzuna: BILBOKO AIREPORTUA - GABINETE ETA AIREPORTU ZERBITZUETAKO BURUA: Asko sentitzen dugu herritarrari eragozpenak sortu izana, baina AENAren ardurapean dauden informazio guneetan beti daude pertsona bat edo bi gure erkidegoko bi hizkuntza ofizialetan aritzeko gai direnak. Beste kontu bat dira aireportuan bertan diren kafetegiak, dendak eta bestelakoak. Izan ere, bertako langileak enpresa desberdinetakoak baitira, baina ez AENAkoak. Hortaz, zer hizkuntzatan hitz egiteko gai diren, enpresa bakoitzaren erantzunkizuna da. Dena dela, Bilboko Aireportuak, hau da, AENAk, beti gogoratzen die aipatutako enpresei bidaiariek aukeratzen duten hizkuntzan jarduteko gai diren langileak izan behar dituztela. Eskerrik asko aireportuko zerbitzuak hobetzen laguntzeagatik. Dosierra: 1330-2016 Nori: AENA Arrazoia: Loiuko aireportuan, sarreraren kanpoldetik aparkalekura jaisteko arrapala mekanikoaren hasieran dagoen pantailako mezua trakets idatzita dago euskaraz. “Hemen barra solte utzi gudtizka gelditzeko”. Erantzuna: AENA-BILBOKO AIREPORTUA - AIREPORTUKO KABINETEBURUA: ETA ZERBITZUETAKO DEPARTAMENTUKO BURUA: Aireportuko aparkaleku ondoko pantailetako batean dagoen akatsa, akats tipografiko bat izan da. Mezua idazterakoan akatsa egon da. Dagoeneko mezua zuzenduta dago. Arazoaren aurrean gugana jo izana eskertzen dizugu, aireportuak eskaintzen dituen zerbitzuak hobetzen laguntzen duelako. Dosierra: 628-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Gaur, 18:30ak aldera, Bilboko Epalza Alargunaren 3an dagoen Correoseko bulegora joan eta bertako langileari euskaraz egindakoan, honek euskaraz ez zekiela eta gazteleraz egiteko esan dit. Adeitsu jokatu badu ere, ezin izan dut euskaraz egin. Erantzuna:
12
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 654-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Apirilaren 4an 13:00ak aldera Correos-en Epaltzaren Alargunaren kaleko bulegoan zegoen langileak zerbitzua gaztelania hutsean eman dit. Gainera, postu bateko informazio kartela gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 660-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Bermeoko posta bulegoan ederto atenditu nau langileak, baina euskaraz egin diodan arren erdaraz egin dit. Orduan erdarara makurtu natzaio, pentsatuta euskaraz ez dakiela, eta ulertu izan duela azaldu diodana kontestuagatik eta. Baina gero argi geratu zait euskalduna dela, euskaraz egin baitu zenbait herritarrekin. Lastima itzela da, nik uste, halako jokabidea izatea, batetik; eta, bestetik, argi dut eskubidea dudana zerbitzu publikoetan euskaraz egiteko, eta egin diezadaten. Badirudi, baina, hainbat ez direla kontziente inoren eskubideak urratzen dituztela. Erantzuna: Dosierra: 747-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Correosek eskuorria banatu du Durangoko postontzietan, gehienbat orain arratsaldez ere herriko bulegoa irekitzen dutela jakinaraztearren herritarrei. Bada, euskarazko testua traketsa da, batez ere azalean, goiburu eta mezu nagusi behar lukeen esaldian: "Orain ere arratsaldez irekita", urteetan arratsaldez itxita egon denean... "Orain ere"?! "Astelehetik [sic] ostilalera [sic]". "c/" 'kalea' eta "CP" 'posta kodea' erdara hutsean... Euskaldun herritarrok ez ote dugu tratu duina merezi? Erantzuna: CORREOS - ERAKUNDEEKIKO HARREMAN ETA KOORDINAZIORAKO ZUZENDARITZA: CORREOS erreklamazio honen jakitun zen, aurrez Elebidetik helarazi baitziguten. Inprenta akatsa izan zela azaldu genion, eta hura antzemanda neurriak hartu genituela jakinarazi akatsa zuzendu eta etorkizunean horrelakorik ez errepikatzeko. Dosierra: 790-2016 Nori: CORREOS Y TELEGRAFOS Arrazoia: Correosko webgunean erabiltzaile kontua ireki dut. Bertatik burofaxa bidaltzen saiatu naiz baina euskaldunontzat interfazeko euskara hain da txarra ezen ulertezin dela. Aitzitik, beti bezala, gaztelaraz osoki ulergarri da. Erantzuna: Dosierra: 835-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Etxeko atarian CORREOS-ek jarritako informazio agiri bat jarri dute. Gaztelera hutsean da. Erantzuna: CORREOS - ERAKUNDEEKIKO HARREMAN ETA KOORDINAZIORAKO ZUZENDARITZA: Dagokion Zuzendaritzari galdetuta, kartelak dagoeneko kenduta daudela erantzun du. Nolanahi ere, era honetako gertaerak ez errepikatzeko bertsio elebiduna helarazi zaie hurrengoetan erabiltzeko. CORREOSek deitoratu egiten du gertaera, hizkuntza-araudia errespetatzeko ahalegin berezia berezia egiten baitu, bi hizkuntza ofizial dituzten Autonomia Erkidegoetan bi hizkuntzak erabil daitezen.
13
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 875-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Iurretako posta-bulegoan emakumezko gazte bik atenditu naute, euskaraz egin ahal izan diet, baina erdara hutsean aritu zaizkit, "eskerrik asko" sinplea euskaraz esateko ez dira gai izan. Erantzuna: CORREOS - ERAKUNDE HARREMANETARAKO ETA KOORDINAZIOKO ZUZENDARIA: Gure enpresa hizkuntza aniztasunarekin adeitsua da. Zuen idazkian adierazitako gertaerei esker gure zerbitzuen erabiltzaileek duten hautematea hobe ezagutzen dugu eta enpresaren estrategia orokorrarekin bat egiten duten neurriak hartu ahal izatea ahalbidetzen digute, kexan adierazitakoa bezalako gertaerak errepikatzea saihestuz. Testuinguru honetan adierazi nahi dugu zenbait hizkuntza ofizial dituzten Autonomia Erkidegoetan kokatutako posta bulegoetan herritarrak hautatzen duen hizkuntza erabiltzea dela irizpide orokorra, nahiz eta puntualki bada ere, gerta daitekeen espedientean adierazitako gertaera bezalakoak suertatzea. Dosierra: 881-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: CORREOSek Bilboko Gurutze auzoko atarietan oharra ipini du bizilagunei jakinarazteko bidalketak jasotzeko aurrerantzean beste bulego batera jo beharko dutela. Oharra espainiera hutsean idatzita dago. Erantzuna: CORREOS - ERAKUNDEEKIKO HARREMAN ETA KOORDINAZIORAKO ZUZENDARITZA: Dagokion Zuzendaritzari galdetuta, kartelak dagoeneko kenduta daudela erantzun du. Nolanahi ere, era honetako gertaerak ez errepikatzeko bertsio elebiduna helarazi zaie hurrengoetan erabiltzeko. CORREOSek deitoratu egiten du gertaera, hizkuntza-araudia errespetatzeko ahalegin berezia berezia egiten baitu, bi hizkuntza ofizial dituzten Autonomia Erkidegoetan bi hizkuntzak erabil daitezen. Dosierra: 906-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Correosen Arrotxapeako bulegoan udako ordutegiaren berri ematen duen oharrean euskarazko testuan zenbait akats daude. Barkatu Correos, udan ala neguan gaude? Erantzuna: Dosierra: 915-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: CORREOSek gaztelania hutsean bidali dit jakinarazpena eta harekin batera heldu den ohartarazpena gazteleraz eta ingelesez zegoen, baina ez euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1088-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Bezeroarentzako arreta zerbitzua eskaintzen duen telefonoan (902 197 197) euskarazko zerbitzua hala-nolakoa da. Zerbitzu mota hauetan ohikoa denez makina batek hitz egiten dizu. Honela dio gutxi gora behera lehenengo urratsean: - Euskaraz hitz egin nahi baduzu sakatu "1"... Hurrengo urratsean: Bidalketa bati buruzko informazioa nahi baduzu sakatu "3"... eta puntu honetatik aurrera ondorengoa: - Sentitzen dugu baina zerbitzu hau ezin dugu euskaraz eskaini... ??? XXI. mendean gaude, noizko gure txanda? garaia da benetazko zerbitzu euskaldunak izatekoa. Erantzuna:
14
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1200-2016 Nori: CORREOS Y TELEGRAFOS Arrazoia: Correosek Donostiako Gros auzoan duen bulegoan izan gara eta bertan, langileek jarritako kartel guztiak gaztelera hutsean daude. Horrez gain, faktura eskatu eta gazteleraz bakarrik dagoela konturatu gara. Erantzuna: CORREOS - ERAKUNDEEKIKO HARREMAN ETA KOORDINAZIORAKO ZUZENDARITZA: Fakturen jaulkipenari dagokionez, jarduketa ugari burutu dira agiri horiek hizkuntza koofizialetan luzatu ahal izateko, baina hala ere, badira zenbait elementu puntual, bulegoan egindako ordainketen fakturak kasu, eguneratutako aplikazio informatikoen garapen handiagoa eskatzen dutenak faktura guztiz elebidunak egin ahal izateko. Gauzak horrela, zuzendaritza-atal ezberdinetan aztertzen ari da gaia, elebitasuna bermatzeko zein aplikazio egokitu behar diren eta haiek moldatzeko egin beharreko urratsak zehazteko asmoz. Bestetik, nabarmendu behar da bulegoetan erabiltzen diren programa informatikoak estatu mailan ezartzen direla eta elkarri lotuta lan egiten dutela; horrek areagotu egiten du aldaketak egiteko zailtasuna, eta horregatik aplikazioen egokitzapenak luze jo dezake. Nolanahi ere, Correos-ek hizkuntza politikan indarrean diren arauak betetzeko duen konpromisoa berretsi nahi du, eta bere eskumenen barruan, bi hizkuntza ofizial dituzten Autonomia Erkidegoetako bulegoetan biak erabili ahal izateko neurriak hartzen jarraituko du. Dosierra: 1266-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Bueltan jaso dugu Loiura bidali genuen gutuna. Gutunaren atzealdean Correos-en zigilua dago; Sondika eta "Vizcaya" ageri dira. Correos-ek ez al daki Bizkaia dela izen ofiziala? Erantzuna: Dosierra: 1292-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Barakaldoko López de Ayala plazan zabaldu berri duten Correoseko bulegoan informazioa ez dago euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: CORREOSE - ERAKUNDEEKIKO HARREMANETANETARAKO ETA KOORDINAZIORAKO ZUZENDARITZA: Kexa jakinarazi ondoren esan zaigunez, gaztelera hutsean ziren kartelak kenduta daude jada. Dosierra: 1335-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Deustuko Postetxe Bulegoan, txanda itxaroteko hartu behar duzun papera gazteleraz zegoen. Gainera, bertako langileak ez zekien ezta zenbakiak euskaraz esaten ere. Erantzuna: CORREOS - ERAKUNDEEKIKO HARREMANETANETARAKO ETA KOORDINAZIORAKO ZUZENDARIA: Zuen kexa jaso ondoren, herritarrak aipatzen duen bulegoarekin harremanetan jarri eta jakin dugu makinetan hiru hizkuntza hautatzen ahal direla dagokion ikurrina hautatuta: euskara, gaztelania eta ingelesa. Eta tiketa aipatu hiru hizkuntza horietan inprimatzen ahal da. Tiketa, beraz, euskaraz inprimatu daiteke. Euskaratu ezin dena "Tu Correos" leloa da, marka komertziala baita. Dosierra: 1372-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Gaur, urriak 6, Correosen Zumaiako bulegora joan naiz nire etxe inguruan gutunontzia jartzeko eskaerarekin. Zumaiako Udaleko baimenarekin joan naiz, eta esan didate (euskaraz) asko erraztuko lukeela gaztelaniaz izango balitz Udaleko agiri hori, eta egin behar dudan eskaera egitekotan gaztelaniaz egitea hobe dudala. Jakina, ondoren Hirigintzari eskatu behar izan diot agiri hori gaztelaniaz. Erantzuna: CORREOS - ERAKUNDE HARREMANETARAKO ETA KOORDINAZIOKO ZUZENDARIA: Dagozkion Zuzendaritza Unitateek adierazi digute dokumentazioa gaztelaniaz aurkezteko iradoki zitzaiola erreklamazio egileari Elkarte honek Euskaditik kanpo dituen Unitateetara bidal zitekeelako aipatu dokumentazioa eta ondorioz, gaztelaniaz egotea beharrezkoa izanen zelako berau aztertzeko.
15
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1471-2016 Nori: CORREOS Arrazoia: Gaur, azaroak 7a, Bilboko Epaltzaren Alargunaren kalean dagoen Correoseko bulegoan 11:30ak aldera artatu nauen langilearekin dena gazteleraz egin behar izan dut. Are gehiago, nik euskaraz idatzitako helbidearen zati bat gazteleratu egin du berriz idazterakoan (nik erabilitako boligrafoaren tinta kendu egiten baitzen). Kopiatu baino ez zeukan, zertarako/zergatik gazteleratu? Erantzuna: CORREOS - ERAKUNDEEKIKO HARREMANETARAKO ETA KOORDINAZIO ZUZENDARIA: Esker mila zuen kexa helaraziz, eskaintzen ditugun zerbitzuen inguruan gure erabiltzailearen pertzepzioa ezagutzeko aukera emateaz gain, horien inguruko erabakiak hartzeko parada eskaintzen diguzuelako, beti ere enpresaren estrategiari jarraikiz (herritarren hizkuntza-eskubideekin adeitsua). Horrela, molde honetako kexak berriro ez egotea galaraziko dugu. Normalean, erabiltzen dugun irizpide orokorra herritarrek hautatzen duten hizkuntzan artatzea da, nahiz eta batzuetan horrelako akatsak ematen diren. Dosierra: 1641-2016 Nori: CORREOS Y TELEGRAFOS Arrazoia: Posta-bulegora laster helduko ei zaidan pakete baten gaineko e-maila eta sms-mezua bidali dizkidate Correosetik, biak erdara hutsean. SMS mezuaren testua: "Próximamente pondremos a su disposición el envío X remitido por X". Mezu elektronikoak gainera, ohar bat dakar ingelesez. Euskaldunok eskubiderik ez? Euskara ez da ofiziala? Ingelesa ofiziala da? Erantzuna: CORREOS Y TELEGRAFOS - BEZEROEN ARRETAKO ARDURADUNA: SMSak edozein hizkuntzatan atera daitezke, igorleak hala adierazten badigu. Igorleak ez badu eskatzen, berariaz gaztelaniaz irteten dira, ez baitakigu hartzaileak zein hizkuntzatan jaso nahi dituen mezuak. SMSa jasotzen duena hartzailea denez, paketea bidali behar dionari zein hizkuntzatan jaso nahi duen aurrez jakinarazteko aholkatzen diogu. Beraz, Correos-ek hizkuntza-araudia errespetatzeko ahalegin berezia egiten du, bi hizkuntza ofizial dituzten Autonomia Erkidegoetan bi hizkuntzak erabil daitezen. Dosierra: 329-2016 Nori: RENFE Arrazoia: Bilboko Abandoko geltokiko RENFEren makinetan euskararen erabilera okerra ageri da bi mezutan: "Mugitu eta eutsi txartel irakurgailua Partzuergoko" eta "Txartela irakurriz". Erantzuna: RENFE - EUSKADIKO ALDIRIKOEN NUKLEORAEN GERENTZIA - MERKATARITZA SAILA: Zure erreklamazioaren berri eman diogu ardura duen sailari. Hurrengo egunotan testuak zuzenduko dituztela erantzun digute. Bestetik, erreklamazioa ezarri duenari barkamena eskatu nahi diogu gure akatsengatik. Renfe Viajeros-ek idatzizko informazioa erderaz nahiz euskaraz eskaintzeko konpromisoa hartuta dauka, eta hori dela medio, erreklamaziogileari eskerrak eman nahi dizkiogu, modu horretan gure jarduna hobetzen laguntzen digu eta. Erantzuna: EUSKADIKO ALDIRIKOEN NUKLEOAREN GERENTZIA - MERKTARAITZA SAILA: Jakinarazten dizut zure gutunean adierazitako testuak zuzendu egin ditugula. Zuzendutako testuen argazkiak erantsita aurkituko dituzu. Dosierra: 669-2016 Nori: RENFE Arrazoia: Ordiziako tren geltokian trena atzeratuta datorrela jakinarazteko bozgorailuko mezua espainol hutsean eman dute eta ez euskaraz. Erantzuna:
16
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 692-2016 Nori: RENFE Arrazoia: Bilbo eta Balmaseda arteko FEVEren linean idatzizko informazioa eta megafoniako oharrak gaztelaniaz soilik ematen dituzte. Erantzuna: RENFE - MERKATARITZA TEKNIKARIA: Bilbao-Balmaseda ibilbideko megafonia euskaraz eta gaztelaniaz izaten da eta informazio taulari dagokionez, baldintza orokorren zatia eta ordutegia ele bietan daude. Saiatzen gara ohar guztiak ele bietan jartzen, baina gerta liteke salbuespenen bat gertatzea eta gure langileek euskara maila altua ez dutenez, ezin jarri izatea mezua ere euskaraz. Baina, esan bezala, ezohikoa izaten da. Dosierra: 872-2016 Nori: RENFE Arrazoia: RENFEren Donostiako iparraldeko geltokian megafoniatik bota duten mezua gaztelaniaz eta frantsesez izan da bakarrik; "Cercanías. Tren Brinkola Oñati con dirección Irun va a efectuar su entrada por vía uno" moldeko mezua, hiru aldiz errepikatuta. Erantzuna: RENFE - SALMENTA OSTEKO ZERBITZUA: Herritarrari barkamena eskatu nahiko genioke. Normalean mezuak ele bitan ematen dira, gaztelaniaz eta euskaraz, eta batzuetan, bidaiari asko dagoenean, baita frantsesez eta ingelesez ere bai. Badirudi, beraz, akatsen bat gertatu dela megafonia sistemarekin. Dosierra: 873-2016 Nori: RENFE Arrazoia: Makinisten greba dela-eta informazio-iragarkia argitaratu du RENFEk gaurko, ekainak 10eko, Deia eta El Correo egunkarietan, erdara hutsean. Erantzuna: RENFE - EUSKADI, NAFARROA, ERRIOXA ETA KANTABRIAKO ORDEZKARITZA ARDURADUNA: Ekainaren 10ean prentsan argitaratutako iragarkia premiazko izaeraz gauzatu zen eta, beraz, ez genuen denbora materialik ezta egunkarietan esparru fisikorik izan edukia itzultzeko. RENFEk bere esku dituen baliabide guztiak jarriko ditu akats mota hauen errepikapena saihesteko. Era berean, Autonomia Erkidego bakoitzeko hizkuntza ofizial desberdinetan zabalduko ditu iragarkiak, gaur egun, Euskal Autonomia Erkidegoko argitalpen eta ohartarazpen guztietan egiten den bezala. Dosierra: 1073-2016 Nori: RENFE Arrazoia: Donostiako Iparraldeko geltokiko horman zintzilikatuta ziren gau jaiko trenetarako sarbide kartelak (trena nortzuk hartu behar zuten adierazten zutenak) espainol hutsean zeuden lur azpiko pasabidean. Erantzuna: Dosierra: 1216-2016 Nori: RENFE Arrazoia: Ordiziako tren geltokian trena ez dabilela jakinarazteko bozgorailuetatik eman duten mezua espainol hutsean eman dute oraingoz, bi aldiz. Erantzuna: Dosierra: 1273-2016 Nori: RENFE Arrazoia: Irungo Bentak tren geltokian, 7:45etik 7:50era, bozgoraikuetatik ahozko oharra eman dute bost aldiz matxura batek eragindako atzerapen bati buruz. Bost alditan, oharra espainieraz izan da, euskarazkorik eman gabe Erantzuna: Dosierra: 1609-2016 Nori: RENFE Arrazoia: Renfek gaztelaniaz baino ez ditu argitaratzen iragarkiak Hego Euskal Herriko prentsan. Erantzuna:
17
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
MINISTERIO DE INDUSTRIA, ENERGÍA Y TURISMO Dosierra: 388-2016 Nori: MINISTERIO DE INDUSTRIA, ENERGÍA Y TURISMO Arrazoia: Espainiako Industria, Energia eta Turismo Ministerioaren "Despliegue 4G en la banda de 800 MHZ" kanpainaren orribikoa erdara hutsean dago. Erantzuna: MINISTERIO DE INDUSTRIA, ENERGÍA Y TURISMO - KEXA ETA IRADOKIZUNEN ATALA: Kexan aipatutako triptikoa udaletara banatzen ari gara jada eta laster ministerioaren webgunean ikusgai izango da.
18
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
MINISTERIO DEL INTERIOR Dosierra: 555-2016 Nori: MINISTERIO DEL INTERIOR Arrazoia: Espainiako Poliziaren himno berria egiteko antolatutako lehiaketan gaztelaniaz besteko edozein hizkuntza erabiltzea beren beregi debekatu dute araudian. Espainiako estatuko hainbat eta hainbat herritar, bada, bereizkeriaz, tratatzen gaituzte, hala jokatuz. Espainiako estatuko herritar naizen aldetik, euskaldun moduan diskriminatzen naute-eta. Gainera, Espainiako Konstituzioak lehendabiziko artikuluetan zehazten du gaztelaniaz besteko hizkuntza ofizialak ere "espainol" direla, baina lehiaketa honek "espainol" izaera bakarrik gaztelaniari ematen dio. Espainol baldin banaiz, eskubide guztiekin izan nadin espainol, eta ez herritar diskriminatu. Hurrengo loturan argibide gehiago: http://politica.elpais.com/politica/2016/03/11/actualidad/1457709641_397078.html?id_externo_rsoc=TW_CM
Erantzuna: Dosierra: 569-2016 Nori: MINISTERIO DEL INTERIOR Arrazoia: Euskal preso politiko batek itxita, eta azalean abokatuaren izen-abizenen ondoan “Abokatua” idatzita, entregatu du bere abokatuari zuzendutako gutuna, abokatu eta presoaren arteko komunikazioaren sekretua babesteko araudian babesa hartuz. Funtzionarioari garbi azaldu dio zergatik doan gutuna itxita, nori zuzendua den, eta Auzitegi Nazionaleko Idazkari Judizialaren ziurtagiria ere erakutsi dio gutunaren hartzailea bere abokatua dela frogatzeko. Gutun horiek ezin dira zabaldu epailearen aginduz ez bada. Hala ere, egun batzuetara kartzelako Segurtasun Zuzendariaren oharra jaso du, “hutsegite” bat dela medio abokatuari zuzendutako gutuna zabaldu dutela adieraziz, segurtasun bulegoan euskaraz ez dakitelako. Gutuna itzuli diote “intervenida” idatzita eta berriro bidaltzeko esan diote eta gaztelaniaz adierazteko, “abogada” alegia, abokatuari zuzendua dela. Erantzuna: Dosierra: 854-2016 Nori: DNI TRAMITATZEKO BULEGOA Arrazoia: Nortasun agiri nazionalista berriztatzen joan naiz Espainiako Polizia nazionalistak Basaurin duen bulegora. Erdaraz egin didate funtzionarioek, bai ateko poliziak, bai bulegariak, euskaraz agurtu ditudan arren. Kontuak hala, erdarara makurtu naiz; nahiz ondotxo dakidan eskubidea dudala legediak aitortua- euskaraz egiteko eta egin diezadaten. Bada, euskaraz ahoz ezin egiteaz gainera, idatziz ere erdaraz jardun behar izan dut, halako egunetan eta halako tokitan nortasun agiria jaso dudalako testutxoa idatzarazi eta sinatu eragin baitidate. Horrek konponbide erraz-erraza du bada: testu labur horren eredua euskaratu dezatela! Asko ez zaie bada kostako euskaldunoi begirunea izatea hain kontu sinplean! Bestalde, bulegoan dauden kartel eta ohar guztiak erdara hutsean daude, Espainiako Polizia Nazionalaren Kode Etikoa edo halako zerbait lerroburu duen dekalogo modukoa izan ezik. Euskara ez ote da ofiziala? Euskal hiztun herritarrok ez ote ditugu gainontzeko herritarren eskubide berberak? Ez ote gara Espainiako Erresuma deritzoten estatuko herritar gainontzekoen maila berean? Gainera, badira hil batzuk nortasun-agiri eredu berria kaleratu dutela. Ba segitzen du(gu) euskarak/euskaldunok baztertuta: erdara hutsean daude "España", "Documento Nacional de Identidad", "DNI", "Ministerio del Interior", "C." [kalea], "P" [solairua], "M" [gizonezkoa]. Erantzuna: POLIZIAREN EUSKADIKO BURUZAGITZA NAGUSIA - BILBOko KOMISARIO NAGUSIA: Zuek salatutako gertaeraren data 2016ko bagilaren 4a izanik, NAN bulegoa itxita zegoen zapatua zelako. Bestetik, hizkuntza-eragozpenak jasan zituen herritarraren datuak beharko genituzke kexaduna benetan bulegora bertaratu zela frogatzeko, ez baitugu mota honetako inolako kexarik jaso polizia-mugape honetan lanegun horretan. Dosierra: 834-2016 Nori: DIRECCIÓN GENERAL DE LA GUARDIA CIVIL Arrazoia: Guardia Zibilaren kontrol batean geratu gintuzten Beran maiatzaren 28an arratsaldeko 6ak aldera edo. Gaztelera hutsean egin ziguten. Erantzuna:
19
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 995-2016 Nori: DGP - Dirección General de la Policía Arrazoia: Poliziaren Donostiako Komisaldegi nagusiaren eraikina orain gutxi inauguratu zen. Eraikineko errotulu nagusia gazteleraz soilik idatzita dago: "Comisaria Provincial de Policia". Beste behin estatuko erakunde publiko bat euskarari muzin egiten Euskal Herrian; euskarari bizkar ematen. Egoera hau ez da onargarria eta gainera legearen aurka doa. Erantzuna: Dosierra: 1040-2016 Nori: DGT - Dirección General de Tráfico Arrazoia: Egunotan iragarkia argitaratzen ari da Hego Euskal Herriko zenbait egunkaritan, erdara hutsean. Euskaldun herritarrok ez ote gara gainontzekoen heinean eskubidedun eta errespetagarri? Erantzuna: Dosierra: 1115-2016 Nori: DGT - GIPUZKOAKO HERRIALDE ZUZENDARITZA Arrazoia: Gida-baimena berritzea suertatu zait eta Espainiako Trafikoko Zuzendaritzak, gida-baimen berriarekin batera gutuna bidali dit. Gida-baimena espainiera hutsean idatzita dago eta baita gutuna ere. Aldiz, gutunaren atzeko aldean datozen segurtasun-gomendioak Estatuko 4 hizkuntzetan idatzita daude.Beste behin ere nire kexua Estatuko Erakundeak euskaldunoi eskubidez eta legez zor zaiguna ez betetzeagatik. Erantzuna: Dosierra: 1116-2016 Nori: DGT - GIPUZKOAKO HERRIALDE ZUZENDARITZA Arrazoia: Gida-baimena berritzea suertatu zait eta Espainiako Trafikoko Zuzendaritzak gida-baimen berriarekin batera gutuna bidali dit. Gida-baimena espainiera hutsean idatzita dago eta baita gutuna ere. Aldiz, gutunaren atzeko aldean datozen segurtasun-gomendioak Estatuko lau hizkuntzetan idatzita daude.Beste behin ere nire kexua Estatuko Erakundeak euskaldunoi eskubidez eta legez zor zaiguna ez betetzeagatik. Erantzuna:
20
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1643-2016 Nori: DGT - BIZKAIKO HERRIALDE ZUZENDARITZA Arrazoia: 2016an hamar urte igaro baitira gidabaimena atera nuenetik, berriztatu behar izan dut. Bada, oraintsu jaso dut gidabaimen berria, posta bidez: - Bizkaiko Trafiko Buruzagitzaren gutuna eta gutunazala erdara hutsean daude. Gutunaren ifrentzuan aholku esaldi batzuk ageri dira behintzat, gaztelaniaz ez ezik, euskaraz eta katalanez eta galizieraz. - Gidabaimen berrian euskararen arrastorik ez da. Gidabaimen zaharrean hainbat datu euskaraz eta gaztelaniaz ageri ziren. - Datak behintzat formatu unibertsalean etorri litezke, euskararekin bat egiten duen formatuan... Baina ezta gutxiengutxieneko hori... Erdara hutsa inposatu behar. Euskaldun herritarrok ez dugu eskubiderik? Ez dugu begirunerik merezi? Erantzuna: BIZKAIKO TRAFIKO BURUZAGITZA: Indarrean dagoen baimenaren modeloa Gidarien Araudi Orokorra hainbat alderditan aldatu zuen 1055/2015 Errege Dekretuan ezarritakoa da, azaroaren 20koa, EAO-ean argitaratu zena, 279. Zenbakian, 2015-11-21ean, eta 2015-12-31n indarrean sartu zena. Arau horrek baimenaren formatua eta baimenean agertzen diren daten formatua adierazten du; hala, data bi digitu erabiliz idatzi behar da, eta honako modu honetan adierazirik: eguna/hilabetea/urtea. Baimenaren inguruko informazio datuak, aldiz, eskuineko aldean adieraziko dira, era bertikalean agerraraziz, eta bai gaztelaniaz bai euskaraz ager daitezke. Era berean, baimenaren igorpen idazkia gaztelaniaz zein euskaraz idatzirik bidaltzen da herrialde honetan egiten diren espedizio eta berriztatze idazki guztietan. Esandakoarengatik, eta igorritako agiriak eta baimenaren ematearen lekua ikusita, ondorioztatzen da akats bat izan dela baimenaren izapidean. Akatsak, izan ere, eragina izan du bai baimena eta bai igortze-idazkia bideratzeko formatua aukeratzemoduan. Kontuan hartuz eragindako pertsonari buruzko daturik ez dugula, ezin dugu erabaki akatsa giza-akatsa edo kontu informatikoa izan ote den. Hala eta guztiz ere, prozedura berrikusi beharko dugu halako hutsegiterik gehiago gerta ez dadin. Gertatutakoa ikusita, eragindako pertsonaren NAN zenbakia beharko genuke baimena berak aukeratutako formatuan eman ahal izateko. Beraz, herritarrari eskatzen diogu bere NAN zenbakia bidal dezala Bizkaiko Trafiko Buruzagitzako helbide elektroniko honetara: jptbi@dgt.es bertan “Behatokia gaia” aipatuz. Horrela, datu hori jakin eta gero, bere eskaera bideratu ahal izango dugu. Azkenik, eskerrak eman gura dizkiot herritarrari gure zerbitzuak hobeak izan daitezen eman duen astiagatik.
21
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
MINISTERIO DE JUSTICIA Dosierra: 549-2016 Nori: MINISTERIO DE JUSTICIA Arrazoia: Sexu delitu aurrekarien ziurtagiria --beharrezkoa Espainiako Estatuan haurrekin lan egiteko-eskatzeko inprimakiaren euskarazko bertsioa hain zabarra da ze ez dago testuak ulertzerik. Goiburuan bertan Espainiako armarriaren ondoan "Justizia Ministerioaren" ageri da, "Justizia Ministerioa" beharrean. Horra esteka: http://goo.gl/w49ds8 Erantzuna: Dosierra: 781-2016 Nori: NAFARROAKO JUSTIZIA AUZITEGI NAGUSIA Arrazoia: Zitazioa jaso dut Iruñeko Epaitegitik eta gaztelania hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 1096-2016 Nori: NAFARROAKO JUSTIZIA AUZITEGI NAGUSIA Arrazoia: Epaitegian ezkonduko gara, eta prokuradorea (edo ezkontza bideratuko duena) euskalduna ez denez, itzultzailea eskatu behar izan dugu. Erantzuna: NAFARROAKO JUSTIZIA AUZITEGI NAGUSIA - GOBERNU IDAZKARITZA: Kexak ez du xehetasun askorik ematen, eta ez du zehazten zer profesional mota zen euskaraz artatu behar zaituena; halere, ziur aski ez zen Epaitegiko prokuradore bat izanen, ez baitute parte hartzen halako espedienteetan; aitzitik, litekeena da Justizia Administrazioaren zerbitzura aritzen diren Gorputzetako funtzionario bat izatea, hau da, Nafarroako Gobernuaren edo Justizia Ministerioaren mende dagoen funtzionarioetako bat. Era berean, ez da zehazten gertaera eremu euskaldunean, ez-euskaldunean edo mistoan gertatu ote zen. Eta adierazten denaren arabera, ekitaldia euskaraz egin zen, interprete baten bitartez. Salatutako gertakariek ez dute urratzen Botere Judizialaren Lege Organikoaren 231. Artikulua, ezta euskarari buruzko Foru Legeria ere. Bestelako kontua da neurriak hartzen ahal direla euskararen erabilera bultzatzeari begira, adibidez langile euskaldunak egotea, baina Auzitegi Nagusi honek ez du eskumenik Administrazioaren zerbitzura aritu behar duten langileen hautaketa eta prestakuntzaren arloetan, Justizia Ministerioarenak eta Nafarroako Gobernuarenak baitira eskumen horiek, eta, hartara, egokia da aintzat ez hartzea Hizkuntza Eskubideen Behatokiak egindako eskaera. Dosierra: 1242-2016 Nori: NAFARROAKO JUSTIZIA AUZITEGI NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiko orrien idazpuru edo menbretean erakundearen euskarazko izena oker idatzita dago, NAFARROAKO AUZITEGI JUSTIZIA NAGUSIA ageri da NAFARROAKO JUSTIZIA AUZITEGI NAGUSIA beharrean. Erantzuna: NAFARROAKO JUSTIZIA AUZITEGI NAGUSIA - LEHENDAKARIA: Dagokion egiaztapena eginda Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiaren izena gaizki euskaratuta zegoela onartu behar dugu. Akatsa zuzentzea erabaki da aurrerantzean euskarazko izena zuzen ager dadin. Dosierra: 974-2016 Nori: BERGARAKO EPAITEGIA Arrazoia: Bergarako Epaitegian exekuzio-demanda aurkeztu nuen; euskaraz soilik planteatua zegoen prozedura. Prozedura honetan, beste askotan bezala, euskaraz aurkeztutako demanda, idatzi etab.ekoak "onartu aurretik" gaztelaniara itzultzea agintzeko ohitura dutela eta, ONDOREN, onartzen dute. Alegia, ez dute, beste behin, ofizialtasunaren adiera aintzat hartzen eta izan beharreko ondorio praktiko eta juridikoak aplikatzen. Kasu honetan ere euskara bigarren mailako hizkuntza bezala tratatzen dute, gaztelaniaren beharra du, aldiz gaztelaniak ez du euskararen beharrik, gaztelania hutsean aurkeztutakoa ez baita euskarara itzultzea agintzen eta ONDOREN erabakiko da onartu edo ez gaztelania hutsean aurkeztutakoa; automatikoki ebazten da (itzuli gabe). Erantzuna:
22
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 973-2016 Nori: DONOSTIAKO ADMINISTRAZIO AUZIEN 3. ZK.KO EPAITEGIA Arrazoia: Donostiako Administrazioarekiko auzietako 3. Epaitegiak emandako ebazpena elebitan dago eta batzuentzat hori nahikoa litzateke... 7. xedapenak ondokoa dio, ordea: "administrazio-espedientean euskara hutsez dauden dokumentu guztiak gaztelaniara itzulita bidal ditzan" errekerimendua egiten dio epaitegiak Administrazio demandatuari, zer eta Euskararen Legeko 8. artikuluaren babespean!!! Noski kontrako errekerimendua egitea ez zaio otu: "administrazio-espedientean gaztelania hutsez dauden dokumentu guztiak euskarara itzulita bidal ditzan". Begi bistakoa euskararen ofizialtasuna ez dutela aintzat hartzen edo ofizialtasunak ekarri beharko lituzkeen ondorioak ez dituztela asumitu nahi edo izan beharreko ondorio praktiko eta juridikoak izan ditzala ekidin nahi dute. Alegia, betikoa, euskara bigarren mailako hizkuntza eta beti ere gaztelaniaren beharra du (ezin da bakarrik ibili, ume txikiak bezala). Erantzuna: Dosierra: 1251-2016 Nori: DONOSTIAKO LEHEN AUZIALDIKO 6.ZK.ko EPAITEGIA Arrazoia: Donostiako Lehen Auzialdiako 6 zk.ko Epaitegian, otsailaren 27an izandako epaiketan, kanpo aditu gisa emandako lekukotza ezin izan nuen euskaraz egin; epaileak eskatuta gaztelaniaz egin behar izan nuen, nahiz eta epaiketa aurretik epaitegian fax bidez jakinarazi nire parte hartzea euskaraz izango zela. Erantzuna: Dosierra: 913-2016 Nori: GERNIKA-LUMOKO EPAITEGIA Arrazoia: Gernika-Lumoko Epaitegian artatu nauen langilea erdaldun hutsa zenez, euskarazko arreta eskatu dot. Bigarren langileak euskara bazekien ere, modu mespretxagarrian atenditu nau, edozein erabiltzailek duen eskubidea normaltasunez erabili nahi izateagatik. Erantzuna: GERNIKA-LUMOko LETRADU ZUZENDARIA: Kontutan hartuta Gernika-Lumoko Bulego Judizialaren Lanpostuen Zerrenda -zeina martxoaren 29ko 68/2011 Dekretuaz onartu eta, ondoren, abenduaren 10eko 455/2013 Dekretuaz aldatu baitzen- gure iritziz, Barruti Judizial honetan sortutako 37 lanpostuetatik, egun, %54,5ek badutela hizkuntz-eskakizuna ezarrita eta aurreikusitakoaren arabera 2020an %83,78ra helduko dela horien kopurua. Horrenbestez, Justizia Administrazioarekin euskaraz jarduteko edozein herritar euskaldunen eskubideak bermatzeko baliabideak badaude. Dosierra: 1102-2016 Nori: BARAÑAINGO BAKE EPAITEGIA Arrazoia: Barañaingo Bake epaitegian erabiltzaileei zuzendutako ohar idatzi guztiak, bat izan ezik, gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 516-2016 Nori: HERNANIKO BAKE EPAITEGIA Arrazoia: Gaur eguerdian Hernaniko Epaitegian abizenak euskaraz jartzeko agiria sinatzera joan eta bertako langileetako batek berak ere ez du euskara erabili, nahiz eta nik haiei hala hitz egin diedan. Ez dut aukerarik izan nire herrian euskara erabiltzeko. Erantzuna: Dosierra: 1604-2016 Nori: DONOSTIAKO ERREGISTRO ZIBILA Arrazoia: Donostiako Erregistro Zibilean izan naiz eta aldez aurretik txanda eskatuta nuen arren, gaztelaniaz artatu nautenez, euskaraz egitea eskatu dut eta 15 minutu zain egon behar izan dut. Salaketa jartzera joan naiz eta eman didaten inprimakia ez zegoen euskaraz edo ele bietan, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna:
23
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1150-2016 Nori: IRUÑEKO ERREGISTRO ZIBILA Arrazoia: Iruñeko erregistro zibilean izan naiz gaur. Arreta eta paper guztiak gaztelera hutsean eman dizkidate. Erantzuna: Dosierra: 619-2016 Nori: DONOSTIAKO ESKUALDEKO HAUTESKUNDE BATZORDEA Arrazoia: Duela pare bat aste Donostiako Hauteskunde Batzordetik bidalitako gutuna jaso nuen ekainaren 26ko hauteskundeetan mahaiko kide izango naizela jakinaraziz. Argibiderik behar izanez gero 943 000 728 zenbakira deitzeko zioen. Deitu nuen eta telefonoa hartu zidan pertsonak barkatzeko baina euskaraz ez zekiela erantzun zidan nik azalpenak euskaraz eman ondoren, beraz gaztelaniaz jardun behar izan nuen. Gerora Donostiako Hauteskunde Batzordetik deitu zidaten, eta deitu zuen pertsonak ere ez zekien euskaraz. Hauteskunde Batzordeko 3 pertsonekin hitz egitea egokitu zait eta batek bakarrik zekien euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1111-2016 Nori: REGISTRO DE LA PROPIEDAD Y MERCANTIL nº 1 Deustu Arrazoia: Deustuko Madariaga kalean dagoen Jabego Erregistrora joan naiz, Jabe Komunitateko burua naizenez, zor handia duen lokal baten informazioa eskatzeko. a) Langilea erdaraz zuzendu da. Euskaldun bat eskatu dut eta ez zegoela esan dit. Gezurra zen, ordaintzeko orduan faktura euskaraz eskatu eta orduan euskaldun bat atera da. Baina gestioa hasieran erdaraz egin behar izan dut. b) Mostradorean eskaera egiteko zeuden 3 inprimaki gaztelera hutsean. Ea euskaraz ez duten galdetu eta mostradore azpitik, atera du. Lotsagarria da eskatu behar izatea eta euskarazko agiriak ezkutuan edukitzea eta ez herritarren eskura. c) Erregistroko datu guztiak gazteleraz eman dizkidate. Beraz, ez dute lege piloa betetzen: Autonomia Estatutua, Euskararen Legea... d) Faktura erdaraz eman didate. Euskaraz bidaltzeko eskatu diet. "Ordenagailuak ez duela euskaraz egiten". Frankismo garaiko ordenagailurik ote da? e) Errotulazioa: kanpoko eta barruko errotulu batzuk gazteleraz. Atari azpian adibidez dena erdaraz: “Registro de la Propiedad 1”. Beste batzuk akatsekin: ”ordutegi” eta ez “ordutegia”, edo “ordu 9 etatik” eta ez “9etatik”. Euskaldunoi eta euskarari, 40 urte eta gero, barre egiten! Erantzuna:
24
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1638-2016 Nori: TOLOSAKO JABETZA ERREGISTROA Arrazoia: Etxeko administrazioko Akta-liburu berria erosi eta zilegiztatu behar izan dut. 1988. urtean zilegiztatu behar izan nuen lehenengo eta garai hartan Beasaingo Bake Epaitegian zilegiztatu zidaten. Idatzi zuten testua espainieraz idatzi zuten.Geroago, 2003an, Igogailua jarri genuen eta haren Ondasun Erkidegoko Akta-liburua zilegiztatu behar izan nuen. Hura ere Beasaingo Bake Epaitegian zilegiztatu zidaten baina zilegiztatzeko testua, espainieraz eta euskaraz idatzi zuten. Oraingoan, Bake Epaitegian jada ez dituztela zilegiztatzen-eta, Tolosako Jabetza Erregistrora joan behar izan dut zilegiztatzera eta hor hasten da kexuaren arrazoia. Hasteko, Tolosako Jabetza Erregistroak webgune bat badu erabat espainieraz idatzia eta euskararen zantzurik ez da inon ageri. Gero, hango 4 langilerekin hitz egitea suertatu zait eta, zorionez, 4rak euskaldunak suertatu zaizkit eta euskaraz jardun dugu hitzez. Hala ere, zilegiztatzea eskatzeko eskaera-orria betetzean, espainierazkoa ekarri zidan aurrena artatu ninduenak eta betetzen hasi zen gero nik sinatzeko. Nik orduan, euskarazkoa eskatu nion eta gordailura-edo joan, han nonbait bilatu eta ekarri zidan euskarazkoa eta hala bete zuen. Esan nien noski euskarazkoa lehendabizi eskaini beharrekoa zutela eta aurreko aldean ondo ikusteko moduan eduki beharrekoa eta ez ezkutuan... Baina larriena da, horien guztien ondoren eta aste batzuetan liburua han eduki ondoren, zilegiztatzea espainiera hutsean egina dagoela, noiz eta 2016an eta hori nolatan galdetuta, oraindik ere ez omen diete bidali hor idatzi beharreko "formularioa" euskaraz. AMEN! Hori bai, lehen Bake Epaitegian doan egiten zutena, orain Tolosako Jabetza Erregistroan 39,99 € ordainduta eta gainera bertara 2 joan-etorri eginda. Erabat salatzen dut Jabetza Erregistroaren jokabidea. Jabetza guztien Erregistroa denez, noizbait denok behar dugun zerbitzua da eta une honetan langile euskaldunak badituen arren, idatziz ia letrarik ez dutela euskaraz jartzen ikusten da, ez webgunean, ez dokumentuetan. Nire salaketarik gogorrena halako zerbitzuaren jokabidearekiko. Erantzuna: Dosierra: 548-2016 Nori: ARRASATEKO NOTARITZA Arrazoia: Arrasaten eraikin berri bat eraiki nuen. Udalarekin beharrezkoak ziren tramite guztiak euskara hutsean egin nituen. Otsailean Arrasateko Notaritzara eraikinaren eskriturak egitera joan nintzenean, udal baimenaren gaztelerazko itzulpena eskatu zidaten. Erantzuna:
25
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
MINISTERIO DE PRESIDENCIA Dosierra: 1312-2016 Nori: RTVE Arrazoia: RTVEk lurraldeetako albistegiak ditu erkidego autonomoetako berriak emateko. Albistegi hauek astelehenetik ostiralera ikus daitezke 14:00etan (28 minutu) eta 16:00etan (10 minutu). Hego Euskal Herrian bi albistegi daude “Telenorte” eta “Telenavarra”. Albistegi horietan euskarari eskaintzen zaion tartea nabarmen txikiagoa da berezko hizkuntza duten beste erkidegoetako hizkuntzei (katalana eta galegoa) ematen zaiena baino. Balear uharteetan, Katalunian, Valentzian eta Galizian RTVEko lurralde albistegiak katalanez eta galegoz ematen dira. Telenorten eta Telenavarran, aldiz, euskararen erabilera guztiz bazterrekoa da. Esatariek gaztelaniaz ematen dituzte albisteak, eta saioaren amaieran albiste nagusienen izenburuak soilik ematen dira euskaraz off-eko ahots bidez. Hartara, euskarari eskaintzen zaion tartea ez da %7ra iristen. Albistegi luzeena (28 minutukoa) 14:00etan ematen da, gaztelaniaz, eta amaieran minutu bateko edo gehienez ere bi minutuko laburpena egiten dute euskaraz. RTVEk euskara eta ikusle euskaldunak nabarmen mespretxatzen ditu. Erantzuna: Dosierra: 1316-2016 Nori: RTVE - EUSKADIKO LURRALDE-ZENTROA Arrazoia: TVEk erkidegoetako deskonexioetako albiste saioetan, albisteak Galizian eta Katalunian hurrenez hurren galizieraz eta katalanez ematen dituzten bitartean, EAEn Telenortek gazteleraz ematen ditu. Informatiboaren amaieran euskarazko laburpen txiki bat ematen da, besterik ez. Hirurak dira Espainian hizkuntza koofizialak, baina euskarari ematen dioten tratua ezberdina da. Erantzuna:
26
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ESPAINIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
MINISTERIO DE SANIDAD, SERVICIOS SOCIALES E IGUALDAD Dosierra: 1019-2016 Nori: MINISTERIO DE SANIDAD, SERVICIOS SOCIALES E IGUALDAD Arrazoia: Gaurko Deiak 'Espainiako Erresuma' estatuko Berdintasun ministerioaren iragarkia dakar, "si hay salida a la violencia de género es gracias a ti" lelodun. Euskarazko bertsioa egonik ere, ez dago osoki euskaraz: Gobierno de España - Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad; Hay salida a la violencia de género [logoa]; 016 Atención a víctimas de malos tratos; Libres - Descarga la app. Erantzuna:
27
28
Ϯ͘ &Z Ed / <K ^d dh<K D/E/^dZ /K
29
30
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
MINISTERE DE L'ÉCONOMIE ET DES FINANCES Dosierra: 356-2016 Nori: CENTRE DES FINANCES PUBLIQUES Arrazoia: Frantses gobernuaren zergen web orrialdea frantsesez da soilik: http://www.impots.gouv.fr/portal/static/ Ulertu behar dut euskaldunok ez dugula errentarik ordaindu behar? Erantzuna: Dosierra: 357-2016 Nori: CENTRE DES FINANCES PUBLIQUES Arrazoia: Bidali didaten eskutitza frantses hutsean da. Euskaldunok zergarik ordaindu behar ez dugula ulertu behar dut? Erantzuna:
31
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
AKITANIA BERRIA ESKUALDEKO KONTSEILUA Dosierra: 89-2016 Nori: AKITANIA BERRIA ESKUALDEKO KONTSEILUA Arrazoia: Akitania Limousin Poitou Charentes-ek erdara hutsean argitaratu du iragarkia Mediabask astekarian. Bada, Ipar Euskal Herrian, frantsesaz gainera, badira bertako jatorrizko hizkuntzak: euskara eta gaskoiera/biarnesa. Erantzuna:
32
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
PIRINIO ATLANTIKOKO KONTSEILU OROKORRA Dosierra: 39-2016 Nori: PIRINIO ATLANTIKOKO KONTSEILU OROKORRA Arrazoia: Urruñako autobus geltokian agertzen den informazioa ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 58-2016 Nori: PIRINIO ATLANTIKOKO KONTSEILU OROKORRA Arrazoia: Autobusaren ordutegia ez da euskaraz emana Urruñako geltokian. Erantzuna: Dosierra: 132-2016 Nori: PIRINIO ATLANTIKOKO KONTSEILU OROKORRA Arrazoia: Urruñako autobus geltokiko panela ez da euskaraz eta gainera izena gaizki idatzia da: "Urruna". Erantzuna: Dosierra: 674-2016 Nori: PIRINIO ATLANTIKOKO KONTSEILU OROKORRA Arrazoia: Pirinio Atlantikoko departamentuaren "64" deitu aldizkaria ia osoki frantsesez idatzia da, euskarazko eta okzitanierazko hiru testu txiki sinboliko ezik. Gure departamentua bada, gure hizkuntzan idatzia beharko luke, ezta? Gainera, webgunean "basque" klikatu (http://www.le64.fr/euskara.html) eta euskararen inguruko berriak agertzen dira, ez webgunea euskaraz idatzia. Ber gauza okzitanieraren kasuan. Erantzuna: Dosierra: 1285-2016 Nori: PIRINIO ATLANTIKOKO KONTSEILU OROKORRA Arrazoia: Pirinio Atlantikoetako Departamentuak argitaratzen duen 64 aldizkaria jaso dut etxean. 32 orrialde ditu, 3na zutabeetan maketatuta. Zutabe bakarra dago euskaraz. Erantzuna: PIRINIO ATLANTIKOKO KONTSEILU OROKORRA - KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA TEKNIKARIA: Tamalez, momentukotz, « MAG64 » aldizkarian hobekuntzak ez dira aurreikusirik.
33
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
EUSKAL HERRIKO GARAPEN KONTSEILUA Dosierra: 104-2016 Nori: EUSKAL HERRIKO GARAPEN KONTSEILUA Arrazoia: Garapen Kontseiluak prentsa agiria frantses hutsean bidali du Caroline Philips Parisera zihoala iragartzeko. Erantzuna:
34
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
AGENCE RÉGIONALE DE SANTÉ NOUVELLE-AQUITAINE Dosierra: 1410-2016 Nori: ARS NOUVELLE-AQUITAINE Arrazoia: Uraren fakturarekin batera, uraren kalitateari buruzko oharra bada... erdara hutsean baino ez. Erantzuna:
35
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
AUTOROUTES DU SUD DE LA FRANCE Dosierra: 1165-2016 Nori: ASF Arrazoia: A64 autopistan, Baiona eta Beskoitzeren arteko bidean, panelak frantses elebakarrekoekin ordezkatzen ari dira. Aurretik elebidunak ziren, Kontseilua orokorrak diruztaturik. Iduriz gauza bera eginen lukete A63 autopistan. Erantzuna: VINCI AUTOROUTES - MENDEBALDEKO AZPIEGITURAKO ZUZENDARI OPERAZIONALA: Baiona eta Beskoitze artean, A64 autopistan jarri berriak izan diren paneletan euskara eskas dela jakinarazi zenigun. Jakin ezazu obren garaian bide seinaletika berezi bat jarri behar dugula, baina hori behin-behinekoa da. A63 autopistan bezala, irteerak iragartzeko panelak euskaraz jarriko ditugu. Dosierra: 1238-2016 Nori: ASF Arrazoia: A64 autopistan, Baiona eta Beskoitzeren arteko bidean, ele bietan ziren panelak frantses elebakarrekoekin ordezkatzen ari dira. Aurretik ziren elebidunak, Kontseilua Orokorrak diruztaturik ziren. Ikusiz lehen ele bietan zirela, atzerapauso handia da. Euskaldunok euskaraz bizi nahi dugu eta horretarako kale edo errepidean goazela seinaleetako informazioa euskaraz irakurri nahi dugu. Erantzuna:
36
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
CHAMBRES DE COMMERCE ET D’INDUSTRIE Dosierra: 1142-2016 Nori: CCI - KOMERTZIO ETA INDUSTRIA GANBARA Arrazoia: Baionako Komertzio Bulegoak gaztelera hutsean bidali du mezu bat. Helbideak begiratu eta hedapen zerrendako (kasik) e-mail guziak Ipar Euskal Herriko euskal prentsako kazetari edo erredakzioenak. Mespretxu hutsa da. Erantzuna:
37
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
LA POSTE Dosierra: 11-2016 Nori: LA POSTE Arrazoia: Urruñako postontzi honetan agertzen diren argibideak ez dira euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 67-2016 Nori: LA POSTE Arrazoia: Urruñako La Poste bulego aitzinean den pankartan euskara falta da, baita gainetik kolatu duten behin-behineko mezuan ere. Erantzuna: Dosierra: 1468-2016 Nori: LA POSTE Arrazoia: Sarako postako postontzia frantses hutsean da. Badakit harria polita dela, eta kario izan daitekeela bertze bat egitea, bainan ez dut uste frantsesezko hitzen ondoan euskarazkoak emaitea ("plaka" delakoetan adibidez) karioa izanen zenik. Erantzuna: Dosierra: 1647-2016 Nori: LA POSTE Arrazoia: La Poste-n webgunean sartu naiz prezioen ikusteko. Dena frantsesez emana da, ez da informazioa euskaraz ukaiteko inongo aukerarik: www.laposte.fr/particulier Erantzuna:
38
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
PÔLE EMPLOI Dosierra: 323-2016 Nori: PÔLE EMPLOI Arrazoia: Urte hasieran Donibane Lohizuneko Pôle Emploi erakundeak euskaraz idatzi nuen txeke bat itzuli dit erranez Bordelen ez zutela euskara ulertzen. Alta, txekea bera euskaraz zen, inskripzio guztiak euskaraz idatziak ziren, eta orain arte, beti euskaraz idatzi ditut Pôle Emploiri bidali txekeak eta ez dut inolako arazorik ukan, legez, zenbakiek soilik dutelako prezioa adierazten. Ez dut ulertzen bat-bateko aldaketa hau. Erantzuna: Dosierra: 1140-2016 Nori: PÔLE EMPLOI Arrazoia: Frantses gobernuaren lanbide zerbitzua frantses hutsean da. Gainera, bilaketa 'Pirinio Atlantiko' delakora mugatzean ere, bertako lan eskaintza oro frantses elebakarrez da: http://www.pole-emploi.fr/accueil/ eta http://www.pole-emploi.org/accueil/ Erantzuna:
39
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
SNCF Dosierra: 205-2016 Nori: SNCF Arrazoia: Donibane Lohizuneko tren geltokian idatzizko informazione guztiak frantsesez emanak dira soilik, baita bozgorailuetako informazioneak ere. Erantzuna: Dosierra: 1411-2016 Nori: SNCF Arrazoia: SNCF tren geltokietako seinaletika frantsesez, ingelesez eta gaztelaniaz badago baina euskaraz ez. Erantzuna:
40
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak FRANTZIAKO ESTATUKO ADMINISTRAZIOA
UNIVERSITÉ DE PAU ET DES PAYS DE L’ADOUR Dosierra: 109-2016 Nori: UPPA Arrazoia: Duela aste batzuk Unibertsitateko ate irekitzeak ziren, eta egun horretan klase genuen. Panel hori atxeman dugu, zeinetan ikusten duzun bezala, euskara ahantzia zuten, eta eskuz idatzi behar izan dute... Beti bezala, euskara baztertua da! Erantzuna: Dosierra: 275-2016 Nori: UPPA - IUT BAIONA Arrazoia: Seinaletika frantses hutsean egoteak gure euskaraz ikasteko eskubidea urratzen du. Erantzuna: Dosierra: 276-2016 Nori: UPPA Arrazoia: Seinaletika frantses hutsean egoteak gure euskaraz ikasteko eskubidea urratzen du. Erantzuna: Dosierra: 277-2016 Nori: UPPA Arrazoia: Seinaletika frantsesa hutsean egoteak euskaraz ikasteko eskubidea urratzen du. Erantzuna: Dosierra: 278-2016 Nori: UPPA Arrazoia: Seinaletika frantses hutsean egoteak gure euskaraz ikasteko eskubidea urratzen du. Erantzuna: Dosierra: 683-2016 Nori: UPPA Arrazoia: Seinaletika frantses hutsean izateak gure euskaraz ikasteko eskubidea urratzen duelako Erantzuna:
41
42
ϯ͘ h^< > hdKEKD/ Z</ 'K<K D/E/^dZ /K
43
44
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
EKONOMIAREN GARAPEN ETA LEHIAKORTASUN SAILA Dosierra: 1317-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - INDUSTRIA SAILBURUORDETZA Arrazoia: Bilboko Kontxa Jenerala kaleko Eusko Jaurlaritzaren Industria Sailean egon naiz (urriaren 5ean goizeko 9:51n) eta euskarazko arreta eskatu dudanean, modu ezegokian artatu naute. Erantzuna: Dosierra: 1578-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - INDUSTRIA SAILBURUORDETZA Arrazoia: Urriaren 5ean Eusko Jaurlaritzak Bilbon duen Industria sailera galdera bat egiteko deitu nuen. Euskaraz atenditzeko eskatu nuen eta atenditu ninduen langileak ez zuen jarrera egokia izan eta ez zidan zerbitzua euskaraz eman. Elkarrizketaren zati bat: - A ver, dime. - Bai, egun on. - Venga, a ver dime, egun on. - Norbaitek euskaraz atenditzeko aukerarik? - Normalean bai, baina orain momentu honetan ez. Venga, qué quieres, qué quieres. - Quiero que alguien me atienda en euskara y en condiciones, con respeto por favor. - Sin favor, venga? En erderaz? etab. Erantzuna: Dosierra: 609-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - TURISMO SAILBURUORDETZA Arrazoia: Euskal Herriko turismo gida hau eskuratu dut Baionan. Oso ongi egina da. Zoritxarrez, naiz eta “Euskal Herria-Basque Country” deitu, frantses hutsean da informazio guztia. Erantzuna: BASQUETOUR - MARKETIN ARDURADUNA: Gida hori frantses hutsean da frantsesezko bertsioa delako. Gida guztiak euskara hutsean ere baditugu eta gure web orrian eskura daitezke http://turismoa.euskadi.eus/deskargak/liburuxka-turistikoak/ Dosierra: 1636-2016 Nori: ELIKA FUNDAZIOA Arrazoia: Elika fundazioaren webguneak euskarazko bertsioa duen arren, Twitterreko kontuan gaztelania hutsean baino ez du txiokatzen. Erantzuna: ELIKA FUNDAZIOA: Jakinarazi egin nahiko genizuke, egia dela duela asko ez dugula Twitterren euskaraz txiokatzen, naiz eta gure beste sare sozialetan (Facebook) bi hizkuntzetan publikatu (gure web orrietako informazio osoa bi hizkuntzetan aurkitu ahal dezakezu). Bestalde egia da Twitterrek ez dituela ematen, FBek ematen dituen hizkuntz erraztasunak. Dena den, hau ez da aitzakia. Pozten gaitu gure Twitter kontu txikia koskortzen ari dela ikustea, eta gero eta jende gehiago dugula gure edukiak aurkitu nahian. Mesedez helarazi iezaiozu kexa jarri duen pertsonari, gure konpromisoa duela, eta Twitterren gure edukiekin arreta handiagoarekin ibiliko garela. Dosierra: 1108-2016 Nori: HAZI, LANDA ETA ITSAS INGURUNEAREN GARAPENERAKO KORPORAZIO Arrazoia: Eroski Seleqtia markako arrautza Eusko Labeldunen bilgarriak erdara hutsean daude; "arrautzak" berba baino ez da ageri, galizierazko eta katalanezko berba baliokideekin batera. Eusko Labelen arduradunek, Hazi fundazioak, eta, azken buruan, Eusko Jaurlaritzak, ez ote liekete Eusko Labeldun produktuak merkaturatzen dituztenei herritarron eskubideak errespetarazi behar? Bestela, agerian geratzen dena da erakunde pribatuek (Eroski, Euskaber) ez ezik herri-administrazioak ere sostengatzen duela hizkuntzagatiko bereizkeria. Erantzuna:
45
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 384-2016 Nori: SPRI Arrazoia: Euskadi Innova-k sare sozialetan trebatzeko antolatu duen ikastaro batean eman dut izena. Ikastaroa gaztelaniaz izango da, baina haiekin egin beharreko hartu-eman guztiak euskaraz egin ditut. Ordainketaren faktura euskaraz nahi dudala jakinarazi diet. Hala ere, Pictelium S.L.k sinatutako faktura gaztelania hutsean jaso dut. Erantzuna: SPRI - KUDEAKETAKO ETA ETENGABEKO HOBEKUNTZAKO ARDURADUNA: ENPRESA DIGITALA zentroek antolatutako ekitaldiengatik egiten diren fakturen kudeaketa PICTELIUM, S.L. enpresaren esku dago, zerbitzua berari esleitu zaiolako. Fakturen kudeaketa gaztelera hutsean dagoen bere kontabilitate aplikazio propioaren bidez egiten du kudeaketa hori. Era berean, jakinarazten dizut SPRI S.A. euskararen erabilera normalizatzeko prozesuan murgilduta dagoela, orain dela ia bi urte onartu eta abiarazitako Euskara Planaren bidez. Plan honek hainbat ekintza aurreikusten ditu, besteak beste, SPRIri zerbitzu ematen dioten kanpoko enpresek egiten duten kudeaketaren hizkuntza egoeraren azterketa. Datozen hilabeteotan gai hau jorratzeko asmoa dugu, SPRIk eskaintzen dituen zerbitzu guztiek, zuzenean edo kanpoko enpresen bidez, 10/1982 Legearen 4. artikulua bete dezaten. Dosierra: 1348-2016 Nori: SPRI Arrazoia: Euskadi Innovak posta elektronikoz bidalitako buletina jaso dut. Ez dakar inolako informaziorik euskaraz. Agendan, ikastaro mordo baten berri ematen da, baina dirudienez, bat bakarrik ere ez da egingo euskaraz. Erantzuna:
46
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
ENPLEGU ETA GIZARTE POLITIKETAKO SAILA Dosierra: 331-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - ENPLEGU ETA GIZARTE POLITIKETAKO SAILA Arrazoia: Zergatik Eusko Jaurlaritzak "Gran Vía" izen erdarazkoa erabili ohi du, euskaraz, Kale Nagusia beharrean? Adibide moduan doakizue gaurko Berriak dakarren iragarki bat. Erantzuna: EUSKO JAURLARITZA - ENPLEGU ETA GIZARTE POLITIKETAKO SAILA: Kexan erantsitako dokumentazio grafikoak argi erakusten du, iragarkian Eusko Jaurlaritzaren Bizkaiko lurraldeordezkaritzaren helbidea ematean, euskaraz araututako izenaren ordez ("Lopez de Haroko On Diego Kale Nagusia"), gaztelaniaz erabili ohi den izen laburtua ("Gran Vía") erabili dela. Horrenbestez, herritarrak arrazoi du, eta Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren barnean dagozkion izapideak abiarazi ditugu, iragarkia prestatu zuen atalean izendapen ofizialaren berri emateko. Dosierra: 814-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - GIZARTE POLITIKETAKO SAILBURUORDETZA Arrazoia: Telefonoz deitu nuen Jaurlaritzak Intxaurrondon duen herritarren arretarako zerbitzura, izatezko bikoteen inguruko informazio eske. Telefonoa hartu zidan funtzionarioak ez zekien euskaraz eta ez zuenez ezer ulertzen gazteleraz egin niezaiola eskatu zidanean, euskaraz aritu zitekeen norbaitekin jartzeko eskatu nion, "solo te puedo atender yo y yo no entiendo nada euskara" erantzun zidan. Deia goizeko 12:50etan izan zen eta telefonoz bestaldean emakumezko erdaldun bat izan zen. Administrazioak inork baino gehiago zaindu eta babestu behar ditu herritarren jendaurreko hizkuntza eskubideak, eta erabat zapuztu zidaten aukera hori, ez baitzidan aukera eman neuk euskaraz jardun eta berak gazteleraz aritzeko sikiera, "ez zidalako ezer ulertzen" eman zidan erantzunagatik. Erantzuna: EJ - GIZARTE POLITIKETAKO SAILBURUORDEA: Hasteko adierazi beharra dago Izatezko Bikoteen atalean Arreta eta Laguntzarako bi administrari lanpostu daudela, 2. Hizkuntza Eskakizuna dutenak eta biak ere derrigortasun datarekin. Bi lankide hauek dira hasiera batean jendearen arreta egiten dutenak. Hauetatik batek (8. Dotazioa betetzen duenak) ez du eragozpenik Erkidegoko bi hizkuntzetan aritzeko, baina beste lanpostua betetzen duenak (3. Dotazioa) ez du Hizkuntza Eskakizunik ziurtatzen eta lanpostu honen jabe da derrigortasun data jarri aurretik. Hauekin batera, koordinatzaile moduan Lege-aholkulari bat aritzen da. Lanpostu honek ez du oraindik derrigortasun datarik baina teknikaria bi hizkuntzetan aritzeko gai da. Azken honek badu ordezko bat bere hutsuneak betetzeko, Administrazio orokorreko teknikari lanpostu bat. Honek 3. Hizkuntza Eskakizuna du, Derrigortasun Data ezarria, eta lanpostu hau betetzen duen teknikaria ere gai da Erkidegoan dauden bi hizkuntza ofizialetan aritzeko. Bi teknikari hauek badituzte izatezko bikoteez gain beste lan batzuk ere. Hau horrela, esan beharra dago Ordezkaritza hau Saileko Hizkuntza Normalkuntzarako plan guztietako partaide dela eta izan dela, eta Euskararen Erabilera Normalizatzeko Legedia Ordezkaritzan betetzeko neurri guztiak plan horietan hartzen direla edo plan horien bidez bideratzen direla. Plan hauei jarraiki zehaztu ditugu ordezkaritzan langileok jende aurreko edo eguneroko lanean aritzeko izan behar ditugun jarrerak. Zehazki, Izatezko Bikoteen atalaren kasuan, inork 3. Dotazioko lanpostuaren jabea den funtzionarioari euskaraz aritzeko nahia azaltzen badio honek bere lankideren bati pasatuko dio kontsulta, hiritarren eskubidea betetze bidean. Egunero jasotzen dira Ordezkaritza honetan gai honen inguruko kontsultak bai telefonoz, bai bertaratzen diren herritarrenak ere. Horiei, Izatezko Bikote egiteko zita duten herritarrak gehitu behar zaizkie eta ondorioz, ohikoa izan ez arren, gerta daiteke momentu puntual batean lankide guztiak lanpetuta egotea edo une horretan informazioa emateko dagoen pertsona bakarra izatea. Kasu zehatz honetan, badirudi kexa jarri duen herritarraren telefono deia hartu zenean libre zegoen lankide bakarra 3. Dotazioa betetzen zuena zela. Horrela bada, deia jaso zuenean ordezkaritzako lankide honek ez zuen inguruan deia pasatzeko aukerarik izan, eta momentu zehatz hartan, beharbada, erantzuna ere ez zen egokiena izan. Bukatzeko adierazi, ezin baitu beste modu batean izan, Ordezkaritza honen nahia herritarren eskubide guztiak bermatzea dela eta ildo horretatik hartuko dituela behar diren neurriak horrelako kasurik berriro gerta ez dadin. Horretarako, irailerako aurreikusita dagoen atalaren jarraipeneko hurrengo bileran, dei eta edozein kontsultarako protokolo berria zehaztuko da, herritarren hizkuntza-eskubideak bermatze bidean. Bitartean, inoiz horrelako kasurik gertatuko balitz lankide honek telefono zenbakia hartuko lioke herritarrari eta ahalik eta lasterren lankide euskaldun batek deituko lioke behar duen informazioa eskainiz.
47
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 558-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - BIZKAIKO LAN IKUSKARITZA Arrazoia: Bizkaiko Lan Ikuskaritzako sarrera kontrolatzen duten Prosegur langile batengana zuzendu nintzen eta karneta aurkezterakoan egun on esan nion eta berak buenos dias erantzun. "¿A dónde va?" galdetu zidan eta nik "Lan Ikuskaritzako erregistrora". Langileak horrela erantzun zidan "no te entiendo, igual me hablas castellano". Nik "beste erremediorik ez badago". Langileak "me parece de mala educación si te he dicho que no te entiendo". Eta nik honelaxe erantzun nion gaztelaniaz "mujer, lo que me falta es que, además, me digas que yo soy el mal educado. Yo no tengo problemas para expresarme en cualquiera de los idiomas oficiales de la comunidad en la que vivimos". Langilea hasi zen nigaz eztabaidatzen eta nik azaldu nion zeintzuk diren euskarari dagokionez haren betebeharrak Administrazio publiko batean lan eginik. Erantzuna: Dosierra: 1600-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - ETXEBIZITZA SAILBURUORDETZA Arrazoia: Babes ofizialeko etxebizitzetako ateetako hitzak gazteleraz bakarrik ageri dira. AGUA, ELECTRICIDAD, eta honelakoak. Argazkia Donostiako Nemesio Etxaniz kaleko 8 zenbakian aterea da. Erantzuna: INGURUMEN, LURRALDE PLANGINTZA ETA ETXEBIZITZA SAILEA - LURRALDE ORDEZKARIA: Jasotako kexaren harira, jakinarazi nahiko genizueke erakunde publikoek erabiltzaileekiko harremanetan bi hizkuntza ofizialetan idatziak erabili behar dituztela. Eta eskubide hori bermatzeko bidea jarri behar dugula. Hori dela eta, Alokabideko teknikoarekin harremanetan jarri gara eta baieztatu digu oharrak soilik gaztelaniaz daudela. Jakinarazi diogu ohar horiek bi hizkuntzetan egon behar dutela eta, beraz, akatsa lehenbailehen zuzentzeko. Alokabidek jakinarazi digunez lan ordena igorri dute oharrak euskaraz jar ditzaten, eta egina dagoenean argazki bat igorriko digute. Dosierra: 1450-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - ETXEBIDE Arrazoia: Eusko Jaurlaritzaren Etxebide zerbitzuak gaurko Berrian zabaldutako iragarkiak Bizkaiko ordezkaritzaren helbidea erdaraz dakar: "Gran Vía, 85 - Bilbao"; "Kale Nagusia 85, Bilbo" beharrean. Lehenago ere salatu izan dut inoiz Jaurlaritzak helbide hori erdara hutsean erabili ohi duela. Erantzuna: EUSKO JAURLARITZA - ETXEBIDEKO ZERBITZUBURUA: Kexaren edukiari dagokionez zenbait iruzkin: Iragarkian ikus daitekeenez, “Gran Via 85, Bilbao” dio, eta ez zuen idatzian jaso bezala “Gran Via, 85 Bilbao”. Beraz, komaren kokapena egokia da. Bestalde, Euskaltzaindiaren arabera, Bilbao da hiriaren izen ofiziala baita euskaraz ere, deklinatzen ez bada. Hortaz, horretan ere ez da akatsik. Ondorioz, akatsa kalearen izenean dago. Etxebidek etengabeko komunikazioa dauka kudeatzen dituen milaka espedienteetako etxebizitza eskatzaileekin, eta komunikazio horretan, ulergarritasuna kritikoa da. Zentzu horretan, ez dago batere argi “Kale Nagusia” esanda, interesatuek kokapenaren erreferentzia argia izango ote duten, euskaldunen artean ere maiz erabiltzen baita “Gran Via” izena. Hala ere, kexa kontuan hartuko dugu etorkizunean argitaratuko ditugun dokumentuetarako. Dosierra: 1291-2016 Nori: ALOKABIDE Arrazoia: Alokabidek Hernanin duen etxebizitza bateko maizterra naiz eta komunikazioa gazteleraz bakarrik bidali digute. Telefonozko harremanak ere askotan horrela dira. Erantzuna: ALOKABIDE: Antzeman den gorabeheraren ostean, zegozkion neurri zuzentzaileak hartu dira bezeroek arreta Euskal Autonomia Erkidegoko bi hizkuntza ofizialetan jasotzen dutela ziurtatzeko helburuarekin. Beraz, egoera zuzentzeko gutun bat bidaliko zaio eta horren edukia bi hizkuntzetan egongo da. Barkamena eskatu nahi diogu kexa aurkeztu zuen pertsonari gertakari honek eragin dizkion eragozpenengatik.
48
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 166-2016 Nori: LANBIDE Arrazoia: Mendebaldeko euskal autonomia erkidegoko Lanbide zerbitzutik gaztelaniaz (baizik ez) bidaltzen dizkidate sms-ak, lan-eskatzaile izateari dagozkionak. Erantzuna: Dosierra: 351-2016 Nori: LANBIDE Arrazoia: Bilboko Mazarredo kaleko Lanbideren bulegoan ez dago gestiorik errazena euskaraz egiterik. Erantzuna: LANBIDE - ANTOLAKUNTZA ETA BALIABIDE OROKORRETAKO ZERBITZUA: Euskararen erabilera arautzen duen azaroaren 24ko 10/1982 Oinarrizko Legeari dagokionez, ahalik eta modu zorrotzenean betearazteko asmo irmoa dugula jakinarazten dizugu, eta horretaz gain, herritarren hizkuntzaeskubideak bermatzeko beharrezkoak diren neurri guztiak hartzeko konpromisoa dugula. Dosierra: 950-2016 Nori: LANBIDE Arrazoia: Langabeziarako txartela eskatzera gerturatu naiz Lanbidek Santutxun duen bulegora eta ez da egon euskaraz artatu nauenik. Erantzuna: LANBIDE - ANTOLAKUNTZA ETA BALIABIDE OROKORRETAKO ZERBITZUA: lehenik barkamena eskatu nahi dizugu sortutako arazoengatik. Lanbide-Euskal Enplegu Zerbitzua sortu zenetik, eta EAEn kokatuta dagoen botere publikoa den heinean, euskararen erabilera arautzen duen azaroaren 24ko 10/1982 Oinarrizko legeak ezarritakoa betetzeko ahalegin guztiak egin ditu. Euskararen erabilera arautzen duen legea betetzeari dagokionez, gure asmoa da bertan araututakoa ahalik eta era zorrotzenean betetzea bai eta hiritarren hizkuntza eskubideak zaintzeko behar diren neurriak ezartzea, eta horretarako geure konpromisorik sendoena adierazi nahi dizut. Dosierra: 1149-2016 Nori: LANBIDE Arrazoia: Getxoko Lanbideren bulegora joan naiz goizeko 11:30ean eta itxaroten egon ondoren, langile erdalduna egokitu zait. Izan ere, tiketa hartzerakoan ez baita bereizten zerbitzua euskaraz edo gaztelaniaz jaso nahi den. Langileak jarrera txarra izan du euskaraz aritu nahi nuela esan diodanean, oldarkor. Erantzuna:
49
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
HERRI ADMINISTRAZIO ETA JUSTIZIA SAILA Dosierra: 182-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HERRI ADMINISTRAZIO ETA JUSTIZIA SAILA Arrazoia: Bilboko Justizia Jauregiko Erregistro Zibilera joan naiz eta ez da modurik izan euskaraz artatua izateko. Euskaraz omen zekien langilearekin egon naizenean, nire egoera zibilaren ziurtagiria eskatutakoan, ez zidala ulertzen esan dit eta gaztelaniaz esan behar izan diot. Erantzuna: HERRI ADMNISTRAZIO ETA JUSTIZIA SAILA - JUSTIZIA ADMINISTRAZIOKO ZUZENDARIA: Kexaren testu laburrean jasotakoa ikusita, ez daukagu behar adina informazio ez jokaera desegoki hori noiz gertatu zen jakiteko, ez noren ardura izan zen zehazteko, baina 174/2010 dekretuak ezarritakoa kontuan izanik, onartu beharra dago ez dela egokia izan herritarrak jaso duen arreta. Dena dela, bitxia iruditzen zaigu, izan ere gaur egun ia langileen erdiek baitute herritarrari arreta euskaraz emateko adinako gaitasuna, eta, beraz, ezin da inola ere justifikatu herritarrak salatu duen egoera. Erabat ulergarria iruditzen zaigu kexa aurkeztu duen herritarraren ondoeza, baina Justizia Administrazioan hizkuntza-eskubideak bermatzeko egiten ari den ahalegina ere benetakoa dela berretsi nahi dugu (ikastaroen bidez funtzionarioen hizkuntza prestakuntza hobetuz, Erregistro Zibiletan inskripzioak euskaraz egiteko ahalegin berezia eginez). Dosierra: 429-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - ADMINISTRAZIO ERREGISTROEKIKO ZUZENDARITZA Arrazoia: Nik neuk zein lehendakaria naizen elkarteak arazoak izan ditugu erakundeekin euskararen erabilera dela-eta, bai tokian tokikoekin (Bilboko Udala, adibidez), zein Jaurlaritzarekin edota Madrilgoekin. Azkena duela gutxi izan da, Eusko Jaurlaritzaren Elkarteen Erregistroari gure Zuzendaritza-batzorde berriaren osaketaren berri eman genionean: gure idatzia euskaraz, eurena erdara hutsean. Hori, errespetu-falta ikaragarria izateaz gain, indarrean dagoen legeriaren kontra ere badoa, hiritarrak aukeraturiko hizkuntzan erantzun behar baitio erakundeak. Erantzuna: Dosierra: 874-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HERRI ADMINISTRAZIO ETA JUSTIZIA SAILA Arrazoia: BOEko xedapenak gaztelaniaz, galegoz eta katalunieraz irakur daitezke. Zergatik ez euskaraz? Erantzuna: HERRI ADMINISTRAZIO ETA JUSTIZIA SAILBURUA: Eusko Jaurlaritzak 2011ko urriaren 6an izenpetu zuen Estatuko Gobernuarekin lankidetza-hitzarmena Lege, Errege lege-Dekretu eta Legegintza Errege Dekretu eta beste izaera orokorreko xedapenak euskaratu eta Estatuko Aldizkari Ofizialean euskarazko gehigarrian argitaratzeko. 2011ko azaroaren 16an hasi zen Estatuko Aldizkari Ofizialaren euskara hutsezko gehigarria argitaratzen, eta IVAPeko Itzulpen Zerbitzu Ofiziala arduratzen itzulpen-lanaz. Aurkibideak egunero itzultzen dira eta Lege Xedapenen itzulpena, berriz, Aldizkarian argitaratu eta biharamunean hasten da. Zenbait testuren luzera eta konplexutasuna dela, edo lan-pilaketa dela, itzulpen lana luzatu daiteke denboran. Horretaz gain, argitalpena sekuentziala denez, testu baten atzerapenak ondorengo guztiena dakar. Hiru hilabeteko aldea edo atzerapena kontsideratu izan da onargarri. Estatuko Aldizkari Ofizialaren euskarazko gehigarrian, bestalde, Euskal Autonomia Erkidegoko legeen euskarazko testuak ere argitaratzen dira. Ez, ordea, Nafarroako Foru Parlamentuak onartutako legeen euskarazko bertsioak. 2011ko azaroaren 16tik 2015eko uztailaren 13ra ate, 1.069 Aurkibide argitaratu dira euskaraz, eta 192 lege mailako xedapen. Itzulpen horrek suposatzen duen lan-kargari dagokionez, gorakada handia izan du bost urteotan. Pilaketa horren ondorioz, itzulpen lana atzeratu egin da eta une honetan 2015eko uztailaren 13ko gehigarria da argitaratutako azkena. Itzulita daude, haatik, eguneroko aurkibide guztiak, egunean-egunean itzultzen eta bidaltzen baitira Estatuko Aldizkari Ofizialera, eta baita hainbat xedapen ere, baina argitalpenak sekuentzialak izan beharrak guztiak atzeratzea eragin du. IZO lanean ari da, eta neurriak hartu dira honezkero, atzerapen hori gutxitzeko.
50
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
HEZKUNTZA, HIZKUNTZA-POLITIKA ETA KULTURA SAILA Dosierra: 279-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA - LANEKO ARRISKUEN PREBENTZIORAKO ZERBITZUA Arrazoia: Ibarrekolanda Institutuko irakasleen osasun azterketa egiteko etorri diren osasun langileak erdaldunak dira, eta ahots azterketa egiteko banatu den galdetegia gaztelaniaz dago. Bilboko Laneko Arriskuen Prebentziorako bulegora deitu dut 94 4031194, "estos son los recursos que hay" erantzun didate eta "tienes razón" ere. Harrigarria da zerbitzu honen kontratazioaren lehiaketan hizkuntza irizpideak ez egotea, noiz eta 2016. urtean, non eta Hezkuntza Sailean. Erantzuna: Dosierra: 1250-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA - ADMINISTRAZIO ETA ZERBITZUEN SAILBURUORDETZA Arrazoia: Munitibarko auzo eta inguruko guneetatik haurrak herriguneko eskolara eramateko taxi zerbitzua dago Munitibarren. Aurten gidari berria hasi da lan horretan, baina ez daki euskaraz. Munitibarren euskararen ezagutza %97,1ekoa da. Hala ere, gidariak euskaraz ez dakienez, haurrak gaztelaniaz egitera behartuta daude. Gainera, haurren hizkuntza-portaeran eragina izan dezake, gaztelaniaz aritzeko joera bultza baitezake. Erantzuna: Dosierra: 1366-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA Arrazoia: Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza sailaren webgunean bekak eskatzeko formularioak euskara itxura du, baina ez da euskara. Lotsagarria da. Honelakoak ageri dira: - Aukertutako matrikulak dagoeneko beka eskera bat egin dauka. - Banku edo aurrezki kutzaren datuak. - Laguntzaren zenbatekoaren sarrera baimentzen du ikaslea doanZentroaren kontuan? - Bizkideren batek EAErik kanpo diru-sarrerak jasotzen ditu? - Foru-ogasunek kontrolatzen ez dituzten diru-sarreren bat duzu? Euskarazko bertsioak akatsez josita egoteak edota itzulpen (zabar) izateak euskaldunok kolpatzen gaitu bete-betean. Ez ote dugu begirunerik merezi? Kexaka ibili behar dugu eten gabe, ezer inoiz aldatuko bada. Militantziara kondenatzen gaituzte! Halako testuekin topo eginda, ezin euskaraz bizi! Euskaraz bizi gura dugu! Erantzuna: HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA - KABINETEAREN ZUZENDARIA: Jasota zuen mezua, non eta salatzen den euskararen bertsioan azaltzen diren akats larriak, dagokionari agindu zaio ahalik eta lasterren zuzentzea inoiz gaizki azaldu behar ez zuena. Eta bide batez adierazi zaio ez dadila ostera horrelakorik gertatu, eta har ditzala horretarako hartu beharreko neurri eta ardurak. Akatsak egiten direnean onartu beharra gaizki egina eta etorkizunari begira horrelakorik gehiago gerta ez dadin hitza eman. Dosierra: 1344-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA Arrazoia: Hezkuntza sailak Beketarako berriztu eta ikastetxeetan horrenbeste zeregin ematen ari den aplikazioak, euskaraz betetzerako orduan errorea ematen du, ez du aukerarik ematen izapidea euskaraz egiteko. Erantzuna: Dosierra: 411-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA - BIZKAIKO LURRALDE ORDEZKARITZA Arrazoia: Gure eskolara (Karmelo Ikastola, D eredua) bazkaria dakarren enpresak eskuorria banatu digu, menuen berri emateko. Lotsagarria, onartezina dauden akatsak. Erantzuna: TAMAR: Jasotako kexa gure Marketing Departamentuari pasa diogu akatsak zuzendu eta horrelakorik berriro gertatu ez dadin.
51
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1342-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA - BIZKAIKO LURRALDE ORDEZKARITZA Arrazoia: Urriaren 5ean mezu bat izan nuen erantzungailuan (94 403 11 28 telefonotik), ordezkapen bat egiteko Hezkuntzatik deitzen zidatela esanez. Mezu hori gaztelera hutsean. Hurrengo egunean, alegia, urriaren 6an, telefono horretara deitu nuen zehaztapen gehiago jaso nahian, eta euskaraz hasi nintzen (pentsatuz, Hezkuntzara deitzen nenbilenez, beste aldeko langilea elebiduna izango zela). Berak eten egin zidan, ez zuelako ulertzen, antza, eta orduan zera galdetu nion: Ez dakizu euskaraz? Bere erantzuna, erabat lehor, honakoa: erderaz, mesedez. Ezin dut ulertu, nola EAEn, irakaskuntza publikoan irakasle lan egiteko euskara jakitea ezinbesteko baldintza denean, lana eskaintzeko gurekin harremanetan jartzen diren langileak elebakarrak diren. Gainera, nire kasuan zehazki, bazirudien bera zela mindutakoa euskaraz ez ote zekien galdetu niolako. Zer gutxiago "barkatu, nik ez dakit euskaraz, baina nahi baduzu lankide batekin jarriko zaitut euskaraz hitz egiteko" edo antzeko zerbait esatea? Erantzuna: Dosierra: 249-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA - GIPUZKOAKO LURRALDE ORDEZKARITZA Arrazoia: Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren 943022850 telefono zenbakira deitu eta euskaraz jarduteko gaitasunik ez duen emakume batekin aritu naiz. Gazteleraz egin behar izan dut harekin. Erantzuna: Dosierra: 526-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA - GIPUZKOAKO ORDEZKARITZA Arrazoia: Eusko Jaurlaritzaren Gipuzkoako Ordezkaritzako atean dagoen zaindariak ez du euskaraz tutik ulertzen. Galdera bat egin eta ez da erantzuteko gai izan. Erantzuna: HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA - GIPUZKOAKO LURRALDE ORDEZKARIA: Eusko Jaurlaritzaren hainbat sailetako aretoak dauden Andia kaleko 13. zenbakiko eraikinaren zaintzaz segurtasun pribatuko enpresa bateko langileak arduratzen dira, goiz edo arratsaldeko txandetan. Orokorrean txandak 3 pertsonen artean egiten dituzte, eta hirurek dakite euskaraz. Noizean behin, pertsona horien ordezkoa etorri izan da, eta ezin dugu ziurtatu euskaraz zekien edo ez. Bestalde, bigarren eta laugarren solairuetan, ate aurreko mostradorean hiru atezain egoten dira, hauek ere txandaka. Hiru lanpostu horietatik bik postu horri dagokion lehenengo hizkuntza-eskakizuna betea dute. Bestea lan-kontratupeko lanpostua da, berez lehenengo hizkuntza-eskakizuna du, derrigortasun datarik gabe. Postu horren jabeak ez du HE betetzen, adinez salbuetsita dagoelako. Berak postua uzten duenerako, derrigortasun data jartzeko eskaera egina dugu. Jakitun gara EAEko bi hizkuntzen koofizialtasunaren esparruan, herritarrak bere hizkuntza erabili eta hizkuntza horretan aratua izateko eskubidea duela Administrazioarekiko harremanetan. Esan, bestalde, 2015-2016 urteetan zehar, Erabilera Planaren testuinguruan, hizkuntza ofizialen erabilerari buruz ezarritako irizpideen ondorioz, euskaraz ahoz zein idatziz lan egin behar duten langileei laguntza eskaini zaiela, ELEBIREN programa bitartez. Dosierra: 616-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA - GIPUZKOAKO LURRALDE ORDEZKARITZA Arrazoia: Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailetik beka ez unibertsitarioen ebazpena bidali digute. Beka ukatzeko arrazoia ez dute euskaraz adierazi, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA - GIPUZKOAKO LURRALDE ORDEZKARIA: Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailetik beka ez unibertsitarioen ebazpenak aplikazio baten bidez ateratzen dira. Ebazpen horien edukiak tauletan gordetzen dira eta herritarrak aukeratu duen hizkuntzaren arabera betetzen dira. Orain arte erabili den aplikazioan ez da derrigorrezkoa izan hizkuntza aukeratzea eta kasu horietan, ezer esaten ez zenean, gaztelaniaz ateratzen ziren. Hala ere, hurrengo deialdirako aplikazio berri bat jarriko da martxan eta oraingoan bai izango da derrigorrezkoa harremanetarako hizkuntza aukeratzea, beraz, herritarrak eskatutako hizkuntzetan aterako da informazio guztia. Horrez gain, jakinarazi nahi dizut, Gipuzkoako Lurralde Ordezkaritza herritarrek aitortuak dituzten hizkuntza-eskubideak bermatzeko bere ahalegin guztia egiten ari dela, etorkizunean horrelako gertakizunik errepika ez dadin.
52
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 719-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA - HEZKUNTZA BERRIZTATZEKO ZUZENDARITZA Arrazoia: Hezkuntza Saileko Lasarteko Berritzeguneak apirilaren 11n antolatutako saioan 100 bat hezkuntzako eragile (zuzendariak, ikasketa-buruak, IKTak, administrariak) bildu ginen azalpenak eta egin beharrak entzuteko prest. Berriro ere gaztelania hutsean jaso genuen informazio guztia. Erantzuna: HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA - HEZKUNTZA BERRIZTATZEKO ZUZENDARIA: Lasarteko Berritzeguneko Normalkuntza Planean adierazten dugun bezala, konpromezu irmoa dugu antolatzen ditugun ikastaro eta mintegiak euskaraz izan daitezen (nahiz eta kanpoko emaleen kasuan beti ez den posible izaten). Bestalde, gure eraikuntzak eskaintzen dituen espazio baliabideak direla eta, batzuetan Administrazioko beste zerbitzu batzuk ere gelaren bat eskatzen digute eta hori izan zen, hain zuzen, egun horretan gertatu zena. Bidali duzun dokumentuan azaltzen den egunean, 2016ko apirilaren 4an, egin zen bilera hau izan zen: Zertifikazio Digitalak Aplikazioa. Kasu honetan, ikuskaritzak antolatzen zuen ikastaroa zen. Horrelakoetan ez dugu gainbegiratzen zer edo nola emango duten, espazio aldetik dituzten beharrak asetzen saiatzen gara soilik. Hori dela eta, gure aldetik Ikuskaritzari jakinaraziko diogu zer gertatu den, aurrerantzean beharrezkoak diren neurriak har ditzaten zerbitzua euskaraz ere eskaini ahal izateko. Dosierra: 490-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA - LANBIDE HEZIKETAKO SAILBURUORDETZA Arrazoia: Lanbide Heziketako Sailburuordetzak talde mistoak kendu behar dituela dio (ez omen dira legalak) eta B talde bihurtuko dituztela jakinarazi zien Lanbide Heziketako zuzendaritza taldeei. Horren aurrean, Francisco de Vitoria Institutuko zuzendaritza taldeak kezka adierazi du, talde mistoetako Heziketa zikloak desager litezkeelako beldur baita. Horren ostean, A ereduko eskaintza baino ez du egingo IES Francisco de Vitoria institutuko zuzendaritza taldeak eta Lanbide Heziketa Sailburuordetzak erabaki hori onartu du. Horrela, ikasle eskaldunek ezin izango dute euskaraz ikasi ezta eskaerarik ere egin beren euskaraz ikasteko eskubideak guztiz kaltetuz. Erantzuna: Dosierra: 550-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA - LANBIDE HEZIKETAKO SAILBURUORDETZA Arrazoia: Joan den ikasturtean kexa egin nuen Haur Hezkuntzako zikloa kenduta Urrutiko Lanbide Heziketako Institutuaren ia eskaintza guztia gaztelaniaz zelako (A eredua). 3 irakasgaitan euskaraz aurrematrikulatzeko aukera eman ziguten, baina bitan bakarrik egin ahal izan dugu euskaraz, hirugarrenerako “nahikoa” jende ez omen zegoelako. Orain, 2016-2017 ikasturterako egin duten eskaintza berrian ez dago D ereduan ikasteko aukerarik. Irakasleekin eta zuzendaritzarekin komunikazioa euskaraz izateko aukera eskaintzen digute, lanak eta ebaluazio probak euskaraz egiteko aukera, baina material guztia gaztelaniaz izango dugu. Euskaldun naizen aldetik, euskaraz ikasten jarraitzeko aukera izan nahi dut. Erantzuna: Dosierra: 1279-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA - LANBIDE HEZIKETAKO SAILBURUORDETZA Arrazoia: ULHI Eusko Jaurlaritzak kudeatzen duen Urrutiko Lanbide Heziketako Institutuko Arabako idazkaritzan telefonoz artatu nauenak ez zekien euskaraz. Goizeko 10:10 ziren. Erantzuna:
53
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 306-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - HEZKUNTZA SAILBURUORDETZA - UNIBERTSITATE ETA IKERKETA SAILBURUORDETZA Arrazoia: Predoc beka eskatzen dugun ikasleok dokumentazioa euskaraz, gaztelaniaz edo ingeleses aurkeztu dezakegu. Nahiz eta hiru hizkuntzetan aurkezteko aukera egon, epaimahaiak ez du zertan euskalduna izan behar, beraz, euskaraz jasotako dokumentazioa gaztelaniara itzultzen da. Itzulpenaz Eusko Jaurlaritza bera arduratzen da eta eskatu ezean ez digute beka eskaera aurkezten dugunoi kopiarik erakusten, beraz tribunalera geure oniritzia izan gabe heltzen dira dokumentuak. Lehenik eta behin, kopia bat erakustea beharrezkoa dela deritzot, bestetik, itzulpen horiek ikertzaile batek berrikustea, izan ere, egindako itzulpenean argi eta garbi ikusten da itzultzaileak ez duela testua ulertzen eta ez dakiela hitz gakoen itzulpena egiten. Erantzuna: EUSKO JAURLARITZA - ZIENTZIA POLITIKARAKO ZUZENDARIA: Kontuan hartzekoa da, ebaluazioak ahalik eta objektiboen izateko asmo eta interes gatazkak ekiditeko, batzordeetako kideak, Euskal unibertsitate-sistematik kanpokoak direla. Kexa aurkeztu duen herritarra pasa den urtean gure deialdira aurkeztu zen. Berak dokumentazioa euskaraz aurkeztu zuen eta Administrazioak itzuli egin zuen gaztelerara. Euskararen Erabilera Normalizatzeko 10/1982 Legearen 6.1 artikuluari jarraituz, herritar guztiei eman nahi zaie euskara erabiltzeko aukera, horregatik, dokumentazioa euskaraz aurkezten duten guztiei itzulpen sistema eskaintzen diegu dokumentazio hori ebaluatzaileek aztertu dezaten. Kexan honakoa esaten da: euskaraz aurkeztuz gero dokumentazioa ez da itzulpenaren kalitatea bermatzen. Zuzendaritza hau ez dago ados baieztapen honekin, izan ere baliabide guztiak jartzen baititu Hizkuntza eskubideak bermatzeko eta dokumentazioaren itzulpena kalitatezkoa izateko. Horretarako itzultzaileak Eusko Jaurlaritzako Itzulpen Zerbitzu Ofizialeko itzultzaile profesionalak eta esperientzia handikoak dira, urteak daramatenak itzulpen lanean Gobernuak behar duen ekintza orotan. Herritarrak ebaluazioa baino lehen itzulitako dokumentazioaren kopia bat jaso ahal izatea gustatuko litzaiokela ere aipatzen du. Gu honekin ados gaude, norbaitek itzulpena eskatuz gero, Administrazioak ez du inongo trabarik jarriko itzulpen hori herritarrari helarazteko.
54
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 470-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - GAZTERIA ZUZENDARITZA Arrazoia: Gaur Eusko Jaurlaritzatik neska bat etorri zait etxera, Gazteen Euskal Behatokiak prestatu duen inkesta bat egitera. Nahiz eta gazteei zuzendutako inkesta izan, eta gaur egun euskaldunon erdiak baino gehiago B ereduan edo D ereduan ikasi, ez dit euskaraz hitz egin. Honekin ez dut esan nahi helduentzako inkestak gaztelaniaz egin behar direnik, nire ustez Eusko Jaurlaritzak, EUSKADIKO GOBERNUAk, EUSKARAZ eman beharko luke beti lehenengo hitza. Txirrineko telefonoa hartu eta "del Gobierno Vasco para hacer una encuesta" esan dio nire aitari. Ondoren, atea ireki diogunetik atera den arte, ez du euskarazko hitzik ere esan. Inkesta hasi aurretik ez dit galdetu ia euskaraz ala gaztelaniaz egin nahi nuen, zuzenean dena gaztelaniaz egin du, izan ere, inkestako orri guztiak erdera hutsean zeuden, galdera eta erantzun guztiak. Ondoren eman didan paper batek zioen "Ikertalde" enpresa ari dela lan hau egiten. Jakina, Eusko Jaurlaritzak baimendu du hau, inkestatzaileak elebidunak diren ala ez kontuan hartu gabe, hizkuntza eskubideak kontuan hartu gabe, Autonomia Estatutuan agertzen direnak kontuan hartu gabe, alegia. Erantzuna: EUSKO JAURLARITZA - GAZTERIA ETA KIROL ZUZENDARIA: Gazteen euskal behatokiak bere inkesten landa lanak kontratatu egiten ditu bere langileen artean inkestatzailerik ez duelako. Beraz, inkestak etxez etxe egin behar direnean konkurtsoa ateratzen du eta aurten Ikertalde enpresak irabazi du konkurtso hori. Konkurtsoaren baldintza teknikoetan Gazteen Euskal Behatokiak argi utzi zuen inkestatuak aukeratuko zuela inkesta egiteko hizkuntza eta horrexegatik inkestatzaileen %80k, gutxienez, euskaraz jakin beharko zutela adierazi zen oinarri tekniko pleguan. Gazteen euskal behatokiak galdera-sorta eredu bi prestatu zituen, bata euskaraz eta bestea gaztelaniaz, eta galderasortaren hasieran, inkestatzaileek esan beharreko agurrean galdera hau zegoen: “NOLA NAHIAGO DUZU INKESTA EGITEA: EUSKARAZ ALA GAZTELANIAZ?” / “¿PREFIERES HACER LA ENCUSTA EN EUSKERA O EN CASTELLANO?”, inkestatuak hizkuntza aukeratu ahal izateko. Kasu honetan jarraibiderik egokiena hauxe zatekeen: hitzordu bat adostea inkestatuarekin eta horretara inkestatzaile euskalduna bertaratzea, herritar horren hizkuntza-eskubideak bermatzeko. Beraz, kexa bidali duen herritarrak arrazoi osoa du eta bere kexa kontuan hartuko da Gazteen Euskal Behatokian (alde batetik, protokolo zehatzagoak jarriko ditu inkestatzaileek beti jakin dezaten nola jokatu behar duten, eta bestetik, inkestatzaile elebidunen kopuru handiagoa eskatuko du bere konkurtsoetan), eta Ikertalde enpresari ere luzatuko zaio, kontuan izan dezan. Dosierra: 579-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - KIROL ZUZENDARITZA Arrazoia: "Campo de Regatas de Legutiano" erdara hutsean du izena Legutioko Arraun Eremuak sarbideko errotuluetan. Erantzuna: GAZTERIA ETA KIROL ZUZENDARITZA - ZUZENDARIA: Arraun eta Kanoeko Euskal Federazioetara bideratu dugu kexa, haiek direlako aipatutako instalakuntzaren titular eta erabiltzaileak. Erantzuna: EUSKADIKO KANOE FEDERAKUNTZA - PRESIDENTEA: Urteak dira ez dugula Legution kokaturik dagoen estropada eremua erabiltzen, traba administratibo ugari izan baititugu bertan aritzeko. Kartela ez dakigu noiz eta nork ipini duen. Bai Kanoe zein Arraun federazioko logoak bertan baldin badaude, pentsatzen dugu Eusko Jaurlaritzak ipiniko zuela kartela, baina ez dakigu ziurtasunez. Sentitzen dut gehiago ezin lagundu izana, ez baitugu bestelako informaziorik.
55
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 640-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - KIROL ZUZENDARITZA Arrazoia: Kirolaren Euskal Eskolak urtero bezala kirol entrenatzaile ikastaro ofizialak antolatu ditu. Orotara hamar ikastaro emango dira datozen hilabeteetan eta guztiak gaztelaniaz eskainiko dira, bat bera ere ez da egingo euskaraz. Ikastaroa euskaraz jaso nahi duten herritarrek ez dute inolako aukerarik izango ikastaroa euskaraz egiteko. Erantzuna: GAZTERIA ETA KIROL ZUZENDARITZA - ZUZENDARIA: Kirolaren Euskal Eskolak, gaur egun, ez du entrenatzaile-ikastarorik antolatzen. Igaroaldian (“Periodo Transitorio”) dauden modalitateetako entrenatzaile-ikastaroak federazioek zuzenean antolatzen dituzte. Kirolaren Euskal Eskolaren funtzioa ikastaro horiek gainbegiratzea eta aitortzea da. Hori horrela izanda, federazioek beraiek erabakitzen dute zein hizkuntzatan ematen duten. Hezkuntzaren barne dauden modalitateetako entrenatzaileikastaro publikoak (Araudi Bereziko Irakaskuntzak) Kirolene ikastetxean antolatzen ditu. Beraz, entrenatzaile-ikastaroaren inguruko euskara-erabilera dagokionez, gomendatzen dizuegu zuen eskaeraren berri ematea lehen aipatutako antolatzaileei ere. Eskertzen dugu idatzia eta onartu ere bai hobetu behar dugula arlo honetan, euskararen erabileran, guk bestelako prestakuntza-jarduerak ere antolatzen ditugu eta. Kiroleskolak zuzenean antolatzen dituen jarduerei dagokionez, ondorengoa jakinarazi nahi dizugu: - Euskararen erabilera Kiroleskoak antolatzen dituen jardueretan ez da gai batere erraza. (...) - Dena den, jarduera horietan saiatzen ari gara euskararen erabilera apurka apurka handitzen (...) - Nahiz eta oraindik asko egon egiteko, Kiroleskoaren jardueretan, apurka apurka, euskararen erabilera handitzen ari da. - Kiroleskolako 2016ko 2. seihileko zein hurrengo urteetako programak egiteko orduan, jarraituko dugu ahalegina egiten euskararen erabilera horrelako jardueretan ere handitzen joan dadin. - 2016ko 1. seihileko honetan euskara hutsez edo elebidun egin diren jarduerak: Jarduera fisikoko orientatzailea - Euskararen kudeaketa kirol erakundeetan - Mugibili saio informatiboak (elebidun) - Jarduera fisikoa eta adineko pertsonak. Sustatzeko estrategiak (elebidun). (Beste 7 jarduera gaztelania hutsean izan dira) Erantzuna: EUSKADIKO KANOE FEDERAKUNTZA - PRESIDENTEA: Euskadiko Kanoe Federakuntzak ahalegin guztiak egiten ditu euskararen normalizazioa bultzatzeko. Web orrialdea bi hizkuntz ofizialetan argitaratzen dugu, bileren deialdiak bi hizkuntzetan burutzen ditugu, Eusko Jaurlaritzari eta instituzio guziei Euskaraz zuzentzen gara, jendaurreko hasierako harrera beti euskaraz egiten da, etab. Salaketari dagokionez, arrazoi guztia du, eskaintza guztia gazteleraz argitaratzen dela dionenean. Baina jakin behar duzu zein den gure prozedimendua eta zeintzuk diren horretara bultzatzen gaituzten arrazoiak. Alde batetik, ikastaroari hasiera ematera goazenean, ikasle guztiak euskaldunak baldin badira, ikastaroa euskaraz egiten dugu. Bere egunean, Euskadiko Kanoe Federakuntzak, Gipuzkoako Piraguismo Federakuntza eta Pasaiako Udaleko Euskara departamentuarekin batera, entrenatzaile ikastaroetarako oinarrizko formakuntzei zegokien testua eta dokumentazio guztia euskarara itzuli zuen. Ikastaroa gazteleraz burutzen badugu, ikasleetako batek euskaraz ez dakielako, euskaraz egin nahi dutenei, hala egitea ahalbidetzen zaie, azterketa bera ere, euskaraz egiteko aukera eskainiaz. Bestetik, Euskadiko Kanoe Federakuntzak, Estatu mailan Piraguismoko entrenatzaile ikastaro gehien antolatzen dituen Federakuntza da, hori dela eta, Erkidegotik kanpoko ikasle asko jasotzen ditugu, normala den bezala, euskaraz ez dakitenak. Ikastaroak aurrera ateratzeak esfortzu handia suposatzen digu, bai giza baliabideei dagokionez, bai eta ikasle kopuru minimo batera iristeari dagokionez. Ondorioz, ikastaroa aurrera atera nahi badugu, askotan, kanpotik etortzen zaizkigun ikasle horiei esker izaten da. Federazioak aukeran, edo beste erremediorik izan ez duelako, ikastaroak gazteleraz eskaintzeko erabakia hartu zuen, ikasle bakar bati ere ateak ez ixteko asmoz. Tamalez, euskaraz dakien orok, gazteleraz baitaki. Baina gazteleraz dakiten askok ez. Ez dakit nahikoa argudio den gure jarrera justifikatzeko, ziur gaude hobe egitea legokeela, baina ziur izan, aukera guztiak aztertu ondoren, harturiko neurriak izan direla.
56
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 465-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - EUSKAL KIROLAREN ESKOLA Arrazoia: Kirolaren Euskal Eskolak entrenatzaile titulua eskuratzeko ematen dituen ia ikastaro guztiak gaztelaniaz dira. Titulu horiek haur eta gazteak eskolaz kanpoko kirol jardueretan entrenatu ahal izateko ematen dira. Kontuan izanik gazteen %80-90ek D ereduan ikasten dutela, ez da normala entrenatzaile tituluak gaztelaniaz atera behar izatea. Euskarak kirol munduan bere lekua har dezan ezinbestekoa da entrenatzaileek euskara erabiltzea. Erantzuna: EUSKO JAURLARITZA - GAZTERIA ETA KIROL ZUZENDARITZA: Euskararen erabilera aztertu baino lehen argitu nahiko nuke, Kirolaren Euskal eskolak, gaur egun, ez du entrenatzaile-ikastarorik antolatzen. Igaroaldian (“Periodo Transitorio”) dauden modalitateetako entrenatzaile-ikastaroak federazioek zuzenean antolatzen dituzte. Kirolaren Euskal Eskolaren funtzioa ikastaro horiek gainbegiratzea eta aitortzea da. Hori horrela izanda, federazioek beraiek erabakitzen dute zein hizkuntzatan ematen duten. Hala ere, onartzen dugu euskararen erabileran hobetu beharra dugula, guk bestelako prestakuntza-jarduerak ere antolatzen ditugu eta. Kiroleskolak zuzenean antolatzen dituen jarduerei dagokionez, ondorengoa jakinarazi nahi dizugu: Euskararen erabilera Kiroleskolak antolatzen dituen jardueretan ez da gai batere erraza: - Kiroleskolak, orokorrean, jarduera puntualak antolatzen ditu, jardunaldiak, goiz edo egun batekoak. - Batez ere lanean aritzen diren pertsonei zuzendutako etengabeko prestakuntza jarduerak dira. Jende gazte gehienak, gaur egun, euskara badaki, baina pertsona helduen artean ezin da horrelakorik esan momentuz, tamalez. -Askotan EAEtik kanpoko adituak ekartzen dira, gaztelaniaz edo ingelesez soilik aritu ahal direnak. - Jarduera gehieneak beste erakunde batzuekin batera antolatzen dira, eta beraien nahiak/beharrak ere kontuan hartu behar dira. - Kiroleskolak dituen baliabide ekonomikoak jarduerak errepikatzeko urriak dira. Hala ere, jarduera horietan saiatzen ari gara euskararen erabilera apurka apurka handitzen: jardunaldiren bat edo beste euskaraz egiten, errepikatzen diren jarduerak euskaraz ere antolatzen, jardunaldi elebidunak antolatzen (aurkezpen batzuk gaztelaniaz, beste batzuk euskaraz) edota hizlariek erabiltzen dituzten aurkezpenak euskaratzen. Kiroleskolako 2016ko 2. Seihilekoko zein hurrengo urteetako programak egiteko orduan, jarraituko dugu ahalegina egiten euskararen erabilera horrelako jardueretan ere handitzen joan dadin. Dosierra: 216-2016 Nori: EHU Arrazoia: Mendebaldeko autonomia erkidegoko unibertsitate publikoaren karameluek testua (osagaiak-eta) gaztelaniaz baino ez dute. Zergatik 'arraio' euskara kontuan hartu ez eta euskaldunok diskriminatu? Erantzuna: Dosierra: 401-2016 Nori: EHU Arrazoia: EHUko Uda Ikastaroak, Letraz-Diseinu Grafikoko eta Tipografiako Ikerketa Taldeak eta EHU Diseinuaren Campusak DSS2016-ko ekitaldien barruan antolatutako Diseinu Grafikoko Biltzarreko eduki eta komunikazioak gaztelania hutsean daude. Erantzuna: EHU - EUSKARAREN ARLOKO ERREKTOREORDEA: Uda ikastaroetako antolakuntzak sortzen dituen dokumentu guztiak ele bietan daude: matrikula inprimakiak, programen aurkibidea, argibideak, ziurtagiriak... Den-dena ele bietan dago. Hala ere, ikastaro bakoitzean zuzendariaren ardura da bere ikastaroaren hizkuntza ofiziala zehaztea eta hizkuntza horretan doaz helburu nagusiak, izenburua eta hizkuntza gaztelera izan arren, ahalbidetzen eta sustatzen dute hitzaldiren bat euskaraz izatea eta itzulpen-zerbitzua eskaini. Horrela bada, hitzaldiaren izenburua euskaraz jartzen da; bestela, hitzaldia emango den hizkuntzan. Dosierra: 456-2016 Nori: EHU Arrazoia: EHUren Leioako kanpuseko Irakasle eskolako kafetegiko taula-elektronikoan azaltzen den informazioan euskarazko testuek huts ugari dute. Adibidez: "Hirugiharra gazterekin", "Guneko Plate Konbinatuak", "Tipulak Uztailak 5 ale", "Tropikala Zuku". Erantzuna:
57
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 497-2016 Nori: EHU Arrazoia: Donostiako Magisteritzako irakasleak ez daki euskaraz eta klase erdia edo gehiago erdaraz ematez gain, euskaraz izugarrizko akatsak egiten ditu bai ahoz eta baita idatziz ere. Lotsagarria da!!! Erantzuna: Dosierra: 531-2016 Nori: EHU Arrazoia: Euskal Herriko Unibertsitatearen webgunean Telelanerako Akordio Berria dela eta jarri duten sarrera testua akatsez beteta dago: ERABARIA, 2016ko MARTXOAREN lOekoa, UPV/EHUko. GOBERNU RONTSEILUARENA, BERRESTERO AZP FUNTZIONARIO ETA LAN RONTRATUDUN AZPren NEGOZIAZIO BATZORDEEN 2016ko OTSAILAREN 29ko ARORDIOA, UPV/EHUko ADMINISTRAZIO ETA ZERBITZUETARO LANGILEER LANTORIZ RANPORO MODALITATEAN TELELANERARO FORMULAREN BIDEZ ZERBITZUA ESRAINI AHAL IZAN DEZATEN. Dokumentura esteka egiten duen esaldian ere akats bat dago: “10an” beharrean “10ean" beharko luke. Erantzuna: Dosierra: 554-2016 Nori: EHU Arrazoia: EHU-ko Donostiako Irakasleen Eskolako tabernan bazkaldu dugu eta platerpeko paperean "buen provecho", "guten apetit", "bon profit" eta "bon appétit" irakur daiteke... euskaraz ezer ez... Erantzuna: Dosierra: 562-2016 Nori: EHU Arrazoia: EHUko Donostiako Irakasleen Unibertsitate Eskolan Lehen Hezkuntzako gradua ikasten ari naiz, eta honetan euskaraz matrikulatuta nagoen arren, bertako irakasle askoren euskara maila lotsagarria dela salatu nahiko nuke. Zenbait kasutan klaseak euskaraz hasi arren, gaztelaniaz entzun behar izaten ditugu, irakasleak esaldi osoak euskaraz formulatzeko gaitasunik ez duelako. Askok egiten dituzten akats gramatikal, lexikal edo semantikoak ere onartezinak direla iruditzen zait, D ereduan gaudela kontuan harturik. Erantzuna: Dosierra: 603-2016 Nori: EHU Arrazoia: EHUren Donostiako Irakasle Eskolan 2. mailan ematen den “Eskola inklusiboa“ irakasgaian klaseak eta material asko gazteleraz ematen ditu irakasleak, euskaraz izan beharko zirenean. Klasean askotan euskaratik gaztelerara pasatzen da eta klaseak horrela jarraitu izan ditu ikasleren bat kexatu den arte. Erantzuna:
58
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 642-2016 Nori: EHU Arrazoia: EHUko Langileen Prestakuntzarako Bulegotik “Luzapenak, gorputz osokoak modu aktiboan” izeneko ikastaroen eskaintza egin dute. Proposatu diren bost ikastaroetatik bat bera ere ez dute eskaini euskaraz. Erantzuna: EHU - EUSKARAREN ARLOKO ERREKTOREORDEA: Herritarraren kexa jaso ondotik ohartu ginen eskaintza gaztelaniaz bakarrik egin zela eta zerbitzu horretako buruarekin harremanetan jarri ginen zergatia galdetzeko. Hau izan da jaso dugun Erantzuna: Orain dela gutxi 2ZI-2SI; Desgaitasunak eta jardunbide egokiak ikastaroa atera dugu eta Leioan pertsona batek besterik ez du izena eman. Donostian talde txiki bat lortu genuen. Eta honako ikastaro hau ere euskaraz atera dugu “Diskurtsoa eta generoa: euskararen erabilera ez sexista diskurtso barne-hartzailea” ikastaroa. Bestalde, irakasleak unibertsitatekoa izan behar duenean, batzuetan ez daukagu euskaraz emango duen irakaslerik. Baina arazoak alde batera utzita, euskaraz kurtso gehiago ateratzen saiatuko gara, ea gero eta lankide gehiago animatzen diren. Bestetik, zerbitzu horretako burua eta errektoreordetzakoak elkarlanean ari gara ikastaroak euskaraz ere eskaintzeko. Izan ere, langile euskaldunak animatu ditugu gaztelaniazko ikastaro batean onartuta egon arren, ikastaroan baja eskatu eta euskaraz eskainiko denean izena ematera. Azken hautu hau norberaren esku dago hala ere. Euskararen arloko errektoreordearen izenean barkamena eskatu nahi diot herritarrari. Erantzuna: EHU - LANGILEEN IKASKETA, PLANGINTZA ETA PRESTAKUNTZARAKO KABINETEKO BURUA: UPV/EHUko Ikasketa, Plangintza eta Prestakuntzarako Kabineteak bere esku dagoen guztia egiten du, unibertsitateko gainerako zerbitzuek bezala, bermatuak izan daitezen berak antolatutako prestakuntza jasoko duten langileen hizkuntza eskubideak, baina gainditzeko zailak diren oztopoak aurkitzen ditugu batzuetan. Alde batetik, euskaraz eskaintzen diren ikastaroetako asko bertan behera utzi behar izaten dira eskari gutxi egoten delako (bost pertsona baino gutxiagok ematea izena AZPko langileak 1.800 inguru garenean); eta, ikastaroa ez eman arren, enpresek normalean gehiago kobratzen dute ikastaroen eskaintza elebidunagatik, giza baliabideen, materialaren eta abarren kostua handiagoa delako. Gainera, euskarazko saioak bertan behera geratzen direnez sarri, zailtasunak izaten ditugu datak zehazteko ikastaroak eman behar dituztenekin, ezin delako jakin ikastaroa eman beharko duten ala ez azkenean; eta nahiago izaten dute datak zehazteke izatea, kobratuko dituzten beste zerbitzu batzuk eman ahal izateko egun horietan. Guk ezin dugu jakin taldea eratuko den ala ez izena emateko epea ireki arte, eta epea ezin da ireki ikastaroaren hasiera eguna baino askoz lehenago, langileen egoera aldatu egin daitekeelako, bai lanekoa bai pertsonala, eta, ondorioz, gerta daitekeelako langilea ezin joan izatea hilabete batzuk lehenago izena eman zuen ikastarora. Beste alde batetik, antolatzen ditugun ikastaro askotako irakasleak unibertsitateko langileak dira, eta askotan ez dute gaitasunik ikastaroa euskaraz emateko, kexa eragin duen ikastaroan bezala. Baina ez da gaitasun arazoa soilik; ikastaroak bi hizkuntzetan eskaintzeko bikoiztu egin behar da eskaintza, eta zerbitzuak duen langile kopuru txikiarekin ezin zaio egin aurre behar horri eta, aldi berean, bete beharreko gainerako zereginak bete. Ikastaro honen kasuan, ikastaroa gaztelaniaz egiteko aurkeztu diren eskari guztiei ezin izan diegu erantzun, irakasleak ezin zuelako eman ikastaroa egun gehiagotan. Egoera hori nolabait konpontzeko, lanpostuko ergonomiari buruzko online ikastaro bat eskaini da euskaraz. Egoera hori, ikastaroak euskaraz eman ahal dituzten eta eman nahi dituzten pertsonak egotearena, ez da kabinete honen eskumena eta, horrexegatik, jakinaren gainean jarriko dut Gerentzia, beharrezko neurriak har ditzan. Dosierra: 1263-2016 Nori: EHU Arrazoia: UPV/EHUren Ibaetako campusean seinaleko testua gaizki idatzita dago: "MEZEDEZ motoak ez aparkatu". Lotsagarria!! Erantzuna:
59
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1307-2016 Nori: EHU Arrazoia: EHUko Bizkaiko Campusetik lan-poltsako eskaintza ez dut euskaraz jaso, gaztelania hutsean baizik. Telefonoz deitu eta prozesuaren arduraduna ere gaztelaniaz aritu zait. Harekin hitz egin arte lau pertsonarekin hitz egin dut (arduraduna barne) eta batek bakarrik erantzun dit euskaraz AZPkoen zerbitzuan. Erantzuna: EHU - BIZKAIKO CAMPUSEKO EUSKARA ETA IKASKETA PLANGINTZAKO ZUZENDARIA: Lehenengo eta behin eskerrak luzatu nahi dizkizuegu, aipatutako intzidentzia baliogarria izan delako gure sistema informatikoan suertatu den akats bat detektatzeko. Langileen lan-poltsak Campusean kudeatu ez arren, harremanetan ipini gara Administrazio eta Zerbitzuetak Pertsonalaren Sailarekin eta handik azaldu digute informatikoki bidaltzen den informazio guztia elebidun ateratzen dela. Dena den, kexa honetan salatzen den eskaintza gazteleraz baino ez denez agertzen, arduratu dira dokumentu horren miaketaz eta konturatu dira errore informatiko baten ondorioz jasotzen ari diren lan-eskaintza guztiak euskaraz ez direla bidaltzen. Hau horrela izanda, zerbitzu informatikokoek akatsa zuzendu egin dute eta guri dagokigu barkamena eskatzea hutsegiteagatik. Horrez gain, aipatu beharra dago sail horretan dauden hiru langilek ezin dutela bermatu zerbitzua euskaraz, euren lanpostuen hizkuntzaren profilari dagokion derrigortasun data ez dutelako ipinita. Horretaz jabetzean, Euskara Errektoreordeari eman diogu egoeraren berri, lanpostuen derrigortasun datak ipini ditzan, sail honetan ahalik eta lasterren euskararen erabilpen egokia ziurtatzeko. Dena den, esan beharra dago derrigortasun datak jartzea epe laburrean ez dela helburu erraza izango, batzorde desberdinetan eztabaidatu behar baita. Dosierra: 1322-2016 Nori: EHU Arrazoia: EHUri kexa jarri nahi diot. Espedientea eskatzeko e-maila euskaraz bidali dut Gasteizko Letren fakultatera eta gaztelania hutsean erantzun didate. Eta ordainketa egiteko esteka ere espainolezko bertsiora bideratuta. Erantzuna: ARABAKO CAMPUSEKO LETREN FAKULTATEKO DEKANOA: Helarazi diguzuen kexa egiaztatu ondoren, Letren Fakultateko ikasleak arrazoia duela aitortu eta benetan sentitzen dugula esan beharra dugu. Akatsa nola sortu den aztertu eta gero ondokoa jakin ahal izan dugu: gure fakultateko Ikasleen Idazkaritzan, eskatzen den informazioaren arabera, erantzun automatikoen ereduak erabiltzen dira, eta eredu hauek euskaraz eta gaztelaniaz daude eginda. Kasu honetan, eskaera jaso zuen pertsonaren nahaste baten ondorioz, euskaraz aurkeztutako eskaerari erantzuna emateko euskarazko eredua hartu beharrean, gaztelerazkoa erabili zen. Den den, akats puntualtzat hartu behar da, zentroko profesionalek orokorrean egiten duten lanarekin zerikusirik ez duena. Benetan eskertzen dugu akatsaren berri izatea, horren bitartez erantzunak emateko erabiltzen den sistema berrikusi egin dugulako eta ondorioz, zerbitzua hobetzeko eta honelako akats gehiago ekiditzeko neurriak hartuko ditugulako. Dosierra: 1398-2016 Nori: EHU Arrazoia: EHUko ikaslea naiz eta berriki Gasteizko Ingeniaritza Unibertsitate Eskolako Idazkaritzara mezu elektronikoa igorri nuen euskaraz eta jasotako erantzuna hau izan zen: "Buenos días: Puedes explicarme en castellano, ya que yo no hablo ni entiendo en euskera. Un saludo". Nola da posible Nazioarteko Bikaintasunaren Unibertsitatean hizkuntza-eskubideak horrela urratzea? Idazkaritzaren emaila hauxe da: secretaria.eui-vi@ehu.eus Erantzuna: GASTEIZKO INGENIARITZA UNIBERTSITATE ESKOLA - ZUZENDARIA: Eskolak ikaslearen e-maila jaso zuenean, abuztuan, idazkari bakarra zegoen lanean eta ez zekien euskaraz. Itzulpengintza zerbitzua daukagu kasu horietarako, baina idazkariak ez zuen erabili. Beraz, barkamena eskatu nahiko genuke eta etorkizunean euskaraz komunikatzeko eskubideak bermatzen saiatuko gara. Jada lan horrekin hasi gara, izan ere erantzun hori eman zuen idazkariak erretiroa hartu baitu eta bere lanpostua elebiduna bihurtu baita. Bestetik, prozedura bat martxan jarri dugu; euskaraz ez dakien idazkari batek euskarazko e-maila jasotzen badu, itzulpengintza zerbitzura bidaliko du erantzuna euskaraz eman ahal izateko. Barkatu hutsegite pertsonal honek sortu dituen eragozpenengatik.
60
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1408-2016 Nori: EHU Arrazoia: Bilbon Ingeniaritza zibileko gradua euskaraz izanik, hainbat irakaslek ez dute euskera behar bezala menperatzen, bereziki batek honelako hanka sartzeak egiten ditu:"ohituta zara", "egin beharko lu", "zu ingeniari moduan egin beharko duzue", "kalorea aplikatu behar zaio", "amilduak izan behar zarete eta ez arroak", "udaletxeak eta dipuzioak". Erantzuna: EHU BIZKAIKO CAMPUSA - EUSKARA ETA IKASKETA PLANGINTZAKO ZUZENDARIA: Zoritxarrez behin baino gehiagotan ikasleengandik holako kexak jaso izan ditugu, eurek ere zuzenean pairatzen baitute irakasleen euskara maila. Arazo horri aurre egiteko Euskara Errektoreordetzak urtero ikastaro bereziak antolatzen ditu irakasleek euskara maila hobetu dezaten. Dena den, askotan ez dira oso eraginkorrak, behar dutenek ez dutelako parte hartzen. Hau guztia dela eta, ikasleen laguntza ezinbestekoa da zentroetan agertzen diren gabeziak antzemateko eta holako egoeraz jabetzen badira, eskertuko genuke zentroko euskara batzordera kexa eramatea, euskara batzordeak aztertu eta bidera dezan. Euskara Errektoreordetzaren erantzukizuna ikasleen, irakasle, ikertzaile eta langileen hizkuntz eskubideak bermatzea da, horretarako, irakasle baten euskara maila ez bada nahikoa komunikazioa modu egokian ziurtatzeko, bere esku dauden baliabide guztiak erabili beharko ditu hori konpontzeko, Euskara zerbitzuaren bidez ikasmateriala gainbegiratzeko eta mintzapraktika, terminologia edo gramatika ikastaroetara bideratuz. Erantzuna: EHU - EUSKARAREN ARLOKO ERREKTOREORDEA: Unibertsitateko errektorearen izenean idazten dizut gutun hau. UPV/EHUko gobernu taldea, kexa hau jaso aurretik ere, jabetuta zegoen irakasle guztiek ez dutela euskara maila berbera; zaila dela irakasgai askoren terminologia erabat menperatzea, sarri askotan irakaskuntza teknikoen irakasgaiez ari garenean. Halakoak saihesteko, Irakasle eta Ikertzaileentzat Hizkuntza-Prestakuntzarako arduraduna izendatuko dugu eta gabeziak dituzten irakasleei zuzendutako ikastaroak eta laguntza bideratzeko helburua du. Zinez diotsut, arduraz jokatzen dugula hizkuntzen eskubideak berma daitezen eta bide berean jarraituko dugula. Dosierra: 1445-2016 Nori: EHU Arrazoia: Ostiral arratsaldean Gasteizko campuseko errektoreordetzan paper batzuk aurkeztu behar nituen, hitz egin nuen hiru pertsonetatik batek ere ez zekien euskaraz, ez nuen zerbitzua euskaraz jaso. Erantzuna: Dosierra: 1498-2016 Nori: EHU Arrazoia: EHUko Sarrikoko ikaslea naiz eta lotsagarria da bertan dagoen euskara maila. Kafea hartzeko makinetan adibidez gaizki itzuli dituzte euskarara pare bat kafe mota. Erantzuna: EHU BIZKAIKO CAMPUSA - EUSKARA ETA IKASKETA PLANGINTZAKO ZUZENDARIA: Hiritarrari eskerrak eman nahi dizkiot elebitasunaren alde hartu duen konpromisoagatik eta egindako akatsagatik barkamena eskatzea dagokigu. Kafe makinak kudeatzen dituen enpresarekin harremanetan ipini gara kartel zuzenak euren ordez kokatzeko, ez bakarrik Sarrikoko makinan, baita beste makina guztietan ere. Aurrerantzean hau berriro ez gertatzeko eta hizkuntza-eskubideak bermatzeko neurriak hartuko direla adierazi nahi dizugu honen bidez. Gure asmoa da egoera horiek lehenbailehen desagerraraztea eta unibertsitateko eskaintza zein irudia hizkuntza ofizialetan berdintasunez bermatzea. Dosierra: 1551-2016 Nori: EHU Arrazoia: EHUren Bizkaia Aretoan Zepelinen inguruko informazio GUZTIA gaztelania hutsean dago eta dinosauruen erakusketako euskarazko kartelak kanpoaldean baino ez daude, euria egiten duenean ikusezin gelditzen direlarik (Bilbon urrian euria egiteko probabilitateak handiak direnean). Erantzuna:
61
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 192-2016 Nori: EITB Arrazoia: Urtarrilaren 13an Euskadi Irratiko Hiri gorrian saioan Baionari buruz aritu ziren hizketan. Zenbait auzo edo ibai izendatzerakoan euskal toponimoak erabili beharrean, frantsesezkoak erabili zituzten. Besteak beste, “Nive” Errobi beharrean edo “Saint-Espirit” Espiritu Saindua edo Santizpiritu beharrean. Erantzuna: Dosierra: 207-2016 Nori: EITB Arrazoia: Urtarrilaren 11n ETB1 katean gaueko 10:30ean eskaini zuten filmea gazteleraz izan zen. Erantzuna: EITB - BEZERO ZERBITZUA: Urtarrilaren 11n ETB1en ikusgai izan zen Mozolpintoa filma euskaraz emititu zen, dual sistemaren bitartez. Hau da, euskaraz ez ezik, jatorrizko hizkuntzan entzuteko aukera eskainiz. Euskara lehenengo kanalean zihoan eta bigarrenean, berriz, jatorrizko hizkuntza, kasu honetan gaztelera. Zenbait ikuslek gaztelerazko audioa entzun zuten: telebista ez zegoen ondo eratua eta audioaren bigarren kanala lehenetsi zuen. Zenbait telebista modelotan gertatu izan den arazoa da. Kasu horretan, norbere telebistako mandoarekin audioaren lehen kanala aukeratuz gero, euskaraz entzuteko aukera izango genuke. Dosierra: 208-2016 Nori: EITB Arrazoia: ETB1ean gaztelania hutsean ari dira filme bat emititzen (2016ko urtarrilaren 11n). Erantzuna: Dosierra: 295-2016 Nori: EITB Arrazoia: Joan den larunbateko ETB-2ko eguerdiko albistegian Manex Pagolak disko berria plazaratu duela jakinarazi zuten. Esatariak gaizki ahoskatu zuen kantariaren izena. “Maneks” esan zuen Manex beharrean. Erantzuna: Dosierra: 302-2016 Nori: EITB Arrazoia: Mondragon Lingua hizkuntza-ikastegiak EITBko Gaztea irratian ingelesa ikasteko saio bat egiten du. Bada saio horretan badago lokuzio finko bat akastuna dena: "Badakizu zein den zure ingelesa [sic] maila?". “Ingelesa” beharrean, “ingeles” beharko luke kasu horretan. Bada, ez deritzot ondo, irrati publikoan, eta gainera hizkuntza lantzea helburu duen tarte batean, azaldu ohi diren akatsak azaltzeari. Erantzuna: Dosierra: 308-2016 Nori: EITB Arrazoia: Donostia 2016ko inagurazioa gazteleraz aurkezten ari dira ETBn. Erantzuna: Dosierra: 309-2016 Nori: EITB Arrazoia: Herenegun eginiko Donostia 2016ren inaugurazioa ezin izan nuen euskaraz ikusi, ETB2n eman zutelako, gazteleraz. Erantzuna:
62
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 433-2016 Nori: EITB Arrazoia: Gaur goizean Euskadi Irratian Espainiako Gobernuak aginduta ETBk Nafarroan seinalea eteteko hartu duen erabakiaz aritu dira tertulian. Olaia Urtiaga kazetariak azalpen batzuk eman ditu ETB Nafarroan nola hedatu zen argitzeko, eta kontakizun horretan Nafarroako herri batzuen izenak aipatu ditu. Espinal erdarazko izena soilik erabili du Aurizberri herria izendatzeko. Erantzuna: Dosierra: 576-2016 Nori: EITB Arrazoia: Euskadi Irratiak sarritan gaztelaniaz grabatutako iragarkiak txertatzen ditu publizitate tarteetan, esaterako ONCEren aitaren eguneko zozketa bereziari buruzkoa. Erantzuna: Dosierra: 584-2016 Nori: EITB Arrazoia: ETB-1eko albistegietako kirolen tartean gaztelaniaz eta aldibereko itzulpen edo euskarazko azpidatzirik gabe ematen dituzte gaztelaniaz elkarrizketatzen dituzten futbolarien hitzak. Erantzuna: Dosierra: 587-2016 Nori: EITB Arrazoia: ETB-1ek larunbat arratsaldetan zuzenean eskaintzen ditu 2. mailako futbol partidak. Batzuetan zuzeneko elkarrizketak egiten dizkiete entrenatzaile erdaldunei eta haien hitzak gaztelaniaz ematen dituzte, esan osteko itzulpenik ere egin gabe. Erantzuna: Dosierra: 589-2016 Nori: EITB Arrazoia: Duela pare bat hilabete ETB-3n eman zuten iragarki batean Ingalaterrako ligan jokatzen duten bi futbol jokalari espainol elkarrizketatzen zituzten. Haien hitzak espainiera hutsean jasotzen zituen iragarkiak, aldiberko itzulpen edo azpidatzirik gabe. Erantzuna: Dosierra: 602-2016 Nori: EITB Arrazoia: Martxoaren 19an Baskonia saskibaloi taldearen partida eman zuten ETB-1en. Laster Bartzelonaren aurka jokatzekoa da nonbait eta emankizunean Baskoniaren iragarkia txertatu zuten zaleak bertara joatera gonbidatuz. Iragarkia gaztelania hutsean grabatuta zegoen. ETB-k euskarazko azpidatziak jarri zizkion aldibereko itzulpena grabatu ordez. Erantzuna: Dosierra: 656-2016 Nori: EITB Arrazoia: Euskadi Irratiko informatiboetan ematen diren berrien erredakzioa ez da EITBri eta oro har entzule euskaldunoi dagokigun gutxieneko mailara iristen. Negargarria eta iraingarria da. Erantzuna:
63
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 736-2016 Nori: EITB Arrazoia: Kopetaraino nago Euskadi Irratiko erredaktore analfabetoez!!! Gaurko perla: Eguraldiaren iragarpenean, halako eta halako ez dakit zer faktorek euri zaparradak XAXATUKO dituztela. Ez diozue tankerarik hartzen, ezta? Ba pentsatu gaztelaniaz, erredaktoreak bezala: "PROVOCARÁ chaparrones". Erantzuna: Dosierra: 764-2016 Nori: EITB Arrazoia: Nire kexa EITBri Nafarroako euskaldunei euskarazko hedabide publikoa itzaltzeagatik. Erantzuna: Dosierra: 769-2016 Nori: EITB Arrazoia: Gaur goizeko 8:15ean Gaztea Irratian anekdotak aipatzen ari zirela Juan Pablo Segundo Aita Santua esan dute Joan Paulo Bigarrena Aita Santua beharrean. Euskarazko irratia izateko gaztelania gehiegi erabiltzen dute bere emankizunetan. Noiznahi tartekatzen dituzte gaztelaniazko esaldiak edo beste hedabide batzuetako erdara hutsezko audioak. Erantzuna: Dosierra: 876-2016 Nori: EITB Arrazoia: Apirilaren 17an, igandea, 12:32an Euskadi Irratian albisteren bat aipatzean esatariak "Isaba" esan zuen "Izaba" beharrean. Oro har, Iparraldeko herriekin desastre xamar jokatu ohi dute irratian. Adibidez, "Azkaine" beharrean, "Askain" eta horrelakoak esaten dituzte maiz. Bestalde, "hainbat lagun etorri dira" esaten dute askotan, "hainbat lagun etorri da" beharrean. Erantzuna:
Dosierra: 981-2016 Nori: EITB Arrazoia: Badago esatari bat Euskadi Gaztean ez duena esaldi bat bera euskaraz egiten, etengabe tartekatzen du gaztelera. Iraingarria da benetan euskararentzat. Erantzuna: Dosierra: 1107-2016 Nori: EITB Arrazoia: EITBko telebistetan desberdintasun nabarmena ematen da telesaioen azpidatzien zerbitzuan euskarazko eta gaztelerazko kateetan. ETB 2ko TELEBERRI albistegietan eta gaztelerazko beste saioetan azpidatzien zerbitzua dago. Aldiz, ETB 1eko eta ETB4ko GAUR EGUN albistegietan eta beste euskarazko telesaioetan (dramatikoak, kirol saioak ?) ez da ematen euskarazko azpidatzien zerbitzua. Egia da ETB 3n marrazki bizidunek badutela euskarazko azpidatzien aukera baina beste kateetako euskarazko telesaioetan euskaldunok ez dugu aukera hori. Nire iritziz hori ez da kalitatezko zerbitzu bat ematea eta gainera hiritar euskaldunak diskriminatuak gaude gaztelerazko ikus-entzuleekin konparatuz. Euskarazko azpidatziak gorrentzako ez ezik, euskara ikasten ari direnentzako edota oso ondo ez dakitenentzako lagungarri dira gainera, euskarazko saioak jarraitu eta hobeki ulertzeko. Azpidatziak ez jartzeak herritar batzuk kaltetzen dituenez, irizpidea berrikusi egin behar da. Erantzuna:
64
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1127-2016 Nori: EITB Arrazoia: Euskadi Gaztean bada esatari bat etengabe gaztelera tartekatzen duena. Irrati hau erreferentzia da gazteentzat, eta horregatik euskara zaindu beharra daukagu eta gazteei eredu egokiak eman. Erantzuna: Dosierra: 1158-2016 Nori: EITB Arrazoia: Azken egunetan ONCEren iragarki bat hedatzen ari da Euskadi Irratia gaztelera hutsean Erantzuna: EITB - ESTRATEGIA ETA KOMUNIKAZIO ZUZENDARIA: Ez da zuzena gaztelera hutsean emititu denik kuñarik Euskadi Irratian. ONCEren kanpaina asko pertsonaia ezagunen ahotsetan datoz, pertsonaia bera delako mezuaren ardatza. Testimoniozko zatiak bere horretan uzten dira eta kanpainari dagokion beste informazio guztia euskaraz egiten da. Euskadi Irratiak ekoizten duen publizitate guztia euskaraz egiten du. Kanpoko ekoiztetxeekin askotan hitz egin da bezero handien kanpainak euskaraz egiteko. Horrela, azken urteotan lortu da El Corte Inglés, ONCE, Ford, FNAC edo antzeko marka ezagunek iragarkiak euskaraz ere egitea beste hizkuntzetan duten kalitate berberarekin. Dosierra: 1193-2016 Nori: EITB Arrazoia: Irailaren 13ko ETB1eko hauteskunde eztabaidan hitza hartu duten hautagai gehienen euskara maila negargarria zen. Ez genuke sekula onartuko gazteleraz maila horretan arituko balira. Euskaldunontzat errespetu falta da. Euskal Telebistaren ardura da alderdi politikoei euskara maila egokia duten ordezkariak bidal ditzatela irmo eskatzea. Erantzuna: Dosierra: 1254-2016 Nori: EITB Arrazoia: Gaur goizeko 8:30ak aldean, Euskadi Irratian, n garren aldiz entzun dut iragarki batean Rafa Nadalen ahotsa gaztelania hutsean, aldibereko batere itzulpenik gabe. Erantzuna: Dosierra: 1255-2016 Nori: EITB Arrazoia: ETB-1ek zuzenean eskaini zuen Donostiako zinemaldiko itxiera ekitaldia. ETBko esatariaren offeko ahotsa entzuten zen zuzenekoan erdaraz ari zirenean, baina tarteka gaztelaniaz ari zen ahots bat sartzen zen haren atzetik. Erantzuna: Dosierra: 1334-2016 Nori: EITB Arrazoia: Atzo goizean EITBtik honako mezu hau jaso nuen: "Felipe González Pedro Sanchezengatik "engainatuta" sentitzen da. Zerbitzu publiko batean horrelako "perlak" ikustea oso larria iruditzen zait. Erantzuna: EITB - ESTRATEGIA ETA KOMUNIKAZIO ZUZENDARIA: Erredakzioan okerraz jabetu bezain pronto, testuaren zuzenketa egin zen. EITBk gogoz zaintzen du testu informatiboak zuzenak izateko prozesua. Noizbehinka, egunero ehundik gora testu argitaratzen direnez euskaraz, akatsen bat gerta daiteke. Normalean hutsuneak EITB barruan detektatu eta berehala zuzentzen dira. Herritarrak aipatutako testua ere, argitaratu eta berehala zuzendu zen. Esker ona adierazi nahi diogu EITB.EUS orriaren jarraitzaile den herritar horri, euskal kazetaritza sendotzeko egin digun ekarpenarengatik. Begirunez.
65
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1622-2016 Nori: EITB Arrazoia: Gaurko eguerdiko Gaur Egunen Luhuso herriaren izena honela erabili dute hainbat aldiz "Luhusonen", "Luhusonera", e.a. Larunbatetik hona, gaztelaniazko albistegietan ere "Lusón" edo halako zerbait entzun dut behin eta berriro. Lotsagarria dela deritzot. Erantzuna: Dosierra: 330-2016 Nori: HAEE-IVAP HERRI ARDURALARITZAREN EUSKAL ERAKUNDEA Arrazoia: Gipuzkoako Foru Aldundiak Administrari lanposturako lan poltsa ireki zuen abenduaren 3an. Lan poltsako oinarrietako Arautegian eskatzen da ikasi edo errepasatzea 2015eko urriaren 30eko 5/2015 Errege Dekretu legegilea, Enplegu Publikoaren Oinarrizko Estatutuarenaren testu bategina onartzen duena (Estatuko Aldizkari Ofiziala 261 zk. 2015/10/31). IVAPen galdezka ibili ondoren 5/2015 Errege Dekretu hori ez dago euskaratua. Horren aurreko den 7/2007 Legea, apirilaren 12koa, Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuarena baino ez daukate euskaratua IVAPen. Azterketa euskaraz egiteko eskatu dugunok edo euskaraz ikasi nahi dugunok, berriro ere bereizkeria jasan behar izango dugu administrazioari loturik dagoen lanpostu bat lortu ahal izateko. Erantzuna: IVAP - EUSKARA ZUZENDARIORDEA: 5/2015 Errege Dekretu legegilea 2015eko urriaren 31n argitaratu zen Estatuko Aldizkari Ofizialean eta ez da oraindik argitaratu Aldizkari horren euskarazko gehigarrian. IVAPeko Itzultzaile Zerbitzu Ofiziala (IZO) arduratzen da lan horretaz, urteetako eskarmentuaz baliaturik eta datu-base dokumental eta terminologikoak erabiliz. Lege-xedapenen itzulpena Aldizkarian argitaratu biharamunean hasten du IVAPek eta, zenbait testuren luzearen eta konplexuaren ondorioz, hilabeteetan zehar ere luzatu daiteke itzulpena. Argitalpena sekuentziala denez, gainera, testu baten atzerapenak ondorengo guztiena dakar.Herritarrak aipatzen duen 5/2015 Errege Dekretu legegilea zuzentzen eta orrazten ari da oraindik IZO eta bukatu bezain laster, IVAPen webgunean argitaratuko da EAOeko argitalpenaren zain egon gabe. Dosierra: 1245-2016 Nori: BASQUE TEAM Arrazoia: Alzola markako "#BATtoRio 2016 / Guztion ametsa / Bat Basque Team" edizioko ur botiletan, etiketa erdara huts-hutsean dago. Salagarria iruditzen zait, batetik, enpresak darabilen hizkuntza-politika; eta, bestetik, herri-administrazioak hizkuntzagatiko diskriminazioan parte hartzea. Izan ere, enpresa honek etiketa elebidunak izatetik erdara hutsezkoak erabiltzera jo du duela zenbait urte, gainera "basque water" leloa erantsita. Eta Bat Basque Team delako ekinbidea, herri-administrazioarena den aldetik, uste dut Jaurlaritzak euskara/euskaldunok kontuan hartzea exijitu beharko liokeela enpresari -botilaedizio horretan bederen-. Ematen du-eta, bestela, administrazioak normaltzat hartzen duela euskaldunok diskriminatzea. Etiketan Jaurlaritzaren logoa eta EITBrena ageri dira. Erantzuna: AGUA DE ALZOLA - ELEBIDE: Etiketen lege zorrotza dela eta, duela 25 urte gutxi gora behera utzi genion etiketa elebidunak erabiltzeari. Botila horren merkaturatzeari dagokionez, Fundacion Euskadi Kirolarekin batera 2016ko olinpiadetako euskal kirolari olinpikoen omenez “guztion ametsa” kanpainarako egindako kolaborazioa izan zen. Fundazioak botilen diseinua komunikazio enpresa bati enkargatu zion, baina Alzolako urak ez zuen inolako zerikusirik izan horretan. Amaitzeko, jakinarazi nahi dugu ahalegin handiak egiten ditugula kontsumitzaile euskaldunek bertako produktuak eros ditzaten; hala ere, gaur egun euskaldunen erosketa saskietan bertako produktuak ez dira %1era ailegatzen; hortaz ezinezkoa egiten zaigu zure eskaera betetzea, horrek tokiko produktuak erosten dituen gutxiengo horren onespena soilik izatea suposatuko bailiguke. Dosierra: 858-2016 Nori: TABAKALERA - KULTURA GARAIKIDEAREN NAZIOARTEKO ZENTROA Arrazoia: https://tabakalera.eu/eu/node/3587 gunean gaztelania hutsean ageri dira HORKONPON tailerrari buruzko xehetasunak, nahiz eta euskaraz egon beharko zuketen. Erantzuna:
66
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 328-2016 Nori: DONOSTIAKO HIZKUNTZA ESKOLA OFIZIALA Arrazoia: Escuela Oficial de Idiomas. Horrela deituko diot. Donostiako Hizkuntza Eskola Ofiziala Murcian egotea bezala da. Irakasleen materialak ez dira inoiz itzultzen, hau da, fotokopiak espainolez eta dagokion hizkuntzan ematen dira. Irakasleek ez dituzte euskaldunak kontuan hartzen. Euskara klaseak badaude, baina atzerriko hizkuntza ikasterakoan espainolez jasotzen dugu gramatika. Azalpenak espainolez egiten dira eta fotokopiak ere bai. Fotokopiak itzuliz, zeharkako lana egin liteke euskara hobetu nahi dutenekin. Nola gertatzen ahal da horrelako zerbait hizkuntza eskola batean? Erantzuna: DONOSTIAKO HIZKUNTZA ESKOLA - ZUZENDARITZA: Jaso dugun kexari buruz zera gustatuko litzaidake esatea: ez dugula ulertzen zer gertatu zaion ikasle honi, gure iritziz bera kexak ez baitu zentzu handirik. Hemen ez dira fotokopiak banatzen espanoilez edo euskaraz, ikasleek ikasten ari diren hizkuntzetan baizik. Hau da, alemanari buruzko azalpen eta fotokopiak alemanez izaten dira; frantsesari buruzkoak frantsesez, eta ingelesari buruzkoak ingelesez. Euskara edo gaztelania klaseetan, jakina, fotokopiak eta azalpenak euskaraz edo gaztelaniaz dira. Batzutan, beheko mailako klaseetan, ama hizkuntza erabili behar izaten dugu azalpenen bat emateko, espainola edo euskara erabiliz. Baina ez da normalean gertatzen den zerbait. Bestalde, hemengo irakasle gehienak euskaldunak dira eta euskaraz hitz egiteko gai dira (37 irakasleetatik 30). Azkenik, ez dugu ulertzen kexa agertu duen ikaslea zergatik ez den zuzenean guregana etorri. Dosierra: 1261-2016 Nori: DONOSTIAKO HIZKUNTZA ESKOLA OFIZIALA Arrazoia: Astebetean bi aldiz joan behar izan dut Donostiako hizkuntza eskola ofizialera (irailaren 15ean eta 23an) idazkaritzan eskaera bat aurkeztera eta bietan ez zegoen langile euskaldunik. Non eta hizkuntza eskolan!!! Erantzuna: DONOSTIAKO HIZKUNTZA ESKOLA - ZUZENDARITZA: Jaso dugun kexari buruz zera gustatuko litzaidake esatea: gure eskolako idazkaritzan eta atezaindegian langile guztiek ez dakite euskara, baina sarritan egoten da norbait euskara dakiena eta prest dagoena euskaraz erantzuteko. Beti ere, kontuan hartu ezazu gu, zentro publikoa garenez, Eusko Jaurlaritzaren atal bat garela eta berari dagokiola hemengo langileen kontratazioa eta kudeaketa. Dosierra: 1444-2016 Nori: AIXERROTA BHI - GETXO Arrazoia: Getxoko Aixerrota Institutuan ez da errespetatu guk gure semearentzat aukeratu dugun D eredua, eta inolako arrazoirik eman gabe eta zentroan D ereduko taldeetan lekuak egonda, ikaslea B ereduko talde batean sartu dute. Erantzuna: Dosierra: 254-2016 Nori: BEURKO INSTITUTA Arrazoia: Ezaguna da Beurkoko Institutuan askotan irakasle batzuk ikasleekin gaztelera hutsean egiten dutela. Ni Beurkon egon nintzenean, irakasle batzuen portaera horrelakoa zen eta oraingo ikasleekin hitz eginda, badirudi ez dela askorik aldatu kontua... Neurriak hartu beharko liratekeela uste dut. Erantzuna: Dosierra: 1522-2016 Nori: FRAY JUAN ZUMARRAGA INSTITUTUA Arrazoia: Durangoko Fray Juan Zumarraga institutura birritan deitu dut: lehenengo deian erantzun duen pertsonak erabili duen euskara-maila oso baxua izan da; baina, bigarrenez deitu dudanean, zuzenean gaztelaniaz hitz egin dit, nahiz eta nik kasu bietan euskaraz hitz egin. Erantzuna:
67
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 883-2016 Nori: N.S. EL PILAR LHI Arrazoia: Barakaldoko El Pilar ikastetxe publikoan ekainaren 11n eginiko kurtso amaierako jaian erdera hutsean aritu ziren super megafonia potentetik! Erantzuna: Dosierra: 1139-2016 Nori: ZABALGANA ESKOLA HLHI Arrazoia: Atzo Zabalgana eskolan guraso bilera izan genuen. Hau, oso osorik, gaztelaniaz egin zen eta banatu zuten egokitzapenerako dokumentazioa ere bakarrik gaztelaniaz eman ziguten. D ereduko eskola publiko baten ezin dira guraso euskaldunen hizkuntz eskubideak horrela urratu. Erantzuna: Dosierra: 1155-2016 Nori: ZABALGANA ESKOLA HLHI Arrazoia: Atzo Zabalgana eskolan guraso bilera izan genuen. Oso osorik gaztelaniaz egin zen eta banatu zuten egokitzapenerako dokumentazioa ere bakarrik gaztelaniaz eman ziguten. D ereduko eskola publiko batean ezin dira guraso euskaldunen hizkuntz eskubideak horrela urratu. Gaur, gainera, berriro ERE jantokiko bilera gaztelania hutsean izan da era banatu duten liburuxkan bi orri euskaraz zeuden eta gainontzeko guztia gaztelania hutsean. Erantzuna:
68
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
INGURUMEN ETA LURRALDE POLITIKA SAILA Dosierra: 599-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - INGURUMEN ETA LURRALDE POLITIKA SAILA Arrazoia: Donostian metroa egiteko asmoa dute eta horren kontra kexa helarazi genion Eusko Jaurlaritzari. Eusko Jaurlaritzaren erantzuna jaso dugu. Gutuna bi hizkuntzetan jaso dugu eta euskara lehenetsita, baina alegazioaren erantzuna erabat gazteleraz iritsi zaigu. Erantzuna: INGURUMEN ETA POLITIKA SAILA - ZERBITZU ZUZENDARIA: Bidalitako idatzia eskertu nahi dizugu oso lagungarria baitzaigu herritarren pertzepzio eta iritziak jasotzea. Ingurumen eta Lurralde Politika Sailak konpromisoa du eskaintzen duen zerbitzua ahalik eta onena izateko, eta ildo horretatik, herritarrei zuzenduta dagoen arreta-zerbitzu elebiduna bermatzeko ahalegina egiten du. Erantzuna: GARRAIO SAILBURUORDETZA - GARRAIO AZPIEGITUREN ZUZENDARIA: Egiaztatu egin dugu (…) hainbat herritarri ez zaiela beraiek hautatuko hizkuntzan erantzun. Ildo horretatik, jakinarazten dizugu akats hori ezohikoa eta puntuala izan dela. Administrazio-espediente horren jendaurreko informazioaren izapidean laurehun alegaziotik gora aurkeztu ziren; horietatik, batzuk baino ez ziren ele bietan aurkeztu. Ahalik eta arinen erantzun nahian, alegazioen idatzi teknikoa gaztelaniaz baino ez zen erantsi, geroago euskaratu zen. Horregatik, akatsa zuzendu eta kaltetutako pertsonei alegazioidatzia euskaraz bidaliko zaie. Nabarmendu nahi dugu Garraio Azpiegituren Zuzendaritzak, saileko administrazio-unitate guztiek bezalaxe, ordenamendu juridikoaren aitortutako hizkuntza-eskubideak errespetatu eta bete egiten dituela (…). Beraz, oso kontuan hartuko dugu egindako oharra, eta herritarrek dituzten hizkuntza-eskubideak guztiz betetzen eta euskara arloan aurrera egiten saiatuko gara. Dosierra: 1397-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - INGURUMEN ETA LURRALDE POLITIKA SAILA Arrazoia: Urriaren 18an 9:45ean Eusko Jaurlaritzaren Bizilagun zerbitzura deitu dut kontsulta bat egiteko. Telefonoa hartu duenak "Buenos días" esan dit. Ondoren, ni euskaraz aritu naizen arren, berak ez dit euskaraz eman informazioa; une oro gaztelaniaz aritu zait. Erantzuna: BIZILAGUN ZERBITZUA - ARDURADUNA: Bizilagun zerbitzuarekin harremanetan jartzeko, beti aldez aurreko hitzordua eskatu behar da zuzenean zerbitzuaren bulegoan edo telefonoz, bai fidantza hartzeko, baita aholkularitza juridikorako ere. Kasu honetan, herritarrak aldez aurreko hitzordua eskatu gabe deitu du, eta litekeena da zerbitzua gaztelaniaz jaso izana. Horren aurrean, barkamena eskatu nahi diogu herritarrari, ondo asko dakigulako haren hizkuntza-eskubideak urratu ditugula. Nolanahi ere, jakinarazi nahi diogu Bizilagun Zerbitzuan neurriak hartzen ari garela herritarrekiko harrera eta zerbitzua herritar bakoitzak hautatzen duen hizkuntza ofizialean egiten dela bermatzeko. Dosierra: 1600-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - ETXEBIZITZA SAILBURUORDETZA Arrazoia: Babes ofizialeko etxebizitzetako ateetako hitzak gazteleraz bakarrik ageri dira. AGUA, ELECTRICIDAD, eta honelakoak. Argazkia Donostiako Nemesio Etxaniz kaleko 8 zenbakian aterea da. Erantzuna: INGURUMEN, LURRALDE PLANGINTZA ETA ETXEBIZITZA SAILEA - LURRALDE ORDEZKARIA: Jasotako kexaren harira, jakinarazi nahiko genizueke erakunde publikoek erabiltzaileekiko harremanetan bi hizkuntza ofizialetan idatziak erabili behar dituztela. Eta eskubide hori bermatzeko bidea jarri behar dugula. Hori dela eta, Alokabideko teknikoarekin harremanetan jarri gara eta baieztatu digu oharrak soilik gaztelaniaz daudela. Jakinarazi diogu ohar horiek bi hizkuntzetan egon behar dutela eta, beraz, akatsa lehenbailehen zuzentzeko. Alokabidek jakinarazi digunez lan ordena igorri dute oharrak euskaraz jar ditzaten, eta egina dagoenean argazki bat igorriko digute.
69
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 244-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - GARRAIO SAILBURUORDETZA Arrazoia: Bilboko Euskal Trenbide Sareko segurtasuneko langileek ez dakite hitz bat ere euskaraz. Ez geltokietan ez bulegoetan. Erantzuna: EUSKO JAURLARITZA - GARRAIOETAKO SAILBURUORDEA: Erakunde publiko honek 2015. urtean esleitu zuen zainketa zerbitzuaren pleguetan, kontratuak ezinbestean bete beharreko eginbeharren artean, gure erkidegoko bi hizkuntza ofizialen erabilera jasotzen zen, Euskararen Erabileraren Normalizaziorako Azaroaren 24ko Oinarrizko 10/1982 Legeak xedatzen duenarekin bat etorriz. Hori esanda, adierazi behar da segurtasun pribatuaren sektoreko lan baldintzak araupetzen dituzten hitzarmen kolektiboek, kontratu eta lanpostu horretan ari diren langileen kontratuak subrogatzera behartzen dutela zerbitzuaren esleipena lortu duen enpresa, eta hori gertatzen da kontratu horrekin. Erakunde publiko honek 2015. urteko urtarrilean esleitu zuen kontratua lortu zuen enpresak 2012ko urtarrilean esleitutako kontratutik zetozen langileak subrogatu behar izan zituen, eta horien artean Bilboko udalerrian dauden instalazioetan zerbitzua eskaintzen zuten langileak zeuden. Hori guztia dela eta, "V. Plangintza Epealdirako (2013-2017) Eusko Jaurlaritzan Euskararen Erabilera Normalizatzeko Plan Orokorraren" barruan dagoen "Euskararen Erabilera Sustatzeko Plana. 2015-2017 Plan Estrategikoa" eta horri dagozkion urteroko Kudeaketa Planak onartu ondoren, segurtasun pribatuko zerbitzu hori euskaraz eskaintzea posible egingo duten neurriak hartzen ari gara, Euskadiko herritarrek euren harremanak gure hizkuntzan izateko duten eskubide bermatzeko xedez. Dosierra: 1055-2016 Nori: EUSKALMET - Larrialdiei Aurre Egiteko eta Meteorologiako Zuzendaritza Arrazoia: Euskalmeten mugikorrerako aplikazioaren widgeta erdara hutsean dago eta euskarazko ataleko aplikazio barruko zenbait ohar ere bai. Euskal meteorologia agentzia izanik, euskal ardura gutxi erakusten du. Erantzuna: LARRIALDIEI AURRE EGITEKO ETA METEOROLOGIAKO ZUZENDARIA: Widgetari dagokionez, mugikorraren konfigurazioan sartu eta bertan hizkuntza aldatu egin behar da. Aplikazioaren euskarazko atalari dagokionez, oraindik itzulita ez daude barruko oharrak hurrengo bertsioan zuzenduta agertuko dira, horretan lanean ari baikara. Dosierra: 994-2016 Nori: EUSKOTRAN Arrazoia: Eusko Kargo da 2007. urtetik aurrera Eusko Trenbideak trenbidez egiten diren salgaien garraioetan lan egiten duen marka. Eusko Kargoren zama garraiatzeko bagoietan ikusten diren oharrak gazteleraz soilik idatzita daude: "Peso maximo por cuba", "Freno" eta "Max(imo)". Ohar horiekin herri erakunde honek ez du betetzen euskararen ofizialtasuna eta ez ditu errespetatzen langile euskaldunen hizkuntza eskubideak. Erantzuna: Dosierra: 225-2016 Nori: EUSKOTREN Arrazoia: Euskotrenen Donostia-Lasarte ibilbidea egiten duen trenean "Ultima parada Lasarte" gaztelania hutsean ematen dute BETI. Duela urte bete kexa bera egin nuen eta akatsa konponduta zegoela erantzun zuten Euskotrenetik, baina atzo, beste behin ere, gaztelaniaz bakarrik entzun zen mezua. Erantzuna: EUSKOTREN - BEZEROEN ARRETARAKO BULEGOKO ARDURADUNA: Kexa hau 2015ean jaso eta orduan akatsa konpontzen ari ginen. Bada, jada unitate guztietan konponduta dagoela esaten ahal dugu.
70
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 290-2016 Nori: EUSKOTREN Arrazoia: Euskotreneko Bilboko Pio Baroja geltokian ageri den euskarazko mezuak akatsa du; aldaketa beharrean "aldakea" jartzen du. Erantzuna: EUSKOTREN - BEZEROEN ARRETARAKO ARDURADUNA: Sitranean eta karteletan ditugun ohar guztiak begiratu ditugu eta hitz hori ez da inon agertzen. Beharbada aurreko oharren batean agertuko zen. Hala ere, eta horrela izan bada ere, uste dugu argi dagoela akats tipografikoa dela, ez gramatikala ez hizkuntz akatsa. Dena den, akats tipografiko horregatik izan bada, jadanik kenduta dagoela uste dugu. Dosierra: 350-2016 Nori: EUSKOTREN Arrazoia: Goizeko 10:40an, Hendaiatik Donostiara iritsi den trenean, bozgorailutik abisua eman dute Lasarterantz jarraitzeko trenez aldatu beharko dela. Abisua, birritan esana, espainiera hutsean izan da. Erantzuna: EUSKOTREN - BEZEROAREN ARRETARAKO ARDURADUNA: Epe horretan unitateen bozgorailuetan hauteman zen arazo bat egiaztatu zen. Akats hau apirilerako unitate guztietan konponduta zegoen. Dosierra: 454-2016 Nori: EUSKOTREN Arrazoia: EuskoTreni euskaraz egin nion erreklamazioa. Erantzuna erdara hutsean baino ez dut jaso otsaila bukaeran. Erantzuna Donostiako Merkatal eta Marketing departamentutik bidali didate. Erantzuna: EUSKOTREN - BEZEROAREN ARRETARAKO ARDURADUNA: Arrazoi duzue, berbegiratu dugu EuskoTrenek jasotako kexa/iradokizuna, eta gure web gunean euskaraz eskegita zegoen, erantzuna berriz gaztelera hutsean, sentitzen dugu, ez da gure estiloa inondik ere, gainera gure barneko araudian euskaraz egiten dizkiguten idatziak, euskaraz jasotzen dute erantzuna, gazteleraz egiten dizkigutenak berriz, euskaraz eta gazteleraz. EuskoTrenek aspaldian hartu zuen enpresa barruan euskara suspertu eta bultzatzeko konpromiso sakona, kasu honetan bete ez dena. Besterik gabe gertatutakoa, deitorazten dugu eta berriro gertatuko ez delakoan. Dosierra: 650-2016 Nori: EUSKOTREN Arrazoia: EuskoTrenek Irungo Colon pasealekuan duen geltokiko txartel makinan Lurraldebus txartela euskaraz kargatzeko aukerarik ez dago. Erantzuna: EUSKOTREN - MERKATAL ETA MARKETIN ARDURADUNA : Euskotreneko makinetan, besterik ezean ateratzen den hizkuntza euskara da eta kasu honetan Lurraldebuseko txartela da gaztelaniara aldatzen duena. Horregatik erabiltzaileari jakinarazi nahi diogu txartelaren hizkuntza aldatzeko aukera baduela. Dosierra: 740-2016 Nori: EUSKOTREN Arrazoia: Anoetako Euskotren geltokian, Lurraldebus txartela makina bidez kargatzean, ez du aukerarik ematen tramitea euskaraz egiteko. Erantzuna: EUSKOTREN - MERKATAL ETA MARKETING ARDURADUNA : Euskotreneko makinetan, besterik ezean ateratzen den hizkuntza euskara da eta kasu honetan Lurraldebuseko txartela da gaztelaniara aldatzen duena. Horregatik erabiltzaileari jakinarazi nahi diogu txartelaren beraren hizkuntza dela aldatu behar duena. Dosierra: 838-2016 Nori: EUSKOTREN Arrazoia: Euskotreneko azken barne oposaketako ikasgai-zerrenda guztia gaztelania hutsean izan da, "Kontratatzeko baldintza orokorrak" izeneko gaia izan ezik. Erantzuna:
71
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1057-2016 Nori: EUSKOTREN Arrazoia: Euskotrenen Donostiako Easo plazako geltokian bidai txartelen makinak gaztelania hutsean ematen ditu txartelak. Horrela al da geltoki guztietan?? Erantzuna: EUSKOTREN - BEZEROAREN ARRETARAKO ARDURADUNA: Euskotreneko makinetan, besterik ezean ateratzen den hizkuntza euskara da, eta kasu honetan Lurraldebuseko txartela da gaztelaniara aldatzen duena. Hori dela eta, eskertuko genizueke erabiltzaileari jakinaraztea txartel berean hizkuntza aldatzeko aukerari buruz. Dosierra: 1364-2016 Nori: EUSKOTREN Arrazoia: Joan den urteko martxoan egin nuen kexa berretsi nahi dut. Euskotren geltokietako tornoetatik “Barik” txartela pasatzean honako hitz hau agertzen da : “frankiciadun”. Hona testu osoa: “SARTU, MESEDEZ/Frankiciadun kopurua: (x) euro/ Gainerako kopurua: (x)euro”. Izan ere, oraintxe sartu naiz Atxuriko (Bilbo) geltokira, eta berriz ere “frankiCiadun” hitza agertu zait Barik txartela tornoan erabili dudanean. Erabat ahaztua nuen kontua, baina txartela erabiltzean <C> hizki hori begietaratu zait nabarmen. Erantzuna: EUSKOTREN - ZUZENDARI NAGUSIA: Gaur bertan Euskotreneko geltokietako tituluak balioztatzeko makina guztietan akatsa zuzenduta dagoela jakinarazi didate. Dosierra: 1580-2016 Nori: DONOSTIAKO PORTUA Arrazoia: Azaroaren 27an 19:35ean Donostiako portura joan naiz eta sarreran, bertako zaindariari deitu eta euskaraz hitz egin diot. "En castellano, si no no te entiendo" esan dit, eta gazteleraz egin behar izan diot. "Así sí" esan dit doinu lotsagabean. Eusko Jaurlaritzaren zerbitzua izanda, horrela ibili behar izatea ere!!! Erantzuna: DELTA TALDEKO ZUZENDARI KOMERTZIALA: Lehenik eta behin herritarrari barkamenak eskatu nahi dizkiogu, azaroaren 27an gure langilearen partetik jasota tratu txarragatik. Imaginatzen dut pertsona honek sentitu zuen ezintasuna.Gertatutakoak asko arduratzen gaitu, gure asmoa kalitatezko zerbitzu bat eskaintzea delako eta, beraz, neurriak hartuko ditugu hau berriro gerta ez dadin. Lehenengo eta behin zaindariak ohartarazpena jasoko du eta bigarrenik, Donostiako Portuko zaindari guztiek postuko gindu bat jasoko dute gogorarazteko euskaraz zuzentzen zaienean, adeitasunez erantzun behar dutela. Euskal Herrian diren zaindarien euskara maila ez da oso altua, gehienak estatutik kanpokoak direlako, baina badakigu gure betebeharra dela lizitazio zehaztapenak betetzea. Hori dela eta, gure konpromisoa da Donostiako Portuan izanen diren hurrengo zaindari berria euskaldunak izatea. Erantzuna: EUSKO JAURLARITZA - GARRAIO AZPIEGITUREN ZUZENDARITZA: Eusko Jaurlaritzak Donostiako portuaren zaintza zerbitzua DELTA enpresarekin du kontratatuta, eta berehala helarazi digou idazkia, enpresaren bertsioa ezagutzeko. Barkamena eskatzeaz gain, enpresak langileei euskara begirunez trata dezaten eskatu die eta euskaraz hitz egin nahi duen pertsona batekin komunikatu behar dutenean, horrelako egoerak berriro ez gertatzeko konpromisoa hartzen du. Gure aldetik gustatuko litzaiguke herritarrari administrazioaren barkamena helaraztea eta horrelako egoerarik berriro gertatu ez dadin, zerbitzuaren hurrengo kontratazioaren administrazio klausula berezien agirian, administrazioak jendaurreko atentzio, informazio eta komunikazio lanpostuetan langile elebiduna egon beharko dutelako aginduko du.
72
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
LEHENDAKARITZA Dosierra: 629-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - LEHENDAKARITZA - KOMUNIKAZIORAKO ZUZENDARITZA Arrazoia: Gaurko Correok Eusko Jaurlaritzaren iragarkia dakar, orrialde osokoa, koloretan, erdara hutsean: Basque Country / Crecer. Abrirse al mundo / www.basquecountry.eusZergatik euskaldunok baztertu, diru publikoarekin baztertu ere? Erantzuna: Dosierra: 435-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - BIKTIMEN ETA GIZA ESKUBIDEEN ZUZENDARITZA Arrazoia: Eusko Jaurlaritzak 2015 urtean 1960-1978 epean estatuko indar polizialen aldetik giza eskubideen urraketak jasan zituzten pertsonei biktima izaera aitortzeko 107/2012 Dekretua jarri zuen indarrean. Elgoibarko bikote batek dekretu horretan sartzeko eskaera egin zuen. Biek ere txosten bana aurkeztu zioten Jaurlaritzari, beren kontakizun pertsonala euskaraz eginez eta zeuzkaten agiriak aurkeztuz (gaztelaniaz noski). Geroxeago, eskaerei erantzuteko Jaurlaritzak antolatu zuen balorazio taldearen aurrean elkarrizketa egin zieten, hori ere euskaraz. Bada, 2016ko urtarrilean, Jaurlaritzak bidalitako erabaki bana heldu zaie. Erabakiak bi parte ditu: Lehena, potoloena, balorazio batzordeak egindako diktamena da eta gaztelania hutsean dago. Bigarrena, Jaurlaritzaren ebazpena, ele bietan. Bada, ez dugu ulertzen benetako edukia zergatik datorren gaztelaniaz soilik. Are gehiago, eskaera guztia euskaraz egin dutenean bi pertsonek. Giza eskubideen defentsa egin nahian, hizkuntza eskubideak urratu direla uste dugu. Erantzuna: EUSKO JAURLARITZA - BIKTIMEN ETA GIZA ESKUBIDEEN ZUZENDARIA: Ekainaren 12ko 107/2012 Dekretuaren esparruan onartuta dauden biktimei helarazitako jakinarazpenak bi dokumentuz osatuta zeuden: Biktimen eta Giza Eskubideen zuzendariaren ebazpenak, zeinak euskaraz eta gaztelaniaz helarazi baitzitzaizkien interesdunei, eta Balorazio Batzordeak egindako irizpenak, zeinak nahiko dokumentu luzeak baitziren oro har, bakoitzak bere testuinguru historikoa eta gertakarien kontakizun pertsonala jasotzen zuelarik. Dokumentu horiek gaztelaniaz idatzi ziren arrazoi praktikoengatik, Balorazio Batzordeko kide gehienak Euskal Herrikoak ez zirelako eta, beraz, euskara erabiltzeko gai ez zirelako. Dokumentu horien itzulpena lan konplexua eta luzea denez, eta espedienteen ebazpena ez atzeratzeko, idatzi ziren hizkuntzan jakinaraztea erabaki zen, eta, gero, itzulpena egindakoan, euskarazko dokumentua helaraztea. Edonola ere, batzordeak elkarrizketatutako guztiei aukera eman zitzaien Euskal Autonomia Erkidegoko bi hizkuntza ofizialetako edozein erabiltzeko. 2016ko martxoaren 4an 171 irizpenez osatutako bloke bat bidali zen Itzultzaile Zerbitzu Ofizialera, besteak beste, Felix Etxeberria eta Dolores Canales jaun-andreei buruzkoak; horrenbestez, gure aurreikuspena 2016ko ekainaren 15erako itzulia egotea da, eta data horretatik aurrera interesdunei euskarazko irizpenak helaraztea. Beraz, barkamena eskatzen diegu interesdunei sortutako eragozpenengatik eta irizpen horiek itzultzeko beharrezkoak izango ziren epeak kalkulatzerakoan izandako aurreikuspen faltagatik. Halaber, Biktimen eta Giza Eskubideen Zuzendaritzak ekainaren 15etik aurrera interesdunei euskarazko irizpena helarazteko konpromisoa hartzen du, gure legeria eta interesdunen hizkuntzaeskubideak betetze aldera.
73
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1331-2016 Nori: EUSTAT Arrazoia: EUSTATek gutuna helarazi dit inkesta batean parte hartzeko aukeratu nautela jakinaraziz. Gutunarekin batera esku-orri bat bidali didate. Ele bietan ematen du informazioa baina euskarazko bertsioa guztiz traketsa da, akatsez josia dago. Galdetegia internetez bete behar izan dut, eta zenbait galdera euskaraz trakets zeudenez ez ziren ulertu ere egiten. Ezin izan dut galdetegia osorik bete, eta telefonoz deitu didate EUSTATetik. Euskaraz jarduteko ere arazoak izan ditut. Erantzuna: EUSTAT - ZUZENDARI NAGUSIA: Lehendabizi aitormena: akatsa egin dugu. Demografia Inkesta 2016 eragiketa estatistikoaren gutunean zihoan esku-orria behin-behinekoa zen, euskaraz zirriborro hutsa. Oraindik zuzendu gabe zegoen eta oharkabean, inprimatu eta zenbait gutunetan -ez guztietan- bidali zen. Konturatu bezain laster zuzendu bagenuen ere bidalitako gutunak ezin ziren berreskuratu. Bigarrenez, egia da galdetegia ulergarritasunaren aldetik hobetzeko modukoa dela. Zuzentze bidean dago, baina burutu arte egun batzuk behar dira, baldintza teknikoak direla medio. Hirugarrenez, hiritarrak telefonoz euskaraz jarduteko arazoak izan dituela eta, datu-bilketaren inguruan izan direla suposatzen dugu. Eustatek datu-bilketa egiten denean baliabideak jartzen ditu hiritarrek behar bezalako arreta jasotzeko euskarazko harremanetan. Zehaztasun handiagoak beharko genituzke honen inguruan neurri zuzenak hartzeko. Dena den, datu bilketan diharduen lantaldeari jakinarazi zaio kexa heldu dela eta halakorik errepika ez dadin arreta guztia jartzeko eskatu diegu. Dosierra: 1387-2016 Nori: EUSTAT Arrazoia: EUSTATen inkesta bat ondo betetzeko argibideak eskatzerakoan (900 840 500), lehenengo pertsonak gaztelaniaz egin dit agurra. Euskaraz hasi bezain laster, halaxe jarraitu du berak. Nire galderaren erantzuna ez zekienez, inkestaren arduradunarekin pasako zidala esan dit. Inkesta honen arduradunak (andereak), ordea, ezin zidan euskaraz arreta eman eta hango euskaldunak orduan ezin omen zuenez, deituko zidala esan dit. Hau guztia 13:00ak aldera izan da. Horretarako gaztelaniaz eman behar izan diot nire NAN zenbakia eta telefonoa. Euskaraz mintzatu ahal izateko gaztelaniaz egin behar izatea surrealista dirudi! 45 minutu beranduago ez didate deitu oraindik, ordea gaztelania hutsean galdetu izan banu, ziztu bizian erantzuna jasoko nuen. Zer astuna den euskaraz saiatzea! Erantzuna: EUSTAT - ZUZENDARI NAGUSIA: Eustatek egunero ditu hainbat inkesta martxan eta, beraz, edozein gertakariren inguruko azterketa egiteko beharrezkoa dugu pertsonaren izena eta zein inkestaz ari garen jakitea. Izan ere, bestela oso zaila baita edo ia ezinezkoa gertatutakoa behar bezala aztertzea. Esan beharra dugu, dena den, administrazio publikoan ardurak eta zereginak banatuta daudela eta, arreta euskaraz emateko daukagun bermea gure baliabideen araberakoa dela. Ondorioz etenak egon daitezke. Eustat-en garrantzi handia ematen diogu inkestak betetzeak eskatzen duen esfortzuari eta gure ahalegin guztiak egiten ditugu lan hori errazteko. Gure lehen harrera euskaraz bermatzen dugu, baina hortik aurrera, egon daitezkeen zalantzak argitzeko ez daukagu berehalakotasunez uneoro lan egiteko ahalmenik.
74
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
OGASUN ETA FINANTZEN SAILA Dosierra: 1132-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - OGASUN ETA FINANTZEN SAILA Arrazoia: Gasteizko nahitaezko diru bilketako bulegoan arreta zerbitzuan zegoen lagunak ez du euskaraz erantzuten eta gaztelaniaz egin dit nik euskaraz egin arren. Erantzuna:
75
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
OSASUN SAILA Dosierra: 103-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIA OSPITALEA Arrazoia: Donostiako Ospitalean jaiotzen diren haurrak gaztelaniaz inskribatzen dituzte erregistro zibilean. Erregistro zibileko bulegoko izapideak egiten dauden langileek ez dakite euskaraz. Haurra euskaraz inskribatzeko eskaera eginez gero, aplikazioa ez dagoela prest erantzuten dute eta euskaraz egiteko aurrez eskaera egin behar dela. Erregistro zibileko izapideak Osakidetzaren esku utzi eta euskara atzeraka? Erantzuna: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESIko ZUZENDARI GERENTEA: Pasa den urtarrilaren 21etik euskaraz dugu gurasoek bete beharreko inprimakia; hortaz goian aipatu den egoera ez da berriro gertatuko. Bestalde, zerbitzu horretan lan egiten duten profesionalei dagokienez, gurasoei aldez aurretik ematen zaie zita arreta bizkortzeko eta administrazio arloaren kudeaketa errazteko; gainera, ordu-erreserba hori jaiotza guztietarako egiten da, hizkuntza aukeraketa kontuan hartu gabe. Halaber, astelehenetik ostiralera lanean aritzen diren sei profesionaletatik bik euskaraz dakite, eta larunbatean aritzen diren bi langileek ere bai. Horien absentziak ordezkatzeko euskaraz dakien langilea kontratatzen da (une honetan langileen %50ak du euskara ezagutza astegunean). Dena den opor garaian, egon daitezke salbuespenezko egoerak euskaraz dakiten profesionalak kontratatzeko zailtasunak dauden kasu bakanetan, lanpostua betetzea lehenesten delako. Horregatik guztiagatik, erabiltzailearen daturik ezagutzen ez dugunez, eta desadostasuna gertatu zen data jakin gabe, egoera jakin hori gelara hitzordua ematera joan zen langilearekin bakarrik jazo zitekeela uste dut. Sentitzen dut egoera hau gertatu izana, are gehiago, jakinik salbuespena dela. Dosierra: 119-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Osakidetzan ez dago erditzeko prestakuntza euskaraz jasotzerik. Hizkuntza irizpidea emaginaren araberakoa da, eta emagina euskalduna izan arren, taldean euskara ulertzen ez duen pertsona bakar bat egotea nahikoa da ikastaroa gazteleraz emateko. Hala da Zumaian, Zarautzen... Sistema publikoan ez dugu prestakuntza euskaraz jasotzeko modurik aurkitu. Ez dago euskal talderik. Zarautzen MeitaiMaitien topatu dugu euskarazko ikastaro bat, baina ordainduta ari gara zerbitzua jasotzen, jakina. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Zarauzko eta Zumaiako zerbitzuko arduradunen balorazioa jaso ondoren, egiaztatu dut: Zarauzko zentroan bakarrik eskaini dela aipatutako formazioa, eta ez beti. Herritarrek aukeratutako hizkuntzan artatzeko eskubidea dutenez, hurrengo ekainetik aurrera erditze-aurreko prestakuntza hasi behar duten emakumeei euskaraz egiteko aukera emango zaie Zarauzko zentroan, hala eskatzen badute. Barkamena eskatu nahiko genioke herritarrari. Dosierra: 175-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIA OSPITALEA Arrazoia: Gabon hauetan hitzordu bat eman zidaten Osakidetzan Donostiako Ospitalerako. Groseko osasun zentroan eman zidaten orria. Bertan argi eta garbi irakur daitezke euskarazko aldean ere "Zentroa", "Prestazioa", "Gunea" eta "Tokia" gazteleraz. Gainera, "Eraikina" eta "Solairua" bi hizkuntzetan agertzen da bi aldeetan. Aipaturiko datuak behar bezala euskaratzeko eskatu nahi nuke eta dei bat egin euskaraz bizi garen euskaldunoi ere kalitatezko zerbitzua eskaintzeko. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Herritarrari gure barkamen eskaerarik zintzoena helarazi nahiko genioke eta, era berean, jakinarazi inprimaki hori moldatzeko egituraren izenen aldaketa egin behar dugula eta jada aldaketa hori martxan jarri dugula. Beraz, laster batean konponduta egongo da, apirilaren bukaerarako edo. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Hitzordua emateko inprimakia dela eta desadostasun bat sortu zen erabiltzaile baten aldetik, duela urtebete, eta horren ondorioz, dokumentu hori zuzenduko genuela adierazi genizuen. Hortaz, aldaketaren lekuko, gaurko data daukan inprimaki bat bidaltzen dizut zuzenketa ikus dezazun.
76
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 184-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Osakidetzako informatika zerbitzuak mezua erdaraz soilik bidali digu Arabako ESIko langileoi. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Intzidentzia jaso bezain laster, Zuzendaritza honek helarazi dio Informatika zuzendaritzaordetzari azter zezaten intzidentziaren kausa. Haiek azaldu digutenez, mezua berehala bidali behar izan zuten, premiazko informazioa baitzen, eta ez zuten itzulpena egiteko denborarik izan. Hala ere, hurrengo mezuak hizkuntza bietan bidaltzeko beharrezko neurriak hartu dituztela adierazi dute. Azkenik, herritarrari barkamena eskatu nahiko genioke. Dosierra: 186-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Donostiako Antigua auzoko anbulatorioan 4 pediatra daude, 3 goizez eta 1 arratsaldez. Goizez ari direnak euskaldunak dira baina arratsaldekoa ez. Nik arratsaldeko ordutegia dut eskatua, baina pediatra euskalduna nahi dut nire semeak ez baitaki gaztelaniaz. Eskaera formala aurkeztu eta goizeko ordutegira pasatzeko proposatu didate. Ez zaidala konponbide egokia iruditzen jakinarazi diet, zerbitzua goizez bezala arratsaldez euskaraz jasotzeko eskubidea dudala. Orduan euskaraz artatua izan nahi badut beste anbulatorio batera joateko aukera eskaini didate. Zergatik joan behar dut nire auzotik kanpora euskaraz artatua izateko? Ezin dira anbulatorioko pediatren ordutegiak goizez eta arratsaldez zerbitzua euskaraz emateko antolatu? 4 pediatratik 3 euskaldunak izanda ez dut ikusten non dagoen arazoa. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Lehenik xehetasun batzuk eman nahi nituzke Osasun Zentroan ematen den zerbitzuari buruz. Osasun zentroan lau pediatra daude, eta hiru elebidunak dira. Horietatik bik arreta goizez ematen dute, eta hirugarrenak -orain arte arratsaldez aritzen zenakordutegi aldaketa eskatu du lan-bizitza eta familia bateragarri egiteko, eta onartu egin zaio. Ondorioz, 17:00ak arte aritzen da lanean. Hau da, arratsaldeko ordutegia du, baina partzialki.Herritarraren desadostasuna jaso genuenean, aipatu zitzaion 17:00ak arte ematen zela arreta ele-bietan, baina ordutegia ez zitzaion egokia iruditu; ondorioz, arreta Grosen jasotzeko aukera eskaini zitzaion, han 20:00ak arte baitago arreta ele-bietan eskaintzen duen pediatra. Baina hau ez zuen onartu. Honengatik guztiagatik, zoritxarrez, ezin dugu desadostasuna zuzentzeko beste moldaketarik egin. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Zuzendaritza honen erantzunarekiko agertutako desadostasunari buruz, lehenik eta behin adierazi nahiko nuke gure nahia dela ahalik eta erabiltzaile gehienengana iristea, eta, ez zalantzarik egin, zinez ahalegintzen garela eta ahaleginduko garela aurrerantzean ere hori lortzeko. Donostialdea Erakunde Sanitarioko zentroak eta Pediatriako espezialitatea aintzat hartuta, aldeak daude zerbitzuaren irismenean eta eskaintzan. Ondarretako zentroan, arratsaldez, pediatra elebidun bat aritzen da 17:00ak arte; 17:00etatik 20:00etara erizain elebidun batek laguntzen dio gaztelaniaz artatzen duen pediatrari. Hizkuntza Eskubideen Behatokira jo zuen herritarrari, aurreko irtenbidearekin ados egon ezean, Groseko zentrora joateko aukera eskaini zitzaion, han 20:00ak arte euskaraz artatua izan ahalko baita. Herritarren hizkuntza eskubideen jakitun gara, baina, bestalde, azpimarratu nahi dugu zailtasun handiak dauzkagula arreta euskaraz emango duten pediatriako espezialistak kontratatzeko. Hori dela eta, tamalez, ezin diogu herritar horri emandako irtenbidea baino egokiagorik eskaini oraingoz.
77
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 200-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Abenduaren 21ean 12:15ean Lasarteko Anbulatorioko sendaketa-gelara sartu nintzen zauri batzuen sendaketa egiteko (beheko solairuan). Erizain neska bat zegoen hasieran, euskalduna, baina ondoko gelara joan eta beste bat sartu zen; mutila, erdi-uniformatuta, eta euskaraz baietz, bazekiela esan zidan, baina argi eta garbi oso maila eskasekoa. Tratua desegokia izan zen eta gaztelaniaz hasi zitzaidan hizketan, arrapaladan, komentario arraroak egiten; egoera desatsegina. Gogorarazi nion euskaraz hitz egiteko niri. Hurrengo egunetan, beste ordutegi bat aukeratu behar izan nuen, pertsona berdinak arreta ez emateko. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Jasotako kexa argitzeko zentro horretako arduradunarekin jarri naiz harremanetan, eta horrek azaldu dit, profesionala aldi baterako kontratuduna zela, egun batzuk bakarrik egin zituela lanean eta une honetan ez dabilela beharrean. Nolanahi ere, erabiltzaileari barkamena eskatu nahi nioke, bai bere aukerako hizkuntzan artatu ez zutelako (gure betebeharretako bat hori ziurtatzea dela baitakigu, batez ere, jakinda erizaintzako beste profesional elebidun bat zegoela une hartan), baita egoerak sortu zion desadostasunagatik ere. Dosierra: 201-2016 Nori: LASARTEKO ANBULATORIOA Arrazoia: Lasarteko Anbulatorian izan naiz gaur, medikuarengana eta sendategira joateko; lehena 9:10ean eta bigarrena 15:20. Medikua erabat erdalduna zen, eta erizainaren euskarak ez zuen A1 maila baino gehiago ematen. Biekin euskaraz hasi naiz, baina neure burua alienatuta sentitu dut eta giro behartuan. Euskaraz zerbitzua ematearen kontrako egoerak nahiko ohikoak direla esan behar dut, kasuen erdian gutxienez nire esperientziaren arabera. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Jasotako kexa argitzeko Lasarteko anbulatorioko profesionalen hizkuntza-maila zein den galdetu dut, eta jakinarazi nahi dizut, bai fakultatibo baita erizainen arloan ere, langile elebidunen portzentajea %50 baino handiagoa dela. Horregatik, eta erabiltzaileak eskatzen duen hizkuntzan artatua izateko eskubidea duelako, herritarrak zentro horretako Bezeroen Arretako eremuan eskaera egin dezake. Dosierra: 229-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Osakidetzan, lehen mailako arretan, errezetak edo preskripzioak egiteko aplikazio informatiko berria ezarri digute, ospitale mailako Presbide. Ez du errezetak edo preskripzioak euskaraz egiteko aukerarik ematen, gaztelaniaz egin behar dira nahitaez. Erantzuna: OSAKIDETZA - GIZA BALIABIDEETAKO ZUZENDARIA: 2016ko martxotik ekainera arte Osabide Globalean txertatuko dira oraindik tresna horretan garatu ez diren Osabide APko funtzionalitateak. Horien artean dago Presbide euskarara egokitzea; 2016ko ekainean egongo da eskuragarri fakultatibo guztientzat. Erantzuna: HERRITARRA: Azkenik, lortu dugu. Gure euskarri informatikoak euskaraz edukitzea langileon eskaera izan da, lau katuena, eta ez Osakidetzarena. Baina tira, bada aurrerapauso bat: aurrenekoz, lehenengo aldiz, euskaraz egiteko tresna informatikoa, PRESBIDE, euskaraz daukagu. Hori bai, farmakoen izenak, oraindik ere, gazteleraz daude (zergatik ez lebofloxazino? Zergatik izan behar da levofloxacino?).
78
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 239-2016 Nori: OSAKIDETZA - ORDIZIAKO OSASUN ZENTROA Arrazoia: Gaur 10:00etan Ordiziako pediatrarengana joan naiz 9 hilabeteko semearekin eta ordezko pediatra topatu dugu. Pediatra erdaldunak ordezkatzen du gure ohiko pediatra euskalduna. Sarreran argibideak eskatu eta lehenengoa zerbitzua bermatzea dela erantzun didate eta hau dela dagoena. Nik pediatra euskalduna izateko eskubidea dudala eta eskubide hori pediatra izatearenaren baitan ulertzen dudala, gainera legeak hala dioela esan diet. Harrerakoak bere nagusiari deitu eta honek ere aurretik esandakoa berretsi digu, hau dela dagoena. Bigarren pediatra bat ere bazegoen eta euskalduna zela jakindakoan, pediatra aldaketa eskatu dugu. Hala ere, harrerakoak esan digu ez dutela bermatzen bigarren pediatra hori euskalduna izango dela joaten ahal garen hurrengo hitzordu batean. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Ordiziako osasun zentroko buruarekin hitz egin ondoren, esan digu erreklamazioa jarri duenari esateko berarengana joateko pediatra aldatu nahi badu. Dosierra: 255-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Urtarrilaren 22, goizeko 09:30ean, Basurto Ospitaleko Larrialdietako kafetegian, Makua pabilioian, euskaraz eskatu nion zerbitzariari "Kafesne deskafeinatua, ebakia, ta…". Zerbitzariak eskaera moztu eta modu erabat desatseginean hauxe erantzun zidan: "No te estoy entendiendo nada". Gazteleraz eskatu behar izan nion. Kafetegiko oharrak, gosari eskaintzak eta abar, gaztelera hutsean zeuden. Mostradore gainean "Bienvenido" jartzen duen kartela dago. Hiru ordu beranduago Basurto Ospitaleko kanpo kontsultetako kafetegira, joan nintzen. Hemen ere, pintxo bat euskaraz eskatu eta ez ulertuaren aurpegia jarri zidanez, gazteleraz eskatu behar izan nuen. Ordainketaren tiketa erdara hutsean zegoen eta kafetegian zeuden ohar paper guztiak (eskaintzak, ordutegia, etabar) gaztelaniaz. Hortaz, nire hizkuntz eskubideak urratu direnez, Osakidetza eta Eurest-Mediarest enpresari (kafetegietako enpresari) kexa agertzeaz gain, urraketa hori erabatekoa eta sistematikoa denez, eta horrek kontratazio klausuletako haustura larria agertzen duenez, eskaera bat ere luzatzen dut: Osakidetzak bertan behera utz dezala Eurest-Medirest enpresarari Basurtu Ospitaleko kafetegien kudeaketarako egindako adjudikazioa. Erantzuna: BILBAO-BASURTO ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Jasotako kexa Eurest enpresari bidali zitzaion, herritarrak salatutakoa jakin, baloratu eta beharrezkoak ziren neurriak har zitzan. Gaur egun, kartelek Osakidetzaren II Euskara Planak zehazten duen elebitasunaren betekizuna betetzen dute. Dosierra: 256-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Txagorritxuko ospitaleko sukaldeko atean dagoen kartel hau ez dago euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Aipagarria eta larria iruditzen zait kontua, izan ere urriaren 26an, beste kexa bat jarri bainuen Txagorritxuko sukaldeko beste kartel baten inguruan, oraingo kartelaren ondoan zegoen baten kontura. Bada, bi hilabete pasa ondoren Osakidetzak kartel hura zuzendu zuen, baina ondo ondoan dagoen hau, berriz, ez. Horrela bada, gai hauetaz arduratzen den Osakidetzako pertsona edo departamentuaren jokamoldea ere salatu nahiko nuke. Erantzuna: Dosierra: 257-2016 Nori: GASTEIZKO LAKUA-ARRIAGA OSASUN ZENTROA Arrazoia: Gasteizko Lakua-Arriaga Osasun Etxeko 1. solairuan dauden kafe eta janari makinetan ez da euskararen inguruko araudia betetzen. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Intzidentzia jaso bezain laster, zuzendaritza honek kexa helarazi zien Ekonomiako Zuzendaritzako arduradunei eta Lakua-Arriaga osasun-zentroko arduradunei. Egia da kexan aipaturiko makinaren errotuluak erdara hutsean zeudela. Makinaren enpresa hornitzaileari jakinarazi zioten kartelak eta errotuluak aldatu behar zituela ahalik eta azkarren. Aldaketa horiek egin dira.
79
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 259-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Osakidetzako Donostialdea ESIko langileei emakumeen kontrako indarkeriaren biktimak artatzen dituzten profesionalentzako prestakuntza-programa bati buruzko mezua heldu zaigu. Sarrera ele bietan zegoen, baina gainontzeko guztia gaztelania hutsean. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Ikastaroen eskaintzak helarazteko gure prozedurak dio deialdiak ele bietan egingo direla, baina programek eta erantsitako dokumentazioak ikastaroa egingo den hizkuntzan egon behar dutela. Kexa eragin duen kasua zehatz aztertuta, informazio orokorra ele bietan zabaldu bazen ere, konturatu gara ez genuela bertan zehaztu ikastaroa gaztelaniaz egingo zela, eta hori zen, hain zuzen ere, programa gaztelania hutsean egotearen arrazoia. Zehazte falta horrek eragin du, gure ustez, herritarraren kexa. Barkamena eskatzen diogu herritarrari eginiko huts egiteagatik eta ahaleginduko gara berriro gerta ez dadin. Dosierra: 260-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Osakidetzako Donostialdea ESIko langileei mezu elektroniko bidez helarazi diguten "Ziurtasunean oinarritutako medikuntza" izenburuko ikastaroari buruzko informazio gehientsuena gaztelaniaz dago. Izenburua eta daturen bat gehiago ele bietan dago, baina gainontzekoa gaztelania hutsean. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Jakinarazi nahi dizut hutsegite baten ondorioz jazo zela gertakari hori, deialdia euskaraz bete baino lehen bidali baitzen mezua, beraz, gure barkamen eskaerarik zintzoena helarazi nahi diogu erabiltzaileari. Bestalde, azaldu nahi dizut ikastaroari buruzko informazio orokorra bi hizkuntzetan bidaltzen dela (lekua, ordua eta antzeko informazioa), baina ikastaroari buruzko informazio zehatza (programa, atxikita dagoen dokumentazioa eta antzekoak) ikastaroaren hizkuntzan soilik bidaltzen da.Barkamena eskatu mesedez erabiltzaileari. Dosierra: 264-2016 Nori: ARABAKO OSPITALE PSIKIATRIKOA Arrazoia: Arabako Ospitale Psikiatrikoko ikasgelan, langileentzako ikastaroak egiten diren gelan, atxikitako kartelaren moduko 6 kartel daude eta ez dago informazio berdina duen euskarazko kartelik. Erantzuna: ARABAKO OSASUN MENTALEKO SAREA - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Jasotako kexa Arabako Osasun Mentaleko Sarearen Kudeaketa Sanitarioko Unitatera igorri da eta erreklamazioaren oinarri zen kartelaren testua itzuli da, prestakuntza-gelan ele bitan jar dadin. Dosierra: 267-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIA OSPITALEA Arrazoia: Donostiako Ospitaleak bertako langileei igorritako mezuan ez da elebitasun printzipioa errespetatzen, izan ere gaia edo "Asunto" delakoa erdara hutsean baitago eta gainontzeko testuan, erdarazko bertsioan euskarazkoan baino datu gehiago azaltzen dira. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Lehenik eta behin, akatsa egin dugula aitortu behar dugu, izan ere, gaia gazteleraz bakarrik idatzita baitzegoen eta, era berean, akatsen bat ikusi dugu idatzian. Esate baterako, dataren deklinazioa. Dena den, azaldu nahi dugu ez dugula testuen itzulpen "literala" egiten. Herritarrari gure barkamena helarazi mesedez. Dosierra: 273-2016 Nori: OSAKIDETZA - TXAGORRITXU OSPITALEA Arrazoia: Txagorritxu ospitaleko erradioterapia zerbitzuan gaztelera hutsean dauden kartelak daude. Erantzuna:
80
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 286-2016 Nori: OSAKIDETZA - DEBAGOIENEKO ESI Arrazoia: Aramaioko pediatra berria guztiz erdalduna da; ezin da berarengandik zerbitzua euskaraz jaso eta kexa hirukoitza adierazi nahi dut: 1. Osakidetzak legea urratu duelako euskalduna ez den pediatra jarriz; Aramaioko ume euskaldun elebakarrek duten eskubidea urratzen duelako eta zerbitzuaren kalitatea eskasten. 2. Udalak herrian jarritako bandoa irakurrita, badirudielako aurreko arrazoi horiek txalotu egiten dituela eta Aramaio UEMAko kidea izanik honekin dituen konpromisoak apurtzen dituelako. 3. Aramaioko alkatea UEMAko batzorde eragileko kidea izanik, bere jarrerak erakundea guztiz desautorizatzen duelako. Erantzuna: DEBAGOIENEKO ESI - ZUZENDARI KUDEATZAILEA: Barkamena eskatu gura diogu kexa jarri duen herritarrari, huts bat egin dugulako, gure beharrizana delako herritarrari behar bezalako zerbitzua eskaintzea. Horiek horrela, Debagoieneko ESIri arlo honetan daukan gabezia onartzea baino ez dagokio, gaur gaurkoz ezin diegulako Pediatriako euskarazko zerbitzurik bermatu gure eremuko herritarrei. Izan ere, oso nabarmena da arlo honetan daukagun arazoa, euskaraz dakitenak ez ezik, pediatriako profesionalak eurak lortzeko ere, alegia. Zinez sentitzen dugu kexa jarri duen herritarrari erantzun egokiagoa emateko moduan ez egotea, baina zoritxarrez gainditu ezin dugun muga baten aurrean gaude. Erantzuna: ARAMAIOKO UDALA - ALKATEA: (...) egin den gauza bakarra da Arrasaten jasotzen duten zerbitzua astean behin Aramaiora ekarri, eta hori gurea bezalako herri txiki batentzat aurrerapauso handia da. Pediatra euskalduna, eta oro har, Osakidetzan zerbitzuak euskaraz jasotzea ezinbestekoa ikusten dugu, eta euskaltzale eta eragile ezberdinekin lanean jarraitzen dugu bide horretan, nahiz eta hori Erkidego guztiko arazoa eta borroka bat den. Dosierra: 316-2016 Nori: OSAKIDETZA - TXAGORRITXU OSPITALEA Arrazoia: Txagorritxu Ospitaleko 3. solairuan gaztelera hutsean idatzitako kartelak daude. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA. Intzidentzia jaso bezain laster, kexa helarazi zitzaion zerbitzu horretako erizaintzako arduradunari eta idazkaritzako arduradunari aldatzeko eskatu zitzaion. Ele bietan zeuden kartel berriak jarri ziren. Dosierra: 334-2016 Nori: GASTEIZKO LAKUA-ARRIAGA OSASUN ZENTROA Arrazoia: Gasteizko Lakua-Arriaga osasun etxeko lehen solairuan, Gorbeia aretoaren ondoko gizonezkoen komunean, gaztelania hutsean idatziriko kartela dago. Ez nuen aukerarik izan osasun etxeko gainontzeko solairuetan bestelako kartel elebakarrik zegoen begiratzeko, baino susmoa dut gehiago ere izango direla. Hortaz, aipatzen dudan kartel zehatz honen inguruan kexa azaltzeaz gain, osasun zentroan antzeko urraketen inguruko azterketa egitea eta beharrezkoa den kasu guztietan zuzentzea eskatzen dut. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Intzindentzia jaso bezain laster, zuzendaritza honek kexa helarazi dio Lakua-Arriaga osasun-zentroko arduradunari. Hark adierazitakoaren arabera, kexan aipaturiko kartela egun bakar batean jarrita egon zen eta erakundeko profesional batek arduradunari txarto zegoela esan bezain laster, aldatu egin zuten. Dosierra: 335-2016 Nori: OSAKIDETZA - TXAGORRITXU OSPITALEA Arrazoia: Txagorritxu Ospitaleko familientzako erditze gelan gaztelania hutsean diren ohar elebakarrak daude. Besteak beste, "Está prohibido el uso del movil durante su estancia en partos. Gracias" dioena. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Jasotako kexa Erizaintzako arduradunari pasa eta kartelak kentzeko eskatu zitzaion. Kartel berriak jarri dira ele bietan. Erantzuna: ARABA ESI - EUSKARA ZERBITZUA: BEHATOKIAn jasotako 335/2016 intzidentzia dela medio, hartan aipatzen diren kartelak aldatu, eta aste batzuetara, kentzea erabaki zuen Unitate horretako gainbegiraleak, behin-behinekoak zirelako. Hori dela eta, gaur egun ezin dizuegu argazkirik bidali.
81
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 336-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Haurren hortzak zaintzeko programako (PADI) kontsulten zerrenda helarazi digu Osakidetzak. Zentroen eta kliniken helbideak espainolez ageri dira, soilik. Zenbait kasutan izendapena ere espainolez ageri da: 'Ambulatorio de Gros'; 'Ambulatorio de Amara-Berri'; 'Centro de salud de Alza'. Areago, Alza adiera ez da existitzen. Erantzuna: Dosierra: 339-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIA OSPITALEA Arrazoia: Donostia Ospitale barneko obra batzuetan, Amara eraikineko behe solairuan gaztelera hutsean diren oharrak topatu ditut. Erantzuna: DONOSTIALDEAKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Aditzera eman nahi dizut idatzia jaso dudanean, Egitura eta Mantentze lanetako arduradunarekin harremanetan jarri naizela, eta honek baieztatu didala geure sotoetan jarritako ohar bat zela, une horretan igogailuak konpontzen ari zen kanpoko enpresa batek jarritakoa, hain zuzen ere. Dena den, mantenimenduko arduradunei adierazi diet mota horretako oharretan, geure erakundeak sortuak ez izan arren, elebitasunaren irizpidea errespetatu behar dela, eta ahal duten neurrian berau bermatzeko. Herritarrari barkamenak eskatzen dizkiogu. Dosierra: 342-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Gurutzetako Ospitaleko Pertsonal Saileko mostradorean kartela gaztelera hutsean dago. Erantzuna: EZKERRALDEA ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONAL ZUZENDARIA: Jakinarazi nahi dizuet aipatutako kartela ordeztu eta ele bietan dagoen bat jarri dela. Dosierra: 344-2016 Nori: OSAKIDETZA - BASURTUKO UNIBERTSITATE OSPITALEA Arrazoia: Osakidetzako Basurto Ospitaleko ileapaindegiko errotulu eta kartel guztiak gaztelania hutsean baino ez daude. Erantzuna: Dosierra: 355-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Gurutzetako Ospitalean gaztelera hutsean idatzitako kartelak topatu ditut. Erantzuna: EZKERRALDEA ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONAL ZUZENDARIA: Gurutzeko Ospitalean gaztelaniaz jarritako hiru kartelen inguruan: 1) Biocruces Health Research Institute. Hori da Osasun Ikerketa Institutuak aukeratutako aurkezpen-izena. 2) Tu trabajo deja huella. Osakidetzako zerbitzuerakunde guztietara zabaldutako kanpaina. Euskarriak euskaraz eta gaztelaniaz jaso dira eta, ahal dela, bata bestearen ondoan uzten dira instalazioek ahalbidetzen dutenean. 3) Ospitalean erdaraz emandako ikastaro baten inguruko aldi baterako oharra. Jadanik ez dago. Dosierra: 371-2016 Nori: OSAKIDETZA - SANTIAGO OSPITALEA Arrazoia: Gasteizko Santiago Ospitaleko larrialdietan eman didaten kexa egiteko inprimakia erabat gaztelaniaz dago. Hitz bakar bat ere ez du euskaraz. Erantzuna: OSAKIDETZA - PAZIENTEEN KUDEAKETA ZERBITZUAREN ARDURADUNA: Idazkia dagokion zerbitzuaren buruari jakinarazi diogu. Kexak jasotzeko eskaera orriak bateratzen ari dira OSI Arabako SAPU guztietan; beraz, gai honi lotuta egin beharreko aldaketak egingo ditugu orriak ele bietan egon daitezen. Ospitale honen helburuetako bat da pazienteei eskaintzen diegun arreta kalitatezkoa eta gogobetekoa izatea, horregatik zure laguntza eskertzen dizugu, zerbitzua hobetzeko eta autokritika egiteko ere balio baitigu.
82
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 372-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Gasteizko Txagorritxu Ospitaleko zelarien arduradunetatik bakarrak ere ez daki euskaraz. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Araba ESIko zeladore arduradunen taldea duela urte asko izendatu zuten. Garai hartan, buruzagitza horiek betetzeko deialdietan ez zen beharrezkoa hizkuntza-eskakizuna egiaztatua izatea. Hori dela eta, lanpostu horietan daudenek ez daukate egiaztatuta. Jakin badakigu garrantzi handia duela gure bezeroei arreta elebiduna emateak. Ondorioz, zeladoreen buruzagitzen eskaintza egiten denean, Osakidetzan Euskararen Erabilera normalizatzeko Planaren derrigortasun datak jartzeko irizpideei jarraituko diegu. Dosierra: 374-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Gurutzetako Ospitalean gaztelania hutsean idatzitako kartelak topatu ditut Mantenu eta Biltegi departamentuetan. Erantzuna: EZKERRALDEA-ENKARTERRI-GURUTZETA ESI - PERTSONAL ZUZENDARIA: Gurutzetako Unibertsitate Ospitaleko Mantentze eta Biltegiko Zerbitzuetan hainbat kartel daude gaztelania hutsean. Horrela dela egiaztatu ondoren, arduradunarekin jarri gara harremanetan, horiek berehala kendu eta ele bietan jar daitezen. Halaber, egokitzat jo dugu hizkuntza ofizialen erabilerari buruzko irizpideen gaineko saio batzuk antolatzea, gure ESIan zabaltzen den informazio orok betebeharreko baldintzak betetzen dituela bermatze aldera. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Erantzuna: EZKERRALDEA-ENKARTERRI-GURUTZETA ESI - HIZKUNTZA NORMALKUNTZARAKO TEKNIKARIA: 3742016 erreklamazioaren ondorioz ordeztuko diren kartelen inprenta-probak bidaltzen dizkizut. Dosierra: 394-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Osakidetzako Donostialdea ESIko Pertsonaleko Zuzendaritzak gaztelania hutsean bidali digu mezua Donostialdeko langile guztioi. Mezuarekin batera dokumentu bat bidali dute atxikita, elebitan, baina mezua bera, esan bezala, gaztelania hutsean. Honela dio mezuak: "Con motivo del plan estratégico que está preparando Osakidetza y que establece los planes de mejora que permitan minimizar los riesgos psicosociales en el puesto de trabajo, se adjunta, para su conocimiento, escrito de la Organización Central en relación a la Evaluación de Riesgos Psicosociales en la OSI Donostialdea. Un saludo y gracias. LA DIRECCION DE PERSONAL OSI DONOSTIALDEA" Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Herritarrak adierazitako desadostasuna argitzeko (erakunde honetako langileek gaztelania hutsez idatzita zegoen mezua jaso zutelako atxikita zegoen artxiboa elebidun bazegoen ere) bidalketa egin zuen profesionalarekin jarri nazi harremanetan, eta hark azaldu didanez akats batengatik egin zen bidalketa gaztelania hutsean, geure planean argi jasota baitago izaera hau duten mezuak ele betan igorri behar direla, eta hain zuzen ere, horrelaxe gogorarazi diot. Horregatik barkamena eskatzen diogu kexa egin zuen erabiltzaileari, izan ere, profesionalei bidaltzen zaien informazioak ele bietan egon behar duela jakitun baikara. Dosierra: 397-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: Berriki Barrualde-Galdakao ESIan mediku egoiliarren prestakuntzarako ikasketa burua izendatzeko lehiaketa publikoa zabaldu da. Hautaketa prozesuan parte hartzeko proiektu bat aurkeztu behar da, eta euskaraz aurkeztu dut nire proiektua. Epaimahaiko kide guztiak erdaldun elebakarrak dira, ez dago euskaldunik, eta euskara teknikaria bitartekari gisa erabiliz, testua itzuliko dutela esan didate. Euskaraz idazteko, hitz egiteko eta lan egiteko eskubidea aldarrikatzen dut inolako traba edo oztoporik gabe, bai eta medikuntza ikasleek medikuntza euskaraz ikasteko, eta mediku egoiliarrek espezialitatea euskaraz burutzeko duten eskubidea ere. Erantzuna:
83
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 409-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIA OSPITALEA Arrazoia: Atzo arratsaldeko 19:00etan Donostiako pediatriako larrialdietara joan nintzen. Hala eskatu banuen ere, ez nuen zerbitzua euskaraz jaso. Medikuak sentitzen zuela baina Zamorakoa zela esan zidan. Euskaraz ikasteko asmoa agertu zidan. Bestalde, nik euskaraz erantzun banion ere, harreran datuak eskatu zizkidanak ez zidan euskaraz egin. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Ezadostasuna argitzeko langile horien arduradunekin jarri nazi harremanetan, eta horiek baieztatu didate ez dutela hizkuntza eskakizunik. BAME irakaskuntzan dabiltzan fakultatiboen kasuan, egoera hori ohikoa izaten da; izan ere, estatuko profesionalak egoten dira lanpostu horietan. Hori dela eta, saiatzen gara guardietan dauden langile sanitarioak elebidunak izan daitezen. Bestalde, onarpeneko profesionalei dagokienez, arratsaldez aritu zen langilea elebiduna zen; ez ordea, aldi batez horren absentzia ordezkatu zuena. Uste dugu desadostasuna une horretan gertatu zela. Nolanahi ere, arduradunei gogorarazi diet erabiltzailea berak aukeratutako hizkuntzan artatu behar dela. Bestalde, lehen aipatutako egoerak konponbide erraza zuen: profesional sanitario baten laguntza eskatuz konponduko zen. Medikuen artean 3 langile elebidun zeuden, eta erizaintzako profesional guztiek zekiten euskaraz. Horregatik guztiagatik, barkamena eskatzen diogu erabiltzaileari. Hemen aipatzen den egoera berriro gerta ez dadin, eta hizkuntza eskubideak erakunde honetan berriz ere urra ez daitezen ahaleginean jarraituko dugu. Dosierra: 412-2016 Nori: OSAKIDETZA - GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI Arrazoia: Guri dagokigun pediatrak (Ordizia) baja hartu du eta ordezkoak ez daki euskaraz. Ez omen dago ordezkatzeko euskaraz dakien pediatrarik. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Nire erantzuna bestelakoa izatea gustatuko litzaidake, baina egoera, zoritxarrez, arestian aipatutakoa da: pediatra lortzea, berez zaila izanik, are zailagoa izaten da euskaraz dakiena aurkitzea. Ezinezkoa batzuetan, bai bata eta bai bestea. Hori esanda, kexa jarri duena Ordiziako osasun zentroko buruarengana joan daiteke pediatra aldatu nahi baldin badu. Hala ere, ezingo zaio etorkizunean arreta euskaraz bermatu, azken pediatra horrek gaixoaldi baja hartzen baldin badu, esate baterako. Dosierra: 418-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Duela 7 bat hilabete hasi nintzen Groseko anbulatorioan Dermatologiako espezialistarekin. Arreta egiten zidan medikua, Lera doktorea, erabat erdalduna zen. Orain mediku berria jarri didate, hau ere erabat erdalduna, eta protesta egin nuen, mediku euskalduna nahi nuela jakinarazi nien pazienteen arretarako gunean. Berehala konponduko zutela esan zidaten, eta gora behera batzuen ondoren Zubizarreta doktoreak hartu ninduen. Azkena sartu diren mediku guztiak erdaldunak direla esan zidan. Horrela bermatuko digute euskaldunoi arreta euskaraz? Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Groseko Osasun Zentroko Dermatologiako kontsultan emandako informazioa dela-eta, hain zuzen ere, zerbitzu horretarako euskaraz ez zekiten fakultatiboen kontratazioaren ingurukoa, azaldu nahi dizut aipatutako informazioa egiazko bada ere, ezin dela inola ere ondorioztatu erakunde hau euskara ez dakitenen mesedetan ari denik; izan ere, horrela jokatu bada izan da ez dagoelako euskaraz dakien Dermatologiako fakultatiborik. Egoera ez da guk nahiko genukeena, baina uste dugu ezin izango dugula zuzendu epe laburrera.
84
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 420-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: 16:15ean mamografia egitera joan naiz Galdakaoko Ospitalera eta nik euskaraz egin arren, hartu nauen langileak euskaraz hitz erdirik ere ez. Gainera, aldagelan hainbat ohar gaztelania hutsean zeuden. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKOA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Jasotako kexa Erradiologiako zerbitzuburuari bidali zaio, bere ardurapekoa denez, hala izan ote den egiaztatzeko, eta egoki diren neurri zuzentzaileak har ditzala eskatzeko. Bide batez, gure erakundean, hizkuntza ofizialak erailtzeko zehaztuta dauzkagun irizpideak ere igorri zaizkio bere zerbitzuko profesionalei birgogoratzeko. Hauxe da, berriz, zerbitzuburuak erantzundakoa: sentitzen duela gertatu izandakoa, eta dagoeneko gaztelania hutsez zegoen oharra zuzendu dutela, baita profesionalei birgogorazi ere arestian aipatutako hizkuntza ofizialak erabiltzeko irizpidea, zein horiek betetzeko beharra adierazi ere. Dosierra: 453-2016 Nori: OSAKIDETZA - LA FELICIDAD OSASUN ZENTROA Arrazoia: Otsailaren 25ean zita-eguna aldatzeko telefonoz deitu dut Barakaldoko La Felicidad osasun zentrora eta euskaraz egiten zuenik inon eta inor ez zela esan didate. Erantzuna: Dosierra: 462-2016 Nori: OSAKIDETZA - ZUMARRAGA OSPITALEA Arrazoia: Osakidetzarekin ditudan harremanetarako euskara daukat aukeratua lehen hizkuntza moduan. Urologoarenera joan eta ni artatu nauen medikuak, ordea, ez zekien euskaraz eta esan dit mediku euskalduna eska nezakeela, baina Zumarragako ospitalean ez dagoela euskaraz dakien urologorik. Kasu horretan zer eskaintzen dit Osakidetzak nire eskubideak errespetatuak izan daitezen? Euskaraz ez dakien urologorik ez balego Zumarragan eta Euskal Herria osoan (ez dut uste hori horrela izango denik), urtetan zonalde euskaldun batean lanean ari den medikuak euskarazko formaziorik ez al dute jasotzen? Beti berdinei euskaraz ez dakitela entzuten jarraitu behar al dugu? Noiz arte segi behar dugu euskal hiztunok 2. mailako herritarrak izaten gure herrian? Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Nire erantzuna bestelakoa izatea gustatuko litzaidake, baina egoera, zoritxarrez, honakoa da: urologoa lortzea, berez, zaila izanik, are zailagoa izaten da euskaraz dakiena aurkitzea. Ezinezkoa batzuetan, bai bata zein bestea. Gure helburuetako bat espezialitate guztietan mediku euskaldunak izatea da. Gure ospitalean harrera da premiazkoena, euskara kontuan hartuta momentu oro. Dosierra: 468-2016 Nori: OSAKIDETZA - GALDAKAO-USANSOLO OSPITALEA Arrazoia: Ospitaleak kontratatua dauka hari musikala eta erdara eta ingelesezko abestiak soilik entzuten dira, euskara guztiz baztertuz. Erantzuna:
85
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 472-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: 8:15ean telefonoz deitu dut Barakaldoko anbulatoriora eta euskaraz aritu naiz operadoreak bi aldiz modu zakarrez “¿¿Cómo??” esan arte. Gero erdaraz egiteko eskatu dit era txarrean. Gutxienez mesedez esateko erantzun diot eta zakar-zakar hasi zait berriz. Eztabaidan hasi gara eta ihardetsi ere ihardetsi dit nahi banuen ingelesez egiteko. Beste pertsona batekin jartzeko eskatu diot baina ez zegoela esan dit. Erantzuna: BARAKALDO-SESTAO ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Osakidetzako Barakaldo-Sestao ESIko Zuzendaritza harremanetan jarri da Barakaldoko Zuazoko osasun-zentroan bezeroei arreta eskaintzen dien zerbitzuarekin, zerbitzu horretako langileek herritarrak euskaraz artatzeko protokoloa ezagutzen dutela baieztatzeko. Eta jakin badakite, eta euskaraz artatzeko profesionalak badituzte. Era berean, martxoaren 1ean, 8:15ean gertatutakoa berrikusi da langile horrekin izan dugun elkarrizketa baten bidez. Aipatutako elkarrizketaren ondoren, herritarrak salatutako gertakariak ondorioztatzen dira, baita profesionalaren kexa ere, herritarrak telefonoa eskegi zuelako, eta horren ondorioz, ezin izan ziolako hitzordua eman. Gertatutako guztia kontuan izanik, herritarrari barkamena eskatu behar diogu, eta aldi berean, arreta elebidun zuzena eskaintzeko protokoloen ezagutza indartu behar dugu. Azken hori dagoeneko jarri dugu martxan. Mila esker gure zerbitzua hobetzeko balio duen erreklamazio horren berri emateagatik. Dosierra: 476-2016 Nori: OSAKIDETZA - TOLOSAKO OSASUN ZENTROA Arrazoia: Tolosako anbulatorioko harrerara joan naiz bi bolanterekin hitzorduak lotzera. Hasiera-hasieratik "egun on" batekin hasi dut elkarrizketa, baina harrerakoak gazteleraz egin dit erabat. Uste dut harrerako guztiek jakin beharko luketela euskaraz, "kaixo" eta "agur" esateaz harago. Erantzuna: TOLOSALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Tolosako Osasun Zentroan sei langile ditugu harrera zerbitzuan eta horietatik bostek daukate egiaztatuta hizkuntza; horrenbestez, gai dira herritarrak euskaraz hartzeko. Seigarrenak, aldiz, ez du egiaztatu lanpostuari dagokion gutxieneko hizkuntza eskakizuna. Langile honek 62 urte beteko ditu aurten. Bestalde, Tolosaldea ESIk onartuta dauzka pazienteei eta erabiltzaileei harrera egiteko hizkuntza irizpideak; hasierako agurra eta lehenengo esaldiak euskaraz izan daitezen aurrez aurre zein telefonoz, elkarrizketa herritarrak lehenetsitako hizkuntzan izan dadila eta langilea euskalduna ez denean lankide euskaldun batengana jotzea herritarrari harrera egiteko. Tolosaldeko egoera soziolinguistikoa kontuan izanik, Tolosaldea ESIko Gerentziak konpromisoa hartuko du ahal duen neurrian Tolosako Osasun Zentroko Harrerako egoera hobetzeko. Dosierra: 487-2016 Nori: OSAKIDETZA - ZUZENDARI NAGUSIA Arrazoia: Sakelakoan Osakidetza aplikazioa deskargatu dut eta erabiltzerako orduan ikusi dut hizkuntza aukeratzeko aukera ematen badu ere, momentu batetik aurrera, euskara hautatu arren, galdera guztiak gazteleraz egiten dituela eta hitzordua agertzen deneko orria ere gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 491-2016 Nori: OSAKIDETZA - TXAGORRITXU OSPITALEA Arrazoia: Gaur, martxoak 2, Txagorritxuko Ospitaleko Gaixoaren Arreta Zerbitzuan euskaraz hasi naizenean "nahi baduzu euskaldun bati deituko diot" esan didate, baina, hala nahi izanez gero, itxaron beharko nukeela. Zergatik itxaron behar dut zerbitzua euskaraz eskatzeagatik? Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Lehenengo eta behin, esan behar dugu harreran zegoen langileak Osakidetzak ezarritako protokoloa bete zuela. Hau da, langilea euskalduna ez bada, eta bezeroak arreta euskaraz jaso nahi badu, profesional euskaldun bat bilatuko du eskaerari erantzuteko. Jaso ditugun datuen arabera, profesional euskaldun hori une horretan beste bezero bati ematen ari zitzaion arreta, eta horregatik itxaron behar zuen intzidentzia aurkeztu duen pertsonak. Intzidentzia bidali duen pertsonari eskerrak eman nahi dizkiogu, gure arreta hobetzen jarraitzeko balio baitigu.
86
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 494-2016 Nori: OSAKIDETZA - TXAGORRITXU OSPITALEA Arrazoia: Martxoaren 2an goizeko 10:00etan Txagorritxoko ospitaleko harreran adeitsu zuzendu zaizkit, baina gaztelaniaz hitz egin behar izan dut euskaraz ez zekitelako. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Harrerako langileek jaso eta ezagutzen dute halako egoerari erantzuteko Osakidetzak ezarritako protokoloa (honekin batera bidaltzen dizueguna). Bezeroak arreta euskaraz eskatuz gero, Osakidetzako profesionalak euskaraz ez badaki, beste profesional bat bilatuko du, arreta hori eskatutako hizkuntzan eman dezan. Hala ere, Harrerako arduradunei eta langileei gogoratu eta bidaliko diegu protokoloa, horrelako egoerarik berriro gerta ez dadin. Intzidentzia bidali duen pertsonari eskerrak eman nahi dizkiogu, gure arreta hobetzen jarraitzeko balio baitigu. Dosierra: 495-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARANBIZKARRAKO ANBULATORIOA Arrazoia: Martxoaren 3an goizeko 10:00ak aldera joan naiz Aranbizkarrako anbulatoriora eta harreran ez naute euskaraz artatu. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Harrerako langileek jaso eta ezagutzen dute halako egoerari erantzuteko Osakidetzak ezarritako protokoloa (honekin batera bidaltzen dizueguna). Bezeroak arreta euskaraz eskatuz gero, Osakidetzako profesionalak euskaraz ez badaki, beste profesional bat bilatuko du, arreta hori eskatutako hizkuntzan eman dezan. Hala ere, Harrerako arduradunei eta langileei gogoratu eta bidaliko diegu protokoloa, horrelako egoerarik berriro gerta ez dadin. Intzidentzia bidali duen pertsonari eskerrak eman nahi dizkiogu, gure arreta hobetzen jarraitzeko balio baitigu. Dosierra: 518-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIA OSPITALEA Arrazoia: Donostia Ospitalean hainbat kartel gaztelania hutsean daude. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Lehenik eta behin, aurreratu nahi dizut gure Komunikazio Departamentuak zirkuitua ezarrita duela herritarrak aipatutako egoerak gerta ez daitezen. Hala ere, adieraz nahi dizut gurea bezalako erakunde batean oso zaila dela profesionalek egindako ekintza pertsonalak saihestea. Izan ere, jaso ditugun kopia gehienak ez daude zentroko formatu ofizialean, plastikozko gutun-azaletan baizik. Nolanahi ere, mezu bidalketa orokorra egin genuen orain dela gutxi, seinale edota oharren bat jartzeko garaian langileek nola jokatu behar duten gogorarazteko. Hemen aipatzen den egoera berriro gerta ez dadin, erakunde honek egiten duen ahalegina helarazi nahi dizut. Dosierra: 519-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Arabako Langraitzeko Osasun Zentroan gaztelera hutsean idatzitako kartelak daude. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Intzidentzia jaso bezain laster, Zuzendaritza honek kexa helarazi dio Langraitzeko osasun-zentroko arduradunari. Hark adierazitakoaren arabera, kexan aipaturiko kartelak duela egun batzuk aldatu zituen zentro horretako administrariak. Honekin batera aldatutako kartel berrien argazkiak bidaltzen dizkizuegu. Intzidentzia bidali duen pertsonari barkamena eskatu nahi diogu akats horregatik. Dosierra: 520-2016 Nori: OSAKIDETZA - ZUMARRAGA OSPITALEA Arrazoia: Zumarragako Ospitalean gaztelera hutsean idatzitako oharrak eta kartelak daude. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO E.S.I. - ZUZENDARI GERENTEA: Badira bi hilabete kartel horiek normalizatu zirela.
87
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 522-2016 Nori: SAN ELOY OSPITALEA Arrazoia: Barakaldoko San Eloy Ospitalean gaztelania hutsean idatzitako kartelak daude. Adibidez: kontsulta zehatz baterako sarrera nondik den adierazten duen oharra. Erantzuna: BARAKALDO-SESTAO ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Bertan aipatzen den kartela berehala kendu zen. Kartel hori asteburu batean jarri zen, zerbitzu asistentzial bat lekuz aldatu zelako. Aldaketa horrek ekarri zuen pazienteak lekuz nahastea, eta horren ondorioz Larrialdiak bete egin ziren. Une horretan pentsatu zen egokia zela kartel hori lehenbailehen jartzea, baina asteburua izanda ez zegoen itzulpen-zerbitzurik. Beraz, ezin izan zen gure kartelen protokoloa bete, eta erdarazkoa bakarrik jarri zen. Asteburua igarotakoan, kartela kendu eta behar bezala normalizatutako kartela jarri zen, hau da, euskaraz eta gaztelaniaz. Beraz, gure ustez hau guztia egoera puntuala baino ez da izan. Hala ere, gertatutakoa aztertu dugu pazienteei eskaintzen diegun zerbitzua hobetu ahal izateko. Dosierra: 532-2016 Nori: OSAKIDETZA - ORDIZIAKO OSASUN ZENTROA Arrazoia: Ordiziako Osasun Zentroko gure pediatrak (titularraren ordezkoa da) ez du euskaraz hitz egiteko gaitasunik eta, ondorioz, ezin izan dugu zerbitzua euskaraz jaso. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Zinez esan nahi dizut sentitzen dugula horrelako egoerak gertatzea, baina gertatutakoa ulertzeko Ordiziako zentroko pediatriaren egoera zein den azalduko dizut: asko kostata ere, gaur egun osasun zentroan dauden bi pediatrak euskaldunak dira, eta horietako batek amatasun baja hartu zuenean ezinezkoa izan zen euskaraz zekien pediatrarik lortzea. Nire erantzuna bestelakoa izatea gustatuko litzaidake, baina egoera, zoritxarrez, arestian aipatutakoa da: pediatra lortzea, berez, zaila izanik, are zailagoa izaten da euskaraz dakiena aurkitzea. Ezinezkoa batzuetan, bai bata eta bai bestea. Hori esanda, kexa jarri duena Ordiziako osasun zentroko buruarengana joan daiteke pediatra aldatu nahi baldin badu. Hala ere, ezingo zaio etorkizunean arreta euskaraz bermatu, azken pediatra horrek gaixoaldi baja hartzen baldin badu, esate baterako. Dosierra: 561-2016 Nori: OSAKIDETZA - IGORREKO OSASUN ZENTROA Arrazoia: Aspaldiko partez atzo Igorreko osasun zentrora joan nintzen emaginarekin kontsulta nuelako. Oraintsu arte izan duguna euskalduna zen. Nire harridurarako orain dagoena ez da euskalduna. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESI - ERIZAINTZAKO ZUZENDARIA: Hasteko, herritarrak azaldutako moduan, euskaraz jarduteko erarik izan ez badu barkamena eskatzen diogu. Kontua zera da: Igorreko Osasun Zentroko emagin lanpostuan diharduen profesionalak, berorri dagokion euskararen gaitasuna maila dauka, hala baitagokio. Bertatik bertara egiaztatu da kontsultan euskaraz egiten ote duen, eta berak hala aitortuta, euskaraz zuzentzen zaionari, hala egiten jarraitzera gonbidatzen badu ere, eman beharreko azalpenak momentuz gazteleraz ematen ditu, jario faltagatik. Udazkenean trebakuntza ikastaroa egingo du, beregaintasuna lortu eta bere jarduna euskaraz egin ahal izateko. Sentitzen dugu gertatu izandakoa eta, epe laburrean kontua bideratuta izatea espero dugu.
88
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 568-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Alabak 8 urte ditu eta zailtasunak ditu ikasterakoan. WISC-IV testa egitea gomendatu digute emaitzak lagungarri izango zaizkigulako alaba bere ikasketa prozesuan laguntzeko. Alaba euskaraz baino nekezago moldatzen da gaztelaniaz eta emaitzak fidagarriak izan daitezen garrantzitsua da testa euskaraz egin ahal izatea. Bada, Gurutzetako ospitaleko neuropediatrak esan digu testa ez dagoela euskaraz. Duela urte t’erdi ondoko egoera bizi izan genuen: “Gurutzetako ospitalean izan nintzen joan den ostiralean, zazpi urteko alabarekin, Haur Psikologia sailean. Alabak bere zailtasunaren balorazioa egiteko test batzuk bete behar zituen. Probak pasatzen ari zen psikologoa erdalduna zen. Alaba gaztelaniaz nekezago moldatzen dela adierazi nion eta kezka azaldu baldintza horietan egindako frogen fidagarritasunaz. Arrazoi nuela esan zidan psikologoak, ulermenak eragina duela emaitzetan, baina psikologoa euskalduna izan balitz ere testak gaztelaniaz egin beharko zituela, euskaraz ez dituztelako. Hala, alabari laguntzearren itzultzaile lana egiteko baimena eman zidan. Euskaraz eta gaztelaniaz badakidan arren, ez naiz itzultzailea, eta ez nago erabat ziur nik egindako itzulpenaren baliozkotasunaz. Esaterako, ez nuen asmatu “entregar” aditza euskaraz adierazten. “Eman” hitza erabili nuen euskarazko ordain gisa, baina psikologoak esan zidan, gaztelaniaz “dar” eta “entregar” hitza ez direla gauza bera: “dar” maila arruntekoa dela, haur guztiek dakitela zer esan nahi duen, “entregar” hitza, berriz, maila jasoagokoa, eta hizkuntza-maila ere neurtzen zuela frogak. Horiek horrela, zer fidagarritasun izan dezake nire alabak baldintza horietan eginiko testaren emaitzak? Zer sinesgarritasun emaitza horietan oinarritutako diagnostikoak? Testak euskaraz izateko eskubidea dugu. Bada garaia Osakidetzak erabiltzaile euskaldunoi kalitatezko zerbitzua bermatzeko behar diren bitartekoak jar ditzan.” Gurutzetako ospitaletik ondoko erantzuna jaso nuen: “(…) Arazoaren muina zein den ikusita, Osakidetzako Euskara Zerbitzu korporatiboari kexaren berri eman genion, nondik norakoak azaldu eta irtenbide bat bilatzeko eskatu. Orain dela egun batzuk, baieztatu digute argitaletxearekin hitz egingo dutela, test horiek euskaraz sortzea ahalbidetzeko. (…)” Urte t'erdi igaro da eta egoera ez da aldatu. Alabak ezin izan du lagungarri suerta dakiokeen testa egin. Gainera, neuropediatrak aditzera eman didanez, ez du uste testa sortzen hasiak direnik ere. Erantzuna: Dosierra: 595-2016 Nori: OSAKIDETZA - GALDAKAO-USANSOLO OSPITALEA Arrazoia: Galdakao Ospitaleko kafetegian gaztelera hutsean idatzitako kartelak daude. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKOA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Gure paziente guztien hizkuntza eskubideak betetze aldera, gaur egun kafetegian ez dago ele bakarrean adierazitako kartel, panel edo oharrik. Eta, oraintsu, behar diren neurriak hartu dira, kontratuaren baldintza-pleguetako hizkuntza-irizpideak bete daitezen aurrerantzean. Dosierra: 597-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Osakidetzaren Arabako osasun zentroetan “Ayúdanos a cuidar tu centro de salud!” dioen kartela dago, gaztelera hutsean. Erantzuna: Dosierra: 598-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Ostiralero erditzerako prestatzeko klaseetara joaten naiz Zumaiako osasun zentrora eta ez dut zerbitzua euskaraz jasotzen. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Zarauzko zentroan eskaintzen da aipatutako formazioa. Beraz, erabiltzaileak erditze aurreko prestakuntza euskaraz jaso nahi badu, bere osasun zentroan eskatuko du, eta azken horrek eskaera hori bideratuko. Gainera, zuzendaritza hau Zumaiako zentroarekin jarriko da harremanetan, emakumeei jakinarazteko euskaraz edo gaztelaniaz egiteko aukera dutela; izan ere, ikastaroa bi hizkuntzatan ematen da. Bukatzeko, eskatuko nizuke herritarrari barkamena eskatzeko gure izenean.
89
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 607-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Gasteizko Aranbizkarra auzoko osasun zentroan gaztelera hutsean idatzitako kartelak daude. Besteak beste, aldez aurreko hitzorduari buruzkoa. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Intzidentzia jaso bezain laster, Zuzendaritza honek kexa helarazi dio Aranbizkarra osasun-zentroko arduradunari. Hark adierazitakoaren arabera, aipatutako kartela kendu egin zen. Intzidentzia bidali duen pertsonari barkamena eskatu nahi diogu akats honengatik. Dosierra: 613-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Gaur 10:15ean telefonoz deitu dut Donostia Ospitaleko zentralitara (943 00 70 00). Euskaraz hasi naiz, baina telefonoa hartu duenak ez zidan ulertzen eta gaztelaniaz jardun behar izan dut. Ondoren, Erradiologia zerbitzuan ere ezin izan dut euskaraz egin. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Donostia Unibertsitate Ospitaleko telefono-guneko eta Erradiologiako arduradunei gai honi buruzko balorazioa eskatu diet, eta adierazi didate badela langileren bat hizkuntza eskakizuna egiaztatua ez duena. Hain zuzen ere, pentsatzen dugu langile horiek erantzungo ziotela telefonoari azaldutako egoeran. Benetan sentitzen dugu. Era berean, adierazi nahi dizut arduradun horiei azaldu diedala geure betebeharra dela agurra euskaraz egitea beti eta erabiltzaileak elkarrizketa euskaraz jarraitu nahi duenean, profesionalak gaitasunik ez badu, gaitasuna duen beste profesional bati pasa behar diola deia. Desadostasuna gertatu zen goiz hartan, aipaturiko irizpidea kontuan haturik jokatu izan balitz, ez zen desadostasunik izango, lan-txanda horretan lanean ari ziren gehienak langile elebidunak baitziren. Azkenik, eskatu nahi nizuke erabiltzaileari barkamen eskaera helarazteko geure izenean, sortu dugun desadostasuna dela-eta. Dosierra: 649-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Araba ESIko Erizaintza Zuzendaritzako Irakaskuntza arduradunek mezua bidali diete gainbegirale guztiei, eta hauek Araba ESIko langile guztiei. Mezua eta atxikitako dokumentua erdara hutsean bidali dute, "cuando esté disponible se enviará esta información en euskera" esaldia gehituz bukaeran. Jokaera hau ez da bidezkoa, ezta legezkoa ere. Aipagarria da gainera, kasu honetan informazio-testua oso laburra dela. Erantzuna: ARABA ESI PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Apirilean e-mail bidez jaso genuen kexa berbera. Horregatik jaso bezain laster Erizaintza Zuzendaritzako Irakaskuntza arduradunarekin hitz egin genuen kexa hori helarazteko. Osakidetzako Euskara Plana jarraituz, profesional multzoei zuzendutako emailak eta idazkiak elebidunak izango zirela jakinarazi ziguten eta hori da egin dutena kexa jaso genuenetik orain arte. Neurriak hartzen ari gara halako intzidentziak berriro ez gertatzeko. Dosierra: 668-2016 Nori: OSAKIDETZA - BASURTUKO UNIBERTSITATE OSPITALEA Arrazoia: Basurtuko ospitaleko Allende pabiloiko itxarongelako komunetako garbiketa-orria gazteleraz bakarrik dago. Lehenengo lerroko paisaia linguistikoa elebiduna da, baina bigarren mailakoa eta lanerako dena ez. Erantzuna: BILBAO-BASURTU ESI - ZUZENDARI KUDEATZAILEA: Dakizuenez, normalizazio-prozesuak bere urratsak egin eta denbora behar du bere azken helburuetara heltzeko. Halatan, herritarraren esanetan paisaia linguistikoa elebiduna da Allende pabilioiko itxarongelan, herritarrekiko komunikazioa gure lehentasuna baita. Herritarrarentzat ez diren mezuak, ordea, garrantzitsuak badira ere, bigarren lehentasun maila batean ditugu, baina beroriek ere arian-arian elebidun jartzen joatea baztertu gabe. Jakina, lehentasunak jartzerakoan, herritarrentzako komunikazioetan herritarren premiei eta beraiek adierazitako nahiari begiratzen diogun bezala, begiratzen diegu gure langileen premiei eta beraiek adierazitako nahiari.
90
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 671-2016 Nori: OSAKIDETZA - DEBABARRENEKO ESI Arrazoia: Mendaroko ospitaleko gure zerbitzuan azken denboraldian kartelak erdara hutsean jartzen dituzte. Ez dituzte euskara planean idatzita dauden irizpideak errespetatzen. Erantzuna: DEBABARRENA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zinez esan nahi dizugu sentitzen dugula horrelako egoerak gertatzea. Kexa eragin duten kartelei buruz, dagoeneko zuzenduta daudela jakinarazteaz gain, nabarmendu nahi dugu zerbitzu "barruko errotulu informalak" direla, langileei begirakoak ez pazienteei zuzendutakoak. Hala ere, erakunde honek zaindu eta landu beharrekoak direla uste du. Horregatik, pazienteei begirako errotulu eta oharrekin eta baita langileei begirako errotulu formalekin elebitasun maila handia lortu den moduan, barruko errotulu informalekin ere (lehentasun maila apalagoa izan arren) erabateko elebitasuna lortzeko borondate irmoa dauka erakunde honek. Horregatik eskertuko genizuke, edozein langilek hizkuntza ofizialen erabilera irizpideei jarraituz egin behar duen bezala, hurrengoan errotulu edo bestelako elementu grafikoren bat elebietan ez dagoela ikusten baduzu, unitateko arduradunari jakinaraztea. Izan ere, hori baita arazoa konpontzeko biderik laburrena eta eraginkorrena. DEBABARRENA ESI - HIZKUNTZA NORMALKUNTZARAKO TEKNIKARIA: Honekin batera bidaltzen ditut zuzendutako kartelen argazkiak Dosierra: 672-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Osakidetzako langileontzako den Jakin Sarea Plataforman, euskarazko bertsioan ulertezinak diren esaldiak daude. Erantzuna: Dosierra: 696-2016 Nori: OSAKIDETZA - BILBO ESKUALDEA Arrazoia: Osakidetzaren Bilboko Santa Marina Ospitalera deituta, 94 400 69 00, erantzungailu automatiko batek dio: "Ha llamado Vd al Hospital Santa Marina. Santa Marina Ospitalera deitu duzu". Lehenbizi gazteleraz eta ondoren euskaraz. Osakidetzaren Euskara Planeko 1.9.b puntuan, aldiz, hau adierazten da: "Zentro eta zerbitzuetako erantzungailu automatikoetan grabatzen diren mezuak bi hizkuntza ofizialetan erregistratuko dira, EUSKARAZ eta GAZTELANIAZ, HURRENKERA HORRETAN". Erantzungailuak segidan adierazten du: "Euskaraz nahi baduzu sakatu bat", eta ondoren "Harrerarekin hitz egin nahi baduzu sakatu bat". Bada, bi kasuetan “bat” sakatu, euskarazko arreta aukeratu beraz, eta langile batek telefonoa hartzean hau izan da elkarrizketa: - Langileak: Santa Marina. - Nik: Egun on. - Langileak: Hola. - Nik: Euskaraz? - Langileak: E, e, no, dime. - Nik: Ba makinak aukera ematen du euskaraz hitz egiteko. - Langileak: Dime, dime. Bistan da Santa Marina Ospitalean telefonozko arretan ez direla errespetatzen erabiltzaileon hizkuntz eskubideak, ez eta Osakidetzaren araudia bera ere. Erantzuna: SANTA MARINA OSPITALEA - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Erantzungailuari dagokionez, jakinarazi nahi dizuet grabazioaren ordena okerra duela hilabete batzuk konpondu genuela. Bestalde, gure telefonoguneak hiru lanpostu ditu eta Osakidetzaren II. Euskara Planak ezarritakoa betez, hiru lanpostuek daukate ezarrita derrigortasun-data, baina, tamalez, hiru lanpostuetatik bakar batean ere ez daukagu arreta euskaraz emateko gaitasuna duen profesionalik, ezta euskara ikasteko liberatzeko hautagai egokirik. Hiru langile horietatik bi erretiroa hartzeko adinetik oso gertu daude (batek 2017an hartuko du) eta hirugarren lanpostuan bitarteko langile batek betetzen du. Aurten edo datorren urtean lanpostu hori profesional elebidun batek beteko du, lanpostua dagokion prozeduraren bitartez beteko baita. Era berean, adierazi nahi dizut telefonoguneko profesionalei hizkuntza ofizialak erabiltzeko jarraibideak gogorarazi dizkiegula; euskara ez badakite ere, agurrak euskara egin ditzaten.
91
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 697-2016 Nori: OSAKIDETZA - BIODONOSTIA IKERKETA INSTITUTUA Arrazoia: Osakidetzako Biodonostiak langileoi gaur mezua bidali digu hitzaldi baten berri emanez, eta bertan ez ditu errespetatzen Osakidetzan bi hizkuntza ofizialak erabiltzeko irizpideak. Batetik, mezuaren gaia gaztelera hutsez dago ("215-04-2016, conferencia del Dr. César Velasco"). Eta bestetik, mezuko azalpen guztietan lehenbizi gaztelera erabiltzen da, eta ondoren euskara. Azkenik, mezuan ez da zehazten aurkezpenean, hitzaldian eta dokumentazioan erabiliko den hizkuntza. Erantzuna: Dosierra: 701-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzekotako ospitalean egon naiz eta anestesia aurreko kontsultan jendea deitzeko megafonia ez da euskaraz, gaztelania hutsez baizik. Erantzuna: Dosierra: 702-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Groseko anbulatorioan egon naiz eguerdiko 12,30ean eta mediku kontsulta ondoren, bertaratze agiria eskatu diet 4. solairuko administrariei. Nik euskaraz eskatu arren, gazteleraz egin didate. Bi langileak espainol elebakarrak dira. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Jasotako kexaren harira informazioa eskatu diot Groseko zentroko zerbitzuburuari eta aurreratu nahi dizut lan-esparru horretan hiru langile aritzen direla, eta langile horietatik bik dagokien hizkuntza eskakizuna egiaztatuta dutela. Beraz, ondorioztatzen dut langile hauek ez zituztela erakundearen hizkuntza irizpideak bete (lehen agurra euskaraz...), erakundeak araututa duen moduan. Eta horrela adierazi diot arduradunari, berriz ere horrelakorik gerta ez dadin. Deigarria egin zaigu, ordea, ziurtagiria gaztelania hutsean jaso duela esatea, izan ere araututa baitugu sistemak bakarrik ematen dituen agiriak eman daitezkeela, eta horiek denak ele bietan dauzkagu. Hortaz, eskertuko nizuke, posible balitz, ziurtagiriaren kopia bat bidaltzea zer gertatu den jakin ahal izateko. Dena den, ez dut uste justifikatuta dagoenik. Erabiltzaileari nire barkamen zintzoenak helarazi. Dosierra: 706-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Segurako kontsultategira etortzen den familia mediku titularra bajan dago aspalditxoan. Bere lekua betetzeko, ordea, azken hilabeteetan medikuen etengabeko joan etorria daukagu gurean. Osakidetzak gure herrira bidali dituen medikuetatik bakarra ere ez da izan euskalduna, eta, noski, une honetan daukagun medikua ere ez da euskalduna. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Jakin ezazu gu garela interesatuenak, erakunde hau kudeatzen dugunok, ordezko mediku euskalduna lortzeko, eta ahalegin guztiak egiten ari garela horrela izan dadin. Zoritxarrez, beste batzuetan adierazi dizugun bezala, zenbait kasutan ezinezkoa izaten da. Izan ere, Segurako kasuan euskara ez da arazo bakarra, medikua lortzea baizik, eta horren seinalea da herritarrak aipatzen duen "medikuen etengabeko joan etorria" Osasun arreta bermatzea da gure lehentasuna, eta mediku erdalduna bidali ezean Segurako kontsultategia itxi beharko genuke. Hori da errealitatea gure gustukoa ez izan arren. Hori esanda, kexa jarri duena Beasaingo osasun zentroko buruarengana zuzendu daiteke kontsulta bertako mediku euskaldun batekin eskatzeko, betiere bere betiko medikua lanera bueltatu arte.
92
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 707-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Azpeitiko osasun etxean euskararik ez dakiten medikuak kontratatu ditu Osakidetzak bi familia medikuren ordezkapenak egiteko. Euskararik ez dakiten mediku hauek, gainera, Azpeitian ez ezik, Errezilen eta Urrestillan ere ematen dute zerbitzua. Azkenaldian, gainera, ez da Osakidetzak Azpeitian euskaldunon eskubideak urratzen dituen lehen aldia. Ekainean, euskararik ez dakien pediatra bat ere kontratatu baitzuen. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Ordezkapen beharrak sortzen direnean ahalegin guztiak egiten ditugu beti euskaraz dakiten profesionalak kontratatzeko, baina hori ez da beti lortzen batez ere udako eta Gabonetako kontratazioetan. Egoera larria izaten da, pediatrian bereziki. Osasun arreta bermatzea da gure lehentasuna, eta mediku erdalduna bidali ezean Azpeitiko zenbait paziente kupoa medikurik gabe geldituko litzateke. Hori da errealitatea gure gustukoa ez izan arren. Hori esanda, kexa jarri duena Azpeitiko osasun zentroko buruarengana zuzendu daiteke kontsulta bertako mediku euskaldun batekin eskatzeko, betiere bere betiko medikua lanera bueltatu arte. Dosierra: 709-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Osakidetzak Aulestiko osasun zerbitzuaren kalitatean eragin zuzena izango duen, eta, ondorioz, aulestiarrei zuzenean eragingo dien erabakiak hartu ditu. Urtean zehar Aulestin jasotzen dugun osasun zerbitzuarekin normalean ez da arazorik egoten, baina ordezkapenak egiteko unea iristen denean hasten da kontua katramilatzen eta hasten dira arazoak sortzen. Aurten, bigarren aldia da ezinegon sentsazio hau daukaguna. Bai Aste Santutako oporretan, eta baita udako opor hauetan ere, mediku titularraren ordezkapenak egiten mediku erdalduna daukagu. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: 1. Aulestiko Kontsultategia barne hartzen duen unitateko arduradunarekin hitz egin dugu kontratazioarena zelan izan den argitzeko. Kontua hauxe izan da bere esanetan: aurten, ordezkapenetarako fakultatiboen poltsan zeudenen artean, Gernikaldeko osasun zentroetarako bai, baina Lekeitio eta berorren menpekoetarako ez da kontratatzeko familiako mediku euskaldun nahikorik egon. Hortik bada, Aulestiko Kontsultategiko familiako medikuaren kasua. 2. Aulestiko familiako medikuaren lanpostuak igarotako derrigortasun data dauka. 3. Opor aldietarako kontratazioak egiteko irizpideak zehaztuta daude gurean, eta errealitate soziolinguistikoarena kontuan hartzen den alderdietako bat da. Hau da, kontratazioprozedura ondo zehaztuta daukagu. Ordezkapenetako fakultatiboen poltsan ez da errealitate horri behar den eran erantzuteko nahikoa fakultatibo euskaldunik, eta, hortaz, hala badagokio ere, prozedurak hala jasotzen baitu-, ez da posible izan ordezko elebidunik bidaltzea Aulestiko kasuan. Hori guztia azalduta, barkamena eskatu nahi diet kexa egileei, baita Aulestiko herritarrei ere, hala beharko lukeen arren, udaldian, osasun zerbitzua euskaraz ezin eskaini izanagatik. Arreta handiz dihardugu, eta halakorik berriro ez gertatzea da gure nahia, eta zerbitzu ahalik eta onena emateko ahaleginetan ari gara.
93
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 718-2016 Nori: OSAKIDETZA - GALDAKAO-USANSOLO OSPITALEA Arrazoia: Gaur Galdakao-Usansoloko Ospitalean, bai telefonoz eta bai berton, euskaraz zuzendu eta gaztelaniaz erantzun didate. Ez dut ulertzen artatzeko zerbitzu publiko batean (kontsultak emateko harreran), langile batzuk euskaraz ez jakitea. Eskubide guztiarekin -euskara ofiziala da- egin dut neure hizkuntzan. Zer motatako arduradunak ditugu gure herrian eskubideak horrela zapuzteko eta horrelako egoerak ontzat emateko. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Barrualde-Galdakao ESIko Harrera zerbitzu guztietako arduradunekin, eta Galdakao-Usansolo Ospitalearen kasuan, langileekin ere, batzarrak egin dira 2016ko 1. seihilekoan, erreklamazio-gai dena ardatz hartuta. Bertan zera azaldu zitzaien: 1. Harrera unitateak I lehentasunezkoak direla, hortaz, zerbitzua ele bietan bermatu behar dena. 2. Kexaiturri izanda (erreklamazio hau horren adibide) halakorik berriro ez gertatzeko baliabideak eta jarraipeneko neurriak proposatuko direla. Ekainean bertan I. barne-auditoria egin zen “emaitza onak” helburuaren betetze-maila neurtzeko; II. Auditoria azaroan egitea aurreikusi da, eta ondorioztatzen denetik, egoki diren neurriak planteatuko dira. 3. “Eskatu baino lehen eskaini”. Hizkuntza ofizialen erabilerarako jarraibideak jasotzen dituen triptikoa prestatu du erakunde honek eta arduradun zein langile guztiei banatu zaie. Bertan, besteak beste, lehenengo agurra beti euskaraz egingo dela jasotzen da, eta jarraipena erabiltzaileak aukeratutako hizkuntzan. 4.Horrez gain, II. Euskara planak jasotzen dituen normalizazio-neurrien artean, ahozko komunikazioetarako hizkuntza erregistratzearena dago. Hori ere lantzen dihardugu gurean. Hau guztia azalduta, barkamena eskatu nahi diot kexa egileari bere hizkuntza-eskubideak urratu izanagatik. Hala ere, jakin ezazue, arreta handiz dihardugula, eta halakorik berriro ez gertatzea dela gure nahia, eta ahalik eta zerbitzu onena emateko ahaleginean ari garela. Dosierra: 743-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: Gaur Mendexako kontsultategian betiko medikua ordezkatzen zegoenak ez zekien euskaraz. Gaztelaniaz aritu behar izan gara Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Mendexako Kontsultategia barne hartzen duen unitateko arduradunarekin hitz egin dugu kontratazioarena zelan izan zen argitzeko. Bere esanetan: aurten, ordezkapenetarako fakultatiboen poltsan zeudenen artean, Lekeitioko Osasun Zentroko eta berorren menpeko kontsultategietarako ez da kontratatzeko familia mediku euskaldun nahikorik egon. Hortik bada, Mendexako Kontsultategiko familiako medikuaren kasua. Opor aldietarako kontratazioak egiteko irizpideak zehaztuta daude gurean, eta errealitate soziolinguistikoarena kontuan hartzen den alderdietako bat da. Hau da, kontratazio-prozedura ondo zehaztuta daukagu. Ordezkapenetarako fakultatiboen poltsan ez da errealitate horri behar den eran erantzuteko nahikoa fakultatibo euskaldunik, eta, hortaz, hala badagokio ere -prozedurak hala jasotzen baitu-, ez da posible izan ordezko elebidunik bidaltzea Mendexako kasuan. Hori guztia azalduta, barkamena eskatu nahi diot kexa jarri duen herritarrari, hala beharko lukeen arren, osasun zerbitzua euskaraz ezin eskaini izanagatik. Dosierra: 744-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIA OSPITALEA Arrazoia: Donostia ospitalean “kanpobisualen” proba egitera joan nintzen eta nik euskaraz egin arren, bertako langileak erdaraz hitz egitera behartu ninduen. Ez da gertatzen zaidan lehen aldia. Sei bat aldiz egin dut eta beti erdaraz zuzendu zaizkit. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Ezer baino lehen barkamena eskatu nahi dizut ez zelako errespetatu pazienteak artatzean aintzat hartu behar den eskubidea. Gainera, aurrekoak pisu berezia hartzen du Oftalmologiako kontsulten kasuan, euskaraz dakiten profesionalak egon badaudenean, esleitu berri diren lanpostuak hizkuntza-eskakizuna egiaztatuta daukaten langileek bete baitituzte. Zinez eskertzen dizut gertakariaren berri eman izana, eta Oftalmologiako kontsultetako erizaintzako burua jakinaren gainean jarriko dugu horrelako egoerak berriro gerta ez daitezen.
94
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 758-2016 Nori: OSAKIDETZA - BASURTUKO UNIBERTSITATE OSPITALEA Arrazoia: Basurtuko ospitaleko kafetegietan hainbat errotulu eta ohar gaztelania hutsean daude. Erantzuna: BILBAO-BASURTO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Bilbao-Basurto ESIko Basurtuko Ospitaleko ostalaritza-zerbitzuen kudeaketa EUREST enpresari esleituta dago. Maiatzean Elebidek eduki bereko erreklamazio bat bidali zigun eta kexa Eurest enpresari helarazi genion. Enpresak kexaren zioa ziren kartelak aldatu zituen eta gaur egun betetzen dute Osakidetzaren Euskara Planak ezarritako elebitasunaren betekizuna. Dosierra: 774-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Donostiako Ospitalean propagandako foiletoa, “¿Dónde estoy?” gaztelania hutsean aurkitu dut. Euskararen arrastorik ez!!! Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Esku-orriaren irudian ikus daitekeenaren arabera, berau ez da gure erakundean sortua, ez baitu Osakidetzan egina dela adierazten duen inolako logorik. Dena den, eskertuko genizuke elementu horren kokapena jakinaraztea, oraindik kendu ez badute, lehenbailehen kentzeko. Dosierra: 798-2016 Nori: OSAKIDETZA - BILBAO-BASURTO ESI Arrazoia: Santutxu-Solokoetxeko osasun etxean izan naiz gaur. Medikuak ez zekien hitz bat ere euskaraz. Erranen nuke tratu zakarragoa ere eman didala euskaraz egin diodalako. Erantzuna: BILBAO-BASURTO ESI - ZUZENDARI KUDEATZAILEA: Sentitzen dugu egoera gertatzea; izan ere, normalizazio-prozesua konplexua eta luzea denez gero, nahiz eta urteotan urratsak egiten gabiltzan, asko da oraindik egiteko duguna, batez ere Bilbaokoa bezalako inguru soziolinguistikoaren baldintzengatik. Nolanahi ere, herritarra informatzea nahi genuke ezen, batetik, SantutxuSolokoetxeko arduradunak jakinaren gainean jarri ditugula, eta bestetik, nahi izanez gero aukera duela mediku aldaketa eskatu eta elebiduna aukeratzeko. Dosierra: 822-2016 Nori: OSAKIDETZA - BERMEOKO OSASUN ZENTROA Arrazoia: Bermeoko Arresi kaleko tarte batean inork ezin du aparkatu, "Osakidetzaren zerbitzuak izan ezik", bide-seinale pare batek dioen moduan. Bada, osasun-etxeko beharginek bertan aparkatu ahal izateko ibilgailu barruan ipintzen duten kartela erdara hutsean dago: "Personal del centro de salud de Bermeo", Osakidetzaren logoagaz eta osasun-etxearen zigiluagaz batera. Erantzuna: BERMEOKO OSASUN ZENTROKO UNITATE BURUA: Azaldutako intzidentzia hala izan dena egiaztatu da. 2012ko otsailaren 23az geroztik, Osakidetzako langileentzat erreserbatutako aparkalekuan honako txartel hau erabiltzen da: "Bermeoko Udala – Udaltzaingoa - BAIMENDUTAKO IBILGAILUA". Bestetik, aparkalekuok baliatzen dituzten guardiako medikuei eta erizainei mezua bidali diegu behin baino sarriagotan, txartel hori erabili behar dela ohartaraziz, eta non hartu eta utzi behar den zehaztuz. Azkeneko boladan, ordea, osasun zentrora hainbat ordezko etorri direnez gero, baliteke bateren batek okerreko txartela -eredu zaharra- hartu izatea. Eredu zaharrak baztertu, eta berriro ere, baleko txartel bakarra arestikoa dela jakinarazteko oharra bidali diegu osasun zentroko profesional guztiei, baita jarraipena egingo ere, berriro halakorik gerta ez dadin. Bide batez, kexa jarri duen herritarrari barkamena eskatu nahi diot eragindako eragozpenagatik.
95
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 830-2016 Nori: OSAKIDETZA - TRANSFUSIO ETA GIZA EHUNEN EUSKAL ZENTROA Arrazoia: Maiatzaren 12an, 944007141 telefonotik (Usansoloko ospitalea), ahozko mezua utzi zidaten, erdara hutsean, erantzungailuan, odola ematen joan nendin, urri zeukatelako. Premia dela-eta pentsatu nuen joatea, baina azkenean astirik ez nuen izan. Bada, kontua da zergatik euskal herritar euskaldunok jasan behar dugun halako tratu bidegabea. Nik erabaki erradikala hartua dut, hargatik: hiru hilean behin eman izan dut odola, zintzo-zintzo, 18 urte egin nituenetik oraintsu artean, Durangon; laster 32 egingo ditut. Baina iazko irailean edo abenduan atzera berriro ematea egokitu zaidanean erabaki dut berriro ez joatea, gogaituta nago-eta aldian-aldian ematen didaten tratua ez delako duina, euskal hiztuna naizen aldetik. Erantzuna: TRANSFUSIO ETA GIZA EHUNEN EUSKAL ZENTROA - ZUZENDARI GERENTEA: Antzemandako akatsa konpondu dugu. Hemendik aurrera erantzungailu automatikoetan grabatzen diren mezu guztiak bi hizkuntza ofizialetan erregistratuko dira, euskaraz eta gaztelaniaz, hurrenkera horretan. Dosierra: 832-2016 Nori: OSAKIDETZA - SANTIAGO OSPITALEA Arrazoia: Gasteizko Santiago Ospitalean, kanpoko atean, gaztelera hutsean idatzitako kartela dago. Erantzuna: Dosierra: 843-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Erditze aurreko ikastaroa hasi dugu gaur 9.30ean bikotea eta biok Donostian, Antiguoko anbulatorioan. Euskaraz hizketan hasi eta emaginak gazteleraz egiteko eskatu digu. Galdetu dugu ea ez dagoen ikastaroa euskaraz egiterik, eta ezetz esan digu, soilik espainolez eskaintzen dela. Gure hizkuntza eskubideen urraketa salatu nahi dut. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Egoera aztertu dut eta, tamalez, egiaztatu ahal izan dut herritarrak diona zuzena dela. Erabiltzaileak eskubidea duenez prestakuntza lehenesten duen hizkuntzan jasotzeko, arlo horretako arduradunei azaldu diet ikastaro horiek euskaraz ere bideratu beharra eta, Donostian bizi direnentzat, Groseko Osasun Zentroan egitea proposatu dut. Dena dela, horrek eskatzen duen antolatze-lana kontuan izanda, nahiko genuke ulertzea eskaintza, seguruenik, ezin izango dela gauzatu urtea amaitu baino lehen. Bestalde, nahiko nuke azaltzea Groseko emagintzako kontsultan euskaraz artatuko dutela hara joatea erabakitzen badu. Gauza horrela, barkamena eskatzen diogu herritarrari eta bide batez jakinarazi lanean jarraituko dugula ematen dugun zerbitzua euskaraz ere bermatu ahal izateko. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Zoritxarrez, hartutako konpromisoa gogoan izan arren, adierazi behar dizut oraindik ez garela hasi Grosen ikastaroak euskaraz ematen; izan ere, emaginen lan taldea egiturari dagozkion egokitzapen batzuk egin behar izan ditugu, eta ondorioz, ez dugu helburu hau lortzerik izan. Dena den, aldaketa horrek, -inolako zalantzarik gabe ziurtatzeko moduan nagomaiatzean beranduenez, Grosen eta Ondarretan saio hauek euskaraz ematea ahalbidetuko digu. Dosierra: 845-2016 Nori: OSAKIDETZA - SANTIAGO OSPITALEA Arrazoia: Gasteizko Santiago Ospitaleko komunetako batean kartel hau topatu dut, gaztelera hutsean: "No abrir, está rota". Erantzuna:
96
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 848-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Osakidetzaren intranetean, euskarazko bertsioa aukeratuta ere, zenbait gauza gazteleraz agertzen dira. Irudiko "Gustukoak" ataleko albisteak gazteleraz soilik daudela. Erantzuna: OSAKIDETZA - GIZA BALIABIDEETAKO ZUZENDARIA: Gure Intraneteko “gogokoak” gunea nominala da, erabiltzaile bakoitzari lotua, eta haietako bakoitzak ezarritako konfigurazioaren arabera agertzen da. Zuek aipatzen duzuen kasuan, ordenagailua pertsona desberdinek erabiltzen dute, konpartitua da, eta erantsita bidali duzuen irudian agertzen diren “gogokoak” erabiltzaile horietako batek aukeratuak dira. Izan ere, erabiltzaile bakoitzak “gogokoak” hizkuntza batean aukeratzen duenean horrela gordetzen da. Laburbilduz, “gogokoak” atala euskaraz agertzen da erabiltzaileak hala aukeratu duenean eta, aurrerantzean, berak aukeratutako hizkuntzan bistaratuko zaio. Dosierra: 855-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Gasteizko Santiago Ospitaleko Gorbeia aretoko arbel elektronikoan dagoen oharra gaztelera hutsean dago (No escribir Pizarra electrónica No escribir) Erantzuna: Dosierra: 863-2016 Nori: OSAKIDETZA - GIPUZKOAKO OSASUN MENTALEKO SAREA Arrazoia: Arrasateko haur psikologo berriak ez daki euskaraz. Nola moldatuko dira euskara bakarrik dakiten haurrak? Egoera tamalgarria da; orain ere, eskubide gabeko hiritarrak! Erantzuna: GIPUZKOAKO OSASUN MENTALEKO SAREA - ZUZENDARIA: Arrasateko Osasun Mentaleko Zentroan lanean ari diren 10 langiletik 7 dira elebidunak. 2016ko ekainaren 1ean, fakultatibo psikologo klinikoentzako kontratazio-zerrenda iraunkorrak ireki dira. Ordura arte, ez zegoen inor Osakidetzaren kontratazio-zerrendetan, eskatzen den prestakuntza teknikoa (psikologia klinikoa) eta euskara-maila izanik, Arrasaterako kontratazio-eskaintza onartzen zuenik; hori dela eta, euskararik gabeko langileak kontratatzearen eta eskualdea asistentziarik gabe uztearen artean hautatu beharra sortu zitzaigun, eta gure misio nagusia eskaintzen jarraitzea erabaki genuen, hau da, osasun mentalerako asistentzia anbulatorioa. Espero izatekoa da ekainaren 1etik aurrera hobekuntza gertatuko dela arauzko zerrendetan izena emango duten profesionalen eskaintzan. Hala ere, jakitun izan beharko genuke denok Gipuzkoako eskualde geografikoen artean ezberdintasunak daudela lanpostu jakin batzuk betetzeko erraztasunari dagokionez; izan ere, Gipuzkoan, beste lurralde eta erkidego batzuetan bezala, langileek nahiago izaten dute eremu hiritarragoetan eta hiriburuetatik hurbilagokoetan lan egin. Eta hori zailtasun erantsia da gure eskualdean. Nolanahi ere, ez dut uste zalantzan jartzekoa denik zerbitzu-erakunde honek (GOMS) biztanleen premiei behar bezala erantzuteko bere ia 25 urteko ibilbide honetan egin duen lana, are gehiago aintzat hartzen badugu haur eta gazteentzako arreta Arrasateko Osasun Mentaleko Zentrora ekarri dutela. Derrigortasun-data duten plaza kopuru handiak, langile elebidun kopuru handiak eta gure hizkuntza-kudeaketagatik duela gutxi jaso dugun Bikain Zilarra ziurtagiriak halaxe egiaztatzen dute. Dena den, gure eskualdean lan egin nahi duten psikologo klinikoak lortzeko gaitasuna ez dago gure esku, bi arrazoirengatik: barneko psikologo egoiliar kopurua mugatua da urtero (125 Espainia osoan, EAE barne), eta are murritzagoa da horietatik Gipuzkoan eta zehazki Debagoienean lan egiteko aukera egiten dutenen kopurua. Guk, hala ere, euskarazko asistentzia-eskaintza hobetzeko lanean jarraitzen dugu, gure pazienteentzat eta gure gizartearentzat zeinen garrantzitsua den jakitun. Dosierra: 864-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Arrasateko osasun mentaleko zentroan ari den haur psikologo berriak ez daki euskaraz. Nola moldatuko dira euskara bakarrik dakiten haurrak? Egoera tamalgarria da. Erantzuna:
97
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 878-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Osakidetzaren Bizi Euskarri Aurreratuko anbulantzietan bideozaintzaz ohartarazteko errotulazioa ("zona videovigilada [...]") erdara hutsean dago. Eta "Bizi Euskarria Aurreratua" dute idatzia, "Bizi Euskarri Aurreratua" beharrean. Adibidez 9887 JBR matrikuladun ibilgailua dago horrela. Erantzuna: LARRIALDIAK.NET - ERAGIKETETAKO ZUZENDARIA: Ibilgailuen errotulua aldatu dugu jada, bai aipatu ibilgailuan, bai erreserbakoan. Bideo-zaintzako oharrari dagokionez, bideo-zaintza guneko pegatinak ele bitan eskatu ditugu, eskura ditugunean, ahalik eta azkarren aldatzeko. Dosierra: 889-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Osakidetzaren 2014-2015eko EPE eskaintzan parte hartu nuen, eta administrari-laguntzaile kategoariako azterketa egin nuen iazko abenduan, euskaraz egin ere, gaitegian agertzen ziren lege batzuk euskaraz aurkitzea ezinezkoa egin bazitzaidan ere. Azterketak akatsak zituen baina Osakidetzak ez ditu nire erreklamazioak kontuan hartzen. Erantzuna: Dosierra: 902-2016 Nori: OSAKIDETZA - BASURTUKO UNIBERTSITATE OSPITALEA Arrazoia: Osakidetzaren Basurto Ospitaleko ile-apaindegiko kartelak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: BILBAO-BASURTO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Ile-apaindegiaren zerbitzua baimen berezi baten bidea ustiatzen du pertsona pribatu batek, eta horrela, ez da gure ESIko zerbitzuetatik bat, baina, jakina, Euskara-planean horrelako zerbitzuetarako ezarritako hizkuntza-baldintzak bete behar ditu. Horregatik, harremanetan jarri gara ile-apaindegiaren jabearekin ahalik eta lasterren afixok elebidunak izan daitezen. Dosierra: 910-2016 Nori: OSAKIDETZA - BASURTUKO UNIBERTSITATE OSPITALEA Arrazoia: Basurto Ospitalean larrialdien prebentziorako oharrak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: BILBAO-BASURTO ESI - ZUZENDARI KUDEATZAILEA: ESI honek, Autobabeserako Planaren barruko seinaleztapenari dagokionez, 2015 eta 2016an seinaleak jarri ditu horrelakorik ez zegoen aldeetan, eta, horrela, osatuta geratu da ebakuazio-beharrei eta suteetatik babesteko eskuzko baliabideei dagokien seinaleztapena. Seinale berriak suteen aurkako segurtasunari eta ebakuazio-bideei dagokien seinaleztapenari buruzko UNE 23033 eta 23034 arauen arabera jarri dira, eta ESIaren II. Euskera Planak ezarritako errotulazio-irizpideak betetzen dituzte. Bilbao Basurto ESIaren tamaina dela-eta, kontuan hartu beharrekoa da zenbaterainokoa izan daitekeen arau honi oraindik egokitu gabeko errotuluak ordeztu eta zuzentzeko lana. Beraz, Bilbao Basurto ESIak honela jokatuko du Euskera Planean ezarritako errotulazio-irizpideak betetzen ez dituzten seinaleei dagokienez: - Alarmasakagailuak. Funtzionatzeko modua, gaztelania hutsean dago serigrafiatuta kristalean. Kristal horren ordez, beste bat jarriko da, funtzionatzeko modua piktograma bidez azalduta, gaur egun sakagailu berriekin jokatu ohi den bezala. - Suteetako ur-hargune hornituak. Erabilera-jarraibideak gaztelania hutsean azaltzen dira pegatina batean. Suteetako ur-hargune hornituetako kristaletan, funtzionamendu-jarraibideak euskaraz azaltzen dituzten pegatinak jarriko dira. - Emergentzietarako kartel fotoluminiszente komertzialak, emergentzia-egoeretan ebakuazio-bideak erakusten dituztenak. Inbentario osoa egingo da, eta, aurrekontua egin eta aldatzeko prozesua programatu ostean, piktograma hutsak jarriko dira. - Gas bidezko su-itzaltze automatikoak. Gaztelania hutsezko kartelak: “disparo extinción”, “paro extinción” eta “extinción disparada”. Horrelakoetan, berehala jarriko dira euskarazko testuak gaztelaniazkoen ondoan. Eskerrak eman nahi dizkizugu egindako ekarpenagatik. Dosierra: 912-2016 Nori: OSAKIDETZA - SANTIAGO OSPITALEA Arrazoia: Gasteizko Santiago ospitalean ohar ugari daude gaztelera hutsean. Erantzuna:
98
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 916-2016 Nori: OSAKIDETZA - BILBAO-BASURTO ESI Arrazoia: Basurto Ospitalean kartel eta ohar ugari gaztelera hutsean daude. Erantzuna: BILBAO-BASURTO ESI - ZUZENDARI KUDEATZAILEA: Lehenengo eta behin herritarrari esan nahi diogu sentitzen dugula deskribatutako egoera hori egotea. Izan ere, normalean ohar egonkor eta formal gehienak, herritarrei zerbitzuen berri ematen dietenak, elebidunak izaten baitira. Normalizazioprozesua konplexua eta luzea denez gero, nahiz eta urteotan urratsak egiten gabiltzan, asko da oraindik egiteko duguna, besteak beste, Bilbao-Basurtu ESIaren tamainagatik. Era berean, informatu nahi zaituztet unitate buruei ohar orokor bat bidali diegula neurri egokiak har ditzaten langileek jartzen dituzten errotulu informal eta oharren egoerak hobera egiteaz gain, arazoa konpondu dadin. Dosierra: 924-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Igandean, ekainak 26, 9:00ak eta 10:00ak artean Zumarragako anbulatorioan izan nintzen. Harrerako langileak euskaraz egin zidan, baina medikuari euskaraz azaldu nionean zer nuen, hark "perdona pero no sé euskera y no te puedo atender, y lo sabes" esan zidan. Gaizki nengoelako joan nintzen medikuarenera eta erantzun horrekin okerrago sentitu nintzen. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Hauxe da osasun zentroko buruarekin harremanetan jarri ondoren, adierazi diguna: "Normalean, Zumarragako osasun zentroan aritzen diren fakultatiboek euskaraz jakiten duten arren, ekainaren 26an ezinezkoa izan zen euskaraz zekien medikurik kontratatzea. Medikuak "no te puedo atender en euskera y lo sabes" esan zionean ez zen errespetu faltarik izan, hegoamerikarra zelako esan zion." Dosierra: 925-2016 Nori: OSAKIDETZA - DEBAGOIENEKO OSPITALEA Arrazoia: Ekainaren 23an nire iloba jaio zen Arrasateko ospitalean. Gurasoek alaba euskaraz inskribatu nahi zuten, eta hala esan zioten ospitaleko langileari. Hark 7 orri inguruko bi txosten eman zizkien: bata gaztelaniaz zegoen eta datu guztiak zituen (gurasoen izen-abizenak, jaioberriaren datuak, etab.); bestea, euskarazkoa, hutsik zegoen. Gurasoen gaztelaniazko txostenean zeuden datu guztiak eskuz euskarazkora pasa behar izan zituzten. Kasu batzuetan, betetzeko zalantzak ere izan zituzten. Kexa honen bidez adierazi nahi dut seme-alaben jaiotza inskripzioak egiteko prozedurak berdin-berdinak izan beharko luketela inskripzioa euskaraz zein gaztelaniaz egin. Erantzuna: DEBAGOIENEKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Lehenik eta behin barkamena eskatzen dizugu nahiz eta erantzukizuna ez izan berez Osakidetzarena. Justiziako Ministerioak prestatutako aplikazio informatiko baten bidez egiten da jaioberrien datuen jakinarazpena Erregistro Zibilean, estatu mailan erabilia. Tresna horrek gaztelaniaz baino ez du onartzen erregistroa. Ezagutu zen unean bertan, Osakidetzaren sareko ospitaleek Osasun Sailari aplikazioaren gabezien berri eman genion, ez baitzuen jasotzen Erregistro Zibilean euskaraz izena emateko aukera; horren ondorioz, herritarrek ez zeukaten hautazko hizkuntza erabiltzerik. Osasun Sailak, era berean, Madrileko Dirección De Registros y del Notariado erakundeari jakinarazi zion arazoa, Araubide Juridiko, Ekonomiko eta Zerbitzu Orokorretako Zuzendaritzaren bitartez. Horiek horrela, arazoari nolabaiteko erantzuna ematekotan, behin-behineko irtenbidea bilatu zen, euskarazko formulario bat erabiliz. Aldi baterako irtenbidea da, jakina, hizkuntza guztiak jasotzen dituen prozedura automatikoa abian jarri artekoa, eta Euskal Herriko Osasun eta Justizia Sailek onetsita dago. Egia da Erregistro Zibilari datuak jakinarazteko dagoen izapide-bidea aldatu egiten dela aukeratutako hizkuntzaren arabera, baina gure alde esan beharra daukagu Madrileko Justizia Idazkariordetzak gai honetaz helarazi digun prozedurari doitzea beste aukerarik ez dugula izan. Jakin ezazue “behin-behineko prozedura” hau laster amaitzekotan dagoela, jakinarazi baitigute gutxi barru bertsio berritu bat eskainiko dutela, euskara aintzat hartzen duena. Hura abian jarri aurretik proba-aldi bat egongo da eta Debagoieneko Ospitalea funtzionalitate berri horren probetan eta egiaztapenetan arituko da.
99
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 947-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Arabako HUA ospitaleko neurologiako harreran gaztelaniaz artatu gintuzten uztailaren 6an 11:30ean, guk lehen hitza euskaraz egin arren. Badirudi lanez gainezka zeudela eta pertsonal faltan, baina hori ezin da aitzakia izan. Erantzuna: Dosierra: 948-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Gurutzeta Ospitaleko informazio gune batean kartela, gaztelera hutsean dago: "Por favor hagan una sola cola. Vayan pasando a medida que las ventanillas quedan libres. Gracias." Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 949-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Gurutzeta Ospitaleko langileen aldageletan gaztelera hutsean idatzitako kartel eta ohar ugari dago. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 953-2016 Nori: OSAKIDETZA - BIDASOAKO ESI Arrazoia: Eguerdiko 12:28etan Hondarribiako anbulatoriora deitu dut hitzordua hartzeko eta erantzun didan pertsonak esan dit euskaraz ez zuela ulertzen eta erdaraz hitz egiteko. Erantzuna: BIDASOA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Hondarribiko Osasun Zentroko langile gehienak eta haien ordezkoak gai dira bere lana ele bietan egiteko. Dena dela, kexa eragin zuen bezalako kasuetarako hizkuntza-irizpideen inguruko protokolo bat dago aurreikusita, langileak zuzen bete ez zuena. Osakidetzan euskararen erabilera normalizatzeko II. Planean oinarritutako Bidasoa ESIko harrerako jarraibideak honako hau jasotzen du: Langileak hasierako agurra eta lehenengo esaldiak euskaraz egingo ditu beti, harremana aurrez aurrekoa nahiz telefono bidezkoa izan. Hortik aurrera elkarrizketa herritarrak lehenetsitako hizkuntzan gauzatuko da. Euskaraz ez dakien harrera, onarpen eta informazio unitateetako langileak ere protokoloa bete behar du, eta, erabiltzaile batek euskaraz hitz egiten badio, ahalbidetuko du langile elebidun batel lehenbailehen artatzea. Tamalez, instrukzio hauen jarraipena egiten badugu ere begi-bistakoa da ez dela kasu guztietan betetzen. Kontuan hartuko dugu kexa, eta jarraituko dugu gure erakundean euskararen presentzia areagotzeko eta erabilera sustatzeko ahaleginean.
100
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 957-2016 Nori: OSAKIDETZA - GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI Arrazoia: Maiatzaren 31n Errehabilitazioko kontsultan izan nintzen Beasaingo Osakidetzaren Osasun Etxean. Errehabilitazioko medikuarekin eta bere laguntzaile erizainarekin ez nuen euskaraz hitz egiterik izan. Gero errehabilitazio-saioak egin beharko ditut (deitzen didatenean) eta jardun horretan aritzen direnen artean, euskaraz hitz egiten dutenak ere badaude, egun horretan han bertan entzun nien-eta, baina saila kontrolatzen duen medikuak eta zeukan erizainak ez. Egoera hori salatu nahi dut eta adierazi, Beasainen errehabilitazioa egin beharrean gertatzen garen euskaldun guztiok ezin dugula euskaraz jardun sail horretako arduradun nagusia den medikuarekin eta kasu honetan bere erizainarekin. Ez da onargarria egoera hori Gipuzkoako Goierriren bihotzean. Euskaldunon eskubidea da euskaraz zerbitzuak jasotzea eta are gehiago osasun-arlokoak bezain pertsonalak direnean. Baina, egoera hori salatzeaz gain, arazo horri berehalako konponbidea jarri beharra dagoela adierazten dut. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Errehabilitazioko zerbitzuan zegoen mediku eta erizain laguntzailearekin hitz egin ondoren, hauxe adierazi digute: Erdaraz aritzeko erraztasun handiagoa izan arren, euskaraz egiten saiatzen dira beti pazienteak horrela eskatzen badu, eta hori ez zen egun horretan gertatu. Medikuak dio, inork ez ziela eskatu euskaraz aritzea. Errehabilitazio saioak direla eta, gimnasioan dauden profesional gehiengoak euskaldunak direla esan nahi dizut. Bestalde, erantzun egokia emateko, datu zehatzagoak beharko genituzke, besteak beste kexa nork jarri zuen. Gertatutakoaren berri jaso dugu eta aurrerantzean kontuan izaten saiatuko gara. Dosierra: 963-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIA OSPITALEA Arrazoia: Donostia Ospitalean dauden ogitarteko makinetako oharrak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: ALBIE - KALITATE SAILA: Erreklamazioan aipatzen diren ekipoak ez dira Albie-ren jabetzakoak, eta intzidentzia gertatu zen unean zegoen barne karteldegia fabrikatik zetorrena zen. Albie-k egun indarrean dagoen araudiak finkatutako betebeharrei jarraiki, karteldegi berriaren ezarpenari ekin dio, osagaiak eta jarraibide ezberdinak bertako hizkuntza ofizialetan (euskaraz eta gaztelaniaz) adieraziz. Dosierra: 965-2016 Nori: OSAKIDETZA - TXAGORRITXU OSPITALEA Arrazoia: Txagorritxu Ospitaleko aldageletan gaztelera hutsean idatzitako kartelak daude. Adibide bat atxikitzen dut. Erantzuna: Dosierra: 966-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: Gaur Bermeoko osasun zentroan ezin izan dut euskaraz egin, medikua erdaldun elebakarra baitzen. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Bermeoko Osasun zentroan, familiako mediku guztiak, bat izan ezik, elebidunak dira. Udarako ordezkoak ere, bat kenduta, elebidunak dira. Uztailaren 12an hauxe gertatu zen: etorri behar zen ordezko elebidunak baja hartu zuen, eta bere agendako pazienteei arreta emateko puntualki bidali ziguten fakultatiboa elebakarra izan zen, seguraski erakundeak aukeran izango zuen bakarra. Horixe izan zen, hain justu, egun horretan gurean arreta ematen jardun ziren 9 medikuetatik euskara ez zekien bakarra. Bestalde, nabarmendu, erabiltzaileak BAEn arreta euskaraz jaso nahi zuela adieraziz gero, arazo barik, beste fakultatibo batek artatuko zuela. Gertatutakoa salbuespena izan da, hizkuntza trataerarena bereziki zaintzen dugun arretaren alderdia baita. Hori guztia azalduta, barkamena eskatu nahi diot kexa egileari arreta bere hizkuntzan jaso ez izanagatik.
101
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 979-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Osakidetzako Gurutzetako jaioberrien unitatean kartel eta ohar ugari gaztelera hutsean daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 980-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Gurutzetako ospitaleko Neonatologia unitateko itxarongelan hainbat ohar gaztelera hutsean daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 986-2016 Nori: OSAKIDETZA - BILBAO-BASURTO ESI Arrazoia: Gaur, uztailak 18, Bilboko Doctor Areilza izeneko anbulatorioko erradiologia sailean gaztelera hutsean aurkitu ditut: alde batetik, "Zona vigilada. Riesgo de irradiacion externa" dioten seinaleak eta eskuz idatzitako ondoko oharra "Cierren la puerta al salir. Gracias". Egoera hau ez da soilik anbulatorio zehatz honetan gertatzen eta ez da harritzekoa izango beste anbulatorio eta ospitaletan gauza bera topatzea. Argazkietan ikusten diren idatziek ez dute euskararen ofizialtasuna betetzen eta ez ditu errespetatzen hiritar euskaldunen hizkuntza-eskubideak. Gainera, kartelek arriskuaren berri ematen dute eta horrek are larriagoa egiten du informazioa euskaraz ez egotea. Erantzuna: BILBAO-BASURTO ESI - ZUZENDARI KUDEATZAILEA: Sentitzen dugu egoera hori gertatzea; izan ere, normalizazio-prozesua konplexua eta luzea denez gero, nahiz eta urteotan urratsak egiten gabiltzan, asko da oraindik egiteko duguna, batez ere, Bilbao-Basurtu ESIaren tamainagatik. Intzidentziako afixetatik bat langileek eurek paperez egindakoa da, ordea, errotulu eta ohar egonkor formal gehienak, herritarrei zerbitzuen berri ematen dietenak, elebidunak izaten dira. Nolanahi ere den, afixa eta ohar iragankor eta formalitate txikiko horien kariaz, unitate-buruei ohar orokor bat bidali diegu neurri egokiak har ditzaten, egoerak hobera egin eta arazoa arian-arian konponduz joan dadin. Intzidentziako beste afixez denaz bezainbatean, argitu nahi genuke araudi berezi bat dutela, zeren Consejo de Seguridad Nacional delako erakundeak ezarritako betekizunak bete behar baitituzte. Halatan, aztertzen ari gara geuk eskueran ditugunak egokiak ote diren, albait arinen erdara hutsean daudenak aldatzearren, orobat, araudiko betebeharrak ere konplituki beterik.
102
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 988-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Altzako anbulategian, ordezko mediku erdalduna jarri didate, famili medikua oporretan dago eta. Mediku euskalduna eskatu eta 2 ordu itxaron behar izan dut. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Ezinezkoa zaigu, opor garai honetan bereziki, sortzen diren ordezkapen guztiak euskaraz dakiten fakultatiboekin betetzea. Horrelakoetan lanpostua betetzea lehenesten da, hautagaia hizkuntza-eskakizuna egiaztatu gabekoa bada ere. Dena dela, ez dakigunez pazientea nor den, ezin dugu gertaera behar bezala aztertu eta, ondorioz, azaltzen duen atzerapenaren zergatia argitu. Pazientea artatu behar duen fakultatiboa hitzorduan esleitutakoa ez denean sor daitezke horrelako egoerak, gerta baitaiteke fakultatiboa aldez aurretik lotutako saioklinikoren batean edo etxez etxeko bisitaren batean egotea. Herritarrari helarazi nahi diogu Erakunde hau erabiltzaileen hizkuntza-eskubideak errespetarazteko egiten ari den ahalegina eta azaldu, jakin badakigula, tamalez, ez ditugula beti zuzen betetzen, zintzo saiatzen garen arren. Zinez deitoratzen dut eragin diogun asegabetasuna. Dosierra: 997-2016 Nori: OSAKIDETZA - TXAGORRITXU OSPITALEA Arrazoia: Txagorritxu Ospitalean gaztelera hutsean idatzitako kartel ugari topatu ditut. Erantzuna: Dosierra: 998-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Gurutzeta Ospitaleko bularreko-haur, ospitalizazio pediatriko eta eguneko-ospitale eremuetan gaztelera hutsean idatzitako kartelak daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1000-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Ekainaren 10ean goizeko 9:30ean Elektroentzefalograma bat egin zidaten Donostiako Amara ospitalean. Aldez aurretiko joateko abisua euskaraz normal eman zidaten. Elektro hori egitean, 3 pertsona zeuden, 2 laguntzaile euskaldun eta buruzagi erdalduna (ez dakit erizaina edo medikua zen, nire ustez erizaina). Kontua da laguntzaileek kokatzean, etab., euskaraz ere egin arren, buruzagiak, eragiketa guztia zuzendu zuenak ez zuela euskaraz hitz egiten eta ni behartua gertatu nintzela hari espainieraz erantzutera nahitaez. Nire kexua Osakidetzak ezinbestekoak eta zuzendariak diren lanpostuetan euskaraz hitz egiten ez duten pertsonak dituelako. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Arlo horretako erizaintzako bi lanpostu bete daitezke hizkuntza-eskakizuna egiaztatua ez izan arren; egia da, bestalde, lanpostu horietan ari diren erizainek ere hizkuntza-irizpideak bete behar dituztela berdin-berdin eta euskara lehenesten duen pazienteari profesional elebidunak artatzea ahalbidetu behar diotela. Argi dago, ordea, aipatzen den kasuan irizpidea ez zela bete. Aurrerantzean egoera errepika ez dadin, hizkuntza-irizpideak gogorarazi dizkiot arloko erizaintzako buruari, era berean, berak bere ardurapeko langile guztiei azaltzeko. Amaitzeko, eskatu nahi dizut herritarrari helaraztea nire nahigabea, ez baitzen errespetatu pazientea artatzean aintzat hartu behar dugun eskubidea.
103
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1005-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Gurutzeta Ospitalean kartel eta ohar ugari gaztelera hutsean daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1006-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Gurutzeta Ospitalean kartel eta ohar ugari gaztelera hutsean daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1008-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIA OSPITALEA Arrazoia: Donostia ospitaleko kafetegian, menua aukeratzean, langileak, tratu atseginekoa bestalde, lehen hitza gazteleraz egin zidan; euskaraz ez zekienaren itxura hartu nion, eta gazteleraz jarraitu nuen. Kaxan ordaintzerakoan, beste langile bati, neska bat, ordaindu orduko "Eskerrik asko" esan nion, eta berak "Gracias" erantzun, nire ustez nahiko tonu zakarrean. Kafetegian idatzizko oharrak lehen ez bezala orain euskaraz ere badaude, hori eskertzekoa da, nahiz eta sarritan akats nahiko larriak izaten dituzten euskarazko testuek. Baino ahozko harremanari dagokionez asko dago hobetzeko, ez baita hain zaila platerak zerbitzatu eta kobratze lanak euskaraz ere egitea, lehen hitza euskaraz egitea beti. Zer esanik ez, agurrak euskaraz egitea erabiltzaileak hala egitekotan, eta inoiz ez saiatzea erabiltzaile euskalduna deseroso sentiarazten. Erantzuna: ALBIE - KALITATE SAILA: Hizkuntzaren normalizazioan parte hartzeko dugun interesa azaldu asmoz, honakoa jakinarazi nahi dizugu: Lantoki honetako barra eta kutxako sailetan baditugu elebidunak diren langileak, bezeroa berak nahi duen hizkuntzan atenditzeko gai direnak. Honela, bezeroak aukeratutako hizkuntzan atenditua izateko duen eskubidea bermatua izango luke. Dagokigun kasuan, Albie-ko langilea jubilazio partzial prozesu batean dagoen pertsona da, eta urtean zehar, hilabete bat besterik lan egiten ez duena. Beraz, egoera hau puntuala izan da, dagoeneko zuzendua, elebiduna den langile finko batek ordezkatu baitu. Gure langilegoari agindu zorrotzak eman zaizkio bezeroari lehen hitza euskaraz eman diezaion eta bezero horrekin berak aukeratutako hizkuntzan hitz egiten jarrai dezan. Ezinezkoa balitz zerbitzua euskaraz eskaintzea, beste lankide bati eskatuko lioke bezeroarekiko elkarrizketa berak jarraitzeko. Egun, txanda guztietan daude langile elebidunak. Barne-formakuntza planean txertatu eta burutu dira formazio-ekintza espezifiko eta borondatezkoak, langileek hala behar balute euren lanpostuko eginbeharrak euskaraz egin ahal izateko beharko luketen hizkuntza-gaitasuna lor dezaten. Kontratazio berrietarako lanpostuaren profilean jasotzen da, baldintza gisa, jendearekin eta lankideekin modu egokian komunikatu ahal izateko euskara-maila egokia izan beharko duela. Dosierra: 1029-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Osakidetzako Gasteizko Alde Zaharreko osasun zentroan gaztelera hutsean idatzitako kartelak daude. Adibide batzuk igortzen ditut. Erantzuna:
104
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1032-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Gasteizko Salburuako osasun zentroan gaztelera hutsean idatzitako kartelak daude. Erantzuna: Dosierra: 1034-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Gasteizko Lakuabizkarrako osasun zentroan gaztelera hutsean idatzitako kartelak daude. Erantzuna: Dosierra: 1035-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Txagorritxu ospitaleko odol emaileen kontsultan gaztelera hutsean idatzitako kartel eta oharrak daude. Erantzuna: Dosierra: 1043-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: Medikuarekin hitzordua eskatzeko Igorreko anbulatoriora deitu nuen uztailaren 27an. Euskaraz hitz egin nuen eta idazkariak gaztelaniaz erantzuten zidan eta gainera, ez zidan ulertu. Azkenean, gaztelaniaz hitz egin behar izan nion. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Aurkeztutako erreklamazioa Igorreko Osasun Zentroko unitate buruari helarazi diogu, intzidentzia egiaztatzeko, baita zergatia ezagutzeko ere. Segidan, unitate-buruaren argibideak: 1. Egun, Harrerako lanpostu guztiek igarotako derrigortasun data daukate esleituta. 2. Kexari bide eman dion langilea elebakarra da, lanpostua bete zuenean euskararen ezagutza ez zelako betekizuna. 3. Egia da osasun zentrora deitu zuen erabiltzaileari gazteleraz erantzun ziola, eta ez ziola langile euskaldunarekin jartzeko aukerarik eman; erakundean aspalditik ezarrita dauden hizkuntza ofizialak erabiltzeko irizpideei kasu egin gabe. 4. Bezeroen arretako eremuko arduradunari jakinarazi zaio bere ardurapeko langile guztiei kexa honen berri eman behar diela, baia arestian aipatutako hizkuntza irizpideak bete behar dituztela gogorarazi ere. 5. Bestalde, erakundeak, bere aldetik barne-auditorien bitartez, jarraipena egingo du, baita egoki diren neurriak hartu ere, hala behar denean. Zuzendari gerentea naizen aldetik, hauxe jakinaraztea: halakorik berriro ez gertatzea dela gure nahia, eta zerbitzu ahalik eta onena emateko ahaleginean dihardugula. Dosierra: 1045-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Donostia Ospitalean, euskaraz gaizki idatzitako oharrak daude, "equipoak" hitzarekin. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Idatzia jaso ahala bideratu genuen zuzenketa: seinale akastunen ondoan zuzen idatzitako informazioa zegoenez, kendu egin ditugu testua gaizki zeukaten seinaleak. Eskatu nahi dizut gure esker ona helaraztea akatsa zuzentzeko bidea eman digun herritar horri.
105
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1083-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Azken egunotan Twitterren sartu orduko EHko mendebaldeko osasun zerbitzuaren txio promozionatu (ordaindu) bat azaltzen zait hainbat biderrez. Denon diruarekin euskaldunonganako bereizkeria ordaintzea zilegi da? Herri administrazioaren zerbitzu batek, zeinetan eta osasun arloan, herritarrak diskriminatzea inongo ondoriorik barik, noiz arte?! Begirune apur bat, mesedez. Erantzuna: OSAKIDETZA - GIZA BALIABIDEETAKO ZUZENDARIA: Osakidetzak sare sozialen bitartez (Facebook eta Twitter kontuak) egiten dituen komunikazioak %100ean errespetatzen ditu Eusko Jaurlaritzak sustatzen dituen hizkuntza-politikaren irizpideak. Bai Facebooken, eta bai Twitterren, egunero argitaratzen dugu sailarekin zerikusia duen jarduera oro, eta begi-bistakoa denez, euskara da gure komunikazioetako hizkuntza nagusia, beraz, ozen esan dezakegu jasotako kexa ez datorrela bat errealitatearekin. Twitterren kasuan 140 karaktere baino ezin dira idatzi, beraz tuit bakoitza hizkuntza batean idazten dugu, baina beti baldintza berdinetan hizkuntzei dagokienez. Publizitate-tuit bat heltzen bada gaztelaniaz, horrek ez du esan nahi ez dagoenik beste bat euskaraz eduki berberarekin. Plataformen joko-arau kontua baino ez da. Ez du zerikusirik kexaren arrazoiarekin. Dosierra: 1092-2016 Nori: OSAKIDETZA - GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI Arrazoia: Azpeitiko bizilaguna naiz. Herriko anbulatoriora joan naiz, belarriko minez. Nire medikuaren ordez dagoen medikuak hartu nau, eta ez zekien euskaraz. Esan behar dut oso ondo tratatu nauela, eta mediku bezala, profesional ona zirudiela. Dena den, ez zen gai nire azalpenak ulertzeko, beraz, ez zuen ez euskaraz hitz egiteko ez ulertzeko gaitasunik. Erantzuna: GOIERRI-UROLA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Ordezkapen beharrak sortzen direnean ahalegin guztiak egiten ditugu beti, euskaraz dakiten profesionalak kontratatzeko. Zoritxarrez, hori ez da beti lortzen batez ere udako eta Gabonetako kontratazioetan. Osasun arreta bermatzea da gure lehentasuna, eta mediku erdalduna bidali ezean Azpeitiko zenbait paziente medikurik gabe geldituko litzateke. Hori da errealitatea gure gustukoa ez izan arren. Hartara, kexa egin duen herritarra Azpeitiko osasun zentroko buruarengana zuzendu daiteke kontsulta bertako mediku euskaldun batekin eskatzeko, betiere bere betiko medikua lanera bueltatu arte. Dosierra: 1095-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: Abuztuaren 18an, goizeko 11:00ak aldean, Etxebarriko osasun zentrora telefonoz deitu nuen medikuarekin hitzordua eskatzeko. Telefonoa hartu zidan gizonezkoak euskarazko hitz bakar bat ere ez zidan esan, nahiz eta ni hasieratik euskaraz aritu. Euskarazko nire lehen hitzei "hola" batekin erantzun zien. Ez zuen ohiko esamolde ezagunik erabili. Besteak beste: "Barkatu, gazteleraz egin, mesedez" edota gaztelera hutsean: "Perdona, no sé euskara" edo halako zerbait. Hasi eta amaitu arte, gazteleraz mintzatu zen. Eta agurtzeko, ezta "agur" ere ez zidan esan, behin elkarrizketa bukatu ostean, agurtzeko nik "agur" esan nionean. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESIko ZUZENDARI GERENTEA: Egun, harrerako lanpostu guztiek igarotako derrigortasun data daukate esleituta. Kexari bide eman dion langilea elebiduna da. Egia da osasun zentrora deitu zuen erabiltzaileari gazteleraz erantzun ziola, eta ez ziola langile euskaldunarekin jartzeko aukerarik eman, erakundean aspalditik ezarrita dauden hizkuntza ofizialak erabiltzeko irizpideei kasu egin gabe. Bezeroen arretako eremuko arduradunari jakinarazi zaio bere ardurapeko langile guztiei kexa honen berri eman behar diela, baita arestian aipatutako hizkuntza irizpideak behar dituztela gogorarazi ere. Erakundeak, bere aldetik, barne auditorien bitartez, jarraipena egingo du, baita egoki diren neurriak hartu ere, hala behar denean.
106
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1099-2016 Nori: OSAKIDETZA - GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI Arrazoia: Abuztuaren 19an familia-medikuarengana joan behar izan nuen Beasaingo osasun-etxera. Bera oporretan zegoenez, ordezkoak artatu ninduen eta ondo, baina berarekin derrigorrez espainieraz jardun behar izan nuen nire euskalduntasun guztia ahaztuta eta erdal hitzak bilatuta. Gauza bera hilaren 25eko kontsultan ere. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Ordezkapen beharrak sortzen direnean ahalegin guztiak egiten ditugu, kasu guztietan, euskaraz dakiten profesionalak kontratatzeko. Aldiz, hori ez da beti lortzen batez ere udako eta Gabonetako kontratazioetan. Eta hain juxtu ere, horixe gertatu zen herritarrak aipatzen dituen egun horietan. Osasun arreta bermatzea da gure lehentasuna, eta mediku erdalduna bidali ezean Beasaingo zenbait paziente kupoa medikurik gabe geldituko litzateke. Hori da errealitatea, gure gustukoa ez izan arren. Hori esanda, kexa jarri duena Beasaingo osasun zentroko buruarengana zuzendu daiteke, kontsulta bertako mediku euskaldun batekin eskatzeko, beti ere betiko medikua lanera Dosierra: 1101-2016 Nori: OSAKIDETZA - GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI Arrazoia: Gaur, TAC batzuk egitea suertatu zait Zumarragako Ospitalean. Hasteko, horiek agindu zizkidan hematologiako espezialistak ez daki euskaraz. Lehenengo egunean hala jakinarazi zidan eta geroztik izandako kontsulta guztietan euskalduna naizela ahaztu egin behar izan dut. Bestalde, TAC horiek egiteko emandako informazio guztia gaztelania hutsean eman zidan. Azkenik, TAC horiek egiteko Erradiologiako sailera joan naiz eta sail horretako harreran suertatu zaizkidan bi pertsonekin ez dut euskaraz egiterik izan. Haien eskuetatik pasatzen dira paper guztiak eta haiekin egoten dira zerbitzura joandako guztiak. Beraz, sarreratik bertatik euskaldunok derrigortuak gara euskaraz ez egitera. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Aldez aurretik gertatutakoa benetan sentitzen dudala adierazi nahi dizut. Egun, oraindik ere, ezinezkoa zaigu data jakin batzuetan arreta euskaraz bermatzea. Are zailagoa izaten zaigu, gainera, ospitaleko espezialitate medikuetan. Horretan ari gara lanean. Bestalde, herritarrak aipatzen duen TAC proba egiteko emandako informazioa aspaldi ele bietan dago, hortaz, dagokion arduradunari jakinaraziko diogu berriro gerta ez dadin. Dosierra: 1120-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: Zornotzako anbulatorioko pediatrak gaztelaniaz egiten du PLII plaza bat duen arren. 6 urteko alabari ez dio ulertzen. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Hona Amorebietako osasun Zentroko unitateburuaren argibideak: Amorebietako Osasun Zentroko Pediatria Zerbitzuan hiru pediatra lanpostu daude, eta hirurek daukate derrigortasun data. Lanean diharduten hiru fakultatiboetatik bi elebidunak dira, ez ordea, hirugarrena. Elebidunak direnek honela daukate antolatuta osasun arreta: batek astearte eta ostegunetan, arratsaldez, eta, besteak, astelehen, asteazken eta ostiraletan goizez. Intzidentziaren egunean, irailaren 2an, hain justu, ordezkoak ziharduen lanean, eta ez zen elebiduna. Udako kontratazioan nahiz oporraldietako gainerako sasoietan, ordezkoak kontratatzerakoan ahaleginak egin eta kontua lotuta izan arren -prozedura ere zehaztuta dago- ez da beti posible ordezko elebidunak bidaltzea, ez dauzkagulako. Kasu honetan, erreklamazio egilea nor den ez dakigunez, eta, hortaz, ezta zein den esleituta daukan pediatra, zera esatea: barkatzeko eragindako eragozpenak, eta pediatra elebiduna esleitu ez bazaio, osasun zentrora doan hurrengo aldian, bezeroen arretarako eremura joateko (osasun txartelarekin) eta, bertan, pediatra elebiduna esleitzeko eskatu dezala. Nik, zuzendari gerentea naizen aldetik hau jakinarazi nahi diot kexa egileari: sentitzen dugula bere hizkuntza eskubideak ez direla errespetatu iritzi izana, eta halakorik berriro ez geratzea dela gure nahia, zerbitzu ahalik eta onena emateko ahaleginean baitihardugu gure egunerokoan.
107
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1123-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Pasai Antxoko nire mediku berriak ez daki euskaraz eta sarreran galdetu dut ea badagoen euskara dakienik. Bakarra omen dago baina hau bajan dago eta bere ordezkoak ere ez omen daki euskaraz. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Hizkuntza eskakizuna duen pediatraz gain, beste lau fakultatibo daude zentroan. Horietatik hiruk egiaztatu dute hizkuntza-eskakizuna, eta laugarrenak euskaraz badaki, nahiz eta agiririk ez eduki. Beraz, titular guztiek ematen dute arreta pazienteak aukeratzen duen hizkuntzan. Dena den, une honetan, horietako bi gaixotasun bajan daude, eta ezinezkoa izan zaigu euskaraz dakiten profesionalak kontratatzea ordezkapenak egiteko. Behinbehineko egoera honetan, zentro horretako arduradunarekin harremanetan jar zaitezke, arreta euskaraz jaso nahi baduzu. Izan ere, pazienteak eskatzen duen hizkuntzan artatua izateko eskubidea du. Dosierra: 1129-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Arabako Unibertsitate Ospitaletik gaztelera hutsean bidali didate hitzordua gogorarazteko sms mezua. Erantzuna: Dosierra: 1131-2016 Nori: OSAKIDETZA - BASURTUKO UNIBERTSITATE OSPITALEA Arrazoia: Hezur muin emaile izateko informazioa jasotzera eta analisia egitera joan naiz gaur goizean Basurtuko Ospitalera. Kanpo kontsultetako informazio postuan egon denak (euskaraz egiten dutela markatzen duen leihatilara joan naiz) ez dit ulertu eta analitikak egiten dituzten gunera bidali nau. Analitiketan egon denak ere ez nau ulertu eta gaztelaniaz errepikatu behar izan diot nora joan nahi nuen. Eta azkenik, donazioari buruzko informazio saioa gaztelania hutsean izan da, nahiz eta euskaraz agurtu eta entregatu beharreko agiriak euskaraz eraman ditudan. Erantzuna: BILBAO-BASURTO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Lehenengo eta behin, sentitzen dugu herritarrari arreta euskaraz behar bezala eman ez eta emaitzen gaineko ahozko informazioa gaztelania hutsean adierazi izana. Izan ere, hizkuntza baten erabilera normalizatzeko prozesua konplexua eta pixkanakakoa da, batez ere kontuan hartuz gero nolako ezaugarriak dituen prozesu horrek EAEn, eta Bilbo udalerrian bereziki. Horrexegatik, nahiz eta azken urteetan hainbat urrats egin, oraindik ezin dugu arreta euskaraz ematea behar bezala bermatu gure zerbitzu eta unitate guztietan. Pentsatzekoa da euskararen erabilera osasun-zerbitzuetan guztiz normalizatu aurretik oraindik zehaztu ezin dugun denbora-epea igaro beharko dela: izan ere, osasun arloak bide horretan euskal gizarte osoarekin batera, erakunde publiko eta pribatuekin, herritar guztiekin egin behar du aurrera, nahiz eta, ahal dela, aurretik joateko borondatea ere baduen. Pixkanaka joate hori aurreikusita dago Euskararen erabilera Osakidetza-Euskal Osasun Zerbitzuan normalizatzeko 67/2003 Dekretuan, eta honela zehazten da Bilbao Basurto ESIaren II. Euskera Planean: - Kanpo Kontsultetako Informazio Zerbitzua 1. Lehentasun espezifikoa duen unitatea da: bermatu egin behar da profesionalen %100 gai izatea zerbitzu elebiduna eskaintzeko. - Analisi Klinikoetako Zerbitzuak ez du lehentasunik: Ez da aurreikusten zerbitzu elebidunak eskaintzea, baina, egun eta txanda jakin batean horretarako aukera izanez gero, arreta euskaraz ematea eskaini ahal zaie hala nahi duten erabiltzaileei. Ildo horretan, urratsak egiten ari dira 1. Lehentasuneko unitateetan zerbitzu elebiduna bermatzeko: zerbitzu horietako profesional guztiek egiaztatuta daukate 2. Hizkuntza-eskakizuna, nahiz eta euskara-maila aldatu ohi den profesional horien bizilekuaren inguru soziolinguistikoaren eta familia-giroaren arabera. Halaber, aztertzen ari gara lehentasunik gabeko zerbitzu asistentzialen artetik zeintzuk dauden arreta elebiduneko zirkuituetan integratzeko moduan.
108
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1143-2016 Nori: OSAKIDETZA - ZUMARRAGA OSPITALEA Arrazoia: Zumarragako ospitaleko web orria gaztelania hutsean dago, eta eskaintzen duten hizkuntza bakarra gaztelania dela adierazten dute. Erantzuna: GOIERRI-UROLA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Argazkian ikusten den web-orria ez da gurea. Izan ere, ez dago Zumarragako Ospitalearen web orririk 2011n Osakidetzako bi erakunde (Zumarragako ospitalea eta Lehen Mailako Arretako osasun zentro batzuk) uztartu zirenetik. Horren ondorioz, Goierri-Urola Garaiko erakunde sanitario integratua sortu zen, eta, noski, dagokion web orria ele bietan dago. Honako hau hain zuzen ere: www.goierriurolagaraikoesi.com . Arestian esan bezala, web orri hori ez dakigu noizkoa den, bi erakundeetako web orriak ele bietan baitzeuden integrazioa gertatu baino lehen. Web orri hori kentzea eskatu dugu eta laster desagertuko da. “Ez aplikatzeko prozesu informatikoan” dago. Dosierra: 1178-2016 Nori: OSAKIDETZA - GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI Arrazoia: Abuztuaren 2an emaginarekin erdaraz mintzatu behar izan nuen Ordizian, ez baitaki euskaraz. Erantzuna: GOIERRI-UROLA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Euskara plana progresiboa denez, zerbitzu batzuek beste batzuk baino lehentasun txikiagoa daukate, eta “emakumeentzako atentzioa” azkena da hurrenkera horretan. Benetan sentitzen dugu horrela izatea, baina euskara plan korporatiboak ezartzen ditu helburuak. Dena den, Beasaingo eta Ordiziako unitate buruekin hitz egin ondoren, aukera daukazu Beasaingo emaginarenera joateko. Hortaz, harremanetan jar zaitezke Beasaingo harrerako koordinatzailearekin. Dosierra: 1179-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Medikuarekin hitzordua eskatzeko deitu dut Zarauzko anbulatoriora. Zentralitarekin jarri naute eta nik euskaraz egin arren erantzunak beti gazteleraz izan direnez, batzuetan gazteleraz egin behar izan dut. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Egoeraren xehetasunak aztertzea zaila izan arren, ez baitakigu erabiltzailea nor den, aurreratu nahi nizuke Zarauzko arretan bost langile aritzen direla lanean, hiru goizez eta bi arratsaldez, eta bostek dutela erabiltzaileak aukeratutako hizkuntzan aritzeko gaitasuna. Halaber, esan nahi nizuke irailaren 13an ez zela ordezkapenik egin, titularrak aritu ziren lanean. Ondorioz, suposatzen dugu erabiltzailea Call Center-etik artatu zutela. Zerbitzu horretan lan egiten duten langile guztiek ez dute euskara gaitasunik, baina erakundearen irizpideetan jasota dago, horrelako kasuetan deia lankide elebidun bati pasa behar zaiola. Beraz, profesional horien buruari jakinarazi diot berriz ere eremu horretako langileei euskara erabiltzeko irizpideak gogorarazteko, antzeko egoerarik errepika ez dadin.
109
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1201-2016 Nori: OSAKIDETZA - GALDAKAO-USANSOLO OSPITALEA Arrazoia: Semearekin Galdakaoko ospitalera joan nintzen urgentzietara eta harreran zegoen langileak euskaraz egin nahi banuen alboan okupatuta zegoen langileari itxoiteko esan zidan. Baina albokoa ez zegoen jendea atenditzen, ordenagailuan ari zen zerbait konpontzen, eta ezin zuela esan zidan. Azkenean erdaldunarekin egon behar izan genuen. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Hona Larrialdietako Zerbitzuko Harrera Unitateko arduradunak emandako argibideak: Gure erakundeko hizkuntza ofizialak erabiltzeko irizpideek hauxe diote, dagokigun kasuari lotuta: Agurra euskaraz egingo da beti, bai arreta zuzenean, bai telefono bidezkoan ere, eta ondoren, erabiltzailearen hizkuntza aukera errespetatuko dugu. Erabiltzaileak euskaraz badihardu eta euskarazko gaitasunik ez badaukagu, une batez itxaroteko esango diogu, begirune osoz, eta langile euskaldunarengana bideratuko dugu, hala gura badu eta eragozpenik ez badauka (…). Irizpideok zein diren eta zelan bete behar diren helarazi ohi zaizkie, aldiro, gure erakundeko profesionalei. Horrez gain, Harrerako unitateen kasuan, Pertsonaleko Zuzendaritzak eta Euskara Zerbitzuak hala aginduta, batzarrerako deia egin ziguten -beste behin ere-, 2016ko urtarrilean, besteak beste gure unitateko langile eta arduraduna naizen honi. Horrez gain, horien betetze-mailaren jarraipena ere egin ohi da urtean birritan. Erreklamazio egileak azaldutakoari kasu eginez, badirudi irizpideak dioena betetzeko ahalegina egin zela, lehenengo momentuan, baina azkenean ez zela behar bezala burutu. Hori dela eta, barkamena eskatu nahi diogu, baita jakinarazi ere, bide batez, unitate horretako langileei gogoraraziko diegula hizkuntza irizpideok bete egin behar direla. Pertsonaleko zuzendaria nazien aldetik, berriz, hauxe jakinarazi nahi dut: halakorik berriro ez gertatzea da gure nahia, eta zerbitzu ahalik eta onena emateko ahaleginean dihardugu. Dosierra: 1218-2016 Nori: OSAKIDETZA - BASURTUKO UNIBERTSITATE OSPITALEA Arrazoia: Basurto Ospitaleko kafetegian oraindik gaztelera hutsean idatzitako iragarkiak daude. Erantzuna: BILBAO-BASURTO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Kexaren zioa diren testuak, ez dira iragarkiak, enpresa esleipendunaren identitate- eta apaingarrien euskarriak baizik; hala kafetegiko iragarkiak elebidunak dira. Ostalaritza-zerbitzuen lehiaketan ez da eskakizunik egin lehiatzaileen berezko identitate- eta apaingarrien baranoan, eta beraz, esleipendunak ez du ezarritako baldintzarik hausten. Nolanahi ere, gai hau aztertuko dugu ostalaritzaren kontratua esleitzeko hurrengo lehiaketarako. Dosierra: 1220-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: Bermeon, gaueko txandako larrialdi zerbitzuan zegoen mediku bakarrak ez zekien euskaraz, hortaz, gazteleraz hitz egin behar izan nuen larrialdi batean. Erantzuna: Dosierra: 1221-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: Gernika-Lumoko eguneko ospitaleko medikuak gazteleraz baino ez zuen ulertzen. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Hona Gernika-Lumoko Ospitaleko buruaren erantzuna: Erreklamazioa egiaztatzea zaila egiten da zehaztasun faltagatik. Dena den, bertan jasotzen dena, hau da, euskara ulertzen ez duen medikuak artatu izana, gerta zitekeen, gure lanpostuzerrendako fakultatibo guztiak ez baitira elebidunak. Osakidetzaren II. Euskara Planaren printzipioetako bat progresibitatearena da, ezinezkoa baita hala nahi bagenu ere, gauetik goizera gure zerbitzu-eskaintza osoa elebiduna izatea. Lehentasunezko unitateak zehaztuta dauzkagu (lehen mailako arretako Pediatria eta Familiako medikuntza; arreta espezializatuan, berriz, Larrialdiak), eta horietan neurriak ezarri dira, euskararen erabileraren normalizazioari dagokionez, eta dagoeneko planak markatzen dituen gutxieneko helburuak bete egin dira; kasu batzuetan, gutxienekoaren gainetik ere egon bagaudela, batez ere, zonalde euskaldunetan (GLO esaterako). Nik, zuzendari gerentea naizen aldetik hau jakinarazi nahi diot kexa egileari: sentitzen dugula bere hizkuntza eskubideak ez direla errespetatu iritzi izana, eta halakorik berriro ez geratzea dela gure nahia, zerbitzu ahalik eta onena emateko ahaleginean baitihardugu gure egunerokoan.
110
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1222-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: Irailaren 12an, Gernika Lumoko gaueko larrialdietako medikuak ez zekien euskaraz, hortaz, gazteleraz bakarrik komunika nintekeen berarekin. Erantzuna: Dosierra: 1233-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Osakidetzaren Gasteizko Olagibel osasun zentroan gaztelera hutsean baino ez diren kartelak daude. Besteak beste, bilera aretokoa, dermatologia zerbitzukoa, erabiltzaileen identifikazioari buruzkoa edo larrialdi-urgentzia-kontsultari buruzkoa. Erantzuna: ARABA ESI - ZUZENDARI KUDEATZAILEA: Kartel horiek kendu egin ziren pasa den hilean, beharrezkoak ez zirelako. Intzidentzia bidali duen pertsonari barkamena eskatu nahi diogu. Dosierra: 1234-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Turtzioz herriko osasun zentroan ohar ugari gaztelera hutsean baino ez daude. Besteak beste, hitzorduak hartzeko modu eta tokiei buruzkoak. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, Turtziozko Osasun Zentroko lehen mailako arretarako unitateburuarekin jarri gara harremanetan, gaztelania hutsean diren kartel eta oharrak ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen.Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu ESIan proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko.Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1241-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta ospitalean, Eguneko Ospitaleko kontsulten harreran, oharrak gaztelania hutsean baino ez daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1246-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta Ospitaleko Pediatriako 5D solairuan euskararen erabilerari buruzko araudia baztertzen duten ohar eta kartelak daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak.
111
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1249-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzetako ospitalean, jaioberrien unitatean erabiltzaileei zuzendutako informazio ugari duen karpeta bat dago. Karpeta osoa gaztelera hutsean dago. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1259-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Txagorritxu ospitaleko 3. solairuko kirofanoan gaztelera hutsean idatzitako oharrak daude. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Aipaturiko intzidentzia Eusko Jaurlaritzako ELEBIDE zerbitzuak bidali bezain laster, Txagorritxu eraikineko 3. solairuko behin-behineko kartela aldatzeari ekin geniola pasa den irailean. Intzidentzia bidali duen pertsonari barkamena eskatu nahi diogu, eta bide batez eskerrak eman, gure erakundearen euskararen egoerak hobera egiten laguntzearren. Dosierra: 1260-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta ospitaleko Pediatriako Eguneko Ospitalean gaztelera hutsean idatzitako oharrak daude. Erantzuna:
Dosierra: 1267-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Gurutzeta Ospitalean, amaberrien ospitalizazio unitatean (2E) gaztelera hutsean idatzitako oharrak daude. Erantzuna: Dosierra: 1268-2016 Nori: OSAKIDETZA - TXAGORRITXU OSPITALEA Arrazoia: Txagorritxu ospitalean, 3. solairuko kirofanoan gaztelera hutsean idatzitako kartel eta oharrak daude. Erantzuna: Dosierra: 1275-2016 Nori: OSAKIDETZA - GURUTZETAKO OSPITALEA Arrazoia: Gurutzeta ospitaleko 4E ospitalizazio solairuan gaztelera hutsean idatzitako kartel eta oharrak daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak.
112
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1280-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Hernaniko Aristizabal kalean dagoen osasun etxean nire medikuaren ordez zegoen neska gazte batek ez zekien euskaraz, eta gazteleraz hitz egin behar izan nuen. Nire medikuak berak ere ez daki euskaraz. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Lehenik eta behin, jakinarazi nahi dizut fakultatiboak ordezkatzeko arazoak ditugula; hori dela eta, eskuragai dagoen profesionalak euskaraz ez dakienean lanpostua betetzea lehenesten dugu. Hala ere, profesional bat baino gehiago dugunean ordezkapena egiteko, eta horietako batek euskaraz badaki, hori lehenesten da aldi baterako lanpostua betetzerakoan. Bestalde, eskatu nahi dizut erabiltzaileari jakinarazteko, arreta-hizkuntza dela eta, egokitu zaion medikuarekin ados ez badago, bere zentroan eska dezakeela euskaraz dakien fakultatiboa esleitzea. Barkamena eskatzen diogu herritarrari. Dosierra: 1295-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta ospitaleko 4.D solairuan gaztelera hutsean idatzitako ohar eta kartelak daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1313-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Osakidetzak hitzorduak gogorarazteko SMSak bidaltzen ditu eta niri gazteleraz bidali dit: XXXXXX, LE RECUERDO QUE EL .../.../16 A LAS ..:.. TIENE CITA DE OFTALMOLOGIA. TFNO 945007500 Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Hitzorduak gogorarazteko SMS zerbitzua erabiltzen du Osakidetzak. Historia klinikoan erregistratuta daukan hizkuntza aukeraren arabera jasotzen dira SMSak. Hori dela eta, informazioa euskaraz jaso nahi duten herritarrek bere osasun zentroan eskatzeko aukera dute. Araba ESIko Euskara Zerbitzutik barkamena eskatu nahi dizuegu erantzunaren atzerapenagatik. Hemendik aurrera beharrezko neurriak hartuko ditugu egoera hau ez errepikatzeko eta gure protokoloa dagokion moduan jarraitzeko. Dosierra: 1318-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta ospitalean, sukaldearekin komunikatzen den igogailuaren ondoan, solairu guztietan, gaztelera hutsean idatzitako oharra dago. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1319-2016 Nori: OSAKIDETZA - BILBAO-BASURTO ESI Arrazoia: Basurtu Ospitaleko Areilza eraikinean gaztelera hutsean idatzitako ohar eta kartelak daude. Erantzuna:
113
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1320-2016 Nori: OSAKIDETZA - SANTA MARINA OSPITALEA Arrazoia: Osakidetzaren Santa Marina ospitaleko kaperan gaztelera hutsean idatzitako oharrak daude. Erantzuna: SANTA MARINA OSPITALEA - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Ospitalean urtean behin burutzen dugu errotulu eta kartelen azterketa (azaro-abenduan ari gara) eta herritarrak kexetan jasotako ohar guztiak zuzentzen ari gara (kexak heldu direnerako, hainbat zuzenduta zeuden). Erantzuna: SANTA MARINA OSPITALEA - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Ohar berrien argazkiak igortzea eskatu zeniguten eta gutun honen bidez egungo egoera azaltzera gatoz. Oharrak euskaratuta daude. Dosierra: 1357-2016 Nori: OSAKIDETZA - BILBAO-BASURTO ESI Arrazoia: Basurto Ospitaleko aroztegi sarrerako kartelak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 1358-2016 Nori: OSAKIDETZA - SANTA MARINA OSPITALEA Arrazoia: Santa Marina Ospitalean, Bilbon, larrialdien inguruko oharrak ia osotasunean gaztelaniaz daude. Erantzuna: SANTA MARINA OSPITALEA - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Ospitalean urtean behin burutzen dugu errotulu eta kartelen azterketa (azaro-abenduan ari gara) eta herritarrak kexetan jasotako ohar guztiak zuzentzen ari gara (kexak heldu direnerako, hainbat zuzenduta zeuden). Erantzuna: SANTA MARINA OSPITALEA - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Ohar berrien argazkiak igortzea eskatu zeniguten eta gutun honen bidez egungo egoera azaltzera gatoz. Oharrak euskaratuta daude. Dosierra: 1368-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta ospitalean, gaixotasun infekziosoetako solairuan gaztelera hutsean idatzitako kartel eta oharrak daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1369-2016 Nori: OSAKIDETZA - SANTA MARINA OSPITALEA Arrazoia: Osakidetzaren Bilboko Santa Marina ospitaleko janari eta edari makinetako oharretan ez da betetzen hizkuntz araudia. Erantzuna: SANTA MARINA OSPITALEA - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Ospitalean urtean behin burutzen dugu errotulu eta kartelen azterketa (azaro-abenduan ari gara) eta herritarrak kexetan jasotako ohar guztiak zuzentzen ari gara (kexak heldu direnerako, hainbat zuzenduta zeuden). Erantzuna: SANTA MARINA OSPITALEA - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Ohar berrien argazkiak igortzea eskatu zeniguten eta gutun honen bidez egungo egoera azaltzera gatoz. Enpresarekin harremanetan jarri ginen pegatina elebidunak jar zitzaten. Pegatina elebidunik ez zeukatenez gero, agindua eman zitzaion enpresari pegatinak kentzeko. Era berean makinetako menuak ele bietan eta lehenbizi euskaraz jartzeko eskatu zitzaion. Dosierra: 1370-2016 Nori: OSAKIDETZA - BILBAO-BASURTO ESI Arrazoia: Osakidetzaren Basurto Ospitaleko Allende pabiloian gaztelera hutsean idatzitako ohar eta kartelak daude. Erantzuna:
114
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1373-2016 Nori: OSAKIDETZA - SANTA MARINA OSPITALEA Arrazoia: Santa Marina ospitalean gaztelania hutsean baino ez dauden ohar eta kartel ugari ikusi ditut. Besteak beste: "Prohibido el paso. Sólo personal autorizado", "Si usted está embarazada (...) personal de RX (...)", "Zona permanencia limitada, riesgo de irradiación externa" eta "Precauciones de contacto" diotenak. Erantzuna: SANTA MARINA OSPITALEA - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Ospitalean urtean behin burutzen dugu errotulu eta kartelen azterketa (azaro-abenduan ari gara) eta herritarrak kexetan jasotako ohar guztiak zuzentzen ari gara (kexak heldu direnerako, hainbat zuzenduta zeuden). Erantzuna: SANTA MARINA OSPITALEA - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Ohar berrien argazkiak igortzea eskatu zeniguten eta gutun honen bidez egungo egoera azaltzera gatoz. 3 kartel jartzeko prest daude. Bestea, “Precauciones de contacto” dioena, korporatiboa da, eta oraindik ez dago onartuta, beraz, onartu arte ezin dugu jarri. Dosierra: 1375-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta Ospitalean euskara baztertzen duten kartel ugari dago. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, zerbitzuburuekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu dugu proiektu hori aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazi, eta aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen dituztela bermatzeko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1381-2016 Nori: OSAKIDETZA - SANTA MARINA OSPITALEA Arrazoia: Osakidetzako Santa Marina Ospitaleko kafetegira joan naiz. Zerbitzaria oso atsegina izan arren, ez zuen ulertzen "baso bat esne" ere. Zenbakiak ere ez zekizkien euskaraz. Hau da, ez zegoen prestatuta horrelako zerbitzu publiko bat emateko. Tiketa gaztelera hutsean eman didate. Kafetegiko zerbitzua lehiaketa publikoaren bidez ematen denean, hornitzaileei eskatu behar zaie berbaz eta idatziz euskaraz eskaintzea. Erantzuna: Dosierra: 1402-2016 Nori: OSAKIDETZA - BILBAO-BASURTO ESI Arrazoia: Osakidetzako Bilboko Sorkunde kaleko osasun zentroan gaztelera hutsean idatzitako kartelak daude. Erantzuna: Dosierra: 1403-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Gaur eguerdian Zumaiako anbulatoriora joan naiz (13:10) eta ohiko mediku euskaldunaren ordezkoa zegoen. Agurra euskaraz egin diot ("Arratsalde on, beno arratsalde on edo eguerdi on edo ordu honetan esan behar dena") baina berak "Hola" erantzun dit. Euskaraz ez dakienaren itxura hartu diot eta "euskaraz badakizu?" galdetuta, "bueno, mejor en castellano" esan dit. Bukaeran, joaterakoan "eskerrik asko" esan diot, baina inolako ahaleginik ez euskaraz erantzuteko. Beraz, nire mediku euskalduna ordezkatzeko, euskaraz komunikatzeko gaitasunik ez duen bat jarri dute. Kezkagarria iruditzen zait ordezkoa euskalduna ez izatea, izan ere, nire ohiko medikua askotan falta izaten da eta haren ordezkoa aukeratzeko hizkuntzari garrantzirik ematen ez bazaio, sarritan jo beharko dugu gaztelaniara. Erantzuna:
115
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1423-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Osakidetzako espezialistekin hitzordua noiz dudan jakinarazteko jasotzen ditudan idazkietan zenbait informazioa ez da euskaraz agertzen (HUA CCEE, SOTANO, CONSULTAS EXTERNAS) eta “Prestazioa: HURRENGOAK” testua ez da ulergarria. Erantzuna: ARABA ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Kexa jaso ondoren, Araba ESIko Euskara Zerbitzuak gai hauetaz arduratzen den Osakidetzako unitateari egoera hau konpontzeko beharrezkoak diren neurri eta baliabideak martxan ipintzeko eskatu dio. Dosierra: 1424-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta Ospitaleko biltegiaren sarreran gaztelerazko ohar elebakarrak daude. Erantzuna: Dosierra: 1441-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gueñes herriko Osakidetzaren osasun zentroan oharrak gaztelera hutsean daude, araudia eta euskaldunon hizkuntza-eskubideak erabat urratuz. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Zuen idazkian adierazten duzuena egiaztatu ondoren, Güeñeseko lehen mailako arretako unitateburuarekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu da gure ESIan egitasmoa aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen direla bermatu eta hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazteko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1442-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Osakidetzaren Aranguren kontsultan, Zallan, oharrak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: Arangurengo Kontsultategian aldi baterako zenbait kartel eta ohar gaztelania hutsean direla egiaztatu ondoren, Zallako lehen mailako arretako unitateburuarekin jarri gara harremanetan, ahalik eta lasterren kendu eta ele bitan jar daitezen. Dena dela, kartel aldakorren arazoari behin betiko konponbidea eman nahian, lan-talde bat osatu da gure ESIan egitasmoa aurrera eramateko. Zerbitzuz zerbitzuko egoera aztertzeaz gain, horien arduradunekin batzartzen hasi gara, aldi baterako kartel eta oharrek bete beharreko baldintzak benetan betetzen direla bermatu eta hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak gogorarazteko. Zinez deitoratzen ditut sortutako eragozpenak. Dosierra: 1443-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Hernaniko anbulatorioan urriaren 23an artatu gintuen medikuak ez zekien euskaraz. Artatu zuen 2 urteko umeak ez daki euskara ez den beste hizkuntzarik. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Abenduaren 23a igandea zen, eta euskaraz dakien fakultatibo titularra lanaldiaren tarte baterako ordezkatu behar izan zen. Ordezkapen hori egiteko ez zegoen dagokion hizkuntza eskakizuna egiaztatua zuen fakultatiborik, eta, ondorioz, euskara ezagutzarik ez zuen profesional batek egin zuen ordezkapena. Hori dela eta, eskertuko genizuke erabiltzaileari gure izenean adieraztea sentitzen dugula eragin diogun desadostasuna, eta baita arreta euskaraz bermatzeko asmo sendoa dugula; nahiz eta, bistan denez, tamalez, kasu batzuetan ez dugun lortzen.
116
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1457-2016 Nori: OSAKIDETZA - DEBAGOIENEKO ESI Arrazoia: Iraila bukaeran Oñatiko osasun zentroko harrerara joan nintzen dermatologoarentzako bolantearekin txanda eskatzeko. Harrerako andreari dermatologo euskalduna nahi nuela esan nion. Dermatologo bakarra azaltzen zitzaiola eta ez zekiela euskalduna ote zen esan zidan. Galdetu nion ea ez zuten Osakidetzako mediku euskaldunen zerrendarik eta ezetz erantzun zidan. Bolantea eta hitzordua eman zizkidan besterik argitu gabe. Arrasateko Ospitaleko Pazientearen Arreta Zerbitzura deitu dut gaur eta galdetu diet ea dermatologoa euskalduna den, eta erantzun didate ez dakiela euskaraz; dermatologo plaza, Arrasateko Ospitalean "unipersonala" dela, eta, beraz, jubilatu arte ezingo dela dermatologo euskaldunik egon Arrasaten. Esan dit ea Santiagora (Gasteiz) joatea nahi dudan, uste baitu han badagoela, edo bazela behintzat, dermatologo euskaldun bat. Zergatik joan behar dut nire erreferentziako ospitalea ez den batera? Osakidetzak ordainduko dizkit horrek eragingo lizkidakeen gastu erantsiak? Erantzuna: DEBAGOIENEKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Gaia aztertuta, hauxe adierazi nahiko genuke: 1) Barkamena eskatzen diogu herritarrari gure eguneroko jardunean huts bat egin dugulako, gure beharrizana herritarrari behar bezalako zerbitzua eskaintzea delako. 2) Debagoieneko ESI ahalegin handia egiten ari da euskarazko arreta jaso gura duten erabiltzaileen nahia betetzeko, gure menpeko edozein esparrutan eta ahal den guztietan dela ere. 3) Jakin beharrekoa da pertsona bakar batek osatua dela Debagoieneko ESIko Dermatologiako Zerbitzua. Dermatologo horrek euskaraz ez dakienez, ezinezkoa zaigu herritarraren eskabidea bere horretan betetzea, beraz, horrelakoetan, AUOko PEAZera bideratzen ditugu eskariak. Dosierra: 1458-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta ospitaleko errehabilitazio unitatean ohar ugari gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 1481-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Lasarteko osasun zentroan soilik gazteleraz dauden ohar eta kartel ugari daude. Erantzuna: DONOSTIALDEA ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Badakit gure betebeharra dela seinale guztiak elebidun jartzea, eta arrazoi horregatik, hori betetzen ez duten kartel guztiak kentzeko agindua eman dut. Eta ziur nago kartelak kendu edo zuzendu dituztela. Dosierra: 1485-2016 Nori: OSAKIDETZA - GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI Arrazoia: Nola da posible Azpeitia bezalako herri batean, anbulatoriora gutxi joanda ere, dagoeneko euskaraz ez zekiten larrialdietako bi mediku, eta oso gaizki hitz egiten zuen beste bat egokitzea? Azpeitia bizitza guztiz euskaraz egiteko aukera eskaintzen duen herri bakanenetako bat da eta bertako jendearen nahia errespetatu beharko litzake. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Osakidetzaren 2. Euskara Plana indarrean dago jada eta denbora behar dugu normalizazio prozesuan jarritako helburuak betetzeko. Jakitun gara herritarrak aipatzen dituen Azpeitiko ezagugarri soziolinguistikoez, eta horregatik, horrelako herri batek behar dituen oinarriak jarri ditugu euskara planak agintzen duenaren gainetik; izan ere, Azpeitiko anbulatorioan ez dago derrigortasun datarik ezarri gabe daukan lanposturik, larrialdiak barne. Jakin beharra dago modu berean, euskara plan bat martxan jartzen denean ez dela zerotik hasten, baizik eta une horretan zentroan dauden langileekin beraien adina eta gaitasun linguistikoekin. Gainera, badira profesionalen hainbat eskubide babesten duten araudi eta legeak, euskara planaren gainetik daudenak (langileak zentroz aldatzekoa, besteak beste) edota euskara planak berak aukera ematen duela hizkuntza eskakizuna betetzeaz salbuespena eskatzeko, betebeharrak betetzen direnean.
117
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1487-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta ospitalean, Nefrologia Pediatrikoko Eguneko Ospitalean gaztelera hutsean idatzitako oharrak daude. Erantzuna: Dosierra: 1489-2016 Nori: OSAKIDETZA - BIDASOAKO ESI Arrazoia: Uztailaren bukaera aldera izeba Bidasoa Ospitalean ingresatuta eduki genuen. Erizainei euskaraz zuzendu eta kasurik gehienetan erdaraz erantzuten zuten. Erantzuna: BIDASOA ESI - ZUZENDARI-GERENTEA: Idatzian azaltzen duzun egoerari dagokionez, jakinarazi nahi dizugu tamalez, oraindik ezin dugula zerbitzu osoa euskaraz emateko gaitasunik. Kontuan hartuko dugu pazienteak aurkeztutako kexa, eta jarraituko dugu gure erakundean euskararen presentzia areagotzeko eta erabilera sustatzeko ahaleginean. Dosierra: 1506-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Ortuellako Osakidetzaren Osasun Mentaleko zentroan gaztelera hutsean idatzitako oharrak daude. Erantzuna: Dosierra: 1519-2016 Nori: OSAKIDETZA - ARABA ESI Arrazoia: Jakin izan dudanez, Osakidetzaren Arabako Call Center zerbitzuan lan egiteko euskaraz ez dakiten langileak ere kontratatzen dira, aldi baterako kontratuen bidez, eta ondorioz zerbitzu honetan ez dago behar beste bermatua euskarazko arreta. Osakidetzaren Euskara Planean ezartzen denez, Osakidetzaren harrera, onarpen eta informazioko unitateak euskarari dagokionez "lehentasun gorenekoak" dira eta zerbitzu elebiduna eskaini behar dute. Planaren arabera unitate horietako lanpostuen %100ak du ezarria Derrigortasun Data, eta, ondorioz, Arabako Call Center-ean egiten diren kontratazio guztietan langileak euskararen 2. Hizkuntz Eskakizuna izatea bermatu beharko litzateke. Egoera honen inguruko azalpenak nahiko nituzke, ea zer dela eta ez den betetzen Osakidetzaren Euskara Planean ezarritakoa, eta ea zergatik oraindik langile ez-elebidunak hartzen diren zerbitzu honetan lan egiteko. Erantzuna: Dosierra: 1521-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Osakidetzako II. Euskara Planean adierazten denez, Osakidetzako "harrera, onarpen eta informazio unitate" delakoetan lanpostuen %100ean da beharrezkoa euskararen ezagutza egiaztatzea (2. Hizkuntz Eskakizuna) langilea hartzerakoan. Egun oraindik Osakidetzako harrera, onarpen eta informazio unitate ugaritan baldintza hori betetzen ez duten langileak kokatzen dira aldi baterako lanetarako. Zonalde zehatz bat aipatzearren, azkenaldian horrelakoak gertatzen dira Erandio, Zamudio, Alango, Berango, Mungia, Astrabudua, Areeta, Algorta edota Gorliz bezalako herrietan. Honen ondorioz, arreta eta zerbitzu elebiduna jasotzeko eskubidea urratua izaten ari da iraunkorki. Erantzuna: Dosierra: 1524-2016 Nori: OSAKIDETZA Arrazoia: Gaur Gasteizko Mendebaldea institutuan 1. Batxilergoko ikasleoi dagokigun txertoa jartzera etorri zaizkigu. Iaz (4.DBH-n) eta 1.DBH-n ere txerto bana jarri ziguten. Urte guzti hauetan, ordea, Osakidetzatik etorri izan diren erizainek ez digute inoiz euskaraz hitz egin, Mendebaldea D ereduko eskola izan arren eta bertako ikasleok eta irakasleek euskaraz lan egin arren. Horregatik, gustatuko litzaidake Osakidetzak erizain euskaldunak bidaltzea. Erantzuna:
118
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1526-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: Galdakaoko Ospitalean gehienetan ez naute euskaraz artatzen. Hitzordu berri bat hartu behar dudanean, gaztelaniaz hitz egiten didate "me deja su tarjeta de Osakidetza por favor...", eta nik euskaraz egiteko eskatzen dudanean, beste lankide batengana bidaltzen naute batzuetan. Gaztelaniaz aritzen direnek ez dute horrelako arazorik. Ni, berriz, lotsatu egiten naiz jende guztia begira dudala sumatzen dudanean. Telefonoz ere euskara zapalduta dago. Gehienetan gaztelania da hizkuntza bakarra. Administrazio publiko batean jendaurrean lan egiteko ezinbestekoa deritzot elebiduna izateari, euskaldunon eskubideak bermatzeko. Galdakaoko Ospitalea, gainera, eskualde euskaldun petoa da. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Barrualde-Galdakao ESIko Harrera zerbitzu guztietako arduradunekin, eta Galdakao-Usansolo Ospitalearen kasuan, langileekin ere, batzarrak egin dira 2016an, erreklamazio-gaia dena ardatz hartuta. Bertan, zera azaldu zitzaien: 1) Harrera unitateak lehentasunezkoak direla, hortaz, zerbitzua ele bietan bermatu behar dela. 2) Kexa-iturri izanda (erreklamazio hau horren adibide), halakorik berriro ez gertatzeko baliabideak eta jarraipenerako neurriak (ekainean eta azaroan barne-auditoriak -bi urtean behin- egin ziren helburuaren betetzemaila neurtzeko, eta ondorioztatu zenetik, egoki iritzitako neurriak planteatu dira) proposatu direla. 3) "Eskatu baino lehen eskaini". Hizkuntza ofizialen erabilerarako jarraibidea jasotzen dituen triptikoa prestatu du erakunde honek eta arduradun zein langile guztiei banatu zaie. Bertan, besteak beste, lehenengo agurra beti euskaraz egingo dela jasotzen da, eta jarraipena erabiltzaileak aukeratutako hizkuntzan. 4) Horrez gain, II. Euskara Planak jasotzen dituen normalizazio-neurrien artean, ahozko komunikazioetarako hizkuntza erregistratzearena dago. Hori ere lantzen dihardugu gurean. Hori guztia azalduta, barkamena eskatu nahi diot kexa egileari, bere hizkuntza-eskubideak urratzeagatik. Horrelakorik berriro ez gertatzea da gure nahia eta lanean jarraituko dugu zerbitzu ahalik eta onena emateko. Dosierra: 1553-2016 Nori: OSAKIDETZA - BIDASOAKO ESI Arrazoia: Gaur goizeko zortzi t'erdiak aldera Irungo Komarkal ospitalera (Bidasoako ospitalera) joan naiz eta informazio gunera hurbiltzean, euskaraz galdera egin ondoren, "me puedes hablar en castellano, por favor?". Ezin izan dut euskaraz mintzatu. Erantzuna: BIDASOA ESI - ZUZENDARI-GERENTEA: Erakunde honetako harrerako langileek badakite lehen hitza euskaraz egin behar dutela eta hortik aurrerakoa herritarrak aukeratutako hizkuntzan. Honetarako hizkuntza-irizpideen inguruko protokolo bat dago, langileek zuzen bete ez zutena. Bidasoako ESIko harrerarako Osakidetzan Euskararen erabilera normalizatzeko II. Planean oinarrituta jarraibideak dituzte. Tamalez, instrukzio hauen jarraipena egiten badugu ere begi-bistakoa da ez dela kasu guztietan betetzen. Kontuan hartuko ditugu pazienteek aurkeztutako kexak, eta jarraituko dugu gure erakundean euskararen presentzia areagotzeko eta erabilera sustatzeko ahaleginean. Dosierra: 1554-2016 Nori: OSAKIDETZA - BIDASOAKO ESI Arrazoia: Abenduaren 5ean Irungo Dunboako anbulatoriora deitu nuen. Euskaraz hitz egiten hasi nintzen arren, gaztelaniaz erantzun zidan telefonoa hartu zidanak eta neure burua gaztelaniaz egitera behartuta sentitu nuen. Erantzuna: BIDASOA ESI - ZUZENDARI-GERENTEA: Erakunde honetako harrerako langileek badakite lehen hitza euskaraz egin behar dutela eta hortik aurrerakoa herritarrak aukeratutako hizkuntzan. Honetarako hizkuntza-irizpideen inguruko protokolo bat dago, langileek zuzen bete ez zutena. Bidasoako ESIko harrerarako Osakidetzan Euskararen erabilera normalizatzeko II. Planean oinarrituta jarraibideak dituzte. Tamalez, instrukzio hauen jarraipena egiten badugu ere begi-bistakoa da ez dela kasu guztietan betetzen.Kontuan hartuko ditugu pazienteek aurkeztutako kexak, eta jarraituko dugu gure erakundean euskararen presentzia areagotzeko eta erabilera sustatzeko ahaleginean.
119
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1555-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Donostiako Ospitalean Erreprodukzioko unitatean ginekologoa erdalduna zen azaroaren 25ean. Erantzuna: Dosierra: 1556-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Osakidetzaren larrialdietako 943461111 telefonoan erantzun didanak ez daki euskaraz. Gaur, abenduak 8, 16:15etan izan da. Beste behin ere berdina gertatu zitzaidan. Erantzuna: Dosierra: 1557-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Abenduaren 15ean 19:00ak aldera 6 urteko gure alaba Donostia ospitaleko pediatriako larrialdietara eraman behar izan genuen. Artatu zuen medikua ez zen euskalduna. Erantzuna: Dosierra: 1558-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Abenduaren 8an medikuan izan naiz alabak behar zuelako. Amara Berri anbulategiko larrialdi zerbitzu bidez (gaur jaieguna delako) geure medikua ez den batek hartu gaitu. Kontsultan euskaraz hitz egin digu bai niri eta baita alabari ere. Baina etxeratutakoan konturatu naiz hartu beharreko botikaren nondik norakoak (kopurua, maiztasuna, etab.) dena gaztelera hutsean dagoela medikuak eskura eman didan paperean. Erantzuna: Dosierra: 1559-2016 Nori: OSAKIDETZA - DONOSTIALDEA ESI Arrazoia: Donostiako Ospitalean gaztelera hutsean den oharra topatu dut: "La sección de aféresis os desea unas felices fiestas" Erantzuna: Dosierra: 1561-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzetako Eguneko Ospitalean gaztelera hutsean idatzitako oharrak daude. Duela bi hilabete egoera hauxe bera azalduz kexa jarri nuen arren, arazoak oraindik jarraitzen du. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: 1561-, 1563- eta 1564-2016 kexetan adierazitakoa egiaztatu ondoren, jakinarazi nahi dizut arazoa dagoeneko konponduta dagoela (ikusi atxikitako argazkiak). Zinez deitoratzen ditut eragozpenak. Dosierra: 1563-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta Ospitaleko 2D solairuan gaztelera hutsean idatzitako oharrak daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: 1561-, 1563- eta 1564-2016 kexetan adierazitakoa egiaztatu ondoren, jakinarazi nahi dizut arazoa dagoeneko konponduta dagoela (ikusi atxikitako argazkiak). Zinez deitoratzen ditut eragozpenak. Dosierra: 1564-2016 Nori: OSAKIDETZA - EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI Arrazoia: Gurutzeta Ospitaleko Kanpo Kontsultetan gaztelera hutsean idatzitako ohar ugari daude. Erantzuna: EZKERRALDE ENKARTERRI CRUCES ESI - PERTSONALEKO ZUZENDARIA: 1561-, 1563- eta 1564-2016 kexetan adierazitakoa egiaztatu ondoren, jakinarazi nahi dizut arazoa dagoeneko konponduta dagoela (ikusi atxikitako argazkiak). Zinez deitoratzen ditut eragozpenak.
120
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1566-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARAKALDO-SESTAO ESI Arrazoia: Barakaldoko Zuazoko osasun etxeko ohar gehienak gaztelera hutsean baino ez daude. Erantzuna: Dosierra: 1569-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARAKALDO-SESTAO ESI Arrazoia: Sestaoko Markonzagako osasun etxeko ohar ugari gaztelera hutsean baino ez daude. Erantzuna: Dosierra: 1571-2016 Nori: OSAKIDETZA - GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI Arrazoia: Azaroaren 7an 9ak aldera Beasaingo osasun zentroan ez nuen ginekologoarengandik zerbitzua euskaraz jaso. Erantzuna: GOIERRI-UROLA GARAIKO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Erantzun egokia emateko nahikoa daturik ez daukagula jakinarazi nahi dizut. Gure datuen arabera, egun horretan Beasaingo anbulatorioan lan egin zuen ginekologoak gaitasun osoa du euskaraz aritzeko, eta euskara modu naturalean ateratzen zaio. Ez daukagu inon jasota, egun horretan beste ginekologoren bat egon zenik, eta, ondorioz, datu gehiagorik gabe (ginekologoaren izen-abizenak, erabiltzailearen izen-abizenak, zein izan zen beraien arteko solasaldia, edo beste edozein informazio lagungarria) ezin dugu erantzun zehatzik eman. Dosierra: 1574-2016 Nori: OSAKIDETZA - BARRUALDE-GALDAKAO ESI Arrazoia: Aste guztian nago Aulestiko medikuarengana joateko premian, baina ordezkoa dago euskararik ez dakiena. Osakidetzak beti egiten du berdin (salbuespenak salbuespen). Aste honetan izan dut aukera joateko nire lan ordutegia dela eta. Baja hartzeko zorian nago, baina ez noa medikuarengana motibo horregatik. Erantzuna: BARRUALDE-GALDAKAO ESI - ZUZENDARI GERENTEA: Hauxe jakinarazi nahi dut: 1. Aulestiko Kontsultategia barne hartzen duen unitateko arduradunarekin hitz dugu ordezkoaren kontratazioarena zelan izan den argitzeko. Kontua hauxe izan da, bere esanetan: zehazten den datan mediku titularra oporretan zegoela, eta ordezkapenetarako fakultatiboen poltsan zeudenen artean, ez dela kontratatzeko familiako mediku euskaldunik egon. Hortik bada, sasoi horretan mediku elebakarra egon izana. 2. Aulestiko familiako medikuaren lanpostuak igarotako derrigortasun data dauka. 3. Opor aldietarako kontratazioa egiteko irizpideak zehaztuta daude gurean, eta errealitate soziolinguistikoarena kontuan hartzen den alderdietako ba da. Hau da, kontratazio-prozedura ondo zehaztuta daukagu. Ordezkapenetako fakultatiboen poltsan ez da errealitate horri behar den eran erantzuteko nahikoa fakultatibo euskaldunik, eta, hortaz, hala badagokio ere -prozedurak hala jasotzen baitu-, ez da posible izan ordezko elebidunik bidaltzea Aulestiko Kontsultategira. Hori guztia azalduta, barkamena eskatu nahi diot kexa egileari, baita Aulestiko herritarrei ere, hala beharko lukeen arren, osasun zerbitzua euskaraz ezin eskaini izanagatik. Jakin ezazue, arreta handiz dihardugula, eta halakorik berriro ez gertatzea dela gure nahia, eta zerbitzu ahalik eta onena emateko ahaleginean ari garela.
121
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1002-2016 Nori: OSATEK Arrazoia: Ekainaren 10ean gaueko 9etan, Zumarragako ospitalean, Erresonantzia magnetikoa egin zidaten. Zerbitzu hartan makinan zegoen gizonezko arduradunak (ez dakit mediku erradiologoa edo zer zen) ez zuen euskaraz egiten eta eragiketa guztia berak zuzentzen du. Alboan zuen erizainak ere espainieraz jardun zuen nik euskaraz hitz batzuk egin arren. Soilik bulegokoarekin hitz egin ahal izan nuen normaltasunez euskaraz. Goizeko gauza bertsua errepikatu zen ilunabarrean ere. Osakidetzak eragiketetako buruzagi erdaldunak ditu jarriak eta euskaldun guztiok derrigortuak gertatzen gara haien aurrean EUSKARAZ EZ HITZ EGITERA. Nori ematen zaizkio postuak hemen, "gure Osakidetzan"? Noiz arraio exijitu behar zaie euskara jakitea ezinbestean goi-mailako guztiei? Ziur nago ingelesez badakitela eta gainera kongresuetara Amerikara joaten direla ahal dutenean... Mediku euskaldun bat nola gutxietsi eta mespreza liteke horrela bere herrian? Non daude Arartekoa, giza-eskubideak, duintasuna eta gainerakoak? UTIKAN denak! Erantzuna: OSATEK - GIZA BALIABIDEETAKO ARDURADUNA: Hizkuntza-eskubideak gure erakundean baloratu egin dira, batetik, zentro horretan zerbitzuak eskainiko dituen eta zerbitzuaren erabiltzaileekin zuzenean harremanetan egongo den langileria aukeratzean, eta bestetik, Osatek, S.A. erakundean euskararen erabilera normalizatzeko neurriak onartzean (hala nola erabiltzaileekin zuzenean kontaktuan egongo diren langileentzako euskara-prestakuntza). Zoritxarrez, gaur egun ezin da zerbitzu hau eskaini EAEko bi hizkuntza ofizialetan, baina hartzen ari diren neurriei esker, aurki herritarren eskubide hori bete ahal izatea espero dugu. Dosierra: 1520-2016 Nori: OSATEK Arrazoia: Ireki berria den Urdulizko ospitalean Osatek-ek herritarrentzako arreta eta informazio gunea du. Gune honetan ez da bermatzen euskarazko arreta. Dirudienez langileak aukeratzerakoan ez da betebehar hau kontutan hartu. Nola da posible ireki berria den zerbitzu honetan hau kontutan hartu ez izana? Osatek-ek herritarrei zerbitzu elebiduna eskaintzeko betebeharra du, eta betebehar hori are eta premiazkoagoa da informazio guneetan. Dagokionak gai honi buruzko azalpenak ematea eskatzen dut. Erantzuna: OSATEK - ZUZENDARI GERENTEA: Nire eskerrik zintzoena eman nahi dizut arazoak detektatze aldera eman diguzun laguntzagatik. Zure dosierra aztertu ondoren, horren guztiaren berri eman diogu Hizkuntza Politikako Sailburuordetzako Elebide zerbitzuari.
122
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
SEGURTASUN SAILA Dosierra: 87-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - SEGURTASUN SAILA Arrazoia: Lau ertzain talde edo mota ezberdinekin egon arren, batekin ere ezin izan nuen euskaraz adierazi eta salatu gure dendan egindako lapurreta. Erantzuna: EKINBIDE - SEGURTASUN PUBLIKOAREN SISTEMA HOBETZEKO HERRITAR EKIMENEN BULEGO BURUA: Bulego honek eskatutako txostenaren arabera, zurekin harremanetan egon ziren ertzain guztiek (aurrena telefonoz arreta eman zizunak, lapurreta gertatu zen dendatik gertuen zegoen patruilako kideek eta Erandioko ertzain-etxean hasiera batean deklarazioa hartu behar zizun agenteak) arreta gaztelaniaz eman zizuten, eta adierazi zizuten gaztelaniaz hitz egiten bazenien arreta hobea eman ahalko zizutela. Txostenaren arabera, halaber, Ertzaintzaren ikerketa-arloko ofizialorde batek jaso zuen salaketa, salaketak jasotzeko taldearen kide izan ez arren. Onartu beharrean gaude agenteek ez zizutela hasieratik zure aukerako hizkuntzan hitz egin, eta jakinarazi nahi dizugu Segurtasun Sailak zenbait neurri hartu dituela herritarrek Ertzaintzarekin dituzten hitzezko zein idatzizko komunikazioetan euskara erabiltzeko duten eskubidea bermatzeko. Horrela, 2014ko urrian onartu zen Ertzaintzan euskararen erabilera normalizatzeko plana 2014-2017. Dokumentu hori da, hain zuzen, Ertzaintzaren bide-orria euskararen arloan. Ekintza positibo ugari diseinatu dira euskara, gaztelania bezala, herritarrekiko harremanetan zerbitzu hizkuntza izan dadin. Sentitzen dugu jasan behar izan zenuen esperientzia, eta barkamena eskatzen dizugu. Era berean, adierazi nahi dizugu Planaren helburuak lortzea ez dela erraza, giza talde handi bati eragiten diolako eta, ondorioz, denbora beharko duelako eraginkorra izateko. Era berean, jakinarazi nahi dizugu eman diguzun informazioaren edukia jasotzen dugula, herritarren arreta hobetzeko mekanismoak ezartzeko asmoz, eta eskumena duen instantziari helaraziko diogula, disfuntzio honen berri izan dezan. Dosierra: 120-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - ERTZAINTZAREN ZUZENDARITZA Arrazoia: Joan den astean lapurrak sartu zitzaizkidan dendan eta Erandioko komisaldegira deitu nuen ertzainak bidal zitzaten. Euskaraz azaldu nuen zertarako deitzen nuen, baina deia hartu zuen pertsonak ez zekien euskaraz eta gaztelaniaz eman behar izan nizkion azalpenak. Patruilako bi ertzain etorri ziren dendara, eta ez batak ez besteak ez zekiten euskaraz. Ondoren ertzain etxera joan behar izan nuen salaketa egitera. Atarian zegoen zinpeko zaindaria ez zen euskalduna, eta barruan, salaketa idaztera etorri zen ertzainak ere ez zekien euskaraz. Salaketa euskaraz egin nahi nuela jakinarazi nion eta beste ertzain bat agertu zen, euskalduna, baina normalean salaketak egiten aritzen ez dena. Berak azaldutakoaren arabera, behin baino gehiagotan eskatu du euskara teknikoko ikastaroak egitea euskaraz lan egiten trebatzeko, baina momentuz ez du aukerarik izan. Erantzuna: EKINBIDE - SEGURTASUN PUBLIKOAREN SISTEMA HOBETZEKO HERRITAR EKIMENEN BULEGOKO BURUA: Gertatutakoa argitzeko, jakin nahiko zer ordutan agertu zen pertsona hori Ertzain-etxean, edo horrek Datuak Babesteko Legea urratuko lukeela ustez gero, noiz izan zen: goizean, arratsaldean edo gauean. Dosierra: 122-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - SEGURTASUN SAILA Arrazoia: SOS Deiak-en twitter kontutik euskaraz aritzea ez da nahikoa, ondo idatzi beharko litzateke. Zerbitzu publiko bat den heinean, eredu izan beharko luke. Erantzuna: LARRIALDIEI AURRE EGITEKO ETA METEREOLOGIAKO ZUZENDARIA: Jasotako kexari dagokionez jakinarazi nahi dizuegu zuzendaritzak bazuela lehendik arazo honen berri, eta kexa jaso aurretik ere ari zela erabilera ez zuzen horiek ekiditeko neurriak hartzen, besteak beste: - Euskaraz gutxi dakitenentzat lagungarri izango zaizkien txantiloiak eskura jarriz. - Twitter kontuaren jarraipen kualitatiboa ere egiten hasi gara eta okerrak irakaskuntzaren bidetik konpontzen saiatuz.
123
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 237-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - ERTZAINTZAREN ZUZENDARITZA Arrazoia: Ertzantzak alkoholemia kontrola jarri zuen abenduaren 28an Oiartzungo Lanbarren industrialdean. "Buenas caballero"rekin agurtu ondoren, nik euskaraz zekien norbaitekin hitz egin nahi nuela adierazi nion. Euskaraz bazekienez, euskaraz hitz egin genuen. Furgonetara alkoholemia egitera joan eta gauza bera gertatu zitzaidan, honela erantzun zidan ertzainak: "Nik badakit euskaraz, pero de aquí en adelante te voy a hablar en castellano y tu me entiendes, ¿vale?" Erantzuna: EKINBIDE - SEGURTASUN PUBLIKOAREN SISTEMA HOBETZEKO HERRITAR EKIMENEN BULEGO BURUA: Bulego honek eskatutako txostenean, Ertzain-etxearen agintaritzak adierazi du, pertsona batek euskaraz hitz egiten duenean, ahaleginak egiten direla euskaraz artatzeko, eta une horretan ez badago euskaraz hitz egiteko behar adinako gaitasuna duen ertzainik, euskaraz hitz egiteko eskubidea bermatu ahal izango duen beste ertzain bat etortzea eskatzen dela. Kontrol horretan parte hartu zuten ertzainei galdetu zitzaien kexaren arrazoia izan den gaia, baina ertzain horiek ez dute gogoan azaldutako gertakaria jazo zenik -nolanahi ere, esku hartu zuten ertzainetakoren bat laneko bajan dago txostena igorri digutenean-, eta agintaritzak adierazi du ez dakiela zergatik jardungo zen modu horretan, baldin eta kexa jarri duen pertsonak egindako eskaera egia bada. Era berean, adierazi nahi dizugu Segurtasun Sailak neurri-zerrenda bat ezarri duela Ertzaintzarekin ahoz eta/edo idazki bidez harremanak euskaraz edo gaztelaniaz izateko eskubidea betetzeko. Azaroaren 24ko 10/1982 Legearen -Euskararen erabilera normalizatzeko oinarrizkoaren- 5. Artikuluaren 2. Zenbakiaren a) letra. Gauzak horrela, 2014ko urrian 2014-2017 aldiko Ertzaintzaren euskararen erabilera normalizatzeko plana onartu zen. Dokumentu hau euskararen alorreko ibilbide-orria da kolektiboarentzat, eta ekintza positibo ugari diseinatu dira euskara, gaztelania bezalaxe, zerbitzu-hizkuntza izateko herritarrekiko harremanetan. Sentitzen dugu interesdunak pairatutako esperientzia, eta barkamena eskatzen diogu; era berean, jakinarazi nahi dugu zaila dela Planaren helburuak betetzea, helburu horiek eraginkorrak izateko denbora behar baita nahitaez, kolektibo handia delako. Dosierra: 422-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - SEGURTASUN SAILA Arrazoia: Semea Frantziara joango da ikasketa-bidaian, eta ertzain-etxean eman eta gurasoek sinatu behar duten baimena behar du. Horregatik, gaur, 14:30ean, baimenaren bila joan gara semea, emaztea eta hirurok Deustuko ertzain etxera. Hara gure atsekabea harreran zegoen ertzain batek (bi zeuden baina bakarrak erantzun digu) euskaraz ez zekiela esan digunean! Derrigorrean gazteleraz azaldu behar izan diogu zertara gindoazen eta zein agiri mota behar genuen. "Esperen por favor, ya les llamarán para formalizar el permiso" erantzun digu. Handik 5 minutura emakume batek gazteleraz esan digu barrura pasatzeko, eta hasieratik amaitu arte gazteleraz egin digu, nahiz eta nik euskaraz hitz egin. Gertatutakoa guztiz normaltzat jo dutela iruditu zait gainera. Erantzuna: EKINBIDE- SEGURTASUN PUBLIKOAREN SISTEMA HOBETZEKO HERRITAR EKIMENEN BULEGOKO BURUA: Zure idatzian azaldutako gertakariaren harira, bulego honek eskatutako txostena aztertu ostean, onartzen dugu ez zitzaizula arreta zure aukerako hizkuntzan eman eta, horrela, ez zirela bete indarrean dagoen Ertzaintzan Euskararen Erabilera Normalitzatzeko Plana (2014-2017) delakoan jasotako aurreikuspenak, hiritarrekin harremanetan aritzeko euskara erabiltzeari dagozkionak. Adierazi nahi dizugu Segurtasun Sailak, plan horren bitartez, hainbat neurri hartu dituela Ertzaintzarekin harremanak euskaraz edo gaztelaniaz, ahoz nahiz idatziz, mantentzeko eskubidea betetzeko helburuarekin. Sentitzen dugu zuk jasandako esperientzia, eta barkamena eskatzen dizugu; halaber, planaren helburuak lortzeko zailtasun praktikoen berri eman nahi dizugu. Izan ere, Ertzaintzaren kolektiboa zabala denez, denbora behar baita aipatu helburu horiek erdiesteko. Era berean, jakinarazten dizugu hiritarren arreta hobetzeko mekanismoak ezartzeko eskainitako informazioaren edukia jaso dugula, eta zure alegazioa dagokion instantziari helarazi zaiola.
124
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 492-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - SEGURTASUN SAILA Arrazoia: Martxoaren 3an kontrol bat zegoen Alegiatik Amezketara bidean. Ertzaintzak isuna jarri zidan, betetzen ari ez nintzen arau baten karira. Ni euskaraz zuzendu nintzaion agenteari, eta hark ukatu egin zidan hala hitz egiteko eskubidea; "A mí no me hables así" esanaz. Uka al dakidake ertzain batek euskaraz mintzatzea? Erantzuna: Dosierra: 560-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - ERTZAINTZAREN ZUZENDARITZA Arrazoia: Gaur, 2016ko otsailaren 20an, arratsaldeko 14:30ean, Deustuko ertzain etxera (komisaldegira) joan behar izan dugu. Izan ere, laster, martxoan, nire semea Frantziara joango da ikasketa-bidaian. Horretarako, ertzain etxean ematen den baimena behar du. Bada, baimen-agiria gurasoek sinatu behar dute. Horregatik, gaur, larunbatean, 14:30ean, baimenaren bila joan gara Deustura. Hara gure atsekabea harreran zegoen ertzain batek (ordu horretan han bi ertzain zeuden, baina batak soilik erantzun digu, bestea ixilik zegoela) euskaraz ez zekiela esan digunean. Derrigorrean, gazteleraz azaldu behar izan diogu zertara gindoazen eta zein agiri mota behar genuen. Ertzainak gazteleraz esan digu: "Esperen, por favor, ya que les llamarán para formalizar el permiso ". Handik 5 minutu ingurura, ate bat zabaldu du emakume batek, ez dakit ertzaina ote zen, uniformerik ez zeukalako, eta GAZTELERAZ barrura pasatzeko esan digu. Orduan, bulego moduko batera sartu gara nire emaztea, semea, aipaturiko emakumea eta laurok. Bertan, baimen-agiria betetzeko, emakume horrek hasieratik amaitu arte gazteleraz egin digu, nahiz eta nik euskaraz egin diodan. Horregatik guztiagatik, nire kexa adierazi nahi dut, han gurekin komunikatu diren guztiek euskaraz hitz bat bera ez esatearekin batera, niri euskaraz erabiltzeko inolako aukerarik ez didatelako eman (adibidez, beste ertzain euskaldun bati deitu, gurekin euskaraz berba egiteko) Ez al zegoen ertzain etxean ertzain euskaldunik?Horrez gain, zera iruditu zait: gertatutakoa guztiz normaltzat jo dutela. Non eta Deustuko ertzain etxean!!! Erantzuna: EKINBIDE - SEGURTASUN PUBLIKOAREN SISTEMA HOBETZEKO HERRITAR EKIMENEN BULEGOKO BURUA: Zure idatzian azaldutako gertakariaren harira, bulego honek eskatutako txostena aztertu ostean, onartzen dugu ez zitzaizula arreta zure aukerako hizkuntzan eman eta, horrela, ez zirela bete indarrean dagoen Ertzaintzan Euskararen Erabilera Normalitzatzeko Plana (2014-2017) delakoan jasotako aurreikuspenak, hiritarrekin harremanetan aritzeko euskara erabiltzeari dagozkionak. Adierazi nahi dizugu Segurtasun Sailak, plan horren bitartez, hainbat neurri hartu dituela Ertzaintzarekin harremanak euskaraz edo gaztelaniaz, ahoz nahiz idatziz, mantentzeko eskubidea betetzeko helburuarekin. Sentitzen dugu zuk jasandako esperientzia, eta barkamena eskatzen dizugu; halaber, planaren helburuak lortzeko zailtasun praktikoen berri eman nahi dizugu. Izan ere, Ertzaintzaren kolektiboa zabala denez, denbora behar baita aipatu helburu horiek erdiesteko. Era berean, jakinarazten dizugu hiritarren arreta hobetzeko mekanismoak ezartzeko eskainitako informazioaren edukia jaso dugula, eta zure alegazioa dagokion instantziari helarazi zaiola. Dosierra: 754-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - SEGURTASUN SAILA Arrazoia: Ertzaintzaren zenbait ibilgailuk "Ertzaina" berba dakarte, "Ertzaintza" beharrean, adibidez E[uzkadi]2200 matrikuladunak.Ondoko bideoan ikusi daiteke aitatutako ibilgailua. http://www.eitb.eus/eu/albisteak/gizartea/bideoak/osoa/4032002/bideoa-elkarretaratzea-legazpingizon-baten-hilketa-salatzeko/ Erantzuna: EKINBIDE - SEGURTASUN PUBLIKOAREN SISTEMA HOBETZEKO HERRITAR EKIMENEN BULEGO BURUA: Adierazitako oharrak Segurtasun saileko Kudeaketa Ekonomikoaren eta Baliabide Orokorren Zuzendaritzari helarazi zaizkio; izan ere, hori da Ertzaintzaren ibilgailuen ataleko arduraduna, ondorio guztietarako.
125
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 886-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - SEGURTASUN SAILA Arrazoia: Nire semeak irteera egin behar du eta Hendaiara joan behar denez Ertzaintzan eskatu behar dugu baimena. Eta gaztelania hutsean bete ziguten. Erantzuna: EKINBIDE - SEGURTASUN PUBLIKOAREN SISTEMA HOBETZEKO HERRITAR EKIMENEN BULEGO BURUA: Bulego honetatik zure kexa aztertzeko eskatutako txostenean jasotzen denez, adingabe bati atzerrira joateko baimena emateko dokumentua ele bitan dago eta bete beharreko eremuetatik zenbait (hala nola, filiazioa, gurasoen eta adingabearen NAN zenbakia, helbidea eta telefono zenbakia) ez dira aldatzen hizkuntza bat edo bestea erabili. Testu libreko eremuetan (hala nola, zein tokitan egongo den eta nondik igaroko den, bidaiaren iraupena, bidaiaren arrazoiak eta ezaugarriak eta beste egoera batzuk) baino ez dago aukera euskaraz edo gaztelaniaz betetzea aukeratzeko. Irungo ertzainetxeko Unitatearen Buruzagitzatik adierazi digutenez, atsekabetuta daude datuak gaztelaniaz betetzeagatik sortu ahal izan diren eragozpenengatik, eta kaltetutakoari barkamena eskatzen diote. Halaber, Ertzaintzarekin ahoz eta/edo idatziz euskaraz edo gaztelaniaz komunikatzeko eskubidea baliatu ahal izateko, Segurtasun Sailak neurri sorta bat ezarri duela jakinarazi nahi dizugu. Izan ere, gaztelania bezalaxe, euskara ere herritarrekin komunikatzeko zerbitzu-hizkuntza izan dadin ekintza sorta zabala diseinatu da, baina ekintza horiek benetan gauzatzeko denbora beharko da, kolektiboa oso handia baita. Dosierra: 897-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - SEGURTASUN SAILA Arrazoia: Triatloia dela eta Ertzaintzak megafoniatik aginduak erdara hutsean bota ditu ekainaren 18an Lekeition. Erantzuna: Dosierra: 937-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - SEGURTASUN SAILA Arrazoia: Zarauzko ertzain etxean izan nintzen ekainaren 27an istripu bat zela eta. Lehen hitza, atestatu idatzia eta telefono harrera, guztiak gazteleraz egin zizkidaten. Erantzuna: EKINBIDE - SEGURTASUN PUBLIKOAREN SISTEMA HOBETZEKO HERRITAR EKIMENEN BULEGO BURUA: Bulego honek eskatu duen txostenaren arabera, kexa sustatu duen pertsonaren identifikaziodatuak falta dira, bai eta Ertzain-etxera bertaratu zeneko ordua eta jasandako istripu mota bera ere. Horrez gain, ez dakigu aipatutako zentroari edo Gipuzkoako Trafikoko Lurralde Unitateari atxikitako langile baten inguruan ari garen. Horiek horrela, ezin da kexan islatutakoa egiaztatu. Dosierra: 1278-2016 Nori: EUSKO JAURLARITZA - SEGURTASUN SAILA Arrazoia: Irailaren 28an 15:30ean Ondarroako ertzain-etxera deitu dut. Telefonoa hartu didanak gaztelaniaz egin dit agurra. Euskaraz artatua izan nahi dudala esan diot, baina ez dagoela euskaraz dakienik erantzun dit. Halabeharrez gaztelaniaz aritu behar izan dut. Erantzuna: EKINBIDE - BURUA: Lehenik eta behin, eskerrak eman nahi dizkizugu Ekinbide-ra joz erakutsi duzun konfiantzarengatik; proposatu duzun ekimena oso erabilgarria izan daiteke Euskadiko gure zerbitzuen kalitatea hobetzeko. Onartzen dugu ez zitzaizula arreta euskaraz egin, eta, horrela, ez zirela bete indarrean dagoen Ertzaintzan euskararen erabilera normalizatzeko plana (2014-2017) delakoan jasotako aurreikuspenak, hiritarrekin harremanetan aritzeko euskara erabiltzeari dagozkionak. Sentitzen dugu gertatu zena, eta bakamena eskatzen dizugu. Halaber, planaren helburuak lortzeko zailtasun praktikoen berri eman nahi dizugu; Ertzantzarena kolektibo zabala denez, denbora behar da helburuak erdiesteko.Era bereran azaldu nahi dizugu zentro hartako burutzak izapideak hasi dituela halakorik gehiago gertatu ez dadin.
126
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
EUSKO LEGEBILTZARRA Dosierra: 643-2016 Nori: EUSKO LEGEBILTZARRA Arrazoia: Gaur Eusko Legebiltzarreko Mahaiak EH Bildu legebiltzarkide taldeak maiatzaren 20an erroldatu zuen “Hizkuntzak hezkuntza-sistema ez unibertsitarioan” lege proposamena ez izapidetzea erabaki du, PPren eta PSEren kontrako botoarekin eta EAJren abstentzioarekin, proposamena euskara hutsean zegoela argudiatuta. Legealdiaren agenda dela eta, atzerapenak ondorio larriak ekar ditzake legeproposamenaren izapideetan. Erantzuna:
127
128
ϰ͘ E & ZZK <K &KZh Z</ 'K<K D/E/^dZ /K
129
130
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
GARAPEN EKONOMIKORAKO DEPARTAMENTUA Dosierra: 1156-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - GARAPEN EKONOMIKORAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: EDERBIDEA proiektua aurkezteko prentsaurrekoan kasik gaztelera hutsean egin dute Manu Aierdi Nafarroako Gobernuko ordezkariak eta Marisol Garmendia Gipuzkoako Foru Aldundiko ordezkariak. Biak euskaldunak dira eta bat bateko itzulpena zegoen gaztelerara eta frantsesera (euskarara ez); euskaldunon hizkuntz eskubideak errespetatzeko euskaraz egin zezaketen aurkezpena, espainol eta frantses elebakarrek itzulpen zerbitzua zutelako. Erantzuna: GARAPEN EKONOMIKORAKO LEHENDAKARIORDETZA - KABINETEA: Jardunaldiaren antolatzaileek abisua pasa ziguten, bat-bateko itzulpena egonen zelakoa. Baina ez genekien soilik gaztelania eta frantsesez eginen zutela. Euskaldunon eskubideak berriro urratu ez daitezen lanean jarraituko dugu hemendik aurrera ere, honelako kasuetan batez ere, kontu handiagoa izanez, eta guztion eskubideak bermatzeko bideak jarriz. Dosierra: 1328-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - GARAPEN EKONOMIKORAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Eremu ez euskalduna deiturikoan Nafarroan sartzera goazela adierazten duten errepideetako kartelak ele bietan jartzeko eskatu genion Nafarroako Gobernuari. Gobernuaren erantzunak dio Nafarroako Gobernuak 2006ko irailaren 25ean onetsi zuela "Nafarroako Errepide Sareetako seinaleak gaztelaniaz eta euskaraz errotulatzeko jarraibidea" eta hartan xedatzen dela, Legeak "ez euskaldun" deitutako eremuan errotuluak gaztelania hutsean izanen direla, baita lekuen izen ofiziala ele bietan denean ere. Ez dituzte, beraz, kartelak aldatuko, eta berritzen direnean ere gaztelania hutsean berrituko direla ematen da aditzera. Beraz, non dago aldaketa? Erantzunaren jakinarazpena bera ere, gaztelania hutsean jaso dugu. Erantzuna: Dosierra: 473-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - HERRI LANEN ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Irurtzunen A-15 eta A-10 autobiek bat egiten duten lekuan zolaberritze lanak egiten ari dira Iruñerako norakoan. Lanak iragartzeko panela jarri dute, baina ez du informaziorik ematen euskaraz. Honela dio: "obras, ceda el paso 250 m". Erantzuna: Dosierra: 493-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - HERRI LANEN ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: A-10 eta A-15 autobiek bat egiten duten tokian lanak egiten ari dira. A-10 autobian seinale bat jarri dute lanen berri emateko erdara hutsean. "Atención, tramo modificado por obras 300 m.". Nonbait euskaldunok ez dugu informazioa euskaraz ematerik merezi. Erantzuna:
131
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 867-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - TURISMOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: "Eremu ez-euskalduna" deitutakoan, Nafarroara sartzean, kartel batzuek ongietorri egiten zuten 5 hizkuntzatan: gaztelaniaz, frantsesez, ingelesez, alemanez eta italieraz; ez, ordea, euskaraz. Nafarroako Gobernu berria hori aldatzen hasi da, eta euskaraz ere egiten digu ongietorri, baina, gaztelaniaz baino txikiago, atzerriko hizkuntzen tamaina berean. Kartela ere ez du osorik euskaratzen: "Reyno de Navarra" leloa bere horretan uzten du, gaztelania hutsean. Ez da kasualitatea, horrela baitu agindua Seinalizazio Turistikorako Eskuliburuan (36. orrialdean). Pena da gauzak horrela egitea. Gainera, UPNren gobernua, boterea galdu aurretik, jadanik hasia zen berdin jokatzen. Bestalde, eskuliburuan agintzen da "eremu ez-euskaldunean" kartelak erdara hutsean egon behar direla (40. orrialdea). Ondoko eskaerak egiten dizkiogu Nafarroako Gobernuari: Batetik, karteletan euskarak gaztelaniaren tamaina bera izan dezala, eta "Nafarroako Erresuma" hitzak ere ager daitezela. Bestetik, eskuliburua bertan behera utz dadila berehalakoan, eta euskara errespeta dadila. Erantzuna: Dosierra: 1177-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - TURISMOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Ederbidearen twitter kontua eta txioak gazteleraz bakarrik daude. Erantzuna: Dosierra: 1298-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - TURISMOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Turismoko seinaleen eskuliburua (http://www.turismo.navarra.es/imgs/ManualSenalizacionTuristica201508.pdf) goitik behera berrikusi eta aldatu behar da, testu, grafiko eta logotipo guztietan. Noiz eginen du hori Nafarroako Gobernuak? Hori egin ezean, gure errepideetan euskara frantsesaren, ingelesaren, alemanaren eta italieraren pare jartzen dituen ongi etorri seinaleak izaten jarraituko dugu, "eremu ez-euskalduna" deitutakoan seinale turistikoak euskaraz irakurri ezinik (40. or.) edo "eremu mistokoa" den Agoitz herria "eremu ez-euskalduna" deiturikoan kokatzen duenez, bertako seinale-turistikoetako informazioa euskaraz irakurri ezinik. Erantzuna: Dosierra: 1454-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - TURISMOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Urriaren 1ean Urederraren jaiotza ikusten izan ginen. Autoa Bakedanoko aparkalekuan utzi eta aparkalekuko etxolan informazioa jaso genuen, euskaraz, guk nahi bezala. Aparkalekua iragartzen duen idatzizko seinalea eta etxolako ohar guztiak, ordea, ez daude euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1427-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - KONTSUMO ETA ARBITRAJE ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Gobernuaren Kontsumo eta Arbitraje zerbitzuan euskaraz egiten duen inor ez dago publikoaren aurrean, emandako fitxa gaztelera hutsean dago eta telefonoz ere ezin da euskaraz egin. Erantzuna: Dosierra: 252-2016 Nori: AUDENASA Arrazoia: AUDENASAra deitu dut Via-T delako gailuari buruzko kontsulta bat egiteko. Gaztelaniaz egin didate harrera eta euskaraz atendituko nauten galdetu dut. Ezetz erantzun didate. Ez dagoela euskaraz dakien inor eta ez daudela behartuta euskaraz egitera, enpresa pribatua omen delako. Gaztelaniaz egin behar izan dut kontsulta. Erantzuna:
132
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 317-2016 Nori: AUDENASA Arrazoia: Audenasara deitu dut eta ezin izan dut eurekin euskaraz aritu, gaztelaniaz artatu naute. Erantzuna: Dosierra: 1336-2016 Nori: AUDENASA Arrazoia: AP-15 errepidean, Zuastiko ordainlekura heldu orduko, norabide bietan, Irurtzunerantz zein Iruñerantz, "Peaje a 1500 metros" (bina) eta "Peaje a 1000 metros" (bana) dioten bide-seinale erdara hutsean daude. Ordainlekuan kabina guztietako errotuluak erdara hutsean daude: Vía manual; Vía automática; Solo [+ piktograma(k)]; e.a. Badira Peaje/Toll dioten bide-seinaleak; baina 'bidesaria' edo 'ordainlekua' edo halakorik dioen bat ere ez. Euskaldunok begirunea merezi dugu... Erantzuna: Dosierra: 1422-2016 Nori: REFENA Arrazoia: REFENAk (Recinto Ferial de Navarra) ez du euskaraz funtzionatzen. Iragarkiak eta kartelak gaztelania hutsean egiten ditu eta web orrialde ez dago euskaraz: www.refena.es Erantzuna:
133
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
HERRITARREKIKO ETA ERAKUNDEEKIKO HARREMANETAKO DEPARTAMENTUA Dosierra: 618-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - HERRITARREKIKO ETA ERAKUNDEEKIKO HARREMANETAKO DEP. Arrazoia: Nafarroako Gobernuaren Herritarren Partaidetzako zerbitzuak Foru Administrazioko kide anitzeko erakundeei buruzko azterlana egiteko on line inkestan sartzeko gonbidapena bidali die erakunde horietan parte hartu duten kideei. Ez dago inkesta euskaraz erantzuterik, gaztelania hutsean zabaltzen da galdetegia. Erantzuna: Dosierra: 1503-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - HERRITARREKIKO ETA ERAKUNDEEKIKO HARREMANETAKO DEP. Arrazoia: Nafarroako Jauregia bisitatzeko izena eman dut. Bisita euskaraz izanen da, telefonoz euskaraz hartu naute. Dena ederki, baina konfirmatzeko bidalitako SMS mezua gaztelania hutsean jaso dut. Pena. Azken urratsa zuzentzen dutenean zerbitzu bikaina. Erantzuna: HERRITARREKIKO ETA ERAKUNDEEKIKO HARREMANETARAKO DEP. - KONTSEILARIA: Nafarroako Jauregia bisitatzeko jardunaldiak Protokoloko atalak antolatzen baditu ere, SMS bidez jarduera mota hauetan izena emateko zerbitzua Herritarren Arreta Zerbitzuak eskaintzen du. Herritarrak eginiko iradokizuna aintzat hartuz, zerbitzu honi mezua helarazi diogu, datorren urteko kanpainetan zerbitzu hau euskaraz ere eskaini dezaten. Dosierra: 253-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - KOMUNIKAZIO ZUZENDARITZA Arrazoia: Iruñerriko Mankomunitateak autobus berriak erosi eta Nafarroako Gobernuaren logoa gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 645-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - KOMUNIKAZIO ZUZENDARITZA Arrazoia: Azken boladan Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratzen diren lan hitzarmenak ezin dira euskaraz eskuratu, aldizkariaren euskarazko bertsiora jota ere espainolez soilik irakur daitezke. Bitxia da egoera, orain arte euskaraz ere argitaratzen baitziren. Aurrera beharrean, atzera goazela dirudi. Jokabide horrek traba handia eragiten die sindikatuei beren afiliatuei lan-hitzarmena euskaraz eman ahal izateko. Metal arloko hitzarmenak eta autoak konpontzeko lantegietakoak, adibidez, 18.000 eta 5.000 langileri eragiten die hurrenez hurren. Erantzuna:
134
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
HEZKUNTZA DEPARTAMENTUA Dosierra: 673-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - HEZKUNTZA DEPARTAMENTUA Arrazoia: Martxoaren 22an aitatasun-baimena hartzeko eskaera erregistratu nuen Hezkuntza Departamentuko erregistroan. Eskaera euskaraz egin nuen, baina erantzuna gaztelaniaz jaso dut. Erantzuna: Dosierra: 695-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - HEZKUNTZA DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Gobernuaren Hezkuntza Departamentuan instantzia orokorra euskara hutsean erregistratu dut eta erantzuna gaztelera hutsean jaso dut. Erantzuna: Dosierra: 819-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - HEZKUNTZA DEPARTAMENTUA Arrazoia: Sarrigurengo eskola publikoan erakusketa bat egin dute egun hauetan (La huella ecologica). Euskarriak gaztelania hutsean daude. Lotsagarria kontuan izanik D ereduko ikastetxea dela. Erantzuna: Dosierra: 1151-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - HEZKUNTZA DEPARTAMENTUA Arrazoia: Ekainean eskabide orokorra erregistratu nuen irailetik aurrera kontratuak eta informazio-orri guztiak euskaraz izan zitezen eskatuz, 3. urtez jarraian. Kontratua eta gainontzeko guztia gaztelania hutsean jaso dut berriz ere. Erantzuna: Dosierra: 1294-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - HEZKUNTZA DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Gobernuko Laneko Arriskuei Aurre Hartzeko Ataletik institutu eta eskola guztietara gaztelera hutsean igorri dute gripearen kontrako txertoen informazioa. Erantzuna: Dosierra: 815-2016 Nori: CNAI Arrazoia: CNAI (Centro NAvarro de Autoaprendizaje de Idiomas) erakunde publikoak dena gaztelera hutsean argitaratzen du. Webgunea ere gaztelaniaz du soilik. Erantzuna: Dosierra: 1616-2016 Nori: CNAI Arrazoia: CNAIren webguneak ez du euskarazko bertsiorik. "Negu Txokoa 2016" dela eta jo dut zuen webgunera eta informazioa euskaraz jaso ezinik topatu dut neure burua. Guraso euskaldunoi ere horrelako programak interesatzen zaizkigu eta izen-ematea euskaraz burutu nahi dugu. Erantzuna:
135
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 641-2016 Nori: NUP - NAFARROAKO UNIBERTSITATE PUBLIKOA Arrazoia: UPNAk selektibitateko emaitzak kontsultatzeko ikasleen eskura jarri duen telefonorako aplikazioak ez du aukerarik ematen informazioa euskaraz jasotzeko. Erantzuna: NUP - ERREKTOREA: Nafarroako Unibertsitate Publikoan lanean dihardugu aspalditik hizkuntza dela-eta diskriminazio egoerarik sor ez dadin. Aurkeztutako kexaren arabera, ikasle batzuek ezin izan dituzte hautaprobetako emaitzak euskaraz ikusi beren telefono mugikorrean. Ikasleek euskaraz kontsulta ditzakete hautaprobetan lortutako emaitzak, baina horretarako, aldez aurretik, beren mugikorra konfiguratu eta euskara hizkuntza aukeratu behar dute. Gaztelaniaz konfiguratuta baldin badaukate, soilik gaztelaniaz ikusi ahal izango dituzte emaitzak. Dosierra: 1044-2016 Nori: NUP - NAFARROAKO UNIBERTSITATE PUBLIKOA Arrazoia: Izapide administratibo bat eskatu dugu posta elektronikoz, euskaraz, eta erantzuna gaztelania hutsean bidali digute. Erantzuna: NUP - ERREKTOREA: Nafarroako Unibertsitate Publikoan lanean dihardugu aspalditik hizkuntza dela-eta diskriminazio-egoerarik sor ez dadin. Hori dela-eta, harremanak euskaraz eta gaztelaniaz izateko gaitasuna duten langileak ditugu unibertsitateko zerbitzu guztietan. Sentitzen dut noizbait behar ez bezala jokatu baldin badugu, eta horrelakorik berriro gerta ez dadin ahaleginduko gara. Dosierra: 1175-2016 Nori: NUP - NAFARROAKO UNIBERTSITATE PUBLIKOA Arrazoia: NUPeko udako ikastaro batean izena eman nahi izan dudanean, matrikula euskaraz egitea ezinezkoa izan da. Loturak gaizki daude eta orrialdean dauden emailetara idatzi eta gero, gazteleraz egiteko erantzun didate. Horrela arazorik ez. Erantzuna: Dosierra: 1225-2016 Nori: NUP - NAFARROAKO UNIBERTSITATE PUBLIKOA Arrazoia: Gaur, irailak 20, 17:05etan, NUPeko eraikin nagusiko atezaina ez da euskaraz erantzuteko gai izan. Erantzuna: Dosierra: 1516-2016 Nori: NUP - NAFARROAKO UNIBERTSITATE PUBLIKOA Arrazoia: NUPeko web orriaren euskarazko komunikazioa atalean agertzen diren euskarazko testuak ez dira batere argiak. Gaztelaniaz irakurtzera behartzen zaituzte, zerbait ulertu nahi baduzu. Gainera, berri gehienak gaztelania hutsean ematen dira. Lerroburuaren ondoan + bat badago berria hizkuntza horretan irakur dezakezula erran nahi du. Ez badago, ez. Irudian ikus dezakezuenez, euskarazko gehienetan ez dago. Erantzuna:
136
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
KULTURA, KIROL ETA GAZTERIA DEPARTAMENTUA Dosierra: 243-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - KULTURA, KIROL ETA GAZTERIA DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Museora telefonoz deitu dut bisita gidatua eskatzeko eta ez zegoen inor euskaraz zekienik Erantzuna: Dosierra: 341-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - KULTURA, KIROL ETA GAZTERIA DEPARTAMENTUA Arrazoia: Agoizko herritarra naiz eta cultura@navarra.es postatik gaur, otsailak 4, bidali didaten posta osoa gaztelaniaz dago (Microexposiciones en el Museo de Navarra y en el Archivo de Navarra). Erantzuna: Dosierra: 485-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - KULTURA, KIROL ETA GAZTERIA DEPARTAMENTUA Arrazoia: Otsailaren 24an, goizeko 10etan, Nafarroako Gobernuaren Kultura Departamentuaren harreran "Egun on" esan eta hor zeuden bi emakumeek "buenos días" erantzun zidaten. Ondoren, gaztelaniaz hitz egin behar izan nuen. Erantzuna: Dosierra: 496-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - KULTURA, KIROL ETA GAZTERIA DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Gobernuko Kultura Departamentuak otsailaren 24an antolatutako bilera orokorrean bi esaldi entzun ziren euskaraz. Kultura zuzendaria dena, Fernando Pérez Gómezek hitz bat ere ez zuen esan euskaraz. Ondoren burutu ziren taldeetan ezta hitz bat ere ez zen esan euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 499-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - KULTURA, KIROL ETA GAZTERIA DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Gobernuko Kultura Departamentuak otsailaren 24an antolatutako bileran banatu ziren paperak gaztelania hutsean zeuden. Erantzuna: Dosierra: 513-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - KULTURA, KIROL ETA GAZTERIA DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Filmotekak bidalitako posta elektronikoak gaztelania hutsean daude. Adibide gisa: martxokoa. Martxoko programazioa biltzen duen liburuxkaren PDFa ere ia osorik dago gaztelaniaz. Erantzuna:
137
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1577-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - KULTURA ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Gobernuak 38 ikuskizun antolatu ditu aurtengo udako kultur programan. Estilo anitzeko artista ugari ekarri ditu, hemengo taldeak ahaztu gabe, baina euskara ardatz duten ikuskizunak oso gutxi izan dira. Gainera Kultur egitaraua bera eta haren berri emateko kartela gaztelania hutsean argitaratu dira. Beraz, Nafarroako Gobernuak badauka zer hobetu euskarazko kultura sustatzeko zereginean. Ea datorren udan hala egiten duen!! Erantzuna: NG - KULTURA ZUZENDARITZA NAGUSIA: Kexan Kultur programaren egitaraua eta kartela ez zirela euskaraz argitaratu esaten bada ere, argitalpena ele bietan egin zen http://culturanavarra.es/eu/kultur estekan egiazta daitekeen moduan. Programa osoaren sustapena ele bietan egin zen. Egitarauaren 16.000 ale argitaratu ziren ele bietan, kontzertu koralen 1.600 orri eta 1.400 kartel. Rollup eta eremu ezberdinetako seinaleztapena ere ele bietan egin zen, eszenatokietako olanak bezala. Publizitateari dagokionez, 28 albiste txertatu ziren Diario de Noticias eta Diario de Navarra egunkarietan, guztiak ele bietan. Bestetik, Kultur programa herri musikan eta dantzan zentratzen da eta hori horrela izanik ikuskizun edo emanaldi askotan hizkuntza erabat zeharkakoa da (Jazz, dantza, eta abar), hala ere zenbait taldek euskaraz ere egin zituzten emanaldiak eta aurkezpenak. Dosierra: 624-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - GAZTERIAREN ZUZENDARIORDETZA Arrazoia: Twitter kontuan erdara hutsean aritzen da Gazteria Zuzendariordetza sistematikoki, nazkatuta nago! Informazio asko gazteentzako lan aukeren ingurukoa da gainera. Erantzuna: Dosierra: 117-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - LIBURUTEGIEN ZERBITZUKO ZUZENDARITZA Arrazoia: Nafarroako Liburutegi Nagusian liburua atera dut berriki eta itzultzeko epea agertzen duen papertxoa ez dago ele bietan, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: Dosierra: 795-2016 Nori: NAFARROAKO LIBURUTEGI NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Liburutegiko helbidetik (bibliodifusionnavarra@gmail.com) mezua igorri digute "Irakurketa eta haurtzaroa" hitzaldi zikloen inguruan. Afixa ele bietan dago, baina igorritako mezua gaztelaniaz soilik helarazi digute. Erantzuna: Dosierra: 176-2016 Nori: BALUARTE, BATZAR JAUREGIA ETA NAFARROAKO AUDITORIOA Arrazoia: Iruñeko Baluarteko egitaraua erdara hutsean ageri da panelean. Erantzuna: Dosierra: 226-2016 Nori: BALUARTE, BATZAR JAUREGIA ETA NAFARROAKO AUDITORIOA Arrazoia: Urtarrilaren 20an Iruñeko Udalaren Kultura Alorreko bulegoetan Baluarte Fundazioaren udazkeneko kultur programazioaren berri emateko esku-orriak zeuden jendearen eskura. Esku-orriak gaztelania hutsean ziren eta euskarazko bertsioaren arrastorik ez zen ageri. Erantzuna:
138
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1346-2016 Nori: BALUARTE, BATZAR JAUREGIA ETA NAFARROAKO AUDITORIOA Arrazoia: Herritarrek Baluartera joatean jasotzen duten ahozko zerbitzuan hutsuneak daude euskararen erabilerari dagokionean: Biltzar Jauregiko informazio guneetan jendeari arreta zuzena nahiz telefono bidezkoa ematean, bai eta kanpoko txarteldegietan, bisita gidatuetan eta auditorioko megafonia bidezko informazioa ematean ere. Baluarte Biltzar jauregi eta auditorioko programazioetan euskararen kultur adierazpide gutxi izan ohi dira. Baluarteko bilera eta kongresuetarako aretoak erabiltzeko eskaera egin duten entitateek euskaratik edo euskararako aldibereko itzulpena nahiz testuen itzulpena egiteko erraztasunik ez dago. Eraikinaren barneko errotulazioan eta testu inprimatuetan informazioa euskaraz dagoen arren, gaztelaniazkoaren azpian ageri da nabarmen. Erantzuna: Dosierra: 1351-2016 Nori: NAFARROAKO ERREGE ARTXIBO NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Errege Artxibo Nagusiko testu idatzietan euskararen presentzia hutsaren hurrengoa da. Erantzuna: NG - NAFARROAKO ERREGE ARTXIBO NAGUSIKO ATALBURUA: Seinaleetan, herritarren eskura dauden inprimaki eta formularioetan, informazio buletinen esku-orrietan eta jardueren agendako diptikoetan agertzen diren testu guztiak, bai eta biniloetan, karteletan, dokumentalen karteletan eta erakusketei buruzko eskuko programetan dauden testu guztiak ere ele bietan idatzirik daude. Dosierra: 1428-2016 Nori: NAFARROAKO ERREGE ARTXIBO NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Errege Artxibo Nagusiaren web-orrira jo dut informazio eske. Zur eta lur nago: webguneak ez du euskarazko bertsiorik. Erantzuna: Dosierra: 282-2016 Nori: NAFARROAKO MUSEOA Arrazoia: Nafarroako Museora mezua euskaraz igorri dut kontsulta bat egiteko eta euren erantzuna gazteleraz izan da. Erantzuna: Dosierra: 1350-2016 Nori: NAFARROAKO MUSEOA Arrazoia: Nafarroako Museoko ohiko kartelak ez daude euskaraz ala ez dute gaztelaniazko testuaren kontraste eta zabalera bera. Erantzuna: Dosierra: 486-2016 Nori: UHARTEKO ARTE GARAIKIDEKO MUSEOA Arrazoia: Martxoaren 3an, goizeko 10:30ean Uharteko Artea Garaikidearen Museora deitu dut argibideak eskatzeko eta euskaldunik ez. Elkarrizketa gaztelaniaz burutu behar izan nuen. Erantzuna: NG - KULTUR EKINTZA ZERBITZUKO ZUZENDARIA: Huarte Zentroak langile elebidunak ditu, bereziki aretoetan kokatzen direnak; jendeari arreta zuzena ele bietan eman ahal izateko. Haien lan ordutegia zentroaren irekiera ordutegiarekin bat dator, beraz, ordutegitik kanpo deituz gero edota ordutegi barruan langile hauek jendearekin badaude, telefonoa hartzen duen langilea elebakarra da. Pedagogia eta kultur ekintza zerbitzuaz arduratzen den langilea elebiduna da ere.
139
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
LANDA GARAPENEKO, INGURUMENEKO ETA TOKI ADMINISTRAZIOKO DEPARTAMENTUA Dosierra: 400-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - LANDA GARAPENEKO, INGURUMENEKO ETA TOKI ADMINISTRAZIOKO DEP. Arrazoia: Nafarroako Landa Garapeneko Departamentutik abeltzainentzako ikastaro baten gonbidapena gaztelania hutsean bidali dute; abeltzaintzako bulego birtuala erabiltzen ikasteko informazioa da. Erantzuna: Dosierra: 824-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - INGURUMEN ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Gobernuak PIGRN edo hondakinen kudeaketa plan integrala eztabaidatzeko prozesu parte hartzailea garatu nahi du, baina banatzen ari den horren inguruko informazio guztia espainiera hutsean dago online. Www.gobiernoabierto.navarra.es/eu/participacion/procesos-de-participacion/propuestas-gobierno/r evision_pigrn Erantzuna: Dosierra: 325-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - TOKI ADMINISTRAZIOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Barañaingo herritarra naiz. 012ra deitu dut Lagunak Udal Zerbitzuan izanen den ikastaro batean izena emateko. Telefonoa hartu didan langilearekin euskaraz aritu naiz, primeran! Baieztapen gisa igorri didaten SMS-mezua, ordea, ez dago euskaraz, nahiz eta ikastaroa euskaraz den. Erantzuna: Dosierra: 1113-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - TOKI ADMINISTRAZIOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: 012ra deitu eta Barañaingo udalerrian diren 2 ikastarotan eman dut izena. Telefonoaz artatu nauenarekin euskaraz aritu naiz. Izen-emateei buruzko SMS mezuak ez ditut euskaraz jaso, ordea; gaztelania hutsean dira. Ikastaroetako bat euskaraz da, gainera. Erantzuna:
140
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
LEHENDAKARITZAKO, FUNTZIO PUBLIKOKO, BARNEKO ETA JUSTIZIAKO DEPARTAMENTUA Dosierra: 958-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - LEHENDAKARITZA, JUSTIZIA ETA BARNE DEPARTAMENTUA Arrazoia: Foruzainen jantzietan ez da euskarazko izenik ageri. "Policia Foral" baino ez du jartzen. Erantzuna: Dosierra: 1486-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - LEHENDAKARITZA, JUSTIZIA ETA BARNE DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Gobernuaren Erregistro Elektroniko Orokorrak ez du izapideak euskaraz egiteko aukerarik eskaintzen. Halabeharrez, gaztelaniaz egin behar izan dut. Erantzuna: Dosierra: 861-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - BARNE ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Apirilaren 11n goizeko 5ak eta 6ak bitartean Euskadi Irratiko "Argi ibili" saioan Foruzaingoaren twiterrean txioak idazten dituen polizietako bat elkarrizketatu zuten. Bada, esatariak galdetu zion ea zergatik txiorik gehienak diren erdaraz. Goikoen kontua dela, euskarazko txioak direla-eta hainbat herritar kexatzen direla ulertzen ez dutelako erantzun zuen. Erantzuna: Dosierra: 1187-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - BARNE ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Gobernuko Barne saileko Segurtasun Politikak Garatzeko Zerbitzuak gaztelania hutsean helarazi du Kontseilura Euskal Tonbola egiteko baimenaren ebazpena. Erantzuna: Dosierra: 287-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - FUNTZIO PUBLIKOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Gobernuak basozain lanpostuetan aritzeko zerrendak osatzeko deialdia egin zuen 2015eko abenduaren 22an. Euskaraz jakitea ez da nahitaezko baldintza izango, eta merezimendu modura ere ez da aintzat hartuko, legeak ezarritakoaren aurka. Aldaketaren gobernuak UPNren gobernuaren hizkuntza politika berbera darabil langile publikoen kontratazioan. Erantzuna: Dosierra: 540-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - FUNTZIO PUBLIKOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Gobernuak etxezain izateko izangaien bi zerrenda hautaproben bidez osatzeko deialdia egin zuen maiatzaren 16an (93. NAOko separata). Euskaraz jakiteko betekizunik ez duten lanpostuetan euskaraz jakitea ez da merezimendu gisa baloratuko. Berdinketak ebazteko ere ez da aintzat hartuko. Erantzuna:
141
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 567-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - FUNTZIO PUBLIKOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Gobernuak administrari laguntzaileen lanpostuetan aritzeko izangaien bi zerrenda hautaproben bidez osatzeko deialdia egin du ekainaren 2an (106. NAO). Euskara maila neurtzeko proba egitea eskatu ahal izango dute izangaiek, baina euskaraz jakiteak ez du punturik emango. Erantzuna: FUNTZIO PUBLIKOKO ZUZENDARI NAGUSIA: Administrari laguntzaileen lanpostuetan aritzeko izangaien bi zerrenda hautaproben bidez osatzeko deialdietako arau komunen 4.2 oinarrian xedatzen da hautatze prozesuan 100 puntu emango direla gehienez, honela banatuta: Lehen ariketan 80 puntu gehienez, eta bigarren ariketan 20 puntu gehienez. Euskararen ezagutzari dagokionez, 4.5. oinarriak honakoa dio: Euskararen proba: Behin 4.1. atalean zehaztutako proben kalifikazioak argitaraturik, probak gainditzen dituen izangaietako batek euskara maila neurtzeko proba egitea eskatu badu, epaimahaiak Euskarabidea-Euskararen Nafar Institutua erakunde autonomoaren laguntza eskatuko du. Organo horrek mailaketa proba berariazko bat eginen du, eta izangaiei “gai” edo “ez gai” kalifikazioa emanen die, euskarazko 3. jakite maila eskatzen zaiela kontuan hartuta. Euskararen berariazko proba egiteko deia jasotzen duten izangaiak, deialdien arau komunen 2.4 oinarrian ezarritako tituluetako bat aurkezten badute proba hori egin baino lehen, salbuetsita geldituko dira euskararen proba egitetik eta epaimahaiak “gai” kalifikazioa emanen die. Kexa sustatu duen pertsonak dio euskaraz jakiteak punturik ematen ez duenez, Euskarari buruzko 18/1886 Foru legea urratu dela. Lehenik eta behin, zehaztu behar da deialdia ez dela administrazioan sartu edo lanpostuak hornitzeko, Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioan eta haren erakunde autonomoetan sortzen diren beharrei erantzuteko baizik. Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioko eta haren erakunde autonomoetako lanpostuetan sartzeko euskaraz jakitearen trataera arautzen duen indarreko legediaren arabera, euskarazko 3. jakite-mailako lanpostuetarako deialdian parte hartu nahi duten izangaiek arau komunetako 2.4. oinarrian adierazitako tituluetako bat aurkeztu beharko dute, edota “gai” kalifikazioa lortu Euskarabideak prestatutako berariazko euskara proban. Euskara merezimendu gisa baloratzeari dagokionez, kasu honetan xedea ez denez lanpostu jakin batzuk betetzea, baizik eta izangaien bi zerrenda osatzea, ez da egokia euskararen ezagutza -ez eta gainerako hizkuntza komunitarioena ere- merezimendu gisa baloratzea. Dosierra: 783-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - FUNTZIO PUBLIKOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Gobernuak Karlos III.a etorbidean duen bulegoan tramite bat egitera sartu naiz. Artatu nauena ez zen euskalduna eta euskaldun bat deitu du ni artatzeko. Ostean, bete beharreko bi paperetatik bakarra topatu du euskaraz, bestea ez zegoen. Eta horrela egin behar izan dut, paper bat euskaraz bete eta bestea erdaraz. Erantzuna: Dosierra: 1303-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - FUNTZIO PUBLIKOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Gobernuak estatistikari lanpostuan aritzeko zerrendak hautaproben bidez osatzeko deialdia egin du. Euskaraz jakitea ez da kontuan hartuko zerrendak osatzerakoan. Erantzuna: Dosierra: 1304-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - FUNTZIO PUBLIKOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Nafarroako Gobernuak laborategiko laguntzaile teknikoaren lanpostuan aritzeko zerrendak hautaproben bidez osatzeko deialdia egin berri du. Euskaraz jakitea ez da kontuan hartuko ez aldi baterako kontratazioetarako zerrenda osatzeko, ez eta prestakuntzarako zerbitzu berezietan aritzeko zerrenda osatzeko ere. Erantzuna:
142
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 927-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - GOBERNU IREKIA Arrazoia: Gaur, ekainak 28, goizeko 10:15ean Nafarroako Gobernuaren Karlos III.eko egoitzan instantzia bat egitera sartu naiz eta harreran zegoen pertsona ez zen euskalduna. Erantzuna:
143
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Dosierra: 284-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Aholkularitzatik PFEZ aitorpena egiteko 10-T agiriak bidali dizkigute. Gaztelaniaz zeuden eta euskaraz bidaltzeko eskatu diegu. Ezin dela erantzun digute, Nafarroako Ogasunaren aplikazioa baliatu behar dela agiria eskuratzeko, baina aplikazioa euskaraz edukita ere agiria gaztelaniaz sortzen duela. Aitorpena euskaraz egin nahi dugunok, nola baliatuko dugu gure eskubidea horretarako biderik ematen ez badigute? Erantzuna: Dosierra: 320-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Zerga Ogasunetik 1. hiruhilekoko PFEZ aitorpena egiteko inprimakiak bidali dizkigute postaz. Informazioa eta aitorpena aurkezteko inprimakiak gaztelania hutsean heldu dira, beraz, internetera jo ezean, ezin izanen dugu aitorpena euskaraz aurkeztu. Erantzuna: Dosierra: 469-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Ogasuneko web-orrian ezin dira ziurtagiriak euskaraz eskuratu. Zerga betebeharrak egunean ditugula ziurtatzeko agiria eskatu dut ogasunaren webguneko euskarazko atalean. Bigarren nabigazio mailatik gora informazio guztia gaztelania hutsean agertu zait eta ezin izan dut agiria euskaraz eskuratu. Erantzuna: Dosierra: 506-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Gobernuko Zerga Kudeaketa Zerbitzutik igorritako gutuna eta komunikazio agiria gaztelania hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 698-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Gobernuko Ogasun Departamentutik gutuna jaso dut errenta aitorpena egina dudala ohartarazteko eta gaztelania hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 840-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Aurtengo Errenta Aitorpena ikusi nahi eta PIN-a galdua nuenez, berria eskatu nuen. Nafarroako Gobernuko Ogasun Sailetik etxera igorritako gutuna ez dago espainolez besterik. Erantzuna: NAFARROAKO GOBERNUKO ZERGADUNARI LAGUNTZA ETA ARGIBIDEAK EMATEKO ZERBITZUKO ZUZENDARIA: Aintzat hartuz zure idazkian azaldutako eskariak baduela babesa Euskarari buruzko abenduaren 15eko 18/1986 Foru Legean, jakinarazten zaizu kontuan hartuko dela kexa hori. Informatika zerbitzuei eskatuko zaie ohar elebidun berri bat sortu dezaten, euskaraz eta gaztelaniaz, eta lehenbailehen hasiko gara ohar elebidun hori erabiltzen identifikazio pertsonalerako zenbakia (PIN) ematearekin batera, orain arteko gaztelania hutsezkoaren ordez; bai bertatik bertara jasotako eskabideetan, bai Nafarroako Zerga Ogasunaren webgunetik jasotakoetan.
144
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 842-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Aurtengo ogasun kanpainako dokumentazioa espainolez bakarrik agertzen zait. Internet bidez ikusi dut. Erantzuna: NAFARROAKO GOBERNUKO ZERGADUNARI LAGUNTZA ETA ARGIBIDEAK EMATEKO ZERBITZUKO ZUZENDARIA: Web orria euskaratzeko prozesuak bere denbora behar du eta ez da oraindik amaitu. Burutzeke dago Nafarroako Zerga Ogasunak eskaintzen dituen aplikazio eta zerbitzuetako batzuetan eta Errenta Kanpainaren eduki jakin batzuetan, besteak beste. Lan horiek abian dira jada eta espero da ez direla sobera luzatuko. Modu horretan zure hizkuntza-eskubideak aitortuak izanen dira. Dosierra: 888-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Aurten errenta aitorpena egiteko hitzordua Burlatan hartu dut iaz Gobernutik euskaraz egiteko aukera bakarra bertan eskaini zidatelako. Bada, gaur joan naiz, euskaraz egin nahi nuela esan diot harrerakoari (zinpeko zaindari erdaldun elebakarrari), zaindariak lehen mahaikoari galdetu dio eta honek ezetz, aurten ez dagoela euskaldunik: iaz Eduardo zegoela baina aurten Burlatako bulegoan ez dagoela euskaldunik. Guztia zakar eta inolako begirunerik gabe. Azkenean erdal elebakar batek artatu nau eta aitorpen dokumentua ere gaztelania hutsean inprimatu dit eta azken urteotakoak (UPNren garaikoak) euskaraz ditut. Ogasuneko webgunean ere hitzordua eskatzeko izapideak une jakin batetik aurrera gaztelaniaz egin behar dira ezinbestean eta hitzorduaren inprimakia ere gaztelania hutsean eskaintzen dute. Erantzuna: Dosierra: 926-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Ez dakit nondik hasi. Tira, bai, gauza positiboak kontatzetik hasiko naiz. Ekainaren 27a goizeko 10:45. Nafarroako Zerga Ogasunak Eskirotz kalearen atzealdean duen bulegoan izan naiz, Errentarenean. Mostradorera pasatakoan egokitu zaidan langilea euskalduna izan da eta betetzeko eman didan inprimakia euskaraz ere idatzia zegoen.Gainerakoei dagokienez, Iruñean baino, Madrilen nengoela iruditu zait. Eskirotz kaleko bulego nagusiaren errotulua, Errentak egiteko bulegoaren kokapenari buruzko planoa, harrerako langilea, Eskirotz kalearen atzealdeko Errentaren bulego atariko seinaleak, harrerako langilea, harrerako langilearen ondoko oharra, bi bulegoetako txanden paperak. Aipatu ditudan idatzizko euskarri guztiak ez daude euskaraz. Harrerako langileei dagokienez, Errentaren bulegokoak erran diodana ulertu dit, baina gaztelaniaz erantzun dit. Bulego nagusiko harrerakoak ez zekien euskaraz. Euskararen herrian ezin euskaraz bizi. Zer neurri hartuko dituzue euskaldunon hizkuntza-eskubideak bermatzeko? Noiz? Erantzuna: NAFARROAKO GOBERNUKO ZERGADUNARI LAGUNTZA ETA ARGIBIDEAK EMATEKO ZERBITZUKO ZUZENDARIA: Zuen kexaren harira hauxe esan nahiko genizueke: 1) Seinaleak direla eta: Nafarroako Gobernuak, Euskarari buruzko abenduaren 15eko 18/1986 Foru Legea aplikatuz eta kontuan hartuz Nafarroako Administrazio Publikoetan euskararen erabilera arautzen duen otsailaren 10eko 29/2003 Foru Dekretuaren 16.1 artikuluan xedaturikoa, ez ditu gaztelania hutsean paratzen eremu mistoan kokaturiko bulego eta egoitzetako errotulazioa eta kartelak, eta elementu horiek euskaraz edo ele bietan jartzen joan da. Prozesua ez da bukatu eta, hortaz, egoitza batzuetan egiteke dago oraindik, horien artean dagoelarik Nafarroako Zerga Ogasunak Iruñeko Ezkirotz kaleko 16-20 zenbakietan (atzealdea) duen bulegoa. Sektoreko enpresa bati agindu zaio jada lan hori betetzeaz arduratzeko eta laster burutuko dutela espero da. 2) Arreta dela eta: Une honetan zenbait langile ari dira euskaraz trebatzeko maila ezberdineko ikastaroak egiten Euskarabidean, Iruñeko bulegoan jendeari bertatik bertarako arreta emateko dauden administrarien artean behar adina langile egon daitezen hizkuntza horretan arreta emateko behar besteko kualifizazioa dutenak. Laster baliatu ahalko duzu Nafarroako Zerga Ogasuneko bulego horretara euskaraz jotzeko duzun eskubidea.
145
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 989-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Iruñeko Iturrama karrikan dagoen Nafarroako Gobernuko Ogasuneko bulegora joan eta inprimakiak espresuki euskaraz eskatu arren, ez dituztela esan didate. Erantzuna: NAFARROAKO GOBERNUKO ZERGADUNARI LAGUNTZA ETA ARGIBIDEAK EMATEKO ZERBITZUKO ZUZENDARIA: Gaur egun jendeari arreta emateko edozein bulegotan ematen ahal dizkizute gure eredu ia guztien euskarazko inprimakiak, Nafarroako Zerga Ogasunaren webgunetik "Generador de impresos" atalera joz. Hortaz, aukera hori egonda, ez dago inongo arrazoirik eskatu zenuena ez emateko. Indarrean diren inprimaki-eredu asko aplikazio informatiko horren bidez baizik ezin dira eskuratu, araudiak horrela xedatzen duelako, eta zergadunak berak eskura ditzake edozein ekipamendu informatikoa erabiliz. Halere, kexa honen berri helaraziko zaie aipatu bulegoan herritarrei arreta egiten dieten langileei, gertatutakoa argitzeko. Dosierra: 991-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OGASUNEKO ETA FINANTZA POLITIKAKO DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Zerga Ogasunak Eskirotz kalean duen bulegoan izan naiz. Afitxa guzti-guztiak gaztelera hutsean zeuden. Erantzuna:NAFARROAKO OGASUNA – ZERGADUNARI LAGUNTZA ETA ARGIBIDEAK EMATEKO ZERBITZUKO ZUZENDARIA: Nafarroako Gobernuak, Euskarari buruzko abenduaren 15eko 18/1986 Foru Legea aplikatuz eta Nafarroako Administrazio Publikoetan euskararen erabilera arautzen duen otsailaren 10eko 29/2003 Foru Dekretuaren 16.1 artikuluan xedaturikoa kontuan hartuz, ez ditu gaztelania hutsean paratzen eremu mistoan kokaturiko bulego eta egoitzetako errotulazioa eta kartelak, eta elementu horiek euskaraz ere edo ele biz jartzen joan da. Prozesua ez da bukatu eta, hortaz, egoitza batzuetan egiteke dago oraindik, horien artean dagoelarik Nafarroako Zerga Ogasunak Iruñeko Ezkirotz kaleko 16-20 zenbakietan (atzealdea) duen bulegoa. Sektoreko enpresa bati agindu zaio jada lan hori betetzeaz arduratzeko eta laster burutuko dela espero da. Dosierra: 405-2016 Nori: NAFARROAKO ZERGA OGASUNA Arrazoia: Errenta aitorpena nafar gobernuak dituen bulegoetan euskaraz egin nahi dut, hau da, euskaraz egiten duen gestore batekin, eta aurten euskaldunik ez dagoela esan didate. Iaz euskaldun bat bazen (kasualitate hutsez), baina aurten pertsona hori ez dago eta ezin dut euskaraz egin!!! Jakina, elkarrizketa gaztelaniaz egin behar izan dut... herritarren arretarako bulegoan dauden euskaldun guztiak okupatuta omen zeuden eta. Oso larria iruditzen zait egoera. Erantzuna: Dosierra: 647-2016 Nori: NAFARROAKO ZERGA OGASUNA Arrazoia: Nafarroako Ogasunak hiru hiletik behin inprimakiak bidaltzen dizkigu Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga aitorpena egiteko, gaztelaniaz bidali ere. Oraingoan sorpresa atsegina hartu dugu, erakundearen irudi korporatiboa ele bietan baitator bai gutun-azalean bai orri-buruan. Hala ere, azkar zapuztu dira gure itxaropenak. Barruan datorren jakinarazpena, inprimakien bidalketa eten egingo dutela adierazten duena, gaztelaniaz baizik ez dugu jaso. Irudia ez ezik, mamia ere euskaraz egotea espero genuen. Erantzuna: Dosierra: 1347-2016 Nori: Nafarroako Gobernua - NAFARROAKO ZERGA OGASUNA Arrazoia: Aurten, aspaldiko partez, euskaraz burutu ahal izan ditugu 715 eta 759 zergen aitorpenak, baina ordainketa ongi joan dela adieraziz jaso dugun mezu elektroniko automatikoa ez dago euskaraz, gaztelaniaz baizik. Erantzuna:
146
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1583-2016 Nori: NAFARROAKO ZERGA OGASUNA Arrazoia: Ekaina bukaeran Nafarroako Gobernuko Ogasunean instantzia aurkeztu nuen, euskaraz. Abenduaren 1ean erantzuna jaso dut eta ez dago euskaraz, gaztelania huts-hutsean da. "Nafarroako Gobernuak berretsi nahi du euskararekin bai eta nafar gizarteari hizkuntza hori normaltasun osoz baliatzeko aukera ematearekin ere duen konpromisoa" bezalako esaldia jasotzen du abenduaren 3a dela eta idatzi duzuen ohar ofizialak, baina errealitatea da, egunerokoan euskaldunoi hizkuntza-eskubideak urratzen dizkiguzuela. Euskaraz bizi nahi dut! Erantzuna:
147
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
OSASUN DEPARTAMENTUA Dosierra: 193-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OSASUN DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Ospitaleko Larrialdietako maldatxoaren ondoan ageri den seinalea ez dago ele bietan. Erantzuna: Dosierra: 594-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OSASUN DEPARTAMENTUA Arrazoia: Arrotxapeako osasun-etxean mediku euskalduna eskatu nuen, mediku euskaldunik ez zegoela esan zidaten eta beraz, erreklamazioa jarri nuen Osasunbidean. Erantzuna jaso dut gaur, martxoak 17: "Gaur egun, osasun-etxe honetako osagileko lanpostuetarako ez da betekizun hori eskatzen; horregatik Nafarroako Gobernuari edo Parlamentuari dagokio osagileko lanpostuak betetzeko euskaraz jakitea nahitaez eskatzeko egin beharreko lege-aldaketak egitea." Erantzuna: Dosierra: 786-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OSASUN DEPARTAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Ospitaleko Barne Medikuntzako kontsultan egon naiz. Eskatutako ziurtagiria gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 809-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OSASUN DEPARTAMENTUA Arrazoia: Osasunbideatik berriki bidali diguten osasun txartela eta horrekin batera zetorren eskutitza gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 817-2016 Nori: NAFARROAKO GOBERNUA - OSASUN DEPARTAMENTUA Arrazoia: Mediku eta pediatra euskaldunak eskatu ditut Arrotxapeako osasun etxean. Zuzendariak erantzun dit osasun etxeko osagile eta pediatra lanpostuetarako ez dela betekizun hori eskatzen eta Nafarroako Gobernuari edo Parlamentuari dagokiola euskaraz jakitea betekizun izan dadin lege-aldaketak egitea. Erantzuna: NG OSASUN DEPARTAMENTUA - OSASUNEKO ZUZENDARI NAGUSIA: Arrotxapeako Lehen Arretako Taldeko Zuzendariak emandako erantzuna une honetan indarrean dagoen legediarekin bat dator. Jakin, badakigu, indarrean den araudia dela eta Nafarroan pertsona askok arreta euskaraz jasotzeko eskubidea mugatua dutela. Arrazoi horrengatik jasotzen da legegintzaldirako programa-akordioan “herritarren eskubideak bermatzeko arauzko esparru egokia garatzea”. Programa-akordioak honako hau ere jasotzen du: “Administrazioaren esparruan herritarrei ahal bezainbat euskaraz erantzuten saiatzeko konpromisoa hartzea, haien hizkuntza-eskubideak bermatzeko, eta, horretarako, langileen diagnostikoa egitea eta ele biko ibilbideak prestatzea”. Horiek horrela, Euskarabidea egungo egoera aztertzen hasi da, eta antzemandako beharren arabera plangintza diseinatzen, aurkitu diren beharrak jaso, araudian egin beharreko aldaketak proposatu eta herritarren hizkuntza-eskubideak eraginkortasunez bermatzeko behar diren profesionalen hizkuntza-profilak zehazteko. Zoritxarrez prozesu hau oso xehea da eta zaildu egiten du zuk planteatzen duzuna bezalako egoera azkar konpontzea, aldaketa eta egokitze neurrien multzo antolatu eta progresiboa behar baita horretarako. Osasun Departamentuak inkesta bat egin du Lehen Arretako profesionalen artean haien hizkuntza-profila zein den ezagutzeko. Gure datuen arabera, une honetan ez da posible zuek aurkezten duzuen egoerari erantzun egokia ematea. Jaso ditugun datuen arabera, Errotxapeako Osasun Etxean ez dago familia-mediku eta pediatra euskaldunik. Beraz, etorkizunean zentroko profesionalen hizkuntza-profila birdefinitu egin beharko litzateke erabiltzaileen eskubideak bermatu ahal izateko. Bi bidetatik egin daiteke hori: oraingo profesionalak birziklatuz edota lanpostu berriei derrigorrezko hizkuntza-eskakizuna ezarriz.
148
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 98-2016 Nori: OSASUNBIDEA - NAFARROAKO ODOL ETA EHUN BANKUA Arrazoia: Nafarroako Odol eta Ehun Bankuak Agoizko herritar bati 2015eko abenduaren 18an bidalitako gutuna gaztelania hutsean zegoen. Erantzuna: Dosierra: 196-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Osasun kontuak direla eta, maiz etortzen naiz Iruñera. Ospitalean kartel zaharrak gaztelaniaz baino ez daude... eta jarri berriak? Berriak ere gaztelaniaz baino ez. Hortxe aldaketa... Adibidez, eskanerraren itxarongelan etxeko ospitalizazioari buruzko afixa dago; euskarazko alerik ez dago, ordea. Erantzuna: Dosierra: 221-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Nafarroako ospitalean mezak noiz diren adierazten duen kartela ez dago euskaraz idatzia. Erantzuna: Dosierra: 231-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Osasunbideak larrialdi zerbitzuan eskaini didan diagnosia erdara hutsean dago eta artatu ere erdaraz egin naute. Ez dut inolako aukerarik medikua hizkuntzaren arabera hautatzeko. Erantzuna: Dosierra: 382-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Nafarroako ospitaleko logeletan dauden larrialdiei buruzko karteletan ez da euskararik. Erantzuna: Dosierra: 393-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Internet bidez hartu dut medikuarekin egoteko hitzordua (http://www.navarra.es/home_es/servicios/ficha/3345/cita-previa-en-el-centro-de-salud). 4. orrialdetik aitzinera has zaitezke izapidea euskaraz burutzen. Hasierako orriek ez dute “Euskaraz”-en gainean klikatzeko aukerarik ala baldin badute “The page cannot be found” mezua agertzen da. Izapidea osorik euskaraz burutu nahi dut. Erantzuna: Dosierra: 398-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Barañain I osasun-etxeko kontsulten ateetan oharra dago; deitua izan arte itxaroteko dio. Oharra ez dago euskaraz idatzia. Erantzuna:
149
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 437-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Iruñeko Txantrea auzoan ez dago pediatra euskaldunik. Non dira gure hizkuntza-eskubideak? Pediatra euskalduna izateko eskubidea dugu eta horixe eskatzen diogu administrazioari! Erantzuna: NAFARROA EKIALDEKO OINARRIZKO OSASUN ARRETA ETA LAGUNTZAREN JARRAITUTASUNA ZUZENDARIORDEA: Jasotako kexaren harira jakinarazi nahi dizugu 30eko 203/2001 Foru Dekretuan ezartzen dela Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioko eta bere erakunde autonomoetako plantilla organikoaren zein lanpostutarako den nahitaezkoa euskaraz jakitea. Gaur egun herritarrak aipatzen duen osasun-etxeko mediku eta pediatren lanpostuetarako ez da betekizun hori eskatzen. Horregatik Nafarroako Gobernuari edo Parlamentuari dagokio euskaraz jakitea nahitaez eskatzeko egin beharreko lege-aldaketa egitea. Dosierra: 500-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Espezialistarako txanda baten inguruan egindako erreklamazio bati (erreklamazioa euskaraz egin nuen) gaztelania hutsean den idatzi batekin erantzun didate. Erantzuna 2016ko otsailaren 25ekoa da, eta kudeatzaileak sinatu du. Erantzuna: Dosierra: 503-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Martxoaren 2an Arrotxapeako Osasun etxera joan nintzen mediku euskalduna nahi nuela eskatzeko. Atzo martxoaren 3an osasun etxetik telefonoz hots egin zidaten esanez osasun etxean ez dagoela mediku euskaldunik. Erantzuna: Dosierra: 523-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Alde zaharreko osasun etxeko harreran dituzten txartel guztiak gaztelera hutsean dituzte. Erantzuna: Dosierra: 756-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Maiatzaren 3a, goizeko 9:15; Barañain II osasun-etxeko harreran 3 langile. Egokitu zaidan langileari euskaraz zuzendu natzaio. Ez dakiela euskaraz erantzun dit. Ea bere lankideek badakiten galdetu diot. Lankideetako bati galdetu dio, eta ezetz. Bertze behin, ez dut administrazioarengandik zerbitzua euskaraz jaso, nik hala nahi nuen arren. Euskaraz bizi nahi dut! Erantzuna: NAFARROAKO IPARRALDEKO OINARRIZKO OSASUN LAGUNTZAREN ETA LAGUNTZAREN JARRAITUTASUNA - ZUZENDARIORDEA: Uztailaren 30eko 203/2001 Dekretuan ezartzen da Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioko eta bere erakunde autonomoetako plantilla organikoaren zein lanpostutarako den nahitaezkoa euskaraz jakitea. Gaur egun, osasun etxe honetako administrari lanpostuetarako ez da betekizun hori eskatzen; horregatik Nafarroako Gobernuari edo Parlamentuari dagokio administrari lanpostuak betetzeko euskaraz jakitea nahitaez eskatzeko egin beharreko lege-aldaketak egitea.
150
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 757-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Barañain II osasun-etxeko harreran hitzordua noiz dudan gogoan izateko papertxoa eman dit langileak. Hasieran euskaraz zuzendu natzaion arren, papertxoa ez dit euskaraz eman; eredua ez dago euskaraz. Erantzuna: NAFARROAKO IPARRALDEKO OINARRIZKO OSASUN LAGUNTZAREN ETA LAGUNTZAREN JARRAITUTASUNA - ZUZENDARIORDEA: Barañain II Osasun Etxeko harrera zerbitzuarekin mintzatu gara. Aipatutako idazkia ez dutela gaztelaniaz eta euskaraz egiaztatu ondoren, gure zerbitzu orokorrei eska diezaietela esan zaie, hala eskatzen duten pazienteek gogorarazpen hori euskaraz jaso ahal dezaten. Dosierra: 797-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Odola ateratzeko lekuan (Irunlarrea karrikan) gauza asko gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 800-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Bianako Printzea zentroan gaztelania hutsean luzatu didate bertan izan naizela egiaztatzeko ziurtagiria. Erantzuna: Dosierra: 852-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Nafarroako Osasun Zerbitzuko Erizaintza Obstetriko-ginekologikoaren arloko erizain espezialista izateko 7 lanpostu oposizio lehiaketa bidez betetzeko lan deialdian, eremu mistoan aritzeko gehiago baloratu da atzerriko hizkuntzak jakitea (ingelesa, frantsesa, alemana 2 puntu) euskaraz jakitea baino (1,17 puntu). Erantzuna: Dosierra: 893-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Antsoaingo osasun etxean paper bat hartzera pasa naiz eta harreran inork ez nau euskaraz artatu. Erantzuna: Dosierra: 996-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Iruñeko Alde Zaharreko osasun etxearen afixa ia guztiak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 999-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Gaur Etxarri Aranatzeko osasun etxera joan gara umeari errebisioa egitera. Pediatra euskalduna da, baina gaur ez zegoen eta ordezkoa erdalduna da. Erantzuna: NAFARROAKO IPARRALDEKO OINARRIZKO OSASUN LAGUNTZAREN ETA LAGUNTZAREN JARRAITUTASUNA - ZUZENDARIORDEA: Zure pediatra, plantilla organikoan, euskalduna da eta lanpostu horrek hizkuntza-eskakizuna du. Ordezkoak, definizioz, ez dira plantilla organikoan agertzen eta, ulertuko duzunez, nahiz eta euskaldunak izatea gauza handia izan litekeen, pediatra ordezkoak nekez aurkitzen ditugu zure oinarrizko eskualdean eta, beraz, arriskua genuke zenbait urte sasoitan profesionalik gabe gelditzeko, kontratatua izateko baldintza hau eskatuz gero. Administrazioen ardura da osasun laguntza bermatzea beste kontu batzuen gainetik, eta horretarako, Etxarri-Aranazko pediatra lanpostuak hizkuntza eskakizuna izan arren, ezin dugu euskararen baldintza eskatu ordezkapena egiteko.
151
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1137-2016 Nori: OSASUNBIDEA - NAFARROAKO ODOL ETA EHUN BANKUA Arrazoia: Herritar iruindarra naiz eta gaurkoan odola ematera joan naiz. Odol Bankuaren sarreran, txanda hartzeko dagoen ordenagailuan, gazteleraz ageri da hasierako testua. Bestalde, hasierako froga egin didan medikua euskalduna zen, baina erizainak ez. Erantzuna: NAFARROAKO ODOL ETA EHUN BANKUA - ZUZENDARIA: Itxarotea kudeatzeko sistemaren hornitzailearekin harremanetan jarri ostean Nafarroako Gobernuko Itzulpen Unitatera jo dugu, eta eskatutako aldaketak egin ditugu. Euskarazko arretari dagokionez, lan txandaren batean euskaldun bat edo beste badugu, baina zerbitzu hori uneoro eskaintzea ez dago Nafarroako Odol eta Ehun Bankuaren esku. Dosierra: 1159-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Osasunbideak twitterren daukan kontuan erdaraz bakarrik aritzen dira, bai aurkezpenean baita txioetan ere. Profilaren izena da euskaraz dagoen bakarra. Erantzuna: Dosierra: 1305-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Osasunbideak bidali didan Osasun Txartel indibiduala gaztelania hutsean dago. Harekin batera heldu den gutuna ere ez dago euskaraz, nahiz eta jakinarazia dudan Osasunbidearekiko harremanak euskaraz nahi ditudala. Asko aipatzen da aldaketa, baina kontu honetan ez dut nik aldaketa handirik sumatu Osasunbidearen aldetik. Erantzuna:OSASUNBIDEA - SALUD RESPONDE: Norbanakoaren Osasun Txartela (NOT) gaur egun gaztelaniaz eta ele bitan egiten dela, baina ez euskaraz bakarrik, txartelak estatu osoan balio duelako. Gaztelaniaz bakarrik dauden NOT txartelak ematen zaizkie eremu mistoan eta eremu ez-euskaldunean bizi diren pertsonei, eta ele bietan daudenak ematen zaizkie euskal eremuan bizi direnei. NOT txartelarekin batera bidaltzen den eskutitza gaztelaniaz, euskaraz eta ele bietan inprimatzen da; eta inolako jakinarazpenik egiten ez bada, NOT txartelarentzat dagoen irizpide beraren arabera banatzen dira. Bestalde, pertsona batek jakinarazten badio Norbanakoaren Osasun Txartelaren Atalari zer hizkuntzatan nahi dituen NOT txartela eta eskutitza, borondate hori jartzen da bizilekuaren eremuaren gainetik eta, beraz, gaztelania hautatzen badu, NOT eta eskutitza gaztelaniaz esleituko zaizkio, eta euskara hautatzen badu, NOT eta eskutitza ele bietan esleituko zaizkio, eta euskara hautatzen badu, ele bietan dagoen NOT txartela eta euskarazko eskutitza esleituko zaizkio. Dosierra: 1382-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Osasunbideak bidali zidan Norbanakoaren Osasun Txartela (NOT) eta harekin batera heldu zen gutuna gaztelania hutsean zeuden, aspaldi jakinarazia dudan arren harremanak euskaraz nahi ditudala. Hori horrela, txartela euskaraz bidaltzeko eskatu nuen, eta oraingoan, gutuna bai, euskaraz bidali didate, baina elebiduna izan behar zuen txartela ez da guztiz elebiduna. Atzealdeko informazio guztia gaztelania hutsean dakar. Erantzuna: Dosierra: 1433-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Semeak hitzordua du oftalmologoarekin urriaren 4an. Hitzordua oroitarazteko sms mezua igorri didate sakelakora eta ez dago euskaraz idatzia. Badira 2 urte Osasunbideari jakinarazi niola semeari dagokion idatzizko komunikazioa euskaraz izatea nahi dudala. Vianako Printzea zentrora joan nintzen espresuki. Noiz eginen diozue jaramon nire eskaerari? Erantzuna:
152
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1451-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Iruñeko San Martin medikua osasun-zentroan beheko solairuko nahiz solairu arteko igogailuetan herritarroi zuzendutako informazioa ez dago euskaraz: "1 HALL - 0 SALIDA CALLE - -1 RESONANCIA", "SI QUIERE SUBIR PULSE... SI QUIERE BAJAR PULSE..." eta "No utilizar los ascensores en caso de incendio". Erantzuna: Dosierra: 1453-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Urriaren 4an San Martin doktorea osasun-zentroan izan naiz. Oftalmologoarekin nuen hitzordua eta kontsultaren ate inguruan ziren oharrak ez zeuden euskaraz idatziak: "Por favor. No llame a la puerta. Le atendemos es breve" eta "Apaguen los teléfonos por favor - Gracias". Erantzuna: Dosierra: 1455-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Adin txikiko semeak espezialistarekin hitzordua noiz duen gogorarazteko SMS mezua igorri dit Osasunbideak. Mezua ez dago euskaraz, semeari dagozkion jakinarazpenak euskaraz jaso nahi ditudala jakinarazia dudan arren. Erantzuna: Dosierra: 1529-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Osasunbideako telefono mezuak prestatzen ari dira eta ez dute herrien euskal izenak erabiltzeko asmo handirik. Izenak hurrengo web orritik hartzen dituzte: http://www.navarra.es/home_es/Temas/Portal+de+la+Salud/Profesionales/Informacion+tecnica/Sani dad/zonificacion+sanitaria+navarra.htm Erantzuna: OSASUNBIDEA - NAFARROAKO IPARRALDEKO OINARRIZKO OSASUN LAGUNTZAREN ETA LAGUNTZAREN JARRAITUTASUNA - ZUZENDARIORDEA: Esan nahi dizut beharbada noizbait nahasi egin garela, baina gure asmoa badela tokietako izen ofizialak erabiltzea. Mila esker gure zerbitzuak hobetzeko duzun interesagatik. Dosierra: 1533-2016 Nori: OSASUNBIDEA Arrazoia: Medikuarenean izan naizela dioen ziurtagiria gaztelania hutsean eman didate, zigilua barne, Iruñeko Alde Zaharreko osasun etxean. Erantzuna:OSASUNBIDEA - NAFARROAKO IPARRALDEKO OINARRIZKO OSASUN LAGUNTZAREN ETA LAGUNTZAREN JARRAITUTASUNA - ZUZENDARIORDEA: Jakinarazi nahi dizugu Osasun Etxe horrekin mintzatu garela. Egiaztatu dugu ez dutela agiri hori gaztelaniaz eta euskaraz idatzita eta, hartara, eskatu diegu zerbitzu orokorretan eskatzeko, hala nahi duten pazienteek agiri hori euskaraz jasotzeko aukera izan dezaten. Mila esker gure zerbitzuak hobetzeko duzun interesagatik. Dosierra: 399-2016 Nori: NAFARROAKO OSASUN PUBLIKOAREN ETA LAN OSASUNAREN INSTITUTUA - INSL Arrazoia: Barañain I osasun-etxean "Taller cuidar y cuidarse" iragartzen duten oharrak daude. Oharra bera ez dago euskaraz eta tailerra ere ez dirudi euskaraz izanen denik. Erantzuna:
153
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
Dosierra: 1585-2016 Nori: NAFARROAKO OSASUN PUBLIKOAREN ETA LAN OSASUNAREN INSTITUTUA - INSL Arrazoia: Bularreko minbiziari aurre egiteko programaren baitan egin beharreko azterketa dela eta, Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institututik igorri didaten eskutitza gaztelera hutsean dago. Erantzuna: NAFARROAKO OSASUN PUBLIKOAREN ETA LAN OSASUNAREN INSTITUTUA - DETEKZIO GOIZTIARREKO ATALA: 18/1986 Foru Legeak, Euskarari buruzkoak, besteak beste Nafarroako eremu linguistikoak eta administrazioaren eta herritarren arteko harremanak zehazten ditu. Bertan xedatutakoa betez, gure populazio baheketarako programek eremu euskaldunean bizi diren pertsonentzako sortzen dituzten jakinarazpen guztiak euskaraz eta gaztelaniaz egiten dira. Kexa egin duen pertsona eremu euskaldunean bizi bada eta jakinarazpena gaztelaniaz jaso badu, arren, gurekin harremanetan jar dadila bizilekua egiaztatzeko.
154
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ADMINISTRAZIOA
NAFARROAKO PARLAMENTUA Dosierra: 466-2016 Nori: NAFARROAKO PARLAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Parlamentuak espainol hutsean bidali die Euskalgintzako ordezkariei martxoaren 8ko Hezkuntza batzordean parte hartzera dei egiteko mezua. Gainera, mezuarekin bidalitako dokumentazioan 3 agiritik bakarra dago ele bietan. Erantzuna: Dosierra: 482-2016 Nori: NAFARROAKO PARLAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Parlamentuak espainiera hutsean bidali die berriz ere Euskalgintzako ordezkariei Hezkuntza Batzordeari buruzko mezu elektronikoa eta saioari buruzko azalpenak emateko ofizioa. Erantzuna: Dosierra: 605-2016 Nori: NAFARROAKO PARLAMENTUA Arrazoia: Nafarroako Parlamentutik mezu elektronikoa bidali diote Iruñeko Euskalgintzari Iruñeko haur eskolen afera dela eta Hezkuntza Batzordearen saioan parte hartzera gonbidatuz. Testua erdara hutsean dago, ez du euskarazko ordainik, eta mezuari atxikita bidali dituzten 3 agirietatik bakarra dago ele bietan. Agiri horietako bat Arauei buruzkoa da, Nafarroako Parlamentuko lan saioetan parte hartzen duten pertsona guztiei bidaltzen zaiena. Erantzuna:
155
156
ϱ͘ &KZh > hE / <
157
158
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak
ARABAKO FORU ALDUNDIA BIDE AZPIEGITUREN ETA MUGIKORTASUNAREN SAILA Dosierra: 580-2016 Nori: ARABAKO FORU ALDUNDIA - BIDE AZPIEGITUREN ETA MUGIKORTASUNAREN SAILA Arrazoia: Martxoaren 11n Durango-Gasteiz errepidea zarratu behar izan zuten Otxandio eta Legutiano artean. Zuhaitz bat eta lurra-eta jausi ei ziren-eta, aro txarragatik, kaminora, urtegiko errebueltetan. Bada, errepidea itxita zegoela iragartzeko seinale horiak erdara hutsean ipini zituzten. Gaur, martxoak 14, oraindik ere, Otxandio aldean, Gomilaz erretegi parean ikusi dut, bazter batean, "Carretera cortada" bide-seinaleetako bat. Hilaren 11ko ETBko albistegietan Legutiano aldean ipinitakoa ere azaldu zen. Erantzuna: BIDE AZPIEGITUREN ETA MUGIKORTASUNAREN SAILA - FORU DIPUTATUA: Jakinarazi nahi dizugu: Iragan martxoaren 11n (...) abisua jaso genuen A-623 errepidea itxita geratu zela zuhaitzak erori zirelako eta muna urratua izan zelako. (...) Lekuraino bertaraino joan zen errepideen foru sarea mantentzeko eta zaintzeko lanetarako kontratatutako enpresako larrialdiko talde bat. Une hartan euren ibilgailuan eskura zeuzkaten seinaleak baliatu zituzten. Eskuarki, ibilgailu horietan adierazpen seinale elebakarrak edukitzen dituzte, eta kartel berriago elebidunak ere bai. - Kartel elebidunak hainbat kausa tarteko errepideak itxi direla adierazteko erabiltzen dira: uholdeak, muna urratuak, oztopoak errepidean eta abar. Jakinik zein askotarikoak diren azpiegiturak erabiltzen dituzten erabiltzaileen hizkuntza ohiturak, eta seinaleen testuekin arazoak sortzea saihestearren, ahalegina egin zen testu horiek murrizteko, piktogramak ipiniz, errepideen erabiltzaile guztientzat erraz ulertzekoak. Errepidea ixten denean, S-15 eta R-101 seinaleak erabiltzen dira. - Herritarrak kexu hau jakinarazteko erabilitako bidea gorabehera, jakin beharrekoa da ezen, (gaztelaniaz: sin perjuicio del canal utilizado para transmitir la presente queja por el ciudadano, constatar que...) abisatu izan balitzaio Arabako Foru Aldundiari nahiz gai horretan eskumena duen Sailari, dela telefono honen bitartez 945217272 (Errepideen Kontrol Zentroa), dela www.araba.eus orrialdearen bidez, eta hala jakinik ez zela seinale elebidunik, konponbidea bilatu izango zitzaiokeela auziari, bitartekaririk gabe, eta herritarraren hizkuntza eskubideak atzerapenik gabe begiratu (gaztelaniaz: satisfechos sus derechos lingüísticos sin dilación). Erantzuna: BIDE AZPIEGITUREN ETA MUGIKORTASUNAREN SAILA - FORU DIPUTATUA: Jakinarazi egiten dizugu foru errepide sarea onik zaintzeko kontratatutako enpresari ohartaraziko diogula errepidea itxita dagoela adierazten duten kartel elebakarrak aldatu egin behar dituela, bai eta ere, ahal dela, egoera horren berri ematen duten piktogramak erabil ditzala.
159
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ARABAKO FORU ALDUNDIA
EUSKARA, KULTURA ETA KIROL SAILA Dosierra: 1171-2016 Nori: ARTIUM. ARTE GARAIKIDEKO EUSKAL ZENTRO-MUSEOA Arrazoia: ARTIUM Arte Garaikideko Euskal Zentro-Museoko kanpoko errotulua, euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez idatzita dago. Euskarazko itzulpena, baina, ez da oso txukuna. Ulertzeko gaztelaniazkoa edo ingelesezkoa irakurri beharra dago. Erantzuna:
160
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ARABAKO FORU ALDUNDIA
INGURUMEN ETA HIRIGINTZA SAILA Dosierra: 1204-2016 Nori: ARABAKO FORU ALDUNDIA - INGURUMEN ETA HIRIGINTZA SAILA Arrazoia: Garaioko Probintzia Parkean dagoen bizikletak alokatzeko gunen ezin izan genuen informazioa euskaraz jaso, Bertan jendaurrean zegoen pertsonak ez zekien euskaraz Erantzuna: INGURUMEN JASANGARRITASUNAREN ZERBITZUA - INGURUMEN TEKNIKARIA: Badirudi gaizkiulertu bat izan zela. Egun horretako bizikleten arduraduna erosoago moldatzen da gaztelaniaz eta joera dauka hizkuntza hori erabiltzeko, baina berariaz eskatuta, badaki euskaraz oinarrizko azalpenak emateko adina. Gainera, normalean badago beste pertsona bat informazio bulegoan, 40 metrora, (kanpoko eginkizunik ez badauka), eta horrek bai, ondo daki, baina dirudienez, ez zioten laguntzarik eskatu. Garaiotik 1.500 ikasle pasatzen dira urtero ingurumen hezkuntza saioetan, eta %90 baino gehiagok euskaraz egiten dute bisita. Garaioko ingurumen hezkuntza eta bizikleten kudeaketaren pleguaren arabera, langile EGAdunak aritu behar dira zerbitzu orduen %75ean gutxienez.
161
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ARABAKO FORU ALDUNDIA
OGASUN, FINANTZA ETA AURREKONTU SAILA Dosierra: 1507-2016 Nori: ARABAKO FORU ALDUNDIA - OGASUN, FINANTZA ETA AURREKONTU SAILA Arrazoia: Arabako Foru Aldundiaren egoitza elektronikoan, Errolda Eredua bete eta aurkezteko laguntzaprogramak lokalizazio (itzulpen) akats larriak ditu eta, horien ondorioz, ezinezkoa da berez nahiko zaila den izapidea egitea gaztelaniazko orriaren bidez atal eta argibide batzuen esanahi zuzenak egiaztatu gabe. Adibidez, jarduera ekonomikoa duen pertsona fisiko bati alta emateko lehenengo pausoan datuak oker sartzen badira, abisu hau agertzen da: "Sinaduraren izen-abizenak edo sozietatearen izena bete behar dituzu" > "Debe rellenar nombre y apellido de la firma o bien razón social". "o bien" horrek berebiziko garrantzia du eta kasu honetan euskaraz "edo" ez da egokia, "ala" beharko luke, edo esaldia argiago formulatzea "bestela" erabilita, aukera batek bestea baztertzen duelako. Akats horren eta beste batzuen ondorioz, EZINEZKOA da izapide hau euskaraz egitea. Erantzuna: Dosierra: 1509-2016 Nori: ARABAKO FORU ALDUNDIA - OGASUN, FINANTZA ETA AURREKONTU SAILA Arrazoia: Izapide bat egiteko hitzordua telefonoz eskatzean, euskaraz ala gaztelaniaz egiteko aukera eskaintzen dute. Euskaraz egitea hautatu arren, gaztelaniaz baino ez dakien langile batek hartzen zaitu maiz eta, euskaraz hartzen zaituzten kasuen ehuneko ehunean, zerbitzu kaskarragoa jasotzen da (motelagoa, zehaztasun txikiagokoa...). Ez dut uste nire hizkuntza aukerak jasotzen dudan zerbitzua kaskartu beharko lukeenik. Erantzuna:
162
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak
BIZKAIKO FORU ALDUNDIA AHALDUN NAGUSIAREN KABINETEA Dosierra: 1415-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - AHALDUN NAGUSIAREN KABINETEA Arrazoia: Urriaren 21eko 13:30ean, Bizkaiko Foru Aldundiak Durangoko Askatasun etorbideko 12. zenbakian daukan bulegora joan nintzen tramite bat egitera. Nire txanda iritsi eta 3. mahaira joatea egokitu zitzaidan. Bertan zegoen funtzionarioari euskaraz zuzendu nintzaion eta berak inolako azalpenik eman gabe gazteleraz erantzun zidan. Bere jarrera aldatzen ez zuenela ikusita, nik ere gaztelerara jo nuen. Gutxietsita sentitu nuen nire burua eta nire hizkuntza eskubideak zapaldurik. Pertsona horrek ez baitzidan inolako azalpenik eman, ez eta aukerarik eman, euskaraz egiteko gai zen funtzionario batekin pasatzeko. Nire ustez, Bizkaiko Foru Aldundiko bulegoetan, hiritar guztion hizkuntza eskubideak errespetatu beharko lirateke. Are gehiago Durango bezalako herri batean, bertako euskararen ezagutza %73koa denean. Erantzuna:
163
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO FORU ALDUNDIA
EKONOMIA ETA LURRALDE GARAPENA SUSTATZEKO SAILA Dosierra: 1605-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - EKONOMIA GARATZEKO ZUZENDARITZA Arrazoia: Bizkaiko Foru Aldundiak eta Estrategia Empresarial egunkariak enpresen topaketa antolatu dute. Horren berri emateko euskarriak gazteleraz daude nagusiki (e-posta, iragarkia...) eta suposatzekoa da topaketa bera ere gaztelera hutsean burutuko dutela. Erantzuna: Dosierra: 829-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - AZPIEGITURETARAKO ETA LURRALDE GARAPENERAKO ZUZENDARITZA Arrazoia: Deia egunkarian ondoko testua duen iragarkia argitaratu dute, maiatzaren 26an, ostegunean: ANUNCIO DE CORTE INTERMITENTE DE CARRETERA Debido a la realización de trabajos topográficos en la calzada, se procederá a la ocupación de un carril, con paso intermitente del tráfico, en las carreteras siguientes:BI-2636 (Elorrio-Elgeta Pks 39,450 a 43,220) y BI-3321 (Elorrio-Berriz, Pks 35,570 a 40,250) entre el 27 de mayo y el 10 de junio, de 10:00 a 18:00 horas.N-636 (Pks 39,300 a 39,900) y BI-3331 (Pks 39,550 a 40,320), sábados 28 de mayo y 4 de junio de 9:00 a 14 horas Erantzuna: INTERBIAK - ZUZENDARI KUDEATZAILEA: Aipatutako oharra ez zuen Interbiak-ek jarri, eta ez dakigu zein diren aipatzen dituzun lanak. Erantzuna: EJ - GARRAIOETAKO SAILBURUORDEA: Iragarki hori ez zuen Eusko Jaurlaritzak argitaratu, ez baitu errepideen arloko eskumenik. Dosierra: 1060-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - AZPIEGITURETARAKO ETA LURRALDE GARAPENERAKO ZUZENDARITZA Arrazoia: N-634 errepidean, Erletxetan (Galdakao), Donostiarako norabidean, tunela igaro orduko, "ATENCIÓN / SALIDA DE CAMIONES" erdara hutsean idatzitako bide-seinalea dago, hondo horiduna; atzo ikusi dut lehen aldiz, gaur ere bertan egon da. Erantzuna: BFA - AZPIEGITURETARAKO ETA LURRALDE GARAPENERAKO ZUZENDARITZA NAGUSIA: Ustiapen zerbitzua errepideetako kontrol eta zaintza lanak egiten dituen UTEarekin harremanetan jarri da gaiaren inguruko informazioa eskatzeko. 2017ko urtarrilaren 16an errepideen kontrol eta zaintza lanak egiten dituen UTEak hurrengo txostena egin zuen: “Aipatzen den seinalea behin-behinekoa zen, Ekonomi eta Lurralde Garapenerako Sailarekin zerikusirik ez duen hirugarren batek instalatua, “Atención/Salida de camiones” zioen araudi orotik kanpo. Seinale hori inolako baimenik gabe ipini zuen Sailak N-634 errepidean, 97+200kp-n beheranzko zentzuan. Han, baimenik gabe egiten ari zen obraren arduradunarekin kontaktuan jarrita, esan zitzaien beharrezkoa zela obra geratzea baimena lortu arte eta atoan kentzea seinaleztapen osoa. Seinalea berehala kendu zen eta kamioien irteera, aurrerantzean, ibilbide gaituen bidez egin zen, ez zelarik beharrezkoa sailaren baimena obra amaitzeko”. Gaia aztertuta, herritarrari jakinarazi nahi diogu bere kexari esker, baimen bako egitate bat egiten ari zela enteratu ginela, batetik; eta bestetik, Departamendu honek ematen dituen baimenen publizitatean hizkuntza-eskubideak bermatzeko klausula bat sartzen duela Bizkaiko Foru Aldundiaren 89/2011 Foru Dekretuaren 11. artikulua betearazteko. Departamentu honek salaketaren berri izan bezain pronto dagozkion eskumenak erabiliz bere betebeharrak egikaritu zituen.
164
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO FORU ALDUNDIA
Dosierra: 378-2016 Nori: INTERBIAK Arrazoia: A8ko tiketen ifrentzuan Interbiak sozietatearen helbidea erdara hutsean ageri da, eta behin eta berriz: "Islas Canarias, 19-1º / 48015 BILBAO". Erantzuna: HERRITARRA: Jakinarazten dizuet, irudi korporatiboa aldatzearekin bat, zuzendu egin dutela; erantsitako argazkian ikusi dezakezuen moduan. Hori bai, Bilbo hiriaren izena gaztelania hutsean dago, baina izen ofizial bakarra "Bilbao" baita badakigu ez dutena zuzenduko. Dosierra: 1363-2016 Nori: INTERBIAK Arrazoia: Bilbon, Artxandako tunelaren sarreran (Salveko zubi ondoan) trafikoko ohar seinaleak gaztelania hutsean du testua: “EXCESO ALTURA” irakurtzen da. Erantzuna: INTERBIAK - ZUZENDARI KUDEATZAILEA: Artxandako tunelen mantentze-lanak eta ustiapena kontratatuta dituen enpresari eskatu zaio jar dezala beste seinale bat testua euskaraz eta gaztelaniaz dituena. Aurreikuspenen arabera, 2017ko martxorako prest eta tokian jarrita egongo da seinalea. Erantzuna: INTERBIAK - ZUZENDARI KUDEATZAILEA: Jarri beharreko panelak euskarazko eta gaztelaniazko testuak daramatza; neurrira eginda dago, eta hura fabrikatzeko epea 18 aste da. Eskaera abenduan egin zenez, panela apirilaren amaierarako jarrita egotea espero dugu. Jartzen dugunean, argazki bat bidaliko dizuegu.
165
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO FORU ALDUNDIA
EUSKARA ETA KULTURA SAILA Dosierra: 1581-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - EUSKARA ZUZENDARITZA Arrazoia: Bizkaiko Foru Aldundiak Durangon duen bulegoan segurata erdalduna administrari lanetan. Sarreran dago. Makinara joan naiz nire tiketa hartzera eta bere lekutik, gaztelaniaz: “puedes poner en castellano” esan dit. Nik, euskaraz: “ez, ondo dago”. Eta berak: “los tecnicismos en euskara son más dificiles”. Nik, serio begiratu eta “No” esan diot. Falta zitzaiguna!!! Harrera erdaraz egiten digun tipoa administrazioan, eta erdarara bideratzen duena, oztopoak jarriz gure hizkuntzari. Erantzuna: Dosierra: 630-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - KULTURA ZUZENDARITZA Arrazoia: Euskarari eta euskaldunoi euren web orrian ematen diguten trataera umiliagarri eta negargarriarengatik. Ez dago euskarazko testuak ulertzerik. Bertan dituzten gure aurre-historiako aztarnak balio handikoak dira baina denon kultura-aztarnarik eta ondasun handienari ematen dioten tratua ikusita... Erantzuna: Dosierra: 1015-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - KULTURA ZUZENDARITZA Arrazoia: Berretsi gura dut duela urtebete bidali nizuen kexa. Foruko udalerrian hainbat bide-seinale daude "Foruko" beharrean, "Foruako" ageri dutenak; nolatan halako astakeria bistan eduki urteetan eta urteetan, herriaren beraren izena bera txarto idatzirik? Begirune apur bat eskatzen dut, besterik ez. Erantzuna: EJ - KULTURA SAILA - EUSKAL KULTURA ONDAREAREN ZENTROAREN ARDURADUNA: Forua aztarnategia zein bere seinaleak Bizkaiko Foru Aldundiaren Kultura Sailak kudeatzen ditu. Beraz, haiei bidali diegu zuk jakinarazitako “kexa”. Dosierra: 224-2016 Nori: BILBOKO ARTE EDERREN MUSEOA Arrazoia: Bilboko Arte Ederren Museoan, bisitariekin zuzenean diharduen langile baten euskararekiko ezjakintasun osoa (ulertu ere ez baitzuen egiten) salatu nahi dut, euskal hiztunonganako errespetu falta agerian geratuz eta eskubideak urratuz. Sinestezina egiten da, oraindik orain, horrelako egoerak topatzea. Kexa honen bidez espero dut egoera hauekin amaitzea. Erantzuna: BILBOKO ARTE EDERRAKO MUSEOA - KOMUNIKAZIO ZUZENDARIORDEA: Bisitariaren arretarako lanpostuetan nahitaezkoa da euskaraz jakitea eta zeregin horretarako kontratatutako langileei eskatu egiten diegu euskaraz erantzutea norbaitek euskaraz hitz egiten dienean. Aretoetako langileei dagokienez, jakinarazi behar dizut beraien zeregin nagusia ez dela bisitariari laguntza eskaintzea, baizik eta aretoa zaintzea; horrenbestez, kasu honetan ez da eskatzen euskaraz jakitea, nahiz eta baloratu egiten den. Zentzu horretan, xede horretarako kontratatutako langileen %70ak euskaraz daki. Dosierra: 1271-2016 Nori: BILBOKO ARTE EDERREN MUSEOA Arrazoia: Gaur zabaldu da Bilboko arte ederren museoak antolatutako hezkuntza proiektua jardueretan izena emateko epea. Jarduera hauek umeei zuzenduta daude. Ezin izan dut izena emon euskarazko talde guztiak beteta daudelako. 55 talde osatu dira eta soilik 13 euskaraz dira beraz berehala bete izan dira. 55 taldetik 13 euskaraz eta 42 gazteleraz izatea diskriminazio itzela iruditzen zait. Nire 4 urteko alabak oraindik ez du gaztelera ongi menperatzen eta kanpoan geratu da gaztelera ez menperatzeagatik. 55 taldetik 13 soilik euskaraz izatea lotsamangarria da kontutan hartzen badugu gaur egun ume gehienak euskaldunak direla. Erantzuna: BILBOKO UDALA - KULTURA SAILEKO ZINEGOTZIA: Arduradunarekin harremanetan jarri gara eta erantzun digute kexa Museoaren Hezkuntza Sailera bidali dutela, honek baloratzeko eta beharrezko neurriak hartzeko.
166
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO FORU ALDUNDIA
Dosierra: 1338-2016 Nori: EUSKALDUNA JAUREGIA Arrazoia: Bilboko Euskalduna Jauregiak ikuskizunen berri emateko kalean erabiltzen dituen publizitateeuskarrietan -kartelak eta Jauregiaren atariko pantaila elektronikoa- euskara baztertzen du, gaztelania soilik erabiliz. Erantzuna:
167
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO FORU ALDUNDIA
GARRAIOAK, MUGIKORTASUNA ETA LURRALDEAREN KOHESIOA SUSTATZEKO SAILA Dosierra: 261-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - GARRAIOAK ETA MUGIKORTASUNA SUSTATZEKO ZUZENDARITZA Arrazoia: BI 635 (Zornotza - Gernika) errepidean, atzo eguerdian zein gaur eguerdian, "SALIDA DE CAMIONES" eta "ATENCIÓN / SALIDA DE CAMIONES" bide-seinaleak (lanetakoak, horiak) ikusi ditut, Zugastietan (Muxika), Gorozikarako bidegurutze parean. Zergatik 2016an euskaldunok Euskal Herrian jasan behar ditugu erdara hutsean diren bide-seinaleak? Erantzuna: BFA - AZPIEGITURETARAKO ETA LURRALDE GARAPENERAKO ZUZENDARI NAGUSIA: Zure idazkian aipatutako seinalea hirugarren pertsona batek jarria da, hain zuzen ere, egurketari batek; behinbehineko seinale bat da, errepidean dagoen bide partikular baten erabileraz abisatzen duena. Jarduera errepideen babes-eremutik kanpo egiten ari denez, sail honek ez du inolako baimenik eman jarduera hori egiteko. Seinale hori ez dago Bizkaiko Foru Aldundiko Ekonomi eta Lurralde Garapena Sutatzeko Saileko Errepideen Kontzerbaziorako 1. Aldeko seinaleen katalogoan, beraz, sail honi ez dagokio haren kontserbazioa. Dosierra: 369-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - GARRAIOAK ETA MUGIKORTASUNA SUSTATZEKO ZUZENDARITZA Arrazoia: Bermeoko saihesbideko tunelaren sarbideetako batean honako mezu hau ikusi dut gaur: "Ezkerrako [sic] erreia itxita". Erantzuna: BFA - AZPIEGITURAK GARATZEKO ZUZENDARIORDE NAGUSIA: Bermeoko saihesbideko tuneletako kontrol zentroan dauden erregistroak kontsultatu ondoren ikusi da otsailaren 18an mezu aldakorreko panel batean mezu hauek agertu zirela txandaka: “eskerreko erreia itxita” eta “carril izquierdo cortado”. Beraz, guk dakigula, zure kexan aipatzen duzun mezua “ezkerrako erreia itxita” ez da agertu panelean; dena den, kexa mezuen arduradunei jakinarazi diegu, aurrerantzean kontuan har dezaten. Dosierra: 404-2016 Nori: BIZKAIBUS Arrazoia: Bizkaibuseko iragarkia gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 450-2016 Nori: BIZKAIBUS Arrazoia: Bizkaibus zerbitzuen ohiko erabiltzailea naiz. Gaur iluntzean A3515 Bilbao-Gernika-Bermeo ibilbidea egin duen autobusean, gaztelaniaren presentzia askoz ere handiagoa da euskararena baino. Horrela, pantailan, euskaraz eta gaztelaniaz txandaka ageri den informazioari dagokionez, euskarazkoak "Helburua Bermeo 02/05/2016" 4 segundo irauten du, gaztelaniazkoak aldiz 20 segundo "Destino Bermeo 02/05/2016". Horrez gain, euskarazkoan data gaztelaniaz ageri da euskaraz beharrean, eta irratia ere gaztelania hutsean zen, Radio 3. Erantzuna: Dosierra: 588-2016 Nori: BIZKAIBUS Arrazoia: Gaur iluntzean Bilbon A3515 Bizkaibusa hartu dut, Bilbao-Gernika-Bermeo. Autobus berria izan da, aurrean telebista-pantaila duena. 1. Pantailako informazioa txandakatuz dabil: “Helburua Bermeo”; euskaraz, 4 segundo inguru irauten dau. Ondoren, informazioa gaztelaniaz agertzen da (“Destino Bermeo”); 20 segundo inguru irauten dau. Ondoren, berriro euskaraz, etab. Euskarazko testua arin pasatzen da (tximista bat), gaztelaniazkoak hor jarraitzen dau, luzaroago; bider bost da gaztelaniaren presentzia. Beheko data gaztelaniaz baino ez dago idatzita: 06/05/2016 2. Aurrean beste argi-letrero bi. Lehenengoa gaztelaniaz; "Parada solicitada" (edo holakoren bat). Bigarrena euskaraz; "Geldialdi eskaria" (edo holakoren bat). Bidaiari batek geralekura heldu baino lehen tinbrea jotzean pizten dena. Ordena hori araututakoa da? 3. Irratian Radio 3. Erantzuna:
168
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO FORU ALDUNDIA
Dosierra: 1013-2016 Nori: BIZKAIBUS Arrazoia: Bermeo - Mungia - Bilbo ibilbidea egiten duen Bizkaibuseko autobus berriak gazteleraz bakarrik ematen du informazioa aurreko panelean. Erantzuna: Dosierra: 1371-2016 Nori: BIZKAIBUS Arrazoia: Loiuko aireportuan Bizkaibus enpresa publikoak duen informazio puntuan eta txartelen salmentarako puntuan dagoen langileak (2016-10-11, 18:20) ez daki euskaraz. Gazteleraz aritzera behartu nau. Erantzuna: Dosierra: 479-2016 Nori: BIZKAIKO GARRAIO PARTZUERGOA Arrazoia: Barik txartela kargatzeko makinek euskara hautatzeko aukera dute, baina nahiz eta aukeratu, barruko menu osoa gazteleraz dago. Erantzuna: BIZKAIKO GARRAIO PARTZUERGOA: RENFENn dauden saltzeko edo kontsultatzeko makinen hizkuntza Barik txartelean ezarrita dagoen hizkuntzaren arabera aukeratzen da. Horrenbestez, ezinbestekoa da erabiltzaileak hizkuntza lehenetsia euskara dela adieraztea Barik txartela erregistratzeko edo pertsonalizatzeko unean. Bestalde, txartela izengabea bada, erosketa egiteko unean aukeratu beharko da erabili nahi den hizkuntza. Dosierra: 825-2016 Nori: METRO BILBAO Arrazoia: Sarrikoko geltokian kasu honetan, eta geltoki guztietan orokorrean, igogailuetan eta eskailera automatikoetan egiten diren mantentze lanetan erabiltzen diren abisu-euskarriak gazteleraz bakarrik daude Erantzuna: Dosierra: 841-2016 Nori: METRO BILBAO Arrazoia: Metro Bilbaok bere e-posta domeinua aldatu du .eus-era. Orain e-posta jasotzen dugunean .net helbidera mezu automatiko bat jasotzen dugu gogoratzeko 2017rako domeinu zaharra bertan geldituko dela. Nola ez mezua gaztelera hutsean jasotzen dugu. Erantzuna: Dosierra: 847-2016 Nori: METRO BILBAO Arrazoia: Osasun egoeraren zinpeko adierazpena egiteko galdetegia bakarrik gazteleraz bete dezakegu. Erantzuna: Dosierra: 962-2016 Nori: METRO BILBAO Arrazoia: Eraikin nagusian eta tailerretan barne wifian sartzeko gainditu behar den "bisita ataria" bakarrik gazteleraz dago irudian ikusten den bezala. Erantzuna: Dosierra: 1552-2016 Nori: METRO BILBAO Arrazoia: Gaur ditugu hauteskunde sindikalak Bilboko metroan. Botoa emateko erabiliko ditugun papeletetan hurrengo akatsa agertzen da : hauteskundeRak. Orain dela 4 urte akats bera salatu genuen eta ez da konpondu. Erantzuna:
169
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO FORU ALDUNDIA
Dosierra: 1576-2016 Nori: METRO BILBAO Arrazoia: Metro Bilbaok lan-eskaintza bi aurkeztu ditu eta bietan goi mailako teknikari izateko B1 euskara-maila eskatu dute, ingelesez, aldiz, B2. Zelan da posible? Erantzuna:
170
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO FORU ALDUNDIA
HERRI ADMINISTRAZIORAKO ETA ERAKUNDE HARREMANETARAKO SAILA Dosierra: 1431-2016 Nori: BISCAYTIK FUNDAZIOA Arrazoia: Biscaytik Fundazioaren ikastaro batera etorri naiz Bake Eder Palaziora. Harrerako gizonak gazteleraz egin dit eta nik euskaraz erantzun. Ulertu du, baina gaztelaniaz erantzun dit: "después de los tornos, primera a la izquierda". Erantzuna:
171
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO FORU ALDUNDIA
IRAUNKORTASUNA ETA INGURUNE NATURALA ZAINTZEKO SAILA Dosierra: 866-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - INGURUMEN ZUZENDARITZA Arrazoia: Urkiolako mendate inguruan pinuak botatzen ari direla-eta hainbat kartel daude ipinita herritarroi arriskuaz ohartarazteko. Guztiak erdara hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 1066-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - INGURUMEN ZUZENDARITZA Arrazoia: Karraspioko sorosleek megafoniatik informazioa zabalkeran, tenperaturen berri modu traketsean ematen dute euskaraz; erdaraz, ostera, dena ederto baten. Atzo, adibidez, zioten tenperaturak "27 gradutakoa" eta "21 gradutakoa" zirela, girokoa eta urarena. Ohi bezala euskaldunok bigarren mailako herritar, udatiar, bezero, pertsona... Erantzuna: Dosierra: 1596-2016 Nori: BILBAO BIZKAIA UR PARTZUERGOA Arrazoia: Ur Partzuergoari orain dela urte batzuk faktura osorik euskaraz bidaltzeko eskatu nion. Urteak pasatu dira eta ez da ezertxo ere hobetu. Hauek dira euskaraz ez dauden edukiak: 1. Jaulkipen data, 2. Fakturazio aldiko data, 3. Helbidea, 4. Gure helbidea: CIF, DNI, BJ. "Camino" egotekotan atzean eta ez lehentasuna emanda, 5. Gure helbidea: BJ. "Camino" egotekotan atzean eta ez lehentasuna emanda, 6. Faktura data atzean, 7. Fakturazio aldiko data atzean, 8. Jarduera: "Oficinas", 9. Tarifa: "Local", 10. Merkataritza Erregistroa, 11. Aenor: "Empresa registrada". Espero dugu 2017ko martxorako akats hauek konpontzea. Ezpabere, fakturaren %100 ordaindu beharrean %95 ordainduko dugu, zerbitzua etengabe akatsekin eskaintzeagatik eta akats horiek ez konpontzeagatik. Erantzuna: BILBOKO BIZKAIA UR PARTZUERGOA - MERKATARITZA ETA KALITATEAREN KUDEAKETAREN ZUZENDARIA: Bi hizkuntzatan diseinaturiko faktura ez daukagu hobetzerik egun erabiltzen dugun softwarean aldaketa sakonak egin ezean edota software berri bat erabili arte. Dena den, gaur egun euskara hutsean diseinatutako faktura bidal diezaiokegu kexa jarri egin duen herritarrari. Horrela nahi izanez gero, eskaera egin beharko liguke, idatziz edota Arretarako Telefonora dei eginez (94 487 31 87). Erantzuna: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - INGURUMENEKO ZUZENDARI NAGUSIA: Helarazitako dosier-zenbakia erreferentzia duen idazkiari dagokionez, honekin batera bidaltzen dizut Bilbao-Bizkaia Ur Partzuergoari igorritako idazkia.
172
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO FORU ALDUNDIA
OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA Dosierra: 387-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA Arrazoia: Webgunearen bidez errenta aitorpenari buruzko informazioa eskatzen dugunean ematen digun erantzunak amorrua, tristezia eta haserrea eragiten dizkit: "emaitza itzultzea duen Etxean 2015 proposamena sortu da." Hori ez da euskara, ez dago ulertzerik. Erantzuna: OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA - ZERGADUNARENTZAKO INFORMAZIO ETA LAGUNTZA ZERBITZUA: Jakinarazi nahi dizugu zergadunak aurkitzen badu akats ortografikoa informazio batean, Bizkaiko Foru Aldundiko Itzulpen, Terminologia eta Hizkuntza Teknologiaren atalekoei eskatzen diegula akatsa aztertzeko eta euskara zuzenean idazteko. Baita Komunikazio eta Argitalpenen atalekoei aldatzeko ere. Beste aldetik, idazkeraz hitz egiten bada bakoitzaren subjektibotasunarekin egiten dugu topo eta zaila egiten zaigu zergadun guztien oniritzia lortzea. Kontuan hartuta zerga arautegia konplexua eta berezia den heinean ahalik eta errazen azaldu behar diegu zergadunei. Beraz, eragozpenak barkatzeko eskatu eta hizkuntza bietan zergapekoei ahalik eta zerbitzu onena eskaintzeko ahalegintzen garela ziurtatu besterik ezin dugu egin. Erantzuna: OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA - ZERGADUNARENTZAKO INFORMAZIO ETA LAGUNTZA ZERBITZUA: Zuen eskakizuna ondo betetzeko, hau da, aldaketa egindakoan pantailaren argazkia zuei bidaltzea, ez da posible izango hurrengo urtera arte. 2016ko errenta aitorpenari buruzko kanpaina hasiko denean, gure Webgunean Rentanet Etxean proposamenak ezagutzeko aukera erabilgarria izango da, baino ez lehenago. Beraz, 2016ko apirila arte ezin izango dugu hau burutu. Barkatu eragozpenak. Dosierra: 410-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA Arrazoia: Errenta aitorpenerako Bizkaiko Ogasunetik bidaltzen ari diren gutunetan bidaltzailearen helbidea (kalea eta hiriaren izena) erdara hutsean daude. Badakit hiriaren izen ofizial bakarra erdarazkoa dela... Baina horren gainetik ez ote luke egon behar euskara ofiziala delako legea...? Erantzuna: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA: Jakinarazi nahi dizugu, ezohikoak direla horrelako akatsak, baina barkamena eskatu behar dugula helbidea erdaraz bakarrik dagoelako. Jakin ezazu, dagokion ataleko arduradunei kexa bidali diegula, ahalik eta lasterren zuzen dezaten. Dena den, biltegian oraindik dauzkagun gutun-azalak bukatu arte, ez ditugu berriak erabiliko. Erantzuna: OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA - ZERGADUNARENTZAKO INFORMAZIO ETA LAGUNTZA ZERBITZUA: Dagokion ataleko arduradunei berriro ere kexa bidali diegu, eta momentuz dauzkagun gutunak agortuko ditugu. Dosierra: 413-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA Arrazoia: Apirilaren 27an Bizkaiko Foru Aldundiko Ogasunera deitu dut (901 503 000) errenta aitorpena delaeta. Harrera egin didan pertsonak euskaraz ez dakiela esan dit nik euskaraz egin diodanean, baina euskaraz atenditzea nahi badut pixka bat itxaron beharko dudala esan dit oso lanpetuta dabiltzalako. Zain egoteko astirik ez nuenez gaztelaniaz egin dut tramitea, baina ez zait bidezkoa iruditzen euskaraz egin ahal izateko zain egon behar izatea. Erantzuna: BFA - ZERGADUNENTZAKO INFORMAZIO ETA LAGUNTZA ZERBITZUA: Jakinarazi nahi dizugu, zergei buruzko izapideak egiteko dauden ataletako langile gehienak lana euskaraz eta gaztelaniaz egiteko gai direla, baina horrela ez balitz, edozein zergadunek eskatu ahal du euskaraz gai den beste pertsona batek atenditzea. Beraz, eragozpenak barkatzeko eskatu eta hizkuntza bietan zergapekoei ahalik eta zerbitzu onena eskaintzeko ahalegintzen garela ziurtatu besterik ezin dugu egin.
173
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO FORU ALDUNDIA
Dosierra: 414-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA Arrazoia: Apirilaren 17an Bizkaiko Foru Aldundiaren webgunean, neure datu fiskalak kontsultatu gura izan nituen eta honako esaldi hau agertu zitzaidan: "Zerbitzu hau apirilak 18tik abenduak 31ra egongo da erabilgarri." Euskaldun herritar moduan euskara zuzena eta tratu duina eskatzen diot administrazioari. Bestalde, ea Foru Ogasunaren errenta-aitorpen proposamenik ba ote dudan ere begiratu nuen, eta ondokoa azaldu zitzaidan: "Ekitaldi honek ez du aitorpen proposamenik jasoko", alegia... "(en) este ejercicio, (usted) no recibirá propuesta de declaración" ulertu behar dut, euskaldun herritar naizen aldetik 'oso azkarra' naizelako... Erantzuna: Dosierra: 417-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA Arrazoia: Zergatik euskarazko txioak ilustratzeko, errenta aitorpen erdara hutsezkoen irudiak? 1.- https://twitter.com/errentabizkaia/status/717624204208828416?s=02 2.- https://twitter.com/errentabizkaia/status/717302035016761345?s=01 Erantzuna: Dosierra: 474-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA Arrazoia: Errenta aitorpenaren gaineko kontsulta egiteko telefonoz deitu dut 901 50 3000 telefonora 14.05ean. Kontsulta euskaraz egiteko aukera egin arren, gazteleraz soilik erantzun ahal zidatela esan dit bertako langileak, euskaldunak bazkaltzen ari ziren eta. Erantzuna: Dosierra: 585-2016 Nori: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA - OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA Arrazoia: Aurretik nahiko pentsaturiko salaketa gauzatzera noa. Kokotaraino, nago, gaude... 2014.06.16an Bizkaiko Ekonomi eta Administrazio Auzitegi Foralari zuzenduriko eskaera aurkeztu nuen, euskaraz. 2015eko maiatzean ebazpena ez nuen euskaraz jaso, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA - ZERGADUNARENTZAKO INFORMAZIO ETA LAGUNTZA ZERBITZUA: Zure kexa aipatutako Foru Auzitegiko arduradunei bidali diegu eta haiek esan digutenez, ia komunikazio guztiak elebidunak dira, ebazpen zehatz batzuetan izan ezik, eta zergadunaren idazkiaren hizkuntzaren arabera. Dena den, eta kasu hau aztertu eta ondo erantzun ahal izateko, eskatzen dizugu zergadunen datuak guri ematea. Erantzuna: OGASUNA ETA FINANTZAK SAILA - ZERGADUNARENTZAKO INFORMAZIO ETA LAGUNTZA ZERBITZUA: Datuak Foru Auzitegiko arduradunei bidali dizkiegu eta haiek esan digutenez, berriro bidaliko diote komunikazioa baina kasu honetan euskaraz. Beste aldetik, barkamenak eskatu nahi dizkiogu zergadunari arrazoia daukalako eta espero dugu berriro ez gertatzea. Dena den jakinarazten dizugu ia komunikazio guztiak elebidunak direla, ebazpen zehatz batzuetan izan ezik, eta zergadunaren idazkiaren hizkuntzaren arabera.
174
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak
GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA BIDE AZPIEGITURAK Dosierra: 1634-2016 Nori: BIDEGI Arrazoia: Abenduaren 29an, 10:00ak aldean, A-8 autobideko Oiartzungo bidaisari gunean zen langileak espainolez egin dit, nahiz eta ni euskaraz mintzatu. Erantzuna:
175
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA
EKONOMIA SUSTAPENERAKO, LANDA INGURUNEA ETA LURRALDE OREKARAKO DEP. Dosierra: 839-2016 Nori: FICOBA Arrazoia: Beste kartel diskriminatzaile bat zabaldu dute eskualde osoan; Azkainetik Berara, Pasaiatik Hondarribira zabaldu dituzte milaka ale. Iparraldeko zenbaitzu, frantses hutsean... Irungo Udala partaide da FICOBAN; Euskararen ordenantzak behartzen du elebidun izatera, baina Irungo Udalarentzat zein Ficobakoentzat argi dago euskara Out dagoela. Gure herriaren izena eta itxura kaltetzen dute. Baita gipuzkoarrena ere. Erantzuna: FICOBA - GERENTEAREN ONDOKOA: Out Market! Azoka antolatzen duen enpresa pribatua da eta ez da Ficoba Fundazioa. Enpresa horrek gizarte egoitza Malagan dauka eta Gipuzkoako eta inguruko errealitate linguistikora egokitzen saiatzen da bere borondaterik onenarekin. Nolanahi ere, idatziz emango diogu zure bulegoan jasotako kexaren berri, egokitzat jotzen dituen neurriak har ditzan.
176
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA
KULTURA, TURISMO, GAZTERIA ETA KIROL DEPARTAMENTUA Dosierra: 1349-2016 Nori: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA - KIROL ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Gipuzkoako Foru Aldundiko Kirol Sailarentzat Eskola Kirolari buruzko ikerketa egiten ari den I&G enpresatik galdetegi bat bidali ziguten posta elektronikoz. Mezuan helarazi zizkiguten azalpenak eta erantzun beharreko inkesta gaztelania hutsean jaso genituen. Erantzuna: Dosierra: 775-2016 Nori: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA - KULTURAKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Gaur Gipuzkoako Foru Aldundiaren logoa duen propaganda ikusi dut markesina batean gaztelera hutsean. Erantzuna: GFA - KULTURA, TURISMO, GAZTERIA ETA KIROL DEPARTAMENTUA - PRENTSA BULEGOA: Herritarrak ikusi duen markesina kanpaina baten barruan zegoen. Kanpaina horretako 4 iragarki-eredu desberdin egin ziren, bi euskaraz eta beste bi gazteleraz. Eredu bakoitzerako 31 markesina erabili ziren, denetara, 124 markesina, erdia euskaraz eta beste erdia gaztelaniaz. Dosierra: 959-2016 Nori: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA – TURISMO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Gipuzkoako Foru Aldundiak Boulevarrean daukan turismo bulego berrian langile bat ez da gai izan ni euskaraz artatzeko. Erantzuna: Dosierra: 812-2016 Nori: KURSAAL ELKARGUNEA Arrazoia: KURSAAL Fundazioak eskuorri eta argi paneletan euskaraz idatzitakoa hizki potoloz izatetik hizki finetan izatera pasa du. Gazteleraren aurretik egon arren, ikusgarritasuna kendu diote euskarari eta bigarren mailan utzi. Erakunde publikoek sustatutako erakundea izanik, ez da onargarria. Erantzuna: KURSAAL - ZUZENDARI GERENTEA: Saiatu garen arren ez dugu aurkitu kexak aipatzen duen “eskuorri”-en erreferentziarik, hau da, euskararen eta gaztelaniaren presentzia berdina da edo eta, alderantziz, hizki potoloak euskarak ditu. “Argi-panela”-ri dagokionean berriz, egia da hizki potoloagoa gaztelaniak duela, honek euskarari inongo bigarren mailarik eman nahi ez dion arren, aldiz, errekurtso estetiko hutsa da, beste inongo helbururik gabe. Edozein eratara, jasotako kexa aintzat hartzen dugu eta aurrerantzean martxan jarriko ditugun ekoizpenetan kontuan hartuko dugu. Amaitzeko, euskararen erabileraren normalizazioaren mesedetan Kursaal Elkarguneak duen konpromisoa azpimarratu nahiko genuke.
177
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA
MUGIKORTASUNA ETA LURRALDE ANTOLAKETA DEPARTAMENTUA Dosierra: 566-2016 Nori: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA - MUGIKORTASUNEKO ETA GARRAIO PUBLIKOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Mugik apiriletik aurrera izango diren tarifa berrien jakinarazpena bidali digu. Lotura klikatuz, webgunera sartu naiz, baina tarifa berriak gaztelerazko orrian bakarrik ageri dira. Erantzuna: Dosierra: 717-2016 Nori: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA - MUGIKORTASUNEKO ETA GARRAIO PUBLIKOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Internetez garraio publikoko Mugi txartela egitera euskarazko webgunetik sartu naiz. Eskabide galdetegia irekitzeko sakatzerakoan gaztelera hutsean dena ireki da; ez dut aurkitu euskarazkora iristeko biderik. Erantzuna: Dosierra: 933-2016 Nori: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA - MUGIKORTASUNEKO ETA GARRAIO PUBLIKOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Play Storen Mugik Mugi aplikazioari buruzko informazioa gaztelaniaz bakarrik ematen du. Erantzuna: GIPUZKOAKO GARRAIOAREN LURRALDE AGINTARITZAREN PLANGINTZA ETA MUGIKORTASUN TEKNIKARIA: Lehenik eta behin barkamena eskatu nahiko genioke herritarrari eta aldi berean jakinarazi Mugiren APP-a oso berria izanik, egunero berrikuntzaren bat ezartzen ari garela argitu. Mugiren APPa Googleko Play Storera bi hizkuntzetan igota dago. Aplikazioa euskaraz edo gazteleraz izatearen arrazoia mugikorraren konfirgurazioan eta aurredefinitutako hizkuntzan dago. Kontutan izanda momentu honetan APPa igota dagoen bezala euskararen erabilera guztiz bermatuta ez dagoenez, lehenbailehen konponbide bat prestatzeko lana egiten ari gara. Dosierra: 956-2016 Nori: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA - MUGIKORTASUNEKO ETA GARRAIO PUBLIKOKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Arrazoia: Mugi aplikazioa euskaraz jarri nahi duenari azalpenak eman beharrean ez diotela ulertzen esaten diote zuzenean. Erantzuna: GIPUZKOAKO GARRAIOAREN LURRALDE AGINTARITZAREN PLANGINTZA ETA MUGIKORTASUN TEKNIKARIA: Lehenik eta behin barkamena eskatu nahiko nioke herritarrari, salatutako hutsegitea komunikazio akatsa izan delako. Mugirren APPa eta interneten azaltzen den guztia bi hizkuntzetan dago eta web bidez egiten diren galderei jasotako hizkuntzan erantzuten zaie, hau da, euskaraz zein gazteleraz. Kasu honetan, okertu egin ginen eta herritarrari hari ez zegokion erantzuna igorri genion. Sentitzen dugu eta barkamena eskatzen diogu herritarrari.
178
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA
Dosierra: 1211-2016 Nori: GIPUZKOAKO GARRAIOAREN LURRALDE AGINTARITZA Arrazoia: Gipuzkoako Garraioaren Lurralde Agintaritzaren webgunearen euskarazko bertsioan blogeko albisteak gaztelaniaz daude. Erantzuna: TGG - GIPUZKOAKO GARRAIOAREN LURRALDE AGINTARITZA - PLANGINTZA ETA MUGIKORTASUN TEKNIKARIA: TGG-ren euskarazko weba euskaraz dago bere osotasunean, salbuespen batekin, Bloga. Weba antolatzeko unean presente izan genuen EAEko 10/1982 Legeak dioena, baita Gipuzkoako Foru Aldundiaren 21/04 Dekretuan ezarritakoa, beti ere herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko asmoarekin. Gure erakundeari zuzendutako galdera guztiei, webaren bidez eginak zein beste edozein modutako harremanak, jasotako hizkuntzan erantzuten zaie, hau da, euskaraz zein gazteleraz. Halere, zure kexa gure erakundearen blogari buruzkoa da. Gure iritziz Blog bat ohar, istorio edo artikuluak argitaratzeko Interneteko webgune bat da; guk blogaren egileak idatzi duen bezala argitaratzen ditugu, beraz, ez ditugu itzultzen. Hau da, egileak idatzitako moduan argitaratzen ditugu. Horiek horrela, sentitzen dugu norbait kaltetuta ikusi bada gure blogean dagoen hizkuntzagatik. Nolanahi ere, saiatuko gara GGLAren webeko bloga hornitzen duten albisteetan euskarari presentzia handiagoa ematen. Dosierra: 1301-2016 Nori: GIPUZKOAKO GARRAIOAREN LURRALDE AGINTARITZA Arrazoia: MUGI txartelaren izapideak egin nituen joan den hilean Donostian. Txanda hartzeko papertxoa, eta txartela kargatzeko ordainagiria, biak ala biak, gaztelania hutsean luzatu zizkidaten. Erantzuna: Dosierra: 749-2016 Nori: LURRALDEBUS Arrazoia: Nik euskaraz hitz egin arren, Lurraldebus autobuseko gidariak erdaraz hitz egin dit. Erantzuna:
179
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA
OGASUNA ETA FINANTZAK DEPARTAMENTUA Dosierra: 199-2016 Nori: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA - OGASUNA ETA FINANTZAK DEPARTAMENTUA Arrazoia: Gipuzkoako Ogasunak errenta kanpainarako lan poltsa eratzeko eginiko azterketan galdera guztiak euskaraz eta gaztelaniaz idatzita eman zituzten, baina galdera batean euskarazko eta gaztelaniazko bertsioa ez zetozen bat. Azterketa-zaintzaileei jakinarazi eta alegazioa aurkezteko esan zidaten. Behin behineko emaitzak argitaratu zituzten gaztelerazko bertsioa ontzat emanda. Alegazioa aurkeztu nuen epe barruan, baina ez zuten ontzat eman eta behin betiko emaitzak argitaratu zituzten. Beste bide bat baliatuz alegazioa Funtzio Publikoko Zerbitzuraino iristea lortu nuen eta denbora tarte baten ondoren, akatsa zuzendu egin dute, aipatutako galdera bertan behera utziz. Gaia konpondu da, baina zegokiona baino bide luzeagoa eginez, eta babesgabetasun sentipena bizi ondoren. Erantzuna:
180
ϲ͘ h > < d D E<KDhE/d d <
181
182
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak
ARABAKO UDALAK Dosierra: 220-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Udalaren twitter kontuan gaztelania lehenesten dute; mezu batzuk gaztelaniaz besterik ez dituzte idazten. Erantzuna: Dosierra: 274-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Udaleko Hezkuntza Kontseiluan aurkeztu duten txostenaren izenburua honakoa da: "Vitoria-Gasteizko eskuntza-egoera 2009-2013". Hau zabaldu dudanean izugarrizko zaplaztekoa hartu dut, Gasteizko euskaldun guztiekiko errespetu falta itzel honen aurrean. Noski, hau ikusita ez dut irakurtzen jarraitu. Txostenaren aurkezpena bera, gaztelaniaz, orain dela hilabete t'erdi egin zen, eta denbora tartea izan dute ganorazko itzulpena egiteko. Erantzuna: GASTEIKO UDALA - KULTURA, HEZKUNTZA ETA KIROL SAILA: Eskerrik asko kexa igortzeagatik, izan ere akats tamalgarria egin baitugu. Gure ustez informatika-programaren zuzentzaile automatikoak egindako akatsa izan da eta, penagarria bada ere, ez gara konturatu. Kexa jaso bezain pronto, udalaren webgunean dagoen agiriaren PDFan titulua aldatu dugu, eta horren esteka bidaltzen dizuegu egiazta dezazuen: http://www.vitoriagasteiz.org/wb021/http/contenidosEstaticos/adjuntos/eu/41/07/64107.pdf. Gainera, agiria berriz zuzenduta bidaliko diegu hartzaile diren pertsona eta entitate guztiei. Dosierra: 294-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Udaleko Parte-Hartze sailak bidaltzen duen buletin elektronikoa gazteleraz dago. Gaztelerari lehentasun erabatekoa ematen diote. Euskarazko bertsioa hautatzeko aukera ematen dute, baina ez da lehentasuna duena. Link batean klikatu behar da euskarazko bertsioa irakurtzeko. Erantzuna: GASTEIKO UDALA - HERRITARREN PARTE-HARTZEA: Zuzendu da. Azken buletinaren berria emateko bi mezu bidali ziren: bat euskaraz eta euskaraz betsioaren estekarekin. Bestea gazteleraz, gazteleraz bertsioaren estekarekin. Erantzuna: GASTEIKO UDALA - HERRITARREN PARTE-HARTZERAKO ZERBITZUA - TEKNIKARIA: Buletina euskaraz jasotzeko, harpidetza euskaraz ere egin behar da. Beraz, bi gauza egin ditzakegu: 1.- Euskaraz jaso nahi duen pertsonak baja eman erdaraz jasotzen duelako eta jarraian, alta eman baina euskaraz. 2.- Guri ematen badiguzu zein den pertsona edo entitate horren helbide elektronikoa, hemendik ikus dezakegu zein hizkuntzetan dagoen eginda harpidetza eta aldaketa egingo dugu momentu batean arazorik gabe. Herritarrak jakinarazia: - 7. buletina euskaraz jaso du. - Ondoko eskaerak zuzendu dizkio Udalari: 1. Orain arte buletina gaztelaniaz jaso dutenek (eta euskaraz jaso nahi arren, kexatu ez direnek), hemendik aurrera ere gaztelaniaz jasoko dute? Jakinaraziko zaie harpidetza euskaraz egin dezaketela? 2. Harpidetzarena berregindakoan jaso duen mezuan, gaia edo "asunto"ri dagokion laukian testua gaztelaniaz ere agertzen dela eta mezuan testuren bat ez dagoela euskaraz. Buletina euskaraz jasotzeko eskaera egiten duen herritarrekin euskara hutsean komunikatzea dela esperoko lukeena adierazi digu. 3. Buletina "participacion@vitoria-gasteiz.org" helbidetik bidaltzen da. "partehartzea" edo antzekoren bat gaineratzea? Dosierra: 310-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: 2015eko urriaren 12an isun bat jarri zidaten Gasteizko Udaltzainek. Isuna bera gaztelania hutsean iritsi da etxera udaletxeko bulegoetatik. Erantzuna:
183
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ARABAKO UDALAK
Dosierra: 352-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Udalak hirian dauden Elkarteen Etxeetan dauden elkarteei mezu bat igorri die alarma eta suteen aurkako sistemen ebaluazioen berri ematen duena. Dokumentu horiek gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 416-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko autobus geltokia berria izanda, lotsagarria iruditzen zait bertako tabernan eta dendan txartel, menu eta gainerako guztiak gaztelera hutsean izatea. Eskatzerakoan ere gazteleraz egin behar, langileak ez baitzekien euskaraz. Lotsagarria EAEko hiriburuan horrelakoekin aurkitu beharra. Erantzuna: Dosierra: 530-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Rogelia de Álvaro Elkarteen Etxean Gasteizko Udalak jarritako oharrak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 611-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Udaleko Parte Hartze zerbitzuak Rogelia de Alvaro elkarteen etxean egindako bileraren akta gaztelaniaz baino ez du bidali. Erantzuna: GASTEIKO UDALA - HERRITARREN PARTE-HARTZEA: Elkarteen etxeetan urtero egiten diren bileren aktak parte-hartzaileek erabiltzen duten hizkuntzan argitaratzen dira. Dosierra: 651-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Rogelia de Alvaro elkarteen etxeko bileraren akta gaztelania hutsean bidali dute. Erantzuna: GASTEIZKO UDALA - HERRITARREN PARTE-HARTZERAKO ZERBITZUA: Elkarteen etxeetan urtero egiten diren bileren aktak parte-hartzaileek erabiltzen duten hizkuntzan argitaratzen dira. Dosierra: 705-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Udalak jaiei begira kalean jarri dituen komunak gazteleraz bakarrik daude errotulatuta. Adibidez, Mateo Moraza kalean daudenak edo Correosen ondoan daudenak. Erantzuna: Dosierra: 773-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Udaletik gutun bat jaso dugu gaztelera hutsean Oihaneder Euskararen etxea erabili izanaren kontu bat dela eta. Erantzuna:
184
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ARABAKO UDALAK
Dosierra: 782-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Duela bi aste bizikleta lapurtu zidaten eta Gasteizko Udaltzaingora deitu nuen lapurretaren berri emateko. Fitxa zabaldu zidaten, nahiz eta gero salaketa Ertzaintzan jarri nuen. Astelehenean, maiatzak 16, 19ak aldera, berririk ba ote zuten galdetzeko pasatu nintzen Udaltzainen egoitzatik, eta gelatxo batera pasatzeko esan zidaten. Euskaraz azaltzen hasi eta euskaraz atenditua izan nahi banuen, itxaron-gelan "perfil horretako postua" zuen udaltzainari itxaron beharko niola esan zidan udaltzainak gaztelaniaz, nahiko modu txarrean (danbateko batez itxi zuen atea ni ateratzean). Ordu erditxo banuela-eta, itxarotea erabaki nuen. Hamabost minutu pasatu ziren, ni baino beranduago iritsitakoak atenditu zituzten, eta ni zain. Halako batean beste udaltzain bat etorri zitzaidan, gaztelaniaz esanez ea ni nintzen euskaraz egin nahi zuen hori. Baietz erantzun nion, eta hala hasi zitzaidan: "Ya, bueno, pues no sé cómo hacer, ¿qué era, por una denuncia? tendremos que llamar a un interprete, pero no sé cuánto podrá tardar, pero claro, es tu derecho..." Faltaría más. Nik esan nion, gaztelaniaz noski, sinestezina iruditzen zitzaidala eraikin osoan ez egotea inor euskaraz egiten zuenik, eta esan zidan ez zela hori, bazeudela, baina salaketez arduratzen zenik ez. Haserre erantzun nion, baina ezin omen zidanez esan noiz iritsiko zen interpretea, gainetik azaldu nion, gaztelaniaz betiere, zertara joana nintzen. Esan zidan ez nuela horretarako hara joan behar, "nadie viene a eso", eta webgunean begiratzea neukala (ez zidan webgunearen izenik eman). Nik esan nion telefonotik esan zidatela noizean behin hara joateko, aurkitutako bizikletekin biltegi bat omen dutelako. Hark, ezetz. Muturtuta joan nintzen, eta harrerakoek, ni atetik ateratzera nindoala, webgunearen berri eman zidaten, euskaraz, haiek bai baitzekiten (gertatutakoa ikus-entzun zuten eta esanen nuke udaltzain hura nabarmen desatsegina izan zelakoan geldiarazi nindutela atean). Eskerrak eman nizkien, eta alde egin nuen ezin sinetsirik eta adar-jotze sentsazioarekin. Kexatzeko modukoa iruditzen zait, euskaraz komunikatzeko eskubidea izatea ez baita aski ez baldin bada baldintza beretan. Esan nahi dut ez dudala euskaraz komunikatzeko eskubidea nahi soilik, horrek esan nahi badu mutur luzeak jasan eta ordubete gehiago itxaron behar diodala interprete bati (!), baizik eta, behintzat, gaztelaniaz komunikatu nahi duen horrek dituen baldintza beretan komunikatu nahi dudala, eta horretarako eskubidea izan. Erantzuna: Dosierra: 836-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Udaleko Parte-hartzerako zerbitzuak bidaltzen dituen buletinak gazteleraz daude, lehentasuna ematen zaio gaztelerari. Euskarazko bertsioa nahi duenak, klikatu behar da horretarako estekan. Bestalde, zerbitzuaren epostaren helbidea gaztelera hutsean dago: participacion@vitoriagasteiz.org. Erantzuna: GASTEIKO UDALA - HERRITARREN PARTE-HARTZERAKO ZERBITZUA: Boletinari buruz orain harpidedun bakoitzak aukeratzen du boletinaren hizkuntza. Posta elektronikoari buruz Informatika sailari egin diogu eskaera hemendik aurrera izen hau erabiltzekoparticipacion-partehartzea@vitoriagasteiz.org Herritarraren jakinarazpena: Euskaraz ez dagoen e-helbidetik mezuak jasotzen ditu herritarrak. Dosierra: 856-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko udaltzainen jantzietan dagoen errotulazioa gaztelania hutsean baino ez dago. POLICIA LOCAL agertzen da. Erantzuna:
185
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ARABAKO UDALAK
Dosierra: 899-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Urtero antolatzen den Nazioen Festibalaren berri emateko hainbat euskarri jartzen dira Gasteizen zehar. Horietan Gasteizko Udalaren logoa agertzen da (laguntzaren bat biderako dute ekimen honetara). Udalak eta administrazioak, oro har, antolatzen / sustatzen / babesten edo diruz laguntzen dituen ekimenetan ez dute inolako hizkuntza irizpiderik eskatzen... edo eskatzen badute, ez dute betearazten. Ekimen zehatz honekin, gainera, urtero egon izan dira kexak eta urtero eskatu izan zaizkio konpromisoak Udalari hizkuntza irizpideak betearazteko. Aurten, inoiz baino euskara gutxiago ari dira erabiltzen hirian zehar kokatutako euskarri ugarietan: https://twitter.com/robergutierrez/status/742972101708120064 Erantzuna: Dosierra: 904-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Urtero bezala, ekainetik uztailera Nazioen Festibala ospatzen da Gasteizko Konstituzio plazan, eta urtero bezala, guztiz erdaraz. Urtero berdin gertatzen da, hiria iragarkiz josita jartzen dute festibalari buruz, euskaraz hitz bat ere ez. Iragartzen diren ekintzak erdaraz, datak erdaraz, izenburuak, herrialdeen izenak... Festibalean bertan ere, herrialde guztiak gaztelaniaz, eta produktuen izenak, kartelak, etab. Dendariak ere erdaldunak dira. Zergatik ez du nire hiriko Udalak ospakizun euskaldun eta eleaniztun bat izatea ziurtatzen? Bertako antolatzaile eta langileak euskara ezagutzen dutela ziurtatuz, karteletan euskarak gaztelania baino presentzia gehiago izatea ziurtatuz... Badirudi gure euskal nazioaren hizkuntza ez dela existitzen! Beraz, espero dut hurrengo urtean Udalak legea betetzea eta gure hizkuntza-eskubideak errespetatzea. Ez dakit, baina niri iruditzen zait udaletxean denek gaztelaniaz lan egiten dutela, eta gero itzultzaileren bat dutela itzulpen lana egiteko. Gaizki deritzot, une honetan gobernatzen duen EAJ alderdiak edo edozein alderdi euskal udal batean gaztelaniaz aritzea, horrela normalkuntza planek eta legeek ez baitute ezertarako balioko. Haiek gure eredu izan behar dira. Erantzuna: Dosierra: 905-2016 Nori: TUVISA Arrazoia: El Prado kalean nengoen, Gasteizko Tuvisa hiri-autobusen geltoki batean, nire autobusaren zain. Eta autobus bat iristen zenean, pantailan "salida inminente" mezua etengabe agertzen eta desagertzen zela ikusi nuen, eta inoiz ez euskaraz. Honetaz gain, data ere gaztelaniaz idatzita zegoen. Azkenik, nire autobusa heldu zenean, nola ez, gidariaren lehen hitza erdaraz. Erantzuna: TUVISA - KUDEATZAILEA: Argazkian ikus daitekeen moduan, dagoeneko konponduta dago geltokietako informazio paneletan zabaltzen dugun informazioaren elebitasuna. Gure xede nagusia herritarren hizkuntza-aukera guztiz errespetatzea eta bermatzea da, gaztelaniarekin batera euskara ere harreman-hizkuntza bilakatzea, eta erronka horren alde aurrera pausuak egiten gabiltza. Helburu horiek bete daitezen, euskara plan berri bat martxan ipini berri dugu, euskararen normalizazioari dagozkion helburuak lortu nahian.
186
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ARABAKO UDALAK
Dosierra: 1011-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Badira 7 hilabete etxeko baratzetik bildutako elikagaiak Gasteizko Santa Barbara plazako merkatuan jartzen dudan postuan saltzen ditudala. Lehen gurasoak ibiltzen ziren eta orain nik hartua dut lekukoa. Hasi nintzen egunetik elikagai bakoitzaren izena eta salneurria arbela batean euskaraz idatzi izan ditut. Denetariko bezeroak ditut: euskaldunak, informazioa euskaraz ikusteaz pozten direla esaten didatenak, eta euskaldunak ez direnak; hauek, adibidez, "txitxirioak" zer den galdetzen didate eta hurrengo astean "quiero txitxirios" esanez egiten dute erosketa. Gaur arte dena ongi joan da; bai bezeroak eta bai ni pozik. Gaur, ekainak 9, ordea, Udaleko Osasungarritasun eta Kontsumo Arloko ikuskaria (1085 zk.) etorri zait eta akta zabaldu dit. Nire harridurarako oharra ez dago elikagaien kalitateari lotua, informazio-hizkuntzari baizik; bezeroei informazioa gaztelaniaz ere eman behar diedala ohartarazi dit. Lotsagarria iruditzen zait. Gaur arte bezeroekin ez dut inongo arazorik izan eta Udala euskara erabili nahiari trabak jartzen? Ulergaitza egiten zait. Erantzuna: GASTEIKO UDALA - OSASUN PUBLIKOAREN ZINEGOTZI ORDEZKARIA: a) Udalaren ikuskaritzak akta jaso eta bidali ondoren, Gasteizko Udalak ez du ezer gehiago izapidetu, ez zaio errekerimendurik egin ezta inolako dosier zigortzailerik abiatu ere. b) Gasteizko udalean hizkuntza ofizialak erabiltzeko udal ordenantzaren arabera udalak (...) "euskararen erabilera babesteko eta sustatzeko betebeharra, bai udal administrazioan baita gizarte bizitzako bitarte guztietan." du. c) Txostena eskatu zitzaion Aholkularitza Juridikoari, elikagaietako etiketen hizkuntza-araudiari, eta elikagaien aurkezpen eta publizitateari buruzko alderdiei dagokienez, elikagaien etiketatua, aurkezpena eta publizitatearen araudi orokorra onartzen duen uztailaren 31ko 1334/1999 Errege Dekretuak onartutako Etiketatuaren, aurkezpenaren eta publizitatearen Arau Nagusiaren 18. artikuluak ezarritako erregimenaren arabera.d) (...)Txostenak jarraitzen du: "Elikagaien etiketatua eta publizitatearen gaiari buruz hainbat erabaki hartu izan ditu Konstituzio Auzitegiaren osoko bilkurak honako epaietan: (...)"Beraz, (...) uste dugu ez litzatekeela gaztelaniaren erabilera nahitaezkoa izan beharko izendatzeari dagokionez. Eta halaxe adierazten dugu, eta erakunde honek berretsi egiten du erakunde honek euskarekin duen konpromisoa. Dosierra: 1012-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Udaleko ikuskatzaileak luzatutako aktaren eredua edo inprimakia ele bietan idatzia dagoen arren, niri dagozkidan ohartarazpen eta oharrak ez daude euskaraz idatzita. Erantzuna:
187
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ARABAKO UDALAK
Dosierra: 1172-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Mendizorrotzako igerilekuetako informazio gunean dauden langileak (behintzat irailaren 10ean zeudenak) ez dira euskaldunak... Tenisean jokatzeko informazio eske joan ginen eta azalpenak gazteleraz eman zizkiguten. Erantzuna: GASTEIZKO UDALA - KULTURA HEZKUNTZA ETA KIROL SAILA - ESPARRU HANDIEN ATALEKO BURUA: Mendizorrotzako kirol-esparruko Informazio eta Kontrol Zerbitzuan sei informazio- eta kontrolagentek egiten dute lan hiru txandatan antolatuta. Gaur egun, sei pertsona horietatik hiruk daukate arreta euskaraz emateko gaitasuna. Izan ere, Udalak 2015 urteko azken hiruhilekoan martxan jarri zuen mugikortasun-prozesuan, handitu egin zen arreta euskaraz emateko gaituta daudenen kopurua (lehen bi ziren). Hobekuntza hori instalazioko langileetako batek lortutako egiaztapenarekin gauzatu zen. Egoera horren aurrean, Instalazio handien Atalean kudeatze-lanei ekin zitzaien hizkuntzagaitasuna duten hiru pertsona horiek hiru txandetan banatzeko, mugikortasuna gauzatu aurretik. Eragindako langileek desadostasuna erakutsi zuten kontu horrekin, eta hala jakinarazi zieten sindikatuei. Eta, une horretan bukatzen ari zen mugikortasun-prozesuaren baitan, zeinetan sindikatuek ere parte hartzen zuten, mugimendu horien kontra agertu ziren. Hartara, 2015eko abenduaren 1ean, idazki hau jaso zen Gizarte Etxeen Zerbitzuko buru eta mugikortasun-prozesuaren garapenaren arduradunarengandik. Behin mugikortasuna bukatu delarik, hainbat kontu gogorarazten dira: - 2016ko otsailaren 1ean gauzatuko da. - Lan-txanda aukeratzeari dagokionez, ahaleginak egingo dira, adostasuna badago eta posible bada, lan-txanda bakoitzean euskarazko hizkuntza-eskakizuna egiaztatua duen pertsona bat izan dadin. Sindikatuekin egindako bileran erabaki zen ezen, xehetasun hori ez zenez oinarrietan jaso, txanden banaketan adostasunik izan ezean, deialdiko hautatzeirizpideen arabera bakoitza dagoen hurrenkera aintzat harturik egingo zela. Horretarako, hurrenkera hori jasotzen duen agiria eransten da (orri batean langile finkoak eta bestean behin-behinekoak). Beraz, ezin izan ziren behar diren doikuntzak egin txanda guztietan langile gaiturik izan zedin. Eta, gaur egun, Informazio eta Kontrol Zerbitzuko hiru lan-txandetatik, bitan bakarrik daude arreta euskaraz emateko gaituta dauden pertsonak. Etorkizunari begira, mugikortasun prozesua gidatu duen taldeak (sindikatuak barne) konpromisoa hartu zuten hurrengo mugikortasun prozesuaren oinarrietan irizpideak ezartzeko, txanda guztietan langile euskaldunak egon daitezen. Hori dela eta, bai abuztuaren 22an, bai irailaren 10ean sortu ziren egoeratan ez zegoen Informazio eta Kontrol Zerbitzuan euskaraz arreta eskaintzeko langilerik. Aurretik azaldu dugun egoeragatik, txanda horretan euskaraz arreta emateko langile gaiturik ez zegoenez ezinezkoa izan zen hitzezko informazioa euskaraz ematea. Hortaz, herritar euskaldun orok administrazioarekin harremana euskaraz izateko duen eskubidea bermatzeko helburua gurea egiten badugu ere, gaur gaurkoz ezinezkoa da. Dosierra: 1173-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Mendizorrotzako kirol esparruko igerilekuetan megafoniatik ematen dituzten zenbait abisu (aldez aurretik grabatuta ez daudenak), gaztelera hutsean ematen dira. Adibidez: "IZENA, acuda por favor al puesto de información". Erantzuna: GASTEIZKO UDALA - KULTURA HEZKUNTZA ETA KIROL SAILA - ESPARRU HANDIEN ATALEKO BURUA: Megafoniaz mezua gaztelaniaz bakarrik ematerakoan, informazio- eta kontrol-agenteek ez zuten lan prozedura bete. Izan ere, badute megafoniaz mezuak eman behar dituztenean nola egin behar den azaltzen dien protokolo bat. Protokolo horretan -2016ko maiatzaren 6an eguneratua- hau dute jasota 13. puntuan: “13. BULEGOTIK PASA / PASE POR INFORMACIÓNAdi mesedez, … … Argibide bulegotik pasa dadila. Eskerrik asko. Atención por favor, … … pase por el servicio de información, gracias.” Gogorarazi zaie informazio- eta kontrol-agente guztiei bi hizkuntzetan eman behar dutela mezua, horrelakorik berriz gerta ez dadin.
188
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ARABAKO UDALAK
Dosierra: 1206-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Udaltzainen kontrol batean isun bat jarri zidaten ITV garaiz ez pasatzeagatik. Isun-agiria euskaraz eskatu nuenean, ez zutela hori egiteko obligazioa erantzun zidaten. Nik baietz, eta orduan ordu bat itxaron beharko nuela esan zidaten. "Ondo. Itxarongo dut", erantzun nien. Handik 20 minutura amore eman nezan saiatu ziren ("Es absurdo que usted siga así..."), eta, orduan, jefe batekin hitz egin nahi nuela esan nien. Kaboa etorri zen, eta gauza bera esplikatu zidan: ordu bat itxaron beharko nuela. Handik beste hogei minutura, ez zela posible esan zidan, eta, gainera, kontrola itxi behar zutela. Azkenean, papera hartu nuen, gaztelaniaz. Erantzuna: Dosierra: 1277-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizen, joan den asteburuan, Ertaroko Azoka egin da, azken urteotan bezala. Eta azken urteotan bezala euskara ezerezaren ondoan gelditu da oraingoan ere. Izan ere, saltoki isolatu batzuengatik ez balitz, haien produktuak bertoko hizkuntzez ere iragartzen zituztenak, Euskadiko hirira heldutako bisitari batek ez lekike zein lekutan zegoen. Ertaroko Gasteiz bezalako euskal hiri batean, EUSKARA zen nagusi eta benetan jatorrizko girorik eman nahi badiogu urteroko Jai honi, ezinbestekoa da Euskarak zuen protagonismoa agerian uztea. Bestela berdin digu non egon, dela Gasteiz, Burgos, Talaveran edo Lepen. Erantzuna: Dosierra: 1392-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Gasteizko Iparralde Gizarte Etxean umeentzako “Ikas eta jolas musikarekin” izeneko ekintza, euskara hutsean eskaini zenuten, hau da, euskaraz izanen zela iragarri zenuten. Ikastaroan begiraleek gaztelania erabiltzen dute gehienetan, ordea. Erantzuna: Dosierra: 1474-2016 Nori: GASTEIZKO UDALA Arrazoia: Igande honetan, BIO ARABA erakusketa dela eta, Iradier Arenara (Gasteizko zezen plazara) hurbildu eta "taquilla" hitza "lehiatila" moduan ikusi nuen itzulita, "leihatila" behar zuenean. Gaztelaniaz zuzen eta euskaraz oker. Dagoeneko bi mezu bidali ditut Gasteizko udaletxera baina ez dut erantzunik jaso. Erantzuna: Dosierra: 971-2016 Nori: AIARAKO UDALA Arrazoia: Zuhatzako bizilaguna naiz. Aiarako Udalak Vital Kutxaren Arabatik programako kontzertu baten berri emateko kartela bidali digu whatsApp bidez. Kartela elebiduna bada ere, informazio nagusia gaztelania hutsean dago. Erantzuna: AIARAKO UDALA - ALKATE-UDALBURUA: “Vital Araban Zehar” Caja Vital Kutxak bakarrik antolatutako programa da eta Udalak ez du bertan parte hartzen. Hau da, Caja Vital Kutxak jada eginda bidaltzen ditu kartelak Udal honetara, zabaltzeko. Aiarako Udalak kartelak udalerrietan jarri baino ez du egiten programa honetan, ahalik eta herritar gehienek izan dezaten “Vital Araban Zehar” Fundazioak antolatutako ekitaldien berri.
189
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ARABAKO UDALAK
Dosierra: 489-2016 Nori: ARAMAIOKO UDALA Arrazoia: Eskolako ume batzuk garraioa dela eta Jaurlaritzarekin zuten arazo bat bideratu nahian, Aramaioko Udalak bere aholkularitza juridikoa eskaini dio guraso taldeari. Hainbat harreman egon dira udalak jarritako abokatuarekin eta hainbat idatzi sortu dira. Kontua da abokatua erdaldun elebakarra izanik ezinezkoa izan dela euskaraz aritzea. Hori dela eta abokatuarekiko harremanak eta bai Jaurlaritzara bideratutako eskaerak, hainbat gurasok egin beharrekoak gazteleraz izan dira. Eskertzekoa da udalak abokatua jarri izana gaia bideratzeko, baina ez da bidezkoa guraso horiek, guztiak euskaradunak, gaztelerara bideratzea. Horrela ez diogu laguntzen euskarari eta Udala ez da berak onartutakoa ere betetzen ari. Jaurlaritzak Garraio eskubidea urratu ez dezan idatziak egiteko abokatua eskaini eta Udalak berak hizkuntza eskubidea urratu. Erantzuna: ARAMAIOKO UDALA - ALKATEA: Aramaioko San Martin eskolako guraso taldeak aholkularitza juridikoa jaso du Jaurlaritzan garraioa dela eta izan den arazoa bideratzeko. Kexaren inguruan Aramaioko udalak hauxe du esateko: - Gaia denbora luzez aztertu eta gauzatu da. Izan ere, badira bi urte baino gehiago honen inguruko lehendabiziko bilerak hasi zirela eta orduan eskaini zuen Udalak aholkularitza zerbitzua. Tarte honetan gurasoen ordezkariekin bilera eta hartu-eman ugari izan da eta inoiz ez dute kexarik agertu, orain arte. Horregatik, gure harridura agertu nahi dugu. Bidezkoa da Hizkuntza Eskubideen Behatokiak eskaintzen duen bidea erabiltzea baina kasu honetan aurrez aurreko bilera ugari izan denean eta gure arteko komunikazioa erraza eta hurbila izanda, harrituta gaude aurretik aipatu ez izana. - Udalak, legealdi honetan, egokitzat hartu du gaia ezagutzen duen aholkulari berdinarekin jarraitzea. Esan bezala, kontrako adierazpenik ez denez jaso eta aholkulariak gaia ondo ezagutzen zuelako, berarekin jarraitzea erabaki da. - Tarte honetan idatzi eta txosten desberdinak landu dira eta bidali dira Jaurlaritzara, prozedimenduaren barruan. Udalak egin dituen agiriak bi hizkuntzetan egin dira eta behar izan denean, bere gain hartu du itzulpena ere. - Hau guztia horrela izanik ere, Udalak onartzen du kexaren oinarria eta behin baino gehiagotan aipatu bezala, egunez egun ahaleginak egiten ditugu gure hizkuntza euskara izan dadin arlo eta esparru guztietan. Akatsak akats, eta tokiko administrazio txikia garen neurrian, herritarrak guregana etorri eta duten kexa azaltzeko gonbitea luzatzen diegu.
190
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak
BIZKAIKO UDALAK Dosierra: 337-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko Zorrotzako kiroldegian sarreran dauden balioztatzeko makinak aldatu dituzte. Makinetan eta ingurunean jarri dituzten irtenbidea argitzeko seinaleak gaztelania hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 582-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko Areatzako parkingeko makinak ez du euskaraz erantzuten. Euskarazko botoiari sakatu eta ez da aldatzen, derrigor erdaraz egin behar Erantzuna: Dosierra: 662-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Gure etxeko atarian udalaren informazio orri ofizial bat jarri digute, gaztelera hutsean. Erantzuna: Dosierra: 763-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilbao Garbiren (Bilboko udala) gaikako bilketarako furgoneta baten ikusi dut, atzo, "ohialak" idatzita, "oihalak" beharrean. Ibilgailua ez da batere berria; BI3156CH matrikuladuna izan baita. Erramun Osak atzoko Deian argitaratutako artikulu baten adierazi moduan, badirudi euskarazko testu akastunek luzaroan irauten ahal dutela, inor lotsagorritu barik... Erantzuna: Dosierra: 803-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Harrerako langileari Udaleko euskara saileko helbidea eskatu nionean, gaztelaniaz eman zidan erantzuna. Mesedez eskatu nion helbidea euskaraz emateko eta orduan "me arreglo mejor en castellano" erantzun zidan. Administrazioko langilea zenez, informazioa euskaraz jasotzeko eskubidea nuela adierazi nion eta berak orduan: "pues vas y pones una queja" erantzun zidan ozen eta eskua gora astinduz. Erantzuna: Dosierra: 857-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko Udalaren Kultura Sailak kaleei buruzko informazioa txertatu ohi du Bi Aste Bilbao hilabetekarian. Lotsagarria iruditzen zait herritarron eskura doan egon ohi den 20.000ko tirada duen hilabetekaria euskaraz ez egotea eta oso larria iruditzen zait Bilboko Udalaren informazioa euskaraz ez egotea. Bilboko Udalak zer egin asmo du gure hizkuntzak tratamendu duina izan dezan? Erantzuna: BILBOKO UDALA - KULTURA ZINEGOTZIA: Gure sailak ez du kaleei buruzko informazioa txertatzen. Hilabetekariaren arduradunek, bere garaian, proposatu ziguten (eta guk onartu) informazio hori ematea haiek argitaratzeko eta horren truke gure logoak eta jarriko zituztela. Gaztelaniaz eskatu ziguten, hasieran argitalpena gaztelania hutsez zelako. Hala ere, kexa baloratuta, laster erabakiko dugu informazioa ematen jarraituko dugun ala ez eta, jarraituz gero, elebiduna izatea exijituko genuke. Dosierra: 929-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Atxuriko kiroldegiaren aurrean estreinatuko den igogailuaren kartelean, “itxiteko” hitza ez da zuzena. Erantzuna:
191
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO UDALAK
Dosierra: 932-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Herritar moduan idatzi dut Bilboko udalaren <agendakulturala@bilbao.eus> helbidera, eta erdara hutsean erantzun didate, 'normal-normal'. Ez ote dakite, ez ote dute jakin gura, herritarrak hautatzen duela ---legediak hala zehaztuta--- administrazioagaz zein hizkuntzatan egin; hau da, administrazioak hizkuntza bietan jardun behar duela aldi berean herriari zuzentzen zaionean, eta herritar solteak zein hizkuntzatan diharduen hizkuntza horrexetan erantzun behar diola. 2016. urtean gaude, bada! Euskararen normalizaziorako EAEko Legea ni jaio aurretikoa da, gero! Eta Araba-Bizkai-Gipuzkoako Estatutua are aspaldikoagoa! Noiz arraio bete behar ote du legedia herri-administrazioak? Euskaldun herritarron hizkuntza-eskubideen arloan badirudi-eta ez duela ardura legedia betetzen den ala ez. Aski da. Erantzuna: BILBOKO UDALA - KULTURA ZINEGOTZIA: Gure harridura helarazi behar dizugu. Gure Bilbao Kultura agenda prestatzen duten udal langileak elebidunak dira eta hizkuntza bietan lan egiten dute normaltasunez eta herritarrek eskatutako hizkuntzan erantzuten diete. Horregatik, herritarrari gaztelaniaz erantzutea gure hutsegite bat izango zela aitortzea eta berriro gerta ez dadin kontrolak areagotzea dagokigula aitortu beharko genuke. Dosierra: 987-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilbon Enrique Eguren eta Labairu kaleen arteko bidegurutzean kokatua dagoen trafikoko zutikako seinalea gazteleraz soilik idatzita dago: "ceda el paso". Seinaleak ez du aintzat hartzen euskararen ofizialtasuna eta ez ditu errespetatzen hiritar euskaldunen hizkuntza-eskubideak. Euskaraz idatzita ez egotea hiritarrentzat arriskutsua da eta kalteak ekar ditzakeen neurrian zuzendu beharra dago. Erantzuna: Dosierra: 1072-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilbon Botika zaharra kale inguruan, Euskalduna zubiaren azpian dagoen skate udal pistan jarrita dauden ohar iragarki guztiak gazteleraz soilik idatzita daude, erantsitako argazkietako adibideetan ikusten den bezala. Euskaraz idatzita ez egoteak hiritarrentzat arriskua eta kaltea dakarren neurrian zuzendu beharra dago. Dosierra: 1098-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko Udaleko Zirkulazio, Garraio eta Ingurumen Saileko erantzun automatikoa jaso dugu. Izenburuan eta sinaduran baino ez da ageri euskara. Mezuaren edukia gaztelaniaz baino ez dago. Erantzuna: Dosierra: 1118-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko Udalak oharrak jarri ditu Abando osoko atarietan Espainiako Txirrindulari Itzulia dela-eta. Oharrean, "Errekalde" kalea izendatzeko, denbora guztian, euskarazko bertsioan ere, "Recalde" bertsio espainieratua erabiltzen dute. Bilbo elebiduna bada, itzulpenik gabeko izenak jatorrizko hizkuntzan erabili behar dira edozein delarik erabilitako hizkuntza. "Rodriguez Arias" espainieraz da, beraz euskaraz okerra da "rodrigez" esatea, era berean "Errek alde" (erreka aldea) euskaraz da eta espainieraz ere Errekalde izan behar du, Recalde izena euskaraz sortu eta gero auzoan sartu zuen espainiar alfabeto eta integratugabeen erakusle besterik ez da (frankismo garaian integratzen ez zietelako utzi). Udalaren erantzunkizuna da auzotarrak euskarazko izenak egokiro erabiltzen heztea, udala bera eredugarri izanda. Ez da lehen aldia, eta iraingarria da Espainiako itzulian espainieratutako hitzak sahiesteko takturik ez izatea. Erantzuna:
192
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO UDALAK
Dosierra: 1125-2016 Nori: BILBOBUS Arrazoia: BILBOBUSen informazio pantailan euskarazko mezua ezin traketsago ageri da. Honela dio: "Irailaren lehenengoaren aurrean 6urteko azpiko neska mutilak dohain bidaiako dira Bilbobusean". Erantzuna: Dosierra: 1126-2016 Nori: BILBOBUS Arrazoia: Bilbobusen informazio paneletan ohar bat ageri da irailaren 1etik aurrera 6 urtetik beherako haurrentzat zerbitzua doan izango dela adieraziz. Euskarazko bertsioa guztiz aldrebesa da. Erantzuna: Dosierra: 1164-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Atzo Bilbao Aurrerago, Bilboko Hiri Antolaketarako Plan orokorrari buruzko buletina jaso nuen. Izenemateko inprimakiaren euskarazko bertsioan, datu pertsonalen atalean, hainbat hitz erdaraz datoz (Edad eta Lugar de residencia). Udaletxeko web orritik jaitsi daitekeen inprimakian ere akats berberak ageri dira. Akatsak berehala konpontzeko exijitzen dut eta zuzendutako agiria etxera bidaltzeko. Hau ikusita kezka eta galdera sortu zaizkit. Bilboko HAPOren berrikuspenean parte hartzeko orduan euskaraz askatasunez eta gainontzekoen parean (berdintasunez) parte hartu ahal izango dut? Erantzuna: Dosierra: 1213-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Atzo Bilbao Aurrerago, Bilboko Hiri Antolaketarako Plan orokorrari buruzko buletina jaso nuen. Izenemateko inprimakiaren euskarazko bertsioan, datu pertsonalen atalean, hainbat hitz erdaraz datoz (Edad eta Lugar de residencia). Udaletxeko web orritik jaitsi daitekeen inprimakian ere akats berberak ageri dira. Akatsak berehala konpontzeko exijitzen dut eta zuzendutako agiria etxera bidaltzeko. Hau ikusita kezka eta galdera sortu zaizkit. Bilboko HAPOren berrikuspenean parte hartzeko orduan euskaraz askatasunez eta gainontzekoen parean (berdintasunez) parte hartu ahal izango dut? Erantzuna: BILBOKO UDALA - HERRITARRENTZAKO ARRETA, PARTAIDETZA ETA BARRUTIEN SAILA ZUZENDARIORDEA: Akatsa konponduta dago honezkero. Izan ere, web orrian agertzen den inprimakia zuzendu egin da eta hemendik aurrera aterako diren ostekoak ere bai. Dosierra: 1309-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko Miribilla Kiroldegiko harrerara joan naiz. Euskaraz hitz egin diot eta "en castellano" erantzun dit. Erantzuna: Dosierra: 1355-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko Kobetamendi parkean bi seinale ikusi ditut gaztelania hutsean idatzita: Bat Kobeta ur biltegiaren ondoan dago eta "EXCEPTO SERVICIOS" dio. Bigarrena, Kobeta bidean goazela parkera sartzeko sarbide batean; "EXCEPTOS SERVICIOS" jartzen du honek ere. Erantzuna:
193
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO UDALAK
Dosierra: 1360-2016 Nori: ARRIAGA ANTZOKIA Arrazoia: Arriaga Antzokiko sarreretan datu asko gazteleraz daude: data, kokapena, IVA, Teatro Arriaga, e.a. Eguna/Día: 12/10/2016 - Barrutia/Recinto: Teatro Arriaga - Gunea/Zona: Palco Lateral o Columnas PRECIO LATERAL COLUMNA - Guztira/Total: 16,90 Eur. (21% IVA incluido)- CIF: - CIF: Erantzuna: BILBOKO UDALA - KULTURA SAILEKO ZINEGOTZIA: Jasotako salaketa aztertu ondoren, arduradunekin harremanetan jarri gara eta azaldu digutenez, 2017ko denboraldiari begira neurri zuzentzaile batzuk hartuko dituzte. Denboraldi horretako ekitaldiak 2016ko abenduaren 1ean jarriko dira salgai eta hauek dira aipatu dizkiguten neurriak: - Lekuaren izena ele bietan egongo da. Besaulkien aldeak ele bietan egongo dira. Leku nahikorik ez badago, sarreren izen osoak jartzeko laburdurak jarriko dira. - BEZ eta IFK kontzeptuak ez dira aipatuko, beharrezkoa ez direlako. - Datari dagokionez, ezin da aldaketarik egin, sarrerak saltzeko kontratatutako sofwarea dela eta. Zerbitzu horren hornitzailearekin lan egingo dute hurrengo bertsioan aukera hori kontutan hartzeko. Dosierra: 1362-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko Kobetamendi parkeko udal komunetako batean komuna matxuratuta zegoela adierazteko oharra gaztelania hutsean idatzita zegoen: “CERRADO POR AVERÍA. DISCULPEN LAS MOLESTIAS”. Erantzuna: BILBOKO UDALA - HIRI GARBIKETA ETA HIRI HONDAKINEN SEKZIOBURUA: Garbiketaren hurrengo kontratuan Bilboko komun publiko, garbiketako ibilgailu eta hiri-altzari guztietako errotuluen euskarazko itzulpenak berrikusteko aginduko da. Dosierra: 1426-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko Udalak argitaratzen duen InfoBLV buletina ez dago ia euskaraz. Eduki gehienak gaztelaniaz dira, euskarazko baten bat kenduta. Erantzuna: GARAPEN EKONOMIKO, MERKATARITZA ETA ENPLEGU SAILEKO ZINEGOTZI ORDEZKARIA: Aldizkariaren iazko urriko zenbakia aztertuta, idazkian aipatzen duzun eta herritarraren kexa sorrarazi duena alegia, eta euskararen erabilera eskasari dagokionez, egia da garrantzi handiagoa eman behar izan zitzaiola hizkuntza horri eta edizioa ixteko egon zen presagatik gertatu zela hori. Bitartekoak jarriko ditugu horrelakorik berriz ez gertatzeko. Konpromisoa hartzen dugu hizkuntza bien erabilera orekatua bermatzeko. Dosierra: 1438-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko Udalak sustatzen duen Bilbao Zaharra-San Francisco-Zabala plan komunitarioari buruzko txostena gaztelaniaz dago nagusiki. Lehenengo orrialdean, aurkezpen gisa, euskaraz agertzen diren bi paragrafoak kenduta, gainerakoa gaztelaniaz baino ez dago. Erantzuna: Dosierra: 1447-2016 Nori: BILBAO KIROLAK. Arrazoia: Bilboko Miribilla Kiroldegiko aparkalekuan dagoen ordaintzeko makinak ez du euskara aukeratzeko aukera ematen (gaztelera,frantsesa,inglesa). Erantzuna: Dosierra: 1448-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Arenaleko udal aparkalekuko makinako errotulua ez dago euskaraz, gazteleraz eta ingelesez baizik. Erantzuna:
194
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO UDALAK
Dosierra: 1479-2016 Nori: BILBOBUS Arrazoia: Bizkaibusen eta Bilbobusen informazio-paneletako data beti gaztelaniazko formatuan ageri da. Horrekin euskara eta euskaldunok gutxiesten gaituzte. Erantzuna: BILBOKO UDALEKO ARRETA ZERBITZUA - ZIRKULAZIO, GARRAIO ETA INGURUMEN SAILA: Zirkulazio, Garraio eta Ingurumen Sailera bidalitako posta elektronikoari dagokionez, hauxe jakinarazi behar dizut: Guk dakigula data da gaztelaniaz dagoena. Dena den, urte honetan informazio-panelak kontrolatzen dituen sistema (SAE) aldatuko dugu eta akats txiki hauek konpontzea espero dugu. Dosierra: 1543-2016 Nori: BILBAO KIROLAK Arrazoia: Ikastaro baten inguruko informazioa eskatzeko deitu dut Bilbao Kirolak-era. Euskaraz egin diot galdera."Erderaz mesedez" esan dit. Euskaraz hitz egin dezakeen lankiderik badagoen galdetu diot eta bakarrik dagoela erantzun dit. Erantzuna: Dosierra: 1544-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko udalarena den bus turistikoak Bilbon zeharreko bisitaldia gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez baino ez die eskaintzen partikularrei. Guk euskaraz eskatu arren, bisitaldian entzuten den grabazioa aipatutako 3 hizkuntzetan baino ez zegoela adierazi digute. Antza denez ikastetxeetako taldeei baino ez diete zerbitzua euskaraz eskaintzen. Erantzuna: Dosierra: 1545-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Bilboko Atxuri auzoko polikiroldegitik Republica de Begoña kalera doan igogailu berriko megafonia gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 1546-2016 Nori: BILBOKO UDALA Arrazoia: Gaur Ugasko Ibarreko kale batean (Jesuiten Ikasleen Egoitzatik gora) ezin zen aparkatu. Udalak zingola gorri-zuria jarrita zuen eta bertatik eskegita papera jarrita zegoen. Euskaldunok ez dugu autorik nonbait eta ez da euskaraz jarri behar guretzat. Erantzuna: Dosierra: 1014-2016 Nori: AMOREBIETA-ETXANOKO UDALA Arrazoia: Zornotzako udalak Hemendik Durangaldea astekarian (Deia egunkaria) ipini duen iragarki baten "Uztailak 25an" mordoiloa ageri da goiburu. Noizko ganora apur bat? Begirunea euskaldunoi, mesedez! Erantzuna: AMOREBIETA-ETXANOKO UDALA - EUSKARA TEKNIKARIA: Alkateari jakinarazi diot edozein udalsailetatik komunikabideetara testurik bidaltzen dutenean, itzultzaileari edo euskara zerbitzuko teknikariari eskatu diezaietela testua gainbegiratzeko. Halaber, sail guztietako arduradunei ohar bat helaraziko zaie datak idazteko modu zuzena zein den azalduz.
195
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO UDALAK
Dosierra: 846-2016 Nori: BARAKALDOKO UDALA Arrazoia: Barakaldoko udalak argitaratzen duen aldizkaria, etengabe, erdara hutsean egiten da. Euskaraz dagoen testua ez da %5era ere heltzen.Diru publikoaz egindago argitalpen honekin euskaldunak baztertuta gaude. Erantzuna: BARAKALDOKO UDALA - KULTURA, HEZKUNTZA, EUSKARA, GAZTERIA ETA DROGAMENDEKOTASUNEN PREBENTZIO ARLOKO ZINEGOTZI ORDEZKARIA: Zalantzarik ez dago Barakaldoko Udalaren aipatutako egunkarian euskararen presentzia oso urria dela. Euskararen erabilera arautzen duen azaroaren 10/1982 Legeak 22. Artikuluan xedatzen duenaren arabera, “herritar guztiei aitortzen zaiee gizarte-hedabideen aldetik euskaraz zein gaztelaniaz informatuak izateko eskubidea”. Halaxe jasotzen du, gainera, Barakaldoko Udalaren Euskararen Erabilera Normalizatzeko Plan Estrategikoak V. Plangintzaldiari dagozkion irizpideen artean, hain zuzen ere, argitalpenei dagokion 11. artikuluan: “Barakaldoko Udalak argitalpenak bi hizkuntza ofizialetan plazaratuko ditu eta Udalaren Osoko Bilkurak 1988ko otsailaren 25ean onetsitako Euskararen Presentzia Erregulatzeko Arauek xedatzen dutenaren arabera, argitalpen guztietan euskarak, gutxienez %30eko tartea hartuko du, hortik abiatuta eta ahal den neurrian, bi hizkuntza ofizialen erabateko parekotasunera (%50) heldu arte.” Ekainean, kexa berbera jaso genuen ELEBIDEren bitartez eta neurriak hartu ziren argitaratu zen hurrengo egunkarian euskararen presentzia handitzeko. Oraindik bide luzea dugu erabateko parekotasuna lortzeko, baina ahalegina egingo dugu euskararen presentzia bermatzeko. Dosierra: 1385-2016 Nori: BARAKALDOKO UDALA Arrazoia: Barakaldoko laguna naiz. Udalean dirulaguntza eskatu nuen iaz euskara ikastaroa egin izanagatik. Eskaera egin ostean agiria eman zidaten; gaztelania hutsean. Erantzuna: BARAKALDOKO UDALA - KULTURA, HEZKUNTZA, EUSKARA, GAZTERIA ETA DROGAMENDEKOTASUNEN PREBENTZIO ARLOKO ZINEGOTZI ORDEZKARIA: Erregistro Nagusiaren aplikazioa euskaraz ere erabil daiteke, baina erregistroaren ziurtagiria inprimatu behar denean, huts egiten duenez, denbora aurrezteko edo, aplikazioaren gaztelaniazko bertsioa erabili izan da kasu gehienetan. Edozein modutan ere, herritar honek badaki euskara ikasteko diru-laguntza deialdiari dagokion dokumentazio guzti-guztia ele bietan dagoela eta udaletxean bertan eskaera erregistratzeko orduan eskaini zitzaion arretan ere euskararen erabilera bermatuta egon zen. Dena dela, Erregistro Nagusiaren aplikaziotik gaztelania hutsezko ziurtagiria jaso zuen herritarrak; beraz, aitzakiarik ez dago; herritarrak arrazoi osoa du eta aplikazio informatiko horren euskarazko bertsioa fintzea besterik ez dugu. Dosierra: 1232-2016 Nori: BARRIKAKO UDALA Arrazoia: Barrikako udalak "Familia zinema" antolatu du irailaren 30erako. Horri buruzko informazioa hedatu du besteak beste webgunearen eta twitterren bidez. Idatzitako euskarazko testuak akatsak ditu: "Iraileko 30an, ostirala, arratsaldeko 17:30etan familia cinema..." Erantzuna: Dosierra: 444-2016 Nori: DURANGOKO UDALA Arrazoia: Durangoko San Fauste auzoa eraldatzen ari da udala. Hori dela eta, badira erdara hutsean ipini dituzten seinaleak. Zergatik? Euskara aspalditik da ofiziala, ezta? Eta... bertako hizkuntza... Erantzuna: Dosierra: 1080-2016 Nori: DURANGOKO UDALA Arrazoia: Durangoko hilerriko sarreran ordutegiaren berri ematen duen kartelak "Astelenetik / Ostiralara" dio. Erantzuna:
196
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO UDALAK
Dosierra: 1070-2016 Nori: ERANDIOKO UDALA Arrazoia: Erandioko Udaleko ibaiaren ondoko errepidean (BI-711) (Jose Luis Goyoaga kalean) dagoen trafiko seinale batek gaztelania hutsean du testua, "EXCEPTO SERVICIOS MUNICIPALES" irakutzen da. Egoera horretan ez du betetzen euskararen ofizialtasuna eta ez ditu errespetatzen hiritar euskaldunen hizkuntza eskubideak. Erantzuna: Dosierra: 1071-2016 Nori: ERANDIOKO UDALA Arrazoia: Erandioko udaleko Astrabudua auzoko Madaripe bidean dagoen trafiko seinale batek gaztelera hutsean du testua: "EXCEPTO GARAGE" irakurtzen da. Egoera horretan ez du betetzen euskararen ofizialtasuna eta ez ditu errespetatzen hiritar euskaldunen hizkuntza eskubideak. Erantzuna: Dosierra: 1166-2016 Nori: ERANDIOKO UDALA Arrazoia: Uztailaren 15ean hirigintzako akordio baten aurkako alegazioa aurkeztu nuen Erandioko Udalean, euskara hutsean aurkeztu ere. Orain Erandioko udalaren erantzuna jaso dut, eta alegazioaren ebazpena (Anexo I) gaztelania hutsean idatzita dago. Nik alegazioa euskaraz egin nuen Erandioko Udalaren erantzuna euskaraz jasotzeko asmoz, euskarazko harremana eta komunikazioa sortu nahi dudalako Udala eta bion artean. Erantzuna: Dosierra: 1325-2016 Nori: ETXEBARRIKO UDALA Arrazoia: Hausteskunde-mahai batean egotea suertatu zitzaidan. Hurrengo egunean lanean aurkeztu beharreko ziurtagiria gaztelera hutsean eman zigun Etxebarriko udal idazkariak. Gaur egun administrazioak hiritarroi ematen dizkigun agiri guzti-guztiek elebidunak izan behar dute. Erantzuna: ETXEBARRIKO UDAL IDAZKARIA: Jasotako kexaren harira kontu batzuk argitu nahiko nituzke: 1) Salaketan agertzen diren datuak egiak dira, hau da azken Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeetan, mahaikideei nik neuk sinatutako egiaztagiri bat eman zitzaien, eurek betetako funtzioa jasota gera dadin hurrengo egunean legeak ematen dien lan baimena eskatu ahal izateko. Egiaztagiria gaztelera hutsean zegoen. 2) Egiaztagiri horiek nik neuk sinatu nituen eta berezitasun bat dute; gainerako egiaztagiriek ez bezala, ez dute Alkatearen oniritzirik, hauteskunde prozesuetan Udaletako Idazkariok Eskualdeko Hauteskunde-Batzordeetako Ordezkari garelako eta horiekiko menpekotasun hertsian jarduten dugulako. Beraz, egiaztagiri horietan Etxebarriko Udalak ez dauka inolako erantzunkizunik, eta nire gain hartzen dut salatutako hizkuntza-eskubideen urraketa. 3) Salaketa jarri duenak ez zuen kexarik adierazi egiaztagiria jasotzerakoan, aukera izan arren. 4) Aurrerantzean egiaztagiri hauek elebidunak izango dira. Dosierra: 452-2016 Nori: GALDAKAOKO UDALA Arrazoia: Urak garajeak hartzeko arriskua dela eta, udaltzainek megafoniatik autoak ateratzeko esan dute behin eta berriz, erdara hutsean. Beti bezala. Erantzuna: Dosierra: 488-2016 Nori: GALDAKAOKO UDALA Arrazoia: Galdakaoko Urreta kiroldegiko aldageletan erdara hutsean dago honako kartela: "Las taquillas funcionan con monedas de 1 euro". Erantzuna:
197
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO UDALAK
Dosierra: 1121-2016 Nori: GALDAKAOKO UDALA Arrazoia: Espainiako Itzulia dela eta Galdakaoko Udalak oharrak gaztelera hutsean jarri ditu. Erantzuna: Dosierra: 1573-2016 Nori: GALDAKAOKO UDALA Arrazoia: Diru-laguntza jasotzen duten hainbat elkartek ez dituzte pleguetako hizkuntza baldintzak betetzen, nahiz eta doako itzulpen zerbitzua izan udalean. Galdakao Eskubaloi Elkartea dugu horietako bat. Erantzuna: Dosierra: 367-2016 Nori: GERNIKA-LUMOKO UDALA Arrazoia: Gernika-Lumoko Udalak Twitterren botatako txioaren euskarazko zatia itzulpena da eta, gainera, txarto egina. Ez da lehenengo aldia. Erantzuna: Dosierra: 542-2016 Nori: GERNIKA-LUMOKO UDALA Arrazoia: Lurgorriko lanak direla eta (lan publikoak) Udalak bi ohar jarri ditu: 1) “Calle cortada por obras” dio batek. 2) Santiago Bidearen desbideratzea iragartzeko oharra gazteleraz, ingelesez eta frantsesez dago. Euskararen arrastorik ez. Erantzuna: Dosierra: 831-2016 Nori: GERNIKA-LUMOKO UDALA Arrazoia: Gernikako Udala egiten ari den obretan kartelak soilik gazteleraz daude. Erantzuna: Dosierra: 620-2016 Nori: GETXOKO UDALA Arrazoia: "Getxo bizi" bizikleta zerbitzuan alta eman dut eta emailez bidali didaten baieztapena ez dago euskaraz; erdara hutsean dator. Erantzuna:
198
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO UDALAK
Dosierra: 1058-2016 Nori: GETXOKO UDALA Arrazoia: Abuztuaren 1ean goizeko 8:30 aldera Getxoko Udaltzaingoaren bulegora joan nintzen salaketa bat jartzera kartera lapurtu zidatelako. Artatu ninduen udaltzainak, ikasten ari bada ere, ez zeukan tramitea euskaraz egiteko gaitasunik. Jarrera ona izan zuen baina ezin izan nuen euskaraz jardun. Saiatu zen udaltzain euskaldun bat bilatzen baina ez zuen lortu. Denbora gehiago eman behar izan nuen eta azkenean espainolez aritu behar? Erantzuna: GETXOKO UDALA - KALITATE ARLOA: Eskerrik asko zure kexa helarazi diguzulako; horrek, gaur egiten ditugun akatsak identifikatu eta eguneroko funtzionamendua hobetzen laguntzen digu. Eta eskerrik asko udal bulegoetara joan eta euskaraz aritzeagatik, horrela, hizkuntza erabiliz, hartutako prestakuntzari eta egindako esfortzu guztiari zentzua ematen zaiolako. Gaur egun gure udaltzainen erdiak egiaztatua du lanpostuari dagokion euskara maila eta eguneroko jarduerak burutzeko trebakuntza hartu izan dute. Era berean zerbitzua euskaraz eskaintzeko zenbait neurri martxan jarri ditugu; besteak beste, patruiletan beti euskara dakien norbait joatea, telefonoetan euskara dakien norbait egotea, herritarrak euskaraz zuzentzera animatzen dituen pegatinak diseinatu eta soinean jarri kalean diharduten udaltzainentzat eta abar. Guk, Euskara Zerbitzuan badakigu Hiritarren Segurtasun Sailean saiatzen direla beti euskarazko zerbitzua bermatzen. Suposatzen dugu momentu jakin batzuetan, adibidez udako oporren erdian edo eta Algortako jaietako egun nagusiaren biharamunean ez dela beti posible izango zerbitzua behar bestean eskaintzea, baina argi izan Getxoko Udalaren borondatea euskara ez bakarrik zerbitzu hizkuntza baizik eta lan hizkuntza ere izatea dela. Eskatuko genizuke, aurrerantzean ere, udalarekin harremanak dituzunean euskaraz egiten jarraitzea. Dosierra: 1626-2016 Nori: IURRETAKO UDALA Arrazoia: Anaiak posta bidez jaso du txarto aparkatzearren Ijorretako udaltzainek ipinitako isuna. Erdaraz beteta dago. Anaiak eskatu dit ordaintzeaz neu arduratu nadila. Aldez aurretik, baina, ohartarazi diot jakinarazpena jaso duen modua bidezkoa ez izateaz gainera, legedia ere urratzen duena. Eta, hortaz, gura balu edo bagenu, aurkaratu-edo egin genezakeela. Azken baten, erabaki dugu ordaintzea berehala: (a) gainetik kentzearren; eta (b) jakinarazpena jasotzen den unetik eta hogei eguneko epean ordaintzeagatiko deskontuaz baliatu ahal izatearekin arazorik ez izateko. Edonola, ezin argiago ikusten dut zelako asimetria dagoen herritar xumeon betebeharren eta administrazioaren betebeharren artean. Herritarrok ezer txarto egitearren, derrigorrean ordaintzen dugu, merezita, baina ordaindu egiten dugu. Administrazioak, ostera, libre du legedia urratzea, sistematikoki eta urte pilo batean urratzea ere. Inpotentzia da euskaldunoi eragiten digutena. Baina, duintasunagatik, gutxien-gutxienez, doala kexa hau Euskal Herriko Hizkuntz Eskubideen Behatokira eta Araba-Bizkai-Gipuzkoetako gobernura. Azpimarratu dezadan, ahaztu orduko, isuna ez dela paper mutur ziztrin batean kale gorrian boligrafoz-edo zelan edo halan betetakoa; bulegoan eta astiaz betetakoa baino. Zelan zuritu liteke, nonahi behin eta berriro, beraz “normaltasunez”, euskaldunoi etengabe eragiten diguten kaltea? Inpotentzia, bai; baina duintasuna ere bai. PD: Udaltzaingoaren helbidea euskara hutsean-edo ageri da; baina zer demontre da “Aita San Miguel 4 plaza?” Plazak “Aita San Miguel 4” ote du izena? Ematen du erdarazko helbidea hartu dutela oinarri eta euskarara ekartzeko “plaza” berba ezkerretik eskumara aldatu dutela, eta kito. Zelako ganora eta begirunea. Tira, ohikoa dena, besterik ez. Erantzuna:
199
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO UDALAK
Dosierra: 1601-2016 Nori: KARRANTZA HARANEKO UDALA Arrazoia: Pozalagua kobazuloa euskaraz bisitatzeko aukerarik ez dute ematen. Web orrian ezin da aukeratu bisita gidatua zein hizkuntzatan egin nahi duzun eta bisita hasten denean, bestelako aukerarik eman gabe, gidaria gaztelania hutsean zuzentzen zaie bisitariei. Behin bisita amaituta, harrera lekuan galdetu dudanean zer egin behar den bisita euskaraz egiteko, erantzun didate horretarako aukera bakarrak direla bisitari guztiek euskaraz egin nahi izatea edota taldea osatzea. Kontuan hartzen badugu bisitaldi bakoitzean 55 pertsona sartzen direla, argi geratzen da aukera horiek ez direla bideragarriak ez familientzat, ez eta partikularrentzat ere. Beraz euskaldunok ez dugu kobazulo eder hauek euskaraz bisitatzeko benetako aukerarik. Erantzuna: KARRANTZAKO ALKATEA: Kexari erantzuteko honakoak adierazi nahi ditu udal honek: 1) Pozalagua kobazuloko langileak elebidunak dira, eta bisitariei azalpenak euskaraz emateko gai dira. 2) Talde euskalduna direnean, gidari horiek bisitak euskaraz egiten dituzte. 3) Egia da talde euskaldunik ez badago, ohiko bisitak ez direla euskaraz egiten. Hori dela eta, udal honek aztertuko du eskubide hori bermatze aldera, zer neurri jarri beharko lituzkeen martxan; besteak beste, bisitak ele bietan izatea edo ordutegi zehatz batean bisita hori soilik euskaldunentzat egitea. Kexa igorri duen pertsonari barkamena eskatzeaz gain, eskerrak eman nahi dizkiogu haitzuloak eskaintzen duen zerbitzua hobetzen laguntzeagatik. Dosierra: 502-2016 Nori: LEMOAKO UDALA Arrazoia: Martxoaren 4ko El Correoko 3. orrialdeak ondoko testua duen iragarkia ekarri du: "AVISO CORTE DE CARRIL POR OBRAS DE TALA DE ÁRBOL EN LA N-240, PUNTO KILOMÉTRICO 15.67 EN LEMOA DE 7:00 a 12:00 HORAS DEL SÁBADO 5/3/2016". Ez du inongo enpresa edo erakunde publikoren izen edo irudirik ageri, baina uste dut tartean herri-administrazioren bat egon behar dela. Erantzuna: Dosierra: 525-2016 Nori: MAÑARIKO UDALA Arrazoia: Mañariko Herriko Tabernako tabernariak ez daki, urteak igarota ere, "kafesne bi, mesedez" zer den. Erantzuna: Dosierra: 128-2016 Nori: MUSKIZKO UDALA Arrazoia: Gabonetan "Amilaren sekretua" izeneko filma eman zuten Muskizko Meatzari aretoan. Euskaraz iragarrita zegoen, baina gazteleraz jarri zuten. Euskarazko filma ikusteko sarrera ordaindu eta azkenean gaztelaniaz ikustera behartuta. Erantzuna: Dosierra: 1560-2016 Nori: PORTUGALETEKO UDALA Arrazoia: Portugaleteko Udaleko Kultura Sailak antolatuta urriaren 22an kontzertua egin zen polikiroldegian. Kiroldegiaren edukiera mugatua dela iragartzeko oharra euskaraz adierazi gabe zegoen. Erantzuna: Dosierra: 1465-2016 Nori: SONDIKAKO UDALA Arrazoia: Sondikako Udalak atzoko (2016-11-05, larunbata) Deia egunkarian iragarkia argitaratu du erdara hutsean. Gainera, beste inongo egunkaritan ez dut ikusi euskaraz edo euskaraz & gaztelaniaz argitaratu dutenik. Erantzuna:
200
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak BIZKAIKO UDALAK
Dosierra: 1572-2016 Nori: SOPELAKO UDALA Arrazoia: Azaroaren 25ean Emakumeenganako indarkeriaren aurkako Nazioarteko Egunean, Sopelako ekitaldia instituzionalaren hasieran aurkezleak esandako hitzak guztiz onartezinak dira: “solamente vamos a leer el manifiesto en erdera para no alarganos demasiado”. Ekitaldi instituzionalean hiru testu irakurri ziren, eta bakarrik alderdi politikoek adostutako Aldarrikapen Instituzionala euskaraz eta erdaraz irakurri zen, beste biak espainieraz soilik. Erantzuna: Dosierra: 348-2016 Nori: URDULIZKO UDALA Arrazoia: Urdulizko Udalak jendeari harrera egiteko jarritako pertsona ez da euskalduna, beraz, ezinezkoa da, ez telefonoz ezta zuzenean, ere euskaraz aritzea. Erantzuna: URDULIZKO UDALA - ALKATEA: Urdulizko Udaletxean, Idazkaritza Orokorrean, eta, hortaz, jendeari arreta ematen, plantillako lau pertsona daude (3 funtzionario eta lan-kontratuko 1), eta horiek guztiak gai dira euskarazko elkarrizketak edukitzeko, betiere norberaren mailaren arabera, 1. hizkuntzaeskakizunetik EGAraino. Berriki, Uribe Kostako Behargintzarekin izenpetutako hitzarmen baten ondorioz, abian jarri da enplegu eta prestakuntza-programaren beste edizio bat. Programa horri esker, Behargintzak, Lanbide bitartez, 8 pertsona kontratatu ditu, sei hilerako, Urdulizko Udaleko hainbat lantokitan jardun dezaten. Krisi ekonomiko orokorreko une honetan, programa honen helburua da udalerriko langabeen okupazio-profila hobetzea. Bada sei hilerako kontratatu diren zortzi pertsonak Behargintzako enplegatuak dira, baina Urdulizko Udalerako egiten dute lan. Eta zortzi horietako batek, zehazki, Idazkaritza Orokorrean jarduten du (jendeari arreta egiten dio) eta ez daki euskaraz. Pertsona horri, hala ere, jakinarazi zaio inork euskaraz hitz egin nahi badu, euskaraz dakien lankide batekin harremanetan jartzeko inoren hizkuntza-eskubideak ez urratzeko. Dosierra: 699-2016 Nori: URDULIZKO UDALA Arrazoia: Udaleko zinegotzia naiz. Gaur udalaren aurrekontua aurkeztu digute eta honen memoria eta datu gehienak erdera hutsean zeuden. Erantzuna: Dosierra: 761-2016 Nori: URDULIZKO UDALA Arrazoia: Urdulizko Udaleko zinegotzia naiz, eta Udal Plenoko puntu bateko informazioa, agirian agertzen den bezela eskeini digute. Erderaz ondo eta euskaraz lotsagarri. "Alkatearen proposamena" zatia lotsagarria da. Euskarazko eta gaztelaniazko bertsioak ez dute inolako zerikusirik. Erantzuna:
201
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak
GIPUZKOAKO UDALAK Dosierra: 167-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Autobus geltoki berrian behin behineko kartel batzuk erdara hutsean daude. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Donostiako autobus geltoki berriko hizkuntza paisaia aztertu dugu eta errotulu gehienak ele bitan baldin badaude ere, ohar batzuk gaztelaniaz ikusi ditugu, batez ere txarteldegietan. Autobus geltokiaren kudeaketa nahiz bertako zerbitzu guztiena udalak kontratatutako enpresen bidez egiten da. Enpresa horiek Donostiako Udalak onartutako hizkuntza jarraibideak bete behar dituzte. Hau da, errotulu guztiek, finkoak nahiz aldi baterakoek, euskaraz edo bi hizkuntza ofizialetan egon behar dute eta testu elebidunetan euskarari eman behar zaio lehentasuna. Hori horrela, geltokiaz arduratzen diren enpresekin harremanetan jarriko gara errotuluak zuzentzeko beharrezkoak diren neurriak har ditzaten eskatzeko. Zeregin horretan laguntzeko, Euskara Zerbitzuak hizkuntza aholkularitza eta zuzenketa zerbitzua eskainiko die. Dosierra: 223-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Atzo, urtarrilak 18, Victoria Eugenia Antzokian antolatu zuten Donostiako haurren danborradaren aurkezpenean udal ordezkariak erdara hutsean egin zuen bere agerraldia, hasieran soilik egin zuen euskaraz esaldi bat. Agintari batek eredu izan beharko luke eta agerraldia gutxienez elebitan egin eta euskarari indar gehiago eman, lehentasuna eskainiz. Ekitaldiaren protagonistak haurrak izanik, oraindik ere larriagoa iruditzen zait, bertan zegoen nire alabaren hizkuntza eta bertan zeuden gehientsuena euskara delako. Haurrek ikusi eta ikasi egiten dute eta Donostiako udal ordezkariak eskaini dien eredua tamalgarria iruditu zait. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Alkatetzatik adierazi digutenez, ekitaldia haster zela alkatea ezingo zela iritsi ikusita, hitz egiteko ordezkaritza aipatu zinegotziari ematea erabaki zen eta bere jarduna nagusiki gaztelaniaz izan bazen ere, ekitaldiaren zatirik handiena euskara hutsean egin zen. Ekitaldia haur eta gaztetxoei zuzendutakoa dela kontuan izanik, horrelakorik berriro gerta ez dadin, izapideak egiten jarraituko dugu.
Dosierra: 246-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: San Sebastian eguna dela eta, gorbata edo zinta bana eman die udalak danborradei. Han idatzirik, dotore asko: DAMBORRADA. Ez al dugu errespetu pixkat merezi donostiarrok? Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Herritarrak azaldutako kexan eginiko akatsa zuzentzeko asmoz, Donostiako Udala, Donostiako Kulturako Atalaren bidez, 2016an parte hartutako danborradako talde guztiekin harremanetan jarri da gaizki idatzitako zintak jaso eta danborrada ongi idatzita agertuko duen zinta berriak banatzeko.
202
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 297-2016 Nori: DONOSTIA 2016 FUNDAZIOA Arrazoia: Donostia 2016k 5 komunikatzaile/erreportari grafikorentzako egonaldien deialdia egin du BIZIZ proiektuaren barruan bidaia egunkariak sortzeko. Deialdian parte hartzeko ezarri duten baldintza bakarra jarduera gutxienez EAEko hizkuntza ofizialetako batean egiteko gai izatea izan da. Aurkeztuko diren guztiek jakingo dute gaztelaniaz, baina euskaraz? Gainera hautatze prozesuan izangaiei ez zaie bermatu elkarrizketa euskaraz egin ahal izatea, epaimahaiko kide bat ez zelako euskalduna. Erakunde publikoetatik dirua barra-barra jasotzen duen Europako Kultur Hiriburutza egitasmoak bi hizkuntza ofizialen erabilera bermatu beharko luke gutxienean, bai izangaien hautatze prozesuan, bai sortuko dituen emaitzei begira. Erantzuna: DSS2016EU - KOMUNIKAZIO ZUZENDARIA: Donostia 2016k, 5 komunikatzaile/erreportari grafikorentzako egonaldien deialdia egin zuen BIZIZ proiektuaren barruan bidaia egunkariak sortzeko. Bidaia egunkariak, www.dss2016.eu webgunean argitaratzeko sortuko dira eta eduki guztiak euskaraz, gazteleraz, frantsesez eta ingelesez argitaratuko dira. Bidaia egunkariak aipatutako 4 hizkuntza horietan argitaratuko badira ere, bere proposamenetan hizkuntza oinarri izango duten hautagaiei (asko grafikoak edo beste izango baitira), hizkuntza bakarrean idazteko eskatuko zaie, euskaraz ala gazteleraz aukeran, DSS2016EU-k lau hizkuntzetara itzultzea bere gain hartuko duelarik. Aipatzekoa da deialdiak testu bidezko egunkariez gain, beste edozein komunikatzeko modu ere onartzen dituela, ilustrazioa, bideogintza eta argazkilaritza kasu. Askotariko disziplina eta espresio bidetara zabaldu ahal izateko, Erkidegoko hizkuntza ofizialetako batean lan egiteko gai izatea eskatu genuen, aipatu bezala, DSS2016EUk lana lau hizkuntzetara itzultzeko konpromisoa hartuta. Ehunetik gora proposamen jaso genituen Euskal Herritik, Estatutik eta baita nazioartetik ere. Proposamen guztiak aztertu ondoren 14 hautagai bigarren fase batera pasa ziren eta elkarrizketatu egin genituen. 14 hautagai horien artean Euskal Herrikoak nahiz nazioartekoak zeuden. Elkarrizketatu euskaldunen kasuan, hautagaiaren arabera, elkarrizketak euskaraz ala gazteleraz egin genituen. Bi kasutan bakarrik euskaraz ez zekien elkarrizketatzaile bat egon zen. Bi kasu hauetan elkarrizketatua euskalduna izanda, elkarrizketa gazteleraz egiteko baimena eskatu zitzaion. Baita eskaera hau ez onartzeko aukera eskaini ere. Bi kasutan gazteleraz egiteko konforme agertu ziren hautagaiak. Egunkarien argitaratzeari dagokionez, aipatu bezala, proiektuaren garapen osoa lau hizkuntzatan bermatua dago, eta hautagaiek aukeratzen duten hizkuntzan bete ahal izango dute bere lana. Dosierra: 303-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Ez zait onargarria iruditzen Donostiako Udalak parte hartzen duen SAN SEBASTIAN SHOPS elkarteak Donostia izena kendu izana; SShops Donostia izatetik San Sebastián Shops izatera pasatuz, haren izena, logo, webgunea eta posta elektronikoaren helbidea aldatuz. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUA: Kexaren inguruan egin ditugun kontrasteek baieztatu egin digute kexa hau jarri duen herritarrak esaten duena hala dela. Ondorioz, plataformaren izen berria toki eta euskarri guztietan aldatu da. San Sebastián Shops-eko arduradunekin harremanetan jarri ondoren, izen aldaketak estrategia komertzialari erantzuten diola argitu digute. Halere, berretsi digute Donotiako Udalak finkaturiko Hizkuntza Jarraibideak errespetatzen dituzte. Euskararen Udal Ordenantzak eta Donostiako Udalean Euskararen Erabilera Normalizatzeko V. Plangintza Aldia zuzentzen duten Hizkuntza Jarraibideek ez du ezer agintzen enpresen edo plataformen izen edota marka komertzialen inguruan eta, beraz, San Sebastián Shps-ek bere izena aldatzeko eskubidea du. Beste gauza bat da, San Sebastián Shops Plataformak Donostiako Udalarena den Donostiako Sustapenarekin elkarlanerako eta diru laguntza jasotzeko hitzarmena egina duenez, Udalak finkatuak dituen jarraibideak betetzera behartu dagoela, herritarron hizkuntza eskubideak errespetatuz eta beraien funtzionamenduan zein publizitatean euskarari lehentasuna emanez.
203
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 364-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Donostiako autobus geltoki berrian 'Akeitegia' idatzi dute informazio paneletan. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUA: Autobus geltokiko errotuluak aztertu ditugu eta ikusi dugu salatutako panel hori dagoeneko aldatu dutela. Orain, “Akeitegia” ordez “Kafetegia” agertzen da. Dosierra: 415-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Donostiako autobus geltoki berriaren kanpoko aldean autoendako aparkalekua dago. Aparkalekua iragartzen duen seinalean "P Estación" baino ez dago idatzia. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUA: Autobus geltokiaren kudeaketa Udalak kontratatutako enpresa baten bidez egiten da. Enpresa horrek Donostiako Udalak onartutako hizkuntza-jarraibideak bete behar ditu. Hau da, errotulu guztiak euskaraz edo bi hizkuntza ofizialetan egon behar dira eta testu elebidunetan euskarari eman behar zaio lehentasuna. Hori horrela, geltokiaz arduratzen den enpresarekin harremanetan jarriko gara errotuluak zuzentzeko beharrezko neurriak har ditzan eskatzeko. Zeregin horretan laguntzeko, Euskara Zerbitzuak hizkuntza aholkularitza eta zuzenketa zerbitzua eskainiko dio. Dosierra: 426-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Atzo, otsailak 20, Kursaal zubian margoketa lanekin kontuz ibiltzeko oharrak gazteleraz baino ez zeuden. Erantzuna: Dosierra: 442-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: San Sebastian Shops-ek posta elektronikoz bidalitako apirileko newsleterra jaso dut. Mezuaren gaia gaztelania hutsean idatzita dago, eta berripaperak Donostiako Udalean euskararen erabilera normalizatzeko Ordenantza urratzen du, gaztelaniari lehentasun osoa ematen baitio. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUA: San Sebastian Shops-eko arduradunei jakinarazi diegu korreo elektronikoz banaturiko apirileko newsletterrean egiten duten euskararen erabilera ez datorrela bat Donostiako Euskararen Udal Ordenantzak zein Euskararen Erabilera Normalizatzeko V. Plangintza Aldia zuzentzen duten Hizkuntza Jarraibideek diotenarekin, bi araudi hauetan euskarari lehentasuna eman behar zaiola esaten baita eta lehentasun hori nola bermatzen den azaldu ere. Bestetik, San Sebastian Shops Plataformak Donostiako Sustapena sozietatearekin izenpetua duen Lankidetza-Hitzarmeneko “Estipulazioak” ataleko “Publizitate Zabalkundeari” buruzko 6. Artikuluan zera adierazten da: “Komunikazioko eta publizitateko elementu edo euskarri oro elebiduna izan beharko da, hizkuntza normalkuntzarako arauak betez”. Horregatik guztiarengatik, San Sebastian Shops-eko arduradunei oharra luzatu diegu, beraien laneko euskarri elebidunetan euskarari lehentasuna eman behar diotela esanez. Dosierra: 557-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Donostiako Manteo polikiroldegian elektrofitness eskolak emango dira eta horren inguruko informazioa gaztelera hutsean bidali dute etxeetara. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUA: Mons udal kiroldegia Udalak kontratatutako kirol elkarte baten bidez kudeatzen da. Elkarte horrek Udalak onartutako hizkuntza jarraibideak bete behar ditu, besteak beste, herritarrei zuzendutako idatzizko komunikazio eta osagai guztiak (kartelak, gutunak?) bi hizkuntza ofizialetan egin behar ditu, euskarari lehentasuna emanez. Horiek horrela, kontratazioaren ardura duen udal departamentuarekin harremanetan jarri gara, kirol elkarteari aurrerantzean jarraibideak betetzeko neurriak har ditzan eskatzeko. Zeregin horretan laguntzeko, Euskara Zerbitzuak hizkuntza aholkularitza eta zuzenketa zerbitzua eskainiko dio.
204
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 741-2016 Nori: DBUS Donostiako Udalaren Sozietate Publikoa Arrazoia: Telefonorako aplikazioa gaztelaniaz besterik ez du DonostiBusek. Erantzuna: DBUS - BEZEROAREN ARRETA: Jakinarazi nahi dizugu gure aplikazioa lau hizkuntzatan dagoela, baina hau erabiltzaileak mugikorrean ezarrita daukan hizkuntzaren arabera agertzen da. Hau da, erabiltzaileak mugikorra euskaraz jarrita badauka, aplikazioak ere euskaraz funtzionatuko dio. Aldiz, mugikorra gazteleraz badauka, aplikazioa ere gazteleraz erabili beharko du. Bere momentuan hala erabaki zen, izan ere zentzuzkoa da pentsatzea erabiltzaileak aplikazioa mugikorra daukan hizkuntza berean erabili nahiko duela. Hala eta guztiz ere, honen inguruan zenbait iradokizun jaso ostean, gure aplikazioaren bertsio berrian hizkuntza aukeraketa aplikaziotik bertatik egiteko aukera ezarriko dugu, aldaketa horiek erraztearren. Dosierra: 879-2016 Nori: DONOSTIA KULTURA Arrazoia: Ernest Lluch kultur etxeko harreragunean euskaraz informazioa eskatu nuen eta erdaraz erantzun zidan harreran zegoenak. Horrek erdaraz jarraitzera behartu ninduen. Erantzuna: Dosierra: 895-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Donostiako Aita Larroka kalean andamioa jarri dute eta hori iragartzeko kartela gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 907-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Donostiako Udalak jarritako isun bati helegitea aurkeztu nion ekaina hasieran. Idazkia euskaraz aurkeztu nuen. Donostiako Udaleko Zerga Bilketako ebazpena jaso dut, ekainaren 15eko data duenea, eta ez dago euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Isunen helegiteei erantzuteaz arduratzen den udal zerbitzuarekin hitz egin dugu eta erantzun dute orain arte beti erantzun izan dutela herritarrak aukeratutako hizkuntzan. Tramitazioan egindako akatsa izan da, eta akats hori konpontzeko asmoz, laster bidaliko zaio euskarazko erantzuna. Dosierra: 917-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Mirakruz kalearen amaieran obrak egiten ari dira dira eta bertan jarri dituzten kartelak gaztelania hutsean daude Erantzuna:
205
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 983-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Duela hilabete batzuk Donostiako Udalak araudia betetzen ez zuten panel turistiko batzuk jarri zituen. Konpondu zuten akatsa, baina orain taulen moduko 34x24 zentimetroko mapa turistikoak egin dituzte, eta hauek ere ez dute araudia betetzen. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALEKO MARKETING KUDEATZAILEA: Zuen kexa jaso dugu a eta mapa aldatzen ari garela esan nahi dizuegu, Donostiako euskara araudia bete dezan. Mapa berria prest dugunean, bidaliko dizuegu. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: EUSKARA Zerbitzuak, bertako teknikaria Turismo Bulegora bertaratuz egiaztatu du makinan euskarazko botoia sakatuta, euskaraz dagoen galdetegi osoa euskaraz erantzuten duela, inolako arazorik gabe. Gauzak horrela, salaketak esaten duena ez da zuzena, turistentzako mapak banatzen dituen makinak euskarazko bertsioa luzatzen baitu euskaraz eskatuz gero. Gerta litekeena da salaketa jarri duen herritarrak nonbait gaztelerazko bertsioa eskuratu edota jaso izana, baina euskarazkoa, egon, badago eta normaltasunez banatzen da, banatze makinan euskara hizkuntza gisa hautatuz gero. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Urriaren 3an, berriz jo dugu Donostiako Bulegora eta egiaztatu ahal izan dugu, bai euskaraz zein gazteleraz tramitatutako mapa turistikoaren eskaera, euskararen araudia errespetatzen duen turistentzako mapa banatuz amaitzen duela makinak, hor dituzuen bi argazkiek erakusten duten moduan. Dosierra: 985-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Donostian zenbait seinale ez daude euskaraz. Besteak beste, Unibertsitate ondoan, Tolosa hiribidean, Europa plaza inguruan. Pº Arriola edo Av. Zarautz ageri da zutikako seinale batzuetan. Miramar jauregia eta Ondarreta artean, taxien geraleku ondokoan, berriz, Pº Pio Baroja. Laburdurak ERE euskaratu beharko lirateke, ezta? Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Seinaleztapenaz arduratzen den zuzendaritzarekin harremanetan jarri gara kexaren berri emateko eta neurri zuzentzaileak eskatzeko. Hori horrela, Mugikortasun zuzendaritzak seinale horiek aldatzeko izapideak egiteari ekin dio eta zentzuzko epealdi batean jarriko ditu seinale berriak. Erantzuna: HERRITARRA: Zoritxarrez, ez dago seinale berririk. Ez dute bakar bat ere aldatu, atzo bertan egiaztatu nuen bezala. Dosierra: 1049-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Autobus geltoki berrian jarri dituzten kartel berriek ez dute Donostiako Euskara planak diona betetzen: euskarak izan behar du lehentasuna. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Autobus geltokiaren kudeaketa Udalak kontratatutako enpresa baten bidez egiten da. Enpresa horrek Donostiako Udalak onartutako hizkuntza jarraibideak bete behar ditu. Hori horrela, geltokiaz arduratzen den enpresarekin harremanetan jarriko gara errotulua zuzentzeko beharrezko neurriak har ditzan eskatzeko. Zeregin horretan laguntzeko, Euskara Zerbitzuak hizkuntza aholkularitza eta zuzenketa zerbitzua eskainiko dio.
206
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 1170-2016 Nori: DONOSTIA KIROLA Arrazoia: Altzako kiroldegian egunkariko albiste bat itsasi dute, sarrerako kristalean eta iragarki ofizialetarako panel itxian, españolez. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Donostiako Udalean Euskararen Erabilera Normalizatzeko Planak 2.9. puntuan horrela jasotzen du: “Errotulu ofizialak eta noizbehinkako oharrak (askotan paperean egindakoak) euskaraz eta gaztelaniaz agertuko dira, bulego eta egoitza guztietako kanpoaldean nahiz barrualdean”. Irizpide hori jarraitzen da Kiroletako Udal Patronatuan, baina, badirudi, berria erabiltzaileei jakinarazi asmoz, egunkariko albistearen kopia jendaurrean itsatsi zuela instalazio horretako langile batek. Kexa jaso orduko berau kentzeko agindua eman eta irizpideak gogorarazi dira. Ondorioz, herritarrari kexa egin izanagatik eskerrak eman nahi dizkiogu, huts edo gabeziak atzematen laguntzen digulako. Dosierra: 1181-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Gaur Katalunia plazan topatu dudan kartela hiru hizkuntzatan dago, baina euskararik ez. Atzean begiratu dut eta ez dut euskarazkoa topatu. Ezta inguruan ere... Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Kartel hori udako kanpaina bati zegokion eta publizitate euskarri bereko beste aldean euskarazko bertsioa zegoen jarrita. Ondoren, beste kanpaina bateko kartelak jartzerakoan, lehenik euskarazkoa estali zuten eta, badirudi herritarrak bidalitako argazkia une horretan ateratakoa dela. Orain beste bi kanpaina ezberdinetako kartelak daude Katalunia plazan, biak elebidunak. Dosierra: 1248-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Isun bat jartzen ari zitzaidan unean, euskaraz ez dakiela eta euskaraz hitz egin beharrik ere ez duela erantzun dit TAOko zaindari batek. Euskara ulertzea (gutxienez ulertzea, nire erabiltzeko eskubidea urratu ez zezan) bere betebeharra dela eta bere lanpostuak profilik ba al duen galdetu diodanean, salaketa jartzera animatu nau ironikoki eta bere agente zenbakia (agente xxx edo horrelako zerbait...) gogorarazi dit harrokeriaz. Beraz, nire hizkuntza-eskubideak urratzeaz gain, euskaldunon hizkuntzaeskubideei barre egin die. Amorrazioz izan bada ere, ordaindu egin dut isuna, herritar bezala nire betebeharra baita. Berak, ordea, jendaurreko lanpostu publiko batek duen eskakizunari muzin egin dio, gaztelaniaz erantzuteaz gain, ez baitu esan diodana tutik ere ulertu, eta behartu egin bainau, komunikazio minimo bat ziurtatze aldera, gaztelaniaz hitz egitera. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: TAO zerbitzua Udalak kontratatutako enpresa baten bidez ematen da. Donostiako Udalak, Mugikortasun Zuzendaritzaren bitartez, enpresari kexa helarazi, eta Udalak berak bete behar dituen hizkuntza baldintzak bete behar dituela gogorarazi dio. Enpresako solaskideak dioenez, langile guztiek badakite herritarrei euskaraz hitz egiteko aukera eman behar zaiela, eta euskaraz ez dakitenek beste lankide batekin jarduteko eskaintza egin behar dietela, telefonoz edo aurrez aurre. Dena den, salatutakoa berriro gerta ez dadin enpresak neurriak hartuko ditu eta, besteak beste, langile guztiei gogoraraziko die harrera protokoloa.
207
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 1327-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Donostiako Udalak hainbat marka sortu ditu azkenaldi honetan hiriaren euskarazko izendapena baztertu eta gaztelaniazkoa soilik erabiliz, besteak beste honako hauek: Sanse,Bastian Guide, Sanse,Bastian Card, Fomento de San Sebastián, San Sebastián Shops. Kezka handia dut Donostiako Udala gero eta joera erdalzaleagoa erakusten ari baita marka kontuetan. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Donostiako Udalean indarrean dauden Hizkuntza Jarraibideak eta bertako sozietate zein enpresa publikoetakoek ez dute marka komertzialen inguruko hizkuntza-irizpiderik ematen. Egia da, aldiz, hiriaren izaerari dagokionez, irizpide emaile argiak direla: hiriburuaren izena euskarazko testuan azaltzen denean, Donostia soilik erabili behar da eta, aldiz, gaztelaniaz idatzitako testuetan, San Sebastian, nahiz eta ohituraz Donostia/San Sebastian asko erabiltzen den eta guk ondo ikusten dugun. Kasu horietan, erdarazko hitzekin batera doanez, gure ustez izen ofiziala erabili beharko litzateke, hau da Donostia / San Sebastian, eta horietako bakarra erabiltzekotan Donostia, egoera ahulenean dagoen hizkuntzaren alde eginez. Horiek horrela, Donostiako udaleko Euskara Zerbitzua harremanetan jarri ohi da Hizkuntza Irizpideak ez betetzeagatik kexak jasotzen dituzten Udaleko atal edota enpresa publikoetako arduradunekin, indarrean dauden Hizkuntza Jarraibideak bete ditzaten Euskara Zerbitzuaren laguntza osoa eskaintzeko. Dosierra: 1523-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Ekialdeko Distritoari buruzko bilkura egin zuen herenegun Donostiako Udalak auzotarrekin. Bilera espainolez izan zen, ez zegoen euskaraz egitea ahalbidetuko zuen hizkuntza baliabiderik (aldibereko interpretazio zerbitzua...). Bilkurako edukiak azaltzen zituen dokumentazio nagusia espainol hutsean zegoen, euskarari kuku testimoniala gehituz. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Donostiako Udalean Euskararen Erabilera Normalizatzeko planaren 2.2. d) atalean jasotzen da jendaurreko ekitaldietan herritarrei banatutako dokumentazioa bi hizkuntzetan egingo dela. Azken urteotan, Donostiako Udalak ahalegin berezia egin du herritarrekiko harremanetan, ahozkoan nahiz idatzizkoan, bi hizkuntza ofizialen erabilera bermatzeko. Zuk adierazitako egoerak, ordea, oraindik hobetu beharrekoak ditugula adierazten du: alegia, kasu horretan, gaztelania hutsezko dokumentua banatzea huts egitea izan zela onartzen dugu. Euskara Zerbitzuan lanean jarraituko dugu udalak antolatutako jendaurreko ekitaldietan herritarren hizkuntza-eskubideak bermatzeko indarrean dauden hizkuntza jarraibideak bete daitezen. Horiek horrela, aurrerantzean halakorik ez gertatzeko lanean jarraituko dugula adierazi nahi dizugu. Dosierra: 1548-2016 Nori: DONOSTIA TURISMOA Arrazoia: Donostiako Mirakruz kalean dagoen markesinan Donostia turismoren propaganda gaztelera hutsean topatu dut. Kale horretan bertan euskarazkoaren bila ibili naiz baina eta ez dut ezer topatu... Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Donostia Turismoa Donostiako Udaleko enpresa publikoa izanik, Donostiako Udalak onartutako Hizkuntza Jarraibide berberak bete behar ditu. Besteak beste, herritarrei zuzendutako idatzizko komunikazio eta osagai guztiak (kartelak, gutunak…) bi hizkuntza ofizialetan egin behar ditu, euskarari lehentasuna emanez. Horiek horrela, Donostia Turismoa sozietate publikoarekin harremanetan jarriko gara, aurrerantzean Udalaren Hizkuntza Jarraibideak betetzeko neurriak har ditzaten eskatzeko. Zeregin horretan laguntzeko, Euskara Zerbitzuak hizkuntza aholkularitza eskainiko dio.
208
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 1549-2016 Nori: DONOSTIAKO UDALA Arrazoia: Ondarretako tunelaren ondoan 2 metro inguruko zutikako panel interaktiboa dago. Donostiako Udalaren logoa eta “Herritarren iritzia” ageri dira pantailaren goiko aldean. Pantailan euskarazko testua lehendabiziko tokian ageri den arren, bigarren tokian ageri den gaztelaniazkoa beltzez dago, euskarazkoa baino askoz ere nabarmenago. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: DSS2016ak Udalaren partaidetzarekin lan egiten duenez, Donostiako Udalak onartutako Hizkuntza Jarraibide berberak bete behar ditu. Besteak beste, herritarrei zuzendutako idatzizko komunikazio eta osagai guztiak (kartelak, gutunak…) bi hizkuntza ofizialetan egin behar ditu, euskarari lehentasuna emanez. Horiek horrela, DSS2016arekin harremanetan jarriko gara, aurrerantzean Udalaren Hizkuntza Jarraibideak betetzeko neurriak har ditzaten eskatzeko. Zeregin horretan laguntzeko, Euskara Zerbitzuak hizkuntza aholkularitza eskainiko dio. Dosierra: 1550-2016 Nori: DONOSTIA KIROLA Arrazoia: Pio Baroja kiroldegian izan naiz eta harreran dagoen pertsonak erdaraz hitz egin dit nik euskaraz galdetu diodanean, tabernako arduradunak berdin, eta komuna matxuratua zegoela eta oharrak erdaraz jarri dituzte. Kiroldegi publikoa izanik onartezina iruditzen zait euskararekiko bazterketa. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA – EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Pio Baroja kiroldegiko harreran bi lagun egon ohi dira txandaka eta egia da horietako batek hizkuntza gaitasun apalagoa duela; horrelako kasuetarako ezarrita dagoen protokoloa jarraituz, herritarrari euskaraz erantzuteko gai ez bada beste lankide batekin harremanetan jartzeko aukera eman ohi du; badirudi ez zela hori bete eta kiroldegia kudeatzen duen arduradunei kexa helarazi diegu ezarritako harrera protokoloa betetzeko eskatuz. Tabernari dagokionean, kanpoko enpresa batek edo autonomoek kudeatzen dute, eta komuna ere haien ardura da. Kontratazioetan hizkuntza klausulak sartzen dira eta euren betebeharren jakitun dira, baina zoritxarrez ez da beti betetzen. Kirol patronatuak eta Euskara Zerbitzuak lehentasunezkotzat dugu herritarren arreta euskaraz izan dadin, eta gure lankidetza eskaintzen diegu hori bete dezaten. Euren betebeharra gogorarazi zaie eta berriro ere horrelakorik gerta ez dadin jarraipen estua egingo dugu. Dosierra: 964-2016 Nori: BEASAINGO UDALA Arrazoia: Kaleko eroriko baten ondorioz sartutako salaketa bat tarteko izanik, Beasaingo Udaletik Alkate jn.aren ebazpen bat jaso dut. Ebazpena euskaraz idatzita dago Udalaren arloari dagokionean, baina, gaiaren mamia, Aseguru-etxeak bere txostenean jarria eta alkateak funtsezkotzat hartua ez, hori espainieraz dago. Nik euskaldun legez dokumentu guztiak OSORIK euskaraz jasotzeko eskubidea dut, baina kasu honetan are gehiago zati hori, gaiaren mamia edo funtsa hortxe dagoelako. Gainera, Udalak berak, eskaerak edo salaketak egitean, erantzuna zein hizkuntzatan jaso nahi den galdetzen du eta nik euskaraz adierazia nuen. Beraz, nire salaketa Beasaingo Udalaren hizkuntza-politikari, bere hornitzaileei eta kontratugileei jakinarazpenak eta txostenak euskaraz egitea ez eskatzeagatik. Euskara ofiziala izanik, ez da onargarria Aseguru-etxeak eta Udalaren gainerako hornitzaileak hori kontuan hartu gabe beren lan profesionalean lasai asko aritzea, baina horretarako, Beasaingo Udalak (eta hala dagokion beste edozein erakundek) kontratazioak eta esleipenak egitean, horiei denei dokumentuetan euskara erabili beharra exijitu behar die, izan ere, bestela, nire kasuan bezala, mamia eta funtsa inoiz ez da euskaraz agertuko. Gainera, kontua ez da mami hori itxurak gordetzeko Udalak euskaratzea, jatorritik etorri behar du euskaraz bere berme juridiko guztiekin. Erantzuna: BEASAINGO UDALA - ALKATEA: Kexa aurkeztu duen herritarrak Alkateak emandako ebazpenari birjarpen helegitea aurkeztu zion. Helegitea ebazteko emandako ebazpenean jakinarazi zitzaion hizkuntza politikari buruzko kexa aintzakotzat hartu zela eta aurrerantzean ere hartuko dela. Ondorioz, aipatutako azken ebazpen hau euskaraz bidali zitzaion interesatuari.
209
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 1446-2016 Nori: DEBAKO UDALA Arrazoia: Debako eguneko zentroan dagoen kafetegia lehiaketa publikora atera du udalak. Bertara aurkezteko baldintza teknikoak zein administratiboak gaztelaniaz baino ez daude. Udalari jakinarazi nion hori eta zuzenduko zidatela erantzun. Astebete beranduago zuzendu gabe jarraitzen du akatsak eta proiektuak aurkezteko epea aste honetan bukatzen da. Erantzuna: Dosierra: 386-2016 Nori: EIBARKO UDALA Arrazoia: Eibarko Txomoko aparkalekuan ia-ia guztia erdara hutsean dago. Adibideak: Bajada a planta segunda; Altura máxima 2 metros; Servicios; Antes de retirar el vehículo, pague el ticket en el cajero automático; No aparcar en garajes privados. Lau argazki ere bidaltzen dizkizuet; bertan beste zenbait adibide ikusiko dittuzue: Ordaintzeko makinan: ticket; billetes; no devuelve billetes; e.a. Kanpoaldean: PARKING PUBLICO / 24 HORAS Tiketaren alde biak. Aparkaleku hau erabili dudan lehendabiziko aldia da, eta halako panoramarekin egin dut topo. Orain arte Txaltxazelaikoa erabiltzen izan dut aldi guztietan, eta kexak bidali behar izan ditut. Joan dira zenbait kontu zuzentzen... Baina badirudi beste aparkalekuetako egoera zuzentzeko ez dela egon inongo ekinbiderik... Beren beregi aparkaleku bakoitzeko egoera salatzen ibili behar ote dugu herritarrok, Eibarko Udalak bere betebeharrari ekin diezaion, 2016. urtean...? Erantzuna: Dosierra: 431-2016 Nori: EIBARKO UDALA Arrazoia: 2009ko urriaren 26an salatu nuen Eusko Jaurlaritzaren Elebide zerbitzura eta Hizkuntz Eskubideen Behatokira bidalitako e-mail banatan, eta 2014ko urriaren 30ean berretsi. Bada, hona aste honetan erabilitako tiket baten argazkia. Txaltxa-Zelaiko aparkalekuko hainbat testuk ere erdaraz segitzen dute, edota testu berriak ipini ahala euskara/euskaldunok ez gaituzte kontuan hartu. Adibidez, aparkaldia ordaintzeko makinan ipinitako hainbat testu. Erantzuna: EIBARKO ALKATEA: Jasotako kexa aztertu ondoren, Eibarko Udalak beharrezko neurri guztiak hartuko ditu Eibarko Txaltxa Zelaiko aparkalekuko alde publikoari dagozkion seinaleak euskaraz eta gazteleraz jar daitezen. Dosierra: 694-2016 Nori: EIBARKO UDALA Arrazoia: Eibarko udaltzainen bulegora deitu nuen telefonoz atzo (apirilak 10, 11:45). Telefonoa hartu zuenak euskaraz ez dakiela eta erdaraz hitz egiteko esan zidan. Erantzuna: Dosierra: 1153-2016 Nori: ERRENTERIAKO UDALA Arrazoia: Gaur telefonoz deitu dut Errenteriako Udalera eta erantzun duenak erderaz egin du. Erantzuna: ERRENTERIAKO UDALA - HIZKUNTZA NORMALIZAZIORAKO TEKNIKARIA: Zerbitzu-hizkuntzari dagokionez honakoa onartu zuen udalak 2013-12-18an: “Aurrez-aurre zein telefonoz Udalaren izenean hizketan ari denak lehen hitza euskaraz egingo du eta hortik aurrerako jarduna herritarrak hautatutako hizkuntza ofizialean jarraituko du, herritarrak Administrazioarekiko harreman-hizkuntza aukeratzeko eskubidea zainduz”. Herritarrei zerbitzuak kalitate-baldintza egokietan eskaintzen zaizkiela bermatzeko interes handia du Udalak, eta kalitatearen barruan hizkuntza dago, zalantzarik gabe. Horretarako, hizkuntza irizpideetarako protokoloa dugu ezarria, eta herritarrak egindako kexatik ondorioztatzen da protokoloan zerbaitek huts egin zuela. Maiz eta etengabe lantzen den arloa da baina, dirudienez, ez dugu erabat lortzen herritarrei arreta nahi duten hizkuntzan ematea. Herritarrak jaso zuen arretari buruzko bestelako daturik bidaltzerik baldin bazenu, huts egin zuen elementua identifikatzen lagunduko liguke. Datu horiek eskuratuta, egoera konpontzeko ahaleginak egingo ditugu, ziur egon.
210
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 1491-2016 Nori: HONDARRIBIKO UDALA Arrazoia: Hondarribiko kiroldegi harreran normalean langile euskaldunak egoten dira, baina bada bat, erdalduna dena, eta euskaraz hitz eginez gero gaztelaniaz erantzuten duena, euskaraz egiteko ahaleginik txikiena ere egin gabe. Harreran egon behar badu, gutxieneko esaldi batzuk jakin beharko lituzke erabiltzaile euskaldunei erantzuteko. Erantzuna: HONDARRIBIKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN ARDURADUNA: Udala eta Kirolzer enpresaren artean (Hondartza Kiroldegia kudeatzen duen enpresa) adostu dute aspalditik Kiroldegian herritarrekin harremana duten langileek haien lana EAEko bi hizkuntza ofizialetan garatzeko gaitasuna izan behar dutela, eta hartara lan eginkizun bakoitzari dagozkion hizkuntza gaitasunak egiaztatu beharko dituztela. Hain zuzen Kiroldegiko Harreran egoten den langileari 2. Hizkuntza Eskakizuna dagokio, hau da, bere lanpostuari. Udala Kirolzer enpresarekin bildu da gai honi buruz hitz egiteko, eta badakigu Kirolzer enpresa langilearekin ere harremanetan egon direla egoera honi konponbidea bilatu eta langilearen jarrera aldaketa lortzeko asmoz. Gainera, udaleko euskara zinegotzia, Kiroletako zinegotzia eta Kiroldegiko zuzendaria langilearekin bildu dira; jakinarazi zaio ahalegina egiten duen arren (euskaltegira joaten da), herritarrek euskaraz harrera jasotzeko eta hitz egiteko duten eskubidea berriro urratua izan ez dadin jarrera aldaketa bat izan behar duela herritarren aurrean kiroldegiko harreran, eta bere ikasketa prozesuan gehiago saiatu behar duela. Hiru hilabeteko epea eman zaio, eta jarrera aldatu ezean beste neurri batzuk hartuko direla jakinarazi zaio. Dosierra: 498-2016 Nori: IRUNGO UDALA Arrazoia: Etxean jaso berri dut Irunen egingo den Erdi Aroko azoka bati buruzko informazioa. Gazteleraz eta frantsesez dago. Turismo bulegora deitu dut eta nire kexua adierazi diet euskaraz ez dagoelako. Azokak Irungo Udalaren babesa du. Erantzuna: IRUNGO UDALA - ALKATEA: Irungo Udalak interesgarriak diren beste hainbat ekimen partikularrekin egiten duen bezala eman zuen azokarako laguntza. Horregatik agertzen da gure udalaren logoa argitaratu diren karteletan eta oniritzia ere horregatik eman zion udalak azoka iragartzen zuen kartelari. Dakigunez, kartela euskaraz, frantsesez eta gaztelaniaz argitaratu da (bananduta) eta hiriko hainbat informazio-gune eta dendatan jarri da. Uste dugu kexa gaizki-ulertu batengatik izan behar duela eta Behatokira helarazi zuen pertsonak gaztelaniazko eta frantsesezko bertsioak bakarrik ikusi zituela kasualitatez. Dosierra: 887-2016 Nori: IRUNGO UDALA Arrazoia: Irungo Udaletik jaso dudan jakinarazpena gaztelania hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 1588-2016 Nori: IRUNGO UDALA Arrazoia: Irungo Udalak urdin guneak (TAO) eta aparkalekuak kudeatzeko zerbitzuak enpresa pribatu batzuen esku utzi ditu. Zerbitzu publikoa izanik, euskaraz erabiltzea bermatuta egon beharko litzateke. Bada ez da horrela, eta Irunen ez dago euskaraz dakien TAO zaintzaile bat bera ere ez! TAO pagatzeko telefono aplikazioa "El parking" izeneko enpresa baten eskuetan utzi du Udalak. Aplikazioa euskaraz behera kargatzen ahal da, baina tiketak, laguntza eta mezu elektroniko guztiak gaztelania hutsean dira. Kexua jarri nuen hiritarren arretarako zerbitzuan orain dela hilabete bat eta oraindik ez dut erantzunik jaso. Erantzuna:
211
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 1599-2016 Nori: LEZOKO UDALA Arrazoia: Gaur goizean Lezoko udaltzainei deitu behar izan diet. Arazoa azaltzen hasi bezain laster, udaltzain gazte berri batek "¿Me habla en castellano por favor?" bota dit. Erantzuna: LEZOKO UDALA - ALKATEA: Alkateak arreta handiz irakurri du Behatokiak helarazitako kexa eta herritarrari barkamena eskatzen dio udalak haren hizkuntza-eskubideak urratu dituelako. Dena dela, eskubideak urratzeko modu desberdinak daudela jakinda, azalpenak eman nahiko nituzke gertatutakoaren berri zehatza emateko. 2016ko abenduan, Lezoko Udaleko udaltzaingoak hiru eguneko ordezkapen bat egin behar izan zuen. Hori dela eta, Arkauteko Akademiako Koordinazio Zentraleko lan-poltsara jo zuen eta zerrendatik zegokion udaltzaina kontratatu zuen. Lan poltsa horretako langileek 2. Hizkuntza Eskakizuna egiaztatuta dute eta, ondorioz, pertsona honek bazuen hizkuntza gaitasun hori. Dena dela, badirudi euskara kamustu samarra zuela eta ematen du herritarrak hots egin zuenean, urduri jarri zela. Gure aldetik kontratazioa egiteko prozedura administratiboa behar bezala bete dugun arren, ez gara gai izan herritar honek zuen hizkuntza eskubideak bermatzeko. Ahaleginak egiten jarraituko dugu horrelakorik berriro gerta ez dadin. Dosierra: 505-2016 Nori: PASAIAKO UDALA Arrazoia: Pasaiako Udalak ur kontsumoaren faktura bidali du. Erdara huts-hutsean dago guztia. Erantzuna: PASAIAKO UDALA - BEHIN-BEHINEKO ERRENTA TEKNIKARIA: Hainbat proba egin ditugu eta egiaztatu dugu ordainagiri guztiak euskaraz eta gaztelaniaz igortzen direla gure sailetik. Akats informatikoa izan dela besterik ezin dugu esan, Udal honek bere faktura eta ordaingairi guztiak euskaraz eta gaztelaniaz igortzen baititu, herritarrak bi hizkuntza ofizialetako bat bakarrik erabiltzea aukeratu ezean. Horregatik, eskertuko genizueke herritarrari gure barkamena helaraztea eta jakinaraztea bere ordainagiriak euskara hutsean nahi izanez gero Udal honekin harremanetan jartzeko.
212
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 1167-2016 Nori: TOLOSAKO UDALA Arrazoia: Tolosako Udaleko Berdintasun Sailak Jabetze Eskolak antolatu ditu 2016-2017 ikasturterako. Urritik abendura bitartean 12 ikastaro egingo dira, baina 2 besterik ez dira izango euskaraz, eta beste 3 ele bitan. Hori da euskaldunoi eskaintzen zaigun berdintasuna? Erantzuna: TOLOSAKO UDALA - BERDINTASUN TEKNIKARIA: Berdintasun Sailaren ezinbesteko helburua da banakako eta taldeko jabetze prozesuak bultzatzea, emakumeen partaidetza soziopolitikoa indartzeko eta berdintasuna bultzatzeko herrian. Helburua betetzeko, ezinbestekoa da Jabetze Eskolara gero eta emakume gehiago erakartzea, emakume gehiago matrikulatzea ikastaro ezberdinetan, eta talde egonkorrak lortzea. Horrekin batera, ahaleginak egiten dira emakume euskaldunen hizkuntzaeskubideak ez urratzeko. Berdintasun Batzordea jakinaren gainean dago esfortzu horien eta emaitzen inguruan. Eskolaren ibilbidea kontuan hartuz, gaztelaniaz emandako Literatura taldea eta Emozioak ikastaroa egonkortzen ari dira, eta baita euskaraz eskainitako Batukada Feminista ere. Azken urte hauetan, saiakerak egin dira euskarazko jarduerak bultzatzeko literatura arloan, autodefentsa feminista eta arte eremuan, baina eskaera eskasa jaso da. Lehen aipatu bezala, irtenbidea topatu da gazteentzat, baina helduentzako aukerak aztertzen ari dira. Jabetze Eskolaren ibilbidean ere, ahalegin arrakastatsuak egin dira euskarazko jarduera batzuetan, hau da, haurrentzako literatura, maskulinitatea, eta emakumeen elkarlaguntza eremuetan. Irakasle berriak bilatu beharra dago gai hauetan interesa dutenentzat, irakasle horiek sarritan ekartzea zaila delako. Aurtengo udazkenean, emakumeek eskatutako gaietan, literaturako irakasleak Emakumeen partaidetza soziopolitikoan ikastaroan jorratutako gaietan esperientzia duenez, eta Literaturako ikastarora emakume asko joaten direnez, pentsatu da Partaidetza soziopolitikoa ikastaroko irakaslea bera izatea emakumeak erakartzeko. Menopausia eta Feminismoa feministak ez direnentzat ere gai berriak dira. Lehena, Osasun Zentrotik eskatutakoa da. Irakasle feminista, euskal hiztuna eta gaietan aditua ez dugu topatu pertsona berean, baina bilaketa handiagoa egingo da datorren udaberrian, eta espero da aurkitzea. Errealitate horren aurrean, genero berdintasuna jorratzeko, eta aldi berean, emakume euskaldunen hizkuntza-eskubideak bermatzeko, bide honetatik joan dira Berdintasun Sailaren ahaleginak: alde batetik, Jabetze Eskolatik kanpo, emakume gazteentzako prestakuntza espazio propio eta euskaldunak sortzea eta indartzea: Emakume gazte taldea, Beldur Barik/Hi hai, hi! kanpaina, eta Hezkidetza proiektua. Bestetik, Jabetze eskolaren baitan, lehen aipatutako baldintzak, ibilbidea eta zailtasunak aintzat hartuz, probak gauzak jarraitzea, saiakera desberdinen bidez, beti ere bidean hobetzeko asmoz.
213
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 1198-2016 Nori: TOLOSAKO UDALA Arrazoia: Tolosako Udalak Jabetze Eskolak antolatu ditu aurten ere. 12 ikastaro izango dira guztira, baina 2 bakarrik egin ahal izango dira euskaraz. Erantzuna: TOLOSAKO UDALA - BERDINTASUN TEKNIKARIA: Berdintasun Sailaren ezinbesteko helburua da banakako eta taldeko jabetze prozesuak bultzatzea, emakumeen partaidetza soziopolitikoa indartzeko eta berdintasuna bultzatzeko herrian. Helburua betetzeko, ezinbestekoa da Jabetze Eskolara gero eta emakume gehiago erakartzea, emakume gehiago matrikulatzea ikastaro ezberdinetan, eta talde egonkorrak lortzea. Horrekin batera, ahaleginak egiten dira emakume euskaldunen hizkuntzaeskubideak ez urratzeko. Berdintasun Batzordea jakinaren gainean dago esfortzu horien eta emaitzen inguruan. Eskolaren ibilbidea kontuan hartuz, gaztelaniaz emandako Literatura taldea eta Emozioak ikastaroa egonkortzen ari dira, eta baita euskaraz eskainitako Batukada Feminista ere. Azken urte hauetan, saiakerak egin dira euskarazko jarduerak bultzatzeko literatura arloan, autodefentsa feminista eta arte eremuan, baina eskaera eskasa jaso da. Lehen aipatu bezala, irtenbidea topatu da gazteentzat, baina helduentzako aukerak aztertzen ari dira. Jabetze Eskolaren ibilbidean ere, ahalegin arrakastatsuak egin dira euskarazko jarduera batzuetan, hau da, haurrentzako literatura, maskulinitatea, eta emakumeen elkarlaguntza eremuetan. Irakasle berriak bilatu beharra dago gai hauetan interesa dutenentzat, irakasle horiek sarritan ekartzea zaila delako. Aurtengo udazkenean, emakumeek eskatutako gaietan, literaturako irakasleak Emakumeen partaidetza soziopolitikoan ikastaroan jorratutako gaietan esperientzia duenez, eta Literaturako ikastarora emakume asko joaten direnez, pentsatu da Partaidetza soziopolitikoa ikastaroko irakaslea bera izatea emakumeak erakartzeko. Menopausia eta Feminismoa feministak ez direnentzat ere gai berriak dira. Lehena, Osasun Zentrotik eskatutakoa da. Irakasle feminista, euskal hiztuna eta gaietan aditua ez dugu topatu pertsona berean, baina bilaketa handiagoa egingo da datorren udaberrian, eta espero da aurkitzea. Errealitate horren aurrean, genero berdintasuna jorratzeko, eta aldi berean, emakume euskaldunen hizkuntza-eskubideak bermatzeko, bide honetatik joan dira Berdintasun Sailaren ahaleginak: alde batetik, Jabetze Eskolatik kanpo, emakume gazteentzako prestakuntza espazio propio eta euskaldunak sortzea eta indartzea: Emakume gazte taldea, Beldur Barik/Hi hai, hi! kanpaina, eta Hezkidetza proiektua. Bestetik, Jabetze eskolaren baitan, lehen aipatutako baldintzak, ibilbidea eta zailtasunak aintzat hartuz, probak gauzak jarraitzea, saiakera desberdinen bidez, beti ere bidean hobetzeko asmoz. Dosierra: 425-2016 Nori: URRETXUKO UDALA Arrazoia: Urretxuko Udalak igorritako oharrean euskarazko atala osatu gabe dago eta itzulpenean bada akatsen bat. Erantzuna: URRETXUKO UDALA - EUSKARA: Ur-zerbitzuaren oharrean ikusten da euskarazko atala osatu gabe dagoela. Hori ikusirik, Udal hau ur zerbitzua kudeatzen duen Aquarbe enpresarekin jarri da harremanetan, eta horrelako oharrak kaleratzerakoan bi hizkuntza ofizialen erabilera bermatzeko errekerimendua egin dio. Dosierra: 591-2016 Nori: USURBILGO UDALA Arrazoia: Usurbilgo Oiardo Kiroldegian zerbitzu osoa euskaraz jaso arren, txartelak ia osorik erdaraz daude. Erantzuna: USURBILGO UDALA - ALKATEA: Zuei eta herritarrari eskerrak eman nahi dizkizuegu jarritako kexagatik. Izan ere, kexa hori dela eta, Usurbilgo Kiroldegiak urratsak eman ditu aipatu tiketa euskara hutsean atera dadin. Une honetan tiketa euskaraz eskaintzen zaie bezeroei. Bestalde, Usurbilen ezezik, gai hau Buruntzaldeko udal hauetan ere (Andoain, Urnieta eta Lasarte-Oria) konponbidean jartzen ari da.
214
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak GIPUZKOAKO UDALAK
Dosierra: 984-2016 Nori: ZARAUZKO UDALA Arrazoia: Zarauzko udaltzainen isuna jaso nuen uztailaren 18an. Inprimakiaren eredua euskaraz eta gaztelaniaz den arren, 021 agenteak idatzitakoa ez dago euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Hasieran harrituta geratu nintzen eta gero, haserrea eta pena sentitu nituen. Erantzuna: ZARAUZKO UDALA - EUSKARA ZINEGOTZIA: Zarauzko Udalean euskara eta gaztelania biak dira hizkuntza ofizialak, baina Udalak euskara sustatzeko erabakia hartua du, eta, ez du bi hizkuntzen erabilera orekatu bat egingo, besteak beste, herritarren %70etik gora euskaldunak direlako, Zarauzko berezko hizkuntza euskara delako eta kuantitatiboki bi hizkuntzak maila berean ez daudenez, kualitatiboki euskarari berezko funtzio batzuk emanda saiatu nahi delako oreka bilatzen. Hizkuntzek, izan ere, hegemonia behar dute aurrera egiteko, eta Udalaren ardura da euskarari lehentasunezko funtzioak ematea, -are gehiago, justiziazkoa ere bada hori, lehen euskararen kontra baliabide asko erabili direla kontuan hartzen badugu-. Zarauzko Udalak, beraz, euskaraz funtzionatzeko erabakia hartua du, eta azken urteotan hainbat neurri hartu ditu helburu horrekin. Halere, oraindik badugu zer hobetua, eta, Zarauzko Udalaren ordezkari naizen aldetik, barkamena eskatu nahi dizut herritar gisa dituzun eskubideak urratu izanagatik. Eta, bidenabar, eskerrak eman nahi dizkizut gertatutakoaren berri emateagatik, eta gure hizkuntzaren kontrako injustizia hau agerian jartzeagatik, hartu duzun jokabideak zenbait akats zuzentzen lagundu baitigu.
215
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak
IPAR EUSKAL HERRIKO UDALAK Dosierra: 716-2016 Nori: BAIONAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Baionako seinaletikaren zati bat eleaniztuna bada ere, badira oino soilik frantsesez direnak. Herriko Etxeak seinale guztiak beharko lituzke jarri hiru hizkuntzetan; frantsesez, euskaraz eta gaskoiez. Erantzuna: Dosierra: 1452-2016 Nori: BAIONAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Boufflers etorbideko aparkalekuan ordaintzeko makinak eta tiketak erdaraz baizik ez dira. Euskaldunok ez ote dugu gure hizkuntzan bizitzeko eskubiderik? Duela bost urte antzeko salaketa helarazi nuen Behatokira: "Baionako hainbat aterperik gabeko aparkalekuetan egun osoan egon daiteke, euro baten truke. Aparkaldia ordaintzeko kutxazainak hainbat hizkuntzatan erabili badaitezke ere (frantsesez, gaztelaniaz, ingelesez, alemanez eta italieraz), euskara eta gaskoiera ez dituzte kontuan hartzen. Bestalde, parkingean sartzean eskuratzen den tiketa frantses hutsean da". Erantzuna: Dosierra: 676-2016 Nori: DONIBANE LOHIZUNEKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Donibane Lohizuneko Herriko etxean seinaletika garrantzitsuak frantses hutsean dira. Erantzuna: Dosierra: 685-2016 Nori: DONIBANE LOHIZUNEKO TURISMO BULEGOA Arrazoia: Louis XIV-ren etxea bisitatzeko publizitate orrian, azalpenak frantsesez, gazteleraz eta ingelesez ematen dira. Euskaraz ez. Webgunean berdin. Erantzuna: Dosierra: 111-2016 Nori: HENDAIAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Hendaian Bixintxo festak ospatzen dira urtarrilaren 22ko eta 29ko asteburuetan. 22an Kalakan taldearen kontzertua hasi aurretik antolatzaileen hitzak frantses hutsean izan ziren, esaldi bat salbu (ongi pasa Bixintxo bestak, edo antzeko zerbait). 23an ere, danborradaren aurreko hitzartzea bereziki frantsesez izan zen. Auzapezak frantsesez egin zuen hitzartzea esaldi bakarra izan ezik. Hendaiako Herriko Etxea ari da euskararen normalizazioan urratsak ematen eta horrelako agerraldietan zaindu beharko luke hizkuntzaren erabilera. Erantzuna: HENDAIAKO HERRIKO ETXEA - AUZAPEZA: Kexa horrek neurri batean oinarri badu ere, kontuan hartu behar da gure hautetsi guztiak ez direla euskaldunak, eta beraz, ezin dute sistematikoki hitza elebitan hartu. Hau da, besteak beste, Kalakan taldearen kontzertua aurkeztu duen eta besta batzordeaz arduratzen den hautetsiaren kasua. Kexa aurkeztu duen pertsonak Bixintxo horiei buruz aipatzen ez duena hauxe da: - Auzapez jaunak besten irekitze eta “Pellot-en itzultzearen” diskurtsoa osoki elebitan egin zuela; - Danborradaren egunean, Auzapez jaunak hitz batzuk baizik ez zituen erran, aldiz, Hendaiako Danborrada elkartearen arduradunak bi hizkuntzetan egin zuela aurkezpen osoa. Gogoratzen dizugu ere Hendaiako Herriko Etxea aspalditik aitzindaria izan dela euskararen aldeko politikan. Adibide gisa, Iparraldeko lehen Euskara teknikari lanpostua Hendaian sortu genuen 2005eko urtarrilean, inolako laguntzarik gabe. Hori dela eta, ulertuko duzue herritarren hizkuntz eskubideen errespetua gure eguneroko lanean kontuan hartzen dugula, baina hautetsi euskaldunen libro izateak batzuetan mugatzen gaituela, adibidez hitz-hartze publikoetan.
216
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak IPAR EUSKAL HERRIKO UDALAK
Dosierra: 653-2016 Nori: HENDAIAKO MEDIATEKA Arrazoia: Dantza emanaldi bat iragartzeko afixa ez dute jarri nahi izan, beraien hitzetan euskara hutsean zegoelako, hala ez zen arren. Hala ere mediatekan euskarazko jarduerak antolatu izan dira. Erantzuna: HENDAIAKO MEDIATEKA- ARDURADUNA: Jaso dudan jakinarazpenak ez dit batere plazer egin, bereziki jakinez Mediatekak zenbat indar egiten dituen euskararen alde. Ematen du kexa orokorra dela. Gainera, kexan ez da zehazten Mediatekako langile bakar bat zela; hor ere, ematen du orokorra dela. Izan ere, egun hartan, sasoilaria zen harreran. Bestalde, Mediatekak Herriko Etxearen hizkuntza politika aplikatzen du: elebitasuna da araua. Halere, normalean Akelarrek euskara hutsean diren afixak ekartzen dizkigunean, horrela jartzen ditugu arazorik gabe. Baina beste elkarte anitzek ez dituzte euskarazko afixak proposatzen eta Mediatekaren rola da ekitaldi guztien berri ematea. Horrez gain, Mediatekak garrantzia ematen dio mezuaren ulermenari , alegia, izan euskaraz ala frantsesez, garrantzitsua dena da denek ulertzea. Dena den, garbi utzi nahi nuke ez dudala horretaz justifikatzerik. Jakin ezazue Michel Muinos euskara kargudunarekin harremanetan sartuko naizela. Dosierra: 91-2016 Nori: HIRIBURUKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Herriko Etxearen webgunea frantsesez baino ez da. Erantzuna: Dosierra: 1141-2016 Nori: KANBOKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Villa Arnagak 25 urteak ospatu ditu. Hori dela eta ikusgarria antolatu dute Kanboko St Joseph parkean euren publikoari eskerrak emateko. Berba guztiak FRANTSESEZ egin dituzte. Euskaldunok, berriz ere, ez dugu antolatzaileen arreta merezi izan. Erantzuna: Dosierra: 460-2016 Nori: MAULEKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Mauleko udaletxera deitu nuen Tolosatik eta telefonoa hartu zidana ez zen gai euskaraz egiteko. "Mihi bat" egiten zuela besterik ez, baina nahi banuen espainolez bazekiela! Erantzuna: Dosierra: 105-2016 Nori: SENPEREKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Gutuna jaso dut Herriko Etxearengandik, jakinarazteko karrika eta bideen izen eta zenbakiak aldatuko zirela. Beste hainbat herritar euskaldun bezala, espero dut kontuan hartuko duzuela bertako hizkuntza. Euskara bertako hizkuntza eta hizkuntza gutxitua izanki, lehenetsia izan beharko luke jakina; hortaz, formaren aldetik, euskara gehiago agerian eman beharko litzateke eta hoberena litzateke euskara hutsean jartzea. Behe honetan diren argazkietan ageri dira orain arteko adibideak: 1: "Larhun Alde" bi aldiz errepikatzen da; toki anitz hartzeaz gain ez da biziki polit ateratzen. 2: "rue" agertzen da letra lodiz, gero karrikaren izena eta azkenik "karrika"; alegia, frantsesezko bertsioari ematen zaio lehentasuna. 3: soilik "rue" edo "impasse" agertzen da frantsesez eta karrika izen euskalduna ondotik; euskara baztertzeaz gain, estetikoki ez da bikaina. Karrika izendapen horrek koherentzia pixka bat merezi luke, eta bertako hizkuntza lehenetsi beharko luke adibidea erakusteko gisan. Erantzuna: Dosierra: 262-2016 Nori: SENPEREKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Sasoilari bezala lana galdegiteko paperak frantsesez dira soilik. Erantzuna:
217
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak IPAR EUSKAL HERRIKO UDALAK
Dosierra: 263-2016 Nori: SENPEREKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Senpere herriko webgunea frantsesez da soilik: www.saint-pee-sur-nivelle.com Erantzuna: Dosierra: 1646-2016 Nori: SENPEREKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Larreko Kulturgunearen sarrera frantses hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 1-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Bide seinalea frantsesez baizik ez da. Erantzuna: Dosierra: 6-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Bide gainean agertzen da "arrêt minute"; euskaraz aldiz falta da. Erantzuna: Dosierra: 7-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Panela frantses hutsean da: "Interdit sauf G.I.G. - G.I.C". Erantzuna: Dosierra: 8-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Urruñako Herriko Etxeko sarrerako erakusleihoan iragarki bat ere ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 10-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Seinalea ez dago euskaraz: "Sortie de garage". Erantzuna: Dosierra: 13-2016 Nori: URRUÑAKO TURISMO BULEGOA Arrazoia: Afixa frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 14-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Bide seinalea ez da euskaraz: : "Alimentation... Auberge... Office de Tourisme..." Erantzuna: Dosierra: 15-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: CCAS bulegoko berinaren gainean diren bi paperak frantses hutsean dira. Erantzuna:
218
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak IPAR EUSKAL HERRIKO UDALAK
Dosierra: 17-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Ate gainean den orria frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 18-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: CCAS sarrerako jakinarazpena frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 22-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Urruñako Ekintza Sozialeko Herriko Zentroaren ordutegiaren plakan asteko egunak frantsesez baino ez dira emanak. Erantzuna: Dosierra: 26-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Herriko Etxeko informaziorako erakusleihoa frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 27-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Iragarkien uzteko panelean mezua ez da euskaraz. Urruñarrek gure hizkuntzan informatuak izan nahi dugu! Erantzuna: Dosierra: 32-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Behin-behineko panela ez da euskaraz: "Respecter la ligne de feux". Erantzuna: Dosierra: 34-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Panela ez da euskaraz: "Stationnement réservé aux usagers de la résidence". Erantzuna: Dosierra: 36-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Panelak frantsesez dira: "Électro Ménager... - Pharmacie". Erantzuna: Dosierra: 42-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: "Cédez le passage" dio zutikako seinaleak; ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 44-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Aparkatzeko mugarrian argibideak ez dira euskaraz. Erantzuna:
219
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak IPAR EUSKAL HERRIKO UDALAK
Dosierra: 46-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Urruñan aparkatzerako ezarri den mugarrian argibideak ez dira euskaraz agertzen. Erantzuna: Dosierra: 47-2016 Nori: URRUÑAKO TURISMO BULEGOA Arrazoia: Logoa frantsesez da, lehentasuna emana zaio frantsesari eta euskara berriz atzerriko hizkuntzen mailan jarria da. Bestalde, hizkuntza akatsa dago: "ordakutegiak". Erantzuna: Dosierra: 51-2016 Nori: URRUÑAKO TURISMO BULEGOA Arrazoia: Afixa frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 57-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Behin-behineko bide seinaletika erdaraz baizik ez da agertzen: “Route barrée. Déviation”. Erantzuna: Dosierra: 64-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Panela frantses hutsean da: "Parking, 100 places". Erantzuna: Dosierra: 70-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Urruñako Herriko Etxeak herritarrei urte ona opatzeko ezarritako pankartan euskara falta da. Erantzuna: Dosierra: 78-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Kirol zerbitzuaren aurkezpen plaka frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 79-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Bi jakinarazpen hauek frantses hutsean dira: "Devenez bénévole" eta "Job express". Erantzuna: Dosierra: 81-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Sarrerako pankarta frantses hutsean da: "Point Information Jeunesse - Espace Jeunes". Erantzuna: Dosierra: 82-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Panela frantses hutsean da: "Centre bourg". Erantzuna:
220
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak IPAR EUSKAL HERRIKO UDALAK
Dosierra: 129-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Panela ez da euskaraz: "Bar Restaurant...". Erantzuna: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA - EUSKARA KARGUDUNA: Zenbait bide seinale frantses hutsean dira: ahal delarik, zaharrak ordezkatu behar direlarik, elebitan eta itzulpen zuzenarekin ezartzen dira berriak; hala nola "allée des Fleurs" aldatuko delarik zuzen ezarriko dugu; panel elektronikoari doakionez, zaila da irakurgarria izan dadin testu ainitz delarik, baina honen kasuan, hobekuntza ekarriko diogu. Agerria ostatua ez da gehiago idekia beraz panelak desagertuko dira. Argazkiak erakusten duen desfibrilagailua non den behatuko dut zeren eta Herriko Etxean denak ez du gibeleko panel berde handi hori. Beste kasuentzat erreberritu ahala kontutan hartuak izanen dira. Dosierra: 130-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Bide seinalea ez da euskaraz: "Ralentisseur". Erantzuna: Dosierra: 131-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Larrialdi zenbakiei buruzko panela ez da euskaraz! Erantzuna: Dosierra: 136-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Behin betiko seinaletika ez da euskaraz jarria: “Entrée du stade interdite”. Erantzuna: Dosierra: 138-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Urruñako plaza nagusian ezarri dute bihotz desfribilagailua legeak behartzen duen bezala. Nik nahiago nuke horrelako informazioa euskaraz irakurri. Erantzuna: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA - EUSKARA KARGUDUNA: Zenbait bide seinale frantses hutsean dira: ahal delarik, zaharrak ordezkatu behar direlarik, elebitan eta itzulpen zuzenarekin ezartzen dira berriak; hala nola "allée des Fleurs" aldatuko delarik zuzen ezarriko dugu; panel elektronikoari doakionez, zaila da irakurgarria izan dadin testu ainitz delarik, baina honen kasuan, hobekuntza ekarriko diogu. Agerria ostatua ez da gehiago idekia beraz panelak desagertuko dira. Argazkiak erakusten duen desfibrilagailua non den behatuko dut zeren eta Herriko Etxean denak ez du gibeleko panel berde handi hori. Beste kasuentzat erreberritu ahala kontutan hartuak izanen dira. Dosierra: 141-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Urruñako jostalekuan den informazioa ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 142-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Panela ez da euskaraz: "Cédez le passage". Erantzuna: Dosierra: 143-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Panel berria da baina ez da euskaraz: "Chemin de Lantegia". Erantzuna:
221
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak IPAR EUSKAL HERRIKO UDALAK
Dosierra: 144-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Seinalea ez da osoki euskarara itzulia: "Allée des Fleurs ibilbidea". Erantzuna: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA - EUSKARA KARGUDUNA: Zenbait bide seinale frantses hutsean dira: ahal delarik, zaharrak ordezkatu behar direlarik, elebitan eta itzulpen zuzenarekin ezartzen dira berriak; hala nola "allée des Fleurs" aldatuko delarik zuzen ezarriko dugu; panel elektronikoari doakionez, zaila da irakurgarria izan dadin testu ainitz delarik, baina honen kasuan, hobekuntza ekarriko diogu. Agerria ostatua ez da gehiago idekia beraz panelak desagertuko dira. Argazkiak erakusten duen desfibrilagailua non den behatuko dut zeren eta Herriko Etxean denak ez du gibeleko panel berde handi hori. Beste kasuentzat erreberritu ahala kontutan hartuak izanen dira. Dosierra: 151-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Panel elektronikoan agertzen dena ez da euskaraz. Erantzuna: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA - EUSKARA KARGUDUNA: Zenbait bide seinale frantses hutsean dira: ahal delarik, zaharrak ordezkatu behar direlarik, elebitan eta itzulpen zuzenarekin ezartzen dira berriak; hala nola "allée des Fleurs" aldatuko delarik zuzen ezarriko dugu; panel elektronikoari doakionez, zaila da irakurgarria izan dadin testu ainitz delarik, baina honen kasuan, hobekuntza ekarriko diogu. Agerria ostatua ez da gehiago idekia beraz panelak desagertuko dira. Argazkiak erakusten duen desfibrilagailua non den behatuko dut zeren eta Herriko Etxean denak ez du gibeleko panel berde handi hori.Beste kasuentzat erreberritu ahala kontutan hartuak izanen dira. Dosierra: 154-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: "Kanpo Baita" bide bazterrean agertzen den behin-behineko seinaletika ez da euskaraz: "Carrefour modifié". Erantzuna: Dosierra: 156-2016 Nori: URRUÑAKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Duela aste batzuk jarri dute panela eta ez da euskaraz: "centre bourg". Erantzuna: Dosierra: 1105-2016 Nori: ZURAIDEKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Tripotx eguneko afixak frantses hutsean dira. Erantzuna:
222
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak
NAFARROAKO UDALAK Dosierra: 157-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko ukuiluetako aparkalekuan ikusitako seinaleak ez ziren euskaraz. Erantzuna: IRUÑEKO UDALEA - KULTURA ALORRA: Kontuan hartu da kexa eta dagokion udaleko sailera bidalia izan da, salatzen diren seinalizazioak elebitan jartzeko. Dosierra: 222-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Gaur goizean Iruñeko Kultura zerbitzura deitu dut. "Cultura dígame" esanez egin didate harrera. Euskaraz hitz egin eta "espere un poco"rekin erantzun dit. Erantzuna: Dosierra: 250-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko udalaren "Recaudación ejecutiva" delakoa egiten laguntzen omen duen entrepesara deitu nuen kontsulta bat egiteko. Telefonoz artatu ninduena ez zen euskalduna, eta euskaldunik ba ote zegoen galdetuta, ez zegoela erantzun zidan. Beraz egin beharreko kontsulta erdaraz egin behar izan nuen. Honako telefonora deitu nuen: 948 24 92 50. Informazio gehiago lotura honetan: http://www.pamplona.es/VerPagina.asp?IdPag=20-52285&Idioma=1 (portzierto lotura soilik gazteleraz topatu dut). Erantzuna: Dosierra: 251-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udaltzaingora deitu dut 22:13ean, kartera bat topatu dudala esateko. Bada, hauxe izan da udaltzainaren erantzuna: "sí, sí, ya sé que has perdido la cartera, pero me lo dices en castellano!". Deia grabatuta edukiko dute. Erantzuna: Dosierra: 285-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Nafarroako Gobernuak 338/1990 Foru Dekretuaren bidez Nafarroako hiriburuaren euskarazko izen ofiziala Iruña izango zela erabaki zuen. Hala ere, Euskaltzaindiaren arauak dio Iruñea dela Pamplona hiriaren euskarazko izena. Horregatik Iruñeko Udalari eskatzen diot hiriburuaren euskarazko izen zuzena ofizialtzeko urratsak abia ditzala Nafarroako Gobernuaren aurrean. Erantzuna: Dosierra: 289-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak martxoaren 2ko Aldizkari Ofizialean argitaratu zuen plantilla organikoa. Lanpostuen hizkuntza-profiletan apenas izan da aldaketarik. Horrela jarraitzekotan, euskaldunok Iruñeko Udalarekin euskara erabili ezinik segituko dugu. Erantzuna:
223
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 291-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Babes zibileko laguntzaile lanpostua aldi baterako kontratu bidez betetze aldera hiru izangai-zerrenda osatzeko deialdia onartu zuen Iruñeko Udalak, 2016ko martxoaren 17an, horietako bat Herritarren Segurtasuneko eta Elkarbizitzako Alorreko Objektu Galduen Departamenturako, ingelesezko B2 titulua edukitzeko betekizunarekin. Ez, ordea, euskaraz jakiteko betekizunarekin. Euskaraz jakin gabe lor daiteke lanpostua; ingelesa jakin gabe ez. Erantzuna: Dosierra: 292-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak pinturako eta hiri-altzarietako lantaldeko arduradunen zerrenda osatzeko deialdia onetsi zuen martxoaren 17an. Euskaraz jakitea ez da nahitaezko baldintza izango, eta merezimendu modura ere ez da aintzat hartuko, beste behin ere. Erantzuna: Dosierra: 293-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak artxiboko erdi mailako teknikari lanpostua aldi baterako kontratazioaren bidez betetzeko izangaien eta artxiboko erdi mailako teknikari lanpostuan prestakuntzarako zerbitzu berezietan aritzeko izangaien zerrendak hautaproben bidez zerrenda osatzeko deialdia argitaratu zuen apirilaren 4ko Nafarroako Aldizkari Ofizialean. Euskaraz jakitea ez da nahitaezko baldintza izango, eta merezimendu gisa ere ez da baloratuko, ez kasu batean ez bestean. Horrela bermatuko du Udalak zerbitzua euskaraz??? Erantzuna: Dosierra: 299-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalaren isun jakinarazpena jaso dut. Agiria gaztelania hutsean dago, ez du informaziorik euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 304-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: "Complejo Hospitalario de Navarra" eremuan lurpeko aparkalekura nondik joaten den adierazten duten zutikako seinaleak ez daude euskaraz idatziak: "P - PÚBLICO 24 h. HOSPITALES" dio. Erantzuna: Dosierra: 305-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak Martzeliano etxean dituen udal bulegoetan izan naiz gaur goizean. Txanda hartzeko makinak eman didan papertxoan "Iruñeko Udala" kenduta beste ezer ez dago euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 315-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udaltzaingoaren bulegoetara hurbildu naiz kontsulta bat egitera eta inork ez nau euskaraz artatu. Erantzuna:
224
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 319-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak deialdia egin du Aranzadi Enplegurako Prestakuntza proiektuko zuzendari-lanpostua aldi baterako kontratu bidez betetzeko izangaien zerrenda osatzeko. Euskara ezagutzea ez da beharrezkoa, eta merezimendu gisa ere ez da baloratuko. Erantzuna: Dosierra: 333-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Arrotxapeako zerbitzu sozialetara deitu dut (948 420 778) eta euskaraz egin badiet ere, erdaraz artatu naute. Erantzuna: Dosierra: 340-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak Errotazar kalean dituen zerbitzu sozialetara joan naiz. Harreran ez dut euskaldunik topatu eta ostean, artatu nauen gizarte langilea ere ez zen euskalduna. Erantzuna: Dosierra: 385-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalarena den Kondestable Jauregian sartu naiz tramite batzuk egitera eta elebiz dagoen kartela topatu dut, baina ez du euskararen ordenantza betetzen. Erabateko lehentasuna ematen dio erdarazko testuari. “Servicio de atención ciudadana…” Erantzuna: Dosierra: 389-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak deialdia egin du Aranzadi Enplegurako Prestakuntza proiektuko zuzendari-lanpostua aldi baterako kontratu bidez betetzeko izangaien zerrenda osatzeko. Euskara ezagutzea ez da beharrezkoa eta merezimendu gisa ere ez da baloratuko. Ondorioz, zerbitzu horrek ez ditu hizkuntzaeskubideak bermatuko. Erantzuna: Dosierra: 448-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udaltzaingoak garabi bidez eramaten ditu aparkatzerakoan arau-hausteren bat egiteagatik, eta ohar itsasgarri bat jartzen dute zoruan, kotxea zegoen parean, jabeak gertatuaren berri izan dezan.Gaztelera hutsean, jakina!!!!!!!!!! Erantzuna: IRUÑEKO UDALA - IDAZKARI TEKNIKOA: 2016tik aurrera garabiak autoak eramaten dituenean jartzen diren itsasgarriak bi hizkuntzetan inprimatu eta erabiltzen dira. Gerta daiteke garabian gaztelaniaz soilik diren itsasgarriak izatea, baina ele bietan diren itsasgarri berriak erabiltzeko agindua emana dago. Dosierra: 451-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Goizean, Iruñeko Udalak Erraldoien Txokoan (Descalzos kalea 72) duen egoitzan sartu naiz. Atariko atezainak ezin izan nau euskaraz artatu. Erantzuna:
225
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 457-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak Iruñeko Udalean gertatzen ahal diren beharrak asetzeari begira Ingurumen Hezkuntzako Programetako Koordinatzaile lanpostua aldi baterako betetzeko izangaien zerrenda hautaproben bitartez osatzeko deialdia argitaratu du maiatzaren 4ko 85. zenbakidun Nafarroako Aldizkari Ofizialean. Euskaraz jakitea merezimendu gisa baloratuko da baina euskara eta ingelesa jakitea berdin puntuatuko dira, Iruñeko Euskararen Ordenantzak xedatzen duenari jaramonik egin gabe. Erantzuna: Dosierra: 458-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak Iruñeko Udalean gertatzen ahal diren beharrak asetzeari begira Ingurumen Heziketako Erdi Mailako Tituludun lanpostua aldi baterako betetzeko bi izangai zerrenda, bat prestakuntzarako, eta bestea, aldi baterako kontrataziorako, hautaproben bitartez osatzeko deialdia argitaratu du maiatzaren 4ko 85. zenbakidun Nafarroako Aldizkari Ofizialean. Euskaraz jakitea merezimendu gisa baloratuko da baina euskara eta ingelesa jakitea berdin puntuatuko da, Iruñeko Euskararen Ordenantzak xedatzen duena urratuz. Erantzuna: Dosierra: 459-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak Mugikortasuneko laguntzaile lanpostua aldi baterako betetzeko izangai zerrenda, bat hautaproben bitartez osatzeko, deialdia argitaratu du maiatzaren 4ko 85. zenbakidun Nafarroako Aldizkari Ofizialean. Euskaraz jakitea ez da nahitaezkoa izango eta merezimendu gisa baloratuko da. Hala ere, euskara eta ingelesa jakitea berdin puntuatuko da, Iruñeko Euskararen Ordenantzak xedatzen duena aintzat hartu gabe. Erantzuna: Dosierra: 471-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udaltzaingoak obra lan batzuk direla eta autoa eramateko Gazteluko plazan jarritako afixa gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 475-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak ateratako bi lanpostutarako, Ingurumen Hezkuntza Proiektuetako koordinatzaile izateko eta Ingurumen Hezkuntza teknikari izateko, euskararen ezagutza ez da ezinbestekoa; merezimendu gisa baloratuko da, 140 puntutatik 10 besterik ez euskararen ezagutzarengatik eta ingelesarengatik, berriz 8. Erantzuna: Dosierra: 484-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Otsailaren 29an, arratseko 18:30ean, Iturramako Civivox-en harreran zegoenak ez zuen euskaraz ulertzen. Argibideak gaztelaniaz eskatu behar izan nituen. Erantzuna:
226
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 507-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Jarduera Ekonomikoen Gaineko zergaren jakinarazpena gaztelera hutsean igorri didate Iruñeko Udaletik. Erantzuna: Dosierra: 508-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak gaztelania hutsean bidali du jarduera ekonomikoaren gaineko zergaren jakinarazpena. Erantzuna: Dosierra: 512-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalaren 2016ko egutegia euskaraz ere badagoen arren, orri guztietan nabarmenago dago gaztelania, alde handirik egon gabe. Baina hilabete guztiak agertzen dituen orrian gaztelania askoz ere nabarmenago dago; hilabeteen izenetan nabaritzen da kontrastea eta are gehiago asteko egunen izenetan. Letra txikian gutxi ikusten da gaztelania; euskara ia ikusezina bihurtzen da. Erantzuna: Dosierra: 515-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Martxoaren 4an goizeko 9:45ak aldera Sanduzelaiko Civivoxean izan naiz. Harreran zegoen langileari euskaraz egin diot, eta hark, barkatzeko, baina ez dakiela euskaraz erantzun dit. Ezin izan dut kontsulta euskaraz egin. Erantzuna: Dosierra: 517-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Condestable Jauregian txanda hartzeko dagoen makina gaztelania hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 535-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak deialdia egin du Joaquín Maya musika eskola berezian sortzen diren beharrei erantzun beharrez aldi baterako lan-kontratuko lanpostuetan aritzeko gitarra espezialitateko irakasleen zerrenda hautaproben bidez osatzeko (102. NAO, maiatzaren 27koan argitaratu da). Euskaraz jakitea ez da ez eskakizun, ez merezimendu izango. Berdinketak ebazteko ere ez da aintzat hartuko. Erantzuna: Dosierra: 536-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak deialdia egin du Joaquín Maya musika eskola berezian sortzen diren beharrei erantzun beharrez aldi baterako lan-kontratuko lanpostuetan aritzeko klarinete espezialitateko irakasleen zerrenda hautaproben bidez osatzeko (102. NAO, maiatzaren 27koan argitaratu da). Euskaraz jakitea ez da ez eskakizun, ez merezimendu izango. Berdinketak ebazteko ere ez da aintzat hartuko. Erantzuna:
227
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 537-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak deialdia egin du Joaquín Maya musika eskola berezian sortzen diren beharrei erantzun beharrez aldi baterako lan-kontratuko lanpostuetan aritzeko akordeoi espezialitateko irakasleen zerrenda hautaproben bidez osatzeko (102. NAO, maiatzaren 27koan argitaratu da). Euskaraz jakitea ez da ez eskakizun, ez merezimendu izango. Berdinketak ebazteko ere ez da aintzat hartuko. Erantzuna: Dosierra: 565-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Martxoaren 7an 14:25ean 010 telefonora deitu eta persona euskalduna eskatu nuen. 5 minutu luze telefonoan musika entzuten pasa eta gero, azkenean berriro deitu eta gazteleraz egin behar izan nuen kontsulta. Erantzuna: Dosierra: 573-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Oharra jaso dut Iruñeko Udala eta Gureak posta enpresaren izenean, gaztelera hutsean. Erantzuna: Dosierra: 600-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak gaztelania hutsean bidali zidan isunaren jakinarazpena, eta itzuli egin nuen euskarazko bertsioa eskatuz. Euskarazkoa bidali ordez, errekargudun isun elebakarra igorri didate. Euskara garesti dago Iruñeko Udalean!!! Erantzuna: Dosierra: 621-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak ingurumen heziketako erdi mailako tituludunen zerrenda osatzeko eginiko deialdian izena eman nuen. Gaur sms mezua jaso dut, behin-behineko zerrendak argitaratu direla eta alegazioak aurkezteko epea zein den jakinaraziz. Eskaera euskaraz aurkeztu nuen arren, mezuan ez da informaziorik ematen euskaraz. "Ongi izan" da euskaraz irakur daitekeen gauza bakarra. Erantzuna: Dosierra: 623-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Pio XII.a etorbidea eta Urdazubiko Monastegia kalea gurutzatzen diren tokian obrak egiten ari dira eta oinezkoak ohartarazteko jarri dituzten kartelak gaztelania hutsean idatzita daude. Kartelek Iruñeko Udalaren Euskararen ordenantza urratzen dute. Erantzuna: Dosierra: 652-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko udaltzainek oharra jarri dute autoetan: ekainaren 1erako ibilgailuak erretiratzeko iragartzen du, entzierroko hesia jarri behar dutelako. Oharraren eredua ele bietan idatzia dagoen arren, euskarazko eta gaztelaniazko testuak ez daude berdintasunean; euskarazko testua ez da gaztelaniazkoa bezain nabarmena. Horrez gain, oharra ez dago euskaraz betea: "1-06-2016", "MONTAJE VALLADO" baino ez dago idatzia. Erantzuna:
228
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 737-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Udaltzaingoak oharra jarri zuen Labrit kalean herritarrei obrak zirela eta apirilaren 13an ibilgailurik ez aparkatzeko eskatuz. Oharra gaztelania hutsean idatzita zegoen. Erantzuna: Dosierra: 742-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Labrit pilotalekutik pasa naiz eta hesiz inguratua zegoen. Hesietan "ez aparkatzeko" oharra ez zegoen euskaraz. Iruñeko Udalatzaingoak sinatzen zuen oharra. Erantzuna: Dosierra: 748-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak errolda zerbitzurako hitzordua eskatzeko unean hizkuntza hautatzeko aukerari ezezkoa eman dio. Beraz, euskaldunok arreta euskaraz jaso ahal izatea zoriaren mende geratu da, denbora galdu nahi ez badugu behintzat. Erantzuna: Dosierra: 759-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalaren Hiri Bizigarriko eta Etxebizitzako Alorrera joan eta langile euskaldunik ez zegoen. Eskatutako orria ere ez zegoen euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 784-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udaltzaingoak minusbaliatuentzako gordetako plazetan aparkatzeko luzatzen duen baimena gaztelania hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 785-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak español hutsean bidali digu posta elektronikoko mezua, txupinazoa botatzeari buruzkoa. Erantzuna: Dosierra: 796-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Maiatzaren 18an Iruñeko Merkaderes kalean obrak zirela eta ibilgailua erretiratzeko eskatzen zuen Udaltzaingoaren oharra zegoen; eradra hutsean egon ere. Erantzuna: Dosierra: 806-2016 Nori: IRUÑEKO AUTOBUS GELTOKIA Arrazoia: Iruñeko autobus geltokiko eserlekuen ondoko zakarrontziak nola erabili azaltzen duen kartela ez dago euskaraz. Euskaldunok ere zaborren bereizketa zuzen egiteko informazioa jaso nahi dugu. Erantzuna: IRUÑEKO AUTOBUS GELTOKIKO AHALDUNA: Herritarrari sortutako kaltea sentitzen dugu. Autobus geltokiaren seinaleen aldaketa egiten ari gara eta urrian zehar aipatutako horiek aldatzea espero dugu. Horrekin batera, autobus geltoki osoko kartelak aztertu eta behar diren aldaketak eginen dira guztiak ele bietan egon daitezen.
229
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 860-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Udalaren oharra jaso dut etxean, isun baten notifikazioa jasotzeko ohartarazpena, hain zuzen ere. Erdara hutsean da eta Udalak emandako 948420100 zenbakia deitu dut, euskaraz jaso nahi nuela esateko. Euskaraz artatu naute baina hurrengo zenbaki honetara deitu behar nuela esan didate: 948420611. Bertan euskaldunik ez zegoen eta komunikazio eten egin dut. Euskaraz jaso arte ez naiz notifikazioa jasotzera joango. Erantzuna: Dosierra: 891-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Eslaba kaleko zaharberritze bulegoan publikoarekin euskaraz aritzeko inor ez zegoen. Gainera, elebiz dagoen dokumentu bakarra eskabide orokorreko orriak dira, gainontzeko guztia gaztelera hutsean. Erantzuna: Dosierra: 909-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak familia eta lana uztartzeko kanpaldia antolatzen du urtero; aurten Hello Rochapean antolatu du. Hizkuntzaz galdetu genuenean esan zitzaigun euskarazko taldea osatzeko aski haur matrikulatzen bazen, euskaraz izanen zela. Matrikula epea bukatuta, Udalean esan zitzaigun baietz, euskarazko taldea osatzeko aski haur bazela. Gure bi semeak eraman ditugunean ohartu gara haur euskaldunak erdaldunekin batera daudela eta; beraz, haur euskaldunengana berariaz zuzentzen diren kasuak gorabehera, gaztelaniazko kanpaldi batean matrikulatu ditugu semeak. Erantzuna: Dosierra: 919-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak ekainaren 25ean taberna guztiei papera eman die. Sanferminetan terrazen ordenantza aldatzen dela adierazten da bertan eta ez dago euskaraz, gaztelera hutsean baizik. Erantzuna: Dosierra: 930-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalean berdintasun, partaidetza eta gazteria teknikari izateko lan poltsak eratzeko deialdia egin zuten. Euskara eskakizunetako bat da (azkenean, zorionak!), baina hautaprobak gazteleraz soilik egin daitezke. Erantzuna: Dosierra: 941-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalaren sanferminei buruzko app-a aurkitu dut Play Store-n: "SF Pamplona". Izen horrekin app-a deskargatzeko gogoa joan zait ia. Informazio gehigarria irakurtzeko aukeran sakatu eta hori ere ez dago euskaraz! Hor egon naiz "Instalatu"ri eman ala ez eman; "informazioa ez bada euskaraz, zertarako?" pentsatu dut. Hala ere, instalatu dut eta bai, informazioa euskaraz dago! A ze poza. Horrela bai. Ea heldu den urterako hasierako informazioa euskaraz ere paratzen duzuen. Erantzuna: Dosierra: 942-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko bizilaguna naiz. Arrosadiako kale baten kartela bakarrik gazteleraz dago: "Calle - Kalea Río Urrobi". Erantzuna:
230
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 967-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Dena, taberna eta negozio orotako irekiera lizentzia paperak gaztelera hutsean ematen ditu Iruñeko Udalak. Erantzuna: Dosierra: 1016-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak gaztelania hutsean bidali du bertaratzeko jakinarazpena. Erantzuna: Dosierra: 1030-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: La Pamplonesa Udal musika bandaren webgunean, euskarazko atalean, hainbat eduki gaztelania hutsean dago: http://bandapamplonesa.com Erantzuna: Dosierra: 1051-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak autoak aparkatzea galarazteko hiru idazki jarri ditu Iruñeko karriketan eta hirurak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 1117-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalaren logoan Pamplona nabarmenki handi ageri da Iruñearekin alderatuta. Erantzuna: Dosierra: 1122-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Beste behin!!!!!!! Ez nabil Iruñeko Udalaren Udaltzaingoaren ohar elebakarren bila, agertu egiten zaizkit, behin eta berriz... Oraingo honetan, bi ohar, biak hizkuntza bakarrean... Argi da: Iruñeko Udalaren Udaltzaingoan ez dute euskara badela bereganatu! Erantzuna: Dosierra: 1168-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udaleko Hiri ekologia eta Mugikortasuneko sailak gaztelania hutsean helarazi digu zarataemisioari buruzko jakinarazpena. Erantzuna: Dosierra: 1199-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak euskaraz eta gaztelaniaz du Berdintasun plazaren kale-errotulua. Testua idatzita dagoen eran oso ongi ulertzen da plazaren izena gaztelaniaz, euskaraz, ordea, nahikoa lan. Honela idatzita dago: "Plaza Plaza De la Igualdad Berdintasun". Erantzuna: Dosierra: 1203-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalaren "Recaudación Ejecutiva" bulegoan izan naiz eta inork ez nau euskaraz artatu. Euskara ezagutzen zuen inor ez zegoen. Eman didaten papera, espainol hutsean zegoen. Erantzuna:
231
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 1223-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak ez du euskararen ordenantza betetzen bere logotipoan, euskarazko testua txikiagoa eta grisez ageri baita Erantzuna: Dosierra: 1274-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalera deitu dut 948420100 telefono zenbakira. Erran didate momentu horretan euskarazko lineak okupatuta zirela, nahi banuen itxoin nezakeela. Beraz, telefono deia ez garestitzearren (Udalak denbora tarte hori ez zidan ordainduko), erdarara jo behar izan dut. Ostean beste bulego batekin jarri behar izan naute harremanetan, Olite kalean duten bulegoarekin. Bertan ere ez naute euskaraz artatu, bertan ez dago euskaldunik. Erantzuna: Dosierra: 1276-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak Olite kalean duen bulegora joan naiz jakinarazpen baten bila. Espainolez artatu naute (bulego horretan ez dago euskara ezagutzen duen inor) eta eman didaten papera espainolez. Erantzuna: Dosierra: 1311-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Bi erakusketa, aldi berean eta leku berean, Iruñeko Ziudadelan. Baten izenburua bi hizkuntzetan; bigarrenarena soilik gazteleraz. Zergatik? Zein da irizpidea? Irizpiderik ba ote? Erantzuna: Dosierra: 1354-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak igandeetako GARA egunkarian argitaratzen duen asteko kultur agendak ez du euskararen ordenantzan ezarritakoa betetzen: jardueren datak gaztelaniaz soilik ageri dira, oineko ohar orokorra ere gaztelaniaz bakarrik irakur daiteke, eta jarduerei buruzko informazioa jarduera burutuko den hizkuntzan emango dela ezartzen bada ere, ingelesezko jarduerari buruzko informazioa gaztelania hutsean dator. Erantzuna: Dosierra: 1377-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalaren obra baimena eskatzeko paper guztiak gaztelera hutsean daude. Euskarazko bertsioa eskatu eta ez dagoela eskuragarri esan didate. Ahozko atentzioa ere euskaraz ezinezkoa izan da. Erantzuna: IRUÑEKO UDALA: Gauza bera planteatzen duen kexarik jaso izan dugu lehenago eta udal itzultzaileak ari dira lanean arazoa konpontzeko. Harrera hizkuntzari dagokionez, udalak bere egin beharretan dauka publikoarekiko harremana dagoen udal sailetan euskaldun langileak jartzea. Dosierra: 1399-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak antolatutako haurrei irakurtzen laguntzeko ikastaroetan izena eman dut. Euskaraz aritu naiz udaleko langilearekin, baina izen-ematea ongi egin dela ziurtatzeko igorri didaten SMSa gaztelania hutsean dago. Eta ondoren igorri dizkidaten email guztiak gaztelania hutsean igorri dizkidate, euskaraz eskatu arren. Erantzuna:
232
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 1417-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Zubiri-Iruñea lasterketaren amaieran egon naiz Iruñeko Udal plazan jarri duten helmugan. Lokuzioa egiten ari zen mutila gaztelaniaz ari zen etengabe eta jarri duten musika ingelesez eta gaztelaniaz besterik ez da izan. Une batez Cuencan nintzela iruditu zait. Nola da posible Iruñeko Udala eta Nafarroako Gobernua tartean izanik? Erantzuna: IRUÑEKO UDALA: Lasterketa ez du udalak antolatzen, baizik eta Diario de Noticias egunkariak. Lasterketak Iruñeko kaleak ibiltzen dituenez udalaren laguntza du ibilbidean zehar trafiko arazorik ez izateko. Dena den udalak emango dio Diario de Noticias-eko arduradunei kexaren berri, eta saiatuko da hurrengo edizioan euskarak presentzia izan dezan esatarien hitzetan eta jartzen den musikan” Dosierra: 1435-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Sanfeminetan Labrit ondoko aparkalekuan "Eremua ez da oinezkoendako-Autobusendako eremua soilik" zioen ohar handia zegoen hesietan. Euskarari atzerriko hizkuntzaren pareko tratamendua eman zioten. Gaztelaniazko testuarekin alderatuta, askoz ere txikiagoa eta letra kolore argiagoa zuen. Erantzuna: Dosierra: 1534-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak euskara sustatzeko proiektuak burutzeko diru-laguntzen deialdiaren ebazpena gaztelaniaz eta euskaraz bidali digu. Ebazpenarekin batera heldu den oharrak jakinarazpen ziurtagiria bete eta sinatu eta udalera bidaltzeko eskatzen du. Horretarako bidali duten inprimakia, baina, ez dago euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Euskarazko eredua eskatu dugu baina oraindik euskaratu gabe dagoela erantzun digute. Erantzuna: Dosierra: 1535-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak helbide fiskala aldatzeko agiriak gaztelania hutsean ematen ditu ordenagailua horrela programatuta dagoelako. Erantzuna: Dosierra: 1536-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalak isunaren jakinarazpena bidali dit, espainiera hutsean, legeak euskaldun izendatzen duen eremuan bizi naizen arren. Erantzuna: Dosierra: 1537-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Udalaren baimena gaztelera hutsean dagoela ikusi dut karrikatik nenbilela. Erantzuna: Dosierra: 1542-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Iruñeko Gipuzkoa etorbidean, suhiltzaileen ondoan, lanak egiten ari dira eta espaloia okupatzen dutenez, oinezkoei zuzendutako oharra jarri dute: "Zona ocupada por obras". Ez dago euskaraz. Erantzuna:
233
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 1595-2016 Nori: IRUÑEKO UDALA Arrazoia: Azaroaren 18tik urtarrilaren 8ra Iruñeko Gotorlekuko Armen aretoan erakusketa egon da ikusgai. Erakusketaren izenburua kartelean euskaraz: "Isiltasuna, amesten da". Esango nuke euskarazko hitzak direla horiek, bai, baina inondik ere ez dela euskara -ez euskaraz taxuz osatutako esaldi bat-, eta batez ere, inondik ere ez duela islatzen erakusketaren egileak gazteleraz adierazten duena; "Silencio, se sueña". Erakusketaren katalogoan bestelako itzulpena ematen zaio, nire ustean askoz egokiagoa, gaztelerazko izen berberari; "Ixo, amestera goaz". Erantzuna: Dosierra: 436-2016 Nori: ALTSASUKO UDALA Arrazoia: Altsasuko Udalak gaztelania hutsean argitaratu du ofizial eta peoi lanpostuetarako deialdia. Erantzuna: ALTSASUKO UDALA - ALKATEA: Altsasuko Udalak deialdi honen berri web orriaren bidez eman du. Web orriko azalean bai euskaraz eta bai gazteleraz agertzen da deialdia. Webgune hau kudeatzeko sisteman begiratu ondoren, ziurtatu dugu deialdia bai euskaraz eta bai gazteleraz 2016ko otsailaren 23an argitaratu zela, eta ondoren ez dela aldaketarik egin. Honekin guztiarekin esan nahi duguna da deialdia bi hizkuntzetan argitaratu zela webgunean 2016ko otsailaren 23an. Dosierra: 300-2016 Nori: ANTSOAINGO UDALA Arrazoia: NAOk argitaratu duen atxikirik doan Antsoaingo Udalaren lan publikoaren hurrengo eskaintzan, ez da hizkuntza irizpiderik kontenplatzen (hori iruditu zait baldintzak irakurtzerakoan). http://www.navarra.es/home_eu/Actualidad/BON/Boletines/2016/3/Anuncio-1/ Erantzuna: ANTSOAINGO ALKATEA: Antsoaingo Udalak dagoeneko neurriak hartu ditu deialdian gertatutako akatsa zuzentzeko, arauak horrela ezartzen duelako, baina, nagusiki, udal honek euskara sustatzeko nahia eta konpromisoa dituelako. Akats zuzenketa hori Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu ondoren, beste epe bat ireki zen hautagaien euskararen ezagutza baloratu ahal izateko, araudiak horretarako ezarrita dituen bideei jarraikiz. Prozedura horren inguruko argibide gehiago beharko bazenitu, Antsoaingo Udalaren Euskararen Zerbitzuan eska ditzakezu. Dosierra: 368-2016 Nori: ANTSOAINGO UDALA Arrazoia: Antsoaingo Udalera paper batzuk aurkeztera joan naiz. Momentu horretan euskaldunik ez zegoen ni artatzeko, eta beraz, itxoiteko aukera eman didate. Presa nuen eta erdaraz egin behar izan dut tramitazioa. Erantzuna: ANTSOAINGO UDALA - ALKATEA: Antsoaingo Udalaren zerbitzu orokorretan langile euskaldun bat dago arretarako mahaietan, eta herritarrak hartzen dituen beste langile euskaldun bat ere badago. Udal langileen sarrerak eta irteerak jasotzen dituen programa informatikoa begiratu ondoren, kexa jarritako egunean biak lanean ari zirela ziurtatu dezaket, eta, hortaz, beste erabiltzaile batzuei arreta ematen ari zirela ondoriozta dezakegu. Langile horiek egun horretan lanean ari zirela egiaztatzen duen programa informatikoaren agiria ikusi nahiko bazenu, Antsoaingo Udalaren Euskara Zerbitzuarekin harremanetan jar zaitezke.
234
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 464-2016 Nori: ANTSOAINGO UDALA Arrazoia: Antsoaingo Haur eskolara deitu dut Antsoaingo Udalaren web orrialdean (http://www.ansoain.es/eu/escuela-infantil-municipal-san-cristobal/) azaltzen den informazioa zuzena den edo ez galdetzeko. Antza denez zuzena da eta, beraz, Antsoaingo Haur Eskolako Txikien taldean ez dago hezitzaile euskaldunik; bi hezitzaileek gazteleraz egiten dute. Erantzuna: ANTSOAINGO UDALA - ALKATEA: Haur eskolan lau talde daude, eta horietatik hirutan hezitzaile euskaldunak dauden arren, txikien taldean ez da berdin gertatzen, egun lau hezitzaile euskaldun ez daudelako haur eskolan. Antsoaingo Udala haur eskolako giza baliabideak eta legedia begiratzen ari da, langile euskaldunak talde guztietan jartzeko modua aztertzeko. Bestalde, langile horiek euskalduntzeko baliabideak ere aztertzen ari den arren, esan behar da Nafarroako Gobernuaren eskaintzak ematen dituen aukerekin eta aurrekontuen kontrolarekin, premia horri nahi den azkartasunarekin erantzuteko zailtasunak dituela Udalak. Edonola ere, Antsoaingo Udalak herritar horrek agertutako kezka bera duela jakinarazi nahi dizut, eta aurrerapausoak emateko lanean diharduela. Dosierra: 770-2016 Nori: ANTSOAINGO UDALA Arrazoia: Antsoaingo Gizarte Zerbitzuetara joan naiz eta bertan ez zegoen kartel bakar bat ere euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 509-2016 Nori: ATARRABIAKO UDALA Arrazoia: Gaur Atarrabiako Udalak administrari izateko deialdiaren lehenengo proba egin du. Unibertsitatean izan da eta bertan izan naiz. Hitz bat bera ere ez dute euskaraz egin. Erantzuna: Dosierra: 163-2016 Nori: BARAÑAINGO UDALA Arrazoia: Barañaingo Udalak erregeen ibilbidea iragartzen du bere web orrian eta testuak oinarrizko akats ortografikoak ditu. Erantzuna: BARAÑAINGO UDALA - HEZKUNTZA, KULTURA ETA EUSKARA BATZORDEBURUA: Eskertzen dizugu aurkitutako akatsaren berri eman izana. Aztertu dugu gaia eta arrazoia aurkitu ere. Eskatzen diguzun moduan, neurriak hartuko ditugu datorren urteko kartelean euskararen statusa duina izan dadin.
235
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 209-2016 Nori: BARAÑAINGO UDALA Arrazoia: Hezkuntza Departamentuaren EDUCA atarian (https://educa.navarra.es/) sartu naiz guraso bezala. Ikaslearen fitxan ez dira Barañaingo kale-izenak, ez gure etxekoa ez eskolakoa, euskaraz agertzen. Horrez gain, eskolaren izena gaizki idatzia dago, "Alaiz" ageri da "Alaitz" beharrean. Erantzuna: NAFARROAKO GOBERNUA - HEZKUNTZA DEPARTAMENTUA - IKASTETXEETAKO INFORMAZIOA KUDEATZEKO BULEGOKO BURUA: Ikastetxearen izena Educan: Ikastetxearen izen ofiziala ondokoa da: Colegio Público de Educación Infantil y Primaria/Haur eta Lehen Hezkuntzako Ikastetxe Publikoa ALAIZ. Gaur egunera arte, ikastetxeak ez du izena aldatzea eskatu. Hezkuntza Departamentuan Nafarroako ikastetxeen erregistroaz arduratzen denak esan digu, izena aldatu nahi izanez gero, ikastetxeko eskola kontseiluak, herriko Udalaren oniritziarekin, eskaera aurkeztu beharko lukeela Hezkuntza Departamentuan. Barañaingo kaleak euskaraz: Egia da Barañainen kasuan izenak gaztelaniaz daudela soilik. Toponimoen aldaketak proposatu nahi izanez gero, udalak SITNArekin harremanetan jarri behar du. Lurraldeko Informazio Sistema eguneratzeaz arduratzen den pertsonak esan diogu, gaur arte, Barañaingo Udalak ez duela erakunde horretara jo kaleen eta plazen izenak euskaraz sartzea eskatzeko. Erantzuna: BARAÑAINGO UDALA - ALKATETZA: 2016ko martxoaren 29an Behatokitik Hezkuntza Departamentura iritsi zen kexari erantzuteko (209-2016 dosierra) Ikastetxeetako Informazioa Kudeatzeko Bulegoko Burua den Eduardo Angulo Álvarez jaunak erantzuna bidali zizuen 2016ko apirilaren 19an, argudio bi bilduz. Biak hala biak Barañaingo Udalak hartu beharreko erabakien menpe egonik, mezu hau igortzen dizuet gaur egun eskaeraren egoera zein den argitu nahiean. Alaitz Ikastetxearen izena Educan: Ikastetxea bera eskaeraren jakitun da, baita Hezkuntza Arloko Udal Arduraduna ere. Ekainaren 29an eginen den Eskola Kontseiluan gaia jorratuko dute eta bertan hartuko da izena aldatzeko erabakia. Ondoren, Hezkuntza Departamentuari eginen zaio eskaera. Barañaingo kaleak euskaraz: Euskara Udal Zerbitzua eta Hirigintza Udal Arloa kale eta plaza izendegia euskaraz jartzeko prozesuan ari dira lanean. Gai honi jarraipena eginen zaio. Dosierra: 272-2016 Nori: BARAÑAINGO UDALA Arrazoia: Barañaingo Udalak udal instalazioetan etxezaintza, atezaintza, eta antzeko lanak egiteko langileen zerrenda hautaproben bidez osatzeko deialdia egin du. Euskaraz jakitea ez da nahitaezkoa izango, baina ez da baloratu ere egingo, ordenantzak hartarako aukera ematen duen arren. EH Bilduko alkateak UPNren ohitura zaharrak alboratu beharko lituzke eta Euskararen Ordenantzak ematen dizkion ahalmenak euskararen alde erabili. Erantzuna:
236
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 383-2016 Nori: BARAÑAINGO UDALA Arrazoia: Maiatzaren 6tik 8ra izanen den Barañaingo Titere jaialdiari buruzko informazioa jaso dugu etxeko postontzian. Ikusminez zabaldu dut esku-orria seme-alabekin joateko zein ikuskizun izan daitezkeen egokiak ikusteko. Goiko aldean "E: Euskaraz" ageri da. Emanaldien zerrenda begiratzen hasi eta ez dut "E"rik ikusi. Nire buruari esan diot: "lasai, polikiago irakurri". Berriz ere irakurri dut informazioa polikiago, eta ez, ez dago euskaraz den ikuskizun bat bera ere. Guztira 8 emanaldi izanen dira; horietatik 5 gaztelaniaz eta 3 testurik gabeak. Sorpresa txarra, ezustekoa… Zer mezu jasoko dute jaialdiari hain arreta handia eskaintzen dieten neska-mutiko euskaldunek? Eskolatik kanpo euskarak ez duela tokirik... Udalak argitaratu duen informazio guztia euskaraz dago, baina ez da aski. Barañaindarrok aisiaz euskaraz gozatu nahi dugu. Erantzuna: BARAÑAINGO UDALA - KULTURA DINAMIZATZAILEA: Barañaingo XXII. Txotxongilo Nazioarteko Jaialdiak 8 saio izan ditu publiko irekiari begira: horietako 4 gaztelaniaz. Gaztelaniaz agertu den bosgarrena italieraz zen, "TEATRO DEL DRAGO". Eta egitarauan 3 saio testurik gabekoak ziren, baina agertzen zen testurik gabeko bat, MARKELIÑE, testu gutxi zeukan baina euskeraz egin zen eta ondoren egin behar zen opari banaketa ere euskeraz egin zuten haiek. Orduan 2 testurik gabe eta 1 euskeraz zen. Eta egitarauan agertzen ez zena, Alaitz ikastetxearekin egin zen euskeraz ostiral goizean "CLETAREN AMETSA". Orduan kontuak hauek dira, 9 saiotatik: 4 gaztelaniaz, 1 italieraz, 2 euskeraz eta 2 testurik gabeak. Erantzuna: BARAÑAINGO UDALA - ALKATEA: Alkatetzatik Euskaraz dagoen eskaintza ez dela orekatua izan onartzen dugu eta zentzu honetan euskaldunak kaltetzen dituela. Akatsa onartzen dugu. Horregatik, gure eskura dauden neurri guztiak martxan jarriko ditugu egoera hau berriz eman ez dadin. Barkamena eskatzen dizuegu sentitu ahal izan duzuen diskriminazioarengatik. Udal honen dudarik gabeko hautua eskubide linguistikoak bermatzea da, kexa sortu duen bezalako egoerak saihestuz. Idazki hau, atxikitako dokumentuarekin batera, bere kezka eta kexa azaldu duen herritarrari ere helaraztea eskertuko genizueke. Lanean segituko dugu. Dosierra: 449-2016 Nori: BARAÑAINGO UDALA Arrazoia: Lagunak udal zerbitzura deitu dut (948181233) otsailaren 26 goizean. Erantzungailua irteten da. Lehendabizi ongi etorri mezua ematen du eta ondoren hitz egin behar duzun zerbitzuaren arabera zein zenbaki sakatu behar duzun esaten dizu ahots grabatuak. Bigarren zati hori guztia ez dago euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 477-2016 Nori: BARAÑAINGO UDALA Arrazoia: Otsaileko 2. hamabostaldian Barañaingo euskara zerbitzutik gutuna jaso dugu. Gutuna martxoaren 1etik 17ra izanen den haur eskolako aurrematrikulazioari buruzkoa da, euskarazko ereduaren kanpaina. Zeharo harrituak gelditu gara gutunazalean etxeko helbidea ez dago euskaraz idatzia eta. Erantzuna: Dosierra: 1590-2016 Nori: BAZTANGO UDALA Arrazoia: Gartzaingo iturrian dagoen kartela gaztelania hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 218-2016 Nori: BURLATAKO UDALA Arrazoia: Burlatako Udalak gaztelania hutsean helarazi dio ebazpenaren jakinarazpena Euskararen Gizarte Eragileen Kontseiluari. Erantzuna:
237
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak NAFARROAKO UDALAK
Dosierra: 1462-2016 Nori: ILUNBERRIKO UDALA Arrazoia: Ilunberriko arroilara joan eta hiru kontu: 1. Aparkalekuan lan egiten duen gizonak, nahiz eta oso atsegina izan, ez zekien euskaraz. 2. Aparkalekua ordaintzean ematen dizuten tiketa erdara hutsean dago. 3. Informazio orribiko pare bat eman zizkidaten. Arroilarena euskaraz, baina "Visita y conoce Lumbier" orribikoa ez zuten euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1635-2016 Nori: NOAIN ELORTZIBARREKO UDALA Arrazoia: Noaingo Udalerako oposaketa batean izena eman nahi nuen eta eskaera gaztelaniaz dago soilik. Sartu nintzen Noaingo Udaleko web orrian eskaera euskaraz lortzeko asmoarekin, baina nire harridurarako webgunea ez dago euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1110-2016 Nori: SESMAKO UDALA - POLIDEPORTIVO DE SESMAko KIROLDEGIA Arrazoia: Sesmako igerilekuetara joan gara egun pasa eta sarrera gazteleraz topatu dugu. Erantzuna:
238
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak
MANKOMUNITATEAK Dosierra: 1425-2016 Nori: AMIKUZEKO HERRI ELKARGOA Arrazoia: Mezu honen bidez, Amikuzeko Herri Elkargoak egin duen urrats makurraren berri emaitera natorkizue. Kirol animatzaile berria kontratatu beharra zuen elkargoak eta hautaketan, langilea diplomaduna izatea hobetsi du eta ez euskalduna izatea haatik. Amikuzeko herri elkargoak erakusten du gure hizkuntzarekiko duen axolagabekeria. Alta, badakigu gero eta handiagoa dela zerbitzu euskaldunaren aldeko eskaera soziala. Gaur egun, beste herri eta herri elkargo anitz eredugarri bilakatzen ari dira, langileak hautatzean euskarari garrantzia emaiten baitiote ala langileak euskara ikasterat igortzen baitituzte beren lan orduetan. Eguberri giro honetan, Amikuzeko lurraldeari desiratzen diot beste lurralde hauen bidea har dezan, euskara gure aberastasuna baita. Erantzuna: Dosierra: 552-2016 Nori: ANIMSA Arrazoia: Animsak faktura elektronikoak egin ahal izateko udalen eskura jartzen duen aplikazio informatikoak ez du aukerarik ematen fakturak euskaraz egiteko. Euskarazko orrialdea aukeratuta ere faktura gaztelaniaz ateratzen da. Erantzuna: Dosierra: 1406-2016 Nori: BIZI GARBIA SINDIKATU ANITZA Arrazoia: "Bizi Garbia" izeneko erakundea arduratzen da Lapurdiko hainbat udalerritako hondakinen bilketaz. Herriko Etxeetako hautetsiek osaturiko egitura da. Bera arduratzen da edukiontzi eta birziklatzeko seinaletika eta afixez. Ba orain artekoak frantsesa lehenetsiz baina zati batzuk euskaraz ere agertuz egiten zituzten. Duela gutxi afixa eta seinale berriak hasi dira jartzen eta horiek FRANTSES HUTSEAN ezarri dituzte. Halaber salatzen dugu bere webgunea ere FRANTSES HUTSEAN duela. Erantzuna: Dosierra: 1326-2016 Nori: GIPUZKOAKO UR KONTSORTZIOA Arrazoia: Gipuzkoako Ur Kontsortzioaren Mutriku eta Arronamendiko hondakin uren araztegietan dauden ohartarazpen-seinaleak ez daude euskaraz idatzita: “Prohibido el paso a toda persona ajena a la empresa”, “Es obligatorio el uso de protección acústica”, “Alto, accesible solo a personal autorizado”, “Zona de carga y descarga”. Erantzuna: GUK - GIPUZKOAKO URAK: Zure eskaerari erantzuna emanez, ele bitan idatzita dauden kartel berriak eskatu dira, eta beraz, egun gutxi barru kartel zaharrak aldatu egingo dira. Erantzuna: GIPUZKOAKO UR KONTSORTZIOA - GIPUZKOAKO URAK: Seinale berrien argazkiak bidaltzen dizkizuegu. Dosierra: 639-2016 Nori: IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEA Arrazoia: Iruñerriko Mankomunitateak deialdia argitaratu du ekainaren 15eko 115. Zenbakidun NAOn, administrazio orokorreko teknikariaren lanpostua aldi baterako betetzeko izangaien zerrenda hautaproben bidez osatzeko. Euskaraz jakitea ez da betekizun, eta ez da merezimendu gisa ere baloratuko. Erantzuna:
239
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak MANKOMUNITATEAK
Dosierra: 206-2016 Nori: NUKF - NAFARROAKO UDAL ETA KONTZEJUEN FEDERAZIOA Arrazoia: Nafarroako Udal eta Kontzejuen Federazioaren buletina gaztelaniaz banatzen dute soilik. E-postaz jaso berri dudan 329. zenbakia halaxe dago. Erantzuna: Dosierra: 478-2016 Nori: NUKF - NAFARROAKO UDAL ETA KONTZEJUEN FEDERAZIOA Arrazoia: Nafarroako Udal eta Kontzejuen Federazioak hilero bidali ohi duen buletin elektronikoa bidali digu, hilero bezala oraingoan ere gaztelania hutsean. Erantzuna: Dosierra: 77-2016 Nori: SIED CÔTE BASQUE SUD - Syndicat Intercommunal Elimination des Déchets Côte Basque Sud Arrazoia: Zikin-ontzietan agertzen den informazioa frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 155-2016 Nori: SIED CÔTE BASQUE SUD - Syndicat Intercommunal Elimination des Déchets Côte Basque Sud Arrazoia: Urruñako zikin-ontzien gainean agertzen den informazioa birziklapenari buruz ez da dena euskaraz emana. Erantzuna: Dosierra: 161-2016 Nori: SIED CÔTE BASQUE SUD - Syndicat Intercommunal Elimination des Déchets Côte Basque Sud Arrazoia: SIEDen gutun bat jaso dut. ez da euskaraz Erantzuna: Dosierra: 665-2016 Nori: SYNDICAT MIXTE POUR L'EXPLOITATION DE L'AERODROME DE BIARRITZ ANGLET BAYONNE Arrazoia: Miarritzeko aireportuko aparkalekuko eta aparkalekuari buruzko seinaleak nahiz aparkalekuko txartela edo ordaintzeko makinako oharra ez daude euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 666-2016 Nori: SYNDICAT MIXTE POUR L'EXPLOITATION DE L'AERODROME DE BIARRITZ ANGLET BAYONNE Arrazoia: Arraioz eta Lazkaokoak gara. Miarritzeko aireportura joan gara hegaldi bat hartzeko, Gipuzkoa/Nafarroatik Lapurdira. Ustez Euskal Herrian jarraitzen genuen, baina Miarritzeko aireportuan ez dugu inongo informaziorik aurkitu euskaraz. Aireportu kanpoaldeko seinale eta bideseinaleak, aireportu barneko seinale eta kartelak, etab. ez daude euskaraz idatziak. Zenbait frantsesez, ingelesez eta gaztelaniaz daude, baina euskaraz ez. Nola da posible? Erantzuna: Dosierra: 43-2016 Nori: TERRE ET CÔTE BASQUES Arrazoia: Urruñako Turismo Bulegoko plaka frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 45-2016 Nori: TERRE ET CÔTE BASQUES Arrazoia: Webgunea 4 hizkuntzatan da, baina ez euskaraz. Erantzuna:
240
ϳ͘ ^ <dKZ ^K /K <KEKD/<K
241
242
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA
AISIALDIA Dosierra: 687-2016 Nori: ADOUR LOISIRS Arrazoia: Baionako Adour Loisirs enpresaren informazio panela euskararentzat mespretxagarria da. Gainera, Euskal Monetaren babesa du. Beraz, Euskal Monetaren ardura ere bada bere zerbitzu emaileek euskararekin duten jarrera zaintzea. Erantzuna: Dosierra: 1632-2016 Nori: ASOCIACIÓN DE BELENISTAS DE PAMPLONA/IRUÑEKO JAIOTZAZALEEN ELKARTEA Arrazoia: Iruñeko Jaiotzazaleen Elkarteak Iruñeko Baluarte Jauregian eskaintzen duen erakusketan dena gaztelania hutsean dago. Sarrerak ere gaztelaniaz daude soilik eta, gainera, Iruñeko Udalaren logotipoa gaztelaniaz baino ez da ageri. Erantzuna: Dosierra: 390-2016 Nori: CINESA Arrazoia: Cinesak bere promozioa gazteleraz bakarrik eskaini dit Urbilen. Erantzuna: Dosierra: 504-2016 Nori: DOCTOR MUSIC Arrazoia: Bruce Springsteenen kontzertuaren kartelak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Kontzertu horren antolakuntzan jardun zuen Get In enpresarekin hizkuntza irizpideen lanketa egin zuen aurrez Udaleko Euskara Zerbitzuak. Kartelari dagokionean, 500 ale gazteleraz eta beste 500 euskaraz atera zituzten, eta horiek kalean jartzeaz arduratzen denari agindu zioten leku guztietan bietatik bana jartzeko. Enpresa horretako gure solaskideak hala ikusi omen du leku ezberdinetan, eta kexan ez da zehazten non aurkitu duen gaztelania hutsezkoa. Oharra: Donostiako Udalak euskarazko kartel baten argazkia igorri du. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALEKO EUSKARA ZERBITZUA: Herritarrak esan bezala egokiagoa litzateke kartela ele bietan egitea, eta hori da proposatzen dena; baina, batzuetan zenbait enpresarekin zailtasunak egoten dira. Horrelakoetan, euskaraz ere kopuru berean inprimatu eta bietatik bana jartzea eskatzen da; kasu honetan hala egin dute, baina badirudi kartelak jartzerakoan ez dela leku guztietan hori bete. Enpresari jakinarazi diogu. Dosierra: 1001-2016 Nori: ETXARRIKO KANPINA Arrazoia: Etxarri-Aranazko kanpinean megafoniatik egiten dituzten ohar gehienak gaztelaniaz bakarrik egiten dituzte, eta bietan egiten dutenean, askotan euskaraz bigarrenean. Erantzuna: Dosierra: 1188-2016 Nori: EUSKAL TONBOLA Arrazoia: Euskal Tonbolak gaztelania hutsean eskuratu die Iruñeko tabernei tonbolak Nafarroako Gobernuaren baimena duela adierazten duen ebazpena. Erantzuna:
243
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: AISIALDIA
Dosierra: 1308-2016 Nori: FAIR SATURDAY Arrazoia: Indautxun bizi naizen herritarra naiz. Bilboko Udalak eta Fair Saturday ekimenak elkarrekin antolatutako "kulturaren aldeko"(?) jardueraren berri izan dut, Fair Saturday-k bere Facebooken atera duen sarreraren bidez. Iragarkiak Fair Saturday-ren atarira eramaten zaitu. FBen iragarkia gaztelania hutsean zegoen eta Fair Saturday-ren ataria espainieraz eta ingelesez dago soilik, hitz bakar bat ere ez euskaraz, ezta Bilborekin duen ekimen berriaren berri emateko ere. Berria euskarazko bertsiorik prestatu gabe iragarri izana LOTSAGARRIA da, bertako KULTURARI eta herritarron zati handi bati IRAIN erraldoia eta, hori gutxi ez balitz, legearen aurkakoa. Erantzuna: BILBOKO UDALA - KULTURA SAILEKO ZINEGOTZIA: Fair Saturday ekimenaren informazioa haren web orrian eta Facebook sare sozialean euskaraz ez egoteagatik egindako kexari dagokionez, jakitera ematen dizut programa hori ez dela udalarena, nahiz eta Bilbao Ekintza sozietatearen diru-laguntza bat duen. Edonola ere, arduradunarekin harremanetan jarrita, erantzun luzea eman digute azalpena emanez. Erantzuna: FAIR SATURDAY - LAN TALDEA: Lehendabizi, asko sentitzen dugu momenturen batean zenbait pertsona edo talderi arazo bat edo ondoeza sortu baldin badiogu. Fair Saturday talde guztiaren izenean zuekin bat gaudela azpimarratu nahi dugu. Oso kontzienteki egiten dugu lan mundu mailara hedatu nahi den ekimen honetan. Maitasun eta samurtasun handiarekin garatzen gabiltzan proiektu bat da, eta oso sentikorrak gara hizkuntza mailan martxan jartzen dugun ekimen bakoitza denona izan dadin. Bilbon sortzen den proiektu honek argi du euskararen nortasuna eta garrantzia, beraz ez dugu inoiz baztertu. Fair Saturday-rekin kontaktuan jartzen den edonork euskaraz komunikatzeko aukera du. Hala ere, Fair Saturday mundu mailako mugimendu bat da. Denbora laburrean jende eta espazio-toki asko batzen ari da. Guzti hauen laguntza oso garrantzitsua da guretzat proiektua aurrera eramateko. Izan ere, talde xume eta kopuruaren txikia den honek handinahidun proiektu hau eramatea ez duelako batere erraz. Ildo horretatik web orrian zein Facebooken erabilitako hizkuntza gaztelania izan da, hain zuzen ere, taldearen denbora eta baliabide ekonomikoak direla eta. Egunean egunean hizkuntza arloan inklusiboak izateko ahal ditugun baliabideak erabiltzen ditugu, eta gure gabezien jakitun gara. Sentitzen dugu norbaiti ondoeza sortu izana. Gure aldetik prest gaude modurik hoberenean guzti hau konpontzeko, sortzen gabiltzan euskarazko, katalanezko, ingelesezko eta gaztelerazko materialarekin saiatzen garen heinean. Dosierra: 1235-2016 Nori: GARE DU MIDI Arrazoia: Gare du midi aretoan den afitxa hau frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 1239-2016 Nori: HAIZE HEGOA Arrazoia: Hendaiako Haize hegoa tindua bultzatzen duen elkarteko kide berria naiz. Joan den astelehenean tailerrean nintzela, ondoan nuen kide batek (telefonoan ni euskaraz entzun ondotik) euskaraz erran zidan, AEK-n ari zela baina ez zela euskaraz mintzatzera ausartzen; orduan nik proposatu nion tailerrean bien artean pratikatzen ahalko genuela. Orduantxe ondoan zen beste kide batek, kontra egin zigun, buruz-buruko elkarrizketa izanda ere, denek ulertzen zuten hizkuntza batean hitz egin behar genuela erranez. Pentsatzen ahal duzue gure arteko eztabaida bat sortu zela. Ondoan denak isil-isilik nehork ez ninduen sostengatu. Elkarteko idazkariari kexua adierazi nion eta honek ere delako kidearen argumentu bera aintzinatu zuen. Beraz berriz ere euskaraz aritzea ukatzen digute. Erantzuna: Dosierra: 969-2016 Nori: IZURUN Arrazoia: Izurun enpresak ez du kinkik ere euskaraz egiten bere (http://escaperoomsansebastian.com/). 2 hizkuntza aukera ditu: espainola/ingelesa. Erantzuna:
244
web
orrian
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: AISIALDIA
Dosierra: 727-2016 Nori: LA ROUTE GOURMANDE DES BASQUES Arrazoia: Esku-orria “Le Guide de la Route Gourmande des Basques” deitzen da. Jakin ezazue euskaldun gisa ibilbide hori ene hizkuntzan egin nahiko nukeela, euskaraz noski. Ez du balio euskal markaz baliatzea (ikurrina, tokiko mozkinak) euskal hizkuntza arrunt baztertzen bada. Erantzuna: Dosierra: 951-2016 Nori: LAST TOUR-BILBAO BBK LIVE Arrazoia: Bilbao BBK Live musika jaialdira joatekoa naiz eta informazio bila, bere webgunera jo dut (bilbaobbklive.com). Nire harridurarako, orrialde nagusiko hainbat informazio gazteleraz dator, euskara hizkuntza gisa aukeratu arren. "Nola iritz(S)i" (sic) tartean ere gaztelaniazko testu bat ageri da. Erakunde publikoek babestutako jaialdia izanik, onartezina deritzot euskararekiko erakutsitako begirune falta. Erantzuna: Dosierra: 116-2016 Nori: LE GUIDE DU PAYS BASQUE Arrazoia: Euskal Herriaren gida deitua den web-orri honetan, informazioa frantsesez eta ingelesez proposatzen da: http://www.guide-du-paysbasque.com/fr/ Bertakoa izanik ere, asko dugu oraindik bisitatzeko, eta bertako hizkuntzan egin nahiko genuke. Erantzuna: Dosierra: 61-2016 Nori: O’TERRE FEU Arrazoia: O'Terre Feu buztingintza tailerreko pankartan euskara falta da. Erantzuna: Dosierra: 776-2016 Nori: RUTA DEL VINO DE RIOJA ALAVESA Arrazoia: Hegoaldera oporretara joan nahian, erabaki nuen Arabako Errioxara joatea, arnoaren ibilbidearen egitera. Webgunean (www.rutadelvinoderiojaalavesa.com/), euskara proposatzen dute baina hizkuntza hori aukeratuz gero, orrialde txuri-txuria besterik ez da agertzen. Erantzuna: ARABAKO ERRIOXAKO ARDOAREN IBILBIDEA - LEHENDAKARIA: Arazo teknikoengatik, Arabako Errioxako Ardoaren ibilbideko euskarazko webgunea ez da egon erabilgarri. Aitortu beharra daukagu, ezjakintasunean izan garela azken denboraldi honetan, abuztuan bulegoa itxita egon dela kontuan hartuta. Barkamena eskatu nahi genuke arazo honek sortu dituen eragozpenengatik, eta bereziki, joan den maiatzaren 11n gure webgunera sartzen saiatu zen pertsonari. Arazoaren berri izan bezain laster, gure teknikariekin harremanetan jarri gara, zer gertatu den jakiteko eta ahal duten bezain laster gure webguneko euskarazko informazioa berriro ere martxan jartzeko. Gauza da Arabako Errioxako Ardoaren Ibilbidearen webgune guztia aldatzen ari garela eta aldaketa horiek direla medio eta lan teknikoekin dabiltzala kontuan hartuta, webguneko atal desberdinekin desadostasunak izan ditugu. Adierazi, euskarazko webgunea dagoeneko konponduta daukagula eta lanean ari garela informazio guztia eguneratua egon dadin. Erantzuna: EUSKO JAURLARITZA - EKONOMIAREN GARAPEN ETA LEHIAKORTASUN SAILA - ARABAKO LURRALDE ORDEZKARIA: Erreklamazioa analizatu ondoren, eta dagozkion jarduketa administratiboak gauzatu direlarik, ezin izan da erabaki turismoaren arloko hutsegiterik dagoenik, ez dago Turismoa antolatzeko martxoaren 16ko 6/1994 Legeak ezarritakoaren araberako arau-hausterik. Horregatik guztiagatik erreklamazioa artxibatu egin da.
245
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: AISIALDIA
Dosierra: 1501-2016 Nori: URBASA RANCH Arrazoia: Joan den larunbatean URBASA RANCH etxaldearen publizitate-eskuorria aurkitu nuen Arbizuko taberna bateko atarian. Orriak ez du batere informaziorik ematen euskaraz. Azalpen guztiak gaztelania hutsean datoz. Erantzuna:
246
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA
ARGITALPENAK Dosierra: 322-2016 Nori: BASQUE LUXURY MAGAZINE Arrazoia: Basque Luxury Magazine aldizkariak Basque izena darama, baina izena bera ingelesez eta erabiltzen dituen hizkuntzak gaztelania eta ingelesa dira, euskarak ez du existitzen; ez euren aldizkarian ezta web orrian ere ez. Erantzuna: BASQUE LUXURY MAGAZINE: Gure aldizkariaren xedea munduari EAEko luxuaren sektoreari buruzko informazioa ematea da, gure lurraldean luxuko produktu/zerbitzuen kontsumoa sustatzeko. Horretarako gure publiko objektiboarengana iristeko bi hizkuntza eraginkorrenak hautatu genituen. Gustatuko litzaiguke gure informazioak euskaraz eta frantsesez ere ematea, baina ez dugu horretarako baliabiderik. Izan ere, Basque Luxury ekimen pribatua baita, eta edozeren gainetik eraginkortasuna lehenetsi behar dugu. Erakunde publiko zein pribaturen batek interesik izanen balu gure informazioak euskaraz izan daitezen, eskertuko genioke haren laguntza. Dosierra: 1361-2016 Nori: EDITIONS ATLANTICA Arrazoia: Bertakoentzat ere egina omen den gida honetan, "euskara" hitza ere agertzen da azal-orrian. Alta, bertakoen mintzairan ez da egina. Erantzuna: Dosierra: 1645-2016 Nori: GRUPO ANAYA Arrazoia: Anaya argitaletxearen Lehen Hezkuntzako 5. mailako "Lengua Castellana"ko testu-liburuetan jasotakoaren arabera, euskara ez da Nafarroan hitz egiten, ez da bertako hizkuntza. Gertaera hori are larriagoa da, Nafarroako Gobernuak ikastetxeetara debalde banatzen dituen testu-liburuak direla kontuan hartzen badugu. Erantzuna: ANAYA EDUCACIÓN - HIZKUNTZA ETA LITERATURA DEPARTAMENTUA: Testuan ez ditugu gure hizkuntza errealitate guztiak aipatzen, ez. Baina ez aipatzeak, ez du “baztertzea edo ukatzea” adierazten. Edukiak lantzerakoan zehaztasuna eta errespetua mantentzea da gure helburua beti. Hori dela eta, hurrengo material eta berrargitalpenetarako zuen oharra jasotzen dugu. Hala ere, irakasleendako zein ikasleendako 2. unitateko baliabideen artean Espainiako estatuko hizkuntzei buruzko informazio osagarria eskaintzen dugula oroitarazi nahi dizugu. Dosierra: 1378-2016 Nori: PÁGINAS AMARILLAS -HIBU CONNECT S.A.Arrazoia: Gaur bulegora 2016/2017ko Orrialde Horien gidaren Bilboko edizioa ekarri dute. Lehen azala eta arloak bi hizkuntzetan jartzen zituzten, baina orain gaztelera hutsean dago ia dena, hasierako ohartxoak (7 orrialde) eta atzeko aldean dagoen euskarazko aurkibidea (24 or.) izan ezik. Guztira 500 orrialdetik gora dauzka. Erantzuna: Dosierra: 1562-2016 Nori: EUSKO GUÍAS S.L. Arrazoia: Argitaratu berri duten Getxo eta Leioako Guía practica profesional delakoa erdara hutsean dago. Hogeita bosgarren urteurrena bete ei dute eta argitalpenean ez da euskarazko berben arrastorik sumatzen. Erantzuna:
247
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA
HEDABIDEAK Dosierra: 850-2016 Nori: BI ASTE BILBAO Arrazoia: Nahiz eta egitasmo pribatua izan, lotsagarria iruditzen zait Bi Aste Bilbao egunkariak hasietarik akaburaino gaztelaniaz baino ez zabaltzea Bilboko berriak. 20.000 ale jarri ohi ditu herritarron eskura doan eta uste dut geure hizkuntzari tratamendu duina eman beharko liokeela. Erantzuna: Dosierra: 1302-2016 Nori: DIARIO VASCO Arrazoia: Diario Vascok “Comienza la temporada de setas con una buena guía” publizitate-eskuorria banatu du berriki Usurbilen. Eskuorria gaztelania hutsean dago. Ez da hitz erdirik ageri euskaraz, nahiz eta Usurbil UEMAko udalerria izan. Erantzuna: Dosierra: 1584-2016 Nori: DIARIO VASCO Arrazoia: http://gazteup.diariovasco.com/ web orria gaztelania hutsean argitaratu dute. Babesleak: Eusko Jaurlaritza, Lanbide eta Gipuzkoako Foru Aldundia. Lotsagarria bezain iraingarria. Erantzuna: EL DIARIO VASCO - NEGOZIO ZUZENDARIA: El Diario Vascok arreta handia jartzen dio gure irakurle, bezero eta gure Lurraldeko herritar guztien hizkuntza-eskubideak errespetatzeari, bai bere eguneroko lanean, bai euskara sustatzeko eta bultzatzeko jarduera guztiak baldintzarik gabe babestuz. “Gazte Up” jardueraren kasu zehatzean, egindako komunikazio kanpaina guztia, ekitaldiaren elementu grafiko guztiak eta horren material osagarri guztiak ele bietan prestatu ziren (euskaraz eta gazteleraz); jardueraren euskarritzat erabilitako webgunea bakarrik egin zen gaztelania hutsean, erabilitako formatuaren arazo operatiboak tarteko. Nolanahi ere, kontuan hartzen dugu zuk adierazitakoa datozen edizioetarako, eta saiatuko gara gorabehera horri konponbidea ematen.
248
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: HEDABIDEAK Dosierra: 160-2016 Nori: EGUZKI IRRATIA Arrazoia: Urria partean (19tik-25eko astean edo) dei bat jaso nuen Iruñeko Eguzki Irratitik erranez "Aroztegia... eta gero zer?" Plataformako kide bezala elkarrizketa bat egin nahi zidatela. Baiezkoa eman nien eta esan nien, egitekotan, euskaraz egin nahi genuela. Ez naiz oroitzen telefonoaren beste aldean zegoenaren izena, baina erantzun zidan bera erdalduna zela eta bere programa zenez, ez zidala euskaraz egiten ahal. Nik erantzun nion banakiela euskaraz egiten zituztela programak eta beste langile batekin eta beste programa batean egiten ahalko zela, borondate kontua zela. Esan nion bere lankideei esateko euskaraz egin nahi genuela, baina ez nuen erantzunik jaso. Onartezina iduritzen zait euskaraz komunikatzeko baliabideak dituzten komunikabideak euskaldunok horrela zentsuratzea. Gure plataforma zentsuratua izan zen euskaraz mintzatu nahi izan zelakoz. Irrati "libre" eta "euskaltzale" batetan. Erantzuna: EGUZKI IRRATIA: Jasotako erreklamazioaren aurrean honako nabarmendu nahiko genuke: - 2016ko urtarrilaren 8an, arratsaldeko 16:00 eta 17:00 artean "Aroztegia... eta gero zer?" Plataformako kidea den Garbiñe Elizegirekin euskarazko elkarrizketa bat emititu zen. - Era berean 2016ko otsailaren 26an, 18:00 eta 19:00ak bitartean eta otsailaren 29an, 8:00ak eta 9:00ak artean Aroztegiaren inguruan 45 pertsonek sinatutako manifestuari buruzko informazioa ere eman zen, euskaraz beti ere. Halaber, azaldu nahiko genuke Eguzki Irratia boluntarioz osatutako kolektibo bat dela, inolako laguntzarik jasotzen ez duena eta bazkideen laguntza ekonomikoari esker bizirauten duena. Honek suposatzen dituen oztopoak pairatu arren, aurrekontuari edota giza baliabideei dagokienez, esfortzu handiak egiten dira euskarak merezi duen duintasunez zaintzeko. 2002 urtetik, proiektua birdefinitu zen garaietan, helburu nagusienetariko bat izan da euskararen presentzia gure programazioan eta gure araudietan argi eta garbi jasotzen dugu euskarazko saioek gutxienez Iruñerrian dauden euskaldunen portzentajearen pare izan behar dutela. Gaur egun programazioaren %45 euskaraz da eta gure adierazpen guztiak, entzule zein bazkideentzat, ele bietan egiten ditugu. Era berean, gogoratu nahiko genuke Eguzki Irratia proiektu eleaniztuna dela eta horregatik gure programazioan gaztelaniazko eta euskarazko saioak daude. Salaketa egileak aipatutako kasuan irratsaioaren arduradunak gaztelaniaz egiten du saio hori, kolektiboak horrela erabakita. Eta gure kideak bere momentuan horrela azaldu zion salaketa egileari, ez baitzuen berak euskararen ezagutza nahikorik.nSentitzen dugu benetan egoera hau, euskaraz hitz egin nahi izateagatik pertsonak eta kolektiboak zentsuratzea oso salaketa larria baita, gure irrati librearen izaera eta euskarari ematen diogun laguntza eta promozioa zalantzan jarri direlako. Gure irratiko ateak zabalik daude proiektuan parte hartu nahi duten euskaldun guztientzat, errespetu osoz, baita, arrazoi ezberdina direla medio, euskara ez dakitenentzat ere. Espero dugu kontu hau argitu izana. Dena dela, prest gaude edozein azalpen gehigarri emateko. Erantzuna: HERRITARRA: Ez dakit zein izan den urtarrilean Eguzki Irratiak emititutako elkarrizketa, agian beste irrati batean egindako elkarrizketa bat izanen zen. Ez nirekin eta nik dakidala ezta nire taldekideekin ere ez dute kontaktatu Eguzki Irratiko kideek. Dosierra: 1174-2016 Nori: EL CORREO Arrazoia: El Correok antolatzen duen La Carrera de la Ría Bilbao 20 km lasterketaren web-orria gaztelera huts-hutsean dago. Susmoa dut antolatu dituen ekitaldi guztiak (baita haurrentzako ekitaldiak ere) gaztelera hutsean izango direla. Bilboko Udalaren eta Bizkaiko Ur Partzuergoaren laguntza du ekimenak. Erantzuna:
249
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: HEDABIDEAK
Dosierra: 168-2016 Nori: NAFAR TELEBISTA Arrazoia: Aroztegia... eta gero zer? Plataformako kideok goizean prentsaurrea eman ondoren, Nafar Telebistatik deitu didate programa batean parte hartzeko. Euskaraz egingo dudala esan diedanean, komentatu didate tertulia erdaraz zela eta parte hartzaile guztiek ez zutela ulertzen. Erran diot hori beren arazoa dela. Beraiek euskal komunikabidea izanik, diru publikoa jasotzen dute euskaraz emititzeagatik eta euskaldunak zentsuratzen ari zirela. Berak bere arduradunari esanen ziola esan dit eta Iñaki Redinek ezezkoa eman du. Nahi banuen elebiz parte hartzeko aukera emango zidatela. Erantzun diot ea erdaldunei eskatzen zitzaien itzulpena egitea. Erantzuna: Dosierra: 240-2016 Nori: NATIONAL GEOGRAPHIC ESPAÑA Arrazoia: National Geographiceko harpidetza egina dugu. Tarteka propaganda bidaltzen dute. Kasu guztietan erdara hutsean. Erantzuna: Dosierra: 162-2016 Nori: NAVARRA TV Arrazoia: Gaur Aroztegia... eta gero zer? Plataformak prentsaurrekoa eman du Elizondon. Erabaki dugu prentsa oharra euskaraz irakurtzea eta ondoren egiten diren galderak egiten diren hizkuntzan erantzutea. "NAVARRA TV"-eko langile bat hurbildu zaigu erranez euskaraz irakurtzen bagenuen hori ez zela emango, aste honetan ez dutelakoz euskaraz albistegirik eman behar. Beren planteamendua eskubide urraketa eta zentsuratzea zela adierazi diot. Azkenean aitortu du azpitituluak egin behar baldin badira, berak egin beharko zuela eta agian ez ziotela utziko. Erantzuna: Dosierra: 187-2016 Nori: XIBERO TELEBISTA Arrazoia: Xibero izeneko telebistak webgune bat dauka. Euskararen Erakunde Publikotik diru laguntza jaso du euskararen erabilpenaren garatzeko. Bere atarira sartzean berehala agertzen da Euskara neurri txikiagoan idatzita eta gainera atal batean sartuz, eman dezagun "Nor gira?", osoki frantsesez idatzirik da testua euskarazko bertsiorik gabe. http://www.xiberotelebista.com/page21.html Erantzuna:
250
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA
KIROLA Dosierra: 1593-2016 Nori: ARABAKO ATHLETISMO FEDERAZIOA Arrazoia: Gasteizko Udalak babesten duen San Silvestre lasterketan apuntatzeko webgunea ez dago ele bietan. Berrien atala, esaterako, gaztelania hutsean dago. Erantzuna: GASTEIZKO UDALA - KIROL ZERBITZUKO BURUA: San Silvestre lasterketa garatzeko urtero sinatzen dugun hitzarmenean, bigarren atalak, hain zuzen ere, antolatzailea den Arabako Atletismo Federazioaren konpromisoak aipatzen ditu: - Antolatzaileak jarduera hauei dagokienez, egiten dituen komunikazioak, oharrak, afixak, megafoniaz eskerrak emateko ematen dituen iragarkiak, eta abar, bi hizkuntza ofizialetan egin beharko ditu. Hori dela eta, lasterketaren informazio afixak, liburuxkak nahiz lasterketak iraun bitartean egon zen hizlariaren jardunak xedatutako betekizunak bete zituzten. Izan ere, diru laguntzei buruzko Udal Ordenantzetan (ALHAO, 5. zk. 2006/1/13) eta Gasteizko Udalean Euskararen Erabilera Normalizatzeko Planean zehazten den bezala, ele bietan egin beharreko dokumentu horiek guztiak zabalkundeari bakarrik dagozkio. Hala ere, federazioari komunikazioa hobetzeko proposamena helaraziko diogu, gu ere proposamen horrekin bat gatozelako. Dosierra: 1642-2016 Nori: ARABAKO GIMNASIA FEDERAZIOA Arrazoia: Arabako Gimnasia Federazioak abenduaren 17an Gasteizko Mendizorrotza kiroldegian antolatutako Gabonetako ekitaldia gaztelania hutsean izan zen. Ekitaldiak Gasteizko Udalaren laguntza du. Gasteizko Alkatea bertan egon da sariak banatzen, eta oker ez banago, baita Euskara eta Kirol zinegotzia ere. Gasteizko Udalak eta Arabako Gimnasia Federazioak euskararekiko eta euskaraz bizi nahi dugunekiko sentsibilitate eta errespetu handiagoa izan beharko luke. Erantzuna: GASTEIZKO UDALA - KIROL ZERBITZUKO BURUA: Zure kexan aipatzen duzun GIMNASIA GALA hain zuzen, diruz lagundu zuen udalak; horren ondorioz, deialdi publikoaren 14. Atalean xedatutakoa bete behar du: 14. HAMALAUGARRENA.- EUSKARAREN ETA GAZTELANIAREN ERABILERA BERMATZEKO HIZKUNTZA IRIZPIDEAK. Euskaraz nahiz gaztelaniaz hitz egiteko aukera bermatu beharko diete entitate onuradunek bideratzen dituzten jarduera-programek parte hartzaileei. Jarduera horiek direla eta plazaratzen dituzten jakinarazpenak, oharrak, txartelak eta beste bi hizkuntzetan egin beharko dituzte entitate onuradunek. Horri dagokionez, kartelek-eta xedapen hori bete egin dute, eta, nahiz eta berariaz adierazten ez zen, jardueraren aurkezpenean ere euskara erabili beharko zuten. Hala ere, gogoratu behar da federazioen betebeharrak 16/2006 Dekretuak, Euskadiko Kirol Federazioenak, jasotzen dituela, besteak beste: 167. artikulua.- Hizkuntza normalizaziorako plana. Kirol federazioek dagozkien babes administrazioek ezartzen dituzten epeetan eta baldintzetan beharko dituzte hizkuntza normalizaziorako planak taxutu, onartu eta gauzatu, gutxika federazioaren baitan euskara arruntki erabil dadin bermatze aldera. Betebehar hori ez betetzeak diru laguntzak jasotzeko aukera galtzea ekarriko du. 168. artikulua.- Administrazio publikoaren laguntza. Eusko Jaurlaritzak eta lurralde historikoetako foru organoek dagozkien kirol federazioei behar bezalako laguntza teknikoa eta beharrezko baliabideak eskuratu behar dizkiete, Euskadiko kirol federazioen baitan hizkuntza normaliza dadin lortzeko helburu komuna lortzearren. Hala ere, ez dakigu babes administrazioak (Eusko Jaurlaritzak eta foru aldundiek, alegia) artikulu horretan xedatutakoa betetze aldera eskatzen dizkieten normalizazio planen egoera zein den. Gure zerbitzuaren aldetik, Arabako Gimnasia Federazioari jakinaraziko diogu aurrerapausoak eman behar dituela zentzu horretan. Dosierra: 1420-2016 Nori: ASEGARCE PELOTA S.A. Arrazoia: Sarrera bat nahi nuelarik Asegarcera deitu, euskaraz eskatu eta gaztelaniaz erantzun didate. Hau euskal pilotan gertatzen bada zer espero beste alorretan? Erantzuna:
251
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: KIROLA
Dosierra: 1629-2016 Nori: ASEGARCE PELOTA S.A. Arrazoia: Asegarcen sarrerak euskaraz eskatu eta erdara hutsean erantzun didate. Erantzuna: Dosierra: 1419-2016 Nori: ASPE JUGADORES DE PELOTA S.L. Arrazoia: Aspe pilota enpresara deitu dut sarrera batzuk eskatzeko eta ez dira gai izan euskaraz erantzuteko. Gazteleraz egin behar izan diet. Erantzuna: Dosierra: 583-2016 Nori: ATHLETIC CLUB Arrazoia: Telefonoz deitu nuen Ibaiganera, sarrera batzuen inguruan galdetzeko. Erantzungailuak zera zioen: "gure linea guztiak okupatutak daude". Nire ustez "okupatutak" esatea euskarari dagokion tokia ez ematea da. Erantzuna: ATHLETIC CLUB TALDEA - KANPO HARREMAN ARDURADUNA: Zuen kexa jaso dugu eta erantzungailuaren alokuzioa zuzendu dugu. Dosierra: 1031-2016 Nori: BASKONIA Arrazoia: 1) BASKONIAk bazkideoi e-postaz bidaltzen dizkigun komunikazio (ia) guztiak (% 99,9) gaztelera hutsean daude. 2) Sare sozialetan ez du euskara ezertarako erabiltzen. Erantzuna: Lehenik eta behin adierazi nahi genuke gure erakundeak ez zuela inondik inora ere gure sare sozialen bidez inoren sentikortasunari min emateko asmorik izan. Egia da euskara gure herrialdeko hizkuntza ofiziala izanik euskaldunek informazioa euskaraz ere jasotzeko eskubidea izan behar dutela eta horregatik gogor dihardugu gure sare sozialetan euskara normaltasunez txertatzeko. Zenbait lotura helarazten dizkizuegu: urtean zehar egindako kanpainen berri emateko abonatuei bi hizkuntzetan bidalitako e-postak (http://us7.campaign-archive1.com/?u=3deb97d661a98dd1b8259b7c6&id=b16995c486&e=%5bUNIQ ID) eta Instagram kontuko zenbait argitalpen (urte hasieraz geroztik hiru eletan idazten ditugu). Gure argitalpenak euskaraz egiteko neurriak hartu ditugu eta webguneak ere euskarazko bertsioa du. Era berean, Twitter bezalako sare sozial garrantzitsuan gogor dihardugu lanean eta berriki euskaraz den kontua abiatu dugu. http://us7.campaign-archive1.com/?u=3deb97d661a98dd1b8259b7c6&id=b16995c486&e=%5bUNIQI D Dosierra: 1119-2016 Nori: BASKONIA Arrazoia: Baskoniak bere bazkideei bidalitako "Supercopa"ri buruzko mailinga gaztelera hutsean egin du. Erantzuna: Dosierra: 870-2016 Nori: BIZKAIA BIZKAIALDE FUNDAZIOA Arrazoia: Bizkaiko Foru Aldundiaren babesa duen Bizkaia Bizkaialde fundazioak orrialde osoko publizitatea argitaratu du gaurko El Correo-n erdara hutsean. Erantzuna: BIZKAIA BIZKAIALDE FUNDAZIOA - PRESIDENTEA: Jakinarazten dizut orrialde hori erreportaje bat dela, eta ez ohiko iragarki bat; hori dela eta, Fundazioak ezin izan zuen haren kontrolik egin. 2000.urtean sortu zenetik, Bizkaia Bizkaialde Fundazioak hainbat iragarki argitaratu ditu, guztiak euskaraz eta gaztelaniaz.
252
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: KIROLA
Dosierra: 884-2016 Nori: BIZKAIKO FUTBOL FEDERAKUNDEA Arrazoia: Bizkaiko Futbol Federakundearen web gunean herritarren eskura erabilgarri dauden inprimaki guztiak gaztelania hutsean baino ez daude. Baita euskarazko bertsioan ere. Erantzuna: Dosierra: 708-2016 Nori: CCD EUSKADI EXTREM Arrazoia: Euskadi Extren BTT froga egiteko baimenak eskatu dizkigute administrazio batzarrekoei eta hauek erdera hutsean daude. Euskaraz bidaltzeko eskatu diegu eta ezinezko dutela erantzun digute. Erantzuna: Dosierra: 789-2016 Nori: CD SASIKOA Arrazoia: Sasikoa areto-futbol taldea (www.sasikoa.net), jokalariak erakartzeko helburuz, kartel bi zabaltzen ari da Durangaldean: bata 2001-2002 urteetan jaiotakoendako; bestea, 1994-1997 urte bitartekoendako. Kartel biak erdara huts-hutsean daude. Kartelotan Durangoko Udalaren logoa ageri da, bai eta Durango Kirolak udal erakundearena ere. Erantzuna: DURANGO KIROLA: Guk ez genekien klubak horrelako kartelak egin zituenik. Normalean, Durango Kirolak babesten dituen ekimenetan bi hizkuntzen erabilera eskatzen da. Dagoeneko klubari esan zaio gure edo udalaren logoa duen edozein kartel euskaraz eta gaztelaniaz egin behar dutela. Dosierra: 1464-2016 Nori: CLUB METROPOLITAN Arrazoia: Duela bi urte kexa bat jarri nuen, METROPOLITAN gimnasioaren aurka. Bilbon, bi zentro ditu, nik ezagutzen dudana Uribitarte Paseolekuan dago (http://clubmetropolitan.net/gimnasio/bilbao/bilbao). Kontua da kexa eta sinadura bilketa egin ostean, gerentearekin hitz egin genuela eta agindu zigun, pixkanaka bazen ere, aldaketak egingo zituztela. Aldaketak lehenengo hilabetean egin zituzten. Hauek izan ziren: - Emakumeen aldagelan, bost toki daude "Toallas usadas" botatzeko. Haietako bitan, gaztelerazko rotuloarekin batera, "erabilitako eskuoihalak" jarri dute. Oker ez banago, aldagelen sarreretan (4 dira) baten bat euskaratu zuten, ez denak. Errotulazio gehienak gaztelera hutsean jarraitzen dute. - Kirol ekitaldiak (hemendik antolatzen direnak, ez Metropolitan enpresatik datozenak...) gazteleraz daude ia beti. Euskararen presentzia oso urria da. - Megafoniaren bitartez ematen diren oharrak gazteleraz egiten ari dira (egunero, ixteko orduan; "Estimados socios, en 10 minutos se acaban las actividades del club, agradecemos..."). Kexa aurkeztu ostean, langile euskaldun batzuek euskaraz egiten zuten. Halere, gerentziak langileen menpe utzi zuen kontua (grabazio bat egitea nahikoa izango zelakoan). Erantzuna: Dosierra: 818-2016 Nori: DONOSTIAKO HIPODROMOA Arrazoia: Donostiako Hipodromoak webgunea gazteleraz bakarrik du. Erantzuna: DONOSTIAKO HIPODROMOA - ZUZENDARI KUDEATZAILEA: 2016 urtearen hasieratik euskaraz, gazteleraz, frantsesez eta ingelesez izango den web orri berri bat sortzeko lanetan murgilduta gabiltza. Gaur gaurkoz ikusten dena, guztiz behin-behinekoa, gaztelera hutsez dagoela egia da. Gure aurreikuspena, datorren abenduaren 31n web orri berria martxan jartzea da eta, nola ez, euskaraz ere izango da. Egungo egoera: Webguneak euskarazko bertsioa duen arren, "Albisteak" atala ez dago euskaraz.
253
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: KIROLA
Dosierra: 432-2016 Nori: EMS Donostia Electrofitness Arrazoia: Asteburu honetan Zumarragan eginen den EMS enpresaren Fitness saio bat iragartzeko gaztelania hutsean idatzitako kartela jarri dute herriko hainbat tokitan. Ez da lehengo aldia eta ematen du udalak "paso" egiten duela. Nola ekingo diogu herrian euskararen normalizazioari gauza errazenetan ere kale egiten badugu? Erantzuna: Dosierra: 767-2016 Nori: EMS Donostia Electrofitness Arrazoia: Apirilaren 30ean ateratako argazkia da. Zumarragako Udalarena den Ispilla Polikiroldegian Electrofitness zerbitzua eskaintzen da, eta zerbitzua ematen duen EMS Donostia enpresak erdara hutsean eman du informazioa gure herrian 3. aldiz!!! (honako hau gai bera dela eta 3. salaketa baita). Ez du Zumarragako Udalak bere instalazioetan eramaten den jardueraren jarraipenik egiten (baita publizitatearen aldetik ere)? Ez luke euskaraz izan behar berriz ere? Erantzuna: Dosierra: 1430-2016 Nori: GALDAKAO ESKUBALOI ELKARTEA Arrazoia: Herriko hainbat elkartek, Galdakaoko Mozoilo Eskubaloi Eskolak eta Galdakao Eskubaloi Elkarteak, etengabe urratzen dituzte euskara sustatzeko baldintzak, nahiz ta kasu askotan diru laguntzen baldintzek hala jaso. Haurrei zuzendutako jardunaldi hauen afixa horren lekuko. Erantzuna: Dosierra: 1374-2016 Nori: GIPUZKOAKO JUDO FEDERAZIOA Arrazoia: Gipuzkoako Judo Federazioaren hauteskunde prozesu osoa gaztelaniaz soilik izan da: informazioa, aktak, bozka paperak eta bozka kutxak. Hots, den-dena. Erantzuna: Dosierra: 664-2016 Nori: GUEDAN KIROL ZERBITZUAK Arrazoia: Guedan kirol zerbitzuen enpresak Bilboko Udalerako lan egiten du "Bilbao Kirolak" sailean. Bere twitter kontuan ez dute aipamenik txikiena ere egiten euskaraz, nahiz eta udal kiroldegiei buruzko informazioak astero zabaldu. Erantzuna: GUEDAN - KOORDINATZAILEA: Orokorrean, geure enpresak administrazio publikoari eskaintzen dio zerbitzua. Hori dela eta, argi daukagu elebitasunaren ardura oso garrantzitsua dela gure eguneroko komunikazioetan. Egia da, Twitter-ean hasi ginenetik, egiten genituen komunikazioak gazteleraz bakarrik egiten genituela. Hala ere, 2016ko apirilaren 12tik aurrera eta euskararekin dugun konpromisoa betetzeko helburuarekin, Twitter-ean egiten ditugun komunikazioak bai euskaraz bai gazteleraz egiten ditugu (hainbat komunikazioen adibideak eransten dizkizut jakitun egoteko). Horrez gainera, geure web orrialdea %100 elebiduna da, hurrengo helbidean ikusiko duzun bezala. http://www.guedan.com/ Laburbilduz, geure enpresak euskararen erabilerarekin konpromiso oso altua duela eta geure estrategiaren puntu garrantzitsua dela adierazten dizut. Espero dut, argibide honekin informazioa izatea herritarrari erantzuteko. Dosierra: 551-2016 Nori: HERRERAKO SPORTING Arrazoia: Maiatzaren 22an jokatu zen I. Herrerako Sporting F-7 txapelketa iragartzeko kartelean izenburua euskaraz zegoen, baina gainerako informazio guztia ez. Erantzuna:
254
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: KIROLA
Dosierra: 423-2016 Nori: LEZAMAKO PILOTA ELKARTEA Arrazoia: Lezamako Eskualde Txapelketaren iragarkiak beti agertzen dira erdara hutsean. Adibide moduan, hilaren 19an Deia egunkarian agertutakoa bidaltzen dizuet. Segurutik Lezamako Pilota Klubak, antolatzaileak, dirua jasotzen du Lezamako Udaletik. Iragarkiotan Lezamako Udalaren izena ageri ohi da-eta, frontoiko argazkiaren zatia bada ere. Erantzuna: LEZAMAKO UDALA - ALKATEA: Jakinarazi diguzuen gertakariaren berri eman diogu Lezamako Pilota Klubari, aipatutako txapelketaren antolatzailea delako eta publizitatearen arduraduna, aurrerantzean iragarkia hizkuntza bietan joan dadin. Dosierra: 689-2016 Nori: NAFARROKO EUSKAL PILOTA FEDERAZIOA Arrazoia: Nire seme eta alabaren federazio fitxak gaztelera hutsean jasotzen ditut (temporada, alevin, DNI, fecha de nacimiento...). Euskal pilota federazioa? Euskaraz jaso nahiko nuke. Erantzuna: Dosierra: 688-2016 Nori: NAFARROAKO GIMNASTIKA FEDERAZIOA Arrazoia: Gaur Nafarroako Gimnastika Erritmikoaren Kirol Jokoak izan dira Mendillorrin eta megafoniatik dena erdaraz egin dute. Hitz bat bera ere euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 578-2016 Nori: RUNNITY URBAN RACE Arrazoia: Runnity Bilbo lasterketa maiatzean ospatuko da eta afixak erdaraz daude. Diru publikoa erabili da laguntzeko eta euskaldunak baztertzen dituzte jarduera honetan. Erantzuna: Dosierra: 1290-2016 Nori: TRAIL 52 SPORT MENDI KLUBA Arrazoia: www.basqueultratrail.com lasterketaren kartela eta web-orria gaztelania hutsean baino ez daude. Izenburua ingelesez eta euskararen arrastorik ez. Erantzuna: HERRITARRA: Beste lagun batek Diputazioan jarri zuen kexa eta zuzenean ere kexatu ginen, eta euskaratu dute jada. Dosierra: 1065-2016 Nori: UDC TXANTREA KKE Arrazoia: Txantreako igerilekuetako tabernan izan naiz. Helduentzako eta txikientzako menuak ez daude euskaraz. Erantzuna:
255
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA
KULTURA Dosierra: 1229-2016 Nori: BIARRITZ FESTIVALS Arrazoia: Gare du Midi aretoan kanpoan zintzilik dauden afixa handiak frantses hutsean daude, eta nik beti entzun izan dut Herriko Etxea engaiatua dela euskararekin. Erantzuna: Dosierra: 1231-2016 Nori: BIARRITZ FESTIVALS Arrazoia: Miarritzeko Gare du Midi aretoan Latino Amerikako festibalaren karietara jarri dituzten argibide guztiak erdara hutsean dira. Erantzuna: Dosierra: 227-2016 Nori: CIVICAN Arrazoia: Iruñeko Udalaren Kultura Alorreko bulegoetan CIVICANek antolatutako neguko ikastaro eta tailerren berri ematen zuen liburuxka zegoen jendearen eskura. Liburuxka gaztelania hutsean zen eta euskarazko bertsiorik ez nuen aurkitu. Erantzuna: FUNDACIÓN CAJANAVARRA - ZUZENDARIA: Kexan aipatzen duzun liburuxka gaztelaniaz soilik argitaratu zen. Hala ere, Caja Navarra Fundazioaren argitalpenen zati handi bat bi hizkuntzetan egiten da edo argitalpen bikoitzean; bata gaztelaniaz eta beste euskaraz. Gauzatzen ditugun argitalpenetako batzuk eremu publikoetan hedatzen ditugun arren, Caja Navarra Fundazioa erakunde pribatua da eta sentsibilizatuta dago euskararen erabileraren arloan. Hori dela eta, materialak bi hizkuntzetan argitaratzen ahalegintzen da. Dosierra: 799-2016 Nori: CIVICAN Arrazoia: Civican zentroaren kanpoaldean dagoen publizitatea gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 1352-2016 Nori: CULTURA Arrazoia: Ikea-ren ondoko merkataritza gunean irekitzear den Cultura saltegiaren publizitatea iraingarria da euskaldun ororentzat. Hitz bakarra eman dute euskaraz, gaizki idatzia eta "euskal itxurako" grafiarekin. Hitz bakarra idatzi izana harro erakusten dute gainera, iritsi berri direla argudiatuz. Pentsa genezake gisa horretako egitura batek itzultzaile profesional bat kontratatzeko nahikoa diru duela. Azkenik, euskal kultura nola ulertzen duten erakusten dute ere, "Hegoak" kantatuz ospatuko dutela baitiote harro. Erantzuna: CULTURA SALTOKIA - ZUZENDARIA: Barkamenak eskatu nahi dizkizut euskara modu traketsean erabili izanagatik. Publizitatea egin nahian, ez dugu batere asmo txarrez egin, bakarrik nahi genion begi kilixka bat egin harrera egiten digun eskualdeari, nortasun azkarra baitu, ondare aberatsa eta bereziki hizkuntza, zoritxarrez gaizki erabili duguna. Nihaur Bidartarra izanki eta ene langileagoaren %70a Euskal Herrian sortua izanki, umiltasun osoz integrazio desmartxa batean sartzeko asmoa dugu baina baita ere, desmartxa parte-hartzaile batean.
256
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: KULTURA
Dosierra: 212-2016 Nori: DOCK OF THE BAY JAIALDIA, EVA RIVERA ZUZENDARIA Arrazoia: Donostiako Dock Of The Bay Jaialdiaren sari banaketan ez dute euskara ia apenas erabili (%99 gazteleraz izan da!!). Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Donostiako udal enpresa publikoek lagundutako jarduera izanik, aipatutako jaialdiaren antolatzaileei, herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko, bete beharreko hizkuntza jarraibideen berri emateaz batera, berriro halakorik ez gertatzeko neurriak har ditzaten eskatu zaie. Era berean, diru laguntza ematen dioten enpresa publikoak horren jakitun dira eta aurrerantzean jarraipen estuagoa egingo dute. Erantzuna: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA - KULTURA ZUZENDARI NAGUSIA: Dagoenekoz, DOCK OF THE BAY antolatzen duten QUALIA kultura elkartearekin hitz egin dugu, euskararen erabileraren derrigortasuna kontuan har dezaten eta, gure laguntzetan jasotzen diren betebeharren arabera, akatsa zuzendu dezaten. Erantzuna: DOCK OF THE BAY - ZUZENDARIA: Donostiako Musika Dokumentalen Nazioarteko Jaialdiak erabateko ezadostasuna adierazi nahi du erreklamazioaren edukiarekin, izan ere, Jaialdiaren amaierako ekitaldia euskara eta gaztelania txandakatuz egin baitzen, erantzun honekin batera bidaltzen dugun gidoian ikus daitekeen moduan. Beraz, kexa egiteko arrazoirik ez egoteaz gain, garaiz kanpo eta inolako zehaztasunik gabe egin izanak interes faltsuei erantzuten diela pentsarazten digu, jaialdi honek hain beharrezkoak dituen diru-laguntzen deialdi publikoarekin batera iritsi dela kontuan hartuta. Hizkuntz Eskubideen Behatokiak inolako egiaztapenik egin gabe eta antolatzaileei erantzuteko eskubidea gauzatzeko aukerarik eman gabe helarazi die erreklamazioa Gipuzkoako Foru Aldundiari eta Donostiako Udalari, defentsa-gabezia sortuz. Eta ez da huskeria, Foru Aldunditik eta Udaletik diru-laguntza publikoen onuradunek euren agerraldietan euskara erabili behar dutela gogorarazi baitigute. Gure Jaialdiak ardura handiz jokatu izan du beti 10/1982 Euskararen erabilera normalizatzeko Legeak eta 6/2003 Legeak, Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Estatutuarenak herritarrei aitortzen dizkieten hizkuntza-eskubideekin. Horren erakusle ditugu gure web-orria, prentsa-oharrak, publizitatea edota jaialdia sortu zenetik hona kexa bakar bat ere jaso ez izana. Bederatzi urte hauetan zehar euskarazko film ugari eman dituen Jaialdiaren egitarauak berak berresten du gure konpromisoa. Dosierra: 1207-2016 Nori: DONOSTIAKO NAZIOARTEKO ZINEMALDIA Arrazoia: Atzo arratsaldean, irailak 17, Donostiako Nazioarteko Zinemaldian, Kursaaleko sarreran zeuden ohar guztiak gaztelania hutsean zeuden. Erantzuna: Dosierra: 1027-2016 Nori: ERAIKI DANTZA TALDEA Arrazoia: Gaztefolk-en informazioa erdara hutsean baino ez dago: http://www.festivalfolklorebidasoa.com/ Erantzuna: Dosierra: 402-2016 Nori: EUSKALTZAINDIA Arrazoia: Egunotan hainbat egunkaritan ari da azaltzen, egunero, Euskaltzaindiaren 'Euskara ibiltaria' erakusketaren iragarkia. Bertan, inaugurazio ekitaldiaren berri emateko, data modu zabarrean ematen dute, eta ordua ere ez dago ondo idatzita. Kontu hain oinarrizkoetan Euskaltzaindiak berak kale egitea etsigarria da, edo, gutxienez, adierazgarria. Erantzuna:
Dosierra: 1128-2016
257
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: KULTURA
Nori: GUGGENHEIM BILBAO MUSEOA Arrazoia: Guggenheim Museoaren Facebookeko orrialdean agertzen den informazio guztia hainbat erdaratan agertzen da; INOIZ EZ EUSKARAZ! Hainbat aldiz idatzi diet, baina inork ez du erantzuten. Euskaldunok museo honetan hainbat diru sartu eta gero, nolatan ez dute sikiera euskara apur bat erabiltzen? Erantzuna: GUGGENHEIM BILBAO MUSEOA: Behatokitik jasotako erreklamazioaren ondorioz, Facebooken informazio orokorra gaztelaniaz bakarrik dagoela ziurtatu dugu. Akats hau konpontzeko asmotan, informazio guztia euskaratzen ari gara eta lehenbailehen martxan jarriko dugu. Dosierra: 1138-2016 Nori: GUGGENHEIM BILBAO MUSEOA Arrazoia: Guggenheimeko tabernan zerbait hartzekotan eseri ginen, eta zerbitzariak euskaraz entzun gintuenean ingelesez egin zigun. Guk, harrituta, berriro euskaraz eta hark ingelesez. Gaztelaniaz egin genuen arte. Bere erantzuna, turistei ingelesez hitz egiten ohituta zegoela, baina nahiago zuela gaztelaniaz egin. Erantzuna: GUGGENHEIM - GARAPEN ZUZENDARIA: Bezeroen kexak arduraz hartzen ditugu eta konponbidea bilatzeko ahal dugun guztia egiten dugu. Bezeroek artatua izan nahi duten hizkuntza dela eta, langileek jarraibideak dituzte eta gertaera zein langilerekin izan zen jakin nahi dugu, langile horri hizkuntza-irizpideak gogorarazteko. Hori dela eta, gertaerari buruzko xehetasunak nahi ditugu: noiz izan zen (irailaren 3an zein ordutan ala goizean/arratsaldean), langilea nolakoa zen (emakumezkoa/gizonezkoa, adina, bestelako ezaugarriren bat...), etab. Erantzuna: GUGGENHEIM - GARAPEN ZUZENDARIA: Emandako datuekin udan sorospen moduan egondako pertsona batekin bakarrik zerikusirik eduki ahalko luke. Baina ez daukagu ziurtatzeko modurik. Herritarrari barkamena eskatu gure partez mesedez eta jakinarazi beti bezala gure indar guztiak eguneroko lanak ahalik eta hoberen egiteko bideratuko ditugula. Dosierra: 69-2016 Nori: ITSAS-MENDI ZINEGELA Arrazoia: Itsas-mendi zinegelako ate gainean den mezutxoa erdara hutsean baino ez da: "La meilleure façon..." Erantzuna: Dosierra: 80-2016 Nori: ITSAS-MENDI ZINEGELA Arrazoia: Zinemako egitaraua frantses hutsean da. Erantzuna: ITSAS-MENDI ZINEGELA - HARRERAKO LANGILEA: Harridurarekin jaso dugu Behatokiaren jakinarazpena, oso ofiziala ematen duelako (lege oinarriak direla eta). Hizkuntz Eskubideen Behatokia ezagutzen dugu baina jakin behar duzue Itsas mendi zinegela elkarte txiki bat dela... Jadanik hainbat jardun euskaraz antolatzen ditugu, batez ere haurrentzat, baina ez dugu baliabide aski dena euskarara itzultzeko dagoeneko. Hala ere, laguntza jasoz gero, prest ginateke indar bat egiteko. Dosierra: 1004-2016 Nori: NAVARRA CULTURAL Arrazoia: Nafarroako kultura jorratzen duen www.navarracultural.com webgunea gaztelera hutsean dago. Euskara aukera dauka, baina "Laster" esaten du. Erantzuna: Dosierra: 1208-2016 Nori: POP UP Arrazoia: Benito Lertxundiren kontzertua frantses hutsean argitaratu dute. Antolatzaile gisa Pop Up enpresa ageri da, baina Baigorriko Herriko Etxea eta France Bleu irratia dira babesle nagusiak. Erantzuna: POP UP - ARDURADUNA: Baigorriko kontzertuarentzat elebitan komunikatu dugu, afixa bat frantsesez eginez eta bestea euskaraz; Sarako kontzertuaren kasuan ez zen hala izan, afixak soilik frantsesez argitaratuak izan baitziren.
258
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. AISIALDIA: KULTURA
Dosierra: 1209-2016 Nori: POP UP Arrazoia: Benito Lertxundiren kontzertu baten promozioa osoki frantsesez! Erantzuna: POP UP - ARDURADUNA: Baigorriko kontzertuarentzat elebitan komunikatu dugu, afixa bat frantsesez eginez eta bestea euskaraz. Dosierra: 710-2016 Nori: SARAKO TURISMO BULEGOA Arrazoia: Benito Lertxundiren kontzertuarentzat afixa frantses hutsean egin dute. Kontzertuaren babesle France Bleu da. Erantzuna: Dosierra: 792-2016 Nori: SCARPELLINI PROYECTOS S.L. Arrazoia: Donostian Donostiartean Arte Azoka burutu zuten aurreko astean. Kalean iragartzeko jarritako stand guztiak (3) gaztelera hutsean zeuden eta horietako batean informazioa banatzen zuena ez zen euskalduna (beste batek euskaraz artatu ninduen baina nahiko trakets). Banatzen zuten esku orrian euskara gutxietsita zegoen. Eta hala ere Donostiako udalaren eta DSS2016aren babesa zuela iragartzen zuen. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzu honek berak, maiatzaren 19an, ofizioz igorri zien Donostiartean azokaren antolatzaileei ohartarazpen bat, alde batetik, aurrerantzean herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko neurriak har ditzaten eskatzeko, eta, bestetik, udal erakundeetatik jasotzen duten diru laguntza bertan behera gera litekeela ohartarazteko. Era berean, behar duten guztietarako hizkuntza aholkularitza eta testuen zuzenketa zerbitzua eskaini zaie. Dosierra: 1597-2016 Nori: TOPIC - TITIRIJAIA Arrazoia: Tolosako Topic-en euskarazko testua gaizki idatzita dago leihatilaren gainean: "lehiatila". Akats bera dago ate ondoko ordutegiaren plakan ere. Erantzuna: Dosierra: 1163-2016 Nori: TRABOULES ELKARTEA Arrazoia: Aurten ere "Poteo Atypique" antolatzen du Traboules elkarteak Heletan eta, gaurko Euskal Herrian, halako elkarteak programazioa "Typique" egina du, frantses hutsean. Atypique deritzon festibalarentzako "atypique" ahal zuten egin ere: euskaraz eta kitto.Bada zorte (b)on poteoan. Erantzuna:
259
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ASEGURU ETXEAK ETA FINANTZAK
ASEGURU ETXEAK Dosierra: 301-2016 Nori: FREMAP PREVENCIÓN Arrazoia: FREMAPEK eskaintzen digun prebentzio zerbitzuaren 2016rako deskontuetarako informazioa gaztelania hutsean dago guztia. Erantzuna: Dosierra: 1017-2016 Nori: GENERALI ESPAÑA S.A. Arrazoia: Generali Aseguru etxeak gaztelania hutsean bidali dit aseguru-polizaren gaineko jakinarazpena. Erantzuna: Dosierra: 622-2016 Nori: LAGUN ARO Arrazoia: Lagun Arotik telefonoz deitu didate. Elkarrizketa euskaraz izan daitekeen galdetu diet, erantzuna ezetz. Ni beraien bezeroa naiz. Erantzuna: LAGUN ARO - BEZEROARENTZAKO ARRETA ZERBITZUA: (…) hor dagoen informazioarekin ezinezkoa da kexa hau bideratzea eta egindako akatsa konpontzea. Izan ere, gure enpresan 210 langile gara, horrez gain bezeroekin harreman zuzena duten hornitzaile asko dugu eta egunero 1.000 dei baino gehiago ditugu bezeroekin arlo eta zerbitzu guztiak kontuan hartuta. Ezinbestekoa dugu jakitea ea garabiari buruzko elkarrizketa zen, ezbehar bati buruzkoa, bizitza aseguruari buruzkoa, peritajeari buruz… edo berak deitu zigun edo guk deitu genion, eta ahal bada, kokapen geografiko minimoa: herrialdea, eskualdea edo hobeto, herria. Erreklamazioa benetan konpondu nahi dugu, ez soilik Euskara Plana dugulako edo gure helburuetan euskaraz artatzea dagoelako, baizik eta, hutsuneak hutsune, aseguru arloan euskarari bultzada gehien ematen dion enpresa izaten jarraitu nahi dugulako. Erreklamazioa ondo bideratzeko, ezinbestekoa da ahalik eta gehien zehaztea: noiz, zein sailarekin, zein gaiari buruz, zuk deituta edo haiek zuri deituta, idazkia bada atxikitzea ere oso garrantzitsua da… Amaitzeko, 622-2016 erreklamazioari dagokionez, zuen informazio gehiagoren zain geratzen gara, zerbait egin ahal izateko. Bestela, sentitzen dugu baina ezin izango dugula ezer egin adierazi behar dizuet. Dosierra: 1437-2016 Nori: LAGUN ARO Arrazoia: Gure erakundeak ekitaldi bat antolatu du eta aretoaren jabeak erantzukizun zibileko asegurua eskatu digu. Tramitea egin dugu Lagunaro-Laboral kutxarekin eta poliza gazteleraz bidali digu. Euskaraz nahi izanez gero, itzultzera bidali beharko lukete eta astebete baino gehiago beharko lukete horretarako. Erantzuna: LAGUN ARO - BEZEROARENTZAKO ARRETA ZERBITZUA: Gaia aztertu dugu eta ikusi dugunez, agiri gutxi batzuk ez ditugu momentuan euskaraz eskaintzerik. Une honetan, saldu ohi ditugun aseguruen %99a momentuan ateratzen dira euskaraz, Laboral Kutxako bulegoetan zein beste bitartekarien bulegoetan. Azken hau iaz ezarri izan dugu, aplikazioetan egindako hobekuntza batzuei esker. Tamalez, bezeroak egin duen erreklamazioa %1 horren barruan dago eta kasu horietan itzulpena eskaintzen da. Dena dela epea laburragoa izaten ohi da eta bizpahiru egunetan bezeroari euskaraz bidaltzen zaio. Datu gehiagorik ez dugunez, pentsatzen dugu agian bezeroak presa zuela eta ezin zuela astebete itxarotea. Horregatik herritarrari barkamena eskatzen diogu eta epe erdira poliza horiek momentuan euskaraz ere eskaintzeko, edota euskarazko testua epe egokiago batean eskaintzeko ahaleginak egingo ditugu.
260
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ASEGURU ETXEAK ETA FINANTZAK: ASEGURU ETXEAK
Dosierra: 1494-2016 Nori: LAGUN ARO Arrazoia: Lagunaroren bezeroa naiz. Gaur deitu behar izan dut zerbitzu bat eskatzeko eta euskarazko zerbitzurik ez didate eman eskatu arren. Beraien webgunera jo dut kexa jartzeko eta hara non, hasierako orria gazteleraz topatu dudan (euskarazkoa aukeratzeko aukera zegoen gero) baina hobetzen laguntzeko sailera jo eta gaztelerazko inkesta hau atera zait: https://www.encuestafacil.com/RespWeb/Cuestionarios.aspx?EID=942720&FRO=Qn&IUR=gvx8Zk5M 9lxtuwIHr6jMBw%253D%253D&MSJ=NO#Inicio Erantzuna: LAGUN ARO - BEZEROARENTZAKO ARRETA ZERBITZUA: Gaia aztertu eta, ikusi dugunez, puntu desberdinak daude: 1) Zerbitzu bat eskatzeko telefonoz deitu eta ez diogula euskaraz artatu: Oro har, gure zerbitzuetan euskarazko arreta eskaintzen da: garabia, tailerrak, ezbeharren izapideak (autoak, etxea, bizitza...), e.a. Beraz, gertatutakoa argitzeko xehetasun gehiago beharko genituzke: eguna, ordua eta zein izan zen zerbitzua. 2) Webgunearen hasierako orria. Arrazoi duzu eta seguroslagunaro.eus domeinua dugunez, euskarazko bertsioa laster izatea espero dugu. 3) Galdetegia. Arrazoia duzu. Laster euskaraz izatea espero dugu.
261
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ASEGURU ETXEAK ETA FINANTZAK
FINANTZAK Dosierra: 1144-2016 Nori: BANCO POPULAR Arrazoia: Banco Popularrek Donostian duen bulegoko kanpoko publizitatean ez da euskararik ageri. Dena dago gaztelania hutsean. Erantzuna: Dosierra: 1337-2016 Nori: BANCO POPULAR Arrazoia: Banco Popularreko kutxazaineko programa aldatu dute eta orain ez dago euskara aukeratzerik. Erantzuna: Dosierra: 1283-2016 Nori: CAIXABANK Arrazoia: CaixaBank-ek agiri batzuk igorri dizkit. Gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 97-2016 Nori: CAJA RURAL DE NAVARRA Arrazoia: Orkoiengo Rural Kutxako kutxazainak ez du euskara aukeratzeko aukerarik ematen. Erantzuna: Dosierra: 365-2016 Nori: CAJA RURAL DE NAVARRA Arrazoia: Caja Ruralek Antsoaingo Lapurbide kalean duen bulegora joan naiz. Leihatilan ez zegoen euskaldunik. Gainontzeko langileen artean euskaraz artatuko ninduen inor zegoen galdetuta ezetz esan dit, euskalduna den lankidea bajan dagoela. Beraz, irten egin naiz. Erantzuna: Dosierra: 528-2016 Nori: CAJA RURAL DE NAVARRA Arrazoia: Gasteizko bizilaguna naiz eta Nafarroako Rural kutxak igorritako komunikazioak gaztelania hutsean baino ez dira izaten. Erantzuna: Dosierra: 1416-2016 Nori: CAJA RURAL DE NAVARRA Arrazoia: Rural Kutxatik igorri didaten propaganda ez dago euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: RURAL KUTXA - BEZEROARI ARRETA EMATEKO ZERBITZUA: Barkamenak eskatu nahi dizkiogu herritarrari publizitate kanpaina gaztelania hutsean egoteagatik. Rural Kutxa Banka Kooperatibo Talde bateko partaidea da eta talde osoaren komunikazio kanpainak bidaltzen direnean, gaztelania hutsean igortzen dira. Horregatik jaso zuen herritarrak soilik gaztelaniaz. Nafarroako Rural Kutxak, berriz, berak propio sortzen dituen publizitate kanpaina eta mezu guztiak gaztelaniaz eta euskaraz izaten dira. Banku Kooperatibo horrek ahalegin handiak egin ditu euren bezeroek hautatutako hizkuntzan artatzeko; Ruralvia kutxazainetan, tabletean, mugikorrean, posta elektronikoan, e.a. Azkenik, jakizue herritarraren kexa euren Marketing Departamentura igorri dugula. Dosierra: 59-2016 Nori: CRÉDIT AGRICOLE Arrazoia: Urruñako Crédit Agricole agentzian segurtasunari lotutako jakinarazpena erdaraz baizik ez da. Erantzuna:
262
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ASEGURU ETXEAK ETA FINANTZAK: FINANTZAK Dosierra: 60-2016 Nori: CRÉDIT AGRICOLE Arrazoia: Urruñako Crédit Agrikole banku agentziako makinan dirua ateratzeko argibideak ez dira euskaraz emanak! Erantzuna: Dosierra: 204-2016 Nori: CRÉDIT AGRICOLE Arrazoia: Webgunea frantsesez da soilik: https://www.ca-pyrenees-gascogne.fr/banque-assurance/saint-pee-sur-nivelle/st-pee-sur-nivelle.html Bezero euskaldunok ere badugu eskubidea internet bidezko transakzioneak egiteko. Erantzuna: Dosierra: 680-2016 Nori: CRÉDIT AGRICOLE Arrazoia: Crédit Agricole bankuak bidali e-maila erdaraz da, frantsesez eta ingelesez, bainan ez euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1414-2016 Nori: CRÉDIT AGRICOLE Arrazoia: Crédit Agricole-n webgunea osoki frantsesez da, ez soilik webgunea baizik eta bezeroei bidali mezuak ere. Erantzuna: Dosierra: 625-2016 Nori: FIARE BANCA ETICA Arrazoia: FIARE Banca Eticatik erdara hutsean idatzitako e-maila bidali digute bezerooi, adierazteko akordioa erdietsi duela Laboral Kutxarekin eta Caja Rural taldearekin erakundeon kutxazainetan dirua ateratzeagatik komisio albait apalena aplikatu diezaguten. Etikoa da euskaldunok aintzat ez hartzea? Erantzuna: Dosierra: 1512-2016 Nori: FIARE BANCA ETICA Arrazoia: FIARE finantza erakundeak kontu korrontea irekitzeko informazioa eta kontratua egiteko orri-multzoa bidali dizkit posta elektronikoz eskaera online egin ondoren. Izenpetu beharreko agiri guztiak gaztelania hutsean baino ez ditut jaso. Erantzuna: FIARE - BEZEROARENDAKO ARRETA: Bezeroaren Defentsarako Araudiaren 14.2 artikuluan oinarrituta, 10 eguneko epean erreklamazio-egilea identifikatzeko, nahiz bestelako datu eta dokumentuak igortzeko eskatzen dizuegu. Hori egin ezean, espedientea artxibatuko dugu. Dena den komunikatzeko zerbitzu hau erabili izanagatik eskerrak eman nahi dizkizuegu. Zerbitzu honen helburua gure zerbitzuak hobetzea da. Erantzuna: HERRITARRA: Kexa zuzenean beraiei ere bidali nien, eta jakin bazekiten nor nintzen. Oraingoz horrelaxe utziko dugu. Beraiek bezero bat galdu dute euskararekiko duten begirune eskasagatik. Pena. Dosierra: 86-2016 Nori: FORTUNEO BANQUE Arrazoia: Nire aseguru-etxearen gutuna jaso nuen. Ez zen euskaraz. Harekin batera bidali zuten aldizkarian ere euskara ez da inon agertzen. Erantzuna:
263
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ASEGURU ETXEAK ETA FINANTZAK: FINANTZAK
Dosierra: 1315-2016 Nori: FUNDACIÓN BANCARIA CAJA NAVARRA Arrazoia: 2015-2016ko denboraldian, kultur ikastaroak antolatu ditu Nafarroako Kutxaren Fundazioak. Baita hitzaldiak, zine saioak, ipuinak, musika-emanaldiak, etab. ere. Euskara guztiz baztertu ez badu ere, bere presentzia nahiko eskasa izan da. Eta zentro horretako errotulazioan ez dago batere euskararik. Gure erakunde publikoek zuzentzen duten Fundazioak ez dio tratamendu orekaturik eskaintzen euskarari. Oso bazterrean gauzka euskaldunok. Politikaren aro berria omen den honetan, Nafarroako Kutxaren Fundazioak konpromiso gehiago erakutsi behar luke Nafarroako egoera soziolinguistikoarekin. Are gehiago, euskara baztertu beharrean, sustatu beharko luke. Erantzuna: Dosierra: 93-2016 Nori: KUTXABANK Arrazoia: Kutxabank.fr webgunea frantses hutsean dago. Euskaldun gisa nire hizkuntza-eskubideak urratzeaz gain, bereizkeria egiten du Kutxabankek Bidasoaren bi aldeetako herritarrei ematen dien zerbitzuan, izan ere, kutxa.kutxabank.es webgunea euskaraz ere eskaintzen du. Erantzuna: Dosierra: 627-2016 Nori: KUTXABANK Arrazoia: Email bidez jasotako Kutxabank-en gutun batean, euskarazko testuak akats larriak ditu. Batez ere, "Gazte kontuari" "Joven kontua" deitzen baitiote zuzenean. Erantzuna: KUTXABANK - EGE, BERDINTASUNA ETA HIZKUNTZA KUDEAKETA: Tituluan aipatutako dosierra jaso dugu, eta honetaz arduratzen den sailari jakinarazi diogu hainbat arinen konpondu ahal izateko. Eskerrik asko zuen mezuagatik, izan ere, gure lana hobeto egiten laguntzen digu. Dosierra: 900-2016 Nori: KUTXABANK Arrazoia: KUTXABANKek Bilboko Jose Miguel Barandiaran kaleko bulegoan saltzaileei zuzendutako oharra gaztelania hutsean du eta ez da inon ere informazio bera euskaraz agertzen. Erantzuna: KUTXABANK - EGE, BERDINTASUNA ETA HIZKUNTZA KUDEAKETA: Kutxabankeko hizkuntza politikak aurreikusten ditu, batetik, diharduen lurraldeetako hizkuntza ofizialen presentzia zaintzea, eta bestetik, gure bezeroek duten eskubidea eurek aukeratutako hizkuntzan kalitatezko arreta jasotzeko, eta horretarako komunikazioetan hizkuntzen erabilera egokia egiten ahalegintzen gara. Tamalez, beti ez dugu asmatzen, eta ondorioz, egindako akatsak aitortu eta berriro gerta ez daitezen neurriak hartzea dagokigu. Jarraibideak eman ditugu arazoa konpontzeko. Eskerrik asko zuzendu diguzun erreklamazioagatik, ditugun hutsuneak ikusten eta horiek konpontzea errazten laguntzen baitigu. Dosierra: 920-2016 Nori: KUTXABANK Arrazoia: Ekaineko 2. hamabostaldian Kutxaren etxeko aseguruen 902210368 zenbakira deitu nuen. Arreta ona eman zidan, baina gaztelaniaz. Erantzuna: Dosierra: 972-2016 Nori: KUTXABANK Arrazoia: KUTXABANKek Boulevard-ean duen kutxazainean erabiltzaileei zuzendutako oharra español hutsean ageri da. Erantzuna:
264
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ASEGURU ETXEAK ETA FINANTZAK: FINANTZAK Dosierra: 1212-2016 Nori: KUTXABANK Arrazoia: Kutxabank aseguruetara deitu eta gazteleraz egitera behartu naute. Euskaraz izatea nahi nuela esan eta esan zidaten derrigorrez nire datuak gazteleraz eman behar nizkiela. Ez dut onartu eta telefono zenbakia bakarrik eman diot. Momentuz ez didate deitu. Erantzuna: KUTXABANK - EGE, BERDINTASUNA ETA HIZKUNTZA KUDEAKETA: Kutxabankeko Hizkuntza Politikak aurreikusten ditu, batetik, diharduen lurraldeko hizkuntza ofizialen presentzia izatea, eta bestetik, gure bezeroek duten eskubidea eurek aukeratutako hizkuntzan kalitatezko arreta jasotzeko, eta horretarako, gure komunikazioetan hizkuntzen erabilera egokia egiten ahalegintzen gara. Tamalez, beti ez dugu asmatzen, eta ondorioz, egindako akatsak aitortu eta berriro gerta ez dadin neurriak hartzea dagokigu. Hain zuzen, kasu guztietan euskaraz aritzea ez dela posible konprobatu dugu. Jarraibideak eman dizkiogu aseguru-etxeari euskaraz atenditzeko gai diren langileen kopurua hobetu dezan. Eskerrik asko zuzendu diguzun erreklamazioagatik, ditugun akatsak eta hutsuneak ikusten eta konpontzea errazten laguntzen baitigu. Dosierra: 1219-2016 Nori: KUTXABANK Arrazoia: Kutxabank asegurutik deitu ez didatenez, berriz deitu dut. Ozen esan didate "solo en castellano". Ez dago inor euskaraz dakienik? Kutxak azpikontratatutako enpresa bat omen da. Larrialdietarako zerbitzua kontratatu eta euskalduna izanik ezin zerbitzu hori erabili. Lotsagarria beste behin ere Kutxabank-en jarrera euskararekiko. Erantzuna: KUTXABANK - EGE, BERDINTASUNA ETA HIZKUNTZA KUDEAKETA: Kutxabankeko Hizkuntza Politikak aurreikusten ditu, batetik, diharduen lurraldeko hizkuntza ofizialen presentzia izatea, eta bestetik, gure bezeroek duten eskubidea eurek aukeratutako hizkuntzan kalitatezko arreta jasotzeko, eta horretarako, gure komunikazioetan hizkuntzen erabilera egokia egiten ahalegintzen gara. Tamalez, beti ez dugu asmatzen, eta ondorioz, egindako akatsak aitortu eta berriro gerta ez dadin neurriak hartzea dagokigu. Hain zuzen, kasu guztietan euskaraz aritzea ez dela posible konprobatu dugu. Jarraibideak eman dizkiogu aseguru-etxeari euskaraz atenditzeko gai diren langileen kopurua hobetu dezan. Eskerrik asko zuzendu diguzun erreklamazioagatik, ditugun akatsak eta hutsuneak ikusten eta konpontzea errazten laguntzen baitigu. Dosierra: 1611-2016 Nori: KUTXABANK Arrazoia: Kutxabankek buletina bidali dit emailez lehen aldiz. Oso osorik frantses hutsean dago eta euskaraz ere jaso nahi nuke. Hizkuntza-irizpide desberdinak ditu Kutxabankek Bidasoaren bi aldetan eta hizkuntza-eskubideak berberak dira guztiontzat. Erantzuna: Dosierra: 545-2016 Nori: LA BANQUE POSTALE Arrazoia: Pasa den hilabetean, alokairua txekez ordaindu nuen, beti bezala. Aldi honetan, "La Banque Postale" erakundeak ez du txekea onartu nahi izan; txekea itzuli didate erranez ezin nuela eskualde ala atzerriko hizkuntza batean idatzi txekea, inprimakia frantsesez zelako. Behartu naute frantsesez idaztera. Erantzuna: Dosierra: 366-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Laboral kutxak Antsoaingo Lapurbide kalean duen bulegora joan naiz. 15 minutu ilaran itxaron eta gero leihatilan zegoen langile bakarrengana iritsi naiz. Ez zen euskalduna, eta gainontzeko langileen artean euskaldunik dagoen galdetuta, hasieran ez, baina alde egiteko intentzioa erakutsi dudanean baietz esan dit. Horrek beste ilara ezberdin batean berriro jartzea suposatzen zuen eta alde egin dut. Erantzuna:
265
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ASEGURU ETXEAK ETA FINANTZAK: FINANTZAK
Dosierra: 447-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Laboral Kutxaren Berangoko bulegoan izan naiz gaur goizean errenta aitorpena egiteko agiriak aurkezten. Harrera egin didan langilea erdaldun hutsa zen, euskaraz ez dakiela esan dit. Sinatzeko eskaini didan orria ere erdara hutsean zegoen. Uste dut Laboral Kutxak gehiago zaindu beharko lukeela bezero euskaldunoi eskaintzen digun zerbitzua. Erantzuna: Dosierra: 524-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Laboral Kutxaren egutegian santuen izenak edota jaiegunen zergatikoak erdara hutsean ageri dira. Adibidez: Viernes Santo; Domingo de Ramos; Pascua de Resurrección; Lunes de Pascua; N. S. de los Dolores; S. Ignacio de Loyola; N. S. de la Asunción. Erantzuna: LABORAL KUTXA - BEZEROAREN ARRETARAKO ZERBITZUA: - Zuen ekarpenak dagokion Areara bideratu ditugu, hauen berri izateko eta etorkizuneko proiektuetarako kontuan har ditzaten. - Gure aldetik, eskerrak eman nahi dizkizuegu egindako ekarpenengatik, egunetik egunera bezeroari eskaini beharreko zerbitzuak hobetzeko baliagarriak izango zaizkigulako. - Zuen aurrean kexa aurkeztu duenari eragozpenak sortu badizkio gertaera horrek, benetan sentitzen dugu. Dosierra: 538-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Autonomoa naiz. Gaur Areatza kaleko Laboral Kutxara joan naz gestio bat egitera. Nire erreferentziazko gestorea amatasun bajarekin omen dago eta esan didate bera bueltatu bitartean ez dagoela euskaraz ondo mintzatzen den beste gestorerik. Gazteleraz aritu behar izan dut. Aurrera begira eta ohiko gestorea (euskalduna) etorri bitartean, harrera ematen ahal didan pertsona ez omen da euskaldun osoa eta harekin euskaraz eta gazteleraz aritzea eskaini didate. Eta gero ez dute lotsarik izan esateko bene-benetan entitate euskalduna dela eta oso intentzio onak dituztela, eta hori erakutsi nahian edo, eskubide linguistikoak bermatzearen inguruko liburuxka bat eman didate, Jaurlaritzak eta Laboral Kutxak ateratakoa... Erantzuna: LABORAL KUTXA - BEZEROAREN ARRETARAKO ZERBITZUA: - Euskadiko Kutxaren helburuen artean, entitatearen esparruan gure hizkuntza garatu eta hedatzearen alde lan egitea eta lankidetzan aritzea dago. Dena den, helburu hori erdiesteko Entitateak egiten dituen ahaleginak garrantzitsuak badira ere, kontu izan behar dugu hizkuntza bat ikasteko prozesua luzea dela, hizkuntzak pausoz pauso ikasten direla, eta denboraldi bat behar dela lankide guztiak euskaraz ondo moldatzeko eta bezeroekin elkarrizketa arina izateko. - Bestalde, bezeroaren eskura jartzen ditugun argitalpen guztietan euskarari lehentasuna ematea ere helburu dugu, euskaraz edo elebitan aurkezteko xedez. - Zuen aurrean kexa aurkeztu duenari eragozpenak sortu badizkio gertaera horrek, benetan sentitzen dugu. Dosierra: 788-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Laboral Kutxan harremanetarako hizkuntza gisa euskara lehenetsita dut. Emailak bi hizkuntzetan bidaltzen dizkidate eta gainera gaztelaniazkoa lehenetsita. Erantzuna: BEZEROAREN ARRETA ZERBITZUA: Datu basean hizkuntza moduan euskara aukeratu izanez gero, entitatetik bidalitako komunikazioak euskara hutsean jaso beharko lituzke. Beraz, eskertuko genizuke hau horrela izanik, kexa jarri duen bezeroaren datuak helaraztea zer gertatu den egiaztatu ahal izateko. Dosierra: 892-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Ezkaban dagoen Laboral Kutxaren bulego aurretik pasa naiz eta ez dut kartel bakar bat ere euskaraz ikusi. Erantzuna:
266
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ASEGURU ETXEAK ETA FINANTZAK: FINANTZAK Dosierra: 914-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Sakelako telefonoa euskaraz dut konfiguratua. Laboral Kutxaren APPa instalatu aitzinetik, hasierako pantailan irudiak ez dira euskarazkoak. Horrez gain, "Irakurri gehiago"n sakatuta, badirudi informazioa gaztelaniaz baino ez dagoela; gaztelaniazko testua irakurri ondoan ohartu naiz informazioa euskaraz dagoela. Izan ere, euskarazko testura iristeko, beheiti, arras beheiti, joan behar duzu pantailan. Bertzalde, aplikazioa instalatutakoan, gaztelaniaz zabaldu zait. Defektuz gaztelaniaz zabaltzen da, nik sakelakoa euskaraz konfiguratua dudan arren. Aplikazioa euskaraz erabili ahal izateko, aldaketa propio egin behar izan dut. Erantzuna: LABORAL KUTXA - BEZEROAREN ARRETARAKO ZERBITZUA: Zehaztapen hauek egin behar dizkizuegu: 1. Irudiak gazteleraz eta euskaraz daude, eta “Irakurri gehiago” atalean dauden testuak beti bi hizkuntzatan egoteaz arduratzen dira. 2. Aplikazioari dagokionez, momentuz honek ez du mugikorraren hizkuntza zein den ikusteko gaitasunik, baino epe motzean hori zuzentzeko lanak egiten ari dira. Dosierra: 968-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Bermeoko Santamañe kaleko Laboral Kutxako leihatilako langilea elebakarra (gazteleraz); komunikatzeko zailtasunak. Erantzuna: LABORAL KUTXA - BEZEROAREN ARRETARAKO ZERBITZUA: - Euskadiko Kutxaren helburuen artean, Entitatearen esparruan gure hizkuntza garatu eta hedatzearen alde lan egitea eta lankidetzan aritzea dago. Dena den, helburu hori erdiesteko Entitateak egiten dituen ahaleginak garrantzitsuak badira ere, kontu izan behar dugu hizkuntza bat ikasteko prozesua luzea dela, hizkuntzak pausoz pauso ikasten direla, eta denboraldi bat behar dela lankide guztiak euskaraz ondo moldatzeko. - Bestalde, zuen aurrean kexa aurkeztu duenari eragozpenak sortu badizkio gertaera horrek, benetan sentitzen dugu. Eta dagokion sailetik azaldu digute neurriak hartuko dituztela egoera zuzentzeko. Dosierra: 1084-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Laboral Kutxaren aplikazioan bulego bat bilatu nahian nenbilela, ohartu naiz Hego Euskal Herriko herrialdeak horrela daudela izendatuta: Álava, Vizcaya, Guipúzcoa eta Navarra. Bestalde, Nafarroako herrien zerrendan ageri diren izen batzuk ez dira ofizialak. Besteak beste: Echalar, Elvetea, Irurzun, Larrainzar, Leiza, Lesaca. Erantzuna: LABORAL KUTXA - BEZEROAREN ARRETARAKO ZERBITZUA: - Zuen ekarpenak dagokion Areara bideratu ditugu, jakinaren gainean egon daitezen. - Bertatik azaldu digute lanean ari direla akats hau zuzentzeko. - Hala ere gure aldetik, eskerrak eman nahi dizkizuegu egindako ekarpenengatik, egunetik egunera bezeroari eskaini beharreko zerbitzuak hobetzeko baliagarriak izaten baitira. - Zuen aurrean kexa aurkeztu duenari gertaera horrek eragozpenak sortu badizkio, zinez sentitzen dugula adierazi nahi dugu. Dosierra: 1154-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Bilboko plaza Biribileko Laboral Kutxako jendaurreko langile batzuk ez dakite euskararik, beraz harremana gaztelaniaz izatera derrigortuta gaude. Uste dut Laboral Kutxak Bai Euskarari ziurtagiria duela, beraz... Erantzuna:
267
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ASEGURU ETXEAK ETA FINANTZAK: FINANTZAK
Dosierra: 1258-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Bilboko Mediterraneo Itsasoa kaleko Laboral kutxara etorri naiz (irailaren 23an) txartelak aldatzeko eta harrerakoak gaztelaniaz hitz eginarazi dit, nahiz eta nik euskaraz egin. Erantzuna: LABORAL KUTXA - BEZEROEN ARRETA ZERBITZUA: Aipatutako bulegoarekin harremanetan jarri ondoren, azaldu digute hainbat lankide daudela euskaraz hitz egiten dutenak eta bezeroak horrela eskatuz gero, beraiekin pasatzen zaiela. Hala ere, momentu horretan guztiak okupatuta zeuden eta horregatik ezin izan zitzaion euskarazko arretarik eskaini. Kexa aurkeztu duen herritarrari gertaera horrek eragozpenak sortu badizkio, zinez sentitzen dugula adierazi nahi diogu. Dosierra: 1281-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: 2016-09-27an, goizeko 11:00ak aldera, Laboral Kutxaren Bilboko Areatza kaleko bulegoko bulegariari euskaraz egin nion. Erderaz egiteko eskatu zidan, euskeraz hori bai, baina gainontzekoa gazteleraz egin behar izan nuen. Erantzuna: LABORAL KUTXA - BEZEROAREN ARRETA ZERBITZUA: Behin aipatutako bulegoarekin harremanetan jarri ondoren, azaldu digute lankide batek arazorik gabe hitz egiten duela euskaraz, baina une hartan ez zela bulegoan aurkitzen eta horregatik ezin izan ziotela gestioa euskaraz egin. Hala ere, gure aldetik eskerrak eman nahi dizkizugu egindako ekarpenengatik, egunetik egunera bezeroari eskaini beharreko zerbitzuak hobetzeko baliagarriak izaten baitira. Zinez sentitzen dugu gertaera horrek eragozpenak sortu badizkizu. Dosierra: 1367-2016 Nori: TRIODOS BANK Arrazoia: Triodos Bank banketxearen Iruñeko bulegoan kaletik ikusten diren kartel guztiak gaztelania hutsean daude. Horretaz konturatu berri naiz. Bilbon hala zeuden lehen eta gerora euskarazkoak ere ipini zituzten..., baina kexak tarteko. Orain ere kexaka ibili behar... Banketxe etikoa bada, ez da asko eskatzea eskubideak errespetatu diezazkiguten euskaldun herritarroi, ezta? Nik argi dut banketxe honek ez duela etiko jarduten euskaldun herritarrokin. Eta herritarra ez ezik, banketxe horretako bezeroa eta 'akzioduna' ere banaiz. Eskatzen dut behingoan aintzat hartu gaitzatela. Bestela, heldu liteke eguna banketxe hori uztekoa. Erantzuna:
268
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ERAGILEAK
ALDERDI POLITIKOAK Dosierra: 908-2016 Nori: CIUDADANOS Arrazoia: CIUDADANOSek hauteskunde propaganda utzi du etxeko postontzian. Ez da euskarazko propagandarik iritsi. Erantzuna: CIUDADANOS - NAFARROAKO KOORDINATZAILEA: Propaganda euskaraz jaso ez izana salatzen duen kexa eskertzen dugu. Aurreko hauteskundeetan propaganda euskaraz eta erdaraz bidali nahi izan arren, ez zen posible izan. Hurrengo bozetan, bi hizkuntzatan inprimatzeko denbora eta diru nahikoa izatea espero dugu, euskara hizkuntza koofiziala baita, eta besteak beste, Katalunian ere hala egiten omen delako. Dosierra: 1333-2016 Nori: CUP TUTERA Arrazoia: Twiterreko txio batek CUP Tuteraren webgunera eraman nau. Txioa aurrekontu parte-hartzaileei buruzko oharra da eta aurrekontu horietan euskararen presentzia eza kritikatzen da. CUP Tuteraren webgunearen goiko aldean "Eus" ageri den arren, webguneak ez du euskarazko informaziorik eskaintzen (http://www.cuptudela.com/). Twitterren euren txio gehienak ez dira euskaraz. Facebook-en argitalpen gehienak gaztelaniaz baino ez dira. Bestalde, "Puente Zubia" buletinean ez dago ia informaziorik euskaraz. Ongi dago Udalari euskarari tokia egiteko eskatzea, bere eginbeharra delako, baina aldi berean, CUP Tutera euren euskarrietan euskara gehiago erabiltzera animatu nahi dut. Erantzuna: Dosierra: 626-2016 Nori: EAJ-PNV Arrazoia: Etxebarriko EAJ-PNVk ETXEBARRI SHOPPING WEEK 2016 zozketa antolatu du. Ekimenaren berri emateko argitaratu duen kartela gaztelania hutsean dago. Ez du informaziorik ematen euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1640-2016 Nori: EUSKO EKINTZA Arrazoia: Taberna batean topatu genuen kartelak akatsa du euskaraz: "Atzoko eta gaurko faxismoaren ez!" Erantzuna: EUSKO EKINTZA: Lehendabiziko kartelak zuek esandako akats horrekin atera ziren, baina konturatu bezain pronto akatsa zuzendu eta kartel berriak egin genituen. Esan behar da ez zela guk bakarrik antolatutako ekitaldia, baizik eta hainbat talde, alderdi, sindikatu, etab. babestutakoa, eta guk gure webgunean zintzilikatu genuela. Espero dugu zuen kezka edo galderak erantzunda geratzea, eta berriro horrelako akatsik ez gertatzea. Dosierra: 1039-2016 Nori: PODEMOS Arrazoia: Podemos/Ahal Dugun izena emanda gaudenoi, erdara hutsean bidaltzen dizkigu sms-ak, are EHko bertako edukiez denean ere. Erantzuna: Dosierra: 1053-2016 Nori: PODEMOS Arrazoia: Honako sms hau bidali didate, erdara hutsean: Participa en la Consulta Ciudadana y decide los aliados con los que se presentara Podemos Euskadi a las elecciones autonomicas. Vota en https://goo.gl/VLbnlI Erantzuna:
269
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ERAGILEAK: ALDERDI POLITIKOAK
Dosierra: 1244-2016 Nori: PODEMOS Arrazoia: Ahal Dugu alderditik sms-a bidali didate, erdara hutsean, igandean, hauteskunde-egunean, Elkarrekin Podemos koalizioaren ordezkari jardun dezadan eskatzeko. Erantzuna: Dosierra: 1340-2016 Nori: PODEMOS Arrazoia: Araba-Bizkai-Gipuzkoetako Ahal Duguko parte-hartze arlotik erdara hutsean bidali didate "Programa hacemos en Euskadi"-ri buruzko e-maila. Erantzuna:
270
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ERAGILEAK
SINDIKATUAK Dosierra: 1286-2016 Nori: CGT Arrazoia: Baionako CGT-k agiri guztiak erdara hutsean argitaratzen http://lacgt64.org/IMG/pdf/tract_intersyndical_du_15_septembre_2016_du_29_08_16.pdf euskalduna izanki, ene eskubide sozialei buruzko informazioa euskaraz jaso nahi dut. Erantzuna:
ditu: Langile
Dosierra: 751-2016 Nori: CGT-LKN, CO.BAS, ESK ,STEILAS SINDIKATUAK Arrazoia: Maiatzaren lehena dela eta ESK, CGT-LKN, STEILAS, CO.BAS sindikatuek Donostiako hainbat kaletan jarritako kartelak euskarazko akats nabarmenak ditu. Erantzuna: ESK Sindikatua - Donostia: ESK sindikatua da kartel honen diseinatzailea, baina zuek igorritako irudia ez dator bat guk egindakoarekin. Jatorrizko afixa atxikitzen dizuegu aldea ikus dezazuen. Erabat harrituta gaude eta ez dakigu zer gertatuko zen. Gainontzeko sindikatuekin harremanetan jarriko gara jakiteko akats honen arrazoiak argitzeko. Dosierra: 826-2016 Nori: CO.BAS Arrazoia: CO-BAS sindikatuak gaztelaniaz soilik argitaratu du kartela. Euskaraz duen gauza bakarra gaizki idatzita dago gainera: DUINTASAUNA MARXTXAK. Erantzuna: Dosierra: 174-2016 Nori: ELA SINDIKATUA Arrazoia: ELA sindikatuak erdara hutsean darabiltza helbideak gutunazaletan. Horra gaurko bi. Erantzuna: Dosierra: 307-2016 Nori: ELA Arrazoia: ELA sindikatutik Iruñeko gure institutura igorri diguten informazioa espainolez bakarrik dago. Informazioa gutun pertsonalizatuetan iritsi da. Erantzuna: ELA SINDIKATUA - ZERBITZU PUBLIKOETAKO KOORDINATZAILEA: jasotako kexaren harira, zera argitu nahiko genuke: - Informazioa egiaztatu ondoren, ziurtatu dugu, herritarrak esan bezala, irakasle talde batek gutun bat espainolez soilik jaso zuela. - Gaztelaniazko bete gabeko lanpostuak hartzen dituzten langileei zuzendutako gutuna izan arren, ELA sindikatuak ez du bere barne araudia bete eta, beraz, ez du informazioa ele bietan bidali. Beraz, sentitzen dugu gertatutakoa eta hemendik aurrera horrelakorik berriro ez gertatzeko konpromisoa hartzen dugu. Dosierra: 586-2016 Nori: LAB SINDIKATUA Arrazoia: LAB sindikatuaren Bilboko egoitzan ipinitako kafearen salmenta makinan dauden informazio guztiak gaztelania hutsean daude. Erantzuna: LAB SINDIKATUA - EUSKARA ARDURADUNA: LAB sindikatuaren baitan, barne euskalduntzerako prozesua eta lan-munduaren euskalduntzean eragiteko proposamena EUSLAB egitasmo estrategikoaren baitan lantzen ditugu, modu planifikatu, ordenatu, arautu eta adostuan. Lan mundua erdaraz eraikia izan zenez, eraldaketa prozesu oso baten aurrean gaude. Eraldaketa prozesua urratsez urrats gauzatu behar da, atzeraezinak izango diren neurriak aplikatuz, euskara lan eta komunikazio hizkuntza izan dadin. LAB sindikatuak prozesu horrekiko konpromisoa du.
271
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ERAGILEAK: SINDIKATUAK
Dosierra: 657-2016 Nori: LAB SINDIKATUA Arrazoia: Atzo edo herenegun argazkiko eskuorria topatu dut kotxeko kristalean ipinita. LAB sindikatuarena da. Inguruko kotxeetan ere ikusi ditut berdinak, baina kolore desberdinetan. Koloreetan egin dute, bada, ahalegina; baina euskaraz (ere) ipini..., zertarako?! Halako begirune-eza sarritan, gehiegitan, ustezko euskaltzaleengandik datorrela ikusita, ez dakit, bada, zertan ari diren eta garen herri honetan... Erantzuna: Dosierra: 1256-2016 Nori: LAB SINDIKATUA Arrazoia: Bilboko Guggenheim museoko lan gatazkaren kontura LAB sindikatuak EHUan paratutako pankartan, gaztelaniazko eta ingelesezko testuaren tamaina berdina den bitartean, euskarazko bertsioa askoz ere txikiago ageri da, ia ikusezin. Erantzuna: Dosierra: 890-2016 Nori: CCOO, CGT, CO.BAS, ELA, STC, UGT SINDIKATUAK Arrazoia: Telefonicako Euskal Herriko langile batzordeetan uko egiten zaio euskararen erabilerari. Erantzuna:
272
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ERAGILEAK
ERLIJIOA Dosierra: 1592-2016 Nori: BEGOÑAKO BASILIKA Arrazoia: Bilboko Begoñako Basilikaren webguneak ez du informazioa euskaraz eskaintzen. Erantzuna: Dosierra: 1407-2016 Nori: BILBOKO ELIZBARRUTIA Arrazoia: Begoñako Basilikan larunbat arratsetan zazpietan ematen zen meza kendu dute, aste osoan arratsetan euskaraz ematen zen meza bakarra, alegia. Agindua Felix Alonso bikarioak, Izeta gotzainaren delfinak, eman omen du. Igandetan, goizeko hamarretan meza "elebiduna" ematen dutela eta konforme! Elebiduna, zentzu zabalean: %70 erdaraz eta %30 euskaraz. Bestalde, esan behar da Basilikako sakristauak ez duela euskaraz piperrik ulertzen. Badirudi Begoñako amatxu eta Bizkaiko zaindaria denak ez duela euskara ulergarri. Erantzuna: Dosierra: 869-2016 Nori: CONFERENCIA EPISCOPAL ESPAÑOLA Arrazoia: Errenta-aitorpenaren kanpaina dela-eta Eliza Katolikoak egunkarietan zabaldutako iragarkiak erdara hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 1282-2016 Nori: CORTE DE SAN FERMIN Arrazoia: Corte de San Fermin elkarteak bidalitako informazioa jaso dut (gonbidapena eta izena emateko orria). Guztia gaztelaniaz dago, euskaraz hitz erdirik ere ez. Erantzuna: Dosierra: 49-2016 Nori: ITSASOKO JONDONI PETRI PAROPIA Arrazoia: Paropiak argitaratu duen orria erdara hutsean idatzia da. Erantzuna: Dosierra: 48-2016 Nori: KANTA JAUNARI ABESBATZA Arrazoia: Kanta Jaunari abesbatzaren afixa frantses hutsean da ikusgai Urruñan. Erantzuna:
273
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ERAGILEAK
BESTELAKO ERAGILEAK Dosierra: 481-2016 Nori: ACNUR NAFARROA Arrazoia: ACNUR erakundeak gaztelera hutsean igortzen dit informazioa. Erantzuna: Dosierra: 1124-2016 Nori: AENKOMER FEDERACIÓN COMERCIO ÁLAVA Arrazoia: "Arabako Merkataritza eta Zerbitzuetako Enpresariak" elkarteak bere irudia etab. aldatu du eta sortu duten webgune berria gaztelera hutsean dago: http://www.aenkomer.com/ Erantzuna: Dosierra: 635-2016 Nori: ASOCIACIÓN DE COMERCIANTES DE SAN JUAN, ERMITAGAÑA Y MENDEBALDEA Arrazoia: Asociación de Comerciantes de San Juan, Ermitagaña y Mendebaldea-k ekainaren 17ko egitarauaren berri emateko auzoetan paratutako kartelean euskararen presentzia ia hutsa da. Erantzuna: Dosierra: 1547-2016 Nori: BILBAO DENDAK Arrazoia: BilbaoDendak 'Bilbon, Gabonak B-rekin' lelodun publizitate kanpaina egiten dabil; erdaraz zentzu osoa duen "Navidad, con <b>" leloaren itzulpena-edo darabil. Iragarkiak, orrialde osokoak, eta koloreetan erdal prentsan baino ez dira argitaratzen ari. Esan dezaten hainbestek diru publikoak euskarara bideratzen direla. Zelako begirunea euskaldun herritarroi! Erantzuna: Dosierra: 1500-2016 Nori: BIODANZA - EZKABA BIZILAGUNEN ELKARTEA Arrazoia: Biodanza Orain izeneko elkarte edo taldeak bere eskaintzaren berri eman du kartel baten bidez; gaztelania hutsean, argazkian ikus daitekeenez. Erantzuna: Dosierra: 922-2016 Nori: CARITAS Arrazoia: Iruñean Sanferminetako tonbola zabaldu dute... hitzik ere ez euskaraz! Ez boletoetan, ez karteletan, ez saltzaileak. Erantzuna: Dosierra: 745-2016 Nori: EUSKAL ETXEA (MADRIL) Arrazoia: Madrilgo Euskal Etxeko txokoan ez zegoen euskararen inolako presentziarik. Prentsa guztia gazteleraz eta tabernariek hitzik ere ez zekiten. Gerora, bertara deitu eta telefonoa hartu zuenarentzat euskara guztiz arrotza. Erantzuna:
274
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ERAGILEAK: BESTELAKO ERAGILEAK
Dosierra: 978-2016 Nori: GORA IRUÑEA Arrazoia: San Ferminetan barra arduraduna izan nintzen San Frantzisko plazan. Nire eginbeharrak zehazten zituen bi orriko idazkia espainolez bakarrik jaso nuen. Erantzuna: Dosierra: 1299-2016 Nori: RUNA - Asociación de Coleccionistas de Pins Arrazoia: Iruñeko RUNA elkarteak pin bildumazaleen topaketa antolatu zuen Auzoenean urriaren 1ean. Topaketaren berri emateko argitaratu zuen kartela gaztelania hutsean zen. “Iruña” zen euskaraz ageri zen hitz bakarra. Erantzuna: Dosierra: 1182-2016 Nori: TXIRRINDOLA Arrazoia: Txirrindola tailerrak frantses hutsean bidali du "bizikletaren besta" eguneko deialdia egitarauarekin. Hemen lotura: http://o1qm.mj.am/nl2/o1qm/15n3i.html?m=AEoAAFKcY4cAASJ5FLUAAFtKT64AAAAAAAIAFx3kAASZ DgBX3tEeCD6-BrIiRRa82A2MP33ULAAEZ3Y&b=deaad83e&e=d0c4e0f0&email=lapurdi@berria.eus Erantzuna: TXIRRINDOLA ELKARTEA - ARDURADUNA: Gure elkartea Baionan kokatua izanki, kontziente gara ideala litzatekeela bi hizkuntzetan komunikatzea. Hala eta guztiz ere, jakin ezazue gure elkarteak bolondresen lanari esker funtzionatzen duela; hauek, lanetik kanpo heldu dira, soilik laguntza ematera, eta indar anitz jartzen dute horretan. Eta zoritxarrez, haietariko gutxik menperatzen du euskara. Dena dela, kexa jarri duen pertsona ongi etorria da itzulpen batzuk egin nahi baditu.
275
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INDUSTRIA ETA ETXEGINTZA
INDUSTRIA ETA ETXEGINTZA Dosierra: 1086-2016 Nori: IBILI Arrazoia: Kozinatzeko termometroa erosi dut, Bergarako IBILI markakoa. Bilgarriko eta jarraibideetako testuak hainbat hizkuntzatan (gaztelania, ingelesa, frantsesa, italiera eta portugesa) daude, baina euskararik ez tartean. Zergatik euskaldunonganako bereizkeria negatiboa? Begirunea merezi dugu, beste edozeinek bezala. Erantzuna: IBILI: Gure bezero nagusiak ez daude Euskal Herrian, atzerrian baizik. Hainbat enpresek egiten duten legez, gure bezeroei bideratutako produktu eta diseinuak egin eta aukeratzen ditugu, beraien eskaera eta beharrak bete asmoz. Behin produktua landuta, azalpenak behar izaten dira, eta gure bezero nagusiak tokikoak ez direnez, hainbat itzulpen egin behar ditugu, bezeroak informazioa argi eta ulergarri jaso dezan. Horixe da arrazoia nagusia. Gure erosleak Euskal Herrian oso oso gutxi direla. Hala ere, beste hainbat arazo ere badira; informaziorentzat espazioa, aurrekontuak, suposatuko lukeen lana… enpresa familiarra gara. Zuek bidali diguzuen moduko eskaerak maiz jaso ditugu hainbat herrialdetatik, gure produktuetan katalana, alemana, errusiera eta abar sartzeko. Ezinezkoa dugu hizkuntza guztiak jarri, 60 herrialde baino gehiagotan saltzen baitugu eta hizkuntza ezagunenetara mugatu behar ditugu gure etiketak, ahalik eta jende kopuru haundienak uler ditzan gure produktuak.Gu geu, Ibilin lanean gabiltzanok, euskaldunak gara eta ahal dugun heinean euskara babesten saiatzen gara, baina gure enpresaren errentagarritasuna eta etorkizuna ere babestu behar ditugu. Bestalde, legeari dagokionez, ez gaude behartuta Euskal Herrian saltzeko etiketak euskaraz jartzera. Dosierra: 753-2016 Nori: INOXIBAR Arrazoia: INOXIBAR zartagia erosi nuen atzo. Bilgarrian produktuari buruz ematen duten informazio guztia erdaraz dago, gaztelaniaz eta ingelesez zehazki, baina euskaraz hitz erdirik ere ez. Hori da kontsumitzaile euskaldunonganako duen begirune guztia? Erantzuna: Dosierra: 271-2016 Nori: IRIZAR S. COOP. Arrazoia: Ormaiztegiko Irizar enpresak 125 urte bete zituen iaz eta enpresaren egoitzan "125 years" leloa daraman logotipo moduko bat jarri zuten. Orain, berriz, ingelesezko beste bat "Since...". Erantzuna: IRIZAR - ZUZENDARI NAGUSIA: Euskara sustatzearen garrantzia kontuan izanik, 2011ren bukaeran Irizarren euskara bultzatzeko proiektuari berriro ekiteko erabakia hartu zen, bere erabilera eta normalizazioa areagotzeko helburuarekin. Urtez urte pauso egokiak ematen joan gara zentzu honetan eta burutzen diren ekintza guztietan Irizarren politika linguistikoa kontuan hartzen dugu. Irizar ikuspegi internazionala duen enpresa bat izanik, ibilgailuen entrega eraikina (“since” leloa agertzen den hori) atzerriko bezeroei zuzendua dago. Hala ere, barrualdera begira eta gure euskara proiektua burutzen dutenen jarraibideak jarraituz, euskara beti daukagu gogoan sortzen ditugun dokumentazio, informazio, panel eta abarretan gure Euskara Planean agertzen den moduan. Honekin batera azpimarratu, “1889tik” leloaren euskarazko aplikazioa 2015ean egin genuela eta Irizarko egoitza nagusiko harreran daukagula, hain zuzen ere. Dosierra: 1565-2016 Nori: LACOR Arrazoia: Orain dela gutxi Lacor markako eltzea erosi dut. Jaso ditudan jarraibideak ez daude euskaraz. Erantzuna: LACOR: Behatokitik jasotako gutunari erantzuna emanez, nahiz eta orain arte gure arteko produktuetan euskara ez azaldu, etorkizunera begira, erabiltzen ditugun 7 hizkuntza horien artean euskara ere egotea aztertzeko asmoa dugu. Hori dela eta, hilabetearen bukaeran egingo dugun batzarrean neurri horren bideragarritasuna ikusiko dugu.
276
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INDUSTRIA ETA ETXEGINTZA
Dosierra: 700-2016 Nori: RTS Arrazoia: RTS enpresan oharra gaztelania hutsean jarri dute, langile asko euskaldun izan arren. Barne hitzarmenaren 15. artikuluaren arabera, ele bietan egon beharko luke. Erantzuna: Dosierra: 755-2016 Nori: RTS Arrazoia: RTS enpresan oharra gaztelania hutsean jarri dute, langile asko euskaldun izan arren. Barne hitzarmenaren 15. artikuluaren arabera, ele bietan egon beharko luke. RTS enpresaren hitzarmenaren 15. artikuluan agertzen dena ("15. Artikuloa. Euskara sustatzea. Langileentzako jakinarazpenak eta enpresan jartzen diren kartel, errotulu eta segurtasun-seinaleak euskaraz eta gaztelaniaz egingo dira. Enpresak bermatuko du langileak normaltasun osoz euskaraz aritu ahal izatea enpresaren barruan egiten diren jarduera guztietan.") ez da errespetatzen. Izan ere, apirila eta maiatzean zehar burutuko diren ikastaroetako taldeak (3) ez baitira hizkuntzaren arabera banatzen, nahiz eta horrela eskatu behin baino gehiagotan. Erantzuna: Dosierra: 760-2016 Nori: RTS Arrazoia: RTS enpresan ez da errespetatzen hitzarmenean sinatutako 15. artikulua, izan ere behean ageri den kartelak ele bietan egon beharko bailuke. Erantzuna: Dosierra: 762-2016 Nori: RTS Arrazoia: RTS enpresan egunero eta oso sarritan erabili behar ditugun euskarri informatikoak (pantailak, PDAk, e.a.) ez daude euskaratuta, nahiz eta langile kopuru altua euskalduna izan eta horrela eskatu den. Erantzuna: Dosierra: 928-2016 Nori: SCHAEFFLER IBERIA S.L.U. Arrazoia: Schaeffler Iberia SLU (lehen Rodisa SA)-k euskara gutxietsi egiten du. Horren adibide sailkapen ataleko informazio-oholean argitaratutako oharraren euskarazko bertsioa. Ez dago ulertzerik gaztelaniazkoa irakurri ezean, itzulpena penagarria da. Enpresak sistematikoki urratzen du hitzarmenaren 31. artikulua. Erantzuna: Dosierra: 242-2016 Nori: SCHINDLER Arrazoia: Iruñeko bizilaguna naiz eta nire etxeko igogailuko pegatina ez dago ele bietan, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: Dosierra: 1570-2016 Nori: SORALUCE S.COOP. Arrazoia: Nola da posible oraindik enpresaren zerbitzuak egiten dituen taxi gidariak ez jakitea euskaraz? Eta are gehiago, ez egunonik,ez adiorik. Erantzuna:
277
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INDUSTRIA ETA ETXEGINTZA
Dosierra: 572-2016 Nori: ZUBIEDER ERAIKUNTZAK Arrazoia: Zubieder Eraikuntzaren kartel batean “etxebizitxak” ageri da "Etxebizitzak" hitzaren ordez. Erantzuna: ZUBIEDER ERAIKUNTZAK: Zure kexan jakinarazitako akatsa zuzendu dugu jada eta argazkiak igortzen dizkizuegu.
278
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK
ENERGIA HORNITZAILEAK Dosierra: 1079-2016 Nori: EDP Arrazoia: EDPren bezeroa naiz eta webgunean (http://www.edpenergia.es/eu) euskarazko zerbitzua ematen duela dirudien arren, webguneko orri askok duten euskara maila oso eskasa da. Horrek bertatik informazioa euskaraz lortzea eta kudeaketak egitea asko zailtzen duelarik. Benetan euskarazko zerbitzu on bat eman nahi izanez gero, webgune osoan euskara zaintzea eskatu nahi diot. Erantzuna: EDP - HARREMANETARAKO DEPARTAMENTUA: Gure weben mantentze lanetan jarraipen eta kontrolerako neurri egokiak ahalik eta modu lasterrenean indarrean jartzen dihardugu. Planteatutako kasurako, euskal hizkuntzan dagoen webaren erabateko berrikuspena egitea aurreikusia dugu. Aldez aurretik eskertzen dizugu akatsen bat topatuko bazenu jakinaraziko bazenigu. Dosierra: 1497-2016 Nori: EDP Arrazoia: EDPek autobus markesina batean jarritako propaganda gaztelera hutsean dago. Erantzuna: EDP - ERREKLAMAZIO SAILA: Normalean publizitate kanpaina guztiak, zuek aipatutakoa barne (igorritako argazkiak ikus dezakezuen moduan), gaztelaniaz eta euskaraz egiten dira EAEn eta kanpainaren beharrizanen eta konpainiaren merkataritza-interesen arabera zabaltzen dira hirietan. Horregatik guztiagatik, zuen kexa deitoratzen dugu, EDPk EAEko bi hizkuntza ofizialak erabiltzearen aldeko hizkuntza-politika argia duela erakutsi duelako, indarrean dagoen arauditik haratago. Dosierra: 1579-2016 Nori: EDP Arrazoia: EDPren propaganda gaztelera hutsean ikusi dut Donostian. Erantzuna: EDP - ERREKLAMAZIO SAILA: Normalean publizitate kanpaina guztiak, zuek aipatutakoa barne (igorritako argazkiak ikus dezakezuen moduan), gaztelaniaz eta euskaraz egiten dira EAEn eta kanpainaren beharrizanen eta konpainiaren merkataritza-interesen arabera zabaltzen dira hirietan. Horregatik guztiagatik, zuen kexa deitoratzen dugu, EDPk EAEko bi hizkuntza ofizialak erabiltzearen aldeko hizkuntza-politik argia duela erakutsi duelako, indarrean dagoen arauditik haratago. Dosierra: 127-2016 Nori: ENDESA S.A. Arrazoia: Telefonoz deitu didate etxera hiru aldiz eta "Bai?" erantzun arren, hiruretan "buenas tardes, oiga" esanez jarraitu dute. Neronek "te he respondido ya tres veces" esandakoan azaldu dit zer nahi zuen. Zergatik ez didate euskaraz arreta ematen? Erantzuna: Dosierra: 1389-2016 Nori: GAS NATURAL Arrazoia: Gas Naturalekoak etxetik pasa dira bost urtean behin egiten den ikuskapena egiteko eta bertan ez nintzenez, utzi didaten oharra gaztelania hutsean zegoen. Telefonoz eurekin harremanetan jarri naizenean ere ez da modurik izan euskaraz aritu ahal izateko. Erantzuna: GAS NATURAL FENOSA - BEZEROARI ARRETA ZERBITZUAREN BERMEAREN BULEGOA: Igorritako kexan ez dituzue herritarraren datuak gehitu, beraz kexari behar bezalako erantzuna emateko honako datuak beharko genituzke: - Kontratuaren jabearen izena eta NANa. - CUPS- Fakturen kopiak
279
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: ENERGIA HORNITZAILEAK
Dosierra: 704-2016 Nori: GASOLINERA LA ROCHA Arrazoia: Antsoaingo Berrioplano karrikaren 2an dagoen Gasolinera La Rochara joan nintzen pasa den ostiralean arratsaldeko 18:30-18:45eak aldera eta bertan zegoen langileari euskaraz eta gazteleraz zuzendu nintzaion. Zeharo oldarkor eta erasokor jarri zitzaidan "Si quieres que te atienda háblame en español" esanez. Soilik gazteleraz hitz eginez eginen zidala arreta. Ikaratuta gelditu nintzen. Erantzuna: Dosierra: 343-2016 Nori: IBERDROLA DISTRIBUCIÓN ELÉCTRICA S.A.U. Arrazoia: Iberdrola ari da Gasteizko etxeetako neurgailuak aldatzen. Etxez etxe ari dira argibideak banatzen eta gaztelera hutsean daude. Erantzuna: IBERDROLA - ARABAKO BANAKETA BURUA: Normalean eranskailu horiek ele bietan jartzen ditugu, beraz, dagokion departamentuari gogoratu diogu arreta gehiago jar dezatela aurrerantzean horrelako okerrik ez egiteko. Dosierra: 574-2016 Nori: IBERDROLA DISTRIBUCIÓN ELÉCTRICA S.A.U. Arrazoia: Iberdrolaren kontadore berria jarriko dutela ohartarazteko eskutitza gaztelera hutsean bidali digute Aretxabaletara. Erantzuna: IBERDROLA DISTRIBUCIÓN ELÉCTRICA - JEFE DE DISTRIBUCIÓN ZONA GIPUZKOA: Nahi genuke erreklamatzen duenari esatea gure huts egitea barkatzeko. 2014ko urriaren 23ko gure idazkian adierazi genizuen bezala, enpresa honen borondatea da bezeroaren eskubideak errespetatzea, eta ildo honetan, txantiloi normalizatua dugu, elebiduna, eranskinean ikus dezakezuen bezala. Gure agindua da kasu guztietan modelo hau erabiltzea, elebiduna, eta agindua behin eta berriz eman dugu. Kexa guri jakinaraztea eskertuz, berriz adierazten dizuegu ekintza puntuala izan dela. Dosierra: 606-2016 Nori: IBERDROLA Arrazoia: Harreman hizkuntza euskara izatea nahi dudala zehaztuta dudan arren, gaurko gutuna erdaraz bidali du Iberdrolak. Erantzuna: Dosierra: 1074-2016 Nori: IBERDROLA DISTRIBUCIÓN ELÉCTRICA S.A.U. Arrazoia: Iberdrolak EAE eta Nafarroan sakabanatuta dituen azpi-estazioetan eta transformazio-guneetan hiritarrei zuzendutako ohar, seinale eta afixak gaztelania hutsean baino ez daude; ez dute euskararen ofizialtasuna errespetatzen. Euskaraz idatzita ez egoteak hiritarrentzat eta langileentzat arriskua eta kaltea ekar ditzakeen neurrian zuzendu egin behar dira. Erantzuna: Dosierra: 1390-2016 Nori: IBERDROLA Arrazoia: Argi mozketa iragarriz Iberdrolak oharra utzi du etxeko postontzian, Arbizun. Hizkuntza ofiziala izanik ere ez da euskaraz hitz bat bera ere ageri. Erantzuna: IBERDROLA - NAFARROAKO BANAKETA BURUA: Herritarrari gure huts egitea barkatzeko eskatu nahiko genioke. Kexa aztertu ondoren, egoera puntuala izan dela iruditzen zaigu, enpresa honen borondatea baita bezeroen eskubideak errespetatzea. Horri dagokionez, esan beharra dugu ele bietan dagoen txantiloi normalizatua dugula. Gure agindua da kasu guztietan modelo hau erabiltzea, eta agindua behin eta berriz eman dugu. Eskerrik asko herritarraren kexa helarazteagatik.
280
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: ENERGIA HORNITZAILEAK
Dosierra: 1409-2016 Nori: LYONNAISE DES EAUX - SUEZ Arrazoia: Uraren faktura jaso dut eta honekin gutun eta azalpen ezberdin zenbait. Dena erdera hutsean baino ez da. Erantzuna:
281
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK
GARRAIO ZERBITZUAK APARKALEKUAK Dosierra: 126-2016 Nori: APARCAMIENTO SAN ROQUE Arrazoia: Iruñeko epaitegi aurreko aparkalekuan, San Roque kalekoan, ez dago aukerarik euskara hautatzeko ordainlekuan. Ingelesa eta katalana dira bi aukerak. Gainerako oharrak ere erdaraz daude. Erantzuna: Dosierra: 539-2016 Nori: AZUELOKO MONASTERIOA PLAZAKO GARAJEAK Arrazoia: Azueloko monasterioa plazako lurpeko garajearen garbiketa egitera zihoazela eta bi egunez ez aparkatzeko zioen oharrak jarri zituzten. Oharrak ez zeuden euskaraz idatzita. Erantzuna: Dosierra: 952-2016 Nori: AZUELOKO MONASTERIOA PLAZAKO GARAJEAK Arrazoia: Azueloko Monasterioa plazako garaje komunitatean espainol hutsean jarri dute oharra. Erantzuna: Dosierra: 1470-2016 Nori: EYSAMobile Arrazoia: Duela hilabete batzuk eskatu nuen Irungo Udalak autonomoentzako eskaintzen duen tarifa berezia. Horretarako aplikazio berezi bat deskargatu behar izan nuen nire telefonoan. Zerbitzua oso ondo dabil eta ematen dizu TAO guneetan telefonotik pagatzeko aukera. Donostian ere erabilgarri dago. Aplikazioa gaztelaniaz edo euskaraz jaisten ahal duzu telefonora. Honaino dena primeran. Aparkatzen duzunean edo aparkalekua uzten duzun bakoitzean ordain-agiri bat bidaltzen dizute emailez. Espainolez erabiltzen baldin baduzu gaztelaniaz, baina (nire kasuan bezala) euskaraz erabiliz gero, aplikazioak "ingelesez" bidaltzen dizkizu ordainagiriak, eta gainerako komunikazio guztiak gaztelania hutsean. Hau dena kudeatzen duen enpresa Madrilgo Eysamobile izenekoa da. Kexu bat bidali nien e-mailak euskaraz ere bidaltzeko eskatuz, baina ez dute erantzun. Irungo Udalari ere kexu bat bidali nion, baina ez dut erantzunik jaso. Nire ustez kontu hau oso sinplea da; enpresa honek zerbitzu publiko bat kudeatzen du udalaren izenean eta zerbitzu hau hiritarren diruarekin pagatzen da, beraz enpresa honek zerbitzu honi buruzko informazio guztia euskaraz ere bidali behar du. Erantzuna: Dosierra: 533-2016 Nori: INDIGO AMARIKA PARKINA Arrazoia: Gasteizko Amarika plazan dagoen parkinaren kutxazainean 6 hizkuntzaren artean aukera daiteke. Euskara ez da haietako bat. Erantzuna: INDIGO AMARIKA PARKINA - BEZEROARI ARRETA ZERBITZUA: Parkineko makinak ez ditugu guk egiten eta gure esku dagoen bakarra parametro batzuk aldatzea besterik ez da. Dena dela, nahiz eta hainbat herrialdeko banderak ageri, botoian sakatuz gero, euskaraz, ingelesez eta gaztelaniaz egiten ahal da eragiketa. Akaso herritarra ez zen saiatu.
282
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: GARRAIO ZERBITZUAK
Dosierra: 828-2016 Nori: INDIGO AMARIKA PARKINA Arrazoia: Gasteizko Amarika kaleko aparkalekuko ordainmakinak 6 hizkuntza eskaintzen ditu aukeran, baina euskara ez. Erantzuna: INDIGO AMARIKA PARKINA - BEZEROARENTZAKO ARRETA ZERBITZUA: Parkineko makinak ez ditugu guk egiten eta gure esku dagoen bakarra parametro batzuk aldatzea besterik ez da. Dena dela, nahiz eta hainbat herrialdetako banderak ageri diren, "Idioma" botoia sakatuz gero, euskaraz, ingelesa eta gaztelania dira aukeran eskaintzen diren hizkuntzak. Beharbada herritarra ez zen saiatu. Dosierra: 347-2016 Nori: INMOBILIARIA FRONTERA Arrazoia: Donostia Ospitaleko aparkalekuko bulegoan gaztelerazko "Cambios" hitzaren euskarazko ordain gisa "Trukeak" ageri da, "Diru xehea" edo "Kanbioak" beharrean. Erantzuna: Dosierra: 375-2016 Nori: PARKING BOULEVARD Arrazoia: Donostiako Boulevard aparkalekuan ordaintzeko makinak ez du euskaraz aritzeko aukerarik ematen. Erantzuna: Dosierra: 820-2016 Nori: PARKING COMSA EMTE APARCAMIENTOS Arrazoia: Bilboko Euskadi plazako parkineko ordainketa makinak ez du euskaraz artatzen. Erantzuna: Dosierra: 360-2016 Nori: PARKING ZABALBURU S.A. Arrazoia: Zabalburuko parkinean gaztelania hutsean dagoen tarifei buruzko kartela ikusi dut. Erantzuna: BILBOKO UDALA - ZIRKULAZIO, GARRAIO ETA INGURUMEN SAILA: Aparkalekuaren tarifak BFAren boletinean bi hizkuntzetan argitaratu ziren. Edozein modutan, aparkalekuaren kudeatzaileari tarifen oharra bi hizkuntzetan jartzeko esango diogu. Dosierra: 810-2016 Nori: TXOFRE PARKINA Arrazoia: Donostiako Gros auzoan dagoen Txofre Parking-aren propaganda jaso dut eta gaztelera hutsean dago. Erantzuna:
LINEAKO GARRAIOA Dosierra: 665-2016 Nori: AÉROPORT BIARRITZ PAYS BASQUE Arrazoia: Miarritzeko aireportuko aparkalekuko eta aparkalekuari buruzko seinaleak nahiz aparkalekuko txartela edo ordaintzeko makinako oharra; ez daude euskaraz. Erantzuna:
283
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: GARRAIO ZERBITZUAK
Dosierra: 666-2016 Nori: AÉROPORT BIARRITZ PAYS BASQUE Arrazoia: Arraioz eta Lazkaokoak gara. Miarritzeko aireportura joan gara hegaldi bat hartzeko, Gipuzkoa/Nafarroatik Lapurdira. Ustez Euskal Herrian jarraitzen genuen, baina Miarritzeko aireportuan ez dugu inongo informaziorik aurkitu euskaraz. Aireportu kanpoaldeko seinale eta bide-seinaleak, aireportu barneko seinale eta kartelak, etab. ez daude euskaraz idatziak. Zenbait frantsesez, ingelesez eta gaztelaniaz daude, baina euskaraz ez. Nola da posible? Erantzuna: Dosierra: 802-2016 Nori: AUTOBUSES ALSA-ENATCAR Arrazoia: ALSA-ko tiketetan gazteleraz baino ez da agertzen informazioa. Erantzuna: Dosierra: 827-2016 Nori: ALSA Grupo S.L.U. Arrazoia: Donostiako autobus geltokira joan naiz. Donostiatik Iruñara joateko autobus tiketa erostera. Alsa autobus konpainiaren leihatilara hurbildu naiz eta beraiek jarritako kartel guztiak gaztelera hutsean daudela ikusi dut. Bertan zegoen langileak ere ez dit euskaraz egin eta bidaia-tiketa gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 1461-2016 Nori: ALSA Arrazoia: Alsaren txarteleko datu batzuk gazteleraz agertzen dira soilik, nahiz eta nik euskaraz egin nuen erosketa. Erantzuna: ALSA - BEZEROARI ARRETA ZERBITZUA: Zuen kexa jaso eta behar ziren egiaztapenak egin ondoren, jakizue txarteletan testu elebidunak izan daitezen behar diren neurri informatikoak berrikusi eta ezarriko ditugula, EAEan euren txartela erosi eta euskara hautatzen duten bezeroentzat. Dosierra: 1063-2016 Nori: BILMAN BUS Arrazoia: Bilman Bus-en Iruñeko autobus geltokiko leihatilan jendeari begira jarritako afixa guztiak gaztelaniaz baino ez daude. Erantzuna: Dosierra: 1069-2016 Nori: CONDA S.A. Arrazoia: Conda-ren Iruñeko autobus geltokiko leihatilan jendeari begira jarritako ohar guztiak gaztelaniaz baino ez daude. Erantzuna: Dosierra: 1059-2016 Nori: EUROLINES Arrazoia: Eurolines-en Iruñeko autobus geltokiko leihatilan jendeari begira jarritako ohar guztiak gaztelaniaz baino ez daude. Erantzuna: Dosierra: 1064-2016 Nori: MONBUS Arrazoia: Monbus-en Iruñeko autobus geltokiko leihatilan jendeari begira jarritako afixa guztiak gaztelaniaz baino ez daude. Erantzuna:
284
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: GARRAIO ZERBITZUAK
Dosierra: 1068-2016 Nori: PLM Autocares Arrazoia: PLM Autocares-en Iruñeko autobus geltokiko leihatilan jendeari begira jarritako afixa guztiak gaztelaniaz baino ez daude. Erantzuna: Dosierra: 177-2016 Nori: TRANSPORTES PESA S.A. Arrazoia: Autobus ordutegia jakin nahi eta biletea erostekotan izan eta espainolez hitz egiteko eskatu didate. Erantzuna: Dosierra: 960-2016 Nori: TRANSPORTES PESA S.A. Arrazoia: PESA konpainiaren Donostiako geltokiko txarteldegian dagoen kartelean euskaraz hitzik ere ez. Erantzuna:
AUTOPISTAK Dosierra: 198-2016 Nori: AUTOPISTA VASCO-ARAGONESA Arrazoia: Autopista Vasco Aragonesan dauden ordaintzeko makinek “Solo monedas - Only coins” dioen mezua dute. Besteak bi hizkuntzetan daude, gaztelaniaz eta euskaraz, baina hau ez. Erantzuna: ABERTIS AUTOPISTAS - BEZEROEN ARRETA-BURUA: Kexan agertutako egoera identifikatu eta, otsailaren hasieratik, Euskadiko Autonomia Erkidegoko zati horretan ordainlekuetako makinen errotulu horiek aldatzeari ekin zitzaion. Hemendik aurrera informazioa euskaraz eta gaztelaniaz agertuko da. Sentitzen dugu gertatutakoa. Dosierra: 821-2016 Nori: AVASA, AUTOPISTA VASCO-ARAGONESA Arrazoia: Hauxe jaso genuen Altubeko bidesarian iaz. Egun oraindik horrela jarraitzen du: “Arduratuta/ Atendido por” Ez dute zuzendu... Erantzuna:
MERKANTZIEN GARRAIOA Dosierra: 1041-2016 Nori: SEUR Arrazoia: Telefono deia egin dut Donostiako SEURera eta telefonoa hartu duenak euskaraz ez zuela ezer ulertzen eta gaztelaniaz egiteko eskatu dit Erantzuna: Dosierra: 1623-2016 Nori: SEUR Arrazoia: Seurrek telefonoa ez hartzeaz aparte erdara hutsean du grabatutako mezua. Argibide denak erdaraz ematen ditu eta propaganda ere erdaraz txertatzen du. Paketea jasotzeko agiria erdaraz dago eta eskaini zidaten arreta erdara hutsean eskaini zidaten Noain-Eskirotzeko bulegoan. Erreklamazio orria eskatu nien eta hori ere erdaraz zuten. Garraioaren baldintzak erdaraz daude. Erantzuna:
285
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK
HEZKUNTZA Dosierra: 804-2016 Nori: BASQUE CULINARY CENTER Arrazoia: BASQUE CULINARY CENTERen web orrian euskarazko aukerari eman, eta espainolez datoz artikuluak. Hizkuntza nahaste-borraste bat dago, zerrikeria bat. http://www.bculinary.com/eu/noticias/basque-culinary-center-abre-sus-puertas-a-la-cocina-andaluza -de-la-mano-de-dani-garcia. Euskaldunenganako errespetu falta bat. Erantzuna: Dosierra: 1472-2016 Nori: BASQUE CULINARY CENTER Arrazoia: Azaroaren 7an Basque Culinary Center-en “Inicio de la inscripción para el Grado en Gastronomía y Artes Culinarias (curso 2017-2018)” gaia duen mezua jaso dut eta ez dago euskaraz idatzia. Euskal Autonomia Erkidegoan, euskara eta gaztelera, biak hizkuntza ofizialak direnez eta zuen eskolan erakunde publikoek parte hartzen dutenez, zuen informazioa euskaraz ere jaso nahiko nuke. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Donostiako Udala Basque Culinary Center Patronatuko partaidea denez, ikas-zentro horrek Donostiako Udalak onartutako Hizkuntza Jarraibideak bete beharko lituzkeela uste dugu. Horiek horrela, Basque Culinary Center Patronatuarekin harremanetan jarriko gara, ikas-zentro honek aurrerantzean Udalaren Hizkuntza Jarraibideak betetzeko neurriak har ditzan eskatzeko. Zeregin horretan laguntzeko, Euskara Zerbitzuak hizkuntza aholkularitza eskainiko dio. Erantzuna: EUSKO JAURLARITZA - EKONOMIAREN GARAPEN ETA AZPIEGITURA SAILAREN KABINETE ETA KOMUNIKAZIO ZUZENDARIA: Zuk aipatutako ekintza sail honek sustatzen ez duen arren, bat gatoz zuk diozunarekin; ekintza hori interes orokorreko esparru batean kokatzen denez -hezkuntzan- eta Eusko Jaurlaritza BCCn dagoenez, komunikazio hori bi hizkuntzetan egin behar zen. Halaxe jakinarazi diogu BCCko Komunikazio Zuzendariari, eta eskatu diogu etorkizunean bi hizkuntzak erabil ditzala halako komunikazioak egiten direnean. Dosierra: 1496-2016 Nori: BASQUE CULINARY CENTER Arrazoia: Azaroaren 4an Basque Culinary Center-en cursos@bculinary.com helbidetik jaso dudan mezua ez dago euskaraz idatzia “Máster en Sumillería y Marketing del Vino” ageri da gaian. Zuen informazioa euskaraz ere jaso nahiko nuke. Erantzuna: Dosierra: 1134-2016 Nori: BILBAO FORMACIÓN Arrazoia: Gaur goizean atxikitako argazkiak erakusten duen eskuorria eman didate. Bi aldeetatik gaztelera hutsean dago, ez dago euskaraz. Badirudi euskaldunok ez dugula lanbide heziketarako eskubiderik. Erantzuna: Dosierra: 1007-2016 Nori: CENTRO DE FORMACIÓN PROFESIONAL BÁSICA ADSIS DONOSTIA Arrazoia: Adsis fundazioaren kartela topatu dut kalean eta gaztelera hutsean dago. Erakunde pribatua da, baina, ikusten denez, Jaurlaritzaren babesarekin. Erantzuna: HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA - HEZIKETA ETA IKASKUNTZAKO ZUZENDARIA: ADSIS Fundazioari bere iragarpenak bi hizkuntzetan egin ditzan eskutitz bat bidali diogu, eta egindako iragarkiak aldatzeko eskatu diegu. Batez ere, derrigorrez Eusko Jaurlaritzaren babesa agertzen denean.
286
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: HEZKUNTZA
Dosierra: 501-2016 Nori: CIDI Arrazoia: http://cidi.com/becas-gobierno-vasco helbidean gure semearen izen-ematea bete nahi genuen euskaraz, baina ohartuko zareten bezala, euskarazko bertsioa ezin da ulertu. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza sailarekin harremana duenez enpresa honek, euskaldunok aintzat hartu beharko gintuzke. Erantzuna: HEZKUNTZA BERRIZTATZEKO ZUZENDARIA: 1) Herritarrak dioena egia da. Webgunea gaztelaniaz, euskaraz eta ingelesez zegoen. Dena den, Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzan ezin ginen sartu euskarazko zein ingelesezko bertsioan. Uste genuen gure informatika-arazoa baino ez zela, baina ikastetxe bateko zuzendaritzaren kexa jasotzean enpresarekin harremanetan jarri ginen eta beste nabigatzaile bat erabilita euskarazko webgunea ikusi ahal izan genuen eta gaizki itzulita zegoela konturatu ginen. 2) Enpresako arduradunei informazioa eskatu genien, itzulpena nola egin zuten jakiteko. Erabilitako prozedura ohikoa dela dirudi, hau da, erosi behar izaten duten pluggin baten bitartez itzulpena edozein hizkuntzatan egiten da, kasu honetan euskaraz eta ingelesez. Era automatikoan egiten da, eta behin erabilita, gero edozein aldaketa egiten bada edukian, automatikoki ere itzultzen da. Emaitza ikusita, argi dago ez dela irtenbide ona izan. Arazoaz ohartu arren, momentu horretan ikasleek plaza aukeratzeko epea irekita zegoen eta, beraz, ez zen une egokia webgunean aldaketarik sartzeko. Izan ere, dagoeneko epe hori igarota dago eta ikasle guztiek erreserba egin dute. 3) Datorren egunotan, enpresak ikasle bakoitzak lortutako plazaren inguruko informazioa bidaliko die, baita gainerako dokumentazioa ere, eta hori guztia itzultzaile batek euskaratuta dago. 4) Hezkuntza Sailean deialdi honetaz arduratzen den zuzendaritza Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritza da. Webgunean jarritako informazio guztia bi hizkuntzetan jarri da eta telefonoz jasotako kontsultak ikasleek aukeratutako hizkuntzan erantzun dira. 5) Dena den, datorren deialdia kudeatzeko momentuan adi egongo gara eta zerbitzua emango duen enpresak webgunea ikaste guztiei hedatu baino lehen ziurtutako dugu ondo euskaratuta dagoela. Erantzuna: CIDI (Centro Internacional de Idiomas S.A.): Sentitzen dugu gure webgunea ez ulertzeagatik kexa jaso izana. Ematen du orrialdeak txertatuta duen berariazko pluggin sistemak itzulpen automatikoa egiten duela. Lehenbailehen sakonki gainbegiratuko dugu euskarazko itzulpena, behar diren neurriak hartu eta etorkizunean horrelakorik berriro gertatu ez dadin. Dosierra: 544-2016 Nori: GASTEIZKO ARTE ETA LANBIDE ESKOLA Arrazoia: Gasteizko Arte eta Lanbide Eskolaren telefonoaren informazio automatikoa gazteleraz baino ez dute. Harreran jakinarazi diet, baina ez dute konpontzeko asmorik agertu. Erantzuna: GASTEIZKO UDALEKO HEZKUNTZA ZERBITZUKO BURUA: Udala patronatuaren kide bat da eta, hortaz, Arte eta Lanbideen Eskolako zuzendariari bidali diogu aipatutako kexa. Bestalde, Gasteizko Udaleko Kultura, Hezkuntza eta Kirol Saileko zinegotzi ordezkariari ere jakinarazi diogu, egokitzat jotzen badu, Arte eta Lanbide Eskolako Fundazioaren Patronatuaren hurrengo bileran jasotako kexaren berri eman dezan. Erantzuna: GASTEIZKO ARTE ETA LANBIDE ESKOLA - ZUZENDARIA: Erantzungailu automatikoari dagokiona konpontzen ari gara. Bitarteko tekniko eta ekonomiko egokiak ditugunean webguneak euskarazko bertsioa izango du. Kontuan hartu ez garela zentro publikoa, irabazi asmorik gabeko fundazio pribatua baizik eta gure ibilbide luzean aurrekontu mugatua dugu. Hizkuntza-eskubideak urratu izana asko sentitzen dugu eta egoera horiek ahalik eta lasterren konpontzea espero dugu. Dosierra: 658-2016 Nori: GEHILAN 2000 Arrazoia: Ez da nahikoa informazioa euskaraz jartzea, euskara egokian jarri behar da. Gainera, gazteleraz euskaraz agertzen ez diren datuak daude. Erantzuna:
287
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: HEZKUNTZA
Dosierra: 659-2016 Nori: GEHILAN 2000 Arrazoia: Webgunea (www.gehilan2000.com) gaztelera hutsean dago. Lanbidek diruz lagundutako enpresa batek nolatan ez du euskarazko bertsiorik? Erantzuna: GEHILAN 2000: Datozen egunetan kexa aztertuko dugu eta konponbidea bilatuko dugu. Gure asmoa inoiz ez da izan euskera gutxiestea. Gainera, 2016 urte hasieratik etengabe euskararen aldeko politikak abian jartzen gabiltza. Erantzuna: GEHILAN 2000: Ez dugu ezer egin, denbora gutxi barru gure web orria berrituko dugulako. Web orri berri honetan dena bi hizkuntzatan agertuko da. Hona hemen aurrekontua egiaztatzeko. Zuen esanetara egongo ginateke beste edozer beharrezkoa izango balitz. Dosierra: 1300-2016 Nori: GIPUZKOAKO BAZKUNDEA - Camara de Gipuzkoa Arrazoia: Nire semea Gipuzkoako Bazkundeak gazteentzako antolatutako “emprendedores” saioetako batean izan zen iraileko azken astean, Luberri Institutuko (D eredua) beste 30 bat ikaskiderekin batera. Besteak beste Donostiako BerriUp eta Breaking Modls enpresetako kideak izan zituzten bertan. Biek, eta saioa zuzentzen zuen aurkezleak, gaztelania hutsean eman zituzten azalpen guztiak. Nire semeak hiru galdera euskaraz egin zituen arren, hiru erantzunak gaztelania hutsean jaso zituen. Saio amaieran semeak antolatzaileei horrelako saiorik euskaraz egiten ote duten galdetu zien eta ezetz esan zioten, “beti dagoela euskaraz ez dakien norbait” gaineratuz. Ulergaitza iruditzen zait jarrera hau, Gipuzkoan ekintzaile edota enpresari zein kooperatiba munduko aditu euskaldun mordoa dagoenean… Erantzuna: Dosierra: 593-2016 Nori: IK4 AZTERLAN Arrazoia: Martxoaren 10 inguruan IK4-Azterlanek bidalitako gonbidapena jaso nuen, "Partikulen zenbaketa iragazkietan eta 3D mikroskopia" mintegiarena. Eskuorriaren hainbat atal elebitan agertzen da, ez ordea garrantzitsuena: mintegiaren edukia edo programa. Mintegia erdaraz izango da, baina egitarauaren zati bat elebitan jarri badute, jar dezatela osorik. IK4-Azterlan enpresa pribatua izan arren, neurri batean diru publikoz lagundua da (Eusko Jaurlaritzak eta abar), ikerkuntza-gune handi eta ezagun gehienak bezala. Erantzuna: Dosierra: 648-2016 Nori: INOP - Instituto Navarro de Oposiciones Arrazoia: Atzo banatzaile batek INOPen publizitate-orria eman zidan Nafarroako Gobernuaren erregistro orokorreko bulegoaren atarian. Hitz bat ere ez du euskaraz idatzita. Erantzuna: Dosierra: 1504-2016 Nori: IPES (ERRALDOIEN TXOKOA) Arrazoia: IPESetik igorri izan dizkidaten emailak gaztelaniaz izan dira maiz. Euskaraz bidaltzeko eskatu nien, baina ez zutenez kasurik egin, gehiago ez bidaltzeko eskatu nien. Iruñeko Udalarekin hitzarmenen bat lotuta baldin badu, ez al luke IPESek herritarron hizkuntza-eskubideak babestu behar? Erantzuna: IPES EMAKUMEEN LIBURUTEGI-DOKUMENTAZIO ZENTROKO ERANTZUNKIDEA: Kexa jarri zuen herritarra gurekin harremanetan jarri zen eta zuen mezua jaso ondoren, harekin solastu gara honakoa adierazteko: - Mugatuta gaudela testuak ele bietan egiteko, eta sentitzen dugula herritarren behar eta eskariei erantzuna ezin ematea. - Egungo gure egoeraz kontziente izanik, ahalegin guztiak eginen ditugu egoera aldatu eta euskararen erabilera bizkortzeko. - Herritarraren erabakia errespetatuz, gure kontaktuen zerrendatik kendu dugu.
288
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: HEZKUNTZA
Dosierra: 1169-2016 Nori: SONOGRAF Arrazoia: Sonografek gaztelania hutsean zabaldu du Pasai Antxon Irudi eta Soinu Teknikarien prestakuntzarako eskaintzen dituzten ikastaroen informazioa ematen duen kartela. Erantzuna:
289
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK
OSASUN ZERBITZUAK Dosierra: 115-2016 Nori: AMAIA PICO GABANTXO FISIOTERAPIA Arrazoia: Bermeoko Amaia Pico fisioterapeutaren kontsultan dagoen oharra ez dago ele bietan, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: Dosierra: 63-2016 Nori: JÉRÔME ANIOTZBEHERE Arrazoia: Jérôme Aniotzbehere Urruñako medikuaren sarrerako plakan euskara falta da. Erantzuna: Dosierra: 94-2016 Nori: CENTRE HOSPITALIER DE LA CÔTE BASQUE Arrazoia: Euskal Kostako Baionako ospitalean haurdun diren emazteei zuzendu informazioa ez da agertzen euskaraz! Erantzuna: Dosierra: 37-2016 Nori: CENTRE OSASUNA Arrazoia: Centre Osasunan solairu bakoitzean dauden zerbitzuen berri ematen duen seinalea ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 370-2016 Nori: CENTROS DE RECONOCIMIENTOS MÉDICOS Arrazoia: Etxeko postontzian utzi didaten Centros de Reconocimientos Médicos erakundearen gutuna ez dago ele bietan, gaztelania hutsean baizik. Euren web orrira jo dut informazio eske eta hau ere ez dago euskaraz. Euren zerbitzuei kasu egitea nahi badute, nire hizkuntza-eskubideak errespetatzea nahiko nuke. Erantzuna: Dosierra: 1314-2016 Nori: CENTROS DE RECONOCIMIENTOS MÉDICOS Arrazoia: Gida baimena berritu ahal izateko errekonozimendu medikoa pasa behar izan dut gaur. Harreran artatu nauenak euskara ulertzen zuen, baina medikua zein psikologoak ez zuten euskara ezagutzen. Erantzuna: Dosierra: 396-2016 Nori: CENTRO MÉDICO AVDA. GUIPÚZCOA Arrazoia: Urtarrilean Centro Médico Avda. Gipuzkoa-ren eskuorria jaso genuen Arraiozen (Baztan). Arraiozen euskaraz bizi naiz eta publizitatea euskaraz jaso nahi dut. Erantzuna: Dosierra: 787-2016 Nori: CENTRO VASCO DE SALVAMENTO Y SOCORRISMO Arrazoia: Centro Vasco de Salvamento y Socorrismo delakoa sorosle ikastaro baten berri zabaltzeko kartelak banatzen ari da, egunotan, Durangaldeko kiroldegietan. Kartel horretan berba bat ere ez da azaltzen euskaraz, erdara huts-hutsean dago, euskaldunok [geure herrian bertan] diskriminatuz, existituko ez bagina bezala, edo euskara duina ez balitz bezala... Argi baitaukat herri-administrazioaren izenean ez dudala halako bazterkeriarekin inondik inora bat egingo, kiroldegi horietako baten behargina naizen aldetik, ez dut halakorik ipiniko. Erantzuna:
290
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: OSASUN ZERBITZUAK
Dosierra: 234-2016 Nori: CINFA Arrazoia: Cinfak eskaintzen duen Enalapril botikaren erabilera-orria ez dago euskaraz, gaztelania hutsen baizik. Erantzuna: Dosierra: 514-2016 Nori: CLINICA DE LA ASUNCION Arrazoia: Maiatzaren 17an Andoaingo Asunción Klinikara joan naiz eguerdiko 14:00ak aldera eta harreran dagoen pertsonak euskaraz egin dit hasieran. Medikuarekin egon ondoren, ordea, traumatologoarekin hitzordua lotzera joan naiz eta gaztelaniaz hasi zait azalpenak ematen. Nola da posible jendaurrean dagoen langilea elebiduna ez izatea? Duela zenbait urte kexa bera jarri nuen eta oraindik ere berdin gabiltza? Ez da bidezkoa! Erantzuna: INVIZA, S.A. - GERENTEA : Asuncion Klinikak Eusko Jaurlaritzaren Osasun Sailarekin duen kontzertuaren bitartez, aseguramendu publikoko pazienteak artatzen ditu. Arrazoi hori dela medio, bai osasun zentroan, bai kontsultategietan, Osakidetzan Euskararen Erabilera Normalizatzeko II. Plana (2013-2019) erabili ohi dugu. Andoaingo Osasun Zentroan, Asuncion Klinikaren mendekoa, osasun eta administrazioko hamaika langilek egiten dute lan medikuez gainera, eta guztiek ala guztiek euskara maila altua daukate, eta finkatutako irizpideak betetzen saiatzen dira beti. Dosierra: 376-2016 Nori: DENTIX Arrazoia: Dentix-en Donostiako Miracruz-eko hortz klinikako erakusleihoan jarritako propaganda guztia gaztelania hutsean dute. Erantzuna: Dosierra: 439-2016 Nori: DENTIX Arrazoia: Dentix hortz kliniken propaganda bota dute Durangoko postontzietan, erdara hutsean. Erantzuna: Dosierra: 813-2016 Nori: DENTIX Arrazoia: Donostiako nire etxean jasotako Dentixen publizitatea gaztelania hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 1269-2016 Nori: DENTIX Arrazoia: DENTIX hortz klinikaren Donostiako Mirakruz kaleko erakusleihoko publizitatea gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 232-2016 Nori: FARMACIA HIPER EROSKI Arrazoia: Iruñeko Hiper Eroskiko botikan erdara hutsean idatzitako tiketa luzatu zidaten. Erantzuna: FARMACIA HIPER EROSKI - KUDEAKETA: Zoritxarrez ezin dugu ticket-a euskaraz eman erabiltzen dugun programak ez baitigu aukera hori eskaintzen; aldatzeko ticketa bezero bakoitzarekin. Horregatik guk aldaketak egin ditzakegun hutsuneetan euskaraz naiz erdaraz idatzita daude (adibide bat bidaltzen dizut). Bestaldetik esan, gure taldean jende euskalduna daukagula eta euskaraz nahi duenak naturaltasun osoz egiten duela adierazi nahi dizuet eta zoritxarrez hori ez da ohikoa Iruñean. Gainera, FEUSEn (Farmazialari Euskaldunen Elkartea) gaude.
291
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: OSASUN ZERBITZUAK
Dosierra: 268-2016 Nori: FREMAP Arrazoia: FREMAPek eskaintzen dituen zerbitzuen katalogoa eta aurkeztu beharreko bonoa gaztelaniaz jaso dugu Bilbon. Erantzuna: Dosierra: 269-2016 Nori: FREMAP Arrazoia: FREMAP arduratzen da gure enpresaren (Gasteizkoa) lan arriskuen prebentziorako zerbitzuaz eta aurten FREMAPek eskaintzen dituen zerbitzuen katalogoa eta aurkeztu beharreko bonoa bidali digu gaztelera hutsean. Erantzuna: Dosierra: 1157-2016 Nori: GURUTZE GORRIA Arrazoia: Paneleko oharrak gaztelania hutsean idatzi ditu Cruz Roja Españolak Donostiako Kontxa hondartzan duen postuan. Erantzuna: Dosierra: 1021-2016 Nori: GROUPE ELGAR Arrazoia: Donibane Lohitzuneko "Groupe Elgar" eraikineko CBIM laborategietara joan behar izan nintzen uztailan erradiografia baten egitera. Telefonoz hitzordua hartu zidan idazkaria frantses elebakarra zen. Bertan topatu nuen idazkariari euskaraz eta frantsesez egin nion eta nola ez, frantsesa zen. Ez dakit euskaragatik edo azentuagatik, baina goitik behera begiratu zidan. Gero erradioa egin zidaten; ni jada erabat herabetua sentitzen nintzen, "egunon" baino ez nion erran medikuari, bera ere frantsesa. Azkenik doktoreak artatu ninduen diagnostikoa errateko, frantses hutsean, eta ni jadanik txiki-txikia sentitzen nintzen, ez nintzen ausartu hitzerdi bat euskaraz erraten. Eta gainera, erradiografia paperetan den-dena frantsesez idatzia. Jadanik ez nintzen ongi sentitzen gaixorik bainintzen eta oino okerrago atera nintzen handik. Erabat mespretxatua sentitu nintzen, haiek baino gutiago banintz bezala ene euskara eta euskal azentuagatik. Erantzuna: Dosierra: 392-2016 Nori: IMQ - IGUALATORIO MEDICO QUIRURGICO Arrazoia: Bazkide euskaldunok eskertuko genuke IMQren Zorrotzaurreko eraikinean (Bilbo) bazkideei dei egiteko panelak eta bozgorailuko mezuetan euskara eta gaztelania txandakatzea. Ongi dakizuen moduan, biak dira Erkidego honetako hizkuntza ofizialak eta oso lagungarria litzateke bertoko hizkuntzari dagokion lekua ematea, kontuan izanda urtean milaka euskal hiztun bertaratzen direla bulego horretara. Erantzuna: Dosierra: 851-2016 Nori: IMQ PREVENCIÓN S.L. Arrazoia: Mutualiaren Prebentzioa zerbitzua IMQk hartu du eta inkesta orain erdaraz bidali du. Erantzuna:
292
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: OSASUN ZERBITZUAK
Dosierra: 1388-2016 Nori: IMQ - IGUALATORIO MEDICO QUIRURGICO Arrazoia: Urteroko osasun azterketa egitera joan gara gaur Laudioko egoitzara eta iazko hiru langileak zeuden: euskaraz entzun eta erantzun egin didan erizain euskalduna, euskaraz ulertu bai, baina gaztelaniaz egin didan erizain gaztea eta euskaraz ez dakien medikua, langileoi emaitzen berri ematen diguna. Gutxien-gutxienez, euskaraz ulertzen duen mediku bat izan beharko genuke, batez ere, kontuan izanda udal langileak garenez euskaraz dakigula nik eta gainerako lankide guztiok (egin ala ez) eta inguruan badirela betidanik euskaraz bizi diren eta lan egiten duten pertsonak. Erantzuna: Dosierra: 1345-2016 Nori: JOSEFINA ARREGUI KLINIKA Arrazoia: Altsasuko JOSEFINA ARREGUI klinikak dementzia duten pertsonen zaintzari buruzko hitzaldi eta tailer sorta antolatu du Altsasu eta Etxarri-Aranazko erretirodunen elkarteekin batera. Egitarauaren berri emateko eskualdean zabaldu dituen informazio orriak gaztelania hutsean daude, nahiz eta Sakana eskualde euskalduna izan. Erantzuna: Dosierra: 159-2016 Nori: LURO KLINIKA Arrazoia: Luro klinikaren webgunean informazioa frantsesez, euskaraz, gazteleraz eta ingelesez proposatzen da. Baina euskara hautatzerakoan, informazioa beti frantsesez agertzen da. Uste dut euskarak bere tokia izan beharko lukeela osasun zerbitzu horretan, paziente euskaldunei arreta hobea eskaintzeko. Espero dut klinika berritzerakoan ere euskarari garrantzia emanen zaiola. Erantzuna: Dosierra: 56-2016 Nori: MARGALEX Arrazoia: Margalex-en seinaleak ez dira euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 74-2016 Nori: NARCISSE DAVID - Infirmier diplômé d,Etat Arrazoia: Mediku-etxeko plaka frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 837-2016 Nori: NORMON LABORATEGIAK Arrazoia: "Amoxicilina Normon" delako medikamentuko kutxa zein informazio orria gazteleraz da soilik. Erantzuna: Dosierra: 41-2016 Nori: OPTICEO Arrazoia: OPTICEOk Urruñan jarri iragarkia ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1022-2016 Nori: PFIZER Arrazoia: "Pivalone" deitu medikamentuaren kutxa eta barneko orria osoki frantsesez dira. Futitzen dira euskaldunak pozoitzeaz? Ez da espres egina bederen, preseski gu pozoitzeko? Ezin jakin, EZ BAITA EUSKARAZ EMANA. Erantzuna:
293
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: OSASUN ZERBITZUAK
Dosierra: 1400-2016 Nori: PG PREVENCIÓN SL Arrazoia: Urriaren 13an Osakidetzako Bilboko Alde Zaharreko Osasun Zentroko langileoi larrialdietan autobabeserako ordubeteko hitzaldi-ikastaroa eman ziguten. Autobabesa planen kudeaketa pribatizatuta daukate eta, kasu honetan, ikastaroa PG PREVENCIÓN SL enpresaren eskutik jaso genuen. Azalpena, power pointa, txosten idatzia eta inkesta, guztiak gaztelania hutsean zeuden. Erantzuna: Dosierra: 31-2016 Nori: PHARMACIE OSASUNA Arrazoia: Osasuna botikaren sarrerako pankartan euskara falta da. Erantzuna: Dosierra: 807-2016 Nori: PREVENNA Arrazoia: Landaben industriagunean dagoen Prevenna Lan-Arriskuen Prebentzio enpresara joan naiz maiatzaren hasieran azterketa medikoa egitera. Gaztelaniaz zegoen inkesta bat bete nuen, baina lehenago euskaraz ba ote zuten galdetu nien eta ezetz esan zidaten. Medikua euskalduna zen eta azterketa euskaraz egiteko aukera izan nuen. Hala ere, orain dela gutxi jasotako medikuaren txostena gaztelera hutsean dago. Azterketa ia guztia euskaraz egin eta txostena gaztelania hutsean jasotzea ez zait bidezkoa iruditzen. Eta inkesta zergatik ez dago euskaraz betetzeko aukeratik? Itzulpen bat besterik ez da, betiko balioko duena. Erantzuna: Dosierra: 1432-2016 Nori: SAN JUAN DE DIOS OSPITALEA Arrazoia: Santurtziko San Juan de Dios ospitalean gaztelera hutsean idatzitako oharrak daude. Itunpeko ospitale honetan Osakidetzaren kontsultak daude eta hauetarako hitzorduak emateko lekuan ere ez da euskara kontutan hartzen bertako oharretan. Egoera berdina errepikatzen da ospitale osoan. Erantzuna: SAN JUAN DE DIOS OSPITALA - ZUZENDARI GERENTEA: Kexa aztertu ondoren, gaztelera hutsean ziren kartelak kendu eta ele bietan jartzeko agindua eman genuen eta dagoeneko horrela daude. Hemendik aitzina mezuak ele bietan egiteko agindua eman zaie departamentuei. Dosierra: 85-2016 Nori: SIMETRA Arrazoia: SIMETRA osasun erakundearen dokumentua jaso dut nire elkartera, langileen kopurua deklaratzeko eta izandako mediku kontsulten gastuak ordaindu ahal izateko. Euskarazko bertsioa falta zait ordea. Erantzuna:
294
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: OSASUN ZERBITZUAK
Dosierra: 1062-2016 Nori: ZORROAGA FUNDAZIOA Arrazoia: Donostiako Zorroaga zaharretxean frankismo garaian euskaraz hitz egitea debekatuta izan zuten aiton-amona bat baino gehiago dago. Gaur egun ere, ezin dute euskaraz hitz egin, zaintzaileak erdaldunak direlako. Joan den astean gorabehera bat izan nuen zaintzaile batekin. Ama pixa eginda zegoela adierazi nion euskaraz. “No te entiendo. Háblame en castellano” erantzun zidan. Haserretu egin nintzen, euskaraz ez jakiteagatik desenkusatu beharrean erdaraz egiteko agindu zidalako. Euskaraz egiteko eskubidea nuela adierazi nion. Are gehiago, duela urte bete eskaera egin nuela Elebiden zerbitzua euskaraz bermatzeko eskatuz, eta eskaera bidezko jo zutela azaldu nion, beraz, zaintzaileen aldetik espero izatekoa dela euskararen oinarri-oinarrizko ezagutza bat, ulermen mailan besterik ez bada ere. Gaur zaharretxeko kalitate-arduradunaren deia jaso dut, nire aurka intzidentzia zabaldu dutela esanez. Erantzuna: ZORROAGA FUNDAZIOA - ZUZENDARIA: Langilea, kexa-egilea bezala, gaizki sentitu zen eraso pertsonal moduan ulertu baitzuen familiakoaren aldarrikapena, eta Fundazioaren babesa eskatu zuen formalki. Izan ere, emakumea Brasilgoa da eta lanera sartu zenean Zorroagan ez zitzaion eskatu euskararen ezagutza maila jakinik. Zorroaga Fundazioa prestatuta dago erreklamazioak eta intzidentziak artatzeko, horretarako protokoloa eta langilea ditu eta halaxe egin zen kasu honetan ere. Kalitate Arduradunak langileari deitu zion alde batetik, eta kexa-egileari, bestetik. Dirudienez, hitz egitera etortzeko proposamena bere kontrako neurri gisa interpretatu zuen kexa-egileak, baina ez zen interpretazio egokia: Fundazioak ez du inoiz kexa-egilearen aurkako intzidentziarik ireki, egoera argitzeko prozesuari ekitea besterik ez du egin. Abuztuaren 23an elkartu ginen kexa-egilearekin eta hau guztia argitzeko aukera izan genuen. Telefonoz nahiz emailez hitz egindakoa osatu genuen eta hainbat puntutan ados jarri ginen: Zorroaga Egoitzan pertsonen hizkuntza eskubideei erantzuteko gabezia bat dago, langilegoaren parte handi bat ez baita euskalduna. Bestetik, orain dela 16 urte, Zorroaga Egoitzak bere eraikinak eraberritu zituen garaian, barruko kartel guztiak, iragarkiak, megafoniako abisuak eta abar bi hizkuntzetan jarri zituen. Prestakuntza mailan, azkeneko 16 urteotan, aukera eta diru laguntzak eman zaizkie langileei euskara ikasteko, baita Zorroagan bertan ikastaro bat egin ere. Hala ere, ez da erraza egoera historiko bati epe laburrean buelta ematea. Zailtasunek ez dute justifikatzen ezer ez egitea eta, horregatik, 2016an Emun erakunde espezializatuaren eskutik euskarako diagnostikoa egin da Zorroaga Egoitzan eta I Euskara Planaren neurri batzuk martxan jarri dira. Neurri horien artean agertzen da euskaldun ez direnekin lan egitekoa, hizkuntza-eskubideak ezagutu ditzaten eta euskaldunon eskakizunen aurrean erantzun lagungarri eta egokiak eman ditzaten.
295
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK
TELEKOMUNIKAZIO ENPRESAK Dosierra: 190-2016 Nori: EUSKALTEL S.A. Arrazoia: Euskaltelen matxuren telefonora deitzean gaztelera hutsean hitz egiten du erantzungailu automatikoak. Ez du euskaraz aritzeko aukerarik ematen. Erantzuna: EUSKALTEL - EUSKARAREN HIZKUNTZA KALITATEA SAILA: Kasu honetan, 1717 zenbakia markatuta, hau da entzuten den lehen mezua: “Ongi etorri Euskaltelera/Bienvenido a Euskaltel. Kontsulta euskaraz egin nahi baduzu sakatu 1, si desea ser atendido en castellano, pulse 2”. Zerbitzurako ongietorria euskaraz izaten da. Ondoren, jarraitzeko eskatzen den lehenengo aukera hizkuntza da, eta hori bezeroak hautatu behar du. Gure sisteman erregistratuta geratzen da bezeroak hautatutako hizkuntza eta horrela ematen zaio harrera aurreratzean. Gure enpresak borondate sendoa du hizkuntza-eskubideak errespetatu eta sustatzeko, eta horren adierazle da abian dugun Euskara Plana. Jabetzen gara horrelako akatsak inoiz berriro suerta daitezkeela, eta, beraz, asko eskertzen dizuegu haien berri ematea. Dosierra: 661-2016 Nori: EUSKALTEL S.A. Arrazoia: Euskalteleko bezeroa naiz eta apirilaren 4an 16:30ean deia jaso nuen; eskaintza baten inguruko informazioa emateko zen deia. Langilea gaztelaniaz zuzendu zitzaidan eta nik informazioa euskaraz jaso nahi nuela adierazi nion. Langileak orduan: "en erdera por favor". Nik ezetz, euskaraz nahi nuela esan eta hark deia moztu egin zidan. Langilearen gaitasun ezaren ondorioz, eskaintzari buruzko informaziorik gabe gelditu naiz. Nire bikotekideari ere gauza bera gertatu zaio. Erantzuna: EUSKALTEL - EUSKARAREN HIZKUNTZA KALITATEA SAILA: Euskaltelen bezeroak dituen hizkuntza-premiak kontuan izaten ditugu. Traturako hizkuntza kontuan hartzen dugu, bezeroak eskatzen digunaren arabera. Kasu honetan, kanpaina komertzialaren sailari bideratu diogu gertatua, barne prozedurak ikusteko. Bezero bakoitzak traturako aukeratu duen hizkuntza beti kontuan izan dezaten, dei bat egiten duten kasu guztietan. Dosierra: 853-2016 Nori: EUSKALTEL S.A. Arrazoia: Donostiako Mirakruzeko autobus geltokian Euskaltelen gaztelania hutsean dagoen iragarkia topatu dugu. Erantzuna: EUSKALTEL- EUSKARAREN HIZKUNTZA KALITATEA SAILA: Aipatutako afixa igorri digute euskara hutsean. Dosierra: 918-2016 Nori: EUSKALTEL S.A. Arrazoia: Ekaineko bigarren hamabostaldian Euskaltel-era aldatu naiz eta orain arte jaso dudan zerbitzua apenas izan da euskaraz: Donostiako dendan ez ninduten euskaraz atenditu, etxera etorri zen teknikoa ere ez zen euskalduna eta eskaintza egitera etorri zen langileak euskara ulertu arren, informazioa ez zidan euskaraz eman. Erantzuna: EUSKALTEL - EUSKARAREN HIZKUNTZA KALITATEA SAILA: Gure enpresak borondate sendoa du hizkuntza-eskubideak errespetatu eta sustatzeko, eta horren adierazle da abian dugun Euskara Plana. Gure enpresan, kanpo-zerbitzuetan funtzionamendu protokolo bat ezarri dugu, non bezeroarekin zuzeneko harremana duten langile edo azpikontratatuak nahitaezkoa dute euskaraz hitz egitea.
296
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: TELEKOMUNIKAZIO ENPRESAK
Dosierra: 1056-2016 Nori: EUSKALTEL S.A. Arrazoia: Urbil merkataritza zentroko Euskaltelen dendan langile bakarra dago eta ez daki euskaraz, beraz zerbitzua gaztelera hutsean jaso behar izan dugu abuztuaren 10ean. Erantzuna: EUSKALTEL - EUSKARAREN HIZKUNTZA KALITATEA SAILA: Gure enpresak borondate sendoa du hizkuntza-eskubideak errespetatu eta sustatzeko, eta horren adierazle da abian dugun Euskara Plana. Gure enpresan, kanpo-zerbitzuetan funtzionamendu protokolo bat ezarri dugu, non bezeroarekin zuzeneko harremana duten langile edo azpikontratatuak nahitaezkoa dute euskaraz hitz egitea. Dosierra: 1483-2016 Nori: EUSKALTEL S.A. Arrazoia: Euskaltelen bezeroak gara. Webgune bidez dugun harremanetarako plataforma gaztelaniaz dago, eta euskarazko hautua saiatuta ere, ez du aldatzen. Aldiro mezu bera agertzen da, unean ezin dutela adieraziz. Erantzuna: EUSKALTEL - EUSKARAREN HIZKUNTZA KALITATEA SAILA: Bezero gunean dugun errore bat da, nabegatzailea ixterakoan bezeroak aukeratutako hizkuntza galdu egiten dugu eta berriz sartzerakoan gaztelaniaz aurkezten da. Zuzendu behar dugu, lehen aldiz bezeroen gunera sartzerakoan Euskaltelekin harremana duen hizkuntzan agertzeko eta hizkuntza eskatuz aldatuz gero, bere aukera nabegatzaile horretan beti mantentzeko. Dosierra: 1484-2016 Nori: EUSKALTEL S.A. Arrazoia: Euskatelen Derioko bulego nagusira deitzen dudan bakoitzean telefonoa gaztelaniaz hartzen didate. Erantzuna: Dosierra: 1490-2016 Nori: EUSKALTEL S.A. Arrazoia: 2016ko azaroaren 14an Euskaltelekoek etxera deitu ziguten. Nik euskaraz hitz eginda ere, gazteleraz erantzuten zidan langileak, euskaldun batekin hitz egin nahi ote nuen galdetu gabe. Akats larria iruditzen zait. Erantzuna: Dosierra: 1567-2016 Nori: EUSKALTEL S.A. Arrazoia: Euskaltelek bidalitako publizitate e-maila jaso dut. Euskaltelek hartu-emana euskaraz nahi dudala jasota daukan arren, jaso dudan mezuan gaztelaniari ematen zaio lehentasuna. Azalpen eske deitu dut bezeroaren arreta zerbitzura eta erantzun didate bezero guztiei berdin bidaltzen zaiela. Erantzuna: Dosierra: 1568-2016 Nori: EUSKALTEL S.A. Arrazoia: Abenduaren 15ean 10:00ak inguruan Euskaltelen deia jaso dut 944652202 zenbakitik. Gaztelaniaz hasi zaizkit promozioaren berri ematen eta enegarrenez informazioa euskaraz jaso nahi dudala esan diet. Kexa zuzenean helarazi izan diot Euskalteli eta barkamena eskatuz erantzun izan didate, baina gaur, hogeigarrenez, informazioa jaso gabe gelditu naiz. Erantzuna:
297
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: TELEKOMUNIKAZIO ENPRESAK Dosierra: 1394-2016 Nori: GOOGLE SPAIN S.L. Arrazoia: "Zumaya" demokrazian gaudenetik "Zumaia" izatera pasa zen, udalerri askotan euskara normalizatuaren grafia erabiltzen hasi zen, hau da, "Zumaia" eta ez "Zumaya", aurretik zen bezala. Urte askotan halaxe izan da, eta "Zumaya" ikusten genuen gutxitan arkaismo bat bezala hartzen genuen. Bada gaur egun, interneten, google mapasen hasi zen istoria dela hiru urte gutxi gora behera, berriro "Zumaya" agertzen da mapetan. Hortik zabaldu da eta gero eta leku gehiagotara ari da kutsatzen "Zumaya" delako grafia hori. Hor ezin al da zerbait egin? Zerbait ofiziala googlei zerbait bidaliz? "Zumaya" kasuaren bezala leku askoren izenekin ari da hori gertatzen. Erantzuna: Dosierra: 1293-2016 Nori: JAZZTEL TELECOM S.A. Arrazoia: Bilbon bizi naiz eta Jazztelen bezeroaren arreta zerbitzura deitu dut. Euskaraz arreta egingo zidan norbaitekin hitz egiteko eskatu dudanean, hainbat telefono-operadorerekin hitz egin eta gero, euskaldunik ez dutela esan didate. Erantzuna: ORANGE ESPAGNE - AHOLKULARITZA JURUDIKOA: Jazztel Telecom Orange Espagne S.A.U. enpresak hartu zuen bere gain. Normalean Orangek aukera ematen du herritarrak eurek hautatutako hizkuntzan artatua izateko, baina horretarako herritarrak horrela adierazi behar du hasieratik. Horrela izan ez bada, uneko arazoengatik izan liteke, baina momentuan harekin euskaraz aritzeko aukera ez badago, beranduago aritzeko parada eman behar zaio. Baliteke gure aldetik akats bat egin izana, baina herritarra nor den zehazten ez bada, ezin dugu jakin zer den zehazki gertatu dena. Dosierra: 1591-2016 Nori: MASMÓVIL Arrazoia: Bilbon bizi naiz eta Masmovil telefono konpainiakoen deia jaso dut gaur. Gazteleraz grabatutako mezu automatikoa zen, euskarazko bertsiorik eskaintzen ez zuena. Erantzuna: Dosierra: 690-2016 Nori: MOVISTAR Arrazoia: Movistarrek deitu dit kontratu aldaketa bat egiteko, azalpena osoa euskaraz oso ongi egin eta gero, kontratuaren grabaketa espainolez egitera behartu didate euskaraz materiala ez dutela eta balio ez duelakoan. Erantzuna: Dosierra: 1383-2016 Nori: MOVISTAR Arrazoia: Movistarreko 215570 zenbakitik bidalitako sms guztiak gaztelania hutsean bidali dizkidate, eta deitzerakoan ere gaztelania hutsean egin didate, nahiz eta nik euskaraz egin. Erantzuna: Dosierra: 1499-2016 Nori: MOVISTAR Arrazoia: Movistarrekin komunikazio hizkuntza euskara izateko eskaera egina dudan arren, azaroaren 18an eskaintza komertzial bat egiteko jaso nuen deian gaztelaniaz zuzendu ziren eta ezin izan nuen eskaintza jaso deitzaileak euskaraz ez zekielako. Erantzuna: Dosierra: 1525-2016 Nori: MOVISTAR Atención al Cliente Arrazoia: Movistar telefono konpainiak gaztelania hutsean den publizitatea zabaldu du Zumarragan. Erantzuna:
298
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: TELEKOMUNIKAZIO ENPRESAK
Dosierra: 1391-2016 Nori: NAVASAT Arrazoia: Etxean ETB, 11 Telebista eta Xaloa bersintonizatzeko oharra utzi du Navasat enpresak. Ez dago euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: Dosierra: 610-2016 Nori: ORANGE Arrazoia: Bilboko Posta kaleko Orange dendan 2015ko iraila eta urria artean 2-3 aldiz joan naizenean, langile bakar batek ere ez dit euskaraz egin. Erantzuna: Dosierra: 612-2016 Nori: ORANGE Arrazoia: Orange.es webguneak ez du euskarazko bertsiorik eta bezeroentzako arreta zerbitzura deitzean bai grabatutako mezuak eta bai langileak gaztelera hutsean baino ez dira ari. Erantzuna: ORANGE ESPAGNE, S.A.U. - AHOLKULARITZA JURIDIKOKO ZUZENDARIA: 1. 6/2003 Legean, Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Estatutuarenean, oinarrituta, Orange, jendeari begirako zerbitzuak eskaintzen dituen establezimendu ireki gisa, errotulu eta oharrez gain, kontratuak, kontratu-inprimakiak, baldintza orokorrak eta fakturak bi hizkuntza ofizialetan (euskaraz eta gaztelaniaz) ematera derrigortua dago. Baina aipatu legeak ez du 38. artikuluko f) letran jasotakoa betetzera derrigortzen, hau da, produktu, ondasun eta zerbitzuen eskaintza, sustapena eta publizitatea, erabilitako euskarria edozein dela ere. Beraz, legeak ez gaitu webgunearen euskarazko bertsioa eskaintzera derrigortzen. Aipatu Legea garatzen duen 123/2008 Dekretuak ere ez du horrelakorik jasotzen. 2. Bai Kontratazioko Baldintza Orokorrak eta bai fakturak espainiar lurraldeko hizkuntza ofizial guztietan luzatzen ditugu. Bezeroen Arretarako Zerbitzuak telefono bidezko arreta edozein hizkuntza ofizialetan jasotzeko aukera eskaintzen die bezeroei, baldin eta telefono bidez artatzen dion langileari eskatzen badio. Aurrez azaldutako guztia jarraituz, merkataritza konpainia honek ez duela hartzaile/erabiltzaileen hizkuntza-eskubiderik urratzen irizten dio eta zentzu horretan ez duela neurri gehigarririk hartzeko beharrik. Dosierra: 703-2016 Nori: ORANGE Arrazoia: Orangera deitu dut eta arreta guztia gaztelaniaz eskaini didate. Euskaraz deus ere ez, katalanez bai ordea. Interneten ere euskarak ez du tokirik. Erantzuna: Dosierra: 732-2016 Nori: ORANGE Arrazoia: Donostiako Txurruka kaleko Orange establezimenduko erakusleihoko oharretan euskara erabat bazterturik dute. Erantzuna: Dosierra: 1384-2016 Nori: ORANGE Arrazoia: Orangetik nire mugikorrera bidaltzen dizkidaten sms guztiak gaztelera hutsean dira. Erantzuna: Dosierra: 1386-2016 Nori: ORANGE Arrazoia: Orangetik publizitate mezua gazteleraz bidali deuskue epostara. Euskarazko harremana eskatu deutsoguz, baina kasurik ez. Erantzuna:
299
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: TELEKOMUNIKAZIO ENPRESAK Dosierra: 1510-2016 Nori: ORANGE Arrazoia: Bitan zuzenean eskatu diedan arren eta fakturak euskaraz jasotzen ditudan arren, ez dute aukerarik eskaintzen webgunea euskaraz atzitzeko, marketina egiteko sms guztiak gaztelaniaz bidaltzen dituzte eta ezinezkoa zait enpresarekin telefonoz edo posta elektronikoz euskaraz komunikatzea. Erantzuna: Dosierra: 241-2016 Nori: PHONE HOUSE Arrazoia: Phone house dendak banatzen duen katalogoa erdara hutsean dago. Erantzuna: THE PHONE HOUSE SPAIN - LEGE-DEPARTAMENTUA: Zuek aipatutako kexaren berririk ez dugu eta, gainera, ez du lege oinarririk. Izan ere, 2008ko dekretuan ageri diren kontsumitzaileen hizkuntza-eskubideak betetzeko, establezimenduek baldintza zehatz batzuk izan behar dituzte (langile kopurua, metro karratuak, e.a.) eta gure saltokiek ez dituzte. Halere, horrek ez du esan nahi, ahal den neurrian, bezeroek hautatzen duten hizkuntzan artatzen saiatu behar ez dugunik edota hizkuntzaren inguruan dagokigun legedia bete. Dosierra: 280-2016 Nori: TELEFÓNICA Arrazoia: Donostiako Sagrada Familia kalean dagoen Telefónica enpresan ikastaro tekniko gutxi batzuk euskaraz ematen hasi dira eta hori ongi dago, baina oro har ekimen gutxi bideratzen dira langileen artean euskararen erabilera sustatzeko eta horixe eskatu nahiko nieke kexa honen bidez. Erantzuna: Dosierra: 318-2016 Nori: TELEFÓNICA Arrazoia: Telefonicatik deitu didate (1004-tik). Telefonoa hartu, "Bai esan?" eta Hego Amerikako doinua zuen emakume batek nitaz galdetu du erdaraz. Nik esan diot "Bai, ni naiz", eta euskaraz erantzutegatik moztu egin dit. Ez dago eskubiderik Telefonicak langile euskaldunak ez edukitzea, eta erdaldun horiek hola jokatzea bezero euskaldunekin. Erantzuna: Dosierra: 363-2016 Nori: TELEFÓNICA Arrazoia: Telefonicako fakturetan telefonoa hitzaren ordez “teleonoa” agertzen da. Erantzuna: Dosierra: 202-2016 Nori: TWITTER SPAIN Arrazoia: Twitterren bidez publizitate kanpaina bat hedatzen saiatu gara, baina ezin izan dugu. Izan ere, Twitterrek erabiltzen dituen iragarkietako hizkuntzen artean (afrikaans, ingelesa, espainiera, frantsesa, italiera, japoniera, alemana, nederlandera, suediera, norvegiera, finlandiera, daniera, bahasa indonesiera eta Brasilgo portugesa) egun ez baitago euskara. Horixe erantzun digute Twitterretik. Erantzuna: Dosierra: 173-2016 Nori: VODAFONE ESPAÑA Arrazoia: Vodafone-ren izenean 662 991 273 telefono zenbakitik deitu naute. Euskaraz egin diet, baina ez zuela ulertzen esan eta ea gazteleraz ote nekien galdegin dit. Baietz esan diot euskaraz, baina pertsona euskaldun batekin aritu nahiko nukeela. Azkenean "egkerrikagko" esan eta eten egin du deia. Erantzuna:
300
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: TELEKOMUNIKAZIO ENPRESAK
Dosierra: 195-2016 Nori: VODAFONE ESPAÑA Arrazoia: Vodafonetik eskaintza egiteko deia jaso nuen 2015eko urrian. Telefonoa eskegi eta "Bai, nor da?" galdetu nuen. Ez nuen erantzunik jaso eta handik gutxira "no le entiendo". Nik eman beharreko azalpena euskaraz jaso nahi nuela esan nion langileari gazteleraz. Espainiara deika ari zela eta gazteleraz egingo zidala erantzun zidan. Nik bere arduradunarekin hitz egin nahi nuela esan nion eta berak telefonoa eskegi egin zidan. Hurrengo egunean, ordu beretsuan dei berbera; nik berriz ere euskaraz azalpena jaso nahi nuela Euskal Herrira deika ari zirelako. Eurek erantzun bera eman zidaten; Espainiara deitzen ari zirela eta nik gazteleraz nekienez, gazteleraz hitz egingo zidatela. Oraingoan nik eskegi nuen, haserre. Erantzuna: Dosierra: 235-2016 Nori: VODAFONE ESPAÑA Arrazoia: Vodafonek etxera bidalitako propaganda erdara hutsean baino ez dago. Erantzuna: Dosierra: 288-2016 Nori: VODAFONE ESPAÑA Arrazoia: Vodafone telefono konpainiak hurrengo fakturaren zenbatekoa jakinarazteko sms-a gaztelaniaz bidali dit, haiekiko harremana euskaraz izan nahi dudala adierazia izanda ere. Erantzuna: Dosierra: 734-2016 Nori: VODAFONE ESPAÑA Arrazoia: Vodafonek web orria katalanez badu, baina euskaraz ez. Erantzuna: Dosierra: 862-2016 Nori: VODAFONE ESPAÑA Arrazoia: Arratsaldeko 7etan Vodafoneko dendaria euskaraz agurtu eta "en castellano por favor" esanaz ukatu dit nire hizkuntzan hitz egiteko aukera. Erantzuna: Dosierra: 1018-2016 Nori: VODAFONE ESPAÑA Arrazoia: Nik batere eskatu gabe propaganda dei bat jaso nuen uztailaren 25ean Vodafonetik, gaztelera hutsean. Gutxienez euskaraz egiteko eskatu eta ezin zutela esan ostean, gazteleraz entzuteko esan zidan. Nire ukoaren ostean moztu egin zuen. Erantzuna:
301
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. INTERES OROKORREKO ZERBITZUAK: TELEKOMUNIKAZIO ENPRESAK Dosierra: 1332-2016 Nori: VODAFONE Arrazoia: Vodafoneren Irungo Colon paselaekuko dendara joan naiz eta txanda hartzeko makinan "euskara" aukeratu badut ere, txanda iritsi zaidanean, aurrean egokitu zaidan langileak ez dit euskaraz egiteko aukerarik eman. Erantzuna: VODAFONE - BEZEROEN ARRETARAKO UNITATEA: Ez dakigu zehatz-mehatz zer geratu zen bezeroaren eta saltzailearen artean, baina jakinarazi nahi dizugu Vodafonek zintzo betetzen duela hizkuntza-eskubideen errespetuari lotutako legedia. Horrela, Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Estatutuari buruzko abenduaren 22ko 6/2003 Legearen 37. artikuluari jarraikiz, kontsumitzaile eta erabiltzaileek eskubidea dute: b) Autonomia Erkidegoaren lurralde-eremuan kokatzen diren enpresa edo establezimenduekin dituzten harremanetan, ofizialak diren bi hizkuntzetako edozein erabiltzeko; enpresa eta establezimendu hauek, bi hizkuntza ofizialetako edozein erabiltzen dutela ere, zerbitzu egokia eman beharko diete. Horren arabera, guk ordezkatzen dugun erakundeak betetzen du hizkuntza-eskubideei buruzko araudia, izan ere, bere establezimenduetan arreta bi hizkuntzetan emateko gai diren langileak izaten ditu Vodafonek. Horrek esan nahi du, kontsumitzaileak arreta hizkuntza jakin batean eskatzen badu, dendetan arreta hizkuntza horretan emateko gai diren saltzaileak badirela, nahiz eta langile guztiek ez izan bi hizkuntzetan arreta egiteko gaitasuna. Zuk aipatzen duzun dendaren kasuan arreta euskaraz egiteko gai diren bi langile daude une honetan. Beste alde batetik, kontuan hartu behar da erreklamazioan aipatzen den denda ez dela Vodafonerena, haren banatzailea baizik. Hala eta guztiz ere, Vodafoneren nahia da bere produktuak eta zerbitzuak saltzen diren establezimendu guztietan kontsumitzaileen hizkuntza-eskubideak errespetatzea, eta horrela izan dadin ahalegintzen da. Dosierra: 1449-2016 Nori: VODAFONE ESPAÑA Arrazoia: Vodafonek "Cariño, creo que la nevera nos roba el WiFi..." orribikoa igorri dit haren promozioekin eta "Sr. Propietario" jartzeaz gain, euskararen arrastorik ez da. Orribiko osoa gaztelania hutsean dago. Erantzuna:
302
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA / ELIKADURA / OSTALARITZA
MERKATARITZA HANDIA Dosierra: 1530-2016 Nori: ALDI SUPERMERCADOS S.L. Arrazoia: Leioako Aldi supermerkatuko kanpo eta barruko kartel guztiak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 1531-2016 Nori: ALDI SUPERMERCADOS S.L. Arrazoia: Basauriko Arriandi kaleko Aldi supermerkatuko kartel guztiak gaztelera hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 1532-2016 Nori: ALDI SUPERMERCADOS S.L. Arrazoia: Basauriko Artunduaga kaleko Aldi saltokiko informazioa, fakturak, kartela etab. gaztelania hutsean daude eta bertako behargin gehienak ere erdaldunak dira. Hortaz, euskaldunok gure hizkuntza alde batera utzi behar izaten dugu. Erantzuna: Dosierra: 1586-2016 Nori: ALDI SUPERMERCADOS S.L. Arrazoia: ALDI supermerkatu kate alemaniarra denda-sarea zabaltzen ari da Euskal Herrian. Orain arte bederatzi supermerkatu zabaldu ditu: 1 Araban (Gasteizen), 3 Bizkaian (Barakaldo, Basauri eta Erandio) eta 5 Nafarroan (Iruñean 2, Huarte, Antsoain eta Tuteran). Laster Bilbo erdialdean beste supermerkatu handi bat zabalduko du. Orain artekoan ALDIk ez ditu kontuan hartu euskal kontsumitzaileak. Dendetako errotulazioa gaztelania hutsean ageri da eta produktuen eskaintza eta iragarkiak ere espainolez soilik idazten ditu. Kontsumitzaile euskalduna naizen aldetik sumindu egiten nau ALDI konpainiaren hizkuntza politikak, Katalunia eta Balear Uharteetan katalanari tokia egiten dioten bitartean, Euskal Herrian kontsumitzaile euskaldunei bizkar emanda ari delako. Erantzuna: ALDI - RESPONSABLE DE ATENCIÓN AL CLIENTE: Lehenik eta behin, mila esker kexaren berri emateagatik. Bestetik, ulertzen dugu herritarrak azaldutako egoera. Kasua barne mailan konpartitu dugu dagokien departamentuekin eta egoera konpontzeko beharrezko neurriak hartzeko lanean ari gara. Dosierra: 95-2016 Nori: BAB2 Arrazoia: Euskara nire lehen hizkuntza da; alta, zuen seinaletikan ez dut ezer ulertzen, ez du zentzurik. Seguraski frantsesaren kasuan ez zenukete horrelako utzikeriarik onartuko hizkuntzaren kalitatearen aldetik. Euskara ez da bigarren mailako hizkuntza, bertakoa baizik. Bertako hizkuntzak itzultzaile automatiko batetik pasatzea baino gehiago merezi du. Erantzuna: Dosierra: 324-2016 Nori: BAB2 Arrazoia: Horra zer ikusi dudan opor hauetan: Angeluko BAB2 merkatal zentroan "Jurasik Bask" deitu animazioa proposatzen dute. Ikusiz afixa frantses hutsean dela, berriz ere ohartzen gara "bask" marka nolanahika erabiltzen dutela interes ekonomikoen asetzeko, bertako hizkuntza arrunt bazterrean utziz. Erantzuna:
303
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1610-2016 Nori: BALLONTI MERKATARITZA GUNEA Arrazoia: Portugaleteko Ballonti merkataritza-guneko sarreran kokatuta dagoen informazioa eskuratzeko pantaila interaktiboa gaztelania hutsean baino ez da. Erantzuna: BALLONTI MERKATARITZA GUNEA - MARKETING ARDURADUNA: Aipatzen dituzuen pantaila horiek jarri berriak dira eta horien erabilera probatzen ari gara oraindik ere. Hori dela eta, oinarrizko dokumentu batzuk besterik ez dira sartu oraindik, baina arazo teknikoak konpondu bezain laster edukia euskaraz ere sartuko dugu. Horretan lanean ari gara. Dosierra: 1515-2016 Nori: BQ ESPAÑA Arrazoia: Gutxienez, 2012az geroztik gabiltza erabiltzaileok BQ produktuak euskaraz izateko aukera aldarrikatzen euren webgunean ikus daitekeenez, eta ordutik hona modelo gutxi batzuk baino ez dituzte euskaraz eskaini (oker ez banago, bi edo hiru telefono). Aitzakia gisa diote sistema eragilea fabrikatzen duenaren (Google-ren) errua dela, baina gezur hutsa da: BQ produktuetan erabiltzen diren Google sistema eragile guzti-guztiak hasieratik daude euskaraz eta txukun. Gainera, modelo batzuk promozionatzeko erabili zuten aukera hori, baina gero ez zekarten: iruzurra euskara erabilita. Erantzuna: BQ - MARKETING DEPARTAMENTUA: Hizkuntza guztien nortasuna eta kultur garrantzia aitortzen dugu, eta, horregatik, Espainiako estatuko hizkuntzen erabilera sustatzen dugu. Euskararen garrantzia eta aberastasuna bereziki baloratzen dugu, bizirik dagoen Europako hizkuntza zaharrena izanik. Hori guztia dela eta, produktu bat diseinatzen dugunean, proiektuaren hasieratik gure hizkuntza politika oso kontuan hartzen dugu. Produktuak: - Produktuari dagokionez, honek funtsezko eragina du Firmware delakoan eskuragai diren hizkuntzetan, zeinetan gure bazkide (partner) teknologikoek euren geroko bertsioetan lehenesten dituzten aukeren menpe gauden. - 2015ean BQ Aquaris M5 atera genuenetik orain arte gure smartphone guztiek euskara hautatzeko aukera eskaintzen dute ezarpenen atalean. - Tableten kasuan aukera hau ez da oraindik posible, baina eReader Cervantes, FW-a edota eskuliburua, euskaraz eskaintzen dira. - Gure produktuekin batera ematen dugun dokumentazioa, zoritxarrez, ez dugu euskaraz emateko aukerarik, izan ere mundu osoko hizkuntza kopuru mugatu batean ematen ahal dugu, eta itzultzaileak beharko genituzke itzulpenen kalitatea ziurtatzeko. Zerbitzuak: Zerbitzu teknikoa Madriletik eskaintzen denez, gaztelaniaz soilik ematen da. Dena dela, tokian toki eskaintzen diren zerbitzuak diseinatzerakoan gure hizkuntza politika ezartzeko parada izan dugu. 2016an, esaterako, BQ Barcelona Gunea zabaldu genuen eta diseinatzerakoan, katalana kontuan hartu genuen. Horrela egin nahiko genuke estatuko hizkuntza guztiekin, baina momentuz ez dugu horrelako gunerik EAEn. Ahaleginak egiten ari gara gutxinaka euskara gure produktuetan txertatzeko, eta bide horretan aurrerapausoak ematea da gure konpromisoa. Ahal dugun neurrian, behar diren urratsak emango ditugu gure kolaboratzaileek euren produktuak euskaraz ere eskaintzeko beharraz ohar daitezen. Eta jakizue prest garela planteatu ahal dizkiguzuen ekimenen bideragarritasuna aztertzeko. Dosierra: 373-2016 Nori: EL BOULEVARD MERKATARITZA GUNEA Arrazoia: Gasteizko Boulevard merkataritza guneko arreta gunean ez dute euskaraz egiten arreta. Erantzuna:
304
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 511-2016 Nori: EL BOULEVARD MERKATARITZA GUNEA Arrazoia: Gasteizko Boulevard Merkataritza Guneari buruzko iragarki guztietan eta merkataritza-gunean bertan dauden karteletan ez dago ia euskararen arrastorik, eta dagoenean, gaztelaniaren ondoren ageri da eta hizki askoz txikiagoekin, ia ikusezin. Erantzuna: C.C. EL BOULEVARD - MARKETING MANAGER: Lehenik eta behin eskerrak eman nahi ditugu egindako ekarpenarengatik. Kexari dagokionez gure publizitate-komunikazioetan euskararen erabilera handitzeko politika aurrera eramaten ari garela jakinarazi nahi dizuegu; horrez gain, gure euskarri guztiak bi hizkuntzetan argitaratzen dira. Merkataritza Guneko kanpainetan hori bera kontuan izaten saiatzen gara eta horren adibide da berriki ingurumena zaintzeko egindako ekintzan, ikusgai jarritako informazio guztia ele bietan zegoen. Horren adibideak bidaltzen dizkizuegu. El Boulevard-ek bisitariekiko hartuak dituen konpromisoak betetzen lagundu izana bene-benetan eskertzen dizugu; gure komunikazio guztietan kontuan izango dugu. Dosierra: 1606-2016 Nori: EL BOULEVARD MERKATARITZA GUNEA Arrazoia: Gasteizko El Boulevard merkataritza-gunearen sarreran "Felices Fiestas" errotulu bat jarri dute gaztelera hutsean. Erantzuna: C.C. EL BOULEVARD - MARKETING BURUA: Eguberrietan egia da kanpoaldeko kartel bat gaztelania hutsean zegoela, baina beste alde batean euskaraz zegoen. Merkataritza gunea oso handia da eta ditugun elementuak han eta hemen jarri behar ditugu. Euren instalazioa ez da batera erraza eta, gainera, nahiko garestiak dira. Dena den, euskaraz eta gaztelaniaz jarrita zeuden eta, gainera, barruan jarritako photocall moduko batean Zorionak bakarrik jarri genuen. Saiatzen gara euskara ahalik eta gehien erabiltzen, baita gure publizitate eta komunikazio ekimenetan ere. Dosierra: 805-2016 Nori: BRETXA MERKATARITZA GUNEA Arrazoia: Igogailu berria jarri dute Forum dendara igo eta baita azokara jaisteko. Igogailuak gaztelera hutsean adierazten ditu gora-beherak: subiendo/bajando. Erantzuna: LA BRETXA MERKATARITZA GUNEA - GERENTE-ADMINISTRATZAILEA: Zuen kexan aipatzen zena aztertu ondoren, akatsa zuzendu dugu jada. Igogailua berria denez, ez ginen horrekin ohartu (mezu batzuk euskaraz zeuden, baina beste batzuk ez). Era berean, jakinarazi nahi dizuegu La Bretxak dituen lau igogailuen lokuzioa gainbegiratu dugula eta gaurtik aitzina mezuak ele bietan ematen direla. Dosierra: 233-2016 Nori: BRICO DEPÔT Arrazoia: Berriozarko Brico Depot dendan eskainitako tiketa erdara hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 713-2016 Nori: BRICO MARCHE Arrazoia: Brico Marché saltokiak publizitatea frantses hutsean bidali digu. Ez dutea erosle euskaldunik nahi? Gainera webgunea frantses hutsean da. Erantzuna:
305
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1528-2016 Nori: BRICOMART Arrazoia: Sestaoko Bricomart etxearen publizitatea ikusten nabil prentsan, beti erdara hutsean, eta azken boladan txantxangorriaren logoa eta guzti. Euskaldunok zer ulertu behar dugu? Zelan sentitu behar gara? Aurreko asteko egun batean orrialde batekoa ikusi nuen Deian eta orrialde bikoa El Correon, beti ere gaztelania hutsean eta txantxangorriaren logoarekin. Erantzuna: SESTAOKO BRICOMARTEKO ZUZENDARIA: Zuen kexa jaso ondoren, publizitatea ele bietan jarri arte Txantxangorriaren logotipoa berriro ez erabiltzea erabaki dugu. Enpresa bat bilatzen ari gara hori kudeatu dezan. Dosierra: 731-2016 Nori: BURGER KING Arrazoia: Donostiako Gipuzkoa enparantzan Burger King-ek erdara hutsean jarri du establezimenduari buruzko iragarkia. Erantzuna: Dosierra: 1024-2016 Nori: BUT Arrazoia: Saran etxera bidali diguten publizitatea frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 681-2016 Nori: CARREFOUR Arrazoia: Donibane Lohizuneko Carrefour saltegian afixa guziak eta faktura frantsesez dira soilik, eta zerbitzatu gaituen langileak ez zekien euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 722-2016 Nori: CARREFOUR MARKET Arrazoia: Bilboko Santos Juanes Plazan dagoen Carrefour supermerkatuan etiketa guztiak (apaletakoak zein produktuetakoak) gaztelera hutsean daude, eta bozgorailuetatik ematen dituzten abisuak (eskaintzak, itxiera abisuak...) gazteleraz soilik egiten dituzte. Tiketetan ere ez da euskararik ageri. Euskara ordutegietan eta beste kartel gutxi batzuetan soilik ikus daiteke. Erantzuna: Dosierra: 723-2016 Nori: CARREFOUR MARKET Arrazoia: Bilboko Carrefour Marketen idatzizko zein ahozko ohar guztiak gaztelera hutsean daude, irekieraitxiera ordutegiak ezik. Langile bat bera ere ez da euskalduna, gainera. Erantzuna: Dosierra: 801-2016 Nori: CARREFOUR Arrazoia: Bilboko Santos Juanes plazako Carrefour Market-eko ahozko informazio guztia espainolez dira soilik. Gainera, produktuen etiketak eta izenak ere erderetan dira, baina ez euskaraz. Eta gaur goizeko 10:30ean zen langilea ez zen euskalduna. Erantzuna: Dosierra: 849-2016 Nori: CARREFOUR Arrazoia: Gasteizko General Alava kalean den Carrefour supermerkatuko produktu guztiak, iragarkiak, eskaintzak, sarreran, irteeran, kaxan, gaztelania hutsean daude. Ez dago euskarazko hitz bat ere. Erantzuna:
306
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 871-2016 Nori: CARREFOUR Arrazoia: Goierriko CARREFOUR-en gasolinaren autozerbitzurako displaya gaztelania hutsean dago. Erantzuna: CARREFOUR - HORNITEGIETAKO ZUZENDARITZA: Lehenik eta behin eskerrak eman nahi dizkizut gugana jo izanagatik, zuk emandako informazioa oso baliotsua baitzaigu gure zerbitzua hobetzeko. Carrefour-Goierriko gasolindegiari zuzendutako kexari erantzunez jakinarazi nahi dizut hornitzaile automatikoen displayek eragiketaren hizkuntza (euskara barne) hautatzeko aukera eskaintzen dutela. Dosierra: 1114-2016 Nori: CARREFOUR Arrazoia: Erandioko eta Sestaoko Carrefour hipermerkatuek iragarkia argitaratu dute gaurko prentsan, El Correon, erdara hutsean. Euskaldunok ez gara Euskal Herrian existitzen? Erantzuna: Dosierra: 1343-2016 Nori: CARREFOUR Arrazoia: Bilboko Zazpi Kaleen eta Atxuri artean dagoen Carrefour Marketen produktu bakar baten izena ere ez dago euskaraz. Eskaintzak ere gazteleraz soilik daude idatzita. Erantzuna: CARREFOUR - BEZEROARI ARRETA ZERBITZUA: Jasotako kexari erantzuna eman ahal izateko hari buruzko dokumentazio eta informazio ahalik eta gehien helaraztea eskertuko genizueke, izan ere, emandako datuekin ezinezko baitzaigu gestiorik egitea. Dosierra: 1393-2016 Nori: CARREFOUR Arrazoia: Carrefourren Oiartzungo saltokian bezeroari ordainketa lekua erdara hutsean baino ez zaio adierazten. Erantzuna: CARREFOUR OIARTZUN - ZUZENDARIA: Ez dakigu oso argi kexak zeri egiten dion erreferentzia. Izan daiteke, lerro bakarra deitzen diogun Kutxetako atalean ageri den telebista pantaila: Testuak ele bietan daude, euskaraz eta gaztelaniaz, baina ahotsa gaztelania hutsean. Hau Carrefour Zentraletik Madrildik bideratzen dute, eta ahotsa euskaraz ere izan dadin eskaera egina dago. Edo izan daiteke, langileren bati galdera egitea, eta honek euskaraz ez jakitea. Carrefour Oiartzunek bezeroen hizkuntza eskubideak bermatze aldera, badaramatza hiru urte euskaraz ulertzen ez duten langileei, hauek nahi izanez gero, euskara formazio saioak ematen, baina gaur gaurkoz guzti guziek ez dakite euskaraz. Horrez gainera Carrefour Oiartzun euskara normalizazio plan batean sartua dago EMUN-ekin 2006tik, eta ordutik hainbat lan egin dugu dendako eta haien langileen euskararen normalizazio lanetan. Duela bi urte oinarrizko euskararen Bikain ziurtagiria lortu genuen. Erantzuna: HERRITARRA: Megafoniari dagokio, erdara hutsean bidaltzen gaitu dagokion ordainlekura. Dosierra: 1627-2016 Nori: CARREFOUR MARKET Arrazoia: Iruñeko Baiona etorbidean zabaldu berri duten Carrefour saltokian ageri diren kanpoaldeko kartelak ez daude euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: Dosierra: 1023-2016 Nori: CASA Arrazoia: Frantses hutsean bidali daukute publizitatea Sarara. Ez dutea erosle euskaldunik nahi? Erantzuna:
307
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1067-2016 Nori: CASTORAMA Arrazoia: Saran etxera bidali daukuten publizitatea frantsesez idatzia da soilik. Ulertu behar dugu ez dutela erosle euskaldunik nahi? Erantzuna: Dosierra: 1190-2016 Nori: CLAREL Arrazoia: Nahiz eta Lekeitioko Clarel saltokiko beharginak euskaldunak izan eta beti euskaraz artatu, ematen dizkiguten fakturak gaztelania hutsean daude. Era berean, produktuen prezioa eta horrelakoak adierazten dituzten kartelak ere gaztelania hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 940-2016 Nori: COCA COLA IBERIAN PARTNER Arrazoia: Coca Colak gaztelera hutsean argitaratu du Sanferminetarako kartela, nahiz eta jakin Iruñean ari garela. Zorionez herritarren batek ez euskarari tokia egiteko eskatu dio. Erantzuna: COCA COLA - IPAR EREMUKO KOMUNIKAZIO GERENTEA: Coca Cola bere ingurunearekin konprometitutako enpresa da, eta, hortaz, bertoko hizkuntzarekin ere bai. Sortu ginenez geroztik, ahaleginak egin izan ditugu euskara gure eguneroko lanean integratzeko, eta baita gure komunikazioetan ere, publizitate-euskarriak barne sartuta. Alor horretan, konpromiso proaktiboa eta hobekuntza etengabearen aldekoa dugu; horregatik, ondo hartzen ditugu balorazio guztiak, eta kontuan hartu ere egiten ditugu. Alde horretatik jakinarazten dizut hurrengo Sanferminetan saiatuko garela gure publizitate-mezuetan agertutako akatsak zuzentzen. Gure bezeroei eskaintzen diegun zerbitzua hobetu nahirik, erronka handiei egiten diegu aurre egunero, eta hizkuntza-eskubideen errespetua ere gure konpromisoetako bat da. Gure egiten dugu ardura hori, eta espero dugu guztion artean aurrera egin ahal izatea bide horretan, bai eremu pribatutik, eta bai eremu publikotik ere. Dosierra: 100-2016 Nori: DECATHLON Arrazoia: Berriozarko Decathlon saltoki osoa eraberritu dute eta euskaraz zeharo ahaztu. Erantzuna: Dosierra: 114-2016 Nori: DECATHLON Arrazoia: Berriozarren dagoen Decathlon saltokia eraberritu dute, baina euskaraz zeharo ahaztu dira. Erantzuna: Dosierra: 169-2016 Nori: DECATHLON Arrazoia: Decahtlonek Berriozarren berriki handitu duen saltokian ez du hiriaren izena euskaraz jarri. Erantzuna: Dosierra: 170-2016 Nori: DECATHLON Arrazoia: Berriozarko Decathlon saltokiari kexa helaraztea nahiko nuke, euskadunoi “bienvenida” baino ematen ez digulako. Erantzuna:
308
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 171-2016 Nori: DECATHLON Arrazoia: Berriozarko Decathloneko iragarki panelak ez daude euskaraz, korreora bidaltzen dituzten iragarkiak gaztelaniaz besterik ez daude eta pasa den urtarrilaren 4ean zapatila batzuk erosi nituen eta ez nintzen euskaraz artatua izan, ezta euskaraz "arratsalde on" batekin bederen. Euskaldun asko joaten gara denda honetara eta errespetu falta bat iruditzen zait. Erantzuna: Dosierra: 178-2016 Nori: DECATHLON Arrazoia: Berriozarko Decathlonen denda handitu badute ere, karteleria erdara hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 346-2016 Nori: DECATHLON Arrazoia: Decathlonen Berriozarko denda berritu eta gero ez dute euskara kontuan hartu eta kartel guztiak gaztelania hutsean jarri dituzte. Erantzuna: Dosierra: 438-2016 Nori: DECATHLON Arrazoia: Berriozarko Decathlon dendak "bienvenida" ematen digu euskaldunoi. Erantzuna: Dosierra: 1028-2016 Nori: DECATHLON Arrazoia: Belartzako Decathloneko kutxan lan egiten duten langile askok ez dakite euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1538-2016 Nori: DECATHLON Arrazoia: Ostiralean, azaroak 25, Decathlonen Donostiako dendan izan nintzen. Kutxako langileak lehenengo hitza euskaraz egin zigun arren, gero gaztelaniaz jarraitu zuen. Harrigarria egin zitzaidan, gu gure artean euskaraz ari eta langilea gaztelaniara pasatu izana. Kexa jartzeko tokian zegoen langilea, berriz, ez zen euskalduna eta ezin izan nuen harekin euskaraz aritu. Erantzuna: Dosierra: 1539-2016 Nori: DECATHLON Arrazoia: Donostiako Decathlon dendan, ez kutxazaina ezta bezeroen arretarako langilea ere, ez da zerbitzua euskaraz emateko gai izan. Bigarren aldia da kexa jartzen dudana. Bertan ere erreklamazio orria jarri dut. Erantzuna: Dosierra: 377-2016 Nori: DIA Arrazoia: Gaur DIAren Ordiziako supermerkatuan izan naiz. Euskaraz egiten saiatu naiz, baina ezin izan dut, inork ez zekien euskaraz. Erantzuna:
309
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 407-2016 Nori: DIA MAXI Arrazoia: Iurretako (Mallabiena industrialdea) Dia Maxi hipermerkatuan euskara hutsaren hurrengoa da. Kanpoko aldean ez dago batere; pankarta handia, ESTRENAMOS TIENDA CON UN AHORRO A LO GRANDE / LLÉVATE LA COMPRA COMPLETA gaztelaniaz baino ez eta sarrerako atearen ondoan ordutegiaren berri ematen duen errotulua ere berdin. Erantzuna: Dosierra: 771-2016 Nori: DIA Arrazoia: Irungo Pozuetakogaineko Dia supermerkatuetako bozgorailuetatik oharrak espainieraz soilik ematen dira, afixa gehienak espainieraz daude soilik (pescaderia, carniceria, charcuteria, pan y bolleria...) eta prezioen txartelak ere. Erantzuna: Dosierra: 1136-2016 Nori: DIA Arrazoia: Día supermerkatuek saltoki berria zabaldu dute Iruñeko Estafeta karrikan eta kanpoaldean jarri duten kartelean ez dute euskara erabili, gaztelaniazko esaldi bakarra dago: "Día, en el corazón de Pamplona". Erantzuna: Dosierra: 1324-2016 Nori: DIA Arrazoia: Ordiziako Urdaneta kaleko Clarel dendaren irekiera iragartzeko etxeetara banatu duten inprimakia gaztelania hutsean dago. Clarel marka Dia taldekoa da. Erantzuna: Dosierra: 270-2016 Nori: DOMINOS PIZZA Arrazoia: Domino's Pizza izeneko pizzeria ireki dute Donostiako Miracruz kaleko 13 zenbakian. Iragarkia gaztelania hutsean dute. Erantzuna: Dosierra: 381-2016 Nori: DOMINOS PIZZA Arrazoia: Dominos pizzak gaztelania hutsean banatu du propaganda Donostiako etxeetan. Erantzuna: Dosierra: 101-2016 Nori: E.LECLERC Arrazoia: Ireki zelarik elebitasunean aintzirari izan zen Ipar Baionako Leclerc saltegiak euskarazko iragarkiak oro kendu ditu berriki. Erantzuna: Dosierra: 148-2016 Nori: E.LECLERC Arrazoia: Urruñako E. Leclerc saltegian orgatxoan agertzen den mezua ez da euskaraz: "Ceci n'est pas un rôti". Erantzuna: Dosierra: 149-2016 Nori: E.LECLERC Arrazoia: Urruñako E. Leclerc-eko sailetan, seinaletika ez da euskaraz emana. Erantzuna:
310
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 152-2016 Nori: E.LECLERC Arrazoia: Urruñako E. Leclerc saltegiko sailetan seinaletika ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 228-2016 Nori: E.LECLERC Arrazoia: Propaganda euskaraz eskatu ondoren, Iruñeko Leclerc supermerkatuak bere erantzunean aipatu zuen: "Gure irudikoz ez dugu inongo eskubiderik urratzen, izan ere gure foiletoetan gure bezeroen gehiengoak hitz egiten duen hizkuntza erabiltzen dugulako". Erantzuna: Dosierra: 230-2016 Nori: E.LECLERC Arrazoia: Euskarazko propaganda jasotzeko eskaerari emandako erantzun eskasagatik Iruñeko Leclerci nire kexa helaraztea nahiko nuke. Erantzuna: Dosierra: 714-2016 Nori: E. LECLERC Arrazoia: E. Leclerc saltokiak publizitatea frantses hutsean bidali digu Saran. Ez dutea erosle euskaldunik nahi? Gainera, webgunea frantses hutsean dute. Erantzuna: Dosierra: 1240-2016 Nori: EL CORTE INGLES Arrazoia: Gamarra herrian (Gasteiz udalerria) badago iragarki bat Corte Inglés saltegiarena, esaldi bakarrekoa, gaztelaniaz eta ingelesez dagoena, baina euskaraz ez. Horrenbeste kostatzen da euskaldun herritarrok ez diskriminatzea? Erantzuna: GASTEIZKO EL CORTE INGLÉS - ZUZENDARIA: Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Hizkuntza Eskubideei buruzko uztailaren 1eko 123/2008 Dekretuaren ondorioz, El Corte Inglések abian du 2009tik Euskara Plana. Ildo horretan, era askotako ekintzak burutzen ari gara hala komunikazio idatzia (dokumentazioa, direktorioak, kartelak, e.a.) nola ahozkoa (megafonia, e.a.) euskaraz ere eskaintze aldera, betiere gure bezeroen hizkuntza-eskubideak bermatzeko helburuarekin. Horrez gain, urtarrilean El Corte Inglések lankidetza hitzarmena sinatu zuen Eusko Jaurlaritzarekin arlo sozioekonomikoan euskararen erabilera sustatzeko, eta euskararen normalizazio arian-arian lortzeko. Ahalegin guztiak egiten ditugu helburu horiek lortzeko, baina tamalez, gure erakundearen tamaina handia dela medio, ez gara gustatuko litzaiguken bezain arinak gure jardunaren xedea gauzatzeko. Edozein modutan ere, zurea bezalako ekarpenei esker euskararen presentziaren aldeko gure jarrera aberastu dezakegu, eta, horren bidez, hiritarren hizkuntza eskubideenganako begirunea ere bai. Aurrera egingo dugu etengabe gure lanarekin eta zure iradokizuna kontuan hartuko dugu aurrerantzean hau bezalako gertakariak eman ez daitezen. Dosierra: 158-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Ohartu naizenez, Eroskiko arroza ekologikoaren pote honetan akats bat dago euskarazko etiketan: "lehen kategoriakoak". Erantzuna:
311
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 217-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroskiko Inbestitzaileen Klubetik gaztelania hutsean jaso dut otsailetik apirilera bitarteko deskontu sorta. Erantzuna: Dosierra: 353-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroski onlineko laguntza telefonikoa, Bizkaitik deitu arren, gaztelaniaz bakarrik eskaintzen dute. Erantzuna: Dosierra: 362-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Antsoaingo Lapurbide kalean dagoen Eroskiko sarrerako iragarkia ez zegoen euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 434-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Azken aldian Antsoaingo Lapurbide kaleko Eroskiko atariko iragarki nagusia, ez da euskaraz idatzita egoten. Erantzuna: Dosierra: 441-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroski-k iragarki kanpaina berria jarri du abian otsaila bukaeran. Iruñeko autobus geltokian ikusgai dago: "Verduras y frutas feas?. Dena erdaraz baino ez dago idatzita. Hori itsusia dela uste dut. Erantzuna: Dosierra: 446-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Iruñeko Sanduzelai etorbideko billabesaren markesinan Eroskiren publizitate kartela dago: "Te regalamos el IVA de todo". Ez dago euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 556-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Donostiako Amara auzoko Arcco merkataritza gunean dagoen Eroski dendaren megafoniatik euren eskaintzen berri gazteleraz bakarrik ematen dute. Euskaldunok ez dugu eskubiderik gure hizkuntzan legatza prezio berezian dugula jakiteko? Dendako arduradunarekin hitz egin nuen duela 15 egun, baina ez da ezertxo ere aldatu. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Eroski hasiera- hasieratik saiatu izan da eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamena eskatzen dugu. Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar bezala emateko. Horrenbestez, barkamena eskatzen dugu gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzan zuzentzen.
312
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 570-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroskik, “Eroski Club”-ek, liburuxka bidali dit, den-dena espainol hutsean. Euskaldun gisa ditudan hizkuntza eskubideak urratu dizkit; beraz, aurrerantzean niri helarazi beharreko informazio guztia euskaraz jaso nahi dudala adierazi nahi dut. Erantzuna: Dosierra: 575-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Urbil Merkataritza Guneko Eroskiri kexa jarri nion abenduan beherapenen kartelak gaztelaniaz zituztelako. Ikusten denez, berdin jarraitzen dute erantzunean barkamena eskatu arren. Erantzuna: Dosierra: 632-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Zartaginak puntuen bidez lortzeko kanpaina jarri du abian Eroskik. Horretarako, zortzi aurpegiko foiletoa kaleratu du. Den-dena gaztelaniaz baino ez. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Ezer baino lehen, eskerrak ematen dizkizut gurekin harremanetan jartzeagatik; horrela, bezeroekiko arreta hobetuko dugulako. Gu hasierahasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu, puntuen bidez zartaginak lortzeko kanpaina daukagu eta kanpaina foileto osoa gaztelania hutsean zeudelako. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar den bezala emateko. Horrenbestez, gure barkamenak gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzetan zuzentzen. Dosierra: 644-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: EROSKIk erosketa egitearen truke “Sanferminea” sarien zozketan parte hartzeko txartelak ematen dizkigu bezerooi gure datuak idatz ditzagun. Txartelak espainiera hutsean idatzita daude. Iruñean ez ezik Sakanan ere erdara hutsean diren txartelak banatzen ari dira. Euskarazkorik baduten galdetu eta ezetz esan didate. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Ezer baino lehen, eskerrak ematen dizkizut gurekin harremanetan jartzeagatik; horrela, bezeroekiko arreta hobetuko dugulako. Gu hasierahasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu, “Sanferminea” zozketan parte hartzeko bazkideek bete beharreko Eroskiren txartelak gaztelania hutsean zeudelako. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin.Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar den bezala emateko. Horrenbestez, gure barkamenak gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzetan zuzentzen.
313
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 663-2016 Nori: EROSKI HIPERMERKATUA Arrazoia: Abadiñoko dendan erosketak ordaintzean Eroski Clubeko txarteldunoi ematen dizkiguten deskontu baleak erdara huts-hutsean daude. Eroski Clubeko bakoitzaren txartel zenbakia ageri baitute, ezin ote lezakete euskaldunondako euskaraz prestu? Edo, bestela, zergatik ez elebitan? Baina erdara hutsean?! Euskaldunon hizkuntza-eskubideak betetzea edo ez ez zait, bada, kontu hutsala denik iruditzen. Zer egingo ote lukete erdaldun ez euskaldunek, bada, gure egoeran, alegia eskubide urraketarik urraketa etengabe...? Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Ezer baino lehen, eskerrak ematen dizkizut gurekin harremanetan jartzeagatik, horrela, bezeroekiko arreta hobetuko dugulako. Gu hasierahasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu, Abadiñoko Eroski dendan deskontu baleak gaztelania hutsean zeudelako. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin.Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar den bezala emateko. Horrenbestez, gure barkamenak gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzetan zuzentzen. Dosierra: 691-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroskik bere online zerbitzuan euskararekiko duen arreta ez da bikaina. Eta 2012tik egiten duen zerbitzua dela ikusita euskara normalkuntzara iristeko pausuetan geldituta dago, aurrerapen berririk egin gabe arlo hauetan: 1. ordenagailuan euskaraz lehenetsita izanda ere, Googlen "eroski online" jarriz gero, inoiz ez da emaitzen artean euskarazko atarirako loturarik erakusten, denak espainieraz dira. Eroskik webguneak ez ditu prestatzen euskaldunak diren erabiltzaileentzat. 2. Hizkuntza aukeratzeko estekan euskara goitik hasita 5. postuan dago. Aleman eta ingelesdunak baino arrotzagoak gara euskaldunak... Iraingarria eta lotsagarria Eroskiren jatorria euskararen herria (Euskal Herria) dela jakinda. 3. Online dendan produktuak ezin dira euskaraz bilatu. 4. Emailak euskaraz bidali arren, bere loturak espaineraz bakarrik daude (2012.urteko bideo bat!! 4 urte behar dira itzulpen bat egiteko!!) 5. Online bidez erositakoa etxera ekartzean sinarazten duten frogagiri orria espainiera hutsean dago (2015eko urtarrilean euskaraz eskatu eta idatziz 21 egunetan euskaraturik izango zutela esan arren, 14 bat baino erosketetan sinatze orriak espainiera hutsean egoten jarraitzen dute, nahiz eta erosketak euskaraz egin ditudan). Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA, MARKETIN ESTRATEGIKOKO SAILA: Hasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean lortu ere, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Horrela bada, herritarraren kexa kontuan hartuko dugu gure zerbitzua hobetu eta behar den bezalakoa izan dadin.
314
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 746-2016 Nori: EROSKI CENTER Arrazoia: Orioko Eroski supermerkatuan, apirilaren 29an, arratsaldeko 5ak laurden gutxi aldera, kaxan dagoen langileak noizean behin bere ondoan duen telefono aparatua hartu eta supermerkatu osoko bozgorailuetatik esaten ditu zer eskaintza dauden. Gaztelania hutsean, behin eta berriz. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Eroski hasiera- hasieratik saiatu izan da eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamena eskatzen dugu, kaxan zegoen langileak bozgorailuetatik eskaintzak gaztelaniaz esateagatik, eta ez euskaraz eta gaztelaniaz. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar bezala emateko. Horrenbestez, barkamena eskatzen dugu gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzan zuzentzen. Dosierra: 765-2016 Nori: EROSKI BIDAIAK Arrazoia: Eroski Bidaiak enpresaren web orrian sartu gara zein eskaintza duen ikusteko eta gazteleraz bakarrik dagoela konturatu gara. Erantzuna: EROSKI BIDAIAK - MARKETIN ETA BEZEROEN ARRETA ZUZENDARIA: Erreklamazioan azaltzen den bezala, gure web orria gazteleraz bakarrik dago. Orain gure 2017-2020 Plan Estrategikoan murgilduta gaude eta ardatzetako bat gure bezeroen hizkuntza eskubideak kontutan hartzea da. Hala ere onartu beharra dago, gure bezero gehienak, %99a, bulego fisikoetan ditugula eta haietara bideratzen dugula gure ahaleginik handiena. Guk euskaldunen hizkuntza-eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak erreklamatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar den bezala emateko. Barkamena eskatzen diogu herritarrari. Dosierra: 791-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: EROSKIclub-ek gaztelania hutsean bidali dit informazioa. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA, MARKETIN ESTRATEGIKOKO SAILA: Hasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean lortu dugu, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzea. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Horrela bada, herritarraren kexa kontuan hartuko dugu gure zerbitzua hobetu eta behar den bezalakoa izan dadin. Dosierra: 833-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Garbera pasealekuko Eroskiren mugikor sailean ezinezkoa izan da euskaraz egitea, bertako bi langileek erdaraz hitz egiteko eskatu digutelako. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA, MARKETIN ESTRATEGIKOKO SAILA: Hasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean lortu ere, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Horrela bada, herritarraren kexa kontuan hartuko dugu gure zerbitzua hobetu eta behar den bezala emateko.
315
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 844-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Bilbondoko Eroskin faktura eta propaganda txarteltxo guztiak erdera hutsean. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA, MARKETIN ESTRATEGIKOKO SAILA: Hasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean lortu ere, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Horrela bada, herritarraren kexa kontuan hartuko dugu gure zerbitzua hobetu eta behar den bezala emateko. Dosierra: 911-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Sanferminen aitzakian zozketak eginen ditu Eroskik, 4 edo. Zozketetan parte hartzeko betetzeko papera eman didate Hiper Eroski Iruñan. Ez dago deus euskaraz. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA, MARKETIN ESTRATEGIKOKO SAILA: Hasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean lortu ere, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Horrela bada, herritarraren kexa kontuan hartuko dugu gure zerbitzua hobetu eta behar den bezalakoa izan dadin. Dosierra: 921-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Ekainaren 27an 16:50 aldera Eroskiren Garberako saltokira deitu dut, 943394875 zenbakira. Bi langilerekin egotea egokitu zait eta bigarrenak "Yo no sé euskera. Te quiero atender pero si no me hablas en castellano no te puedo atender" esan dit zakar. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Hasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean lortu ere, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu Eroski Garberan ez genuelako arreta euskeraz eman. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Horrela bada, herritarraren kexa kontuan hartuko dugu gure zerbitzua hobetu eta behar den bezala emateko. Dosierra: 961-2016 Nori: EROSKI CENTER Arrazoia: Orioko Eroski Center-era erosketak egitera joan, eguerdiko 2ak edo 3rak aldera, eta kaxan ordaintzerakoan, nahiz eta nik euskaraz egin kaxakoa gazteleraz aritu zitzaidan. Bezero moduan, bi hizkuntza ofizialetatik aukeratzen dudan hizkuntzan artatua izateko eskubidea dudala uste dut, eta edozein kasutan, asko eskertuko nuke hala izatea. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Eroski hasiera- hasieratik saiatu izan da eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamena eskatzen dugu, Orioko Eroski Center dendan arreta euskaraz ez zenuelako jaso. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar bezala emateko. Horrenbestez, barkamena eskatzen dugu gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzan zuzentzen. Dosierra: 1009-2016 Nori: EROSKI CENTER Arrazoia: Orioko Eroski Center-era joan nintzen eguerdi inguruan. Kaxan ordaintzerakoan, nik euskaraz eginda ere, kaxako langileak gazteleraz egin zidan. Ez nintzen batere eroso sentitu. Erantzuna:
316
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1010-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Lekeitioko Sabino Arana kaleko Eroskiren aparkalekuko parkineko oharrak gaztelania hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 1036-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Maiatzean etxean gutun pertsonalizatua jaso nuen Eroskiren bonu batekin. Deustuko Madariagako supermerkatua berriztatu berria zen eta aitzakia horrekin gutun hori bidali ziguten erosketa gehiago egitera animatzeko. Dena espainiera hutsean! Amorruagatik ez nuen bonua erabili eta aste batzuetan beste supermerkatu batera joateko gogoa izan nuen, baina emazteari azalpenak ematen ez hasteagatik!! Beste egun batean kutxazain gaztea, nik euskaraz egin eta berak dena gazteleraz. “Euskaraz ez dakizu?” galdetu nion eta berak “se me han olvidado los números”. Nola da posible Eroskiko langileei oinarrizkooooooooooooooo hizkuntza eskakizunik ez egitea: zenbakiak, ohiko esaldiak (gehiago nahi duzu?, poltsarik behar duzu?...) euskaldunok errespetuz tratatzeko? Eroskiko kooperatiba batik bat euskaldunak bezero fidelak garelako aurrera doa ekonomikoki eta guri horrelako mesprezua egitea! Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA, MARKETIN ESTRATEGIKOKO SAILA: Hasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean lortu ere, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Horrela bada, herritarraren kexa kontuan hartuko dugu gure zerbitzua hobetu eta behar den bezalakoa izan dadin. Dosierra: 1047-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroskiren Usurbilgo Urbil hipermerkatuan abuztuaren 8an 14:30 aldera, kaxan ordaintzerakoan, bertako langileak hasieratik gaztelera hutsean atenditu nau, nik euskaraz hitzen bat esanda ere. Eroskik ez al dauka lehenbiziko hitza euskaraz egin eta ondoren bezeroak nahi duen hizkuntzan atenditzeko protokolorik? Hala ez bada, ezartzea eskatzen diot, eta betetzen dela zaintzea. Are gehiago herri euskaldunetako saltokietan. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Hasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean lortu ere, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu Eroski Urbilgo kaxan ez zelako arreta euskaraz eskaini. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Horrela bada, herritarraren kexa kontuan hartuko dugu gure zerbitzua hobetu eta behar den bezala emateko. Dosierra: 1050-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Erosketa on-line egiteko Eroskiren app-an, https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tempos21.eroski.mshop, euskaraz jartzen duzunean, menu orokorra, botoiak eta horrelako gauzak euskaratuak daude, baina produktu guztiak gaztelaniaz agertzen dira. Alda daiteke? Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Hasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean lortu ere, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu Eroski Online app-an produktuak gaztelaniaz agertzen direlako. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Horrela bada, herritarraren kexa kontuan hartuko dugu gure zerbitzua hobetu eta behar den bezala emateko.
317
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1076-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroskiren Altsasuko dendan ordutegiari buruzko oharra eta abuztuaren 15ean itxita egonen dela adierazten duena ez daude euskaraz, gaztelaniaz daude bakarrik. Erantzuna: EROSKI ALTSASU: Arrazoi osoa duzue. Kartelak nik egin nituen. Behin behinean ari naiz lanean Altsasuko Eroskin. Iruñeko beste Eroski batzuetan egin ohi dut lana eta kartelak idazterakoan egia esan ez nintzen zonalde honetan elebitasunak duen garrantziaren jakitun (tamalez nik ez dakit euskaraz). Bai ohartua nintzela egoitza zentraletik bidaltzen dizkiguten karteletan euskarak lehentasuna duela. Barkamena eskatu nahi dizuet eta ordutegiaren kartela euskaraz ere jarriko dudala adierazi. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Hasieratik saiatu izan gara eta, neurri handi batean lortu ere, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu Eroskiren Altsasuko dendan ordutegiari buruzko oharrak gaztelaniaz besterik ez zeudelako, eta ez euskeraz eta gaztelaniaz. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Horrela bada, herritarraren kexa kontuan hartuko dugu gure zerbitzua hobetu eta behar den bezala emateko. Dosierra: 1085-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Asteon ECRON markako zukugailua erosi dut. Den-dena gaztelania hutsean dakar: kaxako idatziak, argibideak eta bermearen gainekoak. ECRON marka EROSKIrena da. Zergatik Eroskik ez du euskararik erabiltzen 'Eroski' izena ez izanik ere bereak badiren marketan (BELLE kosmetika produktuak, VISTO BUENO arropak, ROMESTER kirol-gaiak, e.a.)? Erantzuna: Dosierra: 1133-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Artea Merkataritza Guneko Eroski hipermerkatuan labadora bat erosi eta langileari euskaraz hitz egin genion. Langileak dena ulertzen zuen, baina erantzunak gaztelaniaz jaso genituen. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Eroski hasiera- hasieratik saiatu izan da eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamena eskatzen dugu, Eroski Arteako langilearen erantzunak gaztelaniaz izan zirelako, nahiz eta zuek euskaraz egindako galderak ulertu. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar bezala emateko. Horrenbestez, barkamena eskatzen dugu gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzan zuzentzen. Dosierra: 1247-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroski Clubeko 'bazkide' naizen aldetik sms-a bidali didate; erdara hutsean, baina: Sabado 24 Septiembre en hiper EROSKI Pais Vasco te devolvemos en EROSKI club 25% de tu compra en charcuteria +info bit.ly/29FFYUY No+SMS bit.ly/MisDatosEroski Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA, MARKETIN ESTRATEGIKOKO SAILA: Eroski Club programa Travel Club enpresaren laguntzaz daramagu Estatu osoan. Komunikazioetan erabili beharreko hizkuntza bazkide bakoitzak aukeratzen du eta, bazkidearen fitxan, hizkuntzari dagokion eremuan, aukeratutako hizkuntza ipintzen da, komunikazioak hizkuntza horretan egiteko. Hizkuntzarik hautatu ezean, gaztelaniaz irteten dira komunikazioak. Hala funtzionatzen du Travel Club enpresaren sistemak. Horregatik, komeniko litzateke egiaztatzea bazkidearen fitxan euskara komunikazioetarako hizkuntza moduan aukeratua dagoen ala ez, nahiz eta bazkideak bere garaian hala eskatu; izan ere, gerta baitaiteke akatsen bat egotea. Hori argitzeko, eskertuko genioke erreklamazioa jarri duen bazkideari Eroski Club-era deituko balu. Akatsa gurea izan bada, gure barkamenak gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzetan zuzentzen.
318
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1252-2016 Nori: EROSKI HIPERMERKATUA Arrazoia: Ballontiko (Portugalete) Eroskiko megafonian erdara baizik ez darabilte bezeroei zuzentzeko. Goizean egon naiz bertan eta "buenos días" hasi den mezua bota dutela konturatu naiz, ez diot jaramonik egin, nonbait euskarazkoa entzungo nuelakoan. Ez dakit zer esan duten, beraz, baina bezeroondako mezua zela konturatu naiz behintzat. Ondoren, aparkalekuan nengoela, beste mezu bat bota dute, megafoniatik, txarto aparkatutako furgoneta bat mugitu zezaten. Mezu hau ere erdaraz esan dute. Euskaldunok ez gara existitzen? Ez dugu merezi gure hizkuntzan bizi ahal izatea? Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA: Eroski hasiera- hasieratik saiatu izan da eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamena eskatzen dugu, supermerkatuko megafonia erderaz besterik ez zegoelako. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Hala eta guztiz ere, gogoratzen dizugu aparkalekuko megafonia Merkatal Zentruari dagokiola, ez Eroskiri. Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar bezala emateko. Horrenbestez, barkamena eskatzen dugu gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzan zuzentzen. Dosierra: 1296-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Kurtso hasierako kanpaina espainol hutsean den kartel batekin iragarri du Eroskik Iruñeko bere hipermerkatuan. Erantzuna: EROSKI - SUSTAPENEKO ETA LEIALTZEKO ZUZENDARIA, MARKETIN ESTRATEGIKOKO SAILA: Gu hasieratik saiatu gara eta, neurri handi batean, lortu egin dugula uste dugu, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen. eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan.Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu, Eroski Iruñean kurtso hasierako kanpaina gaztelania hutsean zen kartel batekin iragarri zuelako. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin.Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar den bezala emateko.Horrenbestez, gure barkamenak gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzetan zuzentzen. Dosierra: 1365-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroskik etxera foileto bat bidali du gaztelera hutsean: “Eroski Club la ventaja de ser socio”, “.... aquí tienes tus ahorros y ventajas personalizadas”, “incluye 11 en vales de ahorro y más. Descúbrelo”. Guztira 8 orrialde, koloretan, pertsonalizatua (nire izenarekin) eta... euskararen arrastorik ez, gaztelania hutsean. Bigarren aldia da. Euskaldunak zer gara bada eurendako? Erantzuna:
319
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1413-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroskin, euskararekin sentsibilitate minimo bat erakusten badute ere, produktuen izen guztiak erdaraz baino ez daude, den-denak, baita arrandegian ere. Publizitate eta iragarki handiak euskaraz egiten dituzte, bai, baina produktuen izenak berriz, denak gaztelaniaz. Nola da posible? Ezagutzen ditudan Eroski guztietan gaztelaniaz izendatzen dira produktu guztiak. Adibidez, "cebolla" edo "acelga" aurkituko duzu, baina inon ere ez, "tipula" eta "zerba". Ez nire inguruan behintzat; ez Zumaian ez Zarautzen, ez Urbilen. Kontua xelebreago egiten zait arrandegian. Zumaiako Alai auzategia auzoko saltokian arrain guztien izenak erdaraz idatziak izan arren, arrain saltzaileari "dorada" eskatu eta berak "urraburua"? esango dizu berehala. Erantzuna: EROSKI - MK BEZERO ETA MARKA ZUZENDARIA: Ezer baino lehen, eskerrak ematen dizkizut gurekin harremanetan jartzeagatik; horrela, bezeroekiko arreta hobetuko dugulako. Gu hasiera-hasieratik saiatu gara eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamenak eskatzen ditugu, gure dendetan produktu guztiak gaztelaniaz besterik ez direlako azaltzen. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar den bezala emateko.Horrenbestez, gure barkamenak gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzetan zuzentzen. Dosierra: 1482-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Jostailuen liburuxka elebidunean Olentzerori idazteko gutuna gaztelaniaz jarri du Eroskik. Erantzuna: EROSKI - MK BEZERO ETA MARKA ZUZENDARIA: Eroski hasiera-hasieratik saiatu izan da eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamena eskatzen dugu; izan ere, jostailuen liburuxka elebidunean Olentzerori idazteko gutuna gaztelaniaz jartzeagatik. Argi dago gauzaka ez genituela behar bezala egin. Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar bezala emateko. Horrenbestez, barkamena eskatzen dugu gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzan zuzentzen. Dosierra: 1488-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroskiren produktuetan euskararen presentzia gero eta urriagoa da. Aurrerapausoak eman beharrean, zergatik atzerapausoak ematen ditu hemengoa den Eroskik? Adibide baten argazkia igortzen dizuet, baina hamaika produktutan gertatzen da egoera. Gainera, euskara agertzen denean bigarren mailan izaten da eta informazio guztia ez da euskaraz egoten. Erantzuna: EROSKI - MK BEZERO ETA MARKA ZUZENDARIA: Eroski hasiera-hasieratik saiatu da eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Gauzak erreklamazioan azaltzen diren bezala izanik, barkamena eskatzen dugu. Argi dago gauzak ez genituela behar bezala egin. Legeak behartzen du produktuen informazioa estatuaren hizkuntzan jartzea, hala ere, Eroski saiatzen da estatuaren lau hizkuntza ofizialetan jartzen, baina batzuetan ezinezkoa da etiketaren tamainagatik eta kasu horietan produktuaren izena lau hizkuntzetan baino ezin dugu jarri. Guk euskaldunen hizkuntza eskubideei dagokienez gauzak behar bezala egin ez izana aitortzeak gertatutakoa konponduko ez badu ere, kontuan izango dugu bezeroaren kexa zerbitzua hobeto eta behar bezala emateko. Horrenbestez, barkamena eskatzen dugu gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzan zuzentzen.
320
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1502-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroski Clubeko informazio, publizitate eta deskontu sorta 'pertsonalizatua' jaso dut, gaur, erdara hutsean, etxeko postontzian. Erantsita doakizue pare bat argazki. Erantzuna: EROSKI - BEZERO ETA MARKA ZUZENDARIA: Eroski hasiera-hasieratik saiatu izan da eta, neurri handi batean, lortu ere bai, bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Eroski Club programa Travel Club enpresaren laguntzaz daramagu Estatu osoan. Komunikazioetan erabili beharreko hizkuntza bazkide bakoitzak aukeratzen du eta, bazkidearen fitxan, hizkuntzari dagokion eremuan, bazkideak aukeratutako hizkuntza ipintzen da, komunikazioak hizkuntza horretan egiteko. Hizkuntzarik aukeratu ezean, gaztelaniaz irteten dira komunikazioak. Halaxe funtzionatzen du Travel Club enpresaren sistemak. Horregatik, komeniko litzateke egiaztatzea bazkidearen fitxan euskara komunikazioetarako hizkuntza moduan benetan aukeratua dagoen ala ez; nahiz eta bazkideak bere garaian hala eskatu, gerta baitaiteke akatsen bat egotea. Hori argitzeko, eskertuko genioke erreklamazioa jarri duen bazkideari Eroski Club-era deituko balu. Eta akatsa gurea izan bada, gure barkamenak gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzetan zuzentzen. Dosierra: 1518-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Donostiako Mirakruz kalean dagoen autobus markesina batean Eroskik propaganda gaztelera hutsean jarri zuen. Erantzuna: Dosierra: 1540-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Bergarako Eroskin ari den kutxazainak ez daki euskaraz. Beraz, euskaraz egiten hasi arren, hizkuntza aldatzera behartuak izan gara. Nere ustetan bezeroak erabaki beharko luke erabili beharreko hizkuntza eta ez alderantziz. Erantzuna: Dosierra: 1541-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Egiako bizilaguna naiz eta irailetik abendura bitarte Eroskiren (Mandasko Dukean eta Garberan) zozketetan parte hartzeko inprimakiak gaztelera hutsean eman dizkidate. Erantzuna:
321
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1644-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Eroski Clubetik gutun pertsonalizatua bidali didate, erdara hutsean. Bide batez: nire helbidean "Vizcaya" dator idatzita. Diodan ez deritzodala txarto gaztelaniaz gaztelaniazko forma zuzena (gaztelaniaren akademiaren arabera) idazteari; bai, ordea, euskara ez erabiltzeari. Eta bitxi da "Vizcaya" (bakarrik) idaztea "Bizkaia" izanik forma ofizial bakarra ('lurralde historiko' delakoarena aspalditik, 'probintzia' delakoarena ez hain aspalditik), parajeotan erabat onartua dena gaztelaniazko jardunean, are erabilera ofizialetatik (erakundeena) kanpora ere. Azkenean, are euskararen eta euskaldunon aurkako militantzia egiten duten hedabideetan ere; hegemonikoak diren aldetik erakundeen eta jendearen erabiltze modura azkenean makurtu behar izan baitute. Correoz ari naiz bereziki. Erantzuna: EROSKI - BEZERO ETA MARKA ZUZENDARIA: Eroski hasiera-hasieratik saiatu izan da eta, neurri handi batean, lortu ere bai bezeroekin haiek aukeratzen duten hizkuntzan komunikatzen, eta politika horrekin jarraitzen dugu, publizitate kanpaina masiboetan nahiz komunikazio pertsonalizatuetan. Eroski Club programa Travel Club enpresaren laguntzaz daramagu Estatu osoan. Komunikazioetan erabili beharreko hizkuntza bazkide bakoitzak aukeratzen du eta, bazkidearen fitxan, hizkuntzari dagokion eremuan, bazkideak aukeratutako hizkuntza ipintzen da, komunikazioak hizkuntza horretan egiteko; hizkuntzarik aukeratu ezean, gaztelaniaz irteten dira komunikazioak. Halaxe funtzionatzen du Travel Club enpresaren sistemak. Horregatik, komeniko litzateke egiaztatzea bazkidearen fitxan euskara komunikazioetarako hizkuntza moduan benetan aukeratua dagoen ala ez: nahiz eta bazkideak bere garaian hala eskatu, gerta baitaiteke akatsen bat egotea. Hori argitzeko, eskertuko genioke erreklamazioa jarri duen bazkideari Eroski Club-era deituko balu. Eta akatsa gurea izan bada, gure barkamena gertatutakoagatik eta ahaleginduko gara hurrengoan euskaldunengana dagokien hizkuntzetan zuzentzen. Dosierra: 345-2016 Nori: FAGOR ETXETRESNA ELEKTRONIKOAK, KOOPERATIBA ELKARTEA Arrazoia: Fagor markako ontzi garbigailu bat erosi dugu eta jarraibideak, bermea eskatzeko paperak eta etiketa guztiak gaztelaniaz eman dizkigute. Telefono bidezko arreta ere gaztelaniaz izan da. Nola da posible? Guk Fagor aukeratu genuen, besteak beste, arreta euskaraz emango zigutelakoan. Erantzuna: Dosierra: 440-2016 Nori: FORUM SPORT S.A. Arrazoia: Forum Sport-en web orrian sartu naiz eta gaztelaniaz bakarrik dago. Ez dut euskarazkorik ikusi. Erantzuna: Dosierra: 559-2016 Nori: FORUM SPORT S.A. Arrazoia: Forum Sport-en txio bat ikusi eta beraien kontura joan naizenean, gaztelania hutsean aritzen direla ohartu naiz. Webgunea ere gaztelania hutsean dute. Erantzuna: Dosierra: 894-2016 Nori: FORUM SPORT S.A. Arrazoia: Forum Sport etxetik erdara hutsean den SMS mezua bidali berri didate nire urtebetetzea dela-eta zoriondu eta eskaintza bat egiteko. Ondo dago zoriontzea, baina euskaldunoi begirunea izatea are hobeto, oinarrizkoa behar luke. Ala? Erantzuna:
322
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1082-2016 Nori: FORUM SPORT S.A. Arrazoia: Forum Sport (Mondragon Corporation taldeko kidea da) kirol saltegietatik erdara hutsean bidaltzen dituzte sms mezuak, beti. Erantzuna: Dosierra: 1003-2016 Nori: FORUM SPORT Arrazoia: Arteako dendan kutxako langilea elebakarra zen eta ezin izan genuen ordaindu euskaraz. Aldagelak bilatzen ibili ginen, baina bakarrik aurkitu genituen “probadores”, kartela soilik erdaraz baitzegoen (bakarra egia esateko, beste denak ele bietan ziren). Erantzuna: Dosierra: 137-2016 Nori: FRANS BOBNHOMME Arrazoia: Frans Bonhomme lantegiaren seinaletika guztian euskara eskas da Urruñan. Erantzuna: Dosierra: 675-2016 Nori: GAMM VERT Arrazoia: Eskertzekoa da Gamm Vert saltokiak Donibane Lohitzunen duen merkatal gunean afixa nagusiak euskaraz ere ezartzea. Bainan pena da keinu hori sinbolikoa baizik ez izatea, beste afixa praktiko guziak frantsesez baitira soilik, eta langileek ere ez baitakite euskaraz. Haien webgunea ere frantses hutsean da. Erantzuna: Dosierra: 811-2016 Nori: GENERAL OPTICA Arrazoia: Nire izenean zetorren General Ópticaren propaganda jaso dut etxean, Donostian, gaztelera hutsean. Erantzuna: Dosierra: 711-2016 Nori: GIFI Arrazoia: Publizitatea frantses hutsean bidali daukute, eta webgunea frantsesez dute soilik. Ez dutea erosle euskaldunik nahi? Erantzuna: Dosierra: 715-2016 Nori: GOLDSON Arrazoia: Publizitatea frantses hutsean bidali daukute, eta webgunea ere frantsesez dute soilik. Erantzuna: Dosierra: 1613-2016 Nori: H&M Arrazoia: Garberako H&M dendan ateratako argazkian ikusten ahal duzuen moduan, eskaintza ele bietan dago, baina euskarazko testua okerra da. Itzulpenak txukun egin ditzala eskatu nahiko genioke H&M markari. Erantzuna: Dosierra: 944-2016 Nori: HIPER SIMPLY Arrazoia: Arraiozko Simply gasolindegian erabiltzaileei zuzendutako oharra ez dago euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna:
323
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1463-2016 Nori: HIPER SIMPLY Arrazoia: Arroizko Hiper Simply gasolindegi estazioan kobratzen egoten dena maiz erdalduna da. Ez da ezta agurra euskaraz edo milesker errateko gai. Tiketa espainolez bakarrik dago. Erantzuna: Dosierra: 179-2016 Nori: IKEA Arrazoia: Duela zenbait denbora kexa jarri nuen IKEAn egindako erosketa baten amortizazioaren agiria gaztelaniaz jaso nuelako. IKEAtik esan zidaten helbide elektroniko batera idazteko amortizazioaren agiriak euskaraz jaso nahi nituela adieraziz. Uztailaren 14an eta azaroaren 16an bidali ditut e-mailak eurek esandako helbidera, baina egun estraktuak gaztelaniaz baino ez ditut jasotzen oraindik ere. Erantzuna: Dosierra: 197-2016 Nori: IKEA Arrazoia: Ikean 5 langileri euskaraz galdetzen hasi eta euskaraz ez zekitelako gaztelaniaz hitz egiten bukatu behar. Bitxikeri bezala guztiak gazteak eta bertakoak ziruditen. Ikearriya! Erantzuna: Dosierra: 793-2016 Nori: IKEA Arrazoia: Aspaldi, IKEAk erosketa baten epekako ordainketaren agiriak gaztelania hutsean bidaltzen zizkidan kexa egin nuen eta e-mail helbide bat eman zenidaten eskaera egiteko, euskaraz jasotzen hasteko. Hiru bat aldi izango dira honezkero mezua bidali dudana, batetik besterako nahikoa denborako tartearekin, eta gaztelaniaz jasotzen jarraitzen dut halere. Erantzuna: IKEA NORTE S.L.: IKEA bitartekari bat besterik ez da Caixabankek eskaintzen duen finantziazioa zerbitzuan. Horrela bada, bezeroak hala eskatzen badu, maileguaren kontratazioaren agiriak ematen ditu IKEAk, besterik ez. IKEAk ezin du ordainketako inongo dokumenturik eman, Caixabank arduratzen baita horretaz. Beraz, kexa ez dagokio IKEAri. Datuen Babeserako Legeak agindu bezala, IKEAk ezin du informazio hori ikusi. Esan bezala bada, iruditzen zaigu herritarrak aipatutako kexa ez dagokiola IKEAri. Dosierra: 88-2016 Nori: INTERESPORT IRABIA Arrazoia: Mendiko federatu txartela eskuratzeko egin behar nuenaz galdetzera joan naiz Iruñeko Irabia kirol dendara. Mendiko sekzioan artatu nauenari euskaraz egin diot eta bere erantzuna honako hau izan da:"Puedes seguir hablándome en euskera todo lo que quieras. No te entiendo. No es obligatorio." Erantzuna: Dosierra: 646-2016 Nori: INTERESPORT IRABIA Arrazoia: Gaur eguerdi aldean Inter Sport Irabiak Conde Olivetto kalean duen dendan izan naiz. Euskaraz zuzendu natzaio saltzaileetako bati eta honela erantzun dit haserre bizian eta ahotsa goratuz: “A mí no me hables en euskera, soy extranjera y no sé euskera. Además, estamos en España, así que háblame en español”. Oso ezatsegina izan da. Erasotua sentitu naiz. Erantzuna: DEPORTES IRABIA - ADMINISTRAZIO SAILEKO ARDURADUNA: Dendako arduradunarekin hitz egingo dugu gertatutakoa argitzeko. Dosierra: 725-2016 Nori: INTERMARCHE Arrazoia: Duela zenbait egun Sohütako saltegiko ezantza postuan langileari euskaraz egin eta frantsesez erantzun dit, dena frantsesez egitera bortxatuz. Gainera faktura frantsesez da soilik. Erantzuna:
324
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1607-2016 Nori: JUGUETERÍA DIN & DON Arrazoia: Din&Don jostailu dendako iragarki aldizkaria sartu digute postontzira. Gaztelera hutsean dago. Olentzerok euskaldunei ikatza baino ez, antza. Erantzuna: Dosierra: 134-2016 Nori: LEROY MERLIN Arrazoia: Urruñako Bernard de Coral karrikan Leroy Merlin dendari buruz ezarri duten panela ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1603-2016 Nori: LEROY MERLIN Arrazoia: Gaur 12.30-13:00 bitartean erosketa egitera joan naiz Gasteizko Boulevard Merkaritza Guneko Leroy Merlin dendara. Hainbat zalantzak argitzeko asmoz 7 langile ezberdinengana jo dut eta bakar batek ulertu dit, nahiz eta gazteleraz erantzun didan. Gainontzeko seiek errespetuz adierazi didate euskaraz ez zekitela. Gaztelaniaz aritzera behartu naute. Erantzuna: Dosierra: 1527-2016 Nori: JUGUETTOS Arrazoia: Juguettos jostailu etxearen publizitatea sartu dute Durangoko postontzietan. Den-dena erdara hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 258-2016 Nori: LIDL SUPERMERCADOS, S.A.U. Arrazoia: LIDL katearen publizitatea erdara hutsean dago beti. Erantzuna: Dosierra: 564-2016 Nori: LIDL Arrazoia: Iurretako LIDL supermerkatuaren sarreran "ongi etorria" dago, baina horretaz aparte euskararik ez dago inongo afixetan. Erantzuna: Dosierra: 577-2016 Nori: LIDL Arrazoia: Donostiako Secundino Esnaola kaleko Lidl supermerkatuaren erakusleihoan dagoen dendaren ordutegia eta kontaktuaren berri ematen duen panela gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 739-2016 Nori: LIDL Arrazoia: Donostiako Gros auzoan dagoen Lidl dendako kartel guztiak gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 931-2016 Nori: LIDL Arrazoia: Lidl-en Bretxako supermerkatuko txartel eta ohar guztiak espainiera hutsean daude. Bozgorailuetako oharrak espainiera hutsean ematen dira. Erantzuna:
325
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1633-2016 Nori: LIDL Arrazoia: Kursaalaren kanpoaldean Lidl supermerkatuen sustapen kanpaina bat zegoen. Bertan zuten autobusaren informazioa ez zegoen euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Zergatik urratzen dituzte gure eskubideak? Eta Donostiako Udalak nolatan ematen ahal dio baimena toki publiko batean gaztelania hutsezko kanpainak egiteko? Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Udalak leku publikoetan jarduerak egiteko ematen dituen baimenetan hizkuntzen erabilerarako jarraibideak eskatzen dira (besteak beste, kartelak, publizitatea eta abar bi hizkuntza ofizialetan jartzea). Baimen horiek ematen dituen Udal Departamentuak adierazi digu, ordea, kanpainaren helburua zela eta, Lidl enpresari leku publikoan jarduera egiteko baimena ukatu zitzaiola. Horiek horrela, Kursaaleko ordezkariekin harremanetan jarri gara eta, orain artean horrela egin ez badute ere, aurrerantzean areto edo espazioak alokatzerakoan hizkuntzen erabilerarako jarraibideak helaraziko dizkietela adierazi digute. Euskara Zerbitzuak bere aldetik, hizkuntza jarraibideak ongi betetzen laguntzeko "Hizkuntza ofizialen erabilerarako jarraibideak" esku orria bidali eta hizkuntza aholkularitza zerbitzua eskaini die. Dosierra: 728-2016 Nori: McDONALDs Arrazoia: Hendaiako McDonald-ean lan egiten nuen. Muga-gabeko kontratu bat proposatu zidaten baina froga epea bukatzear zegoela nire behin betiko integrazioa ezeztatu zuten. Lankideekin zein bezeroekin euskaraz hitz egiteagatik arazoak izan ditut behin baino gehiagotan, errespetu ala edukazio falta zela esaten zidaten. Gauza da CDI-a ez didatela berritu eta enpresatik kanporatu nautela. Haien arrazoiak hauexek ziren: Egun guztia Euskeraz hitz egiten ematen duzu, askotan esan dizugu euskeraz ez hitz egiteko! Gainera kantatzeari eta dantzatzeari uztea esan dizugu behin baino gehiagotan, horregatik erabaki dugu zure lana ez dela "concluant". Erantzuna: Dosierra: 172-2016 Nori: MEDIA MARKT Arrazoia: Berriki Iruñeko Media Markt saltokian egon naiz eta hizkuntza paisaia ez dago euskaraz. Produktuak jasotzeko tokira heldu eta langileak ez daki euskaraz eta euskaldunik ez dagoela esan dit. Erantzuna: Dosierra: 735-2016 Nori: MEDIA MARKT Arrazoia: Iruñeko Media Markt-en erdarazko zerbitzua bakarrik eskaintzen dute; Bezeroaren arretan eta ordainlekuan ez ekiten euskaraz. Ordainagiria erdara hutsean dago, txanda hartzeko txartela ere bai, eta saldu osteko zerbitzuaren agiriak ere erdara hutsean luzatu dizkidate. Erantzuna: Dosierra: 1202-2016 Nori: MEDIA MARKT Arrazoia: Atzo erostera joan nintzen Iruñeko MEDIA MARKTera. Seinaletika guztia eta egokitu zitzaizkidan dendari guztiak espainieradun elebakarrak. Hauen datu basetik altxa arazi nien enpresaren datu oro eta baita nire datu pertsonalak. Gauzak euskaraz ere jarri ezean berriro bezero izanen ez naizela adierazi nien. Teorian, datu basetik gure datuak kentzeko agindutakoa bete zuten. Erantzuna: Dosierra: 1284-2016 Nori: MEDIA MARKT Arrazoia: Media Markt-en Bilbondo merkataritza guneko dendaren kanpoaldean "Harrera eta jasota merkantziaren" dioen seinalea dago. Itzulpen lotsagarria. Erantzuna:
326
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1210-2016 Nori: OGI BERRI Arrazoia: Ogi Berrik Iruñeko Jasokunde kalean duen dendan "ogi barra bat" eskatu dut eta saltzaileak ez dit gutxieneko hori ere ulertu. Ogia biltzeko eman didan publizitate-poltsan ere, testu guztiak gaztelania hutsean daude. Ez da hitz bat bera agertzen euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1037-2016 Nori: PANADERÍA LEMONA Arrazoia: Sarritan Lemona okindegira joaten gara, ogia erostera. Herri euskaldun askotan dagoen okindegi sarea da baina badirudi Gaztelako enpresa dela: paper guztiak gazteleraz dauzka, ogi saltzaileek haien okindegietan ez dituzte errotuluak euskaraz jartzen (Bilbo aldean daudenek behintzat ez) eta langileek ere zenbakiak ere ez dakizkite euskaraz esaten edo dakitenean (gazteren batek) ez du erabili nahi. Horrez gain, izen komertzialean herriaren izena Lemoa jarri ez izana penagarria izan da. Erantzuna: Dosierra: 1421-2016 Nori: PANADERÍA LEMONA Arrazoia: Lemona okindegira joan nintzen eta "Bi ogi haundi" eskatu ondoren, gaztelaniaz erantzun zidaten. Estralurtar gisa tratatua sentitu nintzen. Erantzuna: Dosierra: 529-2016 Nori: PEUGEOT Arrazoia: Autoari konponketa batzuk egin beharrean, Senpereko Peugeot garajera joan nintzen. Orain arte, preziatzen nuen garaje hura euskararen alde keinu bat egin zutelako, seinaletika guztia elebidunez jarriz. Oraingoan harritu naiz ikustean seinaletika guztia aldatu zutela frantses hutsean jartzeko. Zinezko atzerapausoa dela iduritzen zait kontsumitzaile euskaldunentzat. Pena handia. Erantzuna: Dosierra: 1075-2016 Nori: PIMKIE Arrazoia: Abuztuaren 13an 13:00ak aldera Irungo Txingudi merkataritza-guneko Pimkie dendan izan nintzen. Bi saltzaile zeuden eta ni mostradorekoarengana joan nintzen. Euskaraz zuzendu nintzaion eta hark oldarkor, probokatzaile "no te endiendo" esan zidan. Berriz galdera euskaraz errepikatu eta hark "no te entiendo" erantzun zidan. Orduan gaztelaniaz egin nion galdera. Amorrua sentitu nuen gaztelaniaz egitera behartua izan nintzelako. Behar nuen informazioa eman zidanean, ondokoa esan nion: "Te he hablado en euskara, no en chino." Hark: "Ya pero yo no entiendo, yo hablo español." - "¿Si te hubiera hablado en inglés hubieras intentado entenderme.?" - "Yo hablo en español, que es la lengua universal." Une hartan bi saltzaile zeuden dendan. Nire alabak ni baino lehentxeago dendan egonak ziren, eta bigarren saltzailearekin euskaraz arituak ziren. Ondoren jakin nuen hori, baina mostradorean zen langileak zergatik ez zidan bere lankidearekin egoteko aukerarik eskaini? Erantzuna: Dosierra: 954-2016 Nori: PRIMARK Arrazoia: PRIMARKen Gasteizko Boulevard saltokian kartel batean ondokoak zeuden idatzita: "proba esazu", "Iritzis aldatzeko" Erantzuna:
327
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1145-2016 Nori: PULL&BEAR Arrazoia: PULL&BEARek Donostian duen dendako erakusleihoan euskararik ez da agertzen. Testu guztiak gaztelania hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 1227-2016 Nori: RENAULT ESPAÑA COMERCIAL S.A. Arrazoia: Autoa erosi dut Bilboko Renault kontzesionario batean. Aurrez aurreko arreta euskaraz egin didate baina auto zaharra uztean izenpetu beharreko agiria, Fidelity txartela, eta autoa erosi ostean bidali didaten inkesta, guztiak Madrildik bideratzen direnak, ezin izan ditut euskaraz jaso. Erantzuna: Dosierra: 124-2016 Nori: SUPER BM AMARA Arrazoia: Irungo SUPER AMARA supermerkatuan egon naiz eta esnekien atalean dagoen kartela ez dago ongi itzulita; "esne itxurako" beharrean esnekiak beharko luke. Erantzuna: Dosierra: 327-2016 Nori: SUPER BM Arrazoia: BM supermerkatuetatik erdara hutsean jaso dut sms-a herenegun. Ez dute, bada, duela egun gutxi, hitzarmena sinatu Eusko Jaurlaritzagaz, hartu-eman idatzietan euskara bermatuko dutela eta ahozkoetan ahalegina egingo dutela adieraziz? Erantzuna: Dosierra: 361-2016 Nori: SUPER BM URBAN Arrazoia: Antsoaingo Lapurbide kalean BM Supermerkatuaren iragarki bat dago. Ez du inolako informaziorik ematen euskaraz. Erantzuna: GRUPO UVESCO - MARKETING BURUA: BM Supemerkatuak-en nahia da euskararen erabilpena bultzatzea bere lurralde historikoetan zehar. Bai Antsoainen eta baita Iruñean zehar ditugun supermerkatu ezberdinetan, gure bezeroen nahi linguistikoei egokitzeko saiakera egiten dugu. Hori horrela izanik, gure komunikazio guztiak euskaraz eta gaztelaniaz egiten ditugu, mezua publiko guztietara hel dadin. Hala ere, oharra eskertzen dugu, egunez egun, gure hizkuntza politika hobetu nahi dugulako eta euskarari gero eta toki handiagoa eman nahi diogulako komunikazioetan. Dosierra: 686-2016 Nori: SUPER BM - NETTO Arrazoia: Gaur 18:00ak aldera Senperoko Netto-n zerbitzatu gaituen kutxazainari euskaraz egin eta hark frantsesez ez baina espainolez digu erantzun. Euskaraz egitea espainola izatea dea? Gainera seinaletika frantsesez soilik dute . Erantzuna: Dosierra: 712-2016 Nori: SUPER BM NETTO Arrazoia: NETTO saltokiak publizitatea frantses hutsean bidali digu. Ez dutea erosle euskaldunik nahi? Erantzuna: Dosierra: 1081-2016 Nori: UVESCO GRUPO S.A. Arrazoia: BM supermerkatuetatik erdara hutsean bidaltzen dizkidate sms mezuak. Erantzuna:
328
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1094-2016 Nori: SUPER BM Arrazoia: Elizondon alimaleko beroa zelarik egun pasa egin ostean BM izeneko merkaturat abiatu gira 2 heldu eta 6 hilabeteko haur bat, erosketen egitera. Ordaintzerako orduan kutxako langileak oso adeitsuki mesedez espainieraz elekatzeko eskatu digu eta guk hala egin diogu; baina guk adeitsuki agurrekoa euskaraz egiteko eskatu diogunean, AIO xume bat, berak irri handi batekin ezetz, berak adios erraten ahal zigula erantzun digu. Guk bere eskaerari baikorki erantzun diogula eta ea berak zergatik ez duen jarrera bera ukan aipatu diogu. Kutxako ilaran zain zen jendeari errespetuz ez diogu bota etorkizun hurbil batean horrelako jarrera antisozialek ez dutela gurean tokirik izanen. Erantzuna: Dosierra: 1469-2016 Nori: SUPER BM - NETTO Arrazoia: Abenduaren 28an 11:00ak aldean Nettoren Senpereko dendan lanean zen kutxazaina ez zen euskalduna. Gainera, ene aintzinerko bezero frantsesei ez bezala, ez dit agurra erantzun. Euskaraz agurtu dudalako ote? Bertzeekin ez zen hain mutur. Nik hala ere euskaraz egin diot. Pentsatzen dut "egun on" eta "milesker" ez direla hain zailak ikasteko, bereziki bertakoa bazira. Bederen ez daitezela mutur izan euskaraz egiten diegulako. Eta badakit horregatik zela: ene aintzineko bertze biekin xintxoa eta errespetuzkoa izan da. Erantzuna: Dosierra: 408-2016 Nori: SUPERMERCADOS SABECO, SA Arrazoia: Simply dendetan erosketa bezeroak eskaneatu eta ordainketa egiteko jarri dituen makinetan bezeroak pantailan agertzen diren pausu batzuk jarraitu behar ditu. Hauek OSO gaizki itzulita daude. Makina hauek Errekaldeko Simplyan ezezik, Simply denda guztietan daude. Erantzuna: Dosierra: 238-2016 Nori: TABERNA Arrazoia: Taberna okindegiak banatu digun egutegia erdara hutsean zegoen. Euskarazko bertsioa eskatu eta ez zegoela esan digute. Erantzuna: Dosierra: 338-2016 Nori: TELEPIZZA Arrazoia: Telepizzak gure buzoian (Donostian) propaganda utzi du eta gaztelera hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 380-2016 Nori: TELEPIZZA Arrazoia: Telepizzak propaganda banatu du Donostiako etxeetan eta berriro ere gaztelania hutsean baino ez da. Erantzuna: Dosierra: 779-2016 Nori: TELEPIZZA Arrazoia: Telepizzaren propaganda jaso dugu etxean (Donostian) berriro ere gaztelera hutsean. Erantzuna: Dosierra: 1100-2016 Nori: TELEPIZZA Arrazoia: Lasarteko TELEPIZZAk gazteleraz bakarrik bidali digu iragarkia etxera. Erantzuna:
329
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA
Dosierra: 1517-2016 Nori: TELEPIZZA Arrazoia: Urretxuko Telepizza erdara hutsean idatzitako publizitatea banatzen ari da Urretxu-Zumarragan. Erantzuna: TELEPIZZA - ABOKATUA: Telepizzak maiz erabiltzen du euskara bere publizitatean, eta bere borondatea da haren bezeroen hizkuntza-eskubideak errespetatzea. Dena den, publizitatean euskara erabiltzeko betebehar legalik ezartzen ez denez, batzuetan, enpresa askatasunean oinarrituta, beste irizpide batzuk izaten ahal dira gure publizitate ekintzak gazteleraz eta modu puntualean erabiltzeko. Dosierra: 1467-2016 Nori: TRAVEL CLUB Arrazoia: Travel txartelak web gunean aukera ematen zuen euskaraz kontsultatzeko. Euren buletina ere euskaraz bidaltzen zuten hala eskatuz gero. Nik hala nuen, baina bidali didaten azkena gaztelania hutsean dago. Webean sartu naiz ea zer gertatzen zen, eta aldaketak izan ditu. Horien artean elebakar bihurtu dutela. Aurrera egin beharrean, atzera! Erantzuna: Dosierra: 808-2016 Nori: VERITAS SUPERMERKATUA Arrazoia: Barikuko Correo egunkarian orrialde osoko iragarkia, koloretan, argitaratu du Veritas etxeak, Bilbon supermerkatua ireki dutela eta.; erdara hutsean argitaratu ere. Erantzuna: Dosierra: 312-2016 Nori: ZARA Arrazoia: Martxoaren 10ean 18:45 inguruan Urbil merkataritza guneko emakumezkoen Zara komertzioan galtza baten tailari buruz galdera egin eta "no hablo euskera, ¿qué talla quieres?" erantzuna jaso nuen modu nahiko bortitzean. Berriro ere galdera euskaraz luzatu nion eta erantzun bera, modu berean. Begira zegoen lankideari egin nion eskaera hirugarrenez (kutxan egoten da eta euskaraz badaki) eta hark zer erantzungo eta: errespetu falta izan nuela bere lankidearekiko, hemen bi hizkuntza hitz egiten direla. Nire harridurari buelta eman ezinik, errespetu falta bezeroarekiko izan zutela adierazi nien, kasu horretan nirekiko. Erantzuna: Dosierra: 1205-2016 Nori: ZARA Arrazoia: Dendariari euskaraz zuzendu natzaio Donostiako San Martin merkataritza guneko ZARAren 2. solairuan haurrarentzat erositako arropa ordaintzean. “No entiendo euskera, en castellano por favor” batekin artatu nau. Erantzuna:
330
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA / ELIKADURA / OSTALARITZA
ELIKADURA Dosierra: 125-2016 Nori: ALZOLA URA - BALENZATEGI, S.A. Arrazoia: Alzola ura eskatu dut tabernan eta ohartu naiz euren etiketa ez dagoela ele bietan eta, izena, gainera, ingelesez idatzita dagoela "Basque water". Erantzuna: Dosierra: 752-2016 Nori: AMEZTOI UPATEGIA Arrazoia: Ameztoi-Primus Circumdedisti Me txakolinak erdara huts-hutsean ditu etiketak. Euskaldunok ez ote dugu merezi begirunerik? Erantzuna: Dosierra: 1046-2016 Nori: ARABARTE ARDOAK Arrazoia: Arabarte markako botilek erdara hutsean dituzte etiketak. Euskaldunok ez dugu merezi begirunerik? Erantzuna: Dosierra: 349-2016 Nori: BERTIZ okindegia Arrazoia: Deustuko Bertiz ogi-dendan euskaraz eskatzeagatik behin "mal educada" esan zidaten eta hurrengo batean faxista. Ez naiz gehiago joan ogi-denda horretara. Erantzuna: Dosierra: 1339-2016 Nori: CONSEJO REGULADOR D.O. NAVARRA Arrazoia: Urriaren 21ean Iruñeko Ziudadelan izanen den ardoaren gaua iragartzeko kartelean "Noche del vino" baino ez da ageri. "Ardoaren gaua" zergatik ez? Bestalde Nafarroako Ardoen Kontseilu Erregulatzailearen webgunea gazteleraz, ingelesez eta alemanez dago, baina euskararen arrastorik ez. Erantzuna: NAFARROAKO ARDOEN KONTSEILU ERREGULATZAILEA - KOMUNIKAZIO DEPARTAMENTUA: Lehenik eta behin, eskertu nahi dizuegu “La Noche del Vino en Pamplona” ekitaldiaren ospakizunari buruz egindako kexa jakinarazi izana. Herritarrari azaldu nahiko genioke “La Noche del Vino” ekitaldi baten marka dela, antolatzen ditugun “Vinofest” edo etorkizun bateko “Nafarroako Ardoa” bezalako hainbaten modukoa. Bestetik, gure web orriari dagokionez, duela hilabete gutxi kaleratutakoa da eta momentuz gazteleraz, ingelesez eta alemanez dago, horiek direlako gure ardoak zuzentzen diren merkatu nagusiak. Hala ere, hemendik gutxira euskarazkoa egitea aurreikusita dago. Dosierra: 534-2016 Nori: DAMM Arrazoia: Barañaingo herritarra naiz. Gure etxeko postontzian "Publizitatea euskaraz" dioen pegatina dugu. Hala ere, "Lo Viejo va de pintxos" izeneko liburuxka ez dugu euskaraz jaso. Bertan ageri den webgunera, www.gastronosfera.com, jo dut eta gaztelaniazko nahi katalanezko bertsioak baino ez ditu, hortaz ezin izan dut informazioa euskaraz eskuratu. Erantzuna: DAMM: Publizitate banaketa S.A. DAMM enpresarekin zerikusirik ez duten enpresek egiten dute beti. Enpresa horiek indarrean den legedia betetzeko betebeharra dute, guk bezalaxe. Hori horrela izanik, zer gertatu den aztertzeari ekingo diogu eta kasua balitz, legea betetzeko hartu beharreko neurriak hartuko ditugu.
331
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. ELIKADURA
Dosierra: 880-2016 Nori: KAIKU Arrazoia: Kaiku etxeak kafe hotzen sortaren barruan produktu berria merkaturatu du, azukrerik gehitzen ez dioten kafesnea, "Caffè Latte sin azúcares añadidos". Bada, euskaldunonganako begirunean berrikuntzarik ez: erdara hutsean dago. Niri neuri iraingarria begitantzen zait euskaldunok ez errespetatuta, gainera "Euskal Herria" izenaz baliatzen baitira, euskaraz ez ezik gaztelaniaz ere, publizitatean, argudiatuta Kaiku dela Euskal Herrian ontziratzen den esne bakarra. Erantzuna: KAIKU: Jakinarazten dizugu zure komunikazioan aipatutako "Caffè Latte" produktua Espainiako lurralde osoan komertzializatzen dela Kaiku Corporación Alimentaria, S.L. enpresaren bidez. Nabarmendu beharra dago, komertzializatzen den "Caffè Latte" produktuaren %6,3a besterik ez dela Euskal Herrian merkaturatzen. Hori dela eta etiketak gaztelaniaz soilik azaltzen dira. Hala ere, Euskal Herrian produktuaren komertzializazioaren eboluzioa jarraituz, aurrekoa berrikusten joango gara. Dosierra: 750-2016 Nori: LACTURALE S.A.T. Arrazoia: Lacturalek Maiatzaren 1ean Baskoniak jokatutako partidan eserlekuetan jarri zuen publizitatea erdara hutsean zegoen, euskaraz hitz erdirik ere ez. Erantzuna: LACTURALE: Zin dagizuegu hurrengorako kontuan izango dugula, akats handia izan baita. Horrelakoak kontuan izaten ditugu beti, guztion hizkuntza errespetatu nahian eta denek eskubide berdinak izan ditzaten. Lacturale ekoizpen integratuko nafar abeltzainen esnea da, gehienak abeltzain euskaldunak, eta gure ingurua zaintzen dugu, gizarte erantzukizuna baitugu saltzen dugun esne litro bakoitzeko 0,02 € zuzenduz jaiak, probak eta ekitaldiak babestu eta laguntzeko. Horregatik euskara beti presente dugu, bai iragarkietan (telebista, irratia, aldizkariak…) bai lan arloan. Gure kultura dena babesten dugulako. Baina egia da komunikazio horretan akatsa egin genuela. Mila esker kexa bidali izanagatik, horrek gure jarduna hobetzen laguntzen baitigu. Dosierra: 406-2016 Nori: MARTIKO Arrazoia: Martiko pate etxearen bilgarrietan ez da euskararen arrastorik; euskaldunok baztertuz. Erantzuna: Dosierra: 1582-2016 Nori: NESTLÉ Arrazoia: Atzo, azaroak 29, eguerdiko 13:45ean Metro Bilbaoko San Mames geltokian Nescafé Capuccinoa probatzeko propaganda ematen zeuden. Propaganda gaztelania hutsean banatu zuten, euskara guztiz baztertuta eta, hortaz, euskaldunon hizkuntza-eskubideak urratuz. Erantzuna: Dosierra: 541-2016 Nori: RIOKA Arrazoia: Itsasoko ura edateko eta kozinatzeko, botiletan, merkaturatzen hasi den Rioka etxeak (Gernika) erdara hutsean du webgunea. Etiketatzea ere erdara hutsean egiten dute. Zergatik euskaldun jendea/bezeroak hala baztertu? Erantzuna:
332
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA HANDIA / ELIKADURA / OSTALARITZA
OSTALARITZA Dosierra: 1589-2016 Nori: ALDASORO BERRI JATETXEA Arrazoia: Lazkaoko Aldasoro Berri ostatuan nagusi berria eta karta erdara hutsean. Erantzuna: Dosierra: 992-2016 Nori: AMEZTIA Arrazoia: Doneztebeko Ameztia ostatuko terrazako oharra gaztelania hutsean dago. Erantzuna: Dosierra: 1624-2016 Nori: ARMIÑE - Boroegui S.L. Arrazoia: Gaur Armiñe hoteleko kafetegira sartu eta kafesne bat eskatu dudanean bertako zerbitzariak erdaraz esan dit ea eramateko kafea eskatu dudan. Gauzak horrela, dena erdaraz eskatu behar izan diot eta, nola ez, emandako tiketa ere erdaraz eman dit. Kafetegian “salda dago” salbu ez dago ezer euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 33-2016 Nori: AUBERGE CHEZ MAÏTÉ Arrazoia: Euskarri guziak frantsesez baino ez dira. Erantzuna: Dosierra: 76-2016 Nori: AUBERGE CHEZ MAÏTÉ Arrazoia: Auberge chez Maïté jatetxearen menua ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1630-2016 Nori: AUTOGRILL - ZUASTI Arrazoia: Gaur arratsaldeko bostetan "kafesne bat eta te bat" eskatu dut Zuasti atseden-lekuko kafetegian. Euskaraz eskatu diot Marivi izeneko ile motz eta zuriko zerbitzari helduari.Eskatu eta ezer esan gabe, ahoa itxi eta begiak irekiz "nik ez dut batere ulertzen zuk esandakoaz" esaten zuen harridurazko aurpegia jarri dit, eta albo batera joan da beste lan batekin jarraitzeko. Ez da aurrean geratu aukera emanez nik beste modu batez eska niezaion. Zutabe atzealdera joan da. Momentuan, "un café con leche y un te" esan dut eta barre-algara labur batekin erantzun dit. Hara! Dirudienez irabazle atera da euskaldun batek zerbitzua gaztelaniaz eskatu diolako: ez du inolaz ere "kafesne" bat zer den ikasi beharrik. Langile honen profesionaltasun-eza salatu nahi dut, bezerook eskubidea dugulako gure hizkuntzan zerbitzua eskatzeko, are gehiago euskaraz eta Iruñerrian izanda. Halako jarrerek kalte egiten diote euskarari eta Autogrill bezalako enpresei, euren langileetako batek bere bezeroei behar bezalako errespetuzko jarrera eskaintzen ez dielako. Nahikoa baitzen, "Perdón, no entiendo euskera" esatea zerbitzua zuzentasunez eskaintzeko. Erantzuna: Dosierra: 1215-2016 Nori: BAR AVENIDA Arrazoia: Txantreako Avenida tabernako karta ez dago euskaraz. Erantzuna:
333
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. OSTALARITZA
Dosierra: 1020-2016 Nori: BAR DU FRONTON Arrazoia: Bidarteko Bar du Fronton ostatuan euskararen ezagutza nuloa zuten. Zeuden lau zerbitzarietatik batek ere ez zekien euskaraz. Menua eta karta frantses hutsean zeuden eta kobratzean emandako tiketa berdin. Mahaitik zutitzekotan egon ginen ez genekielako zer eskatu ere, baina gelditzea erabaki genuen. Erantzuna: Dosierra: 882-2016 Nori: BASTER BILBAO Arrazoia: Bilboko alde zaharreko BASTER taberna leku txukuna, kultura aniztasun girokoa da. Zerbitzariak gazteleraz eta ingelesez aritzen dira, baina ez euskaraz. Erantzuna: BASTER BILBAO - ARDURADUNA: Jasotako kexak asko aztoratu nau, izan ere nire bost langileetatik hiru euskaldunak dira eta bezeroei arreta euskaraz egiten diete hala eskatuz gero. Akaso bezeroa ni neu bakarrik nengoenean etorri zen eta kontua da ni katalana naizela eta ez dakidala euskaraz. Dosierra: 510-2016 Nori: BEOLA POSADA PALACIO Arrazoia: Almandozko Beola jatetxean karta, lehen hitza eta txartela gaztelera hutsean. Erantzuna: BEOLA JATETXEA - ARDURADUNA: Gure jatetxean badira euskara ez dakiten bi zerbitzari, baina gainontzekoak euskaldunak dira. Kartak gaztelaniaz daude, baina inork eskatuz gero, euskaraz ere baditugu, nahiz eta normalean euskaldunek ere gaztelaniazkoak eskatzen dizkiguten. Beraz, euskaldunak ez diren zerbitzariak egokituz gero, baliteke euskaraz aritu ezin izana. 45 urte daramatzagu jatetxea zabaldu genuenetik eta izan ditugun bezeroekin hainbat hizkuntzatan aritu gara (euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez) eta gakoa atsegina izatea eta bezeroa ahalik eta hobekien sentiaraztea da. Saiatzen gara euskaldunari euskaraz arreta ematen, euskaraz ez dakigunok ere egun on, gero arte edo moldekoak esanez, baina benetako euskaldunak gaztelaniaz egiten dio euskaraz ez dakienari. Dosierra: 421-2016 Nori: BIDELUZE TABERNA Arrazoia: Donostiako Bideluze tabernaren informazioa ez dago euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: Dosierra: 480-2016 Nori: DE NORTE A SUR KAFETEGIA Arrazoia: Donostiako autobus geltokiko De Norte a Sur tabernako kartelean euskaraz idatzita dagoen apurra ez dago zuzen idatzita. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUA: Autobus geltokiaren kudeaketa Udalak kontratatutako enpresa baten bidez egiten da. Enpresa horrek Donostiako Udalak onartutako hizkuntza jarraibideak bete behar ditu. Hori horrela, geltokiaz arduratzen den enpresarekin harremanetan jarriko gara errotulua zuzentzeko beharrezko neurriak har ditzan eskatzeko. Zeregin horretan laguntzeko, Euskara Zerbitzuak hizkuntza aholkularitza eta zuzenketa zerbitzua eskainiko dio. Dosierra: 483-2016 Nori: DE NORTE A SUR KAFETEGIA Arrazoia: Donostiako autobus geltoki berriko De Norte a Sur tabernan akatsak daude menuaren euskarazko bertsioan. Erantzuna:
334
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. OSTALARITZA
Dosierra: 1130-2016 Nori: DIVINUS CATERING Arrazoia: Euskal Herri Kantuz egunaren bazkarian katering zerbitzua "Divinus" enpresaren eskuetan zegoen (Donostiako Mateo kiroldegian, 700 parte-hartzailerekin). Janaria zerbitzatzeko unean zerbitzariari azalpen bat eman nion euskaraz ("Gutxi! Arraultza eta urdaiazpikorik gabe") baina ez zidan ulertu, nahiz eta poliki eta keinuen laguntzarekin errepikatu. Ez da lehenengo aldia "Divinus" enpresarekin halakorik gertatzen zaidala (bi aldiz euskalgintza edo euskal kulturako ekitaldi batean). Erantzuna: Dosierra: 391-2016 Nori: EAJ-PNV INDAUTXUKO BATZOKIA Arrazoia: Indautxuko batzokiak segitzen du beti erdara hutsean argitaratzen iragarkiak, nahiz eta formatua edo edukia aldatu. Erantzuna: Dosierra: 1089-2016 Nori: EAJ-PNV INDAUTXUKO BATZOKIA Arrazoia: Indautxuko (Bilbo) batzokia, aste nagusia dela-eta, iragarki berezia ari da argitaratzen egunotan Deia egunkarian; ohi bezala, baina, gaztelaniaz. Zergatik halako begirune eza euskaldunoi? Eskerrak euskararen aldekoak diren! Erantzuna: Dosierra: 1575-2016 Nori: EAJ-PNV BATZOKIEN ADMINISTRAZIOA Arrazoia: Gipuzkoako hainbat batzokiren publizitatea dakar gaurko Deiak, orrialde bat hartzen du osorik eta koloreetan. Erdara hutsean dago baina euskarazko berba batzuk darabiltzate gaztelaniazko testuan euskal ikutua-edo eman guran: adibidez, "sus sukaldaris" eta "desde su baserri". Euskara halako kontuetarako (baizik ez; eta sistematikoki) erabiltzeari iraingarria deritzot. Euskara euskaraz erabili, otoi. Erantzuna: Dosierra: 778-2016 Nori: EGUREN UGARTE UPATEGIA Arrazoia: Eguren Ugarte upeltegiaren online denda hizkuntza anitzetan eskaintzen da, baina euskararen arrasto mikorik ez. Erantzuna: Dosierra: 1112-2016 Nori: GARBERA SAGARDOTEGIA Arrazoia: Garbera sagardotegiko menu-orrian ez dago euskararen arrastorik. Dena gazteleraz eta frantsesez dago. Erantzuna: Dosierra: 546-2016 Nori: GASTEIZKO ALKARTETXEA Arrazoia: Gasteizko Alkartetxeak erdara hutsean iragartzen du eguneko menua, kalean ipinitako arbel batean. Alde bi ditu arbelak; bietan erdaraz. Urteak dira kexa bera egin nuela. Berdin segitzen dute. Zer zilegitasun dute euskara errebindikatzeko, halako jokabidea izanik? Euskaldunon hizkuntza eskubideak urratzen dituzte, eta toki txarrean uzten gaituzte. Erantzuna:
335
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. OSTALARITZA
Dosierra: 1186-2016 Nori: HOTEL GUDAMENDI Arrazoia: Gudamendi hotelaren web gunea ez dago euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1637-2016 Nori: HOTEL JAUREGUI Arrazoia: Hondarribiko Hotel Jaureguin bazkaltzera sartu edo ez zalantzetan egon ginen, kanpoaldean menua espainolez eta frantseses bakarrik baitzegoen. Janaria ederra eta zerbitzari ilehoria jatorra eta euskalduna. Baina eskura eman ziguten menua berriz ere bi hizkuntza arrotzetan. Erantzuna: Dosierra: 1456-2016 Nori: IBAIA TABERNA Arrazoia: Urriaren 20an goizeko 11 eta erdiak inguru, zenbait eginbehar tarteko, kafe bat hartzera sartu nintzen Donostiako Amarako IBAIA tabernan, eta barrara hurbilduta ebaki bat eskatu zerbitzariari. Honek ez ulertua egin eta nik errepikatu eskaera euskaraz. Ez zuela euskaraz ulertzen eta espainolez egiteko berari. Espainiaz kanpoko jatorri azentua nabaritu eta espainolez galdetu nion ea nongoa zen. Eta laster erantzun zidan berdin ziola bera nongoa zen, nire eginbeharra zela berak ulertzen ez bazuen berari espainolez egitekoa. Hori entzunda, buelta erdia hartu eta atera abiatu nintzen beste gabe, eta zerbitzaria barratik hasi zitzaidan irainka (GILIPOLLAS! gogoratzen dut garbi, eta hala moduzko erretorika). Buelta hartu eta nengoen taberna erditik galdetu nion euskaraz ea zertara zetorren gainera irainka hastea... Artean nik euskaraz egitearekin sututa nonbait, barra atzetik atera amorruan, barran zegoen beste bezero batek eusten eta lasaitzen saiatu, baina hala ere nireganaino builan etorrita, aurrez aurre bi besoetatik heldu, bi ukalondoetatik, eta atera ninduen bultzaka tabernatik, errepikatuz han ez nuela lekurik euskaraz aritzeko, espainolez egin behar niola..., eta nahi banuen salaketa jartzeko poliziarengana joanda edo nahi nuena. Halaxe egin nuen. Erantzuna: Dosierra: 990-2016 Nori: IRATXO TABERNA Arrazoia: Ekainaren 25ean, larunbata, sartu nintzen emaztearekin Donostiako Alde Zaharreko Iratxo tabernan zerbait bazkaltzeko asmoz eta menua erdara hutsean eskaini ziguten. Galdetu genuenean ea euskarazko menua bazuten, neska zerbitzariak erantzun zigun, harropuzkeria punttu batekin, bakarrik gazteleraz, frantsesez eta ingelesez zutela. Nire emaztea joan zen barrara nagusiarekin hitz egin nahian, baina ez zegoen eta barrako mutilarekin hitz egin zuen. Hau latinamerikarra zenez, euskaraz ez zekien eta hori jarri zuen argudio bezala menua euskaraz ez egoteko. Neska zerbitzaria, ordea, bertakoa zen (edo amerikarra ez behintzat) eta nola haserretzen hasia nintzen, esan nion bagindoazela eta karta euskaraz ere zutenean itzuliko ginela. Ez zitzaion batere gustatu nire ateraldia.Ez dago Donostian turista euskaldunik? Denak dira frantsesak, ingelesak edo espainiarrak? Eta bertako euskaldunok ez dugu eskubiderik euskaraz atendituak izateko? Erantzuna: HERRITARRA: Zorionez, kexak efektua sortu du. Duela gutxi berriro joan ginen Iratxo tabernara eta oraingoan euskaraz atenditu gintuzten. Gero, zerbitzari hegoamerikar bat etorri zitzaigun, eta euskara ulertzeko ahalegina egin zuen, nahiz eta erdaraz erantzun. Eta menuek erdaraz jarraitzen zuten, baina kanpoko kartelean gauza batzuk euskaraz jarriak zituzten. Beraz, bide onean goaz.
336
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. OSTALARITZA
Dosierra: 877-2016 Nori: IURRETAKO BATZOKIA Arrazoia: Hauteskunde kanpaina dela-eta posta bidezko botoaren gaineko kartela ipini dute Iurretako batzokian, kortxozko ohol baten: VOTO POR CORREO / BATZOKI DE DURANGO / LUNES A VIERNES DE 16:30 A 19:30 Erantzuna: IURRETAKO URI BURU BATZARRA - LEHENDAKARIA: Jasotako kexa onartu eta arduraduna bakarra ni naizela aitortzen dut. Harritzen nau herritarrak kexaren berri momentuan eman ez izana, orduantxe konponduko bainuen akatsa, baina, dena dela, barkamenak eskatzen dizkiot eta ahaleginak egingo ditut horrelakorik berriz gerta ez dadin. Dosierra: 1436-2016 Nori: KAFETXEA KAFETEGIA Arrazoia: Pintxo bat jan eta trago bat hartzeko asmoarekin sartu naiz Gasteizko Posta kaleko Kafetxea kafetegian. Barra barruan emakume bat, 25-30 urte ingurukoa; kanpoan beste bi, bere lagunak itxuraz. Tortilla pintxoa seinalatu eta "zerena da?" galdetu diot. Zerbitzaria isilik geratu da niri begira, seguruena erdaraz galdetzea eskatuz baina mutu. - Zerena da?- errepikatu dut. - Queeee!!??- berak. ¿A ver de qué es?. - De atún y pimiento.- Jarridazu... ponme... Lagunei begira, erdi ahapeka: "Yo euskera no, no entra en mi contrato" Niri gero: "¿Te caliento?" "Bai" erantzun diot. Berriz, begiak handi, niri begira; lagunek albotik "que sí". "No si ya sé, pero a mí en euskera no. Además no pienso aprender. Ordurako mikorondasean zuen pintxoa. "Déjalo", esan diot. "No pasa nada" esan dit eta alde egin dut. Erantzuna: Dosierra: 1418-2016 Nori: KOTARRO TABERNA Arrazoia: Urriaren 21ean, 18:00ak aldera zerbitzatu gintuzten tabernariek ezentzunarena egin ziguten gazteleraz hitz egin genien arte. Gainera, idatzizko informazio guztiak gaztelera hutsean dauzkate. Erantzuna: Dosierra: 1628-2016 Nori: LA COCINA DE ÁLEX MÚGICA Arrazoia: Alex Mugicaren tabernan egon gara Iruñeko Estafeta karrikan eta karta gaztelaniaz eta ingelesez badu ere, euskararen arrastorik ez dago. Zerbitzari euskaldunen bat egoten da batzuetan eta eskertuko genuke karta ere euskaraz egonen balitz. Erantzuna: LA COCINA DE ÁLEX MÚGICA: Lehenik esan tabernako pizarrak euskaraz jarrita daudela. Euskaraz eta gazteleraz. Bigarren, arrazoi guztia duzue kartak ingelesaz eta gazteleraz bakarrik ditugulako eta martxorako lau hizkuntzetan jartzeko asmoa dugu. Dosierra: 71-2016 Nori: LA FERME D’AGUERRIA Arrazoia: Panela ez da euskaraz idatzia. Erantzuna: Dosierra: 403-2016 Nori: LA MANDARRA DE LA RAMOS Arrazoia: La Mandarra de la Ramos tabernako eskaintza osoa erdaraz baino ez dago idatzita. Erantzuna:
337
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. OSTALARITZA
Dosierra: 898-2016 Nori: LAZKAOKO BATZOKIA Arrazoia: Lazkaoko Batzokiak festa antolatu zuen ekainaren 11n. Festa iragartzeko kartelak ez zeuden euskaraz; gaztelania huts-hutsean ziren. Erantzuna: EAJ - LAZKAOKO JUNTAKIDEA: Bat gatoz zuen erreklamazioaren jatorria den ondoeza sentimenduarekin. Gure iritziz ere erdara hutsezko kartel horrek ez zukeen azaldu behar: inoiz ez Lazkao bezalako herri euskaldun batean eta are gutxiago Batzoki batetik. Momentu honetan saiatzen ari gara Batzokiaren kudeatzailearekin dugun kontratua eteten. Espero dugu adostasun batera iristea eta EAJren partetik hitz ematen dizuegu neurri guztiak hartuko ditugula kudeatzaile berriarekin horrelako gauzak ez gertatzeko berriro ere. EAJren partetik mila esker ekarpenagatik, lanagatik eta izan adore halakoak salatzen hurrengoetan ere. Dosierra: 1217-2016 Nori: MUUK Arrazoia: Donostiako Konstituzio plazan ireki berri duten Muuk hanburgeserian errotulazioa gazteleraz eta ingelesez idatzita dute soilik, euskaraz ezer ere ez. Gauza bera gertatzen da eskatzeko kartak eta menuekin. Erantzuna: Dosierra: 1594-2016 Nori: NERE JATETXEA Arrazoia: Durangoko Nere Jatetxean azokako menu berezia gaztelera hutsean eskaini digute. Erantzuna: Dosierra: 1161-2016 Nori: RESTAURANTE LA KEDADA - HOTEL ILUNION Arrazoia: Bilboko La Kedada jatetxeak egunean eguneko menua QR kodearen bidez kontsultatzeko aukera eskaintzen du, 6 hizkuntzatan, baina ez euskaraz. Espainieraz, ingelesez, alemanez, frantsesez, italieraz eta portugesez ikus daiteke menua. Horren berri emateko kartela ere gaztelania hutsean idatzita dago. Zertarako euskara Bilbon? Erantzuna: HOTEL ILUNION BILBAO - ZUZENDARIA: Ez dugu inolako arazorik gure jatetxearen eskaintza gastronomikoa euskaraz ere emateko. Zuek arduratuko zarete itzulpenaz? Dosierra: 885-2016 Nori: ROUTE 33 GOURMET & MOTOR CLUB ALEGIA Arrazoia: Euskaraz eskatu eta gazteleraz eta modu txarrean erantzun du zerbitzari batek. Erantzuna: Dosierra: 1356-2016 Nori: SAIOA OSTATUA Arrazoia: Elizondoko Saioa ostatuaren menua ez dago euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 211-2016 Nori: SALABERRI SAGARDOTEGIA Arrazoia: Donostiako Salaberria sagardotegian egon gara eta eskaintza osoa gazteleraz idatzia dago soilik. Erantzuna:
338
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. OSTALARITZA
Dosierra: 777-2016 Nori: SERCOTEL VILLA DE LAGUARDIA Arrazoia: Hegoaldera oporretara joan nahian, erreserba egin nahi nuen Guardiako Villa de Laguardia Hotelean. Webgunean informazioa eskaintzen dute gazteleraz eta ingelesez, baita frantses oso kaxkarrean. Euskararik ez. Erantzuna: Dosierra: 1192-2016 Nori: TXIRRINTXA GARAGARDOTEGIA Arrazoia: Txirrintxa garagardotegian izan naiz bazkaltzen eta karta ez dago euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1379-2016 Nori: UHAINA pizzeria Arrazoia: Egundoko pena izan zen egun osoan euskaraz hitzik ere entzun ez izana, baina tamalez bagenekien Iparraldeko kostako herri turistiko batean topa genezakeena (barrualdean edo Iparraldeko beste 2 lurraldetan ez bezala). Kontua da jatetxe honetan "Euskaraz badakigu" jartzen duela kartelean, baina sartu ginenean ingelesez galdetu genuen frantsesez ez dakigulako eta "basque" hitza ere ez zuen ulertu langileak, frantsesez ere ahoskera bera badu ere, eta pasta plater batengatik galdezka ari ginen galdetu zigun. Azkenean amore eman genuen. Erantzuna: Dosierra: 1104-2016 Nori: ZALAIN JATETXEA Arrazoia: Berako Zalain jatetxean egon gara eta eguneko menuaren karta gazteleraz baino ez zegoen. Erantzuna: Dosierra: 547-2016 Nori: ZARAMAGAKO BATZOKIA Arrazoia: Zaramagako Batzokiak erdara hutsean iragartzen du eguneko menua, kalean ipinitako euskarri batean. Alde bi ditu euskarriak, eta bietan berdin, erdaraz baino ez. Erantzuna:
339
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA TXIKIA / PROFESIONALAK ETA ZERBITZUAK
MERKATARITZA TXIKIA Dosierra: 823-2016 Nori: AYESTARAN HOMBRE Arrazoia: Ayestaran-en Donostiako zapata denda berriko errotuluan ez da euskara inon ageri. Gizonentzako zapata denda da, HOMBRE jartzen baitu argi eta garbi; eta euskaraz? Erantzuna: Dosierra: 153-2016 Nori: BARATZE ALDE Arrazoia: Baratze alde barazki banatzailearen entseina ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 215-2016 Nori: BARRENETXE OKINDEGI-GOZOTEGIA Arrazoia: Donostiako Barrenetxe okindegian euskaraz eskatutako zerbitzu bat erdaraz eskatzera behartu zidaten. Gertaera 12:00ak inguruan izan zen. Era berean, bertan dauden kartel guztiak gaztelania hutsean daude. Erantzuna: Dosierra: 1146-2016 Nori: BARRENETXE OKINDEGI-GOZOTEGIA Arrazoia: Donostiako Gipuzkoa Plazan dagoen BARRENETXE gozotegi/okindegiak salgai dituen produktuen berri emanez atarian jartzen duen kartelean ez da informaziorik ageri euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1478-2016 Nori: BERRIAK COMERCIAL DE EDITORIALES Arrazoia: BERRIAK COMERCIAL DE EDITORIALES dendan liburuak prezio merkean izaten dituzte. Arazoa da inoiz ez nautela euskaraz artatu eta, umeentzako liburuak kenduta, ez dutela euskarazko libururik salgai izaten. Gainera, tiketak ere gaztelania hutsean ematen dituzte. Erantzuna: Dosierra: 379-2016 Nori: BILBOKO ZAZPIKALEETAKO MERKATARIEN ELKARTEA Arrazoia: Bilboko zazpikaleetako merkatarien elkartearen zozketarako bete behar den orria den-dena gazteleraz dago. Honek dendarien sensibilitatea nabari lagatzen du. Bilbon edo Madrilen ia antzeko... Erantzuna: Dosierra: 1395-2016 Nori: BIO NAVARRA Arrazoia: Bio Navarra Azoka iragartzeko afixa ez dago euskaraz, gaztelania hutsean baizik. Erantzuna: Dosierra: 164-2016 Nori: BOINAS ELOSEGUI Arrazoia: Eloseguiren txapeletan ageri den kartoian dena hiru hizkuntzetan idatzita dago (gazteleraz, ingelesez eta frantsesez), baina ez euskaraz. Erantzuna:
340
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA TXIKIA
Dosierra: 135-2016 Nori: BROCANTE BASQUE Arrazoia: "Brocante basque" deitu hatu saltegiak bizpahiru panel mota ezarri ditu bide bazterrean publizitatea egiteko. Haatik, deus ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 139-2016 Nori: BROD’FIL Arrazoia: Urruñako Brod'fil dendaren publizitate panelean euskara falta da. Dosierra: 29-2016 Nori: CARMEN ITSAS MENDI Arrazoia: Iragarkiak frantses hutsean dira. Erantzuna: Dosierra: 40-2016 Nori: CHEZ VERO Arrazoia: Frantses hutsean dute dena. Erantzuna: Dosierra: 150-2016 Nori: ERRANDONEA Arrazoia: Errandonea elektrikariak entseina ez du euskaraz emana. Erantzuna: Dosierra: 146-2016 Nori: EZCURRA FRERES Arrazoia: Ezcurra elektrikariaren entseina ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 140-2016 Nori: GALTZANDI Arrazoia: Galtzandi okindegiaren seinaletika ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1598-2016 Nori: GAZTELU GOZOTEGI-OKINDEGIA Arrazoia: Zarauzko Gaztelu gozotegi-okindegira joan naiz izozki bat jateko asmoz. Euskaraz eskatu dut eta dendariak ez dit ulertu. Ez zait normala iruditzen ez ulertzea, ez baitiot ezer konplexua esan. Hori adina jakin beharko luke. Erantzuna: Dosierra: 1195-2016 Nori: HEMENGO ERLEA Arrazoia: Banaketa zerbitzu hau "hemengo erlea" deitzen da baina nahiz eta euskal markaz ongi baliatu, ez du batere erabiltzen "hemengo hizkuntza": http://www.hemengo-erlea.com/hemengo_erlea/ Erantzuna: HEMENGO ERLEA - ARDURADUNA: Ez gira denok eskualdunak, egia, eta nire euskarara ez da garbi garbia baina baldin norbait nahi luke mintzatu euskarraz gurekin, hemen naiz.
341
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA TXIKIA
Dosierra: 90-2016 Nori: KATXI KLOTHING Arrazoia: Katxi Klothing jantzi-enpresa berria euskal markaz ongi baliatu arren, bere komunikazioan euskara ez da kasik inon agertzen: https://www.facebook.com/KatxiKlothing/ Erantzuna: KATXI KLOTHING - ZUZENDARI OROKORRA: Euskara gure herriaren balore garrantzitsua da eta nahiko genuke hori agerian eman gure markan eta proiektuan. Alabaina, bi langile baizik ez gara eta ez dugu euskara ongi menperatzen; ez dugu euskaraz nolanahi idatzi nahi Facebooken eta ez dugu baliabide aski itzultzaile baten ordaintzeko. Orain ari gara webgunea osoki euskarara itzultzen eta herritarra gonbitatzen dugu gure laguntzera itzulpenen egiteko. Dosierra: 935-2016 Nori: LAURA Arrazoia: Altsasuko Laura estetika dendak publizitatea gaztelania hutsean banatu du herrian. Erantzuna: Dosierra: 684-2016 Nori: LOREA Arrazoia: Bitxi iduritu zait “bijou basque” markapean saltzea euskal hizkuntza arrunt baztertuz. Euskal marka sinesgarria izatekotan, euskara integratu beharko luke. Erantzuna: Dosierra: 1185-2016 Nori: MERKE KILO Arrazoia: Irailaren 6an tela puska bat erostera joan nintzen Zarauzko Merke Kilora. Han zegoen emakumeak erdaraz atenditu ninduen nik euskaraz egin arren. Erantzuna: Dosierra: 1183-2016 Nori: PAPERETXE Arrazoia: Gaur arratsaldean karpeta bat erostera joan naiz Zarauzko Paperetxe paperdendara eta ordaintzerakoan euskaraz egin diot. Saltzailea ez da kapaz izan euskaraz atenditzeko. Erantzuna: Dosierra: 1184-2016 Nori: PAPERETXE Arrazoia: Zarauzko Paperetxen eman didaten ordain agiria guztiz erdaraz idatzita dago. Erantzuna: Dosierra: 147-2016 Nori: TXUTXI Arrazoia: Txutxi tindurraren entseina ez da euskaraz emana. Erantzuna: Dosierra: 19-2016 Nori: URRUTIA Arrazoia: Urruñako Urrutia harategiaren erakusleihoan "Joyeuses Fêtes" ezarri dute, erdara hutsean. Erantzuna: Dosierra: 21-2016 Nori: URRUTIA Arrazoia: Urruñako Urrutia harategian salgai diren haragien zerrenda jarri dute arbela batean; dena erdara hutsean. Erantzuna:
342
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA TXIKIA
Dosierra: 934-2016 Nori: ZAT Arrazoia: Altsasun zabaldu duten animalientzako ZAT saltokiaren publizitatea gaztelania hutsean banatu dute herrian. Erantzuna: Dosierra: 12-2016 Nori: ZUGASTI Arrazoia: Urruñako Zugasti okindegiak ez du oraindik bere idazkuna euskaraz jarri. Erantzuna:
343
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. MERKATARITZA TXIKIA / PROFESIONALAK ETA ZERBITZUAK
PROFESIONALAK ETA ZERBITZUAK ADMINISTRAZIO ZERBITZUAK Dosierra: 721-2016 Nori: ANZA - ADMINISTRADOR DE FINCAS Arrazoia: Anza etxe administratzaileak bizilagunei zuzendutako ohar guztiak erdara hutsean idazten ditu. Erantzuna: Dosierra: 730-2016 Nori: ANZA - ADMINISTRADOR DE FINCAS Arrazoia: Donostiako Anza Administrador de Fincasek erdaraz bakarrik idazten digu bizilagunoi. Erantzuna: Dosierra: 733-2016 Nori: PEREZ ALKAIN - ADMINISTRACIÓN DE FINCAS Arrazoia: Hondarribiko Perez Alkain etxe-administratzaileak erabat baztertzen du euskara bizilagunei idazterakoan. Erantzuna:
AUTO ESKOLAK Dosierra: 3-2016 Nori: AUTO ECOLE BAYO ALINE Arrazoia: Urruñako BAYO auto-eskolako erakusleihoan agertzen den informazioa ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 772-2016 Nori: LAGUNAK AUTOESKOLA Arrazoia: Kontsulta bat egitera bertaratu naiz Hernaniko Lagunak Autoeskolara eta espainolez atenditu naute eta ni ere espainolez komunikatzera behartu, harrera egin didanak ez zekielako euskaraz. Sorpresa eta haserrea nirea! Erantzuna:
AUTO KONTZESIONARIOAK Dosierra: 859-2016 Nori: ALDIAK AUTOAK Arrazoia: Durangoko postontzietan erdara huts-hutsean banatu du publizitatea Iurretako Aldiak Seat zerbitzu ofizialak, koloreetan eta paper onean. Baina oinarrizkoa dena ---hizkuntza-eskubideak errespetatzea--zaindu barik. Hori bai, euskarazko berba batzuk ageri dira: 'Beti zurekin'; nahiz futbolzalea ez naizen, argiki dakit athleticzaleei eginiko keinua dela. Bada, euskara era horretan baino ez erabiltzeari iraingarria deritzot. Noiz arte euskaldun herritarrok geure herrian arrotz eta gure hizkuntza halako folklorekerietarako baino ez? Erantzuna:
344
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. PROFESIONALAK ETA ZERBITZUAK
Dosierra: 571-2016 Nori: FORD KONDIA Arrazoia: Ford Kondia eta Ziorla Autoak kontzesionarioek Durangoko postontzietan propaganda eskuorria bota dute, alde bietan erdara hutsean, euskara/euskaldunok kontuan hartu gabe. Erantzuna:
IAT-ITV Dosierra: 631-2016 Nori: IAT-ITV ARRIGORRIAGA - APPLUS ITEUVE EUSKADI Arrazoia: Arrigorriagako Applus Iteuven erreserba egin dut eta tiketa euskaraz dagoen arren, akatsen bat dago testuan: hordua, loztzeko... Ongi legoke hori zuzentzea. Erantzuna: Dosierra: 265-2016 Nori: IAT-ITV IRUÑEA - TÜV RHEINLAND NAVARRA Arrazoia: Aurreko egunean Arraiozera traktoreari eta gurdiari ITVa pasatzeko langileak etorri ziren eta ez ziren euskaraz moldatzeko gai izan. Erantzuna: Dosierra: 430-2016 Nori: IAT-ITV URNIETA Rheinland Iberica S.A. Arrazoia: AIT/ITV azterketa teknikoa egiteko hitzordua internet bidez eskatzean (http://www.tuv.com/eu/spain/cita_previa_itv/info-itv_87113.jsp?vicId=null) amaieran alemanierazko mezuak agertzen dira. Erantzuna: URNIETAKO IAT ZERBITZUA - ARDURADUNA: Hitzordua eskatzean alemanez agertzen zen mezua akats informatiko baten ondorioa da. Akats hau informatika sailari jakinarazi diogu eta gaurko egunean zuzendua dagoela egiaztatu dugu.
INMOBILIARIA Dosierra: 92-2016 Nori: AGENCE DONIBANE Arrazoia: Agence Donibane higiezinen agentziak publizitatea banatu du Hendaiako erdiguneko etxeetan inguruan saltzeko etxebizitzak bilatzen dituztela esanez. Esku-orria elebietan egin du, frantsesez eta gaztelaniaz. Euskaraz ezer ere ez. Erantzuna: Dosierra: 73-2016 Nori: AGENCE IMMOBILIÈRE NEXITY Arrazoia: Nexity etxe-bizitza agentziak bide bazterrean ezarritako jakinarazpena ez da euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 133-2016 Nori: AGENCE IMMOBILIÈRE NEXITY Arrazoia: Urruñako Bernard de Coral karrikan ezarri duten Nexity etxe-bizitza agentziari buruzko panela ez da euskaraz. Erantzuna:
345
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. PROFESIONALAK ETA ZERBITZUAK
Dosierra: 9-2016 Nori: CENTURY 21 Arrazoia: Century 21 etxe-bizitza agentziak berriz ere erdara hutsean jarri du iragarkia. Erantzuna: Dosierra: 1602-2016 Nori: INMOLOIOLA Arrazoia: Inmoloiolaren eskaintza hau ele bietan dago, baina itzulpena okerra da, euskaraz ez du zentzurik. Erantzuna: Dosierra: 1237-2016 Nori: ROBERT ALDAY Arrazoia: Alday sozietatearen webgunean ageri da etxe-bizitza bakoitzaren izena euskaraz dela: http://www.alday-immobilier.com/toutes-les-references/ Bertzelako idatziak berriz, erdara hutsean. Ez al da euskarazko zerbitzurik ukaiten ahal? Erantzuna:
BESTERIK Dosierra: 1152-2016 Nori: DIBERCO 2013 S.L. Arrazoia: Diberco S.L.k Bilbon, gure etxe parean jarritako oharra gazteleraz baino ez dago. Bezero euskaldunik ez ei dute. Erantzuna: GRUPO DIBERCO: Eskatu duzun bezala kartela euskaraz eransten dizugu. Barkatu sortutako eragozpenak. Dosierra: 1617-2016 Nori: EUSKAL HERRIKO ARKITEKTOEN ELKARGO OFIZIALA - ARABAKO ORDEZKARITZA Arrazoia: Euskal Herriko Arkitektura sarien erakusketa bat dago Gasteizko autobus geltokian. Euskara ez dute kontuan hartu, aurkezpenean salbu. Lotsagarria!!! Erantzuna: Dosierra: 1230-2016 Nori: GRUAS IRATXE Arrazoia: Iratxe garabietakoa autoaren bila etorri da irailaren 7an eta emandako txartela eta izenpetu beharreko orria ez zeuden euskaraz; gazteleraz baino ez. Erantzuna: Dosierra: 768-2016 Nori: GUREAK Arrazoia: Iruñeko Udalarekin lan egiten duen Gureak enpresak jakinarazpenak gaztelera hutsean igortzen ditu. Erantzuna: Dosierra: 936-2016 Nori: INELSA ZENER Arrazoia: INELSA ZENER zerbitzuak publizitatea gaztelania hutsean banatu du Etxarri Aranatzen. Erantzuna:
346
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. PROFESIONALAK ETA ZERBITZUAK
Dosierra: 1495-2016 Nori: ISTA METERING SERVICES ESPAÑA S.A. Arrazoia: Kontagailuak irakurtzeko oharra gaztelania hutsean baino ez dugu jaso Donostian. Erantzuna: Dosierra: 359-2016 Nori: MEETIC ESPAÑA S.L. Arrazoia: Nire harreman esparrua zabaldu asmoz Meetic Españako bezero izaten saiatzen ari naiz. Nire buruaren aurkezpena lau hizkuntzez egin dut: euskara, gaztelera, frantsesa eta ingelesa. Meetic-ek beste hiru hizkuntzak onesten ditu baina erabat maite dudan euskara etengabe errefusatzen du. Nire aurkezpenean euskara ere erabiltzen badut nire aurkezpen testu osoa ezabatzen dute, behin eta berriz. Nire aurkezpenean ez dago ezer gaitzesgarririk, errefusagarririk, soilik gizaki euskaldun bat izanik euskara erabili nahi dudala. Katala hizkuntza erabilita ez da horrelakorik gertatzen. Euskarak soilik pairatzen du bazterkeria. Sarri egin diot erreklamazioa Meetic Españari baina erantzuteko denborarik ere ez du hartzen. Profilean euskara erabiltzea galarazten badit ez dut Meetic-eko bezero izan nahi. Erantzuna: Dosierra: 313-2016 Nori: NORDISVEN Arrazoia: Metro Bilbaoko zenbait egoitzatan jarritako salmenta makina berriek (Bulego Nagusiak, San Inazio geltokia, Ariz eta Sopelako tailerrak) adierazle digitaletan ematen duten informazioa bakarrik gaztelaniaz agertzen da. Erantzuna: Dosierra: 604-2016 Nori: PERSIANAS EGOKI Arrazoia: Persianas Egokira deitu dut matxura baten berri emateko eta ez dut zerbitzua euskaraz jaso, hala eskatu badut ere. Erantzuna: Dosierra: 1297-2016 Nori: SPOLIK Arrazoia: SportJam, gaztetxoei zuzendutako kirol azokaren harreran euskaraz egin arren, tratu guztia erdaraz. Eta webgunea ez dute euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1614-2016 Nori: URUPLUS MEDIA S.L. (DESKONTALIA) Arrazoia: www.deskontalia.es webguneak ez du euskarazko bertsiorik. Erantzuna: Dosierra: 445-2016 Nori: VAIGAS ZERBITZU TEKNIKOA Arrazoia: Vaigas enpresak Vaillant markaren Zerbitzu tekniko Ofiziala eskaintzen du, eta haiek egiten dute etxeko galdararen mantentze-zerbitzua. Orokorrean zerbitzu egokia eskaintzen dute, baina hizkuntza kontuan ez nago batere konforme. Jaso nuen azken deian espainieraz egin zidaten eta nik euskaraz hitz egin arren, beste aldekoak espainieraz erantzun zidan denbora guztian. Idatzizko paper, propaganda, aholku, orribiko, txartel eta gainerako guzti-guztiak espainieraz jasotzen ditugu. Zerbitzua, ahozkoa zein idatzizkoa, informazioa, fakturak eta gainerakoak, den-denak, euskaraz nahi ditut. Erantzuna:
347
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak SEKTORE SOZIOEKONOMIKOA. PROFESIONALAK ETA ZERBITZUAK
Dosierra: 543-2016 Nori: VAIGAS ZERBITZU TEKNIKOA Arrazoia: Duela pare bat aste kexa idatzi nion galdararen mantentze zerbitzuaz arduratzen den VAIGAS S.M. enpresari, bezero euskaldunak ez gaituelako aintzat hartzen. Egunean bertan, emakumezko euskaldun batek telefonoz deitu zidan eta nirekin euskaraz hitz egiteko ahalegina egingo zutela esan zidan. Hitzezko harremana ez ezik, idatzizkoa ere euskaraz nahi dudala adierazi nion eta oraingoz ezinezkoa izango zela erantzun zidan, dokumentuak zentraletik irteten zirela. Gaur, ikuskapenaren ziurtagiria iritsi zait, espainiera hutsean noski. Zerbitzu ofizial izenekoa duten enpresa hauek denek, zerbitzuak hitzez zein idatziz, bere osotasunean euskaraz eskaintzeko obligazioa eta betebeharra dute. Erantzuna: VAILLANT GROUP - ARRETA ZERBITZUKO ZUZENDARIA: Zure kexa jaso eta 20 eguneko epean bezeroari dokumentazioa euskaraz eta gazteleraz helaraziko diogula adierazi nahi dizugu.
348
ϴ͘ KZ/KEd <
349
350
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak
ZORIONTZEAK Dosierra: 106-2016 Nori: A LA BOLÉE Arrazoia: Lagunekin A La Bolée Baionako katedrala ondoan den krepetegira bazkaltzera joateko usaia hartu dugu. Hainbat langilek, nahiz eta euskara ez jakin, indarra egiten dute gutxienez oinarrizko hitzak errateko. Eta oroitzen naiz lehen langile euskalduna ere bazela sukaldean. Plazer bat da jatetxe horretan euskaraz egin ahal izatea. Erantzuna: Dosierra: 1093-2016 Nori: ACER COMPUTER IBÉRICA S.A. Arrazoia: Ustekabe itzela! Acer markako ordenagailu berria erosi eta berme baldintzen liburuxka irekitzean beste hizkuntza askoren artean euskara aurkitu dudanean. Erantzuna: Dosierra: 358-2016 Nori: ALBIE, RESTAURACIÓN SOCIAL, CATERING Y VENDING Arrazoia: Aurreko batean kexa aurkeztu nuen, (789-2015 dosier zenbakia) nire ustez Donostia Ospitaleko kafetegian euskarazko zerbitzua ez zelako behar bezala bermatzen. Jaso nuen kafetegia kudeatzen duen Albie enpresaren erantzuna, egoera zuzentzeko neurri zuzentzaileen berri emanez, eta izan dut aukera zuzenean frogatzeko ea egoera zuzendu den. Hobekuntza nabarmena da, bai idatzizko informazioari dagokionez eta baita ahozko arretari dagokionez ere. Euskara izanik ni erosoen sentitzen naizen hizkuntza, zerbitzuaren kalitateak asko irabazi du niretzat. Nire esker ona eta zoriona adierazi nahi diet bai Albie enpresako kudeatzaileei eta baita, bereziki, bertako langileei, eta bide horretan jarraitzea eskatuko nieke, asko eta askok biziki eskertuko dugu eta. Mila esker eta zorionak. Erantzuna: Dosierra: 96-2016 Nori: ALPINOLAN LAN BERTIKALAK Arrazoia: Alpinolan etxearen iragarkia ikusi nuen atzo, Muruetatorre auzunean (Durango) itsatsita. Euskara hutsean. Bejondeiela! Erantzuna: Dosierra: 213-2016 Nori: ANBOTO JATETXEA Arrazoia: Atzo konturatu naiz Gasteizko Anboto taberna-jatetxea eraberritu dutela. Kanpoaldeko oholetan ohartu gara menua-eta hainbat hizkuntzatan ipini dituztela eta euskaraz ere! Bejondeiela! Erantzuna: Dosierra: 1434-2016 Nori: ANDROMEDA DENDA EKOLOGIKOA Arrazoia: Barañaingo Andromeda belar eta elikadura naturaleko dendak bere poltsetan informazioa euskaraz ematen du. Erantzuna: Dosierra: 102-2016 Nori: ANGELUKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Pasa den astean nire etxetik agente bat pasa da errolda egiteko, ez nuelako paper formatuan egin. Oso pozik geratu naiz euskaraz egin zitekeela ohartu orduko. Erantzuna:
351
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 165-2016 Nori: ARKUPE KAFETEGIA Arrazoia: Etxebarriko Arkupe Kafetegian euskarazko egunkaria, Berria, dute bezeroon eskura. Ez da ohikoa parajeotan eta horregatik zoriondu nahiko nituzke. Erantzuna: Dosierra: 123-2016 Nori: ASF - AUTOROUTES DU SUD DE LA FRANCE Arrazoia: Iruña eta Baiona arteko bidean, A63 autopista berritzen ari direla jakinarazteko bide bazterrean jarri duten panela euskaraz ere jarri dute, frantsesezko eta gaztelerazko bertsioen artean. Erantzuna: VINCI AUTOROUTES - BEZEROEN ZERBITZUA: A63 bidean den seinaletikari buruz helarazi diguzuen zorion-gutuna arreta handiz irakurri dugu. VINCI Autoroutes-n izenean zorion horretaz eskertzen zaituztegu, indarrak egitera bultzatzen baikaituzue, bezeroaren eskakizunei erantzuteko gisan. Dosierra: 248-2016 Nori: ASOLAZE KANPINA Arrazoia: Izabako Asolaze kanpina zoriondu nahiko nuke harrera euskaraz egiten dutelako. Erantzuna: Dosierra: 1214-2016 Nori: BAR AVENIDA Arrazoia: Atzo Txantreako Avenida tabernako zerbitzari gazteak euskaraz artatu ninduen. Erantzuna: Dosierra: 1191-2016 Nori: BASAJAUN TABERNA Arrazoia: Atarrabiako Basajaun taberna zoriondu nahi dut. Tabernariek euskaraz artatu naute. Erantzuna: Dosierra: 113-2016 Nori: BAZTANGO MENDIGOIZALEAK Arrazoia: Baztango Mendigoizaleak taldeari zorion mezua igorri nahiko nioke kartela euskara hutsean jartzeagatik. Erantzuna: Dosierra: 1243-2016 Nori: BERTIZ EXPRESS KARMELO Arrazoia: Bilboko Arsuaga kalean dagoen Bertiz okindegian ogia euskaraz eskatu diot bertan zegoen neskari eta berak gaztelaniaz erantzun dit. Mutil euskaldunari lekua utzi dio eta honek naturaltasun osoz arreta egin dit. Ezer komentatu barik. Erantzuna: Dosierra: 1460-2016 Nori: BIANDITZ NEKAZARIEN ETXEA Arrazoia: Bianditz Nekazarien Etxean beti egin digute euskaraz. Langile guztiak euskaldunak dira eta idatzizko ohar guztiak euskaraz dituzte! Erantzuna: Dosierra: 1226-2016 Nori: BILBO BERRI AUTOMOVILES S.A. Arrazoia: Renaultek Bilbon duen Bilbo Berri kontzesionarioan izan naiz gaur. Harrerako bi mutilekin eta dirua jaso duenarekin euskaraz egin ahal izan dut. Zorionak. Erantzuna:
352
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 726-2016 Nori: BOULANGERIE DARRIGUES Arrazoia: Duela egun batzuk, 14:30ak aldera Senpereko Darrigues okindegira joan, bertako langile bati euskaraz egin, eta berau frantsesa izanki, bigarren langile euskaldunak ziztu bizian eskaini digu arreta. Erantzuna: Dosierra: 1401-2016 Nori: CARBIZKAIA Arrazoia: Urriaren 18an Carbizkaiara telefono deia egin eta harrerako neskak euskaraz hitz egin zidan. Erantzuna: Dosierra: 1052-2016 Nori: CARREFOUR EXPRESS Arrazoia: Noaingo CEPSA gasolindegian gelditu gara eta hara zer sorpresa polita, bertan den Carrefour Express supermerkatuak lehentasunezko trataera ematen dio euskarari. Poztekoa da. Erantzuna: Dosierra: 467-2016 Nori: CASA JOSE Arrazoia: Atzo Hendaiako Cafe Jose jatetxean gelditu nintzen trena hartu aitzin. Oso harrera ona ukan nuen eta gainera zerbitzariak naturaltasun osoz euskaraz egin zidan. Erantzuna: Dosierra: 419-2016 Nori: CEPSA Arrazoia: CEPSAren Lakuntzako gasolindegian langilea euskaraz zuzendu zait nik deus erran gabe. Gasolina botatzeko makina euskaraz zuten eta repostajea hasi denean "diesela aukeratu duzu..." hasi da makina solasean. Bukatzeko, karteleria "bienvenido a cepsa" etab. euskaraz ere jartzera animatu nahi ditut. Erantzuna: Dosierra: 1620-2016 Nori: CERVECERÍA BOULEVARD Arrazoia: Irungo Boulevard garagardotegian langileek euskaraz egin ziguten azaroan joan ginenean, eta ez genuen espero. Sorpresa atsegina!! Erantzuna: Dosierra: 107-2016 Nori: CINEMA L’ATALANTE Arrazoia: Zoriondu nahi nuke Baionako Atalante zine-gela, euskarazko filmen hedapenaren alde egiten ari den lanagatik azken denbora hauetan, Amama filma azken adibidea izanki (http://atalante-cinema.org/amama/). Segi dezala bide horretatik! Erantzuna: Dosierra: 1473-2016 Nori: CINESA MAX OCIO Arrazoia: Barakaldoko Cinesan sarrerak erosi eta jasotzeko makinak orain euskaraz erabil ditzakegu, nahiz eta testuak findu behar dituzten oraindik. Gainera, gero eta langile gehiago euskaldunak dira. Erantzuna:
353
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 677-2016 Nori: CRÉDIT AGRICOLE Arrazoia: Gaur arratsaldeko 16:00ak aldera Senpereko bulegoan zerbitzatu nauen langileak euskaraz egin dit. Erantzuna: Dosierra: 615-2016 Nori: DELIKIA FRESH Arrazoia: Delikia Frehs enpresa zoriondu nahi dut bere salmenta makinetan euskara erabiltzen dutelako lehen lerroan. Erantzuna: Dosierra: 219-2016 Nori: DENDARI.COM Arrazoia: dendari.com webgune komertziala izanda, lehenengo aukera du euskara. Ikasten ari denarentzat edukiak euskaraz eta sagua jarrita gaztelaniara itzultzen duen tresna. Erantzuna: Dosierra: 191-2016 Nori: DUCHAYA Arrazoia: Etxean jasotako propagandan, nahiz sareko webgunean (www.duchaya.com) informazioa euskaraz dago. Erantzuna: Dosierra: 1026-2016 Nori: E. LECLERC Arrazoia: Urruñako E. Leclerc denda barruko seinaletika elebiduna da, euskaraz eta frantsesez. Erantzuna: Dosierra: 461-2016 Nori: EKOGARBI Arrazoia: Ekogarbi enpresa zoriondu nahiko nuke euren webgunea ele bietan edukitzeaz gain, Euskalerria irratian publizitatea euskaraz egiteagatik. Erantzuna: Dosierra: 1376-2016 Nori: EMS Donostia Electrofitness Arrazoia: Hiru aldiz Akuilariren bidez salatu ondoren, bete dute hizkuntza eskakizunei dagokien eskaera, eta azkeneko kartela EUSKARAZ ere jarri dute EMS Electrofitness enpresakoek Zumarragako herrian. Erantzuna: Dosierra: 443-2016 Nori: EROSKI Arrazoia: Duela hilabete batzuk Gasteizko Tomas Zumarraga Dohatsuaren kaleko Eroski supermerkatura joan nintzen eta kaxako dendariak "nik euskaraz" pina zeraman. Horri esker jakin nuen euskaraz zekiela eta euskarazko zerbitzu on bat jaso ahal izan nuen. Euskaldun askori, niri barne, hiri oso erdaldunetan euskaraz hitz egitea eta ondokoak ez jakitearen beldur gara. Pin horren ideia ezinhobea iruditu zitzaidan. Hala ere, hori izan zen Eroskin ikusi nuen lehenengo pina, eta bakarra. Ez dut inoiz gehiago ikusi, eta orain berriz erosketak erdaraz egin behar, izan ere, langileen artean erdaraz egiten dutenez, ba azkenean beldurra ematen dizu euskaraz hitz egitea. Horregatik Eroskiri eskatzen diot, batetik langile guztiak euskaldunak izaten eta euskaraz lan egiten saiatzea eta "bai euskarari" ziurtagiria eskuratzea, euskaldunok benetan euskalduna den supermerkatu bat eskatzen dugu-eta. Bestetik, pin horiek berreskuratzea eta euskaldunak diren langile guztiek egunero jar ditzatela. Erantzuna:
354
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 203-2016 Nori: ERREGUINA OSTATUA Arrazoia: Euskara ederrean artatu gaituzte Bankako Erreguina jatetxean. Erantzuna: Dosierra: 903-2016 Nori: ESTALAYO ETXETRESNAK Arrazoia: Donostiako Secundiko Esnaola kaleko Estalayo etxetresna dendako langilearekin lehendabiziko hitza telefonoan euskaraz (deitutako hirutan), baita harremana dendan naturaltasun osoz. Plazera izan da. Zorionak! Erantzuna: Dosierra: 865-2016 Nori: ETNA KAFETEGIA Arrazoia: Donostiako Etna kafetegia zoriondu nahiko nuke egoki eta dagokidan hizkuntzan hartu nautelako. Erantzuna: Dosierra: 614-2016 Nori: EUSKAL APARRA S.L. Arrazoia: Euskal Aparra S.L. zoriondu nahi dut, Zerbeer produktuan gazteleratik gogo txarrez itzulitako euskarazko testu bat jarri ordez, euskaldunontzat idatzitako testu erakargarri bat jartzeagatik. Benetako publizitate elebiduna! Erantzuna: Dosierra: 975-2016 Nori: EUSKAL HERRIA ESNEA Arrazoia: Euskal Herria Esnea zoriondu nahi dut esne-kaxa oso-osorik euskaraz emateagatik, eta baita webgunea ere. Zinez txalogarria! Erantzuna: Dosierra: 1513-2016 Nori: EUSKAL HERRIA ESNEA Arrazoia: Euskal Herria Esneari eskerrik asko eta zorionak eragozpen eta azpijoko guztien gainetik ontziak eta paketeak ehuneko ehunean euskara txukun eta politean errotulatzeagatik. Aupa Karrantza euskalduna!!! Erantzuna: Dosierra: 1475-2016 Nori: EUSKALTEL S.A. Arrazoia: 2016ko azaroaren 9an, 19:00ak aldera, Bilboko Santutxu kalean dagoen Euskalteleko saltokian artatu ninduen langilea euskalduna zen. Euskaltel animatzen dut beste txanda eta dendetan ere langile elebidunak jartzera. Erantzuna: Dosierra: 247-2016 Nori: EZKIAGA DENDA Arrazoia: Izabako Ezkiaga dendan harrera euskaraz egin didate, bai telefonoz zein tokian bertan, eta horregatik zoriona helarazi nahiko nieke. Erantzuna:
355
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 1493-2016 Nori: F.C. BARCELONA Arrazoia: Bartzelona futbol-taldeak, Athletic taldeko Yerayri (barrabiletako minbizia topatu diotela eta), elkartasuna adierazteko txioa zabaldu du Twitterren, euskaraz: "Denbora gutxian berdegunean ikusi nahi zaitugu. Eutsi, Yerai!!' Euskal Herritik kanpoko halako talde entzutetsu eta mundu osoan ezagunak euskaldunonganako begirunea izatea estimatzekoa dela deritzot; kontuan harturik EHn ohikoa dela euskaldunoi hizkuntza-eskubideak urratzea. Moltes gràcies! Erantzuna: Dosierra: 112-2016 Nori: FARMACIA LERA TOSTON Arrazoia: LERA TOSTON Agoizko Botikan 2016rako egutegia euskara hutsean eskaini zidaten. Erantzuna: Dosierra: 99-2016 Nori: FARPLUS Arrazoia: FARPLUS-ek 2016rako argitaratutako egutegia euskara hutsean jaso dut agoizko botika batean. Erantzuna: Dosierra: 354-2016 Nori: FORCHETTA BAR/PIZZERIA Arrazoia: Eibarko Forchetta jatetxe italiarra zoriondu nahi dut. Izan ere, karta-eskuorriak euskaraz ditu. Zoritxarrez, ez da ohikoa euskara eta euskaldunok kontuan hartzea. Gainera, aipagarria begitantzen zait ugazabaren jatorria zein den: alemana da, eta Sri Lankakoa du ama. Jatorriz hemengoak diren askok baino gehiago egiten du bada, nahiz gutxi izan. Eta nik estimatu. Erantzuna: Dosierra: 1359-2016 Nori: FOTOIKATZ Arrazoia: Iruñeko Pozoblanco karrikan dagoen Fotoikatz argazki dendan euskaraz primeran atenditu naute. Erantzuna: Dosierra: 1440-2016 Nori: FOTO MENA Arrazoia: Iruñeko kale nagusian den Foto Mena dendara joan naiz argazki batzuk paperean inprimatzera. Azken urteotan euskara dezente galdu duela esan arren, bertako lagunak euskaraz egin dit arreta. Eskertzekoa!! Erantzuna: Dosierra: 1196-2016 Nori: GARAZI EN ROSE Arrazoia: Donibane Garazin bularraren minbiziaren borrokaren faboretan antolatzen duten lasterketari buruzko informazioa euskaraz eskaini dute, nahiz eta web-orrian frantsesa nagusitzen den halere. Erantzuna: Dosierra: 283-2016 Nori: GAURSA AUTOAK Arrazoia: Gaursa Renault etxeko kafetegian Berria dute bezeroon eskura, itxaronaldiak arintzeko. Zoritxarrez ez da ohikoa eskualdean, eta euskaraz leitzen dugunok estimatzen dugu. Erantzuna:
356
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 1329-2016 Nori: GAURSA AUTOAK Arrazoia: Azken urteotan hainbat aldiz eskatu ondoren, nagusiki euskalduna den eskualdea hartzen duen Gaursa tailerrak, behingoagatik euskaraz bidali dit oharra. Erantzuna: Dosierra: 945-2016 Nori: GEURIA MERKATUA Arrazoia: Bilboko Geuria merkatura joan garen bakoitzean langile ezberdinek euskaraz egin digute. Benetan eskertzekoa! Erantzuna: Dosierra: 1619-2016 Nori: GEURIA MERKATUA Arrazoia: Geuria merkatuko langileek beti euskaraz egiten digute. Erantzuna: Dosierra: 1477-2016 Nori: HARAN BAR/RESTAURANTE Arrazoia: Sarrigurengo Haran tabernan euskaraz artatu naute. Erantzuna: Dosierra: 527-2016 Nori: HAZITIK LILIA Arrazoia: Senpereko Hazitik Lilia etxaldean, landare bakoitzaren izen eta ezaugarriak %100ean euskaraz emanak dira. Erantzuna: Dosierra: 679-2016 Nori: HÉLIOS OPHTALMOLOGIE Arrazoia: Sandy Léoni doktorearen orthoptistak euskara garbi batez artatu gaitu. Erantzuna: Dosierra: 678-2016 Nori: HERRIKO ETXEKO EDANTEGIA Arrazoia: Sarako Herriko Etxeko edantegian euskaraz zerbitzatu gaituzte. Biba ziek! Erantzuna: Dosierra: 637-2016 Nori: HOTEL PIELLENIA Arrazoia: Atharratzeko Piellenia hotel-jatetxeak http://www.hotel-piellenia.fr/index-EUS.html Erantzuna:
webgunea
euskaraz
Dosierra: 266-2016 Nori: IAT-ITV IRUÑEA - TÜV RHEINLAND NAVARRA Arrazoia: Arraiozera traktore eta karroen inspekzio egitera etorritako ITVko mekanikaria euskalduna zen. Erantzuna:
357
du:
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 395-2016 Nori: IBERDROLA Arrazoia: Hizkuntz Eskubideen Behatokiaren bidez kexak helarazi izanak bere fruitua eman du: Iberdrolaren argindarraren hondarreko fakturarekin batera igorri didaten informazio-orria, “Zure argindarrari buruzko informazioa” izenekoa, euskaraz jaso dut, faktura bezalaxe. Erantzuna: Dosierra: 816-2016 Nori: IBERDROLA Arrazoia: Iberdrola zoriondu nahi dut euskara txukun eta amultsuz tratatu izanagatik. Erantzuna: Dosierra: 1310-2016 Nori: IBERIA LAE SA Arrazoia: Iberiaren Madril-Bilbo hegaldian, Bilbora iristear, segurtasun oharrak euskaraz ere eman zituzten bozgorailutik. Erantzuna: Dosierra: 590-2016 Nori: IKEA Arrazoia: Mediabask astekariaren azalean iragarki elebiduna argitaratu du Ikeak (Baiona). Erantzuna: Dosierra: 581-2016 Nori: IL CIRCO ITALIANO Arrazoia: Akatsak akats, Italiako Zirko taldekoek publizitate guztia euskara hutsean jarri dute. Ongi legoke hurrengorako akats horiek zuzentzea. Erantzuna: DONOSTIAKO UDALA - EUSKARA ZERBITZUAREN BURUA: Aipatzen dituen akatsak direla eta, zera adierazi nahi dugu: Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzu honek berak ofizioz egin zion zirkuari ohartarazpena. 2016ko martxoaren 4an mezu bat igorri zion kartelak euskaraz jarri izanagatik euren ahalegina eskertuz, eta, bide batez, akatsen zuzenketa bidali, araudiak dioena gogorarazi, eta hizkuntza aholkularitza eskaini zitzaien. Dosierra: 214-2016 Nori: IRAKASLEAK AKADEMIA Arrazoia: Donostiako Irakasleak Akademian informazioan lehentasuna ematen diote euskarari; dokumentazioa, apunteak, azalpenak... euskara hutsean. Lehen hitza, euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 970-2016 Nori: IRAULI Arrazoia: Sunbillako Irauli enpresa zoriondu nahiko nuke ardo botilan garrantzi gehiena euskarari emateagatik. Erantzuna: Dosierra: 638-2016 Nori: ITURRI Arrazoia: Baionako botika batean Iturri markako kosmetikak deskubritu ditut. Lehengai naturalekin eginak dira Baionan eta ekoizpenaren gibelean deskribapena euskaraz emana da. Webgunean ere berdin. Erantzuna:
358
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 943-2016 Nori: JAUNAK TABERNA-JATETXEA Arrazoia: Bilboko Jaunak taberna-jatetxeko zerbitzariek beti euskaraz egiten digutelako zoriondu nahiko nituzke. Erantzuna: Dosierra: 1615-2016 Nori: JAVIER HARATEGIA Arrazoia: Iruñeko alde zaharreko Javier harategian jendeari arreta egiten dauden biek euskaraz badakite. Joaten naizen guztietan euskaraz egiten dut erosketa, eroso eta gustura. Erantzuna: Dosierra: 210-2016 Nori: KAIKU Arrazoia: Kaiku zoriondu nahiko nuke bere produktuetan euskarari lekua egiteagatik. Hurbiltasun irizpideetako bat dela onartzeko garaia izan da! Lehengo urrats honek gehiago ekar ditzala! Erantzuna: Dosierra: 1396-2016 Nori: KANDELA TABERNA Arrazoia: Aurreko egunean Iruñeko Lindatxikia karrikan dagoen Kandela tabernara hurbildu ginen eta zerbitzariak euskaraz egin zigun arreta. Zigarroei buruzko kanpoko oharra soilik euskaraz zegoen. Erantzuna: Dosierra: 720-2016 Nori: KAUTENIK Arrazoia: Berriatuko KauTenik enpresaren web orria beste hainbat hizkuntzetan ez ezik, euskara oso txukunean ere badago. Erantzuna: Dosierra: 121-2016 Nori: KUTXABANK Arrazoia: Bilboko Uriortu kaleko Kutxabankeko bulegoan egon naiz egutegi bat eskatzen eta aukeran, ele biduna edo euskara hutsezkoa eskaini didate. Horretaz gain, leihatilan ziren bi langile emakumeak euskaldunak ziren. Erantzuna: Dosierra: 1492-2016 Nori: KUTXABANK Arrazoia: Erronda eta Zabalbide kale arteko Kutxabank bulegoan bi langile euskaldun jarri dituzte, duela urte batzuk bat bera ere ez zegoenean. Eskerrik asko. Erantzuna: Dosierra: 1061-2016 Nori: LA BURUNDESA Arrazoia: Afitxa batzuk elebiz jarri dituelako La Burundesa autobus konpainia zoriondu nahiko nuke. Horrela segi dezala!! Erantzuna: Dosierra: 1272-2016 Nori: LA BURUNDESA Arrazoia: Burundesa autobus konpainia zoriondu nahi dut, bidaia txarteletan euskara lehen tokian jartzeagatik. Erantzuna:
359
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 1618-2016 Nori: LA CATEDRAL DE LA CERVEZA Arrazoia: Dendaren izena erdalduna bada ere, La Catedral de la Cerveza, langileak beti euskaraz egin digu. Bilbo batean asko eskertzen da. Erantzuna: Dosierra: 1033-2016 Nori: LA CERVECERÍA TABERNA Arrazoia: Aurreko astean Iruñeko Estafeta karrikan dagoen La Estafeta tabernan egon nintzen. Euskaraz eskatu eta orduan zegoen mutilak ez zekien euskaraz, baina segituan deitu zion euskaraz zekien neskari euskaraz egin ziezagun. Eskertzekoa! Erantzuna: Dosierra: 1253-2016 Nori: LABORAL KUTXA - BEZEROAREN ARRETARAKO ZERBITZUA Arrazoia: Honako mezu honen bitartez esker ona helarazi gura diot Laboral Kutxari darabiltzan hizkuntza-jokabideengatik. Izan ere, euskaldun bezeroa naizen aldetik, igartzen dut badela asmo eta jarduera aktiboa hizkuntza-eskubideak zaintzeko eta euskara sustatzeko. Gainera, esan dezaket inoiz banketxearekin izandako arazo batengatik dirua bertatik ateratzeko asmoa izan nuela, baina ez nuela azkenik egin, euskaldun bezero moduan ez nuelako uste alternatiba duinik zegoenik, gaur egun beste horrenbeste pentsatzen dut, ikusita bezeroa [eta bazkide] naizen beste zenbait banketxetako (Triodos Bank eta Fiare Banca Etica) urteetako jokabidea. Dena ez baita kexa, eta mailing bidez heldu berri zaidan ondokoa leidu eta gero otu zait merezi duela kreditu kooperatiba honek aitorpena jasotzea.http://bloga.laboralkutxa.com/gure-hizkuntza-politika-sare-sozialetan/ Erantzuna: Dosierra: 321-2016 Nori: LABORAL KUTXA Arrazoia: Laboral Kutxak Barakaldoko Eguskiagirre kalean duen bulegoan euskaraz ikasten ari zen langile batek hartu ninduen; euskaraz erantzun eta egin beharrekoa egin zidan. Jarrera oso ona izan zuen. Gustura sentitu nintzen eta errespetatua. Erantzuna: Dosierra: 729-2016 Nori: LAGUN ETXEA TABERNA Arrazoia: Taberna honetan Berria egunkaria dute, eta bertako kafea bereziki gozoa da, bai eta jatekoak ere. Ganora! ;-) Erantzuna: Dosierra: 1505-2016 Nori: LAKARI KOOPERATIBA ELK. TXIKIA Arrazoia: Lehen egunetik euskara erabat kontuan hartzen duen egitasmoa, kooperatiba eta saltokia. Erabat eredugarria. Webgunea ere euskaraz dute. Erantzuna: Dosierra: 1323-2016 Nori: LANGARRI LOGÍSTICA Arrazoia: Langarri garraio-enpresakoak pakete baten eske etorri zaizkigu. Eman diguten albarana euskaraz ere idatzia dago. Segi horrela! Erantzuna:
360
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 521-2016 Nori: LARRETA ESNEKIAK Arrazoia: Orendingo (Gipuzkoa) Larreta Esnekiak etxearen produktuek euskaldun bezerook aintzatesten gaituzte; tamalez, ohikoa ez dena. Argazkian, adibide, limoi-jogurt botila, euskara hutsean etiketatua; Durangoko Izarbide denda ekologikoan erosia. Erantzuna: Larreta Esnekiak etxeak iragarkia jarri du 2016.06.26an Berrian: "Larreta Esnekiak etxea txalotu du Behatokiak, euskararen alde egindako lanagatik". Dosierra: 976-2016 Nori: LARRETA ESNEKIAK Arrazoia: Larreta esnekiak zoriondu nahi dut, produktuetan etiketa osoa euskaraz dutelako! Oso pozgarria da hori ikustea! Eskerrikasko aukeragatik! Erantzuna: 2016ko urriaren 2an Berria-n argitaratua Dosierra: 634-2016 Nori: LE FOUR A BOIS Arrazoia: Le Four à bois izeneko okindegian, etxean egindako produktuak erosten ahal dizkiogu Pantxikari euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1439-2016 Nori: LEKERIKA TABERNA Arrazoia: Bilboko Lekerikako tabernariek euskaraz egin digute beti, eta idatzizko oharrak ere euskaraz dituzte. Izugarri eskertzen da Bilbo bezalako hiri batean. Erantzuna: Dosierra: 724-2016 Nori: LEKU ONA Arrazoia: Duela egun batzuk, 16:15ak aldera Senpereko Leku Ona ostatuan zerbitzatu gaituen neskak euskaraz egin digu, eta eskertzen da! Erantzuna: Dosierra: 1639-2016 Nori: LEROY MERLIN Arrazoia: Gasteizko Boulevard Merkataritza Guneko Leroy Merlin dendan euskarak badu presentzia karteletan. Ongi legoke haren langileak euskaldunak izatea euskaldunon hizkuntza-eskubideak bermatzeko. Erantzuna: Dosierra: 1194-2016 Nori: LIBRAIRIE DE LA RUE EN PENTE Arrazoia: Baionako liburu denda honetan, sail bakoitzaren izendapena elebidunez agertzen da. Erantzuna: Dosierra: 1147-2016 Nori: LODOSAKO UDALA Arrazoia: Lodosako Udalak tokia egin dio euskarari jaietarako prestatu duen kartelean. Erantzuna:
361
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 1097-2016 Nori: LUFTHANSA Arrazoia: Bilbotik Frankfurterako bidaia hasi baino lehen ongi etorri mezua euskaraz ere jarri ziguten hegazkinean. Hala ere, larrialdietarako aholkuak eta informazioa gaztelaniaz eta ingelesez baino ez zizkiguten esan; beraz, badago zer hobetu. Erantzuna: Dosierra: 1103-2016 Nori: MAHOU-SAN MIGUEL Arrazoia: Lermako autobus geltokiko denda/kafetegian San Migel garagardoaren bi kartel handi daude jarrita, biak berdinak, eta euskara kontuan hartu dute. Erantzuna: Dosierra: 682-2016 Nori: MAITENIA Arrazoia: Arratsaldean ostatuko bi langileak euskaraz egin didate mementu oro. Erantzuna: Dosierra: 1176-2016 Nori: MANGO Arrazoia: MANGOren Iruñeko dendako pertsianan lehentasuna eman diote euskarazko informazioari. Erantzuna: Dosierra: 1264-2016 Nori: MARRUZURI GOXOTEGIA Arrazoia: Izabako Marruzuri goxotegiko zerbitzariak euskaraz artatu gintuen. Erantzuna: Dosierra: 62-2016 Nori: MARTXUKA GOZOTEGIA Arrazoia: Euskaraz seinalizatzen dute. Erantzuna: Dosierra: 1321-2016 Nori: MERKA SPORT Arrazoia: Merka Sportek Durangoko postontzietara banatu berri duen esku orria eredugarria delako. Bete betean asmatu du udalerri nagusiki euskaldun batean bi hizkuntzekin nola jokatu euskara nagusi izanik baina erdaldunak oinarrizko informazioa galdu gabe. Erantzuna: Dosierra: 245-2016 Nori: MERKECARTUCHOS Arrazoia: Iruñeko Eroski Merkataritza Guneko Merkecartuchos denda zoriondu nahi dut, bertan aritzen diren langileek euskaraz hitz egiten dutelako. Euskaldun berria naiz eta arreta euskaraz eman zidaten. Erantzuna: Dosierra: 1090-2016 Nori: METRO BILBAO Arrazoia: Uztailean Akuilari bidez jarritako kexaren ondorioz Bilboko Metroaren wifira konektatzeko "bisita ataria" elebiduna dugu gaurtik aurrera. Izan akuilari! Erantzuna:
362
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 181-2016 Nori: MISAKO GASTEIZ Arrazoia: Misako dendan jarri dituzten merkealdiaren kartelak euskaraz jarri dituztela eta zorion mezua helaraztea nahiko nuke. Erantzuna: Dosierra: 1514-2016 Nori: MUSEALIA ENTERTAIMENT Arrazoia: Musealia Entertaiment enpresak kudeatzen duen "Human body" izeneko erakusketa ikustera joan gara. Arreta euskaraz egin digute (2 pertsona), audio laguntza euskaraz zegoen eta informazio osoa euskaraz. Erantzuna: Dosierra: 1135-2016 Nori: OGI BERRI Arrazoia: Erripagainako Ogi Berri saltokia zoriondu nahiko nuke zerbitzua euskaraz eskaintzeagatik. Erantzuna: Dosierra: 1180-2016 Nori: OGI BERRI Arrazoia: Iruñeko Jasokunde kaleko Ogi Berri okindegian ogia sartzeko eman didaten paperezko poltsan euskaraz eta gaztelaniaz ageri da informazioa. Erantzuna: Dosierra: 896-2016 Nori: OLAJAUREGI HOTELA Arrazoia: Olajauregi hoteleko jatetxe ondotik pasakeran, gaur, ezkontza bat ospatu behar dutela-eta zarratuta dagoelako oharra euskaraz eta gaztelaniaz dagoela ikusi dut. Parajeotan ez baita 'normala' (ohikoa) euskaldunoi halakoetan begirunea izatea, kontzientziak zoriontzeko edo estimatzeko eskatzen dit. Hala gabiltza. Erantzuna: Dosierra: 1511-2016 Nori: ORANGE Arrazoia: Eskertzekoa da Orange enpresaren fakturak gutxienez euskaraz jasotzeko aukera izatea. Erantzuna: Dosierra: 1621-2016 Nori: ORONA Arrazoia: Igogailua izorratu da Iruñeko Carmen Baroja Nessi 12an eta atean ohartarazpena ele bietan jarri du ORONAk (lehenik euskaraz). Erantzuna: Dosierra: 1236-2016 Nori: PAYS BASQUE AU COEUR Arrazoia: Barnealdeko saltzaile eta ofizialeen webgunean euskara hautatzen ahal da, nahiz eta ez den dena euskarara itzulia: http://www.paysbasqueaucoeur.com/eu/euskal-herria-bihotzean.html Erantzuna:
363
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 1288-2016 Nori: PIZZA GORRI Arrazoia: Azkaineko Pizza Gorrin harrera euskaraz egiten dute eta menuak, pizzen izen eta osagaiak bi hizkuntzetan dira. Erantzuna: Dosierra: 1612-2016 Nori: PLANETARIO DE PAMPLONA S.A. - IRUÑEKO PLANETARIOA Arrazoia: Legorekin robotikan lehen urratsak emateko tailerrerako hasiera eguna gogorarazteko mezu elektronikoa lehenik gazteleraz, baina euskarazkoa bidaltzeko eskatu ondoren, berriz euskaraz bidali didate. Erantzuna: Dosierra: 314-2016 Nori: REFUGIO DE LINZA Arrazoia: Linza-ko aterpeko lagunak zoriondu nahiko nituzke euskaraz artatu nindutelako, bai telefonoz zein bertan. Erantzuna: Dosierra: 636-2016 Nori: RESTO U DE LA NIVE Arrazoia: Azken denbora hauetan, Unibertsitateko jatetxean, beste ikasle euskaldunekin aukera dugu harreran den langile batekin euskaraz egiteko. Plazera da! Ez da beti horrela izan jatetxean, zinez hobekuntza handia da. Erantzuna: Dosierra: 185-2016 Nori: SADA HORTZ KLINIKA Arrazoia: Barañaingo Sada hortz klinikatik gutuna jaso berri dut; urteroko errebisioaz gogorarazteko gutuna, hain zuzen ere. Euskaraz ere idatzia dago eta asko poztu naiz. Aurten ere bertan eginen dut errebisioa, zalantzarik gabe. Erantzuna: Dosierra: 592-2016 Nori: SAN ANTONIO-SANTA RITA IKASTETXEA Arrazoia: Durangoko San Antonio - Santa Rita ikastetxea zoriondu nahi dut, Durangoko postontzietan publizitatea euskara huts-hutsean banatu baitu. Bertan ikasi nuen, erdara hutsean, duela ez 'horrenbeste'; eta pozgarria da ikustea kontuak asko aldatu direla, hobera. Erantzuna: Dosierra: 1625-2016 Nori: SAN SEBASTIAN SHOPS Arrazoia: Gabonetako kanpaina egin du Donosti Shops, Erdialdeko establezimenduen elkarteak. Elkarteko kide diren establezimenduen atari guztietan Gabonak zoriontzeko poltsa ikusgarria jarri dute eta euskarazko mezua nabarmen ikusten da. Erantzuna: Dosierra: 655-2016 Nori: SENPEREKO HERRIKO ETXEA Arrazoia: Ohartu naiz duela gutxi Senpereko Herriko Etxeak frantses hutsean ziren seinaleak elebikoekin ordezkatu dituela. Erantzuna:
364
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 738-2016 Nori: SUPER AMARA - SAN MARTIN AZOKA Arrazoia: Donostiako San Martin azokako Super Amara Supermerkatua zoriondu nahi dut barne megafoniako mezuetan euskarak duen presentzia nabarmenagatik. Erantzuna: Dosierra: 1265-2016 Nori: TAPIA JATETXEA Arrazoia: Izabako Tapia jatetxea zoriondu nahi dut, euskaraz artatu gintuzten eta. Erantzuna: Dosierra: 1405-2016 Nori: TARTALO LIBURU DENDA Arrazoia: Iruñeko Txantrea auzoan dagoen Tartalo liburu dendara joan naiz eta euskaraz artatu naute. Erantzuna: Dosierra: 428-2016 Nori: TELEPIZZA Arrazoia: Telepizzaren Gasteizko Hondarribia kaleko saltokian haur baten urtebetetze-ospakizunerako erreserba egitean umeekin egongo zen langileak euskaraz egin ziezaien eskatu nuen. Ez nuen fede handirik, baina hala izan zen, eta haurrekin euskaraz aritu zen uneoro. Oraindik hobe izango zen umeari oparitu zioten egutegia euskaraz (ere) egon balitz. Erantzuna: Dosierra: 693-2016 Nori: TRABAKU GOIKO JATETXEA Arrazoia: Trabaku Goiko jatetxeko kartak, menuak-eta euskaraz dauzkate. Tabernako barran Berria ere badute. Erantzuna: Dosierra: 1306-2016 Nori: TRINKETEKO OSTATUA Arrazoia: Azkaingo Trinketeko ostatuan harrera euskaraz egiten dute eta menuak bi hizkuntzetan dira, baita pintxoen eta eguneko plateren arbela. Erantzuna: Dosierra: 901-2016 Nori: TXALAPARTA TABERNA Arrazoia: Bilboko Goienkale kaleko Txalaparta tabernan Berria egunkaria dute bezeroon eskura. Erantzuna: Dosierra: 1025-2016 Nori: TXOMIN IZOZKIGILEA Arrazoia: Agorrilaren 23an 20:00ak aldera Txomin izozki dendara joan ginen. Guk zerbitzariari frantsesez egin, eta gure artean euskaraz ari ginela entzutean, euskaraz zerbitzatu gintuen. Emazte ileargia zen. Erantzuna: Dosierra: 1109-2016 Nori: TTAKUN SAGARDOTEGIA Arrazoia: Garraldako Ttakun tabernako zerbitzariak zoriondu nahi ditut zerbitzua euskaraz emateagatik. Erantzuna:
365
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 1412-2016 Nori: ÜHARTIA BASERRIA Arrazoia: Barkoxeko Ühartia baserriko ahate gibel kontserbetan informazioa euskaraz agertzen da. Erantzuna: Dosierra: 1289-2016 Nori: VASCOLAC, S.L. Arrazoia: 2014an kexa (868-2014) jarri nion Vascolac S.L. enpresari euskara ez zuelako erabiltzen bere etiketetan. Bada, duela egun batzuk ustekabe pozgarria izan dut supermerkatuan, euskaldunok kontuan hartzen gaituen etiketa ikusi baitut, etxe horrena! Eta erosi ere egin dut euskaldunok errespetatzen gaituen arroz-esnea. Kexa egin nuenean, bazirudien asaldatu egin zirela eta asmo ezkutukorik edo txarrik ote zegoen iruditu zitzaiela. Idatzi egin nizuen, berriro, hargatik. Bada, oraingoan marka horrek euskaldunok kontuan hartzen -ez dago osorik euskaraz, baina balekoa daaurrerapausoa eman duelako pozik nago eta aitorpena egiten diet. Zorionak, eta mila esker. Erantzuna: Dosierra: 424-2016 Nori: VUELING AIRLINES S.A. Arrazoia: Bartzelona-Bilbo VY1432 hegaldiko komandante-pilotuak azalpenak gazteleraz,ingelesez eta EUSKARAZ eman ditu. Lehen aldia da hegaldi batean euskaraz entzuten dudala. Uste dut komandantearen izena ELIXABETE OIARZABAL dela. Erantzuna: Dosierra: 617-2016 Nori: VUELING AIRLINES S.A. Arrazoia: Vueling konpainiako Elizabeth Ormazabal aire komandanteak euskarazko azalpenak eman zituen La Palmatik Bilborako hegaldian. Aire kapitain batek euskaraz egiten duen lehen aldia izan da niretzat eta biziki zoriondu nahiko nituzke kapitaina eta konpainia. Erantzuna: Dosierra: 1508-2016 Nori: VICTOFER ARTISAU KONTSERBAK Arrazoia: Langile gazte guztiek euskaraz dakite eta oso jarrera abegikorra eta baikorra agertzen dute euskararen erabilerarekiko, zailtasunen bat edo beste badutela ikusten den arren. Eskertzekoa da. Erantzuna: Dosierra: 1287-2016 Nori: XOKO ONA Arrazoia: Azkaineko Xoko Onan langile gehienekin euskaraz hitz egiten ahal da. Erantzuna: Dosierra: 1459-2016 Nori: YENES TABERNA Arrazoia: Tabernaren itxuragatik, ez nuen batere espero tabernaria euskalduna izaterik. Alta, elkarrizketa guzia euskaraz pasa zen. Ustekabeko zinez atsegina. Erantzuna: Dosierra: 946-2016 Nori: ZAMAKONA ETXEA 2 Arrazoia: Zamakona Etxea 2 tabernako langileak beti bizkaiera jator eta polit batean zerbitzatzen gaitu. Eskertzekoa! Erantzuna:
366
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak ZORIONTZEAK
Dosierra: 1480-2016 Nori: ZAZPI LIBURU DENDA-OKINDEGIA Arrazoia: Iruñeko Miraballes karrikako Zazpi okindegi ondoan den D ereduko institutuko ikasleak dendariari gazteleraz egin diote eta okinak euskaraz erantzun die. Gainera, D eredukoak izanda, euskaraz ez mintzatzeaz kexatu zaie. Erantzuna: Dosierra: 1262-2016 Nori: ZURIZAKO KANPINA Arrazoia: Zurizako kanpinean euskaraz artatu gintuzten. Erantzuna:
367
368
ϵ͘ <KEd^h>d <
369
370
HIZKUNTZ ESKUBIDEEN BEHATOKIA. 2016ko sinopsiak
KONTSULTAK Dosierra: 180-2016 Arrazoia: Hezkuntza Departamentuak egina duen maisu-maistren kidegoan sartzeko lan-deialdian (https://www.navarra.es/home_eu/Actualidad/BON/Boletines/2016/29/Anuncio-6/) ondokoa dago jasota: "Ingeles eta Euskara (Nafarroa) espezialitateetako proba guztiak kasuan kasuko hizkuntzan eginen dira oso-osorik. Euskaraz emanen diren gainerako espezialitateetan izangaiek aukera izanen dute ariketa bakoitza gaztelaniaz ala euskaraz egiteko."Gaztelaniaz diren espezialitateei buruz ez da deus zehazten. Ondorioz, gaztelaniazko espezialitateetako azterketak euskaraz egiten ahalko dira? Hau da, aukera hori eskainiko zaie izangaiei? Dosierra: 188-2016 Arrazoia: Goizuetako Udalak euskara hutsean idatzitako obra-baimena eskuratu dio herritarrari. Jabetza erregistroak atzera bota dezake baimena euskara hutsean egoteagatik? Dosierra: 281-2016 Arrazoia: Garesko Udalak klausula sozialak ezarriko ditu kontratazio publikoetarako. Hizkuntz eskubideen bermerako egiten den proposamena egokia da? Dosierra: 326-2016 Arrazoia: Fundación Tripartitak badu derrigortasunik dokumentazioa ele bietan izateko? Dosierra: 463-2016 Arrazoia: Duela denbora bat egin nuen NAN dokumentua baina jakin nahiko nuke, Zizur Nagusian biziz gero, NAN dokumentua euskaraz egiteko eskubidea dudan, euskaraz egitea eskatu bainuen eta ezetz erantzun baitzidaten. Dosierra: 633-2016 Arrazoia: Arazorik izan dezaket euskara hutsean etiketatutako produktuak saltzeagatik? Zer dio legeak horri buruz? Dosierra: 1228-2016 Arrazoia: D ereduko ikastetxean guraso-bilerak euskaraz izateko eskubidearen gaineko kontsulta. Dosierra: 1380-2016 Arrazoia: Arbizuko, euskara ofiziala den herriko, tabernan larrialdi-irteeren seinaleak euskara hutsean ditugu. Balekoa da?
371
372
10. 2016KO DATUAK
373
374
2016KO DATUAK JATORRIA
MOTA
KOPURUA
Izaera gabeak
6
Kontsultak
8
Kexak
1457
Zoriontzeak
133
Iradokizunak
1
1616
GUZTIRA
SEKTORE PUBLIKOKO DATUAK ERAKUNDEA
KOPURUA
Espainiako Estatuko Administrazioa Frantziako Estatuko Administrazioa Eusko Jaurlaritza Nafarroako Gobernua Arabako Foru Aldundia Bizkaiko Foru Aldundia Gipuzkoako Foru Aldundia Ipar Euskal Herriko Udalak Nafarroako Udalak Arabako udalak Bizkaiko Udalak Gipuzkoako Udalak Mankomunitateak Nafarroako Parlamentua Eusko Legebiltzarra
88 27 314 113 5 37 14 54 96 27 59 43 14 3 1
OROTARA
895
375
SEKTORE SOZIOEKONOMIKOKO DATUAK EREMUA
KOPURUA
Aisialdia
76
Aseguru etxeak eta finantzak
43
Eragileak
33
Industria, ekonomia eta lan mundua
12
Interes orokorreko zerbitzuak
127
Merkataritza handia / Elikadura /Ostalaritza
214
Merkataritza txikia / Profesionalak eta zerbitzuak
57
OROTARA
562
DOSIERREN BILAKAERA KASU KOPURUAREN BILAKAERA 2002-2016 1800
1616
1600
1415
1400
1230 1278
KOPURUA
1000 800
1205
1099
1200
1402 1163 1090
1062 1009
930 813 735
705
600 400 200 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
URTEA
376