.UNST n°28 by HKU

NUMMER 28 — SEPT. 2013

« WERK MAKER OPLEIDING WEB

LEES HET INTERVIEW MET WILLEMIJN OP PAGINA 2 VROUW WILLEMIJN BERG PHOTOGRAPHY WWW.WILLEMIJNBERG.NL

« WERK MAKER OPLEIDING WEB

LEES HET INTERVIEW MET BAS OP PAGINA 16 PIJPESTELEN BAS VAN OUDHEUSDEN ILLUSTRATION HTTP://BCONE.NL

« WERK MAKER OPLEIDING WEB

LEES HET INTERVIEW MET FELIPE OP PAGINA 20 RADIAL FELIPE PIPI JAZZ & POP WWW.FELIPEPIPI.COM

« WERK MAKERS OPLEIDING WEB

LEES HET INTERVIEW MET MARTHE & HUIBERT OP PAGINA 4 DOODSIMPEL MARTHE NABER HEUER & HUIBERT VAN WIJK AUDIOVISUAL MEDIA WWW.KUNSTMESTMEDIA.NL

« WERK MAKER OPLEIDING WEB

LEES HET INTERVIEW MET MAURITS OP PAGINA 18 SYMBIOSE MAURITS BÜSSE PRODUCT DESIGN WWW.MAURITSBUSSE.NL

« WERK MAKER OPLEIDING

LEES HET INTERVIEW MET THIJS OP PAGINA 8 ART SEXE THIJS ADRIAANS FASHION DESIGN

« WERK MAKER OPLEIDING WEB

LEES HET INTERVIEW MET WOUTER OP PAGINA 14 HERSENSTORMEN WOUTER HERMANS AUDIOVISUAL MEDIA WWW.WOUTERHERMANS.NL

SORRY. IK VIND MANNEN GEWOON NIET MOOI.

» 02

WE HEBBEN EVEN GETWIJFELD: EEN DOOD BEEST, KAN DAT WEL?

» 04

EIGENLIJK ZIJN ALLE BEELDEN DIE WE ZIEN EEN SOORT PROPAGANDA.

» 06

IK WORD DOODMOE VAN AL DAT HERSENLOZE, » 10 VEILIGE GECONSUMEER.

« WERK MAKER OPLEIDING WEB

LEES HET INTERVIEW MET LINDA OP PAGINA 10 CONCRETE CITIZENS LINDA BORST PHOTOGRAPHY WWW.LINDABORST.COM

WAT LAAT JE ZIEN, EN WAT NIET?

» 12

IK WIL NIETS MISSEN, ALLES EEN KEER AANRAKEN.

» 16

HET ANDERE DEEL ZIET ER DE BASIS VAN JE KUNSTENAARSPRAKTIJK IN.

» 18

IT WAS AN EXPLOSIVE MEETING.

» 20

TEKST YVO NAFZGER BEELD WILLEMIJN BERG

Op haar website schrijft Willemijn dat het vrouwenlichaam een oeroud concept is dat zich door de eeuwen heen heeft bewezen. Het vrouwenlichaam fascineert haar en zorgt voor een onuitputtelijke bron aan inspiratie. Maar waarom naakt? ‘Daar kwam ik eigenlijk pas de laatste weken achter.’ Ze kijkt even omhoog. ‘Het is toch iets persoonlijks. Ik ben zelf veel met mijn lijf bezig geweest, onzekerheden hoorden daar ook bij. Ik denk dat het daar begon. Ik probeer mijzelf en mijn publiek te overtuigen. Elk lijf is mooi, elk lichaam heeft iets bijzonders. Dat probeer ik met mijn beelden te laten zien, terwijl het tegelijkertijd ook een bewijsstuk voor mijzelf is.’ Ik begrijp haar fascinatie voor het persoonlijke in haar werk. Toch is me niet helemaal duidelijk waarom ze een beproefd concept nieuw leven in wil blazen.

'ZO, DUS JIJ VROEG JE AF OF IK OP VROUWEN VAL?’ IK VOEL ME ENERZIJDS BETRAPT, MAAR BEN - UIT PROFESSIONELE OVERWEGING UITERAARD - ERG BENIEUWD NAAR HET ANTWOORD. ‘NOU, IK VAL GEWOON OP MANNEN HOOR, IK BEHOOR TOT HET UITSTERVENDE RAS VAN DE HETEROSEKSUEEL’, ZEGT ZE LACHEND. ‘NATUURLIJK HEB IK ME WEL AFGEVRAAGD OF IK LANGZAAM LESBISCH ZOU WORDEN VAN HET FOTOGRAFEREN VAN AL DAT VROUWELIJK NAAKT, MAAR DAT GEBEURT MAAR NIET.’ Willemijn Berg is al een tijdje bezig met haar project Vormstudies van de Vrouw. ‘Maar zo mag je het niet meer noemen, het heet inmiddels Vrouw,’ verbetert ze mij. Met Vrouw zoekt deze derdejaars Photography naar de grens tussen kunstzinnigheid en het ‘rauwe’ in beelden. Haar onderwerp: de naakte vrouw. Hier en daar zijn de lichamen spaarzaam verhuld met een satijnen laken, meer niet. Sommige foto’s zijn gefocust op details van het vrouwelijk lichaam, andere laten de vrouw in al haar glorie zien. Willemijn: ‘Die vrouwelijke vormen zijn zo ontzettend esthetisch.’

Het is de vraag die ze vreest, de vraag die ze al in mijn mail heeft gelezen. Wat maakt haar beelden uniek, wat is haar stempel als autonoom kunstenaar? Willemijn: ‘Ik werd eerst boos om die vraag, want ik ben helemaal niet verplicht om daar antwoord op te geven. Nu moet ik toegeven dat het fijn was daarover na te denken. Daardoor heb ik nu wel een antwoord. Als ik me te veel afvraag wat de waarde van mijn werk is, blokkeer ik. Het is uniek omdat het van mij is. Het voelt goed. Dat is mijn enige criterium, daarom moet ik dit doen.’ genageld Ter afsluiting wil ik haar drankje betalen. Dat mag niet. ‘Ik ben een zelfstandige vrouw, die hoffelijkheid doet me niets.’ Willemijn betaalt, ik blijf aan mijn stoel genageld tot ik haar de €2,50 voor mijn drankje mag overhandigen. In de bus terug ben ik in vervoering geraakt: de esthetiek van de vrouw.

billen Zijn mannen niet esthetisch? Hebben wij geen vormen die het vastleggen op beeld waard zijn? ‘Nee, absoluut niet. Sorry. Ik vind mannen gewoon niet mooi. Mannen missen dat...’ Ze stopt om te lachen. ‘Ja, wat missen ze eigenlijk? Moeilijke vraag. Letterlijk gezien: de borsten, de billen en de rondingen.’ De billen? Dat is nou net hetgeen waarop ik als man trots ben, mijn billen. Gevraagd naar de billen van mannen, wordt mijn ego echter ruw de grond in geboord. ‘Ik heb een hekel aan mannen met billen, gewoon een kwestie van smaak denk ik.’

.UNST N° 28 2013

MEER WERK VAN WILLEMIJN WWW.WILLEMIJNBERG.NL

30 MAART — 18 JULI 2013

EEN TAFEL MET EEN DOOD WIT KONIJN. DAT WERD UITEINDELIJK DE FILMSET VOOR DE KERSVERSE AFGESTUDEERDEN AUDIOVISUAL MEDIA MARTHE NABER HEUER (24) EN HUIBERT VAN WIJK (27). UIT HUN SAMENWERKING VOOR HOLLAND DOC ONTSTOND DE DOCUMENTAIRE DOODSIMPEL, WAARIN JONGE KINDEREN VERTELLEN OVER DE DOOD. Marthe, jij gaf aan dat je dit interview per se samen met Huibert wilde doen, waarom is dat zo belangrijk? Marthe: Wij hebben heel veel samen gedeeld: het maakproces, de conceptualisatie, het fi lmen. Allebei hebben we eigen woorden voor onze ervaringen. Ik heb niet eerder met Huibert samengewerkt en vond het heel leuk bij deze fi lm met een jongen samen te werken. Huibert: Je merkte ook hoe kinderen verschillend op ons reageren. Dat ligt misschien niet aan het man of vrouw zijn; het kan ook gewoon aan ons karakter liggen. Marthe: Elk kind is ook weer heel anders. Het ene praat maar door en door, het andere heeft echt een volgende vraag nodig. Wat ik vooral interessant vind, is wat er gebeurde als wij stiltes lieten vallen. Huibert: Sommige begonnen te pulken aan het konijn of aan de nageltjes. Een meisje heeft hem wel drie keer laten vallen, vandaar ook het rode bloed op het neusje. Op zo’n moment weet je wel: dit gaat bijzonder worden. Maar goed, een dood konijn dus. Hoe kwamen jullie daarbij? Huibert: We hebben even getwijfeld: een dood beest, kan dat wel? Toen zei Marthe: dan moet je het juíst doen. Marthe: Ik dacht: als we zelf willen zien hoe kinderen daarop reageren, moeten we die situatie juist zelf creëren. Zo ging het bij elke beslissing; je helpt elkaar een drempel over. Het konijn hebben we uiteindelijk gehaald bij een winkel waar ze slangenvoer verkopen. Huibert: Dan sta je daarna dus opeens een dood konijn te föhnen en te kammen. Maar dat ging allemaal prima. Totdat ie iets te lang onder de fi lmlampen lag... toen begon ie wel een beetje te ruiken. TEKST MARCELLA DAS BEELD DOODSIMPEL

.UNST N° 28 2013

30 MAART — 18 JULI 2013

Wat is dan de typische Marthe-factor en welke bijdrage is typisch voor Huib? Huibert: Marthe heeft de speelsheid en zij is heel goed met kinderen. Marthe: Huib heeft een sterke invloed gehad op het decor. Hij wilde de interactieve ruimte met schoolborden en krijtjes, hangend aan visdraad. Dat witte konijn stak ook weer heel mooi af tegen het zwarte schoolbord. Huibert: Het is achteraf moeilijk om precies te duiden wat wiens input was, de cameramannen hebben ook hun stempel gedrukt op de fi lm. Marthe: Wat ik ook prettig vond aan de co-regie is dat we na elk interview evalueerden hoe het ging, dat we alles naar elkaar konden uitspreken. Huibert: We haalden daardoor het beste in elkaar naar boven. En op moeilijke momenten is het fijn als je je frustraties even kunt delen. Marthe: Onze samenwerking werkte in alles door. Zo stonden we op sommige momenten samen de visdraden uit elkaar te peuteren als kinderen iets te onstuimig met de krijtjes waren omgegaan. Hoe kwamen jullie aan de kinderen? Marthe: Ik kende een school die mee wilde doen en toen hebben we een testdag gehouden om te kijken hoe kinderen reageren. Zo merkten we dat het hielp als wij het konijn zelf neerlegden en even aaiden in plaats van dat het al op het tafeltje lag. Huibert: We merkten ook dat kinderen van 4 of 5 net te jong zijn om over iets abstracts als de dood na te denken. En kinderen van 7 of 8 zich weer te bewust waren van de cameraman.

.UNST N° 28 2013

‘ER ZIT VEEL MEER ONBEGRIP IN DE BLIK DAN IN DIE WOORDEN’ Marthe: Terwijl we juist zochten naar het onbevangene. Huibert: Kinderen van 6 bleken het meest geschikt. Wat ik zo mooi vind is dat je voelt dat ze dingen herhalen die ze ergens hebben gehoord, maar dat ze er een eigen draai aan geven. Marthe: Wat mij raakte is het meisje dat iets zegt, het konijn rolt, en mij vervolgens recht aankijkt. Het lijkt alsof ze twijfelt over wat ze net heeft gezegd en pas dan haar eigen woorden hoort. Het onbevangene van kinderen zit in wat ze zeggen, maar ook vooral in de blik. Huibert: Net als bij het jongetje dat over zijn opa en oma zegt: ‘Ze hadden gewoon kanker’. Er zit veel meer onbegrip in de blik dan in die woorden. En nu? Marthe: De fi lm is overal heel goed gevallen. Hij is gedraaid op Holland Doc, Salto en Nederland 2. Op het Film & Science festival kreeg Doodsimpel een special mention en op Yakfa de publieksprijs. We gaan het ook nog proberen bij andere fi lmfestivals, zoals Cinekid. De ene vertoning levert steeds weer andere dingen op. Huibert: In het begin was ik bang dat het concept te simpel was, maar de kracht zit hem juist in de eenvoud. Het is daarom heel geschikt voor herhalingen met andere onderwerpen. Daar willen we allebei dan ook heel graag mee verder.

BEKIJK DOODSIMPEL WWW.KUNSTMESTMEDIA.NL

30 MAART — 18 JULI 2013

TEKST PIM LEEUWENKAMP BEELD THIJS ADRIAANS

THIJS ADRIAANS (24) IS EEN PRIKKELENDE VERSCHIJNING. GEHULD IN ZELFGEMAAKTE KLEDING DIE NIET ZOU MISSTAAN IN DE BETERE HIPSTERWINKEL, SCHUIFT HIJ AAN OP EEN UTRECHTS TERRAS. BELACHELIJK VINDT HIJ HET, DAT MANNEN IN VROUWENKLEREN ZOVEEL REACTIES OPROEPEN. ‘IEDEREEN MOET KUNNEN DRAGEN WAAR HIJ OF ZIJ ZICH PRETTIG IN VOELT.’ Al menige zaterdagavond bracht Thijs door in een jurk op zijn kamer. Opgedoft, op zijn hoogste hakken en met een wijntje binnen handbereik. Thijs: ‘Mannen in een jurk, zeker in combinatie met de juiste hakken en uitdagende lippenstift, roepen nog steeds veel reacties op. Die zijn soms leuk, zoals laatst op de Fashion Week in Amsterdam. Daar kwamen meerdere vrouwen op me af die ‘dolgraag met me op de foto wilden.’ Dat vind ik hartstikke leuk: ‘’Natuurlijk,’’ zei ik, ‘’laten we wat dolle plaatjes schieten’’. Maar naar een reguliere discotheek of kroeg zou ik niet zo snel gaan, tenzij ik die avond zin heb om bier & nare opmerkingen naar mijn hoofd te krijgen.’ belachelijk Met Art Sexe,, een serie fi lmpjes over mannen in vrouwenkleding wilde Thijs dat privémomentje in beeld brengen. Zinderende jongens in vrouwenkleding die zwoel door de kamer dansen. Thijs: ‘Natuurlijk wil ik ook iets aankaarten. Het is toch belachelijk dat een man in vrouwenkleren nog als controversieel

wordt gezien? Iedereen zou moeten kunnen dragen waar hij of zij zich prettig in voelt. Of dat nou een spijkerbroek, een jurk of een doek is. Laat mensen dat voor zichzelf bepalen. Scheelt zo veel gedoe.’ chocopasta Thijs’ jeugd kende twee gezichten. ‘Ik kom uit een ontzettend warm nest in Milheeze, een klein dorpje bij Eindhoven. Mijn ouders waren liefdevol en ondersteunend. School was andere koek. Met name mijn tijd op de Rooi Pannen, een mbo-opleiding voor Hotel en Horeca in Eindhoven, was een regelrechte ramp. Ik wil er niet te veel over kwijt omdat die periode ver achter me ligt, maar kan wel zeggen dat ik met regelmaat met chocopasta in mijn haar thuis kwam. En die had ik er niet zelf ingesmeerd. Na de Rooi Pannen ben ik de mbo-theaterschool gaan doen. Stukken beter. Helaas is het schoolse van het mbo niet geschikt voor mij: van elke scheet die ik liet moest ik een verslag schrijven. Daar werd ik echt horendol van. Ik ben daarna een jaar in een schoenenzaak gaan werken, waar mijn gevoel voor

.UNST N° 28 2013

mode is geprikkeld. Ik vond het geweldig om de juiste schoen bij de juiste klant te zoeken. Een vriend van me studeerde mode. Toen ik met hem daarover ging praten, versterkte dat mijn enthousiasme alleen maar. Het jaar daarop werd ik aangenomen op de HKU.’ verkocht Momenteel loop ik een loeidrukke maar ontzettend gave stage bij de Mode Biënnale in Arnhem. Ik ben daar manusje van alles. Zo heb ik Louise Wilson ondersteund tijdens haar werk: ‘’Are you that little twat that I have been emailing with,’’zei ze als groet. Ik was gelijk verkocht. We hadden echt een ontzettend fijne klik. Ik vond het vanzelfsprekend om haar in alles te ondersteunen en zij vond het fijn dat ik dat vanzelfsprekend vond. Nadat haar werk erop zat gaf ze me, zonder dat ik daarom gevraagd had, een letter of recommendation. Aangezien ze het hoofd is van Central Saint Martins, een zeer prestigeuze modeschool in Londen, is dat dan toch wel leuk.’

zin ‘Man-vrouwverhoudingen vind ik een fantastisch thema. Op de Rooi Pannen was ik ‘anders’ en gedroeg ik me ‘niet mannelijk’. Maar wie of wat bepaalt wat mannelijk en vrouwelijk is? Dat zijn echt geen natuurwetten hoor. Ik vind het heerlijk om met die gegevens te spelen. Daarom kijk ik ook verder dan mode alleen. Lidewij Edelkoort, Marina Abramovic en David Bowie zie ik als voorbeelden. Je moet wel beseffen dat performance en mode steeds meer naar elkaar toe bewegen. Neem de modefi lms van Bart Hess of Lucy McRae. Hun benadering van kunst, mens en mode heeft veel meer een belevende betekenis, waardoor je weer zin krijgt in de avant-garde. Thijs wil uiteraard graag doorbreken in de modewereld, al hoeft dat niet per se nu. ‘Voor mijn part gebeurt dat na mijn afstuderen, of over 15 jaar. Momenteel geniet ik van wat ik doe: knutselen achter mijn naaimachine, hier en daar wat geld verdienen en prikkelende fi lmpjes maken over mannen in prikkelende kleding. Ik houd dit nog wel even vol.’

‘ VOLGENS MIJ IS ER EEN SCHREEUWENDE BEHOEFTE AAN AUTHENTICITEIT‘ In zijn laatste jaar aan de HKU wil Thijs manvrouwverhoudingen en authenticiteit onderzoeken. Deze onderwerpen lopen als een rode draad door zijn werk. Thijs: ‘Volgens mij is er een schreeuwende behoefte aan authenticiteit. Ik word doodmoe van al dat hersenloze, veilige geconsumeer. Waarom trek je hetzelfde shirt aan als honderd anderen, terwijl je met een beetje moeite een shirt kan krijgen dat precies bij je past?’

30 MAART — 18 JULI 2013

BEKIJK DE VIDEO HTTP:/UNST.HKU.NL/483

TEKST KIM BOS BEELD LINDA BORST

VOOR CONCRETE CITIZENS FOTOGRAFEERDE LINDA BORST (27) EEN BONT STUK LAND MET EEN SURREALISTISCHE SAMENLOOP VAN MENS, NATUUR EN INDUSTRIE. MET HAAR WERK WIL ZE DE BUREAUCRATISCHE BEMOEIENIS MET ONS DAGELIJKS LEVEN TER DISCUSSIE STELLEN. ‘IK HOOP DAT MENSEN ZICHZELF DOOR MIJN FOTOGRAFIE VRAGEN STELLEN OVER RECHTVAARDIGHEID.’ Harselaar is een dorp in de gemeente Barneveld met ongeveer 380 inwoners. Harselaars aanzien wordt vooral bepaald door een bedrijventerrein dat het overgrote deel van de oppervlakte beslaat. Dit driehoekige stuk land met de toepasselijke naam Harselaar-Driehoek is in ontwikkeling en zal binnenkort nog meer plaats bieden aan industrie. Over de linkerpoot raast verkeer, rechts loopt een spoor. Achter de spoorbaan ligt een vuilstort. Het afval heeft een berg gevormd die is begroeid met gras en van veraf eerder ‘iets exotisch heeft’. Her en der in de driehoek staan boerderijen, sommige overwoekerd en het einde nabij, andere lijken onlangs nog geverfd. Ze worden afgewisseld met modernere vrijstaande woonhuizen. De bouwsels staan te midden van groene vlakten en verwaarloosde maïsplanten. Verspreid over het terrein staat een ruime verzameling grote betonnen zuilen, ieder van een aanzienlijke grootte.

.UNST N° 28 2013

cadeautje Op fotografe Linda Borst (27) had de surrealistische samenloop van natuur en industrie en de mysterieuze berg een aanzuigende werking. En dus nam ze op een dag afslag 16 op de A1, in plaats van rechtdoor te rijden zoals ze gewoonlijk deed. Het landschap was met een laag sneeuw bedekt en ze struinde wat door de kortgewiekte maïsvelden. ‘Ik liep om een van de huisjes heen en achter het raam stond een groepje mensen naar me te zwaaien: “Come in, come in.”’ De enthousiastelingen waren Poolse gastarbeiders. Het gros van de huisjes bleek door hen bewoond. Linda, die een geschikt onderwerp voor een HKU-opdracht zocht, dacht meteen: ‘Dit is een cadeautje.’ Het wordt nog beter wanneer ze het sprookjesachtige erf van boer Bertus ontdekt. ‘Bertus is 92 en de Polen noemen hem “opa”. Hij bouwt houten schaalmodellen van bestaande gebouwen. Hij woont alleen tussen een grote groep Polen. Als Bertus zijn voordeur uitstapt, kijkt hij uit over een landschap vol beton.’

uitgekocht Na het eerste bezoek pleegt Linda onderzoek. De oorspronkelijke bewoners van Harselaar-Driehoek, voornamelijk boeren, blijken in de afgelopen tien jaar te zijn uitgekocht omdat de gemeente Barneveld een industriegebied van het terrein wil maken. Onder meer betonfabriek Bosch Beton, nu gevestigd in Kootwijkerbroek, zal erheen verhuizen. Voorlopig gebruiken ze het als opslagplaats voor de betonnen zuilen. Onder meer om kraken te voorkomen, zijn in de eerder verlaten huizen tijdelijk Poolse gastarbeiders gehuisvest. De bejaarde Bertus wil niet weg. De autoriteiten stellen zich vooralsnog coulant op. Met haar fotografieproject wil Linda de inmenging van hogerhand in het leven van de mens bevragen. ‘Nederland is ontzettend gefi xeerd op bureaucratie en regelgeving. Die regels kunnen veel invloed hebben op waar we wonen en wat we doen. Doordat de gemeente van Harselaar-Driehoek een industrieterrein wilde maken, zijn de oorspronkelijke bewoners verhuisd. Was dat niet besloten, dan had hun leven er anders uit gezien.’

30 MAART — 18 JULI 2013

Ook maakt Linda zich druk om de leefomstandigheden van de Poolse gastarbeiders. ‘Ze wonen in the middle of nowhere, hebben geen auto en de bushalte en het treinstation zijn kilometers verderop. Tegelijkertijd betalen ze wel veel geld voor hun huis.’ De Polen, de meeste voormalige bewoners en boer Bertus berusten in de situatie. Boos zijn ze niet. Het is dan ook niet Linda’s bedoeling om een oordeel te vellen over het gebeurde. ‘Ik wil dat mijn werk bewustwording creëert over de werking van het systeem en over de invloed die van hogerhand op ons leven wordt uitgeoefend. Ik hoop dat mensen hun oogkleppen afzetten en dat ze zichzelf door mijn foto’s vragen stellen over rechtvaardigheid.’ Werk dat leunt op esthetiek in plaats van de inhoud zal Linda niet snel maken. ‘Ik doe graag iets nuttigs met mijn fotografie. Het moet behalve verhalend ook sociaal-maatschappelijk betrokken zijn.‘ gesneuveld Het fotograferen zelf vindt Linda het mooiste onderdeel van het project: een halfjaar lang was ze minstens een keer per week in de driehoek. De beeldbewerking en het selecteren van de beelden zijn minder favoriet. Linda: ‘Vooral het selecteren vind ik een crime. Wat laat je zien en wat niet? Wat is de boodschap en hoe verbeeld je die?’ Bij één van de Poolse gastarbeiders fotografeerde ze een mes dat onder het bed lag. In een andere kamer hing een Maria-schilderijtje en daarboven was een prikkeldraad gespannen dat diende als kapstok voor petjes. ‘Esthetisch zijn zulke beelden geweldig. Toch zijn ze gesneuveld, want wat zeg je er eigenlijk mee? Dat gastarbeiders gevaarlijk zijn? Dat is niet de boodschap die ik wil uitdragen.’ Concrete citizens begon als een schoolopdracht. Die werd positief beoordeeld, maar voor Linda is het project nog niet af. ‘Ik wil nog dichter bij mijn onderwerp komen, meer foto’s hebben zoals die ene waarop een Poolse gastarbeider ligt te slapen. Om zo dichtbij te komen, heb je vooral tijd nodig.’ Daarom overweegt Linda om Concrete citizens in haar laatste HKU-jaar te verdiepen. En wie weet gaat ze er ook daarna nog mee verder. ‘Afronden is niet mijn sterkste punt. Het kan altijd beter.’ MEER WERK VAN LINDA WWW.LINDABORST.COM

.UNST N° 28 2013

30 MAART — 18 JULI 2013

TEKST MARCELLA DAS BEELD HERSENSTORMEN

'IK WIL DAT DE KIJKER MIJ ALS MAKER VOELT,’ ZEGT DERDEJAARS AUDIOVISUAL MEDIA WOUTER HERMANS (20) OVER ZIJN FILM HERSENSTORMEN. DE FILM DUURT TIEN MINUTEN EN GAAT OVER EEN JONGEN DIE CONTINU DOORHEEFT DAT JE NAAR HEM KIJKT. OF BEKIJKT HIJ ONS? Wat wil je nu precies zeggen met deze fi lm? Ik wil mensen bewust maken van het feit dat we continu naar bewegende pixels op schermen staren. Dat nemen we inmiddels voor lief, waardoor we ons niet bewust zijn van de effecten. Eigenlijk zijn alle beelden die we zien een soort propaganda. Daarnaast wilde ik in het hoofd kruipen van een jongen die ervaart dat iedereen continu naar hem kijkt. Het is dus tweeledig: kijken en bekeken worden. Hoe zie jij voyeurisme? Ik verbaas me er steeds weer over dat mensen voldoening halen uit het kijken naar andermans leven, doorslaand naar het Big Brother-gebeuren. Zijn we dan nooit uitgekeken? Blijkbaar niet, en zelf doe ik er ook aan mee. Is dat dan slecht of juist een vorm van interesse?

In de fi lm zegt jouw hoofdrolspeler: ‘Ik besta alleen bij de gratie dat jullie naar mij kijken’. Geldt dat ook voor jou als fi lmmaker? Een fi lm is pas wat waard als ernaar gekeken wordt. Ik maak fi lms voor een ander. Maar de voornaamste reden dat ik fi lm zo leuk vind, is omdat het er altijd zal zijn. Tegen de tijd dat ik en mijn nabestaanden dood zijn, zijn mijn fi lms het enige van mij wat overblijft. Ik hoop dat ik ook dan met de vragen die mijn fi lms oproepen mensen aan het denken kan zetten. Maak je alleen fi lms met dat doel? Hersenstormen was puur een experiment, maar de stijl en symboliek van die fi lm ga ik wel behouden. De visuele grapjes, zoals wanneer de hoofdpersoon de camera wil pakken en we wegknippen naar een ander camerastandpunt. Ik wil dat de kijker mij als maker voelt. Dat je doorhebt wanneer ik een knip maak of wanneer de acteur opeens in de camera kijkt.

'HET ENIGE DAT IK ZEKER WEET, 14

.UNST N° 28 2013

Waarom moet de kijker uit de tent gelokt worden? Ik betrek de kijker altijd heel bewust bij mijn fi lms en wil daarmee een soort interactiviteit genereren. Soms door letterlijk te vragen: wat vindt u hier nu eigenlijk van? Het is bijna alsof ik daarmee bijzonder zou willen zijn. Ik wil schreeuwen en mensen wakker schudden.

Dus puur schreeuwen om het schreeuwen? Ik wil vooral zeggen: ga die discussie aan. Ik wil juist niét oordelen of conclusies trekken, daar ben ik ook nog veel te jong voor. Het enige dat ik zeker weet, is dat ik niets weet. Dus de enige boodschap die ik veilig de wereld in kan slingeren is: denk eens anders. Ik wil voorkomen dat ik ooit een fi lm van mezelf terugkijk en dan ongelijk blijk te hebben gehad.

Waar komt die behoefte vandaan? Het gekke is: ik voel me niet een maatschappelijk betrokken fi lmmaker, ik ga bijvoorbeeld niet over actuele onderwerpen een fi lm maken. Waar dat schreeuwen vandaan komt, weet ik ook niet precies. Ik ben in discussies heel fanatiek, maar ik ben weer niet iemand die een vaste ideologie aanhoudt.

Waarom is dat zo erg? Omdat mijn fi lm dan al is bekeken en mensen die ‘onwaarheid’ dan hebben gezien. Ik was daar vroeger al een soort fi losoofje in. Ik ben heel uitgesproken in het feit dat je als mens nergens zeker over bent. Ik maak fi lms om vragen op te roepen, niet om antwoorden te geven.

BEKIJK HERSENSTORMEN HTTP://UNST.HKU.NL/516

IS DAT IK NIETS WEET' 30 MAART — 18 JULI 2013

TEKST JOHAN KUHLMANN BEELD BAS VAN OUDHEUSDEN

NIEUWE MENSEN, NIEUWE KENNIS, NIEUWE UITDAGINGEN. VOOR EERSTEJAARS BAS VAN OUDHEUSDEN IS DE KUNSTACADEMIE ALS DE WIJDE WERELD. HIJ ZIET DE HKU ALS HELE MOOIE PLEK OM ZICHZELF TE ONTWIKKELEN. ‘ALLE KANTEN VAN MIJN CREATIVITEIT LATEN ZIEN, DAAR GAAT HET MIJ OM.’ Boom, huis, wolk, horizon. Maak met deze elementen een illustratie. Dat was de opdracht. Bas: ‘Ik wilde iets ruimtelijks maken en koos het materiaal dat het best bij het onderwerp past. Een plukje watten, een paar stalen draadjes, hout en een rietje. Dat alles in wit gespoten. Er ontstonden schaduwen, zo heb ik het ook gefotografeerd. Voor mij toont Pijpestelen een botsing met de natuur. Regen, waterval, een paar onderbroken straaltjes, afgeleid door een dakgoot. De mens grijpt in de natuur in, wil zichzelf met een huis beschermen. Maar het enige wat we kunnen doen is de natuur ombuigen, want we zitten er middenin. Je kunt de natuur veranderen, maar niet laten verdwijnen. We hebben een dak boven ons hoofd, maar het blijft regenen.'

Bas ziet zichzelf als een praktische jongen en vindt het fijn als dingen te begrijpen zijn. ‘Ik zie mijzelf als communicatief beeldenmaker, niet als autonoom kunstenaar. Ik wil iets zeggen met mijn werk. Toch denk ik dat ik volgend jaar binnen Illustration meer de autonome kant opga en de vrijheid opzoek. Ik wil van alles proberen, maar ook op ideeën en manieren van werken doorgaan. Momenteel ben ik aan het stencilen, uitsnijden, spuiten. Het materiaal gebruiken zoals het letterlijk is. Een stuk boomschors pakken als je boomschors wilt laten zien.’ extremen Er is niet één werk waarvan Bas kan zeggen: dat ben ik. ‘Ik maak van alles. Ik wil niets missen, alles een

.UNST N° 28 2013

keer aanraken. Steeds iets nieuws proberen, dat weer uit mijn handen laten vallen om het tegenovergestelde te kunnen doen. Ik houd ervan extremen op te zoeken, maar wil uiteindelijk graag dat mensen elkaar begrijpen. De waarheid ligt volgens mij in het midden. Je moet dingen van twee kanten bekijken, niet linksom of rechtsom. Dat zie je nog niet terug in mijn werk, maar dat komt. Wanneer ik minder vanuit een opdracht hoef te werken en meer mijn eigen verhaal kan vertellen, wordt dat zichtbaarder. Misschien is dat de autonome kant. Alle kanten van mijn creativiteit laten zien, daar gaat het mij om.’

‘IK VIND MIJZELF OOK INTERESSANT. IK BEN EEN MENS.’ Bas is een Man-bijt-hond-kijker. Mensen interesseren hem. ‘Ik vind mensen leuk, en natuurlijk ook niet leuk. Ik vind ze interessant. Ik vind mijzelf ook interessant. Ik ben een mens. We leven in een tijd waarin mensen veranderen. Mensen laten veel meer van zichzelf zien. Je kunt ook veel meer van mensen zien. Tot nu toe kan ik er wel naar kijken zonder af te stompen, zonder te oordelen. Zo wil ik blijven.’ muur ‘Als ik mijzelf zo hoor praten, lijkt het of ik niet kies voor een identiteit. Ik kies ervoor om de beschouwende persoon te zijn. Ben ik dan laf? Ik denk dat ik moedig ben. Ik heb wel de neiging om te kiezen. Maar als je eerlijk bent, weet je het gewoon niet. Ik blijft altijd op dingen etteren en overal over nadenken. Ik heb wel periodes gehad dat ik dacht “Zo ben ik en zo zit alles in elkaar”. Nu heb ik de muur afgebroken, zit ik tussen een hoop losse stenen.’ MEER VAN BAS HTTP://BCONE.NL

30 MAART — 18 JULI 2013

'EEN MOOIE STOEL DIE NIET GOED ZIT, IS MISLUKT' MAURITS BÜSSE BEGON ALS ERVAREN MEUBELMAKER AAN ZIJN OPLEIDING PRODUCT DESIGN OP DE HKU. BEGIN DIT JAAR VIEL HIJ IN DE PRIJZEN MET ZIJN NS DIENSTBLAADJE, GEMAAKT VAN OUDE NS-VERTREKSTATEN. IN ZIJN PRAKTIJK ALS INDUSTRIEEL ONTWERPER SPEELT HET AMBACHT EEN CRUCIALE ROL. ‘OP DE HKU LEER JE GOED CONCEPTUEEL NADENKEN, MAAR IS DE BASIS VAN HET CREËREN ONDERBELICHT.’

.UNST N° 28 2013

Toch is het goed te doen om betaalbare kwaliteit te maken. Vergeet niet dat de meeste meubels van Ikea maar een paar jaar meegaan; daarna willen mensen weer iets anders of vallen ze uit elkaar. Koop je iets dat drie keer zo duur is maar vijf keer langer meegaat, dan ben je uiteindelijk goedkoper uit. Het is natuurlijk ook veel duurzamer, want je hebt minder spullen nodig.’ Maurits is niet de enige die de oude ambachten ziet verdwijnen. Het wordt momenteel door zoveel anderen gesignaleerd, dat de maatschappij juist een revival op dat gebied doormaakt. Maurits: ‘Ja, dat klopt. Het gevoel dat we zoiets kostbaars moeten behouden, heerst wel momenteel. In die zin ben ik precies op het juiste moment afgestudeerd. Ik heb trouwens wel puur voor mezelf voor dat ambachtelijke gekozen, het is geen marketingtechnisch verhaal. In mijn eindwerk Symbiose wilde ik dat ambachtelijke zowel op esthetisch als functioneel vlak laten zien. Het gereedschap moest er mooi uitzien, maar ook constructief verantwoord en goed vervaardigd zijn. Ik vind de functie essentieel: een mooie stoel die niet goed zit, is mislukt.’

Al dik anderhalf jaar kan Maurits leven van zijn eigen bedrijf. De samenwerking met binnenhuisarchitecte Marloes Wensveen wordt daarbij steeds belangrijker. ‘Voorheen ontwierp Marloes alles en was ik degene die maakte. De laatste tijd ontwerp ik vaker zelf en binnenkort gaan we zelfs samen een meubellijn opzetten. Daarin combineren we modern ontwerp met oude ambachten, iets waar ik veel belangstelling voor heb.’ duurzamer Maurits vindt het jammer dat de kennis over en het beoefenen van oude ambachten in de vergetelheid raken. ‘Ze verdwijnen door massaproductie en de lage prijzen. Bij Ikea kun je voor 50 euro een meubel kopen; als je dat met mooi eikenhout wilt maken, ben je dat aan het materiaal alleen al kwijt.

‘ZELF VIND IK DAT JE DIE BASIS VAN HET AMBACHTELIJKE NODIG HEBT‘

TEKST EDWIN VERHOEVEN BEELD JASPER TIMMERMANS

kampen Steeds vaker combineert Maurits oude ambachten met nieuwe technieken als laseren en 3D-printen. Daarbij vindt hij zijn vooropleiding tot ambachtelijk meubelmaker wel cruciaal voor zijn functioneren als industrieel ontwerper. ‘Op de HKU leer je goed conceptueel nadenken, maar is de basis van het creëren onderbelicht. Je wordt daarin heel vrijgelaten en kunt experimenteren met de uitvoering, maar wordt niet opgeleid om functioneel te werken. Natuurlijk kun je als ontwerper je werk uitbesteden, hoewel het naar mijn idee daar nu de tijd niet voor is.’

Hij is terughoudend in zijn stellingname over het belang van ambachtelijke vaardigheden, om niet te kritisch te worden over de opleiding waar hij zoveel heeft geleerd. ‘Ik heb er tijdens mijn studie regelmatig over gesproken met studenten en docenten. Zelf vind ik dat je die basis van het ambachtelijke nodig hebt, maar docenten geven aan dat het niet in het onderwijs past omdat er dan te weinig tijd over blijft voor je ontwikkeling als conceptueel denker. We zijn ook geen mbo-vakopleiding waar je leert om zwaluwstaarten te maken. Er blijven twee kampen; het ene deel vindt een focus op het ambacht beperkend werken en het andere deel ziet er de basis van je kunstenaarspraktijk in.’ studieschuld In zijn klas was verdeling van studiegenoten met en zonder vooropleiding ook fifty-fifty. Maurits: ‘Die laatste groep heb ik wel regelmatig zien ploeteren tijdens het maakproces. Bij mezelf zie ik dat ik door mijn vooropleiding echt snel iets kan neerzetten dat staat. Voor mij is het een raar idee dat je een goed industrieel ontwerper kan worden als je alleen maar kunt nadenken of handig met de computer bent. De NS-wedstrijd had ik ook niet kunnen winnen zonder mijn functionele vaardigheden. Iets anders is dat veel mensen een dikke studieschuld hebben als ze afstuderen. Je moet dus meteen je eigen brood kunnen verdienen. Je hebt geen vermogen om 10.000 euro in een bepaald ontwerp te investeren, dat daarna uit te besteden en dan wel te zien of het zichzelf terugverdient.’

30 MAART — 18 JULI 2013

MEER WERK VANVAN MAURITS MEER WERK TOM JA, WAAR EIGENLIJK? WWW.MAURITSBUSSE.NL

TEXT EDWIN VERHOEVEN PHOTOS FELIPE PIPI

A COMMITMENT TO LIFE ITSELF A PHOTOGRAPHER BY INHERITANCE AND A MUSICIAN BY EDUCATION, THAT’S FELIPE PIPI. ALTHOUGH RECENTLY GRADUATED AS A JAZZ DRUMMER AT HKU UTRECHT CONSERVATORY, HE NOWADAYS PRESENTS HIMSELF AS A MULTIMEDIA ARTIST. NEEDLESS TO SAY, MUSIC REMAINS AT THE HEART OF EVERYTHING HE’S WORKING ON.

When did you start playing music? I have been playing and studying music since I was 11. At the age of 14 I began photographing, under the influence of my father, a photo journalist. The last years of my study Jazz & Pop at HKU, I became interested in doing videos. That’s also why I call myself a multimedia artist. After all these years it feels very natural to me to act and interact through whatever media I happen to be involved at that moment.

What story does Radial tell, the video you published on the .UNST platform? The Radial video is a fragment of a series of 4 pieces composed by Greek cellist Fernando Nina. Fernando presented Radial as an inner search of an artist (himself) for liberation-creation-expression. The fi lm illustrates a bit of this search that fi nally leads to a point of encountering and surrender. In that case: the instrument and the musician, and fi nally music as a medium to transcendence. I think Radial is about a persistent movement and search. We explored different spaces to picture Radial. I approached the theme in two ways: using very contrasting lighting setups and scenery, which goes from artificially very enlighted to totally dark, and then to a more reddish dramatic shot: the psyche overview. I also choose for multiple points of view of the same search, switching from Fernando’s own perspective to an observer’s perspective.

.UNST N° 28 2013

30 MAART — 18 JULI 2013

‘ MUSIC IN ITS HONEST FORM WAS ALWAYS MEANT TO INSPIRE PEOPLE’ How did the two of you meet? I met Fernando Nina at Utrecht Conservatory a few weeks before his fi nal exam in 2012. Fernando was already interested in and busy doing videos, having produced some experimental videos himself. It was an explosive meeting. We felt very inspired by each other immediately. Besides the two videos, we also have recently produced the photography work for Timora Rosler & Klara Wultz’s Beethoven Sonatas CD, to be released by Dutch label Brilliant Records soon. Besides that we have quite a few upcoming projects in collaboration with other classical musicians, including a documentary on musician’s lives. What did you learn working with Fernando? I learned a lot about classical music and its musicians, sharing and communicating. Fernando works with an eloquent blend of passionate imagination and seriousness. Working with him, I also learned immensely about myself, by having a direct reflection on what I do and how I do it. What are your goals as a musician? I think every musician in his/her purest state of mind, plays music for only playing music and nothing else. Some people might play music for exposure, money, vanity or regularly just for fun, but music in its honest form was always meant only to inspire people. Being a professional musician you might be joining projects to pay your bills or rather support an idea, cause or group. In rare occasions you might be even doing both. I see music as an universal collaboration and commitment to life itself. I just hope for inspiration; for me and everyone.

.UNST N° 28 2013

You joined Handsome Poets at their Pinkpop gig. How did this happen? I also had met Nils Davidse and Daniel Smit (Handsome Poets) at Utrecht Conservatory during our common studies. I played with Nils before, in many different situations. He asked me to join the Poets on Giels 3FM live programme, which resulted in a series of other gigs such as 538 FM, XL Paradiso and Pinkpop. I felt very honored to be playing the main stage of Pinkpop. It was a great experience for me, especially because I come from a jazz background. A massive gig like that is just an utopic dream… that in my case, came true. Can you describe your fi nest hours at HKU? The whole four years of my bachelor study was an endless and intense process of self-knowledge. I am really glad I’ve been given the chance to grow so much as a musician and as a human being as well. Thankfull for that although, I personally fi nd the realisation through music more meaningful then the academic experience itself. HKU lessons with bassist-jazz historian Hans Mantel and pianist Bert van den Brink and masterclasses with American pianist Richard Beirach, Italian pianist Enrico Pieranunzi and American drummer Ari Hoenig have been the most confronting and enlightning meetings I ever had.

WATCH RADIAL HTTP://UNST.HKU.NL/568

30 MAART — 18 JULI 2013

DE REDACTIE IN DRIE RUBRIEKEN DE MUZE VAN N.F. ZAROGYEV DAG 73 De muze van N.F. Zarogyev begint met een enigszins opmerkelijke zin uit de media. De rest van de tekst komt uit de pen van Yvo Nafzger Nafzger, student Writing for Performance. Zonder vooropgezet idee schrijft hij zich elke weekend zijn onderbewuste in. Het resultaat daarvan lees je elke maandag op .UNST.

TIEN MINUTEN MET... DAG 26 Voor de rubriek Tien minuten met... interviewt Edwin Verhoeven HKU-alumni met een bijzonder project. In deze aflevering Shirin Mirachor Mirachor,, de bedenker van PAK ME.

REVIEW DAG 97 Kim Bos is journalist en schrijft over beeldende kunst, cultuur en meer. Ze pendelt tussen Utrecht en Berlijn. Eerder beschreef ze voor .UNST haar Berlijnse leven in de onvolprezen serie Grüsse aus Berlin. Voor de rubriek REVIEW recenseert ze Berlin wekelijks een zinnenprikkelende, afgrijselijke of belangrijke expositie.

.UNST N° 28 2013

30 MAART — 18 JULI 2013

TEKST YVO NAFZGER BEELD THE THINGS WE ARE

AFLEVERING 14 TWEEDE LEVEN Als er iets verandert in uw leven, dan kan dat gevolgen hebben voor uw toeslagen. Belangrijk hierbij is dat u begrijpt dat zelfs de meest kleine wijzingen hierbij zijn inbegrepen. Ziekte of eventueel de dood van een huisdier geeft per ingang van komende maand recht op rouwtoeslag huisdieren. Graag ontvangen wij dan digitaal of analoog melding van de naam van uw huisdier, soort, ras en kleur. Natuurlijk vernemen wij graag of het om overlijden of ziekte gaat. Bij ziekte kunt u vermelden aan welke aandoening het huisdier lijdt. Hierbij dient u er wel op te letten dat bij zwarte katten, kauwen, kraaien en roeken 20% bijgeloofsheffi ng van het oorspronkelijke toeslagbedrag wordt ingehouden. Is uw huisdier terminaal ziek, maar is er nog geen sprake van direct lijden of inslapen? Bij kanker, staar of heupdysplasie bij honden, heeft u wellicht recht op tegemoetkoming van uw rouwtoeslag huisdieren. Is er bij uw huisdier vanaf 1 januari 2013 sprake van een situatie zoals zojuist omschreven? Dan heeft u, met terugwerkende kracht, recht op tegemoetkoming, verspreid over het gehele kalenderjaar. Deze tegemoetkoming kunt u blijven ontvangen tot de maand waarin het huisdier komt te overlijden. Hierbij dient u er wel op te letten dat u geen recht meer heeft op volledige rouwtoeslag. U heeft gedurende 6 maanden na het overlijden alleen nog recht op 25% van het oorspronkelijke rouwtoeslagbedrag. Ook na het overlijden van uw geliefde huisdier zijn er nog zaken die om uw aandacht vragen. Wij begrijpen dat in deze moeilijke tijd van afscheid nemen uw hoofd helemaal niet staat naar administratieve verplichtingen. Desondanks willen we u toch informeren over de mogelijkheden met betrekking tot de uitvaart van uw huisdier. Wij zijn ons ervan bewust dat u er wellicht voor kiest uw levensgezel te begraven op

.UNST N° 28 2013

een dierenkerkhof, opdat u de mogelijkheid heeft het dier nog te kunnen bezoeken en te eren. Toch willen wij u erop attenderen dat u uw huisdier ook een tweede leven kunt geven door het stoffelijk overschot om te zetten in biobrandstof. Hierbij draagt u, samen met uw huisdier, een steentje bij aan een beter milieu en schonere leefomgeving. Besluit u inderdaad om uw hond, kat, parkiet of cavia om te laten zetten in biobrandstof, dan heeft u wellicht recht op de, per 1 mei 2013 ingevoerde, biomassa-subsidie. Per kilo huisdier ontvangt u namelijk € 25,- aan subsidie. Zo is uw 15 kilo wegende cockerspaniël al gauw € 375,- waard. Aan deze regeling zijn een aantal voorwaarden verbonden. Zo zijn vissen, met uitzondering van steur, niet toegestaan binnen de regeling. Is uw huisdier gevederd? Dan dient u het, alvorens het overleden dier bij de dichtstbijzijnde centrale af te leveren, in zijn geheel van veren en snavel te ontdoen. Bij schildpadden geldt hetzelfde voor de schild, en bij alle overige reptielen voor de kop. Voor meer informatie kunt u terecht op onze website. Daar vindt u tevens de dichtstbijzijnde biomassacentrales voor aflevering van uw huisdier, en digitale aanvraagformulieren toeslagen en subsidies.

30 MAART — 18 JULI 2013

Voor wie is PAK ME bedoeld? In eerste instantie voor beleidsmakers en marketeers die zich willen verdiepen in de belevingswereld van de nieuwe groep creatieve twintigers. Veel HKUstudenten zullen zich er zeker in herkennen. Zij vormen mijn materiaal, maar het blog is niet primair voor hen bedoeld. Wat fascineert jou aan deze creatieve voorhoede? Het zijn mensen die vrij open uiting geven aan wat ze voelen. Als onderzoeker kan ik daardoor sneller tendensen ontdekken. Het is een groep die uitgesprokener en expressiever is dan de mainstream. Ze hebben ook wat meer het lef om dingen te doen en een identiteit uit te dragen dan anderen. Drie jaar geleden zei je in .UNST dat deze generatie snakte naar verandering. Is die er gekomen? Ja, er zit wel beweging in. Er is meer saamhorigheid: de groep twintigers waar ik me op richt is echt een groep geworden. Wat ik daarnaast wel zie, is dat de tegenbeweging ten aanzien van bijvoorbeeld de ijzeren greep van social media nog moet doorzetten. De behoefte aan fysieke ontmoetingen is zeker aan het groeien. Neem alleen al de koffiebarretjes die de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond springen. Dat werkt blijkbaar.

MET HAAR ONDERZOEK HAPPINESS & CLUBNIGHTS VOLTOOIDE SHIRIN MIRACHOR IN 2010 DE MASTER OF ARTS IN ARTS MANAGEMENT AAN DE HKU. EN NU IS ER PAK ME: EEN WEBLOG WAARIN ZE OP ZOEK GAAT NAAR DE WARE AARD VAN DE CREATIEVE TWINTIGER.

.UNST N° 28 2013

Hoe leven ze? Ze stemmen alles af op de korte termijn. Alles is tijdelijk. Zo moeten ze haast wel denken; kijk maar even naar de huidige huizen- of arbeidsmarkt. Deze groep leeft daarom naar de ontstane situatie. Ik ken een ontwerper die het erg goed doet, maar daarnaast tuinier blijft. Anderen hebben een bedrijfje dat floreert, maar weten niet waar ze gaan wonen. Dat zie je ook terug in hun events, van clubfeesten tot festivals. Het is een georganiseerde chaos, met veel ruimte voor vrijheid en eigen initiatief.

Je ziet veel overeenkomsten in hun uiterlijk en de must-have-gadgets. Hoe origineel is dat? Ik denk dat het tegenwoordig heel lastig is om autonoom te zijn. Je krijgt zoveel mee van trends en dat gaat razendsnel de wereld over. Het werkelijk oorspronkelijke verdwijnt daardoor. Of je moet in je eentje zonder internetverbinding in een boshutje in Noorwegen gaan zitten.

' WE LEVEN VOOR HET MOMENT’ Hoe kijken ze aan tegen de wereld van nu? Tamelijk onverschillig vind ik. Wat wil je ook, met de crisis, de oorlogen, de milieuproblemen. Ik weet zelf ook niet waar ik over twee jaar ben. We leven voor het moment. Waarom staken we niet meer? Omdat de problematiek te ongrijpbaar is en te groot. De ophef over het Koningslied zegt alles: terwijl er in Syrië een verschrikkelijke oorlog woedt, domineert zoiets futiels dagenlang het nieuws. En de toekomst? Dat vind ik moeilijk te zeggen. Op zich zijn ze volgens mij positief gestemd. Maar wel in de zin van: Ik leef nu, en het is leuk. Ik denk dat ze moeilijk voor iets kiezen. Daarbij speelt bij deze generatie ook mee: Spreek ik me uit, dan zit ik voor altijd in een hokje. Als ze negatiever gestemd waren, zouden ze zich misschien echt zorgen maken om de toekomst. Misschien dat ze daarom het volwassen worden zo lang mogelijk uitstellen. Liever anti-kraak wonen met de nieuwste iPhone in je hand, dan in een te duur appartement je pensioen opbouwen.

30 MAART — 18 JULI 2013

TEKST EDWIN VERHOEVEN BEELD TATIANA STOUTE MODEL BRUCE

TEKST KIM BOS BEELD KRIS BORGERINK

DAT UTRECHT CULTURELE HOOFDSTAD VAN EUROPA WILDE WORDEN VONDEN WE VERBIJSTEREND. RIDICUUL. NIET OM TE GNIFFELEN MAAR OM TE SCHATERLACHEN. EEN PROPER PROVINCIAALTJE IN HET MIDDEN VAN HET LAND. MET AANGEHARKTE STRATEN, BESCHAAFDE MUSEA, KEURIGE GALERIES EN GLINSTERENDE GRACHTEN MET AAN WEERSZIJDEN GEBOUWEN DIE IN DISNEYLAND NIET ZOUDEN MISSTAAN. ER IS EEN PRIMA KUNSTACADEMIE, MAAR DE MEESTE PAS-AFGESTUDEERDEN WETEN NIET HOE SNEL ZE NAAR AMSTERDAM MOETEN VLUCHTEN OMDAT HET DAAR EN NIET HIER GEBEURT.

pispaal Maar dan wat er nu gebeurt. Van proper provinciaaltje naar spannende wildebras, in nog geen acht maanden tijd. En de belangrijkste drager van dit succes is – al even verrassend – Utrechts grootste betonnen pispaal: Hoog Catharijne. Eind juni opende de tentoonstelling Call of the Mall, die zich grotendeels afspeelt in de openbare ruimte in en rond Mall het complex. De meeste exposerende kunstenaars (dertig in totaal) maakten hun werk speciaal voor de gelegenheid. Een mooi startpunt van de route is Hoog Brabant (naast schoenenwinkel Invito), waar plattegronden af te halen zijn. Wie de hele tentoonstelling wil zien, kan daar gerust een halve dag voor uit trekken.

paspop IP is een installatie van Matthew Derbyshire, waarvoor hij kopieën maakte van objecten die hij aantrof in Hoog Catharijne (een kunststof ijsje, een paspop, een gele schoonmaakkar en ook een terracottabeeld, dat nu tegenover mij staat in flexwerkplek Seats2meet). De kunstenaar confronteert de toeschouwer met objecten die hem zeer bekend voorkomen, maar hij waarschijnlijk nooit eerder bewust heeft waargenomen. Het laat ons met andere ogen naar een voor lief genomen omgeving kijken. De begeleidende tekst maakt duidelijk dat ieder object op een bepaalde manier Hoog Catharijne symboliseert. ‘De terracotta figuur draagt oosterse spiritualiteit uit als antwoord op onze consumptiedrift.’ Dat ageren tegen de consumptiemaatschappij is een terugkerend thema. Sylvie Fleury laat op gezette tijden modellen door het winkelgebied wandelen, gekleed in dure haute couture. ‘De modellen dwalen door het winkelcentrum als symbolen van de consumptiemaatschappij’. Hmm, mogen we misschien zelf bepalen wat het allemaal betekent en met ons doet? Aan de andere kant: de tentoonstelling heeft ook als doel om een aanzienlijk deel van de bezoekers te bereiken en dat deel is – zo blijkt uit onderzoek dat is gedaan in opdracht van de organisatie – niet bepaald kunstgek. Vooruit dan maar met die uitleg. Onder meer het werk van Fernando Sánchez Castillo bewijst dat de bezoeker niet alleen gestreeld en gekieteld wordt. Tank Man is een replica van de man die op 5 juni 1989 op het Plein van de Hemelse Vrede de Chinese tanks tegenhield. Het beeld duikt tijdens de expositie op verschillende plekken op, maar maakt vooral indruk tussen de winkelende menigte. Terwijl het koopvee gedwee achter elkaar aan loopt, probeert een eenzame demonstrant de wereld te redden.

.UNST N° 28 2013

30 MAART — 18 JULI 2013

Het was dus geen verrassing toen de jury in haar rapport gehakt maakte van ons ‘stadsie’. Te weinig opwindend, te weinig vernieuwend en niet creatief genoeg. In november 2012, nog voordat de race echt was begonnen, werd Utrecht eruit geknikkerd. Het is tekenend dat Leeuwarden – zitten daar niet die stugge, saaie Friezen? – nog wel meedingt naar de titel.

Het meest opvallende werk is de enorme theepot met roze bloemen van Lily van der Stokker. Celestial Teapot staat in schril contrast met de grauwe traverse, waar het object bovenop staat. Het verwijst naar het alledaagse, want Hoog Catharijne staat niet alleen voor winkelgeweld en forensengeduw. Dat benadrukt ook De Tuinfabriek van Studio Ester van de Wiel. Op de tweede verdieping is een buitenplaats waar nu een tijdelijke tuin is gebouwd. Niet alleen bewoners, maar ook mensen die er werken of andere geïnteresseerden, kunnen de tuin gebruiken.

verhalen Het grootste kunstwerk blijkt Hoog Catharijne zelf. Vroeger stonk het er en het was benauwd. Het gebouw werd smakeloos bevonden, een onvriendelijke koopfuik. Tijdens de feestelijke opening door Beatrix in 1973 werd er gedemonstreerd. ‘Beton voor Utrecht, goud voor Bredero (het bouwconcern),’ scandeerden de betogers. Je kwam er als het moest, of wanneer je als provinciaal dacht dat Hoog Catharijne het enige winkelgebied van Utrecht was. Je kwam er ook als je uit de trein stapte en de weg naar de uitgang zocht. Je kwam er niet voor je lol. Nu is alles anders. De soms subtiele en doorgaans bonte werken die overal opduiken, halen de bezoeker uit zijn vaste patroon en laten hem met een frisse blik om zich heen kijken. Alles heeft betekenis. Dat het complex gevuld is met verhalen ontdekte ook Melle Smets, die tijdens de tentoonstelling radio Homo Ludens maakt, waarvoor hij onder meer de ‘dorpelingen’ van Hoog Catharijne interviewt en observeert. Die verhalen vormen de identiteit van het verguisde winkelcentrum. En dus draait Call of the Mall niet in de eerste plaats om de werken die er worden geëxposeerd, maar om de plek en haar geschiedenis. Een waardig afscheid van Utrechts grootste betonnen pispaal.

COLOFON .UNST IS EEN UITGAVE VAN DE HOGESCHOOL VOOR DE KUNSTEN UTRECHT. .UNST VERSCHIJNT DRIE KEER PER JAAR IN EEN OPLAGE VAN 1500 STUKS.

BLOG HTTP://UNST.HKU.NL FACEBOOK FACEBOOK.COM/UNST.HKU CONTACT .UNST POSTBUS 1520 3500 BM UTRECHT MAIL EDWIN.VERHOEVEN@CENTRAL.HKU.NL HOOFD- EN EINDREDACTIE EDWIN VERHOEVEN ART DIRECTION LEON MARTAKIS REDACTIONELE MEDEWERKERS KIM BOS MARCELLA DAS JOHAN KUHLMANN YVO NAFZGER PIM LEEUWENKAMP JOOST STOKHOF GRAFISCH ONTWERP HOAX DRUK LIBERTAS

Call of the Mall is te bezoeken t/m 22 september.

.UNST IS CO2-NEUTRAAL GEPRODUCEERD NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN GEREPRODUCEERD ZONDER VOORAFGAANDE TOESTEMMING VAN DE HKU.

.UNST N° 28 2013

HTTP://UNST.HKU.NL