VBB_05-2016

Bloemisterij Vakblad voor de

8

5 71e jaargang 5 februari 2016

Impact Rabobank 2.0

12 Vergrijzing

14 Kansen op

30 ’Volledig

40 Systeemaanpak

peroneel vraagt extra aandacht

energiemarkt in toekomst

recirculeren is goed mogelijk’

gewasberscherming chrysant krijgt vorm

media

Bloemisterij Vakblad voor de

10 ’Floraweg-Geestweg moet nú zijn kansen pakken’

Opinie 4 Interview: ’Seinen nog niet op groen voor decentrale energie’ 4 Commentaar: Maatwerk van de Rabobank 5 Stelling: Meer aandacht voor Duitse markt dringend nodig

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet 8 Ondernemen: Wat is de impact van de ’Rabobank 2.0’?

10 Ondernemen: ’Floraweg-Geestweg moet nú zijn kansen pakken’

14 Welke kansen biedt

(energie)markt van morgen?

13 Column: Cok Harteveld, China 12 Ondernemen: Inspelen op vergrijzing van het personeel 14 Energie: Welke kansen biedt (energie)markt van morgen?

16 Energie: ’Er gaat geen bel rinkelen bij de laagste gasprijs’ 17 Vragen: Hoeveel vakantierechten bouwen mijn werknemers op?

18 Afzet: Meet&Greet op Bloemistenklok komt schoorvoetend op gang 20 Veilingcijfers: FloraHolland in januari qua omzet en stuks in de min

Markt 23 Omslag naar meer aanvoer drukt prijs troschrysanten 23 Beter maar te groot aanbod santini’s 24 Aanvoerdaling geeft pluischrysanten nog geen lucht 25 Potroos nog in de wachtstand

18 Meet&Greet Bloemistenklok

komt schoorvoetend op gang

26 Minder yucca maakt nog onvoldoende verschil

Teelt 28 In beeld: Voorjaar in de kas 30 Milieu: ’Volledig recirculeren is goed mogelijk’ 32 Energie: Een minikernreactor in de glastuinbouw?

36 Weerbaarheid: Nuttig bodemleven kweken is specialistenwerk 39 Tulp: Nieuwe, betere tulpen gewenst 40 Chrysant: Systeemaanpak gewasbescherming krijgt vorm 42 Teeltips: anemoon, tulp, lelie, perkgoed, groene en bonte planten 43 Column: Kees van Egmond

36 Nuttig bodemleven kweken is specialistenwerk

Nieuws 44 Gold voor Florensis en Arcadia tijdens AIPH-congres

Service 45 Kasgenoot: Dirk Konijn Agenda Voorplaat: Foto: Rabobank

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

3

Opinie Peter van den Berg, directeur AgroEnergy:

’Seinen nog niet op groen voor decentrale energie’

FOTO: AGRO ENERGY

De energievoorziening in de tuinbouw wordt in de toekomst meer lokaal en regionaal georganiseerd. Dat was een uitkomst van het Energy4Tomorrowsymposium, dat AgroEnergy op 21 januari organiseerde. Peter van den Berg, directeur van AgroEnergy, benadrukt echter dat een decentrale energievoorziening op dit moment nog niet altijd rendabel is.

Ank van Lier bloemisterij@hortipoint.nl

Waarom zal centrale energievoorziening aan terrein verliezen?

Verwacht u dat onze energievoorziening op termijn volledig decentraal zal worden?

Voorziet de wetgeving al in dergelijke lokale en regionale initiatieven?

Is een lokale of regionale energievoorziening altijd interessant en rendabel?

Commentaar Peter van Leth vakredacteur pvanleth@hortipoint.nl

Maatwerk van de Rabobank

A

ls journalist hoor je graag concrete antwoorden op de vragen die je stelt. Bankmedewerkers, van hoog tot laag, zijn dan regelmatig niet de leukste mensen om te interviewen. Zeker wanneer het om negatieve publiciteit gaat met concrete praktijkvoorbeelden, is het wederhoor vaak: ’daar kunnen we ons niet over uitlaten, want bij elke klant komt het neer op maatwerk’. Bovendien gaan ze op individuele gevallen niet in vanwege privacyredenen. Een argument dat te billijken valt, ook al krijg je wel eens het idee dat banken zich daar mooi achter kunnen verschuilen.

Bij onder meer onze artikelenreeks over de afde-

lingen Bijzonder Beheer in 2014 frustreerde het ’maatwerkantwoord’ mateloos. De meeste artikelen kregen dan vooral een negatieve lading, omdat criticasters over het beleid van banken voor, tijdens en nu zelfs na de crisis zich wel roeren. Gelukkig dat sommige ondernemers hun goede ervaringen met de afdeling Bijzonder Beheer wilden delen. Het waren echter zij en niet de banken die de gewenste tip van de sluier oplichtten.

Hetzelfde is nu te verwachten met hoe de nieuwe structuur van de Rabobank gaat uitpakken in de praktijk. Het feit dat lokale coöperaties zijn opgeheven en zijn opgegaan in één coöperatie. De vrees is Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

Wat zijn de valkuilen bij het opzetten van een lokale of regionale energievoorziening?

Stelling

Meer aandacht voor Duitse markt dringend nodig De Nederlandse exportwaarde scoorde vorig jaar een record van € 5,6 miljard. Opvallend was dat de export op Duitsland daalde met 3,8% naar een - nog steeds zeer imposante - € 1,66 miljard. Leuk hoor, dat China, Turkije en de Verenigde Staten. Maar laten we met zijn allen alsjeblieft niet de Duitse markt vergeten. Die is het allerbelangrijkst voor Nederlandse bloemen en planten. Een beetje meer aandacht kan ze - de jeugd heeft er nauwelijks interesse voor bloemen en planten wel gebruiken.

Mariëlle Kroes, tulpenbroeier in Nieuwe Wetering „Ook wij kijken met onze tulpen naar andere afzetkanalen, maar nog steeds geldt dat Duitsland voor ons de belangrijkste afzetmarkt is. Wij doen al jaren zaken met Duitse bedrijven en een groot deel van onze tulpen gaat ook dit jaar weer richting Duitsland. Wij zien

vanuit ons oogpunt momenteel geen dalende markt maar juist een stijgende markt en hopen natuurlijk dat dit zo blijft.

Wellicht is er wat meer aandacht nodig voor tulpenpromotie (en andere bloemen en planten) vanuit het land zelf. Zo zal het product meer onder de aandacht komen van de consument.”

Marco Alderden, teler van trekheesters in Aalsmeer „Wel een beetje een open deur, uiteraard zijn de omringende landen van onschatbare waarde.

Juist Duitsland is een stabiel land met een hoog welvaartsniveau en zelfs direct om de hoek! Maar omdat Nederland steeds minder belangrijk wordt als productieland en de promotie moeizaam

collectief te organiseren valt, is meer aandacht voor Duitsland lastig. Met onze heesters doen we mee met Pure Seasonal Flowers, een mooi voorbeeld van hoe collectief nog wat bereikt kan worden. De noodzaak voor promotie in Duitsland lijkt me duidelijk maar het zal met veel creativiteit en beperkte middelen moeten gebeuren.”

Gerard Heemskerk, vasteplantenkweker in Noordwijk

dat de koerswijziging tot minder klantenbinding en sectorkennis leidt. Met klem wordt dat tegengesproken door zowel bestuurders van Rabobank Nederland als regiokantoren. Maar wat als een eerste klant de gevreesde verwachtingen te berde brengt? Ik weet het antwoord al.

De structuurwijziging is onderdeel van de nieuwe bedrijfsstrategie van de Rabobank met als kernelementen meer focus op food en agri en meer feeling met de klant. Geen slechte zet, want het imago van de bank heeft de afgelopen jaren aardig wat deuken opgelopen. Ben benieuwd waartoe het nieuwe maatwerk leidt.

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

„Betrouwbare markten verdienen de volle aandacht, China’s ’ja’ betekent vaak ’nee’, verre markten verdienen alle aandacht maar ook altijd een lange weg. Oudere markten, waaronder Amerika, zijn met ups en downs redelijk constant. Onze zuiderburen zijn betrouwbare afnemers van veel Nederlandse producten. Door middel van

de gezamenlijke PT-afdracht werd een enorm bedrag bij elkaar gebracht voor promotie, na dit gezamenlijk om zeep te hebben gebracht, zijn er nieuwe initiatieven ontwikkeld. iBulb werkt goed in de bloembollen, zo ook Perennial Power, veel meer actieve ondernemers moeten hierin participeren, waardoor een substantieel bedrag beschikbaar komt, om onze mooie producten veel meer te promoten.”

5

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.

Eerste Kamer stemt in met afschaffing VAR De Eerste Kamer heeft op 2 februari de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) aangenomen. Daarmee komt de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) per 1 mei te vervallen. De nieuwe wet gaat vanaf die datum in, met een overgangstermijn van een jaar. Ter vervanging van de VAR komen er modelovereenkomsten.

ODH introduceert gratis smsdienst assimilatiebelichting De Omgevingsdienst Haaglanden (ODH), actief in onder meer het West- en Oostland, introduceert een gratis sms-dienst voor glastuinbouwbedrijven met assimilatiebelichting.

Telers die zich erop abonneren, krijgen gedurende het belichtingsseizoen via sms’jes te zien wanneer zij hun scherminstellingen moeten veranderen in verband met bijvoorbeeld wisselingen in de donkerteperiode, wisseling van zomer- en wintertijd en de start/einde van het belichtingsseizoen.

Hylkema verruilt glastuinbouw voor aardappelhandel Dick Hylkema stopt als directeur van LTO Glaskracht Nederland. Hij vertrekt per 1 april naar de Nederlandse Aardappel Organisatie (NAO), waar hij eveneens directeur wordt.

Mede dankzij Hylkema’s inspanningen vindt de belangenbehartiging, vaktechniek en innovatie voor de glastuinbouw sinds 2014, toen LTO Glaskracht Nederland werd opgericht, vanuit één ledennetwerk plaats.

Tripsonderzoek chrysantenteler krijgt steun De Westlandse chrysantenteler Michel Grootscholten heeft € 1.000 gekregen voor het onderzoek dat hij in 2015 opstartte in de strijd tegen tripspoppen. Zijn zoektocht naar alternatieven voor stomen is nog niet afgerond. Grootscholten ontving een cheque van LTO Glaskracht Westland, die deze weer had gekregen van de Westlandse beheersstichting Loswal ’De Bonnen’.

Gecontroleerde distributie van Calypso Calypso voor bedekte teelten is voortaan alleen nog verkrijgbaar via gecontroleerde distributie, zo heeft het Ctgb onlangs besloten. Telers die aantonen dat ze afvalstromen voor minimaal

6

Van Dam bereidt zich voor op dialoog Duurzame G Staatssecretaris Van Dam van EZ (tweede van links) heeft woensdag 3 februari met belangenorganisaties een dialoog gehad over versnelling van duurzame gewasbescherming.

Om zich voor te bereiden bezocht hij twee dagen eerder Arcadia Chrysanten in De Lier.

Veel aandacht ging uit naar de geïntegreerde aanpak van spint, mineervlieg en trips.

Verder werd benadrukt dat eenvoudigere toelating van natuurlijke middelen nodig en meer onderzoek essentieel zijn voor de toekomst van de sierteeltsector.

Onder meer door Rene Eikelboom van Arcadia (rechts van Van Dam): „Of de bewindsman hiervoor begrip heeft, blijft afwachten. Hij had in ieder geval een luisterend oor uit de praktijk.

Dat is al een winstpunt.”

95% zuiveren, kunnen nog over de insecticide beschikken. Aanleiding voor de aanpassing zijn de te hoge gehaltes thiacloprid in het oppervlaktewater op verschillende plekken.

Subsidieregeling DEI op 1 april open De subsidieregeling Demonstratie EnergieInnovatie (DEI) – die bijvoorbeeld wordt toegepast voor het geothermieproject Trias Westland – gaat op 1 april opnieuw open. Het maximale subsidiebedrag per project is dit jaar verhoogd van € 4 naar € 6 miljoen, zo meldt het ministerie van EZ.

Bloemenbureau zet Cupido in voor valentijnscampage Mooiwatbloemendoen.nl lanceert dit jaar de Valentijnscampagne ’Command Cupid’, waarbij een liefdesengel op pad gaat om via de nieuwste technologie een potentiële liefde te verrassen met een rode roos. De valentijnscampagne wordt in Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk uitgerold.

Sierteelt maakt zijn debuut op Christmasworld De Nederlandse sierteelt was van 29 januari tot en met 2 februari voor het eerst vertegenwoor-

digd op Christmasworld in Frankfurt. Op de decoratiebeurs werden de nieuwe trends voor de feestdagen getoond.

Gezocht: sponsors voor ’Bedankt voor die Blumen’ IBulb en Anthos zijn op zoek naar budget voor de paasviering op het Sint-Pietersplein in Rome. Daartoe zijn de twee organisaties een crowdfundingproject gestart Op dit moment zijn er onvoldoende financiële middelen om bolbloemen, bomen en struiken te kunnen leveren.

Landgard zet punt achter sanering De Duitse bloemen- en plantenverkooporganisatie Landgard zet met een herfinanciering per 1 maart een punt achter een saneringsperiode en reorganisatie. De nieuwe financiering ter waarde van € 295 miljoen heeft een looptijd van vijf jaar en is door diverse banken opgezet.

Voorheen was Landgard voor € 400 miljoen gefinancierd.

Royal FloraHolland brengt maandelijkse ’top 40’ Royal FloraHolland gaat voortaan maandelijks een ranglijst opstellen van de meest succesvolle marktintroducties van bloemen en planten Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Gewasbescherming FOTO: FOTOSTUDIO G.J. VLEKKE

Gelezen op Twitter Kwekerij Wouters @KwekerijWouters Hochzeits-Hortensie wint IPM-award 2016 Hydrangea macrophylla hybride (HochzeitsHortensie) van Helmers Baumschulen GmbH in Westerstede heeft op 28 januari de Show Your Colours Award IPM 2016 gewonnen. Een bezoekers- en vakjury kenden de prijs toe vanwege de mooie witte bloemen en de associatie met een groen huwelijk.

Herstel bloemisterij blijft achter bij rest agrosector In de meeste sectoren in de land- en tuinbouw daalt het aantal faillissementen, maar niet in de bloemisterij en veehouderij, zo meldt het CBS. In de bloementeelt gingen vorig jaar twintig bedrijven failliet, vier meer dan een jaar eerder.

In de periode 2009–2015 sloten jaarlijks tussen de 16 tot 33 bedrijven hun deuren. Daarmee ging één op de 250 bloementelers failliet.

NVM: ’Moderne bedrijven sneller verkocht’ van de afgelopen drie jaar. Deze Royal FloraHolland40 moet de marktpotentie van producten inzichtelijker maken.

Bom-Lemstra voorzitter Greenport Westland-Oostland Gedeputeerde Adri Bom-Lemstra is aangetreden als voorzitter van het dagelijks bestuur van Greenport Westland-Oostland, zo heeft de provincie Zuid-Holland op 29 januari bekendgemaakt.

Versoepeling Garantstelling Landbouw voor geothermie Voor tuinders die deelnemen aan een aardwarmtecluster en daarbij gebruik maken van de Garantstelling Landbouw, komt in de loop van dit jaar de voorwaarde te vervallen dat zij hoofdelijk aansprakelijk moeten zijn voor de totale schuld van het cluster. Deze versoepeling is een van de maatregelen om de financiering van geothermieprojecten te verbeteren, schrijft minister Kamp (EZ) in een brief aan de Tweede Kamer.

De bewindsman buigt zich de komende maanden ook over het plan van de sector voor een waarborgfonds waaruit financiële tegenvallers in de exploitatiefase kunnen worden opgevangen.

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

De verkooptijden van moderne grootschalige glastuinbouwbedrijven in concentratiegebieden nemen af. Incourante, kleinschalige bedrijven buiten concentratiegebieden blijven echter in aanbod staan. Dat meldt de vakgroep Agrarisch & Landelijk Vastgoed van makelaarsorganisatie NVM in zijn visiebericht over 2015.

Hogere subsidies voor sloop, her- of nieuwbouw in Emmen Glastuinders die in Erica en Klazienaveen – plaatsen in de gemeente Emmen – hun bedrijf willen slopen, herbouwen of nieuwe kassen willen bouwen, kunnen een beroep doen op hogere subsidiebedragen. De gemeente heeft ingestemd met een vernieuwde stimuleringsregeling. Bij nieuwbouw krijgt een bedrijf per gesloopte m2 glas € 15 in plaats van de eerdere € 9. Bij herbouw gaat het om € 10 in plaats van € 6 per m2 en voor nieuwbouw zonder sloop € 10 per m2.

nico karsten (@KarstenNico)

Peter-Paul Kester @peterpaulkester

Kuivenhoven Poeldijk (@KuivenhovenPoel)

Martijn van Dam (@martijnvdam)

Carin Parie @CarinParie

Discussie op LinkedIn Meer aandacht voor Duitse markt dringend nodig

Meer animo voor uitbreiding onder glastuinders Van de Nederlandse glastuinders heeft 8,6% plannen om de bedrijfsactiviteiten uit te breiden. Een toename van 1% ten opzichte van 2014. Daarnaast heeft 9,1% plannen om de bedrijfsactiviteiten te beëindigen, wat 1,4% hoger is. Dat blijkt uit de jaarlijkse Nederlandse GlastuinbouwScanner 2015 van AgriDirect.

7

Nieuwe Rabostructuur sinds 1 januari

Wat is de impact van de ’Rabobank 2.0’?

De Rabobank kent sinds 1 januari een nieuwe structuur: de 106 lokale coöperaties zijn opgegaan in één coöperatie met één bankvergunning en één jaarrekening. Dit moet de huisbankier van siertelend Nederland vooral efficiencywinst opleveren. Hoewel sommigen vrezen voor verlies van klantenbinding en sectorkennis, is dit volgens de bank niet aan de orde.

Ank van Lier bloemisterij@hortipoint.nl

D

Niet over één kam scheren Sectorspecifieke kennis

Achtergrond

De veranderingen binnen de Rabobank Tot 31 december 2015 bestond de Rabobank uit 106 lokale coöperaties, die waren verenigd in één landelijke coöperatie. Deze structuur was volgens bestuurslid Rien Nagel niet meer werkbaar. „Er worden steeds hogere eisen gesteld aan financiële instellingen. Dat betekende dat de lokale banken veel extra werk op hun bordje kregen, vooral in administratief opzicht. Alleen zo konden ze hun bankvergunning behouden.

Maar de tijd die werd gestoken in de aanleg van dossiers, kon niet worden besteed aan de klant."

De nieuwe structuur houdt in dat de lokale Rabobank-coöperaties zijn opgeheven en zijn opgegaan in één coöperatie, met één

8

bankvergunning en één jaarrekening. De lokale banken houden wel hun eigen directie, Raad van Commissarissen en ledenraad, maar alle administratieve en toezichthoudende werkzaamheden zijn nu geconcentreerd in Utrecht.

De structuurwijziging van de Rabo-organisatie is onderdeel van de nieuwe bedrijfsstrategie van de bank. Deze brengt onder meer het verlies van 9.000 banen met zich mee. Onderdeel van deze strategie is ook een nog grotere focus op food en agri en de primaire tuinbouw. Ongeveer 85% van de tuinbouwbedrijven heeft haar financiële zaken ondergebracht bij de Rabobank.

Pop-upstores

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

FOTO’S: RABOBANK NEDERLAND, RABOBANK WESTLAND.

Volgens Rien Nagel, lid van de Raad van Bestuur van Rabobank Nederland, is de vrees ongegrond dat het hoofdkantoor (inzet) nu de dienst gaat uitmaken en dat regiokantoren zich daarin hebben te schikken (op foto: regiokantoor Westland).

Beslissingsbevoegdheid

In het kort De nieuwe coöperatieve structuur van de Rabobank komt voort uit ontwikkelingen in de financiële wereld en de maatschappij. De bank wil hiermee een efficiencyslag maken. n Door de nieuwe structuur zal het beleid van de diverse lokale banken waarschijnlijk uniformer worden. n Hoewel sommigen vrezen voor minder klantenbinding en minder aanwezigheid in de regio, is dit volgens de Rabobank niet aan de orde. n

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

9

’Vijf voor twaalf voor tuinbouwgebied Roelofarendsveen’

’Floraweg-Geestweg moet nú zijn kansen pakken’ „Het is vijf voor twaalf voor tuinbouwgebied Floraweg-Geestweg in Roelofarendsveen”, stelt André Rotteveel van Projecten LTO Noord. Het gebied telt volgens hem steeds meer verouderde bedrijven en kampt met teruglopende investeringen. „Toch zitten er ook moderne bedrijven en is er nog vitaliteit en creativiteit. Om die te behouden, moet het gebied nú zijn kansen pakken.”

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

I

Onbekendheid regelingen

Aanbevelingen

De kassen van de telers in tuinbouwgebied Floraweg-Geestweg liggen in een waterrijke, groene en goed bereikbare omgeving. Dat biedt kansen voor recreatieve functies, mits er professioneel wordt samengewerkt met de tuinbouw.

10

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Column Cok Harteveld cok@vandenberg-roses.com

China

Water

Het tuinbouwgebied Floraweg-Geestweg in Roelofarendsveen kenmerkt zich door de aanwezigheid van veel kleinschalige nicheteelten. De laatste jaren heeft echter ook de grootschalige tulpenteelt zijn opgang gemaakt in de veenstreek.

Kansrijke projecten

Bij zoiets gewoons als water sta je normaal niet stil. Dat komt uit de kraan en kun je zonder problemen drinken. Tenminste, in Nederland. Nederland is echter een van de weinige landen waar dat kan. In vele andere landen, onder andere China, is het af te raden of ronduit gevaarlijk om rechtstreeks uit de kraan te drinken. Hier in Kunming en omstreken is het dus ook niet aan te bevelen.

Je zal er 1, 2, 3 niet zomaar iets van krijgen, maar goed is het ook niet.

Het is een feit dat relatief veel vrouwen vrij dun haar hebben of een hoog voorhoofd.

Haaruitval dus. Er gaan geruchten dat dat ook door het water komt. Bij ons op de farm hebben we zelfs geen leidingwater. Al ons water komt uit de rivier. Na diverse behandelingen zoals filtrage, omgekeerde osmose en ontsmetting met ultraviolet licht kan het voor de plant gebruikt worden. Voor consumptie is het echter niet geschikt. Daar mis je nog wat behandelingen voor. Drinkwater komt dus uit flessen. Het komt van vrij diep in de grond en is na alle zuiveringsprocessen prima in orde.

Hoewel er veel aandacht is voor het schoonhouden van oppervlaktewater en het tegengaan van vervuiling van meren en rivieren dringt dat op het platteland nog maar langzaam door. De mentaliteit daar is ’gooi maar in de rivier dan verdwijnt het vanzelf’.

Van lege flessen tot kadavers, alles is mogelijk. In sommige dorpjes die tegen de berg aan liggen heb je kleine stroompjes, dit water is nog kraakhelder en zonder problemen te drinken.

In een vat olie zit 158,99 liter en kost op het moment van schrijven zo’n 32,5 dollar. Dat is minder dan 21 dollarcent per liter. Een fles drinkwater van zo’n 18 liter kost omgerekend zo’n 9 dollarcent per liter. Water uit kleine flesjes in de supermarkt kost omgerekend per liter echter al bijna 56 dollarcent. Ik heb wel eens iemand horen zeggen dat als water meer gaat kosten dan olie, er iets goed mis gaat. Dat is nu dus ongeveer het geval.

De meeste conflicten in de toekomst zullen mijns inziens ook niet meer om olie gaan maar om water. En dat op een planeet die bekend staat als ’de blauwe planeet’. Als het mis gaat zitten we in China in ieder geval veilig. Daar is niet veel schoon water om ruzie over te maken.

Cok Harteveld, general manager Van den Berg Roses

Vakblad voor de Bloemisterij 00 (2012)

11

Inspelen op vergrijzing van het personeel Het personeel in de glastuinbouw vergrijst. Het aantal werknemers ouder dan 45 jaar is de afgelopen jaren met een derde toegenomen. In de tuinbouw komt dat harder aan omdat door de aard van het werk het verzuim onder deze werknemers sneller toeneemt dan in andere sectoren. Voor werkgevers is het belangrijk om extra aandacht te geven aan deze categorie.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

G Gewoon beginnen

Achtergrond

Vakmanschap, vertrouwen geven en feeling met context In 2013 won potplantenkwekerij Sjaloom uit Waddinxveen de eerste Stigas Gezond & Vitaal Werken Prijs. Een prijs die onder meer werd binnen gesleept doordat met elke medewerker besproken wordt waar hij of zij over enkele jaren wil zijn, ondersteund met scholing en begeleiding. Verder wordt er veel geïnvesteerd in ergonomische oplossingen om werk te verlichten en heeft personeel inspraak over hoe het werk wordt uitgevoerd. En soms zit het in de kleine dingen door werknemers elke dag fruit aan te bieden.

Twee jaar later strijkt Binder Groenprojecten uit Poortugaal met de eer. Een totaal andere branche dan de glastuinbouw waar toch van te leren valt.

Adjunct-directeur Rob Luyk ziet als een noodzaak voor een consistente bedrijfs-

12

voering dat het bedrijf verbonden wil zijn met de steeds veranderende omgeving waarbij het gaat om het uitdragen van drie basiskwaliteiten: vakmanschap, vertrouwen geven en verbonden zijn met de context. „Als je ondernemer bent wordt er steeds meer verwacht dat je met je personeel een langdurige verbinding aangaat, samen redzaam bent en maatschappelijk verantwoord onderneemt”, uit Luyk. Dit betekent dat niet alleen naar de technische en fysieke managementkanten wordt gekeken, maar ook heel bewust naar de sociale kant inclusief externe sociale vraagstukken. „Daarmee werkt ons bedrijf letterlijk aan morgen. Tot hun 67e moet personeel hun werk kunnen doen op een prettige , gezonde en vitale manier.”

Naast fysieke klachten serieus nemen is

volgens Luyk de metale kant erg belangrijk. Personeel moet te allen tijde het gevoel hebben dat de deur naar hulp open staat. „En maak er als bedrijfsleiding geen kunstje van of een eenmalige actie. Het gaat ook hierbij om een consistent en duurzaam sociaal beleid.

Probeer in aanpak te variëren. Er is geen blauwdruk. Bij de een helpt af en toe ontspanning tijdens het werk, of een duidelijke structuur of coaching, bij de ander bijvoorbeeld een verwijzing naar fysio-fitness”, verduidelijkt Luyk.

Een van de meest unieke onderdelen van duurzame inzetbaarheid bij Binder Groenprojecten is het erkennen van mantelzorg binnen het eigen bedrijf. „Wij kijken dus niet alleen naar wat er van mensen wordt verwacht, maar betrekken ook de privé-situatie erbij.”

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

FOTO: STIGAS

Werknemers ervaren de werkdruk in de glastuinbouw als gunstig, maar als ongunstig hoe zelfstandig ze hun werkzaamheden kunnen uitvoeren.

Beter niet ontzien

Feiten

Achtergrond

Werken aan morgen

Werkvermogen loopt terug

54% van de werkgevers en 67% van de werknemers in de agrarisch sector denkt het werk vol te kunnen houden tot 65 jaar.

Wel denkt ongeveer de helft dat er dan wel aanpassingen moeten worden gedaan. Dit blijkt uit een enquête in het kader van Stigasproject ’Werken aan morgen’. Verscheidene ondernemers zijn bezig met levensfasebewust personeelsbeleid, maar niet altijd zijn de werknemers daarvan doordrongen. Blijkbaar zijn werknemers niet altijd voldoende geïnformeerd.

Oudere werknemers zijn minder productief dan jongeren die in dezelfde functie werken. De algemene aanname is dat werknemers van 65 jaar 16% minder productief zijn dan een werknemer van 40 jaar. Daarentegen pakt ouder worden op het bedrijf positief uit door het opbouwen van kennis en ervaring. Verder kwam uit de enquête na voren: n de verantwoordelijkheid voor de inzet van de werknemer ligt ongeveer evenveel bij de werkgever als bij de werknemer; n loopbaanperspectief motiveert zowel jonge als oudere werknemers; n hoe zwaarder het werk, hoe minder iemand het ziet zitten om tot aan zijn pensioen door te gaan.

De arbeidsproductiviteit op tuinbouwbedrijven kan omhoog. Niet alleen door verder terugdringen van verzuim, maar ook door het werkvermogen van de medewerkers op te krikken. Het werkvermogen is de mate waarin een werknemer lichamelijk en geestelijk in staat is te werken. Medewerkers met een matig of slecht werkvermogen presteren 3 tot 20% minder dan medewerkers met een goed of uitstekend werkvermogen.

Stigas heeft het werkvermogen in de periode 2009 tot 2014 gepolst in de glastuinbouw. Daaruit bleek dat het werkvermogen, verdeeld over alle leeftijdsgroepen, in 2% slecht is en 16% matig.

Medewerkers met een slechte score hebben 90% kans dat zij in de komende twee jaar langdurig zullen uitvallen. Medewerkers met een matige score lopen, wanneer geen actie plaatsvindt, verhoogd risico verder af te glijden. Oudere werknemers zijn niet vaker ziek dan hun jongere collega’s. Als ze zich echter ziek melden, zijn ze vaak langer uit de roulatie door bijvoorbeeld overbelastingsverschijnselen aan onder meer rug en ledematen. Resulterend in de glastuinbouw in een verzuimpercentage onder werknemers ouder dan 55 jaar van 5,5 twee derde meer dan het gemiddelde verzuimpercentage in 2014: 3,3%.

Vakblad voor de Bloemisteri5 (2016)

13

Welke kansen biedt de (energie)markt van morgen?

Flexibiliteit is hét toverwoord in de energiemarkt van de toekomst. Dit was één van de conclusies van het symposium ’Energy4Tomorrow’, dat AgroEnergy onlangs organiseerde. Diverse sprekers gingen in op de vraag ’wat de energie van morgen vandaag betekent voor de glastuinbouw’ en welke kansen er liggen voor tuinders. Enkele ’proefballonnen’ uitgelicht.

Ank van Lier bloemisterij@hortipoint.nl

Annelies Huygen, Bijzonder hoogleraar Ordening van de Energiemarkten UvA en senior onderzoeker TNO:

’Waarde van flexibiliteit groeit’

Volgens Annelies Huygen is het voor de tuinbouw vooral van belang op het juiste moment elektriciteit te vragen of aan te bieden. Daar kunnen telers veel mee verdienen.

14

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Hans Coenen, directeur Strategie Gas Unie:

FOTO’S: MARCEL KRIJGSMAN

’Voorlopig nog hoofdrol voor aardgas’

Directeur Hans Coenen van Gasunie verwacht dat vloeibaar gemaakt aardgas (LNG) ingezet kan worden als brandstof voor het vervoer van glastuinbouwproducten.

Trendwatcher Adjiedj Bakas:

’Bloem als medicijn levert meer op dan bloem op tafel’ Trendwatcher Adjiedj Bakas houdt het voor mogelijk dat tuinders in de toekomst planten telen als grondstof voor plastic.

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

15

Energiemarkt Het Vakblad brengt elke maand de ontwikkeling van de energieprijzen in de rubriek ’Energiemarkt’. Een deskundige analyseert de belangrijkste ontwikkelingen en een teler vertelt hoe hij met de markt omgaat.

Olieprijs 70

Ervaring

der. Ik denk dat ik zelf nog even afwacht tot maart, april. Na de winter wordt er minder gas afgenomen. In China loopt de economische groei terug en Iran gaat weer olie exporteren.

Dus de gasprijs kan nog verder omlaag, misschien wel tot 12 cent. En in een dalende markt moet je niet kopen.”

Ook de elektra voor 2016 heeft Zwinkels in blokken op de termijnmarkt. „Ik wil belichten wanneer dat nodig is. En ik wil dan vooraf weten wat ik daarvoor betaal.”

Zo probeert Zwinkels het risico te spreiden. „Je kunt de marktontwikkelingen namelijk niet voorspellen. Er zijn tegenwoordig zo veel invloeden. En we hebben ook wel eens goed verdiend toen de gasprijs heel hoog lag. Toen was het gas in de hele EU duur, en werden onze bloemen goed betaald. Dus je kunt er eigenlijk weinig zinnigs over zeggen.”

Analyse Nife

Spannende weken In ruim twee weken tijd is de prijs van een vat olie met meer dan 30% gestegen. Daar waar het laagste punt in de afgelopen weken rond de $ 27,50 per vat heeft gelegen, is de koers daarna richting de $ 36 voor een vat (Brent) olie gegaan. Met op het moment van schrijven een koers van rond de $ 34,50 per vat.

Deze grove stijging van de olieprijzen heeft de energieprijzen opgedreven, hoewel procentueel veel minder hard. Grofweg gezegd is er ’maar’ iets minder dan 10% bij de prijzen gekomen voor alle termijncontracten. Dus zowel voor elektra als voor gas en zowel voor de prijzen voor het restant van het jaar als die voor de komende vijf kalenderjaren.

Hebben degenen die niet(s) gekocht hebben dan de boot gemist? Als je de analyse maakt van voorraden, verwachte olieprijzen, vraag en aanbod en wat nog meer de prijzen (zouden moeten) bepalen, dan is onze inschatting dat de markt van ’medio januari’ ook zomaar weer kan terugkomen. Hoewel nu blijkt dat niets te voorspellen is en energie (net als grondstoffen) veel harder en sneller kan stijgen dan het vaak stapsgewijs naar beneden ’kabbelt’. En

16

dat moet een inkoper van energie zich realiseren. Want als energieprijzen binnenkort zouden dalen, koop je dan in of niet? Is wachten dan niet veel te gevaarlijk, in de wetenschap dat je naar beneden toe niet heel veel meer te winnen hebt, maar naar boven toe wel heel veel te verliezen? En als onverhoopt de prijzen toch nog (iets) verder stijgen, kies je dan nog steeds voor de historisch zéér lage prijzen of wacht je toch op die daling?

Strategie hierin blijft erg lastig. Tuinders dienen hierin een goede afweging te maken en ook aan hun begroting te denken. Waar door velen jarenlang verkondigd of gedacht werd dat gas ’niet meer onder de 20 cent per m³ zou komen’ (voor t uurbemeten contracten), wordt nu vaak gedacht of gehoopt dat het ook onder de 12 cent kan komen. Achteraf weten we het, nu (in de komende weken of maanden) moeten veel klanten lastige beslissingen nemen. Maar beter bij dit niveau dan toen de prijzen in de zomer van 2008 ongeveer drie keer zo hoog waren. Het worden spannende weken.

Gerard van Antwerpen, directeur Nife

30 20

december 2015

januari 2016

Gasprijs Contractprijs voor een jaar (2017) in cent/m3

20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10

december 2015

januari 2016

BRON: ENDEX.NL/AGROENERGY

Op zijn freesia- en zantedeschiakwekerij in Poeldijk heeft Aad Zwinkels assimilatiebelichting, maar geen WKK. De freesiateelt heeft zoveel koude nodig dat hij daarin de warmte niet kwijt zou kunnen. „Als de prijzen voor gas en elektra stijgen heb je dus alleen onkosten”, concludeert de teler. Hij gebruikt ongeveer 550.000 m3 gas en 2 miljoen kWh elektra.

De zachte winter met zijn lage gasprijs komt dus goed uit. Zwinkels heeft het gas voor 2016 al ingekocht, in blokken. Hij wil echter niet te ver vooruit kopen, ook niet nu het gas zo goedkoop is. „Het is altijd leuk als de gasprijs zakt. Maar er gaat nooit een bel rinkelen bij de laagste prijs. Ik denk dat veel collega’s het vorig jaar bij 19 cent al voor langere tijd hebben vastgelegd. Toen vond iedereen het al uitzonderlijk laag. En het zakt nog steeds ver-

40

Elektriciteit 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 32 december 2015

januari 2016

BRON: ENDEX.NL

’Er gaat geen bel rinkelen bij de laagste gasprijs’

50

januari 2016

BRON: VAKBLAD VOOR DE BLOEMISTERIJ

FOTO: ARIE-FRANS MIDDELBURG

Aad Zwinkels, freesiateler in Poeldijk:

BRON: FUTURES.TRADINGCHARTS.COM

60

Sparkspread 20 19 18 17 16 15 14 13 12 december 2015

!

Kijk voor de ontwikkeling van prijzen op langere termijn op de site van het Vakblad. Bekijk op de website ook iedere dag de ontwikkelingen van de OTC-stroomprijzen, de TTF- en AgroEnergy-gasprijzen, de olieprijs en de dollarkoers.

www.vakbladvoordebloemisterij.nl Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Hoeveel vakantierechten bouwen mijn werknemers op?

ILLUSTRATIE: PETER MOORMAN

Werknemers hebben recht op vakantie, dat is goed voor hun gezondheid en veiligheid. Maar op hoeveel vakantiedagen hebben werknemers recht en binnen welke termijn moeten zij deze dagen opnemen? En wat als een werknemer nauwelijks vakantiedagen wil opnemen?

W

Diana Eleveld, Adviseur cao en arbeidsrecht, Werkgeverslijn land- en tuinbouw, 088-8886688, deleveld@ ltonoord.nl

Hoe kan ik veilig werken met een uitzendbureau?

Een ondernemer is er verantwoordelijk voor dat zijn uitzendbureau zich aan de regels houdt.

Indien dit niet het geval is, kan ook u dat geld kosten. Waar moet u op letten?

Checklist

D Diana Eleveld, Adviseur cao en arbeidsrecht, Werkgeverslijn land- en tuinbouw, 088-8886688, deleveld@ ltonoord.nl Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

17

Meet&Greet op Bloemistenklok ko Onlangs organiseerde Royal FloraHolland een ’Pre-Spring Meet&Greet’ voor aanvoerders en klanten van de Bloemistenklok Naaldwijk. Zo’n tien kwekers van snijbloemen en potplanten presenteerden hun producten en gingen er met bloemisten over in gesprek. Een impressie.

Paula van der Hulst pvanderhulst@hortipoint.nl

Jaap Evers (links) van anthuriumkwekerij Evanty wil tijdens de Meet&Greet bloemisten over de streep trekken om toch eens vaker anthuriums te kopen. „Ze zijn heel erg houdbaar, ze staan soms wel zeven weken op de vaas. Wat is er mooier om je winkel mee vol te zetten?’’ De kweker heeft met het oog op Valentijnsdag een wit kunststof bakje met kleine, roodbloemige Lovely’s neergezet. „De ene bloemist zegt super, terwijl de ander vraagt of ik er nou niet een mooier bakje onder kan zetten. Met de reacties die ik hier krijg, kan ik wel wat’’, aldus Evers.

„Nederlanders weten niet wat Madiba is’’, zegt Vannova-kweker Laurens van der Lans. Hij is gekomen om de bloemist duidelijk te maken waarin de Madiba zich onderscheidt van de overige Santini’s. Dat zijn voornamelijk het volume – „Ze tellen zeker twintig tot dertig bloemen per tak’’ – en hun bijzonder lange houdbaarheid. Van der Lans meent dat de bloem „Puur voor verwerking in boeketten bestemd is.’’ Deze bloem moeten we uit het ’chrysantenblok’ halen, vindt de kweker, die de bloem al een aantal maanden aanvoert. „Het loopt nog niet echt’’, zegt hij „maar deze bloem moet de Nederlandse markt kunnen veroveren.’’

18

Met voorbeelden van draceana in bloemwerk wilden Ruud en Agnes Scheffers van kwekerij De Plaats in Honselersdijk bloemisten inspireren. „Je moet bloemisten het idee aanreiken’’, zegt Scheffers. „Waarom zouden ze niet, bijvoorbeeld in plaats van appelblad, draceana in een boeket verwerken? Als een bloemist bij mij bestelt, snijd ik de planten pas af. Daarna kunnen ze rustig twee weken droog in de doos blijven liggen. Geen probleem’’, zo prees hij zijn product aan.

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

mt schoorvoetend op gang Onderaan de tribune voor de Bloemistenklok gingen de kwekers met hun afnemers in gesprek.

FOTO’S: GERDIEN DE NOOY

Veilingmeester planten Puk Koornneef (tweede van rechts) merkt dat kwekers toenadering tot de consument zoeken. „Consumenten kopen steeds minder planten’’, zegt Koornneef, „En bloemisten hebben ze steeds minder in de winkel staan. Toch kunnen ze zich met potplanten onderscheiden. Wij willen de bloemisten daarbij helpen.’’ Volgens de veilingmeester is er deze ochtend ,,Inhoudelijk goed gesproken tussen kwekers en bloemisten.’’

De hyacint Magic, ook geverfd, was neergezet door C.A. van Paridon. De kweker uit Noordwijkerhout wil met de geverfde hyacinten een andere markt aanboren. „Ze zijn dit jaar geïntroduceerd’’, zegt hij. „De belangstelling lijkt goed, maar of ik ze ga veilen, is nog de vraag.’’ Als hij gaat veilen, zal dat voor de Bloemistenklok zijn, zegt de kweker, die toelicht dat voor het verven milieuvriendelijke producten zijn gebruikt.

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Joram Kuijvenhoven (rechts) van JK Plant is in gesprek met Fred Put van groothandel De Bloemencharmeur. De kweker is blij met dit initiatief van FloraHolland omdat hij hier de gelegenheid heeft zijn klanten te spreken.

Kuyvenhoven heeft onder meer zijn calathea Bicajoux (foto) meegenomen, die binnenkort leverbaar is. „De eerste reacties zijn positief’’, zegt de kweker, die vooral met bloemisten wil meedenken over het bereiken van een jongere doelgroep. Put, die voornamelijk supermarkten belevert, lijkt hier een vreemde eend in de bijt maar „Wij, bloemisten én handelaren, moeten kwekers aangeven wat we anders willen.’’ Put vindt dat bloemisten te weinig gebruik maken van de mogelijkheid zoals hier geboden.

19

Veilingcijfers

FloraHolland in januari qua omzet en stuks in de min De totaalomzet van FloraHolland lag in januari 9,3% lager dan vorig jaar, en bij het totaal aantal stuks lag de mutatie op -10,5%. De gemiddelde prijs over het geheel daalde met 1 cent.

D

Simone van Tol simonevantol@floraholland.nl

Minder kamerplanten

Tabel. Omzet FloraHolland-veilingen januari 2016

Snijbloemen

(Aanvoer x 1.000 stuks en omzet x € 1.000 ) Omzet % Toe-/afname* Aanvoer % Toe-/afname* Prijs ’16 Prijs ’15

Rosa

47.965

-9,2%

229.814

-14,4%

0,21

Tulp

39.464

-14,2%

287.811

-14,8%

0,14

0,14

Chrysant Ind Grp TR

17.684

-19,2%

69.092

0,0%

0,26

0,32

Lilium

10.987

-4,0%

18.397

0,6%

0,60

0,63

7.665

-20,2%

51.396

4,8%

0,15

0,20 0,45

Gerbera

0,20

Chrysant Ind Grp GE

4.014

-16,5%

8.603

-19,6%

0,47

Eustoma russellianum

3.742

4,2%

10.222

13,6%

0,37

0,40

Freesia

3.175

-6,7%

14.784

-0,7%

0,21

0,23 2,40

Cymbidium

2.780

-20,0%

1.323

-8,7%

2,10

Hyacint

2.553

-10,2%

9.647

-4,9%

0,26

0,28

-11,8% 831.446

-11,0%

€ 0,21

€ 0,21

Snijbloemen totaal

Kamerplanten Phalaenopsis Hyacint

€ 172.444

Omzet

% Toe-/afname* Aanvoer % Toe-/afname* Prijs ’16 Prijs ’15

33.228

-7,5%

9.074

-4,5%

3,66

3,78

4.876

-11,3%

6.800

-17,9%

0,72

0,66

Bromelia

3.960

-8,8%

2.025

-13,1%

1,96

1,86

Anthurium

3.867

-14,1%

1.190

-16,6%

3,25

3,15

Kalanchoe

3.485

-18,8%

5.232

-18,5%

0,67

0,67

Arrangementen

3.327

139,8%

1.024

139,5%

3,25

3,25

Dracaena

2.686

-8,6%

1.342

-13,9%

2,00

1,89

Ficus

2.604

0,6%

789

-6,7%

3,30

3,06

Overig kamerplanten

2.382

-8,2%

1.558

-9,9%

1,53

1,50

Narcis

2.333

-27,7%

3.874

-16,4%

0,60

0,70

-5,2% 71.311

-5,6%

€ 1,57

€ 1,57

Kamerplanten totaal € 112.255

Tuinplanten Helleborus Primula

Omzet

% Toe-/afname* Aanvoer % Toe-/afname* Prijs ’16 Prijs ’15

1.113

-18,3%

638

-13,5%

1,74

1,85

398

-0,1%

1.190

48,8%

0,33

0,50

Camellia

371

26,6%

88

8,6%

4,20

3,60

Decoratiemateriaal

291

-18,4%

338

-13,1%

0,86

0,92

Buxus Tuinplanten totaal Totaal

Minder aanvoer tuinplanten, lagere prijs

225

3,6%

82

11,8%

2,74

2,96

€ 4.640

-7,8%

4.909

9,5%

€ 0,95

€ 1,12

€ 289.339

-9,3%

907.666

-10,5%

€ 0,32

€ 0,31

* Mutaties t.o.v. januari 2015 Deze cijfers zijn gemiddelden over de gehele betreffende productgroep incl. binnenlandse productie, import, klok, bemiddeling, alle vestigingen, incl. alle sorteringen, kwaliteiten en potmaten. Deze cijfers gelden vooral als zeer globale indicatie en zijn niet representatief.

20

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Markt Let op: de lijnen lopen in het volgende jaar over zonder van kleur te veranderen.

Klok prijsbeelden Snijbloemen

Groene planten

Bloeiende planten

Snijbloemen brachten in week 4 gemiddeld € 0,23 op. Dit is een centje minder dan vorig jaar. De aanvoer was gelijk aan 2015.

Groene planten werden voor de klok veel beter gewaardeerd dan vorig jaar. De gemiddelde prijs kwam uit op € 1,30; tegen € 1,14 vorig jaar. De aanvoer lag 12,9% lager.

De gemiddelde prijs van bloeiende planten kwam vorige week uit op € 0,97, een prijsdaling van € 0,02 t.o.v. vorig jaar. De klokaanvoer lag op een iets lager niveau (-0,2%).

De week van de productcoördinator

BRON: FLORAHOLLAND

Peter Rodenrijs:

FOTO: FLORAHOLLAND

’Bouwen aan een balans tussen vraag en aanbod’ Bedrijf: FloraHolland Week: 4

Maandag „De dag begint met de aftrap van de Producttafel Kalanchoë. Samen met collega’s neem ik deze productgroep door, onder andere aanbod en prijsontwikkeling, keurproblemen. Worden er juiste klokfoto’s meegestuurd en worden de afspraken van contractzenders goed opgevolgd?

Opvallende zaken worden actiematig opgepakt.”

Dinsdag „Ik geef een presentatie Productmarktbeeld bij een klant. In een Productmarktbeeld staan naast productkennis onder andere ook afzet- en segmentgegevens. Hoe is het assortiment samengesteld? Wat zijn de vernieuwingen in de markt? Wat is de reactie van consumenten op het product? Ik analyseer de inkoopgegevens en geef de klant mijn conclusie en aanbevelingen. We adviseren over vernieuwing en verbreding, in het collectieve voordeel van de aanvoerders.”

Woensdag „Een afspraak met een collega om verder te bouwen aan het ’Dashboard Kalanchoë’. Dit moet gaan helpen een beter inzicht in vraag en aanbod te krijgen. ’s Middags een bijeenkomst met kalanchoë-aanvoerders. Hier worden drie verschillende presentaties verzorgd waarbij de conclusie is Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2016)

dat de consument meer verleid moet worden en dat die behoefte heeft aan duidelijke verzorgingstips met behulp van uniforme iconen.”

Donderdag „Vandaag naar IPM Essen. Doel is om te zien welke trends er zijn en wat de ontwikkelingen zijn bij de buitenlandse aanvoerders, veredelaars en toeleveranciers. Het valt mij op dat consumentenmarketing steeds vaker een bepalende rol gaat spelen. Ik zie bijvoorbeeld ’apps’ waarbij er met een stem uitleg wordt gegeven over het product en afscheurbare hoezen voor een betere presentatie in het schap. Wat mij ook opvalt, ten opzichte van de Nederlandse hal, is de rust en eenvoud in de Denemarkenhal.”

Vrijdag „Deze ochtend heb ik een afspraak met een kweker voor het Plantcadeau dat de medewerkers van FloraHolland volgende week krijgen.

Een gebaar dat goed wordt gewaardeerd door de medewerkers. Ik neem met deze aanvoerder het proces door, zodat de producten op het juiste moment en plaats terecht komen. ’s Middags ga ik een presentatie maken voor de FPC Bloeiend assortiment. De voorzitter heeft me gevraagd om een beeld te schetsen van de ontwikkelingen in deze interessante ’assortiment’ groep voor Royal FloraHolland.”

21

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de verkochte stuks ten opzichte van vorig jaar. Week 1 + 2 van 2015 zijn samengeteld en worden als week 1 gezien. Week 3 = week 2, week 4 = week 3, week 5 = week 4, etc).

Jill Berens

jillberens@oraholland.nl

Snijbloemen Aanbod en prijs lager bij snijbloemen

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Kamerplanten Kamerplanten aanbod stijgt

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Tuinplanten Meer tuinplanten, prijs daalt

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

22

Vakblad voor de BloemisterÄł 5 (2016)

Duitsland

Over de toonbank

Stepahnie Tzschentke:

’Valentijn is als elke andere dag’

FOTO: BLUMEN HOLM

van. Maar omdat de consument vandaag de dag zeer onvoorspelbaar is, kan het best heel anders uitpakken. Natuurlijk is de winkel wel volledig in de valentijnsfeer en proberen we er met ons bloemen- en overige aanbod zoveel mogelijk op in te haken. Nu al met bijvoorbeeld pastelkleurige zeepjes in hartvorm, maar straks ook met mooie bossen rozen en voorjaarsboeketten. Eigenlijk zijn voorjaarsboeketten vrijwel net zo populair als de typische valentijnsroos.’’

Waarmee onderscheidt u zich?

Blumen Holm

Naam: Blumen Holm Locatie: Berlijn Sortiment: 30% bloemen, 20% planten, 50% overig Specialiteit: geen Aantal medewerkers: 7

Al bezig met Valentijn? „Valentijn is voor ons geen uitzonderlijke verkoopdag. Eigenlijk is het een dag als alle andere in het winterseizoen. Het wordt hier niet uitbundig gevierd en nu het ook nog eens op een zondag valt, verwacht ik er niet veel

Standpunt

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Hoe kijkt u aan tegen Nederland als bloemenland? „Ik ben zeer onder de indruk van en geïnspi-

Geen enkel puntje van kritiek? „Geen kritiek, maar misschien een tip. Om de hoeveelheid plastic die in de bloemen- en plantenbranche circuleert terug te brengen, zou ik het een goed idee vinden als de handel afval en herbruikbaar plastic terug zou nemen.’’

Hoe gaan de zaken voor u? „We zijn zeer tevreden over de ontwikkeling van ons bedrijf. We groeien qua klanten en personeel en hebben het geluk dat we ons in een wijk bevinden met veel aanwas. Zeker na de recente verbouwing heb ik er alle vertrouwen in dat het een super jaar gaat worden.’’

’Glazen Tulp Awards moeten meer uitgenut worden’

N

Gerard van Langen Amigo Plant

„Met onze filosofie denk ik. Wij zeggen: u komt met een idee, wij werken dat uit in een floraal ontwerp. We adviseren de klant vanuit het hoofd, het hart en het verstand. Ook kijkend naar de grootte van ieders portemonnee. Verder zijn we erg actief in het profileren van onszelf als trendsetters op zowel radio, tv als internet.

We laten het succes van de zaak niet aan het toeval over, maar zoeken constant naar nieuwe mogelijkheden. Die sterke profilering levert ons steeds weer uitdagende opdrachten en interessante nieuwe klanten op.’’

reerd door de wijze waarop jullie in Nederland bloemen en levenskunst als één concept weten te verkopen. Verder vind ik het zeer bewonderenswaardig hoe Nederland zichzelf steeds weer opnieuw uitvindt als productie- en handelsland van bloemen en planten. Hoe jullie je positie in de wereldmarkt steeds weer opfrissen en zo aan de top weten te blijven. De Nederlandse producten zijn zo succesvol en innovatief dat ik niets dan lof en bewondering kan uitspreken. Ook de prijzen vind ik meer dan redelijk, zeker als we naar de prijs-kwaliteit verhouding kijken.’’

a afloop van de uitreiking van de Glazen Tulp voelde ik mij geroepen om iets te zeggen. Ik vind eigenlijk dat zeker een winnaar een dankwoordje moet doen naar het podium en de achterban. Helaas nam niemand het woord, daarom klom ik het podium op. Ik wilde ook benadrukken dat ik de Glazen Tulp Award een heel goed initiatief vind. Het is een prachtige manier om uit te kunnen dragen hoe vernieuwend wij met zijn allen bezig zijn. Ik denk ook dat we deze prijs veel meer kunnen uitnutten, meer dan dat we nu doen. Nu zie of lees je er te weinig van terug. Neem de Nederlandse filmindustrie. Daar wordt de Gouden Kalf uitgereikt. Iedereen

kent deze prijs en de media pakt dit ook op. En dan heb je de Boekenbranche. Daar delen ze ook elk jaar prijzen uit, bijvoorbeeld de Gouden Griffel. Ook dit wordt uitgemeten in de krant. Waarom lees je daar wel over en over de Glazen Tulp niets?

Dit kan toch niet? Hier moeten we als sector voor gaan vechten. De film- en boekenbranche vertegenwoordigen een veel lagere omzet dan onze sector. Al googlend kwam ik erachter dat er 500 miljoen euro omgaat in de Nederlandse filmindustrie. En dan heb je het over de consumentenwaarde.

De omzet van de Nederlandse sierteeltsector is 4,5 miljard euro en dat is alleen nog maar de inkoopwaarde.

Aan consumentenwaarde kom je twee tot drie keer zo hoog uit. Een omzet die dus twintig keer zo hoog ligt dan de filmindustrie! Ik vind het daarom onbegrijpelijk dat we niets teruglezen over de Glazen Tulp. Naar mijn idee kan er veel meer uitgehaald worden.

De mensen die de Glazen Tulp in de markt zetten, moeten gaan vechten voor budget. Ik begreep dat dit steeds lager wordt, maar zo’n prijs mag niet verder worden uitgekleed. We moeten hier juist in investeren. Nodig de consumentenpers uit en laat van je horen.

Laat iedereen weten hoe vernieuwend de sierteeltsector is. Innovatie is zo belangrijk. Zonder vernieuwing blijft niemand bestaan.”

23

Analyses snijbloemen

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Omslag naar meer aanvoer drukt prijs troschrysanten De prijsvorming voor troschrysanten staat onder druk door meer aanvoer, haperende vraag en concurrentie van santini’s. Uniformiteit is een verbeterpunt.

Uniformiteit Omslag naar groei

Beter maar te groot aanbod santini’s Bloemenhandelaren constateren een stijgende belangstelling voor santini’s. De aanvoerstijging in de afgelopen twee jaar heeft de prijs en het rendement voor telers gedrukt.

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Aanvoerrecord

24

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Aanvoerdaling geeft pluischrysanten nog geen lucht De flinke aanvoerdaling afgelopen jaar leverde telers van pluischrysanten niet de gewenste prijsverbetering op. Handelaren signaleren variatie in vraag en kwaliteit.

Aanvoer santini’s, tros- en pluischrysanten op de Nederlandse bloemenveilingen sinds 2000 (bron VBN/FloraHolland).

Kwaliteit

Geen prijsherstel

Marktacties Promotie

Bloemenagenda

Balkonplant 2016: geranium, vanaf april mediacampagne n Terrasplant 2016: hibiscus, vanaf april mediacampagne

Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland

n

wk 5 - wk 8: roos wk 9 - wk 12: freesia n wk 13 - wk 16: gerbera n wk 17 - wk 19: alstroemeria n n

Woonplant van de maand februari: narcis van de maand maart: witte, geurende planten, gardenia, stephanotis, jasmijn

n

n Woonplant

n Tuinplant n Tuinplant n PurE n PurE

van de maand februari: viburnum van de maand maart: rhododendron

Seasonal Flowers februari: narcis, anemoon, hyacint, syringa Seasonal Flowers maart: ranonkel, phlox, scabiosa

6 feb Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: bol-op-pot: tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini, freesia en sonatini, aeschynanthus, TiSento, Alice orchideeën, Green is… Dracaena fragrans Warneckii pot 24 3 stam, Codiaeum Petra pot 21, hedera boog LOVE, livistona pot 12, pachira 5 stam pot 17, bloeiende, witte geurmix van gardenia, stephanotis en jasminum, no water flowers, snij-anthurium.

SBS6, 17.00 uur.

n

Bloemendagen 7 feb Carnaval (Ned) 8 feb Rosenmaandag (Dui) n 8 feb Chinees Nieuwjaar (Fra, GB) n 9 feb Carnavalsdinsdag (Dui) n 14 feb Valentijnsdag (Ned, Dui, Fra, GB, Ita, Zwi, Pol, Rus) n 6 mrt Grootoudersdag (Fra) n 6 mrt Moederdag (GB) n 6 mrt Grootmoedersdag (Bel) n 8 mrt Vrouwendag (Dui, Fra, GB, Ita, Pol, Rus) n 17 mrt St. Patrick’s Day (GB) n 19 mrt Vaderdag (Ita, Spa) n 25 mrt Goede Vrijdag (Ned, Dui) n 27-28 mrt Pasen n n

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

25

Exporteur over Oostenrijk FOTO: VAN DUYVENVOORDE FLOWERS & PLANTS

Analyse bloeiende planten

Potroos nog in de wachtstand Potroos zag in week 4 nog altijd geen opleving van de vraag, in aanloop naar Valentijn. Het samen vallen van Vrouwendag en Engelse Moederdag kan een ongunstig effect hebben.

Bedrijf: Van Duyvenvoorde Flowers & Plants, Functie: accountmanager Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk Belangrijkste afzetlanden: Engeland, Polen, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, Rusland Inkoop: klok, bij kwekers en eigen import Medewerkers: 150

Bob van den Burg:

’Tulp is in deze tijd belangrijker dan roos’ Hoe lopen de zaken in Oostenrijk?

Orchidee wint terrein

„Oostenrijk is een degelijke en stabiele markt, vergelijkbaar met Duitsland. Wel zien we dat de markt iets ’grimmiger’ is geworden.

Je moet als exporteur scherper werken en de importerende groothandel is veeleisender geworden. De zwakkere bedrijven zijn de laatste jaren afgevallen en de sterkere zijn gebleven. Met als voordeel dat de markt gezonder is geworden.”

Welke bloemen verkoopt u daar? „Momenteel vooral veel tulpen; qua volume overstijgt de tulp in deze tijd de roos. Er zijn weer heel wat noviteiten, bijna te veel.

Sommige nieuwe soortjes wijken zo weinig af van het al bestaande assortiment, dat ze wat mij betreft weinig toevoegen. Maar echte noviteiten zijn natuurlijk altijd welkom.”

Welke trends ziet u qua kleuren? „Oostenrijk vraagt vooral monokleuren, met bijvoorbeeld een oranje-rode hoef je er niet aan te komen. Momenteel komen de pasteltinten weer terug. Dat was de laatste jaren vooral een Engelandding, maar je ziet het nu ook terugkomen in Oostenrijk. Verder zijn de dubbele, gevulde tulpen altijd populair. Maar om welke vorm en kleur het ook gaat: Oostenrijk wil rauwe tulpen.”

Gat wordt groot

Rozen blijven er dus ook belangrijk

Wat verwacht u van de toekomst? „Ik verwacht geen grote veranderingen. Wel zie ik dat persoonlijke relaties nog belangrijker gaan worden voor het binden van je klanten. Ook zal de webshop een nog belangrijkere rol gaan spelen.

Wij hebben een goede webshop met kwalitatief goede foto’s. We steken daar veel tijd in, maar je ziet dat het werkt.”

26

Verkochte aantallen x duizend

„Ja, jaarrond gezien is dat het belangrijkste product. De Nederlandse grootbloemige rozen waren altijd toonaangevend, maar momenteel komt een groot deel uit Ecuador en in toenemende mate ook uit Afrika. Kenia en vooral Ethiopië zijn bezig met een inhaalslag qua assortiment en kwaliteit. Die producten komen overigens vooral rechtstreeks het land in.”

Verkochte aantallen en middenprijs van potroos op de FloraHolland-veilingen van 2011 tot en met 2015.

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

FOTO: ALPHA COMMUNICATIONS

Afzetzaken

Analyse groene planten

Minder yucca maakt nog onvoldoende verschil In een jaar tijd namen de verkopen van yucca via FloraHolland met bijna 30% af. De prijs steeg, maar bij nadere beschouwing en naar de zin van leveranciers onvoldoende.

Bedrijf: Van der Slot Bloembollen Aanleiding: Geurtest Markthal

FOTO: INGIMAGE

John van der Slot Waarom deze geurtest? „Wij zijn lid van Kas Versgeplukt en een keer in de paar weken wordt er door hen een product uitgelicht. Deze weken waren hyacint en narcis aan de beurt. Er is een promotionele actie, twee bossen voor zeven euro, en er worden ook geurtesten in de Markthal uitgevoerd. Dit om de consument de geur van het voorjaar te laten ervaren.”

Robuust

En wat kwam er uit de test? „De roze variant vond de consument het lekkerst ruiken. Vorig jaar hebben we een vergelijkbare test uitgevoerd en toen kwam de blauwe variant positief uit de test. Dus tja, wat kun je daar als kweker direct mee? Smaken verschillen en over smaak valt niet te twisten. Wat wel blijkt is dat een product goed verkoopt als er aandacht voor is. Dat blijkt nu ook in de Markthal. Het gaat erom dat je opvalt op de winkelvloer.”

Hoe zorg je daar als kweker voor? „We maken mooie hoezen, we willen opvallen in het schap, maar dat wil natuurlijk elke kweker. Dus niet alleen een tulp of narcis is concurrent van de hyacint. Eigenlijk zijn alle bloemen dat. De consument is zeker te sturen en over te halen om een bos hyacinten te kopen, als er maar genoeg aandacht voor is op de winkelvloer.”

Weinig effect

Hoe bevalt de verkoop via Kas?

Verkochte aantallen x duizend

Verkochte aantallen en middenprijs yucca op de FloraHolland-veilingen van 2008 tot en met 2015.

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

„Wij zijn nu een jaar lid. Er gaan nog geen grote aantallen in om; het fluctueert nog sterk. Wij verkopen daar ook onze bollen. We staan wat dichter bij de consument en dat was ook de belangrijkste reden om ons bij Kas aan te sluiten. Zelf ga ik er zaterdag heen en probeer ik veel bezoekers te spreken. Je moet feeling met de doelgroep blijven houden.

We willen natuurlijk ook graag terugkoppeling krijgen in de periodes dat we niet zelf aanwezig zijn. Dit gebeurt nu nog mondjesmaat. Daar moet nog een goede structuur voor verzonnen worden.”

U mag sinds kort het predicaat Top Teler dragen? „Ja, klopt. Top Teler is een duurzaamheidscertificaat. Samen met een paar andere kwekers hebben wij een vragenlijst ingevuld en zo krijg je inzicht in de duurzaamheid van het bedrijf. Een aantal telers die goed scoorde, heeft het predicaat Top Teler ontvangen. Je merkt dat klanten er meer mee bezig zijn, maar ze betalen er niet een centje extra voor. Je merkt wel dat je een voorkeurspositie hebt. Als de prijzen bijvoorbeeld zakken, merk je dat onze prijs iets langer blijft hangen. We hebben eerder een prijs gewonnen op het gebied van duurzaamheid. Dit communiceren we op de verpakking, op onze site en op Facebook. Dat werkt goed.”

27

Voorjaar in de kas Twee medewerkers van WF Leenen in Voorhout snijden de eerste trosnarcissen van de eigen bollen. Daarvoor waren de bollen afkomstig van het zuidelijk halfrond.

W

Tekst en foto: Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

28

Onderzoek Emissieloze Kas toont aan:

’Volledig recirculeren is goed mogelijk’ Emissieloos telen is goed mogelijk in vruchtgroenten, bewijst het onderzoek in de Emissieloze kas. Er zijn geen bijzondere technieken voor nodig. Wageningen UR Glastuinbouw verwacht dat dit ook voor de sierteelt werkt. Veel principes zijn namelijk hetzelfde.

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

D

FOTO: JOEF SLEEGERS

Geen druppel spui meer

Onderzoeker Jim van Ruijven (midden): „Bij 100% recirculeren moet je erop durven vertrouwen dat de waterkwaliteit geborgd is door de apparatuur.”

30

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Achtergrond

Gebruikte technieken in Emissieloze Kas Circulaire druppelleiding In een normale kas zijn alle druppelleidingen aan het einde afgedopt. Uit berekeningen blijkt echter dat het wel zeven gietbeurten kan duren voordat de laatste druppelaar water met het nieuwe recept krijgt.

In de Emissieloze Kas is een ringleiding gelegd, waarop alle druppelleidingen zijn aangesloten. Daarin wordt het water met het nieuwe recept eerst op lage druk rondgepompt. Door de drukgeregelde doppen wordt dan nog niets afgegeven.

Als het nieuwe water over het hele leidingnet is verdeeld, wordt de druk opgevoerd en gaan de druppelaars open. Zo krijgen alle planten tegelijkertijd water met dezelfde samenstelling.

Het rondpompen is in de proef voor elke gietbeurt gedaan. Om het water sneller te mengen is de diameter van de druppelleidingen verkleind van 25 naar 16 mm.

In een bestaande kas is dit systeem zonder al te veel moeite aan te leggen. Er moet wel voldoende pompcapaciteit aanwezig zijn.

Natriumarm gietwater Het belangrijkste bij recirculeren is goed uitgangswater. Hoe gevoeliger teelten zijn voor natrium, des te minder er in dat water mag zitten. Dat betekent in de eerste plaats: zoveel mogelijk regenwater gebruiken. Aan de kust kan dat nog vrij zout zijn (0,3 tot 0,5 EC tegenover 0,05 EC in het binnenland); het uitgangswater moet dan misschien extra worden behandeld met omgekeerde osmose. Ook natriumarme meststoffen en ont-

smettingsmiddelen als natriumhypochloriet kunnen een verschil maken, zeker bij teelten die weinig natrium opnemen. Het meeste zout komt binnen met het aanvullende water, zoals grond-, sloot- of leidingwater. Dan blijft goede ontzouting nodig, met regelmatige controle van de membranen.

Verschillende partijen werken aan technieken die selectief natrium kunnen verwijderen uit het drainwater. Dit zal echter altijd complexer zijn dan van tevoren natrium te verwijderen, waardoor de techniek ook meer zal gaan kosten, verwacht Van Ruijven.

Filteren van organisch materiaal In het recirculatiesysteem is een speciaal filter gebruikt; een grof vlakbedfilter, dat het beste te vergelijken is met een koffiefilter met poriën van 35 µm. Het drainwater valt in het filterdoek en gaat dan naar de vuildrainwatertank. Als het water niet meer doorloopt, schuift het filterdoek een stukje op. Het gebruikte doek kan als vast afval worden afgevoerd en gecomposteerd. Het filter hoeft niet vaak vervangen te worden. Zeker met steenwol komt er weinig organisch afval vrij.

Het tweede filter is een geheel nieuwe techniek voor de tuinbouw. Het bestaat uit klosjes met veel draad eromheen gewikkeld.

De deeltjes groter dan 3 µm hechten aan het draad. Dit is een bijzonder fijnmazig filter dat ook de grotere micro-organismen kan tegenhouden.

Het filter wordt schoongemaakt met spoelwater. Dit kan worden opgevangen en hergebruikt nadat het vuil is bezonken.

Veilige schoonmaakmiddelen Alles wat je in het systeem stopt, kan de kas alleen nog verlaten via het product, of eventueel aan het einde van de teelt. Bij de teeltwisseling moet je dus opletten welke middelen je gebruikt om het teeltsysteem schoon te maken. „Je moet bijvoorbeeld geen overdosis chloor gebruiken”, zegt Van Ruijven. „Het moeten middelen zijn die in het water mogen blijven om in de volgende teelt weer te gebruiken.”

Ontsmetten met ozon Het recirculatiewater wordt ontsmet met ozon, maar dat kan ook UV of een verhitter zijn. Het voordeel van ozon is dat tevens een deel van de organische stoffen wordt afgebroken.

In de ozoninstallatie zat ook een UV-lamp.

Die is alleen gebruikt om gewasbeschermingsmiddelen in het afvalwater af te breken als het moest worden geloosd. Bij 100% recirculatie is dit niet nodig.

Sneller voedingsstoffen bijsturen In de Emissieloze Kas wordt eens per week het water geanalyseerd door Groen Agro Control. Dat gebeurt bij de druppelaars, in de mat en in de drain. Aan de hand daarvan wordt berekend hoeveel het gewas opneemt. Zo is het mogelijk om bij te sturen naar plantbehoefte, en niet naar wat er in de drain zit. Door met kleine voorraadtanks te werken kan elk afzonderlijk element wekelijks worden bijgestuurd.

Achtergrond

Vier opties om aan zuiveringsplicht te voldoen Vertrouwen op de techniek

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

n Zelf een zuiveringsinstallatie operationeel hebben per 1 januari 2018. n Collectief water zuiveren. Soms is hiervoor uitstel mogelijk tot 1 januari 2021. n Een mobiele installatie inhuren die het afvalwater zuivert. n Een volledig emissieloze teelt. Mocht het dan toch een keer nodig zijn om te spuien, dan is daar een mobiele installatie voor in te huren.

31

Een minikernreactor in de glas Nu de wereld fossiele brandstoffen wil uitbannen, komt kernenergie mogelijk weer in de belangstelling. Er zijn relatief veilige minireactoren te ontwikkelen die in een glastuinbouwgebied zouden kunnen worden geplaatst, blijkt uit een geheim rapport van TNO uit 2010. Maar dit zal niet van vandaag op morgen zijn.

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

H Veilige reactor

Achtergrond

Thorium, uranium en plutonium Thorium is een van de zwaarste elementen, net als uranium en plutonium. Het voordeel van thorium is dat het beter beschikbaar is dan uranium en dat de levensduur van het afval korter is. Kernreactoren met thorium als splijtstof zijn sinds de jaren 60 niet verder ontwikkeld omdat ze minder geschikt waren voor de productie van kernwapens. De wereldmachten hebben daarom ingezet op de ontwikkeling van

32

kerncentrales op basis van uranium en plutonium.

Overigens kan een thoriumreactor ook niet zonder uranium of plutonium. Thorium is op zichzelf niet splijtbaar, maar kan door neutronenbestraling worden omgezet naar U233, dat wel splijtbaar is. Er moet daarom altijd een hoeveelheid uranium of plutonium aanwezig zijn om de reactie op gang te houden.

In glastuinbouwgebied?

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

stuinbouw?

Achtergrond

Hoe werkt een kernreactor?

De ’brandstof’ van een kernreactor bestaat uit splijtstof. Dit zijn zware elementen zoals uranium, plutonium en thorium. Als deze elementen botsen met neutronen vallen ze uiteen in kleinere deeltjes. Dat heet kernsplijting. Essentieel is hierbij de kettingreactie: een neutron splijt een kern, en hierbij komen behalve de twee helften ook twee of drie nieuwe neutronen vrij. De nieuwe neutronen kunnen weer nieuwe kernen splijten, enzovoort.

De kunst is om steeds één neutron over te houden voor een volgende splijting; de andere worden geabsorbeerd in de splijtstof of in andere materialen in de reactor. Op die manier blijft het aantal kernsplijtingen in de tijd constant, en dus ook het reactorvermogen. De warmte die daarbij vrij komt wordt afgegeven aan een koelmiddel zoals water, helium of gesmolten zout. Vervolgens

wordt er stoom geproduceerd, waarmee een turbine wordt aangedreven die elektriciteit levert.

In de praktijk betekent een storing meestal een ongepland uitdoven van de kettingreactie, bijvoorbeeld als de reactor te heet wordt. In uitzonderlijke gevallen, zoals bij het ongeval van Tsjernobyl, is de reactor ’op hol geslagen’, waarbij het aantal splijtingen ongecontroleerd is gestegen.

Een voordeel van de hogetemperatuurreactor is dat hij niet oververhit kan raken, zelfs niet als de koeling uitvalt. Er zijn drie eigenschappen die dat voorkomen: een groot volume aan grafiet om eventuele niet afgevoerde nawarmte in op te slaan, een kleine hoeveelheid splijtstof in een temperatuurbestendige keramische vorm en een relatief smalle reactorkern zodat de warmte uit het midden altijd naar de rand getransporteerd kan worden.

Geen goed imago Kostprijs elektriciteit

> Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

33

Vervolg van pagina 33.

Achtergrond

Kernenergie op basis van thorium Er zijn verschillende reactorontwerpen die thorium kunnen gebruiken, zoals de hoge­ temperatuurreactor en de gesmoltenzout­ reactor.

De ’pebble bed hoge temperatuurreactor’ is in de jaren ’60 uitgevonden in Duitsland en de Verenigde Staten. Er heeft ooit een reactor gedraaid in Duitsland, tussen 1966 en 1988. Deze is echter stilgelegd bij gebrek aan belangstelling, onder meer door de lage prijs van fossiele brandstoffen. Op dit moment is de reactor nog steeds in het stadium van het prototype.

Simpel gezegd gaat het om een cilinder met een diameter van twee meter en een lengte van zes meter, met een dikke wand van grafiet. De buis wordt gevuld met splijtstof: een soort tennisballen met thorium en uranium (U235). Deze ballen geven warmte af van 700 à 800°C, waarmee water aan de buitenkant van het reactorvat wordt opgewarmd tot stoom. De stoom drijft een turbine aan. Het elektrisch vermogen bedraagt ergens tussen 10 en 20 MW. Een paar keer per uur wordt aan de boven­ kant van het vat een bal ingebracht en aan

ILLUSTRATIE: NUCLEAIRNEDERLAND

De hogetemperatuurreactor

de onderkant een bal uitgehaald. De bal aan de onderkant wordt getest of er nog energie in zit. Zo ja, dan gaat hij bovenin weer terug in het vat. Zo nee, dan gaat er een nieuwe bal in. Het gevolg hiervan is dat er in het vat een gelijkmatige temperatuur heerst. Bovendien wordt op deze manier alle brandstof opgebruikt.

Wat overblijft is licht radioactief afval, zoals dat ook in ziekenhuizen wordt geprodu­ ceerd. Dit kan eens in de paar jaar worden opgehaald.

Een dergelijke reactor gaat naar verwach­ ting 60 tot 80 jaar mee.

De gesmoltenzoutreactor De gesmoltenzoutreactor, ook nog in een stadium van ontwikkeling, kan ook thorium als splijtstof gebruiken. De warmte die bij de kernsplijting ontstaat wordt overge­ bracht op gesmolten zout. Deze reactoren zijn pas interessant bij grotere vermogens, rond 1.000 MW. Voor de glastuinbouw is dat een paar maten te groot.

Onzekerheid op energiemarkt

In het kort n Nu de wereld af wil van olie en gas

kan kernenergie een alternatief zijn. n TNO heeft in 2010 een geheim rap­

port geschreven over de haalbaarheid van kernenergie in de glastuinbouw. n Met name de kleine, veilige hogetem­ peratuurreactor biedt mogelijkheden. n Grootste obstakels zijn de grillige energiemarkt en het slechte imago.

34

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Yo u r A d j u v a n t S p e c i a l i s t

SURfaPLUS hulpstoen voor meer actie U bent welkom op stand 336 Tuinbouw Relatiedagen SURfaPLUS BV, Wageningen tel. 0317-451217 E-mail: info@surfaplus.com www.surfaplus.com

Kostenbesparing bij groeiremming in sierteelt: tot 50% minder remstof nodig met ELASTO G5 en ATPLUS Beter resultaat bij inzet van verscheidene insecticiden met HASTEN

media

media

Nuttig bodemleven kweken is specialistenwerk Belangstelling voor nuttig bodemleven groeit. Het opsporen en kweken van betreffende organismen moeten telers volgens specialisten niet zelf proberen. Telers kunnen wel sturen op weerbaarheid in hun teeltsysteem. Door ondernemende samenwerking kunnen ze wellicht op dit vlak minder afhankelijk worden van de grote multinationals.

Harmen Kamminga

FOTO’S: HANS NEEFJES

bloemisterij@hortipoint.nl

Zelf nuttige bodemorganismen kweken is ondermeer in Colombia al geruime tijd op meerdere bedrijven de gewoonste zaak van de wereld.

I Schatkamer

36

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Achtergrond

’Geen thuisbrouwerij’ Adviezen en producten om de weerbaarheid van gewassen in de bodem te verbeteren staan ook in de sierteelt in toenemende mate in de belangstelling. „Bijvoorbeeld in de teelt van phalaenopsis beginnen telers duidelijk de toegevoegde waarde van onze NatuGro producten te zien, waarbij ze verschillende biostimulatoren en Trianum toepassen”, illustreert Roger Boer, product manager bij Koppert Biological Systems in Berkel en Rodenrijs. Trianum, een middel op basis van een nuttige stam van de trichoderma-schimmel, kan sinds kort behalve als plantversterker ook als schimmelbestrijdingsmiddel worden ingezet.

Boer geeft aan dat in de sierteelt vooral een voorhoede van innovatoren en vroege volgers een dergelijk middel gebruikt. „Het gebruik neemt gestaag toe, niet ineens heel hard. Dit zijn toch heel andere middelen dan wat telers gewend waren. Nuttige microorganismen zet je heel anders in dan een chemisch middel. Meer preventief en voor de langere termijn. Het is niet langer een kwestie van een ziekte waarnemen en een middel uit de kast trekken. Het vergt echt een omslag van denken en handelen om naar een weerbaar systeem te komen, waaraan dit type middelen kan bijdragen.”

Abstracter Mark Hoogendoorn van Biopol Natural in Stellendam deelt die opvatting: „We moeten streven naar een totaal geïntegreerd systeem. Wij zien in de sierteelt veel interesse

in en toenemend gebruik van ons middel AgriNema op basis van diverse plantaardige emulgeerbare tegen plantparasitaire aaltjes.

Maar als je de ene plaag verdrijft, wat neemt dan de vrijgekomen ruimte in? Gunstig bodemleven of een andere ziekteverwekker?”

Hoogendoorn merkt dat het werken met micro-organismen voor telers abstracter is dan met het blote oog zichtbare biologische bestrijders. „En dat was ook niet van de ene op de andere dag ingeburgerd.” In zijn ogen is voor telers dan ook meer te winnen met het analyseren, monitoren en onderhouden van de bodemgezondheid dan met het kweken van eigen trichoderma-schimmels, mycorrhiza’s of ziektedodende bacteriën.

Jan Haaksman, chrysantenveredelaar in Nederland en Colombia, verhandelt sinds kort Biotamax-producten met dergelijke micro-organismen in Nederland. De formulering werd ontwikkeld door microbiologen in nauwe samenwerking met de teeltpraktijk. „Ik kom veel in Colombia en India. In deze landen is men met deze ontwikkeling en de praktische toepassing duidelijk verder dan in Nederland”, aldus Haaksman. „In Colombia was microbiologische kennis lange tijd beter beschikbaar dan kant-en-klare bestrijdingsmiddelen. Het land kent ook veel commerciële microbiologische laboratoria. De praktische kennis van bruikbare combinatie van gewassen en micro-organismen is er al heel verfijnd. Als je in Colombia een kwekerij van 100 ha runt, kun je bovendien je eigen microbioloog in dienst nemen.”

Geen luxe Dat laatste is volgens Haaksman bepaald geen overbodige luxe. „Een kweekvat voor plantversterkers in Colombia of India mag er op het oog soms amateuristisch uit zien, bedrijven die er mee werken weten heel goed waar ze mee bezig zijn. Als je niet uitkijkt ben je zomaar een gevaarlijke salmonella of een E. coli-bacterie over je exportproduct aan het verspreiden. Het is geen thuisbierbrouwerij!”

Haaksman verwacht dat bloementelers in Nederland de komende jaren voor de inzet van nuttige bodemmicro-organismen in toenemende mate de kunst zullen afkijken van buitenlandse collega’s die zich al veel langer met minder bestrijdingsmiddelen hebben moeten redden. „Telers in Nederland willen eerst zien dat het werkt, dan willen ze er wel aan”, meent hij.

Naast het gericht inzetten van positief bodemleven, pleit Haaksman voor een heroriëntatie op de waarde van sommige in onbruik geraakte teeltgewoonten: „Vroeger goten chrysantentelers de eerste keer na het planten op vers gestoomde grond met slootwater. Onbedoeld entten ze zo de bodem weer aan met een grote diversiteit aan micro-organismen. Daar zaten vast ook ziekteverwekkers tussen, maar ook veel goeds. Nu stomen we nog steeds alles kapot, maar vullen niets meer aan. Als dan een ziekteverwekker het snelst de bodem weet te koloniseren, is er bijna geen houden meer aan.”

Groen lampje

> Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

37

XXX

Vervolg van pagina 37.

Slecht wortelmilieu

De kweek van nuttige organismen gebeurt voor een deel ook ’droog’ en onder labomstandigheden, bijvoorbeeld door ze te enten op rijstkorrels.

Grote chemie

Bodemweerbaarheid

38

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Dag van de Tulp 2016

Nieuwe, betere tulpen gewenst „Eigenlijk zou de bollenkraam meer vernieuwd moeten.�

Vice-voorzitter Nico Wit van de KAVB-productgroep Tulp zei het toen hij de laatste areaalcijfers van de BKD nog niet gehoord had. Sortimentsverbetering is welkom.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

Z

Interesse voor nieuw sortiment

FOTO: HANS NEEFJES

Onderscheiden

Er is behoorlijke interesse voor nieuw sortiment, bleek op de marktbroeishow tijdens de vierde editie van de Dag van de Tulp. Maar vernieuwing mag sneller, gaven sprekers aan.

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

39

Gewasbeschermingsbijeenkomst Van Iperen

Systeemaanpak krijgt vorm in Gewasbeschermingsmiddelen zijn nodig voor het beheersen van ziekten en plagen in chrysant. Chemische middelen leggen de basis, maar hygiĂŤne, bodemleven, klimaat, water en bemesting zijn ook belangrijk. Kortom: systeemaanpak.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

E

FOTO: HANS NEEFJES

Systeemaanpak testen

De Halofog van fabrikant Frans Veugen trok belangstelling op de bijeenkomst die Van Iperen organiseerde voor chrysantentelers. Een welkom hulpmiddel om snel, makkelijk en effectief het gewas te beschermen tegen ziekten en plagen.

40

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

chrysant

Achtergrond

Zoektocht naar alternatief voor stomen Teler Michel Grootscholten legde op de gewasbijeenkomst in Maasdijk uit dat hij in 2015 onderzoek startte naar een alternatief voor stomen. „Stomen kost tijd en geld en is niet jaarrond te doen op alle gronden. Maar we moeten wat doen aan de tripspoppen in de grond. Momenteel is dat nog een belangrijke infectiebron.” Grootscholten ging op zoek naar een oplossing en kwam in contact met het Wageningse bedrijf TOP B.V., dat zichzelf omschrijft als ’innovatie-dienstverlener’. „Ze wisten niets van chrysant of trips, maar ik zocht juist een

partij die anders denkt”, legt de teler uit Monster uit. Afgelopen jaar is geprobeerd om met elektrische verhitting tripspoppen in de grond te doden. Een soort elektrische deken is op bakken gelegd waarin grond en tripspoppen zaten. Het lukte om de grond tot 55 graden te verhitten, maar de tripsbestrijding was nog niet afdoende. In de gazen kooien die na de behandeling op de grond werden gezet, kwamen uiteindelijk toch tripsen tevoorschijn. De zoektocht van Grootscholten en TOP B.V. naar alternatieven voor stomen gaat daarom door.

Fungicide Veilig voor het gewas

Keuken niet vol

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

41

Teelttips ZOMERBLOEMEN Luis en slak Net ontwikkelende scheuten van vaste planten gewassen in de kas kunnen zeker in de warme winter als deze al zeer vroeg last hebben van ongedierte. Het probleem van de aantastingen is dat ze eigenlijk helemaal niet opvallen. Bij de aantasting van slakken in vooral delphinium lijkt het er op dat sommige, vaak nattere plekken iets langzamer

TULP Bruine wortels Nog regelmatig komen we problemen tegen met bruine wortels. Wanneer bollen vrij rauw/wit gerooid worden, blijven er veel ’remstoffen’/fenolen achter in de bolhuid. Deze stoffen komen in het broeiwater op het moment dat de bollen opgeplant en op

LELIE Groeistippen Momenteel is de kans op groeistippen in de knop aanwezig. De eerste gevallen zijn reeds gesignaleerd.

Er is sprake van een fysiologisch probleem die een afwijking aan de knop geeft. Het schadebeeld lijkt erg op prikschade van trips of luis in de knop. Het komt

42

ANEMOON

weggroeien. Op zich niet vreemd, omdat een natte plek ook vaak een iets koudere plek is. Regelmatige controle is nodig om te bepalen of er sprake is van achterblijvende groei of van slakkenvraat. Slakkenvraat is goed herkenbaar omdat de slakken alleen de hele kleine blaadjes vreten en de steeltje laten staan. In andere gewassen, zoals bijvoorbeeld veronica is er op de achterblijvende

plekken vaak sprake van een extreme luisaantasting. Deze luisjes zijn zo klein, dat ze voor iemand boven de 40 vrijwel niet met het blote oog te zien zijn. Meestal zijn het er wel extreem veel, waardoor de plant niet gaat groeien.

Neem dus even een loep mee als er wordt gecontroleerd.

Watergift

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

water gezet worden. Ze zorgen ervoor dat de wortels bruin worden en sterk afgeremd in de groei.

Wanneer er sprake is van te weinig wortels hierdoor leidt dat meestal tot tulpen die tekort komen zowel qua lengte als gewicht. In extreme gevallen leidt het zelfs tot verslijming van de wortels en groeien de tulpen helemaal niet meer.

De belangrijkste maatregel voor het nieuwe seizoen

is zorgen dat de bollen voldoende afgerijpt zijn voordat ze gerooid worden. Probeer dit onder de aandacht van uw leverancier te brengen wanneer u uw bollen niet zelf teelt, maar inkoopt. Wanneer u op dit moment een partij met bruine wortels heeft, is het enige alternatief om het broeiwater zo snel mogelijk te verversen en dat indien nodig nog één of een aantal keren te herhalen.

EC waterbroei

meestal voor in Oriëntals, OT hybriden en Longiflorums. De exacte mechanismen zijn niet bekend, maar we weten inmiddels wel het nodige. In tegenstelling tot schade door botrytis is er geen sprake van rottend weefsel of wratvorming.

Het gaat om een klein plekje knopweefsel dat verdroogd/afgestorven is.

De meeste meldingen komen altijd wanneer na een periode van donker weer de zon weer gaat schijnen. Het lijkt erop dat

lage nachttemperaturen voorafgaand aan een zonnige dag de kans op groeistippen vergroten. De hypothese is dat wanneer er voorafgaand aan zonnig weer, sprake is van een relatief koele en ’inactieve’ plant er weinig aanvoer is van vocht en voedingsstoffen naar de knop. Een zonnige dag kan vervolgens de ’kop’ van het gewas snel opwarmen waarbij de knoppen bovenin sneller opgewarmd worden dan de rest van de plant. De

knoptemperatuur bepaalt in belangrijke mate de groeisnelheid van de knop.

Met andere woorden, hoe warmer de knop, hoe sneller die groeit. Vervolgens gaat de groeisnelheid van de knop uit de pas lopen met de sapstroom van de plant: ze krijgt tijdelijk onvoldoende vocht en voeding waardoor (kleine) delen van het knopweefsel verdrogen/groeistippen vormen. De belangrijkste preventieve maatregelen die u kunt nemen zijn:

De watergift bij anemoon staat in rechtstreeks verband met de aantastingen van Botrytis. Als er te weinig water wordt gegeven is de kans op Botrytis groter. Door het water geven ontstaat er een sterkere plant die beter tegen deze schimmel bestand is, maar worden ook de Botrytis sporen beter van het blad gespoeld. De hoeveelheid water die er bij dit gewas gegeven wordt, staat niet direct in verhouding met de verdamping van het gewas. Om deze plant goed te laten groeien moet er steeds vers water langs de wortels komen. Een goede afwatering is dus bij dit gewas van levensbelang.

In februari neemt de verdamping toe. Dat betekent dat het evenwicht tussen water en meststoffenverbruik verschuift richting meer water verbruik. Dit betekent dat u de EC van het broeiwater dat u geeft wat kunt verlagen. Vooral voor die bedrijven die nog met relatief hoge EC waarden werken is dit iets om rekening mee te houden.

Bij een te hoge gift kan

de EC in de bak zomaar oplopen richting de 2,5 en hoger en dat is normaliter ongewenst. In de normale waterbroei streven we in de bak een EC na die tussen de 1,5 en 2,0 ligt.

Alex Buis Tulpenadvies, 06-42388337 Wilfried Poland Bloembollenadvies, 06-31698070

Extreme instraling wegschermen.

De nachttemperatuur niet te ver laten wegzakken ten opzichte van de dagtemperatuur; hanteer ’s nachts hogere temperaturen als het overdag door instraling warmer wordt.

Zorg ook in de nacht voor een ’actief’ kasklimaat, zodat er al wat meer opwaartse sapstroom is als de zon erbij komt.

Wilfried Poland Bloembollenadvies, 06-31698070 Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Schoffelen

GROENE EN BONTE PLANTEN Schimmels Ondanks een lage ziektendruk steken soms schimmelziekten de kop op. In kouder gekweekte gewassen is er snel een botrytisaantasting en bladvlekken. Deze zijn heel goed preventief te bestrijden met middelen als Luna Privilege of Teldor. De beste preventie is echter een goede klimaatregeling.

Zorg er voor dat het gewas niet nat staat of te lang nat blijft na een gietbeurt.

Let eveneens goed op uw schermdoekinstellingen; als doeken te laat opengaan wordt er te weinig vocht afgevoerd en een inactief klimaat gerealiseerd. Beter het klimaat activeren dan te veel moeten bestrijden.

Wortelaandoeningen komen veelal door een onregelma-

PERKGOED Teeltwissenling Wintergewassen worden nu vervangen door eenjarige zomerbloeiers. Vaak staan er verschillende gewassen op het bedrijf die allemaal een eigen verzorging vragen.

In koude gewassen als violen, belles en primula eist de schimmelziektenbestrijding alle aandacht. Door het zachte weer is botrytis een veel voorkomende plaag. Zorg voor een goede luchtbeweging vooral op regenachtige dagen met weinig wind. Verwarmen lijkt overbodig, maar in de vroege ochtend is verwarmen geen overbodige luxe om een actief klimaat te realiseren en te vochtige Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

tige watergift. Het klimaat van de laatste weken was niet gemakkelijk. Relatief warm weer met af en toe een zonnige dag maakt de keuze voor een watergift niet gemakkelijk. Hierdoor is de pot ook vaak langer nat dan gewenst en vormt pythium snel een probleem. Houd in deze gevallen de pot wat droger, zodat de wortel de tijd krijgt zich te herstellen.

Aangetaste partijen beter niet spuiten, maar aangieten met middelen als Proplant, Fenomenal of Ridomil Gold.

Belangrijk is dat er voldoende middel gebruikt wordt.

De meeste fabrikanten adviseren 100 ml oplossing per liter potgrond. Beter is lager te doseren dan te weinig vloeistof te gebruiken. Het is verder beter een aantasting

lucht af te voeren. Een preventieve aanpak met schimmelbestrijdingsmiddelen is aan te raden. Potten wat droger houden en alleen water geven op dagen dat er een goed klimaat is te regelen. De zonnige dagen van de laatste weken zijn uitstekende dagen om water te geven en het gewas snel te laten opdrogen.

Er wordt ook al weer veel opgepot voor het komende voorjaar. Houd er rekening mee dat jonge planten wat warmer opgekweekt moeten worden. Na het oppotten in de kas een hogere temperatuur regelen. Probeer de jonge en oude gewassen te scheiden. Als dit niet mogelijk is, hang er dan tijdelijk een plastic scherm tussen.

Een te koude start heeft gevolgen voor de gewenste afzetperiode. Stekmateriaal allemaal wat warmer houden

pleksgewijs en selectief te bestrijden dan een ruimtebehandeling.

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Eksters

Insecten en mijten Insecten en spintmijten zijn momenteel niet erg actief.

Goed scouten is aan te raden vooral op plekken die altijd als eerste een aantasting laten zien. Wees wel alert op wolluis. Een oude aantasting in de winter is vaak inactief, maar zeker niet dood. Zodra de etmaaltemperatuur stijgt, wordt deze weer actief. Helaas is deze plaag maar met beperkte middelen te bestrijden. Er zijn echter hoopvolle tekenen van een effectieve biologische aanpak.

Arie van Bostelen, 06-51312208

in de eerste weken van de groei. Begonia tuberosa moet in het groeiseizoen warmer gekweekt worden dan andere zaadproducten.

Als de plant weer goed geworteld is, is de opkweektemperatuur weer iets te temperen. Zodra de nieuwe wortels aan de rand van de pot zitten, starten met bemesten. Begin met enkele stikstofhoudende schema’s en schakel na een paar keer water geven over op een meer generatief schema met extra sulfaat en magnesium.

De insectendruk is laag.

Goed scouten is vooralsnog voldoende en dan pas ingrijpen. Schimmelbestrijding in jonge gezonde planten hoeft ook niet direct. Bij twijfel wel preventief actie ondernemen.

Anton Hooijmeijer, Schneider Youngplants, 06-53281711

Als ik vanuit de kas de schuur inloop is het alsof ik verzeild raak in opnames van de film The Bird.

Ik hoor gekrijs boven me. Een ekster kijkt me kwaadaardig aan. Hij vliegt op, ziet geen uitweg en komt weer terug. Ik schreeuw ook. ’Ksssss!’

Opgejaagd vindt hij het gat naar de kas en met tweemaal hippen is hij door het luchtraam verdwenen. Rotkreng.

Mijn eerste kennismaking met eksters is alweer jaren geleden. Het ging om een nest in een trog van het schermdoek. Jonge vogeltjes die met hun bekjes open op voedsel zaten te wachten.

Heel lief. Ik kan me niet herinneren dat we veel last van ze hadden. Dat is nu wel anders.

Want er heerst in onze buurt een ware eksterterreur. Dat merken onze katten. Zo gauw ze maar in de buurt komen van een nest komt de luchtmacht in actie. Luid schreeuwend worden ze belaagd door de grootste exemplaren. En of het nu komt doordat die katten van ons poessies zijn, ik weet het niet, maar de vogels winnen.

Met de staart tussen de benen sluipen de katten weg. Kennelijk heeft een ekster gezag.

En denk nu niet dat het om bepaalde periodes in het jaar gaat. Nee, zomer en winter, voorjaar en herfst, het ziet zwartblauwwit van de vogels.

En ik snap dat wel. Want waar is het nu beter toeven dan in een kassengebied? Als het regent of koud is hip je door een luchtraam naar binnen en klaar ben je. Spul voor een nestje? Je sloopt gewoon wat glaswol uit de isolatie van een verwarmingspijp. En traliespanten zat om even op uit te rusten en de boel onder te schijten.

En dat is nou net waar ik zo’n gruwelijke hekel aan heb. Want dat je gebruikmaakt van mijn gastvrijheid, prima, ga je gang. En dat je resten van oude gewassen meeneemt naar buiten, geen probleem. Maar je gaat niet mijn kostbare bloemen zitten onderflatsen! Ben je nou helemaal gek geworden!

En dus vraag ik aan onze loonwerker wat ik met die eksters aan moet. ’Ja joh, vroeger zetten we een schoteltje water neer met een smeerseltje.’

Een smeerseltje? ’Ja, parathion of zoiets. Maar dat kan natuurlijk niet meer.’ Nee, me dunkt.

MVO en zo. Wakker Dier. Marianne Thieme.

Hallo.

Nou ja, dan maar niet. Kippengaas in de luchtramen is ook niks. Nog een geluk dat koeien niet kunnen vliegen.

43

Nieuws

Florensis en Arcadia vallen in de prijzen tijdens AIPH-congres International Grower of the Year 2015

Prestigieuze prijs

FOTO’S: AIHP

Kroon op ons werk

’Gold’-winnaars managementteam Arcadia Chrysanten (links) en directielid Leo Hoogendoorn namens Florensis (rechts).

Colofon Redactie E-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl Vakredactie POLITIEK EN ECONOMIE Quincy von Bannisseht (071) 565 96 37, qvb@hortipoint.nl Peter van Leth (071) 565 96 88, pvanleth@hortipoint.nl MARKT EN AFZET Arie-Frans Middelburg (071) 565 96 87, afmiddelburg@hortipoint.nl Cindy van der Zwet (071) 565 96 30, cvanderzwet@hortipoint.nl TEELT EN TECHNIEK Hans Neefjes (071) 565 96 38, hneefjes@hortipoint.nl

Joef Sleegers (071) 565 96 42, jsleegers@hortipoint.nl Eindredacteur Jenny Mostert (071) 565 96 33 Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

Uitgever Het Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen Schipholweg 1, 2316 XB Leiden, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: svs@hortipoint.nl, website: www.hortipoint.nl Directeur Emile Blomme

vuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

(071) 565 96 71

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun

Secretariaat Linda Laman Alice Hoogenboom

professionele kennis en ervaring en de te gebruiken

(071) 565 96 78 (071) 565 9679

informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar

ABONNEMENTENSERVICE Een abonnement kunt u aanvragen bij de abonnementenservice van Abonnemen www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter.

Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Ook via www.vakbladvoordebloemisterij.nl/abonneren kunt u een abonnement aanvragen. Op deze website vindt u ook de prijzen van de verschillende abonnementen.

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 12 weken voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of via de site. Ook voor informatie over een lopend abonnement kunt u contact opnemen met de abonnementenservice.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Accountmanager: Gert-Jan Bloemendal, (0342) 49 48 07, g.bloemendal@bdu.nl Media-adviseur: Martin ten Hoven, (0342)- 494291 Verkoopleider: Ron van de Hoef, (0342) 494 263, 06 51 80 63 25, r.v.d.hoef@bdu.nl

44

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorg-

gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Druk: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

klimaatneutraal natureOffice.com | NL-215-194179

gedrukt

Dit vakblad is gedrukt op FSC®-gecertificeerd papier en klimaatneutraal geproduceerd.

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Kasgenoten

A genda 6 feb Leo Ammerlaan-loop (in de kas), Bleiswijk.

Info: www.leoammerlaan.nl/loop 11 feb Themadag fulltime sollicitant, Demokwekerij Westland.

Info: www.mobiliteitscentrumglastuinbouw.nl 16-18 feb Tuinbouwrelatiedagen, Gorinchem.

Info: www.evenementenhal.nl 18-21 feb Vaktentoonstelling Zwaagdijk.

Info: www.vaktentoonstelling.nl 19 feb Van chemie naar ecologie, bijeenkomst, Amsterdam. Info: www.knaw.nl 19-22 feb Lenteflora, huisbroei- en bloembollenshow, Lisse. Info: www.lenteflora.nl 1 maa Lokale toepassingen van LNG, bio-LNG en bio-LPG, evenement, Lelystad.

Info: www.biowkk.eu 24 maa Kennisdag substraat: Begeleiding substraatteelten, Bleiswijk.

Info: www.wageningenur.nl/glastuinbouw

LTO Glaskracht Nederland 10 feb Gewasbijeenkomst chrysant, 19.00-22.50 uur, Gameren 10 maa PlantgezondheidEvent, Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk 7 apr EnergiekEvent, Bleiswijk 9 jun WaterEvent, Bleiswijk Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

Keukenhof 24 maa-16 mei Lisse, bloemenshows: 24-29 maa Tulpen, 24 maa–5 apr Hyacinten, 24 maa–28 apr Bloeiende heesters, 24 maa–16 mei Orchideeën, Anthurium, Potplanten, Amaryllis, Bol-opPot, Lelie, 31 maa–5 apr Freesia, 7–12 apr Gerbera, 14–19 apr Rozen, 21–25 apr Narcissen- en Bijzondere bolgewassen, 25 apr–1 mei Tulpen, 27 apr-3 mei Alstroemeria, 29 apr–16 mei Vaste planten, 5–10 mei Chrysant- en Calla, 5–16 mei Lelie, 12–16 mei Anjer- en Zomerbloemen. Info: www.keukenhof.nl

Buitenland 16-18 feb Salon du Végétal, Angers, Frankrijk.

Info: www.salonduvegetal.com 24-26 feb Myplant & Garden, Milaan, Italië.

Info: myplantgarden.com 26-28 feb HortiExpo, horti- en mechanisatiebeurs, Pune, India. Info: www.hortiexpo.com 9-11 maa Worlf Floral Expo, Los Angeles, Verenigde Staten. Info: www.worldfloralexpo.com 15-17 maa Nordic Flower Expo, Malmö, Zweden. Info: www.nordicflowerexpo.com

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

!

Documenten en linken naar website

Vakblad voor de Bloemisterij 5 (2016)

Foto’s

Filmpjes

FOTO: QUINCY VON BANNISSEHT

Binnenland

Leeftijd: 52 jaar Plaats: Middenbeemster Teelt: diverse buitenbloemen en blauwschokkers Oppervlakte: 6 ha

Dirk Konijn Met wat voor voertuig staat u op de foto? „Dat is mijn eigen trein, waarmee ik de oogst van het veld naar de schuur kan transporteren. Er kunnen makkelijk een aantal kuubskisten of plukbakken op. Het apparaat loopt op een benzinemotortje, makkelijk toch?”

Waar is een buitenbloementeler midden in de winter mee bezig? „Behalve buitenbloemen – akelei, penstemon, dille, bupleurum, carthamu, sedum en sierkool – teel ik ook blauwschokker (kapucijner). Nadat ik in november de laatste sierkool van het land heb gehaald, ben ik ’s winters bezig met het zaaien van blauwschokker, het verspenen van planten en het ’opruimen’ van het land. Ik maak de grond dan klaar voor de akelei. Dat betekent dat ik zo’n duizend erwtenpalen uit de grond moet halen en zesduizend meter gaas moet opruimen; daarna nog ruige mest laten uitrijden en ploegen. De akelei kan ik dan meestal eind mei oogsten.”

Hoe is het afgelopen seizoen verlopen met de bloemen? „In het voorjaar van 2015 hebben we hier een storm gehad die aardig wat schade in mijn gewassen heeft veroorzaakt. Dat voel je in je portemonnee. Daarnaast had ik in de herfst schimmel in de brassica, waardoor eveneens een flinke hoek verloren is gegaan.

Gelukkig is veel goed gemaakt door de prijzen, die op een behoorlijk niveau zaten.”

Waar kunt u zich druk over maken? „Over het gewasbeschermingsbeleid van de overheid. Het is moeilijk te verkroppen dat het gebruik van bepaalde gewasbeschermingsmiddelen wél in allerlei eetbare koolsoorten is toegestaan, maar niet in brassica. Ook ben ik niet zo te spreken over de NVWA. Laatst kwam die onverwacht inspecteren. Toen maakten ze foto’s van de kalender die ik in de schuur heb hangen en waarop ik mijn gewasbeschermingsregistratie bijhoud. Ze lazen dat ik op een bepaalde datum 60 m2 onkruid ging spuiten. Daar kreeg ik dus een boete voor omdat dat middel niet was toegestaan. Later hoorde ik dat een akkerbouwer, die hetzelfde middel had toegepast op een veelvoud van het aantal hectares dat ik heb, precies dezelfde boete had gekregen. Onbegrijpelijk.”

Runt u het bedrijf in uw eentje? „Ja, alleen tijdens piekperioden doe ik een beroep op scholieren, huisvrouwen en een Pool. Zo’n dertig jaar geleden ben ik voor mezelf begonnen, eerst met groenten, later al gauw gevolgd door bloemen. In 2004 heb ik kanker gehad, waarvan ik na een jaar gelukkig hersteld ben. Ik ben toen als zzp’er geleidelijk aan weer gaan werken, terwijl ik mijn bezigheden op de kwekerij langzaam opschaalde. In die tijd heb ik van alles gedaan. Ik heb bij een lelie-, chrysanten- en nerinekweker gewerkt, maar ook aan de Noord-Zuidlijn gewerkt. Vanaf 2009 heb ik me volledig op mijn eigen kwekerij gestort.”

45

MACHINAAL OPPOTBEDRIJF

OPPOTTEN, POTTENPERSEN EN VERHUUR SINDS 1990 (25 JAAR) WWW.JOSVANDERHOEVEN.NL INFO@JOSVANDERHOEVEN.NL 06-54734323

Compleet in teeltvloeren Telefoon: 0182 - 351144 • Bergambacht info@houdijkdenboer.nl • www.houdijkdenboer.nl

Kuma II B.V.

Tevens alle stoomwerkzaamheden Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl

Bloempotten Opzetstukken Inpakstokken Aanverwante artikelen

Gereedschap en matrijzenmakerij Spuitgieten Recycling van kunststof

Groot assortiment uitgangsmateriaal

Krijten en reinigen Wij helpen u graag! tel: 06-18277073 www.sproeibedrijf-os.nl

• Euphorbia milii • Cupressus Wilma • Ficusvariëteiten • Sundaville • Kuipplanten en kruiden • Lavandula • Senetti

mvanveenbv.com | 0297 32 65 16

Gespecialiseerd in teeltvloeren, beregening, wateropslag en grondwerk.

Bezoek ons op Tuinbouw Relatiedagen in Gorinchem in standnr. 128

Telefoon: 0182 - 351144 • info@houdijkdenboer.nl • www.houdijkdenboer.nl