inhoud
April/mei 2013
60
80
84
26 31 36
6
18 met/zonder de natuur
  nr. 2 april/mei 2013
3 Voorwoord vanFrancine. 5 Positivo-mini-poster. 8 Mail Francine. 16 Digitaal nieuws.
25 Uitslag Grote Natuur-Enquête. 31 Superhip: pothole gardening! (Maak een mini-tuintje.)
Met wedstrijd!
4 Vrolijke voorjaarsspullies shoppen. 3 36 Hoe overleven vlinders? Begin een vlinderplantentuin!
Met wedstrijd!
9 Uitkniptips. 3 40 Strip over Stella. 44 Ik heb heimwee! Lezers helpen lezers. 55 Mailen met Rosa. 56 Ruby heeft astma. 60 Knutselen met blikjes. Met wedstrijd! 63 Hoe werd dit kleurige landschap geschilderd? Kunst
kijken.
74 Ezzie’s natuur! Met wedstrijd! 76 Horoscoop met survivaltips. 78 Zo ruim je je kamer op. Met wedstrijd! 82 Schoolpagina’s met tips. Met winactie! 84 Ik en mijn eigen stijl: Emma. 86 Strip over Rosa. 88 Prikbord. Met winactie! 90 Hoe overleef ik…-nieuws. 91 Volgende nummer.
LEKKER LEZEN
46 Lekker lezen.
Met winacties!
48 Leesgek. 50 Interview met
Anke Kranendonk
+ extra lang leesfragment.
Met winactie!
LEKKER ETEN 65 Eetweetjes.
66 Energybar-top 5 van Francine.
Met wedstrijd!
68 Vragen over eten of je lichaam?
Lotte helpt!
70 Ammy maakt crêpes met fruit. 72 Eetpaspoort van Diemmy.
OP DE COVER
10 Rosa en Jonas voeren een vreemd telefoongesprek!
Met schrijfwedstrijd!
18 Een eigen moestuin, buiten sporten en
olifanten redden. Zeven meisjes vertellen over hun liefde voor de natuur.
26 Hoe groen ben jij? Doe de test! 80 Ezzie’s ZuperZen ontspanningsrubriek.
Wil je een abonnement? Kijk voor de aanbiedingen op pag. 42 en 73.
nr . 2
april/mei 2013
met/zonder de natuur
• Coverfotografie Getty
IN DIT NUMMER:
ove e o H
rleeft Rosa .. .
zonder de natuur? Het is half zeven 's ochtends, in de stad én op het platteland. Rosa (stadskind) en Jonas (romantische tuinkabouter) voeren een héél vreemd telefoongesprek! ♥♥♥♥♥
Rosa!!!
♥♥♥♥♥
Rosa zegt: Heee, die Joonieee, bruine bonieeee! Hoe is het?
gaat prima, maar je stoort me, ik ben bezig. Rosa zegt: Dan moet je je telefoon niet opnemen. Jonas ZEGT: Sorry, dat deed ik automatisch. Rosa zegt: Sorry? Gaat het verder wel goed met je? Jonas ZEGT: Ja, prima, dat zei ik toch... de dotterbloem... de dotterbloem, wat rijmt er nou op dotterbloem? Rosa zegt: Geef ’m van katoen! Jonas ZEGT: Wat? Rosa zegt: Je vroeg wat er rijmde. Doem. Zoem, poen, uh nee... Jonas ZEGT: Dotter... dotje... Rosa zegt: Snotje! Jonas ZEGT: Wat? Rosa zegt: We zijn toch aan het rijmen? Jonas ZEGT: Nee, ik ben een uit de lezersgedicht aan het maken, dat is Enquête Is de natuur iets anders dan rijmen. Een belangrijk voor je? andere bloem is beter... Een die hier groeit en nu bloeit, uh... maarts viooltje, Heel belangrijk 38% judaspenning, lisdodde, jeetje, daar rijmt allemaal niks op. Best belangrijk 56% Rosa zegt: Zijn dat allemaal bestaande planten? Niet zo belangrijk 6% Jonas ZEGT: Ja, wat dacht je dan? Dat ik ze ter plekke verzin? Rosa zegt: Joon, mijn mond hangt open van bewondering. Ik werk dan wel in een bloemenwinkel, maar ik heb er nog nooit van gehoord. Jonas ZEGT: Wat in een bloemenwinkel verkocht wordt is ook geen natuur. Dat is nepnatuur. Niks zo mooi als een bos wilde bloemen in een vaas. Kamille... ik zou wille... Aaargh!
10
met/zonder de natuur
Tekst Francine Oomen • Illustraties Annet Schaap
Jonas ZEGT: Au, gil niet zo in mijn oor! Het
nr. 2 april/mei 2013
♥♥♥♥♥
Jonas!!!
♥♥♥♥♥
Rosa zegt: Dit is een raar telefoongesprek! Jonas ZEGT: Zeg dat wel. Ik zei toch dat ik
uit de lezers-
Waar zou je het liefste willen wonen? In of bij de natuur 40% In een grote stad 19% In een dorp 41%
druk bezig was. Primulalalala... Enquête Rosa zegt: Jonas, heb je gedronken? Jonas ZEGT: Om half zeven ’s ochtends? Gedronken van de nectar van jouw lippen.... mm... niet gek. Bruikbaar. Maar zou er wel nectar in een dotterbloem zitten? Mijn liefste, mijn dotterbloem... Nee. O, hoe overleef ik deze dichterlijke crisis? Rosa zegt: Joons, ik ga 112 bellen. Je spoort niet meer. Of geef me je moeder of vader. Jonas ZEGT: Die zijn niet thuis. Ze zijn weg dit weekeind, naar familie in Sneek, of in Harlingen of Lutjebroek. Misschien beter speenkruid, dat bloeit nu ook. Of nóg beter: maagdenpalm! Ja... in de maagdenpalm van jouw hand. Oew! Die is mooi, dank je wel Rosa!
Rosa zegt: Graag gedaan, maar wat heb ik gedaan? Jonas ZEGT: Ik zat vast in een dichterlijk dilemma en jij hebt me eruit geholpen.
Maagdenpalm is blauw, hemelsblauw... jouw ogen... Rosa zegt: Zeg, meneer de dichter, wat is die herrie op de achtergrond? Jonas ZEGT: Herrie? Rosa zegt: Ja... pieperdepiepppptirpknirpfuutpuutpiep! Het klinkt alsof mijn gehoorapparaat kapot is. Jonas ZEGT: Sinds wanneer heb jij een gehoorapparaat? Rosa zegt: Ik leen ’m wel eens van mijn opa. Jonas ZEGT: Voel jij je wel goed verder? Rosa zegt: Beetje pijn aan m’n voeten, maar verder prima hoor! Beetje melig misschien. Wat is nou die herrie? Jonas ZEGT: Dat zijn vogels, sufferd! Rosa zegt: Vogels? Zo veel? Jonas ZEGT: Het is lente en ik woon in Limburg, buiten, op een boerderij, weet je nog? Rosa zegt: Ja, in Limbolonië, midden in de rimboe. Jonas ZEGT: Midden in de natuur zal je bedoelen! Prachtig geluid, hè? Mijn raam staat open. Tegenwoordig barsten ze met zijn allen rond deze tijd los. Het duurt een half uur en dan houden ze er even plotseling mee op als ze ermee begonnen zijn. En elke dag is het wat vroeger. Dit is het mooiste moment van de dag. Het dichterlijk uur... Rosa zegt: Ik hoor hier anders niks! Jonas ZEGT: Nee, suffie, jij woont midden in de stad. Jullie hebben alleen maar duiven. Rosa zegt: Niet waar! En parkieten. Massa’s groene parkieten. Jonas ZEGT: En roze olifantjes zeker. Voel jij je wel goed, Rosa van Dijk? En hoezo bel jij me om half zeven ’s ochtends? Rosa zegt: Omdat jij de enige bent die op dit tijdstip opneemt! Jonas ZEGT: Op zaterdag slaap ik wel eens uit, hoor.
nr . 2
april/mei 2013
met/zonder de natuur
11
o v e rl e ef i k … o Z
Met de natuur! De een houdt van frisse lucht en mooie vergezichten, de ander gaat al uit z’n dak van een stekje of een torretje. Zeven lezers vertellen wat de natuur met hen doet en waarom ze niet zonder kunnen!
Merel (11) gaat vaak naar haar favoriete
‘Ik maak graag wandelingen in de natuur. Tijdens het wandelen maak ik mijn hoofd leeg, waardoor ik helemaal rustig word. Tegelijkertijd krijg ik door de frisse lucht superveel energie. Ik woon in een klein dorp dat omringd wordt door bos. Drie keer per week maak ik met mijn hond Flocke een lange wandeling. Mijn moeder gaat meestal ook mee. Dan kunnen we lekker bijkletsen. Er is geen afleiding, alleen maar wij tweeën, Flocke en de natuur. O ja: en af en toe een ree. Vaak lopen we naar mijn favoriete plek: een heuvel aan de rand van het bos die uitkijkt over prachtige weilanden. Er staan grote keien waar we op kunnen zitten. Dan kijken we uit op groene weilanden waar koeien en paarden grazen. In de verte hoor je de vogels kwetteren. Ik ben altijd gelukkig als ik daar ben. Alles is perfect, het is alsof de tijd even stilstaat. Ik weet zeker dat ik er nog heel vaak zal komen. En als ik ooit ga verhuizen, ga ik op zoek naar een nieuwe
perfecte plek.’
18
Tekst Marlies Ruijter • Fotografie Gerlinde de Geus • Illustraties Anne van den Berg
plek. Het is een heuvel met een prachtig uitzicht. Ze kijkt uit op een weiland dat zo in een prentenboek zou kunnen staan.
Schaatsen, skeeleren, hardlopen, kanoën en paardrijden. Maud (12) doet het allemaal even graag: sporten in de buitenlucht. Ze zou niet zonder kunnen. ‘Welke sport ik het liefste doe? Ik vind het allemaal even leuk. Ik heb gewoon mazzel dat ik het allemaal kan doen. Ik woon in een klein stadje aan een rivier. Als het zomer is, ga ik samen met mijn zusje kanoën. Op het water is het relaxed. Het zonlicht schittert mooi op de golfjes en het klotst zo lekker om je heen. Ik word er rustig van. In de winter schaats ik veel. Ik rij ook wedstrijden. Ik train op de ijsbaan, maar als het vriest kun je hier in de omgeving ook schaatsen op natuurijs. Dat vind ik helemaal geweldig! Om het hele jaar in conditie te blijven doe ik aan skeeleren en hardlopen. Meestal ren en rijd ik langs de rivier. Ik heb dat al talloze keren gedaan, maar het verveelt nooit.
Eens per week ga ik naar mijn leenpaard Geeltje. Hij is bruin, maar ’s zomers wordt hij een beetje geel, vandaar die naam. Ik vind paardrijden een fijne sport, maar ik vind het ook leuk om Geeltje alleen te verzorgen of de stal uit te mesten. Het is bijzonder om zo close met een dier te zijn.’
19
Hoe groen Doe ben jij?de test!
Het jurkje dat je eerst vaak aanhad, vind je nu opeens saai en stom. Wat doe je ermee?
Je gaat winkelen. Hoe neem je je aankopen mee? 1) B ij elke winkel koop of krijg ik nieuwe plastic tasjes. 3) Ik neem een plastic of katoenen tas mee van huis waar alles in gaat. 2) Ik neem de eerste plastic tas aan, daarna kan de rest erbij.
2) Ik geef het aan mijn zusje of aan de kringloopwinkel. 1) W eg met dat ding, onder m’n bed of in de vuilnisbak. 3) Ik ga op zoek naar knoopjes, lintjes en stiften en maak er een leuk en hip rokje van.
Jij mag kiezen wat jullie vanavond eten. Wat ligt er op je bord?
2) Gebakken aardappeltjes, sla en een stukje biologisch vlees.
3) Pasta met groente en kaas en/of
vega-gehakt. 1) H otdogs of een kroket, met frietjes natuurlijk.
26
Gebruik je een broodtrommel en/of drinkbeker? 1) N ee, plastic zakjes en een pakje drinken of wegwerpflesje. 2) Nee, maar ik hergebruik mijn plastic flesje. 3) Ja, dat is hip en eco!
met/zonder de natuur
nr. 2 april/mei 2013
Tekst Ilse Savenije • Fotografie Annet Schaap, Debora van der Schaaf, Maartje Kuiper
Oké, jij gooit nooit je kauwgum(verpakking) op straat en als je uit je kamer weggaat, doe je (meestal) je licht uit. Maar hoe milieubewust leef jij verder? Beantwoord de vragen, tel de punten op en kijk hoe hoog jij scoort op de groene meetlat. En lees de groen = doen-tips ter inspiratie!
Hoe ga je om met elektrische apparaten?
Je wilt je kamer veranderen, maar een grote make-over mag niet van je ouders. Wat doe je?
1) E h... mijn oplader hangt altijd in het stopcontact en ik vergeet regelmatig het licht uit te doen. 3) De tv en computer blijven nooit op stand-by staan, de oplader gaat er zo snel mogelijk uit en de lichten staan niet onnodig aan.
3) In de kringloopwinkel snuffel ik
naar oude maar leuke spulletjes die ik kan pimpen. 1) Ik koop goedkope kaarsjes, kussentjes en fotolijstjes, alles samen voor een paar euro. Dat is slim shoppen!
2) Ik ruim mijn kamer op en zet de boel anders neer. En wie weet koop ik nog iets leuks nieuws.
Hoe lang sta je onder de douche?
3) Een paar minuten. 2) Tien minuten. 1) Het liefst een half uur!
2) Ik vergeet wel eens een licht uit te
doen of de computer uit te zetten, maar ik probeer erop te letten.
Het is lente, dus tijd voor een picknick met vriendinnen! Waar eten jullie mee? 1) M et plastic wegwerp-bestek en -bordjes. 3) We nemen allemaal wat bestek en glaasjes mee van huis. Thuis wassen we het af. 2) Ik koop wat papieren wegwerp bordjes en neem bestek mee van huis.
Je hebt 3 euro in je zak en je hebt opeens ontzettende zin in chocola. Wat doe je? 1) I k koop goedkope chocola (zoveel mogelijk voor m'n geld). 2) Ik probeer een reep te kopen met een ‘fair trade’ of ‘Max Havelaar’-logo. 3) Ik koop mijn fair trade, slaafvrije, biologische chocoreep bij de natuurwinkel.
nr . 2
april/mei 2013
met/zonder de natuur
Je loopt met je vader of moeder in de supermarkt. Welke groente kies je?
2) Andijvie of sla van Hollandse bodem. 1) S perzieboontjes. Oh, komen ze uit Kenia? 3) Supermarkt? Ik haal mijn groente uit mijn eigen moestuintje!
27
Maak de wereld groener, grappiger en vrolijker met
Tekst Francine Oomen en Ingeborg Schavemaker • Fotografie Steve Wheen, Ingeborg Schavemaker • Illustraties Petra Baan
pothole gardening (PHG) PHG is geen variant van ADHD, maar een nieuwe street art rage! Het is een vorm van urban gardening (oftewel: wild tuinieren). En het is heel makkelijk en leuk om zelf te doen.
Dit heb je nodig:
aarde
♥ een zakje potgrond of ♥ bloemen en plantjes ♥ een schepje
Graaf eens tussen je afgedankte speelgoed! (Of dat van je broertje/zusje. Wel even vragen, om drama te voorkomen R).
gieter
♥ een plastic waterfles of s ♥ miniatuur-spulletjes zoal
een speelgoedautootje, een Lego-, Duplo- of Playmobilpoppetje, een (ijs)parasolletje, een plastic diertje, of iets uit je poppenhuis R.
Pothole betekent kuil of gat en gardening tuinieren. Een ‘pothole garden’ is een openbaar miniatuur-tuintje dat (vaak) aangekleed is met piepkleine spulletjes. Met PHG verras je mensen en je vrolijkt plekken op die wel een oppeppertje kunnen gebruiken. Met PHG maak je je omgeving groener, kleurrijker, grappiger en vrolijker! PHG is makkelijk, goedkoop en heel leuk om te doen. Alleen, of samen met je vriendinnen. Maar pas op, het is verslavend! Eén mini-tuintje smaakt naar meer! nr . 2
april/mei 2013
met/zonder de natuur
31
Vlindertuin Afrikaantje
Dophei
(Wilde) tijm
kleine vuurvlinder
kleine vos
gehakkelde aurelia
koninginnepage
del Laven
Buddleja (oftewel: Vlinderplant)
landkaartje
Munt
dagpauwoog
iet rgr a M
citroenvlinder
Brandnetel
distelvlinder
rd rha e z Y
atalanta
Vetkruid (sedum)
Marjolein
• Tekst en Illustraties Francine Oomen
Wedstrijd
Maak je eigen natuur-moodboard! Zie hoeoverleefik.nl.
Hebben je ouders en jij al plannen voor de zomervakantie? Misschien heb je nog wel een week over voor het supergezellige Hoe overleef ik…-vakantiekamp! De kampen worden georganiseerd door Vinea enFrancine. Je kunt er dansen, toneelspelen, spellen doen, schrijven, koken, survivallen in de natuur, en nog veel meer. En natuurlijk komt Francine langs! Je kunt zelf een week kiezen waarin jij mee kunt. Kijk op facebook.com/oeoverleefikvakantiekampen of op vinea.nl en klik op Hoe overleef ik…
4x Lena Lijstje Ken je Francines boeken over Lena Lijstje al? Lena’s ouders gaan scheiden, ze krijgt twee stiefmoeders, ze wordt verliefd en heeft haar handen vol aan de hond Bibberbertje en zwerver Theo. Gelukkig is Lena goed in het maken van lijstjes! De dikke Lena Lijstje kost € 15,- en bevat alle vier de boeken over Lena.
Hoe overleeft Rosa in New York?
ontzettende zin gekregen om naar New York te gaan, maar kun je je ouders niet zo gek krijgen? Hotel New York in Rotterdam is een goed alternatief! Francine was er op 2 maart voor een Meet & Greet, ter ere van de recensie-filmpjes-wedstrijd. Het winnende filmpje van Amélie kun je bekijken op
rosaenco.nl.
Ga voor het laatste nieuws over het boek ook naar facebook.
com/rosaenco
De app is
gratis!
Super-app
Het gaat goed met de Hoe overleef ik…-app: hij is al bijna 50.000 keer gedownload, en staat op nummer 1 in de categorie Boeken. Heb jij de app nog niet? Hij is gratis te downloaden en er is elke dag iets nieuws te beleven. Stel je vragen aan het Orakel, krijg een survivaltip of bekijk het nieuws.
Kinderjury
Hoe overleef ik... (zonder) vriendschap & liefde? doet
mee aan de Kinderjury 2013! Je kunt erop stemmen tot en met 17 mei via kinderjury.nl. Je kunt dit boek met superhandige informatie, strips, survivaltips en invulpagina’s nu ook cadeau krijgen bij een abonnement (kijk op pag. 42).
Samenstelling Redactie • Illustraties Annet Schaap
Op kamp met Hoe overleef ik…
Heb je na het lezen van het boek
•
nieuws
Hoe overleef jij zonder NY?