VBB_06-2016

Bloemisterij Vakblad voor de

6 71e jaargang 12 februari 2016

Meer mini’s op de markt 12

10 Intelligente

14 Telersvereniging

28 Superniche

30 Praktijk pakt

kasruiten kunnen het verschil maken

Unicum Freesia nu 20 jaar actief

Pon-Pon probeert exclusief te blijven

CO2 voor lelie nog nauwelijks op

media

Gespecialiseerd in teeltvloeren, beregening, wateropslag en grondwerk.

Bezoek ons op Tuinbouw Relatiedagen in Gorinchem in standnr. 128

Telefoon: 0182 - 351144 • info@houdijkdenboer.nl • www.houdijkdenboer.nl

Bloemisterij Vakblad voor de

8 Vergroening middelen in een hogere versnelling

Opinie 4 Interview: ’Bioteelt heeft toekomst, maar ik hou het voor gezien’ 4 Commentaar: Nederlandse tuinbouw proeftuin voor de wereld 5 Stelling: Glazen Tulp Award verdient aandacht grote publiek

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet 8 Milieu: Vergroening middelen in een hogere versnelling 10 Onderzoek: Lcd-techniek uit televisie kan kas intelligent maken

14 ’Openheid en eerlijkheid zijn het belangrijkst’

11 Column: Feico Smit 12 Ondernemen: Kamerplanten in 7 cm-pot in opmars 14 Afzet: ’Openheid en eerlijkheid zijn het belangrijkst’ 16 Vragen: Niet-gerealiseerde zelfstandigenaftrek bij overlijden gebruiken?

Markt 20 Weer wijfelende start van narcissenseizoen 20 Chinees Nieuwjaar bepaalt succes forsythia 21 Snijhyacint moet na goede start door prijsdip 22 Azalea: schaarste verwacht aan eind seizoen 23 Muehlenbeckia blijft klein ondanks spectaculaire groei

Teelt

28 Unieke Pon-Pon gaat stap voor stap de markt op

24 In beeld: Hightech kas in de achtertuin 26 Gewasbescherming: Kasgeluiden 28 Ranonkel: Unieke Pon-Pon gaat stap voor stap de markt op 30 Lelie: CO2 nog steeds bijzaak in leliebroeierij 32 Potplanten: Phoenix uit Costa Rica niet welkom 34 Teelttips: trachelium, roos, chrysant, phalaenopsis, snij-anthurium 35 Column: Kees van Egmond

Nieuws 36 Areaal potplanten in de lift

32 Phoenix uit Costa Rica niet welkom

Service 37 Kasgenoten: Roel en Piet Kuivenhoven Agenda Voorplaat: Foto: Hans Neefjes

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

3

Opinie Jan Knook, biologische zomerbloementeler

’Bioteelt heeft toekomst, maar ik hou het voor gezien’

FOTO: PETER VAN LETH

Het is een lastige beslissing voor Jan Knook uit Middenbeemster om met het telen van biologische zomerbloemen te stoppen. „Als ik jonger was geweest, een opvolger of partner had gehad, zou het niet aan de orde zijn geweest. Het alleen de verantwoordelijkheid hebben, trekt een te zware wissel op me. Resulterend in slecht slapen, stress en spanningen.”

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

Is er geen brood meer te verdienen in biobloemen?

Dergelijke clubs zijn er in het verleden ook niet in geslaagd. Toch?

De tijd is dus rijp voor biobloemen?

Waarom zijn telers afgehaakt?

Wat moet die club realiseren?

Hoe is het tij te keren?

Commentaar Quincy von Bannisseht vakredacteur qvb@hortipoint.nl

Is het uitblijven van een doorbraak biobloemen iemand te verwijten?

Nederlandse tuinbouw proeftuin voor de

H

oewel Nederlandse glastuinders over het algemeen niet dol zijn op meerjarig onderzoek, kan zulk onderzoek wel degelijk veel interessants opleveren. Neem nu het onderzoek naar de adaptieve kas, een nog niet bestaande energieneutrale kas met ruiten die automatisch meer of minder licht en warmte doorlaten, al naar gelang nodig is voor het gewenste binnenklimaat en die verder beschikt over een uitgekiende klimaatregeling die van uur tot uur vooruit kan lopen op te verwachten weer-, teelt- en productiescenario’s. Naar zo’n hightech kas is vijf jaar onderzoek gedaan, op kosten van de rijksoverheid (dat kon toen nog, maar dat terzijde).

Belangrijkste uitkomst van het onderzoek is dat de ontwikkeling van zo’n intelligente energieneutrale kas binnen handbereik ligt, mits de sector er ook nog de verse kennis in stopt die gedurende de looptijd van het onderzoek is opgedaan met andere hightech-kasconcepten. De onderzoekers adviseren de glastuinbouw alles op alles te zetten om tot zo’n adaptieve energieneutrale kas te komen zodat dit technische hoogstandje vervolgens aan het buitenland verkocht kan worden.

Die aanbeveling past in het plaatje dat we de laatste jaren zien ontstaan: de Nederlandse tuinbouw als proeftuin voor de tuinbouw wereldwijd. Net zoals Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

Speelde uzelf ook op safe?

Stelling

Glazen Tulp Award verdient aandacht grote publiek Voor schrijvers van boeken bestaan er bijvoorbeeld de AKO Literatuurprijs, NS Publieksprijs of de Gouden Griffel. De Nederlandse filmindustrie kent het Gouden Kalf. En de sierteeltsector heeft haar Glazen Tulp Awards. Maar deze laatste Awards zijn totaal onbekend bij het grote publiek. En dat terwijl de sierteelt met € 4,5 miljard een jaaromzet vertegenwoordigt die vele malen groter is dan die van de Nederlandse boeken- en filmindustrie. De Glazen Tulp Awards verdienen dus veel meer aandacht op de landelijke tv en in landelijke kranten en publiekstijdschriften.

Martijn Sijben, snijhortensiakweker in Weert

Maar toch houdt u er mee op...

„De Glazen Tulp Awards verdienen meer aandacht ja, maar om daar een programma aan te wijden in de proporties van een Gouden Kalf lijkt mij wat overdreven. ’De leek’ vindt bloemen en

planten prima, maar ziet het vaak niet als prestatie als er een nieuwe bloem of plant is gekweekt.

Wellicht is het een idee om een soort programma maken zoals Succesaward, waarin meerdere bedrijven worden genomineerd.”

Marc Rutgrink, zomerbloementeler in Lisse Heeft u spijt of bent u teleurgesteld?

wereld Silicon Valley kraamkamer van de Amerikaanse tech-sector is, terwijl veel van de productie elders in de wereld plaatsvindt.

Om Nederland als mondiaal centrum van tuinbouwkennis en -innovatie uit te bouwen, zal er op vaderlandse bodem altijd een bepaald minimaal productieareaal – de feitelijke proeftuin – noodzakelijk blijven. Wat de omvang van die kritische massa moet zijn, is echter een vraag waarop zelfs de economen van het LEI geen pasklaar antwoord hebben. Aan de andere kant biedt u dat als tuinder, als primaire producent, de kans uw bestaansrecht te blijven bewijzen.

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

„Ja, ze verdienen wel meer aandacht bij het grote publiek. Maar de landelijke televisie is meer geïnteresseerd in BN’ers en die lopen meer rond op het boekenbal of de uitreiking van het Gouden Kalf dan bij de Glazen Tulp Award. Om het grote publiek te bereiken moet je het anders of groter

aanpakken. De vraag is hoe. Misschien moet je activiteiten combineren. Want de interesse is er vaak wel maar onbekend maakt onbemind. Neem de Nationale Tulpendag op de Dam in Amsterdam met de tulpenpluktuin. Dit wordt door de nationale en internationale media opgepakt. Dus creatieve mensen: geef door die ideeën voor een Glazen Tulp Award die wel gezien en gehoord word.”

Roland Meeuwsen, potplantenkweker in Lent „Ik vind sowieso dat er veel meer aandacht moet komen voor onze bloemen en planten om het publiek (onze klanten) te blijven verleiden tot aankoop daarvan. Maar er zit wel een verschil tussen een publieksprijs voor film of boek en de Glazen Tulp. Het grote publiek kan makkelijker een mening vormen over bijvoorbeeld een film doordat ze daar veel meer direct mee te maken hebben.

We zullen de noviteiten moeten selecteren door een vakjury en ze daarna bij het grote publiek onder de aandacht brengen. Hiervoor zullen verschillende media ingezet moeten worden (radio, tv, sociale media) om er een publieksprijs van te maken.

Als we als sector meer geld en energie in de Glazen Tulp gaan stoppen, zal daar ook meer aandacht voor komen. Al met al is er nog veel werk te verrichten op gebied van promotie en reclame.”

5

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.

Lidl start met verkoop dagverse bloemen Discounter Lidl verkoopt sinds 8 februari in honderd filialen dagverse bloemen, zo meldden de Levensmiddelenkrant en Distrifood. De supermarkt gaat dagelijks rozen en Fairtrade rozen verkopen, aangevuld met seizoensbloemen zoals tulpen, trosanjers, germini’s, chrysanten en zonnebloemen. Ook zijn er seizoensboeketten, luxere boeketten en boeketten voor speciale momenten. Alle snijbloemen zijn MPSgecertificeerd. Een bos bloemen verkoopt Lidl vanaf € 1,99. Een gemengd boeket is vanaf € 4,99 verkrijgbaar.

’Positie netleverende WKK’s blijft onveranderd slecht’ De marktpositie van netleverende WKK’s is het afgelopen jaar onveranderd slecht gebleven, ondanks heftige bewegingen in de prijzen van gas, kolen en elektriciteit. Dat blijkt uit de jongste WKK-barometer van Energy Matters. Voor de komende drie jaar wordt verwacht dat tuinders die al een WKK hebben, rendabel kunnen draaien. Voor telers die WKK-stroom voor hun belichting gebruiken, verbetert de situatie zelfs.

Investeren in WKK voor enkel netlevering blijft voorlopig af te raden. Pas na 2020 komt een betere sparkspread in zicht. De overcapaciteit, met alle oude en de nieuwe kolencentrales, werkte in 2015 sterk door op de Nederlandse elektriciteitsmarkt. Eind 2015 is echter ruim 1.600 MWe aan kolenvermogen uit de markt gehaald, wat de overcapaciteit vermindert. Ook zal naar verwachting de (netto) stroomimport ten opzichte van voorgaande jaren afnemen en de elektriciteitsvraag weer wat gaan aantrekken door een groeiende economie. Het wegvallen van de belasting op kolen en de huidige lage brandstofkosten houden de spark spread echter onder druk. Over drie tot vier jaar verbetert de situatie door een verwachte hogere CO2-prijs, het uit bedrijf nemen van bruinkoolen kerncentrales in Duitsland en een grotere behoefte aan flexibel vermogen in Nederland.

Iran introduceert nieuwe tuinbouwbeurs In september vindt er een nieuwe tuinbouwbeurs plaats in de Iraanse hoofdstad Teheran.

De beurs, die de naam Iran Horti Expo heeft, vindt plaats van 1 tot 4 september en wordt georganiseerd door HPP Exhibitions en

6

Geslaagde Valentijn voor ’gedipte’ rozen „Het was veel beter.

We hebben veel meer gedaan dan vorig jaar voor de Valentijn”, stelde Marc Sassen (links) van VIP Roses uit Ter Aar woensdag met trots in de koelcel van zijn box in Aalsmeer. „Normaal is de piek voor kerst bij ons het drukst, maar Valentijn begint daar aardig op te lijken.” Sassen ’dipt’ de rozen in een soort nep-chocolade.

Voor iedere feestdag heeft hij toepasselijke creaties. Voor Valentijn zijn er bijvoorbeeld gesuikerde rozen met hartjes en rozen met diamantjes en de Choco Dream mix, die er jaarrond is. Afzet gaat via klokvoorverkoop, zeven veilingen en Hoven & de Mooij. Sassen koopt 90% van de witte rozen van andere kwekers.

Het gaat dan onder meer om Avalanche+, Dolomiti en Athena.

Iraanse partners. Een deel van de beurs focust op de productie van bloemen en planten, een ander deel op de productie van groente en fruit. De organisatie hoopt Iraanse importeurs en handelaren in tuinbouwbenodigdheden en telers, en handelaren in bloemen, planten en versproducten te trekken.

gelegen, maar is daarna gewoon weer aan de slag gegaan. Dat het door een verboden middel komt, is ook niet waar.”

Telers Vierpolders nemen eerste aardwarmte af

Veiling Plantion in Ede heeft Guus van Logtestijn aangetrokken als commercieel directeur.

Hij is per 9 februari tot de directie toegetreden en wordt naast algemeen directeur Peter Bakker als commercieel directeur verantwoordelijk voor de commerciële afspraken met klanten en aanvoerders.

De acht glastuinders die deel uitmaken van het Collectief Aardwarmte Vierpolders hebben begin deze week de eerste aardwarmte geleverd gekregen uit de bron die vorig jaar is geboord. Op dit moment produceert de bron water met een temperatuur van net boven de 80°C. Het zogeheten secundaire water wordt met het gas van de bijvangst nog circa 5°C verder opgewarmd. Tijdens Kom in de Kas op 2 april zal de aardwarmtelocatie (beperkt) toegankelijk zijn voor publiek.

Satter noemt berichtgeving over vergiftiging Pool onzin

Westland wil eind aan strijdig gebruik glastuinbouwgrond

Henk Satter van chrysantenkwekerij SatterVlug in Poederoijen bestempelt berichtgeving in het Brabants Dagblad als zou een Poolse medewerker van het bedrijf levensgevaarlijk gewond zijn geraakt door de inzet van een zeer giftig en verboden gewasbeschermingsmiddel, als onzin. „Allemaal overtrokken”, aldus de kweker. „De Pool is onwel geworden, dat klopt. Hij heeft twee dagen in het ziekenhuis

De gemeente Westland heeft vorig jaar negentien keer burgers gewaarschuwd dat zij moeten stoppen met moestuintjes, paardenbakken of bijvoorbeeld hobbykasjes op grond met een glastuinbouwbestemming. Acht keer werd een last onder dwangsom opgelegd om de betrokkenen te dwingen het strijdig gebruik te staken, zo antwoordt het Westlandse college van B&W op vragen van de fractie LPF Westland. De

Van Logtestijn commercieel directeur bij Plantion

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

FOTO: YVONNE KÖRVER

Gelezen op Twitter Sally van der Horst (@Sallyvdhorst) plaatsvinden. Dat zijn alle betrokken partijen op 3 februari overeengekomen tijdens de dialoog Duurzame Gewasbescherming in Nootdorp.

Voormalig staatssecretaris van EZ Dijksma kondigde in juli vorig jaar aan om nog in 2015 met het actieplan te zullen komen, maar dat is 3 februari 2016 geworden. De versnelde uitvoering van het actieplan staat los van de Green Deal groene gewasbeschermingsmiddelen.

Lees meer op pagina 8 en 9.

Gold Medals voor begonia, lupinus en penstemon De Gold Medals 2017 gaan dit jaar naar Begonia semperflorens SenatoriQ Rose Bicolour van Sakata, Lupinus polyphyllus Mini Gallery Blue van HM.CLAUSE en Penstemon barbatus Twizzle van Van Hemert & Co. Dat heeft Fleuroselect vorige week bekend gemaakt. De bekroonde variëteiten zijn vanaf 2016 voor de producent en vanaf 2017 in de handel verkrijgbaar.

Nederland present op Turkse ’Floriade’ gemeente stelt dat handhavend optreden tegen het strijdig gebruik van glastuinbouwgrond onder meer nodig is om te zorgen dat kavels gebruiksklaar zijn in het kader van de herstructurering en modernisering van het Westlandse glastuinbouwareaal.

Branden verwoesten kas en schuur Een grote brand heeft op 29 januari vroeg in de ochtend een kassencomplex van een pioenenkweker in Kerkdriel (Bommelerwaard) in de as gelegd, zo meldde de plaatselijke politie. In het Westlandse De Lier ging op 3 februari een schuur in vlammen op. Bij de brand in de kassen aan de Grote Inghweg in Kerkdriel is een deel van de pioenrozen verloren gegaan. Elf arbeidskrachten zijn door de brandweer in veiligheid gebracht. De brand in De Lier ontstond tijdens las- en slijpwerkzaamheden aan een ketel op een huurlocatie van potplantenteler Sjaak Buijs.

Versnelling actieplan duurzame gewasbescherming De uitvoering van het actieplan voor een versnelde overgang van traditionele bestrijdingsmiddelen naar groene, duurzame gewasbescherming, gaat in verhoogd tempo Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Nederland heeft zich onlangs officieel aangemeld voor deelname aan de Expo 2016 in het Turkse Antalya. Op 23 april opent deze Turkse ’Floriade’ haar poorten. De expo verwacht acht miljoen bezoekers te trekken en is geopend tot 30 oktober van dit jaar. Nederland heeft een prominente locatie bemachtigd op het 100 ha grote expositieterrein. Het ontwerp van de Nederlandse inzending is gemaakt door tuinen landschapsarchitect Niek Roozen en heeft als thema De Groene Stad.

Syngenta reageert positief op Chinees overnamebod

Kenya Flower Council (@kenyaflower)

Dirk-Jan Haakman (@djhaakman)

Arie Bezemer (@ArieBezemer)

Ricardo Jansen (@Ricardojansennl)

Discussie op LinkedIn Meer aandacht voor Duitse markt dringend nodig

Syngenta heeft positief gereageerd op het overnamebod van € 40 miljard dat het Chinese chemiebedrijf ChemChina onlangs heeft uitgebracht op de Zwiterse producent van gewasbeschermingsmiddelen en zaden. Het bod zal worden voorgelegd aan de aandeelhouders.

De overname zou dan nog vóór het eind van dit jaar kunnen worden afgerond, zo maakte Syngenta op 3 februari bekend. Het concern meldde tevens af te zien van de verkoop van zijn bloemen- en groentezaadbedrijven. Syngenta is al enige tijd verwikkeld in verkoop- en verzelfstandigingszaken. Zo lukte het zaadbedrijf Monsanto vorig jaar niet het bedrijf voor € 40,6 miljard in te lijven.

7

Dialoog Duurzame Gewasbescherming

Vergroening middelen in een hogere versnelling „Duurzame gewasbescherming wint al terrein, maar er moet meer tempo worden gemaakt. Dat kan alleen als alle betrokkenen, dus van boer tot consument, een extra inspanning leveren. In mijn optiek zijn chemische middelen alleen een uiterste redmiddel”, stelt staatssecretaris Van Dam van EZ helder tijdens de dialoog Duurzame Gewasbescherming.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

N Uitproberen Eenvoudiger toelating

Achtergrond

Systeem- in plaats van middelenbenadering Namens LTO Glaskracht Nederland ging Helma Verberkt, programmamanager Plantgezondheid, tijdens de dialoog Duurzame Gewasbescherming in op het huidige Nederlandse toelatingsbeleid dat mee moet innoveren. „Systeemaanpak is een goede basis voor verdere vergroening en te komen tot milieuwinst. Dit is het doel van zowel telers, overheid als maatschappelijke organisaties.”

Nog niet sluitend Geïntegreerde gewasbescherming (Integrated pest management (IPM)) is nog niet sluitend en is risicoverhogend.

Daar waar een ziekte of plaag uit de hand loopt, moet kunnen worden gecorrigeerd om oogstzekerheid en kwaliteit te borgen. Met de juiste correctiemiddelen durft de teler meer

8

risico te nemen in innovatie van het IPM-systeem. Een goed IPM-systeem met voldoende correctiemogelijkheden leidt sneller tot vergroening naar een duurzame teelt.

Verder verkennen Een systeembenadering in het toelatingsproces moet daarom verder worden verkend. In een dergelijk systeem dient enerzijds de geïntegreerde teelt geborgd te worden en anderzijds de inzet van correctiemiddelen onder strenge condities te worden toegestaan om op systeemniveau winst te boeken voor mens, dier en milieu. De huidige toelatingssystematiek is daarvoor nog onvoldoende toegerust. Op weg naar een duurzame productie is het van belang dat regelgeving méé innoveert.

Het gaat de brancheorganisatie niet om middelen, maar om oplossingen.

Mogelijk nieuwe Green deal Als resultaat van de dialoog start LTO Nederland dit voorjaar met een systeemaanpak gewasbescherming in vijf verschillende teelten. „Dit zal breed worden opgepakt met sierteelt onder glas als een van de pilots”, verzekert Verberkt. Daarnaast liggen bollenteelt, fruitteelt en glasgroenteteelt voor de hand. Daarover moet echter nog een beslissing worden genomen binnen LTO-gelederen.

Het zou de programmamanager Plantgezondheid niets verwonderen als deze pilots uitmonden in een nieuwe Green deal Systeemaanpak gewasbescherming.

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

FOTO: MARTIJN BEEKMAN

Aan tien tafels discussieerden vertegenwoordigers van LTO (Glaskracht) Nederland tijdens de dialoog Duurzame Gewasbescherming met bestuurders en medewerkers van EZ, NVWA, Natuur & Milieu, Greenpeace, toelatingshouders, Ctgb, DLO, KAVB, NFO, handel en Tuinbranche Nederland over verschillende onderdelen van toekomstige gewasbescherming. Ze deden dat op uitnodiging van staatssecrataris Van Dam van Economische Zaken.

In balans

Achtergrond

Achtergrond

Aanvullende maatregelen

Los van imidaclopriddebat

De vele suggesties die tijdens de dialoog Duurzame Gewasbescherming zijn geopperd, worden de komende weken nader uitgewerkt en opgenomen in diverse actieplannen duurzame gewasbescherming, zowel in het nationale actieplan als in de sectorale actieplannen. De voortgang wordt vervolgens periodiek gemonitord en besproken in het bestuurlijk overleg met alle betrokken partijen.

Aanvullende afspraken die onder meer gemaakt zijn, zijn: met het oog op toelating van groene middelen gaat het Ctgb samen met het ministerie van Economische Zaken drempels verlagen en procedures versnellen; LTO Nederland gaat dit voorjaar aan de slag met een systeemaanpak gewasbescherming in vijf verschillende teelten; Greenpeace start een positieve campagne om consumenten te helpen bij het kiezen voor duurzaam geteelde producten in supermarkten en tuinwinkels; brancheorganisaties van de voedselverwerkende industrie en tuinwinkels gaan hun leden actief wijzen op het belang van duurzame gewasbescherming als criterium bij het inkopen van groenten, fruit, bloemen en planten.

Tijdens de dialoog Duurzame Gewasbescherming was de toelating van neonicotinoïden, onder meer imidacloprid, niet officieel onderwerp van gesprek. Toch met het Kamerdebat van 13 januari nog vers in het geheugen, dat grotendeels daarover ging, passeerde de discussie wel de revue. Twee dagen eerder bij het bedrijfsbezoek van staatssecretaris Van Dam aan chrysantenbedrijf Arcadia in De Lier is het ook aan de orde geweest. Welke kant het opgaat, is afwachten. Een succesvol verlopen dialoog en bedrijfsbezoek zegt in die zin nog weinig, aldus ingewijden.

Binnenkort volgt in de Kamer een vervolgdebat over een eventueel verbod van imidacloprid. SGP Tweede Kamerlid Elbert Dijkgraaf roert zich al. „Een gebruiksverbod van imidacloprid in kassen zet de bijl aan de wortel van geïntegreerde gewasbescherming. Het snijdt goedwillende tuinders met dure zuiveringsapparatuur de pas af. Het is een brevet van onvermogen voor het eigen handhavingsbeleid bij de huidige zuiveringsplicht. Bovendien is een gebruiksverbod juridisch boterzacht”, is de overtuiging van Dijkgraaf. Zijn advies aan staatssecretaris Van Dam is duidelijk: „Hij moet bij zijn leest blijven. Dwing naleving van de huidige zuiveringsplicht af en blijf weg bij een juridisch aanvechtbaar gebruiksverbod.”

Vakblad voor de Bloemisteri6 (2016)

9

Waarom intelligente kasruiten het verschil kunnen maken

Lcd-techniek uit televisie kan kas intelligent maken Kasruiten die dezelfde techniek gebruiken als een lcd-televisie. Technisch gezien is het mogelijk. Zo’n intelligente kasruit zou daardoor, afhankelijk van de omstandigheden, meer of minder licht kunnen doorlaten, wat tientallen procenten energiebesparing kan opleveren. Voorlopig is het nog toekomstmuziek, maar moet de glastuinbouw er desondanks zijn pijlen op richten?

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

S

FOTO: INGIMAGE

Spectaculair

Onderzoek achterhaald?

In de beeldschermen van de lcd-televisies die iedereen kent, zijn vloeibare kristallen verwerkt die in theorie ook gebruikt kunnen worden om hightech kasruiten van te maken. Zulke ’schakelbare’ ruiten kunnen, via een elektrische stroompje, meer of minder licht doorlaten.

10

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Column Feico Smit fsmit@royalvanzanten.com

Mening

Oeganda

Wat kassenbouwers niet kunnen...

In het project Cagim (Climate adaptive greenhouses: inverse modelling) heeft een consortium van universiteiten, kennisinstituten en de glastuinbouw de afgelopen vijf jaar onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van een intelligent kasdek. Kan zo’n kasdek, in combinatie met slimme regeltechnieken, zichzelf continu – bijvoorbeeld op uurbasis – aanpassen aan wisselende omstandigheden, zoals het weer, de lichtbehoefte van het gewas en het vereiste kasklimaat? En kan zo’n kasdek dan leiden tot vergaande energiebesparing en verhoging van de plantenproductie?

Om daar antwoord op te krijgen, hebben de onderzoekers wetenschappelijke tools gebruikt waarover kassenbouwers normaliter niet kunnen beschikken, maar die bij ontwerpers van kantoorgebouwen al gemeengoed zijn. Het gaat om ’inverse modelling’. Onderzoekers gaan daarbij niet uit van bestaande technieken, maar ze veronderstellen dat er ideale kasdekmaterialen zijn, bijvoorbeeld glas dat én transparant is (voor PAR- en NIR-straling) én kan variëren in warmtegeleiding (dus continue kan schakelen tussen niet-isoleren en superisoleren), waardoor schermen onnodig zijn.

In het kort

Kritische kanttekeningen

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Met een adaptieve kas, een kas die zich aanpast aan de binnen- en buitenomstandigheden, kan de psychologische grens van een aardgasverbruik van 10 m3 per m2 worden doorbroken, mits de kas gecombineerd wordt met de huidige hightech kasconcepten. n Ook is winst te behalen met onderzoek naar realtime voorspellende regelingen.

Babyfabriek Vrouwen krijgen gemiddeld 7 baby’s in Oeganda en dan gaat het hard met de bevolkingsgroei. Een algemeen gezegde hier is: 1 kind in de buik, 1 op de rug en 1 aan de hand. Opvoeden doe je dan ook met je familie. Met name zussen, moeders en oma’s zijn gewild om de kids op te voeden. De man bemoeit zich hier niet zo mee, die heeft het druk met dobbelen, drinken en gokken. De ’echt’ belangrijke zaken dus in het leven.

We hebben sinds kort een gynaecoloog uit Nederland bij ons wonen die voor een half jaar in Mulago Hospital werkt. In deze ’babyfabriek van Afrika’ bevallen gemiddeld tussen de 100 en 120 vrouwen per dag. In een normaal ziekenhuis in Nederland zijn dat er 6 tot 7 en in een druk ziekenhuis ongeveer 10 per dag. Na een ziekenhuis in Azië is deze babyfabriek de nummer 2 in de wereld.

Vrouwen bevallen hier soms op de gang, een arts doet bijna 2 keizersnedes tegelijkertijd, verplegend personeel is er niet omdat ze niet op komen dagen of thee aan het drinken zijn.

Iedere vrouw neemt haar eigen handschoenen mee voor de gynaecoloog en een rol watten en niet te vergeten je eigen plastic afvalzak die je over het bed moet leggen.

Verder natuurlijk je eigen personeel omdat het ziekenhuispersoneel vaak te lui is om wat te doen. Het personeel kun je omkopen om hoger op de prioriteitenlijst te komen voor een keizersnede. Als de arts dat merkt moeten deze vrouwen weer een plekje terug, met alle administratieve rompslomp van dien.

De lokale artsen werken vaak ook in de privékliniek van het ziekenhuis omdat daar ’het geld’ zit. Dus in de operatiekamer zijn ze niet te vinden omdat ze in de privékliniek aan het bijsnabbelen zijn. Zeer urgente medicijnen kunnen uren op zich laten wachten omdat de dame van de ’cash box’ (in Oeganda wordt bij voorkeur alles contant afgerekend) die dag niet zo veel zin heeft. De uitkomst is voorspelbaar: een zeer hoge babysterfte en moeders die komen te overlijden door zeer gebrekkige kennis en de nonchalance van heel veel medewerkers. Als het ziekenhuis dan ook nog een paar dagen van het water wordt afgesloten omdat ze de rekening niet hebben betaald, begrijpt u dat het in de operatiekamer niet echt fris is. En wij maar klagen in Nederland...

Feico Smit is directeur Royal van Zanten in Oeganda

11

Kamerplanten in 7 cm-pot in Steeds meer kamerplanten zijn ook in potmaat 7 verkrijgbaar. Aanbieders zien de vraag naar zulke miniplanten toenemen. De omstandigheden lijken gunstig voor verdere groei. Maar ook het gevaar van wildgroei loert.

Harmen Kamminga bloemisterij@hortipoint.nl

FOTO: KP HOLLAND

A

Dubbel potvolume

Aanbod van kamerplanten in 7 cm-pot groeit. Het collectief miniplanten.nl verzorgt momenteel voor tien kwekerijen een deel van de afzet. Bij zo’n 40 Nederlandse tuincentra en een groeiend aantal buitenlandse worden tafels ingericht. Tevens is er gezamenlijk actiematige verkoop.

12

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

opmars

Toegevoegde waarde Miniplanten.nl

Marketing Arrangementen

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

13

Unicum Freesia twintig jaar op de markt

’Openheid en eerlijkheid zijn het belangrijkst’ Ze waren de eersten die zich organiseerden in een vereniging. Deze maand viert Unicum Freesia haar twintigjarige bestaan. Volgens voorzitter René van Dijk is een transparante communicatie de belangrijkste succesfactor. „Binnen een telersvereniging moet niemand het idee hebben dat hij achtergesteld wordt.”

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

O

Gat in de productie Scheve gezichten voorkomen Ook het hogere segment

14

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

FOTO: UNICUM FREESIA

De hele Unicum Freesa-club bij elkaar, met RenĂŠ van Dijk links achter en Richard van der Hout links voor.

Afspraken over kleur

In het kort Denkbeeldig muurtje

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

n Telersvereniging Unicum Freesia bestaat in februari 20 jaar. n In de beginjaren lag de focus op de grootschalige retail, maar nu richt de groep zich via een webshop ook op het hoogwaardige segment. n In de toekomst wil Unicum Freesia dichter op de veredeling en eindklant zitten.

15

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Is niet-gerealiseerde zelfstandigenaftrek bij overlijden alsnog te gebruiken?

Mijn man heeft jaren een tuinbouwbedrijf uitgeoefend. De laatste jaren heeft hij behoorlijke verliezen geleden, daardoor kon hij zijn zelfstandigenaftrek niet gebruiken. Nu is hij op 20 januari 2014 overleden. Zijn onderneming is beĂŤindigd en hij heeft een stakingswinst behaald. Bij het opstellen van de aangifte inkomstenbelasting 2014 bleek dat hij nog een bedrag aan nietgerealiseerde zelfstandigenaftrek had staan van bijna â‚Ź 25.000. Onze boekhouder zegt dat daarvan geen gebruik is te maken. Klopt dit?

ILLUSTRATIE: PETER MOORMAN

V Alsnog verrekenen Besluit gewijzigd Onlangs bevestigd

Marjan Bierhuis, Flynth adviseurs en accountants Zoetermeer, 088-2368026

16

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Markt Let op: de lijnen lopen in het volgende jaar over zonder van kleur te veranderen.

Klok prijsbeelden Snijbloemen

Groene planten

Bloeiende planten

Oplopende prijzen in de aanloop naar de Valentijn. Bloemen gingen vorige week voor gemiddeld € 0,30 van de hand; tegen € 0,24 vorig jaar.

Ook groene planten brachten voor de klok meer geld op. De gemiddelde prijs steeg van € 1,16 naar € 1,35. De klokaanvoer daalde met 4,8%.

Bij de bloeiende planten zaten zowel aanvoer als prijs in de plus. De gemiddelde prijs kwam in week 5 uit op € 1,09 en dat is € 0,09 meer dan vorig jaar. De aanvoer lag bijna 5% hoger.

De week van de Keniaanse kweker

BRON: FLORAHOLLAND

Simon van der Burg:

’Laten we vooral zuinig op de klokken zijn’

FOTO: TIMAFLOR

Bedrijf: Timaflor Week: 5

Maandag „Valentijn valt dit jaar op zondag, een scenario dat niet gunstig zou moeten zijn. Met bloemen weet je het gelukkig nooit; verleden week was er al een duidelijke opleving en vandaag weer. Dus tot nu toe beter dan vorig jaar. Ook op de kwekerij krijgen we de zaken steeds beter onder controle. Mijn zoon begint steeds meer aan de touwtjes te trekken en dat heeft een gigantische positieve uitstraling op iedereen.”

Dinsdag „Bezoek van een oude vriend, collega en pionier in Kenia. Hij was ook al in de jaren 80 actief in de bloemen hier. Heerlijk om dan allerlei oude koeien uit de sloot te halen. En als dan Kenia in je bloed gaat zitten, kom je er nooit meer vanaf. Hij reist nu de hele bloemenwereld in de rondte, verkoopt zijn waar en doet er in Kenia altijd een paar dagen langer over.

Want genieten van het leven in best belangrijk.”

Woensdag „Elke dag een centje erop, dus allemaal blije gezichten in Kenia. Ik heb inmiddels alle kassen van beide tuinen gezien. De dagen zijn zoning en helder, de nachten koud, dus de productie kan beter. Maar wat minder voor een centje meer vinden we niet erg. Ik krijg het boek van Rob Zurel Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2016)

opgestuurd en een e-mail van een oude collega van Florimex. Twee grootheden die niet meer bestaan. Hetzelfde geld in Kenia voor Sulmac en Homegrown. Als de passie ontbreekt, gaat de vlam snel uit.”

Donderdag „Wij hebben dit jaar geen concrete bouwplannen, maar nog wel een stuk grond dat smeekt om een paar kassen en een buurman die wat hulp kan gebruiken. En voldoende sollicitaties van mensen die werk zoeken. Ik heb alles nog even vooruitgeschoven, maar als de prijzen zo blijven heb ik geen andere keus. Niemand bouwt momenteel; de kassen worden elke dag goedkoper. Gelukkig heb ik een vrouw die af en toe ’nee’ zegt.

Er zijn nog een paar bestemmingen in Europa waar we eerst naartoe moeten. Sevilla beloof ik haar al 30 jaar. Heb ik ooit eens anjers geteeld.”

Vrijdag „Ik geloof allang niet meer in sprookjes, maar Kenia zit elk jaar vol tovenaars. Soorten, kwekers, aantallen die je nooit ziet, zie je vandaag op de klokken van Aalsmeer. Is dit het nieuwe veilen van Lucas Vos? Aan het einde van de ochtend zijn - als een wonder - alle bloemen verkocht voor een heel redelijke prijs. Wat hebben we toch een fantastisch instrument met een uniek koperspubliek. Laten we er vooral zuinig op zijn.”

17

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de verkochte stuks ten opzichte van vorig jaar. Week 1 + 2 van 2015 zijn samengeteld en worden als week 1 gezien. Week 3 = week 2, week 4 = week 3, week 5 = week 4, etc).

Cathelijne Doerrleben cathelijnedoerrleben@floraholland.nl

Snijbloemen Amaryllis is grootste daler

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Kamerplanten Enorme omzetstijging draceana

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Tuinplanten Grootste plus in de prijs voor viool

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

18

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Frankrijk

Over de toonbank Flassans sur Issole

Malika Gualco:

’Het zuiden vraagt om kleur’

FOTO: BERNADETTE HOEFSLOOT

kantoor; een vak waarvan ik overigens nog veel plezier heb gehad als ondernemer. Waarom een bloemenwinkel? Ik kreeg het idee gek genoeg tijdens de begrafenis van mijn vader. Prachtig vond ik het, die bloemenzee.”

Hoe lopen de zaken?

Eigenaresse Malika Gualco en opvolgster Séverine Gauthier

Naam: Floralie Locatie: Flassans sur Issole Sortiment: 55% bloemen, 35% planten, 10% decoratieartikelen Specialiteit: traditionele composities Aantal medewerkers: geen

Vertelt u eens iets over uw bedrijf „Dertig jaar geleden heb ik hier in Flassans sur Issole een leegstaand winkelpand gehuurd en ben ik van start gegaan. Ik ben hier geboren en getogen, dus ik had al snel veel aanloop.

Tot die tijd had ik gewerkt bij een administratie-

Standpunt

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Waarvoor klopt men bij u aan? „De mensen weten me te vinden voor alle grote evenementen in het leven, beginnend bij geboortes en eindigend bij een begrafenis. De feestdagen en Moederdag zijn uiteraard ook erg belangrijk. De laatste jaren is Grootmoederdag in opkomst, net als Vrouwendag die is komen overwaaien uit Oost-Europa. En momenteel zitten we tegen Valentijn aan. Uiteraard is rood dan de belangrijkste kleur, dit jaar veelal gemixt met roze.”

„Voornamelijk traditioneel. Ik volg wel eens bijscholingscursussen van Interflora, waar we vooral moderne composities maken. Maar daar is hier in het dorp geen vraag naar. Wat ze dan wel zoeken? Vooral veel kleur, daar staat het zuiden bekend om. In het noorden van Europa houdt men van wit en groen, maar daar hoef ik hier niet mee aan te komen.”

Waar koopt u uw producten in? „Mijn man doet voor mij de inkoop bij de groothandelsbedrijven op de bloemenveiling in Hyères, hier een half uurtje vandaan. Daar kan ik alles vinden wat ik nodig heb. De handelaren zoeken speciale bloemen die hier niet worden geteeld elders, bijvoorbeeld in Nederland. Maar vaak gebeurt dat niet, ik vind het Zuid-Franse assortiment prima.”

Hoe ziet u de toekomst ? „Voor mijzelf houdt het binnenkort op; vanwege gezondheidsredenen moet ik ermee stoppen. Ik heb in Séverine Gauthier een goede opvolger gevonden. Zij doopt de winkel binnenkort om tot Fée des Fleurs; de bloemenfee. Ze gaat in elk geval met fris enthousiasme van start en dat is het belangrijkst!”

’Koppel jongeren, data en ervaring’

D

Rens de Jonge, Revisto online marketing

„Ik mag niet klagen; de eerste collega-bloemisten zitten op ongeveer tien kilometer hier vandaag. En ik ben hier en in de omringende dorpen de enige bloemist die is aangesloten bij Interflora, dus dat is nog eens een extra voordeel. De supermarkt? Ja, die verkoopt ook bloemen en planten, maar ze verzorgen ze niet, dus een flink deel belandt in de container. Dat is niet echt een concurrent.”

Traditioneel of modern?

e wereld verandert in rap tempo.

Dat geldt voor de techniek, het online vermarkten van producten en diensten en ook de data-analyse. De denk- en handelwijze van jongeren heeft zich daarbij razendsnel aangepast. De meeste organisaties worden echter niet geleid door jongeren. Toch is het belangrijk dat bestuurders en leidinggevenden openstaan voor vernieuwing en nieuwe denkbeelden. De ideeën, waarden en keuzen van een nieuwe generatie mag je niet negeren.

Als jonge marketingcoördinator van Groothandelscentrum Pyramide had ik jaren geleden de taak om de marketingactiviteiten naar een hoger plan te tillen. Als initiatiefnemer van het

event ’Verfrissend Vernieuwend’ lukte het om binnen een aantal maanden een event te organiseren waar meer dan 600 mensen op afkwamen. Een groot succes voor het centrum, maar korte tijd later werd ik bedankt voor bewezen diensten. Midden in de crisis moest ik plaatsmaken voor een senior die het succes en de plannen verder zou oppakken.

Inmiddels werk ik dagelijks vanuit mijn bedrijf voor diverse opdrachtgevers en ben bezig met onderwerpen als affiliatiemarketing, SEO, targeting, responsive design, feeds en conversie-optimalisatie. Deze termen klinken wellicht academisch of futuristisch, toch maken ze achter de schermen

de dienst uit. Een belangrijk deel van zaken die je dagelijks krijgt voorgeschoteld via mediakanalen bepalen het succes of falen van eenmanszaak of multinational. Dat is de nieuwe werkelijkheid.

Bedrijven in de sierteeltsector maken gemiddeld te weinig gebruik van nieuwe online mogelijkheden en laten daarmee kansen en omzet liggen. Mijn advies is om meer jongeren bij de bedrijfsvoering te betrekken. Sta open voor vernieuwing en koppel dit aan mensen met ervaring en aan specifiek beschikbare data. Dit versterkt de onderlinge samenwerking, sfeer en daarmee een duurzame bedrijfstoekomst.

19

Analyses snijbloemen

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Weer wijfelende start van narcissenseizoen Voor de meeste Nederlandse telers van narcissen met blad is het nu lopende seizoen weer wijfelend gestart. Handelaren vinden dat de vraag onder druk staat.

Kwaliteit

Seizoenaanvoer stabiel

Chinees Nieuwjaar bepaalt succes forsythia Het Chinees Nieuwjaar is bepalend voor het succes dat gespecialiseerde telers met forsythia behalen. De vraag naar deze snijheester is verder beperkt, net als het assortiment.

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Symboliek

20

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Snijhyacint moet na goede start door prijsdip

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Na een goede seizoenstart lijkt snijhyacint door een prijsdipje te moeten om het vorige seizoen te evenaren. De kwaliteit is volgens handelaren goed, al zijn er verbeterpunten.

Eerder op gang

Kwaliteit

Marktacties Promotie Balkonplant 2016: geranium, vanaf april mediacampagne Terrasplant 2016: hibiscus, vanaf april mediacampagne Woonplant van de maand februari: narcis Woonplant van de maand maart: witte, geurende planten, gardenia, stephanotis, jasmijn Tuinplant van de maand februari: viburnum Tuinplant van de maand maart: rhododendron PurE Seasonal Flowers februari: narcis, anemoon, hyacint, syringa PurE Seasonal Flowers maart: ranonkel, phlox, scabiosa 13 feb Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: helleborus Gold Collection, hyacinten Blue Pearl en Purple Sensation, bol-op-pot: tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini, freesia en sonatini, TiSento, Green is…, azalea Hortiono. SBS6, 17.00 uur.

Bloemenagenda Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland

wk 5 - wk 8: roos wk 9 - wk 12: freesia wk 13 - wk 16: gerbera wk 17 - wk 19: alstroemeria

Bloemendagen 14 feb Valentijnsdag (Ned, Dui, Fra, GB, Ita, Zwi, Pol, Rus) 6 mrt Grootoudersdag (Fra) 6 mrt Moederdag (GB) 6 mrt Grootmoedersdag (Bel) 8 mrt Vrouwendag (Dui, Fra, GB, Ita, Pol, Rus) 17 mrt St. Patrick’s Day (GB) 19 mrt Vaderdag (Ita, Spa) 25 mrt Goede Vrijdag (Ned, Dui) 27-28 mrt Pasen 21apr Secretaressedag (Ned, Bel,Fra) 22 apr Gebedsdag (Den) 25 apr Bevrijdingsdag (Ita) 27 apr Koningsdag (Ned)

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

21

Analyse bloeiende planten FOTO: OZ PLANTEN

Exporteur over Kazachstan

Azalea: schaarste verwacht aan eind seizoen Doordat er minder ’late’ soorten zijn geteeld en die ook nog eens eerder in bloei komen door het relatief warme seizoen, kan aan het eind van het azelea-seizoen schaarste optreden.

Bedrijf: OZ Planten, Aalsmeer Functie: Salesmanager Belangrijkste afzetgebieden: Europa, Midden-Oosten Inkoop: direct bij kwekers en (beperkt) op de klok Aantal medewerkers: 85

Iwona Venema:

Levensvatbaar volume

’Planten betekenen iets in Kazachstan’ Export naar Kazachstan, dat klinkt spannend … „Het is vooral een prettig land om zaken mee te doen, de mensen zijn betrouwbaar en je kunt er goed mee werken. Of het ook nog wat oplevert? Jazeker, we zijn er nu zo’n tien jaar actief en we hebben er een leuk groepje klanten opgebouwd. De eerste contacten werden gelegd door de mensen uit het land zelf, dat qua taal en bevolking erg onder invloed staat van Rusland. Aangezien Rusland voor ons een belangrijk afzetland is, kwamen ze al snel bij ons terecht.”

De logistiek is vast een uitdaging „Ja, want vliegen is een te dure optie en vrachtwagens doen er acht of negen dagen over. Toch komen de planten er meestal goed aan, zelfs de meer gevoelige. Dit soort transport vraagt om specialisten. De groothandel regelt het dan ook in de regel zelf, waardoor ze het van begin tot eind in eigen hand hebben.”

Topproduct Vrouwendag

Welke planten verkoopt u er vooral?

Hoe ziet u de toekomst in Kazachstan? „Het is voor ons een groeimarkt, maar met grenzen, want het is een dunbevolkt land. Buiten de steden heb je er alleen grote, lege vlaktes en de afstanden tussen de steden zijn groot. Bovendien is het er politiek en economisch gezien niet zo stabiel. Vorig jaar november daalde de nationale munt ineens fors in waarde. Dan duurt het toch even voordat het vertrouwen weer terug is. Maar de Kazachstanen hebben gelukkig wel ergere stormen overleefd.”

22

Verkochte aantallen x duizend

„Het hele sortiment bloeiende en groene planten, zolang ze maar goed geprijsd zijn. De Kazachstanen hebben nog niet zo’n grote portemonnee. Buitenplanten verkopen we er ook en dat is vrij nieuw voor dit land. Het klimaat werkt niet echt mee, maar er zijn ook plekken met een meer gematigde temperatuur. Daar neemt de vraag naar buitenplanten toe. Je moet er overigens uitkijken welke plant je iemand cadeau doet; een rode anthurium bijvoorbeeld betekent liefde voor een vrouw. Een spathiphyllum hetzelfde, maar dan voor de man.”

Verkochte aantallen en middenprijs van Rhododendron simsii op de FloraHolland veilingen van 2011 tot en met 2015.

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

FOTO‘S: LANDGARD

Afzetzaken

Analyse groene planten

Muehlenbeckia blijft klein ondanks spectaculaire groei Als groene kamerplant is muehlenbeckia tamelijk onbekend.

Toepassing als groene basis voor voorjaarsarrangementen lijkt een belangrijke commerciële bestaansreden.

Bedrijf: Landgard Aanleiding: Verkoopconcept ’Ich bin ein Star – holt mich hier raus’

Michael Hermes (foto inzet) Hoe ontstond het idee voor deze campagne? „De ’Ich bin ein Star‘-campagne’ is gebaseerd op het tv-programma ‘Ich bin ein Star – Holt mich hier raus!. In dit programma moeten prominenten enkele weken overleven in de jungle. Het was in januari voor het tiende seizoen te zien bij RTL. ’Ich bin ein Star’ trekt gemiddeld acht miljoen kijkers. Als telercoöperatie zagen we mogelijkheden om hierop in te haken en kamerplanten in de spotlights te zetten. Daarop sloot Landgard een licentie-overeenkomst met RTL. Wij mogen producten onder licentie van RTL en met de bekende ’Ich bin ein Star’-vormgeving op de markt brengen.”

Speciale aanpak

Wat hield de campagne precies in? „De afzetperiode begon in week 2 op alle Landgard-cash-and-carry’s en eindigde op 30 januari, gelijktijdig met de finale van het programma.

Planten die passen binnen het jungle-thema, zoals bromelia, strelitzia, beaucarnea en verscheidene palmen, werden in de kijker gezet op onze cash-and-carry’s. Ze waren voorzien van speciale pothoezen en steektetiketten. We hebben dit bij onze afnemers onder de aandacht gebracht via e-mails en via ons klantenmagazine. Ook is het ’Ich bin ein Star’-concept gepromoot op IPM. Drie prominenten waren aanwezig. Dit leverde veel publiciteit op.”

Te veel

Hoe zijn de producten ontvangen? „Prima. We zijn positief over de verkoopcijfers en over de gegenereerde aandacht. We hebben veel aanvragen gekregen van tuincentra, die behoefte hadden aan promotiemateriaal, ideeën en inspiraties voor productpresentaties. In ieder geval is ons doel bereikt: we hebben de kamerplant in de periode na Kerstmis nog meer onder de aandacht weten te brengen en klanten en eindgebruikers kunnen overhalen om meer planten te kopen of een hogere prijs te betalen.”

Verkochte aantallen x duizend

Verkochte aantallen en middenprijs muehlenbeckia op de FloraHollandveilingen van 2009 tot en met 2015.

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Krijgt de campagne een vervolg? „Ja, we houden ook volgend jaar een Jungleplanten-actie. De licentieovereenkomst heeft een looptijd van meerdere jaren. Een belangrijk pluspunt van de actie is ook dat we hiermee jonge mensen bereiken, die vaak minder interesse hebben in kamerplanten. We maken de kamerplant weer hip en sexy.”

Zitten er nog meer verkoopconcepten in de pijplijn? „In 2016 introduceert Landgard acht concepten, die landelijk worden uitgerold. De consument wil een product met een verhaal en is bereid daar meer voor te betalen. Daar springen we op in.”

23

Hightech kas in de achtertuin Verschillende soorten licht en neonverlichting bij de ingang.

Dit is geen doorsnee kas, maar wel de nieuwste aanwinst van HAS Hogeschool in Den Bosch.

H

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

Foto: Karin Jonkers

24

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers bloemisterij@hortipoint.nl

’Plagen goed onder controle en lage infectiedruk'

Kees Kouwenhoven

Meeldauw is over het algemeen erg rustig op de rozenbedrijven die Kees Kouwenhoven adviseert. Na gebruik van Luna Privilege wordt er nu gespoten met lage dosering Meltatox – soms in combinatie met de biostimulant Hicure – om de druk laag te houden. Het middel Collis geeft zeker in de winter op veel cultivars makkelijk een lichte gewasreactie en

wordt daarom minder gebruikt. Op veel bedrijven komt Kouwenhoven naast een lichte hoeveelheid witte vlieg nog steeds gemakkelijk parasitering door encarsia tegen. Deze sluipwesp weet zich ook deze winter weer makkelijk in stand te houden.

Hij houdt de wittevlieg goed onder controle. Roofmijten tegen witte vlieg worden volgens de adviseur al

Adviseur gewasbescherming Royal Brinkman, o.a. roos

enkele jaren niet meer ingezet.

Op de meeste bedrijven is sprake van een lage spintdruk. „Maar toch wordt er af en toe pleksgewijs wat phytoseiulus bijgezet. Deze tijd van het jaar ontwikkelt deze spintroofmijt zich veel minder snel dan in de zomer met langere dagen en hogere temperaturen. Als ook feltiella nog aanwezig is, dan zal spint verder weinig aandacht vragen.

De kastemperaturen lopen bij toenemende lichtintensiteit weer verder op, zodat ook de ontwikkeling van trips weer versnelt. De frequentie van het inhangen van zakjes cucumeris tegen trips wordt binnenkort weer licht verhoogd van ongeveer 5 weken naar 4 weken interval, om tripsproblemen voor te zijn. Op dit moment is de tripsdruk op alle bedrijven weer goed onder controle.

Enkele kwekers hebben toch meer keer dan in andere jaren bespuitingen moeten uitvoeren tegen trips.

’Deze winter was voor ons een unicum’

Richard Vijverberg Kwekerij VD Berg Gerbera Plaats: Berkel en Rodenrijs Teelt: 15 soorten mini-gerbera onder 8.000 lux Oppervlakte: 4,9 ha

26

Richard Vijverberg ziet een lichte toename van wittevlieg. Hij wil gele vangkaarten ophangen om daar een goed beeld van te krijgen. „Omdat het kouder is laat de wittevlieg zich niet goed zien, of je moet echt onder het blad zoeken.” Eens in de 14 dagen wordt gespoten met Neem­Azal, maar als de druk laag genoeg is kan die frequentie verder omlaag.

De hele winter heeft Vijverberg de zwaardere middelen Oberon en Gazelle in de kast kunnen laten. „Dat is voor ons een unicum, en volgens onze adviseur van Crop Protection zijn we een van de weinige bedrijven die dat gelukt is.”

Op de vangkaarten hoopt de teler ook meteen te zien hoe het met diglyphus staat. De druk van mineervlieg is laag, en hij is benieuwd of er nog sluipwespen in de kas zitten.

In een vak is de spint komen opzetten. De galmug feltiella zat er meteen bij. „Daar word ik blij van, want

daar kunnen we weer veel profijt van hebben. De laatste jaren hebben we geen feltiella meer hoeven uit te zetten. Hij komt spontaan op. Mogelijk scheelt ook dat we niet met Oberon en Gazelle hebben gespoten.”

De spint is eenmaal gecorrigeerd met Scelta. Alleen bovendoor, om de feltiella aan de onderkant van het blad de ruimte te geven.

Tegen mijten is preventief een behandeling met Vertimec uitgevoerd.

In het hart van de plant, want dan vallen de gevolgen voor de biologie wel mee, denkt Vijverberg. „Het is nu even de vraag of we daarmee doorgaan of dat we cucumeris gaan uitzetten. Ik wil niet afwachten tot ik schade zie. De bloemen zijn nu mooi en dat wil ik zo houden.

We staan goed gesteld voor het voorjaar. Dit jaar wisselen we weinig, dus we kunnen in de hele tuin biologie uitzetten.”

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

’De tripspopulatie daalt. Eindelijk’

Marco van de Werken Plaats: Brakel Kwekerij De Heuve: 3,8 ha chrysant onder 9.800 lux, waarvan 75% troschrysant Grand Pink en 25% santini (o.a. ’Rossi’)

„De tripspopulatie daalt. Afgelopen najaar werden we verrast door pleksgewijs flinke aantallen. Herstel heeft best lang geduurd. Dat viel me toch wel wat tegen,” begint Marco van de Werken. Hij vindt bij de oogst nauwelijks volwassen trips. Het afspuiten met de mix van Winner, Actara en Vertimec is daar volgens hem voor verantwoordelijk. „De inzet van LTO voor de toelating van Winner verdient alle lof”, voegt de teler toe. Hij heeft de afgelopen drie weken in de biofase veelvuldig aaltjes ingezet. Soms werd dan Botanigard toegevoegd. „Twee keer per week zijn die aaltjes over de hele tuin verspreid. Ik heb een plunjerpomp geïnstalleerd, zodat ik ze na de filter in de persleiding van de regeninstallatie kan doseren. In drie kwartier kan ik de hele tuin behandelen met aaltjes.” De inzet gebeurt na een reguliere gietbeurt of via een aparte beurt. Steeds gaat het om

de inhoud van een bakje aaltjes per 1.000 m2 (de standaard dosering) die in een gift van een halve liter via de regenleiding op het gewas komt. „Meestal doseer ik tussen 22:00 en 23:00 uur. Vervolgens broes ik tot 3-4 uur in de nacht 0,2 liter per uur omdat aaltjes vocht nodig hebben.

De verdeling, het aantal stuks en de vitaliteit van de aaltjes check ik regelmatig door op meerdere plekken petrieschaaltjes neer te zetten.

Het opgevangen vocht controleer ik onder de binoculair.” Omdat de tripspopulatie zakt, zal de inzet van aaltjes spoedig teruggeschroefd worden naar eens per week of driemaal per twee weken.

Rond 1 maart komt Movento in het voorspuitschema, naast Sumicidin.

Phytoseiulus (8/m2/teelt) houdt spint onder controle. Preventief wordt voor de oogst eenmalig een spintmiddel ingezet.

’Toch nog maar eerst even swirskii-linten’

Jos van den Berg van kwekerij Sunshine Grow Plaats: Voorschoten Teelt: hibiscus, schlumbergera en oleander Oppervlakte: 1,5 ha kas en 4 ha land in Spanje voor afkweek oleander

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Voor 2016 overwoog Jos van den Berg swirskii-linten te vervangen door de natuurlijke vijand te gaan strooien of te verblazen. De kogel is nog niet door de kerk, simpelweg omdat de tijd heeft ontbroken daar goed over te beslissen. Dus binnenkort worden dan toch weer de eerste linten gelegd om te proberen een populatie op te bouwen. „Aan het begin van het jaar zitten de linten mijn werkzaamheden in de gewas-

sen niet in de weg. Dat komt pas later in het seizoen bij het sorteren en wijder zetten. Het mooiste zou zijn dat een keer linten uitleggen voldoende blijkt te zijn. Dat was vorig jaar zeker niet het geval, hopelijk dit jaar wel. Dat ik niet voor de keuze kom te staan duurder uit te zijn met strooien of verblazen of regelmatig linten te moeten verplaatsen.”

De tekenen voor wellicht een keer linten te hoeven leggen, zijn aan het

begin van het jaar gunstig. Van den Berg komt slechts een enkele trips tegen in zijn jonge en afleverbare hibiscussen. Om erger te voorkomen, heeft hij preventief tweemaal Actara ingezet. Voor de zekerheid eveneens in zijn schlumbergera, ook al heeft hij daar nog nooit een trips of welk insect dan ook waargenomen. „De moerplanten van de schlumbergera hebben op dit moment enkele bloemen, een lievelingsplek van trips.

Dus heb ik in die planten het zekere voor het onzekere genomen”, meldt de potplantenteler.

Slakken komt Van den Berg niet meer tegen. Dus het eenmaal inzetten van korrels heeft zijn werk gedaan. De inzet van Rovral tegen botrytis in de bewortelingsruimte met hibiscussen heeft hetzelfde resultaat opgeleverd. Wel blijft hij in deze ruimte tweewekelijks preventief spuiten tegen (echino)trips; de laatste keer met Vertimec.

27

Unieke Pon-Pon gaat stap voor stap de markt op Ranonkel Pon-Pon Malva won recent de Glazen Tulp voor de meest geslaagde introductie snijbloemen. Het is voor Nederlandse begrippen een unieke bloem, een superniche die vooralsnog een goede prijs opbrengt. „Het moet exclusief blijven anders is het feest gauw over.�

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

Uniek

FOTO: VAKBLAD VOOR DE BLOEMISTERIJ

T

Niet minder blij

Gruwelijk veel geld

In de teelt is ranonkel Pon-Pon Malva niet heel anders dan andere series, geven telers aan.

Oogsten en bossen dienen met meer beleid te gebeuren.

28

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

FOTO: NOORDAM PLANTS

Pon-Pon Malva, uniek vanwege de kleursamenstelling. Als ze open komt, komt er een groene kleur tevoorschijn.

Rem op productie

300.000 planten

Nieuwe Rolls Royce

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

29

CO2 nog steeds bijzaak in leliebroeierij In de teelt van lelie kun je de hoeveelheid groeilicht verlagen zonder dat dit ten koste gaat van de productie. Onderzoek heeft aangetoond dat met CO2 compensatie mogelijk. Stroom besparen zonder groeiverlies. De praktijk pakt het nauwelijks op, maar ziet wel het nut van CO2.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

Z

Marc van Steekelenburg, kwekerij De Adelaar:

’CO2 voegt iets toe’

M

Niet altijd doseren

Marc van Steekelenburg monteerde in de voormalige chrysantenkas nieuwe CO2-darmen

30

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

FOTO'S: HANS NEEFJES

Thomas Evers doseert geen CO2.. Teeltoptimalisatie moet komen van andere teeltfactoren.

Thomas Evers, kwekerij Bredefleur:

’Andere teeltfactoren zijn bepalender’

D

„

Actief klimaat

Onbalans

Nieuwe kas

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

31

Phoenix uit Costa Rica niet we Is het nu wel of niet terecht dat er een importverbod is van Phoenix roebelenii uit Costa Rica naar Europa?

Daarover verschillen de meningen. Ruim 1.500 analyses tonen aan dat de dwergdadelpalm geen waardplant is van Xylella fastidiosa.

Toch is er terughoudendheid vanuit Brussel gezien de problemen met de bacterie.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

X Bewijs is te summier

Mening

Fritz Haas, general manager Inversiones Palmeto

’Nasleep importverbod zal nog jaren duren’

Inversiones Palmeto is vooral een specialist van halfwas ficussen en draceana uit Costa Rica.

Vijf jaar geleden is het bedrijf ook Phoenix roebelenii in zijn assortiment gaan opnemen. Ze leveren sinds mei 2014 enkele tienduizenden planten aan een Nederlands afkweekbedrijf in de potmaten 17 tot en met 27. „Alhoewel we een kleine speler zijn, treft het Europese importverbod ons niet minder hard dan de grote leveranciers uit Costa Rica. Misschien wel meer, wij zijn nog in de opbouwfase waarin we onze investeringen moeten terugverdienen”, vertelt general manager Fritz Haas. Hij bevestigt dat het drama groot is voor de Costaricaanse leveranciers: „Niet

32

alleen, en soms in mindere mate, voor de bedrijfseigenaren, maar ook de vele werknemers en hun families die verstoken zijn van minder of geen inkomen.”

Onbegrip deelt Haas met zijn Nederlandse afnemers om Phoenix roebelenii aan te merken als waardplant voor Xylella fastidiosa gebaseerd op een niet-wetenschappelijk artikel. Hij bevestigt de inspanningen om het tegendeel te bewijzen. In najaar 2015 zijn in eerste instantie 300 analyses uitgevoerd door een onafhankelijke onderzoeksinstelling in de Verenigde Staten, gevolgd door nog eens 1.300 analyses. Allemaal met een negatief resultaat, inhoudend dat de bacterie niet is aangetoond in Costaricaanse Phoenix roebelenii.

Uitspraken doen over of de analyses snel

zullen leiden tot opheffen van het import­ verbod, vindt Haas lastig. En ook al zal dat het geval zijn, dan zal de nasleep nog jaren verstrekkende gevolgen hebben, benadrukt hij. Want wat als de markt weer opengaat en honderdduizenden planten die niet geleverd zijn, komen weer op de markt? „Elke koper kent de situatie en zal hierop inspelen. De kaarten zullen opnieuw geschud worden, want zo werkt nu eenmaal de markt. Het zal minimaal twee jaar na opheffen van de beperkingen duren voordat de markt zich enigszins heeft hersteld. Af te vragen is zelfs of de markt vanuit Costaricaans oogpunt weer op het oude niveau komt. En niet iedere Costaricaanse kweker zal wellicht in staat zijn de rit uit te zitten”, schetst Haas.

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

elkom

Achtergrond

FOTO: HERBERT RIPHAGEN, GARDENPALMS EUROPE

Costaricaanse kwekers blijven met honderdduizenden Phoenix roebelinii (grote planten op de achtergrond) zitten door een Europees importverbod.

Op de voorgrond Cycad revoluta.

Plantenpaspoort nieuw voor circa 100 bedrijven Phoenix roebelinni is niet plantpaspoortplichtig vanwege Xylella fastidiosa.

Exemplaren met een stamdikte dikker dan 5 cm hebben wel een plantenpaspoort nodig om aan te geven dat ze vrij zijn van besmetting door de rode palmkever.

Alleen waardplanten die in de EU besmet zijn bevonden met Xylella fastidiosa dienen voorzien te zijn van een plantenpaspoort.

Vanaf april gaat Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) hier bedrijven op controleren.

Voor de Nederlandse sierteelt heeft het betrekking op het binnen Europa in de handel brengen van Lavandula angustifolia, Lavandula dentata, Lavandula stoechas, hebe, catharanthus, vinca, Myrtus commu-

nis, Olea europaea, Rosmarinus officinalis, Polygala myrtifolia, Coffea arabica, Rosa (type floribunda), Nerium oleander, Laurus nobilis, Genista x spachiana (syn Cytisus racemosus), Pelargonium graveolens, Acer pseudoplatanus, Prunus avium en Prunus dulcis.

Het betreft grotendeels boomkwekerijgewassen, maar zeker ook bloemisterijgewassen als Polygala myrtifolia. Een kuipplant waarvan de populariteit groeit, die echter op Corsica het meest besmet is aangetroffen.

Inschatting door Naktuinbouw is dat circa honderd bedrijven te maken krijgen met een plantenpaspoortplicht die dat eerder nog niet hadden.

Anticiperen

Toetsen is niet voldoende

Politiek spelletje

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

33

Teelttips TRACHELIUM Zout Trachelium is erg gevoelig voor een te hoge EC in de bodem. Spoel zeker als er voor de trachelium een teelt heeft gestaan die wat droog is geteeld, de grond goed door. Let hierbij goed op de regelmaat van de beregening. Juist in dit gewas zal elke ongelijkheid in het watergeefsysteem naar voren komen. Vrijwel geen enkel watergeefsysteem is helemaal per-

ROOS Voorjaar Na een periode van ‘matig weer’ rond en na de jaarwisseling zie je gewassen nu het voorjaar }oppakken’.

Dat is wel wat afhankelijk van de hoeveelheid kunstlicht. Het zijn vooral de nieuwe scheuten, die vleziger worden. De rozen, die in de winter gevormd zijn,

CHRYSANT Echinothrips Echinothrips americanus zorgt al jaren voor problemen in met name de potplantenteelt. Met het toenemen van de geïntegreerde gewasbescherming in andere teelten steekt de echinothrips soms onverwacht zijn kop op. Incidenteel komt de

34

ZOMERBLOEMEN Tunnels

fect. Het probleem wordt groter als de regenleiding oud wordt en de verschillen al vele teelten voortduren. Voer dus regelmatig een controle uit en vervang indien nodig op tijd de doppen. Als wordt besloten de doppen schoon te maken, verwijder dan alle doppen en plaats ze na het schoonmaken weer op een willekeurige manier terug. Als elk dopje op dezelfde plaats wordt terug

geplaatst, zullen door de verschillen in slijtage de droge plekken weer op dezelfde plaatsen terugkeren.

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

blijven dat stempel dragen.

Aan de bosautomaat is het verschil nog niet zo duidelijk te merken. Het gekozen etmaalgemiddelde zal vooral bepaald worden door de ontwikkeling van de nieuwe scheuten. De komende weken gaat ook de vraag spelen bij welke instraling de lampen uitmoeten. Dit is van belang voor de lengte en knopgrootte van de later te oogsten rozen.

De actuele feestdagen geven nog een andere dynamiek. Bedenk wel,

dat een hoge productie nu ten koste gaat van de lengteontwikkeling en de knopgrootte straks. De temperatuur moet verhoogd worden in overeenstemming met de toename van het licht. Dit kan heel goed met een lichtverhoging op de ventilatielijn.

Deze lichtverhoging kan in de loop van de tijd iets groter worden.

Het onderdoor knippen is op de meeste bedrijven al begonnen bij gewassen, die dat nodig hebben voor

groeikracht en kwaliteit. Bij voldoende vitaliteit kan het gewas direct op de goede plaats gezet worden. Niet iedere cultivar kan daar overigens even goed tegen!

Watergeven gebeurt nu standaard met vaste beurten. In de tweede helft van februari beginnen de eerste lichtstarts. Probeer ook de start- en stoptijden langzaam te verschuiven in de richting van respectievelijk Zonop en Zononder.

De toename van het licht

gaat zorgen voor een hogere stikstofopname. Dit gaat u merken aan een stijgende pH van de drain, of in de mat. Heel voorzichtig kan nu al iets meer ammonium gegeven worden om te kijken hoe het gewas er op reageert. Er moet dan wel rond de halve minimol aan bicarbonaat gemeten worden als buffer

echinothrips voor op chrysantenbedrijven. Door de onbekendheid van de kwekers met de deze trips, kan hij zich stilletjes onderin het gewas ontwikkelen en tegen de oogst voor grote problemen zorgen.

De larven en volwassen echinotripsen zitten graag onder het blad onderin het gewas. De volwassen exemplaren zijn niet erg mobiel en worden niet snel op de vangplaten gesignaleerd. De echinothripsen zijn niet te vinden in de

bloemen, maar vooral aan de boven en onderkant van het blad. De volwassen tripsen zijn langwerpig, zwart met een witte streep aan de basis van de vleugels. De larven, prepoppen en poppen zitten aan de onderkant van het blad. Ze zijn wit tot licht geel groen gekleurd.

Bij een lage druk van de echinothrips is het schadebeeld moeilijk te vinden.

Pas bij een grotere populatie wordt de zuigschade aan het blad goed zicht-

baar. De zuigschade leidt tot ernstige bladvergeling en bladafsterving door leegzuigen van de bladcellen.

gangbare middelen tegen trips. Goede resultaten zijn bekend met Decis of Vertimec. Een ruimtebehandeling heeft de voorkeur. Een biologische bestrijding van Echinothrips is niet mogelijk, ook niet met middelen zoals NeemAzal en Botanigard.

De komende weken worden de eerste plastic tunnels weer op de te vervroegen gewassen geplaatst. Belangrijk voordeel is het, als er niet vanaf de grond wordt gelucht maar boven het gewas. Dan ontstaat een veel beter klimaat terwijl er veel minder warmte afgelucht hoeft te worden. Het is heel gemakkelijk te realiseren, door aan de zijkant een strook plastic (oud of beschadigd plastic kan volstaan) van ongeveer een meter langs de poten te spannen en deze iets in te graven. Dus dichte zijkanten en luchten op ongeveer een meter hoogte. Dit voorkomt trek over de grond.

Trek over de grond kan veel ongelijkheid veroorzaken.

Scouten Het scouten op echinothrips moet vooral gericht zijn op het zoeken van tripsen op of onder het blad, dieper in het gewas.

Dit geldt vooral voor bedrijven waar geïntegreerd of weinig wordt bestreden.

Chemisch is echinothrips goed te bestrijden met de

Adviesbureau Johan Sonneveld, 06-46134453

Dirk Jan Binnendijk Tuinbouwadviezen, 071-5416564

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Schoffelen

PHALAENOPSIS Licht De toename in daglengte is nu groot, komende tien dagen bijvoorbeeld in totaal 35 minuten. Ook de lichtintensiteit neemt toe. Momenteel is de buitenwaarde al zo’n 400 W/m². Kortom: binnenkort (rond begin maart) kunt u krijten.

Temperatuur Opkweek: Ventileren voor warmte mag voorlopig nog wat vertraagd worden.

Kouval is namelijk nadeliger dan tijdelijk een iets te hoge kastemperatuur. Temperaturen boven de 30°C in de opkweek zijn echter niet wenselijk, dus kier tijdig met het scherm om dit te voorkomen. Bij buitentemperaturen boven 12°C in combinatie met hoge instralingsniveaus

ANTHURIUM Opmerkelijke winter De groei is deze winter ’zeer makkelijk’, onder andere door de hogere planttemperatuur als gevolg van de hoge buitentemperaturen, vooral in december. Verder ging de instraling geen enkele week écht onderuit.

De 1.000 J/cm2/wk zijn ruimschoots gehaald. Onder de 700-800 J/cm2/wk teert een gewas in. De doeken lagen overdag meer open, zodat de effectieve hoeveelheid licht op gewasniveau (0,71,0 mol per dag) hoger lag dan voorgaande jaren.

Gewasonderhoud Nu de temperatuur weer omhoog gaat, wordt het Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

is luchten wel nodig. Lucht met een gesloten LS-10 met ruime P-band.

Koeling en afkweek: Bij openen scherm mag de ruimtetemperatuur even zakken tot 17-16°C, mits dit niet te lang duurt. De etmaaltemperatuu in koeling en afkweek mag eind februari op 20,5°C uitkomen bij gemiddelde instralingsniveaus. Begin maart mogen de temperaturen oplopen tot 21,0°C .

Erwinia In het prille voorjaar zien we vaak een piek in de uitval door erwinia (natrot).

Ook dit jaar. De uitval is te drukken door klimaatschommelingen zo veel mogelijk af te vlakken. Dit geldt voor de kastemperatuur, RV en de instraling. Trek het doek op

belangrijk om het jong bladbreken goed bij te houden.

Een wekelijkse frequentie komt alweer snel in zicht. De versnelling die van het jong bladbreken uitgaat is in deze tijd extra waardevol. Ook de besparing op assimilaten is nog goed meegenomen.

Verschillende gewassen worden al vanaf week 30 jong blad gebroken. Vooral in oudere gewassen is het dan raadzaam om op de open plekken bij kleine planten het jonge blad niet meer te breken. Ook de kopeinden van de bedden zijn plekken die gemakkelijk meer open komen te staan. Daar is het vaak raadzaam de eerste 1-2 meter het jonge blad te laten staan.

CO2

Een hogere CO2 waarde bij anthurium verhoogt de fotosynthese aanzienlijk.

tijd dicht, om de wisselingen in instraling te voorkomen.

Wanneer de luchtvochtigheid te hoog is, trek dan een kiertje in het onderdoek om samen met een verhoging op de bovenbuis het vocht af te voeren. Wanneer er alleen met de onder- en bovenbuis gestookt wordt met het doek dicht, kan het tot meer uitval door erwinia leiden. Geef daarnaast extra aandacht aan het afdrogen van het gewas na het gieten en houdt de RV in de gaten.

Streef desnoods een wat lagere RV na, om de bacterie minder kans te geven.

Een RV van 65-70% is veilig; lagere waarden geven alleen maar meer uitval.

Menno Gobielje, Bureau IMAC Bleiswijk, 010-5219094

Dit resulteert niet alleen in meer productie, maar ook in grotere bloemen en langere stelen. Onderzoek op de WUR in Bleiswijk toonde dit enkele jaren terug ook aan.

Vooral de komende weken is CO2 van groot belang. De huidmondjes staan vanwege de goede luchtvochtigheid ruim geopend. De daglengte en stralingsom zijn nog beperkt. In korte tijd maximaal suikers aanmaken is dan ook van het grootste belang. Verhoog het CO2-niveau stralingsafhankelijk in een traject van 125-175 watt met zo’n 250 ppm. Uiteindelijk mag er bij stralingsniveaus vanaf klein 200 watt tot 850 ppm CO2 gedoseerd worden. Stop met doseren ongeveer 2 uur voor zononder.

André Lont, Bureau IMAC Bleiswijk, 010-5219094

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Beeldvorming ’Zo, hier is het beter dan buiten!’ Snel doe ik de deur achter ze dicht. Handenwrijvend warmen ze zich op. ’Wij zijn van de Milieudienst Rijnmond en komen controleren of u uw afvalwater op de goede manier loost.’ Ze hebben de koudste dag van het jaar uitgezocht. ’Zal ik meteen even een bakkie zetten?’ ’Graag!’

Als de koffie loopt ga ik de handhavers voor, de kas in. ’Achter in de kas zit onze drainput. Daar vandaan pompen we het water naar een silo die we in december hebben laten plaatsen. En vanuit die silo lozen we op het riool. Er zit een literteller tussen, dus we kunnen zien hoeveel. We zuiveren nog niet, maar we hebben pas wel een monster laten nemen om te kijken welke werkzame stoffen van bestrijdingsmiddelen in het afvalwater zitten. Hebben jullie daar nog wat aan?’

Het net sluit zich steeds meer. Het verzet tegen het gebruik van chemie in de land- en tuinbouw groeit. Bij gebrek aan een Europees voetbalkampioenschap dit jaar lijken alle bondscoaches in ons land massaal te zijn omgeturnd naar teeltspecialisten. Regelmatig komen er deskundologen op tv die weten te vertellen dat het heel goed mogelijk is om biologisch te telen. Gif? Welnee, dat is echt niet meer nodig!

En zo komt ook Natuur en Milieu met een rapport waarin nog maar eens wordt uitgelegd hoe nadelig chemische middelen zijn voor mens en dier. En wéér gaat het over de schadelijke werking van imidacloprid. Wordt nog maar eens gezegd dat je gewassen moet beschermen op een manier zoals de natuur dat ook doet. Jaja, je kunt er staatssecretaris mee worden, met zulke oplossingen. Je zou hem een chrysantentuin gunnen. Niet voor een dagdeel, maar voor een jaar.

Ben ik te cynisch? Lijken we op bankiers die wel binnen de grenzen van de wet blijven maar toch immoreel gedrag vertonen omdat we chemische middelen inzetten tegen schimmels en insecten?

Ik vind zelf van niet. Wij proberen naar eer en geweten met toegestane middelen bloemen te telen. Ik geloof niet in een tuinbouw zonder chemie. Dat leidt vroeg of laat tot onbeheersbare problemen.

Ik bekijk het analysemonster nog eens een keer. ’Geen verbinding gevonden op of boven bepalingsgrens’. Geweldig, maar vecht maar eens tegen beeldvorming.

35

Nieuws

Areaal potplanten in de lift Areaal bloemisterij onder glas (ha).

FOTO: PETER VAN LETH

Perkplantentelers hadden het in 2015 zwaar te verduren.

2015

2014

Snijbloemen 1.880 2.040 Chrysant 390 480 Roos 280 310

Lelie 170 170 Orchidee 170 190 Gerbera 160 180 Freesia 70 90

Anthurium 50 60 Overig 590 570 Potplanten Bloeiende planten Groene planten

1.330 1.290 910 880 420 410

Perkplanten

370 410

Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek

190 minder bedrijven

Colofon Redactie E-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl Vakredactie POLITIEK EN ECONOMIE Quincy von Bannisseht (071) 565 96 37, qvb@hortipoint.nl Peter van Leth (071) 565 96 88, pvanleth@hortipoint.nl MARKT EN AFZET Arie-Frans Middelburg (071) 565 96 87, afmiddelburg@hortipoint.nl Cindy van der Zwet (071) 565 96 30, cvanderzwet@hortipoint.nl TEELT EN TECHNIEK Hans Neefjes (071) 565 96 38, hneefjes@hortipoint.nl

Joef Sleegers (071) 565 96 42, jsleegers@hortipoint.nl Eindredacteur Jenny Mostert (071) 565 96 33 Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

Uitgever Het Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen Schipholweg 1, 2316 XB Leiden, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: svs@hortipoint.nl, website: www.hortipoint.nl Directeur Emile Blomme

vuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

(071) 565 96 71

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun

Secretariaat Linda Laman Alice Hoogenboom

professionele kennis en ervaring en de te gebruiken

(071) 565 96 78 (071) 565 9679

informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar

ABONNEMENTENSERVICE Een abonnement kunt u aanvragen bij de abonnementenservice van Abonnemen www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter.

Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Ook via www.vakbladvoordebloemisterij.nl/abonneren kunt u een abonnement aanvragen. Op deze website vindt u ook de prijzen van de verschillende abonnementen.

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 12 weken voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of via de site. Ook voor informatie over een lopend abonnement kunt u contact opnemen met de abonnementenservice.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Accountmanager: Gert-Jan Bloemendal, (0342) 49 48 07, g.bloemendal@bdu.nl Media-adviseur: Martin ten Hoven, (0342)- 494291 Verkoopleider: Ron van de Hoef, (0342) 494 263, 06 51 80 63 25, r.v.d.hoef@bdu.nl

36

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorg-

gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Druk: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

klimaatneutraal natureOffice.com | NL-215-194179

gedrukt

Dit vakblad is gedrukt op FSC®-gecertificeerd papier en klimaatneutraal geproduceerd.

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Kasgenoten

A genda 16-18 feb Tuinbouwrelatiedagen, Gorinchem.

Info: www.evenementenhal.nl 18-21 feb Vaktentoonstelling Zwaagdijk.

Info: www.vaktentoonstelling.nl 19 feb Van chemie naar ecologie, bijeenkomst, Amsterdam. Info: www.knaw.nl 19-22 feb Lenteflora, huisbroei- en bloembollenshow, Lisse. Info: www.lenteflora.nl 1 maa Lokale toepassingen van LNG, bio-LNG en bio-LPG, Lelystad. Info: www.biowkk.eu 24 maa Kennisdag substraat: Begeleiding substraatteelten, Bleiswijk.

Info: www.wageningenur.nl/glastuinbouw 2-3 apr Kom in de kas, landelijk evenement.

Info: www.komindekas.nl

LTO Glaskracht Nederland 1 maa Dag van LTO Noord Zuid-Holland, Rijswijk, 10.30-15.30 uur.

10 maa PlantgezondheidEvent, Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk 7 apr EnergiekEvent, Bleiswijk 9 jun WaterEvent, Bleiswijk Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

Keukenhof 24 maa-16 mei Lisse, bloemenshows: 24-29 maa Tulpen, 24 maa–5 apr Hyacinten, 24 maa–28 apr Bloeiende heesters, 24 maa–16 mei Orchideeën, Anthurium, Potplanten, Amaryllis, Bol-opPot, Lelie, 31 maa–5 apr Freesia, 7–12 apr Gerbera, 14–19 apr Rozen, 21–25 apr Narcissen- en Bijzondere bolgewassen, 25 apr–1 mei Tulpen, 27 apr-3 mei Alstroemeria, 29 apr–16 mei Vaste planten, 5–10 mei Chrysant- en Calla, 5–16 mei Lelie, 12–16 mei Anjer- en Zomerbloemen.

Info: www.keukenhof.nl

Buitenland 16-18 feb Salon du Végétal, Angers, Frankrijk.

Info: www.salonduvegetal.com 24-26 feb Myplant & Garden, Milaan, Italië.

Info: myplantgarden.com 26-28 feb HortiExpo, horti- en mechanisatiebeurs, Pune, India. Info: www.hortiexpo.com 9-11 maa Worlf Floral Expo, Los Angeles, Verenigde Staten.

Info: www.worldfloralexpo.com 15-17 maa Nordic Flower Expo, Malmö, Zweden. Info: www.nordicflowerexpo.com 12-14 apr Flower Expo Ukraine 2016, Kiev.

Info: www.flowerexpo-ukraine.com 22 apr-1 mei Floraliën, bloemen- en plantenexpositie, Gent, België. Info: www.floralien.be

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

!

Documenten en linken naar website

Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2016)

Foto’s

Filmpjes

FOTO: KUIVENHOVEN POELDIJK

Binnenland

Leeftijd: 77 en 49 jaar Plaats: Poeldijk Teelt: helleborus, campanula, poinsettia, senetti, osteospermum, dipladenia Oppervlakte: 8,2 ha

Roel en Piet Kuivenhoven Het bedrijf bestaat 100 jaar. Wat betekent dat voor u?

Piet: „Voor mij trots. Het is te mooi om er niets aan te doen en daarom dragen we het publiekelijk uit. Gewin is daarbij niet de opzet. Ik doe het ook zeker voor mijn vader.

Hij zit niet meer in het bedrijf, maar ik zie hem 340 dagen in het jaar. In de tuinbouw zijn privé en zakelijk vaak met elkaar verweven en dat is hier ook zo. Het is een way of life.”

Wat is uw oudste herinnering aan de tuin?

Piet: „Ik was een jaar of acht, zat op de lagere school, kwam thuis en mijn opa stond me op te wachten. Hij dirigeerde me als een verkeersbrigadier de tuin in. Hij wilde heel graag de interesse bij me opwekken. Oma was ook altijd in de tuin bezig. Toen ze 75 werd, moesten we heel subtiel brengen dat ze niet echt meer noodzakelijk was.”

Roel: „Ik was 14 en volgde in de avonduren een tuinbouwcursus in ’s-Gravenzande.

Er zaten allemaal oudere tuinders in de klas. Alsof ze verplicht waren om de cursus te doen. Ik herinner me dat we de klas zijn uit gelopen omdat we niet te dicht bij elkaar mochten zitten. De leraar was bang dat we afkeken.”

Was het vroeger beter?

Roel: „Voor mij niet. Het was allemaal kiele, kiele. We leden geen honger, maar als we bloemkool oogstten aten we bloemkool, als we bonen teelden, aten we de hele week bonen. Het ging allemaal niet makkelijk. Qua besteding van elke gulden was ik afhankelijk van mijn vader en moeder. Maar ik had absoluut niets anders willen doen dan tuinder worden.”

Op naar de volgende 100 jaar?

Piet: „Als je op opvolging doelt. We hebben twee jongens dus in theorie zou het kunnen. Maar ze staan nog ver van de tuinbouw af. De oudste zit op het vwo. De jongste is meer van het doen en ondernemen, dus wellicht vormen ze samen een sterke formule.

Het zou wel een enorme uitdaging voor ze zijn door de complexiteit van seizoensteelten en de schaalgrootte. En nee, ik sta ze niet als een verkeersbrigadier op te wachten.”

Zijn er naast de tuinbouw nog andere constanten in uw daginvulling?

Roel: „Mijn vader Piet was absoluut niet van de sport. Als ik ging voetballen bij de buren dan had mijn vader wel een klusje voor me. Veel tijd voor vakantie was er niet.

Mijn vrouw ging met de kinderen en ik kwam in de weekenden. Laat mij de Poeldijkse kerktoren maar in het vizier houden. Ik was al vroeg liefhebber van de sauna. Ben graag in de bloementuin in de weer, heb een hele boomgaard met klein fruit.”

Piet: „In mijn jeugd was er geen tijd voor sport. Dat heb ik ruimschoots ingehaald. Heb een heerlijk gezin, passie voor rock’n roll en spin graag. Ga graag een avondje uit met vrienden. Maar je kunt wel zeggen dat de tuin een groot deel van ons leven is.”

37

MACHINAAL OPPOTBEDRIJF

OPPOTTEN, POTTENPERSEN EN VERHUUR SINDS 1990 (26 JAAR) WWW.JOSVANDERHOEVEN.NL INFO@JOSVANDERHOEVEN.NL 06-54734323

Tevens alle stoomwerkzaamheden Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl

Groot assortiment uitgangsmateriaal

Krijten en reinigen Wij helpen u graag! tel: 06-18277073 www.sproeibedrijf-os.nl

• Euphorbia milii • Cupressus Wilma • Ficusvariëteiten • Sundaville • Kuipplanten en kruiden • Lavandula • Senetti

mvanveenbv.com | 0297 32 65 16

Bezoek de FLORALL voorjaarsbeurs

Op woensdag 2 maart bent u van harte welkom in de hallen van Gent Expo voor de FLORALL voorjaarsbeurs: de Belgische vakbeurs voor de sierteeltsector waarop kwekers, toeleveranciers en handelaars hun assortiment presenteren. @FLORALLfair

Online inschrijven | www.florall.be

Toegang is gratis voor professionelen.

Schrijf u nu online in op onze website www.florall.be.

Locatie Flanders Expo Gent (BelgiĂŤ) All-in-one day: 9u-19u GRATIS PARKING EN BEURSCATALOGUS.

media