Art Deco – Sự bề thế, đối xứng và vương giả: Chưa bao giờ là lỗi thời! “Xuất hiện từ năm 1930 – 1920, nhưng không có nghĩa là Art Deco lỗi thời. Trên thực tế, đây là một phong cách thể hiện sự uy quyền, sang trọng hoàn hảo. Thế kỉ 20 nổi tiếng là đã cho ra đời những tiêu chuẩn khắc khe với nghệ thuật. Và Art Deco đã thành công trong việc tạo ra một phong cách trung hòa hoàn hảo giữa nét tinh tế và sang trọng nhưng vẫn hiện đại, hợp thời.” Đã bao giờ bạn cảm thấy trầm trồ với sự bề thế, đối xứng cấu trúc của Cung Chaillot (Paris, Pháp), sự tráng lệ của tòa tháp một thời cao nhất thế giới – Chrysler (New York, Mỹ) hay những công trình mang vẻ đẹp hình khối mạnh mẽ, kết hợp rất hài hòa với hoa văn truyền thống Việt Nam cách điệu như ngân hàng Đông Dương? Đó chính là phong cách kiến trúc Art Deco – được biết đến nhờ những bề mặt dựng đứng, những cấu trúc hình học, và những nét trang trí lấy cảm hứng từ thời cổ đại. Art Deco là gì? Thay vì nêu ra những mốc năm tháng khô khan và cứng nhắc, tôi muốn bạn cùng liên tưởng về Art Deco, theo cách đơn giản và thú vị nhất. Sau bao nỗi thống khổ vì chiến tranh, thập niên 1920, Art Deco ra đời. Đây là thời kì nhân loại đang tràn ngập những phong trào cách tân xã hội. Phụ nữ mặc đầm ngắn đến đầu gối, chẳng chít eo cũng không ôm ngực. Đàn ông thì khiêu vũ cùng nhạc jazz, say mê và ngẫu hững trong những bữa tiệc bất tận. Trong thời kì ấy, người ta mơ về một tương lai lạc quan nhờ sự phát triển như vũ bão của máy móc. Vì vậy mà ở Art Deco, bạn sẽ rất khó để tìm ra bóng dáng của những nét lượn uyển chuyển, những đường cong mềm mại và màu sắc pastel nhạt nhòa hư ảo.
Art Deco chỉ có sự mạnh mẽ, phom dáng hiện đại và đơn giản, đề cao họa tiết trang trí dạng hình học. Ở đó, những đường kẻ hay cong dứt khoát, hoa văn chữ V ngược, thậm chí là zig zag chính là những minh họa rõ ràng nhất cho sự tự tin, phóng khoáng, muốn tiến lên, khác biệt, đổi mới hoàn toàn với những phong trào nghệ thuật trước đó. Cũng như, việc con người muốn dựa vào sự phát triển của máy móc mà tiến lên, vươn lên, vượt qua những khó khăn thời kì cũ. Nhờ vậy mà Art Deco có sức ảnh hưởng lớn trên khá nhiều lĩnh vực khác nhau: Từ kiến trúc, thiết kế nội thất cho đến thời trang, trang sức và cả nghệ thuật, điện ảnh,... Điều gì đã khiến Art Deco đặc biệt? Trong lịch sử hình thành, Art Deco xuất hiện khi thế giới đang đứng giữa hai cuộc chiến tranh, cũng như có bước tiến về công nghệ chưa từng thấy trong lịch sử loài người. Mang dấu tích lịch sử hết sức đặc biệt ấy đã giúp Art Deco mới mẻ, khác biệt, không thể tìm thấy ở những trường phái nghệ thuật khác. Còn theo góc nhìn nghệ thuật, phong cách này được lấy cảm hứng từ những tuyến hình đơn giản, khối hình học kinh điển, tạo nên vẻ cá tính, mạnh mẽ. Khi phân tích kĩ từng đường nét, người ta nhận ra rằng Art Deco là sự pha trộn hài hòa và có chủ ý của rất nhiều trường phái thiết kế như: Tân cổ điển, Hiện đại, Kết cấu, Lập thể, Tân nghệ thuật và Tương lai.
Vậy nên tất cả những điều đó đã cho ra đời trường phái thiết kế Art Deco ấn tượng và nổi bật. Kết hợp nhiều nhưng Art Deco lại không hề hỗn độn, mà trái lại, mang một vẻ đẹp rất riêng, rất nhiều nét đặc biệt khiến người ta nhận ra ngay từ lần đầu tiên. Cho đến tận ngày nay, những đặc điểm đặc trưng nhất của phong cách thiết kế nội thất Art Deco vẫn giữ nguyên những giá trị cố hữu, mang đến những sản phẩm thiết kế có ấn
tượng bậc nhất. Không khó hiểu tại sao cho đến hiện tại, Art Deco vẫn được rất nhiều gia chủ ưa chuộng và mang vào căn nhà mình. Những nguồn nào đã ảnh hưởng tới Art Deco? Mang trong mình dấu tích lịch sử khi được hình thành ở giai đoạn giữa của hai cuộc thế chiến lớn nhất thế giới đã mang lại cho Art Deco một màu sắc hoàn toàn mới lạ và khác biệt không thể tìm thấy ở những trường phái nghệ thuật khác. Vậy nên, phong cách này cũng bị ảnh hương bởi cả 3 yếu tố: Trào lưu nghệ thuật đương đại thế kỉ 20, nền văn minh cổ đại và cả thời đại công nghệ, máy móc. Với trào lưu nghệ thuật đương đại thế kỉ 20, yếu tố hình khối, đường thẳng, công năng được đặt lên hàng đầu. Tất cả những hoa văn trang trí và cách tạo hình đều được cách điệu theo tuyến hình học. Thậm chí, đến cả những hoa văn vốn mềm mại như thiên nhiên, cây cỏ cũng được cách điệu đi theo hình thức hình học. Đây là một nét mới lạ, sáng tạo đã phần nào định hình Art Deco.
Chưa kể, trong thời gian này, quá trình khai thác thuộc địa của các nước đế quốc được đẩy mạnh sau khi đã bình định được các nước thuộc địa, dẫn đến sự giao lưu của các nền
văn minh. Chính điều này đã khiến các vật liệu mới, lạ như sơn mài, men gốm… được biết đến rộng rãi và sử dụng nhiều hơn. Cùng với đó là các biểu tượng cách điệu, điêu khắc họa tiết trang trí cổ của nhiều nền văn hóa khác nhau đã tạo nên vẻ ấn tượng và đa dạng cho Art Deco. Cuối cùng, thời đại công nghiệp, máy móc cùng nhiều phát minh vĩ đại ra đời cũng đã phần nào tạo nên nguồn cảm hứng cho kiến trúc Art Deco, khi mà các sản phẩm trí tuệ này được cách điệu đưa vào để trở thành biểu tượng cho công trình. Ngoài ra, đây cũng là thời đại bùng nổ của nhiều vật liệu cao cấp như hợp kim, thép, crom, kính…. Do đó các vật liệu này được sử dụng rộng rãi trong các công trình Art Deco. Một số công trình tiêu biểu của Art Deco “Chúng ta không còn sống trong thời đại ung dung nữa. Ấn tượng phải đến ngay lập tức, một cách mạnh mẽ nhất. Màu sắc đóng vai trò hết sức quan trọng”, Rowland - kiến trúc sư nổi tiếng đã thiết kế tòa nhà Guardian Building, Mỹ Quả thật vậy, để có thể trở thành một công trình tiêu biểu cho phong cách Art Deco, những tòa nhà này vừa phải có sự tinh tế kết hợp với tính hiện đại nhưng không làm lu mờ đi vẻ đẹp hình khối mạnh mẽ và cứng cáp. Tòa tháp cao nhất thế giới một thời - Chrysler, ở Manhattan, New York, Mỹ - xứng đáng là minh họa điển hình nhất cho phong cách kiến trúc này. Với phần chóp nhọn vươn cao, được trang trí bằng vô số hình tam giác ngược sáng bóng, công trình này đã hội tụ đủ những tinh túy nhất của một công trình Art Deco: Gây choáng ngợp, đậm phong cách hình học cùng những vật liệu hoàng kim. Một nơi nữa cũng đậm tinh thần Art Deco chính là sảnh tòa nhà chọc trời Empire State Building ở New York với những mảng hình học sắc nét cùng hoa văn tỏa chiếu khổng lồ bằng kim loại.
Ngoài ra, nhắc đến Art Deco phải kể đến Tòa nhà Eastern Columbia, Los Angeles, California, Mỹ. Điểm đặc biệt của tòa nhà này chính là toàn bộ tòa nhà được phủ trong màu ngọc lam bóng loáng. Trên đỉnh tòa nhà là tháp đồng hồ, rooftop có bể bơi lấp lánh. Không ngạc nhiên khi nó được mệnh danh là “Viên đá quý Art Deco của bờ Tây”. Vào năm 2017, khách sạn Waldorf Astoria đã tạo nên hiệu ứng truyền thông khổng lồ khi được mệnh danh là khách sạn cao cấp nhất Beverly Hills nhờ thiết kế theo phong cách Art Deco. Khách sạn Waldorf Astoria được những người trong ngành ví như một cách để “Hiện thực hoá giấc mơ Gatsby” nhờ vào sự xa hoa, lộng lẫy của mình. Để mang được Art Deco vào trong căn nhà, bạn cần những gì? Những người làm trong nghề có thể dễ dàng nhận ra Art Deco nhờ phong cách ấn tượng và xa xỉ, kết hợp với những chất liệu như kim loại, gỗ,... từ thời đại hoàng kim. Nếu bước vào một không gian mà sự tráng lệ, xa hoa, lộng lẫy khiến bạn phải choáng ngợp, thì rất có thể đó chính là một sản phẩm của Art Deco. Chưa kể, những họa tiết hình khối, bóng đổ và trang trí ánh sáng cũng được sử dụng tối đa trong trang trí để tạo sự cứng cáp, hiện đại và mạnh mẽ. Để hiểu chi tiết hơn về Art Deco, hãy cùng chúng tôi đi qua từng chi tiết. Nội thất đặc trưng
Với phong cách Art Deco, đồ nội thất thường lấp đầy không gian. Hơn nữa, xuất phát từ trào lưu phản kháng, chống lại những thứ yếu mềm, nên những hình khối lập thể, mạnh mẽ trong hình học được ứng dụng triệt để trong trang trí cho không gian. Chính điều này sẽ thổi một làn gió mới mạnh mẽ, cá tính vào kiến trúc mà vẫn thể hiện được sự vương giả vốn có. Về vật liệu, Art Deco sử dụng rất nhiều các vậy liệu kim loại, chrome, bê tông, gỗ,... với mục đích đề cao sự phát triển của xã hội. Một mặt khác, phong cách này cũng thường xuyên được các gia chủ chọn để thể hiện sự sang trọng và đẳng cấp nên đừng quên những vật liệu bóng gương hay những kim loại có độ bóng cao. Ngoài những vật liệu công nghiệp đã nhắc tới ở trên, thì cũng đừng quên những vật liệu đắt tiền như gỗ tự nhiên, đá cẩm thạch, vàng... để tôn lên sự xa xỉ và giàu có của gia chủ. Những bức tranh sơn mài, bộ bàn ghế gỗ mun hay những thanh gỗ tự nhiên với những đường vân đẹp xuất sắc cũng là đặc trưng của giới thượng lưu. Khi làm được trọn vẹn những đặc điểm trên, chắc chắc Art Deco sẽ khiến người chiêm ngưỡng phải xuýt xoa, thốt lên về sự xa xỉ của chủ sở hữu. Màu sắc của Art Deco Phong cách này ưa chuộng việc dùng những tone màu đậm và có tính tương phản cao, cũng như các màu ánh kim. Những màu mạnh và nhạt thường được xen kẽ nhau để tạo hiệu ứng thị giác, giúp các hình khối nổi bật hơn bao giờ hết. Ví dụ gam màu đen – trắng (cơ bản) phối hợp với xanh, đỏ, tím thêm chút nhấn nhá bóng bẩy của kim loại là nét đặc trưng thường thấy của Art Deco. Đôi khi, nhà thiết kế sẽ phẩy thêm tone xám để thêm phần mềm mại và thư thái. Với những gia chủ yêu sự ấm áp hoặc hài hòa, thì màu be hoặc kem sẽ là lựa chọn được ưu tiên.
Với Art Deco, màu đen cũng là một điểm cần chú ý. Vốn được mệnh danh là màu sắc đem lại sự quý phái, huyền bí, nên rất nhiều nhà thiết kế đã lấy màu đen làm tone màu chính hoặc màu nền cho cả căn phòng, rồi đặt những màu sắc sáng hoặc kim loại đan xen, để làm tôn nên sự đẳng cấp của căn nhà. Về không gian Do đồ nội thất thường rất to và có hình khối rõ ràng, thể hiện được sự xa hoa Art Deco thường hợp với những căn nhà đủ rộng lớn vì các vị trí trong nhà thường sẽ không bị bỏ trống mà phải lấp đầy bằng những đồ trang trí đầy tinh tế và đẹp mắt. Trang trí cho căn nhà theo Art Deco Để làm nổi bật phong cách thì đồ trang trí là thứ không thể bỏ qua. Những tấm thảm trải sàn to lớn, những đèn chùm khổng lồ tỏa ra ánh vàng ấm áp, mang lại sự cổ điển và vương giả,… Tất cả những thứ này sẽ mang lại sự quyến rũ và huyền bí cho không gian.
Phong cách Art Deco không có quá nhiều các chi tiết trang trí cầu kì, phức tạp hay những đường cong uốn lượn, mà tập trung vào tạo ra sự ấn tượng cho thị giác thông qua những
gam màu rực rỡ, tươi sáng, tương phản cũng như những khối hình học mang hơi thở mạnh mẽ và hiện đại. Ứng dụng Art Deco trong không gian sống Art Deco chính là một phong cách nghệ thuật biểu trưng cho sự xa hoa hiện đại của Chủ nghĩa hiện đại đầy tiến bộ. Nói cách khác, đó là một vẻ đẹp “rất học thức”. Những đồ nội thất thiết kế theo phong cách Art Deco phải đề cao được sự đơn giản, tính đối xứng, sự phẳng phiu và lặp lại của các chi tiết… mà vẫn phải tôn lên được vẻ đẹp vương giả nhưng vẫn hiện đại. Có thể nói, Art Deco chính là biểu tượng cho nhu cầu thay đổi, luôn luôn vận động để tìm kiếm những giá trị mới, “gọt giũa tìm kiếm tinh hoa”. Sẽ thật tuyệt vời biết bao, nếu căn nhà của bạn được bao phủ bởi nét đẹp hình khối, những gam màu tương phản đối lập hay những phụ kiện đẳng cấp, thật sự hiện đại và mang cá tính riêng bạn.
Wood Art Phong cách Art Deco