VBB 18 2016

Bloemister議 Vakblad voor de

18 71e jaargang 6 mei 2016

Strategie van een bierbrouwer 12

8 Waterdagen

10 Cees Heemskerk

28 Keukenhof

30 Opvallende

informeren over zuiveringsplicht

over sluiting van R議nsburgse klokken

pr議st alstroemeria Charmelia

zaken op Florali禱n in Gent

media

media

ALGEN!!

U LT R A S O N E B E S T R I J D I N G Met de nieuwste krachtige AQUASONIC NT-7 zijn de ALGEN gegarandeerd verdwenen.

MONTAGE - BEGELEIDING - BETAALBAAR voor informatie: Tel.: 0654900276 www.limpiaqua.nl

In samenwerking met

Bloemisterij Vakblad voor de

8 ’Wat je nu al kunt doen om straks te kunnen zuiveren’

Opinie 4 Interview: ’We moeten elkaars kracht gebruiken, niet aftroeven’ 4 Commentaar: Een sierteelt zonder klok: uiterst onzeker experiment 5 Stelling: FloraMondo is hét nieuwe systeem voor daghandel

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet 8 Ondernemen: ’Wat je nu al kunt doen om straks te kunnen zuiveren’ 10 Afzet: ’Sluiten van de klokken is een stap terug in de tijd’

10 ’Sluiten van de klokken is een stap terug in de tijd’

12 Afzet: ’Soms zijn onze keuzes helemaal niet zo logisch of efficiënt’ 14 Column: Feico Smit, Oeganda

Markt 18 Nederlandse grootbloemige roos heeft beter perspectief 18 Roos Red Naomi! voorlopig niet te overtreffen 19 Beperkte aanvoertoename Nederlandse snijhortensia 20 Slecht weer zet opgaande lijn fuchsia even stil 21 Prijs calibrachoa blijft voorlopig fractie achter

Teelt 22 In beeld: Natuurlijke vangplaat 24 Gewasbescherming: Kasgeluiden

28 ’Nieuw type alstroemeria krijgt erkenning’

26 Vragen: Investeren in duurzame energie zinvol bij deze lage gasprijs?

27 Enegiemarkt: Heftige prijsbewegingen bij gas en elektra 28 Keukenhof: ’Nieuw type alstroemeria krijgt erkenning’ 30 België: Floraliën Gent toont diversiteit Belgische sierteeltsector 32 Perkplanten: Groei perkplant ook natuurlijk te beïnvloeden 34 Teelttips: helianthus, roos, chrysant, anthurium, phalaenopsis 35 Column: Kees van Egmond

Service 36 Boeken: Handboek Het Nieuwe Telen: cursusboek én naslagwerk 37 Kasgenoot: Anneke de Geus

32 Groei perkplant ook natuurlijk te beïnvloeden

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Agenda Voorplaat: Hopoogst en oogstfeest Gulpener in september.

Directeur Jan-Paul Rutten (zwarte polo). Foto: Gulpener.

3

Opinie Mariska Dreschler, manager GreenTech:

’We moeten elkaars kracht gebruiken, niet aftroeven’

FOTO: GREENTECH

GreenTech wil de grootste tuinbouwtechnologiebeurs ter wereld worden.

De nieuwe community, waar telers en toeleveranciers 365 dagen per jaar informatie kunnen vinden, moet daarbij helpen. ’Wij proberen zo veel mogelijk connecties te maken’, zegt Mariska Dreschler, manager van de beurs die van 14 tot 16 juni wordt gehouden in RAI Amsterdam.

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

Hoe staat het met de economie?

Werkt GreenTech samen met de Flower Trials?

Wat is de ambitie van GreenTech?

Is er veel belangstelling voor de tweede GreenTech?

Is er zoveel behoefte aan een internationale tuinbouwbeurs in Nederland?

Op hoeveel bezoekers hopen jullie?

Commentaar Arie-Frans Middelburg vakredacteur afmiddelburg@hortipoint.nl

Jullie zien dit niet als concurrentie?

Zijn er nog meer partijen waarmee jullie samenwerken?

Een sierteelt zonder klok: een uiterst onz „Ik ben altijd een fan van de veilingklok geweest.

Het was aan het eind van de negentiende eeuw dat handelaren voor een klein prijsje aardappelen opkochten en ze voor veel geld doorverkochten.

Telers kregen te horen dat er nauwelijks vraag was.

De klok bracht transparantie en daardoor bescherming van telers. De prijs was eerlijk. Nu verdween in de vorige eeuw de groenteklok en is anno 2016 de plantenklok uitgehold. Een goed zicht op vraag en aanbod geeft ze allang niet meer en de prijs die gescoord wordt is nog slechts een indicatie van de markt. Haar functie is veranderd. Ze wordt door velen een etalage genoemd. Voor andere telers is

de klok niet meer dan een afvoerputje. Of zoals een groeneplantenteler uit De Kwakel het vijftien jaar geleden poëtisch uitdrukte: „De afmijnzaal van de veiling is een hoerenkast. Het kwakje dat telers thuis niet kwijt kunnen dumpen ze daar.” Nu lijkt de bloemenklok een zelfde ontwikkeling door te gaan maken. De veiling denkt daarom na over het nieuwe veilen. Wat de rol van de klok wordt is nog onzeker.

Voorstanders van de klok staan op de barricaden.

De klok moet blijven, al is het alleen maar in Rijnsburg. Argumenten zijn dat de klok een uitstekende etalage is en dat ze dé plek is voor niches. Ze zijn bang dat het verdwijnen van de klok ertoe leidt dat Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

Er is een trend dat bedrijven naar beurzen in het buitenland gaan.

Stelling

FloraMondo is hét nieuwe systeem voor daghandel Er wordt bij de veiling druk vergaderd over het nieuwe veilen. Wordt het aftuin-veilen of wordt het een meer gecontroleerde voortgang van de huidige klok en directe handel? Bij de tweede optie zal de veiling streven naar een meer geavanceerd daghandelsysteem dat beter inspeelt op vraag en aanbod. Voor dat daghandelsysteem kijkt de veiling naar sectoren buiten de sierteelt. Maar dat hoeft helemaal niet. Een geavanceerd systeem voor daghandel is al voorhanden: FloraMondo.

Herbert Wooning, kweker van Nobile in Bleiswijk

GreenTech is eens in de twee jaar. Is dat niet te weinig?

„We zijn het er met zijn allen wel over eens dat het aandeel van de klok in het geheel minder wordt. Bij vele producten geldt: hoe meer je klokt, hoe meer verlies je incasseert. Dat moet een keer ophouden, anders houdt de kweker zelf een keer op. Ook de openheid van informatie is steeds meer mensen een doorn

in het oog. En handelaren willen gewoon een goed product met de gewenste specificaties voor een goede prijs. Daar kan mijns inziens FloraMondo goed bij aansluiten. Echter, alleen een goed systeem of goede software is niet genoeg.

Vooral veel bedrijven moeten eraan gaan mee doen; marktaandeel pakken dus.

Succes Royal FloraHolland!”

Maurice van der Hoorn, orchideeënteler in Ter Aar „Ik vind het zonde dat er zo veel energie in het nieuwe veilen wordt gestoken. Ik werk al tien jaar zonder klok en dat gaat goed. Ik loop alleen tegen het probleem aan – en daar hebben we allemaal last van – dat iedere exporteur zijn eigen programma heeft qua inkoop, verkoop, webshop, en dat deze programa’s moeilijk te koppelen zijn.

Dan blijf je orderregels overtypen en dat is dubbel werk. Het maakt niet uit hoe het aanbodsysteem heet: het moet voor

zeker experiment kleine kwekers en kleine handelaren het loodje leggen. En er wordt gretig gewezen op the Greenery wat allesbehalve een doorslaand succes werd. Ik vind ook dat de klok moet blijven.

Al is het alleen maar omdat een sierteelt zonder veilingklok vooralsnog niet meer lijkt dan een uiterst onzeker experiment. Niemand die voor kan rekenen wat er gebeurt in een leven na de klok.

Voor telers kan het totaal verkeerd uitpakken.

Wellicht is het zoals voorman van de lijnrijders, Cees Heemskerk, het in dit blad stelt: „Je moet kwekers niet met handelaren laten handelen.

Handelaren zijn niet voor niets handelaren.”

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

de kweker makkelijk te vullen zijn, het moet aansluiten bij het systeem van de koper en zijn klanten, en het logistieke proces moet gestart worden als er een bestelling komt. Ik heb nu drie systemen en ben aan het kijken naar nummer vier voor mijn FloraMondo. Het ziet er goed uit, en voor kwekers die toch nog graag iets veilen zitten er ook mogelijkheden in. Er moeten nog wel een paar dingen veranderd worden. Ik hoop alleen dat FloraHolland op tijd is en dat we niet ingehaald worden door een partij als Uber met zijn taxi’s.”

Goos Hofland, lidcactusteler in Naaldwijk „FloraMondo betekent ’planten- en bloemenwereld’. Willen we als sierteelt in de toekomst het centrum blijven? Dan zullen we ons moeten aanpassen aan de veranderende wereld om ons heen en niet krampachtig vasthouden aan oude zekerheden. Betekent dat dat we alles maar moeten veranderen?

Zeker niet, en ook niet te snel, want het is wel gewenst dat de meeste leden van FloraHolland en hun klanten de verande-

ringen kunnen bijbenen. Kunnen leden en klanten meepraten in dit proces?

Jazeker! Er zijn in het hele land rayonbijeenkomsten geweest. Hebben leden en klanten die bezocht om hun stem te laten horen? Ik hoop het, want het gaat over onze gezamenlijke toekomst. Het zou echt zonde zijn als leden en klanten pas wakker worden en meewillen praten als het traject gelopen is.

Leden en klanten, praat mee. Laat uw mening horen en laten we samen zorgen voor een bloeiende toekomst!”

5

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.

n Wesseling Export failliet Wesseling Export uit Aalsmeer is volgens een woordvoerder failliet verklaard. Het bedrijf is sinds 25 april gestopt met de export van bloemen en planten. De woordvoerder geeft aan dat Wesseling Export nog wel twee weken door had kunnen gaan, maar dat het bedrijf leveranciers en transporteurs niet wilde opzadelen met problemen. De exporteur raakte door een opeenstapeling van problemen in een neerwaartse spiraal terecht. Zo kampt het met Italiaanse wanbetalers, de zwakke Russische roebel, achterblijvende klandizie en een mislukt project in Azerbeidzjan.

n Rabobank stapt in crowdfunding Ondernemers in het mkb – zoals glastuinders – met een bancair krediet bij de Rabobank, kunnen via deze bank aanvullende of alternatieve financiering verkrijgen in de vorm van crowdfunding. De bank gaat ondernemers daarvoor actief doorverwijzen naar de crowdfundingplatforms Collin Crowdfund en Oneplanetcrowd, zo meldden de drie partijen op 28 april in een gezamenlijk persbericht. Van de zijde van de bank is alleen sprake van een doorverwijzing; de bank geeft geen advies over crowdfunding.

De samenwerking tussen de drie partijen duurt in eerste instantie zes maanden, waarna een evaluatie volgt.

n Eerste editie Nationale Hortensiaweek Van 30 mei tot en met 5 juni wordt de eerste Nationale Hortensiaweek georganiseerd. Initiatiefnemers zijn hortensia Forever&Ever en hortensia Magical Four Seasons. Het evenement krijgt ondersteuning van de collectieve promotie (Hydrangeaworld). Tijdens de Nationale Hortensiaweek is er in consumentenmedia volop aandacht voor de diverse soorten hortensia’s en wordt ondersteunend promotiemateriaal voor op de winkelvloer aangeboden aan verkooppunten.

n Kwekerij biedt bezoekers gratis ’wifi’ aan Kwekerij Van der Velde in het Gelderse Heerde, specialist in eenjarige zomerbloeiers, heeft bezoekers van haar open dag op zaterdag 30 april als ludiek cadeau gratis ’wifi’ aangeboden. Het bleek niet om draadloos internet te gaan, maar om een grasplant die naar de naam

6

Mooi weer rond Hemelvaartsdag: perkgoed vliegt Het mooie weer dat zich vlak voor Hemelvaartsdag aandiende, bracht de lentekriebels bij menigeen naar boven. Dat merkten tuincentra meteen aan de omhoogschietende verkoop van perkgoed en andere tuinplanten. „De afgelopen anderhalve week was natuurlijk gewoon drama”, zegt een woordvoerder van Ranzijn Tuin & Dier in Leiderdorp. „Dan heb je de kas volstaan en komt er geen kip. Maar sinds deze week loopt het storm.”

Vooral de traditionele petunia’s, fuchsia’s en spaanse margrieten doen het goed in Leiderdorp. „Als het zo doorgaat, wordt dit hemelvaartsweekend echt een topper en maken we de achterstand die we de afgelopen weken toch wel hebben opgelopen, weer helemaal goed.”

Isolepis cernua ’wifi’ luistert.

n Klijnsma versimpelt Participatiewet en Banenafspraak Alle extra banen die bedrijven via WSW-detacheringen hebben ingericht voor mensen met een arbeidsbeperking, tellen mee voor de Wet banenafspraak. Dat schrijft staatssecretaris Klijnsma in een brief aan de Tweede Kamer.

Het besluit zorgt voor meer duidelijkheid bij werkgevers die op detacheringsbasis werk aanbieden voor mensen uit een sociale werkvoorziening.

n Ocap levert per tankwagen CO2 aan Agriport A7 Ocap levert sinds 2 mei zuivere CO2 aan glastuinbouwgebied Agriport A7. De CO2 wordt met tankwagens aangevoerd en in twee centrale tanks opgeslagen. Sinds de tien groentetelers in het gebied vorig jaar zijn overgestapt op aardwarmte, staan hun WKK’s vaker stil waardoor er ook minder uit de rookgassen gewonnen CO2 beschikbaar is. In de twee tanks kan bij elkaar opgeteld 400 ton vloeibare CO2 worden opgeslagen. Een verdamper die aan de tanks is gekoppeld, zet de vloeibare CO2 om in gasvormige CO2 dat vervolgens in een ’open source’ distributienetwerk wordt

gepompt. Met de externe CO2 kan niet worden voorzien in de totale CO2-behoefte. In de toekomst zou daarom CO2 uit biovergisters of CO2 van afvalverwerkers op het netwerk kunnen worden ingevoed.

n Ctgb gaat kennis delen met VS over groene middelen Het Ctgb gaat structureel kennis over de beoordeling van groene stoffen en gewasbeschermingsmiddelen uitwisselen met wetenschappers van de Amerikaanse toelatingsautoriteit. In de VS zijn die namelijk veel ruimer beschikbaar dan in Europa. Daarnaast hebben de Amerikanen er al veel ervaring mee opgedaan. Het Ctgb wil met de uitwisseling van kennis de drempel verlagen voor de toelating van groene stoffen en gewasbeschermingsmiddelen in Europa die reeds een toelating hebben in de VS.

n ’Burger klaagt nauwelijks over lichthinder kassen’ Bij de regionale milieuklachtentelefoons komen nauwelijks klachten van burgers binnen over hinder van assimilatiebelichting in kassen in de greenports Westland-Oostland, Aalsmeer en Boskoop. Dat schrijft de Zuid-Hollandse gedeputeerde Bom-Lemstra in antwoord op vragen Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

eruit bij tuincentra FOTO: GERDIEN DE NOOY

Gelezen op Twitter Bart Bostoen (@BartBostoen) hun regeringen van over de hele wereld bijeen brengt rond thema’s die een ’groen leven’ voor toekomstige generaties promoten.

 Natuur en Milieu verheugd over Top Telers Stichting Natuur en Milieu (SNM) is blij „dat er gelukkig ook bollentelers zijn die vervelende gevolgen van bollenteelt voor het milieu willen tegengaan”. Dat schrijft de organisatie in een nieuwsbrief aan haar leden. SNM verwijst daarbij naar John en René van de Slot uit Noordwijkerhout die bij de bollenbroei gebruikmaken van compost, ’goede’ schimmels, milieuvriendelijke gewasbeschermingsmiddelen en groene stroom. Het bedrijf werd, samen met broeierij en kwekerij WF leenen uit Voorhout, begin dit jaar door de KAVB en SNM uitgeroepen tot Top Teler.

Argos Packaging (@ArgosPackaging)

Bernard (@witterdantwit)

Jolanda Heistek (@JolandaHeistek)

 FD: ’Koppert verkent kansen in buitenteelt’

vanuit Provinciale Staten. Specifieke klachten over lichthinder waren volgens de gedeputeerde zeer beperkt in 2014 en 2015. „Voor Westland, Pijnacker-Nootdorp, Kaag en Braassem, Boskoop, Waddinxveen en Lansingerland gaat het per locatie om een enkele klacht per jaar.”

 Vos: ’FloraHolland zet in op 24/7 platform’ „FloraHolland zet in op een 24/7 platform dat kwekers en klanten van de veiling verbindt”, zegt algemeen directeur Vos in zijn jongste vlog over FloraHoland 2020. Vos spreekt zich daarin uit over Het Nieuwe Veilen dat op de regiobijeenkomsten op de agenda staat. Hij geeft aan dat het zeker is dat de veiling inzet op een 24/7 platform dat kwekers en klanten blijft verbinden. „Daarnaast is het ook zeker dat de marktplaats van nu zal blijven bestaan, maar niet in dezelfde vorm en grootte.”

 Erdogan en Oosterom spreken bij opening Turkse Expo De Turkse president Erdogan en AIPH-voorzitter Oosterom waren twee van de sprekers tijdens de opening van de Expo 2016 in Antalya op 23 april. In zijn speech feliciteerde Oosterom Turkije met de realisatie van de wereldtuinbouwtentoonstelling die volgens hem landen en Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Het biologische gewasbeschermingsbedrijf Koppert uit Berkel en Rodenrijs, van origine actief in kassen, verkent nu ook zijn kansen in de buitenteelt en bodembescherming. Dat meldt het Financieele Dagblad in een artikel dat deeluitmaakt van een serie over De Nieuwe Kampioenen, vernieuwende groeibedrijven met een blik over de grens die volgens de krant hun bedrijfstak op zijn kop zetten. Omdat de glastuinbouw het door hoge kosten en lage marges steeds zwaarder heeft gekregen, kijkt Koppert nadrukkelijk naar buitenteelten. In 2020 moet de helft van de omzet daar gerealiseerd worden. Tegelijkertijd krijgt Koppert op die markt te maken met concurrentie van chemiegiganten als Bayer en Syngenta die daar ook steeds actiever worden. Koppert sluit daarom een splitsing van het bedrijf in kas- en buitenteelten niet uit.

StalletjesLangsDeWeg (@Stalletjes)

Discussie op LinkedIn FloraMondo is hét nieuwe systeem voor daghandel

 Moederdagcampagne: ’Zeg het met kleur!’ ’Zeg het met kleur!’ is de boodschap van de Moederdagcampagne van FloraHolland. De campagne, die op Facebook en Instagram wordt gevoerd, is een initiatief van ’Share your love with Flowers’ en wordt ondersteund door FloraHolland. Doelgroep zijn 25- tot en met 35-jarigen in Nederland. Sinds 28 april kan iedereen via een tool op Facebook en Instagram bepalen welke kleur bloemen het beste bij zijn moeder past.

7

Deskundigen tijdens Waterdagen LTO Glaskracht Nederland:

’Wat je nu al kunt doen om straks te kunnen zuiveren’ Per 1 januari 2018 moeten alle individuele glastuinbouwbedrijven hun afvalwater verplicht voor minimaal 95% zuiveren. Wie dat in collectief verband doet, kan onder strikte voorwaarden maximaal drie jaar uitstel krijgen. Telers kunnen zich nu al voorbereiden op de nieuwe verplichting, stellen deskundigen tijdens de Waterdagen die momenteel overal in het land plaatsvinden.

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

C Kwel en inzijging

Achtergrond

Emissieloos telen, individueel of collectief zuiveren?

Wie zich wil voorbereiden op de zuiveringsplicht kan nu al aan de slag door de waterstromen op het bedrijf in kaart te brengen en het watersysteem na te lopen op lekkages en overbodige lozingspunten.

Emissieloos telen Tweede stap is het beantwoorden van de vraag: is het nodig dat ik afvalwater loos of kan ik volledig recirculeren? Ook wie emissieloos teelt, doet er verstandig aan schema’s te maken van de waterstromen. LTO Glaskracht werkt aan een standaardformulier hiervoor. Daarmee kan bij eventuele controles worden aangetoond dat er geen emissies zijn, er voldoende grote bassins zijn voor de opvang van piekbelasting bij teeltwisselingen of dat het bedrijf er op voorbereid

8

is bij calamiteiten een mobiele zuivering in te schakelen.

Individueel of collectief Voor wie wel loost, is een individuele zuivering de makkelijkste, maar niet altijd de kosteneffectiefste oplossing. Zo’n installatie kost enkele tienduizenden euro’s en is daarmee geen optie voor bedrijven die veel en hoogfrequent spuiwater lozen. Voor hen kan aansluiting bij een collectief een oplossing zijn of het contracteren van een loonwerker die het lozingswater regelmatig komt ophalen.

Voor bedrijven die nu nog veel lozen, maar dat zouden kunnen reduceren en verdelen over bijvoorbeeld vijftig weken, kan mobiele zuivering misschien voordeliger uitpakken dan aansluiting bij een collectief. Ook mobiele zuiveringen

moeten worden getest en goedgekeurd.

Eind dit jaar wordt waarschijnlijk duidelijk welk aanbod er is.

Op de website van LTO Glaskracht staat een stappenplan voor zowel individueel als collectief zuiveren, en (alleen voor leden) een kostenindicatie van zuivering en een overzicht van de beschikbare zuiveringstechnieken.

Businessplan collectief Collectieven moeten uiterlijk eind dit jaar een businessplan indienen. Voor de eenduidige invulling daarvan heeft LTO Glaskracht een voorstel ingediend bij het bevoegd gezag. Een collectief kan groot of klein zijn. Grotere collectieven kunnen eventueel nog opgesplitst worden in kleinere deelcollectieven, mits dat wordt vermeld in het businessplan.

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

FOTO: JOEF SLEEGERS

In plaats van afvalwater te zuiveren om het vervolgens te kunnen lozen, kunnen telers ook proberen tot volledige recirculatie te komen. WUR Glastuinbouw toonde begin dit jaar aan dat emissieloos telen in komkommer en paprika prima mogelijk is.

Ook in veel siergewassen is volledig recirculeren volgens de onderzoekers een realistische optie, zonder dat daarbij sprake is van productie- en kwaliteitsverlies.

In de proef werd recirculatiewater ontsmet met ozon, maar dat kan volgens de onderzoekers ook met UV of een verhitter. In de ozoninstallatie zat ook een UV-lamp voor het afbreken van gewasbeschermingsmiddelen voor de momenten waarop afvalwater moet worden geloosd. Bij volledige recirculatie is dat niet nodig.

Keuring zuiveringsapparatuur

Feiten

Achtergrond

Stoffen met ’zuiveringsetiket’

Misverstanden over zuivering

Op het etiket van een beperkt aantal gewasbeschermingsmiddelen staat sinds vorig jaar dat de toepassing alleen is toegestaan als het te lozen drain(age)- en filterspoelwater na zuivering op het oppervlaktewater of riool wordt geloosd. Het gaat om de volgende middelen en werkzame stoffen: n imidacloprid: Admire, Gaucho Tuinbouw, Kohinor 700 WG en Wopro imidacloprid 70 WG; n abamectine: Vertimec Gold en parallele toelatingen abamectine; n teflubenzuron: Nomolt; n pirimicarb: Pirimor, UPL Pirimicarb en Pirimor rookontwikkelaar; n fluazinam: Ohayo en Dirango; n thiacloprid: Calypso (meer dan 95% zuivering).

Wie een van deze middelen wil gebruiken, zal moeten investeren in een zuiveringsinstallatie. Dat kan een individuele installatie zijn die technieken toepast als: H2O2 + MDUV + actief koolfilter, H2O2 + LDUV + actief koolfilter of Ozon + actief koolfilter. In afwachting van deelname aan een collectieve zuivering kan ook een bestaande individuele ontsmettingsinstallatie worden aangepast door plaatsing van een actief koolfilter. Of er kan mobiele zuiveringsapparatuur worden ingehuurd.

Veelgehoorde misverstanden rond de invoering van de verplichte waterzuivering voor de glastuinbouw per 1 januari 2018 zijn: n ’Ik hoef niet te zuiveren want ik loos op het riool.’

Onjuist. Elke lozing van drain(age)water met nutriënten – zowel op het oppervlaktewater als op de riolering – mag vanaf 2018 pas na 95% zuivering plaatsvinden. n ’Filterspoelwater moet je altijd zuiveren.’

Onjuist. Alleen terugspoelwater van zand- en rietfilters dat is bemest of als teeltwater is gebruikt, moet gezuiverd worden. Wie zijn filters met schoon bassinwater reinigt, hoeft dat spoelwater dus niet te zuiveren. n ’Ik hoef niet te zuiveren want ik gebruik alleen groene middelen.’

Onjuist. Alle gewasbeschermingsmiddelen met een toelatingsnummer vallen vanaf 2018 onder de zuiveringsplicht, dus ook zogeheten groene middelen met een toelatingsnummer. n ’Ik heb me aangesloten bij een zuiveringscollectief, dus heb ik automatisch uitstel van de zuiveringsplicht tot 2021.’

Onjuist. Een collectief kan onder strikte voorwaarden, die vaak te maken hebben met de realisatietermijn, uitstel krijgen tot maximaal 2021. Kleine collectieven krijgen waarschijnlijk geen uitstel.

Vakblad voor de Bloemisteri18 (2016)

9

Cees Heemskerk over de Rijnsburgse klokken:

’Sluiten van de klokken is een stap terug in de tijd’ Wat er in de toekomst met de afmijnzaal van Rijnsburg gaat gebeuren is nog niet duidelijk. De lijnrijders staan volgens voorman Cees Heemskerk echter op het standpunt dat er maar één scenario mogelijk is: de klokken moeten blijven draaien. „Ik wil de klokken en de tribune in Rijnsburg niet zien verdwijnen.”

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

W Verleggen van de problematiek

Erg verdrietig Navelstreng

10

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

FOTO: ARIE-FRANS MIDDELBURG

Cees Heemskerk vreest het ’the Greenery-effect’ als de klokken op Rijnsburg verdwijnen. „Alle kleine groentehandelaren zijn toen om zeep geholpen.”

Uit zijn voegen

Alternatief is er niet

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

11

Jan-Paul Rutten over Gulpener — De Vrije Brouwer:

’Soms zijn onze keuzes helem Gulpener heeft de vrijheid om haar eigen koers te varen en alleen te doen wat goed voelt. De Vrije Brouwer volgt het hart en legt zich toe op duurzaamheid en het brouwen van speciaalbieren. „Consumentenonderzoek? Daar geloof ik niet zo in. Je moet niet achter de vraag aanlopen, maar zelf markt creëren”, aldus Jan-Paul Rutten.

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

O

FOTO’S: GULPENER

Grondstoffen uit de omgeving

Jan-Paul Rutten: „Wil je een merk worden, dan moet je niet doen wat je buurman doet.”

12

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

aal niet zo logisch of efficiënt’

Klik met sierteeltsector

Consumenten opzoeken Hart volgen

Zelf markt creëren

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

13

Column Feico Smit f.smit@royalvanzanten.com

Oeganda

Bitterbal Ieder jaar komt de ambassade langs bij alle Nederlandse bedrijven in Oeganda met de vraag of wij Koningsdag willen sponsoren.

We krijgen dan een banner met onze naam erop tijdens het feest waar alle Nederlanders op kosten van het bedrijfsleven zich te buiten gaan aan drank en bitterballen. Vorig jaar was dit een enorme deceptie zodat ik heb besloten het geld dit jaar niet meer te ’doneren’. Ten eerste vind ik dat de ambassade dit makkelijk zelf kan betalen gezien het enorme budget dat ze ’er doorheen jassen'.

Ten tweede hebben ze vorig jaar op vijftig bitterballen na alles weg moeten gooien, omdat de Nederlander die ze zou frituren tien frituurpannen op een groep wilde aanzetten en toen alle stoppen op de residentie eruit vlogen. Gezien het grote gevaar van brand is er toen in alle wijsheid besloten dat er geen bitterballen meer gefrituurd zouden worden die avond. Dus bedrijven sponsoren bitterballen en een ’snurker’ op de ambassade vergeet dat je geen tien vetpotten tegelijk op een stroomgroep kan hangen. Een kwartier na aanvang van het feest stonden we in het donker en riepen allemaal in koor: ’Is de stroomrekening wel betaald?’ Ja, die was wel betaald, maar de stoppenkast stond in brand. Hilariteit alom. Een ander probleem dat ik heb met deze sponsoring is eigenlijk serieuzer. Heel veel ontwikkelingsorganisaties (NGO’s) zien de Nederlandse bedrijven die hier opereren vaak als een voortzetting van de koloniale tijd. Ze vinden dat wij mensen uitbuiten om ’goedkope’ stek op de Nederlandse markt te krijgen. Wat ze niet begrijpen is dat wij werk verschaffen aan 1200 mensen die op hun beurt weer minimaal 7500 familieleden onderhouden. Wij hebben twee klinieken, twee baby daycare’s, een spaarbank en mensen kunnen geld lenen voor een huis etc. Wij betalen een meer dan gemiddeld goed salaris in vergelijking met lokale bedrijven. Deze NGO-medewerkers vinden het normaal dat ze op onze kosten kunnen drinken en bitterballen eten, maar zelf hebben ze nog nooit een cent meebetaald. Ik heb daarom besloten een statement te maken. Het geld van de sponsoring heb ik besteed aan spullen voor een lokale school.

Directe hulp zonder dat er een bitterbal aan de strijkstok blijft hangen.

Alles beter doen

Feico Smit, directeur Royal van Zanten Oeganda

14

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Markt Klok prijsbeelden

Vanwege het tuinplantenseizoen worden ook de klokprijzen van deze producten weergegeven. Omdat er ruimte is voor maar drie grafieken, worden de bloeiende en groene planten in één grafiek verwerkt. Week 25 is de laatste week van de tuinplantengrafiek.

Snijbloemen

Groene en bloeiende planten

Tuinplanten

Er kwamen in week 17 7,3% meer stelen voor de klok. De gemiddelde prijs van de bloemen steeg een centje en kwam uit op € 0,26.

De aanvoer van kamerplanten voor de klok was fors minder, namelijk 35,3%. De prijs steeg sterk. Van € 1,35 in 2015 naar € 1,63 in 2016.

Van tuinplanten kwam 47,7% minder stuks voor de klok. Het koudere weer had hier alles mee te maken. De gemiddelde prijs kwam uit op € 0,92; tegen € 0,84 vorig jaar.

BRON: ROYAL FLORAHOLLAND

De week van de klokinkoper

Theo de Vries:

FOTO: VAKBLAD VOOR DE BLOEMISTERIJ

’De natuur laat zich niet dwingen’ Bedrijf: GreenZone Veiling: Veiling Rhein-Maas Week: 17

Maandag „Na de Paasdagen is er mede door het slechte weer een aardige dip ontstaan en maken we ons nu op voor de aanloop naar de Moederdag.

Dat is een leuke bloemendag, altijd weer spannend hoe dat uit gaat pakken. Verder zijn we nog op bezoek geweest bij verschillende kwekerijen.

In Duitsland de traditionele ’Freiland’ handel en in Nederland hortensia en minigerbera eens van dicht bij bekeken. Alstroemeria is de volgende highlight. Ook is altijd weer de 1 meiviering met lelietje der dalen als traditioneel weggeefbloemetje, een mooi ijkpunt in het voorjaar.”

Dinsdag „Op het moment zitten we in de periode dat het veel gebruikte decoratiegroen in een lastige periode terecht komt. Veel gewassen lopen opnieuw uit met jong blad en we zouden een aantal soorten zes tot acht weken met rust moeten laten en niet verkopen. Ik zou wel willen maar de druk van de handel is zo groot. Elke dag, week, maand, jaar: altijd moet alles beschikbaar zijn in dezelfde kwaliteit en aantallen. Dat is helaas niet altijd mogelijk, de natuur laat zich niet dwingen.”

Woensdag „Koningsdag, Nederland is vrij. Hier is alles open. We zijn volop in de Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

weer om wat bloemen direct vanaf de kwekerij in beeld bij de bloemist te krijgen. Er is redelijk wat handel en de koele laatste weken houden de handel op niveau. Tulpen gaan nog steeds redelijk en er is overal wel iets van schaarste te bespeuren en dat houdt de prijzen op een goed niveau.”

Donderdag „Nog een week en dan is het Hemelvaartsdag. In Nederland de veilingen gesloten, in Herongen gewoon open. Dat is lastig allemaal; een lang weekeind voor de boeg en een verbod op vrachtverkeer in Duitsland. We wachten met smart op de eerste pioenen uit de regio, dat gaat niet al te lang meer duren, altijd een mooie periode. Vandaag nog een strakkere prijsvorming en matige handel aan de klok. We moeten steeds vaker kwaliteitshandel van de drie grote Nederlandse veilingen en eigen import betrekken om aan de wensen van onze klanten te kunnen voldoen.”

Vrijdag „Alles staat gepland voor de Moederdagweek. Laat de bestellingen maar komen. Bloemen voor die geweldige moeders. Het weer wil niet meewerken en we krijgen van de plantenjongens nare berichten met ver achterliggende verkopen ten opzichte van wat normaal is. Het wordt een hele klus voor die afdeling om van dit jaar een succesvol jaar te maken.”

15

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de verkochte stuks ten opzichte van vorig jaar. Week 1 + 2 van 2015 zijn samengeteld en worden als week 1 gezien. Week 3 = week 2, week 4 = week 3, week 5 = week 4, etc).

Cathelijne Doerrleben cathelijnedoerrleben@floraholland.nl

Snijbloemen Minder pioen voor hogere prijs

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Kamerplanten Kamerplanten beter betaald

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Tuinplanten Lagere verkopen van tuinplanten

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

16

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Italië

Over de toonbank

Stefania Martinelli:

’Plantenverkoop heeft boost nodig’ en het vak zelf. In 2001 besloot ik mijn eigen winkel te openen waar ik zijn kennis en ervaring combineer met nieuw opgedane kennis bij verschillende arrangeursopleidingen.”

FOTO:LA FIORERIA

Waarmee onderscheidt u zich?

Stefania Martinelli

Naam: La Fioreria Locatie: Rome Sortiment: 60% bloemen, 20% planten, 20% overig Specialiteit: Events en huwelijken Aantal medewerkers: 3

Hoe bent u in het vak terecht gekomen? „Mijn vader opende in 1958 een bloemenwinkel nadat hij jaren op de fiets als bezorger had gewerkt voor verschillende bloemisten in de stad. Van hem leerde ik de liefde voor het vak

Standpunt

„Mijn aandacht voor de klant, hoe groot of klein de aankoop ook is. Elke klant moet tevreden mijn winkel verlaten. Of het nu het bruidspaar is dat flink in de buidel heeft getast of de oma uit de buurt die een boeketje voor de keuketafel komt halen. Daarnaast heb ik me sinds kort toegelegd op bonbonnières; mooie bonbonschaaltjes versierd met een roos, een orchidee of een bonsai. Die zijn erg in trek momenteel. ”

Welke producten lopen goed momenteel? „Naast de ’gewone’ rozen – en dan met name de Peach Avalanche en Aqua – zijn dat nu met name pioenrozen. Pioenrozen zijn heel populair hier. Vanaf het moment dat ze beschikbaar zijn, lijkt het alsof er niets anders meer bestaat.

Planten verkopen we steeds minder. Vooral omdat hier in Rome op bijna elke hoek van de straat spotgoedkope planten worden verkocht, vaak illegaal. Planten voor eigen gebruik koopt men dus bijna alleen maar op straat.

Bij bloemen ligt dat anders. Dat zijn vaak cadeaus en die moeten dus van topkwaliteit zijn. Daarvoor komt men naar de vakbloemist.”

Waar komen uw producten vandaan? „Bijna alles komt uit Nederland, via de groothandel waar ik inkoop. Ik ga voor topkwaliteit en die is in Nederland jaarrond gegarandeerd.

In de zomer koop ik natuurlijk ook wel Italiaanse producten, zoals zonnebloemen, anthurium en heel soms ook pioenen. Klanten vragen wel naar lokale producten, maar eigenlijk alleen vanwege de lagere prijs. Ik probeer dan uit te leggen dat Nederlandse bloemen niet voor niets duurder zijn; ze zijn beter van kwaliteit en langer houdbaar.”

Heeft u een vraag aan Nederlandse kwekers? „Ik zou hen willen vragen om planten vaker in pot-plantcombinaties aan te bieden, met verschillende kwaliteit- en prijsniveaus. Ik merk dat steeds meer mensen naar een totaalproduct vragen, maar ze hebben vaak niet veel geld over voor een dure pot. Misschien kan dat de verkoop van planten hier een boost geven.”

Het gaat een bloemist straks niet meer om het product

W Arnold Wittkamp, marketing & merk strategist bij Parfum Flower Company, spreker

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

at een exporteur/groothandel moet doen is zichzelf de vraag stellen: waarom koopt een bloemist (van de toekomst) bij mij? De redenen zijn, vaker niet dan wel, de aangeboden producten. Ook al denkt de meerderheid van de exporteurs/groothandels dat de producten het visitekaartje van het bedrijf zijn. Het product is vaak het uitgangspunt. Dat daar op wordt ingezet blijkt uit de communicatie en de marketing. Op vrijwel elke website van exporteurs/ groothandels staan prominent de producten met een ’over ons’-verhaaltje. ’Wij zijn erg goed, wij hebben de beste, mooiste, grootste.’ De overgrote meerderheid van de bloemisten weet heel goed

wat er allemaal te krijgen is. Daar kiezen ze hun leverancier niet meer op. Elke bloemist wil de meest verse producten zo snel mogelijk en voor de beste prijs in de winkel. Dat is niets nieuws. De bloemist is op zoek naar een leverancier die alles kan aanbieden zonder meerdere tussenschakels.

En daar gaan toekomstige technologische ontwikkelingen voor zorgen.

En wel zeer binnenkort. Het duurt nog hooguit vijf tot tien jaar voordat bloemisten een aanbieding kunnen krijgen op basis van metadata van demografische kenmerken rondom een winkel.

Maar ook op basis van sociale online kenmerken. Zoals wat voor type mens er in de buurt van een bloemenwinkel

woont, wat zijn voorkeuren zijn en welke websites deze bezoekt. Een bloemist krijgt straks door middel van slimme algoritmes alleen dat aangeboden waar zijn doelgroep interesse in heeft. De technologie bestaat al en komt naar de sierteelt. Voor de exporteur/groothandel van nu een reden om na te denken over hoe ontzorgen, verzorgen en bezorgen opnieuw moeten worden gedefinieerd. Nieuwe ontwikkelingen vragen om een verandering in visie en missie van bedrijven in de sierteelt. Het is alomvattend. Niet enkel een marketing- en communicatieverhaal, maar de gehele architectuur van de organisatie moet om. Het businessmodel verandert.

17

Analyses snijbloemen

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Nederlandse grootbloemige roos heeft beter perspectief Niet zozeer door de markt, maar vanwege lagere energiekosten is het perspectief voor de Nederlandse grootbloemige roos iets beter. Handelaren roemen de kwaliteit.

Verwachting

Import dominant n

Roos Red Naomi! voorlopig niet te overtreffen In het rode rozensegment staat Red Naomi! aan de top. De cultivar is een troef in het Nederlandse assortiment en helpt telers hun bescheiden marktpositie te behouden.

BRON: VBN/ FLORAHOLLAND-KLOK

Aanbod stabiliseert

Aanvoer en gemiddelde prijs van Red Naomi! op de Nederlandse veilingen sinds de introductie in 2006.

18

n

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Beperkte aanvoertoename Nederlandse snijhortensia

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

De toename van de aanvoer van snijhortensia uit Nederland zet dit jaar door en het assortiment wordt breder. Handelaren verwachten dat de markt dit aankan.

Assortiment

Goede start

n

Marktacties Promotie

Bloemenagenda

n Balkonplant 2016: geranium, vanaf april mediacampagne n Terrasplant 2016: hibiscus, vanaf april mediacampagne

Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland n wk 17 - wk 19: alstroemeria n wk 20 - wk 22: pioenroos n wk 23 - wk 26: lelie n wk 27 - wk 29: gladiool

n Woonplant van de maand mei: medinilla, gloriosa, anigozanthos n Woonplant van de maand juni: zamioculcas n Tuinplant van de maand mei: salvia nemerosa n Tuinplant van de maand juni: Hydrangea paniculata n PurE Seasonal Flowers april-september: pioen, astilbe, asclepias,

dahlia, zinnia, helianthus, alchemilla, limonium, phlox, campanula, gladiool, leeuwenbek, eremurus, rubus, artisjok, anethum, allium, celosia n 7 mei Rob’s grote tuinverbouwing met o.a. buxus, fruitbomen,

Lavendula stoechas Anouk en Lavendula angustifolia Felice, diverse producten bol-op-pot (, Hydrangea magical (tuin) Waterplanten, moerastuintjes, PUUR, biologische kruiden; platycodon Astra, Sunsation Sunflower, TiSento; Green is.., astrantia, boronia, hydrangea Incredible en Invincibelle, acer Japanese Jewels, topheester Black Lace.

SBS6, 17.05 uur.

Bloemendagen n 8 mei n 8 mei n 9 mei n 15 - 16 mei n 26 mei n 29 mei n 30 mei n 4 jun n 5 jun n 6 jun n 12 jun n 12 jun n 15 jun

Feest van de Overwinning (Fra) Moederdag (Ned, Dui, GB, Ita, Zwi, Oos, Bel, Den) Dag van de Overwinning (Rus) Pinksteren Moederdag, sacramentsdag (Pol) Moederdag (Fra, Zwe) Spring Bank Holiday (GB) Opa en oma dag (Ned) Vaderdag (Den) Nationale Feestdag (Zwe) Nationale feestdag (Rus) Vaderdag (Bel) Examenuitslagen (Ned) datum

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

19

Analyse bloeiende planten FOTO: P. VAN DAM BV

Exporteur over Slowakije

Slecht weer zet opgaande lijn fuchsia even stil Fuchsia maakt een positief seizoen door. De opgaande lijn werd in week 17 even bevroren door de poolwind die Europa teistert, maar in algemene zin gaat de plant makkelijker van de hand.

Jenneke, Patrick, Léon en Piet van Dam Bedrijf: P. van Dam, Honselersdijk Functie: directeur-eigenaar Belangrijkste afzetlanden: België, Duitsland, Oostenrijk, Engeland, Frankrijk, Tsjechië, Slowakije Inkoop: 70% klok, 30% rechtstreeks kwekers Aantal medewerkers: 38

Geen paniek

Léon van Dam:

’Slechte kwekers zijn er bijna niet meer’ Wie zijn uw klanten in Slowakije? „Wij leveren aan groothandelaren, winkels en tuincentra, waarvoor wij twee Slowaakse verkoopsters in dienst hebben. Bij groothandelaren moet je je niet te veel voorstellen, dat zijn in Slowakije kleine bedrijfjes. We hebben daarnaast ook een klant die via internet rechtstreeks aan de consument levert. Dat werkt, maar alleen in de hoofdstad Bratislava. Dat is een grote en moderne stad geworden de laatste twintig jaar.”

Meeropbrengst

Er is dus veel verschil met het platteland? „Ja, daar heeft men nog niet echt geprofiteerd van de moderne tijd en het lidmaatschap van de EU. Het lijkt wel of de tijd er heeft stilgestaan. Logischerwijs is de vraag naar bloemen buiten de steden ook minder groot dan in de hoofdstad, zeker voor eigen gebruik.

Maar ook in Bratislava komt dat nog niet echt van de grond. Het draait toch nog vooral om evenementen, feestdagen, Moederdag en begrafenissen.”

Welke bloemen worden het meest gevraagd?

Hoe ziet u de toekomst in Slowakije? „De handel is er wat ons betreft stabiel en ik verwacht ook niet dat het een groot bloemenland zal worden. Er wonen maar zes miljoen mensen en de afstanden in het land zijn enorm. Van de ene naar de andere bloemenwinkel rij je soms wel twee uur en dat heb je vijftig of zestig kilometer afgelegd. Je moet de lokale logistiek goed voor elkaar hebben, anders kun je het vergeten. Internetverkoop? Wat dat betreft verwacht ik voorlopig alleen een toename in Bratislava.”

20



Verkochte aantallen x duizend

„Rozen, chrysanten, anthurium en seizoensproducten. De rozen importeren we veelal zelf uit Ecuador, maar we kopen ook Nederlandse rozen in. Prijs of kwaliteit? Vroeger was er vanuit Slowakije vooral veel vraag naar goedkoop, en dús een matige kwaliteit.

Tegenwoordig moet het product gewoon goed zijn. Trouwens, slechte kwekers zijn er bijna niet meer, dus de producten liggen steeds dichter bij elkaar qua kwaliteit én prijs. De prijsverschillen zijn niet zo groot meer.”

Verkochte aantallen en middenprijzen van fuchsia op de FloraHolland veilingen van 2011 tot en met 2015.

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Afzetzaken

Analyse tuinplanten

FOTO: KWEKERIJ VLASMAN

Prijs calibrachoa blijft voorlopig fractie achter De minipetunia werd in april gepromoot als Tuinplant van de Maand. Voor de opbrengst lijkt vooral het aanbod in combinatie met het weer de bepalende factor.

FOTO: VAKBLAD VOOR DE BLOEMISTERIJ

Bedrijf: Kwekerij Vlasman Aanleiding: nieuw concept rondom saintpaulia

Lianne Vlasman Wat is het nieuwe concept rond saintpaulia?

Tuinplant van de Maand

„We willen ’Voilà Saintpaulia’ als merknaam grote bekendheid geven.

Onze ambitie is om voor consumenten onderscheidend en aantrekkelijk te zijn, eigentijds en steeds weer verrassend. Vlak voor de Moederdag zijn we begonnen met de roze verpakking van ons concept ’De Moederdag special’. Dit gaan we in enkele weken uitbreiden met andere kleuren.

Hiermee willen we opvallen in het schap. De naam ’Voila Saintpaulia!’ zegt het al: hier ben ik, saintpaulia mag weer gezien worden! Daarnaast willen we de consument verleiden met sfeerbeelden om te laten zien hoe eigentijds, hip, lief en leuk, deze vrolijke bloeier is. In de eerste berichtgeving lieten we bijvoorbeeld zien hoe verrassend het is om een aantal saintpaulia's met dezelfde kleur op een rijtje neer te zetten. In de communicatie richting consument zullen de sociale media een heel belangrijke rol spelen. Zo zijn we op FaceBook te volgen: voilabyvlasman.”

U baseerde de nieuwe look op trends? „Ja, de saintpaulia wordt niet zozeer als eigentijds gezien. Door ons te verdiepen in de trends van nu zien we kansen om saintpaulia een eigentijdse uitstraling te geven. We spelen in op de trend Vintage. ’Oude dingen’ kunnen weer in een hip, nieuw jasje. Ook hebben we ons verdiept in afzetmarkten. Rusland en Polen zijn belangrijke afzetmarkten. Op de Russische beurs Garden Build reageerden de beursbezoekers heel positief op saintpaulia. Eigenlijk is heel Europa belangrijk als afzetgebied.”

Midden

Hoe reageert de handel? 

Verkochte aantallen x duizend

Verkochte aantallen en middenprijs van de tuinplant ´Calibrachoa´ via FloraHolland van 2008 t/m 2015 (Bron: Royal FloraHolland) Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

„Vlak voor de Moederdag zijn we begonnen met De Moederdag special.

Dit gaan we snel uitbreiden met andere kleuren. Als start van Voilà Saintpaulia!, hebben we een powerpointpresentatie laten zien bij de klok. Het werd positief ontvangen door de handel, volgens de veilingmeester. We willen Voilà Saintpaulia!, dat we met professionele ondersteuning van Prima Label doen, niet een hype laten zijn. Er ligt een communicatieplan aan ten grondslag dat we door het jaar heen gaan uitvoeren. In de loop van de volgende weken komen er ander tinten bij. Op de Trade Fair in november willen we flink uitpakken met Voilà Saintpaulia! Ook komen we aan het eind van het jaar met een prachtige nieuwe sortimentslijn. Vlasman wil steeds verrassend zijn.”

Hoe gaat het met saintpaulia? „Vorig jaar was een moeilijk jaar. Eigenlijk zit saintpaulia al drie jaar in een neerwaartse spiraal. Dit voorjaar was echter al stukken positiever. Met Voilà Saintpaulia! wil Vlasman de afzet een verdere push geven.”

21

Natuurlijke vangplaat Op het bedrijf Top-Orchid in Sint Maarten worden vleesetende planten ingezet als natuurlijke vangplaten. „Soms scheelt het een gewasbe­ schemingshandeling”, aldus eigenaar Peter Tesselaar.

D

Tekst en beeld: Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

22

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers bloemisterij@hortipoint.nl

’Verstoorde balans met vervelende gevolgen’

Arjen Verwer Plaats: Klazienaveen Teelt: minigerbera onder 7.000 lux Oppervlakte: 2 ha

Begin dit jaar heeft Arjen Verwer de teugels van de wittevlieg iets laten vieren. Het was een drukke tijd en de stelen waren lang, dus hij wilde geen bloemen beschadigen met een spuitslang. Daardoor is de wittevlieg opgelopen. Om de druk weer omlaag te krijgen – zodat hij biologie kon gaan uitzetten – heeft Verwer een paar rondjes extra moeten spuiten met onder meer Vertimec, Conserve en NeemAzal. Dat heeft

resultaat gehad. Inmiddels is hij bezig met het uitzetten van encarsia, swirskii en cucumeris.

De zaak heeft echter nog een staartje gekregen. Door de bespuitingen met breedwerkende middelen tegen wittevlieg heeft de diglyphus een flinke tik gekregen en is het evenwicht uit balans geraakt. „Daardoor is de mineervlieg fors toegenomen, met name in Kimsey”, vertelt Verwer. Om die weer terug in zijn hok te krijgen

is afgelopen maand drie keer gespoten met Trigard (een integreerbaar middel) en is diglyphus uitgezet. „Mineervlieg is eigenlijk nooit een probleem geweest. Normaal wordt hij altijd keurig opgeruimd door diglyphus. Voor het eerst in jaren is het evenwicht verstoord geraakt.

Dat is balen. Het is nu een kwestie van opnieuw de balans vinden.

Gelukkig vind ik diglyphus steeds meer terug in het gewas. Volgend jaar moet het anders. Ik wil in de winter geen gat meer laten vallen in de bespuitingen.”

Spintbestrijder feltiella lijkt niet geleden te hebben van de bespuitingen.

De spint wordt netjes opgeruimd.

Wel is er pleksgewijs gecorrigeerd met Floramite.

In één teeltvak zijn mijten komen opzetten. Daar is nu cucumeris uitgezet. „Mogelijk moeten we ingrijpen met Vertimec in het hart, maar ik wacht nog even af.”

’Het gaat goed, daarom pas stomen in oktober’

Marco van de Werken Plaats: Brakel Kwekerij De Heuve: 3,8 ha chrysant onder 9.800 lux, waarvan 75% troschrysant Grand Pink en 25% santini (o.a. ’Rossi’)

24

Nog steeds zijn de gewassen bij Marco van de Werken vrij van ziekten en plagen. „Zo’n 10 - 18 dagen voor de oogst spuiten we alleen nog een keer preventief met Tepekki tegen luis. Het voorspuitschema in combinatie met de linten A. cucumeris, 8 stuks phytoseilus per m2 en wekelijks broezen van insectenparasitaire aaltjes zijn voldoende tegen trips en spint. En het actieve bodemleven helpt natuurlijk ook tegen ziekten en plagen.” Omdat verticillium, fusarium en wortelknobbelaaltjes niet aan de orde zijn, heeft de teler definitief besloten om pas in oktober te stomen. Op dat moment zijn er negen teeltronden (1,5 jaar) verstreken sinds de laatste stoombeurt. „De compost die we toen inbrachten had een positieve invloed op de gezondheid, de groei en de bladkwaliteit van het gewas. Aanstaande juni/juli gaan we opnieuw zo’n 5 cm compost door de grond

spitten. Dat wordt een mengsel met onder andere houtcompost. In oktober gaan we waarschijnlijk 2 m3/m2 gas gebruiken voor het stomen op ongespitte, dus ’vaste’ grond.”

Op de vangplaten vond de teler recent een paar mineervliegen, maar nog geen voedingsstippen of mineergangen in het gewas. Week 18 wordt het eerste kokertje diglyphus ingezet. Van de Werken gebruikt jaarrond gele vangplaten voor mass

trapping. In de winter zijn gele platen sowieso effectiever dan blauwe.

In de zomer is er niet veel verschil in hoeveelheid trips die je vangt op een blauwe of gele vangplaat. Een voordeel van de gele exemplaren is dat je daarop makkelijker luis en mineervlieg vangt. Een nadeel is dat de roofwant orius ook meer gecharmeerd is van geel. Daarom zijn in een proefvak met deze bestrijder de gele vangplaten verwijderd.

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

’Door wisselende kastemperaturen komt meeldauw op’

Kees Kouwenhoven Adviseur gewasbescherming Royal Brinkman, o.a. roos

„Meeldauw begint hier en daar voor problemen te zorgen”, begint Kees Kouwenhoven over de situatie bij de rozentelers die hij adviseert over gewasbescherming. „Waarschijnlijk komt meeldauw op door grote schommelingen in de temperatuur omdat afgelopen weken perioden met regen en hagelbuien werden afgewisseld door de zon.” De vertrouwde combinatie Meltatox/ Collis wordt nu weer vaker ingezet. Solvit, wat in deze periode mag worden gespoten, kan weer worden ingezet.

Frupica in combinatie met Abir kan ook voor afwisseling zorgen.

Tegen spint wordt hier en daar gespoten met Scelta, Cantack of Floramite. De biologische bestrijders kunnen het niet altijd bijbenen, zodat een correctie nodig is. Een behandeling is meestal afdoende om het evenwicht weer te herstellen.

Trips is op bedrijven met jonge

aanplant na enkele behandelingen met Winner weer onder controle.

Roofmijten kunnen na enkele weken weer worden ingezet. Met inzet van de spintroofmijt phytoseiulus moet zeker een maand worden gewacht vanwege nawerking van Winner.

Bij een bedrijf wordt Vertimec door de kop gespoten om een beginnende tripsaantasting op te ruimen.

Bij middelen als Vertimec wordt geadviseerd om een suikerlokstof

als Sugarbait toe te voegen om tot een beter bestrijdingsresultaat te komen.

Met inzet van cryptoleaumus lukt het bij enkele bedrijven in de praktijk om de aanwezige wolluispopulatie onder controle te houden. Zolang er een evenwicht is op laag niveau geeft deze plaag geen economische schade. Luis en rups verdienen nu de aandacht en zullen met enige regelmaat moeten worden aangepakt.

’Koude weer beperkt invlieg enigszins’

John van Eijk Specialist gewasbescherming bij Biobest Nederland, o.a. in potplanten

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

De laatste week van april was erg koud. Dit heeft de invlieg van schadelijke insecten enigszins beperkt.

Dit heeft echter weinig consequenties gehad op de gewasbescherming op potplantenbedrijven.

Althans op de bedrijven die adviseur John van Eijk begeleidt. „Dat de ramen door het koude weer vaker dicht zaten, had geen gevolgen voor de plaagontwikkelingen binnen de kas.” En die plaagontwikkeling ver-

liep op de meeste potplantenbedrijven rustig. „Als er al sprake is van meer plaagdruk, dan is het van een enkele plaag en niet van een reeks van plagen”, benadrukt Van Eijk.

Spint is curatief goed aan te pakken met Phytoseilus persimilis, eventueel te corrigeren met de veilige spintmiddelen Scelta, Cantack en Floramite. Preventief kiezen sommige telers uit voorzorg voor de Amblyseius californicus en andersoni.

Een goed leger roofmijten tegen trips is momenteel nog voldoende op te bouwen met swirskii in combinatie met Nutrimite als bijvoeding. Als er te veel trips komen, is regelmatig extra roofmijten uitzetten, zinvoller dan bijvoeren met Nutrimite.

Er is immers genoeg voedsel voor handen voor swirskii en Amblyseius cucumeris. Match, NeemAzal en Azatin zijn als veilige middelen curatief in te zetten.

Tegen wittevlieg geldt dezelfde preventieve strategie als tegen trips.

Nutrimite blijft echter ook in curatief schema goed inzetbaar aangevuld met de sluipwespen Encarsia formosa en Eretmocerus eremicus. Tegen tabakswittevlieg zijn telers aangewezen op dezelfde natuurlijke vijanden.

Liever hebben ze de beschikking over de effectievere sluipwesp Eretmocerus mundus, maar die is helaas momenteel niet beschikbaar.

25

Vragen Heeft u een vraag? Mail deze naar Peter van Leth, pvanleth@hortipoint.nl

Is investeren in duurzame energie nog zinvol bij deze lage gasprijs?

De gasprijs is de afgelopen maanden fors gedaald. Ik ben bezig om voor meerdere jaren mijn gasvolumes vast te leggen. Als ondernemer zie ik ook het belang van duurzaamheid.

Is het voor mij zinvol om met de huidige lage gasprijzen toch te investeren in verduurzaming van de energievoorziening voor mijn bedrijf?

U

ILLUSTRATIE: PETER MOORMAN

Kostprijs en markt

Strategische keuze

Wind en zon

Peter de Vreede, Flynth adviseurs en accountants, 088-2367555, peter.devreede@flynth.nl

26

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Energiemarkt Het Vakblad brengt elke maand de ontwikkeling van de energieprijzen in de rubriek ’Energiemarkt’. Een deskundige analyseert de belangrijkste ontwikkelingen en een teler vertelt hoe hij met de markt omgaat.

Olieprijs 70

Ervaring

procenten weten terug te schroeven, schat hij op basis van zijn studiegroep. „Ondanks de lage gasprijs moeten we daarmee doorgaan.

Dat vind ik onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. We kunnen de CO2-doelen halen.

Ik ben ervan overtuigd dat Het Nieuwe Telen werkt, met of zonder extra investeringen. En het doet me goed om te zien dat veel bedrijven daar stappen in zetten. Doordat we zo veel communiceren is dat heel snel gegaan.”

Naarmate er meer energie wordt bespaard, zijn nieuwe maatregelen minder snel rendabel te rekenen. Dat geldt bijvoorbeeld voor aardwarmte waar het cluster naar gekeken heeft. „Mogelijk ligt dat anders als onze WKKmotoren over enkele jaren zijn afgeschreven.

Misschien kunnen we dan met de ringleiding van het cluster worden aangesloten op een aardwarmteproject in de buurt.”

Analyse AgroEnergy

Heftige prijsbewegingen bij gas en elektra Vanaf eind week 16 is het behoorlijk onrustig op de markten voor gas en elektriciteit. Een stijging van de olieprijs met 3 dollar per vat trok de gasprijzen mee omhoog. Dit was voor veel handelspartijen en klanten, die in de dalende markt van de maanden afwachtend waren gebleven, het startsein om gas te gaan inkopen. Verkopers van gas zagen dit graag gebeuren en hielden het aanbod krap. Gevolg was een prijsrally, die tot donderdag 28 april aanhield. De vraag zakte toen in met een prijsdaling tot gevolg.

Eind week 17 waren de prijzen voor de meeste tijdvakken met circa 2 ct/m3 gestegen ten opzichte van twee weken eerder. De prijs van de verre tijdvakken (2018 en verder) liggen nu weer op het niveau van rond de jaarwisseling (tussen 15 en 15,5 ct/m3); de tijdvakken op kortere termijn liggen nog steeds duidelijk lager. Omdat aan het begin van de week de weerberichten stijgende temperaturen aangaven, daalden ook de korte termijn gasprijzen.

Meestal volgen de lange termijnprijzen met enige vertraging, waarbij ze ook worden beïnvloed door de grondstofprijzen.

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Nu de olieprijs naar 46 á 47 dollar per vat gelopen is, zijn de andere grondstofprijzen ook gestegen. Voor de steenkool was het bericht van het faillissement van een grote producent reden voor een stijging naar 47 dollar/ton. Om onduidelijke reden steeg ook de prijs voor CO2-rechten met circa € 1 naar zo’n € 6,5 per ton. De onzekerheid op de markten is groot: de prijzen zijn zodanig gedaald dat producenten en landen in de problemen beginnen te komen (bijvoorbeeld in Venezuela, Nigeria en Brazilië). Dit geeft handelaren het gevoel dat de bodem in de prijzen is bereikt. En dat geeft weer prijsonzekerheid.

Bij elektriciteit speelt hetzelfde: de korte termijnprijzen zijn al maanden laag. Berichten over gefaseerd sluiten van Franse kerncentrales vanaf 2018 (streven is 50% minder kernenergie in 2025) en dat producenten in Duitsland € 40 miljard reserveren voor ontmanteling van kerncentrales en opruimen van het nucleaire materiaal dragen tevens bij aan de onrust.

30 20

maart

april

Gasprijs

Contractprijs voor een jaar (2016) in cent/m3

20 19 18 17 16 BRON: ENDEX.NL/AGROENERGY

Een energiecluster, warmtewisselaars, veel schermuren, verticale ventilatoren en Het Nieuwe Telen: gerberateler Aad Zuijderwijk uit Bergschenhoek ziet energiebesparing als een soort missie. Ook nu de gasprijs zo laag staat.

Toen hij in 1990 begon in zijn oude bedrijf lag zijn gasverbruik voor warmte op 45 tot 50 m3 per m2. Door clusteren en gebruik van schermdoeken is dat gedaald naar ­35 m3/m2.

En met Het Nieuwe Telen is het gasverbruik voor warmte verder afgenomen naar 15 m3 per m2. „Er is dus in de afgelopen jaren veel bereikt”, concludeert de teler. „Ik denk dat ik er wel wat mee verdiend heb, maar ik heb er ook veel tijd en moeite in moeten steken.”

Inmiddels hebben veel collega’s in de gerberateelt Het Nieuwe Telen omarmd. Meer dan de helft heeft zijn energiegebruik met tientallen

40

15 14 13 12 11 10

maart

april

Elektriciteit 41 40 39 38 37 36 35 34 33 32 31 30 29 28

maart

BRON: ENDEX.NL

’Ondanks lage gasprijs volop doorgaan met energiebesparing’

50

april

Sparkspread 18 17 16

BRON: VAKBLAD VOOR DE BLOEMISTERIJ

Aad Zuijderwijk, gerberateler in Bergschenhoek:

BRON: FUTURES.TRADINGCHARTS.COM

60

15 14 13 12 11 10

!

maart

april

Kijk voor de ontwikkeling van prijzen op langere termijn op de site van het Vakblad. Bekijk op de website ook iedere dag de ontwikkelingen van de OTC-stroomprijzen, de TTF- en AgroEnergy-gasprijzen, de olieprijs en de dollarkoers.

Peter van den Berg, directeur AgroEnergy

27

Meet & Greet op Keukenhof

’Nieuw type alstroemeria krijgt erkenning’ Geholpen door het slechte weer kreeg de binnententoonstelling van alstroemeria op Keukenhof veel belangstelling. Tijdens de Meet & Greet werd de Charmelia, een soort trosalstroemeria, gewaardeerd met de Keukenhof Noviteiten Award Alstroemeria. Deze nieuwe soort kan mogelijk de markt verbreden. In elk geval is er al veel vraag naar.

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

D

Minder bloemen, meer kwaliteit

FOTO’S: JOEF SLEEGERS

Keukenhof Noviteiten Award

Alle aanwezigen op de Meet & Greet mochten stemmen, met uitzondering van de veredelaars.

Het belangrijkste criterium is de sierwaarde.

28

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

De regen en de kou joegen massa’s mensen naar de binnententoonstelling.

Veel gevraagd Botanische soort

Moderne bloemstukken

Charmelia van Royal van Zanten won de Keukenhof Noviteiten Award Alstroemeria, omdat hij de markt het meest veranderd heeft.

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

De Scorpion doet het goed in Japan, waar hij sinds een jaar op de markt is. In Nederland is hij nog lastig te telen.

29

Floraliën Gent toont diversiteit Belgische sierteeltsector De Floraliën in Gent laat zien wat er gebeurt als de Belgische sierteelt, bloemisten, tuinarchitecten en kunstenaars samenwerken. Het publiek kreeg van 22 april tot en met 1 mei een kijkje in het brede sortiment van de kwekers, maar konden ook zien hoe al deze producten verwerkt worden tot tuinen en bloemencreaties.

Ketura Haveman bloemisterij@hortipoint.nl

Veel animo voor Floraliën De Gentse Floraliën trekt naar verwachting tussen de 200.000250.000 mensen (bij het ter perse gaan van dit nummer, was het aantal bezoekers nog niet bekend). Hoewel de Floraliën zich voor een deel buiten afspeelt en eind april werd gekenmerkt door wisselvallig weer met veel felle regen en hagelbuien, weerhield dit het publiek er niet van om massaal naar Gent te komen voor een bezoek aan het evenement.

Buitenlandse bromelia’s in spotlight

De Floraliën is grotendeels een presentatie van de Belgische sierteelt, maar er waren ook buitenlandse inzendingen. De prijs voor ’de beste buitenlandse deelname die door schoonheid, waarde en klasse van de inzending het meest heeft bijgedragen tot het succes van de Floraliën’ ging naar de inzending van Deroose Plants. Het Belgische bedrijf kreeg de prijs voor de bromelia-inzending dankzij de samenwerking met Corn. Bak en Gewascoöperatie Bromelia Nederland.

Fleurige poort als blikvanger 15.000 gerbera’s en 1.000 kalanchoë’s zijn er verwerkt in de bloemenpoort die tegen de Citadelpoort is bevestigd. De bloemengroet bij de ingang van het Citadelpark was een initiatief van de Nederlandse Ambassade in België. Met de bloemengroet wil de ambassade de goede relatie tussen Nederland en België onderstrepen.

De kleurige boog is mogelijk gemaakt door ColouredbyGerbera, FPC Kalanchoëgroep, de VGB, Comité Willem Bedankt, BureauSierteelt.nl, het Algemene Nederlandse Verbond Oost- en Zeeuws-Vlaanderen en Agora-groep.

30

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Schone lucht door kamerplanten Nieuw is het niet, aandacht voor de luchtzuiverende werking van kamerplanten. Toch is het nog lang geen algemeen bekend gegeven bij het publiek. Voor de Belgische onderzoekskoepel daarom reden om aandacht te geven aan het nut van kamerplanten in huis.

Naast een informatiebord, geven labels bij planten aan dat het om luchtzuiverende planten gaat. Planten met deze labels zijn te koop bij de Belgische winkels.

Enorme spin omarmt bezoekers

FOTO’S: KETURA HAVEMAN

Eén van de blikvangers op de Floraliën was een enorme spin op het Sint-Pietersplein. De vijf meter hoge stalen constructie had een doorsnede van 12 meter. De Giant Hortinno Spider, zoals het object werd genoemd, was deels gevuld met phalaenopsis Exquisite Balance en phalaenopsis Exquisite Ikaria. Beide orchideeën komen uit de Microflor-collectie. In het spin waren ook Rhododendron simsii Noralinde en een azalea van het Hortinno-label verwerkt. Alle verwerkte planten waren lokaal gekweekt.

Gent blijft verbonden met azalea De azalea en Gent zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De Gentse Azalea wordt ook als merk in de handel gezet. Op de Floraliën blijkt ook duidelijk dat de azaleakwekers nog steeds een belangrijke rol spelen in de regio Gent. Van oudsher ook de reden dat de Floraliën eind april wordt gehouden, het moment dat de azalea’s massaal in bloei staan. Het aantal azalea’s op de tentoonstelling was groot. Er werd een breed sortiment tuin- en kamerplanten getoond. De nieuwste soorten waren vertegenwoordigd, maar ook oude bekende ontbraken niet. Van alle wedstrijden, waren er maar liefst 15 speciaal gericht op azalea en rhododendron. Daarbij draaide het om de mooiste soorten en verzamelingen, maar was er ook aandacht voor de verwerking. Azanova sleepte de eerste prijs in de wacht voor de meest creatieve en inspirerende manier om azalea’s te presenteren.

Aandacht voor stadsklimaat Gent wil rond 2050 een klimaatneutrale stad zijn. Voldoende aanplant van groen moet helpen om dit doel te realiseren. De stad investeert daarom in groen in de stad. Zo krijgt iedere wijk een eigen wijkpark. Bovendien moet er binnen een straal van 5 km fietsen een grote groenpool zijn. Om echter klimaatneutraal te kunnen zijn binnen een stad, is het ook noodzakelijk dat er geveltuinen komen. Op de Floraliën is daarom ook aandacht besteed aan deze geveltuinen. Er worden diverse mogelijkheden getoond. De voorbeelden waren met name gericht op buiten, maar er werden ook voorbeelden van geveltuinen getoond die mensen binnen kunnen toepassen met kamerplanten.

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

31

Groei perkplant ook natuurlijk te beïnvloeden De groei van perkplanten is met natuurlijke groeibeïnvloedingsmiddelen en via een mechanische methode goed te beïnvloeden. Er zijn genoeg aanknopingspunten om deze middelen verder te integreren met bestaande remmingsmiddelen en/of -methodieken. Dit bleek op een ’Avond Tuinen’ op 21 april in het Improvement Centre van Delphy in Bleiswijk.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

P

FOTO'S: PETER VAN LETH

’Sweeper’ naar eigen inzicht

Duidelijk resultaat

Driemaal daags zijn de planten aangeraakt met de ’sweeper’, zodat de koppen van de planten in beweging kwamen. Hierdoor raakt de plant in stress.

32

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Chemie op retour

Na twee weken toepassing van de groeibeïnvloedingsmiddelen en de ’sweeper’ waren er al duidelijk effecten te zien op de vertakkingen en de strekking van de plant.

Met eigen ogen

Achtergrond

Alternatief voor chemische remmiddelen

Eindresultaten voor de zomer

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Doel van de proef is de werking van natuurlijke middelen na te gaan op de groei en plantvorm van perkplanten. Er zijn drie natuurlijke groeibeïnvloedingsmiddelen getest: een van Koppert Biological Systems, een van Van Iperen en een van Melspring. Delphy heeft tegelijkertijd een mechanisch systeem getest om de groei van de planten te beïnvloeden.

Een zogenoemde ’sweeper’ is dagelijks driemaal over de testrassen gehaald.

De proef is gedurende 10 weken (van week 8 tot 18) uitgevoerd op 120 m2 op een eben vloedvloer van ErfGoed. Twee rassen van Florensis zijn getest: Petunia surfinia Sky Blue en Sanvitalia Inca. De petunia reageert matig op remmingsmiddelen, zodat deze direct in week 10 al zijn ingezet. Doordat sanvitalia er sterker op reageert, zijn de middelen daar pas vanaf week 13 ingezet. De planten stonden in een 10,5 cm-pot.

De proef bestond uit vier experimentele behandelingen en twee controles (behandeld en onbehandeld). Aan het einde van de proef is de compactheid gekwantificeerd door de planthoogte te meten, het aantal vertakkingen en het versgewicht.

33

Teelttips HELIANTHUS Ziekten en plagen Door het koude en stugge weer van de afgelopen maand liggen er verschillende problemen op de loer. Het eerste probleem kun je alleen maar constateren en er verder niet veel aan doen. De eerste drie vroege zaaisels kiemen allemaal gelijk en zullen dus ook vrij snel achter elkaar gaan bloeien. Verder blijven de zonnebloemen vrij lang onder doek lig-

ROOS Late voorjaar Als de weersvoorspellingen kloppen, hebben we nu een langere periode van voorjaarsweer te pakken. Temperaturen, die hoger zijn dan 20°C en een overwegend oostelijke luchtstroming met veel zon.

Omdat we al veel schraal weer gehad hebben, zou je verwachten dat de gewas-

CHRYSANT IJzerchelaat Chrysanten zijn dankbaar voor het bijmesten met ijzerchelaat. De streefwaarde is 8 μmol/l. Vooral door een overmaat aan mangaan na het stomen kan ijzergebrek optreden.

Het uit zich als lichtgele groeipunten in de kop van de plant. Later is chlorose

34

ZOMERBLOEMEN Wortelboorder

gen, waardoor de muizen en slakken soms de kans krijgen zich tegoed te doen aan deze zonnebloemen zonder dat we het op tijd merken. Ditzelfde geldt voor de valse meeldauw.

Als deze ziekte niet op tijd wordt bestreden dan wordt de schade extreem groot.

Ook hier is een extra controle nodig. Hoewel het erg koud is geweest, is de zon wel sterk en tijdens zonnige periodes kan de tem-

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

sen dit niet als een grote overgang ervaren. Maar tot nu toe was de buitentemperatuur vaak laag en kon de kas gesloten blijven. Nu zal er ruimer geventileerd moeten worden. Als de weersovergang echt komt, zijn de omstandigheden goed voor spint.

Binnenkort moet blijken of het biologische evenwicht, dat in het merendeel van de bedrijven nagestreefd wordt, ook standhoudt. De hogere temperatuur versnelt tevens de ontwikkelingssnelheid van trips. Wees dus ook alert

op dit insect.

De afschermregeling is overal wel ingeregeld. Wel komt de discussie over krijt weer op de agenda. Kies bij de aanwezigheid van een scherm voor minimaal lichtverlies in combinatie met maximale temperatuurreductie.

Bij ruimer luchten kan het zin hebben om de CO2doseercapaciteit nog eens goed te checken. De groei en de knopgrootte worden positief beïnvloed door een hoog CO2-gehalte in de kas. Soms kan bijvoorbeeld ijsvorming de

doseercapaciteit verlagen.

Bij de watergift zullen de lichtsomstarts een grotere rol gaan spelen. Geef bij scherp voorjaarsweer goed water. De EC van de mat mag niet te hoog worden. Dat is extra schadelijk met de voorspelde omstandigheden. Daarom moet u scherper reageren op momenten met lage drain, dan op momenten met een drainpercentage dat aan de hoge kant is.

Let ook goed op de reactie van de pH van de drain.

Als het gewas goed groeit, is er bij zonnige omstan-

digheden meer ammonium nodig. Als de omstandigheden zwaarder worden, kan het gevolg ook zijn, dat er minder ammonium nodig is. Dit is van te voren moeilijk te voorspellen.

Om de gemiddelde etmaaltemperatuur in bedwang te houden lijkt het verstandig om bij te hoge gemiddelden de donkerperiode te verlengen.

soms ook zichtbaar in de oudere bladeren, als de plant door het gebrek is heengegroeid. Geef daarom na het stomen voldoende ijzerchelaat mee.

Standaard is 2 kg ijzerchelaat op een mestbak van 1.000 liter. In de stoomronde is 4 kg/bak beter. Als planten van de wortel zijn gegaan door pythium kan de plant minder makkelijk ijzer opnemen. Preventief kunt u met de eerste gietbeurt naast Aaterra ook één gram ijzerchelaat/m2

meegeven. Ter voorkoming van verbranding wel iets afregenen.

Het type ijzerchelaat hangt af van de pH-KCl van de grond. Is de pH-KCl >6,5 dan moet het dure roodijzer (Eddha) worden gebruikt. Bij lagere pH’s kunt u DTPA ijzerchelaat bijmesten.

IJzerchelaten breken af onder invloed van licht, dus dek de mestbak met ijzerchelaat lichtdicht af.

Een veel voorkomende fout bij gebruik van ijzer-

chelaten is het toedienen van zuur aan de mestbak.

Zuren als fosforzuur en salpeterzuur breken chelaten af. Kalifosfiet breekt ijzerchelaat ook af. Bij sommige rassen kan kalifosfiet overigens de opname van ijzer blokkeren. De planten reageren dan met een heftige geelverkleuring van het groeipunt alsof er sprake is van ernstig ijzergebrek of pythium. Toevoegingen in de mestbak zoals waterstofperoxide voor het reinigen van de leidingen

en regendoppen zijn niet aan te raden. Waterstofperoxide breekt organische verbindingen af.

IJzerchelaten kunnen als neerslag de EC-meter vervuilen, zodat deze behoorlijk afwijken. Vooral in deze tijd met hoge instraling (kans op bladverbranding) is het extra belangrijk maandelijks de EC-meter te reinigen en te checken.

peratuur onder doek best oplopen om daarna weer bijna tot het vriespunt te zaken. Juist deze enorme temperatuursverschillen maakt de zonnebloem gevoelig voor valse meeldauw. Controleer op tijd en haal indien nodig het doek even weg om een bestrijding uit te voeren is in dit stugge voorjaar.

Hoewel de wortelboorder bij de meeste telers alleen bekend is in de pioenenteelt, zijn er nu tal van gewassen die last krijgen van deze moeilijk te bestrijden insecten. De levenswijze is duidelijk. De larven bevinden zich diep in de grond en vaak onderin de plant zodat ze met geen enkel middel te raken zijn.

In het voorjaar kruipen de larven naar boven en laten een met pluis gevuld gaatje open. Hierna gaan de larven weer de grond in om te poppen. Als de metamorfose compleet is, gebruikt de pop het gaatje om naar boven te komen. Let dus goed op de strak ronde gaatjes van ongeveer 5 tot 6 mm doorsnee, die de aanwezigheid van de wortelboorder verraden.

Johan Sonneveld, Adviesbureau J. Sonneveld, 06 46134453

Dirk Jan Binnendijk Tuinbouwadviezen, 071-5416564

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Schoffelen

PHALAENOPSIS Gietmoment

Broezen

Vocht in afkweek

De afdroging van het substraat kan komende tijd wisselen en opeens snel gaan. Dit geldt ook voor de hoeveelheid vocht in de wortel. De wortel en met name de wortelpunt kunnen sneller vocht te kort komen dan verwacht. Hoewel het substraat (vooral onder in de pot) nog wat vocht bevat, is dit vocht niet meer beschikbaar voor de wortel. De plant verbruikt de voorraad vocht in de wortel en komt vocht tekort terwijl soms het gieten nog wordt uitgesteld.

Om het juiste gietmoment te kunnen bepalen volg juist in de komende maanden de toestand van de wortel en wortelpunt goed en baseer het gietmoment ook op de conditie van de wortel.

Komende weken kan vanwege het zonnige en/of schrale weer (met name bij oostenwind) de bovenlaag van het substraat snel afdrogen. Vooral op de dagen voor het gieten kan het vochtniveau rond de planten laag zijn. Wanneer het substraat en/of wortels nog niet toe is aan een gietbeurt terwijl de bovenlaag wel droog is, is het raadzaam om tussen de grote gietbeurten in een kleine broesbeurt te geven van 1,5 – 2 l/m². Het kan zijn dat met dit kleine gietbeurtje de reguliere gietbeurt met een dag uitgesteld moet worden. Voer de broesbeurten uit met schoon water, want bemest water kan tot verzouting van de bovenlaag leiden.

Eén van de oorzaken van knopval is gebrek aan vocht.

De ontwikkeling van de aangelegde knop wordt geremd wanneer de plant niet voldoende water tot beschikking heeft. Daarnaast is een goede vochthuishouding in de plant belangrijk voor het transport van assimilaten.

Juist ook in de afkweek waar de tak- en bloemknopontwikkeling veel assimilaten nodig heeft. Houd het substraat in de afkweek dus vochtig en geef water voordat het substraat droog is.

Schroom niet om bij droog weer en hoge lichtsommen minimaal 2 keer per week te gieten in de afkweek.

Controleer na het doorspoelen de EC met een knijpmonster. Bij onvoldoende doorspoelen spoelt de bovenste zoutlaag niet voldoende uit en blijft die halverwege het substraat hangen. In perlite kunt u de EC meten door een 1:1,5 analyse. Verzamel van verschillende plekken 3 cm onder de toplaag 500 cc perlite. Haal hier de meeste wortels uit en mix dit met 750 cc schoon (regen)water (EC 0,0). Schud dit en laat het 1-2 uur staan. De EC in de oplossing moet tussen 0,4-0,8 EC liggen. Bij een EC > 0,8 is de perlite te zout moet u nogmaals doorspoelen. De EC kan globaal vergeleken worden met een drain- of knijpmonster door de gemeten waarde met 2,5 te vermenigvuldigen. Meet u een EC van 0,8 dan is deze in ’werkelijkheid’ 2,0 EC.

Een mooi moment om door te spoelen is als het vaste foliescherm uit de kas gaat.

Spoel nooit vlak nadat er is gekrijt. Op doorspoelen volgt vaak een groeiboost.

Let daarom op bij rassen die gevoelig zijn voor slappe bloemen in het voorjaar.

De kans op oogstekvorming is nu groot. Voor jonge gewassen is dit vaak nodig om snel aan voldoende groeipunten te komen.

Zorg voor minimaal 60 mol/ m2 groeilicht per week op gewasniveau. Houd een lage (plant)etmaal aan van circa 21ºC en breek minimaal wekelijks jong blad.

Verwijder het jonge blad zo klein mogelijk. De plant gaat tot oogstekvorming over omdat er een overschot aan assimilaten ontstaat.

ANTHURIUM Doorspoelen Doorspoelen van overtollige zouten uit de bovenste teeltlaag kan het beste door 6 keer 5 liter schoonwater per bruto m2 met de regenleiding te geven.

Verdeel dit over 3 dagen.

De laatste beurt kan met voeding worden gegeven om het voedingsniveau weer op peil te brengen. Kunt u alleen maar druppelen, geeft dan 3 dagen iedere dag 10 korte druppelbeurten (700 cc/m2) met een interval van 45 min. Het substraat raakt dan maximaal verzadigd met water en de overtollige zouten weken los. Geef op dag 3 de laatste 5 beurten met voedingswater.

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Ed Konijn, Bureau IMAC Bleiswijk, 010-5219094

André Lont, Bureau IMAC Bleiswijk, 010-5219094

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Schoon ‘Zal ik de hogedrukspuit pakken en een stukje proberen?’ Het is zaterdagmiddag, even voor drieën, aan het eind van een drukke week. We hebben met z’n tweetjes anderhalf uur gewandeld en tussendoor ook nog geluncht. Er wacht echter nog een klusje. ‘Als je daar zin in hebt…’

Dat klusje is het schoonspuiten van het straatwerk rondom ons huis. Ik kan me niet heugen dat ik het gedaan heb. Ik ben meer van het op mijn knieën schoon schrappen van de voegen.

Want, zeg ik dan altijd, het wordt zo’n ontzettende bende als je gaat spuiten! En die steentjes zijn in een mum van tijd toch weer groen aangeslagen. Je moet sowieso na afloop alle ramen van het huis zemen. En ik kwam er mee weg.

Jaar na jaar.

In de kas mag ik best graag een rondje gevels spuiten. Eerst even de rugspuit met Flusol Fort tegen de algen en direct daarna het grove geweld. Of het opknapt! En natuurlijk, die ramen worden ook weer groen, maar des te mooier als ze daarna weer blinkend schoon zijn. Terrastegels? Zoveel gedoe joh. Misschien komt het ook wel omdat zulke klusjes altijd buiten werktijd plaatsvinden.

Het wordt trouwens ook tijd om het dek aan de binnenkant weer eens te reinigen. Maar dat is zo’n berenwerk… Alle roeden, de goten, de nok, ga er maar aan staan. Als het mooi weer is sta je tegen de zon in te kijken en nat worden doe je altijd. Is het niet van het water dan wel van het zweet. Het handigst is het om het iemand anders te laten doen. Eens kijken of een van mijn zoons wat wil bijverdienen.

Maar nu eerst dat terras nog. Want een week eerder had mijn vrouw op haar knieën liggen schrappen. Eind april, dan krijg je weer visioenen van tuinstoelen, parasols en mooie weekenden.

En voordat alles weer uit de winterstalling wordt gehaald moet de ondergrond natuurlijk picobello zijn. Weg met mos en aanverwanten. ‘Is het niet veel gemakkelijker als we dat met de hogedrukspuit doen?’ Ze had er na een paar uur op haar knieën al schoon genoeg van.

En zo maak ik een beginnetje op die bewuste zaterdagmiddag. Als ze ziet hoe het opknapt is het haar wel duidelijk. Daar heeft ze best een extra rondje ramen zemen voor over. ‘Kijk eens hoe mooi schoon het wordt!’ Zucht. Ja. Ik zit eraan vast.

35

Service

Handboek Het Nieuwe Telen: cursusboek én naslagwerk

Schrijvers

Cursus HNT De basisprincipes van Het Nieuwe Telen auteurs: ir. P.A.M. Geelen, ir. J.O. Voogt en ing. P.A. van Weel Tweede druk: april 2016 Prijs: € 25

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorg-

Colofon

vuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van

Redactie E-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl Vakredactie POLITIEK EN ECONOMIE Quincy von Bannisseht (071) 565 96 37, qvb@hortipoint.nl Peter van Leth (071) 565 96 88, pvanleth@hortipoint.nl MARKT EN AFZET Arie-Frans Middelburg (071) 565 96 87, afmiddelburg@hortipoint.nl Cindy van der Zwet (071) 565 96 30, cvanderzwet@hortipoint.nl TEELT EN TECHNIEK Hans Neefjes (071) 565 96 38, hneefjes@hortipoint.nl Joef Sleegers (071) 565 96 42, jsleegers@hortipoint.nl

36

Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid ZoumpoulisVerbraeken Productiecoördinatie Jenny Mostert (071) 565 96 33

Uitgever Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van Hortipoint Schipholweg 1, 2316 XB Leiden, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: svs@hortipoint.nl, website: www.hortipoint.nl

de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie

Directeur Emile Blomme Secretariaat Linda Laman

niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun

(071) 565 96 71 (071) 565 96 78

professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar

ABONNEMENTENSERVICE Een abonnement kunt u aanvragen bij de abonnementenservice van Abonnementenland via www.aboland.nl. Ook voor adreswijzigingen en opzeggingen kunt u daar terecht. Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Ook via www.vakbladvoordebloemisterij.nl/abonneren kunt u een abonnement aanvragen. Op deze website vindt u ook de prijzen van de verschillende abonnementen. Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 12 weken voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of via de site. Ook voor informatie over een lopend abonnement kunt u contact opnemen met de abonnementenservice.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Accountmanager: Gert-Jan Bloemendal, (0342) 49 48 07, g.bloemendal@bdu.nl Media-adviseur: Martin ten Hoven, (0342)- 494291 Verkoopleider: Ron van de Hoef, (0342) 494 263, 06 51 80 63 25, r.v.d.hoef@bdu.nl

gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Druk: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

klimaatneutraal natureOffice.com | NL-215-194179

gedrukt

Dit vakblad is gedrukt op FSC®-gecertificeerd papier en klimaatneutraal geproduceerd.

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

Kasgenoten

A genda 26 mei Congres 'Energietransitie en geothermie', 13:30 in 's Gravenzande. Voor informatie en aanmelding: www.gemeentewestland.nl 2 juni Algemene Ledenvergadering FloraHolland, 19:30 uur, Aalsmeer 14-16 jun GreenTech Tradeshow, Beurs, Amsterdam RAI. Info: www.greentech.nl 14-17 jun FlowerTrials, diverse regio’s.

Info: www.flowertrials.com 7 en 8 sep FloraHolland Autumn Fair, Aalsmeer.

2-4 nov IFTF, Vijfhuizen. Info: www.iftf.nl 2-4 nov FHTF, Aalsmeer.

Info: www.royalfloraholland.com

LTO Glaskracht Nederland 9 mei Webinar ’actualiteiten arbeid en wekgeverschap’, 15:30 uur, online.

11 mei Waterdagen, Maasdijk 12 mei Algemene ledenvergadering gewascoöperatie roos, 13.00 uur, Bleiswijk 12 mei Masterclass ’Meer rendement uit CO2 in potplanten’, 14.00 uur, Honselersdijk 23 mei Bijeenkomst Kansen voor ondernemers, over kansen in de gemeente Midden-Delfland, verdere programma en locatie volgt.

23 mei Webinar Warmtevisie, 16:00-16-45 uur, online. Aanmelden via de site.

6 okt WaterEvent, Bleiswijk Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

Keukenhof t/m 16 mei Lisse, bloemenshows: t/m 16 mei Orchideeën, Anthurium, Potplanten, Amaryllis, Bol-op-Pot, Lelie, t/m 16 mei Vaste planten, 5–10 mei Chrysant en Calla, 5–16 mei Lelie, 12–16 mei Anjer en Zomerbloemen.

Info: www.keukenhof.nl

Buitenland 8 -10 jun IFTEX, Nairobi, Kenia.

Info: www.iftex.org 13-15 jun Hortivation by IPM Essen, Essen Duitsland. Info: messe-essen.de 29 jun-1 jul Vakbeurs Öga, Koppigen, Zwitserland. Info: www.oega.ch 1-3 sep Green is life, bloemen- en plantenbeurs, Warschau, Polen. www.greenislife.pl 5-8 okt Agriflor, Quito, Ecuador.

Info: www.agriflor.com

FOTO: ANK VAN LIER

Binnenland

Leeftijd: 61 Plaats: Waalre Teelt: Breed assortiment vaste planten, perkgoed, geraniums en violen. Oppervlakte: 1,5 ha kas, containerveld en voorbeeldtuinen

Anneke de Geus U heeft geen doorsnee bedrijf… „Dat klopt. Een echte kweker krijgt hier waarschijnlijk buikpijn. Planterij de Pimpernel wil in de eerste plaats een veilige werkplek bieden aan mensen met een verstandelijke of psychische beperking. In plaats van de werkzaamheden zo efficiënt mogelijk in te richten, kijken wij juist hoe we zoveel mogelijk werk kunnen creëren voor onze mensen. Potjes vullen doen we bijvoorbeeld met de hand; over 5.000 potjes doen we drie weken. Dit soort werk werkt rustgevend voor onze cliënten. Iedere week komen er zo’n veertig cliënten op ons bedrijf, maximaal 22 per dag. Ik heb vijf vaste begeleiders in dienst, daarnaast zijn er zo’n vijftien vrijwilligers.”

Heeft u zelf een kwekersachtergrond? „Nee, ik ben van huis uit verpleegkundige. Jarenlang werkte ik bij een zorginstelling in Eindhoven, waar ik cliënten van een zorgkwekerij begeleidde. Toen de tuinman met vakantie ging, nam ik de kwekerij over. Dat vond ik zo leuk, dat ik me verder ben gaan verdiepen in de plantenteelt. Veertien jaar geleden werd de kwekerij gesloten; toen besloot ik voor mezelf te beginnen. Na lang zoeken vonden we deze verwaarloosde kwekerij; we zijn vijf jaar bezig geweest om alles op orde te krijgen.”

Waar verkoopt u de producten? „De meeste planten verkopen we aan particulieren, in de winkel bij ons bedrijf. En soms leveren we wat partijtjes aan een hovenier. Maar alleen als het zo uitkomt: morgen honderd planten afleveren, zonder onkruid en van perfecte kwaliteit, lukt ons niet. Werkdruk is funest voor de mensen die hier werken. Daarbij sneuvelen er behoorlijk wat planten; doordat we niet alles beschut kunnen zetten en doordat het misgaat in de werkplaats.”

Waar haalt u uw inkomen vandaan? „Uit de productverkoop en uit de zorggelden van onze cliënten; veel mensen hebben een persoonsgebonden budget. Daarnaast ontvangen we geld uit het Wmo-potje van gemeenten. Het is geen vetpot, maar met kunst- en vliegwerk kunnen we het bedrijf nog altijd draaiende houden.”

Is er tijd voor hobby’s of vakantie?

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

Foto’s

„Weinig; ik werk 60 tot 80 uur per week. Alleen de zondag is heilig voor mij; die besteed ik aan mijn kinderen en kleinkinderen. En vaak werk ik dan nog in mijn eigen voortuin; dat vind ik heerlijk ontspannend. In de zomer gaan we twee weken met vakantie. Dit jaar haken we de caravan aan en blijven we in Nederland; we verwachten deze zomer namelijk ons negende kleinkind.”

Filmpjes

Vakblad voor de Bloemisterij 18 (2016)

37

MACHINAAL OPPOTBEDRIJF

OPPOTTEN, POTTENPERSEN EN VERHUUR SINDS 1990 (26 JAAR) WWW.JOSVANDERHOEVEN.NL INFO@JOSVANDERHOEVEN.NL 06-54734323

Tevens alle stoomwerkzaamheden Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl

Groot assortiment uitgangsmateriaal

Krijten en reinigen Wij helpen u graag! tel: 06-18277073 www.sproeibedrijf-os.nl

• Euphorbia milii • Cupressus Wilma • Ficusvariëteiten • Sundaville • Kuipplanten en kruiden • Lavandula • Senetti

mvanveenbv.com | 0297 32 65 16