Introductie LIST

Lezen IS Top Thoni Houtveen Anneke Smits Lezing LBRT 27 maart 2010

Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Wat komt aan bod • • • • •

Doelen en vertrekpunten LIST-project Het LIST-programma Opzet van LIST Data-gestuurd werken Voorwaarden voor deelname en kosten

Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Het LIST-project Doel: Ontwikkelen zelfstandige, gemotiveerde lezers die: . lezen om te leren . lezen voor hun plezier - 96 % van de bao-leerlingen en 80 % van de s(b)o-leerlingen verlaten de school functioneel geletterd Door middel van verbeteren van leesonderwijs op leerkracht- en schoolniveau vergroten van veranderingsvermogen van scholen Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Hoge doelen stellen voor 96% van de kinderen • Bao: – Eind groep 3 E3 – Eind groep 4 E4 – Eind groep 5 E5, 145 stillezen – Eind groep 6: E6, 163 stillezen – Eind groep 7: E7, 178 stillezen – groep 8: Plus, – Eind groep 8: 193 stillezen Lectoraat Leesproblemen i.h.b. preventie van leesproblemen

SBO/SO: hoge minimumdoelen voor alle kinderen • • • •

SBO/SO E4H / M5M : stillezen 100 SBO/SO E5M : stillezen 120 SBO/SO M6M : stillezen 125 SBO/SO E6: stillezen 130

Lectoraat Leesproblemen i.h.b. preventie van leesproblemen

SBO/SO Minimale vooruitgang per jaar: • • • • • • • •

0 -> M3 (AVI 0 -> AVI 1) M3 -> E3 (AVI 1 -> AVI 2/3) E3 -> M4 (AVI 2/3 -> AVI 4) M4 -> E4 (AVI 4 -> AVI 6) E4 / M5 -> E5 (AVI 6 -> AVI 6-7-8) E5 -> E6 (AVI 6-7-8 -> AVI 9) E6 -> E7 E7 -> Plus Lectoraat Leesproblemen i.h.b. preventie van leesproblemen

Vertrekpunten LIST (Bijna) alle kinderen kunnen leren lezen (decoderen, begrijpen, beleven) wanneer: 1. zij daarvoor voldoende tijd en voldoende instructie/ondersteuning van de leerkracht bij krijgen 2. op schoolniveau de voorwaarden voor goed leerkrachtgedrag voorhanden zijn 3. de schoolleiding de kwaliteit van het leesonderwijs bewaakt en aanstuurt Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Inzichten over omgaan met verschillen Hardnekkige misvattingen

Recente inzichten

Goed omgaan met zwakke lezers is: • Hoe individueler hoe beter

Goed omgaan met zwakke lezers is: • Zwakke leerlingen leren het best in heterogene groepen • Instructie door de groepsleerkracht voor zwakke leerling cruciaal • Zwakke leerling heeft (veel) meer tijd nodig > intensiveren: herhaling en uitbreiding van leertijd (versnellen) • Vertrouwen hebben in de mogelijkheden van alle leerlingen • Hoge doelen stellen • Integratie van techniek, begrip en beleving in het aanbod (verrijken)

• Remediëren door een specialist • Opvang buiten de groep • Kinderen laten ‘rijpen’ (vertragen)

• Doelen verlagen

• Verarming

Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Het LIST-programma Kernaspecten inhoudelijk • Verbinden (techniek), begrip en beleving • Toewerken naar operationele en hoge doelen • Nauwgezet volgen van de leerlingen en gebruik toetsgegevens om aanbod bij te stellen • Gelaagdheid in aanbod: 1. basale instructie en ondersteuning voor alle kinderen 2. versnellen van het leerproces door uitbreiding van instructietijd en andere wijze van oefenen voor de zwakke leerlingen • Actief en verdiepend omgaan met tekst/boeken • Rijk aanbod aan boeken in de groep

Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Het LIST-programma Kernaspecten voorwaarden op schoolniveau: • Doorgaande leerlijn (op tijd starten) • Voldoende tijd voor lezen inplannen • Goede aanvankelijk leesmethode • Zorgen voor voldoende leeftijdsadequate boeken • Fijnmazige toetskalender • Inplannen leerstof • Inplannen groepsbesprekingen Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Het LIST-programma Kernaspecten vergroten veranderingsvermogen :

• Instellen regiegroep • Coördinatie van het project • Begeleiden van het implementatieproces (intern en extern) • Werken aan open professioneel klimaat • Bevorderen professionalisering van de leerkrachten (kennis over lezen en leesinstructie)

Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Opzet van het LIST-project • Twee-jarig schoolverbeteringsprogramma om de leesresultaten te verbeteren • Gericht op individuele leerkracht, team en schoolleiding • Begeleiding van de scholen op locatie • Scholing van de begeleiding landelijk • Nascholing van ib-er/lkr bij OSO-instituten (MasterSEN) • Monitoring door HU • Medefinanciering van OCW: scholen betalen uitsluitend de schoolspecifieke begeleiding

Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Doel monitoring • Gebruik tussentijdse gegevens op leerkracht- en schoolniveau voor verbetering implementatie LIST • Gebruik leerling-gegevens voor aanscherpen aanpak

Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Insteek 2010-2011: 2011-2012:

Voortgezet lezen Aanvankelijk lezen en voorbereidend lezen

Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Monitoring 1. Verzamelen toetsgegevens volgens toetskalender van het project 2. Observaties bij leerkrachten 2-jaarlijks 3. Afname schriftelijke vragenlijsten 2-jaarlijks . Leerkrachten . LIST-coรถrdinator . Schoolleider 4. Logboeken (externe) begeleiding

Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Terugkoppeling • Op de landelijke bijeenkomsten voor begeleiders: - over de resultaten van de gehele groep en - waar mogelijk in vergelijking tot landelijk gemiddelde • Voor elke school afzonderlijk via de begeleider: - afgezet tegen de gegevens van de gehele groep en het landelijk gemiddelde Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Voorwaarden voor deelname • Bereidheid te werken aan LIST-doelen • Drie-jarig traject • Instellen regiegroep en vrijmaken tijd voor interne ‘trekker’ van LIST • Inschakelen externe begeleiding die zich houdt aan de eisen die de projectleiding stelt (60 uur per jaar voor school van gemiddelde grootte) Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Wenselijk • Deelname aan Masteropleiding OSO

Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Informatie Projectleiding zorgt voor: • Projectdraaiboek en algemeen schoolverbeterplan • Didactische aanwijzingen m.b.t. de betreffende fase van het leesproces.

• Data-verzameling en feedback aan de begeleiders • Coaching van de begeleiders Begeleiding zorgt voor: • Begeleiding van leerkracht; team; schoolniveau en bovenschools • Observatie van lessen • Opstellen schoolspecifiek verbeterplan

Lectoraat Preventie van Leesproblemen

Aanmelden list.fe@hu.nl

Lectoraat Preventie van Leesproblemen