VBB_11-2016

Bloemisterij Vakblad voor de

11 71e jaargang 18 maart 2016

Emsflower groeit en moderniseert 28

8 Je verhuist en

12 ’Het succes van

24 Telers bijpraten

32 Optimale bloei

wordt een andere ondernemer

een merk hangt af van positionering’

en polsen over plantgezondheid

hortensia middels moleculaire test

media

media

Bloemisterij Vakblad voor de

8 ’We slaan nu meer

met de vuist op tafel’

Opinie 4 Interview: ’Zonnepanelen met batterij kansrijk voor tuinbouw’ 4 Commentaar: Wordt Nederland hekkensluiter met duurzaamheid?

5 Stelling: FHSTF is een beurs te veel

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet 8 Ondernemen: ’We slaan nu meer met de vuist op tafel’ 9 Column: Angelle van Kleef, Canada

12 ’Het succes van een merk

hangt af van positionering’

10 Ondernemen: Kritiek op WWZ neemt toe 11 Vragen: Hoe selecteer ik een geschikte nieuwe medewerker?

12 Afzet: ’Het succes van een merk hangt af van positionering’ 14 Export: VGB lanceert tool met schat aan afzet- en marktinformatie

Markt 18 Nog niet genoeg waardering voor betere minicymbidium 18 Meer maatwerk verbreedt markt verpakte cymbidium 19 Ook bij grootbloemige cymbidium grotere prijsfluctuaties 20 Primula obconica lift mee op dubbele feestdag 21 Vraag naar bellis normaal, veel aanbod erg vroeg

Teelt

24 Bijpraten en polsen over plantgezondheid

22 In beeld: Plant en stok in het midden 24 Gewasbescherming: Bijpraten en polsen over plantgezondheid 28 Perkgoed: ’Een jaar niet uitbreiden, dan maar optimaliseren’ 31 Zomerbloemen: ’Funda voor pachters’ slaat aan 32 Hortensia: Moleculaire test voor optimale bloei hortensia 34 Teelttips: phlox, lelie, tulp, lisianthus, perkgoed 35 Column: Kees van Egmond

Nieuws 36 Bedrijfsinformatie

32 Moleculaire test voor optimale bloei hortensia

Service 37 Kasgenoot: Michel van Rijn Agenda Voorplaat: Foto: Peter van Leth

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

3

Opinie Rob van Leeuwen, Jules Energy:

’Zonnepanelen met batterij kansrijk voor tuinbouw’

FOTO: JULES ENERGY

Voor glastuinders is het interessant zonnepanelen op hun schuur te leggen en die te combineren met batterijen voor stroomopslag. Dat stelt Rob van Leeuwen van ICT-bedrijf Jules Energy. Hij is betrokken bij het demonstratieproject ’Energieopslag op het boerenbedrijf’ in Drenthe. „Door de komst van wind- en zonne-energie kun je met flexibiliteit geld gaan verdienen.”

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

Wat doet u precies?

Wat is dat voor project?

Wat betekent dat voor tuinders?

Wat is uw visie op de energieontwikkelingen?

Commentaar Joef Sleegers vakredacteur jsleegers@hortipoint.nl

Wordt Nederland hekkensluiter met duu

D

uurzame energie is langzamerhand op een omslagpunt aangekomen. In diverse landen is het al goedkoper om elektriciteit te produceren met zonnepanelen dan met gas, bleek vorige week in een uitzending van het VPRO-programma Tegenlicht. En als iets economisch voordeel oplevert, dan gaat de ontwikkeling opeens een stuk sneller. Het valt niet uit te sluiten dat elektriciteit over twintig jaar gratis is, werd voorspeld op de Glastuinbouwdag van Energy Matters, vorige week vrijdag. Want grondstoffen worden doorgaans steeds duurder en technologie steeds goedkoper.

In Nederland wil het nog niet erg vlotten met duur-

zame energie. Een van de problemen is dat het nog niet meevalt om een windmolen of een biomassainstallatie van de grond te krijgen. Er is veel motivatie en geduld nodig om aan een vergunningtraject te beginnen. Aan de ene kant wil de overheid het stimuleren, aan de andere kant wordt het initiatiefnemers heel moeilijk gemaakt. Dat ondervinden tuinders ook.

Met gewasbescherming is iets soortgelijks aan de hand. Op het PlantgezondheidEvent van LTO Glaskracht en Wageningen UR vorige week was te zien dat tal van telers, onderzoekers en bedrijven werken aan milieuvriendelijke gewasbescherming.

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

In hoeverre is zo’n batterij gauw terug te verdienen?

Stelling

FHSTF is een beurs te veel Het zag er mooi uit hoor: FloraHolland Seasonal Trade Fair. Fraaie stands en ook het Florist Event had een aantal stappen gemaakt. Maar toch. Echt druk was het er niet. Het woord beursmoeheid viel regelmatig. Zijn er niet gewoon te veel beurzen? En is uitgerekend de FHSTF de bekende druppel in het voorjaar? Over een paar weken is er al weer de Spring Fair in Aalsmeer. Hoogste tijd om weer eens te kijken om deze beurzen samen te voegen.

Gerard Heemskerk, vasteplantenkweker in Noordwijk „Het voorbeeld betreft een intern Flora-beleid, daar dienen de eigenaren (leden) iets van te vinden, mijn mening is dat het te veel van het goede is.

Algemeen moet een beurs innovatief zijn waar de (inter)nationale bezoeker goede ideeën opdoet die uiteindelijk geld opleveren. Een beurs moet niet concurrerend zijn met andere beurzen

omdat niet de beurs zelf maar de inhoud het doel moet zijn. Zolang het binnen de landgrenzen is, is concurrentie onderling dodelijk, neem als voorbeeld de IPM in Essen, zij werden een succes omdat in Nederland er twee vochten om het been, en jawel, IPM ging er als de derde mee heen. Een goede beurs moet altijd over de landgrenzen heen gaan, want daar moet de winst vandaan komen!”

Wat laat het project tot nu toe zien?

Mariëlle Kroes, tulpenbroeier in Nieuwe Wetering „Wel leuk hoor al die beurzen, maar ik denk inderdaad dat het te veel wordt. Voor ons begint het beursseizoen in november met de Trade Fair in Aalsmeer. Wij staan zelf sinds vier jaar als een van de weinige tulpenkwekers op deze beurs. Het zijn altijd vruchtbare en gezellige dagen, waarbij wij graag een bakkie doen met bestaande en

nieuwe klanten maar ook met collegakwekers uit de regio. Daarna begint voor ons het tulpenseizoen. In februari en maart is het bij ons topdrukte, dus een beursbezoek in deze periode is voor ons lastig te plannen. De FHSTF lijkt mij een combinatie van een stukje Trade Fair en een stukje Spring Fair. Zonde, want dan zou zo’n beurs al snel tussen wal en schip raken!”

rzaamheid?

Marc Rutgrink, zomerbloementeler in Lisse Dit is iets dat door de hele samenleving wordt gedragen. Veel duurzame oplossingen lopen echter stuk op toelatingsinstantie Ctgb en de NVWA. Voor natuurlijke middelen is het binnen de huidige wetgeving bijzonder moeilijk om een toelating te krijgen. Ook op dit gebied begint Nederland achter te lopen bij het buitenland.

Als we met z’n allen willen voorkomen dat Nederland hekkensluiter wordt op het gebied van duurzame energie en duurzame tuinbouw, dan zal er toch echt snel iets in het beleid moeten veranderen. Zodat het aantrekkelijk wordt om duurzame alternatieven te zoeken en te gebruiken.

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

„Als het op een beurs niet druk is zegt dat al veel. En er zijn nogal wat beurzen.

Ook wij hebben als Summerflowers-collectief een jaar in Naaldwijk op de FHSTH gestaan, maar toch gekozen voor de Trade Fair in Aalsmeer, omdat

al onze klanten daar wel komen en in Naaldwijk vooral de klanten die daar gevestigd zijn. Ook als bedrijf moet je goed kijken, waar je gaat staan voor het beste resultaat. En dan kun je tot de conclusie komen dat een bepaalde beurs niet voldoet of te veel is. Samenwerking of samenvoeging is dan een goed idee.”

5

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.

n Bruna start met verkoop bloemen en planten Bruna is deze week een pilot gestart met de verkoop van bloemen en planten. De producten, die als uitbreiding van het cadeauassortiment in de boekwinkel fungeren, zijn in vijftien winkels te koop én op www.bruna.nl.

Bestellingen worden direct vanuit de kweker afgeleverd op elk gewenst adres. Om dat mogelijk te maken, werkt Bruna samen met Category Captain Grower to Consumer, kwekers van FloraHolland en partijen als PostNL en Chrysal. In de deelnemende winkels staat een speciale bestelzuil met interactief scherm.

Vanaf € 19,95 (inclusief verzendkosten) kan iedereen kleurige boeketjes, een opgemaakte bos rozen of complete mandjes met planten cadeau doen en laten bezorgen. Bruna wil de pilot zo kort mogelijk laten lopen. Na evaluatie is het de bedoeling dat Bruna Groen, zoals het concept heet, zo snel als kan in zoveel mogelijk winkels een vaste plaats krijgt.

Nog een paar weekjes snijmuscari Bij Gebr. Pletting in Heemskerk zijn de laatste weken van het muscariseizoen aangebroken. Ze zijn dit seizoen begin april klaar en dat is iets eerder dan andere jaren. „De prijsvorming was dit jaar goed, dus we hebben de temperatuur erop gehouden. Daar kun je wat mee spelen en zonodig de aantallen wat terugschroeven. Maar dat was dit seizoen niet nodig”, zegt Bart Pletting.

Elke dag brengt Gebr.

Pletting twee karren bloemen naar de klok.

Eentje naar Rijnsburg en eentje naar Aalsmeer.

Momenteel krijgen ze daar ruim een dubbeltje voor de snijmuscari en dat is volgens Pletting een prima prijs „Maar je moet heel gedoseerd aanvoeren. Het blijft een nicheproduct; er worden hele kleine aantallen van gekocht.”

n Tulp en cactus op één in RoyalFloraHolland40 De tulp Menton unique en de cactus Guentheri Espostoa staan op de eerste plaats van de nieuwste editie van de RoyalFloraHolland40.

De ranglijst toont de populairste bloemen en planten van de afgelopen maand. De veiling analyseert daarvoor zowel het klokaanbod als de directe stromen op prijs, aanvoer en omzet.

n Nieuwe hortensia ’Ruby Tuesday’ centraal in campagne Magical Four Seasons voert dit jaar een promotiecampagne richting de consument in Nederland en Vlaanderen voor haar collectie tuinhortensia’s, waarbij de nieuwe hortensia ’Ruby Tuesday’ centraal staat. De campagne bestaat uit een mix van free publicity, items in het tv-programma Robs Grote Tuinverbouwing, media-acties en nieuw promotiemateriaal voor op de winkelvloer.

n Onderzoekers testen nieuwe zuiveringstechnniek Onderzoekers van het Centre of Expertise Water Technology (CEW) testen momenteel, samen met Easymeasure BV en Water Waves BV, een niet eerder toegepaste technologie om restwater uit de glastuinbouw te zuiveren van gewasbeschermingsmiddelen. Het gaat om een nieuwe variant van de zogeheten Fenton-

6

reactie. Daarbij worden gewasbeschermingsmiddelen afgebroken onder invloed van een oxidatiemiddel (waterstofperoxide) en ijzerdeeltjes in het water. De nieuwe techniek moet leiden tot een halvering van de kosten voor verwijdering van gewasbeschermingsmiddelen.

n Zorgen in Westland over windmolens op zee De plannen van de rijksoverheid voor windmolenparken op zee voor de kust van Den Haag, hebben tot bezorgde reacties geleid in de Westlandse gemeenteraad. Mogelijk moeten er vanaf de kustlijn nieuwe ondergrondse hoogspanningsleidingen naar het trafostation in Wateringen worden getrokken die dan Westlands glastuinbouwgebied zullen doorkruisen.

n Tulpen Carré en Schiphol gedoopt Twee internationaal bekende Nederlandse ’merknamen’ – Carré en Schiphol – zijn voortaan verbonden aan een tulp. Directeur Van der Zwaan van theater Carré doopte op 16 maart de uitverkoren cultivar en president-directeur Nijhuis van Schiphol zal dat op 24 maart doen.

De luchthaven viert dit jaar zijn honderdjarig bestaan en wil dat luister bijzetten met de doop van een eigen tulp.

n Avonturenspel met Bamboo Bill kick-off Kom in de Kas Op 31 maart gaan 125 leerlingen van basisscholen uit Kudelstaart op ontdekkingstocht in de Nederlandse jungle. In de kas van Bunnik Vriesea’s spelen zij het Kom-in-deKas-Avonturenspel, waarin Bamboo Bill de hoofdrol speelt. De avonturier is bekend van Ouwehands Jungleclub, onderdeel van het tv-programma TeleKids op RTL8. Het geheel vormt de landelijke kick-off van Kom in de Kas 2016.

n Bloemisten hebben moeite met vernieuwing boeketten Hoewel het boeket volgens bloemisten enorm belangrijk is voor de omzet van hun winkel, slagen zij er niet in innoverende boeketten te maken omdat hen daarvoor de tijd ontbreekt.

Dat bleek onlangs tijdens een discussie over boeketten, georganiseerd door het Bouquet Tales Lab.

n Multi-transactieveilen positief ontvangen De eerste ervaringen met multi-transactieveilen zijn positief, zo blijkt uit een pilot die sinds januari draait op de plantenklok van FloraHolland in Naaldwijk. Klanten zijn inmiddels gewend Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

FOTO: CINDY VAN DER ZWET

Gelezen op Twitter Ed Moor (@Ed_Moor)

Jungle Talks. Via internet praatten zij tuinders bij over het opbouwen van een sterk consumentenmerk en over het veranderen van traditioneel naar creatief ondernemerschap.

 Congres over sierteeltmarktplaats van de toekomst VGB en Blooming Breeders organiseren op 6 april een congres over de sierteeltmarktplaats van de toekomst. Acht pitchers presenteren hun visie, onder wie organisatie-adviseur Kees Rippen en veredelaar/teler Kitty de Jong. Eerstgenoemde gaat in op het belang van verdergaande samenwerking in de sierteeltsector. De Jong spreekt over specialty’s en de functie die de veiling daarbij kan vervullen.

 Digitaal kennisplatform Plantgezondheid

aan de nieuwe veilwijze. In juni wordt bekend of multi-transactieveilen ook daadwerkelijk bijdraagt aan een optimale en stabiele prijsvorming. Met multi-transactieveilen kunnen meerdere kopen toegewezen worden aan klanten, binnen één klokstop, op één prijspunt.

 Adviesbureaus introduceren gezamenlijke quickscan waterzuivering De adviesbureaus Agrimaco, Delphy en DLV Glas & Energie zijn onlangs onder de naam ’Brinkers – de vinger op de zere plek’ een gezamenlijk project gestart waarmee ze tuinderscollectieven een quickscan aanbieden om tot een businesscase voor waterzuivering te komen. De drie bureaus bieden telers een quickscan aan, waarmee het voor hen makkelijker wordt om als zuiveringscollectief tot een businesscase te komen. Collectieven moeten vóór het eind van dit jaar een businesscase hebben om door de overheid erkend te kunnen worden.

 Bierbrouwer en marketeer in Jungle Talks Bierbrouwer Jan-Paul Rutten van Gulpener en marketeer Roger Engelberts van Imagro waren op 15 maart te gast als spreker in het webinar Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Tijdens het PlantgezondheidEvent in Bleiswijk is op 10 maart het Kennisplatform Plantgezondheid voor de glastuinbouw gelanceerd.

Het is een initiatief van LTO Glaskracht Nederland. De website biedt praktische info over onder meer hygiëne, middelenpakket en wetgeving en alle lopende en afgeronde onderzoeken rondom plantgezondheid.

Meer hierover op pagina 24

Eric Moor (@eric_moor)

Hermen de Graaf (@hermendegraaf)

Jelle Strijbis SV.CO (@SVCOmpanies)

Linda Van Der Slot @lindavdslot

Romeo Sommers (@RomeoSommers)

 Overleg cao Open Teelten loopt vast op loon De onderhandelingen over een nieuwe cao voor de open teelten hebben nog geen resultaat opgeleverd. De gesprekken zijn op 4 maart vastgelopen op het loonbod, meldt CNV Vakmensen. Op tal van punten zijn de onderhandelaars elkaar dicht genaderd, bijvoorbeeld waar het om een eenvoudiger regeling voor de arbeidsduur en -tijden gaat, maar over een loonsverhoging kon nog geen akkoord worden bereikt.

Discussie op LinkedIn WWZ werkt averechts

 LTO wil dat Asscher WWZakkoord snel goedkeurt Minister Asscher van Sociale Zaken moet als de wiedeweerga het akkoord tussen LTO Nederland en de vakbonden over de omgang met de WWZ goedkeuren. Dat vindt LTO Nederland. Onder kwekers is de wet niet populair vanwege onder meer de transitievergoeding.

Meer hierover op pagina 10

7

Hoe verhuizen je manier van ondernemen kan veranderen

’We slaan nu meer met de vuist op tafel’ Teunis en Evelien Versteeg van helleboruskwekerij De Liesvelden verplaatsten hun bedrijf vorig jaar van Brakel naar Poederoijen, een verhuizing die niet zonder slag of stoot is verlopen. Het stel uit de Bommelerwaard is blij met de nieuwe locatie en ziet weer toekomst voor het bedrijf. De bedrijfsverplaatsing heeft hen niet onveranderd gelaten. ’We slaan nu meer met de vuist op tafel.’

Tijs Kierkels bloemisterij@hortipoint.nl

T

FOTO: WILMA SLEGERS

Extensiveringsgebied

’Wachten terwijl alles veroudert’

Teunis en Evelien Versteeg: „Het proces van bedrijfsverplaatsing heeft ons gevormd. Maar we hebben nu een bedrijf waarop we trots zijn en waarmee we de toekomst aan kunnen.”

8

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Column Angelle van Kleef

Achtergrond

vankleef@kwic.com

Canada

Beperkte mogelijkheden in extensiveringsgebied De provincie Gelderland wil de tuinbouw in de Bommelerwaard herstructureren om enerzijds deze sector ontwikkelingskansen te bieden en anderzijds tot landschapsverbetering te komen. De tuinbouw in de Bommelerwaard heeft te maken met: extensiverings-, intensiverings- en reserveconcentratiegebieden (magneetlocaties).

In een extensiveringsgebied, waarin Kwekerij De Liesvelden oorspronkelijk was gevestigd, zijn de ontwikkelingsmogelijkheden beperkt. Er bestaat een subsidieregeling om bedrijven vanuit extensiveringsgebieden te verplaatsen en

waarmee de waardedaling van de grond op de oude plek kan worden gecompenseerd.

Voorwaarde voor de subsidie is dat meer glas wordt afgebroken, dan erbij komt. Dat betekent dat de verplaatsende ondernemer af te breken glas erbij moet ’sprokkelen’. Hij zal daarvoor bij gestopte of stoppende tuinders moeten aankloppen met het aanbod tegen betaling hun kassen te slopen.

Dit beleid is al enkele jaren oud. Nieuwste ontwikkeling is het Provinciaal Inpassingsplan (PIP), waarmee Gelderland bouwplannen in de intensiveringsgebieden wil stroomlijnen en afstemmen.

Oud glas afbreken

Sociale redenen

Samenwerken Onlangs bezocht ik een bijeenkomst die werd georganiseerd door onze potgrondleverancier.

Twee nieuwe medewerksters van OMAFRA (Ontario Ministry of Agriculture and Rural Affairs) hielden een lezing. De specialist geïntegreerde gewasbescherming vertelde over haar ervaringen in het onderzoek naar biologische bestrijding van luizen. In haar nieuwe positie gaat ze zich bezighouden met het verbeteren van geïntegreerde bestrijding in de sierteelt, het online aanbieden van informatie hierover en met preventieve maatregelen aantastingen van schimmels en bacteriën te beperken. De specialist bloementeelt gaat zich vooral bezighouden met productie, belichting, voeding en water in de sierteelt. Haar doel is om te leren, kennis te delen en samen te werken. Het is daarom belangrijk om contacten te leggen met alle betrokkenen in de sierteeltsector. Afgelopen week bezochten beide specialisten onze kwekerij.

We maakten een rondgang over ons bedrijf en bespraken veel teeltfacetten van hibiscus en bromelia’s. Ook kwam de biologische bestrijding in hibiscus ter sprake.

Vorig jaar is in Vineland het nieuwe kassencomplex van Vineland Research and Innovation Centre in gebruik genomen. Met het bestuur van Flowers Canada kregen we er een rondleiding. Het was interessant om te zien dat de kassen 7 m hoog zijn en de verwarming gebeurt met hoogrendementsketels. Naast de veredeling van tomaten en aubergines wordt er onderzoek gedaan naar biologische bestrijding en introductie van nieuwe bloemengewassen.

Tevens kregen we uitleg bij het onderzoek naar stressmeting bij planten.

Terugrijdend van de bijeenkomst in de Niagara-regio zie ik dat de natuur zich op het voorjaar voorbereidt. De sneeuw is gesmolten en de zangvogels zijn teruggekomen van hun overwinteringsgebieden. Een week eerder dan gebruikelijk. Nu is de stilte, met het incidentele geluid van de kraai en de Blue Jay (gaai), vanaf het eerste ochtendlicht vervangen door een variatie aan zangvogelgeluiden. Op de prairie hebben we de vogelhuisjes leeggehaald zodat ze klaar zijn voor nieuwe vogelparen van Eastern Bluebirds en boomzwaluwen. Ook de insecten beginnen weer te vliegen en we kunnen weer zonder jas naar buiten. De lente komt eraan.

Angelle van Kleef is plantenteler in Ontario

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

9

Minister Asscher moet alle zeilen bijzetten wat betreft behouden WWZ

Kritiek op WWZ neemt toe

FOTO: PETER VAN LETH

De Wet Werk en Zekerheid (WWZ) wordt wel beschouwd als het paradepaardje van minister Asscher van Sociale Zaken.

Hij heeft vakbonden nog aan zijn zijde, maar kritiek blijft niet langer beperkt tot werkgeversorganisaties.

Peter van Leth

Sociale partners zijn het eens over aanpassing van de WWZ voor seizoensarbeid in agrarische sectoren. LTO vindt dat Asscher haast moet maken met het goedkeuren van deze afspraken.

pvanleth@ortipoint.nl

M Averechts effect

Groen licht

Achtergrond ’Verplichtingen vast werk te ver doorgevoerd’

Nico Van Ruiten

10

De verplichtingen rondom vaste contracten zijn in Nederland te ver doorgevoerd, waardoor partijen gaan kiezen voor andere arbeidsrelaties. Dit kan een zware wissel trekken op de toekomst van collectieve zaken zoals

pensioen, arbeidsongeschiktheid en werkeloosheid. Althans zo denkt Nico van Ruiten, voorzitter LTO Glaskracht Nederland erover.

Werknemersorganisaties wijzen volgens hem hier dan ook terecht op.

Het is volgens Van Ruiten dan ook wenselijk om in dit kader een veel fundamentelere discussie te voeren over de vormgeving van arbeidsrelaties in de toekomst. „Voor

collectieve zaken moet worden gezocht naar andere uitgangspunten en grondslagen waardoor ook het onderscheid tussen vaste en losse dienstverbanden minder wordt. Op die manier zijn twee vliegen in één klap te slaan. Meer stabiele arbeidsrelaties en behoud van waardevolle sociale voorzieningen op langere termijn”, schetst de voorzitter van LTO Glaskracht.

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Vragen Heeft u een vraag? Mail deze naar Peter van Leth, pvanleth@hortipoint.nl

Ik heb een vacature op mijn bedrijf, hoe selecteer ik een geschikte nieuwe medewerker?

Werving en selectie, elke werkgever heeft ermee te maken.

Het aannemen en inwerken van een nieuwe medewerker kost veel tijd. Hoe kunt u dit zo goed mogelijk aanpakken?

E ILLUSTRATIE: PETER MOORMAN

Afronding procedure

Sollicitatiegesprek

Referenties

Diana Eleveld, Adviseur cao en arbeidsrecht, Werkgeverslijn land- en tuinbouw, 088-8886688, deleveld@ ltonoord.nl Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

11

Van snoeptomaat naar Tommies

’Het succes van een merk hangt Tommies is het eerste snacktomaatje van Nederland. Na elf jaar is het snoeptomaatje niet meer weg te denken. „Met de naamsbekendheid van Tommies zit het wel goed, maar daar koop je niks voor. Je moet je als merk continue blijven bewijzen.”

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

H

Consumentenonderzoek

Glimlach op gezicht 12

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

af van positionering’ Ruim tien jaar geleden werd Tommies geïntroduceerd. Inmiddels zijn er meer aanbieders op de markt. „Natuurlijk heb je daar last van. Je komt meer in een prijsdiscussie terecht.”

Geen gebakken lucht

Focus op andere verkooppunten

Tommies heeft niet stilgezeten. Zo zijn er ook snackkomkommers en -paprika’s aan het assortiment toegevoegd. Ook zijn er verschillende verpakkingsvormen mogelijk.

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

13

VGB lanceert tool met schat aan afzet- en marktinformatie

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

FOTO: VGB

VGB heeft een tool gemaakt met uitgebreide afzet- en marktinformatie.

Mogelijk wordt de info in de nabije toekomst toegankelijk voor telers. Op de VGB Importdag op 31 maart in Nootdorp wordt de tool gepresenteerd.

Een ’screenshot’ van de importtool van VGB. In de tool is informatie over onder meer de markt en afzet van bloemen en planten van veel bronnen verwerkt.

V

Focussen

Alleen voor leden

Meer bronnen

14

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Markt Klok prijsbeelden Snijbloemen

Groene planten

Bloeiende planten

Bloemen gingen in week 10 gemiddeld voor € 0,23 van de hand. Vorig jaar was de prijs met € 0,28 een stuk hoger. Toen werd er nog volop ingekocht voor Engelse Vrouwendag.

De gemiddelde prijs van groene planten kwam in week 10 uit op € 1,28, een stijging van 13 cent ten opzichte van vorig jaar. De aanvoer was 5,6% lager.

Bloeiende planten brachten vorige week gemiddeld € 0,91 op. Vorig jaar lag de gemiddelde prijs 3 cent hoger. De aanvoer was dit jaar met 14,8% fors lager.

De week van de klokinkoper

BRON: FLORAHOLLAND

Cor van Jaarsveld:

FOTO: VAKBLAD VOOR DE

’Mengbloemen en tulpen goed aan de prijs’ Bedrijf: Lavendel, Driebergen Veiling: Plantion Week: 10

Maandag „Er komen 750 karren voor de klok. Ik merk dat de buitenhandel enorm aantrekt. Er komen veel violen en de eerste margrieten en tuinkruiden worden geveild. Er worden vandaag ook nog veel rozen geveild en daardoor komen de prijzen onder druk te staan. Het zijn de naweeën van de bloemendagen die we net achter de rug hebben. De goede tulpen doen van 15 tot 20 cent. De gemengde gaan voor rond de 25 cent. Lisianthus is knap duur. Dat is eigenlijk al een paar weken zo. Ik denk dat het komt doordat er relatief weinig mengbloemen voor de klok komen.”

Gevolg is dat mengbloemen goed aan de prijs zijn.”

Donderdag „Er komen 400 karren onder de klok door. Het is vandaag goedkoper dan de rest van de week. Er zitten net te weinig mensen op de tribune.

Het is niet dat de handel in de goot ligt, maar her en der zijn bloemen en planten een dubbeltje goedkoper. Ook lisianthus. Er staat een redelijk sortiment, maar niet heel uitgebreid. Donderdag is altijd een moeilijke dag.”

Dinsdag

Vrijdag

„Er staan 450 karren. Het is een beetje hetzelfde verhaal als gisteren. Er komen leuke buitendingen voorbij. Met het oog op Pasen komen er bollen-op-pot langs zoals narcissen. Na de Pasen zal dat wel afgelopen zijn, omdat er dan minder verkoop in is. Zeker met zulke temperaturen. Arrangementen zijn goed aan de prijs, verder is het hetzelfde als maandag.”

„Het aanbod is 800 karren. Het is sterk duurder dan donderdag. Tulpen stijgen van 15 naar 20 cent, dat is een goede prijs. Gemengde tulpen zijn nog duurder. Ook de Franse tulpen worden goed betaald. Lisianthus is wederom duur: rond de 70 cent. Ook alstroemeria’s zijn goed aan de prijs, behalve de B-kwaliteit dan, maar die koop ik niet. Violen doen het goed, ze klimmen van 15 naar 25 cent. Dat heeft er puur mee te maken dat er goed weer wordt aangekondigd voor het weekend. En we hebben goede verkoopdagen achter de rug. Dus iedereen moet weer inkopen.

Het was al met al geen verkeerde week. Nu maar hopen dat het weer aanhoudt.”

Woensdag „Er komen 900 karren. Het is een goed aanbod. Ik blijf er wel bij dat er weinig mengbloemen komen. Alleen alstroemeria en lisianthus. Er komen nog geen phloxen. Normaal komen die uit het buitenland, maar nu niet.

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

15

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de verkochte stuks ten opzichte van vorig jaar. Week 1 + 2 van 2015 zijn samengeteld en worden als week 1 gezien. Week 3 = week 2, week 4 = week 3, week 5 = week 4, etc).

Cathelijne Doerrleben cathelijnedoerrleben@floraholland.nl

Snijbloemen Ranonkel is grootste prijsstijger

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Kamerplanten Omzet hydrangea daalt flink

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Tuinplanten Minder tuinplanten verkocht

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

16

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Nederland

Over de toonbank

Mireille Huizer - de Bruijn:

’Dit is de periode dat je gele bloemen kunt verkopen’

FOTO: GERDIEN DE NOOY

ling bevalt prima. Zo is het voor mij goed werkbaar en in de winkel is er weinig van te merken.

Wij verkopen geen planten, daarvoor sturen we de mensen door naar de kas. Maar als we een presentatie willen maken, dan lopen we net zo makkelijk de kas in. We versterken elkaar.”

Waar koopt u de bloemen in?

Mireille staat rechtsvoor bij de bloemen.

Naam: Josina Bloemen Locatie: Oss Sortiment: 90% bloemen, 10% accessoires Specialiteit: Serve en maatwerk Aantal medewerkers: 6

Jullie verkopen geen planten? „Samen met mijn compagnon Suzanne heb ik anderhalf jaar geleden de winkel overgenomen van mijn vader en oom. Zij hadden een bloemenwinkel met daarbij een grote plantenkas. Ik ben verdergegaan in de bloemen en mijn nicht heeft de plantenkas overgenomen. Die verde-

Standpunt

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Is de prijs belangrijk? „Kwaliteit is belangrijker dan de prijs voor onze klanten. Maar wij willen wel iedere klant van dienst zijn. Wij maken met net zoveel enthousiasme een boeketje van € 10 als eentje van € 50. Wij vinden het belangrijk dat iedereen zich welkom voelt in de winkel. Service en klantenbinding zijn hierbij heel belangrijk.”

Het is bijna weer Pasen...

Is er veel concurrentie in Oss? „Er zijn nog meer bloemenwinkels, maar we gaan prima met elkaar om. Wij zitten elkaar niet in de weg. Ook de verkoop in de supermarkten zie ik niet als bedreigend. Wij hebben echt wel andere soorten staan; wij verkopen een veel exclusiever assortiment. Wat ik wel spannend vindt, zijn initiatieven zoals Bloomon.”

Wat vindt u daar zorgelijk aan? „Het feit dat zij rechtstreeks bij de kweker inkopen. Daar heb ik wel een beetje moeite mee.

Daar kunnen wij als bloemist niet tegenop. De tussenhandel is voor ons onmisbaar. Het zijn ontwikkelingen die niet zijn tegen te houden.

Daar moeten we oog voor hebben.”

Verkoopt u zelf ook online? „Onze webshop is gekoppeld aan de Fleurop site. Daar wordt steeds meer op besteld. De tijd ontbreekt om de eigen boeketten erop te zetten. Dat moeten wij nog doen.”

„Daar spelen we wel op in met eitjes, veren,

Gestaffeld tarief ja, de veiling uitkleden nee

D

Marco van Leeuwen, conceptmanager Air So Pure

„Mijn oom zit een keer in de week voor de klok bij Plantion. Alle andere dagen komt er een lijnrijder voorrijden. Zij hebben exclusievere soorten dan we bij Plantion kunnen inkopen, zoals grote leeuwenbekken, Franse tulpen of luxe rozen. Sinds kort gaan we ook zelf nog een dag naar de groothandel in Ede, dit om de marges zo gunstig mogelijk te houden.”

enzovoort. Mensen hebben vrij en gaan bij elkaar op bezoek. Dat werkt altijd mee. Het is de enige periode in het jaar dat je gele bloemen kunt verkopen. Verder is daar weinig vraag naar.”

at er een gestaffelde opbouw moet komen in de bemiddelingstarieven van FloraHolland is logisch, maar vergeet niet dat de 1,6% al fors lager is dan enkele jaren terug. Het is wellicht een optie om het goedkoopste tarief op 1,5% te zetten en met stappen van een kwart procent omhoog te gaan. De veiling zet de laatste jaren stappen in de goede richting en algemeen directeur Lucas Vos heeft er de wind onder.

Laten we de veiling niet verder uitkleden, want het is nog niet zo lang geleden dat veel kwekers die jaren terug al afscheid hadden genomen weer terugkwamen, omdat hun klanten

toch minder trouw waren met betalen dan gehoopt en diverse kwekers met enorme stroppen zaten. Helaas hebben velen een kortetermijngeheugen en ook de tulpenkweker die graag rechtstreeks aan een retailer levert zal zich nog weleens achter de oren krabben als hij zijn geld pas na drie tot vier maanden na levering op zijn rekening heeft. En dan wil de retail het ook nog graag elk jaar een paar tienden goedkoper hebben, alstublieft!

We zijn in Nederland een meester in kostenbesparend denken en hopelijk begrijpt FloraHolland dat het ook een sector moet worden waar talent graag werkt, die waarde aan onze

producten toevoegt en de consumptie van bloemen en planten doet toenemen. Of we de toekomstige consumenten gaan verleiden met een bosje tulpen van € 1,99 wens ik sterk te betwijfelen.

17

Analyses snijbloemen

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Nog niet genoeg waardering voor betere minicymbidium Stap voor stap worden de kwaliteit en het assortiment kleinbloemige cymbidium naar een hoger niveau getild, maar waardering hiervoor blijft achter. De handel denkt wisselend.

Kwaliteit

Hogere seizoenprijs

Meer maatwerk verbreedt markt verpakte cymbidium Meer klantgericht maatwerk lijkt de markt voor verpakte cymbidium te verbreden, zo merken in dit segment gespecialiseerde leveranciers. Dat zou een trendbreuk zijn.

FOTO: PRINS ORCHIDEE

’Nu al zin in kerst’

18

Vakblad voor de Bloemisterij 00 (TEMPL)

Ook bij grootbloemige cymbidium grotere prijsfluctuaties

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Handelaren waarderen verbeteringen bij grootbloemige cymbidium. Dat blijkt niet uit de middenprijs, die meer fluctueert.

Extra kwaliteitsaandacht is een optie.

Lagere seizoenprijs

Kwaliteitscontrole

Marktacties Promotie Balkonplant 2016: geranium, vanaf april mediacampagne Terrasplant 2016: hibiscus, vanaf april mediacampagne Woonplant van de maand maart: witte, geurende planten, gardenia, stephanotis, jasmijn Woonplant van de maand april: peperomia Tuinplant van de maand maart: rhododendron Tuinplant van de maand april: calibrachoa PurE Seasonal Flowers maart: ranonkel, phlox, scabiosa PurE Seasonal Flowers april: matthiola, ornithogalum, allium, pioen 19 mrt Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: TiSento, Favourite Roses, Green is... aglaonema Silverbay pot 17, beaucarnea pot 17, hedera Mein Herz pot 24,, schefflera Nora gevlochten stam pot 21, bol-op-pot: tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini, freesia en sonatini, Hydrangea arb. Incredible en Invincibelle, acer Japanese Jewels, zomerbloem: tulp. SBS6, 17.05 uur.

Bloemenagenda Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland

wk 9 - wk 12: wk 13 - wk 16: wk 17 - wk 19: wk 20 - wk 22:

freesia gerbera alstroemeria pioenroos

Bloemendagen 25 mrt 27-28 mrt 21apr 22 apr 25 apr 27 apr 27 apr 1 mei 1 mei 1 mei 2 mei 3 mei

Goede Vrijdag (Ned, Dui) Pasen Secretaressedag (Ned, Bel,Fra) Gebedsdag (Den) Bevrijdingsdag (Ita) Koningsdag (Ned) Secretaressedag (GB) Dag van de Arbeid (Dui, Fra, Ita, Zwi, Pol) Orthodox Pasen, Dag van de Arbeid (Rus) Moederdag (Spa) Early May Bank Holiday (GB) Dag van de Grondwet (Pol)

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 00 (TEMPL)

19

Analyse bloeiende planten FOTO: GREENPARTNERS

Exporteur over Zweden

Primula obconica lift mee op dubbele feestdag Primula obconica heeft goed kunnen profiteren van de opeenvolgende geefmomenten voor Vrouwendag en Engelse Moederdag. De eerste tien weken presteerde de plant prima.

Bedrijf: Greenpartners, Honselersdijk Functie: commercieel directeur Belangrijkste afzetlanden: Duitsland, Frankrijk, Scandinavië, UK, Ierland Inkoop: 80% direct van kwekers, 20% op de klok Aantal medewerkers: 100 vaste en 250 flexwerkers

Marktkansen Duitsland

Jan Paul Rijke:

’Logistiek belangrijkste troef in Zweden’ Zweden, een logistieke uitdaging? „Zeker, net als alle Scandinavische landen. Wie de logistiek goed regelt, heeft de belangrijkste troef in handen voor een succesvolle export naar Zweden. Het is een groot land met weinig inwoners, dus de logistiek is een flinke kostenpost. Het is geen Duitsland, waar je voor een relatief klein bedrag per pallet elke klant van noord tot zuid kunt beleveren. Tevens is het een uitdaging om de bloemen in goede conditie in Zweden te krijgen. Vooral omdat rozen een belangrijk product zijn en die wat ons betreft vooral uit Afrika komen.”

Impulsproduct

Het gaat dus om goede kwaliteit? „Jazeker omdat de Zweden sowieso al hoge eisen stellen. Als Greenpartners leveren wij bloemen aan een keten van tuincentra en die vragen absoluut kwaliteit. Of wij daarvoor in Kenia terecht kunnen? Onderschat de kwaliteit van de Afrikaanse rozen niet, het is een misverstand te denken dat die slechter zijn dan de Nederlandse. De kwekers in Afrika hebben wat dat betreft een flinke inhaalslag gemaakt.”

Waar staat de Nederlandse kweker dan nog?

Hoe ziet u de toekomst? „Voor Greenpartners is het een interessant afzetland, maar met een duidelijke limiet qua mogelijkheden. Er is ook flink wat concurrentie, zowel van de Nederlandse exporteurs als van de lokale kwekers. Ook lopen er rechtstreekse lijntjes naar verschillende importlanden. Ik verwacht dan ook geen grote stijging van de afzet, daar is het aantal inwoners simpelweg te laag voor.”

20

Verkochte aantallen x duizend

„Het is geen nieuws als ik zeg dat de Afrikaanse rozenkweker het heeft overgenomen van de Nederlandse. Nederland speelt op rozengebied alleen nog een rol bij grootbloemige rozen zoals Avalanche+ en Red Naomi!. Wij werken voor de retail echter voornamelijk met middelgrote rozen, met een lengte van 40 of 50 cm. Behalve rozen leveren wij in Zweden ook het gehele gangbare assortiment, zowel in monobossen als in gemengde boeketjes.”

Verkochte aantallen en middenprijs Primula obconica op de FloraHollandveilingen van 2011 tot en met 2015.

Vakblad voor de Bloemisterij 00 (TEMPL)

FOTO: DECORUM

Afzetzaken

Analyse tuinplanten

Vraag naar bellis normaal, veel aanbod erg vroeg Telers die hun bellis vroeg goed hadden, beleefden met deze vroege perkplant een slechte start van het seizoen. Vooral voor de klok bracht bellis tot eind vorige week weinig op.

Bedrijf: Lionplant Aanleiding: Marktbezoek Rusland

FOTO: INGIMAGE

Hans van Leeuwen Hoe was het marktbezoek aan Rusland? „Ieder jaar rond Vrouwendag ga ik naar Moskou. Dit jaar viel Vrouwendag op maandag waardoor de bloemen- en plantenverkoop meer verspreid plaatsvond. Er zat een weekend voor en dat was positief voor de verkopen. Ik vond de stemmingen dit jaar stukken beter dan vorig jaar. Er is ook goed ingekocht en verkocht en dat merkte je ook in de week erna.

De bestellingen kwamen weer goed op gang. Een goede Vrouwendag is bepalend voor de stemming voor de rest van het jaar.”

Minder dramatisch

Is Rusland een belangrijke afzetmarkt voor u? „Van mijn Chrysannes gaat 90% richting Rusland. Ik ga er regelmatig heen om de markt te monitoren. Het volume is de laatste jaren door de zwakke Roebel iets teruggelopen. De bestellingen blijven komen, maar zijn iets kleiner. Toch is de stemming die je in Rusland proeft, anders dan wat hier in Nederland leeft. Hier heeft het vaak een negatieve inslag en gaat het vaak over de prijs. Als je in Rusland loopt, is daar minder van te merken. Natuurlijk is het niet meer zoals het drie tot vier jaar geleden was, maar dat komt vast wel weer. Ik heb vertrouwen in deze markt.”

Half geld voor klok

Wat heeft u verder gedaan in Moskou vorige week? „Ik kwam daar ook namens Decorum Company. Wij hebben sinds twee jaar een Rusland-project lopen en we proberen met ons merk meer bekendheid te krijgen. We willen ons merk in Moskou promoten en vraag creëren, zodat zij onze producten gaan bestellen bij de Nederlandse exporteurs. We willen daar de vraag naar onze producten laten ontstaan.”

En lukt dat?

Verkochte aantallen x duizend

Verkochte aantallen en middenprijs van de tuinplant Bellis perennis op de FloraHolland-veilingen van 2008 tot en met 2015.

Vakblad voor de Bloemisterij 00 (TEMPL)

„We hebben meer voet aan de grond gekregen. De inspanningen hebben effect gehad. Ik vind het positief dat de Russen kwaliteit toch wel herkennen en erkennen. In Nederland hebben we het altijd over de prijs, maar als je de Russen de kwaliteitsverschillen uitlegt, dan snappen zij het prijsverschil. Natuurlijk kan niet elke klant een Mercedes rijden, maar er is wel degelijk vraag naar kwaliteitsproducten. Wij verzorgen promotiemateriaal en investeren in ons merk. We proberen een goede fundering aan te leggen, zodat we hiervan kunnen profiteren als de vraag vanuit Rusland weer aantrekt. Dit in samenwerking met exporteurs.”

Op wie richt Decorum Company zich? „Zowel op de groothandel als de retail. Je merkt dat ketens meer leidend worden. De Russische groothandel heeft een afwachtende houding, omdat zij toch wat minder vet op de botten hebben. De ketens kunnen meer risico nemen en daar komen de inkopen steeds beter op gang.”

21

Plant en stok in het midden Bij Kwekerij Loek Jansen in Kwintsheul gaan de meeste kuipplanten voor de laatste keer door de snoeimachine.

Door een nieuwe stoksteunhouder worden de planten beter gesnoeid.

B

Tekst en foto: Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

22

PlantgezondheidEvent 2016:

Telers bijpraten en polsen over plantgezondheid Op 10 maart was de zevende editie van het PlantgezondheidEvent. Ondernemers werden niet alleen bijgepraat over de laatste ontwikkelingen, maar ook nadrukkelijk gepolst over welke gewasbeschermingsknelpunten zich lenen voor onderzoek en hoe de transitie is te maken van een middelen- naar systeembenadering van knelpunten.

Peter van Leth en Joef Sleegers bloemisterij@hortipoint.nl

D Digitale kennisplatform Plantgezondheid Glastuinbouw Op het PlantgezondheidEvent in Bleiswijk lanceerde Helma Verberkt, Programmamanager Plantgezondheid LTO Glaskracht Nederland, het Kennisplatform Plantgezondheid voor de glastuinbouw. Met dit kennisplatform wil de brancheorganisatie niet alleen praktische informatie brengen over onder meer hygiëne, middelenpakket en wetgeving en alle lopende en afgeronde

24

onderzoeken rondom plantgezondheid, maar ook interactief met ondernemers communiceren.

Zo kunnen ondernemers gewasbescher­ mingsknelpunten aankaarten voor onderzoek, maar ook voor het Fonds Kleine Toepassingen. Via het fonds is het mogelijk via een etiketuitbreiding van een gewasbeschermingsmiddel een knelpunt op te

lossen. Dit pikken de Coördinatoren Effectief Maatregelen- en Middelenpakket (CEMP) dan op. Zij geven ook knelpunten door aan de fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen, die dan kunnen kijken of een (nieuw) middel beschikbaar is of komt voor een ziekte of plaag.

PT-gelden Vooralsnog staan op de website veel onderzoeken die met geld van het Productschap Tuinbouw (PT) zijn gerealiseerd en dus openbaar moeten zijn. Ook nu nog lopen onderzoeken met PT-reservegelden.

Verberkt spreekt haar hoop uit dat resultaten uit lopende en toekomstige niet-collectief gefinancierde onderzoeken op de website worden geplaatst. „Ik kan me voorstellen dat dergelijke onderzoeksresultaten in eerste instantie bestemd zijn voor deelnemende partijen. De glastuinbouw ervaar ik echter ook als een sector waar collega’s elkaar willen helpen. Zodat onderzoeken waar in eerste instantie een geheimhouding op rust toch uiteindelijk openbaar zullen worden”, ventileert de programmamanager.

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

FOTO'S: PETER VAN LETH

Tijdens posterpresentaties, workshops en pitches stond op het PlantgezondEvent 2016 centraal: Hoe groen is de glastuinbouw in 2020?

Fytosanitaire regeling in afrondingsfase Het is alweer een tijd geleden, 27 maart 2014, dat voormalig staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken (EZ) met sectororganisaties uit de land- en tuinbouw een intentieverklaring heeft ondertekend om te komen tot een convenant plantgezond­ heid met afspraken over preventieve maatregelen door het bedrijfsleven zelf en als sluitstuk daarvan een vorm van risicoaf­ dekking zoals bijvoorbeeld een plantgezond­ heidsfonds. Haar opvolger Van Dam staat nog steeds achter die aanpak zoals bleek bij beantwoording van Kamervragen half december 2015 over de uitbraak van bruinrot in rozen veroorzaakt door de bacterie Ralstonia solanacearum.

Op het PlantgezondheidEvent deelde Wim van den Boomen, bestuurder LTO Glas­ kracht Nederland, mede dat een fytosani­ taire regeling in een afrondende fase zit. De insteek is om nog voor de zomer van 2016

tot een convenanttekst te komen. Momen­ teel worden achterbannen geraadpleegd voor draagvlak.

Schade beperken Met preventie, hygiënemaatregelen, het vroegtijdig signaleren van ’verdachte’ plagen of ziekten en het adequaat en snel handelen na signalering proberen tuinders de schade door quarantaineorganismen te beperken. Als het echter uit de hand loopt, moet een fytosanitaire regeling uitkomst bieden. De contouren van de regeling zijn inmiddels zichtbaar. Er is een gedragscode opgesteld waar elke ondernemer zich aan dient te houden. Per teelt of sector volgt dan de uitwerking in een risicoanalyse, eventuele specifieke fytosanitaire preventie­ protocollen, een preventieplan en een draaiboek bij incidenten, waar ook iedereen zich aan dient te houden.

Het voorstel is dat de kosten voor de fytosanitaire regeling en preventie gedragen worden door bedrijfsleven (uitgangsmateri­ aal, teelt en handel) en de overheid. Op welke wijze dit uitgevoerd zou kunnen worden is momenteel een onderwerp van bespreking. Dit zou kunnen via een basispremie en een omslag per teeltgroep achteraf. Van den Boomen benadrukt dat dit de intenties van de regeling zijn, echter: „Zo’n regeling werkt alleen als iedereen meedoet. Alleen dan is cofinanciering vanuit EZ en Europese fondsen te verwachten.”

Gedupeerde telers moeten tevens rekening houden met een eigen risico en acceptatie van een minimale schadedrempel. Ge­ streefd wordt de kosten te beperken door, indien mogelijk, preventiemaatregelen en het toezicht hierop, in te passen in bestaande certificeringsschema’s als MPS of GlobalGap.

Nederland loopt niet voorop met alternatieven ’neonics’ Het gebruik van neonicotinoïden (neonics) tegen plantzuigende insecten staat zwaar onder druk, vanuit zowel de politiek als de afnemers van glastuinbouwproducten. Een verbod op deze insecticiden geeft meer problemen met wittevlieg, bladluis, wolluis, schildluis, wantsen en cicaden. Een verbod dat er gaat komen, denkt Alex van der Heide, adviseur bij Koppert. Jean Aerts, portefeuillehouder Waterkwaliteit bij LTO Glaskracht Nederland, hoopt dat het niet zo ver komt en dat onder duidelijke regels neonics beschikbaar blijven, al is het maar voor pleksgewijze toediening.

Een workshop op het Plantgezondheid­ Event was bedoeld om te brainstormen over alternatieve bestrijdingsmogelijkhe­

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

den in Nederlandse teelten onder meer in pot- en kuipplanten. Uitgaande van een systeemaanpak van weerbare planten, preventieve maatregelen en preventieve en curatieve bestrijding passeerden de geijkte alternatieven de revue als beter scouten, met voeding en klimaatomstandigheden weerbaardere planten telen, bankerplanten uitzetten en eens denken aan sluipwesp Aphidius colemani als mogelijke natuurlijke bestrijder.

Een tuinder meldde ook goede resultaten te bereiken met zwarte olijfzeep. Getwijfeld wordt of dat nu wel of niet is toegestaan.

Indien niet, dan zouden dit soort middelen met geen of nauwelijks risicoprofiel als de wiedeweerga moeten worden toegelaten.

Een andere tip is om oude onderzoeken weer eens tegen het licht te houden. Afge­ schreven, veelal te kostbare alternatieven kunnen door gewijzigde omstandigheden weer interessant worden.

Van der Heide vindt het goed dat over alter­ natieven voor neonics wordt gebrainstormd, want Nederlandse ondernemers zijn daar niet het vooruitstrevendst in. In de Ver­ enigde Staten is de discussie rond neonics bijvoorbeeld veel feller, zodat telers genood­ zaakt zijn straffe maatregelen te treffen. Ze zetten veel sluipwespen en gaasvliegen in en ook wel lieveheersbeestjes. Bij de eerste twee natuurlijke vijanden kan Van der Heide zich veel voorstellen, het advies van lieve­ heersbeestjes zou niet van hem komen.

25

Werk aan de winkel voor generieke systeemaanpak De glastuinbouw loopt voorop in de geïntegreerde gewasbescherming. Deze teeltwijze is echter nog niet sluitend, zeker in sierteeltgewassen. Bovendien is een geïntegreerde aanpak van ziekten en plagen risicoverhogend. Geen enkel probleem voor telers zolang ze maar de beschikking hebben over correctiemiddelen om oogstzekerheid en kwaliteit te kunnen borgen, is op het PlantgezondheidEvent meerdere malen te horen.

Ook tijdens de workshop ’Systeembenadering als basis voor vergroening’. De vraag is echter of systeembenadering is op nemen in

het toelatingsproces van middelen?

Antwoord na ruim een uur discussie is ja, maar er zijn nog wel enkele hobbels te nemen. Van groot belang is dat de regelgeving mee innoveert, benadrukt Helma Verberkt, beleidsspecialist LTO Glaskracht Nederland. Daar moet wel weer een goede borging en handhaving tegenover staan, brengt Johanneke Wingelaar, beleidsspecialist NVWA, in. Via stellingen werd nagegaan of betreffende een systeemaanpak de sector zijn verantwoordelijk neemt en of die aanpak vooral een omslag in denken vereist

bij ondernemers. De meerderheid meent dat de verantwoordelijkheid wordt genomen en een omslag in denken reeds gemaakt is door ondernemers. De markt noodzaakt hen hiertoe en ze zijn hun ’gifkast’ liever vandaag dan morgen kwijt, zoals werd getypeerd.

Sommige gewasbeschermingsadviseurs nuanceren dit beeld toch enigszins.

Uitwerken voor vijf teelten De bevindingen uit de workshop nemen Verberkt en Wingelaar mee in de verdere uitwerking van een systeemaanpak gewasbescherming in vijf verschillende teelten, waaronder zeker ook sierteelt onder glas.

Dit vloeit voort uit de Dialoog Duurzame Gewasbescherming van begin februari met staatsecretaris Van Dam van EZ en allerlei betrokken organisaties. Verberkt hoopt dat er snel tot een generieke systeemaanpak is te komen. „Een systeemaanpak per gewas wordt wel erg lastig. Een grote stap voorwaarts is al als zowel ondernemers als beleidsbepalers denken vanuit oplossingen in plaats vanuit middelen.”

Via stellingen laten deelnemers aan de workshop weten hoe zij over een systeemaanpak denken.

Levendige discussie over vergroening glastuinbouwsector Conclusie van de discussie tijdens het PlantgezondheidEvent met zeven inleiders en aanwezigen is dat iedereen achter vergroening van de glastuinbouw staat.

Tegelijkertijd vraagt men zich af of de sector de tijd daarvoor wordt gegund. Niemand liet zich expliciet uit of 2020 wel een haalbaar streefjaar is. „Als ik voor chrysantentelers spreek zijn we goed op weg; alleen de laatste stap is het lastigst. 20 jaar geleden stonden wij bekend als de gifmengers van de sector, maar inmiddels hebben we 80% van de ziekten en plagen biologisch onder de knie. En voor de laatste 20% streven we naar biologische oplossingen. Echter zolang die oplossingen er niet zijn, mag er geen middel uit het middelenpakket anders wordt de sector om zeep geholpen”, zet chrysantenkweker Wouter Duivesteijn de toon.

Discussieleider Willem Jan de Kogel van Wageningen UR heeft voorafgaand aan de discussie ook zo’n oneliner gehoord; „Als middelen zo snel uit het middelenpakket verdwijnen, hoeven telers binnenkort het

26

PlantgezondheidEvent niet aan te grijpen om hun spuitlicentie te verlengen.”

Toverwoorden Toverwoorden die de revue passeren om vergroening van de sector te bereiken, zijn samenwerking in de keten zodat de consument blind kan varen op duurzaam geteelde en gezonde producten, beleid sturen op een systeemaanpak en niet op individuele middelen en makkelijker de beschikking krijgen over groene middelen als ze elders in de Europa of de wereld zijn toegestaan.

Hinse Boonstra sprekend namens Nefyto plaatst bij dit laatste punt wel vraagtekens: „Ook aan verscheidene groene middelen kleven risico’s; dus ook de toelating van groene middelen vraagt om zorgvuldigheid.

Bovendien hebben groene middelen soms een lage werking.” Waarop uit de zaal dan weer een reactie komt dat het risico van wel of niet werken van groene middelen gewoon aan de ondernemers zelf is over te laten.

Een andere suggestie uit de zaal is om

voor groene en chemische middelen aparte toelatingstrajecten te creëren net als in de Verenigde Staten. Wanneer dit dan leidt tot minder stringente regels voor groene middelen zullen fabrikanten van deze middelen Nederland als een interessantere afzetmarkt gaan beschouwen. Het advies van Theo Roelofs, adviseur Delphy, is aan een zogenoemde ABAV-lijst te werken waarbij de afkorting staat voor ’Algemeen Beschouwd Als Veilig’. De adviesorganisatie is hier al mee begonnen door de Nederlandse RUBlijst te vervlechten met ABAV-lijsten uit de Verenigde Staten, Duitsland en Zwitserland.

Opvallend tijdens de algemene discussie is de minimale aandacht voor actuele standpunten vanuit de Tweede Kamer betreffende het middelentoelatingsbeleid.

Tijdens de workshops is veel vaker de aversie te horen tegen het feit dat de politiek in de toelating van gewasbeschermingsmiddelen steeds minder waarde lijkt te hechten aan het oordeel van onafhankelijke instituten zoals het Ctgb en Efsa.

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Tijdens de discussie met zeven inleiders was de rode draad dat de glastuinbouw tot vergroening in staat is als dit gezamenlijk wordt opgepakt en als de sector daar de tijd voor krijgt.

Veel te leren van de natuur

Tuinder teelt eigen fungiciden

’Weerbaar’ is eigenlijk geen goede term, stelde onderzoekster Jantineke Hofland-Zijlstra in haar workshop. „Een permanente verdediging tegen belagers kost een plant veel energie. Beter is de term ’veerkrachtig’. De plant verdedigt zich alleen als het nodig is. Dat kost minder energie en dat is beter voor de commerciële productie.” Er moeten dus biotoetsen voor screening worden ontwikkeld die planten kunnen toetsen op veerkracht. Verder is er onderzoek nodig naar de condities waaronder de plant zijn verdediging optimaal kan ontwikkelen.

Volgens Hofland valt er nog veel te leren van de natuur.

Een plant is veel actiever dan zijn roerloze voorkomen doet vermoeden. „Hij is gewend om te ’multi-tasken’. Hij reageert op licht, op CO2, op belagers en op zijn soortgenoten. Bij een infectie gaat de plant stoffen aanmaken die invloed hebben op de naburige plant. Ook wortels communiceren met elkaar. De plant trekt zelf de beestjes en bacteriën aan die voor hem van nut zijn. Het systeem is niet statisch, maar er valt veel te sturen, vertelde Hofland.

Is het mogelijk dat de tuinbouwsector haar eigen gewasbeschermingsmiddelen gaat telen? Het Kenniscentrum Plantenstoffen, FloraHolland en WUR-Glastuinbouw hebben 17 plantensoorten geïdentificeerd die volgens de literatuur mogelijk stoffen bevatten die werken als gewasbeschermingsmiddel. Uit die planten zijn 50 extracten gehaald – uit de wortels, het blad, de stengel en de bloem. Deze extracten zijn getoetst op meeldauw, botrytis, trips, bladluis en spint. De werking werd vergeleken met de ’standaard’ chemische middelen. Als de extracten minimaal half zo goed werkten als chemische middelen, dan kregen ze de omschrijving ’fungicide’ of ’insecticide’. In dat geval ging dus minimaal 50% van de insecten of schimmels dood in vergelijking met de chemische benchmark.

Dit leverde twaalf fungiciden en negen insecticiden op. Bij twee extracten was er zowel een fungicide als insecticide werking. De maximaal gevonden bestrijding was 75% ten opzichte van een chemische aanpak. „Bij plantenextracten weet je meestal niet precies wat de werkzame stof is”, vertelde Jan Smits, projectmanager bij het Kenniscentrum. „Vaak gaat het om een combinatie van stoffen. Dat is een kracht, want dan zal er minder snel resistentie optreden. Ook zijn ze minder makkelijk na te maken.”

De planten werden speciaal voor dit onderzoek geteeld. „Zo produceert de glastuinbouw haar eigen gewasbeschermingsmiddelen”, concludeerde Smits. Reststromen zijn mogelijk minder geschikt voor de extractie van dergelijke stoffen, want dan is de kwaliteit wellicht goed gegarandeerd.

Ecologische principes Het toepassen van ecologische principes helpt bij het weerbaar telen. Antagonisten bijvoorbeeld – microorganismen die met elkaar concurreren – waren enkele jaren geleden de ’grote groene belofte’. Er zijn slechts een handvol toegelaten door het Ctgb. Ze werken doorgaans niet zo goed als chemische middelen, omdat ze sterk afhankelijk zijn van gunstige klimaatcondities. Maar aanvullend zijn ze mogelijk goed te gebruiken, bijvoorbeeld in weerbaar substraat. „Je zou moeten onderzoeken welke van deze systemen je kunt stapelen. Als je meerdere groene vormen van gewasbescherming combineert, dan kun je prima schone planten kweken”, denkt Hofland. „Als middelen gecombineerd worden in een systeemaanpak hoeven ze afzonderlijk niet meer voor 100% te werken.

Elke bijdrage in de gewasbescherming kan al nuttig zijn.

Zo ontstaat er meer ruimte voor de inzet van groene middelen waarmee het gebruik van chemische correctiemiddelen verder is terug te dringen.”

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Klierharen tegen trips Waarom zijn bepaalde tomatenrassen minder gevoelig voor trips dan andere? Dat is uitgezocht door onder meer Selena Mol, analist van Universiteit Leiden. Zij vond een verband tussen tripsgevoeligheid en klierharen op het blad. Resistente planten hebben meer en langere klierharen, die het voor de trips moeilijk maken om zich over het blad te bewegen. Bovendien scheiden de haren van tripsresistente planten meer plakkerige stoffen uit. In een filmpje was te zien hoe de trips vastplakt aan de haren. Om welke stoffen het gaat is nog niet bekend.

Het onderzoek van Universiteit Leiden valt onder het programma ’Green Defense Against Pests’, waaraan verschillende Nederlandse universiteiten samenwerken. Een doel van het onderzoek is nu: het vinden van DNAmerkers voor de tripsresistentie, en een beter begrip krijgen voor de functie van de haren.

27

Emsflower houdt open huis vanwege 10-jarig jubilieum

’Een jaar niet uitbreiden, dan maar optimaliseren’

Negen van de tien jaar dat Emsflower dit jaar bestaat, kenmerkten zich door uitbreidingsactiviteiten. Het laatste jaar lag echter de focus op verbetering van het intern transport. Een activiteit die meer bij zoon Tom ligt dan bij vader Bennie Kuipers. Deze laatste is sowieso meer afstand aan het nemen van het bedrijf. Niet dat hij stilzit, want dat kan hij niet.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

H Kinderen in het bedrijf

CC-karren rijden al op inductie door het bedrijf. Straks is geen enkele ektrokar bestuurd door medewerkers nog onderdeel van het intern transport.

28

Op Emsflower draaien al vijf stekrobots. Dit aantal zal met drie tot vijf robots worden uitgebreid om nagenoeg het gehele stekproces te robotiseren.

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Bedrijfsgegevens Bedrijf: Emsflower.

Teler: Bennie Kuipers. Zoon Tom heeft de dagelijkse leiding over de locatie Emsb端ren, zoon Bart runt het tuincentrum en dochter Jos辿 doet de communicatie.

Gewas: diverse pot-, perk- en vaste planten, waarvan 14 ha wordt gecombineerd met het telen van tomaten.

Oppervlakte: 43 ha glas en 3 ha containerveld In Emsb端ren Duitsland, 17 ha Denekamp, 10 ha in Fretzdorf nabij Berlijn en 7 ha in Erica. Verder 4 ha opkweek geraniumstek in Tanzania.

Zoon Tom kreeg pas interesse in toetreding tot het bedrijf van zijn vader Bennie toen hij eind 2004 in Emsb端ren een modern glastuinbouwbedrijf genaamd Emsflower begon.

Interne logistiek op de schop

FOTO'S: PETER VAN LETH

Universele productielijnen

Vijf stekrobots

In verbinding met ordersysteem

> Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

29

De universele productielijn bestaat uit twee automatische ontstapelaars, een sjabloonvuller, een boorunit, een plantmachine met camerasortering en twee afwerkstations.

Sneller dan verwacht

Vervolg van pagina 29.

Diverse voordelen Toch weer nieuwbouwplannen

Terugverdientijd

De gehele werkplanning is volledig geautomatiseerd. Teamleiders krijgen via de computer medegedeeld wie ze waar mee naar toe moeten nemen in de kas en voor welke werkzaamheden.

30

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

’Website kan interessant zijn voor buitenbloementelers’

’Funda voor pachters’ slaat aan

Tijs Kierkels bloemisterij@hortipoint.nl

FOTO: TIJS KIERKELS

Wie een huis zoekt, doet dat vaak via de website Funda. Het vinden van een geschikt pachtperceel is echter een lastiger zoektocht. Maar dat is aan het veranderen. Het platform Pachtbank.nl is in het eerste seizoen flink gegroeid.

Pachtbank.nl koppelt percelen aan data uit geografische informatiesystemen (GIS-data) en aan Google Streetview. Zo heeft geen perceel geheimen meer.

P Transparantie

Kassen

Google Streetview

Geliberaliseerde pacht

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

31

Voortaan alleen nog bloeiende planten

Moleculaire test voor 足optimale bloei hortensia

Hortensia heeft kou nodig om in bloei te komen. Onder de binoculair bepalen de telers het knopstadium, waarna ze de planten in de koelcel zetten.

Deze methode is echter niet meer betrouwbaar genoeg. Onlangs heeft een groep telers een moleculaire test laten ontwikkelen die bepaalt wanneer hun planten veilig de koelcel in kunnen. Dat moet leiden tot een optimale bloei.

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

V

FOTO: JOEF SLEEGERS

Internationaal gezelschap

Teler Marc van Dijk bekijkt met Wageningen UR en NSure het proefveldje in zijn kas. Links staan de planten die te vroeg de koeling zijn ingegaan, naar rechts neemt de tijd toe.

32

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Mening

Kees Eveleens, hortensiateler en -veredelaar: ’Specifiek probleem voor een kleine groep telers’

RNA-techniek

Het idee van een toets voor hortensia is ontstaan na een verhaal over viburnum in het Vakblad. „Als men kan onderzoeken wanneer viburnum uit de koelcel moet worden gehaald, kunnen we ook bepalen wanneer hortensia’s de koelcel in moeten”, redeneerde Kees Eveleens, eigenaar van Horteve Breeding in De Kwakel en Hortensias France Production in Soucelles. Samen met Dijk van Dijk in De Lier concludeerde hij dat dit waardevol onderzoek zou zijn, maar te duur om met twee kwekers te bekostigen. „We moesten dus andere kwekers erbij zien te betrekken. Fundaplant bood daarvoor een mogelijkheid, maar dat vonden we te onpersoonlijk. Het is een specifiek probleem voor een kleine groep telers. We hebben zelf alle potentiële deelnemers bezocht om toelichting te geven.”

Uiteindelijk besloten elf bedrijven mee te doen.

Dat leverde een bedrag op van € 110.000. De individuele bijdrage was daarbij afhankelijk van het aantal te produceren planten.

Wageningen UR en NSure adviseerden om tevens subsidie aan te vragen bij het TKI Uitgangsmaterialen. De subsidie werd toegekend omdat het onderzoek innovatief is, breedgedragen door de sector en omdat er samenwerking is tussen bedrijven en kennisinstellingen.

Het onderzoek heeft het gewenste resultaat opgeleverd, vindt Eveleens. „We hebben meer inzicht gekregen in de planten. De test is nu gevalideerd voor twee soorten. Dit jaar volgen er nog twee soorten. Met andere soorten kunnen telers zelf aan de slag om te bepalen waar het optimum ligt.”

Mogelijk wordt dit vervolgonderzoek ook collectief opgepakt. Nieuwe bedrijven die van de test gebruik willen maken, moeten extra doneren. Dat geld wordt gebruikt voor verder onderzoek.

Andere cultivars

BloomNSure test

Achtergrond

Teeltcyclus hortensia

Telers eigenaar

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

De teelt van hortensia vangt aan buiten op het veld. In augustus en september worden knoppen aangelegd. Als deze ver genoeg zijn ontwikkeld, dan gaan de planten de koelcel in waar ze ongeveer 1.000 uur koude krijgen. De koude is nodig om een hormoon af te breken, waarna de cellen kunnen gaan strekken. De bedoeling is dat de planten in januari en februari in bloei komen.

33

Teelttips ZOMERBLOEMEN Bodemherbiciden

PHLOX Niet vroeg planten

Het gebruik van bodemherbiciden is zeker niet zonder gevaar. Buiten het feit dat het gebruik van bodemherbiciden zeer schadelijk is voor het bodemleven, worden in het voorjaar enorme risico’s genomen met het gebruik van deze middelen. De toepassing komt zo secuur dat er gemakkelijk iets misgaat. Veel telers staan er vaak alleen bij stil of een middel door

de bespoten plant wordt verdragen. Veel interessanter is het echter welke onkruiden er van het middel doodgaan. Als het te bestrijden onkruid namelijk niet op het perceel voorkomt, wordt er nutteloos risico genomen. Een goed inzicht in de te bestrijden onkruiden kan veel potentiële schade voorkomen.

Registreer dus altijd welke onkruiden op een perceel voorkomen, zodat hier het

volgende seizoen rekening mee gehouden kan worden. Welke onkruiden op een perceel verwacht kunnen worden, is voor veel kwekers nog te veel een raadsel.

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

LELIE

zal het gat in productie dat gewoonlijk ontstaat tussen oude en nieuwe oogst worden verminderd. Kies uw belichtingstijdstip zodanig dat hieraan wordt voldaan.

naar de jonge plantendelen waardoor gebrek symptomen kunnen ontstaan.

Een ander gevaar van een hoge RV is de kans op papierblad welke toeneemt met het sterker worden van de instraling. Vooral planten die achterblijven in groei en tussen de andere lelies groeien, zijn extreem gevoelig.

Lelies die bij lage lichtintensiteit zijn gegroeid, hebben grote, veelal lichtgroen gekleurde bladeren met grote huidmondjes die

gevoelig zijn voor papierblad, ofwel blad dat na de oogst verdroogt. De oorzaak van de uitdroging is dat de huidmondjes open staan en niet meer in staat zijn om te sluiten.

Papierblad komt vooral voor in lelies uit de groep van de Oriëntals. De kans op papierblad na de oogst wordt groter als tijdens de teelt een hogere RV heerste. Bij een hoge RV in de kas staan de huidmondjes continu open om vocht te verdampen. Als dit

te lang duurt zijn de huidmondjes niet meer in staat om te sluiten. Als de lelies worden geoogst in een periode met veel instraling en extreme verdamping is er veel kans op papierblad.

De kans op papierblad na de oogst is te verkleinen door tijdens de teelt te zorgen voor een actief klimaat en te schermen op dagen met veel instraling (> 300 W/m²).

Heel veel luchtcirculatie toepassen.

Bewaren bij lagere temperaturen zoals 17°C. Bollenmijten zijn dan veel minder actief. Dit is echter niet voor alle cultivars aan te raden in verband met gewaskwaliteit.

Als er veel zuur in de partij aanwezig is, verhoogt dit de kans op kernrot enorm.

is ontstaan. Deze knoppen zijn meestal niet verrot, beschimmeld of weggevreten zoals bij kernrot; de bloemresten zijn te vinden als een vliezig 2 mm groot pluimpje terwijl andere bloemen geheel of ten dele groen blijven met verdroogde meeldraden.

Bloemverdroging in de bol kan het gevolg zijn van een tijdelijk te hoge temperatuur nadat de bloemknop volledig is gevormd. De bewaartemperatuur tot stadium G heeft hierop veel invloed. Een temperatuur

van 20°C maakt de bollen zeer gevoelig voor latere temperatuurstijgingen.

Door de bollen te bewaren bij 23-25°C voor stadium G beperkt de gevoeligheid hiervoor aanzienlijk. Sommige cultivars (waaronder Purple Flag) zijn zeer gevoelig. Bloemverdroging kan ook optreden als na 15 november te warm (ca. 20°C) wordt bewaard.

Daglengte De teeltsnelheid van verse, Nederlandse leliebollen, is aanzienlijk trager dan die van de oude bollen. In Oriëntals en OT-hybriden kan de teeltduur van verse bollen met wel twee weken worden versneld door een daglengte na te streven van 16 tot 18 uur. Hierdoor

TULP Kernrot Kernrot komt ook dit jaar weer regelmatig voor omdat er flink zuur was en tijdens de warme bewaring was chemisch bestrijden van bollenmijten slechts beperkt mogelijk. Kernrot komt meer voor aan het einde van het seizoen. Het wordt veroorzaakt door

34

Hoge RV Een hoge plantdichtheid, de watergift over het gewas heen en beperkte ventilatie zijn belangrijke oorzaken van een te hoge RV in het leliegewas. Een hoge RV heeft tot gevolg dat er te weinig mineralen worden getransporteerd

bollen- en stromijten en de aanwezigheid van ethyleen, meestal in de periode juliseptember. Sommige cultivars zijn van nature gevoelig voor kernrot, zoals veel parkieten en bijvoorbeeld Cheirosa. De mijten vreten de spruit aan. Hierdoor gaat de bloem rotten en soms kan zelfs de gehele spruit aangetast worden.

Om kernrot te voorkomen zijn de volgende maatregelen te nemen: Voldoende ventileren; hoge ethyleenconcentraties vermijden.

Bloemverdroging Dit jaar komt bij de latere broei soms bloemverdroging voor die al in de bol

Hoewel phlox een vrij sterke plant is, gaat de beworteling van deze plant onder koude omstandigheden erg traag.

Als er nieuwe percelen aangeplant moeten worden, kan dit het beste niet te vroeg gebeuren. Als de bodemtemperatuur erg laag is, zal de plant niet ontwikkelen en gemakkelijk verrotten. Zeker als de plant dan ook nog te diep wordt geplant, is kans op mislukken te groot. Plant phlox pas als deze door een hogere bodemtemperatuur direct kan doorgroeien. In de meeste gevallen zullen de later geplante phloxen zich veel beter ontwikkelen dan degene die erg vroeg zijn geplant.

Hans Kok Delphy 06-20398266

Wilfried Poland Bloembollenadvies, 06-31698070 Alex Buis Tulpenadvies, 06-42388337 Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Schoffelen

PERKGOED Start teelt Zorg ervoor dat de geleverde jonge plantentrays zo snel mogelijk afgestapeld worden en geef deze direct een schoonwaterbeurt.

Deze is niet alleen om de pluggen te bevochtigen voor het oppotten, maar ook voor het snel aanpassen van de jonge planten aan het kasklimaat. Bij rassen die gevoelig zijn voor botrytis, zal uw leverancier ervoor kiezen deze iets droger in transport te zetten. Dit kan ertoe leiden dat bij afstapelen deze planten slap zijn. Dit is echter beter dan een plant op celspanning tijdens transport met kans op botrytis.

Na het oppotten is het van belang dat de opgepotte planten zo snel mogelijk zuiver water krijgen. Verse pot-

LISIANTHUS Niet te veel aanzuren De pH van de grond staat regelmatig ter discussie.

De eerste discussie is: over welke pH hebben we het, de pH-CaCl2 of pH-H2O? De bepaling van de pH in een oplossing van calciumchloride geeft een nauwkeuriger waarde dan de pH bepaling in water. Meestal is de pH-H2O 0,2 tot 0,4 punten hoger dan de pHCaCl2. Voor chrysant is de streefwaarde een pH-CaCl2 van 6,5.

De pH van een grond is door de bufferende werking van het klei-humuscomplex een vast gegeven. De waarde van de pH is met het bijmesten nauwelijks te Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

grond heeft een zeer grote zuigkracht. Deze is zo sterk dat de wortelpunten van uw jong gewas droog worden getrokken. Dit resulteert in een ongelijke en moeilijke groeistart. Probeer bij aanvang een etmaaltemperatuur aan te houden van minimaal 15°C. Bij hogere temperaturen overdag kan de nachttemperatuur dalen tot 10°C. Vervolgens kan men een begieting toepassen met een fosforschema als basis om daarna snel over te kunnen gaan naar een generatieve bemesting.

Het huidige vele licht zorgt voor een goede vertakking en een snelle overgang naar generatieve groei; de knopaanleg wordt aangesproken.

Laat vroege zonnestralen uw kas snel opwarmen.

Zet overdag de verluchting gecontroleerd op een minimumstand, zodat vocht naar buiten kan en zoveel mogelijk warmte behouden blijft.

Wel luchten bij 17°C. Diffen is nu zeer goed mogelijk. Pas dit toe op plantsoorten die er positief op reageren en gebruik zo minder remstoffen. Een koudeval voor zonsopgang en daarna veel licht en warmte is een signaal aan de plant op gedrongen groei en overvloedige vertakking. Hierdoor hoeft minder geremd te worden. Het enige nadeel aan dit weer is de mogelijkheid van beschadiging op het blad door instraling.

verlagen. Waarom dan toch de mestoplossing aanzuren met een zuurregeling?

De reden hiervoor is de aanwezigheid van bicarbonaat HCO3 in het gietwater.

Bicarbonaat kan afkomstig zijn uit drainwater of slootwater. Te hoge gehaltes aan bicarbonaat kunnen de pH van de grond langzaam verhogen. Dat is de reden om met een zuurregeling een gedeelte van het bicarbonaat weg te zuren. Meestal wordt hiervoor salpeterzuur gebruikt omdat dit goedkoper is dan fosforzuur. De salpeterzuur reageert met het bicarbonaat waarbij CO2 en water vrijkomen, en het voor de plant opneembare nitraat.

Met het toevoegen van salpeterzuur daalt de pH van de mestoplossing langzaam.

Het streven is om met de

zuurregeling de oplossing weg te sturen met een pH van 5,5.

Niet alle bicarbonaat mag weggezuurd worden. Het streven is een buffer van 0,5 mmol bicarbonaat aan te houden.

Bij het instellen van een te lage pH van bijvoorbeeld 5,2 - 5,3 kan de pH doorslaan naar een pH < 4. Een mestoplossing de kas in sturen met een pH < 5,5 is gevaarlijk. Het kan schade geven aan het gewas en kan de bovenste laag van de grond ontkalken en leiden tot structuurbederf.

Frederik vd Bossche, Florensis België

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Nuchter Ik had enthousiast een foto op Twitter gezet met daarbij de volgende woorden: ’Kijk, het kan dus.

Een ingezonden brief van een boomkweker over bijen zonder meteen imidacloprid te bashen.’

Maar twee dagen later krijg ik een reactie van ene Henk: ’Zijn er nog zwaluwen in Boskoop?’

De boomkweker had het in zijn bijdrage over het project ’Blij met de Bij’. Bijenkasten die op kwe­ kerijen worden geplaatst voor bestuiving van ilex en andere planten. Vorig jaar zomer leidde dat weer tot een uitstekend resultaat. Hij schreef ook nog dat als het misgaat met de bij, dit bijna in alle gevallen te maken heeft met de varroamijt. Hij brak een lans voor het aanplanten van insecten­ trekkers als bodembedekkende heesters zodat er de hele zomer bloemen beschikbaar zijn en advi­ seerde particulieren de aanschaf van bijenhotels.

Geen woord over imidacloprid.

Ik houd daar wel van. Van nuchtere mensen die zich niet direct laten meeslepen door de waan van de dag. Ik ben daarom blij met politici die in de Tweede Kamer erop wijzen dat eerst de regels maar eens gehandhaafd moeten worden voordat er een verbod komt. En met professors die durven te stellen dat E-nummers onze voedselveiligheid veel goeds hebben gebracht. Of dat er met een kroketje op z’n tijd niks mis is.

Want laten we wel wezen, het is toch een wonder dat wij met z’n allen nog leven? Vroeger zette je sigaretten en sigaren op tafel bij een verjaardag.

De kamer stond blauw. Nu moeten kinderen een helm op als ze gaan fietsen, maar wij dan vroeger? En als mijn vader met Gramoxone een hoekje land ging spuiten dan moest ik er met een stuk spaanplaat naast lopen zodat de peterselie geen last had. ’Wel je adem inhouden!’ Man, ik kán me toch lang m’n adem inhouden…

Laat me duidelijk zijn, ik wil daar niet naar terug.

Bij mij in huis wordt al jaren niet meer gerookt. En als ik aan het spuiten ben heb ik liever geen men­ sen in de buurt. Maar dat we af en toe doorslaan de andere kant op lijkt me ook duidelijk. Selectief dan, want met het vliegtuig op vakantie is voor de meesten geen probleem. Over schadelijk gesproken.

Maar kan iemand me misschien vertellen hoe het zit met die zwaluwen in Boskoop? Of moet ik zelf even gaan kijken?

Dirk Jan Binnendijk Tuinbouw­ adviezen, 071-5416564

35

Bedrijfsinformatie Workshops efficiënt werken

Corné Verduijn naar Erfgoed

Plannen met Kaartprikker

Toekomstig personeelsbeleid Uitbreiding veilingdiensten CNB

Colofon Redactie E-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl Vakredactie POLITIEK EN ECONOMIE Quincy von Bannisseht (071) 565 96 37, qvb@hortipoint.nl Peter van Leth (071) 565 96 88, pvanleth@hortipoint.nl MARKT EN AFZET Arie-Frans Middelburg (071) 565 96 87, afmiddelburg@hortipoint.nl Cindy van der Zwet (071) 565 96 30, cvanderzwet@hortipoint.nl TEELT EN TECHNIEK Hans Neefjes (071) 565 96 38, hneefjes@hortipoint.nl

Joef Sleegers (071) 565 96 42, jsleegers@hortipoint.nl Eindredacteur Jenny Mostert (071) 565 96 33 Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

Uitgever Het Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen Schipholweg 1, 2316 XB Leiden, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: svs@hortipoint.nl, website: www.hortipoint.nl Directeur Emile Blomme

vuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

(071) 565 96 71

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun

Secretariaat Linda Laman Alice Hoogenboom

professionele kennis en ervaring en de te gebruiken

(071) 565 96 78 (071) 565 9679

informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar

ABONNEMENTENSERVICE Een abonnement kunt u aanvragen bij de abonnementenservice van Abonnementenland via www.aboland.nl. Ook voor adreswijzigingen en opzeggingen kunt u daar terecht.

Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Ook via www.vakbladvoordebloemisterij.nl/abonneren kunt u een abonnement aanvragen.

Op deze website vindt u ook de prijzen van de verschillende abonnementen. Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 12 weken voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of via de site. Ook voor informatie over een lopend abonnement kunt u contact opnemen met de abonnementenservice.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Accountmanager: Gert-Jan Bloemendal, (0342) 49 48 07, g.bloemendal@bdu.nl Media-adviseur: Martin ten Hoven, (0342)- 494291 Verkoopleider: Ron van de Hoef, (0342) 494 263, 06 51 80 63 25, r.v.d.hoef@bdu.nl

36

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorg-

gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Druk: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

klimaatneutraal natureOffice.com | NL-215-194179

gedrukt

Dit vakblad is gedrukt op FSC®-gecertificeerd papier en klimaatneutraal geproduceerd.

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

Kasgenoten

C orrecties en aanvullingen Jura Botanica zit in Hazerswoude-Dorp In Vakblad 10 op pagina 15 is per abuis gemeld dat kwekerij Jura Botanica in Zundert is gevestigd. De kwekerij van prehistorische planten ligt echter in Hazerswoude-Dorp.

A genda 22, 23, 29, 30, 31 maa, 4, 6, 11, 13 apr Werkgeversbijeenkomst actuele zaken rondom arbeid en werkgeverschap, 19.30-21.30 uur, Roelofarendsveen (22 maa), Etten-Leur (23 maa), Honselersdijk (29 maa), Donkerbroek (30 maa), Schagen (31 maa), Geldermalsen (4 apr), Goes (6 apr), Swifterband (11 apr), Klimmen (13 apr).

Info: www.werkgeverslijn.nl.

24 maa Kennisdag substraat: Begeleiding substraatteelten, Bleiswijk. Info: www.wageningenur. nl/glastuinbouw 30 maa-1 apr Tulip Trade Event, laatste ontwikkelingen bij acht teelt- en handelsbedrijven, Noord-Holland. Info: www.tuliptradeevent.nl 2-3 apr Kom in de kas, landelijk evenement. Info: www.komindekas.nl

LTO Glaskracht Nederland 21 maa Kantinebijeenkomst Het Nieuwe Telen, Moerkapelle, 19.15-21.00 uur 22 maa Go Café: Kleine teelt, groot belang, Burgerveen 22 maa Kantinebijeenkomst Werknemers met een +, ook iets voor u?, Moerkapelle 23 maa Algemene ledenvergadering gewascoöperatie gerbera, De Lier, 13.00-16.00 uur 5 apr Jaarvergadering Westland, De Lier 6 apr Jaarvergadering Midden Zuid-Holland, Bleiswijk, 19.30-22.00 uur

www.keukenhof.nl 24 maa-16 mei Lisse, bloemenshows: 24-29 maa Tulpen, 24 maa–5 apr Hyacinten, 24 maa–28 apr Bloeiende heesters, 24 maa–16 mei Orchideeën, Anthurium, Potplanten, Amaryllis, Bol-opPot, Lelie, 31 maa–5 apr Freesia, 7–12 apr Gerbera, 14–19 apr Rozen, 21–25 apr Narcissen- en Bijzondere bolgewassen, 25 apr–1 mei Tulpen, 27 apr-3 mei Alstroemeria, 29 apr–16 mei Vaste planten, 5–10 mei Chrysant- en Calla, 5–16 mei Lelie, 12–16 mei Anjer- en Zomerbloemen.

Buitenland 19-20 maa Open huis, 10-jarig bestaan, Emsbüren, Duitsland. Info: www.emsflower.de

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

Foto’s

Filmpjes

Vakblad voor de Bloemisterij 11 (2016)

FOTO: ARIE-FRANS MIDDELBURG

Binnenland

Leeftijd: 36 Plaats: De Lier Teelt: potanthurium Oppervlakte: 1,7ha

Michel van Rijn Hoe gaat het met u? „Wel lekker. We zien nu een opleving van de sierteeltmarkt en dat stemt positief voor dit jaar en wellicht ook voor de komende jaren. Voor ons is het heel belangrijk ondernemer te zijn. We merkten dat we ruimte nodig hadden en dat kan door ondernemer te zijn en een eigen bedrijf te hebben. We zijn ontzettend blij met de keuze dat we in 2013 met Flamingo Plant gestart zijn. Omdat we zelf de gevolgen van goede en slechte beslissingen voelen. Dit nieuwe bedrijf geeft ons in ieder geval heel veel voldoening. De medewerkers vormen een goed en hardwerkend team.”

En privé? „Zakelijk en privé zijn bij ons verbonden doordat zowel mijn vrouw Shirley als ik in het bedrijf werken. Dat geeft privé heel veel rust. Het is ook echt een aanrader. Shirley doet van alles binnen het bedrijf waaronder het personeel en de administratie en ze denkt mee over creatieve, nieuwe concepten. Zij is bijvoorbeeld ontzettend goed met scholieren. We vinden het belangrijk om met scholieren te werken. Ze brengen positieve energie mee.”

U bent behoorlijk aanwezig op een beurs? „Ze hebben moeite om langs me te lopen zonder getackeld te worden, ha ha. Maar ik ben ook blij om mensen te zien. En ja, ik ben echt een mensenmens. Mensen maken toch avonturen mee en dan is het leuk om bij te praten. En het is leuk om over je passie te praten, ik ben daardoor vaak enthousiast. Ik kan me voorstellen dat mensen geen fut hebben als het niet goed gaat. Ik hoop dat niet meer mee te maken.”

Waar droomt u van? „Mijn droom is om in heel Europa een product neer te zetten waar de vakhandel niet zonder wil. Dat is geen ander product dan de dikke planten die we nu maken. Het afgelopen jaar zat de bemiddeling al tegen de 95%. Maar ik wil meer bekendheid voor onze anthuriums. De sleutel zit hem vooral in het maken van steeds dikkere planten en de navraag van de vakhandel. Door voor onszelf te beginnen hebben we ook een eigen product kunnen ontwikkelen dat we naar eigen inzicht in de markt zetten. We vertellen de consument dat ze lang plezier kunnen beleven aan onze planten. Dat doen we met het ’negen maanden label’ dat we in de taal leveren van het land waar het heen gaat.

Wat doet u als u niet werkt? „Vrije tijd bestaat vaak uit een dag: de zondag. Die vrije tijd breng ik vooral met het gezin door, met mijn vrouw en onze twee dochters Chelsey en Lindey. Een heerlijk moment in de week. We gaan dan vaak met zijn allen op pad naar de boulevard in Scheveningen of naar een pretpark.”

37

MACHINAAL OPPOTBEDRIJF

OPPOTTEN, POTTENPERSEN EN VERHUUR SINDS 1990 (26 JAAR) WWW.JOSVANDERHOEVEN.NL INFO@JOSVANDERHOEVEN.NL 06-54734323

Kuma II B.V.

Bloempotten Opzetstukken Inpakstokken Aanverwante artikelen

Tevens alle stoomwerkzaamheden

Gereedschap en matrijzenmakerij Spuitgieten Recycling van kunststof

Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl

Groot assortiment uitgangsmateriaal

Krijten en reinigen Wij helpen u graag! tel: 06-18277073 www.sproeibedrijf-os.nl

• Euphorbia milii • Cupressus Wilma • Ficusvariëteiten • Sundaville • Kuipplanten en kruiden • Lavandula • Senetti

mvanveenbv.com | 0297 32 65 16