VBB 28-2016

Bloemisterij Vakblad voor de

32

28 71e jaargang 15 juli 2016

Natuurlijke aanpak trips in chrysant

8 Imidacloprid:

10 ’Trias Westland

14 Verkoop via

18 Dobbeflowers

geen verbod, wel strengere eisen

kan begin zijn van Warmterotonde’

internet loopt nog niet zo’n vaart

over in- en verkoop bloemen

media

ADVERTEREN IN ONS THEMANUMMER

GEÏNTEGREERDE GEWASBESCHERMING Aandacht wordt onder meer besteed aan de grondbeginselen van geïntegreerde gewasbescherming en hoe ondernemers daarmee omgaan. Verder komt aan de orde in hoeverre de sector denkt met een systeemaanpak het middelenpakket verder te vergroenen en in de benen te houden.

Editie: nummer 39 Verschijning: 30 september Deadline: 23 september

UW ADVERTENTIE IN DIT THEMANUMMER?

Neem vrijblijvend contact op met Gert-Jan Bloemendal telefoon: 0342-494807, mobiel: 06-13514059 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Bloemisterij Vakblad voor de

8 Geen verbod imidacloprid, wel strengere gebruikseisen

Opinie 4 Interview: ’Polen heeft enorm potentieel voor bloemen en planten’ 4 Commentaar: What you see is not what you get 5 Stelling: Volgorde van snijbloemen bij veilen moet rouleren

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet 8 Imidacloprid: Geen verbod, wel strengere gebruikseisen 9 Column: Victor van Dijk, Ecuador

12 ’Wij willen goede initiatieven net dat zetje geven’

10 GreenTech interview: Maya van der Steenhoven, Warmte Koude ZH 12 Ondernemen: ’Wij willen goede initiatieven net dat zetje geven’ 14 Afzet: Online markt is nog niet volwassen 18 Afzet: ’Klanten willen de bloemen blijven zien, voelen en ruiken’ 20 Vragen: Mag seizoensmedewerker wettelijk minimumloon krijgen?

Markt 24 Nederlandse standaardanjer op weg naar goed seizoen 24 Phlox in aantal en prijs voor op vorig jaar 25 Prijsverschil dubbele en enkele freesia weer groter 26 Helianthus net zo veranderlijk als het weer 27 Opleving groene planten stopt krimp zamioculcas

14 Online markt is nog niet volwassen

Teelt 28 In beeld: Nederland staat bol van ideeën 30 Gewasbescherming: Kasgeluiden 32 Chrysant: Trips nog ’natuurlijker’ aanpakken 34 Teelttips: solidago, chrysant, freesia, gerbera, alstroemeria 35 Column: Kees van Egmond

Service 36 Brief: ’Gewasverzekering moet schade noodweer vergoeden’ 37 Kasgenoot: Arend Vreugdenhil

18 ’Klanten willen de bloemen blijven zien, voelen en ruiken’

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Agenda Voorplaat: Foto: Hans Neefjes

3

Opinie Martijn Homan, landbouwraad in Polen:

’Polen heeft enorm potentieel voor bloemen en planten’ FOTO: AGNIESZKA MURAWSKA

De export van bloemen en planten naar Polen kent hoge groeicijfers.

Volgens landbouwraad Martijn Homan zou dit de mensen in Nederland tot nadenken moeten aanzetten. „Meer bloemenpromotie in Polen kan deze groei versnellen. Polen komt er hard aan.”

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

Is de Poolse economie booming?

Vertel eens?

Hoe verklaart u dat?

Hoe is de groei van de economie zichtbaar?

Polen krijgt ook veel geld van de EU?

Commentaar Cindy van der Zwet vakredacteur cvanderzwet@hortipoint.nl

What you see is not what you get

A

ls je iets koopt op het internet en het vervolgens afrekent, ga je er toch minstens vanuit dat je aankoop bij het opgegeven adres afgeleverd wordt. Wanneer je bloemen bestelt, blijkt dat toch niet altijd het geval te zijn. Een half jaar terug bleek tijdens een uitzending van het programma Kassa al dat de helft van de bestelde boeketten niet (op tijd) bezorgd werd. Vorige week deed VGB de test nog even dunnetjes over en toen werden er weer drie van de elf boeketten niet aan huis afgeleverd.

Bovendien week het boeket ook nog wel eens af van het plaatje dat op het internet stond en was de kwaliteit wisselend.

Het is eigenlijk niet voor te stellen. Je betaalt voor een product en krijgt het vervolgens niet geleverd.

Of je krijgt iets dat anders is dan dat je besteld hebt. Bij de Coolblue’s en Zalando’s van deze wereld zijn dit soort praktijken ondenkbaar. Daar zijn producten nauwkeurig te volgen en weet je precies wanneer de postbode aan de voordeur staat en krijg je geleverd wat je besteld hebt. What you see is what you get.

De sierteeltsector is nog niet zo ver. Het blijkt dat de online markt nog niet zo heel volwassen is.

Het systeem is nog niet waterdicht, zo blijkt uit de testen. Bovendien is het volume nog niet zo groot.

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

Neemt de interesse van de Nederlandse sierteelt voor Polen toe?

Stelling

Volgorde van snijbloemen bij veilen moet rouleren Op de veiling worden sommige snijbloemen, zoals anthurium, altijd achteraan geveild. Dit tot grote frustratie van de betreffende telers. Zij zouden liever zien dat snijbloemen rouleren, net als in de potplanten vaak wordt gedaan. Dat is wel zo eerlijk. En het heeft nog een ander voordeel. Zeker als een product dat op een bepaald moment ’in’ is achteraan wordt geveild, dan is er maximale koopkracht gedurende het hele veilproces.

Roland Duyvesteijn, strelitziateler in Zevenhuizen

Kunnen Nederlanders meer doen aan promotie in Polen?

„Anthuriumkwekers willen na dertien jaar af van het laat geveild worden.

Logischerwijze staat geen enkele productgroep te trappelen om deze plek in te nemen. Een systeem waarbij de veilvolgorde wordt gerouleerd kan hier verandering in brengen. Bij de potplanten is dit al jaren gemeengoed; elke week wordt een ander blok producten vooraan geveild. Rouleren werkt echter

alleen maar als er een landelijke klok wordt ingevoerd bij de snijbloemen.

Anders wordt in Aalsmeer een product vroeg geveild en in Naaldwijk laat, en dat werkt averechts. Als er veel vraag is naar speciale producten, kunnen deze achteraan in de veilvolgorde gezet worden, zodat er maximale koopkracht tot het eind gewaarborgd blijft. Dit idee zal ongetwijfeld bij een hoop productgroepen verkeerd vallen, maar is zeer zeker het onderzoeken waard.”

Marita Goudriaan, rozenteler in Almere „Hoera! Als dit werkelijkheid wordt, gaat bij ons de vlag uit. Ik vind het eerlijker indien er gerouleerd zou worden. Dat moet mogelijk zijn in dit digitale tijdperk. Dat een inkoper van klok naar klok moet hollen is niet meer van deze tijd. Iedereen kan via KOA online zien wanneer er wat geveild gaat worden.

Alles is inzichtelijk, zelfs kopers op de tribune hebben een laptopje voor zich staan. Als we naar een landelijke klok willen, zal er meer flexibiliteit moeten komen. Het kan niet zo zijn dat een klok een uur eerder klaar is dan de laatste.

Voor een kweker is het veiltijdstip cruciaal. Gelijkheid is in een coöperatie een belangrijk goed.”

Nico Karsten, iristeler in Hoogwoud Bloemen en planten worden voornamelijk nog in de winkel gekocht. Toch zullen de online aankopen de komende jaren gaan toenemen.

Het wordt immers steeds normaler om iets via internet te bestellen. Zeker door de jongeren onder ons. Gelukkig is het technisch allemaal goed mogelijk en is het aanbod groot. Maar nu de uitvoering nog. Dit moet de sector snel onder de knie krijgen en iedereen moet daarin zijn verantwoordelijkheid nemen. Als we willen dat de consument ook in de toekomst bloemen en planten blijft kopen, moeten we met zijn allen grote teleurstellingen zien te voorkomen.

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

„Zelf denk ik dat het geen goede zaak zou zijn.

Volgens mij zou het vooral onrust brengen. Nu weet de handel precies wat er komt op welk tijdstip.

Rust en regelmaat zijn het beste. Deze stelling kan ook het best beantwoord

worden door de handel, denk ik.

Wel zou het duidelijk moeten zijn dat er eerlijk geloot wordt binnen de producten zelf. Nog steeds zie je grote verschillen bij degenen die als eerste geveild worden. Als je van negen van de tien dagen achteraan staat, dan betwijfel ik of de loting eerlijk gebeurt.”

5

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.

n Zonder gecertificeerde zuivering geen imidacloprid Glastuinders die niet beschikken over gecertificeerde zuiveringsapparatuur waarmee 99,5% van hun lozingswater gezuiverd wordt, kunnen binnenkort geen gewasbeschermingsmiddelen meer toepassen met de werkzame stof imidacloprid. Dat is het gevolg van een besluit dat staatssecretaris Van Dam vorige week heeft genomen. Tegen het besluit kan nog binnen zes weken bezwaar worden aangetekend. Aanleiding voor de beslissing van de bewindsman zijn nieuwe cijfers van eind mei waaruit blijkt dat de gehaltes imidacloprid in het oppervlaktewater in glastuinbouwgebieden nog steeds de normen overschrijden.

Meer hierover op pagina 8 en 9

n Verzekeraar Achmea draait verlies door noodweer Achmea heeft over het eerste halfjaar verlies geboekt. De zware regen- en hagelbuien van de afgelopen weken hebben volgens het verzekeringsconcern een grotere impact gehad dan alle andere calamiteiten in de afgelopen tientallen jaren. Achmea schat het bruto schadebedrag bij haar klanten – agrariërs, bedrijven en particulieren – op € 260 miljoen.

n Van Dam houdt vol: geen noodhulp voor waterschade Er komt geen noodhulp voor door waterschade getroffen boeren en tuinders. Dat is de conclusie van een debat dat de Tweede Kamer op 7 juli voerde met staatssecretaris Van Dam (EZ). Volgens de bewindsman past de schade in Zuidoost-Nederland niet in de criteria van de Wet tegemoetkoming schade bij rampen (WTS). Van Dam kreeg steun van coalitiepartijen VVD en PvdA.

n Online boeketten scoren opnieuw onder de maat Opnieuw blijken online bestelde boeketten niet (op tijd) te worden bezorgd. Dat blijkt uit onderzoek door de VGB dat volgt op een test in maart van dit jaar door het tv-programma Kassa. In het VGB-onderzoek bleken drie van de elf online bestelde boeketten na twee dagen nog niet te zijn afgeleverd. Bij Kassa werden er op acht websites zestien boeketten besteld.

De helft werd niet (op tijd) bezorgd. Ook de kwaliteit was wisselend.

Zie ook pagina 14 tot en met 17.

6

Oogst nieuwe Vierdaagse gladiool The Walk of the Gladiolenkweker Theo Theunissen uit Heumen heeft het razend druk met de oogst van gladiolen, waaronder een beperkte hoeveelheid van de nieuwe Nijmeegse Vierdaagse gladiool The Walk of the World. Voor het 100-jarig jubileum van het wandelevenement vond Theunissen het tijd worden voor een opvolger van cultivar Vierdaagse, die in 1983 als officiële gladiool van het evenement werd gedoopt. The Walk of the World is korter en lichter dan zijn voorganger en daarom makkelijker hanteerbaar voor de wandelaars tijdens hun intocht in Nijmegen. De nieuwe gladiool is leverbaar in oranje/rood en groen.

Voor de veredeling van de nieuwe gladiool wendde Theunissen zich tot Hermien Challa. Het verdelingsproces zelf duurde 10 jaar.

n Akkoord driejarige cao glastuinbouw definitief Werkgeversorganisaties en vakbonden in de glastuinbouw zijn akkoord met een nieuwe cao.

De cao geldt voor 50.000 werknemers met een vast of tijdelijk dienstverband en gedeeltelijk ook voor uitzendkrachten die in de glastuinbouw werkzaam zijn. De cao kent onder meer nieuwe regelingen voor arbeidstijden, zondagswerk en seizoencontracten. Gedurende de driejarige looptijd gaan de lonen met in totaal 5% omhoog.

n EZ haalt € 1 miljard energiesubsidie naar voren Het ministerie van EZ trekt dit jaar € 1 miljard extra uit voor subsidies op groene energie.

Daarmee komt er dit jaar € 9 miljard beschikbaar voor SDE+-subsidie, geld dat eigenlijk voor de komende jaren was gepland. De meeste SDE+-subsidie is bestemd voor bijstook van biomassa in kolencentrales (€ 1,5 miljard), gevolgd door biomassa voor warmte en WKK (€ 989 miljoen) en aardwarmte (€ 914 miljoen).

n Florint helpt Grootoudersdag De internationale bloemistenorganisatie Florint gaat de bloemenpromotie rond Grootoudersdag (2 oktober) ondersteunen, zo heeft het

bestuur onlangs besloten. De feestdag is in 1997 in Italië ontstaan. ’Festa dei Nonni’ werd daar in 2005 wettelijk erkend als vakantiedag om het belang van grootouders in families en de maatschappij te benadrukken. Om grootouders te bedanken geven Italiaanse kinderen hen bloemen of planten.

n ’Negatieve gevolgen Brexit op bloemenhandel blijven uit’ De gevolgen van het referendum in het Verenigd Koninkrijk lijken in de dagen na de uitslag nog geen invloed te hebben op de verkoop van bloemen en planten. Dat zegt algemeen directeur Vos van Royal FloraHolland. „We houden nauwkeurig bij wat de ontwikkelingen in de prijzen en het aantal verkochte bloemen en planten zijn. Uit een eerste meting blijken zowel in de totale handel als in de handel met het Verenigd Koninkrijk geen afwijkingen voor te komen.”

n Missie naar Zuid-Korea Van 26 tot en met 28 september vindt er een economische missie plaats naar Zuid-Korea onder leiding van premier Rutte. De missie richt zich in de eerste plaats op bedrijven en kennisinstellingen uit onder andere de Topsectoren Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en Agri Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

World FOTO: VIDIPHOTO

Gelezen op Twitter

E.J. Bos @AgroMarketeer)  FloraHolland veilt partijen zonder foto achteraan Telers die voor het veilen bij FloraHolland geen productfoto met een partij meesturen, zullen die partij voortaan achteraan op de klok geveild zien worden. De bloemenveiling gaat deze maatregel later dit jaar doorvoeren. Aanvoerders van partijen zonder foto, zullen in de komende maanden bericht krijgen en de veilingmeester zal hierover contact opnemen. De verplichting om een foto mee te sturen, bestaat al langer, maar op het niet-naleven ervan stond tot nu toe geen sanctie.

 Tuinders tekenen voor vijftien jaar warmteafname

& Food. Voor Nederland staat Zuid-Korea in de top drie van belangrijkste exportlanden in Azië.

Een groep van 46 glastuinders heeft op 6 juli getekend voor de afname van aardwarmte gedurende minimaal vijftien jaar, via deelname aan het geothermieproject Trias Westland. De telers hebben zich vastgelegd voor een warmteafname van in totaal 28,3 MWth. De boring zal in januari 2017 plaatsvinden aan de Lange Broekweg 70 in Naaldwijk (tegenover het veilingcomplex van FloraHolland), de voormalige locatie van kwekerij Wesstein.

Zie ook pagina 10 en 11.

 Drie subsidieregelingen voor energie-innovaties

 Borgstelling MKBlandbouwkrediet nieuwe stijl

Per 1 juli zijn er drie subsidieregelingen voor energie-innovaties geopend, die interessant kunnen zijn voor glastuinders. Het gaat om de DEI-regeling, de MVI Energie en de Subsidie voor Systeemintegratiestudies, zo meldt de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen.

Meer informatie hierover is te vinden op RVO. nl. Op 8 september is er een bijeenkomst voor ondernemers, onderzoekers en kennisinstellingen over de DEI-regeling en de regeling Hernieuwbare Energie.

Met de nieuwe borgstelling voor MKB-landbouwkredieten (BL), wordt het voor agrariërs makkelijker om een bedrijfsfinanciering te realiseren. De nieuwe BL volgt per 1 januari 2017 de bestaande Garantstelling Landbouw op.

Met de BL kunnen ondernemers een borgstelling op maximaal € 1,2 miljoen krijgen van een totale bedrijfsfinanciering van € 1,8 miljoen. Is de investering bedoeld voor een Groen Label Kas dan kan de overheid borg staan voor maximaal € 2,5 miljoen van een lening van € 3,75 miljoen.

 Westland Infra start in 2017 met smart grid Regionaal netbeheerder Westland Infra start per 1 januari 2017 met een smart grid voor elektriciteit in haar hele verzorgingsgebied. Alle grootverbruikers van stroom met een gecontracteerde capaciteit, krijgen de mogelijkheid te profiteren van vrije capaciteit die op momenten in het elektriciteitsnet beschikbaar is. Daardoor wordt het voor tuinders makkelijker om bijvoorbeeld goedkope stroom om te zetten in Power to Heat.

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

E.J. Bos (@AgroMarketeer)

Greenport WO (@GreenportWO)

Greenport WO (@GreenportWO)

Peter Post (@p_post) Eduard daling (@eduard_daling)

Discussie op LinkedIn Volgorde snijbloemen bij veilen moet rouleren

 Promotie stuwt verkoop chrysant in Rusland De verkoop van Nederlandse chrysanten op de Russische markt is gestegen dankzij de promotiecampagne Just Chrys. Dat meldt het promotieteam van Just Chrys en Sobolj/Flowerexperience. Met lokale partners in Moskou werden op de modeafdeling van het warenhuis GUM op Russische smaak afgestemde boeketten chrysanten aan klanten aangeboden die daar kleding kochten.

7

Normoverschrijding in oppervlaktewater nog te hoog

Geen verbod imidacloprid, wel strengere gebruikseisen Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) komt met strengere gebruikseisen voor gewasbeschermingsmiddelen met de werkzame stof imidacloprid. Deze gaan op zijn vroegst op 1 januari 2017 in. Met dit besluit ziet staatssecretaris Van Dam van Economische Zaken af van een gebiedsverbod voor deze middelen.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

V Per 1 januari 2017

FOTO: INGRIMAGE

Ctgb kan niet anders

Vooralsnog geen gebiedsverbod

Natuurorganisaties Greenpeace en Natuur en Milieu spreken van een ’eerste succes voor bijen’ nu glasteelten moeten voldoen aan strengere gebruiksvoorschriften voor imidacloprid.

8

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Column Victor van Dijk

Achtergrond

vvandijk@fleurametz.com

Imidacloprid slechts het begin Admire, Kohinor 700WG en Wopro Imidacloprid 70WG zijn imidaclopridhoudende middelen. Ze zijn in bloemisterijgewassen toegestaan tegen kaswittevlieg, luizen en gladiolentrips. Een belangrijke toepassing is om een teelt insectenvrij te starten, zowel bij de start van een productieteelt als bij de productie van uitgangsmateriaal.

Door een schone start kan een biologische bestrijding zich ontwikkelen zonder verder gebruik van chemische middelen, en worden bespuitingen bespaard. Imidacloprid is daarmee een noodzakelijk middel om geïntegreerd te kunnen telen en te kunnen voldoen aan markteisen en fytosanitaire eisen. Alternatieven zijn op dit moment onvoldoende voorhanden. Onderzoek hiernaar vindt volop plaats.

Verzoek normaanpassing Bij het Ctgb heeft Bayer recent een verzoek ingediend tot herziening van de toelatingsnorm van imidacloprid gebaseerd

op een nieuwe studie. Deze studie wordt momenteel door het RIVM beoordeeld. De studie kan wellicht aanleiding geven de toelatingsnorm voor imidacloprid aan te passen.

Andere werkzame stoffen Er zijn nog vijf andere werkzame stoffen (zeven middelen) waarvan de middelen een voorschrift voor een waterzuiveringstechniek op het etiket hebben staan: thiacloprid, teflubenzuron, fluazinam, pirimicarb en abamectin. Gezien het NVWA-nalevingsrapport kunnen ook deze middelen niet volgens voorschrift worden toegepast.

Het Ctgb heeft daarom ook voor deze middelen tot een herbeoordeling besloten. Daarbij zal elk middel apart worden beoordeeld, zodat rekening kan worden gehouden met de verschillende toelatingsvoorwaarden op het etiket. Per middel zal worden bezien welke maatregel noodzakelijk is.

Bezwaar aantekenen

Te vroeg

Eerste succes

Ecuador

Zomerreces Heerlijk! In de Andes is deze week de zomervakantie op de scholen begonnen. Ik kijk er ieder jaar naar uit. Even wat minder verkeerschaos in de stad. Geen honderden schoolbusjes op de weg. En de inwoners van Quito trekken er massaal op uit.

Het begin van de zomervakantie is ook altijd een mooi moment om nog één keer terug te kijken op het afgelopen importseizoen. Het is een lastig jaar geweest voor de Ecuadoriaanse bloementeelt. Door de opnieuw toegenomen productiekosten, de dure dollar, het ongunstige economische regeringsbeleid en de aanhoudende misère op de Russische markt hebben de meeste kwekers – evenals het vorige seizoen – wederom niet de marges kunnen maken die ze nodig hebben. Tot veel afvallers heeft het daarentegen nog niet geleid. Als gevolg van de situatie, merk je wel dat er knap minder wordt geïnvesteerd in de vervanging van soorten. En mocht het tóch zover komen, dan gaan de kwekers steeds vaker ’op safe’ met een bewezen en succesvol ras, dan dat ze kiezen voor het avontuur van iets nieuws. Begrijpelijk, maar voor ons erg jammer, daar Ecuador zich juist altijd onderscheiden heeft met zijn brede en exclusievere assortiment. Verder gaat het seizoen 2015-2016 de boeken in als het jaar van de doorbraak in China en het jaar met een uitzonderlijk hoge productie. Door het buitengewone warme weer in de wintermaanden en een koerswijziging in teelmethode (meer stelen per m2, maar kortere takken) hebben sommige kwekers tot wel 60% meer stelen geknipt. De ommekeer van die torenhoge productie moest natuurlijk een keertje komen.

En dat gebeurde dan ook kort na de Moederdag: onder invloed van fris en regenachtig weer onstond een zeldzame productiedip.

Anjers, rozen, hypericum. Onvindbaar! Gyps spande de kroon met prijzen van boven de 10 dollar inkoop per bos. En nog steeds is de productie niet terug op het gewone niveau.

Maar laten we ook nog even kort vooruit blikken. Waarbij de allerbelangrijkste vraag is: komt er wél of geen vrijhandelsverdrag met de EU. Het lot ligt in handen van de EU. Komt er vóór 1 december geen handtekening, dan gaan we per 1 januari 12% importheffing betalen. Au! Duimen op een goede afloop dan maar.

Victor van Dijk is vestigingsmanager Zuid-Amerika voor FleuraMetz

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

9

Maya van der Steenhoven:

’Trias Westland kan begin zijn van Warmterotonde’ Het is niet de vraag óf de Warmterotonde Zuid-Holland er komt, maar wanneer. Duidelijk is ook dat de glastuinbouw in het Westland er een grote rol in kan gaan spelen, stelde directeur Maya van der Steenhoven van het Programmabureau Warmte Koude Zuid-Holland in een interview met het Vakblad voor de Bloemisterij op GreenTech 2016.

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

Wat doet het Programmabureau?

FOTO: GERDIEN DE NOOY

Gaat ’all electric’ een grote rol spelen in de glastuinbouw?

Maya van der Steenhoven: „Als je lokale netten in het Westland met elkaar verbindt, heb je al een deel van de Warmterotonde te pakken.”

10

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Maya van der Steenhoven

GreenTech live interviews 14 t/m 16 juni Zon en wind lijken meer aandacht te krijgen dan warmte ...

Moet er straks wel of geen fossiele warmte worden ingevoed op de Warmterotonde?

De Warmterotonde is een van jullie speerpunten. Wat houdt die in?

’De Warmterotonde is gewoon een pijp met warm water, waarop je elke willekeurige bron kunt aansluiten’

Wat moet er gebeuren om dat voor elkaar te krijgen?

Wie moet de Warmterotonde gaan beheren?

Wanneer is het begin van de Warmterotonde een feit?

Hoe gaat de warmteprijs ontstaan?

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

11

Stichting Stimuflori:

’Wij willen goede initiatieven net dat zetje geven’ Met geld dat werd verdiend met de Bloemenvaktentoonstellingen steunt de stichting Stimuflori initiatieven om met promotie en innovatie de Nederlandse sierteelt te versterken. Het werk van de stichting is in de sierteelt nog betrekkelijk onbekend.

Harmen Kamminga bloemisterij@hortipoint.nl

O Bloemenvaktentoonstellingen

Achtergrond

Onderzoek: chrysantenteelt op water Directeur Johan Kos van Proeftuin Zwaagdijk vindt de extra steun van Stimuflori heel positief. Hij vindt het mensen uit het vak. „In opdracht van chrysantentelers en hun leveranciers werken wij aan het geleidelijk opschalen van chrysantenteelt op water. Dat is zeker nog geen gelopen race.

We hebben al enkele heel mooie teeltresultaten gezien, maar ook leerzame mislukkingen die je in een praktijksituatie niet kunt hebben. Blijven telen in de grond met meer gewasbeschermingsmiddelen is voorlopig

12

waarschijnlijk makkelijker. Maar met die insteek komt het vak niet verder. Stimuflori verleent steun aan de tweede fase van ons onderzoek. Het is heel goed dat zij dit doen. De mogelijkheden voor het financieren van dit soort precompetitief onderzoek zijn in de loop van de jaren een stuk minder geworden. Nu is het niet zo dat Stimuflori het leeuwendeel bijdraagt. De stichting vindt het juist heel belangrijk dat het project breed door het vak gedragen wordt. Maar hun steun is wel de kers op de taart. Des te meer omdat de bestuurders betrokken mensen zijn met vele jaren ervaring in het vak. Er is veel communicatie en zij hebben de proeven ook bezocht voor ze goedkeuring gaven. Daarbij merk je dat je met inhoudelijk goed ingevoerde bestuurders te maken hebt. Ze weten wat er speelt in de sector en waar de echte knelpunten liggen waar ze op in moeten zetten. Dat maakt Stimuflori in mijn ogen echt waardevol voor de sierteelt.”

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

FOTO: HARMEN KAMMINGA

Wim Kea (links) en Hermen de Graaf van stichting Stimuflori, dat al twintig projecten in de sierteelt financieel ondersteunt. Nieuwe initiatieven ten behoeve van de sierteelt zijn welkom op de website www.stimuflori.nl

Nieuwe toepassingen en innovatie

Achtergrond

Campagne: ’Een 10 voor de juf’ „Hun duwtje in de rug versterkte ons vertrouwen”, vertelt Ingrid Kortekaas, één van de drijvende krachten achter de campagne ’Een 10 voor de juf’. „Wij hadden de berichtgeving rond de oprichting van Stimuflori wel zo’n beetje meegekregen, maar niet bedacht dat het ook iets voor ons kon zijn.” Dat veranderde toen iniatiefneemster Agnes van den Berg in de loop van 2014 in gesprek raakte met Hermen de Graaf van Stimuflori. „Hij was meteen enthousiast over ons initiatief en adviseerde om ons plan voor te leggen. We hebben toen ons campagneplan, met begroting en toelichting ingestuurd en werden vervolgens gevraagd om ’Een 10 voor de juf’ in een korte presentatie tijdens een vergadering van het bestuur van de stichting toe te lichten.”

De positieve reactie leverde geld op dat het mede mogelijk maakte om online via sociale media, via onderwijsvakbladen en in tv programma’s als ’Koffietijd’ en ’Hart van Nederland’ aandacht te genereren voor de

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

nieuwe geefdag van bloemen en planten in het najaar. Maar volgens Kortekaas vergrootte de positieve beoordeling door Stimuflori vooral het zelfvertrouwen van de initiatiefneemsters: „Zij gaven ons het vertrouwen dat we op de goede weg waren. Dat wat wij wilden bereiken nuttig is voor de sierteelt. En ze hielpen ons om sneller stappen te kunnen maken. Dat duwtje in de rug was in die fase van het initiatief enorm belangrijk. Natuurlijk willen we de campagne nog veel verder uitbouwen en langer volhouden. Maar dat zal een stuk beter gaan nu de basis is gelegd.”

13

Online markt is nog niet volwas Het wordt steeds normaler om via internet een product of dienst te bestellen.

Maar bloemen en planten worden – zeker in Nederland- nog niet vaak via het internet gekocht. De uitvoering door bloemisten laat bovendien nog wel eens te wensen over. In meerdere opzichten lijkt de categorie bloemen en planten op het internet dus nog niet zo volwassen te zijn.

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

D Weinig cijfers bekend Nederland blijft achter

Topbloemen.nl draaide in 2015 een omzet van € 16 miljoen. Voor dit jaar voorziet de verzend­ organisatie een omzetstijging van 67%.

14

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

sen

In Nederland worden minder vaak bloemen via internet gekocht omdat alles beter binnen handbereik is dan in andere landen.

Nieuwe toetreders Hogere eisen

Bloemen niet bezorgd

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

15

Impuls kopen in winkel

Maaike van Weegen van Greetz:

’We leggen meer focus op categorie bloemen’

FOTO: GREETZ

G

16

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

VGB-test: boeketten weer niet bezorgd In navolging van de uitzending van Kassa voerde VGB vorige week een nieuwe online-boekettentest uit. VGB bestelde bij elf aanbieders zomerse, fleurige boeketten en een witte phalaenopsis in pot. Van de elf boeketten werden er drie niet bezorgd. Ook vier planten kwamen niet aan. „Dit kan niet.

Het is ongelooflijk dat orders gewoon niet geleverd worden. En het ergste is dat de gever daar ook vaak geen weet van heeft.

Je gaat er minstens vanuit dat het product waarvoor je betaald hebt, ook gewoon geleverd wordt”, zegt Robert Roodenburg van de VGB hierover.

Samen met de mannen van 2Dezign heeft

VGB de test uitgevoerd. 2Dezign zat destijds ook in de jury bij de boekettentest van Kassa. „Het blijkt wel een momentopname te zijn, want de partij die bij Kassa nog als beste uit de bus kwam, heeft nu bijvoorbeeld niet geleverd. Hieruit blijkt maar weer dat de sector het nog niet goed in de vingers heeft”, aldus Pascal Koeleman van 2Dezign.

Koeleman is verbijsterd dat wederom boeketten en planten weer niet zijn bezorgd.

Bovendien bleek de kwaliteit wisselend. „We hebben de boeketten door de handel laten jureren en een aantal partijen laat flinke steken vallen. In een bos bloemen zaten al-

lemaal oude bloemen en bij twee boeketten zaten de beloofde pioenen er niet in”, geeft Koeleman aan.

Hij hoopt dat deze boekettentest het bewustzijn zal vergroten. „We hebben met elkaar een grote verantwoordelijkheid en moeten hier mee aan de slag. We moeten er voor blijven zorgen dat consumenten graag bloemen en planten blijven kopen”, vindt Koeleman. Volgens hem geeft Kassa ook een vervolg aan hun test en zullen zij drie nieuwe testen gaan doen tijdens de uitzending. Eentje met bollen, eentje met zomerbloemen en de derde gaf Koeleman nog niet prijs.

Edwin van Arkel van Topbloemen.nl:

FOTO: TOPBLOEMEN.NL

’We willen onze naamsbekendheid vergroten’

E

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Samenwerking met 500 bloemisten

Pilot met avondbezorging

17

Patrick Dobbe van Dobbeflowers over zijn in- en verkoop:

’Klanten willen de bloemen blijven zien, voelen en ruiken’ Handelaren kopen steeds meer direct in bij telers. Maar een flinke groep koopt ook nog dagelijks in op de klok. Eén zo’n bedrijf is Dobbeflowers uit Aalsmeer. „Wij zijn gebaat bij het spel van vraag en aanbod dat dagelijks op de klok gespeeld wordt. Het is een mooi mechanisme om de waarde te bepalen”, aldus Patrick Dobbe.

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

H

Vlakkere inkoop

Mening Jaap Fokker, kweker in Aalsmeer:

’Bepaalde mate van vrijheid behouden’ Jaap Fokker uit Aalsmeer levert kaardebollen en Engelwortel aan Dobbe Flowers. Dit verloopt volgens de kweker goed, al geeft hij aan dat soms de schoen wel eens kan wringen. Als iets goed loopt, zou Dobbe Flowers de teelt het liefst exclusief willen houden, maar Fokker wil dan graag de aantallen opschroeven en ook gebruikmaken van andere verkoopkanalen. „Ik moet tenslotte ook mijn boterham verdienen”, zegt hij daar over. Fokker wil zich dan ook niet binden aan een partij en een bepaalde mate van vrijheid behouden.

Fokker is actief in de veredeling en als hij een proefstukje in bloei heeft, gaan die paar blikjes naar Dobbe Flowers. Dat loopt vol-

18

gens de kweker wel goed. Bevalt een teelt hem goed, zet hij het groter op en brengt hij de producten voor de klok. Volgens Fokker pakt het daar de ene dag goed uit en de andere dag weer minder. Nieuwe soortjes worden niet altijd even goed betaald.

Fokker omschrijft de klok als een loterij. „Word ik vooraan geveild, dan gaat het meestal goed. Kom ik later voor de klok, dan zakken de prijzen weg. Exporteurs die roepen altijd dat zij bijzondere bloemen willen hebben, maar die kleine producten staan nooit op de bestellijst en ze wachten er ook niet op. Dat kan nog wel eens frustreren. Ik moet het echt van een kleine groep kooplieden hebben.”

Extra lengte

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

FOTO: CINDY VAN DER ZWET

Dobbeflowers is zeven dagen per week open. Eigenaar Patrick Dobbe gelooft niet dat zijn ’fysieke’ showroom gaat verdwijnen. Ook niet als de virtualisering doorzet. „Klanten willen de bloemen nog steeds erg graag met eigen ogen zien.”

Zien, voelen, ruiken

Markt niet overvoeren

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

In het kort n Dobbe Flowers koopt vooral op de klok in; 80% komt daar vandaan. n Klanten van Dobbe Flowers zijn bloemisten. Vooral uit Nederland, deels uit andere delen van Europa. n Dobbe Flowers gelooft in de showroom en denkt niet dat de verkoop aan bloemisten virtueel gaat worden. Bloemisten willen het product graag zien.

19

Vragen Heeft u een vraag? Mail deze naar Peter van Leth, pvanleth@hortipoint.nl

Mogen seizoensmedewerkers het wettelijk minimumloon betaald krijgen?

Het salaris van een medewerker wordt gebaseerd op de cao. Dit is ongeacht of de medewerker voor kortere of langere tijd in dienst komt. Zowel de cao Open Teelten als de cao Glastuinbouw kent regelingen waarbij het mogelijk is om een nieuwe medewerker te belonen conform het wettelijk minimumloon in plaats van het (hogere) cao-loon.

E ILLUSTRATIE: PETER MOORMAN

Regeling seizoensarbeid Diana Eleveld, adviseur cao en arbeidsrecht Werkgeverslijn land- en tuinbouw, deleveld@ltonoord.nl, 088-8886688

Mag ik een kopie ID bewijs van een uitzendkracht bewaren?

Er worden regelmatig vragen gesteld over het bewaren van gegevens van een uitzendkracht.

Wat zijn de regels?

n n n n

n

U

n

n

n

20

Diana Eleveld, adviseur cao en arbeidsrecht Werkgeverslijn land- en tuinbouw, deleveld@ltonoord.nl, 088-8886688

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Markt Klok prijsbeelden Snijbloemen

Groene planten

Bloeiende planten

Snijbloemen brachten in week 27 gemiddeld € 0,30 op en dat is flink hoger dan vorig jaar.

Toen lag de gemiddelde prijs op € 0,16. De aanvoer lag dit jaar 13% lager.

Bij de groene planten lag de klokaanvoer 11,2% onder het niveau van vorig jaar. De gemiddelde prijs klom op van € 0,97 vorig jaar naar € 1,15 dit jaar.

Bloeiende planten brachten vorige week gemiddeld € 1,27 op voor de klok. Vorig jaar lagen de prijzen € 0,26 lager. De aanvoer gaf dit jaar een krimp van 19,7%.

De week van de klokinkoper

BRON: ROYAL FLORAHOLLAND

Theo de Vries:

FOTO: VAKBLAD VOOR DE BLOEMISTERIJ

’Tegen dit geweld zijn we niet opgewassen’ Bedrijf: GreenZone Veiling: Veiling Rhein-Maas Week: 27

Maandag „Regen, regen regen. Niks dan regen. Hierdoor zijn er op grote schaal problemen met de productie van zomerbloemen. Daarbij horen kwaliteitsproblemen. Het ziet er dit seizoen heel anders uit dan dat we gewend zijn. Veel schade aan gewassen die in de vrije natuur staan en slechte productie. We zien hoge prijzen over de gehele linie voor de bloemen.”

Dinsdag „De handel loopt elke dag goed weg en we zijn optimistisch gestemd voor de rest van de week. Van het natuurgeweld vorige week met zware regen en hagelbuien met plaatselijk verschrikkelijk veel schade hebben we links en rechts toch wel wat last. Kassen die geen ruit meer heel hebben en plaatselijk gewassen die compleet afgeschreven kunnen worden.

Jammer, maar tegen dit geweld zijn we niet op gewassen.”

Woensdag „We sluiten langzaam de leliepromotie af en gaan over op gladiool. Een mooie bloem, maar dit jaar loopt de productie behoorlijk achter en de prijzen zijn daardoor behoorlijk pittig. Dat wordt wat voor de Vierdaagse in Nijmegen. Op woensdag zien we weer behoorlijk strakke prijzen in Herongen doordat veel handelaren van ver weg uit Duitsland met name Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

de woensdag hebben uitgekozen tot inkoopdag. Dat zie je dan toch terug in de prijsvorming aan de klok hier. Het assortiment is redelijk.”

Donderdag „Traditioneel een bloemistendag, zoals we dat hier noemen. Veel bloemisten die zelf aan de klok zitten en een leuke stal handel voor het weekeind bij elkaar kopen. Bij een aantal producten zijn grote prijsschommelingen. Er zijn in deze tijd ook altijd de eindexamens voor onze toekomstige vakbloemisten. Dat zijn straks onze klanten. Leuk om bij diverse klanten op Facebook te volgen wat deze leerlingen van onze klanten allemaal op dit vakgebied presteren.”

Vrijdag „De week sluiten we af met een goed gevoel en we hebben weer veel werk verzet, ontwikkelen ons steeds verder door in de nieuwe richting die we zijn ingeslagen qua vermarkting. We maken ons op voor een nieuw tijdperk. Steeds transparanter zijn voor de klanten en een goed product leveren voor een faire prijs is ons motto. Dit wordt goed opgenomen door de markt en we zijn klaar voor de toekomst met nog genoeg hobbels, maar we hebben er vertrouwen in en zijn vol energie en inspiratie.”

21

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de verkochte stuks ten opzichte van vorig jaar. Week 1 + 2 van 2015 zijn samengeteld en worden als week 1 gezien. Week 3 = week 2, week 4 = week 3, week 5 = week 4, etc).

Simone van Tol simonevantol@oraholland.nl

Snijbloemen Hoge prijzen voor snijbloemen

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Kamerplanten Hydrangea is grootste prijsstijger

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Tuinplanten Minder tuinplanten verkocht

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

22

Vakblad voor de BloemisterÄł 28 (2016)

Schotland

Over de toonbank

Stirling

Elisa Sanchez:

FOTO: FLEURS DE LIS

’Ik blijf uit Nederland kopen, ook al is alles duurder nu’

Fleurs de Lis

Naam: Fleurs de Lis Locatie: Stirling Sortiment: 60% bloemen, 30% planten, 10% overig Specialiteit: Huwelijken en begrafenissen Aantal medewerkers: 3

Wat vindt u van de Brexit? „Persoonlijk had ik liever in de EU gebleven, maar we hebben nu eenmaal een democratie en de meerderheid heeft besloten. Zakelijk zal het ons niet veel goeds brengen. Momenteel is het de waarde van het pond die de prijzen van

Standpunt

onze importproducten opdrijft. Wat er nog aan beperkingen en importprocedures aan zitten te komen, weet niemand.”

ze online in en ik krijg ze aan huis bezorgd. Ik ben heel tevreden met het assortiment en de service.”

Hoe gaat u om met die plotselinge prijsstijging?

Mist u iets in het assortiment?

„Voor huwelijken liggen de offertes al lange tijd klaar, tegen de prijzen die toen golden. Ik kan daar nu niets meer aan veranderen, dus moet ik mijn verlies nemen. Totdat er duidelijkheid is over de Brexit, zal ik andere contracten moeten gaan opstellen. Om mijn risico’s in te dekken zal ik al op voorhand hogere prijzen moeten rekenen of een clausule opnemen die zegt dat prijzen met een bepaald percentage kunnen wijzigen tot de dag van levering.”

Gaat u meer Britse bloemen kopen nu? „Nee, dat ben ik niet van plan. Ik zou wel willen, maar Engelse rozen, tulpen en pioenen zijn nu eenmaal niet van Nederlands niveau. Jullie sierteeltsector is zeer hoogwaardig en goed georganiseerd, daar kan niemand aan tippen. In Engeland gaat het er niet zo professioneel aan toe. Het is moeilijk om hier aan hoogwaardige, stabiele kwaliteit te komen. Vrijwel al mijn producten komen dan ook uit Nederland. Ik koop

„Hoewel er steeds nieuwe variëteiten bij komen, verdwijnen er bijna net zo veel. Nu hoor ik weer dat ik binnenkort geen Akito rozen meer kan krijgen van mijn vaste leverancier. Ik zoek wel op forums naar nieuwe soorten en rassen, als vervanging van oude, maar ik zou het prettig vinden als er meer informatie kwam uit Nederland, van kwekers zelf of de handel, over veranderingen, mogelijke alternatieven en vernieuwing. Dat zou me een hoop Google-uurtjes schelen.”

Heeft u het druk momenteel? „De winkel loopt ontzettend goed. Ik krijg zeker 15 klanten per dag. En daarnaast zijn er nog de hotels, de begrafenisondernemers en de huwelijken. Het trouwseizoen is nu in volle gang en daar profiteer ik goed van mee. De budgetten voor trouwarrangementen worden weer wat groter, steeds vaker richting de 1.000 pond. Ik verkoop in deze periode veel pioenrozen, lisianthus, rozen, lelies en patioplanten in vrolijke potten.”

’MPS-GAP zou goede aanvulling zijn voor Kwekerij Delphi’

Arjan van der Meer, communicatie MPS

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Wij zijn het helemaal eens met de MPS-gecertificeerde kweker Jan Nederpel in Noordwijkerhout. Zuinig omgaan met de natuur en omgeving zijn belangrijke zaken die wij proberen te faciliteren met MPS-ABC. Met MPS-ABC kun je monitoren wat je duurzaamheidsprestaties zijn daarnaast heb je eigen verantwoordelijkheid.

We vinden het ook helemaal niet erg om uit te leggen wat MPS-ABC niet is en vooral wat het wel is.

MPS-ABC is geen opgelegde wetgeving of een omgevingsvergunning.

Het is een sturingsinstrument voor een ondernemer/onderneming om

duurzaam ondernemerschap vorm te geven. Binnen dit raamwerk zit een stuk uitdaging voor ondernemerschap. In de managementtool belonen we een aantal hoofdaspecten die hierin een centrale rol spelen Als je hommels doodslaat zit er iets mis in je ondernemerschap. Als je je personeel instrueert om hommels vrij te laten dan ben je duurzaam verantwoord bezig. Wij juichen dat toe!

Duurzaamheid is een ethische kwestie geen keurslijf. MPS-ABC is een meetinstrument wat als uitgangspunt kan dienen in je managementbeslissingen.

Zo zien we dat kwekerij Delphi (MPSA) goed scoort op gewasbescher-

ming en zich ook sterk verbeterd heeft. Dat is pas goed voor de hommels in het veld, zegt men.

MPS-GAP zou een goede aanvulling zijn voor Kwekerij Delphi omdat je daar in een milieuplan beschrijft wat je allemaal doet om zuinig om te gaan met het milieu (zoals plastic prikken en plastic vastzetten).

23

Analyses snijbloemen

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Nederlandse standaardanjer op weg naar goed seizoen Na een positief jaar lijkt de Nederlandse standaardanjer weer een goed seizoen te kunnen draaien. In de internationale markt, die beter draait, blijft de positie beperkt.

Verkoopactiviteiten

Middenprijs

n

Phlox in aantal en prijs voor op vorig jaar Voor de vroege aanvoerders is het phloxseizoen goed gestart met een hogere aanvoer en hogere prijzen dan in 2015.

Hollandse phlox doet goed mee, vindt de handel.

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Hogere prijzen

n

24

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Prijsverschil dubbele en enkele freesia weer groter

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Dubbele freesia werd in de eerste helft dit jaar gemiddeld beter betaald dan enkele en het prijsverschil loopt op. Handelaren constateren een goede vraag en dito kwaliteit.

Assortiment

Iets minder aanvoer

n

Marktacties Promotie

Bloemenagenda

n Balkonplant 2016: geranium, vanaf april mediacampagne n Terrasplant 2016: hibiscus, vanaf april mediacampagne

Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland n wk 27 - wk 29: gladiool n wk 30 - wk 32: zonnebloem n wk 33 - wk 35: snijhortensia n wk 36 - wk 38: dahlia

n Woonplant van de maand juli: potroos n Woonplant van de maand augustus: cactussen n Woonplant van de maand september: hangplanten n Tuinplant van de maand juli: roos n Tuinplant van de maand augustus: buddleja n Tuinplant van de maand september: pennisetum n PurE Seasonal Flowers april-september: pioen, astilbe, asclepias,

dahlia, zinnia, helianthus, alchemilla, limonium, phlox, campanula, gladiool, leeuwenbek, eremurus, rubus, artisjok, anethum, allium, celosia n 16 juli Rob’s grote tuinverbouwing met o.a. fruitbomen en planten,

kleinfruit, PUUR, biologische kruiden, TiSento, Green is…, Alice Orchideeën, Hydrangea arb. Incredible en Invincibelle, acer Japanese Jewels.

SBS6, 17.05 uur.

Bloemendagen n 21 jul n 1 aug n 1 aug n 15 aug n 29 aug n 1 sep n 11 sep n 11 sep n 24 sep n 27 sep n 2 okt n 3 okt n 5 okt

Nationale Feestdag (Bel) Summer Bank Holiday (Schotland) Nationale feestdag (Zwi) Maria Hemelvaart (Dld, Fra, Ita, Zwi, Pol)) Summer Bank Holiday (Eng, Wales, Noord Ierland) Begin Schooljaar (Pol, Rus) Ziekendag (Bel) Offerfeest (Spa) Dag van de Klant (Bel) Feest van de Franstalige culturele gemeenschap (Bel) Grootoudersdag (GB, It) Dag der Duitse Eenheid (Dld) Lerarendag (Ned)

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

25

Analyse bloeiende planten FOTO: HEEMSKERK FLOWERS

Exporteur over Zwitserland

Helianthus net zo veranderlijk als het weer De markt van helianthus is net zo wispelturig als de zon. Het is een seizoen van extreme ups en downs voor de zonnebloem op pot. Zodra de zon zich laat zien, neemt de vraag toe.

Bedrijf: Heemskerk Flowers Rijnsburg Functie: lijnrijder Belangrijkste afzetlanden: Engeland, Frankrijk Inkoop: via klok en rechtstreeks bij kwekers Aantal medewerkers: 280

Wilbert Driebergen:

’Huidige manier van lijnrijden gaat verdwijnen’ Wie zijn uw klanten in Zwitserland?

Markt vergroten met buitengebruik

„Ik ben lijnrijder en heb dus alleen detaillisten als klant. Roos is veruit ons belangrijkste product, en dan vooral de grootbloemige roos, of hij nu uit Nederland komt of uit Ecuador. De Afrikaanse rozen hebben een te kleine knop, daar houden de Zwitsers niet van. Alleen voor bruidswerk is er weleens vraag naar rozen met kleinere koppen.”

Hoe loopt de handel?

Gezamenlijke promotie

„Het loopt nog, maar het wordt allemaal moeilijker. De Zwitserse frank is de laatste jaren behoorlijk in waarde gezakt. Een paar jaar geleden stond de Zwitserse Frank nog ruim boven de euro; momenteel staat hij op € 1,08. Bovendien staat het hele concept lijnrijden op de tocht; ik denk dat de huidige manier van werken over een aantal jaren verleden tijd is.”

Hoe komt dat?

„Geen toekomst, dat zeg ik nou ook weer niet, voor een klein clubje lijnrijders die er echt voor gaat, blijft er misschien nog werk.

Maar het internet gaat echt veel overnemen. Persoonlijk vind ik dat jammer, ik hou van mensen en van bloemen, en mijn huidige werk is een mooie combinatie daarvan. Maar er zullen ook tussenvormen komen. Ik zie nu al verkopers bij detaillisten aankomen met een iPad om uit te leggen hoe de webshop werkt. De accountmanagers blijven dan wel de klanten bezoeken. Dat is ook een manier, zo hou je toch het contact met de klant.”

26

Verkochte aantallen en middenprijs van Helianthus annuus op de FloraHollandveilingen van 2011 tot en met 2015.

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

BRON: ROYAL FLORAHOLLAND

Jammer dat lijnrijden geen toekomst heeft?

n

Verkochte aantallen x duizend

„De kosten worden steeds hoger en de concurrentie zwaarder.

Eén winkelier heeft soms zes lijnrijders en zo kan natuurlijk niemand rendabel werken. Daarnaast raken we als lijnrijders klanten kwijt aan internetverkoop. Elke detaillist kan een inlogcode vragen en online zaken doen. Wij hebben zelf ook een webshop en we zien het gebruik daarvan hand over hand toenemen; het maakt nu al ongeveer de helft uit van mijn omzet. Logisch ook, onze klanten kunnen tot half twaalf bestellen, ze hebben het de volgende dag al in de winkel.”

FOTO: GERDIEN DE NOOY

Afzetzaken

Analyse groene planten

Opleving groene planten stopt krimp zamioculcas Voor het eerst in vijf jaar groeien de verkochte aantallen van Zamioculcas licht. De toenemende aandacht voor groene kamerplanten lijkt ook voor Zamioculcas duidelijk positief.

Bedrijf: Together2Grow Aanleiding: Kleurenmix Blendy

FOTO: ATHOMEPLANTS

Fedor van Veen Niet vanzelfsprekend

Kunt u iets meer vertellen over Blendy? „Blendy is een nieuwe mixlijn. De Blendy mix bestaat uit vijf noviteiten. Er zijn wel meer mixen op de markt, maar dat fust bevat vaak restpartijen.

Daar kiezen wij niet voor. Blendy is een vaste mix van alleen de beste soorten. Klanten weten dus wat ze kunnen verwachten. De verschillende noviteiten hebben een heldere kleur. Wij hebben deze de ’Colorblocking’lijn genoemd. De stelen hebben een lengte van 70 cm. We gaan regelmatig op marktbezoek en we merken dat bloemisten alstroemeria’s altijd korter maken. Ook hebben zij behoefte aan nieuwe soorten om zich te kunnen onderscheiden. Hier spelen we met Blendy op in."

Zijn er nog meer lijnen? „De ’Colorblockig-lijn’ is nu de enige mix, maar wij zullen dit concept gaan uitrollen. We hebben hier al wel verschillende ideeën over. Zo kun je natuurlijk met de seizoenen meegaan en bijvoorbeeld een herfstlijn en winterlijn op de markt brengen. We staan pas aan het begin. Vorige week hebben we de eerste mixen uitgeleverd.”

Wie zijn jullie klanten?

Goede eerste helft

„Wij leveren de Blendy mix aan zes geselecteerde exporteurs. Zij beleveren de groothandel in Europa. Wij zoeken een goede spreiding. Wij voeren deze mix niet aan voor de klok, dat vinden we gevaarlijk. Op de klok wordt lengte betaald en deze alstroemeria voeren wij dus heel bewust wat korter aan. Door middel van een kraag op het fust ziet het product er ook exclusiever uit. Deze meerwaarde voor bloemisten wordt op de klok denk niet betaald.” n

Verkochte aantallen x duizend

Verkochte aantallen en middenprijs van de groene kamerplant zamioculcas via FloraHolland van 2008 t/m 2015.

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Jullie hebben ook een karakter bij het concept? „Om de bloemist te inspireren, is een speciaal karakter tot leven gebracht, met de naam Blendy. Dit karakter zetten we dus in om meer verhalen rondom de mix te vertellen. Door middel van verschillende tips geeft ze inspiratie en laat ze weten hoe de mixsoorten verwerkt kunnen worden tot boeketten. Deze ’tips by Blendy’ zijn onder andere terug te vinden in onze nieuwsbrief.”

Hoe gaat het verder met de afzet van alstroemeria? „We zijn wel tevreden hoe het loopt; het weer heeft de afgelopen periode dan ook meegezeten. Het loopt goed door, zowel richting de groothandel als de retail. Wij beleveren beide partijen. Dagelijks zijn wij ook voor de klok te vinden; dat is en blijft voor ons een belangrijk instrument. Het is voor ons een goede etalage. Hier kunnen we laten zien wat we allemaal kunnen leveren.”

27

Nederland staat bol van ideeĂŤn Nee, er wonen geen Teletubbies in, maar een beetje buitenaards doet het wel aan.

De travelling Ecodome is een bolvormige tentoonstellingsruimte boordevol Nederlandse innovatieve (groen)ideeĂŤn.

H

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

Foto: Marcel Plueijn

28

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers bloemisterij@hortipoint.nl

’Ingrijpen tegen rups en schimmels’

Henk Overkleeft Plaats: Maasdijk Teelt: amaryllis en potplanten Oppervlakte: 2,4 ha

In de amaryllis houdt de roofmijt Amblyseius swirskii de trips nog steeds onder controle. Om de twee weken worden 1.750 zakjes – een per 4 m2 – opgehangen. In de nieuwe kas is zowel de bestrijder als trips goed zichtbaar op het blad, maar een correctie is voorlopig nog niet nodig.

Ingrijpen was in de afdeling wel het geval tegen rups. „We zagen best veel vraatschade. We hebben daarom twee keer Runner ingezet, met

een interval van een week. Ik schat dat 90-95% van de rupsen nu dood zijn. Een beetje vraatschade is niet erg. Het gewas wordt eind augustus versnipperd. De eerste vakken zijn namelijk al in de koeling”, legt Edwin Overkleeft uit. Hij heeft de afgelopen weken wel moeten ingrijpen tegen trips in de afdelingen met potplanten. „Dat was een plek van 10 m2 bij de deur, waarschijnlijk invlieg uit de amaryllis. Er liep daar volop trips

op de capsicum. Na pleksgewijze correctie met Match en Conserve is daar extra orius ingezet. Die is snel effectief.” Overkleeft bestrijdt trips in de potplanten al enkele jaren succesvol met orius, Amblyseius Swirskii en bodemroofmijt hypoaspis.

Tegen schimmel is de afgelopen periode eveneens ingegrepen in de potplanten. „Het was vochtig weer en tijdens heftige regenbuien liepen goten over. Dan neemt de kans op schimmels toe. In capsicum zagen we enige taksterfte. Bij de gaultheria is schimmelbestrijding sowieso vaker nodig. Het is voor ons een nieuwe teelt. Gelukkig is het weer nu beter en kunnen we ruimer luchten en beter op vocht sturen.” Tegen luis is voorbehoedend tweemaal Tepekki ingezet bij de potplanten.

Omdat er mineervlieg is gesignaleerd, is er al een keer Hasten plus Trigard gespoten. Dat gaat nog een keer gebeuren.

’Na een lastige periode weer terug in balans’

Arjen Verwer Plaats: Klazienaveen Teelt: minigerbera onder 7.000 lux Oppervlakte: 2 ha

30

Enkele maanden geleden vertelde Arjen Verwer dat het biologisch evenwicht de verkeerde kant op was geslagen. De sluipwesp diglyphus had een flinke tik gekregen door breedwerkende bespuitingen tegen wittevlieg. Daardoor kon mineervlieg snel komen opzetten, praktisch vanuit het niets. „We hebben toen extra diglyphus in twee gedeelten van de kas uitgezet, maar dat was te weinig”, zegt Verwer. „We hebben het onderschat. Eigenlijk hadden we meteen volvelds moeten spuiten.

Trigard pakt namelijk alleen het eerste larvenstadium aan, dus als je te lang wacht heeft het bijna geen nut meer.” Uiteindelijk heeft de combinatie van bespuitingen met Trigard en extra uitzetten van diglyphus de mineervlieg eronder gekregen.

Vervelend genoeg begon daarna de weekhuidmijt aan een opmars.

Cucumeris en swirskii sloegen niet goed aan in het gewas. „We hebben

Vertimec gegoten om de mijten eruit te krijgen. Ook dat is gelukt.”

Na de mineervlieg en de mijten stak de wittevlieg de kop op. „Dit hebben we onderdrukt met pleksgewijze bespuitingen en de inzet van encarsia.

Ook hebben we delphastus uitgezet.

Deze doet zijn werk goed.”

Zo is de rust weergekeerd op het bedrijf. De spint wordt onder controle gehouden door feltiella. Er zit wat wittevlieg, maar ook bijzonder veel

encarsia, ziet Verwer. „We komen steeds beter terug in het evenwicht.”

Inmiddels beginnen de zomerse insecten zich te roeren. De eerste trips vliegt naar binnen en de eerste rupsen knagen aan het gewas.

Daartegen is een ronde Nomolt gespoten. Ook zitten er meer slakken dan vorig jaar. Vermoedelijk zijn ze door de koele zomer hoger in het gewas actief. Pleksgewijs zijn slakkenkorrels gestrooid.

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

’We moeten nu iets extra's doen tegen trips’

Guido Halbersma Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in chrysant

De afgelopen weken is hier en daar enige tripsschade in het gewas ontstaan. „Het aantal schadelijke larven groeit nu harder. Daarom moeten we nu iets extra’s doen. In de geïntegreerde teeltfase spuiten we een blok met Match. Bij het voor-afspuiten zetten we Conserve in en bij het afspuiten bijvoorbeeld Winner.” Halbersma ziet dat trips zich nu blijkbaar sneller ontwikkelt en kans ziet om schade te veroorzaken. „Het was geen extreem zomers weer. Een periode met warme, zomerse dagen gaat de komende tijd vast nog komen. Dit zal richting het najaar een nog hogere tripspopulatie betekenen. Gelukkig zien we ook dat telers die schoon uit de winter kwamen, nog steeds geen extreme dingen hoeven te doen om trips de baas te blijven. Al zijn deze wel op 1 hand te tellen.” Omdat er ruimer gelucht wordt, verspreidt trips zich

makkelijker in de kas. Met compartimenteren of extra vangplaten bij de bosmachine kun je dat volgens Halbersma niet volledig voorkomen.

Mineervlieg signaleert hij steeds vaker, maar het insect vestigt zich lang nog niet overal in de gewassen.

Dat komt mede omdat de biologische bestrijder, de sluipwesp Digly­ phus, aanwezig is. Hij vliegt soms naar binnen en telers zetten vaak zelf wekelijks 1-2 kokers met deze

bestrijder uit per ha. „Het lukt nog aardig om mineervlieg biologisch te bestrijden.” Motjes en vlinders vliegen eveneens naar binnen. Rups komt daarom vaker voor. Het eerder genoemde middel Match heeft een nevenwerking tegen rups. Soms spuiten telers tegen rups tweemaal de hele kas met Runner met een interval van een week. Spint is goed onder controle. Tegen luis wordt eens per twee weken bestreden.

’Biologische koers zien te houden’

Gerard van Leeuwen VLM Hydrocultuur Plaats: Made Teelt: tropische potplanten Oppervlakte: 2,5 ha

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Bij VLM Hydrocultuur lukt het aardig om biologisch te kunnen blijven bestrijden. Met een keer ingrijpen met Scelta is de druk van rode spint weg. Swirskii houdt trips onder de duim; alleen de hardnekkige plekken worden pleksgewijs aangepakt met Match en Mycotal. Een keine tegenvaller was de vondst van cicaden.

De plaag duikt niet vaak op. Met een keer spuiten met Actara hoopt Gerard van Leeuwen ervan af te zijn.

Verder blijft hij experimenteren met het op een biologisch wijze weerbaarder maken van zijn planten. „Eerlijk gezegd zie ik nog niet het verschil tussen chemische en biologische plantenversterkers.

Maar ik ben liever biologisch bezig dan chemisch. Het is ook een kennisgebied dat nog moeten worden ontdekt, zeker in een specifieke teelt als de hydroteelt. Ik hoef in ieder geval met biologische plantenver-

sterkers niet chemisch in actie te komen tegen schimmels als botrytis en meeldauw.”

Voorlopig is de potplantenkweker wel afgestapt van het biologische middel Bugsil inclusief uitvloeier in een schema tegen luis en trips. De afdoding van insecten was onvoldoende en er ontstond een soort bladverbranding. Volledig afschrijven van het middel doet Van Leeuwen vooralsnog niet, omdat hij het middel in de winter heeft toegepast. De periode waarin planten niet op hun sterkst zijn.

En natuurlijk om het feit dat voor VLM Hydrocultuur Admire als luizenmiddel gaat wegvallen per 1 januari 2017. Het bedrijf kan net als de meeste bloemisterijbedrijven nog niet voldoen aan de strengere gebruikseisen. Vooralsnog wordt uitgeweken naar Teppeki, ook al is de werking volgens Van Leeuwen niet optimaal.

31

Trips nog ’natuurlijker’ aanpa Trips is een probleem in chrysant. Zeker in de zomer als de levenscyclus van het insect kort – 10 tot 14 dagen – is en het gewas vatbaarder lijkt. Het pakket chemische middelen is klein en beperkt inzetbaar. Roofmijten vormen op veel bedrijven een belangrijke basis. Aanvulling kan komen van andere ’natuurlijke oplossingen'.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

W Steinernema-aaltjes Het gebruik van het insectenparasitaire aaltje Steinernema feltiae (productnamen o.a. Nemasys en Entonem) neemt toe in chrysant. Het aaltje dringt insecten binnen en spuugt bacteriën uit die de prooi binnen enkele dagen doden. Het is relatief duur (3 ct/m2 voor een standaarddosering), maar kan effectief zijn en het kent in tegenstelling tot andere middelen geen restricties in dosering en aantal toepassingen. Het succes hangt af van verschillende zaken: n Het aaltje heeft vrij water nodig om zijn prooi te bereiken. Als het aaltje eenmaal in een insect is binnen gedrongen, dan is vocht niet meer belangrijk. Op een droog gewas sterft het aaltje. Maak het gewas nat voordat u aaltjes gaat toepassen en zorg tot zeker 2 uur na een toepassing voor een vochtig gewas en klimaat. n Aaltjes kunnen zonlicht verdragen, maar beter is een behandeling in de late namiddag, vroege avond of vroege ochtend, mede omdat de kans dan minder groot is dat de aaltjes uitdrogen en sterven. n Laat de assimilatielampen uit en sluit het scherm om zo lang mogelijk vochtige omstandigheden te realiseren tijdens en enige tijd na de toepassing van aaltjes. n Aaltjes zijn actieve jagers die vooral op geur afgaan. Ze kunnen ook volwassen trips aanpakken, mits hij stil zit, en dat is vooral het geval als het donker is. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat lavendelolie de activiteit van trips naar beneden brengt.

32

Mogelijk penetreren aaltjes de trips makkelijker als lavendelolie is toegevoegd aan de spuitvloeistof. n Optimale temperatuur is 25-30°C. n Om de aaltjes niet te beschadigen bij het inzetten, moet de opening van filters in apparatuur groter zijn dan 0,3 mm (300 micron). Kleinere filters moeten worden verwijderd. n De standaarddosering is een verpakking ofwel 250 miljoen per 1.000 m2. n Aaltjes zijn alleen gekoeld en in de verpakking lang te bewaren n Voor een gewasbehandeling is spuiten volgens Delphy een bewezen toepassing.

Bij het verspuiten van de aaltjes is 1.000 liter water per hectare (0,1 l/m2) voldoende.

Om het gewas daarna vochtig te houden, zijn vier ’broesbeurten’ 0,1-0,2 l/m2 aan te bevelen. Een broesbeurt per uur is meestal voldoende. n Voor een goede verdeling van de aaltjes is een spuitdop van 0,5 mm (500 micron) of groter gewenst. De pompdruk mag niet hoger zijn dan 20 bar/2.000 kPa en de druk vanuit de spuitdop liefst rond de 5 bar. n Aaltjes via de regenleiding over het gewas verdelen gaat veel sneller dan spuiten, maar een goede verdeling vergt vaak extra kennis en apparatuur. Afhankelijk van de installatie is voor het inzetten van de aaltjes een gietbeurt van 0,3-0,5 l/m2 nodig. Daarna kan een broesbeurt van 0,2 l/m2 volstaan, maar er zijn telers die meerdere beurten (kunnen) geven. Veel is afhankelijk van de

schimmelgevoeligheid van het sortiment en de weers-/klimaatomstandigheden. n Combineer de toepassing via de regenleiding niet met een ’normale’ gietbeurt. Aaltjes zullen dan sneller van het gewas spoelen. Bovendien zullen trips en andere insecten zich bij een gift van vele liters dieper in gewas verstoppen. n Bij toepassing via de regenleiding is injectie in de gietleiding achter de pomp aan te bevelen. Dan is de dosering beter te sturen en de aaltjes lopen minder risico op beschadiging. Het ’voorraadvat’ met de in water opgeloste aaltjes moet een roermechanisme hebben. n Voorkeur heeft een solo-toepassing van aaltjes. Mengen met sommige gewasbeschermingsmiddelen kan, maar hooguit als dit via een tank gebeurt. In een Dosatron zijn concentraties van middelen te hoog. n Een uitvloeier heeft effect op de mate waarin vocht in een groeipunt kan dringen, maar ook invloed op de afdroging en verdeling van vocht. Gebruik van uitvloeiers kan daarom zowel positief als negatief uitpakken bij de inzet van aaltjes. n Toevoegen van lokfructose is altijd nuttig. n Zorg er voor dat er geen residu van bestrijdingsmiddelen in de leidingen en spuitapparatuur aanwezig is. Vooral een middel als Vertimec is desastreus voor de aaltjes. n Vang vocht op om voor en na de toepassing met een binoculair te kunnen controleren of de aaltjes (nog) leven.

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

kken

Trips bestrijding is moeilijk. Schimmelsporen, aaltjes en ’Neem-producten’ kunnen een aanvulling zijn, mede doordat er relatief weinig wettelijke beperkingen zijn omtrent hun inzetbaarheid.

Maar net als bij andere middelen is maximaal effect niet vanzelfsprekend.

Botanigard Bekend in chrysant is met name het schimmelpreparaat Botanigard op basis van Beauveria bassiana. Het is verkrijgbaar als poeder en er is een vloeibare formulering. De schimmelsporen kiemen op insecten dat duurt 6 -17 uur. Daarna treedt de schimmel in 24-28 uur binnen en gaat zich voeden met zijn prooi. Na 5-7 dagen is het geïnfecteerde insect dood.

Raken is bepalend

Aandachtspunten n De sporen kiemen op insecten, dus ’raken’ is belangrijk. n De meest optimale werking is bij 25-28°C en een luchtvochtigheid hoger dan 70%. n Een relatieve luchtvochtigheid van 60% is minimaal bij het gebruik van Botanigard.

Hulpmiddelen om een te droog kasklimaat te voorkomen zijn: vernevelingsapparatuur, daksproeiers en krijt/coating op het dek. Het helpt ook om uitvloeiers achterwege te laten in de spuitvloeistof met Botanigard. Een uitgekiende klimaatregeling volgens de principes van HNT is eveneens positief als het gaat om het realiseren van een voldoende vochtig kasklimaat. n Het blad moet niet nat zijn. De sporen kiemen namelijk niet in vrij water en kunnen afspoelen. Broezen na toepassing werkt dus averechts, zeker gedurende de kiemfase van de schimmel. Met de timing van de gietbeurten moet ook rekening gehouden worden met de ontwikkeling van de schimmelsporen. Trips houdt overigens ook niet van vrij vocht. Hij kruipt weg naar droge plekken in het gewas. n De sporen zijn ongevoelig voor UV; kunnen zonlicht verdragen (in verband met het gewenste klimaat voor schimmelgroei zo min mogelijk).

’Neem-producten’ Bekende ’Neem-producten’ zijn NeemAzal en Azatin; middelen op basis van Azadirachtine, een werkzame stof van natuurlijke oorsprong, verkregen door extractie uit de zaden van de neem-boom. Specifieke kenmerken zijn: n gevoelig voor UV-licht; breken af; n halfwaardetijd (=tijd waarin de helft van het middel afbreekt) is in water enkele uren; n halfwaardetijd op het gewas is 1-2,5 dag.

Advies: n voer spuitfrequentie van ’Neem-producten’ bij ’zomers weer’ op; n vermijd blootstelling aan volle zon; verschil in effect van ’s ochtends of einde dag/’s avonds spuiten is evident.

Vakblad voor de Bloemisteri28 (2016)

33

Teelttips ZOMERBLOEMEN Aaltjes De aaltjesbeheersing zonder Vydate krijgt vrij weinig aandacht. Het lijkt erop dat het goed gaat, maar als de aaltjes de ondergrondse plantendelen opvreten, zie je dat pas later in de tijd. Er is zelfs de kans dat er dit jaar een populatie wordt opgebouwd die nu schadeloos is, maar volgend seizoen voor grote problemen kan zorgen. Er is gestart met enkele alter-

FREESIA Gaasdoekknollen De komende weken zullen nog steeds gaasdoekknollen worden geplant. Maar de vitaliteit van dit plantmateriaal gaat fors achter uit.

De knollen zitten ruim in de huid en krimpen flink. Het materiaal is feitelijk overrijp, zal moeizaam starten en ongelijk groeien. Zorg dat

CHRYSANT Teeltplanning De afbouw van de plantdichtheid staat op het punt van beginnen. De eerste weken kan nog rustig worden gestart met een afbouw van maximaal 3 planten per m2 tot aan plantweek 34. De laatste jaren is door de relatief lage stroomprijzen in het

34

SOLIDAGO Afrijping

natieven. Deze alternatieven moeten vaak meerdere malen worden toegepast en de indruk bestaat dat dit, omdat het nu goed lijkt te gaan, dit niet volledig wordt toegepast. De werking van de alternatieven zit niet in het doden van de aaltjes, maar in het voorkomen dat de planten worden aangetast. Als dit nu niet serieus wordt aangepakt en de aaltjesdruk valt dit najaar tegen,

dan wordt makkelijk de conclusie getrokken dat de alternatieven niet werken, terwijl ze niet goed zijn toegepast. Het zou zonde zijn als een leerjaar als 2016 niet ten volle wordt benut om ervaring op te bouwen.

Ten slotte heeft de chemie ons ook nooit van de aaltjes afgeholpen.

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

voor het planten de grond niet al te droog is, zodat de al gevormde wortels niet verdrogen. Dompel net voor het planten de knollen minimaal 45 minuten, zodat vocht goed tussen de huid en de knol kan komen, dan kan er later beter contact ontstaan tussen de grond en de wortels. Alles moet er op gericht zijn om snel wortels te maken en de spruit snel boven de grond te krijgen. De plantingen van de komende maanden zullen worden belicht. Het

is daarom van essentieel belang dat er geen knollen/ planten gemist worden.

Gaten in het plantbeeld moeten te allen tijde worden voorkomen. Dik planten naar het najaar/winter is zeker niet gewenst. Te weinig uitgroeiende planten door uitval en een slechte start zijn ook een groot probleem. Bij twijfel is het beter om toch wat dikker te planten. Het opzetten van een plantproef is dan ook aan te raden om te bepalen of de knollen wel

voor 100% opkomen en met welke gelijkmatigheid.

Zo niet, dan moet dikker geplant worden. Mocht na enkele weken dat de planting toch te dik staat, dan kunt u nog uitdunnen.

Bijplanten is in een later stadium niet meer mogelijk.

Voor een gelijkmatige start is het belangrijk de bovenlaag vochtig te houden.

In de eerste week kan niet met grote gietbeurten gewerkt worden, omdat dan de grond afgesloten kan worden. Door een

afgesloten grond kunnen de minder vitale knollen gemakkelijk gaan verrotten. Giet in de eerste week, elke dag 2 l/m2 om de bovenlaag vochtig te maken en te houden. Is de knol eenmaal gestart (wortels meer dan 3-4 cm lang), dan kan besloten worden om de gietbeurt groter te maken om ook de onderlaag vochtig te krijgen.

najaar ruimer belicht in de nacht, maar ook vroeger in het najaar opgestart met belichten in de ochtend.

Tussen plantweek 35 en 41 moet er versneld worden afgebouwd naar dunste winterplantdichtheid.

Een schema voor de afbouwplantdichtheid voor een tros-bedrijf met 125 umol kan er als volgt uitzien: n Nu: 63 pl/m2 n Week 31-33: 60 pl/m2 n Week 34-35: 58 pl/m2 n Week 36-37: 55 pl/m2

n

Week 38-39: 53 pl/m2 n Week 40-41: 50 pl/m2 n Week 42: 48 pl/m2 Voor pluischrysant loopt deze afbouw van 58 pl/m2 naar 44 pl/m2. Voor santini van 90 pl/m2 naar 75 pl/m2

Moederdag eind week 12.

Dit betekent bijvoorbeeld dat komende winter bedrijven die een piek voor de Kerst en de Engelse moederdag nastreven in een ’lastige’ situatie komen.

Veel bloemen voor de kerst betekent komende winter niet automatisch veel bloemen voor de Engelse Moederdag. De simpelste oplossing lijkt productie uit week 52 door te schuiven naar week 1 2017. Daarnaast zal er productie uit de plantweken 2-3 naar

voren gehaald moeten worden door dun te planten en snel te telen. Voor telers met ’Rusland-rassen’ is het afwegen hoe groot u de piek voor de Internationale Vrouwendag wilt maken.

Een moeilijk te beantwoorden vraag met de ervaringen van de afgelopen 2 jaar. Positief is dat de koers van de roebel zich de afgelopen maanden geleidelijk hersteld.

Qua teeltplanning is het op dit moment eveneens belangrijk om goed te gaan kijken hoe u de planning t/m Engelse Moederdag 2017 wilt invullen. 2017 valt Valentijn week 7 dag 2, Internationale Vrouwendag week 10 dag 3 & Engelse

Erg mooi weer zorgt bij de meeste bloemen voor een versnelling, maar niet bij solidago. Omdat solidago reageert op de daglengte, rijpt de bloem in het late najaar veel sneller af dan midden in de zomer. De solidago legt de bloem aan in een lange dag en rijpt het beste af bij een korte dag.

Dit is ook de reden dat in de zomer een gewas solidago veel langer op zich laat wachten dan in het najaar. Als je in de zomer denkt volgende week te gaan oogsten, dan wordt dat een week later. Een perceel van dezelfde rijpheid in het najaar zal je altijd verassen hoe snel de afrijping gaat.

Door hier rekening mee te houden kan zowel de arbeid als de afzet beter worden geregeld.

Hans Pronk, 06-21231991

René Corsten, Delphy 06-53374539 Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Schoffelen

ALSTROEMERIA Voeding De langste dag is al voorbij. Hoewel er in augustus nog warme dagen kunnen zijn, wordt licht nu weer de beperkende groeifactor. Dit betekent dat de voeding moet worden aangepast op de afnemende behoefte aan stikstof en toenemende behoefte aan Ca en K. De elementen Ca en K moeten voldoende beschikbaar zijn voor de plant en concurrerende elementen als NH4+ en NO3- moeten minder worden aangeboden. Dit om een generatieve gewasstand te krijgen (smal blad en harde stelen) en bladproblemen te beperken.

Streef voor het najaar naar een K:Ca-verhouding van 1:2. Voor de winter naar 1:3. Uit ervaring en onder-

GERBERA Verticillium Hygiëne krijgt in toenemende mate aandacht bij de teeltwisseling. Steeds vaker worden stekers of zelfs complete druppelslangen vervangen om aantasting van de nieuwe planten met verticillium of andere schimmels te voorkomen. En in vakken waar verticillium geheerst heeft, zetten we bij voorkeur een sterk soort terug.

Ondanks al deze maatregelen worden we toch nog regelmatig geconfronteerd met een aantasting door verticillium in de zomer en het najaar. We weten dat eenmaal gevormde rustsporen Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

zoek is bekend dat Ca voor alstroemeria heel belangrijk is, ofschoon alstroemeria een kali-minnend gewas is. Calcium leidt tot sterkere celwanden van cellen, betere huidmondjesregulatie en een groter bladoppervlak en meer bladgroei.

In het voorjaar wordt kalksalpeter gebruikt. Vervang dit nu geleidelijk voor calciumchloride. Chloor is ook een voedingselement voor de plant en verdringt de opname van stikstof. De omschakeling van kalksalpeter naar calciumchloride wordt vaak te laat gemaakt.

Begin er op tijd mee. De laatste jaren zijn er goede ervaringen opgedaan met het gebruik van meststoffen als Vivikali om in de kaliumbehoefte van het gewas te

voorzien en minder kalisalpeter te hoeven geven. Immers in kalisalpeter zit ook 15,5% stikstof, in Vivikali maar 2%. Omdat deze meststof organisch is, bevordert het ook het microleven in substraat of de grond. Ook kan patentkali gebruikt worden (extra Mg en SO4). Deze meststof geeft een donkere kleur aan het gewas maar kan alleen gebruikt worden bij lage SO4-gehaltes op de analyse.

(microsclerotiën) 10-15 jaar kunnen overleven in het substraat of in de ondergrond waar gronddoek op ligt.

Verticillium is een verwelkingsziekte die de plant via de wortels binnendringt.

Onderzoek in tomaat heeft geleerd dat de schimmel in de plant latent aanwezig kan zijn, zonder direct tot een zware infectie te leiden. Pas bij bepaalde omstandigheden kwam de schimmel tot uiting in de vorm van slapgaan, groeiachterstand, oranje-geel omrande bladeren en bruine vaatbundels. Deze omstandigheden waren bij tomaat vooral gerelateerd aan het moment van besmetting (in lichtarme of lichtrijke periode) en de plantbelasting op dat moment. Ook bleek een preventieve behandeling met Topsin M een tot twee weken voor besmetting er

voor te zorgen dat planten minder aangetast werden.

Nu weten we bij gerbera niet wanneer besmetting plaatsvindt. Wat we wel weten is dat de stofverspreiding tijdens het ruimen een grote bron van sporen kan zijn. De eerstvolgende zwakke momenten van het gewas kunnen optreden net na krijt verwijderen of tijdens een langere hitteperiode.

Ook het meermalig meedruppelen van bijvoorbeeld luisbestrijding en de daarbij behorende drooghoudstrategie kan verticillium fors in de hand werken. Een vroegtijdige behandeling met Topsin M Ultra kan de aantasting bij gerbera beperken.

Het middel heeft alleen een toelating voor aangieten.

Marco de Groot, Flori Consult Group, 06-54695274

Eugenie Dings, Flori Consult Group, 06 52695289

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Nexit Ik ben er helemaal klaar mee. Het weer, de politiek, hooligans die demonstreren tegen asielzoekers, bevers die Limburg in de problemen brengen, actiegroepen tegen De Efteling, herhalingen op de tv en vooral die reclames van opticiens. Ik ga weg. Ik kies voor een Nexit.

Wat een toestand hè? Eerst gaat iedereen in de houdgreep. Wat gaat het worden? Een Brexit of niet? Kansen worden berekend. Hoeveel voor, hoeveel tegen? En wat zal de economische uitkomst van een uittreding zijn? De een rekent zich rijk, de ander ziet de toekomst zwarter dan zwart. Maar naarmate de datum van het referendum dichterbij komt worden de beurzen positiever. Ze veren op. Het Verenigd Koninkrijk lijkt gered. Geen zorgen!

Ik hoef de afloop niet te vertellen, die is genoegzaam bekend. De Britten hebben gekozen voor de uitgang. Met Johnson en Farage als de grote leidsmannen. En het speculeren begint. Het pond stort in en de eilandbewoners wacht een sombere toekomst. Europese steun kunnen ze op hun buik schrijven en belastingen zullen eerder stijgen dan dalen. Een recessie lijkt onafwendbaar. En dan komt de spijt.

Ik ken dat. Ik heb dat altijd op feestjes. Vooral met borrelhapjes. Die zijn vaak zo veelbelovend.

Ik kan er geen nee tegen zeggen. Terwijl ik weet dat het niet goed is. En aan het eind van de avond heb ik dan weer spijt. Had ik maar… Zo moeten veel inwoners van Groot Brittannië zich ook hebben gevoeld na die 23ste juni.

Hoe het verder gaat? Ik heb werkelijk geen idee. Wie weet komt er inderdaad wel een sterk Verenigd Koninkrijk uit naar voren. Handel gaat toch wel door. Zoals een bloemenexporteur zei: ‘Nederland en Engeland hebben altijd zaken met elkaar gedaan, zelfs in de Gouden Eeuw en in tijden van oorlog. Winkeliers daar willen bloemen verkopen, en bloemenhandelaren hier willen exporteren. Dat verandert niet.’ Misschien is het een paar jaar minder, maar herstel komt er vast weer.

Dat neemt niet weg dat ik er genoeg van heb.

Ik kies, zonder referendum, voor een vrijwillige Nexit. En omdat ik weet dat ik er spijt van krijg houd ik het op een week of twee. Trouwens, langer wil je ook niet in Frankrijk zijn volgens mij. Het is dat de zon er schijnt, maar anders…

Werkze!

35

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9.00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

Brieven

’Gewasverzekering moet schade noodweer vergoeden’

Colofon Redactie E-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl Vakredactie POLITIEK EN ECONOMIE Quincy von Bannisseht (071) 565 96 37, qvb@hortipoint.nl Peter van Leth (071) 565 96 88, pvanleth@hortipoint.nl MARKT EN AFZET Arie-Frans Middelburg (071) 565 96 87, afmiddelburg@hortipoint.nl Cindy van der Zwet (071) 565 96 30, cvanderzwet@hortipoint.nl TEELT EN TECHNIEK Hans Neefjes (071) 565 96 38, hneefjes@hortipoint.nl Joef Sleegers (071) 565 96 42, jsleegers@hortipoint.nl

36

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele

Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy

Uitgever Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van Hortipoint.

Schipholweg 1, 2316 XB Leiden, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: svs@hortipoint.nl, website: www.hortipoint.nl

Productiecoördinatie Jenny Mostert (print) (071) 565 96 33 Maarten Mulder (online) (071) 565 96 43

informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie

Hortipoint is een activiteit van Stichting Vakinformatie Siergewassen Freelancers Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid ZoumpoulisVerbraeken

wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de

niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Directeur Emile Blomme

Secretariaat Linda Laman (071) 565 96 78

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij

ABONNEMENTENSERVICE Een abonnement kunt u aanvragen bij de abonnementenservice van Abonnementenland via www.aboland.nl. Ook voor adreswijzigingen en opzeggingen kunt u daar terecht. Abonnementenland is telefonisch bereikbaar op 0900-2265263.Of via Twitter: stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Ook via www.vakbladvoordebloemisterij.nl/abonneren kunt u een abonnement aanvragen. Op deze website vindt u ook de prijzen van de verschillende abonnementen. Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 12 weken voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of via de site. Ook voor informatie over een lopend abonnement kunt u contact opnemen met de abonnementenservice.

elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Druk: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

klimaatneutraal natureOffice.com | NL-215-194179

gedrukt

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Accountmanager: Gert-Jan Bloemendal, (0342) 49 48 07, g.bloemendal@bdu.nl Media-adviseur: Martin ten Hoven, (0342)- 494291 Verkoopleider: Ron van de Hoef, (0342) 494 263, 06 51 80 63 25, r.v.d.hoef@bdu.nl

Dit vakblad is gedrukt op FSC®-gecertificeerd papier en klimaatneutraal geproduceerd.

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Kasgenoten

A genda 6 sep Cursus FloraMondo,14.00 tot 15.30 uur, bij FloraHolland in Rijnsburg 12-15 aug Rozenfestival Lottum, tentoonstelling.

Met als thema: ’Rozen uit de Kunst’.

Info: www.rozendorp.nl/rozenfestival 5 -7 aug Varend Corso Westland 24-27 aug Plantarium, met dit jaar als thema ’Show it’, Boskoop.

7-8 sep FloraHolland Autumn Fair, Aalsmeer.

8 sep Bijeenkomst JAN, bezoek aan Philips, 14:30 in Venlo.

8-11 sep Zoemerbloemententoonstelling ’Hollands Glorie’. De themabloem is dit jaar snijhortensia, Oude Kerk in Naaldwijk.

22 sep No trend event over de trends van het jaar 2017, Sandre Könings, 12:00 uur, Dutch Innovation Factory in Zoetermeer.

29 sep Cursus ’Succesvol vermarkten van AgriFood-producten’ bij HAS Hogeschool en Berenschot. Info: www.haskennistransfer.nl 6 okt Debat over Xylella en andere fytosanitaire bedreigingen, Zundert. Info: www.knpv.org

LTO Glaskracht Nederland 3 aug Inloopmiddag Fusariumproef amaryllis, Wageningen UR in Bleiswijk.

11 aug Cursus Het Nieuwe Telen, omgeving Bemmel. Bestaat uit acht bijeenkomsten. Er is (in sep/okt) ook een cursus voor rozen- chrysantenen lelietelers. Plus voor telers uit omgeving Roelof­arendsveen en Zuidplaspolder.

23 aug ALV van de gewascooperatie potorchidee, ’s middags. Locatie volgt later.

16 sep Gewasbijeenkomst pothortensia, 10:0017:00 uur, België.

6 okt WaterEvent, Bleiswijk 9 nov Regionaal KNPV-debat: groene gewasbescherming.

9 nov Alv gewascoöperatie snij-cymbidium, 15:00, Bleiswijk.

Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

FOTO: JOEF SLEEGERS

Binnenland

Leeftijd: 33 jaar Plaats: ’s-Gravenzande Teelt: alstroemeria Oppervlakte: 2,3 ha

Arend Vreugdenhil ’Vreugdenhil’ klinkt als een oer-Westlandse naam. „Ik ben tuinder van de vierde generatie. Mijn overgrootvader is in de jaren ’20 begonnen met druiven in het Westland. Vanaf 1979 is mijn vader in de alstroemeria, en vanaf 2008 op deze locatie. We zijn een echt familiebedrijf. Ik werk als medefirmant met mijn vader, mijn oom en mijn broer in het bedrijf. En verder heb ik een vrouw en twee lieve kinderen. Samen staan we sterk.”

Wat is het leuke aan alstroemeria’s telen? „Dat zijn een aantal dingen. De teelt is arbeidsintensief, het gewas groeit vrij snel, er is veel nodig om het gewas te onderhouden. Dat heeft als voordeel dat er niet zo snel mega­bedrijven ontstaan. Zelf hebben we weinig geautomatiseerd. Voor een sorteermachine hebben we nog wat te weinig takken. We zouden kunnen uitbreiden, maar we kiezen ervoor om wat we doen, goed te doen. Zo volg ik op dit moment een cursus Het Nieuwe Telen met een groep sierteeltbedrijven. Daar heb ik veel van geleerd.”

Waarom geen uitbreiding? „We hebben het liefst weinig schulden en goede opbrengsten. Bovendien zijn de banken terughoudender geworden. Toen we in 2007 dit bedrijf bouwden vroeg de bank: wil je geen sorteermachine, wil je geen WKK? Meer glasoppervlak? Het kon allemaal.

Tegenwoordig doen ze daar niet meer zo makkelijk over.”

Buitenland

Hoe hebben jullie de afzet geregeld?

1-3 sep Green is life, bloemen- en plantenbeurs, Warschau, Polen. Info: www.greenislife.pl 6-7 sep Four Oaks Trade Show, Cheshire, Verenigd Koninkrijk. www.fouroaks-tradeshow.com 14-16 sep Flowers Expo, Moskou 14-16 sep Flora Trade Show, rimini, Italie.

Info: www.Floratrade.it 5-8 okt Agriflor, Quito, Ecuador.

Info: www.agriflor.com

„We zijn een klein bedrijf met een nicheproduct. De veiling is dus heel belangrijk voor ons. Er is een te negatief beeld ontstaan van de klok. Ik hoor vaak dat we ons product ’over de schutting gooien’, maar zo zie ik het zelf niet. De klok geeft rust en stabiliteit.

Je hoort het, er zijn ook jonge tuinders die positief zijn over de klok.”

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

Foto’s

Filmpjes

Vakblad voor de Bloemisterij 28 (2016)

Wat bedoel je met rust en stabiliteit? „Als ik ’s ochtends opsta kijk ik eerst hoe het staat met de teelt en het klimaat. Anders zou mijn eerste vraag zijn: hoe raak ik vandaag mijn bloemen kwijt? De eerste 35% kun je makkelijk zelf verkopen. Maar alles, dat wordt een stuk lastiger. We hebben nu wel een particuliere verkoper, dus we zijn een beetje aan het voorsorteren. Ook doen we mee aan vaste lijnen. Maar ad hoc bestellingen geven veel extra werk. Bovendien is de prijs van directe handel lang niet altijd beter. Voor afgelopen kerst werden we gebeld of we zware kwaliteit rode alstroemeria konden leveren. We vroegen een prijs die men te duur vond. Uiteindelijk zijn de bloemen op de klok weggegaan voor een dubbeltje meer.

Bij de veiling denken mensen na over de toekomst van de klok. Ik hoop dat ze verstandige beslissingen nemen. Voor hen is het gewoon een baan, voor ons is het een kwestie van levensbelang.”

37

MACHINAAL OPPOTBEDRIJF

OPPOTTEN, POTTENPERSEN EN VERHUUR SINDS 1990 (26 JAAR) WWW.JOSVANDERHOEVEN.NL INFO@JOSVANDERHOEVEN.NL 06-54734323

Groot assortiment uitgangsmateriaal • Euphorbia milii • Cupressus Wilma • Ficusvariëteiten • Sundaville • Kuipplanten en kruiden • Lavandula • Senetti

mvanveenbv.com | 0297 32 65 16

Krijten en reinigen Tevens alle stoomwerkzaamheden Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl

Wij helpen u graag! tel: 06-18277073 www.sproeibedrijf-os.nl

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig.

Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.