HET HART VAN DE FACULTEIT MAATSCHAPPIJ & RECHT
HOOFDLIJNEN VOOR ONTWIKKELING
Hogeschool Utrecht is in beweging, en de Faculteit Maatschappij & Recht (FMR) ontwikkelt mee. Wij streven naar een toekomstbestendige organisatie, die ook morgen midden in de samenleving staat en een belangrijke rol speelt in onderwijs aan professionals en innovatief, praktijkgericht onderzoek. De hoofdlijnen waarlangs de ontwikkeling van de FMR de komende jaren zal verlopen zijn uitgezet. In deze brochure staan ze op een rij, een houvast voor de komende tijd, waarin de medewerkers van de FMR ze met elkaar gaan uitwerken voor hun instituut, opleiding of lectoraat.
WAAR WE VOOR STAAN Hogeschool Utrecht, en de Faculteit Maatschappij & Recht (FMR) als deel daarvan, is een kennisorganisatie, meer specifiek: een University of Applied Sciences. We werken aan innovatie van de beroepspraktijk door hoogwaardig onderwijs en onderzoek. De FMR ziet het als haar specifieke opdracht om betekenis te geven en een bijdrage te leveren aan een open, rechtvaardige en duurzame samenleving. Dat is een samenleving waarin iedereen vanuit zijn eigen kracht en mogelijkheden meedoet en meetelt. De bijdrage die de FMR wil leveren aan deze samenleving bestaat uit het professionaliseren en innoveren van de beroepspraktijk in het sociale, pedagogische, juridische, veiligheidskundige en hrm-domein. Professionaliseren en innoveren gaan hand in hand. De tien opleidingen van de FMR bereiden toekomstige professionals voor op de beroepspraktijk en bieden verbreding en verdieping aan reeds actieve professionals. Dat onderwijs wordt gevoed vanuit praktijkgericht onderzoek, dat eveneens plaatsvindt aan de FMR. Dit onderzoek richt zich op innovatie van de beroepspraktijk, gestuurd door maatschappelijke vraagstukken en vragen van professionals in het veld.
WAAR WE VOOR GAAN De FMR streeft naar een open, rechtvaardige en duurzame samenleving, waarin iedereen vanuit zijn eigen kracht en mogelijkheden meedoet en meetelt. Onze bijdrage bestaat uit hoogwaardig onderwijs en praktijkgericht onderzoek. Het zwaartepunt van onze activiteiten ligt tot op heden nog bij het voltijd bacheloronderwijs en, in mindere mate, op het onderwijs voor werkenden. De komende periode willen we, in samenwerking met de andere faculteiten van Hogeschool Utrecht, groeien in het onderwijs voor werkenden en in het praktijkgerichte onderzoek. De komende jaren brengen wij meer focus aan in ons onderwijsassortiment en onze onderzoeksprogrammering. Daarbij zijn kwaliteit en afstemming met regionale ontwikkelingen belangrijk. In deze toekomstvisie zijn we een University of Applied Sciences waarin een Leven Lang Leren centraal staat. Dit is waar we de komende jaren voor gaan.
UNIVERSITY OF APPLIED SCIENCES (UAS) Hogeschool Utrecht is een University of Applied Sciences. Dat betekent dat we niet alleen een instelling voor hoger beroepsonderwijs (hbo) zijn, maar ook een onderzoeksfunctie vervullen. Onderwijs, onderzoek en beroepspraktijk zijn bij de FMR daarom sterk met elkaar vervlochten. Met het onderzoek houden we de kwaliteit van ons onderwijs op hoog niveau en leveren we een bijdrage aan het innoveren van de beroepspraktijk. Studenten hebben onderzoek nodig om een reflectieve professional en daarmee een goede (sociale, pedagogische, juridische, veiligheidskundige en hrm-) beroepsbeoefenaar te worden. Het onderzoek is gericht op kennisontwikkeling, kennistransfer en praktische toepassing van die kennis. Welk onderzoek we doen, hangt af van vragen uit de samenleving en vanuit bedrijven en instellingen. Uiteraard spelen kwaliteit, verdienvermogen en de ontwikkelingen in de regio en Europa ook een rol.
ONDERWIJS AAN PROFESSIONALS VAN 17 TOT 67 Ons onderwijs is gebaseerd op het concept Leven Lang Leren (LLL). Daarmee komen we tegemoet aan de behoefte in de maatschappij aan innovatieve professionals die zich doorlopend scholen. We leiden zowel instromers op de arbeidsmarkt op, als werkenden die hun kennis en vaardigheden willen actualiseren, aanscherpen en verdiepen. We richten ons op de gehele leer-loopbaan van zowel startende als reeds werkende professionals, van 17 tot 67 jaar. Daarbij is ons bacheloraanbod breed en generiek. Elke bacheloropleiding levert startbekwame professionals af. Hogeschool Utrecht is bovendien een van de grootste aanbieders van masteronderwijs; de FMR wil zich hierin verder ontwikkelen. Dit masteronderwijs komt tot stand in hechte relatie met ons onderzoek en biedt specialisatie en verdieping, net als de rest van ons postinitiĂŤle onderwijs. Het draagt bij aan de vakbekwaamheid van professionals. Welke opleiding je bij ons ook volgt, gepersonaliseerd leren staat centraal. Onze studenten krijgen mogelijkheden om te versnellen en te excelleren.
REGIONALE FOCUS Hogeschool Utrecht en de FMR zijn sterk verankerd in de regio Utrecht en werken nauw samen met publieke en private organisaties zoals gemeenten, grote bedrijven, brancheorganisaties, kennisinstellingen en partners in de onderwijsketen, onder andere op het Utrecht Science Park (USP). Ook via alumni is er een sterke band met de beroepspraktijk. Samen met de partners heeft de FMR impact op de innovatie- en ontwikkelkracht van de regio.
Samenvatting: missie en visie De FMR wil bijdragen aan een open, rechtvaardige en duurzame samenleving waarin iedereen vanuit zijn eigen kracht en mogelijkheden meedoet en meetelt (missie) door zich te ontwikkelen naar een University of Applied Sciences vanuit het concept van Leven Lang Leren in sterke verbinding met de regio (visie). In het binnenwerk van deze brochure zetten we drie strategische hoofdlijnen uiteen waarmee we dit de komende jaren willen verwezenlijken. • • •
Het versterken van ons innovatievermogen Professionele ruimte Kwaliteitsborging & procesbeheersing
Professionele ruimte en beheersmatige voorspelbaarheid zijn belangrijke voorwaarden, waarmee de tweede en derde strategische lijn van de FMR in dienst staan van de eerste.
PROFESSIONELE RUIMTE Wij streven naar zo veel mogelijk ruimte voor de primaire processen onderwijs en onderzoek, zowel in personele, financiële als kwalitatieve zin. We hebben daarom gekozen voor het werken in resultaatverantwoordelijke teams, waarbij we toewerken naar een minimum aan hiërarchische lagen en management. De organisatieverandering die daarvoor nodig is, valt uiteen in drie trajecten: Team 2.0, leiderschapsontwikkeling en de ontvlechting. Team 2.0 Het facultaire traject Team 2.0 is gericht op teamontwikkeling. We willen in eerste instantie twee processen in gang zetten: • Het faciliteren en inspireren van resultaatverantwoordelijke docententeams, voor wie de student centraal staat. • Duidelijkheid scheppen over de ruimte binnen de hogeschoolkaders: welke ruimte is hoe te benutten? Het traject moet teams helpen om meer inzicht te krijgen in en beter om te gaan met dergelijke kaders. Daardoor houden docenten en onderzoekers meer tijd over om zich te richten op de inhoud: innovatief en relevant onderzoek en hoogwaardig onderwijs. Leiderschapsontwikkeling Om onze doelen te bereiken en de teams te faciliteren en te inspireren willen we ons leiderschap verder ontwikkelen. Dit vraagt om leiders die uitblinken in contact, kaderstellend zijn, resultaatsturing, ruimte en waardering voor tegenspraak en (eerste en tweede) fouten maken. Leidinggevenden geven duidelijkheid in complexe vraagstukken, oefenen tijdig hun invloed uit en accepteren eenmaal genomen besluiten: leiding die ervoor stáát.
De FMR trekt hierin samen op met de andere faculteiten, stemt af en probeert te verbinden en te verenigen wat voorheen gescheiden en verdeeld was. Daarbij gaat het niet om het opleggen van dwingende kaders, maar juist om het verbinden van diversiteit, zodat het geheel meer is dan de som der delen. Het leren van elkaar, over de grenzen van faculteiten en disciplines heen, zal gekoppeld zijn aan de praktijk en het werk, gaat over competenties, houding en gedrag van leidinggevenden en docenten en zal plaatsvinden met deskundige procesbegeleiding. Ontvlechting Sinds 1 juli 2014 organiseert HU Diensten alle ondersteunende activiteiten. Op die manier kunnen de faculteiten van Hogeschool Utrecht zich volledig concentreren op hun kerntaak: het primaire proces van onderzoek en onderwijs dat onderzoekers en docenten elke dag uitvoeren. Deze herschikking van taken en verantwoordelijkheden noemen we “ontvlechtingâ€?. We scheiden de kern, het onderzoek en onderwijs, van de keten, dus alle ondersteunende diensten. Op die manier kunnen we de kwaliteit beter borgen en de processen beter beheersen. Dat moet leiden tot meer efficiĂŤntie, minder bureaucratie en een beweeglijke organisatie.
KWALITEITSBORGING EN PROCESBEHEERSING Een voorwaarde voor professionaliseren en innoveren is dat de basis op orde is. Wanneer we beheersmatig voorspelbaar werken, kunnen de energie en creativiteit gaan naar het goud van de faculteit: maatschappelijk relevant onderwijs en onderzoek. Om voorspelbaarder te kunnen werken, zetten we de komende jaren in op: in control zijn, personeelsbeleid en professionaliseren en versterken van medezeggenschap en examencommissies. In control zijn In 2014 geven we prioriteit aan grip op financiën, personeelsbeleid en kwaliteit (PF&Q). We ontwikkelen voor een aantal instituten strategische plannen om in een aantal jaren binnen de beleidskaders te werken met verbetering van de kwaliteit van ons onderwijs en onderzoek. Voor het Kenniscentrum Sociale Innovatie ontwikkelen we een bedrijfsmodel dat samenwerking tussen lectoraten bevordert. Voor de gehele faculteit geldt: het aanscherpen én uitvoeren van de PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act) op PF&Q, het ontwikkelen van én vasthouden aan eenduidige procedures, en het ontwikkelen én vasthouden van gedeelde beelden over de verdeling van taken en verantwoordelijkheden. Dan gaan we effectieve taakconflicten met elkaar aan, in plaats van relationele, en werken we samen aan voorspelbaarheid. Personeelsbeleid professionaliseren en harmoniseren In het personeelsbeleid geven we de komende drie jaar prioriteit aan drie dingen: het professionaliseren van de RGW-cyclus van contract-, functionerings- en beoordelingsgesprekken, het verbeteren van de werkdrukbeleving en het professionaliseren van verzuimbegeleiding. Daarnaast is het belangrijk dat we meer aansluiting zoeken bij het personeelsbeleid van de hogeschool. Bijvoorbeeld als het gaat om de mogelijkheden van het gezondheidsmanagementpakket Livvit, het faciliteren van een mastergraad voor docenten, de 2-uit-3 eis voor docenten
(onderwijstaken plus onderzoek of praktijk) en promovendibeleid. Wanneer we niet meer zelf het wiel hoeven uit te vinden en niet meer overvallen worden door (vermeende) beleidswijzigingen, kan er meer energie naar ons onderwijs en onderzoek gaan. Ook vermindert dit het risico op rechtsongelijkheid, bijvoorbeeld als het gaat om persoonlijke verworvenheden. Verder kan het de studenttevredenheid verhogen, bijvoorbeeld door meer studentdan docentvriendelijk te roosteren. Medezeggenschap en examencommissies versterken In de FMR gaan we er vanuit dat een organisatie gedijt bij ruimte en waardering voor meerstemmigheid, tegenspraak en het maken van (eerste en tweede) fouten. We zorgen dat we met elkaar in gesprek blijven, onder andere in de vorm van een Ronde Tafel, waar een paar keer per maand in wisselende samenstelling collega’s met elkaar spreken over onderwerpen die voor de faculteit belangrijk zijn. We willen goed met elkaar in gesprek zijn. In dit licht hechten we waarde aan het voldoende faciliteren en functioneren van een facultaire vertrouwenspersoon die ondersteuning biedt als het gaat om (het voorkomen van) ongewenst gedrag. Daarnaast vinden we de formele vormen van meerstemmigheid en professionele tegenspraak cruciaal. Daarom streven we naar naar sterke interne medezeggenschap. Daarom faciliteren we de facultaire medezeggenschapsraad (docenten en studenten) en de opleidingscommissies (studenten) minimaal volgens hogeschoolnormen. Zij zijn serieuze gesprekspartners van directie en management. Bovendien streven we naar sterke examencommissies, als fundament voor de kwaliteit van onze toetsen en diploma’s. Dit betekent dat elk instituut de examencommissie vanaf 2015 minimaal faciliteert volgens de hogeschoolnormen. De leden van de examencommissie functioneren direct onder de aansturing en verantwoordelijkheid van de instituutsdirecteur.
VERSTERKEN INNOVATIEVERMOGEN Om als faculteit de beroepspraktijk te kunnen professionaliseren en innoveren, willen we ons eigen innovatievermogen versterken. Dit doen we door in te zetten op sterke inhoudelijke focus en profilering, gezamenlijke onderwijsinnovatie en nog meer vervlechting van ons onderwijs en onderzoek. Inhoudelijke focus en profilering Onze missie is om met praktijkgericht onderzoek bij te dragen aan verbetering van de participatie van burgers in de samenleving. Dit kunnen individuen, gezinnen, groepen en doelgroepen zijn. Participatie is een doel, want zonder participatie is de samenleving geen samenleving. Participatie is ook een middel: een voorwaarde voor mensen om op uiteenlopende levensdomeinen gezond, gelukkig of succesvol te zijn. Ons onderzoek kent dan ook twee vertrekpunten: kwaliteit van samenleven en inclusie van zwakke of kwetsbare individuen en groepen. Het gaat in ons onderzoek om sociale innovatie, om participatievormen die in het economische debat onderbelicht zijn: innovatieve, creatieve en democratische vormen van maatschappelijk initiatief. Dit vraagt om een integrale benadering. De FMR heeft, de voor Nederland unieke, combinatie in huis van sociale, pedagogische, veiligheidskundige, juridische en hrm-kennis. Om deze gezamenlijke kracht optimaal te kunnen benutten, willen de acht lectoraten nauwer samenwerken binnen het Kenniscentrum Sociale Innovatie (KSI). Het KSI ontwerpt onderzoek en voert dit uit vanuit het perspectief van professionaliteit en professionals, en dan specifiek de hbo-professionals waarvoor de FMR opleidt. In onze multidisciplinaire wijze van professionaliseren en innoveren richten we ons op de specifieke (innovatie)behoefte van de beroepspraktijk.
Voor de komende jaren onderscheiden we vijf maatschappelijke trends (zie kader rechtsonder) die we als focus hanteren in de onderzoeksprogrammering en het onderwijsassortiment (in de bachelor met name in de minoren). Deze focus is onze inhoudelijke leidraad. Bovendien kunnen we aan de hand van deze focus onze bijdragen aan de samenleving beter zichtbaar maken. Op die manier werken we aan valorisatie, het vergroten van de maatschappelijke waarde van onze kennis. Gezamenlijke onderwijsinnovatie De hogeschool en de faculteit voeren een programma Onderwijsinnovatie. Het doel van dat programma is enerzijds het versterken van de onderwijskwaliteit, en anderzijds het flexibiliseren van organisatie en assortiment van het initiële en postinitiële onderwijs. Belangrijke opgaven daarbij zijn blended learning, het behoud van deeltijdonderwijs, het versterken van binding en begeleiding en het uitbreiden van het postinitiële aanbod, inclusief masteronderwijs. Onder het programma Onderwijsinnovatie ligt een businessmodel, met criteria voor ontwerp, kwaliteit, organisatie en inhoudelijke focus. De ambitie is om het programma rond 2018 te hebben ingevoerd. Wij innoveren ons onderwijs langs twee lijnen: curriculum als geheel en onderwijseenheden. De basis wordt gevormd door vier kernelementen: • We gaan voor kwaliteit, in ieder geval 'goed' voor standaard drie bij accreditaties (NVAO). • Er is verbinding met de beroepspraktijk. • Er is ruimte voor flexibiliteit. • Er is een didactisch concept dat daarop is afgestemd. De FMR zal de onderwijsinnovatie vormgeven door ‘lerend innoveren’. Het uitgangspunt is dat medewerkers (in teams)
onderzoekend met elkaar ontwikkelen en intussen leren van elkaars prestaties en fouten. Hierdoor kunnen fouten en mislukkingen leiden tot meer lerend vermogen, meer kennis en betere onderwijsprogramma’s. Teams zullen on the job getraind worden bij het HU Expertisecentrum HBO docent. Parallel aan de ontwikkeling zal ook onderzoek worden gedaan naar de invoering en de effecten van de innovatieprojecten. De innovatie zal samengaan met al ingeplande of voorgenomen innovaties in de onderwijsprogramma’s. Hierdoor ontstaat een stappenplan waarin zowel een gezamenlijke, facultaire aanpak als een aanpak per opleiding uitgewerkt is. Het tempo van de invoering is afhankelijk van de fase waarin elke opleiding zich bevindt voor wat betreft de accreditatie en het beheer. Het programma betekent voor ons een belangrijke stap in het verwezenlijken van de visie: het zijn van een UAS waarin LLL centraal staat met impact in de regio. Vervlechting onderwijs en onderzoek Met het onderzoek houden we de kwaliteit van ons onderwijs op hoog niveau. We betrekken lectoraten bij curriculumvernieuwing, vooral bij ons postinitiële onderwijs en bij de ontwikkeling en uitvoering van minoren, onderzoekonderwijs en onderzoekleerlijnen, en bij het borgen van de beoogde eindkwalificaties. Onze hogeschoolhoofddocenten zijn de verpersoonlijking van de wederzijdse versterking door minimaal 25 procent en maximaal 75 procent van hun onderwijsaanstelling werkzaam te zijn in het Kenniscentrum Sociale Innovatie. Op deze manieren versterken we het onderzoekend vermogen (reflectie, evidence based practice en innovatie) van studenten waardoor ze een goede sociale, pedagogische, juridische, veiligheidskundige of hrmberoepsbeoefenaar worden.
MAATSCHAPPELIJKE TRENDS DIE LEIDEND ZIJN VOOR ONS ONDERZOEK EN ONDERWIJS Ons onderzoek heeft als uiteindelijke doel om de beroepspraktijk zo te innoveren dat professionals een bijdrage kunnen leveren aan het bevorderen van participatie en inclusie. Daarbij wordt ons onderzoek en onderwijs inhoudelijk gestuurd door vijf maatschappelijke trends die van invloed zijn op de doelen, activiteiten en positie van alle hbo sociale, pedagogische, juridische, veiligheidskundige en hrm-professionals. •
•
•
•
•
Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving 'Zorgen voor' wordt 'zorgen dat'; zelfredzaamheid; balans tussen preventie en interventie. Veranderde benadering van veiligheidsvraagstukken: de risicosamenleving Afnemende publieke tolerantie voor overlast; afname publiek vertrouwen in de overheid; afname van toegang tot het recht; afname in persoonlijke privacy. Veranderende sociaal-economische verhoudingen en gevolgen van de crisis Uitsluiting uit de arbeidsmarkt; toename van armoede en schulden; sociaal ondernemerschap; dilemma van participatie en productie in arbeidsorganisaties. Grootschalige transities en decentralisaties Transitie van de jeugdzorg naar gemeenten; de Participatiewet; de overheveling van AWBZ-zorg naar de Wmo. Veranderende rechten en plichten burger Groter beroep op zelfredzaamheid burger; verhoging van het griffierecht; beperking recht op gesubsidieerde rechtsbijstand; digitalisering van de rechterlijke macht; 'voor wat hoort wat'.
fmr_fhart_0914_tc
WWW.HU.NL