Economische impact analyse Dam tot damloop 2014

Economische impact analyse Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 1

23-4-2015 9:00:23

Damtotdamloop2014.indd 2

23-4-2015 9:00:23

Economische impact analyse

DAM TOT DAMLOOP 2014 Michiel de Nooij (projectleiding, Michiel de Nooij Economisch Onderzoek en Advies) Peter Horsselenberg (Docent en onderzoeker bij opleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam)

23 februari 2015

Damtotdamloop2014.indd 3

23-4-2015 9:00:23

COLOFON

Dit project is een gecombineerd onderzoeksrapport van Michiel de Nooij, Peter Horsselenberg en 80Â studenten van de opleiding Communicatie van de Hogeschool van Amsterdam.

Contact: Michiel de Nooij. info@michieldenooij.nl. 0619150224.

Hogeschool van Amsterdam Opleiding Communicatie Rhijnspoorplein 1 1091 GC Amsterdam www.hva.nl/co Fotografie: Le Champion ISBN: 978-90-5972-985-8 Alle rechten voorbehouden Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, digitale verspreiding of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever, de auteurs en de Hogeschool van Amsterdam.

No part of this book may be reproduced and distributed in any form, by print, photoprint, microfilm, internet or any other means without written permission by the Publisher and Authors.

Damtotdamloop2014.indd 4

23-4-2015 9:00:23

VOORWOORD In 1985 stonden 4.300 deelnemers aan de start van de eerste Dam tot Damloop. In 30 jaar tijd is het evenement van Le Champion uitgegroeid tot een van ’s werelds grootste sportevenementen. Bijna 100.000 mensen doen namelijk mee aan de Dam tot Damloop (65.000), de Dam tot Dam Wandeltocht (18.000) en de Dam tot Dam FietsClassic (6.000).

Met daarnaast side-events, hospitality mogelijkheden voor bedrijven, entertainment en charity activiteiten is het evenement inmiddels veel meer dan alleen een loop tussen de Dam van Amsterdam en die van Zaandam. Stabiele pijler onder het succes is de steun van honderden vrijwilligers en duizenden toeschouwers met als doel om mensen op een gezonde en leuke manier in beweging te krijgen. De Dam tot Damloop is een volksfeest, waar iedereen bij lijkt te willen zijn.

Om ook met feiten dit succes te staven ben ik, als organisator van het evenement, blij met de samenwerking met de opleiding Communicatie van de Hogeschool van Amsterdam. We hebben veel goodwill en steun opgebouwd bij de overheid, sponsors en omwonenden van het evenement, maar de roep om bewijs van de positieve economische en maatschappelijke support van grote sportevenementen neemt toe. Het is dan ook goed te zien dat de positieve onderzoeksresultaten van het eerste onderzoek in 2013 nu voor een groot deel worden bevestigd. Studenten hebben daarnaast ervaring met praktijkgericht onderzoek opgedaan en achter de schermen mee kunnen kijken van een grote sportorganisatie.

De bevindingen uit het onderzoek zullen we gebruiken om nog beter in te spelen op de kansen om het draagvlak en het bestaansrecht van het event nog verder te vergroten.

We hopen in de toekomst blijvend samen te kunnen werken met de Hogeschool van Amsterdam, want de Dam tot Damloop en de omgeving waar het evenement zich afspeelt blijven in beweging!

Voor nu hartelijk dank voor iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan dit onderzoek.

Op naar de Dam tot Damloop 2015 op 19 en 20 september!

Jan Willem Mijderwijk

15

Organisator Dam tot Damloop

Voorwoord | 5

Damtotdamloop2014.indd 5

23-4-2015 9:00:24

Damtotdamloop2014.indd 6

23-4-2015 9:00:24

MANAGEMENT SAMENVATTING BEZOEKERS De overgrote meerderheid van de bezoekers ziet de Dam tot damloop als positief voor de gezelligheid in de stad (90,9 procent) en vindt het goed dat de gemeenten Amsterdam en Zaanstad de Dam tot damloop mede mogelijk maken (87,4 procent). Ook denkt de bezoeker dat de Dam tot damloop goed is voor het toerisme (57,0 procent). Tevens vindt de meerderheid dat de Dam tot damloop niet tot overlast leidt (62,4 procent).

De percepties over de Dam tot damloop en de effecten voor de stad Amsterdam komen sterk overeen bij de beide bezoekersgroepen (inwoner Amsterdam en Zaanstad of van buiten Amsterdam en Zaandam). Mensen van buiten Amsterdam en Zaanstad schatten het effect van de Dam tot damloop op toerisme iets groter in, en mensen van buiten Amsterdam vinden minder vaak dat de Dam tot damloop tot overlast leidt.

De schatting van het aantal bezoekers van vorig jaar aan de Dam tot damloop is aangehouden. Dit was het gemiddelde van twee verschillende schattingsmethoden, namelijk 115.000 toeschouwers.

In totaal geven bezoekers €3,3 miljoen uit, daarvan telt €1,7 miljoen als extra uitgaven voor de gemeente Amsterdam en Zaanstad. In deze schatting van de extra uitgaven zijn nog niet de uitgaven van organisatie en deelnemers meegenomen, en het is dus geen complete economische impact analyse.

Maar het evenement heeft meer impact dan de extra uitgaven. Van 60,1 procent van de bezoekers zijn geen uitgaven meegeteld en meer dan de helft van de bezoekers (56,6 procent) is van plan volgend jaar weer te komen. Gemiddeld staat een bezoeker bijna twee uur langs het parcours, en reist men meer dan een uur. Dit ‘gebleken bezoekplezier’ is niet meegewogen in de uitgaven die meetellen in de standaard economische impact analyse. Om een heldere waarde te koppelen aan het ‘bezoekplezier’, is gevraagd naar de betalingsbereidheid van de toeschouwers. Ruim 40 procent van de kijkers wil bijdragen en de gemiddelde bijdrage is dan €8,74. Totale waarde voor ‘bezoekplezier’ is €407.533.

Management samenvatting | 7

Damtotdamloop2014.indd 7

23-4-2015 9:00:24

Deze waarde lijkt eerder een onderschatting dan een overschatting. Veel van de mensen die niet willen bijdragen, geven aan dat ze dit niet willen betalen, omdat ze het een taak van de overheid vinden, niet omdat ze het evenement laag waarderen.

ORGANISATIE Per saldo heeft de organisatie in relatie tot de inkomsten een negatieve bestedingsimpuls in Amsterdam en Zaanstad (€1,1 miljoen), Noord-Holland (€0,3 miljoen) en Nederland als geheel (€0,1 miljoen). De bestedingsimpuls voor Nederland als geheel is klein en betreft vooral de uitgaven aan buitenlandse atleten. De negatieve bestedingsimpuls is vooral voor Amsterdam en Zaanstad groot.

ECONOMISCHE IMPACT ANALYSE De Dam tot damloop zorgt voor extra bestedingen van bijna €1 miljoen in Amsterdam en Zaanstad, en van ruim een half miljoen in Noord-Holland.1 Hoeveel deze extra bestedingen leiden tot extra (locale) economische activiteit hangt ook af van de multiplier (deze wordt vaak op 1 verondersteld).2 Hoe groter de regio hoe kleiner de economische impact.

Voor Nederland als geheel is de economische impact zelfs enigszins negatief.

1 In 2014 zijn de uitgaven door de lopers niet opnieuw bevraagd. Daarom is de waarde uit 2013 aangenomen: €358.000 in Amsterdam en Zaandam, €222.000 in Noord-Holland en €0 in heel Nederland.

2 Voor een discussie van de multiplier zie De Nooij (2014) Impact van sportevenementen: EIA versus MKBA. In Paul Hover, Jerzy Straatmeijer en Koen Breedveld (red.) (2014) Sportevenementen in Nederland. Mulier Instituut, Utrecht/Arko Sports Media Nieuwegein. Pp. 132-153.

8 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 8

23-4-2015 9:00:24

INHOUDSOPGAVE

Voorwoord 5 Management samenvatting

7

Introductie 11 1 Inleiding 13 2 Bezoekers over de Dam tot damloop

15

2.1 Inleiding

16

2.2 Bezoekersprofiel

16

2.2.1 Waarom komen bezoekers?

16

2.2.2 Hoeveel bezoekers zijn er?

18

2.2.3 Wat weten we over de bezoekers?

2.3 Bezoekers over de Dam tot damloop

20 23

2.4 Uitgaven voor en tijdens het bezoek

27

2.5 Plezier aan het evenement

30

2.5.1 Betalingsbereidheid

34

3 Inkomsten en uitgaven van de organisatie

39

4 Economische impact analyse

41

Over de auteurs

43

Inhoudsopgave | 9

Damtotdamloop2014.indd 9

23-4-2015 9:00:24

Damtotdamloop2014.indd 10

23-4-2015 9:00:24

INTRODUCTIE De Dam tot damloop is een groot hardloopevenement met een flinke impact op de Amsterdamse economie en samenleving. Om deze beter te begrijpen is een groot onderzoek onder de bezoekers van de Dam tot damloop uitgevoerd. Dit onderzoek is in hoofdlijnen gelijk aan het bezoekersonderzoek uit 2013 dat beschreven staat in hoofdstuk 2 van Michiel de Nooij, Peter Horsselenberg (2014) Dam tot damloop 2013: Economische en maatschappelijke waarde. Centre For Applied Research On Economics & Management.

Hogeschool van Amsterdam. ISBN: 9789059729476.

Dit project is tot stand gekomen met de medewerking van diverse mensen, die we hier graag willen bedanken.

– De 80 Communicatiestudenten (domein DMCI) van de Hogeschool van Amsterdam die enquêtes hebben afgenomen langs het parcours.

– De 1.487 bezoekers die een vragenlijst hebben ingevuld.

– Jan Willem Mijderwijk (le Champion) voor de opdracht en financiële ondersteuning, en mogelijkheid om het onderzoek uit te voeren.

– HvA Communicatie teammanager Matty Holman (domein DMCI) voor het faciliteren van het onderzoeksproces – Liz Wientjes docent communicatie onderzoek van de opleiding Communicatie (domein DMCI), HvA voor het begeleiden van het veldwerk – De mensen die we vergeten zijn te bedanken maar wiens hulp wel bijgedragen heeft aan de kwaliteit van het eindrapport.

Dit project is tot stand gekomen vanuit de voormalige kenniskring Sport en Economie en de opleiding Communicatie, van de HvA. Deze kenniskring was onderdeel van het lectoraat Amsterdams Kenniseconomie van het Centre for Applied Research on Economics & Management (CAREM), het kenniscentrum van het domein Economie en Management van de Hogeschool van Amsterdam.

Introductie | 11

Damtotdamloop2014.indd 11

23-4-2015 9:00:24

Binnen het projectteam hebben Peter Horsselenberg en Michiel de Nooij samen de bijgewerkte versie van de vragenlijst opgesteld. Peter heeft de afname van de enquêtes gecoördineerd en heeft samen met Liz Wientjes de studenten begeleid bij het afnemen van de enquêtes. Peter Horsselenberg heeft het conceptrapport kritisch becommentarieerd.

Michiel de Nooij heeft de data geanalyseerd en het rapport opgesteld.

We wensen u veel leesplezier toe en hopen dat het rapport nieuwe, nuttige inzichten oplevert.

12 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 12

23-4-2015 9:00:26

1

INLEIDING Ruim 36.000 lopers (op de hoofdafstand!) en 115.000 bezoekers langs het parcours van het centrum van Amsterdam naar het centrum van Zaanstad, maakt de Dam tot damloop een groot evenement (het grootste hardloopevenement van Nederland) met een flinke impact op de (locale) samenleving en economie. Dit rapport bestudeert deze economische impact en de beleving van de bezoekers van de 30ste Dam tot damloop op 21 september 2014.

Dit rapport is beperkter in scoop dan het vorige rapport3, er is geen enquĂŞte onder de Amsterdammers of de hardlopers gehouden. Daarmee is dit rapport een klassieke Economische Impact Analyse, waarbij bij het opstellen van de vragenlijst de richtlijnen van de Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (WESP) gebruikt zijn. De uitgebreidere maatschappelijke kosten-batenanalyse die in het vorige rapport hoofdmoot was, ontbreekt hier omdat deze zonder de enquĂŞtes onder lopers en Amsterdammers niet was te actualiseren.

Hoofdstuk 2 analyseert de bezoekers van de Dam tot damloop: wat voor soort mensen bezoeken de wedstrijden als toeschouwer, waarom, hoeveel bezoekers zijn er, hoeveel

3 Michiel de Nooij, Peter Horsselenberg (2014) Dam tot damloop 2013: Economische en maatschappelijke waarde. Centre For Applied Research On Economics & Management. Hogeschool van Amsterdam. ISBN: 978905972947. http://www.hva.nl/binaries/content/assets/subsites/ kc-dem-carem/assets_2/2014-30-10-damtotdamloop-denooij_horsselenberg_.pdf

1 Inleiding | 13

Damtotdamloop2014.indd 13

23-4-2015 9:00:26

geven ze uit, waar komen ze vandaan en hoeveel plezier beleven ze aan het evenement.

Dit hoofdstuk is gebaseerd op een enquête onder 1.487 bezoekers.

Hoofdstuk 3 gaat in op de bestedingen van de organisatie, op basis van de gerealiseerde begroting van de dam tot damloop 2014. Hoofdstuk 4 vat de economische impact (de extra bestedingen in Amsterdam en Zaandam) samen op basis van de twee voorgaande hoofdstukken.

14 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 14

23-4-2015 9:00:26

2

BEZOEKERS OVER DE DAM TOT DAMLOOP

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 15

Damtotdamloop2014.indd 15

23-4-2015 9:00:27

2.1 INLEIDING De Dam tot damloop trekt veel bezoekers en deelnemers en heeft een flinke impact op de locale samenleving en economie. Dit hoofdstuk gaat in op de relatie tussen bezoekers en de Dam tot damloop. Het gaat daarbij om vragen als hoe beleven bezoekers de Dam tot damloop, hoeveel geven ze uit (een deel van de economische impact), wat voor mensen bezoeken de Dam tot damloop, hoe lang blijven ze, hoeveel is de Dam tot damloop ze waard, en hoeveel mensen bezoeken de Dam tot damloop eigenlijk.

Dit soort vragen zijn alleen te beantwoorden als er voldoende gegevens bekend zijn over de bezoekers. Om deze informatie te achterhalen is een enquête afgenomen bij 1.487 bezoekers langs het parcours. In totaal hebben 84 studenten op 21 september 2014 tijdens de Dam tot damloop op vier locaties langs het parcours face-to-face interviews afgenomen.4 De studenten waren vooraf gebrieft en hadden allemaal een door de onderzoekers opgestelde vragenlijst.

2.2 BEZOEKERSPROFIEL Deze paragraaf beschrijft wat voor bezoekers er naar de Dam tot damloop komen en presenteert een schatting van hoeveel mensen er langs de kant staan.

2.2.1

WAAROM KOMEN BEZOEKERS?

De reden die veruit de meeste mensen geven (61,1 procent) om de Dam tot damloop te bezoeken, is om bekenden aan te moedigen. Tabel 1 beschrijf waarom bezoekers naar de Dam tot damloop komen. Een op de drie geeft aan te komen vanwege de leuke sfeer, en ruim een op de zeven geeft aan te komen om de wedstrijdlopers aan te moedigen.

4 Er stonden 15 studenten bij Kadoelen, 15 bij Molenwijk, 25 bij de start bij de Prins Hendrikkade en 25 bij de finish in Zaanstad. Bij iedere groep was een docent ter begeleiding aanwezig.

16 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 16

23-4-2015 9:00:27

TABEL 1

BEZOEKMOTIEVEN (2014) Frequentie

Percentage

Bekenden aanmoedigen

908

61,1%

Wedstrijdlopers aanmoedigen

229

15,4%

Nieuwsgierig

160

10,8%

Leuke sfeer

423

28,4%

Toevallig

78

5,2%

Niet vermijden

36

2,4%

172

11,6%

1.487

134,9%

Anders Totaal

Noot: Opgeteld kan het percentage meer dan 100 zijn omdat respondenten meer dan een bezoekmotief konden opgeven.

De bezoekmotieven kunnen verschillen per locatie. Daarom geeft tabel 2 de bezoekmotieven weer per locatie. Vanwege praktische redenen verschilt het aantal afgenomen enquêtes tussen de locatie. Een paar dingen vallen op. Bij Molenpark en Kadoelen is het aantal mensen dat er staat om bekenden aan te moedigen lager. Tegelijkertijd is in Molenwijk het percentage mensen dat aangeeft wedstrijdlopers aan te moedigen hoger. Bij de start en de finish (Prins Hendrikkade en Zaanstad) hebben ook een paar lopers de enquête ingevuld. Opvallend is het lage percentage dat komt voor de leuke sfeer bij de start, terwijl dit percentage in Molenwijk opvallend hoog is.

TABEL 2

BEZOEKMOTIEVEN PER LOCATIE (PERCENTAGE; 2014) Prins Hendrikkade

Kadoelen Amsterdam

Molenpark Amsterdam

Zaanstad

Bekenden aanmoedigen

65,1

57,5

56,6

60,4

Wedstrijdlopers aanmoedigen

13,7

15,0

24,1

14,8

9,6

17,3

12,4

10,0

13,5

31,5

53,1

31,1

6,7

7,9

2,8

4,5

Nieuwsgierig Leuke sfeer Toevallig Niet vermijden

4,1

2,4

0,0

2,0

Anders

6,0

11,8

15,9

13,7

Aantal enquêtes per locatie

416

127

145

797

Noot: Opgeteld kan het percentage meer dan 100 zijn omdat respondenten meer dan een bezoekmotief konden opgeven.

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 17

Damtotdamloop2014.indd 17

23-4-2015 9:00:27

Gemiddeld komt een bezoeker die komt om iemand aan te moedigen voor 4 lopers.5 2.2.2

HOEVEEL BEZOEKERS ZIJN ER?

Het aantal bezoekers meten langs een hardloopparcours, waar het een komen en gaan is van mensen en waar veel verschillende toegangs- en exitwegen zijn, is erg lastig. In deze zijn geen nieuwe schattingen gemaakt van het aantal bezoekers. Aangenomen is dat het aantal bezoekers gelijk is aan het aantal bezoekers in het jaar ervoor. Voor 2013 hebben we het aantal bezoekers geschat op twee manieren.6,7 Methode 1 is gebaseerd op de enquĂŞte onder het panel van alle Amsterdammers. Aan het panel van Onderzoek+Statistiek gemeente Amsterdam (panel O+S) is gevraagd of de betreffende respondent naar de Dam tot damloop is gaan kijken of niet.

TABEL 3

BEZOEKFREQUENTIE PANEL O+S VOOR DE STADSDELEN AANGESCHREVEN VIA HET O+S PANEL AMSTERDAM (2013)

Bent u bij de Dam tot damloop geweest om te kijken?

West

Zuid

6

3

2

2

25

38

Nee, ik ben niet geweest (aantal)

119

64

35

42

65

330

Totaal aantal respondenten (aantal)

125

67

37

44

90

368

Percentage dat is wezen kijken (A)

5%

4%

5%

5%

28%

10%

Ja, ik ben geweest (aantal)

Centrum

Aantal bewoners per stadsdeel (O+S) (B)

85,618

Aantal toeschouwers per stadsdeel (A*B)

4,110

Oost Noord Optelling van deze stadsdelen

138,568 137,901 122,847 88,434 573,368 6,205

7,454

5,584 24,565

59,206

Noot: De optelling bevat ook 5 respondenten waarvan het stadsdeel niet bekend is.

5 In deze berekening hebben we het aantal lopers dat iemand kan aanmoedigen op 25 begrensd, om een aantal extreme waarden uit te sluiten. 1,5 procent van de bezoekers die aangeeft voor bekenden langs de kant te staan heeft aangegeven voor meer dan 25 bekenden te komen, met het hoogst opgegeven aantal van 1000. Het ongecorrigeerde gemiddelde van het aantal mensen dat iemand die er staat om bekenden aan te moedigen is 7,3.

6 Het gebruik van tenminste twee methoden wordt ook door de betreffende WESP richtlijn aangeraden. Wesp (2010) Werkgroep Evaluatie Sportevenementen. Richtlijnenhandboek Bezoekersaantallen. Versie 5 oktober 2010. Versie 1.0.

7 Deze paragraaf is bijna geheel overgenomen uit het rapport over 2013.

18 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 18

23-4-2015 9:00:28

De vragenlijst is niet aan panelleden in alle stadsdelen voorgelegd. Vooral Nieuw West en Zuid Oost ontbreken. Als het percentage kijkers in deze ontbrekende stadsdelen ongeveer de helft is van het percentage kijkers in de andere stadsdelen exclusief stadsdeel Noord, dan zijn in deze stadsdelen 2,5% van de bewoners (5.652) gaan kijken.8 Dan zijn 64.858 Amsterdammers gaan kijken naar de Dam tot damloop.

Als het percentage inwoners van Zaanstad dat is gaan kijken, gelijk is aan het percentage Amsterdammers dat is gaan kijken, dan is 8,1% van alle inwoners van Zaanstad, oftewel 12.139 inwoners van Zaanstad, gaan kijken naar de Dam tot damloop.9 Het totaal aantal inwoners van Amsterdam en Zaanstad langs de kant van het parcours is dan 76.997.

Op basis van de enquête onder de bezoekers weten we dat het percentage bezoekers uit Amsterdam en Zaanstad samen 52 procent van het totaal aantal bezoekers was. Op basis van deze laatste twee getallen volgt dan ook dat er volgens deze berekeningswijze in totaal 148.412 toeschouwers langs de kant stonden.

Methode 2 is gebaseerd op de enquête onder de deelnemers. Deze enquête leert dat ruim 57 procent van de lopers bekenden langs het parcours had staan om hun aan te moedigen.10 Gemiddeld hadden deze lopers 5,9 bekenden langs het parcours staan. Voor alle lopers stonden er gemiddeld dus 3,4 aanmoedigers langs de kant. Omdat er 36.757 lopers waren zou daar uit kunnen volgen dat er 124.973 bezoekers langs de kant stonden.

Echter dit houdt met twee dingen nog geen rekening. Ten eerste stonden er ook mensen langs de kant die niemand aanmoedigden. En ten tweede waren er uiteraard ook mensen die meerdere lopers aanmoedigden.

Op basis van de enquête onder de bezoekers langs het parcours bleek in eerste instantie dat bezoekers die komen om iemand aan te moedigen gemiddeld komen voor 4,4 lopers.

Dit getal hangt echter erg sterk af van een paar waarnemingen. Om uitersten uit de meting te filteren is het aantal lopers waarvoor men komt gemaximaliseerd op 25, waardoor de bezoeker die komt om een of meerdere bekenden aan te moedigen voor gemiddeld 2,3 hardlopers komt. Dan zouden er 54.336 bezoekers zijn.11 Echter niet alle toeschouwers komen om een specifiek iemand aan te moedigen. 64,7 procent van de bezoekers geeft aan te komen om een of meer bekenden aan te moedigen.

Gecorrigeerd daarvoor zijn er 83.982 bezoekers langs het parcours.

8 2,5%*(799.442-573.368).

9 Het bleek onmogelijk om ook een enquête onder de inwoners van Zaanstad uit te zetten.

10 Van de 2.968 respondenten hadden er 1.709 bekenden langs het parcours staan die hun aanmoedigden.

11 124.973/2,3.

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 19

Damtotdamloop2014.indd 19

23-4-2015 9:00:28

Volgens methode 1 stonden 148.412 toeschouwers langs de kant, terwijl er volgens methode 2 83.981 toeschouwers langs de kant stonden. Het gemiddelde volgend tussen deze twee berekeningen stonden er 116.196 toeschouwers langs de kant. Afgerond op 115.000 houden we deze laatste waarde in de rest van de berekeningen aan.12 To zover de gegevens over 2013. De rest van het rapport bespreekt weer gegevens over 2014.

2.2.3

WAT WETEN WE OVER DE BEZOEKERS?

De meeste personen komen alleen of met z’n tweeën (zie tabel 4). Doordat er een aantal flink grote groepen zijn (van meer dan 10 groepsleden), is de gemiddelde groepsgrootte 2,0 personen. De meeste mensen die met een groep komen, komen met familie (zie tabel 5).

Ook het aantal mensen dat met vrienden of kennissen komt is met een kwart groot te noemen. Het aantal mensen dat met een bedrijf, school of verenging komt is, lager dan verwacht, gezien het grote aantal deelnemers van de bedrijvenloop.

In 2014 was de gemiddelde groepsgrootte 2,0. Flink lager dan in 2013. Vaker is deze vraag niet ingevuld, en er zijn meer mensen alleen gekomen en veel minder grote groepen.

TABEL 4

UIT HOEVEEL PERSONEN BESTAAT UW GEZELSCHAP? (2014) Frequentie

Percentage

Niet ingevuld

249

17

1

657

44

2

326

22

3

99

7

4

55

4

5 tot en met 10

98

7

3

0

meer dan 10

12 Deze berekeningen lijken op basis van een hypothetische berekening plausibel. Het parcours is 16 kilometer lang. Ruwweg staat bij 40 procent van het parcours niemand, bij 10 procent staan 8 mensen per meter en bij 50 procent van het parcours staan 2 mensen per meter. Het evenement duurt 5 uur, met een de gemiddelde verblijfstijd van 2 uur. Rekening houdend dat er twee kanten parcours zijn, zijn er dan 144.000 bezoekers.

20 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 20

23-4-2015 9:00:28

TABEL 5

GROEPSSAMENSTELLING (2014) Frequentie

Percentage

Alleen

239

16,1

Met partner

419

28,2

Met partner en met kinderen

144

9,7

Alleen met kinderen

70

4,7

Met overige familie

136

9,1

Met vrienden/kennissen

392

26,4

Met school/bedrijf/vereniging

47

3,2

Anders

28

1,9

Niet ingevuld

12

0,8

1487

100,0

Totaal

Driekwart (74,2 procent) van de bezoekers sport zelf. Op de Prins Hendrikkade en in Zaandam sport 77 procent van de bezoekers terwijl dit in Amsterdam Noord (Kadoelen en Molenwijk) met 62 procent beduidend lager dan gemiddeld is. Gemiddeld sport een bezoeker aan de Dam tot damloop 69 maal per jaar.13 Dit is uiteraard niet gelijk voor iedereen. Een kwart van de bezoekers sport niet. Tabel 6 geeft de verdeling ingedeeld in klassen weer.

TABEL 6

SPORTFREQUENTIE (2014) Frequentie

Percentage

Niet

358

24

Minder dan eens per maand

137

9

Tussen eens per maand en eens per twee weken

120

8

Tussen eens per twee weken en wekelijks

209

14

Tussen eens per week en twee maal per week

357

24

2 tot 3 maal per week

159

11

Vaker dan 3 maal per week

147

10

13 Met de maximale frequentie gemaximeerd op 1 maal daags.

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 21

Damtotdamloop2014.indd 21

23-4-2015 9:00:28

Iets meer dan de helft van de bezoekers is vrouw (54 procent). De leeftijd van de geënquêteerden varieert van 14 tot 98 jaar. Vier procent van de geïnterviewden is jonger dan 20 jaar, en 3 procent is ouder dan 70. De groep twintigers is het grootst (27,7 procent), gevolgd door de dertigers, veertigers en vijftigers. Daarmee spreekt de Dam tot Damloop dus een qua leeftijd diverse gezelschap aan. Opvallend is dat de bezoekers aan de Dam tot damloop relatief hoog opgeleid zijn. 31,8% van de bezoekers heeft een HBO opleiding en 16,7% heeft een WO opleiding (tabel 7). Volgens CBS statline is het aandeel hoogopgeleiden 30 procent in Nederland.

TABEL 7

OPLEIDINGSNIVEAU VAN DE BEZOEKERS (2014) Frequentie

Percentage

Geen onderwijs

10

0,7

Basisonderwijs

16

1,1

138

9,3

Mavo

94

6,3

MBO

259

17,4

HAVO/VWO/HBS

220

14,8

HBO

473

31,8

WO

248

16,7

9

,6

20

1,3

1.487

100,0

LB/VMBO

Anders Niet ingevuld Totaal

Qua huishoudensinkomen is de groep rond het mediane inkomen (€33.000 per jaar) het meest vertegenwoordigd (tabel 8).

Veel mensen komen over een korte reisafstand: 34,8 procent van de mensen is een kwartier of korter onderweg, 24,8 procent doet er tot een half uur over. Nog 25,3 procent van de mensen doet er tussen de 30 en 60 minuten over. Toch is 12,2 procent van de bezoekers meer dan een uur maar minder dan twee uur onderweg. 2,8 procent reist meer dan twee uur om bij de Dam tot Damloop te zijn (n=1.441). Alles bij elkaar is de gemiddelde reistijd 43 minuten. Een kwart van de mensen komt met de auto, een kwart komt met de trein.

Lopen, (brom)fiets, scooter en lokaal openbaar vervoer zorgen voor het merendeel van de rest van de bezoekers (tabel 9).

22 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 22

23-4-2015 9:00:28

TABEL 8

INKOMEN VAN DE DAM TOT DAMLOOP BEZOEKERS (2014) Frequentie

Percentage

< 12.000

138

9,3

12000 - 24500

140

9,4

24500 - 30500

171

11,5

30500 - 36500

316

21,3

36500 - 61000

247

16,6

61000 - 73000

87

5,9

> 73000

107

7,2

Niet ingevuld

281

18,9

1487

100,0

Totaal

TABEL 9

VERVOERSMODUS LANGSTE AFSTAND (2014) Frequentie

Percentage

Auto/motor

345

23,2

Trein

407

27,4

Bus/tram/metro

152

10,2

(Brom)fiets/scooter

313

21,0

Lopend

240

16,1

30

2,0

1487

100

Anders of niet ingevuld Totaal

2.3

BEZOEKERS OVER DE DAM TOT DAMLOOP

De bezoekers is gevraagd om via een aantal stellingen aan te geven hoe ze tegen de Dam tot damloop aankijken. Tabel 10 geeft voor alle stellingen de antwoorden van alle respondenten weer.

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 23

Damtotdamloop2014.indd 23

23-4-2015 9:00:28

TABEL 10

MENING VAN ALLE BEZOEKERS OVER DAM TOT DAMLOOP M.B.T. UITSTRALING NAAR DE STAD EN GEZONDHEID (PERCENTAGES; 2014)14 helemaal oneens

oneens neutraal mee eens helemaal geen mee eens mening

Door de Dam tot damloop komen er de komende maanden extra bezoekers naar de stad

2,0

11,4

24,5

39,4

17,6

5,1

De Dam tot damloop is goed voor de gezelligheid in de stad

0,9

1,2

6,4

48,8

42,1

0,6

Het is belangrijk voor Amsterdam dat de Dam tot damloop wordt georganiseerd

0,7

2,2

17,9

43,2

33,4

2,6

Het is goed dat de gemeente Amsterdam en de gemeente Zaanstad de Dam tot damloop mede mogelijk maken

0,6

1,0

9,5

44,6

42,8

1,5

De Dam tot damloop zorgt voor overlast

20,1

42,3

19,4

12,4

2,9

2,9

Het is beter voor de stad als de Dam tot damloop niet meer werd georganiseerd

53,6

35,8

4,5

1,7

1,2

3,2

De belangrijkste bevindingen met betrekking tot het imago van de stad zijn dat de overgrote meerderheid van de bezoekers de Dam tot damloop ziet als positief voor de gezelligheid in de stad (90,9%) en vindt het goed dat de gemeentes Amsterdam en Zaanstad mogelijk maken dat de Dam tot damloop georganiseerd wordt (87,4%). Ook denkt de bezoeker dat de Dam tot damloop goed is voor het toerisme (57,0%). In de 2013 enquête gaf nog 70,4% van de bezoekers aan te vinden dat de Dam tot damloop goed is voor het toerisme. De herformulering van deze vraag kan deze verandering verklaren. Tevens vindt de meerderheid dat de Dam tot damloop niet tot overlast leidt (62,4%).

14 Ten opzichte van 2013 zijn er drie stellingen geschrapt om ruimte te winnen in de enquête (De Dam tot damloop zet deelnemers aan om gezonder te leven. Door het kijken naar de Dam tot damloop wordt ik mij bewuster van mijn gezondheidsgedrag. Door het kijken naar de Dam tot damloop krijg ik zin om op mijn niveau nog een keer aan sport te doen). En van een aantal stellingen is de formulering aangepast: stelling 1 (was De Dam tot damloop is goed voor het toerisme), stelling 3 (was: Het is belangrijk dat de Dam tot damloop wordt georganiseerd in de stad), stelling 4 (was: Het is goed dat gemeente Amsterdam en Zaanstad de Dam tot damloop mogelijk maken), stelling 6 (was: Het is beter voor de stad als de Dam tot damloop niet meer georganiseerd wordt). Hiermee moet bij interpretatie en vergelijking rekening gehouden worden.

24 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 24

23-4-2015 9:00:28

Bij een deel van de stellingen kan er een verschil optreden tussen de bezoekers die uit Amsterdam en Zaanstad komen, en de bezoekers die van daarbuiten komen. Tabel 11 geeft de reactie van de inwoners van Amsterdam en Zaanstad op de stellingen weer, en Tabel 12 de reactie van de mensen van buiten Amsterdam en Zaanstad.

TABEL 11

MENING VAN DE INWONERS VAN AMSTERDAM EN ZAANSTAD ONDER HET PUBLIEK OVER DAM TOT DAMLOOP M.B.T. UITSTRALING NAAR DE STAD EN GEZONDHEID (PERCENTAGES; 2014) helemaal oneens

oneens neutraal mee eens helemaal geen mee eens mening

Door de Dam tot damloop komen er de komende maanden extra bezoekers naar de stad

2,8

12,1

24,7

36,3

18,5

5,6

De Dam tot damloop is goed voor de gezelligheid in de stad

1,1

1,3

6,7

44,8

45,4

0,7

Het is belangrijk voor Amsterdam dat de Dam tot damloop wordt georganiseerd

1,1

2,4

19,0

41,8

33,1

2,7

Het is goed dat de gemeente Amsterdam en de gemeente Zaanstad de Dam tot damloop mede mogelijk maken

0,6

1,3

9,7

43,5

43,2

1,8

De Dam tot damloop zorgt voor overlast

23,9

40,8

17,3

12,3

2,9

2,8

Het is beter voor de stad als de Dam tot damloop niet meer werd georganiseerd

54,3

34,2

4,4

2,1

1,1

3,9

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 25

Damtotdamloop2014.indd 25

23-4-2015 9:00:28

TABEL 12

MENING VAN DE NIET INWONERS VAN AMSTERDAM EN ZAANSTAD ONDER HET PUBLIEK OVER DAM TOT DAMLOOP M.B.T. UITSTRALING NAAR DE STAD EN GEZONDHEID (PERCENTAGES; 2014) helemaal oneens

oneens neutraal mee eens helemaal geen mee eens mening

Door de Dam tot damloop komen er de komende maanden extra bezoekers naar de stad

0,8

10,8

23,4

44,4

16,0

4,5

De Dam tot damloop is goed voor de gezelligheid in de stad

0,7

1,0

6,2

54,1

37,4

0,5

Het is belangrijk voor Amsterdam dat de Dam tot damloop wordt georganiseerd

0,3

2,2

17,1

44,0

33,8

2,5

Het is goed dat de gemeente Amsterdam en de gemeente Zaanstad de Dam tot damloop mede mogelijk maken

0,7

0,7

9,3

46,1

42,1

1,2

De Dam tot damloop zorgt voor overlast

14,8

43,2

23,3

13,0

2,5

3,2

Het is beter voor de stad als de Dam tot damloop niet meer werd georganiseerd

52,3

38,6

4,4

1,2

1,2

2,4

Er zijn een paar verschillen tussen de inwoners van Amsterdam en Zaanstad in vergelijking met de mensen van buiten de organiserende steden. Echter de hoofdlijn is, dat er weinig verschillen zijn in opvattingen over de Dam tot damloop.

De percepties over de Dam tot damloop en de effecten voor de stad Amsterdam komen sterk overeen bij de beide bezoekersgroepen (inwoner Amsterdam Zaanstad â&#x20AC;&#x201C; van buiten Amsterdam). De meeste bezoekers onderschrijven de waarde van de Dam tot damloop voor de stad op het gebied van gezelligheid (90,3% - 91,6%) en toerisme (54,8% - 60,4%), en stemmen in met de beslissing dat de gemeente de Dam tot damloop mede mogelijk maken (86,7% â&#x20AC;&#x201C; 88,2%) en ondervinden in de meerderheid geen overlast (64,6% - 58,0%). De verschillen zijn dus, dat mensen van buiten Amsterdam het effect van de Dam tot damloop op toerisme iets groter inschatten, en dat mensen van buiten Amsterdam minder vaak vinden dat de Dam tot damloop tot overlast leidt.

26 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 26

23-4-2015 9:00:29

2.4

UITGAVEN VOOR EN TIJDENS HET BEZOEK

Een belangrijk onderdeel bij het analyseren van de impact van een sportevenement op de stad is de uitgaven die bezoekers aan het evenement doen. Daarbij gaat het vooral om hoeveel van die uitgaven van de bezoekers extra uitgaven zijn (verderop gaan we in op de definitie van extra).

Als eerste geeft tabel 13 weer hoeveel bezoekers gemiddeld uitgeven aan verschillende categorieën. Respondenten hebben per categorie opgegeven welk bedrag ze aan die post hebben uitgegeven en ze hebben een totaal opgegeven (alles als ratio). Tabel 13 maakt onderscheid tussen inwoners van Amsterdam en Zaanstad. Duidelijk is dat mensen die van buiten Amsterdam/ Zaanstad komen gemiddeld meer uitgeven. De belangrijkste uitgaven zijn eten en drinken, winkelen en kosten van openbaar vervoer. Ten opzichte van vorig jaar liggen de uitgaven van de Amsterdammers bijna €8 pp. hoger. Omdat bezoekers van buiten iets minder uitgeven liggen de gemiddelde bestedingen ruim €3 pp. hoger.

TABEL 13

UITGAVEN PER PERSOON (ALLE PERSONEN; EURO’S; 2014) Komt niet uit Amsterdam / Zaanstad

Eten en drinken

Komt wel uit Amsterdam / Zaanstad

Gemiddelde uitgaven per bezoeker

16,48

15,55

15,93

Souvenirs

0,46

0,23

0,33

Openbaar vervoer

2,84

0,21

1,29

Parkeren

2,25

0,67

1,32

Extra boodschappen

1,05

0,59

0,78

Overig

1,38

1,20

1,28

Winkelen in Amsterdam / Zaandam

5,69

3,00

4,11

33,58

22,29

26,93

Totaal

Noot: N = 1456 waarvan 598 van buiten Amsterdam en Zaanstad.

Doordat respondenten zowel afzonderlijke posten en/of een totaal konden opgeven hoeft de optelling van de afzonderlijke posten in tabel 13 niet gelijk te zijn aan het totaal.

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 27

Damtotdamloop2014.indd 27

23-4-2015 9:00:29

Echter niet alle uitgaven die bezoekers doen zijn extra voor Amsterdam en Zaanstad. Uitgaven van de inwoners in de eigen stad zijn vaak niet extra uitgaven en ook niet alle uitgaven van bezoekers van buiten zijn extra omdat de Dam tot damloop georganiseerd wordt. We maken daarbij het volgende onderscheid15: 1. Inwoners van Amsterdam en Zaanstad worden meegerekend bij additionele uitgaven als zij ‘Zeker’ of ‘Waarschijnlijk wel’ hebben geantwoord op de vraag: ‘Stel dat de Dam tot damloop niet in Amsterdam en Zaanstad was, maar in een andere Nederlandse gemeente had plaatsgevonden, was u dan naar die andere gemeente gegaan voor dit evenement?’.

De andere inwoners worden bij niet-additionele uitgaven meegerekend.

2. Inwoners van buiten Amsterdam en Zaanstad zijn als additioneel meegerekend als zij ‘Zeker niet’ of ‘Waarschijnlijk niet’ hebben geantwoord op de vraag ‘Als de Dam tot damloop niet in Amsterdam of Zaanstad was georganiseerd was u vandaag dan toch in Amsterdam of Zaanstad geweest?’

Tabel 14 vat de berekening van de additionele uitgaven van alle bezoekers samen. In totaal zijn er €3,3 miljoen uitgaven. Hiervan is ruim €1,7 miljoen aan te merken als additioneel voor Amsterdam en Zaanstad. Dit is iets hoger dan in 2013.16 TABEL 14

BEREKENING ECONOMISCHE IMPACT VOOR AMSTERDAM EN ZAANDAM (EURO’S; 2014)

Totale uitgaven van bezoekers aan de Dam tot damloop

3.287.310

Uitgaven van inwoners van Amsterdam en Zaanstad

1.570.718

Uitgaven van niet inwoners van Amsterdam en Zaanstad

1.716.592

Uitgaven van inwoners van Amsterdam en Zaanstad die zeker of waarschijnlijk naar een andere gemeente waren gegaan als de Dam tot damloop in een andere gemeente was geweest

484.309

Uitgaven van niet inwoners van Amsterdam en Zaanstad die zeker niet of waarschijnlijk niet in Amsterdam/Zaanstad waren geweest als de Dam tot damloop niet in Amsterdam/ Zaanstad was

1.255.230

Totaal additionele uitgaven door bezoekers

1.739.539

15 Dit volgt methode C van de notitie Egbert Oldenboom, Paul Hover, Willem de Boer (28 mei 2013) Additionaliteit. WESP. 16 In 2013 waren de totale bestedingen €2,7 miljoen, waarvan €1,5 miljoen additioneel was voor Amsterdam en Zaandam.

28 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 28

23-4-2015 9:00:29

Zoals te verwachten is, geven bezoekers die langer blijven meer uit. Uit tabel 15 blijkt, hoe langer een persoon blijft, hoe meer de uitgaven stijgen. Hierbij zijn zowel de tijd dat men aanwezig is als de uitgaven voor de overzichtelijkheid gecategoriseerd. Mensen die 0 tot 30 minuten blijven geven in 42 procent van de gevallen niks uit, terwijl van de mensen die twee tot drie uur blijven slechts 13 procent niks uitgeeft. Ook treedt een verschuiving op naarmate men langer blijft naar categorieën met hogere uitgaven.

TABEL 15

VERBAND TUSSEN VERBLIJFSDUUR EN UITGAVEN (2014)

Tijd bij Dam tot damloop (in minuten)

Bestedingen (euro’s) 0

0,1-10

10,1-25

25,1-50

50.1-

totaal

0-30

42%

15%

9%

10%

24%

125

31-60

34%

34%

13%

12%

8%

168

61-120

17%

27%

28%

16%

12%

315

121-180

13%

21%

27%

27%

12%

308

181-240

8%

12%

34%

25%

21%

224

241-360

9%

10%

23%

33%

25%

226

360-

18%

11%

18%

27%

26%

93

Totaal

259

285

350

320

245

1.459

Tabel 15 laat zien dat eenvijfde (18 procent) van de bezoekers niets uitgeeft.17 Deze tellen niet mee in de economisch impact berekening. Echter ook veel bezoekers die wel wat uitgeven tellen niet mee in een economische impact analyse: bewoners die niet naar het evenement gaan als het elders zou zijn en bezoekers van buiten die zonder het evenement ook zouden komen. Tabel 16 geeft weer hoeveel bezoekers (van buiten en inwoners) eigenlijk meetellen in een economische impact analyse. Concreet telt bij een economische impact analyse van de Dam tot damloop slechts 39,9 procent van de bezoekers mee.

17 259/1.459.

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 29

Damtotdamloop2014.indd 29

23-4-2015 9:00:29

TABEL 16

PERCENTAGE BEZOEKERS DIE MEEGETELD ZIJN IN DE BEREKENING VAN DE ECONOMISCHE IMPACT ANALYSE (2014) Percentage

Van hoeveel inwoners van Amsterdam en Zaanstad zijn de uitgaven meegeteld

25,6%

Van hoeveel niet inwoners van Amsterdam en Zaanstad zijn de uitgaven meegeteld

77,3%

Totaal van de bezoekers waarvan de uitgaven zijn meegeteld

44,7%

Totaal van de bezoekers waarvan de uitgaven zijn meegeteld en die positieve (meer dan 0 euro) uitgaven hadden

39,9%

Na de Dam tot damloop blijft nog een flink deel van de bezoekers langer in de stad. De grootste trekkers zijn winkelen en uit eten, gevolgd door borrelen en vriendenbezoek.

2.5

PLEZIER AAN HET EVENEMENT

Zoals paragraaf 3 liet zien is de economische impact een incomplete maat voor het belang van een evenement. Immers veel bezoekers brengen voor hun plezier een behoorlijke tijd bij een evenement door, terwijl ze weinig of niks uitgeven. Deze paragraaf gaat over dat plezier.

30 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 30

23-4-2015 9:00:34

Iets meer dan de helft van de helft van de bezoekers (56,6 procent) is van plan volgend jaar weer het evenement te bezoeken. Ruim 3 van de 10 bezoekers weet dat nog niet. Drie kwart van het publiek vindt een bezoek aan de Dam tot damloop aan te raden aan vrienden, kennissen en of familie. Het aantal bezoekers dat het niet iets vindt om een bezoek aan te raden is met 4 procent laag.

TABEL 17

INTENTIE VOLGEND JAAR WEER BEZOEKEN EN AANRADEN DAM TOT DAMLOOP (2014) Bent u van plan om de Dam tot damloop volgend jaar weer te bezoeken?

Zou u een bezoek aan de dam tot dam aanraden aan vrienden kennissen, en/of familie?

Frequentie

Percentage

Frequentie

Percentage

Ja

842

56,6

1091

73,4

Nee

118

7,9

97

6,5

Weet niet

478

32,1

233

15,7

49

3,3

66

4,4

1487

100,0

1487

100,0

Niet ingevuld Totaal

Het plezier dat publiek beleeft aan het evenement, kan ook uit het gedrag worden afgeleid.

De opoffering die bezoekers doen om het evenement mee te maken (zoals kosten, reistijd, en verblijfstijd), zijn een goede indicatie voor hoe belangrijk zij het evenement vinden. Hoe belangrijker (of leuker), iets is, hoe meer ze ervoor willen opofferen. En mensen willen niet meer opofferen dan het waard is. Daarom analyseren we hier de tijd die bezoekers op het parcours doorbrengen versus de reistijd en de uitgaven die bezoekers doen.

Een deel van de enquêteurs is langs het parcours gegaan en een deel heeft bij toe- en afvoer wegen gestaan. Dit heeft gevolgen voor de berekening van de gemiddelde verblijfstijd: – Enquêteurs die bij een aan- en afvoerweg stonden hebben een even grote kans om iemand te enquêteren ongeacht de verblijfsduur. Hiervoor kan volstaan worden met een eenvoudige rekenmethode, waarbij het gemiddelde eenvoudig wordt berekend.

– Voor de enquêteurs die langs het parcours zijn gegaan geldt dat bezoekers die langer blijven een grotere kans hebben om geënquêteerd te worden dan bezoekers die kort blijven. Door de bezoekers die korter aanwezig zijn zwaarder mee te wegen dan mee te wegen in de berekening van het gemiddelde ontstaat een beter beeld van de bezoekers die aanwezig zijn.

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 31

Damtotdamloop2014.indd 31

23-4-2015 9:00:34

Omdat de enquêteurs beide methodes gebruikt hebben om respondenten aan te spreken, rekenen we hieronder beide methodes uit en gebruiken vervolgens het gemiddelde van beide berekeningen.

Ditzelfde effect treedt op bij een aantal andere variabelen.

Tabel 18 laat, als tussenstap voor een aantal variabelen, zien hoe deze veranderen als de verblijfstijd van respondenten toeneemt. Uit tabel 18 blijkt met namelijk dat een aantal variabelen toeneemt als bezoekers langer blijven. De reistijd is gemiddeld langer voor bezoekers die langer blijven, ook de uitgaven en de reiskosten nemen toe. De betalingsbereidheid (die verder op wordt besproken) is min of meer constant voor bezoekers die langer blijven bij de Dam tot damloop.

TABEL 18

VERLOOP VAN EEN AANTAL BELANGRIJKE VARIABELEN TEN OPZICHTE VAN DE VERBLIJFSTIJD (2014)

Verblijfstijd

Aantal Reistijd Percentage dat Betalings- Uitgaven Reiswaarnemingen (enkele reis) wil betalen bereidheid kosten

0 – 15 minuten

51

56

18

19,78

40,17

3,89

16 – 30 minuten

73

24

29

7,14

22,29

2,28

31 – 60 minuten

166

29

28

7,92

19,90

2,13

1’1 – 2 uur

304

36

37

8,84

22,79

3,32

2’1 – 3 uur

297

43

42

8,51

24,35

4,56

3’1 – 4 uur

208

43

48

8,72

34,08

4,88

4’1 – 6 uur

209

38

53

9,94

41,77

6,61

6’1 – 8 uur

79

58

67

8,90

37,26

3,97

8

25

25

7,50

20,63

3,75

Meer dan 8’1 uur

Noot: Iedere klasse van de verblijfstijd begint steeds een minuut later dan de vorige klasse eindigde.

1’1 is dus 1 uur en 1 minuut reistijd.

Tabel 19 laat voor dezelfde variabelen de gemiddelde waarden zien volgens de ‘recht toe recht aan methode’, de statische methode die corrigeert voor de oversampling van bezoekers die lang aanwezig zijn. De rij daaronder geeft het hier gebruikte gemiddelde weer. Deze berekening is gemaakt voor alle bezoekers langs het parcours, de bezoekers uit Amsterdam en Zaanstad, en voor de bezoekers van buiten Amsterdam en Zaanstad.

De gemiddelde verblijfstijd langs het parcours is bijna twee uur (115 minuten), waarbij de bezoekers van buiten gemiddeld 42 minuten langer blijven dan de inwoners van Amsterdam en Zaanstad. De gemiddelde reistijd enkele reis is 40 minuten, waarbij inwoners van buiten

32 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 32

23-4-2015 9:00:34

Amsterdam en Zaanstad gemiddeld bijna een half uur langer dan de gemiddelde reistijd onderweg zijn. De uitgaven zijn gemiddeld â&#x201A;Ź28,74 en de reiskosten zijn gemiddeld â&#x201A;Ź3,77, waarbij bezoekers van buiten Amsterdam en Zaanstad meer uitgeven dan de Amsterdammers en inwoners van Zaanstad.

De correctie voor de oversampling van de verblijfsduur is vooral voor de verblijfsduur van belang, bij de andere variabelen zijn er wel verschillen, maar deze zijn naar verhouding duidelijk kleiner.

TABEL 19

BEREKENING VAN EEN AANTAL BELANGRIJKE VARIABELEN TEN OPZICHTE VAN DE VERBLIJFSTIJD (2014) Verblijfs- Reistijd Betalings- Uitgaven Reisduur (enkele reis) bereidheid (Euro) kosten (minuten) (minuten) (Euro) (Euro)

Alle respondenten

Recht toe recht aan schatting Methode gecorrigeerd oversampling lange verblijfsduur Gemiddeld

Inwoners van Recht toe recht aan Amsterdam en schatting Zaanstad Methode gecorrigeerd oversampling lange verblijfsduur Gemiddeld Bezoekers Recht toe recht aan van buiten schatting Amsterdam en Methode gecorrigeerd Zaanstad oversampling lange verblijfsduur Gemiddeld

169

39

9,11

28,72

4,17

62

40

11,62

28,76

3,36

115

40

10,37

28,74

3,77

154

20

9,56

24,05

1,90

50

19

14,64

24,71

2,00

102

20

12,10

24,38

1,95

192

64

9,05

36,14

7,62

96

61

8,08

40,45

7,45

144

63

8,56

38,30

7,54

Tot zover de techniek, het ging hier om het beschrijven van het plezier van de respondenten.

Gemiddeld zijn de toeschouwers bijna twee uur langs het parcours te vinden en reizen ze ruim een uur in totaal. Dat is best een aanzienlijke tijdsbesteding, terwijl zoals de vorige paragraaf liet zien, veel van deze bezoekers niet meetellen in een economische impact analyse.

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 33

Damtotdamloop2014.indd 33

23-4-2015 9:00:34

2.5.1 BETALINGSBEREIDHEID Kortom, veel bezoekers geven er blijk van het evenement te waarderen maar laten dat niet gepaard gaan met het doen van (extra) uitgaven. Daarom is in de enquĂŞte ook de hypothetische vraag gesteld of mensen willen bijdragen aan het evenement zodat de organisatie geld heeft om de Dam tot damloop te blijven organiseren. Eerst is gevraagd of bezoekers willen bijdragen aan het evenement, daarna is gevraagd naar het bedrag dat bezoekers willen betalen. Dergelijke betalingsbereidheidsvragen18 meten, als ze goed gesteld worden, de waarde voor de respondent van een goed waarvoor geen markt is. Voor langs het parcours staan tijdens de Dam tot damloop is er geen markt, er worden geen kaartjes voor verhandeld. Dit soort betalingsbereidheidsvragen komen van oorsprong uit de milieueconomische literatuur (veel milieu-goederen zijn immers niet-marktgoederen). Het valide stellen van de vraag is lastig, in de enquĂŞte zijn vier verschillende vragen gesteld. Deze zijn door alle interviewers gesteld, waarbij deze min of meer om de beurt werden gesteld. Box 1 geeft de vier gestelde vragen weer en tabel 20 geeft de gemiddelde uitkomst per vraag weer.

18 Willingness-to-pay, or contingent valuation method in de literatuur. In een nog te verschijnen technische studie gaan we dieper in op de bij de Dam tot damloop gevolgde methode.

34 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 34

23-4-2015 9:00:34

Box 1 De vier varianten van de betalingsbereidheidsvraag A. ‘Toegangsprijs’ Stel dat de organisatie geld nodig heeft om de Dam tot damloop te blijven organiseren. Dit geld is nodig om het evenement zowel voor de lopers als de bezoekers goed en veilig te laten verlopen. De van Dam tot damloop is een gratis toegankelijk evenement. Zou u dit ook bezoeken als er een toegangsprijs gevraagd zou worden? o Ja

o Nee

Zo ja, hoeveel zou u maximaal willen betalen voor toegang? o Maximaal 2,50 euro o Maximaal 5 euro o Maximaal 10 euro o Maximaal 15 euro o Maximaal 20 euro o Maximaal 30 euro o Maximaal 50 euro o Meer dan 50 euro B. ‘Bijdrage’ Stel dat de organisatie geld nodig heeft om de Dam tot damloop te blijven organiseren. Dit geld is nodig om het evenement zowel voor de lopers als de bezoekers goed en veilig te laten verlopen.

Zou u daar aan bij willen dragen? o Ja

o Nee

Zo ja, wat is het maximale bedrag dat u jaarlijks zou willen bijdragen? o Maximaal 2,50 euro o Maximaal 5 euro o Maximaal 10 euro o Maximaal 15 euro o Maximaal 20 euro o Maximaal 30 euro o Maximaal 50 euro o Meer dan 50 euro

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 35

Damtotdamloop2014.indd 35

23-4-2015 9:00:34

C. ‘Bijdrage open vraag’ Stel dat de organisatie geld nodig heeft om de Dam tot damloop te blijven organiseren. Dit geld is nodig om het evenement zowel voor de lopers als de bezoekers goed en veilig te laten verlopen.

Zou u daar aan bij willen dragen? o Ja

o Nee

Zo ja, wat is het maximale bedrag dat u jaarlijks zou willen bijdragen? _______euro D. ‘Bijdrage cheap talk’ Stel dat de organisatie geld nodig heeft om de Dam tot damloop te blijven organiseren. Dit geld is nodig om het evenement zowel voor de lopers als de bezoekers goed en veilig te laten verlopen.

Zou u daar aan bij willen dragen? o Ja

o Nee

Zo ja, hoeveel zou u dan jaarlijks maximaal willen bijdragen?

Houdt u er bij het beantwoorden van deze vraag alstublieft rekening mee dat u het geld niet meer aan andere dingen kan uitgeven. Beeld u zich in dat u het geld ter plekke in een collectebus zou doen of dat het hier via een pinbetaling van uw bankrekening wordt afgeschreven. o Maximaal 2,50 euro o Maximaal 5 euro o Maximaal 10 euro o Maximaal 15 euro o Maximaal 20 euro o Maximaal 30 euro o Maximaal 50 euro o Meer dan 50 euro

Tabel 20 laat zien dat van de open vraag (C) de hoogste waarde laat zien. Cheap talk (doe alsof u echt moet betalen) reduceert de uitkomst zoals verwacht. De toegangsprijs geeft de minst hoge waarde. Kennelijk maakt het voor de waarde die men bereid is te betalen uit hoe sympathiek het klinkt (bijdrage klinkt beter dan prijs). Gemiddeld vinden we een betalingsbereidheid van €8,74 voor de bezoekers die bij willen dragen. Omdat niet iedereen

36 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 36

23-4-2015 9:00:34

wil betalen is de betalingsbereidheid voor alle bezoekers langs het parcours gemiddeld €3,54 (zie tabel 21). Met 115.000 bezoekers langs het parcours (waarvan bijna 54 procent inwoners van Amsterdam en Zaanstad), geeft dit een totale betalingsbereidheid van €407.533.19 TABEL 20

GEMIDDELDE BETALINGSBEREIDHEID VOOR DE VIER VARIANTEN (2014) versie A versie B versie C versie D Totaal ‘Toegangs- ‘Bijdrage’ ‘Bijdrage ‘Bijdrage prijs’ open vraag’ cheap talk’

Wil betalen als de organisatie geld nodig heeft

138

169

140

152

599

Wil niet betalen

229

207

230

212

878

Totaal

367

376

370

364

1477

Percentage dat bereid is te betalen

37,6

44,9

37,8

41,8

40,6

Percentage dat weet hoeveel (€)

37,1

44,9

36,2

41,5

39,9

Gemiddelde betalingsbereidheid

6,69

8,88

11,20

8,29

8,74

Gemiddelde betalingsbereidheid optie C in dezelfde klassen als de paymentladder vragen (€)

0,00

0,00

9,81

0,00

0,00

-25

0

26

-7

Verschil in gemiddelde waarde per type vraag ten opzichte van vraag B (in percentage)

TABEL 21

WAARDERING LANGS HET PARCOURS (2014) Langs het parcours

Bezoekers dat wil betalen

40,6%

Percentage dat weet hoeveel ze willen betalen

39,9%

Gemiddelde betalingsbereidheid voor bezoekers die willen betalen

€8,74

Gemiddelde betalingsbereidheid voor de gehele groep

€3,54

Aantal bezoekers langs het parcours

115.000

Waarvan inwoners van Amsterdam en Zaanstad langs het parcours

62.566

Waarde (wtp * aantal bezoekers)

€407.533

Waarde exclusief inwoners van Amsterdam en Zaanstad langs het parcours

€185.815

19 Omdat dit jaar alleen een bezoekers enquête is afgenomen is het aantal bezoekers zoals eerder aangegeven niet opnieuw geschat ten opzichte van 2013. Het percentage Amsterdammers en Zaandammers onder de bezoekers is wel opnieuw geschat.

2 Bezoekers over de Dam tot damloop | 37

Damtotdamloop2014.indd 37

23-4-2015 9:00:34

De betalingsbereidheid geeft weliswaar een flinke waarde, maar is mogelijk toch een onderschatting. Een flink deel van de bezoekers langs het parcours heeft een lange verblijfsduur, maar heeft geen positieve betalingsbereidheid. Daar lijkt de betalingsbereidheid geen goede maat voor de gebleken waardering. Tabel 22 verkent redenen waarom mensen niet willen bijdragen. De belangrijkste reden is dat ze vinden dat de overheid moet betalen, genoemd door bijna de helft van de bezoekers. Lastiger dan dat veel mensen niet willen betalen is dat de gevonden waarde lijkt relatief laag.20 Verder blijkt er geen sterk verband tussen verblijfsduur en betalingsbereidheid. Dus de betalingsbereidheid lijkt geen volledige maat te zijn voor het plezier langs het parcours.

TABEL 22

REDENEN OM NIET TE WILLEN BETALEN (2014)

Het is een taak van de gemeente om als het nodig is dit evenement mogelijk te maken Ik sta hier niet voor mijn plezier, maar om iemand aan te moedigen

46% 9%

De lopers moeten betalen

22%

Ik heb het geld niet

10%

De organisatie heeft geld genoeg

11%

Ik vind het niet belangrijk genoeg om aan bij te dragen

17%

Ik ben bang dat mijn bijdrage vooral bij de topatleten terecht komt

4%

Van mij hoeft het evenement niet

3%

Andere reden om niet te willen betalen

8%

Ondanks deze bezwaren, is er hier bewust voor gekozen de betalingsbereidheid mee te nemen in de analyse. Het alternatief is de waarde voor het plezier niet mee te nemen.

Dit geeft naar alle waarschijnlijkheid een grotere onderschatting van de waarde van het evenement.

20 De waarde van iemands vrije tijd kan benaderd worden met het netto uurloon. Volgens het CBS (geraadpleegd op 3 juni) was het bruto uurloon in 2010 €20,30 per uur. Uitgaande van een bevolking van 16.779.575 Nederlanders waarvan er 8.592.000 werken, een marginale belasting en premiedruk van 50 procent en dat de waarde van vrije tijd voor niet werkenden de helft is van de waarde van tijd voor wel werkenden, dan volgt dat de waarde van een uur tijd €7,67 is. ((8592000/16779575)*20,3*0,5+((16779575-8592000)/16779575)*20,3*0,5*0,5). Deze berekening is gelijk aan de berekening in Michiel de Nooij, Carl Koopmans Carlijn Bijvoet (2007) The Value of Supply Security, The Costs of Power Interruptions: Economic Input for Damage Reduction and Investment in Networks, Energy Economic, 29 (2), 277-295. Met deze uurwaarde volgt dat de waarde van de tijd per bezoeker gemiddeld €21,86 (7,67*((105+2*33)/60) is. Dit is exclusief de uitgaven al flink hoger dan de gevonden betalingsbereidheid.

38 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 38

23-4-2015 9:00:35

3 INKOMSTEN EN UITGAVEN VAN DE ORGANISATIE Le Champion organiseert jaarlijks de Dam tot damloop en vele andere evenementen in vooral Noord-Holland, waarbij de Dam tot damloop het grootste evenement is. Tabel 23 geeft in geaggregeerde vorm de inkomsten en uitgaven van Le Champion met betrekking tot de Dam tot damloop weer uitgesplitst naar regio.21 TABEL 23

UITGAVEN EN INKOMSTEN VAN LE CHAMPION UITGESPLITST NAAR REGIO (MAAL €1000; 2014) In Amsterdam en Zaanstad

Uitgaven door Le Champion

In Noord-Holland (incl Amsterdam en Zaanstad)

In Nederland (incl.

Noord-Holland)

538

1.731

2.265

Inkomsten uit regio

1.638

2.007

2.340

Netto bestedingimpuls

-1.100

-276

-76

De uitgaven kant bestaat uit veel posten, waarvan de belangrijkste zijn de materiaalkosten, de personeelskosten, promotie van de Dam tot damloop, vergoedingen en kosten voor

21 Voor 27 kostencategorieën en 9 inkomstenklassen heeft Le Champion een schatting gemaakt waar de uitgaven gebeuren, dan wel waar de inkomsten vandaan komen.

3 Inkomsten en uitgaven van de organisatie | 39

Damtotdamloop2014.indd 39

23-4-2015 9:00:35

de atleten, vervoer voor de deelnemers en kledingvervoer, medische voorzieningen uitslagenverwerking, amusement en kosten samenhangend met de businessloop, sponsoren en relaties, en bijdrage aan kleinere en startende evenementen van Le Champion.22 Opvallend is dat relatief weinig van de uitgaven in Amsterdam en Zaanstad gebeuren. Dit heeft er mee te maken dat de organisatie in Alkmaar zit en dat Le Champion materialen in heel Nederland inkoopt en inhuurt.

De belangrijkste inkomstenbronnen van Le Champion zijn de inschrijvingen voor de bedrijvenloop, individuele inschrijvingen, sponsorgelden, verkoop shirts en subsidies. Deze komen voor meer dan de helft uit Amsterdam en Zaanstad, gevolgd door de rest van NoordHolland en de rest van Nederland.

Per saldo heeft de organisatie een negatieve bestedingsimpuls in Amsterdam en Zaanstad, Noord-Holland en Nederland als geheel. De bestedingsimpuls voor Nederland als geheel is klein en betreft vooral de uitgaven aan buitenlandse atleten. De negatieve bestedingsimpuls van de organisatie is vooral voor Amsterdam en Zaanstad groot. Sec naar deze uitgaven kijken lijkt de Dam tot damloop duur, echter zoals de eerdere hoofdstukken, laten zien, staat der heel wat tegenover.

22 Le Champion, de organisator maakt als geheel geen winst, dus dat ontbreekt in deze lijst.

40 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 40

23-4-2015 9:00:35

4

ECONOMISCHE IMPACT ANALYSE Dit hoofdstuk vat de economische impact analyse samen.23 De afzonderlijke posten in de economische impact analyse zijn gebaseerd op de twee voorgaande hoofdstukken.

Een economische impact analyse (EIA) analyseert de financiële impact van een sportevenement op een lokale economie. De EIA’s die voor sportevenementen worden uitgevoerd, schatten alle uitgaven die extra zijn in een gebied, en vermenigvuldigen dat met een multiplier. Zo komt ze op een totale economische impuls. In Nederlandse EIA’s van sportevenementen wordt meestal een multiplier van 1 gebruikt. Alles wat geen extra uitgave is, zit niet in een EIA. Dus niet-marktgoederen, zoals plezier, city marketing effecten en trots zijn per definitie nooit opgenomen in een EIA. 23 Er is dus geen maatschappelijke kosten-batenanalyse gemaakt waarbij de MKBA voor een evenement alle kosten en baten voor alle inwoners van een stad, regio of land optelt. Een MKBA telt dus niet alleen de kosten en opbrengsten voor de organisatoren mee, maar de kosten en opbrengsten voor alle andere Nederlandse partijen (bedrijven, burgers, en overheden). Niet alleen uitgaven worden meegeteld, maar zo mogelijk alle effecten van het evenement. Ook de effecten die niet op een markt verhandeld worden. Voor zover mogelijk worden de effecten in geld uitgedrukt. Doordat alle effecten meegenomen worden geeft een MKBA antwoord op de vraag of een sportevenement naar verwachting al dan niet welvaartsverhogend is. Welvaartsverhogend betekent dat er verder wordt gekeken dan alleen naar bestedingen, zoals in een EIA. Voor het verschil tussen MKBA en EIA zie het rapport over de Dam tot damloop 2013 en Michiel de Nooij (2014) Impact van sportevenementen: EIA versus MKBA. In Paul Hover, Jerzy Straatmeijer en Koen Breedveld (red.) (2014) Sportevenementen in Nederland. Mulier Instituut, Utrecht/Arko Sports Media Nieuwegein. Pp. 132-153.

4 Economische impact analyse | 41

Damtotdamloop2014.indd 41

23-4-2015 9:00:35

Tabel 24 geeft de additionele bestedingen / Economische Impact Analyse van de Dam tot damloop weer. Hierbij is onderscheid gemaakt naar drie gebieden waar een effect kan optreden: Amsterdam en Zaanstad, Noord-Holland (inclusief Amsterdam en Zaanstad), Nederland als geheel.24 Toelichting op de berekening per regel: 1. Bestedingen van bezoekers zijn de bestedingen van buiten de regio die extra zijn in de regio.

2. Bestedingen van de organisatie zijn negatief omdat er geld de regio uit gaat (van Amsterdam naar Alkmaar waar de organisatie zit en veel uitgaven doet, en vanuit Alkmaar naar buiten de provincie in verband met inkoop en naar buiten Nederland vanwege de kosten van de internationale atleten.

3. Bestedingen van de lopers van buiten de regio naar binnen de regio. Deze zijn dit jaar niet opnieuw geschat. Daarom is aangenomen dat de bestedingen van de lopers in 2014 gelijk zijn aan de bestedingen van de lopers in 2013.

4. Optelling van posten 1, 2 en 3, met daarbij aangenomen dat de multiplier 1 is.

TABEL 24

ECONOMISCHE IMPACT ANALYSE DAM TOT DAMLOOP 2014 (MAAL €1000) Amsterdam en Zaanstad

Noord-Holland

Nederland

1. Bestedingen van bezoekers

1,740

628

0

2. Bestedingen van de organisatie

-1,100

-276

-76

3. Bestedingen van de lopers

358

222

0

4. Saldo EIA

998

574

-76

De belangrijkste bevindingen is dat de Dam tot damloop zorgt voor extra bestedingen van bijna €1 miljoen in Amsterdam en Zaanstad, en van ruim een half miljoen in Noord-Holland.

Hoe groter de regio hoe kleiner de economische impact. Voor Nederland als geheel is de economische impact zelfs enigszins negatief.

24 Daar waar in de eerdere hoofdstukken geen uitsplitsing gemaakt is naar afkomstig uit NoordHolland en daarbuiten is deze berekend op basis van de volgende kentallen: 22% van de bezoekers komt van buiten Noord-Holland; 78% van de bezoekers komt uit NoordHolland; 32% komt uit Amsterdam; 23% komt uit Zaandam; 54% komt uit Amsterdam en Zaandam; 22% komt uit NoordHolland exclusief Amsterdam en Zaandam.

42 | Dam tot damloop 2014

Damtotdamloop2014.indd 42

23-4-2015 9:00:35

OVER DE AUTEURS Michiel de Nooij is gepromoveerd op het gebied van kosten-batenanalyses. Hij heeft kosten-batenanalyses op een breed scala aan onderwerpen gepubliceerd, zowel rapporten in opdracht, vakpublicaties en diverse wetenschappelijke publicaties. Eerder heeft hij ook kosten-batenanalyses van het organiseren van het wereldkampioenschap voetbal en de Olympische Spelen gemaakt. Van 2012 tot 2014 was hij senior onderzoeker sport en economie bij CAREM, het kenniscentrum van het Domein Economie en Management van de Hogeschool van Amsterdam. Momenteel is hij onafhankelijk onderzoeker met een focus op maatschappelijke kosten-batenanalyses en sport economics (Michiel de Nooij Economisch Onderzoek en Advies; www.michieldenooij.nl).

Peter Horsselenberg is docent marketingcommunicatie en onderzoeksvaardigheden voor de opleiding Communicatie aan de Hogeschool van Amsterdam en tevens onderzoeker bij het kenniscentrum Centre for Applied Research on Economics & Management (CAREM).

4 Economische impact analyse | 43

Damtotdamloop2014.indd 43

23-4-2015 9:00:35

Damtotdamloop2014.indd 44

23-4-2015 9:00:35