ROTTERDAM ARK STADSINITIATIEF 2013 14 FEBRUARI 2013
We are all in this together Terug naar de oorsprong in het nu / Back to basics in the now Initiatiefnemers: Angelique Smol en Tamara Hillebrandt
2013: WHERE ARE WE NOW? Voorbij is 2012 – een voor velen veelbewogen jaar – say hello to 2013. Meer nog dan afgelopen crisisjaren zijn de verwachtingen gespannen. Hoe diep is de bodem van de put? Vinden we dit jaar de weg omhoog? We speuren naar tekenen van herstel, maar er hangen tegelijkertijd nog heel wat zure appeltjes aan de bomen. Belangrijker nog is het doordringende besef dat herstel er nooit meer zo uit gaat zien als we gewend zijn. De noodzaak tot marktgerichtheid, de kleinere schaal en samenwerking in combinatie met betaalbaarheid vormen de nieuwe realiteit. Lokale factoren en eindgebruikers gaan een belangrijke rol spelen in gebiedsontwikkelingen. Een lager tempo met kans gericht investeren en het verbinden van sociaal-maatschappelijke opgaven, vragen om keuzes, durf en betrokkenheid. Anne Luijten Hoofdredacteur Gebiedsontwikkeling.nu TU Delft (bron: gebiedsontwikkeling.nu)
INHOUD 1
2013: WHERE ARE WE NOW?
2
Hét unieke duurzaamheidcentrum van Rotterdam 2.1.1
Zorg voor de mens
4
4|
5.2
Eenmalige kosten
37
7
5.3
Stichtingskosten
37
10
5.4
Begroting klein kantoor kleine R’ Ark
38
5.5
Explotatie R’ Ark Hoofdgebouw
39
10
2.2
Aquaponics
10
2.3
Voor wie?
10 14
5.5.2 jaarlijkse omzet
40
5.5.3 Jaarlijkse omzet Lodge
41
5.5.4 Crowdfunding
41
5.6
41
Aangevraagde bedrag
6
TEAM
43
18
7
Initiatiefnemers
45
Samenwerking met ontwikkelingen Era
25
7
Perpetuum Mobile R’ Ark
46
3.5
Pit en peel
26
3.6
Safe School
27
8
SWOT analyse
48
3.7
Haalbaarheid
28
9
BIJLAGEN
49
31
10
INTENTIE VERKLARINGEN
50
3.1
Impressie van R’ Ark
16
3.2
Landschapsplan
3.3
4.2
|
37
10
PLANFASERING EN UITVOERING
5
Eigen bijdrage
2.1.2 Permacultuur
WAT LEVERT HET DE STAD DAADWERKELIJK OP?
3
5.1
bouwproces
BEGROTING
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
32 37
|5
1
2013: WHERE ARE WE NOW?
IN HET KORT Opgestroopte mouwen, Ketelbinkie, Opzoomeren, hand in hand kameraden. Zo kennen wij Rotterdam. Zo staat Rotterdam bekend bij de buren. En, ook daarnaast en verder. Maar, het stoere en onafhankelijke imago van Rotterdam slijt. De globalisering mag dan wel goed zijn voor onze economie, onze jeugd groeit op met vervuiling en onnatuurlijk voedsel. Het evenwicht verzwakt in rap tempo. Hoog tijd om de neuzen weer een gezonde richting in te begeleiden. Dat doen we met een uniek concept.
REIS MET ONS MEE Hartelijk welkom bij R’ Ark. Snel en zeer makkelijk bereikbaar met tram, metro en bus.
Rotterdam Ark naar het concept EARTHSHIPS Welkom bij R’ Ark. Hét unieke duurzaamheidscentrum van Rotterdam. Gesitueerd in het hart van Rotterdam, worden de bezoekers van R’ Ark getrakteerd op de veelzijdigheid van moeder natuur. Een stedelijke eco-oase met uitzicht op onze vertrouwde Euromast. R’ Ark is een ecologische basis waar men kan voelen, proeven, ruiken, horen en beleven hoe onze toekomst er uit moet gaan zien. Hoe ons verleden er ooit uit zag. Een ontspannende interactieve reis naar bewuSwording en zelfredzaamheid. 6 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
Bij aankomst is daar meteen de eerste aangename verassing; Geen entreekosten. Je stapt een wereld binnen waar je wordt verwelkomt door; ‘ Pit en Peel’. Pit stelt de kern voor en Peel is de schil. Net zoals de aarde een kern heeft en een schil. Een schil die wij momenteel kapot maken waardoor de kern gevaar loopt. Met kleine R’ Ark vliegen Pit en Peel de wereld rond, op zoek naar duurzame avonturen. Zij landen op plaatsen waar educatie hard nodig is. Zij nemen kinderen mee op leerzame tochten. Door middel van interactieve opdrachten wordt zo spelenderwijs op een plezierige en doeltreffende wijze de natuurlijke manier van leven, zoals onze voorouders dat nog deden, overgebracht. Bij binnenkomst in het hoofdgebouw kan men kiezen door deel te nemen aan allerlei educatieve activiteiten. Zo is daar een dependance van “Safeschool”. Dit is het hart van R’ Ark. Safeschool is verantwoordelijk voor de samenwerking met de Rotterdamse scholen. Er worden workshops georganiseerd waar kinderen hun eigen natuurlijke omgeving herontdekken. Ook krijgen kinderen de gelegenheid om deel te nemen aan workshops waarbij de innerlijke kracht wordt belicht en geactiveerd. Ander plezier is het genieten van dans theater groep “ Whoom”. Ook hier wordt op een laagdrempelige manier, door middel van dans, theater, spel en verbeelding, duidelijk gemaakt dat anders zijn heel gewoon is. Het individu krijgt de ruimte te ontwikkelen. Hoe we duurzame energie kunnen omarmen wordt uitgelegd door Mister Sunshine. Hij laat zien dat de zon veel meer doet dan rondjes ronde de aarde draaien.
Het restaurant met ruim terras is een mooie gelegenheid om even te gaan zitten en de rust om je heen te absorberen. Alles wat hier kan worden besteld komt uit eigen tuin of is op biologische wijze uit de omgeving afkomstig. De binnentuin geeft je het gevoel even heel ergens anders te zijn, maar ook buiten is voldoende te beleven. De vijver zuivert het afvalwater waardoor het nog eens gebruikt kan worden en is tevens goed voor de moestuin. Hier worden groentes gekweekt waar de Moestuinman alles over zal vertellen. In de tuin kunnen kinderen spelen in het speelbos of hutten bouwen terwijl moeder en vader een drankje drinken. Op het terrein vinden we de Lodge met drie kamers Deze zijn energieneutraal en een ervaring voor hen die altijd al eens een duurzame overnachting wilde beleven. Er zijn ook twee ruimtes te huur voor bv groepen die zelf hun workshops willen verzorgen maar die ook kunnen worden gehuurd voor filmavonden, bijeenkomsten, lezingen, vergaderingen en feesten. In de winkel is informatie over duurzaamheid, bewustwording en er zijn fairtrade producten te koop. Op het terrein vinden we drie lodges. Deze zijn energieneutraal en een uitdaging voor hen die altijd al eens een duurzame overnachting wilde beleven. Er zijn ook ruimtes te huur voor groepen die zelf hun workshops willen verzorgen. De theaterzaal kan worden gehuurd voor filmavonden, bijeenkomsten, lezingen, vergaderingen en feesten. In de winkel is informatie over duurzaamheid, bewustwording en er zijn Fair- tradeprodukten te koop Basis en doel R’ Ark is gebaseerd op de creatie en filosofie van Michael Reynolds. In Amerika bouwde hij ooit het eerste spraakmakende, Earthship. Het idee is een omgeving te creëren waar alles wat je doet volledig in evenwicht is met de natuur. R’ Ark realiseert op eigenwijze manier een natuurlijke balans in het hart van Rotterdam. Het gebouw zelf wordt onder andere met vrijwillige handen onder leiding van experts van fundering tot top gerealiseerd. De materialen die worden gebruikt zijn de dingen die we achteloos weggooien zoals, plastic flesjes, glas en autobanden. Energieneutraal De energie die nodig zal zijn voor warme voeten, het zetten van koffie en het koken van de biologische eieren, komt direct uit de natuur. Zonnepanelen, windturbines en aardwarmte is de mix van energiebronnen die een voorbeeld zijn als de energiebronnen van de toekomst.
| 7
Uniek Net als het karakter van R’ Ark zelf, is de locatie uniek. Al genietend van de zon op het terras kun je de trots van Rotterdam; de Euromast, niet missen. Het historische Delfshaven om de hoek is de verbindende schakel naar het moderne Rotterdam aan de andere kant waar het Erasmus MC de basis is voor kennis en vooruitgang. Achter ons ligt de toekomst; Nieuwe generaties worden aan de hogeschool klaargestoomd om de duurzame weg die wij inslaan, met enthousiasme te (ver)volgen. Spiegel
We are all in this togEtHer Track to the Future Michael Reynalds, grondlegger Kleine R’ Ark (http://kleine R’ Ark.com/track-to-the-future.html) - QR1
Trains are a good thing. They gather up people and take them to places in a very efficient way. Trains have opened up continents and developed countries. There is nothing really wrong with trains... except they can only go where there is track. If there is no track, the train does not go... it is not possible. The evolution of humanity on this planet has developed its own track... belief systems, religions, economies, political regimes, laws, codes, regulations... all have become “tracks” to our future. They have opened up continents and developed countries.
R’ Ark is de spiegel en accelerator om de gezamenlijke doelstelling de CO2 uitstoot te halveren. Dit past bij het imago van Rotterdam als vooruitstrevende stad met ruimte voor architectuur, kunst, creativiteit en vernieuwing.
There is a problem... a changing planet and a growing population have created the need to go to a place that the tracks can’t deliver us to. There is a new frontier now... evolution beyond the tracks.
VOORBEELDFUNCTIE
Samen terug naar de basis. Opnieuw leren leven met de elementen van de natuur, in het nu en met oog op de toekomst…
Met R’ Ark heeft Rotterdam eindelijk weer een icoonproject. Een uniek concept door en voor Rotterdammers welke zal bijdragen aan de verduurzaming. Een voorbeeld voor de rest van het land. Een trekpleister voor toeristen. Een mooi en leerzaam project voor iedereen. Voor de totstandkoming van het gebouw slaan bewoners en het bedrijfsleven de handen ineen. Zo krijgt duurzaam ondernemen een werkelijke betekenis. Scholen met hun leerlingen zullen om beurt ook hun steentje bijdragen.
Published in Michael Reynolds Blog (http://kleine R’ Ark.com/learn-more/michael-reynolds-blog.html) - QR2
Scan met uw mobiel
Media aandacht Alle op Earthships gebaseerde gebouwen in de wereld genieten voor, tijdens en na de realisatie veel (media) aandacht. Het Theehuis in Zwolle is ons in Nederland voorgegaan. Nu is de tijd, mensen willen anders en ze willen het samen. Samen werken geeft kracht en hoop op een beter vooruitzicht voor de toekomst van onze kinderen. De verschillende fasen die bij de uitvoering van dit plan worden voorzien van hun eigen mediastrategie, beginnend bij de publieksverkiezing tot aan de bouw- en exploitatie fase.
8|
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
QR1
QR2
|9
Hét unieke duurzaamheidcentrum van Rotterdam
2
Rotterdam krijgt een groot duurzaamheidcentrum waar je alles kunt leren over duurzaam bouwen, duurzaam eten verbouwen en duurzaam leven in het algemeen. R´Ark geeft informatie aan zijn bezoekers in Jip en Janneke taal, voor iedereen toegankelijk. Duurzaam leven. Hoe doe je dat? Is het voor iedereen? Wat voor middelen zijn er dan nodig? Waar moet je beginnen? Zonder dat het ten koste gaat van je levensgenot? R’ Ark geeft een voorbeeld over hoe je `off the grid´ kunt leven, deelt informatie over alternatieve duurzame energiebronnen zoals zonnepanelen en windturbines en geeft de mogelijkheid om op een leuke manier zelf in actie te komen. • • • •
Leren van off grid te leven Leren door overdracht van informatie Leren door te doen Centraal punt om informatie in te winnen over duurzaamheid
2.1.1 Zorg voor de mens Zorg voor de mens is zorgen voor de aarde. Er moet een bewustwording opgang worden gebracht die ons weer laat zien dat we onderdeel zijn van de voedselketen, de mens zit aan het einde van deze voedselketen en is een goede graadmeter hoe het met de natuur is gesteld. Permacultuur stimuleert een sociale economie, betrokkenheid, zorg voor elkaar en geeft gezonde voeding. Er wordt een fraaie tuin met herplantbare bomen geplant. Zodoende draagt R’ Ark bij aan het uitgangspunt, meer groen in de stad. 2.1.2 Permacultuur Bij R’ Ark hoort ook Permacultuur, dit is een ontwerpmethode die zijn inspiratie haalt uit de natuur, om leefomgevingen te ontwerpen, die de diversiteit, de stabiliteit en de veerkracht vertonen van natuurlijke ecosystemen. Er komt geen chemie aan te pas en houdt rekening met de seizoenen. Je neemt niet meer dan je nodig hebt. Je werkt met liefde, met de aarde en de natuur. Permacultuur stimuleert de creativiteit, maakt je bewust van je omgeving. In R’ Ark zal onder ander de Moestuinman zijn kennis delen met de Rotterdammers. Permacultuur staat voor leren ontvangen en kennis delen, overvloed wordt gedeeld met alle levende wezens. 2.2
door bacteriën omgezet in nitraten voor de planten en de planten/ bacteriën zuiveren het water wat terug wordt gepompt naar de visvijver. Het mooiste is dat je ook een eetbare vis kunt kweken waardoor maximaal van het systeem gebruik gemaakt wordt. Het werkt net als R’ Ark,een opzichzelfstaand ecosysteem. 2.3
Voor wie?
Rotterdammers die geïnteresseerd zijn in de natuur, zelfredzaamheid, zingeving, verdieping, bewustwording. Mensen die puur en authentiek willen leven. Mensen die nieuwsgierig zijn en inspiratie zoeken, maar ook juist de mensen die nog niet doordrongen zijn van de noodzaak om bewust te leven. Daarbij richt R’ Ark zich op het bedrijfsleven. Veel bedrijven zien in dat efficiency en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan en een gunstige impact hebben op de organisatie en de leefomgeving voor nu en voor de toekomst. Wij bieden hen buiten de programma’s voor bedrijven ook een inspirerende plek om te vergaderen, bijeenkomsten en lezingen te organiseren.
Doelstellingen • • • • •
Dienen als concreet voorbeeld aangaande duurzaamheid en zelfredzaamheid Kennis meegeven hoe je zelf kunt bijdragen aan een beter milieu Laten beleven van duurzaamheid en zelfredzaamheid Versterken van de sociale cohesie Plezierig en groen vertoeven
Kwantiteitsdoelstellingen: •
R’ Ark streeft binnen vijf jaar naar een bereik van vijftigduizend bezoekers inclusief verschillende scholen die het onderwijsprogramma volledig doorlopen. R’ Ark wil binnen 5 jaar hét informatiecentrum over duurzaamheid in Nederland zijn. R’ Ark streeft er naar binnen 5 jaar de winst te kunnen investeren in educatie, milieu en zelfredzaamheid. Een onderdeel hiervan is Stichting Safe school.
Doelgroepen •
•
• •
• •
De ontwikkelde en hoogopgeleide bevindt zich in de hogere welstandsklassen en bekleedt veelal hogere posities binnen zijn werkomgeving. Is breed geïnteresseerd in de samenleving in het algemeen. Gezin met vaak 2 of meer kinderen. Zijn waarschijnlijk al bewust van gezonde voeding en leefgewoontes. Zien R’ Ark als een leuke, leerzame en verantwoorde dagbesteding. De lokale, sociale bewogene, steken graag de handen uit de mouwen, zijn betrokken bij hun (sociale) leefomgeving, zijn meer doeners dan denkers, hebben soms een zetje nodig om mee te doen. Belangstellenden voor bijzondere architectuur Belangstellenden aangaande duurzame oplossingen voor een beter milieu, de alternatieve, bewuste mens, die verantwoord met de leefomgeving om wil gaan en sociaal betrokken is. Scholieren, studenten en kinderen (Dit is al de specifieke doelgroep van Safe School) Toeristen uit heel Nederland en buitenland
Kwaliteitsdoelstellingen •
R’ Ark heeft tot doel vanuit zijn voorbeeldfunctie aangaande duurzaamheid en zelfredzaamheid weer mensen samen te brengen en zich te verbinden met zichzelf en hun omgeving
Aquaponics
Aquaponics is het combineren van vis/schelp/schaaldieren en planten kweek. In feite wordt het water van de vissen schoongemaakt door een moestuint. Je kweekt met de meststoffen van vissen en planten. De meststoffen worden 10 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 11
R’ Ark
Maak kennis met R’ Ark en ervaar zelf de overvloed die moeder aarde ons gegeven heeft bezoekers van R’ Ark getrakteerd op de veelzijdigheid van moeder natuur. Een stedelijke eco-oase met uitzicht op onze vertrouwde Euromast.
12 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 13
WAT LEVERT HET DE STAD DAADWERKELIJK OP?
3
De principes hieronder verwoorden wat R’ Ark voor ogen heeft met het plangebied, maar zijn eveneens de principes van Hoboken voor dit gedeelte van de stad. R’ Ark is dan ook het ontbrekende stukje van de puzzel voor Hoboken. Het is de ideale plek om R’ Ark als invulling te verwelkomen. Het is een puur groen initiatief in de ruimste zin en verbindt tegelijkertijd de omgeving. In R’ Ark werken we samen aan lichaam en geest Safe school verzorgt een programma volledig ingericht op lichaam en geest (zie Stichting Safe School). De hele beleving van R’ Ark doet ieder mens goed en biedt groene ontspanning en inspanning.
Het is er groen en gezellig Midden in de stad bevindt zich een kleine oase waar de bezoeker zichzelf op verschillende manieren kan vermaken. Hij kan zijn basiskennis over de natuur en onze wereld weer op halen. Leren hoe er op een verantwoorde manier energie kan worden opgewekt door de natuur te gebruiken in plaats van te verspillen. Kinderen kunnen zonder gevaar ravotten en meewerken in de moestuinen en ouders kunnen op het terras genieten van een geweldig uitzicht onder het genot van een biologisch hapje en/ of drankje.
R’ Ark voegt waarde toe aan zijn omgeving Door de buurtbewoners, vrijwilligers, scholen en bedrijven altijd te betrekken bij de evenementen, activiteiten die rond het thema zelfredzaamheid en bewustwording plaatsvinden, ontstaat een gevoel van saamhorigheid en verantwoordelijkheid, zelfs bij de grootste onverschilligen onder ons. Er zijn roosters speciaal opgesteld om de buurt regelmatig te betrekken en mee te laten helpen of te genieten van de plek waar zij zelf aan meegeholpen hebben. R’ Ark biedt een omgeving die inspireert, verwondert en betovert De bezoeker wordt betovert bij binnenkomst en verwondert zich over alles wat er te zien en te beleven is in en om R’ Ark. Ieder krijgt op zijn minst een sprankje inspiratie en past dit toe door hier zijn eigen leven en omgeving mee aan te raken. Het verspreidt zich en nieuwe hoop en krachten ontstaan onder de mensen die leren wat zelfredzaam eigenlijk betekent.
14 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
In R’ Ark is het gezond en comfortabel verblijven R’ Ark biedt de mogelijkheid tot zowel inspanning als ontspanning voor groot en klein naar gelang de behoefte van de bezoeker. Groot en klein kan meehelpen in de tuinen en spelen in het speelbosof zitten op een bankje of het terras. Leren over energiezuinig leven, hoe energie op te wekken, groente en fruit te verbouwen, biologische gerechten te koken, afval te verwerken en her te gebruiken. En R’ Ark biedt heerlijke biologische gerechten en organiseert yoga, body en mind sessies. Het erf van R’ Ark ligt op een hoger level waardoor de bezoeker zich op afstand waant van de dagelijkse drukte. R’ Ark heeft karakteristieke groene binnen en buitenruimteS R’ Ark waar men zowel binnen als buiten in een groene omgeving kan verkeren. Binnen zijn er ook tuinen en alle energie nodig voor elektra etc komt van de natuur. Ook is er een vijver binnen die het afwaswater zuivert zodat het nog een keer gebruikt kan worden. Dat water wat uit de hemel komt wordt tot 4 keer gebruikt! Duurzaam verhuur heeft voorrang Voor wie het een keer wil ervaren in een geheel zelfvoorzienende ruimte te wonen, heeft de mogelijkheid om in 1 van de 3 lodges te overnachten. De prijzen zullen betaalbaar zijn voor iedereen en eens per maand is er een loting onder alle vrijwilligers en buurtbewoners. Ook gelden er gereduceerde prijzen voor mensen met een beperkte beurs. Aan de andere kant zal een marktconform prijs gelden voor de reguliere hotelgast.
R’ Ark geeft water zijn vrije plek Er is water op het terrein als sloot/omheining en een vijver voor vogels en vissen waar zij kunnen baden en drinken. Het water zal tevens gezuiverd worden door de aanwezige planten die zich in het water bevinden. R’ Ark sluit vriendschap met de tijd Onze kinderen zijn de toekomst, wij laten ze dan ook graag opgroeien in een veilige omgeving en geven ze weer de kans te verbinden met zichzelf en hun omgeving. Het is het huis van de toekomst en de toekomst is nu! R’ Ark zorgt voor versnelde invulling Provisoriumlocatie Momenteel is de Provisoriumlocatie onbebouwd. Door middel van de invulling van R’ Ark kan de locatie versneld worden ingericht en wordt het gebied ‘gebrand’. In de toekomst kan R’ Ark worden meegenomen in nieuwe ontwikkelingen. R’ Ark vult gemeentelije visie Hoboken aan De ambities van R’ Ark vullen de ambities van de gemeentelijke visie voor Hoboken goed aan. R’ Ark activeert het gebied en fungeert als een schakel tussen de verschillende aangrenzende gebieden.
R’ Ark biedt veiligheid aan zijn mensen R’ Ark stelt met haar zelfredzaamheid en duurzaamheid een voorbeeld en zet mensen aan dit zelf toe te passen in hun dagelijkse leven. In het duurzaamheidcentrum is alle informatie voor handen. R’ Ark genereert grondstoffen en duurzame energie Wij gebruiken het hemelwater, maken gebruik van zonneenergie, warmtepomp, windturbines en serveren eten uit eigen tuin.
| 15
3.1
Impressie van R’ Ark
Zelfvoorzienend R’ Ark is een zelfvoorzienend geheel zowel op basis van de energie die zij opwekt uit de natuurlijke bronnen maar ook wat betreft de inkomsten is zij zelfvoorzienend. Er worden inkomsten gegenereerd uit de volgende onderdelen; Met 3 lodges, Biofood R’ Ark, een theater/workshopzaal, een moestuin, groenten en fruit een bijenstal en een speelbos, is er in R’ Ark voor iedereen wel wat te zien, te beleven, te leren of te doen. Voor groepen hebben we aparte arrangementen samengesteld. Eén specifiek voor scholen en één voor overige gezelschappen. Vanzelfsprekend maken wij ook graag een arrangement op maat, inspelend op de wensen en behoeften van de gast. Horeca Een horecaruimte genaamd Biofoord R’ Ark van ca 50m2 binnenruimte met minimaal 15 tafels en 60 stoelen. Buiten is er ruimte voor minimaal 30 tafels met 120 stoelen. Biofood R’ Ark is niet alleen een bezoek waard vanwege zijn locatie in het Kleine R’ Ark, maar ook door het aangeboden assortiment. De zelfgemaakte seizoen-gerechten van producten uit eigen tuin en uit eigen stad. Er zijn heerlijke verse groentes, salades, broodjes, vruchtensappen, shakes en smoothies te koop. Theeën van allerlei soorten en biologische koffie.
Safe School Activiteiten
Evenementen
Safe School is in R’ Ark een van de belangrijkste spelers. Zij draagt zorg voor het programma van de scholen en bedrijven en vervult een groot deel van de activiteiten rondom R’ Ark waaronder ook de workshops en kindermiddagen waar de kinderen spelenderwijs leren over de natuur en hun eigen natuur. Safe School zet haar contacten met de scholen en netwerk in.
Minimaal 1 keer per maand staat er een cultureel evenement op het programma. Denk aan theater, muziek, cabaret, lezingen en kinderdagen. Er zullen 2 keer in de maand verkoop voor streek en fair trade producten plaatsvinden.
Verhuur Het verhuren van de twee aanwezige workshopruimtes;een theaterzaal van 98 m2 en een workshopruimte van 45 m2 biedt legio mogelijkheden. Er zijn voor beide 3 dagdelen te kiezen per dag en de prijzen zijn aantrekkelijk gemaakt om een zo hoog mogelijke bezetting te garanderen. De ideale locatie voor een brainstormsessie, een intensieve training, cursus, een besloten vergadering, filmavonden, bijeenkomsten, lezingen, workshops, lichamelijke oefeningen, kinderfeestjes, theater en trouwpartijen.
Er is veel ruimte voor kinderen om te spelen, ElemenTree neemt deze uitdaging aan. Het wordt bovenal groen en natuurlijk. Een hut bouwen midden in de stad? Natuurlijk! R’ Ark Lodge R’ Ark biedt een interessante mogelijkheid van overnachting aan. De R’ Ark Lodge bestaat uit 3 mooie kamers waar de gast de beleving van het wonen in een echt kleine R’ Ark ervaart. Deze kamers bieden alles wat een normale hotelkamer biedt, echter de beleving en het gevoel is die van een enorme vrijheid.
Zie bijlage hreca Biofood R’ Ark Winkel Er is een kleine winkelruimte met souvenirs, boeken en tijdschriften waar de bezoeker alles over duurzaaheid, zelfredzaamheid en bewustwording kan inzien en/of kopen. Ook kun je hier informatie inwinnen over, zonnepanelen, windturbines, het waterzuiveringssysteem, aquaponics en permacultuur. Natuurlijk wordt op een zichtbare en begrijpelijke manier het hele principe van het kleine R’ Ark tentoongesteld. Het kan met een rondleiding maar ook staan overal met grote letters borden en omschrijvingen die een goed beeld geven van het hele systeem waar het gebouw mee werkt. Zo krijgen alle mensen inzicht en begrip voor deze natuurlijke manier van leven.
16 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 17
GROEN
's-G
Regen watertank Douche
installaties
WC WC
Shop Keuken
Workshop/ Horeca
Bostuin
Workshop
Groen filter
Moestuin Moestuin
Groen filter
.d e
Water
Jon
er Wat
er Wat
eg ghw
Om in de eigen voedselvoorziening te voorzien en een passende speelplek voor de jongere bezoeker te maken, bestaat de invulling van het grondstuk hoofdzakelijk uit moestuin en (speel)bos. De verdeling die hierin gemaakt is 45% voor moestuin en 50% voor bos. Deze percentages zijn weer gerelateerd aan het ruimtegebruik van de gemiddelde Nederlander; 45% voor de productie van voeding en 50% voor houtproducten.
GROEN
BRAAK
Bostuin
GROEN
Speelbos 50 % voor hout, papier, karton en andere houtproducten Bos-0,35 Hectare = 3500m2 tuin Invulling= -Speeltuin (tussen de bomen) -Park -Boomgaard
N
0
Bostuin
Kan Hotel Hotel Hotel toor kamer kamer kamer
Terras GROEN
Regen watertank
140
G.J
De ecologische effecten van onze consumptie worden grotendeels bepaald door het ruimtegebruik. Dit wordt ook wel aangeduid als onze ecologische voetafdruk. Deze ruimte is immers niet meer beschikbaar voor de natuur. Onderscheiden is hier het ruimtegebruik voor vlees en zuivel (via veevoer), overige landbouwproducten, hout en andere vormen van ruimtegebruik zoals ruimte voor wonen, infrastructuur en recreatie. Dit zijn fysieke hectaren die gebruikt worden.
De invulling van de locatie creëert een bewustwording op een speelse en smakelijke wijze.
WC
Openhaard
GROEN
Het areaal dat nodig is voor de Nederlandse consumptie is ruim drie maal zo groot als Nederland zelf. Per persoon is circa 0,7 hectare nodig. Het grootste deel van de benodigde ruimte wordt gebruikt voor de productie van voeding (circa 45%) en voor de productie van hout voor papier, karton en andere houtproducten (circa 50%). Het ruimtebeslag voor voeding is vooral nodig voor vlees en zuivel waarvan de productie van veevoer relatief veel land gebruikt. De Nederlandse consumptie draagt door dit ruimtebeslag bij aan het verlies aan biodiversiteit.
De locatie van R’ Ark is iets groter dan 0,7 Hectare, wat de mogelijkheid geeft om de omvang van dit ruimtegebruik nauwkeurig inzichtelijk te maken. De overmaat van het grondstuk kan nu gebruikt worden om afvalwaterzuiverende vijvers en een waterrijke begrenzing toe te voegen. Vanwege het kwalitatieve uitzicht van de locatie op onder andere de waterweg de Schie heeft een visueel open begrenzing een meerwaarde.
AL
Moestuin
De ruimte die in de wereld wordt gebruikt voor Nederlandse consumptie, is ruim 3 keer het landoppervlak van Nederland. Per persoon is circa 0,7 hectare nodig (Bron: CBS). De locatie van R’ Ark geeft de mogelijkheid om de schaal hiervan 1:1 te tonen. Met R’ Ark maken wij dus inzichtelijk van de gemiddelde Nederlander gebruikt aan landoppervlak.
R’ Ark = het gebruikte landoppervlak van de gemiddelde Nederlander.
JKW
Landschapsplan
Windmolen
I END
3.2
RAV
48
10
20
30
GROEN
40 m
GROEN
18 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 19
hoofdweg parallel weg
M
begeleidende bestaande bebouwing hoog/centrumstedelijk wonen excellent wonen ontwikkeling Stadscampus Coolhaven kunst en cultuur ontwikkeling Parkhavenstrook park
Museumpark Internationaal
M
waterplein - onontgonnen goud Schie
cultuurpodium
backbone Erasmus MC
ENC
SCI ULE
winkel/commercieas verbinding maken relatie en oriëntatie
parkenknoop
D VAR
T
kennis- en cultuuras
Erasmus Medisch Centrum
E BO
M
Stadscampus Coolhaven
langzaamverkeersverbindingen
T
T+
continuïteit kade invloedsfeer medisch
Delft
invloedsfeer cultuur fast ferry
T+
invloedsfeer R & D invloedsfeer OV knooppunt
€
economische versterking medische instellingen cultuurinstellingen onderwijsinstellingen
Stadspark “Oase van rust”
excellent wonen
1.
stadswijken stadscampus
aqua liner
EC OR
waterfront living
A
groene ruimte/ park
H
‘s avonds afsluitbaar herkenbare entree park
Schaal:
aqua liner
0 50 100 150 200 250M Heijplaat
2.
W
aqua liner
T W
1. 2. aqua liner
openbaar vervoersknooppunten brugverbindingen variant 1 of 2 OV verbinding over water
WC WC
5m2 WC Dou-
49m2
49m2
3.Folie 4.Isolatie: strobalen 5.Autobanden gevuld met verdicht zand 6.Leemstuc
98m2
che
Glasgevel Ontsluiting
48
Groen filter Volledige glasgevel
44,2
A A
1,1
43
1,1
0,6
1,1
14
0,6
14
0,6
14 6,9
1,1
Regen 7,1 watertank
Tarwe heuvel
1,1
Douche
WC
1,9
1,1
24,8 WC WC
1,1
installaties 13m2
Glasgevel Opslag 5m2
Moestuin 367m2
Ontsluiting Groen filter Volledige glasgevel
44,2
Kan toor 22m2
6,9
Gevel: 1.Begroeiing 2.Aarde 3.Folie 4.Isolatie: strobalen 5.Autobanden gevuld met verdicht zand 6.Leemstuc
Workshop 98m2
12,2
Keuken 31m2
Workshop/Horeca 49m2
5,7
0,5
Hotel kamer 40m2
5,7
Hotel kamer 40m2
Hotel kamer 40m2
Glasgevel
2 0,1
0,1
Horeca 49m2
0,5
1,1
Gevel: 1.Begroeiing 2.Aarde 3.Folie 4.Isolatie: strobalen 5.Autobanden gevuld met verdicht zand 6.Leemstuc
Ontsluiting Groen filter
0,1 2
6,9
2 0,1
3,4 2 0,1
Shop 49m2
4
Regen watertank 0,5 5,7
1,1
Openhaard Opslag 7m2
0,1 2
0,1 2
11
3
Mais heuvel
Vijver
140
0,1
0,6
0,11,9 0,11,80,1
3,4
1,1
GROEN
7
2
1,10,91,1
1,1
14
B
Terras 330m2
Volledige glasgevel 23,8
A B
Terras 330m2
Vijver - Waterfilter Vijver - Waterfilter
N
0
10
20
30
Tarwe heuvel
40 m
24,8
28.01.2013
Voorlopig schetsontwerp
1,1
Plan Hoofdgebouw - Variant keuken 1,1
WHIM architecture @ Earthship
22 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
4
0,5
5,7
1:200 @ A3
0,5
5,7
Blad 2
Regen watertank 0,5 5,7
N 1,1
0
WHIM architecture @ Earthship
10
25.01.2013
20
Voorlopig schetsontwerp
30
40 m
Plan Hotelgebouw
Kippen 41m2
1:200 @ A3
Blad 3
| 23
3.3
Samenwerking met ontwikkelingen Era
De Provisoriumlocatie is momenteel onbebouwd. Er ligt een bouwoptie op het gebied door Era om in de toekomst (zorggerelateerd) wonen te realiseren. In de huidige markt kan de ontwikkeling nog een aantal jaren op zich laten wachten. Door op de locatie het Kleine R’ Ark te bouwen wordt het gebied versneld geactiveerd. Het krijgt een mooie vervangende bestemming tot het moment dat de markt weer aantrekt. Tegelijkertijd wordt het gebied in de spotlights gezet en de potentie aangetoond.. Als er na een aantal jaren wordt besloten om toch de zorgwoningen te ontwikkelen zijn er een aantal scenario’s mogelijk. 1. R’ Ark moet in zijn geheel verdwijnen, en de het kavel wordt schoon opgeleverd. Dit is echter zonde van de gedane investering in R’ Ark. Maar er zijn ook mogelijkheden om de samenwerking Era en Hogeschool aan te gaan 2. R’ Ark wordt opgenomen in het nieuwe bouwensemble. De tuinen en hotelkamers maken plaats voor de nieuwe bouwvolumes. Het hoofdpaviljoen blijft staan. 3. Geheel in de stijl van R’ Ark wordt het zorg/woonprogramma bijgebouwd.
24 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 25
3.5
3.6
Pit en peel
Safe School
Stichting Safe School streeft er naar om jongeren te verbinden met zichzelf en hun omgeving door maatschappelijk educatieve en culturele activiteiten aan te bieden, waarin de thema’s burgerschap, zelfredzaamheid en zelfbewustzijn centraal staan.
Om de doelstelling (bewustwording, zelfredzaamheid en duurzaamheid) van R’ Ark uit het zogenaamde geiten wollen sokken hokje te houden zijn de 2 grappige animatiefiguren Pit en Peel in het leven geroepen. Pit (de pit/ kern) en Peel (schil) hebben van moeder aarde een kleine R’ Ark tot hun beschikking gekregen en niet zo maar één, nee hij kan vliegen! Samen maken ze in verschillende landen over de hele wereld grootse avonturen mee. In ieder land is wel weer iets nieuws te zien en te leren. Zo komen ze in aanraking met verschillende culturen, landschappen, voedsel enzovoort en gaan ze voor dat de kinderen naar R’ Ark komen virtueel langs op de scholen om de kinderen alvast van alles uit te leggen over de principes van een geheel zelfvoorzienend huis. De kinderen krijgen verschillende opdrachten en worden op deze manier echt nieuwsgierig. Doordat ze er al van alles van weten en er zelfs al één van bijvoorbeeld karton met de klas hebben gebouwd is het des te leuker om er één in het echt te zien. Ook zullen Pit en Peel ingezet worden in de voorbereiding om de bewoners en vooral scholen op te roepen tot het inzamelen van flessen en blikjes en overige materialen.
Wat als we zouden inzien dat een ander helpen ook jezelf helpen betekent, dat je daardoor ook een stapje dichter bij je ware kern wordt gebracht? En daarmee ook dichter bij je unieke eigen kwaliteiten, passies en dromen komt. Wat als we dan deze kwaliteiten gaan inzetten, deze passies gaan navolgen, onze dromen waar gaan maken… Aanpak Stichting Safe School heeft een programma ontwikkeld waarin jongeren in verschillende lagen (fysiek, emotioneel, mentaal en essentieel) én op een speelse, stoere en effectieve manier aangeraakt worden. Tijdens de verschillende onderdelen van ons programma worden de jongeren uitgenodigd om ons programma niet alleen te volgen, maar meer nog om de verschillende onderdelen van ons programma te ervaren en te beleven. In dit laatste ligt haar kracht. Wij hebben de jongeren van nu én hun kwaliteiten hard nodig in onze maatschappij, want zij zijn de toekomstige leraren, artsen, wetenschappers, politici en wat nog meer...?
Onderdeel van R’ Ark voor de aanvullende dagprogramma’s gericht op het innerlijk
Safe School heeft al op vele scholen gezorgd voor een veiliger gevoel in en om het schoolplein, maar belangrijker nog een veilig gevoel bij de jongere zelf.
Safe school kiest er voor om o.a. podiumkunsten in te zetten als middel om bewustzijnslagen aan te wakkeren. Cultuur is de taal die we spreken, de geschiedenis die we delen, de kleding die we dragen, de maatschappij die we vormen, de muziek die we luisteren. Theater is een specifieke uiting van die cultuur of een reflectie daarop. Ze stelt de jongeren in staat positie te bepalen in de wereld, om zich te ontwikkelen, om te worden wie ze willen zijn. De voorstellingen van Whoom! zijn multidisciplinair met o.a dans, muziek, zang, film, spel en geven afwijkende meningen, ideeën of beelden de ruimte. Het stelt vragen bij dat wat we dachten zeker te weten, het verbeeldt werelden die er (nog) niet zijn, gedachten die nog niet eerder gedacht waren. Safe Business Safe Business is onderdeel van Stichting Safe School. Stichting Safe School stelt zich ten doel een bijdrage te leveren aan het verbinden van burgers met zichzelf en hun omgeving. Vanuit deze doelstelling werkt de stichting ook voor het bedrijfsleven. Binnen het bedrijfsleven wordt ook vaak een gevoel van afgescheidenheid ervaren. Verschillende afdelingen die langs elkaar heen werken, de directie die de koers bepaalt en geen aansluiting kan vinden op de lagen daaronder, medewerkers die boos en gefrustreerd zijn, zich niet begrepen voelen. Een gevoel van samen ontbreekt.
3 5, 0
°
Dak: 1.Begroeiing 2.Aarde 3.Wortelfolie 5.Drainagelaag 5.Waterkering 6.Isolatie 7.Dakliggers
Danstheatergroep Whoom!
Zonnepanelen
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
4
Gevel: 1.Begroeiing 2.Aarde 3.Folie 4.Isolatie: strobalen 5.Autobanden gevuld met verdicht zand 6.Leemstuc
11,8
26 |
67, 5°
Natuurlijke ventilatie
Vloer: 1.Vloerafwerking 2.Vloerverwarming 3.Prefab betonvloer 4.Isolatie 5.Verdichte zandlaag
1,1
6,9
0,1 2
1,5
3
Glasgevel
Schroefpaal
2 0,6
| 27
3.7
Haalbaarheid
Maatschappelijke haalbaarheid
Functionele haalbaarheid
R’ Ark snijdt maatschappelijk relevante thema’s aan en gaat hier op een educatieve, speelse wijze mee om. R’ Ark bouwt in harmonie met de aarde. Niet één doelgroep wordt buitengesloten, iedereen mag meedoen. Handen uit de mouwen, leren en verbinden. Laten we de kennis delen en op een leuke manierbijdragen aan de (klimaat) doelstellingen en meehelpen aan een sociale leefomgeving.
De geschetste plannen zijn functioneel en uitvoerbaar. Tijdens de bouw draagt het bij aan de sociale cohesie van Rotterdam, samen bouwen. R’ Ark garandeert een dusdanig gunstig energieverbruiksprofiel en voorziet in functionele ruimtes die bijdragen aan zelfredzaamheid en bewustwording.
Juridische haalbaarheid
De leefbare, exploiteerbare en zelfvoorzienende gebouwen over de hele wereld, inclusief het Theehuis in Zwolle hebben reeds bewezen dat het technisch haalbaar is. Professionele en ervaren partners zoals Aertgeerts, van Delft Infra (grondwerkzaamheden) Zwolle zullen de gehele bouw begeleiden. De mogelijkhed bestaat dat er een bestemmingswijziging moet worden aangevraagd bij de gemeente. Dit betekent dat er een vertraging optreed voor wat betreft de bouw aan de eerste fase. Dit wordt opgevangen door op het terrein te beginnen aan een kleine R’ Ark waar kantoor wordt gehouden en vanwaar alle organisatie en voorbereidingen voor tot stand komen. De bouw van kleine R’ Ark van zo’n 30 m2 kan later, als de bouw het hoofdgebouw van start gaat, een volwaardige invulling krijgen in het plan. Bijvoorbeeld als bijgebouw of onderkomen van Piet en Peel. Met de bouw van kleine R’ Ark wordt het grote plan tastbaar en trekt daarmee de nodige aandacht.
Wij gaan ervan uit dat onze R’ Ark niet past in het fingerende bestemmingsplan. Het wijzigen van bestemmingsplan en aanvraag bouwvergunning duurt meer dan een jaar. In die periode gaan we niet stil zitten we beginnen met het bouwen van een kleine R’ Ark. Deze fungeert als kantoor. Hiervoor vragen we een ontheffing aan van het bestemmingsplan. We gebruiken de kennis die we opdoen van het bouwproces van de kleine R’ Ark voor het bouwen van de grote R’ Ark. Zo overbruggen we op een positieve wijze de procedure tijd voor het wijzigen van het bestemmingsplan. De economische en financiële haalbaarheid van R’ Ark volgt de logica die ten grondslag ligt aan de filosofie van een Kleine R’ Ark; er zijn namelijk meerdere typen activiteiten samengebracht op een relatief klein terrein waarbij het streven is om de activiteiten een onderlinge samenhang te laten hebben waarmee het gehele “systeem” R’ Ark juist sterker wordt. De activiteiten waarmee een kasstroom gegeneerd wordt variëren van de horeca-activiteiten tot het verhuren van de workshopruimte, theaterzaal, lodges en Safe School programma´s. De participatie van werklozen, stagaires en vrijwilligers zorgen er voor dat de kosten beperkt blijven en tegelijkertijd is het voor hen een waardevolle ervaring die hen meer uitzicht geeft op de arbeidsmarkt. 28 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
Technische haalbaarheid
Wie is ons voorgegaan? Zwolle Het earthship op Goertjesweg 5 in de Nooterhof te Zwolle is gebouwd ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van woningcorporatie SWZ, zegt directeur Eddy Veenstra. ,,Als corporatie staan we voor een grote opgave om energie te besparen en duurzaam te bouwen. Daar willen we ervaring mee opdoen.” Energiebesparing levert ook wat op voor de inwoners. ,,We willen de woonlasten laag houden. Dat kan door gedrag maar ook door zelf het materiaal aan te passen. Wat hier in extreme vorm wordt gepresenteerd, willen we de komende jaren toepassen in onze woningen. Het Theehuis in Zwolle bestaat uit een lange, glazen voorpui. De achterwand is door een aarden wal aan het zicht onttrokken. In deze wand en in de zijgevel zijn honderden autobanden verwerkt. Deze banden verwarmen de vertrekken in de winter en koelen deze af in de zomer. Anders dan in de Amerikaanse woestijn kregen de ontwerpers en
bouwers te maken met de strenge Nederlandse regelgeving. ,,Dit gebouw is wel aan het waterleiding- en rioolnet gekoppeld, simpelweg omdat regelgeving dat vereist”, zegt projectleider Haas. Op de bouwplaats in Zwolle trok een ware stoet aan internationale vrijwilligers voorbij. Zo kwamen studenten bouwkunde uit Oslo over om de bouw te bestuderen. ,,Deze bouw is simpel, maar erg arbeidsintensief”, stelt Haas. In de niet-dragende wanden werden glazen flessen verwerkt die onder meer bij hotels in de regio ingezameld werden. Afgeschreven tegels van de woningcorporatie vormen meterslange mozaïeken die door het pand lopen. Horecaleerlingen van onderwijsinstelling Landstede gaan het theehuis uiteindelijk bemensen.
| 29
4
PLANFASERING EN UITVOERING
Doordat het waarschijnlijk meer dan een jaar in beslag gaat nemen om de vergunningen rond te krijgen, gaan we in de tussentijd beginnen aan de bouw van ons kantoor, dit is kleine R’ Ark van ongeveer netto 30 m2. In deze periode worden de buurtbewoners opgeroepen om samen met de vrijwilligers te werken aan de realisatie van kleine R’ Ark.
samen met de vrijwilliger coördinator van R’ Ark en zal de uitvoering plaatsvinden onder professionele begeleiding van onder andere bouwbedrijf Aertgeerts. Op dit moment hebben zich al zo’n 50 vrijwilligers aangemeld en wij verwachten een verdere toestroom zodra wij meer in de media naar voren treden.
4.1
Vrijwilligers lopen risico’s tijdens hun werkzaamheden. Zij kunnen schade aanrichten of zelf een ongeluk of ongeval krijgen. De organisatie kan aansprakelijk worden gesteld, hetgeen grote (financiële) gevolgen kan hebben. Daarom worden verzekeringen afgesloten om de organisatie en de vrijwilligers in te dekken tegen mogelijke gevolgen van schade en ongevallen, zoals een aansprakelijkheidverzekering en een (collectieve) ongevallenverzekering.
Vrijwilligers
Omdat vrijwilligers, werklozen, scholieren, studenten en bewoners voor grotendeels R’ Ark gaan bouwen hebben we er voor gekozen dit samen te organiseren met professionele partijen. Zo zal CVD vrijwilligerswerk Rotterdam het vrijwilligersbeleid voor een deel op zich nemen
30 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
Verzekeringen
| 31
4.2
bouwproces 1. grond en kavel voorbereiden:
6. skelet plaatsen
• • •
•
Bereikbaarheid kavel verbeteren. Kavel ontdoen van aanwezige obstakels. Kavel bouwrijp maken.
Plaatsen houten constructieonderdelen tbv dragen dak.
Deze fase kan geheel door vrijwilligers uitgevoerd worden.
Deze fase zal door professionals uitgevoerd worden.
2. Aanbrengen fundering: • • •
Aanbrengen zandbed en verdichten. Aanbrengen schroefpalen. Opbouwen fundering met autobanden, vullen met zand en verdichten.
Deze fase wordt zowel door professionals als vrijwilligers uitgevoerd.
3. Aanwerken fundering met grond. Grond verdichten. Deze fase kan geheel door vrijwilligers uitgevoerd worden.
7. Dak plaatsen • •
Aanbrengen houten dakconstructie. Aanbrengen isolatie.
Deze fase kan geheel door vrijwilligers uitgevoerd worden.
8. grond voor serre voorbereiden. •
Prepareren grond tbv serre.
Deze fase kan geheel door vrijwilligers uitgevoerd worden.
4. Water reservoirs plaatsen
9. skelet serre plaatsen
Deze fase kan geheel door vrijwilligers uitgevoerd worden.
•
Plaatsen houten constructieonderdelen tbv serre.
Deze fase kan geheel door vrijwilligers uitgevoerd worden.
5. Grond voorbereiding buitenwand / vloer
10. Plaatsen kozijnen en zonnepanelen
• • •
Deze fase wordt zowel door professionals als vrijwilligers uitgevoerd.
Plaatsen prefab betonvloer Opbouwen buitenwand dmv autobanden, vullen met zand en verdichten. Isoleren buitenzijde met strobalen. Aanbrengen van dichte folie.
Deze fase wordt zowel door professionals als vrijwilligers uitgevoerd.
32 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 33
11. Binnenmuren plaatsen • •
Plaatsen binnenwanden. Aanbrengen benodigde installaties en leidingwerk.
Deze fase kan geheel door vrijwilligers uitgevoerd worden.
12. Binnenmuren afwerken/ stuken •
Afwerken van de binnenwanden dmv leemstuc.
Deze fase kan geheel door vrijwilligers uitgevoerd worden.
13. Sanitair en keukens •
Plaatsen en aansluiten sanitaire onderdelen en keukens.
Deze fase kan geheel door vrijwilligers uitgevoerd worden.
14. Kozijnen naar serre •
Plaatsen kozijnen naar de serre.
Deze fase kan geheel door vrijwilligers uitgevoerd worden.
15. Binnentuin •
Aanleg binnentuin.
Deze fase kan geheel door vrijwilligers uitgevoerd worden.
Scan met uw mobiel
34 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 35
5
Planning
5.1
|
BEGROTING
Eigen bijdrage
Februari-maart 2013
2014
T. Hillebrandt
• • • • • • • • • •
• • • • • • • • • • • •
A. Smol
Oprichting Stichting Ontwerp R’ Ark WHIM architecten Bouwbegroting Aertgeerts Partners benaderen Afstemmen HKBU Contact Era Hogeschool Huisstijl / website Carnero Mediadesign Pr strategie MissPublicity Bouwontwerp Aertgeerts Filmdocu Theo Lalleman
April- juli 2013 • • • • • • • • • • •
Fondsen sponsorwerving R’ Ark Werven vrijwilligers R’ Ark Filmen Media werkplaats campagne film Vrijwilligersbijeenkomst organiseren Crowdfunding campagne HKBU Buurt betrekken Website optimaliseren PR & Promotie Aanvragen i.s.m. HKB wijziging bestemminsplan en bouwvergunningen, tijdelijke vergunning Uitslag stadsinitiatief Uitwerken tekeningen architect WHIM
Aug-nov 2013 • • • • • • • • • • • •
Grondbewerkingen Scholen benaderen Safe school Verzamelen bouwmaterialen Bouwlijn uitzetten gemeente Inrichting bouwterrein incl. waterpartij Start Bouw kleine R’ Ark Afspraken maken met leveranciers, zonnepanelen, composttoilet, vlaggen Opening kleine R’ Ark Filmen Media werkplaats campagne film Media aandacht Miss pubicity Uitwerken bouwplan Aertgeerts Vrijwilligersbeleid opzetten
Vrijwilligers- workshop Vergunningen afstemmen met de gemeente Grondwerkzaamheden Buurtbijeenkomst organiseren Media aandacht Misspublicity Sponsoren werven bedrijven Bouwplan Aertgeerts definitief Pit en Peel inzetten op scholen Fondsen aanvragen Fondsen aanvragen Media Aandacht Evalueren kleine R’ Ark
2015 • • • • • • • • • • •
Bouwplaats inrichten incl. materialen Grondwerkzaamheden Afstemmen Aertgeerts met vrijwilligers coordinator Afstemmen Elementree (speeltuin) Afstemmen inrichting permacultuur Moestuinman Banden constructie uitzetten Afstemmen scholen, buurt, en bedrijven Bouwen hoofdgebouw R’ Ark Installaties/ zonnenpanelen/ windturbines Vijvers aanleggen Inventaris R’ Ark
2016 • • • • • •
Starten lodges bouw volgens procedure zie bouwproces Scholen kunnen meebouwen Afwerking tuin Afwerking speeltuin Afwerking omheining Eind 2016 opening R’ Ark
van 1 december 2012 tm 13 februari | 36 uur per week / 35 euro per uur van 14 februari tot 1 juni 24 uur per week / 35 euro per uur van 1 december 2012 tm 13 februari | 36 uur per week / 35 euro per uur van 14 februari tot 1 juni | 24 uur per week / 35 euro per uur
Reiskosten, vergaderingen van 1 december tot 1 juni 2013 HKBU projectplan, projectmanagement, crowdfunding WHIM Architecten Carnero Design Vormgeving Kooijman en Lambert Oprichting stichting R’ Ark A. Smol opleiding Earthship Academy A. Smol studiemateriaal Earthship Academy A. Smol reis en verblijfkosten Academy MissPublicity PR& Marketing ondersteuning Timbo design Website Aertgeerts Aannemer van Delft grondbewerking Mister Sunshine 5.2
240,54.000,27.860,1.500,550,1.500,175,1.500,500,200,1.500,350,250,-
Eenmalige kosten
HKBU 4,5% WHIM Architecten (2e hands) inventaris Ruimtelijke onderbouwing bestemmingsplan Automatisering en computers Keuken en café inrichting/apparatuur Ontwerp logo en huisstijl Camera, beveiliging en alarm Noodaggregaat Kleine R’ Ark Totaal eenmalige kosten 5.3
20.000,20.000,-
54.000,27.860,30.000,8.000,5.000,35.000,1.500,7.000,25.000,84.850,€ 278.210,-
Stichtingskosten
Aertgeerts Architect Reis, verblijf, opl.kosten vrijwilliger Juridisch advies Vergunningen Totaal stichtingskosten
692.000,27.680,20.000,5.000,40.000,€ 784.860,-
zie bijlage begroting Aertgeerts zie bijlage begroting Zwolle zie bijlage begroting Brighton
36 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 37
Bouw & Exploitatie begroting mini Kleine R’ Ark
5.5
Medio 2013/2014
Door de omvang van het plan en de woonbestemming op het terrein is het waarschijnlijk dat er een wijziging bestemmingsplan aangevraagd moet worden. Dit betekent voor R’ Ark dat er in de tussenliggende periode geen inkomsten zijn en dat met de bouwperiode pas na minimaal 2 jaar geëxploiteerd kan worden. Deze tussenliggende 2 jaren vullen beide initiatiefnemers in met het bouwen van de kleine R’ Ark als kantoor op het terrein onder een tijdelijke vergunning vanwaar zij werken aan de organisatie en voorbereiding van het plan en verdere financieringen. Dit tegen een acceptabel en minimale beloning waardoor zij het geld van het stadsinitiatief zo min mogelijk belasten en waardoor het geld gebruikt wordt voor de bouw van het plan. Het overgrote deel van het geld van het stadsinitiatief staat ondertussen op de bank en rendeert.
Directie organisatie Loonlasten Vrijwilligers Reis, verblijf en opleidingskosten Materialen Gereedschap Accountantskosten Verzekeringen Telefoonkosten Administratiekosten Petroleumkachel Huur compost toilet (30 pm Vlaggen en naamborden Website onderhoud Vergunning Onvoorziene kosten Zonnepanelen Terreinaanleg
30.000,10.000,12.500,3.000,7.000,2.700,2.000,2.000,400,500,350,400,700,500,450,1.850,7.500,3.000,-
Totaal
84.850,-
5.4
Begroting klein kantoor kleine R’ Ark
Gezien de grootte van het bouwplan gaan wij ervan uit dat het bestemmingsplan moet worden gewijzigd. Dit komt mooi uit want in die periode kunnen we ervaring opdoen voor het bouw proces van de moeder R’ Ark, vrijwilligers werven en opleiden en het terrein deels aanleggen. Als het bestemmingsplan onherroepelijk is en we bouwvergunning hebben staat Rptterdam helemaal gesteld voor het bouwen van de grote R’ Ark. De bouw van de kleine R’ Ark wordt zo simpel mogelijk uitgevoerd en en behoeft daarom geen aannemer. De aandacht die het bouwen van de kleine R’ Ark met zich meebrengt door de bedrijvigheid van mensen die aan het werk zijn vergroot de aandacht en bekendheid ondertussen. Op het terrein is de naam R’ Ark goed zichtbaar gemaakt door middel van vlaggen en een levensgroot bord. De website vertelt vervolgens alles over het plan en laat de bezoeker weten wat er nodig is aan materialen,vrijwilligers en aan meer geld om het overige in het project te financieren. De ervaring die we opdoen tijdens de bouw van de kleine R’ Ark behoedt ons voor mogelijke, onnodige fouten met de bouw van het hoofdgebouw. Samen met de aannemer evalueren we het model bouwproces van de kleine R’ Ark. De periode van anderhalf jaar wordt daarmee goed benut zowel organisatorisch als bouwkundig en financieel. Er is een kantoor waarvan uit gewerkt kan worden al dan niet primitief. De beweging die R’ Ark te weeg moet brengen begint zo vorm aan te nemen en mag tijd kosten. Hoe langer de bouwperiode hoe voordeliger de kosten. De kleine R’ Ark doet na de anderhalf jaar dienst als het onderkomen van Pit en Peel en als opslag, schuur voor beplantingbenodigdheden en tuinmaterialen. Voor de bouw van de kleine R’ Ark wordt een tijdelijke vergunning aangevraagd bij de gemeente. Het geld (na aftrek van de kleine R’ Ark) van het stadsinitiatief staat ondertussen geparkeerd op de bankrekening van stichting R’ Ark en levert rente op.
Explotatie R’ Ark Hoofdgebouw
De werkelijke exploitatiefase begint met de opening van het hoofdgebouw. R’ Ark is 350 dagen per jaar open en heeft meerdere inkomstenbronnen zoals een horeca gedeelte (samen te voegen met kleine workshopruimte), een kleine shop / show room, een theater/ workshopruimte voor dagprogramma’s en verhuur. Er is 2 man vast personeel en 6 man stagiaires en vrijwilligers gemiddeld per dag aanwezig incl. directie voor binnen en buitenwerk. De werkzaamheden van de directie variëren van administratie en horecawerkzaamheden, tot het geven van workshops en begeleiden van stagiaires en vrijwilligers Het vaste personeel neemt voornamelijk de keuken en het horecagedeelte met een tweetal stagiaires voor haar rekening. Jaarlijkse kosten
1e jaar
2e jaar
3e jaar
Directie 2.0 fte a Vast personeel 2.0 fte b 30% loonlasten over a en b Stagiaires en vrijwilligers 20 man Personeelsmaaltijden en dranken Bedrijfskleding Kantoorkosten Administratiekosten Accountantskosten Wasgoed Schoonmaakkosten Verzekeringen Onderhoudskosten binnen Onderhoudskosten buiten Belastingen (WOZ etc ) Pr & Marketing Afschrijving gebouw 1 Afschrijving gebouw 2 Afschrijving 2ehands inventaris
60.000,50.000,33.000,30.000,8.750,750,1.050,1.200,2.000,800,1.500,4.400,2.500,6.000,6.300,5.500,23.000,6.000,-
62.000,55.000,35.100,34.500,9.800,880,1.310,1.240,2.200,1.200,2.500,5.500,3.845,6.500,6.800,5.800v 23.000,10.500,6.000,-
65.000,60.000,37.500,36.000,11.025,950,1.375,1.300,2.300,1.400,3.000,6.000,4.000,7.500,7.500,6.000,23.000,10.500,6.000,-
Inslag eten en drank Inslag winkel
12.600,10.500,-
21.000,17.500,-
33.600,28.000,-
259.850,-
312.175,-
341.950,-
Totale kosten
Het geld (na aftrek van mini R’ Ark) van het stadsinitiatief staat ondertussen geparkeerd op de bankrekening van R’ Ark en levert rente op.
38 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 39
5.5.3 Jaarlijkse omzet Lodge
Afschrijvingen Gebouw 1 (692.000) Gebouw2 (450.000) Inventaris tweedehands in 5jr
Lodge gebouw 1e jaar 2e jaar 3e jaar
23.000,- per jaar 15.000,- per jaar 6.000,- per jaar
0 + (52.500) + (63.000)
Verwachte inkomsten Hoofdgebouw
niet in totaal omzet meegenomen
Horeca
5.5.4 Crowdfunding
1e jaar 2e jaar 3e jaar
30 bezoekers gemiddeld per dag besteden 50 bezoekers gemiddeld per dag besteden 80 bezoekers gemiddeld per dag besteden
Crowdfunding HKBU Fondsen en sponsoren Overige in natura
€ 4,- per dag € 4,- per dag € 4,- per dag
5.6
Inkomsten verhuur workshopruimte (ex.btw) A groot ; B klein ;
prijs 1 dagdeel €100,prijs 1 dagdeel € 75,-
2 dagdelen € 175,2 dagdelen € 125,-
3 dagdelen € 300,3 dagdelen € 225,-
3 dag delen;
08.30-12.30
13.00-17.00
17.30-21.30
Shop gemiddelde € 2,- per persoon, ex. btw Vrienden van R’ Ark Voor 5 euro per jaar vrienden worden van R’ Ark. Met deze vrijblijvende bijdrage van 5 euro steunt men R’ Ark. Daarvoor ontvangen de vrienden per mail nieuwsbrieven en worden zij op de hoogte gehouden van alle evenementen die er plaats vinden en van vele wetenswaardigheden over groen leven. Er wordt ook iedere maand een vriend uitgeloot om een overnachting te beleven in R’ Ark. De stichting heeft een btw nummer aangevraagd. 5.5.2 jaarlijkse omzet 1e jaar
2e jaar
3e jaar
Omzet eten en drank Omzet verhuur A en B Omzet shop Omzet Vrienden van R’ Ark
42.000,110.250,21.000,7.500,-
70.000,128.625,35.000,15.000,-
112.000,147.000,56.000,30.000,-
Totaal omzet
180.750,-
248.625,-
345.000,-
Totaal kosten
-259.850,-
-312.175,-
-341.950,-
40 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
Aangevraagde bedrag
Aangevraagde bedrag euro 1.200.000,-
Eten en drinken gemiddeld € 4,- per persoon, ex.btw.
Jaarlijkse omzet
€ 50.000,€ 250.000,€ 50.000,-
De aanvraag voor het bedrag van euro 1.200.000,- is gebaseerd op de begrotingen van Aertgeerts, Zwolle en Brighton. Laatste 2 genoemden zijn bestaande soortgelijke zelfvoorzienende gebouwen hier benoemd als earthships. Beide worden vandaag de dag succesvol geëxploiteerd als resp. een theehuis en als een educatief centrum. Er is een aanzienlijk deel (ongeveer een derde van de kosten) van het begrootte bedrag van euro 1.025.000,waar op bespaard zal worden door materialen en werk door vrijwilligers. Zie begroting aanemer hoofdgebouw. De stichtingskosten, de eenmalige kosten en de exploitatiekosten worden ook met het bedrag van het stadsinitiatief gefinancierd. Contacten en besprekingen tussen aannemer, architect van R’ Ark en ervaren earthship bouwers als de Marc van Remundt/Van Binnen, Jan Jongert van SuperUse en Theo Lalleman van stichting OWAZE liggen ten grondslag aan deze begroting. Allen hebben aan genoemde bestaande projecten meegewerkt en zijn bereid in raad en daad bij te staan. Met de door hen opgedane ervaring zullen eerder gemaakte fouten niet herhaald worden waardoor dit kostenbesparend werkt. Tevens is er meer tijd om voor te bereiden en te organiseren. De eenmalige kosten en de bouwkosten van het hoofdgebouw komen op een bedrag van euro 1.063.070,-. Het restant van het bedrag wordt geïnvesteerd in de exploitatie van het hoofdgebouw (zal het eerste jaar nog geen winst maken) en de bouw en terreinaanleg van het tweede gebouw het lodge- gebouw.
| 41
6
TEAM
Samenwerkingverbindingen met de volgende partijen Uitvoerende partijen en adviseurs • • • •
• •
• • • • • • • • • • • • •
HKB Urban producers begeleidt initiatiefnemers Tamara en Angelique met het realiseren van R’ Ark. Organiseren d crowdfunding HKB Stedenbouwkundigen voor ruimtelijke onderbouwing bestemmingsplan WHIM architecten Ramon Knoester, ontwerper, tekenaar, art impressies en begeleiding bij uitvoering MissPublicity Marketing & PR zal zorgdragen voor het genereren van media aandacht, dit voornamelijk in de vorm van free publicity in landelijke en regionale dagbladen, weekbladen, radio, TV programma’s en online media. MissPublicity bepaalt de PR strategie en voert deze operationeel uit. Behalve het inzetten van haar persnetwerk zal MissPublicity haar overig relevant netwerk inzetten. Eigenaresse Clarissa Slingerland heeft een actieve rol bij Rotterdam Marketing (voorzitter Policy Board) en heeft voor eerdere PR campagnes nauw samengwerkt met oa Wubbo Ockels en Andre Kuipers. Deze personen en andere partijen worden actief benaderd voor een mogelijke (ambassadeurs) rol. Carnero Mediadesign ontwerp logo, huisstijl en grafische vormgeving Aannemer Aertgeerts begroot, begeleidt en voert in samenwerking het bouwproces uit met enkele professionals en vele vrijwilligers. Vrijwilligers uit eigen stad maar ook vanuit de hele wereld zullen zich aanmelden. Alle earthshipprojecten over de hele wereld zijn geliefd bij vele vrije doendenkers en menig mens wil helpen deze wonderlijke gebouwen te bouwen. Grondwerk Van Delft Infra voor het veld en de vijvers. Dit bedrijf is gespecialiseerd in het aanleggen van grond en water. Speelgebied-ontwerp en uitvoering Green Court/ Stadsinitiatief aka ElemenTree, zij zorgen voor een geschikte invulling met oog op groen en duurzaam. Moestuinman is een specialist op het gebied van het aanleggen en onderhouden van moestuinen in Rotterdam. Zijn ontwerp, inrichting en begeleiding voor de aanleg van de moestuinen zorgt voor de juiste invulling en inrichting van de grond. Timbo-design ontwerp website en onderhouden van actualiteiten. Mister Sunshine ondersteuning advies en eventueel bemiddeling bij plaatsing zonnepanelen. Alles met betrekking tot groene energie is worth it Lisa van Noorden kunst en concept opzet en uitvoering campagne tekeningen Pit en Peel CVD Vrijwilligers Rotterdam samenwerking voor het plaatsen van vrijwilligers tijdens bouw en exploitatie van R’ Ark. Van Binnen dhr. Marc Remundt ervaren bouwer van onder andere Zwolle en Brighton geeft advies bij het bouwen en wil graag de handen uit de mouwen steken, kijkt er naar uit! Notariskantoor Kooijman oprichting stichting R’ Ark Theehuis Zwolle waar het eerste earthship is gebouwd geeft advies en ondersteund het project. Theo Lalleman de man van stichting OWAZE is de man die het hele idee van Mike Reynolds Earthships naar Nederland bracht. Hij heeft geprobeerd een Earthship te verwezenlijken in het Kralingse Bos maar stuitte op te veel weerstand. Het was toen niet de juiste tijd en dat is het nu wel. Heeft tevens toegezegd het hele traject te documenteren. Lars Litz: Eigenaar restaurant De Engel heeft toegezegd advies te geven over de kaart en inwerken vrijwilligers/ stagebegeleiding. Mediawerkplaats Rotterdam Alexander Aertgeerts heeft toegezegd het hele project te willen filmen.
Partners en samenwerking • • • • • • • • • 42 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
Stichting Safe School vult een aantal dagen de workshopruimtes met de compleet verzorgde dagprogramma’s voor de scholieren als wel bedrijven (Safe Business) Tamara Dans & Theater verzorgen van dans en theaterlessen De Euromast (evenementen en gebiedsactivering) Zadkine en Albeda Era Artpark (evenementen en gebiedsactivering) MC Eramus ziekenhuis Hogeschool Technische Universiteit Delft, faculteit bouwkunde | 43
7
Sponsors en leveranciers • • •
Theo Lalleman heeft een eigen vrijwilligerskring die heel graag mee willen werken en al ervaring hebben met de bouw van een earthship. Oogstkaart leveren van gebruikte en of restmaterialen en partijen; Roteb heeft aangegeven wanneer het plan wint het initiatief in materieel te ondersteunen
Mogelijke samenwerking met andere stadsinitiatieven •
Elementree / Green court Rotterdam
Ondersteunende partijen - SuperUse
Ambassadeurs en comité van aanbeveling •
Wubbo Ockels via MissPublicity
44 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
Initiatiefnemers
Initiatiefnemers geloven heilig in de hele opzet van R’ Ark en de tijd is rijp. Angelique en Tamara leggen met R’ Ark hun hart in de handen van Rotterdam en de Rotterdammers! Tamara Hillebrandt en Angelique Smol nemen het eerste jaar wanneer het hoofdgebouw klaar is voor exploitatie, de algemene leiding op zich. Beiden hebben jarenlange ervaring in de horeca als zelfstandigen en als kinderen van horeca ondernemers. Tamara Hillebrandt houdt zich sinds 2008 bezig met het programmeren van schoolprogramma’s zoals in Safe School, geeft theater en dansles aan kinderen en maakt complete theaterprogramma’s. Angelique Smol heeft de laatste 5 jaar A Small Hotel gerealiseerd en geëxploiteerd. Beiden zijn ervaren begeleiders en leiders en kennen de klappen van de zweep in het ondernemerschap. Initiatiefnemer Angelique Smol zal de Earthship opleiding in New Mexico volgen om er zelf de nodige ervaring op te doen en les te krijgen van de grondlegger van het concept Earthships, Mike Reynolds. In Taos New Mexico wordt er in 2 maanden geleerd en gewerkt met de principes van de bouw van een earthship. De opzet en de realisatie van R Ark geldt als onderdeel van deze opleiding. Dat wil zeggen iedere student moet een eigen project bedenken en uitvoeren. R’ Ark behelst het totale pakket van deze opdracht.
| 45
Perpetuum Mobile R’ Ark
7
Onze zon, is de bron van alle leven en levert energie (hetvuur element). De zon verwarmt de lucht, waardoor wolken neerslag ontstaat (het lucht element). Neerslag is de voeding voor het de bomen, planten, struiken en bloemen (het hout element). Die zijn vrucht/ zaadje strooit in de aarde, die deze weer voeding geeft en water die de wortels doordrenken en uiteindelijk de zon die het plantje weer laat groeien. Vuur- zaadje, lucht -strooit het zaadje uit, hout- plant, aarde- de voedingsbodem,water-vrucht. Op deze manier hebben wij ook een visie over het ontstaan van het R’ Ark. De hierbij samenwerkende elementen kunnen als volgt worden ingedeeld: Het leven op onze planeet is ontstaan door de samenwerking van de 5 elementen: Het vuur, onze zon, verwarmt de aarde. Door de opwarming van de aarde komen er luchtstromen op gang. Door het stijgen van de lucht worden er wolken en neerslag gevormd. En deze 4 elementen samen zorgen voor de voedingsbodem voor het groeien van het hout element, zoals bomen, struiken, planten en bloemen.
Lucht: Initiatiefneemsters Angelique Smol en Tamara Hillebrandt Angelique Smol en Tamara Hillebrandt worden gekozen door de Rotterdamse bevolking en zij gaan aan de slag met hun project van het bouwen van een R’ Ark.
Het vuur wordt aangestoken door het Stadsinitiatief, dat geld beschikbaar stelt voor een idee dat meebouwt aan een mooiere en sterkere stad.
Lucht Stichting Safe School en andere partners die activiteiten in en om het R’ Ark ontwikkelen en uitvoeren.
Dit element staat symbool voor de prijs die de initiatiefneemsters winnen, waardoor tot bouw over gegaan kan worden.
HouT
Hout: De realisatie of creatie van het Kleine R’ Ark
Na deze eerste cyclus van de 5 elementen, komt het perpetuum mobile in gang. Dan wordt de cyclus via de ster in de binnenring gelopen: van vuur naar lucht, van lucht naar hout, van hout naar aarde, van aarde naar water, en van water weer terug naar vuur. Hierdoor wordt het complete concept self-supporting en dan komt het plaatje er zo uit te zien:
Vuur: Stadsinitiatief
Stichting R’ Ark, die een financiële impuls kan geven aan het Lucht element
Water: Geldmiddelen, ter beschikking gesteld door het stadsinitiatief
R’ Ark, een veelomvattend, self-supporting bouwwerk dat verschillende facetten van de natuur in zich draagt
De eerste, initiële ronde via de buitencirkel is gelopen en de creatie is ontstaan. Na deze eerste cyclus wordt het systeem self-supporting. Dan wordt de cyclus via de ster in de binnenring gelopen: van vuur naar lucht, van lucht naar hout, van hout naar aarde, van aarde naar water, en van water weer terug naar vuur. Hierdoor wordt het complete concept self-supporting, de elementen houden elkaar én de natuur op deze manier in stand. En dan komt het plaatje er zo uit te zien:
Vuur
De activiteiten, diensten en produkten van Stichting Safe School en de andere partners (die op Lucht staan) Aarde De Rotterdamse bevolking die het R’ Ark bezoeken, de scholen die met hun leerlingen onderwijsprogramma’s volgen etc. Water De opbrengsten uit de activiteiten in en om R’ Ark, die weer doorstromen naar het Vuur/Stichting R’ Ark.
En zo is de cirkel weer rond .... Perpetuum Mobile R’ Ark
Aarde: Rotterdamse bevolking De Rotterdammers, de doelgroep van het Stadsinitiatief, kiezen het beste plan voor hun stad.
46 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 47
SWOT analyse
8
Strengths • • • • • • • • • •
Uniek, onderscheidend, concreet en praktisch toepasbaar Het grootste informatiecentrum gericht op duurzaamheid waar men het aan de lijve kan ondervinden Vormt schakel tussen de verschillende wijken en stedelijke functies (museumpark, euromast, coolhaven en Erasmus MC) Multidisciplinair programma waarbij de onderdelen niet los staan maar integraal en onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Safe School, Moestuinman, mister Sunshine, Pit en Peel, theater R’ Ark heeft uitgebalanceerd programma en eigentijdse aanpak die goed aansluit op de belevingswereld van deze tijd Het principe is voor iedereen toepasbaar, moestuin, zonnepanelen, windturbines, zelfredzaamheid en bewustwording. Kindvriendelijk, gezellig. apart Het programma is niet belerend, leuk en actief R’ Ark draagt een heldere positieve boodschap uit; verbondenheid, zelfredzaamheid, duurzaamheid Vrijwilligers, buurtbewoners, werkelozen dragen bij aan de maatschappij (waardevol)
9
• • • • • •
BIJLAGEN
Kostenraming earthship en participatiekorting-1.pdf Biofood R’ Ark en zalenverhuur en arrangementen.pdf Overzicht investeringskosten Earthship.pdf - Zwolle NB-boekie lowres.pdf - Inclusief begroting Brighton Paspoorten Initiatiefnemers Inschrijving Stadsinitiatief Rotterdam
Weaknesses • • • •
Vrijwilligers hierin ligt de kracht, maar ook de moeilijkheid. Het is daarom van belang dat er een zeer uitgedacht vrijwilligersbeleid wordt opgesteld afhankelijk van vrijwilligers tijdens en na de bouw In voorbereidingsfase van bouw afhankelijk van vergunningen Vrijwilligers moeten bij ingewikkelde bouwfases goed begeleid worden (lijkt op jouw punt, maar mag iets scherper. In jouw punt zou ik verscherpen dat je afhankelijk bent van vrijwilligers voor je personeel en een groot gedeelte van de bouw)
Opportities • • • • • •
Eartship pricipe wordt steeds meer erkend als een methode die overal toepasbaar is. Samenwerking in gebiedsontwikkelingen van Era, Hogeschool en Erasmus MC De bouwmethodiek is in Nederland nog niet vaak uitgevoerd er wordt veel kennis opgedaan R’ Ark wordt nu al in korte tijd gevraagd voor samenwerkingsverbanden met partijen die zich op diverse gebieden bezighouden met duurzaamheid. R’ Ark is zeer geschikt voor samenwerkingsprojecten met o.a. het bedrijfsleven, gemeenten, provincies en landelijk bestuur en andermaatschappelijke organisaties Het sociale en maatschappelijke aspect van de methodiek biedt de mogelijkheid om vanuit verschillende invalshoeken financiers te binden.
Threads • • • • • •
Bezuinigingen De bouwmethodiek is in Nederland nog niet vaak uitgevoerd> learning proces Voor uitbreidingen moet actief worden bijgeworven Beschikbare budget van de scholen vormt een probleem. Safe School streeft ernaar om haar programma zo laagdrepelig mogelijk te houden. Continue wordt nagedacht hoe Safe School ervoor kan zorgen dat geen van haar doelgroepen wordt uitgesloten vanwege het kostenaspect. Financiers krijgen steeds meer vraag door een terugtrekkende overheid. Concurrentie aan de vraag kant wordt steeds groter. R’ Ark loopt risico van imago vertroebeling door resultaten van concurrenten.
48 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 49
10
INTENTIE VERKLARINGEN
GEMEENTE ROTTERDAM
The Archimedes b.v.
beste Tamara,
beste Tamara,
in verband met de inzending voor het Stadsinitiatief wil ik je het volgende melden: als het Kleine R’ Ark wordt verkozen tot het Stadsinitiatief van het jaar 2013 is Stadsbeheer uiteraard bereid om kostenneutraal materialen, zoals bepaalde afvalstromen (hout, autobanden, puin, gips of Piekfijn-kringloopgoederen) aan te leveren om het Kleine R’ Ark daadwerkelijk te kunnen realiseren. op die manier kunnen de afvalstromen, zij het op een andere manier, een langjarige duurzame bestemming krijgen die door iedereen opgemerkt wordt. het Rotterdamse afval krijgt zo een mooi en zichtbaar ander leven hetgeen hopelijk kan leiden tot meer bewustwording bij bewoners over hoe om te gaan met afval. dit is iets waar Stadsbeheer in beleid en uitvoering graag aan wil meewerken.
Vorig jaar hebben we met het stadsinitiatief: zeilen naar de toekomst meegedaan. Ook dit plan, ook weer bijna in onze achtertuin ondersteunen wij. In hulp bij ‘living off the grid’ , niet alleen met de urban windmolen maar ook helpen bij het berekenen en uitvoeren van living off the grid. Wij willen samen met andere duurzame producten zoals o.a. zonnepanelen een duurzaam stabiel alternatief als aanvulling bieden met onze Archimedes urban windmolens.
Groeten,
The Archimedes b.v.
Met vriendelijke groet, Dear regards, ing. R.R.Ruijtenbeek (bbe)
Marieke Klein kwartiermaker team Beleid Stadsbeheer Gemeente Rotterdam
www.moestuinman.nl INTENTIEVERKLARING ONDERGETEKENDE BERRENTEC SOLAR + gevestigd in beringen overwegingen Berrentec solar+ ondersteunend het idee van de rotterdam Ark om een earthship op te richten.
50 |
5 februari 2013 Bij deze verklaar ik, Max de Corte namens het bedrijf Moestuinman gevestigd te Rotterdam, dat ik het plan van Rotterdam Ark oftewel R’ Ark steun en dat ik dan ook graag met hen wil samenwerken aan de realisering van dit pracht project: het eerste duurzame centrum van Rotterdam in de vorm van een Kleine R’ Ark. Dat er nog velen mogen volgen!
berrentec solar+ overweegt om bij te dragen aan de tot standkoming van rotterdam ark. ziet daar mogelijkheden voor in de vorm van bijvoorbeeld materialen voor promotie/kennis/directe inkoop van solar-producten voor de stichting.
Wij zetten onze expertise van Stadslandbouw, Permacultuur, moestuinieren en Forest Gardening graag kosteloos in om R’ Ark van advies te voorzien. Daarnaast is het mogelijk dat wij bij de realisering van het project tot een overeenkomst komen om het groen op en om de R’ Ark ontwerpen, aan te leggen en/of te onderhouden.
beringen, 7-2-2013 berrentec solar+ rik koedam
Vriendelijk gegroet,
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
Max de Corte 06-18 365 375
| 51
Rotterdam ARK, een gebouw met een grote meerwaarde Hergebruik van materialen. Het grootste gedeelte van het gebouw kan opgetrokken worden uit rest-en afvalmaterialen of door gebruik te maken van afgedankte materialen uit andere gebouwen en productiestromen. Een versleten autoband, een lege fles of een blikje worden zo ge-upgrade naar een bouwstenen. Bouwwijze Low-Tech. Het gebouw is ontworpen met gebruikmaking van eenvoudige technieken. De opzet van het bouwwerk is eenvoudig en de gebruikte technieken zijn gemakkelijk te begrijpen. Jong en oud, man en vrouw kunnen eraan meewerken onder leiding van een ervaren bouwcoach. In de praktijk werken vaak meer vrouwen op de bouw dan mannen. Zelfvoorzienend, Het ontwerp dat gebruik maakt van passieve zonne-energie zorgt voor een behaaglijk binnenklimaat. Zonnecollectoren en windmolens zorgen dat het licht het doet en de wasmachine draait. De regenwateropvang en de waterzuivering zorgen voor drink- en spoelwater, dat na gebruik op het eigen terrein gezuiverd wordt. In Schotland is het eerste Kleine R’ Ark in Europa gebouwd, In Brighton het tweede en in Zwolle het derde. Ik ben meerdere keren op de bouwplaats van een Kleine R’ Ark geweest. Wat mij opviel was dat er veel vrijwilligers meewerken en dat iedereen met een grote betrokkenheid en enthousiasme aan de slag is Het is een feest om samen een Kleine R’ Ark te bouwen. Ik kies voor de R’ Ark Marc van Remundt
52 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 53
Wat heb ik met Earthships? Zelf kwam ik met earthships in contact via het tijdschrift L’ART DE VIVRE (Levenskunst), Ik logeerde in Marrocco bij een kunstenaar en daar lag het te slingeren. Nieuwsgierig geworden door de mooie plaatjes ging ik verder lezen. Er stond een webadres bij, dus heb ik de website www.earthship.com bezocht, waar ik een mailadres vond. Kirsten Jacobsen, de pr dame van de club, bleek dichteres en al gauw vlogen er wat bits en bytes over en weer waarin ik onder meer opperde dat de warmtebufferende eigenschappen wel niet zouden werken in de zomp hier. Dit resulteerde in een uitnodiging om in Schotland te komen kijken waar ze in een gebied met een nog grotere jaarlijkse neerslag dan Rotterdam een earthship gepland hadden. Met een bevriende cameravrouw erheen en een filmpje gemaakt. De eerste kennismaking met Michael Reynolds herinner ik me nog als gisteren. “Theo”, zei hij, “We have to get off the big tit”. We moesten volwassen worden en van de grote tiet af. Met de grote tiet bedoelde hij alle leidingnetten die ons huis binnenkomen en waaraan we stroom, gas en water liggen te zuigen. Al die systemen worden door grote maatschappijen gecontroleerd en je bent de rest van je leven slaaf doordat ze je mak houden tegen steeds hogere rekeningen. Verder worden die maatschappijen zo log en bureaucratisch dat ze wel een keer in moeten storten, en dat is er niemand over die voor zichzelf kan zorgen. Earthships zijn bedoeld om de mensen weer te leren om op deze aarde te leven zonder de boel collectief te verzieken. Ik moest even wat wegslikken en toen ik thuisgekomen het filmpje weer zag begon ik wat vrienden en kennissen uit te nodigen om te komen kijken. Voor dat ik het wist hadden we een earthship fanclub van zo’n 30 mensen en hebben we een stichting opgericht om bouwreizen te organiseren. Eerst met een man of veertien naar Schotland, meehelpen. Milieucentrum Rotterdam betaalde een deel van de reis en iedereen lapte zelf wat bij om blaren te krijgen bij het banden stampen. Daar maakte Levina Tameris weer een mooi filmpje van, dat bij Milieucentrum Rotterdam in de kast ligt.
Bij de bouw zijn een aantal vrijwilligers opgeleid die nu samen een eigen woonwijkje in Olst bouwen: Zie aardehuis.nl Zelf heb ik geprobeerd een earthship naar Rotterdam te krijgen als sociaal experiment. Ik had een beeld voor ogen van jongelui die hun eigen clubhuis op die manier bouwden onder leiding van onze supercoach Berthus (die krijg je nog wel te zien een dezer dagen) Al bouwend zouden ze genoeg leren om oude kantoor- en bedrijfspanden, waarvan er steeds meer leeg komen te staan, om te bouwen tot woon- werkplekken voor zichzelf die los van alle leidingnetten van buitenaf zelfvoorzienend zouden functioneren. Ik zal je alle misverstanden en onbegrip besparen die ik bij onze volksvertegenwoordigers en bestuurders ervaarde Milieu was begin 21e eeuw een non item. Al Gore was er met zijn film “An Inconvenient Truth” voor nodig om politici en beleidsmakers wakker te schudden. Jullie hebt op meer manieren de tijd mee. De overheid is aan het bezuinigen en noodgedwongen moeten we weer leren onze zaakjes zelf te regelen. Door mee te bouwen met jullie earthship kunnen een aantal mensen die nu klem komen te zitten in het systeem een stukje vrijheid bevechten. Ik ben echt heel blij dat jullie die kans aangrijpen en je kunt altijd op me rekenen als je een beroep doet op mijn kennis en kunde. Veel succes gewenst met je verdere plannen en Stichting OWAZE, met bijbehorend netwerk, heeft op een paar goede feeen als jullie gewacht om weer tot leven gekust te worden.
Theo Lalleman
De jaren daarna gingen we naar Spanje, Zweden en Normandie, waar ook earthships in aanbouw waren en kwamen en een wondere wereld van wereldverbeteraars en pioniers terecht waarbij opviel hoe blij alle deelnemers waren dat ze leerden om hun eigen leven weer op het spoor te krijgen. Ergens viel de term “ecoklusser”. Dat leer je uiteindelijk bij Earthshipbouw. Klussen op een ecologisch verantwoorde manier. Terug in Rotterdam heb ik overal geprobeerd om vergunning te krijgen voor het bouwen van een earthship.en werd daarbij gesteund door 2012 architecten. Die hebben inmiddels een “landark” gepland in Barendrecht. En in Zwolle is de eerste earthship in Nederland inmiddels gebouwd. Zie http://www.doeparknooterhof.nl/.
54 |
ROTTERDAM ARK | Stadsinitiatief 2013
| 55