111978 tuin en landschap 7

VAKMANSCHAP VOOR IEDERE GROENPROFESSIONAL

Maak kennis met ons! +31(0)318 525 888 | www.onkruidkoken.nl | info@empas.nl

GUA

RA

N T

E ED

GUARAN TE

E

D

GU

ARANTE

ED

De start vond plaats in het Leidse museum Naturalis.

Campagne Bijenlandschap komt voort uit het project de Groene Cirkels waarin brouwer Heineken in Zoeterwoude samenwerkt met de provincie en Alterra om het bedrijventerrein

bijenvriendelijk in te richten.

Dit heeft inmiddels andere organisaties in de Leidse regio aangestoken: zo zijn onder meer door Rijkswaterstaat de bermen langs de provinciale weg N11 bloemrijk ingericht en is het Alphense openluchtmuseum Archeon bezig zijn buitenruimte bijenvriendelijk te maken.

Menno Reemer van Naturalis voert twee monitoringsrondes uit in de regio. In 2015 heeft hij een nulmeting gedaan, in totaal vond hij 71 bijensoorten en 83 soorten zweefvliegen. In 2018 zal hij weer een ronde doen.

Dan zal blijken in hoeverre de initiatieven de bijenstand een handje helpen.

Campagne Bijenlandschap stelt onder meer de ’Handreiking voor een Bij-zonder kleurrijk landschap’ beschikbaar op hun website. Die is ontwikkeld door Alterra en EIS Kenniscentrum Insecten (Naturalis). Daarnaast

Op 13 september 2011 nam de Tweede Kamer een motie aan waarin de regering werd opgeroepen om het gebruik van glyfosaat in de openbare ruimte te verbieden. In de jaren die daarop volgden is er nog heel wat water door de Rijn gestroomd, al dan niet met normoverschrijdingen. De naamgever van de motie verliet intussen de Kamer, om enkele jaren later weer terug te keren op hetzelfde dossier.

Vaak wordt de politiek verweten zich te laten leiden door de waan van de dag. Wie echter het dossier over onkruidbestrijding beziet, kan niet anders dan concluderen dat wetgeving een kwestie van de lange adem is. Hoe kan het anders dat het zo lang heeft geduurd voordat een motie, waarvoor een ruime Kamermeerderheid voor heeft gestemd, wordt uitgevoerd?

En dan nog, het oorspronkelijke totaalverbod voor chemische onkruidbestrijdingsmiddelen is verwaterd tot een gek compromis waarin professionele gebrui-

kunnen eigenaren en beheerders van terreinen in de Leidse regio terecht bij de Helpdesk Bijenlandschap als zij meer bijen willen op hun terrein.

EIS/Naturalis en Alterra geven dan een maatwerkadvies.

Provincie Zuid-Holland heeft hiervoor een budget beschikbaar gesteld.

Tjdens de netwerkbijeenkomt op 24 maart hebben de vijf gemeenten en de provincie die bij de campagne betrokken zijn, elk een wildebijensoort geadopteerd. Alle zes zijn redelijk makkelijk te herkennen, zodat bewoners goed bij de campagne kunnen worden betrokken. Bij gemeente Leiderdorp is dit de gewone slobkousbij, Leiden heeft de boomhommel geadopteerd, Zoetermeer het vosje, Zoeterwoude de gewone sachembij, Alphen aan den Rijn de grote wolbij en provincie Zuid-Holland de viltvlekzandbij. <

kers geen chemische middelen meer mogen gebruiken op verhardingen, maar nog wel op sportvelden, recreatieterreinen en in siertuinen. En nog gekker, de particuliere consument mag gewoon doorgaan met het gebruik van glyfosaathoudende middelen in zijn tuintje, op zijn terras en op zijn stoepje.

En dan heb ik het nog niet eens over het feit dat zogenoemde groene middelen of laagrisicomiddelen, waarvoor het kabinet nota bene een Green Deal heeft afgesloten met het bedrijfsleven en de sectoren, op één hoop worden gegooid met middelen als glyfosaat.

Het enige alternatief voor de professionele gebruiker zijn daarmee mechanische en thermische methodes zoals stomen, branden en borstelen. Methodes waarbij CO2 vrij komt, wat weer bijdraagt aan de opwarming van het klimaat. Of meneer Grashoff dáár nou zo blij mee moet zijn...

alleen als nut en noodzaak overtuigend zijn onderbouwd.

Dit is nu overduidelijk niet het geval. Wij beraden ons op juridische stappen.”

Leonie Veenstra van ECOstyle: „Het is moeilijk uit te leggen aan de professionele hovenier dat hij middelen niet meer mag toepassen, terwijl de particulier dat wel mag.” Veenstra zegt verbijsterd te zijn dat het verbod er is gekomen. „Europese regelgeving biedt ruimte om in te verbieden. Een verbod op alle middelen op alle verhardingen gaat veel verder dan dat. De Raad van State geeft aan dat dit weliswaar zou kunnen, maar

Dinsdag 29 maart is gestart met de aanleg van Solarpark De Kwekerij. Hengelo heeft hiermee de primeur van het eerste landschapspark dat groene stroom opwekt. Het park, dat ontworpen is door landschapsontwerper Nico Wissing, telt straks 7.000 zonnepanelen. Samen met NL Greenlabel-compaan Lodewijk Hoekstra zette Wissing symbolisch de eerste schop in de grond. Vanaf 1 augustus kan al stroom worden afgenomen van het park via energiecoöperatie Qurrent. Hoekstra: „We hebben het park volgens de principes van NL Greenlabel ontworpen.

De panelen krijgen een plek temidden van de natuur en lopen met de lijnen van het landschap mee.” <

Volgens Nefyto betalen bedrijven en gemeenten de prijs voor het gebruiksverbod. „Niet-chemische methoden voor bestrijding zijn duurder, minder effectief en zorgen voor extra CO2 de brancheorganisatie voor de agrochemische industrie dat er meer onkruid in het straatbeeld zal verschijnen. Nefyto stelt dat toelatinghouders juridische procedures tegen het besluit zullen gaan voeren.

VHG-directeur Egbert Roozen: „Het is duidelijk dat het verbod

tot een behoorlijke omschakeling leidt en dat zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers nog met diverse vragen zullen zitten. Via onze Ondernemershelpdesk zullen we onze leden verder informeren over het verbod. Er ligt een belangrijke rol voor opdrachtnemers om te adviseren over de juiste methode, het beheerplan en de budgettaire uitwerking. Indien zich problemen in de praktijk voor doen, dan wil VHG die graag weten en onder de aandacht van de politiek brengen. Niet om het verbod ter discussie te stellen, maar om effecten van het verbod inzichtelijk te maken en zo nodig ondersteunende maatregelen te bepleiten.”

Jan Hekman van Eco Consult:

„Bijna 35% van de Nederlandse gemeenten heeft gedurende vele jaren laten zien dat nietchemisch beheer goed mogelijk is en – zoals bleek uit monitoringen in het kader van het Schoon Water voor Brabantprogramma – met resultaten die doorgaans een hogere kwaliteit laten zien dan die met DOB werden behaald. Het verbod is niet alleen toe te juichen vanuit de overwegingen ten aanzien van de waterkwaliteit en overige milieuaspecten; ook de kwaliteit van de openbare ruimte zal ermee zijn gediend.

Het overgrote deel van de gemeenten beheert ook reeds groenvoorzieningen chemievrij.

De effectuering van het verbod per november 2017 zal hier slechts een bevestiging zijn van de huidige praktijk.” <

Het zijn vooral eenmalige en grotere uitgaven die zorgden voor de omzetgroei. Zo liet de omzet in sierbestrating (+12%), tuinafscheiding (+13%) en tuinhuisjes (+31%) een groei zien. In deze categorie bleken tuinbeelden (-6%) en vijvers (-10%) beduidend minder in de belangstelling te staan.

Meerjarige planten (-1%) lieten een omzetdaling zien ten opzichte van vorig jaar. Eenjarige planten (+1%) noteerden nog wel een lichte omzetgroei.

De cijfers laten zien dat de

trend van meer verstening in de tuin moeilijk te keren is ondanks inspanningen van Tuinbranche Nederland en de VHG. Volgens Brenda Horstra, adjunct-directeur van Tuinbranche Nederland, moeten tuincentra aanhaken bij campagnes die zich richten op duurzaamheid en biodiversiteit om de consument te trekken: „Winkels moeten consumenten inspiratie bieden en meedoen met themacampagnes als vlinders, vogels en bijen in je tuin, en op de klimaatbestendige tuin om consumenten de zaak binnen te krijgen. De levende tuin is één van de speerpunten van ons brancheplan, waarmee we ook werken aan vergroening en meer duurzame tuincentra.”

De verminderde belangstelling voor groen in de tuin is volgens Horstra te verklaren door onder meer een toegenomen druk op de vrije tijd en een afgenomen belangstelling voor tuinieren. <

Het was half tien ’s avonds en ik trok een biertje open.

Wat een hectische voorjaarsdag was het weer geweest. Los van de drukte was er van alles op mijn pad gekomen. Vanochtend was een klant bij me in huilen uitgebarsten. Ze leefde al een jaar of drie gescheiden van haar man en de rechter had nu de echtscheiding uitgesproken. Terwijl zij de afgelopen jaren hard had gewerkt om de boel draaiende te houden, was haar ex vooral bezig geweest met hoeren en snoeren.

De rechter had nu besloten dat de man nauwelijks alimentatie hoefde te betalen: de vrouw had immers bewezen zelf haar boontjes te kunnen doppen, haar ex daarentegen niet.

Vanmiddag sprak ik een collega-hovenier. Hij had moeilijkheden met een werknemer die niet functioneerde. De man deed zijn werk slecht, kwam vaak te laat en veel klanten mopperden over hem. Aan het gedrag van de werknemer lagen problemen in de

Traditioneel op de eerste dag van de lente is bloemententoonstelling Keukenhof in Lisse geopend. Thema is dit jaar De Gouden Eeuw. Door de trage start van het voorjaar komt het park langzaam in bloei. Binnen in de paviljoens staat wel alles in volle bloei, zoals de tulpen in het vernieuwde Willem-Alexanderpaviljoen. Verder is de natuurtuin aangepakt waar vaste planten en bolgewassen mogen verwilderen. Ook het duingebied met zicht op de bollenvelden rondom het park is opgeknapt. <

relationele sfeer ten grondslag. De collega-hovenier had al jaren geprobeerd hem in het gareel te krijgen maar niets lukte. Hij had nu zijn advocaat gebeld of er mogelijkheden waren de werknemer te ontslaan. De advocaat had hem duidelijk gemaakt dat hij dankzij de nieuwe wetgeving een transitievergoeding moest betalen. Omdat de werknemer al lange tijd in dienst was, ging het de hovenier minimaal €15.000 kosten.

Vanavond las ik nog even het laatste groene nieuws.

De staatssecretaris had een verbod op chemische onkruidbestrijding op bestrating ingevoerd. Dit verbod geldt alleen voor bedrijven en niet voor particulieren.

Ik dacht nog even terug: de hardwerkende vrouw kreeg geen alimentatie, de slecht functioneerde werknemer had recht op €15.000 oprotpremie en de hovenier mocht niet meer spuiten maar de particulier wel.

Zou ik dan toch moeten gaan emigreren? Het lijkt hier wel de omgekeerde wereld.

beoordeling al heel blij zijn (negen tuinen hebben goud, zestien tuinen hebben zilver, twaalf tuinen hebben brons, red). De stadstuin heeft zilver gekregen, maar dat ik met de Inclusieve tuin meteen dé award zou winnen, dat was een complete verrassing, het is echt

Waarom heb je meegedaan aan deze ontwerpwedstrijd? „Ik wil heel graag internationaal gaan werken, het winnen van awards is een manier om je op die markt te bewijzen en te onderscheiden. Helaas heb je in Nederland géén wedstrijd voor tuinontwerpers, in Amerika en Engeland wel. Daarom ben ik zowel bij de APLD als de SGD (Society of Garden Designers) ingeschreven. Voor de competitie van de APLD heb ik twee tuinen ingestuurd, de Inclusieve Tuin die in Appeltern ligt voor de categorie showtuinen en een kleine stadstuin. Ik zou met een gouden of zilveren

Waarom heb je de Inclusieve tuin ingezonden? „Omdat het de meerwaarde van een goed ontwerp laat zien.

Jasper en ik hebben veel verschillende benaderingen met elkaar geïntegreerd, waardoor Wat zijn die verschillende benaderingen? „Groei&Bloei gaf ons een lijst met 26 planten die we in het ontwerp moesten gebruiken.

Jasper heeft daar inheemse planten aan toegevoegd.

Vroege Vogels wilde er graag een tuinreservaat (habitat voor het dierenleven, red.) van maken. Wijzelf wilden dat de tuin toegankelijk zou zijn.

Ten eerste voor mensen met een wat kleinere portemon-

nee. Daarom hebben we heel gewone materialen gebruikt.

Voor een mooie tuin hoef je namelijk geen dure materialen te gebruiken, die krijg je door een goed ontwerp. Daarnaast is de tuin óveral toegankelijk. Een tuin is niet bedoeld om er alleen naar te kijken, maar vooral om te gebruiken. En dat gebruik kunt overal zitten en door de hele tuin lopen zonder dat dat gebruik is vastgelegd. Verder is de natuur, de biodiversiteit beleefbaar gemaakt, bijvoorbeeld door het pad over het water. Dat vind ik belangrijk: ruimte maken om belevingen

De afgelopen jaren is er stevig bezuinigd op het openbare groen. Ook in particuliere tuinen heeft de verstening toegeslagen. Nu de lente is aangebroken en we het groen in ons hoofd hebben zitten, leek me dit een goed moment om alle colleges van burgemeester en wethouders en gemeenteraden in Nederland een Voorjaarsbrief te sturen.

In deze brief pleit ik ervoor samen initiatieven te nemen om ons land weer groener te maken. Laten we werk maken van groene tuinen en batenrijk openbaar groen, waarvoor het concept van De Levende Tuin de inspiratiebron is.

Kijk wat je kunt als gemeente met groene daken en groene gevels om water te bufferen, geluid te dempen en de bebouwde omgeving koel te houden. Ga in

mogelijk te maken, en daar ben Wat levert de award je nu al concreet op? „Vooral heel veel publiciteit in Amerika. Daarnaast vindt er tijdens de APLD-conferentie in september een grote uitreiking plaats waar ik uiteraard heenga. Ook mag ik een lezing geven tijdens een webinar in oktober. Daarnaast de kans om mij te onderscheiden en mijn kunnen te laten zien, ook hier in Nederland. Ik doe het niet alleen voor de buitenlandse markt, ik wil mij ook graag hier

gesprek met de professionele hoveniers en groenvoorzieners om te kijken wat er allemaal kan en gebruik te maken van hun deskundigheid en vakmanschap. Niet alleen omdat we ons prettiger voelen in het groen, maar ook vanwege de positieve effecten op het leefklimaat en de biodiversiteit.

Het Klimaatakkoord van Parijs heeft ons met de neus op de feiten gedrukt, dat het anders moet, willen we de wereld voor onze kinderen en kleinkinderen leefbaar houden. Laten we nu in actie komen!

Donderdag 31 maart start Naktuinbouw de controle op plantenpaspoort, bij een aantal waardplanten van Xylella fastidiosa. De paspoortplicht is een van de EU-noodmaatregelen.

In 2015 zijn 93 aantastingen door bacterievuur aangetroffen in de zogenoemde bufferzones. Dat is minder dan het jaar ervoor toen 110 aantastingen werden gevonden.

De Partij voor de Dieren heeft onlangs Kamervragen gesteld aan staatssecretaris Dijksma over schadelijke effecten van microplastics in kunstgras voetbalvelden. Dit naar aanleiding van een artikel in de Volkskrant waarin staat dat jaarlijks 1 miljoen kilo microplastics van kunstgrasvelden in het milieu terechtkomt.

Van alle aangekondigde aanbestedingen in 2015 werd 69% volledig digitaal aanbesteed. Vanaf 1 juli 2017 moeten alle Europees openbare aanbestedingen digitaal verlopen. Van de 5.396 openbaar aangekondigde aanbestedingen in 2015 werd 34% digitaal via TenderNed uitgezet.

Vanaf 1 april kunnen museumbezoekers van Paleis Het Loo via de barokke tuinen een wandelroute volgen door een deel van het Paleispark. Het Loo, de barokke tuinen en het achterliggende de tuinen en het paleispark, waar de Oranjes recreĂŤerden.

gebruikt als de kans op neerslag voor een periode van 24 uur niet groter is dan 40%.

De middelen moeten pleksgewijs door middel van selectieve toepassingstechnieken worden toegepast. Indien gebruikt wordt gemaakt van glyfosaat, moet de DOB-methode worden gevolgd.

taatssecretaris Dijksma van Milieu en Infrastructuur heeft de nodige water bij de wijn moeten doen om het huidige gebruiksverbod gestalte te geven. Terwijl de Tweede Kamer oorspronkelijk voor een totaalverbod op chemische bestrijding pleitte, zijn er in de loop der jaren diverse uitzonderingen bij gekomen. In februari sneuvelde het verbod voor particuliere gebruikers, nadat de Raad van State juridische problemen voorzag.

Nog net op tijd voor het nieuwe onkruidbestrijdingsseizoen is de wetswijziging die het gebruiksverbod mogelijk maakt gepubliceerd. Wat houdt het verbod precies in?

Vanaf 31 maart is het professionele gebruikers niet toegestaan om gewasbeschermignsmiddelen op een verhard oppervlak toe te passen. Onder verhard oppervlak wordt onder meer verstaan bebouwing, wegen, pleinen, parkeerplaatsen, bedrijfsterreinen en andere infrastructuur. Ook verhardingen met materialen als schelpen, verharde klei of steenslag vallen hier onder. Organische materialen als houtsnippers of zaagsel vallen er niet onder.

Met ingang van 1 november 2017 wordt het verbod verder uitgebreid en vallen ook onverharde oppervlakken onder het verbod. Naast natuurlijke ondergronden van zand en gras vallen grondoppervlakken met onverharde materialen zoals bodemoplegging met houtsnippers of gruis dan onder het verbod. Het gaat om terreinen zoals parken, bermen, bossen, sportvelden en gazons.

Doordat het gebruiksverbod alle

gewasbeschermingsmiddelen betreft, is vanaf 1 november 2017 ook het gebruik van middelen tegen schimmels, emelten en engerlingen niet langer toegestaan, uitzonderingen daar gelaten.

Het verbod op chemische onkruidbestrijding kent een hele lijst aan uitzonderingen. Een uitzondering op het verbod geldt alleen als veiligheidsvoorschriften aantoonbaar verplichten tot bestrijding, en chemische bestrijding de enige mogelijkheid is.

Naast eerder bekende uitzonderingen als delen van defensieterreinen, luchthavens en petrochemische installaties, zijn in de regeling spoor-, metro- en tramwegen, en weg- en waterbouwkundige constructies toegevoegd. Andere uitzonderingen zijn sportterreinen (inclusief golfbanen), siertuinen (bijvoorbeeld een rosarium) en recreatieterreinen (campings en dergelijke).

Ten slotte worden chemische middelen toegestaan om plagen te bestrijden zoals eikenprocessierups, Amerikaanse vogelkers of Japanse duizendknoop. Ook bestrijding van Ambrosia en reuzenberenklauw worden genoemd.

Overigens blijven ook in uitzonderingssituaties de gebruiksvoorschriften uit het toelatingsbesluit van kracht. Ook blijft de gebruiker gehouden aan de voorschriften uit het Activiteitenbesluit milieubeheer en het Besluit lozen buiten inrichtingen.

Volgens beide besluiten mogen gewasbeschermingsmiddelen op half-open en gesloten verhardingen uitsluitend worden

Zogenoemde laagrisicomiddelen, zoals Ultima en Cito, vallen eveneens onder het verbod op chemische onkruidbestrijding op verhardingen. De uitzonderingen zijn ook op deze middelen van toepassing.

Volgens het ministerie zijn momenteel nog geen gewasbeschermingsmiddelen met een laag risico op de markt.

De verwachting is dat dit over enkele jaren wel het geval is. Het is de bedoeling dat, afhankelijk van de ontwikkelingen in de markt, het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen met een laag risico wordt opgenomen als voorwaarde bij het gebruiken van gewasbeschermingsmiddelen in uitzonderingssituaties.

In het besluit wordt tevens duidelijk gemaakt dat het niet gewenst is om middelen als glyfosaat op den duur te vervangen voor laagrisicomiddelen. Volgens het RIVM bestaat het risico dat door grootschalig gebruik deze stoffen toch tot grote belasting van het oppervlaktewater zullen leiden. Ook zou toelating van deze middelen ertoe kunnen leiden dat de omschakeling naar preventie en nietchemische methodes niet op gang komt.

Met de maatschappelijke organisaties die terreinen beheren waarvoor uitzonderingen op het verbod gelden, worden initiatieven ontwikkeld om binnen enkele jaren het aantal uitzonderingen tot een absoluut minimum te reduceren.

Dat gebeurt door het sluiten van Green Deals en het oprichten van een Kennisplatform. Inmiddels zijn Green Deals ondertekend voor het terugdringen van het gebruik op sportvelden en recreatieterreinen. Het Kennisplatform krijgt vorm door de oprichting van een portal, onkruid-

vergaat.nl, waarmee beschikbare kennis over beheer zonder gewasbeschermingsmiddelen wordt ontsloten.

Het is de bedoeling het aantal uitzonderingen te reduceren. Dit betekent dat de situaties waarin volgens deze regeling nog gewasbeschermingsmiddelen mogen worden gebruikt, in principe een tijdelijk karakter hebben. Afhankelijk van de ontwikkelingen zullen door wijziging van de regeling uitzonderingen komen te vervallen. Het is op voorhand welke uitzonderingen wanneer komen te vervallen. Dit zal op basis van ontwikkelingen en in overleg met betrokkenen worden besloten. Het verbod op het gebruik op onverharde oppervlakken treedt volgens het besluit later in werking dan

voor verharde oppervlakken, namelijk op 1 november 2017. Op dat moment zullen uitzonderingen die betrekking hebben op onverharde oppervlakten worden toegevoegd aan de regeling.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en de waterschappen zijn toezichthouder voor de naleving van het gebruiksverbod. Professionele gebruikers moeten daarbij registers bijhouden van gebruikte gewasbeschermingsmiddelen.

Bij onrechtmatig gebruik van gewasbeschermingsmiddelen kan een bestuurlijke boete worden opgelegd.

Het huidige verbod geldt niet voor particulier gebruik. Staatssecretaris Dijksma gaat de komende maanden bekijken welke mogelijkheden er zijn om dit verbod alsnog in te voeren. <

it metingen blijkt dat in het Zeeuwse grond- en oppervlaktewater nog te veel bestrijdingsmiddelen worden gevonden. Reden voor de provincie om deel te nemen aan het programma ’Schoon Water’ dat als doel heeft de emissie van bestrijdingsmiddelen naar het grond- en oppervlaktewater te verminderen. Het project wordt sinds 2001 met succes toegepast in Brabant, waar de emissie met 70 tot 100% is teruggebracht.

Binnen het project wordt samenwerking gezocht met gemeenten, hoveniers, boeren, tuinders, bedrijven, terreinbeheerders en burgers. Het delen van kennis, het samen zoeken naar innovatieve oplossingen en het leren van elkaar, vormen belangrijke pijlers.

Peter Leendertse van kennis- en adviesbureau CLM is projectleider in Brabant en Zeeland. „Uniek is dat zo’n brede doelgroep wordt aangesproken. Iedereen neemt maatregelen en dat werkt stimulerend. Soms ontstaat er zelfs een soort competitie.”

Momenteel doen alle dertien Zeeuwse gemeenten mee, een tiental hoveniers en vijftien loonwerkers. Ook zijn zo’n drieduizend agrarische ondernemers benaderd. „We mikken erop dat een derde mee gaat doen.” Hoewel het om een stimuleringsproject gaat waarbij de regels verder gaan dan de wetgeving, is de animo groot. „Sinds juni vorig jaar zitten we echt in een stroomversnelling.

Gemeenten en hoveniers zijn heel gretig om kennis te vergaren en willen deze ook met elkaar delen.”

Maar waar hebben we het eigenlijk concreet over, als we het hebben over de vervuiling van de Zeeuwse wateren?

Leendertse geeft aan dat er een analyse is gemaakt van de metingen tussen 2009 groep middelen tegen die de norm overschrijdt.” Eén daarvan is glyfosaat. Maar ook de herbicide MCPA en insecticide imidacloprid zijn in te grote hoeveelheden in het water gevonden.

Op dit moment worden de gegevens uit 2014-2015 verwerkt; de resultaten worden binnenkort verwacht. „Maar interessanter zijn de metingen in 2016. We hopen dat de hoeveelheid glyfosaat in de Zeeuwse wateren dan is afgenomen.”

Uiteindelijke doel is om de emissie binnen vier jaar met 50% terug te brengen. Leendertse: „Dat is best ambitieus.

Vanuit het project in Brabant weten we dat het belangrijk is om mensen individueel te begeleiden, maar daar is in dit project geen budget voor. Dat vormt een risico. Deelnemers moeten het vooral van groepsbijeenkomsten hebben.”

De laatste maanden lag de nadruk binnen het project vooral op onkruidbestrijding op verharding. Dit voorjaar moet namelijk het gebruiksverbod voor chemische middelen op verhardingen ingaan.

Concreet betekent dit dat de Zeeuwse gemeenten en hoveniers de overstap maken naar niet-chemisch beheer op basis van hete lucht, heet water, borstelen en/ of vegen.

Daarnaast wordt volgens Leendertse veel aandacht besteed aan preventie.

Door een slimme inrichting van de openbare ruimte kan immers veel onkruid worden voorkomen. Ook de keuze voor ’slimme’ planten of een goede bodem-

>

bedekking speelt een belangrijk rol. „Architecten bedenken allerlei leuke dingen, zonder dat wordt nagedacht over het beheer. Wij pleiten er daarom voor dat beheerders meekijken tijdens het ontwerpproces.” Daarnaast loopt dit voorjaar de actie ’Bezem door de middelenkast’, waarbij eenvoudig, kosteloos en anoniem resten van niet meer toegelaten middelen kunnen worden ingeleverd.

Het zal niemand verbazen dat de kosten het belangrijkste discussiepunt vormen. Leendertse: „Men is bang dat het veel duurder wordt en het zal ook niet meteen een besparing opleveren. Je moet immers wennen aan een nieuwe methode en ervaring opdoen. Maar op de lange termijn is zeker besparing mogelijk. Zo heeft het project in Brabant laten zien dat aannemers nieuwe machines aanschaffen en een scherpere prijs bieden als de vraag van gemeenten toeneemt.

Ook wijst hij op de gemeente Bladel waar het onderhoud al 25 jaar zonder chemie wordt gedaan en de kosten zijn gedaald. „De beheerder daar heeft veel nuttige tips gegeven. Zo moet je goed nadenken over het moment van bestrijding en zorgen dat het veeg- en onkruidbeheer op elkaar aansluiten.”

Terugkijkend op de afgelopen maanden is Leendertse tevreden over wat er is

bereikt. „Zeeuwen zijn nuchtere mensen die niet meteen vooraan staan. Daarom is het heel leuk om te zien dat er in korte tijd zoveel gebeurt.” Hij denkt dat het project ook in andere provincies kans van slagen heeft. „We hebben ook wel lijntjes uitstaan, maar het opbouwen van samenwerking kost energie.

Het project is ook niet heilig; er zijn verge-lijkbare initiatieven. Maar we heb-

succes.”

En waar zit dat succes dan in? „Het is maatwerk. We hebben van Brabant geleerd dat je iedereen actief mee moet laten doen, maar dat iedereen zelf de best passende maatregel moet kunnen kiezen. Ga je voor hete lucht, borstelen, een combinatie daarvan of zet je in op preventie? Dat is echt de sleutel!” <

Importeur van o.a. Grasshopper in de Benelux. Kijk voor meer informatie of voor de dealer bij u in de buurt op: www.grasshoppermaaiers.com/verkooppunten of bel ons op nr. 0481-371423

DE GRASSHOPPER is door zijn hoge kwaliteit, lange levensduur, lage onderhoudskosten de juiste keuze voor uw tuin of park. Groot aanbod aanbouwwerktuigen.

3 cyl. Diesel reeds vanaf € 12.985,- excl. btw Benzine vanaf € 5.615,- excl. btw

Keurmerk voor duurzame Boomkwekerijproducten Vakmanschap, duurzaamheid, kwaliteit en garantie.

Groenkeur ontwerpt kaders en borgt kwaliteit in de groene sector. Wij maken promotie voor ons kwaliteitslabel op beurzen en congressen. Wij zitten aan tafel bij opdrachtgevers vanuit de overheid waardoor Groenkeur als gunningscriterium wordt opgenomen bij aanbestedingen.

‘Groenkeur voldoet aan de eisen van maatschappelijk verantwoord inkopen en is het selectiecriterium bij aanbestedingen voor groenvoorzieningen.’

Stichting Groenkeur Postbus 1010 3990 CA Houten T 030 - 659 5663 E info@groenkeur.nl I www.groenkeur.nl

Welke beslissing over het gebruik van onkruidbestrijdingsmiddelen ook het beste was geweest, het belangrijkste vindt Pouwelse dat er een besluit is genomen. „Die discussie is tenenkrommend geweest. Je weet niet waar je aan toe bent ten. Die vertel je wat er aan de hand is, maar een paar maanden later moet je ze weer iets anders vertellen. Of je zegt dat je geen Roundup meer mag gebruiken en even later zien zij het zelf in het tuincentrum staan. Ik kan me voorstellen dat ze zich dan gaan afvragen hoe deskundig je bent als hovenier.”

e meeste hoveniers zagen het verbod op glyfosaat (en andere middelen) al lang aankomen en hebben zich dan ook al georiënteerd op andere methoden van onkruidbeheersing.

Gert Jan Combee, mede-eigenaar van B&C hoveniers uit Amstelveen: „Wij gebruikten altijd Roundup selectief en alleen op de onkruiden, maar hielden ook al de alternatieven in de gaten. In de eerste plaats is dat handmatig wieden, tijdens onderhoudsrondjes plukken we bijvoorbeeld het onkruid op de terrassen en paden mee. Zo lang je ergens regelmatig komt, kun je het zo best beheersen.

Ik schat wel dat het zo’n 20% extra werk kost ten opzichte van Roundup. We gebruikten ook al een brander om onkruid te bestrijden. Nu het verbod erdoor is, of blijkt te komen, gaan we verder kijken naar alternatieve manieren. We hebben bijvoorbeeld al gezien dat er binnenkort een interessante stoommachine op de markt komt.”

Combee vindt het een goede zaak dat Roundup eruit gaat. „Het is toch beter om zo min mogelijk bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Die kant gaat het toch onvermijdelijk op, het is beter voor het milieu. Een spuitlicentie heb je binnenkort helemaal niet meer nodig.”

Ook bij het Enschedese Farwick wachtte Jan Pouwelse van Pouwelse tuinen uit Vlissingen is al een tijd lang bezig met alternatieven voor Roundup. „Toen we een aantal jaren geleden de eerste geruchten hoorden dat Roundup eruit zou gaan zijn we meteen naar alternatieven gaan zoeken. We gebruikten de afgelopen jaren vooral Ultima en sinds vorig jaar ook Cito. Het nadeel daarvan is wel dat het duurder is en je er meer van nodig hebt.

Bovendien moet je het ook vaker toepassen en werken deze middelen slechter op grassen. Op plaatsen waar veel grassen tussen de bestrating groeien, pasten we daarom nog steeds Roundup toe.”

Cito en Ultima hebben echter ook voordelen. „De mensen waarderen het als je vertelt dat deze middelen minder schadelijk zijn en bovendien zien ze veel eerder resultaat dan met glyfosaat.

Na een paar uur zien ze de planten al verdorren, bij Roundup duurt dat al snel een paar weken.”

Pouwelse zet echter niet al zijn kaarten op bestrijding maar doet ook aan preventie. „Wij adviseren in de aanleg altijd om terrassen en paden op gestabiliseerd zand te leggen en te voegen. Zo voorkom je al een heleboel problemen met onkruid.”

Frederik Tattersall: „We staan al jaren op het punt om investeringen te doen in onkruidmachines, maar door het onzekere beleid zijn wij hierin toch wat terughoudend geweest. We hebben bijvoorbeeld wel overwogen om een werktuigdrager met brander te kopen of om onze Weedit quad om te laten bouwen zodat hij geschikt zou worden voor andere middelen dan glyfosaat, maar je wist nooit waar het beleid heen zou gaan en of en wanneer die andere middelen als Cito verboden zouden worden. Nu blijkt dat Cito en Ultima ook niet gebruikt mogen worden, is het maar goed dat we die investering niet hebben gedaan.”

Omdat Farwick niet helemaal overtuigd is van de machines die momenteel op de markt zijn, heeft het bedrijf het initiatief genomen om een nieuwe machine te ontwikkelen. Tattersall: „Wij zijn reeds een jaar geleden zelf gestart om in samenwerking met een bekend ingenieursbureau een geheel duurzame en CO2 neutrale machine te ontwikkelen.

Het streven is om hier eind dit jaar meer over naar buiten te brengen.”

Farwick gebruikt verschillende methoden van onkruidbestrijding naast

elkaar. Branden, borstelen en tot voor kort glyfosaat. Roy Witvoet: „Met name in particuliere tuinen werkten wij nog met glyfosaat, maar we probeerden de klant altijd te wijzen op duurzame alternatieven. Glyfosaat is een voordelige methode, maar erg omstreden. Sommige klanten wilden al niet dat we het gebruikten. Bij de Rijksoverheid bijvoorbeeld willen ze geen bestrijdingsmiddelen gebruiken, daar branden we in het seizoen elke drie

weken het onkruid weg met de Hoaf onkruidbrander en kleinere handbranders.

Wanneer er veel onkruid is, borstelen we het eerst weg en branden dan na.”

BTL Realisatie heeft vorig jaar al haar klanten een brief gestuurd waarin is uitgelegd dat de wetgeving verandert en dat er vanaf 2016 geen glyfosaat meer

op verhardingen mag worden gebruikt.

Daarin stond ook wat de mogelijkheden van onkruidbeheersing zijn zonder chemische middelen.

Klanten kunnen ervoor kiezen om het onkruid handmatig te laten plukken, te laten schoffelen (in het geval van halfverharding) en te laten borstelen (met een borstelkop op de bosmaaier). Operationeel Directeur Realisatie Hugo Later: „We lichten de klanten voor en dan kunnen zij zelf een keuze maken. We hebben dat vorig jaar al gedaan omdat veel klanten een onderhoudsabonnement per kalenderjaar hebben.”

De meeste particuliere klanten kiezen voor handmatig onkruid plukken, in de meeste gevallen om beschadiging aan het straatwerk te voorkomen door borstels. BTL heeft er vooralsnog ook niet voor gekozen om bijvoorbeeld met stoom-, heetwater- of heteluchtmachines te werken in de particuliere tuin. Later: „Op adresniveau gaat het meestal ook niet om heel veel vierkante meters, dus handmatig is het goed bij te houden.

Het loont daarom ook niet om een grote machine in te zetten bij particuliere tuinen. Als we er wel voor kiezen om zo’n machine in te zetten, krijgt niet ieder team zo’n apparaat in de bus. We zullen er dan waarschijnlijk een aparte onkruidroute van maken en in een dag een aantal tuinen afrijden.” BTL beschikt wel over grotere onkruidbestrijdingsmachines, maar die worden vooral ingezet op grotere oppervlakten, bijvoorbeeld op bedrijventerreinen.

Later is er niet rouwig om dat glyfosaat van het toneel verdwijnt. „Je moet uiteindelijk toch af van die middelen die ook in het drinkwater terecht kunnen komen. Wat dat betreft is het zonde dat het voor particulieren wel mogelijk blijft om glyfosaat te kopen. Zij zijn juist de grootste vervuilers omdat ze vaak onoordeelkundig te werk gaan en daardoor teveel middel gebruiken.” <

e acht machines om onkruid te bestrijden staan bij Rooden Landscape Solutions nog te blinken van nieuwigheid. Eind vorig jaar ging bij het Limburgse bedrijf in Meerssen net boven Maastricht de kogel door de kerk: het onkruid op verhardingen wordt voortaan bestreden met de thermische methode hetelucht. Operationeel manager Raymond Gelissen schafte daarvoor acht units van WeedControl aan, die variëren in grootte: van de grote Combi Comfort voor het grove werk tot de kleinere Trolly voor de slecht bereikbare plekken als trappenpartijen, begraafplaatsen en speelplekken.

Twee van de drie quads waarmee voorheen via selectspray Roundup werd gespoten, zijn omgebouwd door de twee

monteurs die het bedrijf in dienst heeft.

Op deze quads zijn de quadon-units en de gastanken van WeedControl gemonteerd. Met de wagentjes kan nu met een lans het onkruid rondom obstakels met hete lucht worden bestreden. „Één quad houden we achter de hand om te kunnen spuiten’’, zegt Gelissen, „die gebruiken we om kunstgras- en kunststofsportvelden vrij te houden van mos en algen.’’

Het onderhoud van sportvelden – zowel van kunstgras als gewoon gras – vormt een belangrijke tak van het bedrijf.

De keuze viel op de heteluchtrecycling-methode omdat daarmee volgens Gelissen de gewenste kwaliteit worden. Zo’n zes methoden heeft het bedrijf daarvoor met elkaar vergeleken in de afgelopen jaren. Praktijkervaring deed Rooden op bij Meerssen en Onderbanken, gemeenten die al langer zonder chemie de straten schoonhouden.

Dezelfde daadkracht om vooruitlopend voor een niet-chemische methode te kiezen, mist Gelissen bij veel opdrachtgevers. „Er is maar gewacht en gewacht, terwijl het seizoen toch echt binnenkort voor de deur staat.” Onbegrijpelijk volgens hem, want met name qua budget dient er rekening gehouden te worden met fors hogere kosten. „Een niet-chemische methode is nu eenmaal vier tot tien keer zo duur.’’

Één van de opdrachtgevers die wél een keuze heeft gemaakt, is de Reiniging

Westelijke Mijnstreek (RWM). Dit bedrijf verzorgt de afvalinzameling en reiniging van de gemeente Sittard-Geleen, Beek, Stein en Schinnen. In totaal heeft RWM zo’n 400 ha verharding in onderhoud.

Een deel daarvan werd de afgelopen jaren door Rooden Landscape Solutions schoongehouden van onkruid, toen nog met chemie. Het komende jaar komt daar dus verandering in.

Het bedrijf werkt deels met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en wil sommige van hen gaan inzetten in de onkruidbestrijding. Wat nu gemakkelijker is, omdat er geen spuitlicentie meer nodig is wat wel het geval was bij het werken met chemische middelen.

Met RWM heeft Rooden Landscape Solutions eind 2015 een intentieverklaring ondertekend om de komende drie tot vijf jaar te gaan samenwerken zowel in de uitvoering als in de scholing van de medewerkers. Tijdens de werkzaamheden zal Rooden de medewerkers van RWM trainen in het omgaan met de machines, de uitvoeringstechnieken, in de communicatie met de eindgebruiker en in bijvoorbeeld het herkennen van de vegetatie. Wat in de begeleiding helpt, is dat Rooden al drie voormannen in huis heeft die zijn opgeleid om met Wajongers te werken. „We hebben ook geregeld Wajongers in dienst, daarvoor werken we samen met een jobcoachbureau’’, aldus

Gelissen.

Hoe het een en ander concreet samen wordt ingevuld, zal de komende periode vorm krijgen. Volgens Gelissen is RWM momenteel druk met de aanschaf van machines en het selecteren van personeel dat voor deze werkzaamheden in aanmerking komt.

Gelissen ziet de samenwerking als een manier om aan de SROI-verplichting (Social Return on Investment) van de overheid te voldoen. Door de samenwerking worden immers werkplekken voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt gecreëerd? Overigens is sociaal ondernemen het Limburgse bedrijf niet vreemd. Naast de genoemde Wajongers werkt Rooden bijvoorbeeld ook samen met de Mutsaertsstichting, een instelling voor jeugdhulpverlening. Een aantal jongeren van de stichting verricht regelmatig werkzaamheden samen met het personeel van Rooden.

Halverwege maart van dit jaar heeft het eigen personeel een halve dag training gehad in het werken met de nieuwe heteluchtmachines. De chef werkplaats heeft onder meer instructie gegeven over de werking en bediening van het nieuwe materieel. Ook kregen de werknemers uitleg hoe te handelen als onverhoopt een gastank in de brand vliegt en welke

EHBO toegepast kan worden bij eventuele brandwonden. Het werken met de nieuwe machines is nog even wennen voor de bestuurders, „want alleen al het tempo waarin ze mogen rijden, ligt veel lager dan toen er nog met de quad werd gespoten’’, illustreert Gelissen.

Bovendien zullen ze veel vaker met de machines moeten gaan werken dan met de quad nodig was. „Waarschijnlijk zijn we in het onkruidseizoen fulltime aan het rijden, want heb je je ronde klaar, dan kun je weer opnieuw beginnen.’’

Ook voor sommige opdrachtgevers is het werken zonder chemie nog wennen.

Met de RWM is in het frequentiebestek bijvoorbeeld in principe een frequentie van vier ronden afgesproken. „Dat is misschien te weinig, maar we gaan er gewoon aan beginnen in goed overleg en we zien wel hoe het beeld zich ontwikkelt als het seizoen vordert.’’ Sowieso denkt Gelissen dat we er met zijn allen aan zullen moeten wennen dat er meer onkruid op straat staat. „Zowel bewoners, aannemers, opdrachtgevers als beleidsmakers.’’ <

et zogenoemde Blue Green-systeem van het Rotterdamse Groen-aannemingsbedrijf Punt is volledig mobiel gemaakt. Blue Green staat voor het volgende: een biomassakachel op het terrein van Punt brengt 21.000 l water op temperatuur waarmee overdag twee elektrische karretjes de verhardingen onkruidvrij maken. De biomassakachel doet hier een nacht over: het water wordt opgeslagen in een speciaal geïsoleerde vrachtwagencontainer. Water én wagens worden door de vrachtwagen op locatie gebracht.

Het Blue Green-systeem was dus al deels mobiel. Maar inmiddels is ook het verwarmingssysteem mobiel gemaakt.

Daarvoor is een tweede kachel inclusief de technische installatie en een opslagbuffer voor de houtpellets - de biobrandstof - in een verrijdbare container gezet.

Voordeel hiervan is dat Punt minder kilometers hoeft te maken wanneer een opdracht buiten de regio Rotterdam wordt aangenomen en dat er nog minder lpg wordt gebruikt.

Vorig onkruidseizoen is de installatie acht weken lang getest en geoptimaliseerd in Alphen aan den Rijn. De container met kachel is langs de Rijnhaven gezet, uit de haven werd het benodigde water opgepompt en verwarmd. Vanaf die locatie reden de elektrische wagens naar de wijken. En daar bleek een logistiek pijnpunt te zitten. „De locaties om de mobiele installatie een aantal weken neer te zetten, zijn namelijk beperkt’’, legt eigenaar Bastiaan Punt uit. „Waardoor de jongens zich suf reden om heet

water bij te tanken, want dat is hét probleem van de heetwatermethode: de bevoorrading.’’ Voor de wijken dichtbij was het heen-en-weer rijden geen probleem, als de elektrische wagens er vijf minuten tot een kwartier over doen, dan bij wijken die verder weg liggen, werd kostbare tijd verloren, waardoor soms niet eens al het beschikbare hete water uit de vrachtwagen werd gebruikt. „Daar waar je bezig bent, moet ook het hete water vlakbij zijn’’, zegt Punt. Anders wordt de methode veel te duur.

Dit is nu opgelost door de bouw van een vrachtwagen met verwarmingssysteem die drie tankcontainers kan bevoorraden. De drie die tussen de 21.000 en 24.000 liter water herbergen, worden

in de wijken gezet waar de medewerkers van Punt op dat moment bezig zijn. De afstand tussen de werkplek en de waterbevoorrading is hiermee aanzienlijk verkort. De mobiele biomassakachel zelf is hiervoor voortdurend in werking: in een etmaal kan die 80.000 liter water verwarmen. Zes elektrische wagens kunnen hiermee een dag lang aan de slag. Punt systeem extra mogelijkheden. „Om ook in kleinere gemeenten aan de slag te gaan. Een gemeente als Nieuwkoop dat dichtbij Alphen ligt, is te klein voor het mobiele Blue-Green-systeem. Dat wordt veel te kostbaar. Maar je zou wel een van de drie tankwagens naar Nieuwkoop kunnen rijden, terwijl de andere twee in Alphen worden neergezet.’’ <

B

ij de bestrijding van onkruid met de heetwatermethode giet je water van bijna 100°C over de plant. Door het hete water gaat de celstructuur van de plant kapot. De celwanden gaan lekken, waardoor de cellen uitdrogen.

Het hete water komt op de plant en de warmte wordt direct overgedragen door geleiding. Heet water bezit een veel hogere warmtegeleidingscoëfficiënt dan hete lucht of stoom. Het water kan deze warmte heel snel overdragen. Een voorwaarde hiervoor is dat er voldoende

contact moet zijn tussen het water en het onkruid. Om dit te verkrijgen giet je het hete water met een lage druk op het onkruid. Bij het spuiten met een hoge druk blijft er te weinig heet water op de plant liggen en is er te weinig warmteoverdracht naar de plant.

De soortelijke warmte van water is vier keer hoger dan van hete lucht, waardoor heet water ook veel meer warmte naar het onkruid kan overdragen. Deze warmte dringt dieper in het onkruid en daardoor heeft het op verschillende on-

kruiden een betere werking. Een ander voordeel van deze methode is dat er geen brandgevaar is, wanneer er dode materialen of afval tussen het onkruid ligt. En het kan op elke ondergrond worden toegepast.

Bij oudere planten en planten met een behaard blad of planten met een dikke waslaag is de indringing van de warmte in de plant veel minder. Het dikkere blad en de waslaag hebben een isolerende werking waardoor de effectiviteit van onkruidbestrijding af zal nemen. >

De

De

Bij

De

Is de onkruidplant nat, door douw of regen, dan zal de effectiviteit van de behandeling met heet water, maar ook met hete lucht of stoom afnemen. Er wordt dan te veel warmte afgegeven aan het water op de plant en de cellen in de plant worden te weinig opgewarmd.

Water heeft een soortelijke warmte van 4,1. Dit betekent dat er 4,1 Joule nodig is om 1 liter water 1 graad te verwarmen. Het opwarmen van water naar ruim 100째C vraagt veel energie.

Wanneer je verharde oppervlakten in zijn geheel besproeit met water komt er verwarmd water op plaatsen waar geen onkruid kan groeien. Het onkruid groeit niet alleen midden op de verhardingen.

Veelal groeit het meeste onkruid op plaatsen waar weinig wordt gereden of gelopen. Dit zijn niet altijd plaatsen die gemakkelijk zijn te bereiken met een vaste vloeibuis aan een voertuig. >

째C

>

In een machine voor heetwateronkruidbestrijding wordt het water in een ketel opgewarmd tot ruim boven de 100°C. Het water staat onder druk. Dit heeft tot

gevolg dat het kookpunt wordt verhoogd.

Vanuit de ketel wordt het water naar een vloeikop gepompt. In de vloeikop zitten openingen waardoor het water over de onkruidplant wordt gegoten. Door de leiding vanaf de ketel en de pomp koelt het water af en heeft het aan de uitstroomopening van de vloeikop een temperatuur van 99°C. In water zit kalk en andere zouten.

Door het verhitten van het water slaan deze zouten neer. Dit geeft ‘ketelsteen’ in de waterketel en in de leidingen. Om

te voorkomen dat kalk en zouten neerslaan, wordt er een kalkbindmiddel aan het water toegevoegd. De hoeveelheid kalkbindmiddel is afhankelijk van de hardheid van het water dat je gebruikt. Bij water met een hogere hardheidswaarde zitten er meer kalk en zouten in en zal de regelunit er meer kalkbindmiddel aan toevoegen.

Als chauffeur moet je er voor zorgen dat er altijd voldoende kalkbindmiddel aanwezig is. <

De WAVE opbouwunits kunnen op meerdere werktuigendragers worden gebouwd. De Sensor Series, XL Series en High Series zijn allemaal uitgerust met een warmtewisselaar, waarbij het water dat wordt gebruikt voor onkruidbestrijding eerst gebruikt wordt om de motor te koelen. Hierdoor wordt het water reeds voorverwarmd voor onkruidbestrijding, wat leidt tot een lager brandstofgebruik. De watertanks kun je vullen met een eigen pompinstallatie met een capaciteit van 500 liter per minuut.

Bij de Sensor Series zitten er sensoren in de doseerunit. De sensoren registreren een onkruidplant en geeft dit door aan de regelunit. De regelunit ontvangt van de wielsensor informatie over de rijsnelheid. Op basis van deze gegevens berekent de regelunit het moment waarop de uitstroomklep open gaat.

De doseerunit is verdeeld in een aantal delen, die afzonderlijk van elkaar open kunnen gaan. Tevens beschikt deze unit ook over een doseerunit met sideshift. Hiermee kun je vanuit de cabine

de doseerunit tot 60 cm naar rechts verplaatsen.

Het selectief besproeien van onkruidplanten levert veel besparing op van water en doordoor ook energie om dit water te verhitten.

Door middel van ’boosten’ kun je met deze machine extra water afgeven op bepaalde plaatsen waar natte onkruiden staan. Met ’high-capacity’ zijsproeiers kun je onkruid langs gevels, hekwerken en in een goot behandelen.

Bij alle machines is een slanghaspel verkrijgbaar. Aan het eind van de slang wordt een vloeikop geplaatst. Deze slang wordt ook gebruikt om met een spuitlans en hoge druk een object schoon te spuiten.

<

n België geldt sinds 1 januari 2015 een gebruiksverbod van chemische middelen om de verhardingen onkruidvrij te houden. Eind vorig jaar verscheen de leidraad ’Pesticidenvrij ontwerp’ die een hele reeks van aanbevelingen bevat om zowel nieuwe als bestaande terreinen onderhoudsvriendelijk aan te leggen. Dit gebeurt aan de hand van drie hoofdstukken: Verharding, Op de grens tussen verharding en groenzone en Groenzone.

Aan de hand van veel foto's die verhelderen wat een goede of slechte keuze is, wordt per hoofdstuk een hele reeks tips gegeven. In het hoofstuk 'Verharding' bijvoorbeeld stelt de leidraard dat gesloten verhardingen op veel plekken zijn aan te bevelen, bijvoorbeeld onder banken, picknicktafels en vuilnisbakken, die kunnen het beste op een prefabplaat of een ter plaatse gegoten voetplaat geplaatst worden. Op die manier blijft de onkruidgroei beperkt en is eenvoudig machinaal beheer mogelijk, de machines hoeven immers niet meer onder of rond de obstakels te komen? Een andere tip is om hekwerken niet tot onder aan de straat door te laten lopen, op die manier kan de bosmaaier er gewoon bij.

Het volgende hoofdstuk 'Op de grens tussen verharding en groenzone' adviseert om heel bewust na te denken over de kantsteen. Tussen een gazon en een open verharding kan die wellicht weggelaten worden: dit beperkt het onderhoud

(kantsteken) terwijl de paden waar nodig open blijven door het gebruik. Wanneer een kantopsluiting wel wenselijk is, gebruik dan zo lang mogelijke banden om de voegen te beperken, leg ze bovendien ten opzichte van de verharding verzonken aan, maar hoger dan het plantvak, zo kan het water afstromen naar de groenzone.

Een van de opvallendste tips uit het hoofdstuk 'Groenzone' is om spontane vegetatie op bepaalde plekken een kans te geven. „Kruipende boterbloem of zevenblad onder een bestaande houtige begroeiing hoeft bijvoorbeeld niet steeds een probleem te zijn. Je kan gebruik maken van de bodembedekkende eigenschappen van de plant in plaats van ze te bestrijden.’’ Daarnaast adviseert de leidraad om voor robuuste planten te gaan.

Tips voor de aanleg zijn onder meer om de bodem alleen maar te bewerken als dat nodig is en bij voorkeur de bestaande bodem te gebruiken.

Dit zijn slechts enkele adviezen waarmee de leidraad vol staat. Daarnaast geven gekleurde kaders extra informatie over gebruikte begrippen of verwijzen naar bronnen waar extra informatie te vinden is. Verder is in het document de zogenoemde pesticidentoets opgenomen waarmee je kunt toetsen of een nieuw ontwerp goed te beheren is zonder chemie. Op www.vvm.be is hij gratis te downloaden. <

et gebruik van tweejarige perkplanten dreigt een beetje in de vergetelheid te raken. Waar ze vroeger vooral in het najaar werden geplant om al vroeg in het voorjaar voor uitbundige bloei te zorgen, is het tegenwoordig steeds lastiger om nog winterharde violen en vergeet-mij-nietjes te vinden in het najaar. Je kunt ze daarom alsnog in het voorjaar planten als ze volop in bloei worden aangeboden.Op niet te droge en te zware grond zullen vergeet-mij-nieten zich plezierig uitzaaien waardoor ze in volgende jaren hier en daar de gaten in de beplanting kunnen vullen en al vroeg in het voorjaar bloeien.

Naast de bekende tweejarige Myosotis sylvatica zijn er nog nauwverwante vaste planten met dezelfde fraaie blauwe tinten in het voorjaar of later in de zomer.

Voordeel van deze vaste planten is natuurlijk dat we ze niet elk jaar opnieuw hoeven te planten. Over het algemeen zijn ze zeer gemakkelijk en stellen weinig eisen aan de grond, mits het niet te droog is en de bodem een beetje humus bevat.

Voor elke toepassing zijn er wel geschikte soorten te vinden: van kleine gevoelige soorten voor de rotstuin tot ruige rakkers voor verwildering en in het plantsoen: voor de volle zon en voor de schaduw.

>

wekerij In Goede Aarde ligt bij het Zeeuwse Biervliet. Frans en Franny Geijsels zijn daar actief met het kweken van vaste planten en het onderhouden van de showtuinen. Frans groeide op met een ‘groene’ vader. „Omdat op het Zeeuwse platteland van de jaren zestig niets voor en over tuinen te vinden was, haalde hij kennis en plantgoed van ver.”

Frans Geijsels herinnert zich nog de postpakketten van de Koninklijke Kwekerij Moerheim uit Dedemsvaart. Amper tien jaar was hij toen hij zijn vader al hielp met het aanplanten van Engelse borders.

Tijdens de periode dat Geijsels als bloembinder werkte, nog voor de start van de kwekerij, leerde hij omgaan met kleurgebruik. „Door bloemen in je hand te schikken, zie je meteen hoe kleuren met elkaar combineren.” Werken met kleuren bleek in de tuin wel lastiger. „In de bloemisterij werk je voornamelijk met geheel geopende bloemen dicht bijeen en

is er meteen sprake van een eindresultaat. In de tuin is dat anders, daar staan de bloemen verder van elkaar en speelt tijd een heel andere rol. Toch blijven de principes hetzelfde.”

Het sortiment dat In Goede Aarde momenteel kweekt, is na jaren van zoeken en experimenteren tot stand gekomen.

Voor elk seizoen zijn er ‘hoofdplanten’.

Die bepalen of een border staat. Daarnaast zijn er planten die als ‘bijmateriaal’ dienen. Net als in een bloemenboeket. „Wij doen veel voorwerk, maar vinden dat iedereen die tuinen ontwerpt en aanlegt de plicht heeft om zich ook zelf in het sortiment te verdiepen. Een tuin wint aan kracht door te kiezen voor planten die echt van waarde zijn.” Kennis over de groeikracht van planten is daarbij essentieel. „Salvia nemorosa naast bijvoorbeeld een Persicaria amplexicaulis gaat natuur-

>

lijk fout. Persicaria naast Kalimeris incisia ‘Madiva’ is perfect.”

Naast Vernonia zijn alle Veronicastrum goede ‘hoofdplanten’. „V. virginicum ‘Adoration’ is stevig en mooi als achtergrond.

V. sibiricum ‘Red Arrows’ is strak opgaand tot slechts een meter, contrastrijk met vormloze planten als Geranium en Nepeta.” Ook noemt Geijssels Sanguisorba.

De langbloeiende pimpernellen zijn eigentijdse planten, langbloeiend en overal bovenuit tornend. „We hebben vaak gedacht dat ze vochtige grond verlangen, maar dat valt erg mee.” Blikvanger bij de schermbloemen is de bekende Eupatorium. „Kies voor de selecties met donkere stengels.” Cenolophium denudatum is een bossige plant met witte schermen als

Het draait bij In Goede Aarde dus om waardevolle planten. Planten die rechtop blijven staan, lang sierlijk zijn en een lange levensduur en goede gezondheid hebben. Er is al veel keuze, maar het sortiment blijft in ontwikkeling. Kalimeris incisa ‘Madiva’ bijvoorbeeld is er nog niet zo gek lang. „Lichtblauw, bijna wit, met een bloeiperiode van juli tot ver in oktober.” Achillea ptarmica ‘Xana’ is een nieuwkomer die anders dan de oude bekende ‘The Pearl’ stevig overeind blijft staan. „Het is de sterkste Achillea, die staat als een huis en natte winters tolereert.”

Ook bij Phlox paniculata zijn er ontwikkelingen. Frans gebruikt graag kleinbloemige types, want die vindt hij beter bij het huidige sortiment passen. Soorten die veel ‘wild bloed’ hebben, zoals P. paniculata, P. amplifolia en kruisingen tussen die twee, zijn meeldauwvrij en kennen een sterke ontwikkeling. De zoektocht is volgens Geijsels oneindig en voor hoveniers en architecten zinnig om te volgen. „Bij ons is daarom jaarlijks onze catalogus met circa 450 soorten en cultivars te bestellen.”

In Goede Aarde heeft een ruime keuze aan grassen. „Belangrijk vind ik dat het beeld zolang mogelijk vastgehouden wordt.” Hakonechloa en Molinia hebben meer dan negen maanden effect. De eerste is geliefd omdat die in zon en schaduw groeit. Bij Molinia noemt de kweker M. caerulea ‘Edith Dudszus’. „Die heb ik laatst als grote groep aangeplant bij een moderne strakke woning van beton en glas. Zo’n grote groep combineert daar prachtig mee.”

De zonminnende Panicum kent ook goede vertegenwoordigers. Er zijn er voor arme en rijke grond en de groeikracht

kan sterk verschillen. Frans verwijst naar de resultaten van een test in de Gartenpraxis van afgelopen januari. P. virgatum ‘Shenandoah’ springt eruit als sierlijke stevige plant met een sterke herfstkleur.

‘Northwind’ is een solitair die met het blauwgrijze blad tot bijna 2 m hoogte groeit.

Tijdens de komende Plantarium presenteert de kwekerij Panicum ‘Oxblood Autumn’®. „Een schitterende zaailing van ‘Shenandoah’ met een veel vroegere en intensere roodverkleuring, zowel in het blad, zaadstengels en -pluimen.

Sierlijk en niet omvallend.”

Bij Miscanthus sinensis zitten de ver-

schillen voornamelijk in groeikracht. „De een groeit soms wel vijf keer sneller dan de ander.” Er zijn cultivars voor grote groepen, andere zijn beter als solitair.

‘Little Kitten’ komt tot 120 cm hoogte, ‘Silberturm’ haalt de 250 cm. Daarnaast is er keuze in bloei-intensiteit, herfstverkleuring en wintersilhouet en is er verschil in de grootte van de pluimen. „Ze blijven ook lang niet allemaal even lang groen. De veel geprezen ‘Malepartus’ bijvoorbeeld kleurt eind oktober al bruin.

‘Herman Mussel’ en ‘Emanuel Lepage’ blijven veel langer groen.” >

<

an Boekhoudt is in feite te feliciteren.

Door het vertrek ontstaat er een situatie dat Jan een afweging kan maken hoe hij het administratieve werk op de beste wijze kan organiseren. Veel bedrijven hebben vaste mensen hiervoor in dienst en kunnen niet altijd makkelijk gaan veranderen.

Waarom een vaste kracht? Het voordeel kan zijn dat de administrateur niet alleen de administratie verzorgt, maar dat er tegelijkertijd ook andere taken gedaan kunnen worden. De vraag daarbij is welke werkzaamheden dat zijn en of deze wel op dat niveau uitgevoerd zouden moeten worden.

De ontwikkeling van de digitalisering gaat razendsnel. Waar vroeger het administreren veel handwerk was, kan heel veel digitaal worden gedaan. Het boeken kan voor een groot deel opgelost worden door middel van herkenningssoftware.

De management rapportage kan door middel van automatische koppelingen vrij makkelijk tot stand worden gebracht.

Alleen de inrichting van de juiste managementrapportage vraagt in aanvang om de juiste keuze.

De taak van een administrateur verandert dus veel meer naar een rol van de analyse van de managementrapportage.

Dat vraagt om andere opleidingseisen.

Doordat een groot deel geautomatiseerd tot stand wordt gebracht, heeft u dus minder fte nodig dan in het verleden.

Denk daarom na of de automatisering bij u up-to date is en wat dit nog betekent voor de toekomstige bezetting.

Door goed gebruik te maken van automatisering is het geheel of gedeeltelijk uitbesteden vaak een goed alternatief: schil. Groeit uw onderneming of krimpt de onderneming, u kunt er makkelijk op inspelen. > U bent niet afhankelijk van de aanwezigheid van uw administrateur (ziekte, vakantie of vertrek). U maakt afspraken met uw aanbieder over vaste momenten waarop de managementrapportage beschikbaar is. > In veel gevallen leidt het uitbesteden

tot essentiĂŤle besparingen op de totale kosten (besparingen van 10 tot 60% zijn mogelijk). > U heeft actuele informatie op ieder moment beschikbaar.

Door optimaal gebruik te maken van de digitale mogelijkheden kunt u de volgende voordelen realiseren: > Door besparing in tijd blijft er ruimte over om cijfers beter te analyseren en daardoor het rendement te verbeteren. > Wellicht zijn de bestaande medewerkers bereid minder te werken waardoor de loonkosten omlaag kunnen. > Als u zelf de administratie doet, kunt u de bespaarde tijd inzetten om meer tijd aan acquisitie te besteden. > Snelle beschikbaarheid van de management rapportage waardoor u ook wat betreft uw liquiditeitsbegroting tijdig problemen kan signaleren en oplossen. <

oewel het geen ontworpen tuin is en dus niet echt een voorbeeld voor ontwerpen met planten, is het voor iedere groene freak natuurlijk smullen om rond te lopen op Kew. Kew Gardens is 300 acres (120 ha) groot en de grootste botanische tuin ter wereld. Dus hier rondlopen en binnen no-time de geheugenkaart vol en de accu leeg te hebben van je fototoestel, is waarschijnlijk voor boomspecialisten, exootliefhebbers (the Palmhouse uit 1848!) en groene rupsjes-nooit-genoeg heel herkenbaar. Besef dan dat het klaslokaal van de cursus Planting Design in de oranjerie op Kew is. Het is dus inderdaad een feestje om bijna wekelijks hier rond te lopen en het verloop van de seizoenen een half jaar lang te kunnen aanschouwen. Alsof dat niet genoeg is, krijgen we ook nog een hele dag les van Tony Kirkham, de headgardener van Kew. Al 25 jaar is Kirkham verantwoordelijk voor al het groen. Deze man heeft ervoor gezorgd dat de treetop walk is gemaakt, die moest beslissen wat er gebeurde na de stormen in 1987 en 1990 waarbij 700 bomen gesneuveld zijn, die op basis van oude kaarten kan zien hoe gedeelten van

het park ontworpen of bedoeld zijn en die visies meeneemt en vertaalt naar de huidige en toekomstige situatie.

Daarmee moet hij rekening houden met de collectie: variatie is belangrijk en er wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan op Kew. Dus hij plant nieuwe verschillende Castanea-soorten in de loop der jaren om een oud laanpatroon te herstellen, waar er ook nog drie hele oude staan. Over pak en beet twintig jaar zal het er al heel gelijkmatig uitzien, omdat de bomen precies hetzelfde opgekroond worden, op 100 cm hoog. Regelmatig terugkerend langs de broadwalk zijn Taxus-piramides gezet als een herinnering aan de geometrische en formele patronen die hier vroeger ook geweest zijn.

Het belangrijkste wat ze op Kew doen om de bomen gezond te houden is mulchen.

Ze composteren al het groene materiaal zelf en brengen dat weer terug in de tuin.

Alle boomkronen worden op de grond gespiegeld met compost. Het bodemleven

van schimmels en bacteriën dat nodig is voor de vertering hiervan zorgt ervoor dat de leefomgeving van de boom veel meer lijkt op de standaard bossituatie.

Het is zichtbaar dat de bomen daarvan opknappen. Wat ook zeer effectief is, is het airraiden van de grond. Omdat de bodem door het grote bezoekersaantal, zeker bij de heel oude bomen, zeer aangelopen en verdicht is, is het diep beluchten van de bodem noodzakelijk en heel effectief. We zien voorbeelden van oude internodiën van 1 cm, jaar na jaar, en na het beluchten groeide de tak weer 15 cm. In dit grote park met veel gras wordt geen blad geruimd. Ze gaan er met de mulchmaaier overheen en blazen het op sommige plekken onder de bomen, waar de natuur het mag opruimen.

Een goed begin is het halve werk. Ook Kirkham houdt ons voor dat het uitzoeken van goed plantmateriaal cruciaal is.

Check je planten op onvolkomenheden, check of de kwekerij goed is - je kan veel zien aan een keurige organisatie op het terrein. Altijd controleren of de boom een heeft. Dat is de verdikte stamvoet. Hierdoor kan je zien dat de boom niet te diep is geplant. Noodzakelijk voor het goed verankeren en een teken dat de wortels voldoende lucht kunnen krijgen.

Als het niet goed gebeurt, zal een boom wel blijven leven, maar hij groeit veel langzamer, is minder sterk en dus bevattelijker voor ziektes. Bovendien wordt hij niet zo oud als zou kunnen. Bedenk maar wat er gebeurt als je een bamboestok diep in de grond steekt en hem dan heen en weer beweegt. Het gaat loszitten, er komt ruimte.

In totaal staan er zo’n 14.000 bomen in Kew Gardens en er zijn permanent drie boomverzorgers in dienst. De echte oude bomen op Kew worden één keer in de vijf jaar gesnoeid. De kroon wordt uitgedund en lichter gemaakt voor de veiligheid en >

om te zorgen dat de wind er doorheen kan gaan en geen vat krijgt op die reuzen.

Maar het allerbelangrijkste vindt Kirkham het toedienen van mychorrhiza bij het aanplanten. Kritiek hierop dat het snel afsterft en daardoor geen effect heeft, kan hij weerleggen. Ja, de mychorrhiza sterft af na twee tot drie jaar.

Maar dan is het aanwezige bodemleven wel aan de gang en heeft het de actie overgenomen van de startmix. En door die startmix hebben de wortels van de nieuwe aanplant wel een goed begin kunnen maken.

Om dit te duiden maakt hij de vergelijking met een groep gezellige mensen die losgelaten worden op de dansvloer van een suffe disco. Die leuke club gaat meteen aan het dansen. Tegen de tijd dat deze groep moe is en naar bed gaat, is ondertussen de rest wakker geworden en mee gaan doen, en zijn er genoeg mensen om het feest gaande te houden.

En meteen door naar een volgende kennnisbom: Rosy Hardy, van de gelijknamige gespecialiseerde vaste plantenkwekerij (peatfree!). Ook zij is weer een medaillewinnaar van de Chelsea Flower Show. Ze ontwerpt eigen presentatietuinen maar kweekt ook veel planten voor

andere showtuinen, naast hun gewone verkoop voor professionals en particulieren. Kweken voor showtuinen is een vak apart omdat de planten in een hele grote potmaat moeten komen, er meer dan perfect uit moeten zien en op het juiste moment moeten bloeien. Dat betekent vanaf de winter de duizenden planten van binnen naar buiten en weer terug brengen, al naar gelang de weers- en temperatuursomstandigheden.

Hardy is zeer prettig om naar te luisteren, zeker ook omdat ze een helder verhaal heeft, met goede opbouw en duidelijke foto’s. Er komen zeer veel soorten langs.

Voor mij een herkenning van sommige, een opfrismoment voor andere soorten, veel aanvullende informatie over bepaalde planten en kennismaking met informatie over mij onbekende soorten.

Ik kan niet wachten om de vele soorten die het goed zouden moeten doen in droge schaduw uit te proberen.

Dat zijn volgens Hardy onder meer: Alstroemeria psittacina, Arum italicum ’Marmoratum’, Disporopsis pernyi, Mathiasella bupleuroides ’Green Dream’, Rodgersia

podophylla en Tiarella ’Pink Skyrocket’.

Een feit dat ik ook van kwekers in Nederland heb gehoord, is dat veel ontwerpers een zeer beperkt assortiment gebruiken. En dat is jammer. Kennelijk is er een beperkte (planten)kennis, terwijl er zoveel moois is. Kennis kun je uit boeken halen, echter die is vaak zeer beperkt. Planten kunnen veel groter of kleiner zijn dan aangegeven. Een van de beste manieren volgens Hardy, is om over de heg te kijken bij de buren wat er wel en niet groeit, en hóe het groeit.

Kwekers kunnen je vertellen dat er goede nieuwe variëteiten zijn van bepaalde soorten. Zoals Geum ’Totally Tangerine’, die lang bloeit, sterk is en een aanvulling op de bestaande soorten. Of dat het toch echt beter is om een gouwe ouwe te gebruiken. Op mijn vraag welke Echinacea volgens haar de beste is, noemde ze dan ook de gewone E. purpurea.

Hardy onderwijst ons in eigenschappen van planten die je altijd zou moeten (her)kennen en die zitten, jawel, in de bodem. Naast de eisen die de bodem stelt (droog/vochtig, zuur/basisch, wel/niet

gedraineerd, wel/niet humusrijk, etc) bepaalt de groeivorm van de wortels welke soorten je toe kan passen. De keuze bestaat uit polvormers (bijvoorbeeld Geranium ’Patricia’, ’Loddon Anna’ en Salvia), kruipers (Ajuga reptans en ), rhizomenvormend (Iris en ) en knolvormers (Dahlia en ).

Zowel Rosy Hardy als Tony Kirkham benadrukken de noodzaak om goed te observeren. Bomen en planten vertellen ons heel veel. Maar alle kennis om met groen materiaal in een tuin te kunnen werken, begint bij begrijpen wat die soort nodig heeft. En dat kan je zien onder de natuurlijke omstandigheden. Dus bomen doen het goed onder een mulchlaag, dat is een nabootsing van zijn plek in de natuur. En een plant die in het wild bepaalde temperaturen, een bepaald soort schaduw (of juist niet), en wel of geen vocht nodig heeft, zal het meestal niet doen op een andere plek. Dus: the right plant in the right place. Mulching is altijd goed, maar bedenk wel waarom je wil mulchen. Voor voeding of voor grondverbetering en om vocht vast te houden.

Dat bepaalt waarmee je mulcht.

<

DE NIEUWE STANDAARD IN REGISTREREN

' systems

URENBRIEF

HET NIEUWE DIGITALE URENBRIEFJE !

www.timin.eu info@timin.eu STAMGEGEVENS

TE DOEN KLANTEN

FACTUUR MEDEWERKER

www.buiterbeton.nl

Advies | Onderzoek | Beleid | Beheer Detachering | Vergunningsaanvraag

Stedelijk groen | Landschap Flora | Fauna | Bomen Van Pallandtlaan 10 | 6998 AW | Laag-Keppel Tel 0314-642221 | info@foreestgroenconsult.nl

www.foreestgroenconsult.nl

Daktuincentrum • Verkoop drainagematerialen • Daktuinsubstraat Terra Top in 30 liter zakken • Kwekerij sedumpluggen XL • Dakgrind en daktegels

Alles is op voorraad!

1e Mientlaan 11, 2223 LG Katwijk T: 071 3646111 E: info@ugbv.nl

Tel. Web. E-mail

0229-279840 www.medigran.nl info@medigran.nl

zaden van inheemse planten en kruidenmengsels

Happy Cocooning brengt het kampvuur naar tuinen en balkons met de Cocoon tables.

De tafels zijn voorzien van een gasbrander.

De Cone en Bowl vuurtafels zijn dit seizoen nieuw. Deze tafels hebben een ronde vorm en zijn samen met een sidetable of grillplaat een barbecue.

De Lounge and Dining vuurtafels zijn een combinatie tussen een loungeset en een hoge tafel. Deze tafels zijn opgebouwd uit composiet en verkrijgbaar in de kleuren antraciet en zwart en in een rechthoekig en vierkant model. Alle modellen worden geleverd met â&#x20AC;&#x2122;houtâ&#x20AC;&#x2122;blokken en lavastenen.

Ontwerper Marcel Wolterinck heeft Murcia ontworpen, een collectie XL-formaat zitelementen. De elementen zijn voorzien van grootformaat zitkussens.

De modules, in wit of antraciet, zijn naar wens te combineren tot een comfortabele bank of hoekbank. De lage

zit en doorlopende zijtafel in aluminium geeft een strak en modern uiterlijk. De bijpasmaken Murcia compleet. Hoge zitkussens en bijbehorende rugkussens zijn leverbaar in drie kleuren: white, sooty en graumel beige, die goed met elkaar te combineren zijn.

Iglu Sauna is een buitensauna vervaardigd in een noordelijke ronde vorm. Voor de afwerking van de buitenkant van de sauna is gebruikgemaakt van houtstukjes van sparrenhout.

De binnenkant van de sauna is afgewerkt met houtstukjes van essenhout. Voor het interieur is gekozen voor ther-

misch behandeld aspenhout, gekapt in omringende bossen.

Omdat de sauna met de hand gemaakt wordt, is elk model uniek. Voor de verwarming kan gekozen worden tussen een houtkachel of een elektrische kachel. Iglu is verkrijgbaar in drie varianten: single, double en triple.

Maaslandse Grow Machinery importeert sinds kort het Italiaanse merk RCM. In het assortiment van RCM zijn diverse machines opgenomen, als freesmachines, klepelmaaiers, etc.

Voor graafmachines zijn aparte klepelmaaiers en strimmers met draad of maaimes

verkrijgbaar. De hydraulische strimmer van RCM kan rondom bomen maaien, zonder kans op beschadiging. Door een taster wordt de maaikop met 24 draden mechanisch van de boom afgeduwd. De veerspanning is instelbaar door een hydraulische cilinder te verstellen.

Advertentie

DUURZAAM BODEM CONCEPT VAN DCM Duurzaam bodem concept in praktijk gebracht; 1. Aanbieden van een professioneel advies op basis van een recente bodemanalyse aanplant en onderhoudt van bomen en

De eerste stap is het nemen van een bodemanalyse zodat de juiste DCM

2. Opstellen en invulling geven aan het bestek viseur vanuit een recente bodemanalyse

3. Aanbieden van milieuvriendelijke bodemverbeteraars stimuleren!

Responsibly Produced Peat

Meer informatie of contactgegevens nodig, ga naar www.dcm-info.nl DCM Nederland B.V. • Valkenburgseweg 62 A • 2223 KE Katwijk • Nederland tel: +31(0)71 401 88 44 • info@dcmnederland.com

Viking komt met iMow op de markt, een nieuwe generatie robotmaaiers. De MI 422 en MI 422 P zijn geschikt voor het maaien van kleine en middelgrote gazons.

MI 422 kan grasoppervlakken aan tot 500 m². Model MI 422 P is uitgevoerd met een krachtigere accu en maait

tot 1.000 m². Een innovatieve accutechnologie maakt dat de machines snel werken. Het gazon wordt begrensd door een speciale draad, zodat de iMow weet wat hij moet maaien. Dit terrein doorkruist hij willekeurig. Hellingen zijn geen probleem, MI 422 maait tot 35%, MI 422 P 40%.

Stihl heeft, speciaal voor werkzaamheden met een kettingzaag, broek Advance X-light ontwikkeld. Het is gemaakt van een ultralicht snijbeschermend materiaal en geschikt voor werkzaamheden bij zomerse temperaturen.

Bomen vellen, kappen, zagen, werken in de kruim van een boom met een kettingzaag, voor deze werkzaamheden is Advance X-light zeer geschikt.

Het zeslagig beschermende materiaal is extreem scheurbestendig, maar ook luchtdoorlatend. De broek weegt in maat M slechts een kilo en is daarmee de lichtste broek met snijbescherming van Stihl.

Toeleveranciers Mertens en GMN hebben de krachten gebundeld om samen de groenmarkt in Noord- en Zuid-Holland te bedienen. Hiermee is het landelijke concept en de marktpositie van Mertens gecombineerd met de regionale bekendheid van GMN.

Ecologica en Buro Bakker landelijke dekking voor ecologisch advies. Hovenier Bras Fijnaart is de nieuwe partner voor Zuidwest-Nederland.

Daarnaast zijn Vogelbescherming en Vlinderstichting nu sympathisant van Heem, om samen te werken aan het verhogen van biodiversiteit.

en verantwoordelijk voor de commerciële afspraken met klanten en aanvoerders.

De nieuwe sfeercatalogus voor 2016 van Felix Clercx is online te bekijken. Het bedrijf viert zijn 125-jarig jubileum.

In 1891 stond kwaliteit, duurzaamheid en innovatie al hoog in het vaandel, waarden die het nog steeds uitdraagt.

Heem heeft door samenwerking met Buiting Advies, Regelink Ecologie & Landschap,

Elephant tuinproducten heeft een brochure. Het vernieuwde en uitgebreide assortiment is in dit boek te vinden, met nieuwe veranda’s, tuinhuizen, vlonderplanken, led-verlichting etc.

Guus van Logtestijn is toegetreden tot de directie van Plantion. Hij is aangesteld als commercieel directeur

Aura Light biedt duurzame lichtoplossingen voor de openbare ruimte en heeft het assortiment design ledarmaturen uitgebreid door de overname van de Zweedse lichtfabrikant Zobra.

Zuidberg voerde onlangs met Agrarische Hogeschool Dronten een marktonderzoek uit met als doel wensen te vertalen naar nieuwe producten.

Zuidberg introduceert daarom een nieuw concept fronthefsystemen met een hoog rendement, gemak, zekerheid en verbeterd design.

Diekman landschapsarchitecten hebben een nieuwe website. De geplaatste projecten op de website geven volgens het bedrijf een goed beeld van het soort projecten dat zij ontwerpen.

Gebruikers van Power All software van Bever automatisering kunnen hun voorraad nieuwe en gebruikte machines en gereedschappen aanbieden op werktuigen.nl, de online marktplaats voor machines en gereedschappen.

Bever levert branche-speciheeft een achtergrond in o.a. tuin-, park- en landbouwmechanisatie.

„Ik kwam uit militaire dienst en had al een administratieve opleiding, maar geen groenopleiding.

Meeuwis de Vries Tuinen zocht eigenlijk een dame. In de functieeisen stond echter dat ze ook moest kunnen tillen. Uiteindelijk hebben ze zo iemand niet gevonden en kreeg ik de functie.”

„Na een paar jaar in dienst te zijn ging ik ook al mee met de vader van de huidige eigenaresse, Françoise, om klantcontacten te onderhouden als relatiebeheerder. Ik heb nu te maken met de planning, klanten, eigen collega's en ben onderdeel van het managementteam.

Daardoor is het eigenlijk nooit saai geworden.”

„In 1991 waren er nog niet zo veel computers en was nog veel administratie op papier. In die beginjaren moest je soms ook meehelpen met sjouwen van zakken kunstmest, het logistieke gedeelte van de binnenkomende goederen verzorgen en ik hielp ook mee met rooiwerk op de kwekerij.”

„Bij de overname door Françoise hebben wij als managementteam zeker kunnen bijdragen aan een vloeiende overname en degelijke continuering van de lopende werkzaamheden. Onze klanten hebben daar, wat de werkzaamheden betreft, weinig van gemerkt.”

„Ik vind dat je je als personeel hier goed kunt ontwikkelen.

Branchegericht studeren wordt volledig vergoed door het bedrijf.

En daardoor krijg je als personeel ook een stukje binding met je werkgever.”

„Blijven ontwikkelen door cursussen, bijeenkomsten en studies.

Zo heb ik recent de licentie ’Bedrijfsvoeren gewasbescherming’ behaald. Verder werk ik deels voor handelsonderneming Toppro. Dit in combinatie met werkzaamheden voor Meeuwis de Vries Tuinen heeft gezorgd dat er in de afgelopen 25 jaar geen dag hetzelfde is geweest. Als dat in de toekomst zo blijft ben ik dik tevreden.” <

klimaatneutraal natureOffice.com | NL-215-373384

gedrukt