VBB_08-2016

Bloemister캐 Vakblad voor de

32

8 71e jaargang 26 februari 2016

Coating voor elk gewas

8 Herstructurering

12 Inspirerende

14 Steeds meer

38 Op zoek

Westland verloopt moeizaam

Garden Retail Experience

kwekers actief op sociale media

naar duurzame teeltw캐ze tulp

Bloemisterij Vakblad voor de

8 Westland gaat ’strijdig gebruik’

tuinbouwgrond hard aanpakken

Opinie 4 Interview: ’Energieneutrale kas is een heel reële doelstelling’ 4 Commentaar: Facebook inzetten voor ’branding’ 5 Stelling: Gestaffelde tariefsopbouw FloraHolland logische stap

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet 8 Ondernemen: Harde aanpak ’strijdig gebruik’ tuinbouwgrond Westland 11 Vragen: De Var verdwijnt. Wat nu?

12 Volop inspiratie op Retail Experience

12 Afzet: Volop inspiratie op Retail Experience 14 Sociale media: Voor de lol of voor de likes: sociale media lonen 16 Column: Victor van Dijk, Ecuador 19 Export: Exportdaling op Spanje slaat om in stijging

Markt 24 Meer Nederlandse anemoon weer wat vlotter verkocht 24 Twijfel over grotere marktpotentie snijmuscari 25 Beter naseizoen trekt brassica niet in de plus 26 Pottulp last van Valentijn en kort seizoen 27 Vraag crassula begint aanbod te overstijgen

Teelt

14 Voor de lol of voor de likes: sociale media lonen

28 In beeld: Leliebollen planten 2.0 30 Gewasbescherming: Kasgeluiden 32 Thema: Voor elk gewas een coating op maat 34 Thema: Ervaringen collega’s overwegend positief 36 Thema: ’Met schermmiddel moet je leren omgaan’ 38 Tulp: Tulpensector actief met duurzame teeltwijze 40 Tulp: Aandacht voor innerlijk en uiterlijk van tulp 42 Teelttips: hypericum, freesia, chrysant, alstroemeria, gerbera 43 Column: Kees van Egmond

38 Tulpensector actief met duurzame teeltwijze

Nieuws 44 Bedrijfsinformatie

Service 44 Brief: ’Slim spel van Rabobank door zich coöperatie te blijven noemen’ 45 Kasgenoot: Erik de Boer Agenda Voorplaat: Foto: Mardenkro

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

3

Opinie Bas Knoll, klimaatonderzoeker TNO:

’Energieneutrale kas is een heel reële doelstelling’

FOTO: JOEF SLEEGERS

Er ligt nog zo veel energiebesparing voor het oprapen, dat een energieneutrale kas helemaal geen luchtkasteel is. Dat denkt Bas Knoll, klimaatonderzoeker bij TNO. Maar dan moet er wel met een frisse blik naar klimatisering worden gekeken. ’Hoe zouden we een kas ontwerpen als we vanaf de grond moesten beginnen? We kunnen nog veel leren van de natuur.’

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

Wat is er mis met huidige systemen voor Het Nieuwe Telen?

Hoe zou u ventilatie ontwerpen?

Waarom functioneren ze niet goed?

Wat gaat u doen met dit idee?

Wat valt er te leren uit de natuur?

Hoe wilt u klimaatongelijkheid voorkomen?

Wat ziet u als oplossing?

Commentaar Cindy van der Zwet vakredacteur cvanderzwet@hortipoint.nl

Facebook inzetten voor ’branding’

1,6

miljard gebruikers is voor Mark Zuckerberg nog niet genoeg. Hij wil naar de vijf miljard gebruikers. Dat heeft hij zich althans tot doel gesteld voor het jaar 2030. Lukt hem dat, dan zou dat betekenen dat 60% van de wereldbevolking tegen die tijd Facebook gebruikt.

Als het aan Zuckerberg ligt, is het tijdperk Facebook dus nog lang niet voorbij. Het gebruik van dit sociale medium groeit nog altijd, en dan met name onder de oudere bevolking.

Stilletjes aan maken ook steeds meer kwekers een Facebookprofiel aan voor hun bedrijf. En sommigen doen dat zeker met succes. Telers die dit medium

heel actief gebruiken, zijn er tevreden over. Facebook levert hun inmiddels daadwerkelijk extra vraag op naar producten. Een paar van deze succesverhalen zijn te lezen in een artikel dat verderop in dit nummer staat.

Extra klandizie is natuurlijk hartstikke mooi, maar sociale media kunnen bijvoorbeeld ook gebruikt worden om meer informatie van eindklanten terug te krijgen. Zo zijn we tegenwoordig slechts één muisklok verwijderd van een bloemist ergens aan de andere kant van de wereld. Via sociale media kun je vrijblijvend informatie uitwisselen over een product en kun je als teler laten zien wie er achter Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

Stelling

Gestaffelde tariefsopbouw FloraHolland logische stap Ieder lid van FloraHolland rekent 1,6% provisie aan de veiling af over bemiddeling via de veiling. Ongeacht of de veiling er veel werk aan heeft of niet. Nu zijn er bemiddelingsstromen waar de veiling nauwelijks werk aan heeft. En toch betalen de telers dan het volle pond aan FloraHolland: 1,6%. De eerste tulpenbroeiers hebben daarom hun lidmaatschap reeds opgezegd. Het wordt tijd dat de veiling het kostenmaker-kostendrager-principe doorvoert in de bemiddelingstarieven. Een gestaffelde tariefsopbouw is het eerlijkst.

Hoe ziet u de toekomst van de kas?

Wat ligt er zoal voor het oprapen?

Goos Hofland, lidcactusteler in Naaldwijk „Beetje jammer, ik vrees dat de coöperatieve binding die telers met hun veiling hebben aan het veranderen is. Er wordt niet begrepen dat het percentage 1,6% erg laag is (in de jaren 90 was dit nog 5,6%). Je hebt de garantie dat binnen een week de centjes op je bankrekening staan en dat je ook een partij hebt die van de telers zelf is en die de noodzakelijke buffer is tussen teler en

klant. Ik vrees dat het voordeel (1,6%) heel snel zal verdwijnen in de knip van de eindklant en dat de uitbetaaldatum ook gauw naar dertig, zestig of negentig dagen zal gaan. Daarbij nog een claimtje en de tulpenbroeders zitten snel aan een veel hoger percentage dan de 1,6%.

Het lijkt wel of onze tulpenbroeders toch wat moeite hebben met rekenen. Of een staffeltje hier de oplossing is denk ik niet. Het zit dieper, men snapt en/of ziet het coöperatieve voordeel niet meer!”

Maurice van der Hoorn, orchideeënteler in Ter Aar Is energiebesparing rendabel bij de huidige energieprijzen?

„Het wordt tijd dat FloraHolland dit onder de loep neemt. Ik heb hier nog niets over gehoord in de 2020-visie en is het slim om hiermee te wachten?

Er verlaten al mensen het schip en dat is niet wenselijk als we met elkaar een sterk bloemen- en plantenmerk willen zijn. Ik ben aan het wikken en wegen, heeft FloraHolland voor mij toegevoegde waarde? Er gebeurt al veel binnen Flo-

raHolland, maar bedrijven die alles zelf doen 1,6% laten afrekenen, vind ik veel.

Het kostenmaker-kostendrager-principe is een goede. Laat ze maar transparant maken wat alles kost. Reken kosten die niet specifiek aan een gebruiker zitten, goed door en kom dan met een menulijst van je diensten. De contributie moet de organisatiekosten dekken. Als dit met scherpe, marktconforme prijzen is, dan krijg je een FloraHolland waar je bij wilt horen.”

John van der Hulst, alstroemeriateler in Wervershoof je product zit en wat er zich achter de schermen van de productie afspeelt.

Bovendien komt je bedrijfsnaam en product opnieuw voorbij, waardoor het weer even extra tussen de oren komt te zitten van klanten. Op die manier doe je ongemerkt toch weer een beetje aan ’branding’, zonder dat dit veel hoeft te kosten.

Natuurlijk kunnen wij als Vakblad voor de Bloemisterij niet achterblijven. Kon je ons eerder al vinden op Twitter en LinkedIn, vanaf deze week laten we ook ons gezicht zien op Facebook met een eigen Facebookpagina.

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

„Als kwekers vinden dat ze te duur uit zijn bij FloraHolland, dan moeten ze alles vooral zelf gaan doen.

Ik zou niet weten waar je een ’goedkopere’ kredietverzekering zou kunnen vinden. Het gaat tenslotte niet alleen om kosten op een veiling. Men kan terugvallen op het afzetapparaat, mocht er onverhoopt een klant omvallen die toevallig de tulpen van broeier X heeft gekocht. In deze tijd dat

bedrijven van 129 jaar (V&D) omvallen, lijkt mij dat toch wel handig. Ben ook wel benieuwd wat een bank hiervan vindt als je zegt dat je het allemaal veel beter zelf kan doen dan die veiling. Natuurlijk vind ik de veiling ook veel te duur, maar een goedkoper en vooral zekerder afzetkanaal heb ik nog niet gevonden. De kosten op de veiling zijn ’top of mind’ als ik Lucas moet geloven, voorlopig vertrouw ik daar nog maar op.”

5

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten, maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.

Blomme nieuwe directeur bij vakbladen SVS

Emile Blomme is sinds 1 februari directeur en commercieel manager van Stichting Vakinformatie Siergewassen (SVS), zo heeft de uitgever van het Vakblad voor de Bloemisterij, Tuin en Landschap, De Boomkwekerij en Bloem en Blad bekendgemaakt. Blomme gaat de positie van de SVS-producten versterken en verder uitbouwen.

NVWA maakt excuses voor lekken vertrouwelijke cijfers De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) biedt haar excuses aan voor het lekken van vertrouwelijke cijfers over verkoopaantallen van gewasbeschermingsmiddelen. Dat schrijft staatssecretaris Van Dam (EZ) in een brief aan de Tweede Kamer. Greenpeace meldde vorige week dat er een groot verschil is tussen de gebruikscijfers die het CBS hanteert en de verkoopcijfers van de gewasbeschermingsmiddelenindustrie zelf. Er zouden veel meer middelen worden verkocht dan er volgens het CBS worden gebruikt, wat de milieuorganisatie schokkend vindt.

Dipje in exportwaarde januari De exportwaarde van bloemen en planten is in januari met 6% afgenomen. Eén handelsdag minder, ongunstige weersomstandigheden en terughoudendheid bij de consument zijn de boosdoeners. Zowel bij de snijbloemen als bij de pot- en tuinplanten realiseerden de Nederlandse exporteurs in januari 6% minder omzetwaarde. In praktisch alle top tien exportbestemmingen was er een terugval, behalve in België (+9%) en Polen (+1%).

Testen van zuiveringsinstallaties kan beginnen Fabrikanten van zuiveringsinstallaties kunnen hun apparatuur binnenkort laten testen om te beoordelen of het benodigde zuiveringsrendement van 95% wordt gehaald. Het meet-

6

Nationale labels overheersen op Franse vakbeurs Het Franse gevoel voor nationale trots kwam vorige week duidelijk tot uiting op de Salon du Végétal in Angers.

Bedrijven doen mee aan Plante Bleue, certificering voor sociaal- en milieuverantwoorde productie, of het promotielabel Fleurs de France en Label Rouge, het label voor superieure kwaliteit van dahlia’s, geraniums, en sinds dit jaar ook van tuinrozen.

Voor Nederlandse import in Frankrijk is MPS nog voldoende, gaven inkopers aan. Bij de certificering Plante Bleue mag brancheorganisatie Val’hor nu gebruikmaken van het normeringssysteem van MPS. Franse kwekers kunnen ook middels één audit, zowel Plante Bleue als MPSABC behalen. Er zijn 157 kwekerijen (samen 4.023 ha), gecertificeerd met Plante Bleue.

protocol daarvoor is onlangs door de Helpdesk Water gepubliceerd. Goedgekeurde installaties komen op een lijst te staan, zodat voor telers inzichtelijk is welke apparatuur zij kunnen aanschaffen om te voldoen aan de zuiveringsplicht die ingaat per 1 januari 2018.

Bamboo Bill opent Kom in de Kas 2016 Avonturier Bamboo Bill, bekend van het tvprogramma Ouwehands Jungleclub, geeft op 31 maart samen met basisschoolleerlingen het startschot voor Kom in de Kas (KidK) 2016.

De landelijke kick-off van het jaarlijkse glastuinbouwpromotie-evenement vindt plaats bij Bunnik Vriesea’s in Kudelstaart. Thema dit jaar is ’Tuinbouw is boeiend’, zo heeft de organisatie deze week bekendgemaakt.

Ruim 12% tuinders wil geld steken in zonnepanelen Van de Nederlandse glastuinders wil 12,1% de komende twee jaar investeren in zonnepanelen.

Op 7,8% van de glastuinbouwbedrijven zijn al zonnepanelen aanwezig, wat meer is dan in 2014, toen 5,9% van de glastuinders aangaf zonnepanelen op het bedrijf te hebben. Dat blijkt uit eind vorig jaar gehouden onderzoek van marktonderzoeksbureau AgriDirect.

Bezoekersaantal Tuinbouw Relatiedagen stabiel De Tuinbouw Relatiedagen Gorinchem, die vorige week plaatsvonden, hebben in totaal 16.650 geïnteresseerden getrokken, een aantal dat op hetzelfde niveau ligt als dat van voorgaande jaren.

Nederlandse bloembollentelers willen uitbreiden

Veiling Rhein-Maas stelt aanvoer 2016 naar beneden bij

Bijna 21% van de Nederlandse bloembollentelers heeft plannen om de bedrijfsactiviteiten uit te breiden. Dat meldt marktonderzoeksbureau AgriDirect bij de publicatie van haar jaarlijkse BloembollenScanner. Het is voor het derde jaar op rij dat het aantal uitbreidingsplannen in de bloembollensector toeneemt.

Veiling Rhein-Maas heeft 271 aanpassingen doorgevoerd en daarmee de aangemelde aantallen producten voor 2016 met 28 miljoen planten naar beneden bijgesteld. Bij enkele productgroepen werden voor 2016 veel grotere aantallen gemeld dan in 2015 zijn verkocht.

Door die aantallen naar beneden bij te stellen, wil de veiling overmatige aanvoeraantallen verVakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

FOTO: ARNO ENGELS

Gelezen op Twitter phalaenova (@phalaenova1) ’Duurzame energieproductie moeilijker door goedkope olie en gas’ Duurzame energieproductie, zoals windenergie en geothermie, wordt moeilijker nu de prijs van olie en gas naar beneden is gegaan. Dat stelde directeur Smelik van beleggingsfonds Meewind, dat ook geothermieprojecten in de glastuinbouw financiert, onlangs voor de microfoon van webradiostation DuurzaamBV Radio.

Tuinbouwmissie naar Canada Van dinsdag 5 tot en met zondag 10 juli organiseren Phaff Export Marketing en tuinbouwmarketingbureau Sense Marketing & More een handelsmissie naar de Canadese tuinbouwregio Ontario en Niagara. De missie richt zich op zowel sierteelt als voedingstuinbouw. Binnenkort ondertekenen Canada en de EU het CETA-handelsverdrag. Verwacht wordt dat dit akkoord de handelsbetrekkingen over en weer zal versterken.

mijden om zo de aanbodsituatie op de veilingklok betrouwbaar te houden.

Bomen- en bollensector wil handelsmissie naar Turkije Greenport Boskoop en groothandelsbond Anthos willen rond de Holland Dag op de wereldtuinbouwtentoonstelling in het Turkse Antalya een korte handelsmissie organiseren van maximaal vier dagen. Tijdens deze missie kan bijvoorbeeld een bezoek worden gebracht aan productie- en groothandelsbedrijven en retail. Ook kan er een netwerkbijeenkomst komen voor een specifieke doelgroep. De missie gaat door bij voldoende interesse.

’Vertrouwen in eigen bedrijf neemt licht toe onder tuinders’ Glastuinders hadden in het vierde kwartaal van 2015 iets meer vertrouwen in hun bedrijf dan in het kwartaal daarvoor. Daarmee blijft het vertrouwen in hun onderneming op een relatief hoog niveau, zo blijkt uit de jongste Agro Vertrouwensindex van Wageningen UR. Ondanks de verbeterde stemming over hun huidige situatie gaan glastuinders ervan uit dat het er voor hen over twee tot drie jaar minder gunstig zal uitzien. Voor 2016 verwacht men lagere prijzen.

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

Kort promotiefilmpje potorchidee Op YouTube is sinds kort een nieuw promotiefilmpje te zien waarin de belangrijkste kleuren van het brede sortiment potorchideeën worden getoond. Het filmpje is onderdeel van de campagne ’Art of Life’, een initiatief van alle Nederlandse potorchideetelers.

Ruim twintig Nederlandse deelnemers beurs Oekraïne Voor de Flower Expo Ukraine, die van 12 tot 14 april plaatsvindt, hebben zich tot nu toe ruim twintig bedrijven uit Nederland ingeschreven als deelnemer. De tuinbouwbeurs, die dit jaar voor de tiende maal plaatsvindt, wordt gehouden in het International Exhibition Center (IEC) in Kiev.

Rest. DE CEULSE KAAR (@ceulsekaar)

Ed Moor (@Ed_Moor)

EHuizinga (@AkireComm)

Linda Van Der Slot (@lindavdslot)

Discussie op LinkedIn Gestaffelde opbouw tarief FloraHolland logische stap

Cao-overleg glastuinbouw verloopt moeizaam Een akkoord over een nieuwe cao Glastuinbouw lijkt nog ver weg. Na gesteggel tussen de sociale partners over alternatieven voor de Flexwet blijkt nu het voorstel van werkgevers voor een vereenvoudiging van de arbeidstijdenregeling een moeilijk te nemen hobbel.

7

Herstructurering glastuinbouw verloopt uiterst moeizaam

Westland gaat ’strijdig gebruik’ tuinbouwgrond hard aanpakken Van paardenbak tot tennisbaan, van de opslag van keukenmontagematerialen tot een volledig ingericht garagebedrijf: met braakliggende tuinbouwgronden en leegstaande kassen weet men zich wel raad in het Westland. Dit ’strijdig gebruik’ is de gemeente een doorn in het oog. Het frustreert de noodzakelijke herstructurering van het glastuinbouwgebied.

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

N Woningen

Belemmering

Achtergrond

Zes obstakels die herstructurering frustreren Dat de herstructuring van het Westlandse glastuinbouwgebied uiterst moeizaam verloopt, kent zes belangrijke oorzaken, stelt Harry Groenewegen, gebiedsbemiddelaar voor de herstructureringsgebieden Boomawatering en Poelzone. Het gaat om: Hoge verkavelingskosten, als gevolg van bijvoorbeeld het vergraven van watergangen. Voor een gebied van 6 ha kan dat de grondprijs opdrijven met zo’n € 15 per m2.

Te lage grondprijs: omdat telers die willen stoppen, uit de verkoopopbrengst van hun bedrijf vaak niet hun pensioen kunnen halen, gaan ze vaak door met telen, waardoor de vraagprijs voor de grond te hoog wordt voor een investerende teler.

8

In de weg liggende woningen die uitgeplaatst moeten worden – vooral burgerwoningen – vormen een kostenpost voor herstructurering.

Aanbod moderne bedrijven: tot voor kort stonden er relatief veel bestaande, moderne glastuinbouwbedrijven te koop. Voor investerende telers was overname daarvan aantrekkelijker dan nieuwbouw.

Speculanten kopen bedrijven in herstructureringsgebieden op voor een iets hogere prijs dan investerende telers voor ogen hadden. ’Strijdig gebruik’ van tuinbouwgrond en bedrijfsgebouwen drijft de vraagprijs van uit te plaatsen woningen op.

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

FOTO: QUINCY VON BANNISSEHT

Agrarische bedrijfswoningen die al lang niet meer als zodanig functioneren, liggen overal in het Westlandse glastuinbouwgebied verspreid.

De noodzakelijke herstructurering van het gebied wordt daardoor gefrustreerd, vinden zowel overheid als bedrijfsleven.

Actief handhaven

’Strijdig gebruik’

In het kort In de opmaat naar een nieuw bestemmingsplan wil de gemeente Westland nagaan hoe obstakels die herstructurering van het glastuinbouwgebied belemmeren, kunnen worden weggenomen.

Een nog te formeren raadswerkgroep gaat zich de komende tijd hierover buigen.

Belangrijk discussieonderwerp zijn in de weg liggende bedrijfswoningen.

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

9

Eclipse LD

TransPAR

Optifuse IR

Vragen Heeft u een vraag? Mail deze naar Peter van Leth, pvanleth@hortipoint.nl

De Var verdwijnt. Wat nu?

Op 2 februari heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel Deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) aangenomen, waardoor de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) wordt afgeschaft per 1 mei 2016. Wat houdt dat voor mij in?

D

Voorwaarden

ILLUSTRATIE: PETER MOORMAN

Overgangsperiode

Keuze

Miriam Timmer, belastingadviseur Alfa Accountants en Adviseurs, mtimmer@alfa.nl, 088-2531131 Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

11

Volop inspiratie op Retail Experience Op 18 en 19 februari vond in Boskoop de Garden Retail Experience plaats. Op deze plek kwamen tuincentrumeigenaren voor even bij elkaar. De rode draad van dit event was inspiratie opdoen. Een impressie van hoe dat werd gedaan.

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

Plant Collect verzamelt en promoot planten

Award voor GreenBalanZ

Op de Retail Expercience waren verschillende concepttafels van Plant Collect te zien. Deze groothandel uit Boskoop was tot een jaar geleden voornamelijk actief in de tuinplanten, maar richt zich nu ook steeds meer op de kamerplanten. „Wij begeleiden tuincentra en ondersteunen hen in de verkoop. Dus niet een tafel neerzetten en klaar, maar wij leveren bijvoorbeeld ook promotiemateriaal aan”, aldus Jochem Nieuwesteeg. In totaal kunnen zij zo’n 25 verschillende concepttafels uitleveren, met daarop verschillende producten. De telers bij wie zij de producten inkopen dragen bij in de kosten van het promotiemateriaal. „De telers leveren, wij verzamelen de planten en stellen de tafels samen. Jaarrond leveren wij dezelfde en constante kwaliteit uit. Met zijn allen hebben we als doel dat de verkopen omhoog gaan door de uniforme presentatie. Uiteindelijk moeten alle partijen hier beter van worden”, stelt Nieuwesteeg.

FOTO: HANS KORBEE

GreenBalanZ mocht de Tuinzaken Retail Award in ontvangst nemen in de categorie ’Groen Binnen’. Juryvoorzitter Marcel Koene gaf aan dat GreenBalanZ een voorloper is op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. „Wij willen stimuleren dat kwekers meer hun nek gaan uitsteken op dit vlak. Daarnaast kijkt dit bedrijf ook naar de mogelijkheden om de phaleanopsis actueel te houden voor de klant. Dat is wat wij als tuincentra willen”, zo zei Koene. Lennard van der Weijden (midden op foto) geeft aan supertrots te zijn. „Vorig jaar won Waterdrinker en ook dit jaar was het rijtje genomineerden niet mis. De vakjury onderstreept onze koploperspositie op het gebied van duurzaamheid.

Wat mij betreft is dit dan ook echt een kroon op ons werk.”

’Kracht van azalea laten zien’ Ook een aantal telers was naar Boskoop gekomen om in contact te komen met de eigenaren van tuincentra. Een zo’n teler was Id’flor uit het Belgische Lochristi. „We hebben klanten gesproken en dit event is een goede manier om ons product te promoten”, aldus Hilde van der Gucht. Deze teler had een tafel ingericht, met daarop drie kleine podia waarop het bloeiende product geshowd werd. „Daar kwam wel reactie op en we hopen dat tuincentra dit gaan oppakken. Het is belangrijk om te tonen hoe de plant uiteindelijk wordt, want dat is juist de kracht van azalea. Deze hortinno bloeit wel zo’n 8 tot 10 weken en dat moet je ook duidelijk maken aan de consument”, aldus Van der Gucht.

12

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

FleuraMetz ondersteunt GroenRijk bij verkoop FleuraMetz heeft met FlowerTales haar eigen digitale platform om klanten te inspireren. Maar via dit platform zijn klanten ook maar een muisklik verwijderd van de mogelijkheid om deze producten te bestellen. Tijdens de Garden Retail Experience liet het bedrijf zien dat binnenkort ook franchisenemers van Groenrijk en de leden van GRS Retail het platform kunnen gebruiken om consumenten te inspireren.

Flowertales gaat – als white-label webshop, oftewel onherkenbaar – op de websites van de tuincentra zorgen voor online-inspiratie van bloemen en planten. Via de webshops van deze tuincentra kunnen consumenten deze producten ook bestellen. Deze bestelling wordt vervolgens uitgeleverd door FleuraMetz in GroenRijk-dozen. Naast deze Nederlandse pilot ziet FleuraMetz ook mogelijkheden in het buitenland.

Inspireren op paar vierkante meter

FOTO: FLEURAMETZ

Op het event werden diverse mogelijkheden getoond hoe de consument geïnspireerd kan worden. Trendwachter Romeo Sommers gaf voorbeelden van hoe het óók kan. Zijn ervaring is dat de winkelvloer nu functioneel wordt ingericht en dat er weing vrouwelijke elementen aan worden toegevoegd. „Er kunnen meer toepassingsmogelijkheden aangereikt worden. Je ziet in een tuincentrum niet vaak dat er huiskamers worden nagebootst, terwijl zo’n sfeer herkenning oplevert bij de consument. Zo kunnen zij zien hoe planten kunnen worden gecombineerd. Niet iedere winkel heeft daar meters voor, maar ook op beperkte ruimte kun je consumenten inspireren”, stelde Sommers Dit liet hij zien aan de hand van de museumtafel. Dit is volgens hem een commerciële methode om de consument op ideeën te brengen. „Zo’n tafel kun je elke maand wisselen. Met visuals werken is belangrijk. Daar zet je meteen een bepaalde sfeer mee neer op de winkelvloer.”

’Aandeel planten slinkt’ Shopper journey – gemak bieden Inrichten op: Jobs Verzorging Locatie

Nieuwe woning

Balkon Specialist

Terras

Easy

Friend-ship

Luchtzuiverend

Interieur

Cadeau Nieuwe woning

Weekly

Slaapkamer Woonkamer Specialist

Keuken

Paul Pleydell is Garden Centre Consultant en adviseert met name Engelse tuincentra over de manier waarop zij geld kunnen verdienen. Hij gaf de bezoekers vijf trends mee die succesvol zijn bij Engelse tuincentra. Dit zijn restaurants, binnenspeeltuinen, het organiseren van evenementen, het verkopen van eten en het aanbieden van beleving. „Jullie verkopen niets dat klanten echt nodig hebben, je moet ze daarom vooral emotioneel weten te raken.

En inderdaad, jullie horen het goed. Ik heb nog met geen woord gerept over planten of tuinieren”, aldus Pleydell. Volgens hem is het marktaandeel planten binnen Engelse tuincentra in een aantal jaar van 30% naar 18% gedaald. De plantenomzet is ongeveer wel gelijk gebleven.

Erik van der Meijs van Retail Services bij FloraHolland, gaf de bezoeker tijdens zijn presentatie meer inzicht in de ’shopper journey’. Volgens hem zijn er twee ’dips’ waar te nemen als de consument een ’reis’ door het tuincentrum maakt. „Tijdens het shoppen zakt de stemming, want er is keuzestress op de winkelvloer. En bij de kassa zie je een dipje, want dan is de vraag hoe je de planten meeneemt. De kunst is om de emotielijn omhoog te brengen en oplossingen aan te reiken”, gaf Van der Meijs aan. Zo kunnen tuincentra volgens hem de consument een handje helpen door het aanbod te clusteren, bijvoorbeeld in de mate van verzorging, waar de plant neergezet kan worden of waarvoor de bloemen en planten gekocht worden.

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

FOTO: RON BARENDSEN

Consumenten een handje helpen

13

Voor de lol of voor de likes: so Kwekers begeven zich schoorvoetend in de wereld van de sociale media. De gemiddelde sierteler profileert zichzelf niet graag. Men laat liever het product voor zich spreken. Maar toch is een groeiend aantal flink fanatiek op platforms als Facebook, Twitter en Instagram. Uit de losse pols of met een strategie, voor de lol of voor de likes.

Astrid Zoumpoulis-Verbraeken bloemisterij@hortipoint.nl

Achtergrond

De do’s en don’ts van sociale media Volgens social media specialist Arnold Wittkamp zijn dit de dingen die je beter niet en wel kunt doen als je op de sociale media zit: Bepaal eerst je doelgroep en hoe je jezelf wilt positioneren. Zorg vervolgens dat je daar de juiste platforms bij vindt en dat alle berichtgeving overeenstemt met je doel. Stel een kalender samen met belangrijke postmomenten.

Laat het verhaal achter het product, het bedrijf en de ondernemer zien. Ook al is het B2B, op de sociale media draait alles om H2H (human to human). Laat ook je personeel eens aan het woord.

Wees authentiek en let goed op de ’tone

14

of voice’ in de berichten. Praat op de sociale media zoals je ook met je klanten praat.

Maak jezelf niet groter dan je bent.

Denk ook eens aan Google Plus, want die wordt goed geïndexeerd in de zoekresultaten.

Je verkoopt niets via de sociale media, je doel moet zijn om leads te genereren naar je website.

Zorg voor regelmaat in de berichtgeving.

Facebook, Twitter en Instagram minstens één keer per dag, Google Plus en LinkedIn eens per week. Het ergste wat je kan doen is een tijdje stoppen.

Maak iemand verantwoordelijk die verstand heeft van marketing.

Gebruik je zakelijke Facebook-pagina niet om uitjes met je kinderen te posten.

Denk bij elk mogelijk bericht: is het aantrekkelijk, is het interessant, is het informatief? Als je op alle drie ’ja’ kunt antwoorden, doen!

Bedenk dat op alle sociale media gemiddeld maar vijftien woorden gelezen worden.

Houd het kort en krachtig.

Zorg voor goede foto’s en filmpjes: die van kleine kwekers zijn vaak kwalitatief onvoldoende, die van grote kwekers te abstract en gekunsteld.

Houd altijd de exporteur, de groothandelaar en de bloemist voor ogen. Zij zijn het die bepalen wat de eindconsument te zien krijgt.

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

ciale media lonen

D

Successen en missers

Mooie wisselwerking

Nieuwe klanten Blijf oprecht

> Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

15

Column

Vervolg van pagina 15

Victor van Dijk vvandijk@fleurametz.com

Ecuador

Party time

Vraag specialties versterkt via Facebook

Doorklikken naar bestelsysteem

’Gabriel, schiet eens op, we moeten weg’, hoor ik m’n vrouw naar mijn zoon van vijf roepen. Kinderfeestje! Het is al weer de derde deze week. En ook volgende week heeft hij er weer twee. Of waren het er nou drie? Feestjes, ze zijn er hier gek op.

Het zit die Latino’s gewoon in het bloed.

Twintig jaar geleden viel me dat al op, toen ik nog in Gent plantenbiotechnologie studeerde. We hadden een paar Peruaanse en Mexicaanse uitwisselingsstudenten en o wat konden die jongens het gezellig maken. Of het nu om een verjaardag ging of de start van het weekend, er was altijd wel wat te vieren. Stoelen en tafels aan de kant, muziek aan (salsa en merengue uiteraard) en dansen maar. Gewoon in de gemeenschappelijke keuken of huiskamer.

Een gouden tijd was dat.

Maar nu m’n kids in de opgroeiende fase zitten, kunnen we er opnieuw aan. Vriendjes van school, van zwemles, de Nederlandse les of voetbal. Die jongens hebben nu al een socialer leven dan dat ik ooit gehad heb. En bij iedere verjaardag is het raak. Zeker bij de feestjes van kinderen uit de betere middenklasse of rijkere bovenlaag wordt spektakel verwacht. Luchtkastelen, een hotdogkraam, goochelaars en een clown die schminkt. Het is maar een kleine selectie uit de vele mogelijkheden die je kunt contracteren. En dat uiteraard voor minstens dertig kinderen. Want zeg nou zelf, voor minder is het amper de moeite. Tel daarbij op de meegereisde ouders en jongere/oudere broertjes of zusjes, en het circus is compleet. Al met al ben je als organiserende ouder zo duizend dollar per evenement kwijt. Waanzin! Maar goed, het lijkt soms meer om de prestige te gaan, dan om het feestje zelf.

Niet alleen de allerkleinsten hebben hun feestjes, ook wij ouders hebben die natuurlijk. Wat al jaren helemaal hip is en zelden ontbreekt op een fuif, is de ’hora loca’. Dat is een uur lang gek doen tegen het einde van het feest, waarbij iedereen gezamelijk de Macarena en andere onzinnige liedjes zingt en begint te dansen. Het laat zich misschien nog het beste omschrijven als een mengelmoes van het foute uur, carnaval en een verkleedpartij. Vreselijk fout uiteraard, maar op en top ’Fiesta’!

Victor van Dijk, vestigingsmanager Zuid-Amerika FleuraMetz

16

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

Export

Exportdaling op Spanje slaat om in stijging Na zeven jaren krimp klom de exportwaarde van bloemen en planten uit Nederland naar Spanje vorig jaar met 9%. De stijging kan dit jaar doorzetten als Nederland de klassieke pluspunten van de sector met promotie versterkt: een breed assortiment, sterke logistiek en constante kwaliteit.

Hermen de Graaf bloemisterij@hortipoint.nl

E Matige start

Tabel. Toptien exportlanden bloemen en planten totaal

Januari 2016 Waarde

Mutatie

€ 118.583

-5,0

Verenigd Koninkrijk

€ 52.871

-3,8

Frankrijk

€ 49.551

-5,8

Italië

€ 16.462

-5,1

België

€ 15.781

8,8

Zwitserland

€ 14.931

-2,3

Zweden

€ 12.629

-7,3

Polen

€ 10.532

0,8

€ 8.127

-39,0

Duitsland

Rusland Oostenrijk Overig Totaal alle landen

€ 8.076

24,4

€ 58.092

-2,1

€ 365.635

-5,5

Verdere groei

Waarde x duizend euro. Mutaties t.o.v. dezelfde periode in 2015 (in %).

Bron: Floridata/bewerking VGB

Exportwaarde van bloemen en planten vanuit Nederland naar Spanje vanaf 2001.

Waarde x duizend euro.

Bron: HBAG/Floridata

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

19

COAT EN KRIJT OP TIJD

media

Markt Klok prijsbeelden Snijbloemen

Groene planten

Bloeiende planten

Snijbloemen brachten in week 7 bij een 20% lagere aanvoer gemiddeld € 0,23 op. Vorig jaar lag de prijs in deze periode flink hoger, namelijk op € 0,30.

De klokprijs van de groene planten kwam vorige week uit op € 1,43 gemiddeld. Dit is fors hoger dan vorig jaar, toen was de gemiddelde prijs € 1,13. De aanvoer was ruim 17% lager.

Bloeiende kamerplanten gingen voor de klok voor € 0,98 van de hand en dat is nagenoeg gelijk aan vorig jaar. Er kwamen ongeveer evenveel stuks voor de klok.

BRON: FLORAHOLLAND

De week van de productverkoper daghandel

Inge Schalke:

FOTO: FLORAHOLLAND

’Marktbereik wordt groter in de digitale etalage’ Bedrijf: Royal FloraHolland Week: 7

Maandag „De week begint voor mij met acties in onze webshop van PlantConnect. Behalve het nalopen van de bestellingen beoordeel ik ook de highlights en de aanbiedingen die de aanvoerders via PlantConnect hebben ingegeven. Vandaag heb ik twee keer een teamoverleg; eerst met het Productteam Orchideeën en daarna met het team groene en bonte kamerplanten. Samen met productcoördinatoren, accountmanagers en veilmeesters bespreken we de marktsituatie en maken we samen afspraken voor de aankomende week.

mannen. We bekijken welke planten beschikbaar zijn om aan haar klanten aan te bieden.

Woensdag „On tour in Aalsmeer! Samen met de veilmeester bezoek ik drie aanvoerders. Bij een grote cactuskweker nemen we algemene zaken door.

Wanneer we bij de andere, een kweker van vleesetende planten klokvoorverkoop hebben aangesloten, belt de derde kweker af. Ik ga terug naar Naaldwijk om mijn verslagen te maken.”

Dinsdag

Donderdag

„De dag start ik met het analyseren van de cijfers. Voor de daghandel ben ik het aanspreekpunt voor zowel klanten als aanvoerders. Het is dus belangrijk dat ik weet wat er speelt. Ik bel aanvoerders om PlantConnect en Klokvoorverkoop te bespreken. Eerst controleer ik hoe het aanbod in beide systemen staat en bied de aanvoerders hulp aan en geef tips.

Het is belangrijk dat onze systemen betrouwbaar zijn voor onze klanten, zodat ze met vertrouwen bestellingen plaatsen. In de middag heb ik een afspraak met een klant ingepland. Ik bezoek Mirjam van der Meer (links op de foto) van Meer Groothandel. In haar cash-and-carry in Honselersdijk hebben wij het onder andere over de campagne Vitamine plant voor

„Vandaag maak ik samen met de veilmeesters een weeklijst voor de klanten. Dit is ons middel om klanten over belangrijke zaken te informeren. Daarna neem ik contact op met aanvoerders voor deelname aan de Monsterbus voor de volgende week. De Monsterbus is een bus met partijen die elke week bij de klanten komt. We bespreken ook nog wat taken rondom de beurs waar wij dit jaar een stand met ideeën voor het najaar invullen.”

Vrijdag „Op vrijdag ben ik altijd vrij en begint mijn weekend.”

21

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de verkochte stuks ten opzichte van vorig jaar. Week 1 + 2 van 2015 zijn samengeteld en worden als week 1 gezien. Week 3 = week 2, week 4 = week 3, week 5 = week 4, etc).

Jill Berens jillberens@oraholland.nl

Snijbloemen Grootste terugval aanbod bij pluizers

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Kamerplanten Hyacint-op-pot goed gewaardeerd

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

Tuinplanten Flink minder tuinplanten na Valentijn

in procenten

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

22

Vakblad voor de BloemisterÄł 8 (2016)

Oostenrijk

Over de toonbank

Linus Carigiet:

’Prijzen voor Valentijn hoog, kwaliteit stuk minder’

FOTO: ALLES BLUME

pen, narcissen en anemonen zijn erg populair voor Valentijn. Ook vanwege de prijzen. Rode rozen waren 100% duurder in de aanloop naar Valentijn. Ik kocht ze de laatste dagen voor 180 cent in, terwijl ze de periode daarvoor nog 90 cent waren.”

En hoe was de kwaliteit?

Naam: Linus Carigiet Locatie: Wenen Sortiment: 60% bloemen, 30% planten, 10% overig Specialiteit: geen Aantal medewerkers: 1

Hoe was Valentijnsdag voor u? „Middelmatig, veel minder dan vorig jaar. 14 Februari viel ongelukkig, op een zondag. Daardoor liepen we een groot deel van de omzet mis die we op een doordeweekse dag zouden kunnen maken. Rozen liepen uiteraard het best.

Maar de laatste jaren groeit ook de interesse in voorjaarsboeketten als uiting van liefde. Tul-

Standpunt

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

Is er een gat gevallen na Valentijn? „Ja, het is momenteel erg rustig. We hebben gelukkig veel vaste klanten en via diverse verzendorganisaties blijft de vraag doorkabbelen, maar verder is dit een slechte periode voor de bloemenhandel.”

Verkoopt u veel tulpen? „De verkoop van tulpen wordt steeds moeilijker voor de professionele bloemist. De tulpen bij de supermarkt en op de markt zijn zo goedkoop, dat we daar niet mee kunnen concurreren. Ook met de afwijkende, speciale tulpen kunnen we

Waar koopt u in? „Via de groothandel hier in Wenen. Die werken zoals jullie lijnrijders. Je kunt bellen voor bestellingen, maar ook uit de vrachtwagen zelf uitkiezen. Dat werkt uitstekend. Het grootste deel komt uit Nederland, planten ook deels uit Denemarken.”

Hoe kijkt u naar de toekomst? „Het wordt ongetwijfeld lastiger voor ons bloemisten. Onze omzet stijgt nog licht, maar de kosten stijgen harder. De onzekerheid groeit bij de consument: de economie, de vluchtelingenproblematiek, terrorisme. Dat doet de consumptie geen goed. Ik geloof wel dat de internetverkoop zal stijgen de komende tijd.

Thuis bestellen en laten bezorgen is een welkome dienst voor de consument van nu. De traditionele bloemist zal het moeilijk krijgen verwacht ik. Als je afzijdig blijft van het internet en bezorgdiensten, kom je echt in het nauw.”

’Pilot bij FloraHolland is voor ons straks de norm’

Z

Raymond Hedges, Lentiz MBO Westland

„Dat is nog het ergste. Terwijl de prijzen voor Valentijn de pan uit rijzen, is de kwaliteit juist een stuk minder. Vooral rozen waren vaak slap en levenloos. Alsof ze een tijdje waren opgespaard, speculerend op de hoofdprijzen voor de grote feestdag.”

niet veel. De inkoopprijs daarvan is te hoog.

Voor een klant is een tulp een tulp. Die snapt niet waarom die afwijkende twee keer zo duur is.”

o belangrijk als onze sector is, zo lastig is het voor veel groene opleidingen om studenten te vinden. Dat is in Naaldwijk niet anders, waar Lentiz MBO Westland een aantal groene MBO opleidingen aanbiedt gericht op de glastuinbouwsector. In onze regio zijn ruim 30.000 arbeidsplaatsen direct gelieerd aan glastuinbouw. Elk jaar moeten we erg ons best doen om zo’n honderd MBO-studenten te laten instromen voor de opleidingen teelt, handel, logistiek en bloemsierkunst.

Dat terwijl de sector schreeuwt om goede arbeidskrachten. Lentiz MBO Westland investeert daarom veel tijd in PR; regelmatig geven docenten en studenten voorlichtingen en gastles-

sen op middelbare scholen. Samen met andere stakeholders in de regio, organiseren we ook excursies en evenementen om aan scholieren, ouders en docenten te laten zien hoe innovatief onze sector is. Op deze manier willen wij onze bijdrage leveren aan het verbeteren van het imago van de sector. Als je de studenten eenmaal binnen hebt, moet je beter onderwijs bieden dan je ’grijze’ concurrenten.

Dat kunnen we alleen in samenwerking met het bedrijfsleven. In onze regio zijn diverse ’groene’ bedrijven nauw betrokken bij onze school. Op dit moment loopt een pilot bij FloraHolland, waar ruim 60 studenten tien weken lang een inkoopcursus volgen.

Studenten krijgen ook masterclasses van o.a. Lucas Vos en Bernard Oosterom. De studenten zijn razend enthousiast. Niet alle deelnemers hebben een groene achtergrond. Dankzij dergelijke projecten zien zij hun keuze voor groen gevalideerd. Niet alleen hebben ze voor een sector met veel mogelijkheden gekozen, ook krijgen ze goed onderwijs aangeboden. Dit project met FloraHolland is wat ons betreft de toekomst en straks de norm. Het zorgt voor een betere aansluiting tussen theorie en praktijk. En minstens zo belangrijk: onze studenten vertellen hun familie, vrienden en kennissen dat ze op een fantastische school zitten.

23

Analyses snijbloemen

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Meer Nederlandse anemoon weer wat vlotter verkocht In de bloemenmarkt neemt de Nederlandse anemoon een zeer bescheiden positie en volgens handelaren hooguit aanvullende rol in. De resultaten voor telers zijn weer redelijk.

Seizoenspiek

Kwaliteit

Twijfel over grotere marktpotentie snijmuscari De lichte stijging van het aanbod van de bolbloem muscari in de afgelopen drie seizoenen lijkt dit keer door te zetten.

Handelaren zijn nog niet overtuigd van meer marktpotentie.

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Stijging aanvoer

24

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

Beter naseizoen trekt brassica niet in de plus

FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Buitentelers hadden een slecht seizoen met brassica en dat is door de hoge prijzen voor de kasteelt niet in de plus getrokken. Handelaren hebben uiteenlopende ervaringen.

Binnenaanvoer goed

Buitenaanvoer slecht

Marktacties Promotie Balkonplant 2016: geranium, vanaf april mediacampagne Terrasplant 2016: hibiscus, vanaf april mediacampagne Woonplant van de maand februari: narcis Woonplant van de maand maart: witte, geurende planten, gardenia, stephanotis, jasmijn Tuinplant van de maand februari: viburnum Tuinplant van de maand maart: rhododendron PurE Seasonal Flowers februari: narcis, anemoon, hyacint, syringa PurE Seasonal Flowers maart: ranonkel, phlox, scabiosa 27 feb Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: bol-op-pot: tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini, freesia en sonatini, hyacinten Blue Pearl en Purple Sensation, Sense, TiSento, violen, Favourite Roses, Green is… Hedera Jessica pot 13, Dieffenbachia Green magic pot 17, Dieffenbachia Camilla pot 17, yucca 2 toef pot 21, pachira pot 27, viburnum, bloeiende, witte geurmix van gardenia, stephanotis en jasminum, azalea Hortinno. SBS6, 17.00 uur.

Bloemenagenda Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland

wk 5 - wk 8: wk 9 - wk 12: wk 13 - wk 16: wk 17 - wk 19:

roos freesia gerbera alstroemeria

Bloemendagen 6 mrt 6 mrt 6 mrt 8 mrt 17 mrt 19 mrt 25 mrt 27-28 mrt 21apr 22 apr 25 apr 27 apr 27 apr

Grootoudersdag (Fra) Moederdag (GB) Grootmoedersdag (Bel) Vrouwendag (Dui, Fra, GB, Ita, Pol, Rus) St. Patrick’s Day (GB) Vaderdag (Ita, Spa) Goede Vrijdag (Ned, Dui) Pasen Secretaressedag (Ned, Bel,Fra) Gebedsdag (Den) Bevrijdingsdag (Ita) Koningsdag (Ned) Secretaressedag (GB)

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

25

Analyse bloeiende planten FOTO: HAMIFLEURS

Exporteur over Kroatië

Pottulp last van Valentijn en kort seizoen Valentijn zat de handel in pottulp in de weg. Met alle aandacht voor bloemen en traditionele Valentijnsplanten, was pottulp even volledig uit beeld. Het korte seizoen zit ook al niet mee.

Bedrijf: Hamifleurs Functie: Verkoop Oost-Europa Belangrijkste afzetlanden: Frankrijk, Italië, Rusland Inkoop: FloraHolland Westland, Aalsmeer en Rijnsburg en via eigen concept Direct From Growers Aantal medewerkers: 180

Grillige prijzen

Katarina van der Meide:

’Toerisme zal afzet in Kroatië stimuleren’ Hoe loopt de afzet naar Kroatië? „Goed, wij verkopen er vooral aan groothandelaren en supermarkten. Het is voor ons een stabiele markt sinds we er zo’n vijftien jaar geleden van start gingen. Toen was alles nieuw en was het belangrijk om de taal te spreken en dat deed ik. Inmiddels spreekt men er veelal Engels, Duits en soms ook Italiaans. Het is een Oost-Europees land, maar oriënteert zich meer op Italië dan op Rusland.”

Wat is er veranderd sinds Kroatië bij de EU hoort?

Minder op soort

„De grenzen zijn opengegaan en de papierwinkel is teruggebracht tot een CMR, dat is mooi. Dat betekent anderzijds dat ook de export van bloemen uit andere landen eenvoudiger is geworden.

De rozen bijvoorbeeld komen nu veelal uit Ecuador. Het leven voor de consument is er niet eenvoudiger op geworden, omdat ze nu meer belasting betalen dan voorheen. Dat betekent dat er minder geld overblijft voor bloemen.”

Dus Kroatië is een prijsmarkt?

Hoe kijkt u naar de toekomst? „Optimistisch, het land gaat zich ondanks de huidige problemen zeker verder ontwikkelen. Het toerisme is in Kroatië enorm in opkomst; het land heeft een lange kuststrook en het is nog niet zo druk als in Turkije, dus voor veel mensen erg aantrekkelijk. Dit zal de economie een enorme boost gaan geven. En daarmee de verkoop van bloemen.”

26

Verkochte aantallen x duizend

„Jazeker, de prijs is erg belangrijk, met exclusieve producten hoef je er niet aan te komen, zelfs niet in de hoofdstad. Wij verkopen vooral veel chrysanten, lysianthus en anthurium. Gerbera en lelie zijn ook populair, maar die kweken ze in het land zelf. Kroatië heeft veel zon en de temperatuur is prima voor de bloementeelt, dus voor die producten zijn we als Nederland vooral aanvullend. Dat geldt dus ook voor de rozen. Die verkopen we er alleen voor hoogtijdagen als Valentijn en Vrouwendag, omdat de prijzen in Ecuador dan omhoogschieten. Wij verkopen dan vooral veel roosjes uit Kenia.”

Verkochte aantallen en middenprijs van pottulp op de FloraHolland-veilingen van 2011 tot en met 2015.

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

Afzetzaken

Analyse groene planten

FOTO: DE HOOG ORCHIDS

Vraag crassula begint aanbod te overstijgen

FOTO: VAKBLAD VOOR DE BLOEMISTERIJ

De vraag naar crassula was vorig jaar zo goed, dat leveranciers met kleine voorraden de winter in gingen. Nu de vraag de winter door goed blijft, vertaalt zich dat in schaarste.

Bedrijf: De Hoog Orchids Aanleiding: introductie concept Florallure

Vincent van der Knaap Met welk concept komen jullie op de markt? „Wij introduceren op de Seasonal Trade Fair ons nieuwe concept Florallure. Dat betekent letterlijk chique bloemenpracht. Onder deze noemer willen we onze allerhoogste kwaliteit op de markt brengen. Deze dendrobiums krijgen een speciale potcover of trayband mee om het onderscheid duidelijk te maken. Daar kan de klant zelf een keuze in maken.”

Waarom willen jullie de hoogste kwaliteiten op deze manier positioneren? „We kunnen ons op het gebied van kwaliteit onderscheiden, maar dat is nu onvoldoende duidelijk. Vorig jaar heeft De Hoog Orchideeën nieuw gebouwd en toen is er flink geïnvesteerd in een koelcel met ledverlichting. Onderzoek heeft aangetoond dat je door ledverlichting een veel betere knopbezetting aan de plant krijgt. We zien inderdaad dat het zijn vruchten afwerpt; we kunnen een mooiere plant afleveren. Dat willen we nu beter kenbaar maken in de markt.”

Prijs stabiel

Hoe gaan jullie dit concept promoten? „Hiervoor maken we gebruik van de pers en we vertellen het aan onze klanten. We hebben ook een vrachtwagen laten bedrukken met Florallure. Op de Seasonal Trade Fair, op 9 en 10 maart, gaan we het concept officieel introduceren. Daar is een stand in de stijl van Florallure ingericht.

In de stand is ook de ledverlichting zien. We willen aan klanten duidelijk maken hoe we tot deze kwaliteit komen.”

Trendy

Hoe gaan jullie dit vermarkten? „Florallure is alleen via Connect te koop. Op de klok heb je geen invloed op de prijs. We willen verkomen dat klanten het product bij de concurrent voor een paar euro goedkoper zien staan. Via Connect heb je de prijs veel meer in de hand.”

Verkochte aantallen x duizend

Verkochte aantallen en middenprijs van crassula op de FloraHolland-veilingen van 2008 tot en met 2015.

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

Is Florallure een handels- of een consumentenmerk? „Uiteindelijk willen we ernaartoe dat de consument de kwaliteit van onze dendrobiums gaat herkennen en er dus ook specifiek om gaat vragen.

Dat is ons uiteindelijke doel, al zal je dat niet binnen no time bereiken.

Daar is een wat langere adem voor nodig. Maar wij zijn ervan overtuigd dat je met kwaliteit en een goede houdbaarheid het verschil kan maken.

Ook voor de consument. Wij hebben een website opgezet, speciaal voor de consument. Daar is meer informatie te vinden over hoe je de plant moet verzorgen, wie wij zijn, enzovoort. Wij hebben onze naam overigens veranderd van De Hoog Orchideeën in De Hoog Orchids. Deze naam is internationaal beter uit te spreken.”

27

Leliebollen planten 2.0 Eindelijk is hij er. Een machine voor het planten van leliebollen in de vollegrond.

Fixeren van bollen gaat bijna perfect. Je kan nu al de lelies letterlijk uit handen geven.

Plantwerk versie 2.0.

E

Tekst en foto: Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

28

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers bloemisterij@hortipoint.nl

’Wittevlieg raak je nooit helemaal kwijt’

Simon Zwarts Plaats: Mijdrecht Teelt: gerbera grootbloemig onder 6.000 lux Oppervlakte: 1,5 ha

In de gerberakas van Simon Zwarts loopt de gewasbescherming aardig op rolletjes. De teler hoeft nauwelijks in te grijpen. Met de plaagdruk mineervlieg gaat het heel goed. „Daar hoef ik helemaal niks aan te doen.

We schuiven met de ’kraamkamers’ van natuurlijke vijanden door de kas; dus we wisselen gebieden met harde en zachte middelen af. Als ik ga switchen naar zachtere middelen zie ik diglyphus meteen opkomen.

Dit blijkt een goede strategie om de winter door te komen. Ik ben heel tevreden.”

Hier en daar lijkt er een rupsje op te komen. „Dat is niet om van in paniek te raken. Deze nemen we in het spuitschema mee.” Dat geldt ook voor de luizen die zich af en toe laten zien.

Spint is nog wel ’een dingetje’, vindt Zwarts. Deze is in januari om de hoek komen kijken. „Het loopt nog

niet uit de hand, maar ik moet wel de vinger aan de pols houden. Gelukkig komen we ook al weer feltiella tegen. Het is een goed teken dat deze aanwezig is. De plekken waar de spint te gek wordt, pakken we aan met de spuit met Floramite. Dat heb ik nu tweemaal gedaan. Maar op de meeste plekken wachten we nog even af.”

De meeste aandacht gaat uit naar wittevlieg. Op de plekken waar deze zit wordt eens in de twee weken gespoten met een mix van middelen. Verder is het niveau zo laag dat Zwarts niet de hele tuin hoeft te spuiten. „En je moet niet de illusie hebben dat je de wittevlieg ooit helemaal kwijt zult raken.

In week 27 wordt het hele gewas weer gewisseld. Zwarts denkt nog na over zijn strategie tot de zomer. „Ik denk eraan om iets met biologie te gaan doen. Maar dat hangt ook af van het weer.”

’Hebben rookgassen invloed op de biologie?’

Maurice Olsthoorn Teeltmanager bij Together2Grow Plaats: Westland Teelt: alstroemeria Oppervlakte: 7,5 ha

30

Op de ene locatie is de trips rustig, op de andere locatie worden er iets meer gezien. Maurice Olsthoorn vraagt zich af of er een verband bestaat met rookgassen. In de locatie waar de CO2 door Ocap wordt geleverd is, minder trips aanwezig dan in de kas waar rookgassen worden gedoseerd. „Hebben etheen of NOx invloed op de biologie? De concentraties zijn niet hoog, maar ook lage concentraties kunnen effect hebben.”

Het meest tripsgevoelige ras wordt deze zomer geruimd, op twee kappen na. In de omgeving daarvan wordt elke week swirskii uitgezet.

Het voornemen is om in het voorjaar swirskii in de hele tuin uit te zetten. „In het verleden hebben we daar ooit een proef mee gedaan, en dat ging heel goed. We hebben echter altijd gekozen voor cucumeris omdat die goedkoper was. Nu gaan we dus opnieuw met swirskii aan de

slag. Ik heb het idee dat deze zich in het gewas kan vestigen. Dat zou goed zijn, want chemie heeft tot nu toe weinig kunnen uitrichten tegen trips. En hij kan meteen wittevlieg en spint mee pakken.”

De bladrollers houden zich bijzonder gedeisd. Er zijn in jaren niet zo weinig geweest. In de zomer is er spontane parasitering opgetreden door schildwespen. Deze zijn nog steeds terug te vinden. „Als de

temperatuur gaat oplopen, zullen ze in voldoende mate aanwezig zijn”, verwacht Olsthoorn.

Het is een beetje een ’luizenwinter’ geweest. Het boterzachte weer heeft de luizen in de kaart gespeeld. „Mogelijk zijn we in het najaar te schoon van luis geweest, waardoor de spontane natuurlijke vijanden het loodje hebben gelegd. Daarom zetten we deze week een mix van vijf sluipwespen in.”

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

’De eerste biologische bestrijders zijn weer ingezet’

Arjan van Noordt Bedrijfsleider bij Duynplant Plaats: De Lier Teelt: cordyline Oppervlakte: 4,2 ha

Biologische bestrijders hebben weer hun intrede gedaan in de cordylines bij Duynplant. Arjan van Noordt: „Half december hebben we alles nog een keer met Vertimec behandeld. Daarna staat er wekelijks een bespuiting met Steinernema-aaltjes en Neemazal op het programma tegen trips.” De dosering aaltjes is 500.000 stuks per 3.500 m2. Ze worden tegen de avond gespoten.

Kort daarvoor maakt Van Noordt het gewas nat door de regenleiding 25 seconden aan te zetten. „Langer broesen hoeft nu niet. En ik geef na het spuiten ook geen extra water.

Het blijft met die korte gietbeurt vochtig genoeg voor de aaltjes.” In een afdeling met cordylines is tevens de roofmijt Amblyseius swirskii ingezet met een verblazer. Hier staan cultivars waarvan het blad iets meer hangt. Als er gespoten zou moeten worden tegen trips, dan raak je ze

in deze cultivars moeilijker. „Het is extra en we proberen het. Er is nog nergens tripsschade, maar we willen dat zo houden. Nu kunnen we via het preventief inzetten van roofmijten alvast een legertje biologische bestrijders opbouwen. We hebben in week 1, 3 en 8 ingezet. Steeds 25.000 roofmijten per 500 m2.”

De inzet van spintroofmijten is gestart in week 5. Eerder hoeft niet volgens Van Noordt, want in de

winter is er weinig spint en is de roofmijt ook niet actief. Week 10 volgt de tweede lichting phytoseiulus. Wederom zullen dan 14.000 stuks per 3.500 m2 over het gewas verblazen worden.

De infectiedruk van spint en trips is vooralsnog heel laag, wijzen de tellingen en gewascontroles uit. Voor overige plagen geldt dit ook. Als er al een plant met slakkenvraat is, dan wordt hij weggegooid.

’Telers scouten hun gewas nu intensiever’

Guido Halbersma Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in roos.

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

Over het algemeen is het de afgelopen tijd somber winterweer, maar als de zon schijnt, zie je dat snel terug in de activiteit van trips. „Je vangt ze dan makkelijker. De tellingen op de plaat gaan iets omhoog. De infectiedruk neemt waarschijnlijk alleen echt toe als er redelijk veel trips in het gewas zit. Dan is er onbalans en krijgt trips meer kans”, aldus adviseur Guido Halbersma.

Op de bedrijven met goed beheers-

bare, lage infectiedruk telt hij nul tot drie tripsen per vangplaat per week. Zeker op die bedrijven is het intrekken van linten met cucumeris weer gestart. De spintroofmijt phytoseiulus is veelal de hele winter inzet. „Bij een lage tripsdruk volstaat in de biofase een bespuiting met Botanigard of Neemazal. Bedrijven met een hogere infectiedruk moeten meer spuiten. Sommigen zijn begonnen met stomen (een uurtje bol) om

te zorgen dat de populatie trips laag is voordat het voorjaar echt begint.”

Steeds meer klanten van Halbersma scouten hun gewas intensiever dan voorheen. Zodoende ontstaat een beter beeld van de situatie op het hele bedrijf. „Het tripsprobleem is groot. Met alleen vangplaten tellen red je het niet. Als je wekelijks een overzicht maakt van de situatie op het bedrijf, kun je gerichter bestrijden.”

Gericht, pleksgewijs bestrijden van luis is de afgelopen weken op een paar bedrijven gebeurd. Eén teler heeft Trigard ingezet tegen mineervlieg. „Voor diglyphus is het nog te vroeg. Die heeft meer licht nodig.

Trigard kun je nu nog gebruiken. Het middel is voor grondgebonden teelten binnenkort niet meer beschikbaar. Dat is zorgelijk, want er zijn tegen mineervlieg naast diglyphus weinig alternatieven.” Spint is goed onder controle op de bedrijven.

31

Schermmiddelen Vroeger was licht gewoon licht, en krijt was krijt. De laatste jaren is duidelijk

Voor elk gewas een coating op maat Het woord ’krijten’ mag je eigenlijk niet meer gebruiken met alle geavanceerde schermcoatings die er op de markt zijn. Sommige maken het licht diffuus, andere houden warmte of bepaalde kleuren tegen. Alles naar wens van de teler en zijn gewas. Wat is er zoal op de markt?

geworden dat licht verschillende eigenschappen heeft die allemaal een effect hebben op het

D

gewas. Voor fabrikanten biedt dit de mogelijkheid om een nieuwe generatie schermmiddelen te maken die aansluit bij de behoefte van de plant en van de teler: diffuus, warmtewerend, groeiremmend of juist lengtebevorderend. En het eind van de ontwikkeling is nog niet in zicht. De

Warmtewerende coatings

nieuwe schermmiddelen vragen echter wel om aanpassing van andere groeifactoren. Men moet ermee leren werken om

Diffuse coating

ze maximaal te benutten.

De eerste ervaringen van telers zijn positief.

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

32

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

FOTO: MARDENKRO

Het gebruik van diffuse coatings neemt langzaam toe. Zo zijn er telers die in het voorjaar een diffuse coating laten aanbrengen, en die in de zomer overspuiten met een traditionele dikkere krijtlaag.

Specialties

Traditionele krijtmiddelen

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

33

Ervaringen collega’s overwe Nieuwe schermmiddelen bieden nieuwe mogelijkheden. Maar hoe pakt dit uit in de praktijk? Positief, is de conclusie van telers. De producten voldoen grotendeels aan de verwachtingen, en telers zijn blij dat ze zo veel keus hebben.

Pietro van Genderen, kalanchoëteler:

Hein van Wordragen, chrysantenteler:

Han Willem Mooij, phalaenopsisteler:

’Meer groei en constantere afbloei’

’Ik breng het liever tweemaal dun op’

’Diffuse coating bespaart energie’

Pietro van Genderen, mede-eigenaar van kalanchoë-kwekerij GP Powerplants in Gameren en Oosterhout, is al zes jaar aan het experimenteren met schermmiddelen.

De kalanchoëplantjes zijn gevoelig voor te veel licht. Ze worden dan flets en verliezen hun glans. Uiteindelijk stopt de groei.

In het verleden heeft Van Genderen wel eens gewoon krijt gebruikt, maar dat vond hij te donker. „Alleen tijdens hete weken in de zomer werkt het goed, maar hoe vaak komt dat voor?

Dan kan ik beter even het zonnescherm dichttrekken. Ook in een dunnere laag opgebracht was het nog steeds te donker. En het regende er te snel af.”

Verder heeft hij wel eens diffuus schermmiddel geprobeerd, maar dat beviel hem slecht. Het werd te warm in de kas.

Met het diffuse en warmtewerende D-Gree heeft de kalanchoëteler eindelijk gevonden wat hij zocht. Hij heeft het nu een seizoen gebruikt.

Rond 1 mei ging het erop, in september eraf. „Zonder coating moet ik bij 350 W instraling het zonnescherm al dichttrekken. Nu ik D-Gree gebruik hoeft dat pas bij 600 W. Ik kan het zonnescherm in de ochtend 1,5 uur later sluiten en in de middag weer 1,5 uur eerder openen. Dat betekent dat de planten meer licht krijgen.

Verder kan ik met D-Gree iets later beginnen met luchten aan de windzijde. Ik hoef niet alle luchtramen meteen in de ochtend open te knallen. Ik heb de teelt beter onder controle en kan beter klimaat maken. Er blijft meer vocht en CO2 in de kas, de groei is beter en de afbloei is gelijkmatiger.”

Het nadeel vindt Van Genderen de prijs. Het is een forse investering. „Zelf denk ik dat we de kosten wel terugverdienen”, zegt hij. „Maar daar moeten we nog eens goed naar kijken.”

Chrysantenteler Hein van Wordragen uit Bruchem heeft vorig seizoen de nieuwe, slijtvastere versie van ReduSol uitgeprobeerd. Daarvoor werd altijd de oude versie gebruikt. Die had als nadeel dat er vrij snel slijtage optrad in de nok. „We zetten ReduSol vrij dun op, dunner dan de advisering”, vertelt Van Wordragen. „We willen namelijk niet zo veel licht wegschermen. Begin mei brengen we eerst een dun laagje op. Als het echt warm wordt, brengen we een tweede laag op. We zijn zo flexibel omdat we het zelf kunnen opbrengen vanaf onze dekwasser.”

Afgelopen jaar heeft het goed gewerkt, vindt de teler. „Maar elk jaar is anders. Van mij zou het nog iets slijtvaster mogen zijn. Sowieso vindt hij het het goed dat er tegenwoordig zo veel keus is in schermmiddelen. Elk gewas heeft zijn eigen behoeften.”

Kwekerij Pannekoek Orchideeën in Berkel en Rodenrijs gebruikt al sinds 2012 het schermmiddel Transpar. Vorig jaar heeft hij ook andere producten uitgeprobeerd, zoals Optifuse IR en Optimix. Alle drie de middelen maken het licht diffuus en weren warmte uit de kas. „Ik heb veel licht nodig, en niet te veel warmte”, zegt mede-eigenaar Han-Willem Mooij. „Phalaenopsis is namelijk een CAM-plant. Hij neemt in de nacht CO2 op en sluit overdag zijn huidmondjes.

Daardoor kan hij zichzelf niet koelen met verdamping.”

Voor Mooij was Transpar nog steeds de beste keus gezien de prijs en het effect. Dit product schermt wat meer licht en warmte weg, en maakt het licht wat minder diffuus dan Optifuse IR en Optimix. De andere middelen lieten medio april, begin mei te veel warmte door.

De Transpar gaat er in februari op, en begin mei volgt een laag traditioneel krijtmiddel. In het vroege voorjaar is traditioneel krijt te rigoureus, vindt Mooij. „Daarmee haal je te veel licht weg, vooral in de ochtend en de avond. Dan moet ik in die perioden veel extra belichten. Nu ik een warmtewerend schermmiddel gebruik heb ik minder belichting nodig. Dat bespaart me veel energie. Voldoende om de extra kosten voor het schermmiddel eruit te halen.”

34

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

gend positief Hans van der Goes, orchideeënteler:

Maurice Olsthoorn, teeltmanager alstroemeria:

Aad Meewisse, rozenteler:

’Hiermee pak je het probleem van twee kanten aan’

’Bladverbranding is verleden tijd’

’Extra lengte is altijd positief’

In de alstroemeriateelt worden weinig schermmiddelen gebruikt. Together2grow is daarop een uitzondering. Op de locatie in Schipluiden wordt ReduFuse gebruikt, op locatie Poeldijk niets behalve op één afdeling.

Beide locaties liggen hemelsbreed slechts 6 km uit elkaar, maar dat is genoeg voor een flink klimaatverschil. In Schipluiden is het wat droger en warmer. In Poeldijk, dichter bij de kust, is het klimaat iets milder.

De meeste alstroemeriabedrijven beregenen hun gewas. Together2Grow gebruikt druppelaars om zuinig te zijn met het water. Ook daardoor is het klimaat wat droger. De alstroemeria is een slechte verdamper, hij kan slecht klimaat maken.

Hij sluit al snel de huidmondjes. „In Schip­luiden hadden we twee of drie keer per jaar last van verbranding”, zegt Maurice Olsthoorn. „We konden namelijk nooit 100% schermen; er bleef altijd een strook onbeschermd. Sinds we ReduFuse gebruiken hebben we geen verbranding meer, alleen nog af en toe onder de open luchtramen. Dat verschil is goed te zien.”

Olsthoorn is tevreden over het resultaat van het diffuse schermmiddel. „Op een zomerse dag stonden de plantkoppen te koken in het zonlicht.

Maar nu is de temperatuur redelijk gelijk aan de rest van de tak. Het kan wel 4 tot 5°C schelen.”

In Poeldijk zijn ook verschillende soorten schermmiddel uitgeprobeerd. Maar daar voegde het weinig toe, omdat op die locatie nooit schade optrad. Behalve in één ras, waar nu ReduFuse wordt toegepast. Bovendien hangt er een hogedrukverneveling in locatie Poeldijk. Dat scheelt toch 3°C op een warme dag.

Olsthoorn vindt het belangrijk om voldoende licht binnen te krijgen. Dat is ook de reden waarom hij geen ReduFuse IR of ReduHeat gebruikt. „Je bent zo 10% extra licht kwijt. Wij doen het liever iets dunner ReduFuse erop en dan in noodgevallen het verduisteringsdoek dicht. Zo hebben we in het voor- en najaar en in de ochtend en namiddag toch voldoende licht.”

Bovendien is de teler wat huiverig om met nieuwe schermmiddelen te experimenteren. Het is immers nog niet helemaal bekend wat ze doen. „We hebben een meerjarig gewas. Als er iets mis gaat kan het lang doorwerken.”

Rozenteler Aad Meewisse in Bleiswijk heeft al twee jaar ervaring met ReduFlex Blue, een vrij nieuwe coating die een deel van het blauwe licht wegschermt. „Het is ons goed bevallen”, zegt hij. „We gaan het komend jaar weer gebruiken.”

Het schermmiddel gaat er rond Koningsdag op en wordt er begin augustus weer af gehaald. In rozen zou het wegschermen van blauw licht meer strekking geven. „Extra lengte is altijd positief”, zegt Meewisse. „Red Naomi heeft van nature te weinig lengte in de zomer, zeker als het gewas ouder wordt.” Hoeveel langer het gewas is geworden kan Meewisse niet zeggen, want hij heeft geen referentie. Bovendien zijn de planten nog jong, dus hebben ze eigenlijk van zichzelf al voldoende lengte.

De coating houdt ongeveer 20% van het PARlicht tegen. De rozenteler rekent de lichthoeveelheid uit en past daar de watergift op aan. Dat betekent dat hij iets minder water geeft. Ook kan hij de ramen langer dicht houden omdat het minder warm wordt in de kas. Daardoor blijft de CO2 langer binnen. „Ik denk dat met elk schermmiddel goed te telen valt. Als je je teeltwijze er maar op aanpast.

Voorheen gebruikten we ReduHeat, en dat voldoet ook, maar het is duurder dan ReduFlex Blue. De prijs gaf voor ons de doorslag. En ik vind het belangrijk dat het middel er op blijft zitten. ReduSol is goedkoop, maar het was voor ons niet slijtvast genoeg. Dat is voor ons een vereiste, zeker omdat wij ook een deksproeier gebruiken.”

Van der Goes Orchideeën in Nootdorp begint normaal gesproken al in februari met krijten. „We hebben altijd in het begin van het seizoen een dun laagje gespetterd met een standaard krijtmiddel. Wat we eigenlijk die periode willen is zo veel mogelijk warmte wegschermen en tegelijk zo min mogelijk licht tegenhouden.” Daarom koos Van der Goes vorig jaar voor Optifuse IR. „De warmte willen we weren om de planttemperatuur niet te ver te laten oplopen”, zegt Hans van der Goes. „Als de plant boven 25°C komt, dan schiet hij in de stress, gaan de huidmondjes dicht en komt hij tot stilstand.”

Toen het Optifuse IR er eenmaal op zat, werkte het zoals verwacht. Het maakt het licht diffuus en weert de warmtestraling. „Zo pak je het probleem van twee kanten aan”, zegt Van der Goes. „Het gewas groeide zichtbaar sneller en liet veel minder stress zien dan normaal. Ik moet er wel bij zeggen dat ik geen referentie had.

Maar we hadden er een goed gevoel bij.”

Later in het seizoen, rond 1 mei, komt er dan een zwaarder standaard schermmiddel op, zoals Eclipse.

Wat voor Van der Goes een minpunt was, waren de eisen aan het opbrengen van het product. De hechting van dergelijke speciale schermmiddelen is minder goed als het koud of vochtig is. Ze dampen slechts heel langzaam in (zie ook kader ’Meer eisen aan opbrengen’, pagina 34). Dat leidde ertoe dat het middel pas enkele weken later dan gepland kon worden opgebracht. „Dan kun je je afvragen of het nog de moeite waard is, aangezien er een paar weken later een nieuwe laag op komt”, vindt Van der Goes. „Ik vind het belangrijk dat ik een krijtmiddel kan opbrengen wanneer ik dat nodig acht.”

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

35

Wat doen lichtkleuren met de plant?

Met de komst van ledlicht is een heel nieuw terrein van onderzoek geopend, namelijk hoe planten reageren op verschillende kleuren van licht. De fabrikanten van coatings volgen daarom ook met veel interesse het onderzoek naar ledlicht. Het deel van het spectrum dat van belang is voor de fotosynthese ligt tussen 400 en 700 nm.

Blauw Blauw licht heeft het meeste energie per foton. Het is vooral nodig voor processen in de plant, zoals de opbouw van het fotosynthese-apparaat. De huidmondjes gaan bijvoorbeeld open onder invloed van blauw licht. Ook heeft het licht invloed op de plantvorm, zoals de lengte en grootte van de bladeren, en de vorming van takken.

Elk gewas reageert er anders op. Sommige planten worden er bijvoorbeeld compacter van. Het zou best riskant kunnen zijn om te veel blauw licht weg te schermen.

’Met schermmid Een schermmiddel heeft vanzelfsprekend invloed op het gewas. Om het maximale eruit te halen, is het nodig om de teelt op een paar punten aan te passen. Bij de nieuwe schermmiddelen hoort ook wat meer experimenteren, en het gewas goed in de gaten houden.

D

Groen Groen licht is op bladniveau het minst effectief voor de fotosynthese. De bladeren kaatsen een deel van het licht terug en laten een deel door, en daarom zijn ze ook groen. Dit betekent ook dat het groene licht dieper in het gewas doordringt. Bij hoge lichtintensiteiten is dit juist een voordeel, en daardoor kan groen licht voor het gehele gewas juist de meest effectieve kleur voor de fotosynthese zijn, denkt onderzoeker Sander Hogewoning. Ook heeft groen licht invloed op de plantvorm. Het effect van het wegschermen van groen licht op de productie en de kwaliteit moet nog worden onderzocht.

Rood Rood licht wordt op bladniveau door de plant het meest effectief gebruikt voor de fotosynthese. Er blijft het minste warmte over. Meer rood ten opzichte van verrood licht geeft over het algemeen een compactere groei.

Verrood Verrood licht levert warmte, maar heeft ook invloed op de celstrekking. Meer verrood ten opzichte van rood leidt tot meer celstrekking. Vaak worden verrood en infrarood verward. Infrarood is pure warmtestraling, verrood is nog net zichtbaar als een zwak rood schijnsel.

36

Niet meer sturen op de hotspots

Meer eisen aan opbrengen Diffuse schermmiddelen hebben in sommige teelten een meerwaarde in februari en maart, omdat ze minder licht wegschermen dan traditioneel krijt. Een nadeel is echter dat ze niet zo snel drogen. Ze moeten dus, meer dan andere middelen, bij drogend weer worden toegepast. In het vroege voorjaar kan dat dus eerder problemen opleveren dan met het traditionele krijt. „Dat is inherent aan dit soort producten”, zegt Marcel Schoondergang, onderzoeker bij Sudlac. „Traditioneel krijt bestaat uit bolletjes, waartussen het water makkelijk kan verdampen. In de speciale schermmiddelen bestaat het pigment uit plaatjes.

Deze liggen deels over elkaar, waardoor het water langer wordt vastgehouden. Het vraagstuk heeft onze aandacht.”

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

del moet je leren omgaan’ Hazefactor en F-scatter zijn allebei maten voor de verstrooiing van licht. De begrippen vullen elkaar aan.

De haze-factor geeft aan hoeveel licht er wordt afgebogen buiten grenshoek van 2,5 graden. Bij een haze van 70% valt dus 30% binnen een hoek van 5 graden.

Dit geeft echter nog geen informatie over het spreidingspatroon van het licht, terwijl dat wel belangrijk is in een kas. Een ander nadeel is dat de haze altijd loodrecht op het glasoppervlak wordt gemeten, terwijl deze situatie in de praktijk bijna nooit voorkomt.

Daarom heeft Wageningen UR Glastuinbouw de F-scatter ontwikkeld. Dit is een maat voor in hoeverre de verstrooiing overeenkomt met die van een perfecte dif-

FOTO: WUR

Haze en F-scatter

fusor (links). Volgens de WUR geeft deze een beter beeld van de verstrooiing. Bovendien geeft deze ook waarden voor licht dat schuin op het glasoppervlak valt.

Voorlopig wil Wageningen UR de twee getallen naast elkaar gebruiken, maar het is de bedoeling om de hazefactor uiteindelijk te vervangen door de F-scatter.

Stagnatie in groei

Later watergeven Ramen langer dicht

Meer CO2 doseren Gewas wordt vegetatiever

Verbranding onder luchtramen Bloei sturen met schermmiddel?

Kijk naar tienjarig gemiddelde

Meer water geven

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

37

Tulpensector actief met duurzame teeltwijze In de bolbewaring en broeierij van tulpen zijn telers samen met leveranciers en onderzoekers druk doende om ziekten en plagen duurzaam de baas te blijven. Diverse technieken worden getest. Ozon speelt daarbij een steeds belangrijkere rol.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

M Seminar

Achtergrond

Gesloten broeisysteem lijkt mogelijk Proeftuin Zwaagdijk heeft bij enkele broeiers beoordeeld in hoeverre een 100% gesloten teeltwijze mogelijk is. Bij een broeier met ozonapparatuur zijn acht teelten intensief gemonitord en vergeleken met een afbroei waarbij steeds vers water (10% leidingwater plus 90% bassinwater) is gebruikt.

Er waren geen verschillen bij de oogst. Het maakte voor de oogstkwaliteit ook niet uit of de behaalde redoxwaarde met ozon 500 mV of 800 mV was. Schimmels en bacteriën zorgden niet voor problemen en er was nergens ophoping van gewasbeschermingsmiddelen of nutriënten. In een geval liep het gehalte zink op vanwege nieuw leidingwerk, maar dat zorgde alleen voor iets kortere wortels.

Het toevoegen van extra zuurstof aan het water (tot zo’n 30 ppm) heeft volgens onderzoeker Pieter Duin van Proeftuin Zwaagdijk niet heel veel nut. In de broei op stilstaand water zag hij geen toegevoegde

38

waarde van extra zuurstof. Bij teelt op eb-/ vloed waren wel voordelen op gebied van teeltduur, takgewicht, bloemgrootte en steellengte, maar die waren minimaal.

Met hulp van onder andere het Tulpenonderzoekfonds is bij zes broeiers hun waterbroeisysteem inclusief filters en ontsmettingstechnieken beoordeeld. Ook de kosten van de verschillende systemen zijn in kaart gebracht.

Medio 2015 kreeg dit een vervolg met financiering vanuit het EFRO-Agrivizier programma van Greenport Noord-Holland Noord. Wageningen UR Glastuinbouw en TNO hebben toen de effectiviteit van de systemen bij de zes broeiers onderzocht.

Ook is gekeken naar de effectiviteit van mogelijke nieuwe systemen.

De diversiteit aan gebruikte middelen en technieken is behoorlijk in de broeierij. Ze lijken allemaal behoorlijk succesvol.

Zogenoemde puntontsmetting kan vaak volstaan in de tulpenbroeierij. Systeemont-

smetting met bijvoorbeeld ozon, waterstofperoxide, koper of chloorproducten is wel aan te bevelen omdat er steeds nieuwe bollen worden afgebroeid in een seizoen.

Enkele aandachtspunten: Ozon, chloor en waterstofperoxide reageren met elkaar, dus pas op als je ze gelijktijdig inzet.

Waterstofperoxide kan bij continu gebruik zorgen voor overmatige bacteriegroei.

Onder andere stabilisatoren in waterstofperoxide zijn daarvoor verantwoordelijk.

Bij gebruik van chloor kunnen ongewenste verbindingen als chlorieten en amines ontstaan.

Bij 5-10 ppm chloor in het water kan schade aan wortels ontstaan, net als bij 30-50 ppm waterstofperoxide. Het is daarom belangrijk om de concentraties van die middelen in het water frequent en goed in de gaten te houden. Als vervuiling afneemt, lopen concentraties van genoemde middelen snel op.

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

FOTO: HANS NEEFJES

Bij steeds meer tulpenbroeiers staat een apparaat om ozon te doseren. Hiermee kun je water schoon houden. Ozon is tevens effectief als het gaat om het verwijderen van gewasbeschermingsmiddelen.

Achtergrond

Nieuw meetprotocol Jim van Ruijven van WUR Glastuinbouw ziet goede kansen voor ozonapparatuur als het gaat om het zuiveren van water. Ook in tests volgens het nieuwe meetprotocol. Per 1 januari 2018 moet voorafgaand aan lozing op het oppervlaktewater of het riool, ten minste 95% van de gewasbeschermingsmiddelen uit afvalwater worden verwijderd. Dat zuiveren kan met ozon, maar bijvoorbeeld ook met UV in combinatie met actiefkoolfilter of waterstofperoxide. Het is volgens Van Ruijven nog onvoldoende bekend hoe lang een actiefkoolfilter gewasbeschermingsmiddelen kan adsorberen.

Bij de combinatie UV + waterstofperoxide is extra aandacht nodig voor voorfiltratie en de capaciteit van de apparatuur. Bij de zuivering wordt niet gekeken naar de netto

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

gehaltes en het aantal of het soort middelen. Het gaat er om dat minstens 95% zuivering van de input wordt behaald.

De apparatuur van Agrozone haalde in tests bij WUR Glastuinbouw reeds 98% van de gewasbeschermingsmiddelen uit zogenoemd ’standaard water’. Recent is dit water aangepast. Van Ruijven: „Het bevat nu een betere mix van middelen. Zo is het aantal aminozuren verlaagd en het gehalte ijzerchelaat is verhoogd. Het is nu een betere standaard voor lozingswater uit zowel substraat- als grondgebonden teelten en bevat nutriënten en sporenelementen, organische en minerale vervuiling en elf werkzame stoffen uit tien gewasbeschermingsmiddelen.”

Het nieuwe meetprotocol en een werkwijze

voor de beoordeling van zuiveringsinstallaties is week 8 gepubliceerd. Hiermee kunnen fabrikanten onder andere bij WUR Glastuinbouw laten testen of hun apparatuur het benodigde zuiveringsrendement van 95% haalt.

Het testrapport dat volgt uit het meetprotocol kan vervolgens worden ingediend bij de Beoordelingscommissie Zuiveringen Glastuinbouw (BZG. Indien de installatie wordt ’goedgekeurd’ wordt deze opgenomen op de BZG-lijst van goedgekeurde installaties.

Telers weten zo welke zuiveringsinstallatie zij kunnen aanschaffen om te voldoen aan de zuiveringsplicht die ingaat per 1 januari 2018. Agrozone ziet de nieuwe tests met vertrouwen tegemoet, gaf directeur Cees den Haan aan in Zwaagdijk.

39

Aandacht voor innerlijk en uiterlijk van tulp

FOTO’S: HANS NEEFJES

De variatie aan kleuren en vormen is enorm bij tulp.

Met glitters, poeders, verf en verpakkingen schalen broeiers die variatie op. Tijdens de Vaktentoonstelling in Zwaagdijk echter ook aandacht voor inhoudelijke kwaliteiten van tulp.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

Niets lijkt onmogelijk in het aanbod tulp. Ook aan innerlijke eigenschappen wordt gewerkt.

D Merker-gestuurde veredeling

Achtergrond Milkshake wint Interpolis Tulpenprijs Tulp Milkshake van kwekersvereniging Remarkable Tulips won de Interpolis Tulpenprijs 2016. Deze prijs voor de meest veelbelovende broeitulp werd uitgereikt op de Vaktentoonstelling in Zwaagdijk. Veredelaars konden zelf hun favoriet indienen, mits het een geregistreerd ras is met een teeltoppervlakte tussen 0,5 en 5 ha. Deze tulpen zijn opgeplant bij Proeftuin Zwaagdijk. De vierkoppige jury – een bollenteler, een broeier, een exporteur en een teeltadviseur – bekeek ze meermaals. Tien cultivars waren dit jaar genomineerd.

De helderroze Milkshake met zijn witte bloemrand is unaniem als winnaar gekozen.

Doorslaggevend waren de snelle groei in de kas, de grote eivormige bloem, de opstaande bladstand en het feit dat de bloem goed doorkleurt maar gesloten blijft, waardoor de presentatie op het verkoopmoment

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

perfect is. Daarnaast zijn de prestaties van Milkshake in de bollenteelt erg goed. Het is een zaailing die de bekende cultivar Hunter als een van de ouders heeft. Momenteel is er ongeveer 2 ha opgeplant van deze cultivar. Afbroei is nog minimaal; vermeerdering heeft nu de hoogste prioriteit.

40

Teelttips ZOMERBLOEMEN Onkruid De chemische onkruidbestrijding lijkt dit jaar nog moeilijker dan anders.

Door de grote verscheidenheid in gewassen en hun enorme diversiteit in de (groei-)reacties op de zachte winter, moet alles opnieuw worden overdacht. Hierbij komt dat de werking van een middel niet helemaal op het etiket van de verpakking staat. De aanduiding dat

FREESIA Lichtbenutting Voor een goede groei gaat het niet om maximaal licht, maar om optimaal licht/ optimale groeiomstandigheden. Globaal is verdubbeling van de straling ook verdubbeling van de gewasverdamping. Waterbehoefte neemt daarom nu enorm toe. Er wordt vaak

CHRYSANT Belichtingsstrategie maart Met de steeds verder zakkende stroomprijzen is de afgelopen jaren de trend ingezet om meer te belichten in maart. Met stroomprijzen die meer onder dan boven € 40/mW liggen, zet deze trend dit jaar verder door. Aan een

42

HYPERICUM

een middel een toelating heeft voor een bepaald gewas, betekent nog niet dat dit middel onder alle omstandigheden veilig is.

Bij het gebruik van bodemherbiciden zijn er verschillen in gevoeligheid tussen cultivars. Nog belangrijker zijn de verschillen in grondsoort en vooral de weersomstandigheden tijdens de toepassing. Zomaar zeggen dat in gewas A middel B kan worden gespoten,

is eigenlijk geen informatie maar een richtlijn. De meeste schades (schade aan het gewas of het niet werken van het middel) zijn te wijten aan onzorgvuldige toepassing. Eerst huiswerk maken en dan pas spuiten.

Opschonen

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

nog relatief weinig of nog niet geschermd. Voorkom dat de stelen krom worden door tijdig het scherm gedeeltelijk te sluiten. Start bij 350-375 Watt instraling per m2 en - omdat de zon nog niet recht in de kas staat - volsta met 30-50% scherming. Start nu niet te laat. De lichtintensiteit schiet omhoog als de zon zich in het vroege voorjaar zich laat zien.

Gebruik een lichtverhoging op het luchten, zodat overdag ook de RV hoog kan

blijven. Houd aan het einde van de dag de temperatuur zo veel mogelijk vast; laat de kastemperatuur maximaal 1-2°C uur zakken.

Scherm daarom op tijd, zodat plant en kas minder snel afkoelen. In de nacht kan het nodig zijn om vocht af te voeren. Doe dit eerst met de luchtramen. Blijft de luchtvochtigheid onder het schermdoek te hoog dan is een doekkier van enkele cm voldoende om vocht af te voeren. Grotere kieren leiden tot energieverlies.

Afvoer van vocht kan feitelijk alleen door de luchtramen en condensatie.

Voor condensatie moeten kasonderdelen koud zijn.

Als de kier van het doek te groot is, worden de kasonderdelen warmer, waardoor minder condensatie kan optreden.

goede kwaliteit chrysanten is meer te verdienen dan aan stroomverkoop. Welke keuze u volgende week maakt, hangt uiteraard ook sterk af van het buitenklimaat in de eerste twee weken van maart: hoe hoog is de instraling en de buitentemperatuur?

Voor maart 2016 lijkt de volgende strategie een optie. n Laat de belichting niet zoals andere jaren standaard uit gaan na 10 uur. n Houd de belichting aan tot een lichtniveau van 250 W/

m2, hierboven schakelt u uit.

In de namiddag kunt u de belichting weer aanschakelen, tenzij de stralingssom >1.000 J/cm2 is.

ruim open (> 0 tot 15%). U verliest dan CO2 en vocht en de lichtbenutting (groei) van het gewas en het rendement van de assimilatiebelichting dalen.

Is de belichting bij mooi zonnig weer uit en heeft u de stroom niet vooraf op de APX verkocht, dan is de kans groot dat de onbalansprijs zeer matig is (€ 10/mW of lager) en regelmatig zelfs negatief.

In dat geval gaat u ’CO2en’ met de ketel. Nadeel van deze optie is dat de

Belichting uit Omstandigheden om de belichting onder de 250 W/ m2 uit te schakelen. n De APX of onbalans prijs voor stroom terugleveren is > € 50 tot € 60 W/m2. n Het is na 10 uur in de ochtend, donker weer met hoge buitentemperaturen en de luchtramen gaan

Vanaf dit moment is het geen probleem meer om de oude gewasresten op te ruimen. Het kan zelfs een voordeel opleveren dat de omgeving van de toekomstige scheuten iets ’stugger’ is, zodat de uitgroei dan nog even op zich kan laten wachten. Hoe vroeger de scheuten uitlopen, hoe meer kans er is op schade door nachtvorst. Probeer de groei dus niet te stimuleren door afdekken met doek of plastic. Het resultaat is alleen maar dat de planten eerder uitlopen en meer kans hebben om te bevriezen. Tegen echte vorst is hypericum wel te beschermen, maar tegen veelvuldige nachtvorsten is vrijwel geen kruid gewassen.

Dit hebben we in het koude voorjaar van 2013 geleerd.

Luis Luis komt op vrij veel bedrijven voor. Omdat luizen virus kunnen overbrengen, is hun bestrijding belangrijk. Benut de

komende tijd de wat hogere kastemperatuur voor een betere luisbestrijding.

De luizen komen zowel op de jonge gewassen die net boven de grond komen voor, als bij de oude gewassen die tegen het rooien aanstaan. Voer bestrijding zeker bij de oude gewassen goed uit, anders kunnen de luizen na het rooien gemakkelijk verspreiden met het transport van gewasresten.

Hans Pronk, www.pronkconsultancy.nl, 06-21231991

verhouding CO2/warmte minder gunstig is dan met de WKK+RGR. Gezien de relatief lage buitentemperaturen in maart hoeft dit geen probleem te zijn.

Optie Een betere optie is daarom: controleer dagelijks het weerbericht en zorg ervoor dat u bij goede vooruitzichten na 10 uur in de ochtend een APX-deal heeft.

René Corsten, Delphy, 06-53374539 Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

Schoffelen

ALSTROEMERIA Beperkt luchten De daglengte en instraling nemen weer snel toe. De zon heeft al zes maal zoveel kracht als zes weken geleden. Dit is goed te merken op zonnige dagen als de instraling pieken tot 400 Watt buiten bereikt en tot 700 µmol PAR in de kas.

De afgelopen zeven weken is er gemiddeld bijna 10 % minder stralingssom gemeten dan in 2015. Omdat er niet meer uren is belicht, zien we dat de producties iets achter liggen op vorig jaar. Dat kan echter in de komende weken zomaar ombuigen in een kleine voorsprong als maart lichter is dan vorig jaar en als we het zonlicht optimaal benutten.

Alstroemeria heeft in deze tijd van het jaar nog een

GERBERA Verduistering De afgelopen weken is er flink belicht en gestookt om voor Engelse Moederdag en Internationale Vrouwendag aan de vraag te kunnen voldoen. Een groot deel van de telers heeft hierbij een beduidend langere daglengte gehanteerd dan de standaard van 11,5 uur.

Mede hierdoor staan de gewassen over het algemeen groeizaam. Voor soorten met een schraal gewastype is dit gunstig.

De jongste bladeren zijn duidelijk langer en het bredere bladpakket kan veel beter licht opvangen.

Vegetatieve soorten zijn soms te lang geworden wat Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

heel efficiënte lichtrespons.

CO2 is nog geen beperkende factor omdat overdag slechts beperkt hoeft te worden gelucht. Door middel van een voldoende grote lichtverhoging van 4-5°C bovenop de ventilatietemperatuur van 18 of 19°C, kan het doorluchten op zonnige dagen worden uitgesteld.

Bovendien kan de luchtvochtigheid overdag ook nog prima beheerst worden waardoor de huidmondjes maximaal open blijven staan.

Een veelgehoord argument om maar een kleine lichtverhoging in te stellen is dat men het al snel te warm of te benauwd vindt worden.

Echter, er is aangetoond dat bij 1.000 ppm meer suikers worden gemaakt dan bij 800 ppm. Te snel doorluchten

bij hogere instraling gaat ten koste van de fotosynthese, en dus van de productie.

Meer met het licht mee telen is in het vroege voorjaar een prima methode om licht en CO2 optimaal te benutten.

Een hogere kastemperatuur leidt ook tot een iets hogere bladtemperatuur. Onderzoek heeft aangetoond dat een bladtemperatuur van 25°C tot meer fotosynthese leidt dan een van 20°C. Schakel de lampen echter wel af boven de 400 µmol PAR of wanneer de kastemperatuur boven de 25°C komt. Belichten leidt anders tot een grotere raamstand wat ten koste gaat van CO2 en vocht.

resulteert in omvallende bladeren en bloemen. Om de planten weer voldoende generatief te krijgen kan er de komende tijd juist een kortere daglengte worden aangehouden.

Rond 1 maart breekt het verduisteringsseizoen weer aan. De lampen gaan op de meeste bedrijven uiterlijk om 7.00 uur aan en dat betekent dat in geval van 11 uur daglengte het doek al dicht moet om 18.00 uur. Het lichtverlies aan het einde van de dag als gevolg van het verduisteren is zeer klein.

Op een mooie dag, waar de instralingssterkte in de grafiek een paraboolvorm heeft, valt slecht 1 % van de lichtsom in het laatste uur van de lichtperiode.

Het koude weer dat nu is voorspeld, samen met de uitstraling waarmee dit vaak gepaard gaat, is nog een

extra reden om het doek vroeg te sluiten. Je houdt de uitstraling buiten en voorkomt daarmee een te snelle afkoeling.

Een aandachtspunt bij het koude weer overdag is de luchtingstrategie.

De temperatuur mag oplopen tot ruim 25°C in de kas. Zorg ervoor dat er wel een klein minimum luchtpercentage in staat, dat vanaf 25°C met zeer kleine stappen verder open mag. Te fel luchten resulteert in een sterke terugval van de luchtvochtigheid in de kas. Hierdoor gaan de huidmondjes juist sluiten en zal de planttemperatuur nog verder oplopen ten opzichte de luchttemperatuur.

Marco de Groot, Flori Consult Group, 06-54695274

Eugenie Dings, Flori Consult Group, 06-52695289

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Zaad ’De reden dat ik langs kom is dat we binnenkort weer goed zaad kunnen leveren. De kieming is veel beter dan de afgelopen anderhalf jaar.’ Ik kijk hem taxerend aan. ’Nou, ik heb geen fijne mededeling voor je. We hebben juist een paar weken geleden besloten om over te stappen op een andere witte matricaria.’

Ken je dat? Dat je mensen op de tuin ontvangt van buiten de sector die aan je vragen wat er nu voor lol aan is. Elke keer maar weer dezelfde bloemen telen. Het hele jaar door. Blijf je daar plezier in houden? Ik vertel dan altijd dat ik er een groot genoegen in schep als het gewas mooi staat te groeien. Het gaat me niet zozeer om de schoonheid van de enkele bloem, het is het geheel dat het hem doet. Een teelt die gedijt, die het naar z’n zin heeft, een belofte voor de oogst. Dat dus. Daar gaat mijn tuindershart van open.

Nu zijn er best tijden dat je die vreugde niet direct ervaart. Het blijft bijvoorbeeld lastig om zonder assimilatielicht in de winter een gewas te telen dat je hart in vuur en vlam zet. En als het in de zomer richting tropische temperaturen gaat heb je weer andere problemen. Maar, eerlijk is eerlijk, daardoor waardeer je de perioden met topkwaliteit des te meer. En je blijft de prikkel houden om te zoeken naar verbetering in klimaat en bemesting. Nóg een reden waarom het tuinder-zijn nooit saai wordt.

In al die jaren is ons het belang van goed uitgangsmateriaal wel duidelijk geworden. Of je het nu over lelies, tulpen of matricaria hebt, de bol of het zaad doet er toe. Een goede selectie, een goede behandeling, het kan het verschil maken tussen top en getob. En dus moet je daar kritisch op zijn.

Wij moesten in oktober vorig jaar overstappen naar een andere plantenleverancier. Ons oude adres stopte met matricaria. Het nieuwe stuurde na een paar weken al een fotootje met de verschillen in kieming tussen twee witte soorten.

De keus was snel gemaakt. Tobben hadden we lang genoeg gedaan. Het leek me heerlijk om weer een gelijkmatig weggroeiend gewas in de kas te hebben. En nu, vier maanden later, ervaren we dat ook. Een lust voor het oog. En nu de kieming van dat andere zaad ook weer in orde is, houden we ook nog wat te kiezen.

Tel uit je winst.

43

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9.00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

Brieven

’Slim spel van Rabobank door zich coöperatie te blijven noemen’

Bedrijfsinformatie Forever&Ever uitgebreid

Samenwerking MPS met VAL’HOR

Wim van der Knaap, WK Plant, Naaldwijk

Colofon Redactie E-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl Vakredactie POLITIEK EN ECONOMIE Quincy von Bannisseht (071) 565 96 37, qvb@hortipoint.nl Peter van Leth (071) 565 96 88, pvanleth@hortipoint.nl MARKT EN AFZET Arie-Frans Middelburg (071) 565 96 87, afmiddelburg@hortipoint.nl Cindy van der Zwet (071) 565 96 30, cvanderzwet@hortipoint.nl TEELT EN TECHNIEK Hans Neefjes (071) 565 96 38, hneefjes@hortipoint.nl

44

Joef Sleegers (071) 565 96 42, jsleegers@hortipoint.nl Eindredacteur Jenny Mostert (071) 565 96 33 Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

Uitgever Het Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen Schipholweg 1, 2316 XB Leiden, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: svs@hortipoint.nl, website: www.hortipoint.nl Directeur Emile Blomme

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

(071) 565 96 71

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken

Secretariaat Linda Laman Alice Hoogenboom

informatie te controleren.

(071) 565 96 78 (071) 565 9679

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij

ABONNEMENTENSERVICE Een abonnement kunt u aanvragen bij de abonnementenservice van Abonnementenland www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter.

Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Ook via www.vakbladvoordebloemisterij.nl/abonneren kunt u een abonnement aanvragen. Op deze website vindt u ook de prijzen van de verschillende abonnementen.Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 12 weken voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of via de site. Ook voor informatie over een lopend abonnement kunt u contact opnemen met de abonnementenservice.

elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Druk: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

klimaatneutraal natureOffice.com | NL-215-194179

gedrukt

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Accountmanager: Gert-Jan Bloemendal, (0342) 49 48 07, g.bloemendal@bdu.nl Media-adviseur: Martin ten Hoven, (0342)- 494291 Verkoopleider: Ron van de Hoef, (0342) 494 263, 06 51 80 63 25, r.v.d.hoef@bdu.nl

Dit vakblad is gedrukt op FSC®-gecertificeerd papier en klimaatneutraal geproduceerd.

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

Kasgenoten

A genda 1 maa Lokale toepassingen van LNG, bio-LNG en bio-LPG, Lelystad. Info: www.biowkk.eu 24 maa Kennisdag substraat: Begeleiding substraatteelten, Bleiswijk.

Info: www.wageningenur.nl/glastuinbouw 2-3 apr Kom in de kas, landelijk evenement.

Info: www.komindekas.nl 15 apr Jaarevent Greenport Westland-Oostland, Bleiswijk. Info: greenportwo.nl 30 apr-4 mei Bloemendagen, Anna Paulowna.

Info: www.bloemendagen.nl 14-16 jun GreenTech Tradeshow, Beurs, Amsterdam RAI. Info: www.greentech.nl 14-17 jun FlowerTrials, diverse regio’s.

Info: www.flowertrials.com

LTO Glaskracht Nederland 1 maa Dag van LTO Noord Zuid-Holland, Rijswijk, 10.30-15.30 uur.

9 maa Algemene ledenvergadering gewascoöperatie alstroemeria, De Lier, 13.00-19.00 uur.

10 maa PlantgezondheidEvent, Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk 5 apr Jaarvergadering Westland, De Lier 7 apr EnergiekEvent, Bleiswijk 9 jun WaterEvent, Bleiswijk Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

Keukenhof 24 maa-16 mei Lisse, bloemenshows: 24-29 maa Tulpen, 24 maa–5 apr Hyacinten, 24 maa–28 apr Bloeiende heesters, 24 maa–16 mei Orchideeën, Anthurium, Potplanten, Amaryllis, Bol-opPot, Lelie, 31 maa–5 apr Freesia, 7–12 apr Gerbera, 14–19 apr Rozen, 21–25 apr Narcissen- en Bijzondere bolgewassen, 25 apr–1 mei Tulpen, 27 apr-3 mei Alstroemeria, 29 apr–16 mei Vaste planten, 5–10 mei Chrysant- en Calla, 5–16 mei Lelie, 12–16 mei Anjer- en Zomerbloemen.

Info: www.keukenhof.nl

Buitenland 9-11 maa World Floral Expo, Los Angeles, Verenigde Staten. Info: www.worldfloralexpo.com 15-17 maa Nordic Flower Expo, Malmö, Zweden. Info: www.nordicflowerexpo.com 19-20 maa Open huis Emsflowers, vanwege 10-jarig bestaan, Emsbüren, Duitsland.

Info: www.emsflower.de 12-14 apr Flower Expo Ukraine 2016, Kiev.

Info: www.flowerexpo-ukraine.com 22 apr-1 mei Floraliën, bloemen- en plantenexpositie, Gent, België. Info: www.floralien.be

FOTO: PETER VAN LETH

Binnenland

Leeftijd: 41 jaar Plaats: Hazerswoude-Dorp Teelt: rotsplanten Oppervlakte: 2 ha

Erik de Boer Bezoekt u veel beurzen? „Ik sta meer op beurzen dan dat ik beurzen bezoek. Dat klinkt wellicht tegenstrijdig, maar is het niet. Op de beurzen waar ik sta heb ik namelijk ook de tijd om er zelf overheen te lopen. Altijd op mijn programma staan de Tuinbouw Relatiedagen Gorinchem.”

Goed idee om deze relatiedagen om te toveren tot HortiContact? „Ik hou van de sfeer en diversiteit op de relatiedagen. Ik zie dat niet veranderen in hun pogingen om meer internationale bezoekers te trekken. Ik heb daar dus geen probleem mee. Een ondernemer weet toch wel de beurs te vinden waar hij naartoe wil, dat zit hem niet in een naam.”

Denkt u niet dat klanten een beetje beurzenmoe zijn? „Er zijn veel beurzen, maar ik heb niet het idee dat handelaren of telers beurzenmoe zijn.

Ze zijn over de jaren wel selectiever geworden welke beurs ze bezoeken. Ik sta op IPM eind januari en GroenDirekt begin februari. En vroeg me wel eens af of dit niet te veel van het goede was, maar op beide beurzen kom ik toch weer andere klanten tegen.”

Wat is uw favoriete beurs? „Elke beurs heeft wel iets. Als ik dan toch favorieten moet noemen: de IPM en de Trade Fair in Naaldwijk. IPM om in contact te komen met veel nieuwe klanten; de Trade Fair omdat begin november gunstig valt voor mijn bestaande klanten.”

Zijn rotsplanten momenteel net als vetplanten en cactussen hip? „Niet hipper dan in de afgelopen drie jaar. Ik heb dat idee ook van vetplanten en cactussen. Althans niet in Europa; in Azië is het een heel ander verhaal. Als daar iets moeilijk is te verkrijgen en er is vraag naar, dan is het al gauw hip.”

Nog vakantieplannen? „Naar Toscane in Italië met tussenstops in Duitsland en Oostenrijk.”

Waaraan besteedt u uw vrije tijd? „Een simpel antwoord, aan mijn vrouw en kinderen.”

Hebt u wel eens een ander beroep overwogen?

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

Foto’s

Filmpjes

Vakblad voor de Bloemisterij 8 (2016)

„Ik heb de opleiding detailhandel afgerond, maar nooit in een winkel gestaan. Ben niet iemand die alleen maar graag binnen werkt; ik maak graag de weersinvloeden mee. Ik kom niet uit de tuinbouw, maar ben al vanaf mijn 13e in kwekerijen te vinden geweest.

Allereerst als medewerker en later als zelfstandig ondernemer zodra die kans zich voordeed. Nooit spijt van gehad en nooit meer anders als het aan mij ligt.”

45

MACHINAAL OPPOTBEDRIJF

OPPOTTEN, POTTENPERSEN EN VERHUUR SINDS 1990 (26 JAAR) WWW.JOSVANDERHOEVEN.NL INFO@JOSVANDERHOEVEN.NL 06-54734323

Groot assortiment uitgangsmateriaal

Tevens alle stoomwerkzaamheden Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl

Krijten en reinigen Wij helpen u graag! tel: 06-18277073 www.sproeibedrijf-os.nl

• Euphorbia milii • Cupressus Wilma • Ficusvariëteiten • Sundaville • Kuipplanten en kruiden • Lavandula • Senetti

mvanveenbv.com | 0297 32 65 16

Bezoek de FLORALL voorjaarsbeurs

Op woensdag 2 maart bent u van harte welkom in de hallen van Gent Expo voor de FLORALL voorjaarsbeurs: de Belgische vakbeurs voor de sierteeltsector waarop kwekers, toeleveranciers en handelaars hun assortiment presenteren. @FLORALLfair

Online inschrijven | www.florall.be

Toegang is gratis voor professionelen.

Schrijf u nu online in op onze website www.florall.be.

Locatie Flanders Expo Gent (BelgiĂŤ) All-in-one day: 9u-19u GRATIS PARKING EN BEURSCATALOGUS.

media

● ● ● ●