Opinie Wim van der Ende, adviseur Delphy:
’Finetunen blijft mensenwerk’
FOTO: HANS NEEFJES
Wim van der Ende, manager Support Desk bij adviesorganisatie, Delphy, gaf afgelopen week op de Greentech een lezing over gewasmonitoring op afstand. Delphy heeft die dienst uitgebreid en verder geautomatiseerd. „Het systeem is nooit af, maar er komt een tijd dat er zoveel informatie aanwezig is, dat het systeem zelf advies genereert” Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl
Waarom gewasmonitoring op afstand?
Wat is het einddoel?
Is de sierteelt al toe aan dit soort advisering?
Maakt dit de stap tot een kwekerij op afstand makkelijker?
Commentaar Peter van Leth vakredacteur pvanleth@hortipoint.nl
Overheid moet productinnovaties blijven
O
nder ondernemers groeit het bewustzijn dat een toekomstbestendigere (glas)tuinbouw ook is gelegen in marketinginnovatie in plaats van alleen maar product- en procesinnovatie. Dat bleek eens te meer op de slotmanifestatie van het project ’Nieuwe verdienmodellen in de Tuinbouw’. Uitgevoerd door de Kamer van Koophandel en gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken. Diverse initiatieven van zowel sier- als groentetelers passeerden de revue. Veel overheidssubsidie is de laatste jaren in procesinnovatie gaan zitten, met als resultaat dat telers daarmee prijzen in de wacht slepen en zich profi-
leren. Procesinnovaties leiden tot gewenste lagere kosten, maar zijn daarentegen van tijdelijke aard. Ze dragen echter niet bij aan waardevermeerdering van producten. En juist die waardevermeerdering is wenselijk in de sector. Daarvoor zijn product- en marketinginnovaties de aangewezen tools, die bij veel telers nogal op belemmeringen stuiten. Voor productinnovaties hebben tuinbouwondernemers vooralsnog een te geringe machtspositie en contact met en kennis over de consument ligt nu vooral bij de detailhandel. Het ontbreken van kennis is ook een van de belemmeringen voor marketinginnovaties. Verder zijn telers bang dat concurrenten Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl. Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn. De redactie kan brieven inkorten of weigeren.
Hoe belangrijk is de mens in dit systeem?
Stelling
Fysieke klokken moeten blijven op exportvestigingen Royal FloraHolland wil dat het veilen volledig virtueel op landelijke klokken gaat plaatsvinden. Lijnrijders, bloemisten en een deel van de exporteurs en groothandelaren zouden het echter een slechte zaak vinden als de fysieke klokken op de drie exportvestigingen – Naaldwijk, Aalsmeer, Rijnsburg – verdwijnen. Veilen in de cloud leidt volgens hen tot een verschraling van het assortiment en een uitdunning van het aantal kwekers en het koperspubliek. De fysieke klokken kunnen maar beter blijven.
André van Kester, chrysantenteler in Kwintsheul Ledverlichting en meerlagenteelt is nog een stap te ver?
„De klok is een belangrijk onderwerp. Iedereen heeft er een mening over. Dank nog maar aan alle discussie omtrent wijzigingen in het veilschema. Ik ben blij dat de klok blijft. En dat men bereid is om voorgenomen veranderingen te herzien. Dat zal ook bij de verdere ontwikkelingen met de klok leidend moeten zijn, namelijk om met voortschrijdend inzicht de veranderingen
in te voeren. Dat we minder gaan veilen is een feit, dus ik vind het een goede zaak dat we naar een landelijke klok gaan om toch een zo’n goed mogelijke concentratie van vraag en aanbod te krijgen. Het verdwijnen van de fysieke klokken is met landelijk veilen een must. Met goed beeldmateriaal en gewenning is het niet onoverkomelijk.”
Herbert Wooning, kweker van Nobile in Bleiswijk Het Nieuwe Telen is wel geïntegreerd in jullie advies?
ondersteunen mee profiteren van het geld dat zij in marketing stoppen. Voor collectief marketing oppakken staat niet iedereen open. Bovendien kunnen belangenorganisaties alleen bijdragen aan en ondersteunen bij generieke productpromotie en niet of nauwelijks aan specifieke productmarketing. Telers die deze hobbels voor lief nemen en het lef hebben te investeren in product- en marketinginnovaties, moeten de komende jaren kunnen blijven rekenen op een faciliterende overheid. Dus hoezo slotmanifestatie? En waar blijft de Garantstelling Marktintroductie Risicovolle Innovaties? Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
„Bijzonder vind ik het wel. FloraHolland wil allemaal virtuele klokken. Maar is FloraHolland niet gewoon een dienstverlener die moet doen wat de klanten vragen? En als de klanten vragen om fysieke klokken, om welke reden dan ook, dan worden het fysieke klokken. Dan ga ik er wel vanuit dat de kosten
die gemaakt worden voor de fysieke klok bij de kopers die daar kopen belast worden. Uiteindelijk zal wel steeds meer virtueel geregeld worden, dat is in de gehele maatschappij aan de gang. Voorlopig zou ik de ouderwetse klok nog maar even oppoetsen en beide systemen naast elkaar laten draaien.”
John van der Hulst, alstroemeriateler in Wervershoof „De veilingklokken zijn al 100 jaar aan verandering onderhevig. Als ik kijk naar de geschiedenis van de veiling, kan ik niks anders concluderen dan dat elke beslissing die de veiling heeft genomen een goede is geweest. Een voorbeeld hiervan is het veilen van import. Deze beslissing heeft Nederland een blijvende rol op de wereldmarkt gegeven. Het veilen virtueel maken heeft voordelen die we deels kunnen voorzien
en ongetwijfeld een spin off die we nog niet kunnen voorspellen. Het feit dat de veiling al meer dan 100 jaar bestaat is eigenlijk het beste argument (Eerste en Tweede Wereldoorlog overleefd, economische crisissen doorstaan). Wederom staan wij als veiling voor een keuze: gaan we mee met de digitalisering en zetten we de volgende stap in de tijd, of laten we de tijd ons inhalen omdat we onze sentimenten niet opzij kunnen zetten?”
5
Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws. Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij nl.
n Schultz vindt huidige milieuboetes te laag De huidige boetes op overtreding van de normen voor emissie van gewasbeschermingsmiddelen op het oppervlaktewater, zijn laag ten opzichte van de toegenomen omvang van glastuinbouwbedrijven. Er gaat geen prikkel vanuit naar notoire overtreders, schrijft minister Schultz (I&M) in een brief aan de Tweede Kamer. De NVWA verkent daarom verschillende mogelijkheden om notoire overtreders aan te pakken. Schultz wil tevens achterhalen waarom ondernemers regels niet naleven. Daarnaast overweegt ze koplopers te belonen en mogelijk in te zetten om het ’peloton’ bij te trekken. Onder het peloton verstaat Schultz ondernemers die niet zozeer uit milieu-overwegingen, maar uit een streven naar gezonde bedrijfsvoering worden gedreven.
n Inschrijving Tuinbouw Ondernemersprijs gestart De inschrijving voor de Tuinbouw Ondernemersprijs 2017 is gestart. Vanaf 10 juni tot uiterlijk 16 september kunnen innovatieve ondernemers zich aanmelden of aangemeld worden. De Tuinbouw Ondernemersprijs is voortaan bedoeld voor ondernemers en bedrijven in de primaire sector. Voor het eerst kunnen toeleveranciers en adviesbureaus dus niet langer meedingen naar de prestigieuze prijs. Na de selectie door de vakjury worden in oktober vier genomineerden bekendgemaakt. De winnaar wordt op 11 januari 2017 gepresenteerd.
n Grootscholten nieuwe voorzitter Decorum Groeneplantenkweker John Grootscholten is op 8 juni verkozen tot nieuwe voorzitter van telersvereniging Decorum. Hij volgt Eric Moor van Sion Orchids op, die sinds de start van de vereniging in 1995 als bestuurder actief was en de afgelopen tien jaar als voorzitter.
n Veerman: ’Coalitie HOT ziet veel in model Trias Westland’ De Coalitie Herstructurering en Ontwikkeling Tuinbouwsector (HOT) beschouwt de opzet van een grootschalig warmtenetwerk in de greenport Westland-Oostland als een belangrijk speerpunt in haar beleid. Voor de uitvoering daarvan ziet coalitievoorzitter en oud-landbouwminister Veerman veel in het model dat Trias
6
Basisscholieren luiden Nationale Tuinweek in In felgele overalls hebben scholieren van de basisschool De Magneet op 9 juni in een shovel tegels verzameld in de Amersfoortse wijk Soesterkwartier. Bewoners kregen er tuinplanten voor terug. Daarmee werd de Nationale Tuinweek van Groei & Bloei ingeluid. Van 11 tot en met 19 juni organiseren leden van de grootste Nederlandse tuinvereniging in het hele land activiteiten om mensen te stimuleren actief te tuinieren met bloemen en planten. De tuinvereniging wil daarmee een positieve bijdrage leveren aan een groenere leefomgeving en betere biodiversiteit in Nederland. Meer groen en minder bestrating zorgt ook voor minder hittestress en een betere waterberging, zodat de kans op wateroverlast minder wordt.
Westland hanteert. Bij dat geothermieproject is de exploitatie in handen van een telerscoöperatie, zonder dat tuinders eigen vermogen hoeven in te brengen. Dat laatste gebeurt door een consortium van FloraHolland, HVC en WestlandInfra.
n Floriade 2022 valt € 1,7 miljoen duurder uit De Floriade 2022 in Almere valt € 1,7 miljoen duurder uit dan geraamd, meldt De Telegraaf op 14 juni. Dat zou blijken uit het nieuwe bedrijfsplan dat de gemeente Almere heeft gepubliceerd. In de krant komen met name bezorgde ondernemers en bewoners aan het woord.
n Van de Werken nieuwe CFO Dümmen Orange Tine van de Werken is onlangs tot nieuwe financieel directeur van Dümmen Orange benoemd. Ze volgt daarmee Roger Gerritzen op, die terugtreedt als CFO en hoofd Fusies en Overnames wordt. De komst van Van de Werken past in de strategie van Dümmen om zowel organisch als door aankopen te groeien. Van de Werken werkte voorheen bij levensmiddelenbedrijf Royal Cosun. Onder Gerritzen verdubbelde Dümmen de omzet.
n Florissant 810 toegestaan bij aanvoer aster Sinds 15 juni beveelt Royal FloraHolland het voorbehandelingsmiddel Florissant 810 aan bij de aanvoer van aster. Kwekers mochten het middel al gebruiken op de kwekerij, maar dit mag nu ook bij de aanvoer. Florissant 810 verbetert de houdbaarheid van asters en draagt bij aan een langer vaasleven.
n Moor bepleit segmentatie phalaenopsiskweker Phalaenopsiskwekers die een duidelijke keuze maken voor een segment, bouwen een voorsprong op ten opzichte van kwekers die dat niet doen. Die boodschap verkondigde Eric Moor van Sion Orchids op 13 juni tijdens het Exclusive Flower Dinner. Moor zegt gelukkig steeds meer telers te zien die voor segmentatie kiezen. „Daardoor kan een bloemist zich ook weer onderscheiden van een supermarkt of bouwmarkt. Kwekers die alle kanalen proberen te beleveren, hebben de meeste moeite om rendement te halen.”
n Zes tuinders zetten bassin in voor waterberging Aan het project ’Dynamische inzet gietwaterbassins’ doen sinds begin dit jaar zes WestVakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Slotmanifestatie ’Nieuwe verdienmodellen in de Tuinbouw’
Succesvolle opstart van nieuwe verdienmodellen
Tuinbouwondernemers moeten nieuwe verdienmodellen en product-marktcombinaties ontwikkelen om veranderende consumenteneisen en internationale concurrentie het hoofd te kunnen bieden. Samenwerking met andere bedrijven in de keten en marktgericht denken zijn noodzakelijk voor een gezonde toekomst van de tuinbouw. Peter van Leth
FOTO'S: PETER VAN LETH
pvanleth@hortipoint.nl
Durven experimenteren
Na afloop van de slotmanisfestatie ’Nieuwe verdienmodellen in de Tuinbouw’ kreeg elke deelnemer een Yourchid mee.
D Al lessen te trekken
10
Teamwerk
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Achtergrond
Doe-het-zelf-orchidee voor liefhebbers Een van de 27 nieuwe verdienmodellen voortvloeiend uit het programma ’Keteninnovatie Tuinbouw’ is Yourchid. Het is een nieuw doe-het-zelfconcept van Ter Laak Orchids uit Wateringen, waarbij het bedrijf een halffabricaat orchidee in de markt zet in een aantrekkelijke verpakking, de juiste benodigdheden om de plant te vormen (stokjes en klemmetjes) en heldere uitleg. Immers, een orchidee is niet lastig zelf te vormen, kweken en verzorgen.
AH-moestuintje De orchideeënkwekerij liep al langer met een idee rond. „Het succes van de AHmoestuintjes was de trigger. Namelijk of de trend van ’do it yourself’ ook te vertalen was naar ons product. Uiteraard is niet elke orchidee geschikt voor het concept. Dus is eerst op de juiste soorten geselecteerd. Het moet een variëteit zijn die tegen een stootje kan, makkelijk te vormen is en goed in bloei komt bij een gemiddelde kamertemperatuur. En waarmaken waar het concept voor staat, namelijk het zelf vormen en in bloei krijgen van een orchidee in 12 weken”, vertelt salesmanager Peter Aalbregt. Imagro, bureau voor strategie en creatie, heeft vervolgens meegedacht over de verpakking, de verkoopdisplay, instructie- en promotievideo’s en de inzet van sociale media. In de zomer van 2014 heeft een student bij Ter Laak Orchids marktonderzoek gedaan of zo’n doe-het-zelforchidee aan zou slaan. De uitkomsten waren bemoedigend.
Voorzichtig begonnen In het najaar van 2015 is Yourchid gelan-
ceerd bij drie Nederlandse tuincentra. Een half jaar later is het concept verkrijgbaar in negen Nederlandse, één Belgische, negen Italiaanse en twaalf Duitse tuincentra. En sinds eind mei via de nieuwe webshop van de kwekerij, ’Home of Orchids’ genaamd. In tuincentra is de productpresentatie enigszins aangepast. Voor elk tuincentrum een eigen verkoopdisplay ontwikkelen, zou het bedrijf op te hoge kosten jagen. Nu wordt met een sprekende poster op A1-formaat gewerkt ondersteund met een instructieen promotiefilm en POS-materiaal. Op de verpakking staat de bloem nog centraler dan voorheen en in de kleur, paars of wit, die de consument zelf gaat kweken.
Prijsstelling Yvonne van der Knaap van de marketingen communicatieafdeling meldt dat met Yourchid sterk op sociale media wordt ingezet. Het concept heeft een eigen website en Facebookaccounts in Nederland, Duitsland en Italië. „De combinatie; verkooppunten bij tuincentra en online-promotie en advies, draagt hopelijk bij aan een succes.” Het maken van Yourchid is goedkoper door niet te hoeven stoksteken en inpakken en een kortere teeltduur van 10 tot 12 weken. Het meegeven van beleving aan de plant maakt dat de Yourchid in tuincentra te koop staat voor € 14 tot € 17. „Een vergelijkbare prijs met bloeiende orchideeën, maar goedkoper dan een bloeiende plant van Ter Laak Orchids”, zegt Van der Knaap. Imagro vindt het concept nu al succesvol; het staat immers bij een behoorlijk aantal tuincentra. De orchideeënkwekerij denkt
Platform Tuinbouwtoppers
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Yourchid staat in tuincentra te koop voor € 14 tot € 17.
daar vooralsnog anders over. Het is namelijk nog niet rendabel.
Ontwikkelkosten Ook al denkt de onderneming niet in grote aantallen, toch hoopt Ter Laak Orchids er minimaal 10.000 te verkopen. Bij een lagere verkoop worden de ontwikkelkosten van Yourchid er niet uit gehaald. „Dat zou jammer zijn, maar niet heel erg. Het bedrijf leert van het in de markt zetten van een nieuw concept dat direct wordt afgezet naar de consument in plaats van B2B. Op dat gebied hebben wij al een hele ontwikkeling doorgemaakt en zijn daardoor veel klantgerichter gaan denken”, redeneert Van der Knaap.
Wachten is op GMRI
11
FloraHolland scherpt kwaliteitsbeleid wederom aan
Kwaliteitsproblemen nog niet de wereld uit Kwaliteit blijft een heikel punt. Ondanks de inzet van de interventieteams, krijgen handelaren nog steeds niet altijd binnen wat zij verwachten te krijgen. De veiling zal haar kwaliteitsbeleid weer gaan aanpassen en telers meer gaan controleren en begeleiden. „Niet alle keurmeesters komen terug. Dat is onbetaalbaar.� Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl
R Eigen verantwoordelijkheid
Meer directe handel
Geen alternatief
Iets minder reclamaties
12
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
FOTO: CINDY VAN DER ZWET
Het interventieteam draait ongeveer anderhalf jaar mee. Nog altijd heeft de handel klachten over de kwaliteit. In oktober wordt het team daarom uitgebreid van 9 naar 16 personen. Zij zullen telers meer gaan controleren en begeleiden.
In het kort
Uitbreiding interventieteams
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
n Vorig jaar kwam 1,5% van alle aangevoerde partijen terug; dit jaar is dat percentage gedaald naar 1,4%. n De handel vindt de betrouwbaarheid nog onvoldoende. Er is veel kritiek op. n FloraHolland past haar kwaliteitsbeleid wederom aan. Het interventieteam wordt uitgebreid en gaat telers meer controleren en begeleiden.
13
Bernard Oosterom zwaait na 27 jaar af
’Als bestuurder ben je zeker geen heilige’ 27 jaar lang was hij als bestuurder onlosmakelijk verbonden met eerst VBA en later Royal FloraHolland: Bernard Oosterom. Deze maand neemt hij afscheid als veilingbestuurder. Oosterom reageert op een aantal steekwoorden. „Wat de sierteelt en de coöperaties hebben bereikt in de afgelopen decennia is van wereldklasse.” Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl
1989
Fusie FloraHolland-VBA
Import
Bestuurders van buiten Brede kijk
14
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
FOTO: ARIE-FRANS MIDDELBURG
Bernard Oosterom, als mede-eigenaar van Potplantenkwekerij Sjaloom in Waddinxveen afkomstig uit de sector: „Als we vooruit willen dan moeten we waar nodig mensen van buiten onze sector halen.”
Zwart gat?
Staking
’Opstand’ leden, 2011
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
15
Fleur Market wil schap en keten professionaliseren
’Verantwoordelijkheid teler moet Kiepflower, VDL Fleurs en Zentoo vormen samen Fleur Market. Met deze samenwerking hopen zij de keten te professionaliseren en het bloemenschap naar een hoger plan te tillen. „We zijn een marketingorganisatie. Wij willen er voor zorgen dat het juiste product, op het juiste moment in het schap ligt”, aldus chrysantenteler Nico Kiep. Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl
P
FOTO: FLEUR MARKET
Schap laten stralen
Nico Kiep, Teun van der Lugt en Leo Middelburg (van links naar rechts) vertegenwoordigen respectievelijk Kiepflower, VDL Fleurs en Zentoo. Zij vormen Fleur Market. Samen met ketenpartijen wil de chrysantengroep door een consumentgerichte aanpak meer omzet uit het bloemenschap halen.
16
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Bemiddeling Plantion groeit flink in eerste maanden 2016 FOTO: VVB VOERMANS
De omzet van bloemen en planten die door kwekers via Plantion werden bemiddeld heeft tot en met 5 juni van dit jaar een enorme groei doorgemaakt. Via de veiling in werd Ede bijna 22% meer bemiddeld dan in dezelfde periode vorig jaar.
Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl
Guus van Logtestijn nam voor het eerst plaats achter de tafel als commercieel directeur Plantion.
P Zonnepanelen
Groei in 2015 Mindere prijzen
18
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Analyses snijbloemen
FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE
Weer wisselvallig seizoen Nederlandse anemonen Nederlandse telers van anemonen hebben weer een wisselvallig seizoen achter de rug. De aanvoer valt volgend seizoen waarschijnlijk verder terug. Dat verslechtert de positie.
Weersinvloed
Structurele krimp
n
Nichebloemetje trollius is leuk‌ niet meer dan dat Trollius is een voorjaarsbloemetje, dat in beperkte aantallen op de markt komt. Volgens handelaren leuk om het erbij te hebben, maar ook niet veel meer dan dat.
FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE
Aanvoer krimpt
n
22
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Theo de Groot neemt afscheid als MPS-directeur
’MPS-ProductProof moet de standaard worden’ „Momenteel is MPS-ABC de wereldwijde standaard in de certificering van sierteeltgewassen. Ik ben erg trots dat we dat in 20 jaar hebben kunnen neerzetten. Het is echter niet meer voldoende. MPS-ProductProof zal de wereldwijde standaard moeten worden”, aldus Theo de Groot. Hij draagt op 23 juni zijn functie als MPS-directeur over aan Yolande van den Boom. Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl FOTO: PETER VAN LETH
A
Wat is uw grootste succes?
Ging dat makkelijk?
Wat maakt MPS uniek?
Theo de Groot is blij dat Yolande van den Boom hem opvolgt als MPS-directeur: „Brede ervaring in de primaire sector, managen, duurzaamheid en certificering gaf de doorslag.”
30
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Edwin van der Knaap (Delphy) en rozenteler Tom Meewisse:
’Thermometer onder gewas bespaart veel energie’ Rozenteler Tom Meewisse uit Bleiswijk is zelf aan het puzzelen met de toepassing van Het Nieuwe Telen. Met een paar extra thermometers onderin het gewas is het makkelijker om natslag te voorkomen en om een goede etmaaltemperatuur aan te houden. Het is een eenvoudige oplossing die de kwaliteit verbetert en daarbij veel energie bespaart. Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl
D
FOTO’S: JOEF SLEEGERS
Thermometer onder het gewas
Edwin van der Knaap (Delphy) en rozenteler Tom Meewisse (rechts): „Door de nauwkeuriger meting kan de etmaaltemperatuur ongeveer 0,3°C lager blijven dan voorheen. Dat resulteert in een zwaardere knopkwaliteit.”
32
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Onderin het gewas kan de temperatuur een paar graden verschillen met bovenin.
Kleine investering Stoken op andere momenten
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Forse besparing
33
Klimaatregeling zet plant centraal Twee nieuwe softwaremodules voor de Hoogendoorn iSii procescomputer hangen samen met Het Nieuwe Telen. PlantVoice zet de plantfysiologie centraal bij de klimaatsturing in de kas. De software kijkt naar drie plantbalansen: energie, vocht en assimilaten. „De plant ontvangt bijvoorbeeld niet alleen energie uit zonlicht, maar ook van lampen en kastemperatuur”, vertelt salesmanager Kevin Spoelder. „Al deze balansen moeten met elkaar in evenwicht zijn.” De tweede module is de Connected Screening. Schermen is een belangrijk onderdeel van HNT. In Connected Screening zijn de eigenschappen van een Svensson schermdoek (zoals transmissie van vocht, licht en warmte) in te voeren in de klimaatregeling. Daarmee is het mogelijk om het scherm langer dicht te houden.
Licht uit eigen fabriek Ondanks het steeds grotere aanbod aan ledlampen, blijft er plek voor nieuwe aanbieders van SON-T belichting. Willem Vijverberg van Lionz Light uit Naaldwijk legt uit: „Wij zijn een vier Nederlandse leveranciers die de 1.000 watt SON-T lamp van Philips kunnen gebruiken in onze armaturen. Wij produceren alles zelf in Oekraïne. We kunnen reflectoren op maat ontwerpen. Veelal bepalen we het hoogst haalbare lichtrendement via een proef in de kas met verschillende reflectoren. Veel combinaties van gewas en kas zijn namelijk uniek.” Op de foto enkele armaturen, die in juiste vorm worden gevouwen omdat dan het reflectormateriaal beter in tact blijft. Vooraan ligt een van de twee lamphouders die in een armatuur zitten. „Wereldwijd komt het nauwelijks voor, maar wij gebruiken keramische lamphouders zodat er bij eventuele overspanning minder brandbaargevaar is.” Enkele Nederlandse gerberatelers hebben reeds lampen van Lionz Light.
Duurzaam concept Het bedrijf Grinzz, dochter van exporteur Lommerse & Schrama uit Hillegom, bedacht het concept Clean Air, afgekort cl’Air. „De naam is recent gepatenteerd”, meldde Peter Groeneveld van Grinzz. Belangrijke voorwaarde is dat duurzaamheid aantoonbaar is van de producten die onder het label cl’Air de markt op gaan. Het samenwerkingsverband Benefits of Nature doet hiervoor de zogenoemde footprintberekening. Een pilot met groene planten van VDE Plant uit Woubrugge is onlangs afgerond. Op de beursvloer was te zien dat de Fachjan (sansevieria), Sjaloom (potroos en groene planten) en Van der Hoorn (phalaenopsis) aangesloten zijn. Hun producten stonden op karren met bijpassend promotiemateriaal. Om het concept compleet te maken, zijn er potcovers met tekst over het bedrijf en een verwijzing naar de bedrijfswebsite.
Sneller en beter sorteren Aris uit Eindhoven toonde met uitvergrote takken van phalaenopsis hoe hun camerasortering grofweg werkt. Het gaat net als bij reeds geïnstalleerde uitvoeringen om 2.800 ’beoordelingen’ per uur, alleen nu met een hogere betrouwbaarheid. Als het om kleur gaat, dan herkent de software uit gemaakte beelden de basiskleur van de bloem, de kleur van de lip en het eventuele patroon van de bloem en het type van dit patroon. „Je hebt dit allemaal nodig om goed te kunnen sorteren in de stok-/afleverfase. Voor de software, hardware en nieuwe ledlampen betaal je € 50.000 per opstelling. Eerder in de teelt sorteren is makkelijker, dus goedkoper. De eerste versies zijn in gebruik. Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Lees verder >
35
Ledbelichting op maat Het mooie van ledlampen is dat de kleuren goed zijn te regelen. Philips stond op de beurs met de Philips Greenpower Dynamic, een lamp voor meerlagenteelt waarbij blauw, wit, rood en verrood onafhankelijk zijn in te stellen. Met behulp van de bijgeleverde software kan de teler de lichtrecepten opslaan in een schema. „Zo kan hij gedurende de dag en de teelt de kleuren aanpassen”, vertelde Marianne Welvaarts. „Optimale groei tijdens de groeifase, en mogelijk nog wat bijsturen voor het afleveren.” Het systeem is commercieel beschikbaar in het vierde kwartaal. De Zweedse fabrikant Heliospectra heeft een soortgelijk systeem met topbelichting in vier regelbare kleuren. Voor onderzoek zijn lampen met negen kleuren beschikbaar. Het Duitse bedrijf AUVL ontwikkelt ledlampen met een wat breder spectrum. Volgens CEO Stefan Dressendörfer zou dat natuurlijker zijn en daarom beter voor de plant.
Vertical farming Op GreenTech was een paviljoen gereserveerd voor vertical farming. Dit is een verzamelterm voor uiteenlopende teeltsystemen: verticale buizen, carrousels, meerlagenteelt in kassen en zeecontainers, en zo meer. Het Zuid-Afrikaanse bedrijf Eden Green Hydroponics liet een systeem zien met verticale buizen (zie foto). Door de buizen worden water, voedingsstoffen en CO2 aangevoerd. De planten zitten in kleine korfjes die aan weerszijden uit de buis steken. Deze opzet zou veel energie en water besparen. De planten worden belicht door een mobiele led-installatie. In Afrika is overigens genoeg zonlicht, aldus uitvinder Jacques van Buuren. Het systeem is getest met vruchtgroenten en gerbera’s. Het bedrijf zoekt nog financiers om in Nederland een proef op te zetten. Logiqs presenteerde zijn 3D-Carrier voor het verplaatsen van gewasdragers in de meerlagenteelt. Hij beweegt in twee horizontale richtingen, en met een lift ook verticaal tussen de niveaus, waardoor hij alle plekken in een ’vertical farm’ kan bereiken.
Eenvoudige klimaatcomputer De Hortimax Go! is een eenvoudige en betaalbare klimaatcomputer die de belangrijkste klimaatfactoren in de kas regelt. Productmanager Joost Veenman verwacht vooral interesse in de sierteelt, ter vervanging van oude computersystemen die niet meer worden ondersteund. „Er zijn nogal wat bedrijven met oudere kasopstanden die niet willen investeren in de modernste computers. Dan kan dit een oplossing zijn.” De doelstelling was om een ’plug and play’ klimaatcomputer te maken die door iedereen is te bedienen. Bij aansluiting in de kas herkent hij de schakelaars en bouwt hij zelf het hele systeem opnieuw op. De instellingen zijn ook vanaf de smartphone te regelen. Ridder Hortimax Group won hiermee de GreenTech Innovation Award in de categorie Automation Solutions.
36
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
Nieuws
FOTO: PETER VAN LETH
Slechte uitloop ilex-takken door weersomstandigheden
Ilextelers zijn het met elkaar eens; de slechte uitloop van takken is vooral te danken aan de sterk wisselende weersomstandigheden in zomer en najaar 2015.
Beregenen en bladbemesten
Status Alar en Daminozide
Vernieuwing blijft lastig Alert zijn op dopluis
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
37
Lelie en orchidee centraal op ’huis Zestien telers van potorchidee en veertien lelieveredelaars/handelaren hielden in week 23 open huis voor relaties. Impressie van de Dutch Lily Days, OrchideeënDagen (Aalsmeer), Inspiration Week 23 (Westland) en Orchid-days (Bleiswijk). Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl
Dutch Lily Days
Segmentatie gaat ver bij lelie
D
Roselily Patricia heeft de gewenste enigszins opstaande bloemvorm die gewenst is bij deze serie gevuldbloemige lelies.
Roselily
Orchideeëndagen, Aalsmeer
’Maand geleden mee begonnen’
N Voor de Orchideeëndagen in de regio Aalsmeer kwam in korte tijd een website en reclamedoeken.
38
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
beurzen’ Inspiration Week 23 in Westland
’Bijzondere orchideeën en phalaenopsis’
V Lansbergen Orchideeën showde diverse cultivars en soorten én toegevoegde waarde.
Ornamento’s
Orchid Days in Bleiswijk
Diverse kleuren phalaenopsis
I
FOTO'S: HANS NEEFJES
Specificaties
Trendkamers Het bedrijf Cympha liet onder andere zien hoe zij inspeelt op Moederdag 2017.
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
39
Nieuws
Nieuwe teeltmethode chrysant scoort redelijk
INNO-AGRO
Capillaire werking
De basis van de proef: een kunststof profiel met twee fysiek gescheiden kanalen. Water gaat via een speciaal matje naar het kanaal waarin de plant staat.
Amaryllistelers actiever met drainwater
Mijten
40
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
FOTO: HANS NEEFJES
Hulp van studenten
De resultaten van het vierde en afsluitende onderzoeksronde werden medio mei besproken met diverse personen uit het chrysantenvak.
FOTO: HANS NEEFJES
Potentie
De bollen zijn geplant en de bloemen zijn geoogst. Bloemwerk met droogbloeiende amaryllis decoreerde een telersbijeenkomst waar emissie en biologische bestrijding centraal stonden.
Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)
41
Teelttips ZOMERBLOEMEN Bemesting Bij de buitenteelten moet de bemesting in deze periode van het jaar veel meer op de directe behoefte van de plant worden afgestemd dan in de nazomer. De eerste reden hiervoor is dat de meeste planten in de eerste fase van de groei de meeste voeding opnemen. Stikstof in het bijzonder wordt in het eerste gedeelte van de groei het meest opgebruikt. De
CHRYSANT Gewasbescherming Als de biologische tripsbestrijding goed loopt en er chemisch weinig extra hoeft te gebeuren, liggen drie plagen op de loer.
Luis De basis voor een goede aanpak van luis is een intensieve gewascontrole.
GERBERA Absoluut vocht De laatste weken kenmerken zich door afwisseling van warm weer met zeer vochtige omstandigheden. De term absoluut vocht (AV) heeft dan ook zijn intrede gedaan bij studieclubbijeenkomsten. Deze eenheid wordt al enkele jaren geregistreerd in Lets-
42
HYPERICUM
tweede reden is dat de voeding die in de grond zit, in de nazomer veel beter vrijkomt dan in het voorjaar. Onder invloed van warmte en water komt de voeding in de nazomer vrijwel moeiteloos vrij zodat de plant het op kan nemen. De reactie op de voeding is in het voorjaar dus veel sterker dan in de nazomer. Probeer in te schatten wat uw plant de komende weken nodig heeft en
bemest voordat de plant er om vraagt. Van veel bloemen wordt de lengtegroei van de stelen in de eerste helft van de strekking bepaald. Als u ziet dat het gewas te kort blijft, bent u dus al te laat.
Op de signaalplaat vindt u vooral invlieg van luis uit bijvoorbeeld nabijgelegen populierenbomen. Deze luis zal zich slecht ontwikkelen in een chrysantengewas. Of u vindt er vliegende luis van een flinke haard in uw kas. In dat geval bent u al te laat met ingrijpen. Zet preventief aphidius uit. Dit is een zeer goede zoeker, die een beginnende luisaantasting sneller vindt dan de scout. Voer daarnaast een keer per 2 à 3
weken een luisbestrijding uit. Teppeki of Plenum zijn hiervoor goed integreerbare opties.
Grow, maar is nog weinig bekend voor praktisch gebruik. AV staat voor het aantal gram vocht in een m3 lucht. Hoe warmer lucht is, hoe meer vocht deze kan bevatten. Normaal kijken we naar vochtdeficiet (hoeveel gram er nog bij kan tot verzadigingspunt) en RV (hoe ver de lucht al verzadigd is in procenten). Met het denken in AV ontstaat meer inzicht in de verdampingscapaciteit van het gewas en de mogelijkheden om efficiënt te
ventileren. Een typische situatie in deze periode is het sluiten van het doek na een warme dag. De plant verdampt nog volop als het doek in korte tijd dichtloopt. Metingen met warmtebeeldcamera laten zien dat alle constructiedelen van een kas (poten, tralies) en ook het betonpad juist dan een forse hoeveelheid warmte bevatten. Door het sluiten van het doek kan deze warmte niet meer weg en zie je op sommige
Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
Mineervlieg De laatste weken neemt vooral in het westen van het land mineervlieg plaatselijk flink toe. Aantastingen lijken veelal te ontstaan door invlieg. Zet preventief diglyphus uit. Is er een toename van mineervlieg op de signaalplaat en/of ziet u voedingsstippen en gangen in het gewas, verhoog
Bloemval De bloeiperiode is voor de plantgezondheid van hypericum een vrij gevaarlijke. De bloemblaadjes vallen op het blad en als die niet opdrogen ontstaat er een donkere vlek en in een erger geval smet en botrytis. De meeste telers blazen (bladblazer) of schudden de bloemblaadjes om de paar dagen van het gewas af. Schudden gaat met een lange pvc-pijp aan twee touwtjes waarmee je samen door het gewas loopt om het te laten bewegen. Houd er rekening mee dat sommige roestmiddelen iets kleven, waardoor de blaadjes vastplakken en zeker gaan smetten. Ter voorkoming van smet is het raadzaam om vlak voor de bloei een preventieve bestrijding tegen botrytis uit te voeren. Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
dan de uitzet. Trigard mag niet meer verkocht worden en tot eind van dit jaar loopt de opgebruiktermijn. Beschikt u nog over Trigard, zet dan dit zeer goed integreerbare middel wekelijks in. In andere gevallen is de meest logische optie de inzet van NeemAzal of Azatin.
kunnen zorgen. Net als bij luis is hier een goede gewascontrole nodig. Na constatering kan worden overwogen om een middel te spuiten op basis van Bacillus thuringiensis (Turex, Xen Tari) of Runner. Is ook chemie voor de trips nodig, dan kan ook worden gekozen voor Match. Conserve of Movento.
Rups Er zijn nu veel motjes en vlinders buiten. Het zijn de nachtvlinders (motjes) die voor de ’probleemrupsen’
bedrijven juist een toename van temperatuur en AV. De plant kan bij een AV van 20 gram of hoger nauwelijks nog vocht kwijt aan de lucht. De koeling zal dan ook snel afnemen. Afhankelijk van de afkoeling buiten zou een flitskier of voor verduisteren soelaas kunnen bieden. Een flitskier is bedoeld om in korte tijd veel vocht en temperatuur te lozen naar buiten. Bij 8 tot 10°C verschil tussen kas- en buitentemperatuur is een
René Corsten, Delphy, 06-53374539
flitskier zeer effectief. Deze mag maximaal 10 minuten duren bij kastemperaturen boven de 25°C. Voor verduisteren doen we door 30 minuten voordat we definitief gaan sluiten, het doek al 50% dicht te doen. Hierdoor ontstaat er schaduw, die voor afkoeling zorgt bij de constructiedelen en voor een geleidelijke afremming van de verdamping. Eugenie Dings, Flori Consult Group, 06-52695289 Vakblad voor de Bloemisterij 24 (2016)