BEB_11-2015

vakblad voor de bloemendetailhandel

19 november 2015 12 januari 2011

Bloem en Blad

0111

Tijd voor kerst in de winkel

Cover BEB 11.indd 1

11Voorplaat.indd 1

13-11-2015 9:35:44 12-11-15 14:54

2016

MENU

Cover BEB 11.indd 2

13-11-2015 9:36:08

11

Van de redactie

Ondernemerschap

4

Wat staat er op www.bloemenblad.nl?

48 Interview met freelance bloemiste Lily Beelen, winnares van de VBW-Flowercup

5

Leren door kritisch naar collega’s en naar jezelf te kijken

51 Klantgerichtheidexpert Feike Cats: Het gaat om voldoen aan de verwachting

6

Bloemenbranche bruist

52 Verplichte jaargesprekken in cao helpen ook ondernemers

Vakmanschap 8

Flowercup 2015: Royaal rouwboeket

54 Winkel: Bloemen Groot Jebbink in Ruurlo 58 Het boeket van Bloemen Groot Jebbink

14 Kerst volgens Bloemen Groot Jebbink in Ruurlo

59 Future Shopping: belevingseconomie komt eraan

18 Een taart voor kerst van Bloemen in Huis in Almere

60 Directeur/hoofdredacteur Elbert van den Berg verlaat SVS

24 Victoriaanse kerst op kasteel Middachten

62 Bloemengroothandel ArthoFleurada in Honselersdijk

28 Kerst volgens Moniek Vanden Berghe op All4Home

65 Wat betekent de meldplicht datalekken voor ondernemers?

30 Feestelijke kersttafels op All4Home

19 november 2015

Inhoud

Praktijk

32 Andromeda doet meer dan snijgroen kweken

66 Trend: Goud wint weer

34 Speciale soorten snij- en kerstgroen van Andromeda

68 Sandra Könings belicht trendthema’s van de Dutch Design Week 2015

36 Arrangeur Nico Canters maakt bloemwerk met kerstgroen van Andromeda

70 Aanbod

40 Glamoureuze kerstarrangementen, stap voor stap gemaakt door Bloomtube

72 VBW-visie, De tweet, Het verhaal achter Something Else, Woudenberg

42 Noviteit plant: Spathiphyllum ’Sweet Gino’

73 Over de toonbank: Natuurlijk Rosalie bloem & groen styling in IJsselmuiden

43 Noviteit bloem: Hypericum ’Allloca’ Coco Casino

74 Agenda en colofon

44 Nieuwe anjers, gepresenteerd op de Keukenhof 46 Het EMC-progamma van Tomas De Bruyne

Bloem en Blad 11 l 2015

11inhoud.indd 3

18

Bloementaart voor kerst

Foto voorplaat: Gerdien de Nooy

3 16-11-15 13:23

Van de redac tie Foto: Anne-moon tijd voor bloemen

Mannenworkshop: aandachtig werken, weinig kletsen ,,Er heerste een ander sfeertje dan bij een workshop met dames. Ze waren geconcentreerd bezig, er werd weinig gekletst. Er heerste echt een mannensfeer.’’ Gert Hulleman, samen met zijn vrouw Anne Dijk eigenaar van Anne-moon tijd voor bloemen in Dalfsen, organiseerde zaterdag 7 november voor het eerst in zijn bloemistenbestaan een workshop voor mannen in de winkel. ,,Een klant die wekelijks bloemen komt kopen, vroeg of ik dat kon organiseren voor zijn vriendengroep en dat leek me heel leuk. Het was een geslaagde avond. Misschien dat ik het wel vaker ga doen’’, aldus Gert. Het arrangement dat de mannen maakte, bevatte volgens de bloemist iets grotere, grovere materialen dan dat hij bij vrouwen zou gebruiken. ,,De mannen vonden het een fantastisch mooi bloemstuk.’’

www.bloemenblad.nl MijnFloraNL genomineerd

FloraHolland Trade Fair

Ledenvergadering VBW

Mirjan Strijker wint HBB

ING: detailhandel positief

Het innovatieve ordersysteem MijnFloraNL van Ruud Steur en Walter van der Velde is genomineerd voor de MKB IDEE-verkiezing 2015. Het is een online order en administratiesysteem dat de hele organisatie van een bloemenzaak stuurt, van online bestellingen tot facturatie.

De FloraHolland Trade Fair stond ook dit jaar vol met nieuwe bloemen, planten en verkoopconcepten. Dit jaar waren er bovendien de competitie Out of the Vase en de Japanse ‘Hana Ike Battle’. Op de website staat een uitgebreide fotoserie van de beurs, die begin november in Aalsmeer plaatsvond.

Martin Groen uit Workum is woensdag 4 november gekozen in het VBW-bestuur; hij neemt de plaats in van Reinier Smeele die zijn bloemenwinkel heeft verkocht.

De plek van Martin Groen in de Ledenraad wordt opgevuld door Chris Leichtenberg van Hortus Flora in Maassluis.

Mirjan Strijker uit Pesse heeft zondag 1 november de finale van het tv-programma Hollands Beste Bloemstylist gewonnen. In de laatste uitzending streed ze samen met Jelte Paap uit Tiel en Jack Mensinga uit Leusden om de titel. Mirjan werkt bij een tuincentrum in haar woonplaats.

Alle Nederlandse bedrijfssectoren groeien in 2015 en 2016. Detailhandel en horeca profiteren van een toenemende koopkracht en vertrouwen onder consumenten. In de detailhandel stijgt het volume naar verwachting in 2015 en 2016 met 2%, aldus het Vooruitzicht Sectoren van ING.

4 11Nieuws 2015.indd 4

Bloem en Blad 11 l 2015

16-11-15 13:14

Leren door kritisch naar collega’s én naar jezelf te kijken Is het belangrijk om als bloemist regelmatig bij een collega, bijvoorbeeld bij de Mijn Bloemist van het Jaar, in de winkel te kijken? Ja, vindt een deel van de bloemisten, maar een groter deel vindt van niet. Een belrondje maakt duidelijk dat er ook andere wegen zijn om bloemisten te volgen en van elkaar te leren.

foto’s. Susan: ,,Het is zeker belangrijk op de hoogte te blijven van wat collega’s doen. Ik volg ze via Facebook, bijvoorbeeld in het Bloemistennetwerk, maar ik lees ook woonbladen waar collega’s in staan en de vakbladen. Je leert ervan, doet nieuwe ideeën op en ziet hoe anderen dingen soms op een andere manier aanpakken.’’

,,Het is heel belangrijk om andere winkels te bezoeken’’, zegt Karin de Man. Hoewel de freelance arrangeur zelf geen winkel heeft, kijkt ze regelmatig bij anderen. ,,Je doet inspiratie op en ziet hoe anderen werken. Zeker voor kleine ondernemers is dat zo belangrijk. Als je alleen maar in je eigen winkel staat, krijg je last van bedrijfsblindheid. Het geeft energie als je eens bij anderen kijkt. En ga zeker niet alleen naar de beste winkels, want je leert overal wel wat.’’ Karin merkt met name bij startende bloemisten, dat ze veel aan winkelbezoeken hebben.

Naar jezelf kijken ,,Observeer jezelf eens’’, is de hartenkreet van Eveline van den Brink, relatiebeheerder bij branchevereniging VBW. Zelf neemt ze regelmatig een bloemist mee naar de overkant van de straat om vandaar eens naar de eigen winkel te kijken. ,,Dan zien ze bijvoorbeeld dat het rommelig is, of dat de buitenpresentatie niet aansluit bij wat binnen te koop is.

Datzelfde kan je ook in de winkel doen. Ga eens in een hoekje staan en observeer wat er gebeurt.

Als je ervoor openstaat zie je zo veel wat beter kan.’’ Voorbeelden daarvan, heeft Eveline genoeg: ,,Ga niet achter zitten, maar zorg dat er altijd een medewerker in de winkel is om een klant te begroeten, een klant efficiënt weg werken is niet klantvriendelijk, en er moet meer humor in de winkel; klanten hebben geen boodschap aan de crisis.’’

Facebook Susan de Vreugd van About Flowers in Den Haag kijkt wel eens bij collega’s binnen, maar zegt ook dat dat er niet altijd van komt. Op vakantie loopt ze wel altijd bij bloemenwinkels binnen en maakt dan ook meestal wat

Stelling Stelling: Ik ga zeker kijken in de winkel van de Mijn Bloemist van het Jaar.

Eens: 33,3%

Commentaar Daag jezelf uit De bloemist die zich graag laat inspireren, heeft drukke weken achter de rug. Er waren onder meer kerstshows in de verschillende VBW-regio’s en de finale van de Flowercup. Creativiteit vierde hoogtij en alle evenementen trokken - gelukkig - veel bezoekers. Steeds meer bloemisten bezoeken na sluitingstijd een evenement op hun vakgebied.

Volgens arrangeur Tomas De Bruyne is creativiteit ,,Met alles iets kunnen maken.’’ En Lily Beelen, winnares van de Flowercup, zegt zelfs in koperen buizen nog iets moois te kunnen zien. Maar creativiteit is niet alleen belangrijk in het bloemenvak, het is ook van groot belang in het ondernemerschap. Dat maken Marco en Anita Groot Jebbink in Ruurlo duidelijk. De bloemisten verbouwden en vergrootten, tegen de economische stroming in, hun winkel onder het motto: dromen denken - durven - doen.

Creativiteit is, anders dan velen denken, een vaardigheid die iedereen in aanleg heeft, en die je altijd kunt ontwikkelen. Dat kan onder meer door je kennis te verbreden en jezelf te omgeven met gevarieerde prikkels. Door bijeenkomsten en wedstrijden te bezoeken of eraan deel te nemen dus. Een andere manier om je creativiteit te verbeteren is jezelf uitdagen. Een mooie opdracht voor wie (nog) verder wil komen: daag jezelf uit.

Paula van der Hulst, hoofdredacteur pvanderhulst@hortipoint.nl

Column

Cadeautje voor jezelf

,,Ik heb nog nooit iets gewonnen’’, roept Bettina verrast als ze het pakketje eetbare bloemen wint. Ze is zo blij als een bloem met een bij. Bettina had het aantal eetbare bloemen op de etagère op Facebook, goed geraden. We overleggen wanneer ze haar prijs kan ontvangen en zij stuurt me haar foto’s voor mijn promotie. Een win-winsituatie. ’Deel het bericht en maak kans om te winnen’, leerde ik van mijn oud-leerling Pascal, van Blooms in Hoorn. Vorig jaar viel ik zelf in de prijzen bij zijn Facebook-actie. Dit zondagskind mocht een kerstschikking bij hem ophalen, enkel omdat ik zijn berichtje had gedeeld.

Ik was nog steeds niet bij zijn nieuwe showroom wezen kijken, maar nu moest ik wel. Zo leuk. Typische win-win-winsituatie.

Iets weggeven blijkt voor de gever zelf trouwens nóg een positief effect te hebben: de Nucleus accumbens (geen plant maar een deel van de hersenen) maakt dan namelijk het stofje dopamine aan.

Dopamine speelt een rol bij beloning, bij het luisteren naar muziek en bij sex. Je kent dat lekkere gevoel wel. Dus het weggeven van een boeket... Niks altruïstisch aan. Het is florale zelfbevrediging.

Oneens: 66,7% Anna Koster Info@floraltouch.nl

Bloem en Blad 11 l 2015

11Nieuws 2015.indd 5

5 16-11-15 13:14

Bloemenbranche bruist Tekst: Paula van der Hulst, foto’s: Bloem en Blad

,,VBW bruist’’, sprak Marco Maasse, directeur van die branchevereniging op de algemene ledenvergadering. Maar niet alleen VBW bruist, de hele sector bruist. De afgelopen weken stonden bol van de activiteiten: de finale van de Flowercup, de verkiezing van Mijn Bloemist van het Jaar, regioshows, Trade Fair, IFTF en de ontknoping van Hollands Beste Bloemstylist op tv. Deze pagina’s geven een aantal hoogtepunten in woord en beeld.

Oude Flowercupwinnaar feliciteert opvolger

Lily Beelen (rechts) werd 4 november overtuigend winnaar van de Flowercup. Op de foto krijgt zij felicitaties van de vorige winnaar, Marcel van der Haar, die dit keer beslag legde op de tweede plaats. Lily maakte volgens de jury verreweg het beste rouwboeket. Met haar score van 90,5 liet zij de nummer twee met ruim tien punten achter zich. Op het podium op Cultra in Aalsmeer staan ook de nummers 3 tot en met 5, respectievelijk Nely de Bruin, Jeroen Kip en Anniek Siegers. Hun werken zijn verderop in dit nummer te zien.

Hollands Beste Bloemstylisten demonstreren

Zowel op de Trade Fair als tijdens de VBW-ledenavond in Aalsmeer stond een ’battle’ tussen de drie finalisten van Hollands Beste Bloemstylist 2015 op het programma. Mirjan (midden), Jelte (rechts van Mirjan) en Jack (rechts) gingen opnieuw de strijd met elkaar aan. Jurylid Pascal Koeleman (links) ondervraagt de bloemstylisten over hun stuk. Presentatrice van de avond, Nicky Markslag, doet er even het zwijgen toe.

6 11Bloemenbranche bruist.indd 6

Hana Ike Battle

De Hana Ike Battle was op verschillende plaatsen, waaronder de Trade Fair, te zien. Deze Japanse competitie bloemschikken is eenvoudig: twee deelnemers nemen het tegen elkaar op en maken in vijf minuten een bloemwerk. De deelnemers kiezen voor hun opponent de ondergrond. Bij de start ligt op hun werktafel slechts een snoeischaar. Zodra de gong heeft geklonken, kunnen de deelnemers uit klaarstaande takken, bloemen en groen hun keuze maken en aan de slag gaan. Het publiek bepaalt via stemming wie de winnaar is.

Op de foto neemt Inge Quint (links) het op tegen de Japanner Yuji Ueno.

Quint won de battle in Aalsmeer.

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 14:57

Bloe

2015

Chris Leichtenberg nieuwe man in VBW-ledenraad

Chris Leichtenberg, links op de foto bij Our World of Plants van Waterdrinker, werd woensdag 4 november gekozen in de ledenraad van VBW. De bloemist uit Maassluis nam de plaats in van Martin Groen die tijdens de Algemene Ledenvergadering in het bestuur werd gekozen. Martin nam in het bestuur de plaats in van Renier Smeele die het vak heeft verlaten en daarom statutair geen bestuurslid meer kan zijn. Léon Vermeulen werd herkozen in de ledenraad.

Geknipt bij Our World of Plants

,,Zoek eens aansluiting bij een andere branche dan die van bloemen en planten’’, was een van de adviezen die Our World of Plants bij Waterdrinker de bezoekers meegaf. Als voorbeeld was een barbier in een groene setting aan het werk. Oud-bloemist Han Meerhoff liet zich deze kans om zijn snor bij te punten niet ontnemen.

Winterbruiloft op IFTF

’Winter’ was een van de vier bruidsthema’s in de show van Dini Holtrop en Bert Kuiper op de IFTF in Vijfhuizen. De show, in samenwerking met het Italiaanse modehuis Domo Adami, liet zien dat de aankleding van een bruiloft ook voor de bloemist verder gaat dan het maken van een bruidsboeket. Behalve met de bruidsshow waren Dini en Bert op de beurs ook actief in een door hen ingerichte bloemenwinkel van de toekomst en als deelnemers aan een Hana Ike Battle met Japanse bloemsierkunstenaars.

Foto: Marlies Kranstauber-Reerink

Digitale opvolger Potplantenboekje

InfoFlowersPlants lanceerde bij Waterdrinker de Kamerplanten-app, de digitale opvolger van de potplantenboekjes van Bloemenbureau Holland (BBH). Onder toeziend oog van medeontwikkelaar Lucas Jansen probeert Monique Kemperman (rechts) de app uit. Kemperman is bij BBH campagnemanager kamerplanten en was voorheen onder meer verantwoordelijk voor de potplantenboekjes. Miek Stap (links) maakte de foto’s voor de app.

Bloem en Blad 11 l 2015

11Bloemenbranche bruist.indd 7

Thomas Vloedgraven en zijn dames juichen

Thomas Vloedgraven was met zijn medewerksters naar Cultra gekomen voor niets minder dan de titel Mijn Bloemist van het Jaar 2015-2016. De ontlading na het bekendmaken van de winnaar was groot bij het team van de bloemenen interieurwinkel in Wijhe. Mede dankzij de constant hoge mysteryshopperrapporten won Vloedgraven de titel. Greenroom Isabellahof in Oostburg en Medinilla in Tilburg eindigden met exact dezelfde score op een gedeelde tweede plaats.

7 12-11-15 14:57

Vak manschap

Flowercup 2015

Royaal rouwboeket Tekst: Jeannet Hooftman en Paula van der Hulst, foto’s: Gerdien de Nooy en Jeannet Hooftman

Een royaal rouwstuk dat eruitziet als een boeket, maar wel gestoken is in steekschuim. Dat was de opdracht voor de finalisten van de VBW-Flowercup. Het niveau was hoog: de jury had een zware dobber aan het beoordelen van de dertig ingezonden stukken. www.bloemenblad.nl/vakmanschap

E

en klant komt de winkel binnen en wil graag een mooi royaal rouwboeket. Je hoort dat de uitvaart pas over drie dagen is en de klant wil het boeket niet op vaaswater hebben staan. Je adviseert de klant om te kiezen voor een gestoken rouwboeket. Het heeft de uitstraling van een boeket, maar is langer houdbaar doordat de materialen in Oasissteekschuim gestoken zijn.

Met die opdracht moesten de dertig finalisten van de VBW-Flowercup 2015 aan de slag. Ze waren bovendien verplicht een rouwlint te verwerken. Het boeket moest voor minimaal 50% uit verse (plantaardige) materialen bestaan.

8 11Flowercup intro.indd 8

Het arrangement moest als één geheel vervoerbaar zijn.

Hoog niveau Veel deelnemers vonden het een lastige opdracht. Dat neemt niet weg dat het niveau van de inzendingen zeer hoog was. ,,Er werden hele kunstwerken binnen gedragen’’, aldus juryvoorzitter Linda Eising. Van die kunstwerken kunnen heel goed commerciële vertalingen worden gemaakt, zodat de werken voor een ieder inspiratie kunnen bieden.

De werken zijn door de driekoppige jury, bestaande uit Jaap Wisse, Erika Oldenhof en

Martin Groen, individueel beoordeeld op idee, kleur en compositie. Gezamenlijk hebben ze vervolgens de techniek beoordeeld. Het aantal punten dat daarmee werd behaald, telde dubbel.

Tip van de jury: in sommige arrangementen kunnen de materialen wel wat dieper gestoken worden. De vereiste drie dagen houdbaarheid werd daardoor naar verwachting niet bij alle stukken, hoe mooi ook, gehaald.

Bij de nummers 1 tot en met 5 zat het met de techniek wel goed. Hun winnende stukken met uitleg van de deelnemers zelf staan op de volgende pagina’s.

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 14:57

Lily Beelen De eerste plaats was zeer overtuigend voor Lily Beelen van Just Lily uit Horst. Met 90,5 punten bleef zij nummer 2 ruim voor. ,,Ik heb net gedaan of ik het voor mijn overleden moeder maakte. Het gevoel heb ik in het arrangement gelegd. De kleuren waren ook de kleuren die zij mooi vond’’, stelt Lily.

Een boeket plat op de kist vond ze niet mooi. Daarom bedacht ze een ondergrond van aluminium. Ze liet een golfconstructie maken. Om deze goed in vorm te houden, zijn er gaten in geboord waar zwarte bamboe doorheen is gestoken. Deze zijn vast gemaakt met spijkers.

Op één golf bevestigde ze met bouten een plastic steekschuimhouder. Voor de stevigheid zette ze het steekschuim nog extra vast met tierips. Vervolgens maakte ze een vlechtwerk van grassen en

Bloem en Blad 11 l 2015

11Flowercup Lily 1.indd 9

van de grasstelen met bamboe een bundeling die ze afwerkte met equisetum. De zo ontstane ‘stelen’ van het boeket stak ze door een opening in het aluminium. Daarna heeft ze de bloemen in het vlechtwerk verwerkt en in het steekschuim gestoken. Als eerste de Zantedeschia ’Hot Chocolate’ en de Cordyline ’Black Tie’, vervolgens alliums, rozen, Hydrangea, Astilbe, Stipha, Myrtus, Panicum en Vanda in buisjes. Het stuk is afgewerkt met rood skeletblad. Om de ondergrond terug te laten komen in het stuk verwerkte ze smalle repen aluminium. De stelen werkte Lily af met lint dat er met dubbelzijdig tape strak omheen zit.

De tekst op de twee linten luidde: ‘Voor altijd in mijn hart’ (met opengewerkt hart) en ‘Je dochter’.

9 12-11-15 14:57

Marcel van der Haar Marcel van der Haar van Atelier Coraggio uit Groenlo, vorig jaar de winnaar van de Flowercup, werd nu tweede. De opdracht leek hem in eerste instantie heel lastig, maar na enig nadenken kwamen de ideeën bovendrijven.

Hij maakte een stuk voor iemand die ontzettend van gitaarspelen hield. ,,Ik vind het leuk om met vormen te werken en maakte van ijzerdraad en bouwschuim een gitaar.’’ Hij omwikkelde het ijzerdraad met dik touw, beplakte de vorm met handgeschept papier, spoot het brons (,,Een trendy kleurtje’’). ,,Ik heb een glooiende vorm gemaakt, dan wordt het niet zo’n massief gebeuren.’’

De ondergrond is de gitaarkoffer waar de gitaar als het ware uitspringt. Die ondergrond maakte Marcel van anthuriumdozen bewerkt met tegellijm. Die zijn op een mdf-plaat bevestigd. In de vorm zijn berenklauwen verwerkt.

Het steekschuim zit in een platte schaal die is vastgemaakt in de ondergrond.

De gitaar rust op stelen. Deze heeft Marcel in kokers gezet die iets hoger zijn dan het steekschuim, zodat er geen water in kan lopen.

De bloemen die zijn verwerkt, zijn Zantedeschia, Gloriosa, rozen, rozenbottels, Tillandsia, appeltjes, Anthurium, Phalaenopsis en Dianthus Green Trick.

Het lint maakte Marcel zelf van handgeschept papier dat door textielverharder is gehaald. De letters zijn in de juiste kleur gespoten en erop geplakt.

Het lint is vastgemaakt met gitaarsnaren. De appeltjes zijn eveneens op gitaarsnaren geweven. De plectrums zijn beplakt met handgeschept papier.

Als tekst koos Marcel de tekst ‘Goodbye guitar hero, I still got the blues for you.’ ,,Ik heb veel details doorgevoerd die voor een gitarist herkenbaar zullen zijn.’’

10 11Flowercup Marcel 2.indd 10

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 14:57

Nely de Bruin ,,Deze wedstrijdopdracht daagde uit om anders te denken over het rouwboeket’’, zegt Nely de Bruin over haar inzending die goed was voor een derde plaats. Ze had bij het maken niemand in gedachten omdat het dan te dichtbij komt. De bloembindster uit ’s-Gravenzande wilde geen boeket met een platte achterkant, ,,Als je hem optilt, wil ik ook de onderkant mooi hebben.’’ Aanvankelijk dacht ze nog de Oasis-bol, die zij strak vol stak met gele Santini’s, op pootjes van Cornus te zetten, ,,Maar dat werd veel te zwaar. Dus heb ik een frame laten lassen dat in de Cornus-takken zit. Met schroefdraad heb ik de bol erop geprikt en hem aan de bovenkant met een moer dichtgedraaid.’’ De lasser maakte ook nog een ring, waar tegenaan de Cornus-takken zijn geklemd. Nely: ,,Zo hoefde ik de takken niet in de bol te steken en hield ik voldoende ruimte over voor de bloemen. Omdat in de beginfase de bol steeds omviel, heb ik in het frame lood geplaatst. Daardoor bleef het verzwaarde deel naar achter hangen.’’ Voor het steken van de bloemen plaatste de nummer drie het stuk op de poot van de kapstok. ,,Zo kon ik het goed van een afstand bekijken en zag ik ook goed waar ik de bloemen wilde steken.’’ Omdat de kist zwart was, koos Nely voor tegenkleuren. ,,De Craspedia sluiten goed aan bij de chrysantjes, en de Gloriosa en kleine orchideeën passen ook mooi bij elkaar. Grappig detail vind ik de Asparagus. Daar heb ik de fijne blaadjes vanaf gehaald zodat je alleen de ranken overhoudt. Dit houdt het stuk luchtig.’’

Om in de juiste kleuren te blijven, wilde de bloemiste het gele lint met roze tekst laten bedrukken. Dat had nogal wat voeten in de aarde. Borduren trok te veel aan het lint en bleek niet mooi, en de plaatselijke drukker durfde het lint niet door zijn machine te halen.

Uiteindelijk vond ze in Spijkenisse iemand met een kleurenprinter en zo kwam de tekst - Een schitterende ster aan de hemel - toch in roze op het lint.

Bloem en Blad 11 l 2015

11Flowercup Nely 3.indd 11

11 12-11-15 14:58

Jeroen Kip ,,Veel mensen hebben een beeld van mij als iemand die van ’druk’ houdt. Maar dat is vooral de zakelijke kant, want zelf hou ik erg van rust en eenvoud. Dit stuk ligt dan ook dicht mij. Heel mooi dat ik hiermee tot een vierde plaats reik’’, zegt Jeroen Kip over zijn rouwboeket. Jeroen maakte een basis van lianen waar hij de Oasis maxi tussen klemde. Met de bloemen op groepen creëerde hij een lijnenspel. De stelen, die hij parallel bond, steken nog net zichtbaar tussen de lianen uit. Omdat de bloemist op techniek altijd wel goed scoort, maar op het onderdeel compositie vaak punten laat liggen, heeft hij bij anderen zijn licht opgestoken en tips gevraagd. ,,Mede

12 11Flowercup Jeroen 4.indd 12

hierdoor heb ik goed gekeken naar de belijning. Het lijnenspel is in dit stuk heel belangrijk.’’

Jeroen gebruikte Zantedeschia, Phalaenopsis, Anthurium, Cosmos atrosanguineus ’Chocolate’ - ,,De eyecather in deze tijd van het jaar’’ - en Cordyline ’Black Tie’. Verder verwerkte hij koolblad en bolletjes mos. Met schelpen maakte hij een ‘rode draad’. De tekst op het lint luidde: honderden meters legde ik af langs de rode draad die ooit jouw leven was. ,,Ik had niet een speciaal persoon in gedachten’’, zegt Jeroen, ,,Wel hadden we die week heel veel rouwwerk. Alles liep door elkaar heen.’’

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 14:58

Anniek Siegers De vijfde plaats was voor Anniek Siegers van Bloem & Cadeau Boutique Anniek uit Norg. ,,Veel ideeën passeerden de revue, maar het was het net niet wat ik in mij hoofd had, namelijk: robuust, lieflijk maar met emotie’’, stelt Anniek. Ze wilde het bloemwerk boven de kist laten zweven. Daarom koos ze voor een ondergrond van steigerhout in de afmetingen van de kist. Hier sloeg ze lange, roestige spijkers in om het bloemwerk los te krijgen van de ondergrond. Omdat de spijkers alléén niet genoeg steun boden, gebruikte ze teakhouten schijven.

Op deze schijven bevestigde ze het steekschuim. Om extra emotie in het bloemwerk te krijgen, en omdat er een ontstaanshandeling in de opdracht stond, koos Anniek ervoor het bloemwerk te omwikkelen met prikkeldraad. Verder gebruikte ze rood/roze tinten vanwege de liefelijke uitstraling, en omdat deze kleuren bij haar passen.

Bloem en Blad 11 l 2015

11Flowercup Anniek 5.indd 13

De tekst op het lint luidde: ‘Liefde is loslaten, in vrijheid zijn, liefhebben, verlaten, delen met pijn, samen verbonden zijn.’ ,,Deze tekst heb ik gekozen omdat ik dit tot uiting vond komen in mijn bloemwerk’’, licht de bloemiste toe. Loslaten (het stuk komt los van de kist ), vrijheid (prikkeldraad & vrij van de kist), liefhebben, verlaten (liefhebben vanwege de kleuren, verlaten vanwege de overledene) delen met pijn (pijn vanwege het prikkeldraad, emotie, verlies), samen verbonden zijn (de drie losse schijven zijn met elkaar verbonden door het bloemstuk op te maken, en het prikkeldraad verbindt alles).

De bloemen die Anniek gebruikte zijn: Rosa Mata Hari!, Hydrangea, Dahlia, Gloriosa, Nepenthes, trosrozen, snijcyclamen, rozenbottels en bronskleurige Asparagus.

13 12-11-15 14:58

Koperkleurig

Kerst volgens Bloemen Groot Jebbink Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy

Natuurlijk, bloemrijk en soms een beetje blingbling. Zo omschrijven de vier medewerksters van Bloemen Groot Jebbink in Ruurlo de stijl van hun kerstbloemwerk. Ze laten allemaal een kerstboeket zien, waarin ze hun eigen smaak de boventoon laten voeren. ,,Zo kunnen klanten kiezen uit verschillende boeketstijlen.’’

De materialenlijst vindt u op pagina 22.

14 11BwKerst Groot Jebbink.indd 14

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 14:59

Bloe

2015

Transparant

Bloem en Blad 11 l 2015

11BwKerst Groot Jebbink.indd 15

15 12-11-15 14:59

Natuurlijk

16 11BwKerst Groot Jebbink.indd 16

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 14:59

Bloe

2015

Champagnekleurig

Bloem en Blad 11 l 2015

11BwKerst Groot Jebbink.indd 17

17 12-11-15 14:59

Steigerplankje

Een taart voor kerst Tekst: Jeannet Hooftman, foto’s: Gerdien de Nooy

Bloemen in Huis in Almere is bekend om de bloementaarten. Die verkopen het hele jaar door goed, zegt eigenares Priscilla de Gier. Met kerst maakt ze ze extra feestelijk.

Kerstgroen, parels, kerstballen en vooral losse sneeuw maken er echte winterse kersttaarten van.

De materialenlijst vindt u op pagina 23.

18 11bw Bloemen in Huis.indd 18

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 14:59

Bloe

2015

Rode taart

Bloem en Blad 11 l 2015

11bw Bloemen in Huis.indd 19

19 12-11-15 14:59

Witte taart

20 11bw Bloemen in Huis.indd 20

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 14:59

Bloe

2015

Schaal

Bloem en Blad 11 l 2015

11bw Bloemen in Huis.indd 21

21 12-11-15 14:59

14

15

16

17

Koperkleurig

Transparant

Natuurlijk

Champagnekleurig

Voor haar boeket in koperkleuren gebruikte Erna Nijen Es een stronk als basis. Deze zette ze op draad zodat hij makkelijk met de bloemen meegebonden kan worden. De dennenappels en de stronk zorgen voor een natuurlijke kerstsfeer, de glimmende kerstballen, het draad, de sterretjes en de goudkleurige guirlande geven het boeket een beetje blingbling. ,,Omdat het boeket vrij laag is, kan het ook mooi dienen als tafeldecoratie’’, aldus de medewerkster.

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 2 Vanda-takken à €4,25 € 8,50 2 Aralia à €0,25 € 0,50 2 Aspidistra à €0,25 € 0,50 1 stronk € 2,50 Coniferengroen € 0,50 3 Dennenappels à €0,10 € 0,30 Halve guirlande € 2,50 2 Kerstballen à €0,30 € 0,60 Sterretjes € 1,00 Aluminiumdraad € 0,50 Totaal materialen € 17,40

Ellianne Groot Wassink maakt een boeket, waarvan de basis bestaat uit een krans van Cornus-takken. ,,Een deel van de takken leid ik naar boven waardoor je als het ware een transparante vorm krijgt met een mooi inkijkje op de bloemen.’’ De bloemen bond ze bijeen door de krans en ze werkte het boeket af met blad.

Dit natuurlijke boeket is gemaakt door Ellen Stokkink. Zij koos voor de traditionele kerstkleur rood in een losgebonden, ‘open’ boeket. In het midden klemde ze een mosbol tussen de bloemen. ,,De rozenbottels zorgen voor een zwierige touch aan het boeket.’’ Het bindpunt werkte ze af met felrood vilt.

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 3 Ornithogalum arabicum à €0,60 € 1,80 3 Eucharis à €0,85 € 2,55 3 Rosa White Naomi à €0,90 € 2,70 10 Cornus à €0,20 € 2,00 6 Aspidistra à €0,25 € 1,50 4 Asparagus à €0,55 € 2,20 1 Appelhout € 3,75 2 Kerstballen à €0,80 € 1,60 Totaal materialen € 18,10

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 3 Hippeastrum à €1,50 € 4,50 1 Rozenbottel € 2,50 1 Twig Garland € 5,00 5 Aspidistra à €0,25 € 1,25 2 Dennenappels à €0,10 € 0,20 1 Kerstbal € 0,50 Mosbol en vilt € 0,50 Totaal materialen € 14,45

Arbeid: 15 minuten Vaas: Luimes & Luimes

Arbeid: 15 minuten Vaas: Kaemingk

Goud-, brons- en champagnetinten zijn populair met kerst. Liesbeth van de Kolk kiest daarom voor een boeket in champagne-roodroze kleuren. ,,De Eucomis heeft precies dezelfde kleur als de sterren en kerstballen; alle materialen passen qua kleur prachtig bij elkaar’’, aldus de medewerkster. Ter verfraaiing bond ze ook twee grote platte, rechtopstaande schelpen mee.

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 4 Anthurium à €0,55 € 2,20 3 Eucomis à €1,50 € 4,50 2 Hydrangea à €1,50 € 3,00 Bolmos € 1,00 Tillandsia (zijde) € 5,50 4 Aralia à €0,25 € 1,00 2 Schelpen à €1,00 € 2,00 2 Sterrenstekers à €1,50 € 3,00 2 Kerstballen à €2,50 € 5,00 Totaal materialen € 27,20 Arbeid: 10 minuten Vaas: Luimes & Luimes

Arbeid: 15 minuten Stolpvaas: Dijk Natural Collections

Bloemen Groot Jebbink koopt bijna dagelijks bloemen in bij lijnrijder C. de Mooy uit Noordwijkerhout. De bloemen voor dit boeket zijn ingekocht in week 45. Als calculatiefactor hanteert de winkel 2,2.

22 11BwKerst Groot Jebbink.indd 22

Bloemen Groot Jebbink, Dorpsstraat 57, 7261 AV Ruurlo, (0573) 45 14 07, www.grootjebbink.com

Het team van Groot Jebbink, v.l.n.r.: Ellen Stokkink, Elianne Groot Wassink, Erna Nijen Es, Anita en Marco Groot Jebbink en Liesbeth van de Kolk.

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:00

18

19

20

21

Steigerplankje

Rode taart

Witte taart

Schaal

Een opgemaakt steigerplankje verkoopt altijd goed bij Bloemen in Huis. ,,Dat is een groot succes. Mensen houden er iets aan over en dat vinden ze leuk’’, zegt Priscilla. De twee kersttaartjes zijn gestoken uit een blok oasis. De ene is bekleed met aspidistra, de ander met nobilisgroen. Het steelgras verbindt beide stukjes.

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 1 Steekschuim € 0,75 1 Abies Nobilis ‘witband’ € 0,80 4 Rosa Avalanche+ à €0,56 € 2,24 1 Eustoma ’Rosita Green’ € 0,48 1 Diplocyclos (deel gebruikt) € 0,62 1 Aspidistra elatior € 0,28 2 Skimmia japonica ’White Darf’ à €0,54 € 1,08 2 Kerstbal ‘Crackle’ groot à €1,52 € 3,04 4 Kerstbal klein à €0,25 € 1,00 1 Sterretje € 0,38 1 Steigerhoutenplank € 2,60 Totaal materialen € 13,27 Arbeid: 20 minuten

De basis van de taartvormen maakt Priscilla zelf. Met een vaas, in dit geval met een doorsnede van 20 cm, steekt ze de vorm uit twee blokken steekschuim. ,,Een kant-en-klare taartvorm is een stuk duurder. Steekschuim is bovendien lager, dus minder robuust’’, stelt Priscilla. De buitenzijde heeft ze bekleed met polygonum. Aan de rand maakte ze een basis met kerstgroen en daarna stak ze de hortensia’s erin.

Het decoratiemateriaal maakt het echt kerst. Om de taart wikkelde ze ijzerdraad en een guirlande van pareltjes. ,,De taart blijft lang houdbaar, de materialen drogen mooi in. Water geven hoeft niet.’’

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 2 Steekschuim à €0,75 € 1,50 4 Polygonum à €0,68 € 2,72 2 Hydrangea Magical Jade à €1,25 € 2,50 1 Abies Nobilis ‘witband’ (deel) € 0,95 3 Rosa Red Naomi! à €0,58 € 1,74 6 Kerstbal à €0,32 € 1,92 1 Parelguirlande € 1,82 1 Kaarsschaal (Duif) € 4,30 Totaal materialen € 17,45

Deze taart is bekleed met nobilisgroen dat tegen het steekschuim aan is gezet en bijeen gehouden wordt door lint. De bloemen zijn er in groepjes in verwerkt. De kerstballen zijn erin gelijmd. De dopjes zijn naar boven gericht voor een speels effect.

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 2 Steekschuim à €0,75 € 1,50 1 Abies Nobilis ‘witband’ € 1,80 6 Rosa Avalanche+ à €0,56 € 3,36 3 Ornithogalum saundersiae à €0,52 € 1,56 2 Eustoma ’Rosita Green’ à €0,48 € 0,96 1 Diplocyclos (deel) € 1,82 1 Kerstbal ‘Star’ groot € 1,35 4 Kerstbal klein à €0,25 € 1,00 1 Taartplateau dik glas (Basics & Trends) € 8,60 Totaal materialen € 21,95 Arbeid: 20 minuten

Dit arrangement is in de schaal gemaakt. Priscilla heeft in het steekschuim rondom aspidistra gestoken en van het blad speelse lussen gemaakt. Die heeft ze vastgezet met speldjes. Daarna stak ze het nobilisgroen erin. De bloemen en kerstmaterialen maken het af.

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 1 Steekschuim € 0,75 1 Abies Nobilis ‘witband’ € 1,80 3 Ornithogalum saundersiae à €0,52 € 1,56 6 Aspidistra ’Eliator’ à €0,28 € 1,68 1 Leucothoe € 0,32 2 Hydrangea à €1,45 € 2,90 3 Kerstbal ‘Star’ groot à €1,35 € 4,05 4 Kerstbal klein à €0,25 € 1,00 1 Taartplateau dik glas (Basics & Trends) € 8,60 Totaal materialen € 22,66 Arbeid: 20 minuten

Arbeid: 20 minuten

De bloemen zijn ingekocht bij Ton de Jeu in Amsterdam in week 43. De decoratiematerialen komen van de Cultra.

Bloemen in Huis calculeert met factor 3.

Dat is inclusief arbeid.

Bloem en Blad 11 l 2015

11bw Bloemen in Huis.indd 23

Bloemen in Huis, IJsselmeerweg 75, 1316 RJ Almere, (036) 534 74 82, www.bloemeninhuis.nl

Priscilla de Gier.

23 12-11-15 14:59

1 2

24 11BwKerst Middachten.indd 24

3

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:00

Bloe

2015

Victoriaanse kerst op kasteel Middachten Tekst: CornÊline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy

Traditiegetrouw laten graaf en gravin Zu Ortenburg, eigenaren van kasteel Middachten in De Steeg, hun landgoed in de decembermaand rijkelijk met kerstdecoraties versieren. Aan bloemist/arrangeur Sjacco Gerritsen en zijn team de eer om deze opdracht uit te voeren. Het thema in 2014 was Victoriaanse stijl in huiselijke sfeer.

Sjacco koos voor klassieke decoraties met een moderne twist.

1 De lange tafel in de eetkamer was feestelijk gedekt en

gedecoreerd met bloemversieringen in hoge vazen op voet. Sjacco, die behalve van zijn eigen medewerkers ook gebruikmaakte van studenten/stagiaires van verschillende scholen, gebruikte veel bloemen in de klassieke kerstkleur rood.

2 Alle arrangementen werden aangepast aan de kleur van het

4 In totaal werden 35 kerstbomen neergezet, die Sjacco in de

3 Klassiek met een moderne twist. Zo omschrijft de bloemist

5 Ilex en Hippeastrum vormen samen dit strakke, waaier-

vertrek. De kleuren van de houten tafel en boekenkast komen hier goed terug in het arrangement met Zantedeschia, Anthurium, kerstgroen en dennenappels.

de stijl van de arrangementen in het kasteel. De familie Zu Ortenburg, de eigenaren van Middachten, wilden Victoriaanse decoraties in huiselijke stijl.

4

Bloem en Blad 11 l 2015

11BwKerst Middachten.indd 25

zomer op de Veluwe uitzocht. Elke ruimte kreeg een passende boom, zoals dit exemplaar met Engels servies die in de servieskeuken stond.

vormige arrangement.

5

25 12-11-15 15:00

6 In de hal was deze een enorm

krans met een diameter van 4 m een blikvanger.

7 Al het gebruikte groen werd

in overleg met de tuinmannen op het landgoed gesnoeid.

8 Sjacco maakte voor op de

salontafels in het kasteel ook een aantal kleine kerstboeketjes.

9 Deze kerstkrans past precies

in de ronding van de spiegel in de bibliotheek.

26 11BwKerst Middachten.indd 26

6

7

8

9

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:00

Bloe

orm an

10 Een bolvormige vaas maakte

de bloemist op met rond bloemwerk. De kleuren passen goed bij het okergele behang en de nostalgische foto’s.

erd nnen d.

11 In dit vaasgestoken kerstboe-

ket is weinig tot geen blad verwerkt. Het geheel krijgt daardoor een chique, bloemrijke uitstraling.

12 Ook de buitenkant van het

ies gel

2015

kasteel werd rijkelijk versierd

13 met kerstgroen en bloemen.

Bloem en Blad 11 l 2015

11BwKerst Middachten.indd 27

10

11

12

13

De hier getoonde foto’s zijn gemaakt tijdens het evenement Kerst op Kasteel-Landgoed Middachten in 2014.

Sjacco en zijn team van Fleur Inn in Epe werkten een kleine week aan alle decoraties. Dit jaar versieren zij het kasteel opnieuw. Het evenement (inclusief een kerstmarkt in de bijgebouwen) is te bezoeken van 17 tot en met 22 december van 12.00-20.00 uur.

Nieuw dit jaar is van 17.00 tot 20.00 uur een lichtjeswandeling met verhalenvertellers in de tuinen van het landgoed.

Voor meer informatie: www.middachten.nl.

www.bloemenblad.nl/vakmanschap

27 12-11-15 15:01

1

Kerst volgens Moniek Vanden Berghe Tekst: CornÊline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy

De Belgische arrangeur Moniek Vanden Berghe richtte op All4Home een trendkamer in met kerstarrangementen in samenwerking met groothandel Euroflor. Opvallend was het gebruik van decoratiemateriaal als vilt en handgeschept papier, waardoor op een relatief eenvoudige manier commercieel aantrekkelijke kerstbloemwerk te maken is.

2

28 11BwKerstMoniekvdBerghe.indd 28

3

4

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:01

Bloe

1

Op een houten ovalen schaal staan drie ronde vormen (Oasis table design Viva), omwikkeld met vilt en handgeschept papier met bloemmotief. Moniek verwerkte hierin Germini Coolio, Anthurium Princess Alexia Mozaïek, Rosa Morning Dew en gedroogde Lunaria. Goudkleurige kerstballen en vintage woldraad maken het arrangement af.

2

Koper is een van de trendkleuren voor de komende kerst.

Moniek maakte van bonsaitakken een frame dat zij met behulp van gebrande pookdraden op een houten schijf vastmaakte.

Deze basis zette zij op een houten plank. Aan en tussen de bonsaitakken lijmde en klemde ze zalmkleurige gestabiliseerde rozen, koperkleurige kerstballen en dito plataanballetjes en gedroogde Lunaria.

3

1

2015

Twee schijven van styropor bekleedde de arrangeur met lichtblauw vilt en bruin handgeschept papier met bloemmotief en ze monteerde deze op een houten schijf. Tussen de schijven zit steekschuim waarin tussen een zelfgemaakte takjesguirlande Germini Bridal Kimsey, Hydrangea, Agapanthus en Tillandsia zijn gestoken. Blauwe ballen en lampjes zorgen voor nog meer kerstsfeer.

4

Moniek maakte deze bijzondere ‘kersttaart’ van een stapeling van styropor taarten, op een ronde houten ondergrond. De taarten zijn omwikkeld met vilt en beplakt met jutepapier. Op de taart verwerkte zij twee rozensoorten (Rosa Coffee Break en Rosa Cappuccino), twee anjers (Dianthus Lege Maronne en Dianthus Fabulous), plataanballetjes, Cotinus-pluis en twee schijfjes van gerold vilt.

5

Ook oker-/mosterdgeel is een veelgeziene kleur in de mode, het interieur en bij woonaccessoires. Op een kant-en-klare ondergrond van rietwerk verwerkte Moniek daarom de gele Germini Davidson in combinatie met Anthurium Whisper, Hydrangea en Banksia formosa. Lunte (okerwol) en gespikkelde kerstballen maken het arrangement af.

6

Dat ook met alleen decoratiemateriaal bijzondere kerstarrangementen te maken zijn, laat Moniek met deze ‘kerstbomen’ zien. De vormen van styropor op een houten voet zijn nieuw en exclusief verkrijgbaar bij Euroflor. De naturelkleurige vorm is bekleed met jutepapier en versierd met tweekleurig vilt, rolletjes van moerbeischors, houten bloempjes en kerstballetjes.

De groene boom is bekleed met groen confetti- en wit vilt en kerstballetjes.

6

Moniek Vanden Berghe (www.cleome.be) maakte het hier getoonde kerstbloemwerk met ondergronden, decoratiemateriaal en bloemen van Euroflor, groothandel in snijbloemen, planten en floristenbenodigheden in Sleidinge (B). Alle materialen zijn verkrijgbaar in de cash-and-carry en webshop (www.euroflor.be).

4

Bloem en Blad 11 l 2015

11BwKerstMoniekvdBerghe.indd 29

5

29 12-11-15 15:01

1

2

Feestelijke kersttafels Tekst: CornÊline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy

Bij kerst horen extra feestelijk gedekte tafels. Dat dat heel mooi kan met bloemen, lieten bloemisten zien op de vakbeurs All4Home. In de wedstrijd Tafeldecoraties voor Kerst toonden de deelnemers feestelijke, bloemrijke tafelversieringen.

3

30 11BwKersttafels.indd 30

4

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:02

Bloe

2015

5

6

7 1 2

3

Ness Klorofyl won de wedstrijd. Haar tafeldecoratie bestond uit een tafelloper in lila kleuren. Bijzonder detail waren de gevouwen bloemvormen van papier die evenwijdig aan de bloemenguirlande verwerkt zijn en de bolvormen op het servies.

Charlotte Bartholomé ging de hoogte in met haar decoratie ‘op pootjes’.

Ze verwerkte bloemen en materialen in natuurlijke, basic kleuren, waardoor een winterse sfeer ontstaat.

4

Vintage bohemian christmas, zo noemde Adinda Sap haar decoratie vol bonte bloemen en cognackleurige kerstballen. Op en onder een dikke plank stak zij de bloemen en bottels kort in het steekschuim; de Phalaenopsis verwerkte zij in buisjes. Aan het hoofd van de tafel plaatste zij een wigwamvorm versierd met bloemen en kerstballen (niet zichtbaar op de foto).

5

Ria Becker vulde hoge smalle vazen met wit en goudkleurig decozand.

Deze kleuren zette zij door in de verdere versiering van de tafel, waarbij ze witte Phalaenopsis in bolvaasjes combineerde met gouddraad. In de draadversiering klemde ze Ornithogalum-bloempjes en bosjes gipskruid.

6

De tafeldecoratie van Marlies Holvoet had iets weg van een winderwonderland. Op een groene ‘deken’ maakte ze een afhangend arrangement in natuurlijke groen-grijze tinten.

7

Een detail uit de versiering van Nathalie Vandeputte, Tom Verhofstadt en Stef Adriaenssens (ontwerp). Zij maakten kerstboompjes van Cornus-takken, draad, dennennaalden en ledlichtjes.

De wedstrijd Kersttafeldecoraties werd georganiseerd door de Koninklijke Unie van de Floristen van België (KUFB) op de najaarseditie van All4Home in Brussel. De voorjaarsbeurs vindt plaats van 7 tot en met 10 februari in Brussels Expo Palais 11.

Bloem en Blad 11 l 2015

11BwKersttafels.indd 31

31 12-11-15 15:02

De bomen, waaronder verschillende coniferen, waarvan het snijgroen wordt geknipt, staan op zandgrond. ,,Coniferen maken een wortelpakket aan boven het grondwater en dat kan goed op zandgrond, omdat het water daar lager staat’’, legt Wim Steman uit.

Andromeda doet meer dan Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Andromeda, Loosdrecht

In oktober start het hoogseizoen bij snijgroenkwekerij Andromeda in Loosdrecht. Dagelijks wordt het kerst- en snijgroen geknipt.

De rest van het jaar zitten Wim Steman en Peter van de Rijdt niet stil: dan verzamelen ze ideeën om hun producten onder de aandacht van hun klanten te brengen. Marketing speelt een belangrijke rol bij de kwekers.

D

Wim Steman (links) en Peter van de Rijdt.

32 11Teelt Andromeda.indd 32

e piek bij Andromeda is half oktober begonnen. De vier seizoenskrachten die elk jaar in het hoogseizoen op de snijgroenkwekerij komen werken, zijn gearriveerd. In tegenstelling tot de drukte op de kwekerij, ligt het campingterrein er verlaten bij. Peter van de Rijdt (54) en Wim Steman (51), eigenaren van Andromeda in Loosdrecht, zijn dit jaar ook een gay-camping gestart. ,,In de zomer ligt het werk op de kwekerij vrijwel stil, en omdat we van mensen en reuring houden zijn we deze camping gestart. Puur omdat we het leuk vinden.’’

De naam van de kwekerij verwijst naar het

snijgroen waarmee de oprichter – Maarten Scheltema – succesvol werd: Andromeda, nu bekend onder de naam Leucothoe.

Scheltema was van goede komaf en startte met familiegeld een plantenkwekerij. Na de oorlog begon hij ook met het kweken van boompjes, omdat in en om Loosdrecht in de oorlog veel bomen waren gekapt om als brandhout te dienen. Om zich te onderscheiden van andere kwekerijen specialiseerde Scheltema zich in snijgroen, waaronder dus de eerder genoemde Leucothoe, maar ook coniferengroen, hulst en gagel. In 1987 nam Wil Kalksma, medewerker van Scheltema, de kwekerij over en hij bouwde het assortiment snijgroen uit. Klanten waren voornamelijk bloemisten in de regio, die het snijgroen verwerkten in boeketten.

In 1999 namen Wim en Peter de kwekerij over. Wim werkte als marketeer bij The Greenery waar hij zijn partner Peter ontmoette, die fruitteler was. ,,Onze moeders vonden het maar niks dat we onze vaste banen opgaven, maar wij wilden de gok wel wagen’’,

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:02

Bloe

2015

De meest populaire kleur binnen het assortiment is nog altijd groen, op de voet gevolgd door geel en blauw. Het sorteren en bossen van het groen gebeurt al bij de boom. ,,Bij de boom bepalen we de kwaliteit.’’

Chamaecyparis obtusa ‘Nana Gracilis’ is een compacte, goed vullende soort.

Gemiddeld zijn de bomen op de kwekerij zo’n dertig jaar oud, met uitschieters naar 45 jaar. ,,Hoe ouder, hoe beter’’, aldus de kwekers.

snijgroen kweken zegt Wim lachend. ,,In de beginjaren hielp de vorige kweker ons nog. En door ons met volle overgave op het werk te storten hebben we het vak in de praktijk geleerd.’’

Bijzondere soorten Langzamerhand bouwden Wim en Peter het assortiment uit met bijzondere soorten snij- en kerstgroen. ,,Een tak hoeft niet een perfecte vorm te hebben, maar interessanter vinden wij het of het bijvoorbeeld een nieuwe soort is, of hij mooi hangt of een goede vuller is. En ook niet onbelangrijk: kan de bloemist er iets mee?’’ In een proeftuin op de kwekerij testen de kwekers nieuwe soorten uit. En daar zitten zeker missers bij, zeggen ze. ,,Dan is het toch meer van hetzelfde, te rommelig of geen goede kleur; kortom: niet uniek genoeg’’, legt Wim uit. Zo ‘verlaat’ langzamerhand ook de gagel de kwekerij, omdat deze soort te weinig oplevert. ,,Het wordt in Polen gewoon in de natuur geknipt en komt als retourvracht richting Aalsmeer.

Daar kunnen wij niet tegenop.’’

Bloem en Blad 11 l 2015

11Teelt Andromeda.indd 33

Op 8,5 ha kweken zij nu 35 à 40 verschillende soorten snijgroen. Hoewel Nederlandse bloemisten/arrangeurs steeds minder snijgroen verwerken, gaat het volgens de kwekers wel goed met Andromeda. ,,In het interieur zie je dat minimalisme een trend was; veel groen paste daar niet bij’’, aldus Wim, ,,maar wij bedienen gelukkig de hele Europese markt. Bovendien denken wij dat de bloemist in deze moeilijke tijd juist kan overleven met verse materialen. Met al die ‘droge’ spullen kun je niet concurreren, die liggen ook bij de Action. Met name in Duitsland zie je dat mensen veel met groen doen, zeker in de adventstijd. November is daar - in tegenstelling tot in Nederland - geen rustige maand.’’

Recessiebestendig Om de producten voortdurend onder de aandacht van hun klanten - groothandels en cash-and-carry’s - te brengen, doet Andromeda veel aan marketing. Vooral in de piekperiode - van oktober tot en met

december - omdat ‘het geld dan losser in de portemonnee zit’. ,,In de decembermaand willen mensen hun huis gezellig maken, daar horen bloemen en groen bij. Kerst is eigenlijk altijd recessiebestendig.’’

Sinds een aantal jaar kiezen Wim en Peter jaarlijks een bloemist die met hun kerstgroen innovatieve arrangementen maakt om de bloemist te inspireren, op basis van verschillende trends en doelgroepen. ,,Sommige bloemisten ervaren het groen als oubollig, maar ze weten vaak niet welke (nieuwe) soortjes beschikbaar zijn en wat ze ermee kunnen maken.’’ Het bloemwerk wordt gefotografeerd voor promotiemateriaal dat bij de klanten komt te liggen. Daarnaast maakt Andromeda voor hun klanten op maat brochures waarin het assortiment dat zij verkopen afgebeeld staat met informatie erbij.

Wim legt uit dat de marketing gebaseerd is op ‘category management’. ,,Dit houdt in dat wij onze klanten topkwaliteit leveren en ondersteunen in alle aspecten van logistiek, verkoopondersteuning en administratie.

Wij willen dat onze klanten met kerstgroen marktleider worden in hun marktsegment.

En dat zij de kwaliteiten en inspiratie weer door kunnen geven aan bloemisten zodat die de consumenten kunnen verrassen met mooie en vernieuwende decoraties. Eigenlijk zijn wij het hele jaar bezig met ideeën voor kerst’’, besluit Wim.

Kwekerij Andromeda VOF, Nieuw Loosdrechtsedijk 105b, 1231 KN Loosdrecht, (035) 582 05 40, www.bladgroen.nl www.bloemenblad.nl/vakmanschap

33 12-11-15 15:02

1

2

‘Kerstgroen kan absoluut w 3

4

5

6

www.bloemenblad.nl/vakmanschap

34 11Assortiment kerstgroen.indd 34

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 16:17

Bloe

7

8

t wow-effect geven’

2015

Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Andromeda

9

Zo’n 35 à 40 verschillende soorten snij- en kerstgroen kweken Peter van de Rijdt en Wim Steman op kwekerij Andromeda in Loosdrecht. Een deel daarvan valt onder de ‘specials’: nieuwe en speciale cultivars waarmee de bloemist zich kan onderscheiden. Op deze pagina’s stellen we een aantal ‘specials’ voor. ,,Met kerstgroen kun je bloemwerk absoluut een wow-effect geven’’, aldus de kwekers.

1

2

3

4

5

Cephalotaxus harringtonia ‘Fastigiata’ heeft donkergroene glanzende, grote naalden. De opgaande takken zijn circa 50 cm lang.

Chamaecyparis lawsonia ‘Blauw de luxe’ heeft heldere blauw-grijze naalden. De varenvormige takken worden per acht takken gebost.

Cryptomeria japonica ‘Ballerina’ is een nieuwe soort in het assortiment van Andromeda. Wim: ,,Het is een mooie maar ook moeilijke cultivar.

Nieuwe takken kunnen een soort ‘handjes’ aan de toppen vormen.’’

Chamaecyparis pisifera ‘Filifera’ is er in de groene (foto) en gele variant.

De takkleur van deze hangende, draadvormige conifeer is roodbruin, wat goed contrasteert met het groene loof.

Cryptomeria japonica ‘Elegans’ heeft een fijn vertakte vorm. De naalden verkleuren in de herfst van blauwgroen naar bordeauxrood.

Bloem en Blad 11 l 2015

11Assortiment kerstgroen.indd 35

6

7

8

9

Cryptomeria japonica ‘Sekkan’ komt oorspronkelijk uit Japan en heeft varenachtige, geel-groene naalden. De lengte van de takken is circa 50 cm.

Chamaecyparis pisifera ‘Boulevard’ is een pluizige, vullende conifeer die zijn zilvergrijze-blauwe kleur de hele winter behoudt.

Cryptomeria japonica ‘Cinderella’ vormt een soort miniboompjes met oranje topjes. Het is een nieuwe sterk vullende soort.

Leucothoe is door voorgangers van Wim en Peter geïntroduceerd. Naar de eerdere naam van deze bonte bladsoort is de kwekerij genoemd: Andromeda.

Kwekerij Andromeda VOF, Nieuw Loosdrechtsedijk 105b, 1231 KN Loosdrecht, (035) 582 05 40, www.bladgroen.nl

Energieneutraal

Kwekerij Andromeda kweekt het snij- en kerstgroen energieneutraal door het gebruik van zonnepanelen en -collectoren en een hout-CV-ketel die wordt gestookt met de oude coniferenstammen. Alle soorten zijn MPS-A gekweekt en voor de bemesting wordt organisch materiaal gebruikt. ,,Er is een goede balans tussen beestjes en hun biologische bestrijders.’’ Daarnaast vinden de kwekers het belangrijk om de natuurlijke bewoners als dassen, vleermuizen, ringslangen en salamanders op de kwekerij te behouden.

Verzorgingstips

Voor snij- en kerstgroen gelden geen specifieke verzorgingstips zoals bij bloemen, aldus de kwekers. Wat wel belangrijk is dat het groen niet in de volle zon bewaard wordt, omdat het dan uitdroogt. Binnen kan het goed op water bewaard worden, buiten kan het ook inzakken, maar dan wel in de schaduw. Krijgt het groen geen water, dan zal het na drie tot acht weken indrogen en verkleuren naar oranje-bruin.

35 12-11-15 16:17

Trenddecoraties met kerstgroen Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Peter Steman

Wim Steman en Peter van de Rijdt van snijgroenkwekerij Andromeda laten elk jaar een bloemist/arrangeur bloemwerk maken met hun (nieuwe) kerstgroen. Dit jaar is dat Nico Canters uit België. Hij maakt kerstarrangementen in de trends die Wim en Peter samenstellen voor vier consumentengroepen. ,,Belangrijk vinden wij dat het bloemwerk vernieuwend is in kleur, vormgeving en toepassing en ook niet onbelangrijk: dat het commercieel aantrekkelijk is voor de bloemist’’, aldus de kwekers.

Naturel: krans op voet Van kaneelstokjes en Chamaecyparis pisifera ‘Filifera’ maakte Nico deze krans op voet in de trend Naturel. ,,Ik vind het belangrijk dat het karakter en de expressie van het kerstgroen behouden blijft, zoals de hangende vorm van deze Filifera. Daarnaast roept het gebruik van kaneelstokjes het kerstgevoel op uit ‘grootmoederstijd’. Ook de koperkleurige voet en decoratiebesjes verwijzen naar een warme, huiselijke sfeer.’’

Nico plakte de kaneelstokjes aan elkaar op een basis van een strokrans. ,,Dat kun je ruim voor Kerstmis al doen, bijvoorbeeld in de relatief rustige novembermaand. Met schors en droge materialen kun je zoveel leuke dingen maken.’’

Hij vervolgt: ,,Filifera vind ik heel leuk materiaal; ik had het eigenlijk nog nooit gezien, maar ben er op slag verliefd op geworden. Het past ook goed in een kerstboeket: een paar amaryllissen en een paar van deze rankjes en je bent klaar.’’

Gebruikte materialen Strokrans (25 à 30 cm), grove kaneelstokjes, 0,5 bos Chamaecyparis pisifera ‘Filifera’, 2 m met wit papier omwikkeld ijzerdraad, 2 koperkleurige bestrossen (kunststof), 4 sterren van berkenbast, kopergespoten pin.

36 11BwKerstgroen.indd 36

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:02

Bloe

2015

Chique: gevlochten vazen De basis bij chique is wit en een beetje glossy; de vormgeving heeft een meer ambachtelijk karakter. De basis van deze arrangementen zijn ‘gewone’ cilindervazen. Daaromheen heeft Nico platriet gevlochten; het begin wordt onder aan de vaas vastgemaakt met dubbelzijdig plakband. Bovenin vormen de verticale stroken samen het bindpunt, waartussen de bloemen en het groen zijn gestoken. Deze staan in het water in de vaas. Coniferen geven geen hars of plak af en zijn daarom goed met bloemen te combineren.

Nico: ,,Voor het schikken bind ik eerst de bovenkant vast, zodat je er makkelijk tussendoor kunt steken. Het platriet kun je opzij

Bloem en Blad 11 l 2015

11BwKerstgroen.indd 37

duwen en daarna blijven de bloemen op hun plek zitten. Het groen en de Phalaenopsis passen mooi bij elkaar, alsof ze in de natuur zo samen groeien. Het glossy element is aanwezig in het goudkleurige, glimmende hart. Het bindpunt is met gouddraad afgewerkt om deze kleur te laten terugkeren.’’

Gebruikte materialen 2 cilindervormige vazen, wit gespoten houtband van circa 1 cm breed, 1 bos Thujopsis dolabrata, 2 takken Phalaenopsis, goudkleurig binddraad, 2 goudkleurige decohangers, dubbelzijdig plakband.

37 12-11-15 15:03

Trends 2015 De vier trends voor Advent en Kerstmis 2015 die Andromeda heeft geanalyseerd op basis van het doelgroepenmodel van marktonderzoeksinstituut Motivaction zijn: Naturel t %PFMHSPFQ NJEEFOTFHNFOU .PUJWBDUJPO moderne burgerij). t 4UJKM OBUVVSMJKL FO XBSN t ,MFVSFO OBUVSFMMFO [PBMT IPVU LPQFS FO champagne.

Chique t %PFMHSPFQ CPWFOLBOU NBSLU .PUJWBDUJPO OJFVXF DPOTFSWBUJFWFO DPTNPQPMJFUFO

t 4UJKM DIJD JO WPSN FO LMFVS IFU NBH glanzen en stralen. t ,MFVSFO XJU NFU HPVE Modern t %PFMHSPFQ CPWFOLBOU NBSLU .PUJWBDUJPO DPTNPQPMJFUFO PQXBBSUTF NPCJFMFO

t 4UJKM NJOJNBMJTUJTDI JO WPSN FO LMFVS t ,MFVSFO XJU NFU FFO CFFUKF CMBVX FO naturellen.

Klassiek t %PFMHSPFQ USBEJUJFHFUSPVXF NFOTFO .PUJWBDUJPO USBEJUJPOFMFO FO EFFMT OJFVXF conservatieven). t 4UJKM LMBTTJFL t ,MFVSFO SPPE XJU NFU FWFOUVFFM OBUVSFM oranje.

Modern: Cephalotaxus-boeket ,,De kaarsrechte Cephalotaxus-takken passen mooi bij de trend strak en modern. Voor dit kerstboeket heb ik ze parallel gebonden en versierd met ballen van stof. Dit zijn eigenlijk kapjes van lampjes in lichtslingers. Glas vind ik te gevaarlijk en is te zwaar; deze ballen wegen niets.’’ Voor een extra feestelijk en winters element voegde Nico gewaxte rozenbottels toe. ,,Voor een moderne schikking is het belangrijk de kleuren groen, wit en blauw aan te houden.’’

38 11BwKerstgroen.indd 38

Het boeket kan volgens de bloemist goed op de rand van een dressoir of keukeneiland staan. ,,Wanneer mensen het bestellen voor op een salontafel, kun je het korter maken en de ballen hoger hangen.’’ Gebruikte materialen 1 bos Cephalotaxus, 3 m met wit papier omwikkeld ijzerdraad, 6 witte en blauwe ballen (lampenkapjes of licht plastic), 10 trosjes wit gewaxte rozenbottels, moderne vaas.

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:03

Bloe

2015

Klassiek: dubbele krans Voor de trend klassiek maakte Nico een dubbelgebonden krans. De basis bestaat uit een grotere strokrans aan de buitenkant en een kleinere aan de binnenkant, die met tonkinstokken aan elkaar zijn gemaakt. Hiertussen is steekschuim verwerkt. ,,Bij klassiek horen de kleuren rood, groen en bruin en materialen als schors en hout met eventueel een klein detail van goud. Goud is sowieso populair de komende winter. Bij dit arrangement komt de goudkleur terug in de onderplaat van kunststof.’’

De buitenste krans is omwikkeld met plakjes zwam, die voor een natuurlijke sfeer zorgen.

Bloem en Blad 11 l 2015

11BwKerstgroen.indd 39

,,De rode rozen geven een warm kerstgevoel, de Cryptomeria heeft een mooie koperkleurige top en de takjes doorbreken het strakke karakter’’, aldus Nico. ,,In het midden staat nu één kaars, maar voor Advent kun je ook vier smalle kaarsen in de krans zetten.’’

Gebruikte materialen 2 strokransen (Ø50 en Ø30 cm), circa 400 gr funghi-plakjes, 3 takken Cryptomeria japonica ‘Elegans’, 5 Rosa Ivanhoe en 5 Rosa Red Naomi, takjes Ligustrum-snoeihout, eventueel kaarsen.

Nico Canters, Hoeckx-Canters BVBA, Manebruggestraat 259, 2100 Deurne-Antwerpen (B), 0032 03 321 34 20, www.cantersnico.be Kwekerij Andromeda, Nieuw Loosdrechtsedijk 105b, 1231 KN Loosdrecht, (035) 582 05 40, www.bladgroen.nl

39 12-11-15 15:03

1

Neem een rol decoratief koperkleurig kippengaas en knip er een stuk vanaf dat groot genoeg is om royaal om de koperen vaas heen te zetten. Bevestig de twee zijden aan elkaar zodat een regelmatige cilindervorm ontstaat.

3

Vul de vaas met steekschuim en plaats een blok op de vaas. Verbind deze twee delen aan elkaar door verschillende bamboestokken door het blok steekschuim te steken. Snijd smalle stroken steekschuim uit een blok en bevestig deze ook aan het grote blok dat op de vaas staat.

5

Zorg voor een geleidelijk verloop naar de donkergekleurde chrysanten.

40 11BwKerst Bloomtube.indd 40

2

Weef een gekleurde gespleten bamboe diagonaal door de cilindervorm. Doe dit op gelijke afstand van elkaar zodat een mooi grafisch patroon ontstaat.

4

Snijd de ruwe vorm bij zodat een regelmatige cilindervorm ontstaat. Snijd bovendien de onderkant schuin af in dezelfde hoek als de vaas. Begin met de licht gekleurde chrysanten in het steekschuim te steken.

6

Laat de donkere chrysanten weer geleidelijk overlopen in de Pernettya-bessen. Sluit af met Vanda-bloemen en steek deze tussen de bessen. Zo ontstaat een duidelijk verloop van licht naar donker binnen de verwerkte bloemen.

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:03

Bloe

2015

Kerst vol glamour Tekst en foto’s: Bloomtube

Glitter en glamour horen bij Kerstmis. De combinatie van glanzend koper met strakke vormen en een grafisch patroon – drie trends bij elkaar – geven bloemwerk een duidelijke jaren twintig look. Joan Stam van Bloomtube laat stap voor stap zien hoe dit glamoureuze kerstarrangement tot stand komt.

www.bloomtube.com

7

Schuif de koker van gaas voorzichtig over het arrangement.

Laat de cilinder als het ware zweven rond het arrangement.

Zet deze vast met enkele gespleten bamboestokjes.

8

Zorg ervoor dat de uitvoering strak is, zodat de grafische lijnen goed zichtbaar blijven. Belangrijk is daarom ook dat de bloemrijke vorm op de koperen vaas strak vormgegeven wordt; elke onregelmatigheid zal namelijk opvallen.

Het eindresultaat.

Bloem en Blad 11 l 2015

11BwKerst Bloomtube.indd 41

41 12-11-15 15:03

Noviteiten

Spathiphyllum ‘Sweet Gino’ Spathiphyllum is een bekende kamerplant die opvalt door zijn ijzersterke houdbaarheid. De nieuwe ‘Sweet Gino’ heeft glanzend groen blad en witte bloemen en is net als alle lepelplanten luchtzuiverend.

Tekst: Leo Miedema Floricode.com, foto’s: Floricode.com

Spathiphyllum behoort tot de Araceae en is dus familie van Anthurium. Dit is terug te zien aan de bloeiwijze van kolf en schutblad. De plant heeft de Nederlandse volksnaam lepelplant. Peace Lily is een Engelse volksnaam voor Spathiphyllum. Hoewel het geen lelie is, lijkt het witte schutblad wel een hoog gestoken witte vlag: teken van overgave, genade en vrede.

,

I

k herinner me dat in 1970 Spathiphyllum wallisii het ouderlijk huis binnenkwam. Moeder was als de dood voor sigarettenrook. Die zou volgens haar in een mum van tijd de mooie witte bloeiwijzen verkleuren tot geelbruine monsters.

Mijn ouders leven niet meer. De plant wel. Een ijzersterke kamerplant dus, maar wel overtroffen in kwaliteit door talloze hybriderassen’, schrijft Leo Miedema van Floricode.

Sphatiphyllum wallisii is beschreven door Gustav Wallis (1830-1878), een Duitse plantenverzamelaar die de plant in 1874 vond in Columbia.

De eerste cultivar die bekend werd, is Sphatiphyllum x clevelandii, ook wel als ras ‘Clevelandii’ aangeduid. Het is een in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw populair geworden kruising, uitgevoerd door de Amerikaan Daniel Cleveland (1838–1929).

Onzeker is of hier Spathiphyllum kochii is gekruist met Spathiphyllum patinii.

Hybridekruisingen Het merendeel van de cultivars die vanaf de negentiende eeuw zijn ontwikkeld, zijn hybridekruisingen.

Naast eerdergenoemde soorten zijn bijvoorbeeld Spathiphyllum floribundum gebruikt vanwege diens rijke bloei en Spathiphyllum cannifolium vanwege zijn geur.

42 11Noviteiten Floricode.indd 42

Het sortiment kan tegenwoordig onderverdeeld worden in minirassen met kleine bloemen tot 1,5 m grote kantoorplanten. Inlanders gebruik(t)en het blad van Sphatiphyllum cannifolium voor het geurig maken van tabak. Jonge bloeischeuten en jong blad van Spathiphyllum kochii worden ook wel gegeten als groente; terwijl de plant eigenlijk wordt aangemerkt als licht giftig door de aanwezigheid van calciumoxalaatkristallen. Interessanter is de conclusie van een door NASA uitgevoerd onderzoek. Spathiphyllum is luchtzuiverend. In huiskamers en kantoorruimten zuivert de plant de lucht van giftige stoffen, afkomstig van onder meer aanwezige kunststoffen en slecht afgestelde warmtebronnen.

Naam: Kenmerken: Herkomst: Houdbaarheid: Verkrijgbaarheid: VBN-nummer: Veiling: Verzorging

Spathiphyllum ‘Sweet Gino’ kamerplant tot 50 cm hoog; blad lancetvormig, glanzend groen; bladgrootte tot 10 x 30 cm; bloeiwijze breedte 7,5 cm, lengte 14 cm; bloemkleur wit Midden- en Zuid-Amerika meerdere jaren jaarrond 117678 FloraHolland Connect de plant acclimatiseert gemakkelijk, maar vermijd wel fel zonlicht en houd de grond licht vochtig; voorkom te veel water; in de zomer regelmatig bijmesten bevordert de bloeirijkheid

Kerst Het nieuwe rijkbloeiende ras ‘Sweet Gino’ is geselecteerd om juist met Kerstmis er op zijn mooist uit te zien.

Behalve dat de plant in een kerstdecoratie niet zal misstaan, zal hij zeker ook de kaarslucht tijdens de kerstdagen zuiveren. En zijn witte schutblad past goed bij het thema ’vrede op aarde’.

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:03

Blo

2015

Hypericum ‘Allloco’ Coco Casino Bij Hypericum zijn de bessen misschien nog wel bekender dan de bloemen. Door intensieve veredeling zijn veel nieuwe besvariëteiten op de markt gekomen, waaronder de glanzend roze Hypericum Coco Casino.

Tekst: Leo Miedema Floricode.com, foto’s: Floricode.com en Florius Flowers

Het geslacht Hypericum behoort tot de familie van de Hypericaceae, voorheen de Clusiaceae.

Tot het geslacht behoren bijna 470 soorten. Een algemene Nederlandse aanduiding is hertshooi.

De wetenschappelijke naam is een samenvoeging van de Griekse woorden hypo (= onder) en ereiko (= heide).

O

ver de hele aardbol is Hypericum te vinden; van nature of ze zijn er geïntroduceerd als siergewas of voor medicinale doeleinden en van daaruit verwilderd. In Australië bijvoorbeeld worden Hypericum androsaemen en Hypericum perforatum (sint-janskruid) omschreven als hinderlijke invasieplanten.

Linnaeus beschreef Hypericum in 1753 in zijn Species Plantarum. Het middelgrote geslacht is tussen 2007 en 2012 na een diepgaand onderzoek opgedeeld in 36 secties op grond van morfologische kenmerken (vorm en bouw) en biogeografische verspreiding. Hypericum komt als kruidachtige gewas en als heester voor in gematigde streken of hoger in de bergen in tropische gebieden.

Hertshooi als medicijn werd vooral ingezet tegen een te hoge slijm- en galproductie, maar ook voor wondheling en andere vormen van bloedvloeiingen. Pedanius Dioscorides, een Romeinse arts en botanicus van Griekse komaf, beschreef in de 1e eeuw de plant onder de namen koris, hypericon en askyron in Materia Medica, een standaardwerk voor de kruidengeneeskunde. Niet bekend is welke soort of soorten hij precies gebruikte. Het sint-janskruid, dat in heel Europa is te vinden, zit hier bij net als Hypericum androsaemum, een euro-aziatisch soort, die ook wel

Bloem en Blad 11 l 2015

11Noviteiten Floricode.indd 43

bekend is onder de naam Tutsan. Dit is een verbastering van Toute saine (= alles helend).

Bessen Hypericum heeft ook een reputatie als siergewas opgebouwd. De goudgele bloemen verschijnen tussen juli en september, maar daarmee stopt de sierwaarde niet. Er ontstaan bessen die op zichzelf weer een nieuwe markt openen. De rol van de snijheester voor de bes is in Europa ontwikkeld, maar heeft intussen de wereld veroverd. Hypericum androsaemum vormt samen met de natuurlijke hybride Hypericum x inodorum de ruggengraat. De laatste is een kruising tussen Hypericum androsaemum en Hypericum hircinum en is in 1768 beschreven door Miller.

Door intensief veredelingswerk zijn er nu meerdere besvormen en formaten. Ook de kleur is niet langer alleen rood tot roodbruin; ook witte, roze en groene bessen zijn beschikbaar. Hypericum Coco Casino heeft een roze bes. Het ras bestaat al wat langer, maar komt vanaf nu regelmatiger en in grotere aantallen op de markt. De kleur sluit goed aan bij de huidige mode. De bes is daarom ook uitermate geschikt om de komende tijd verwerkt te gaan worden in kerstarrangementen.

Naam: Kenmerken:

Herkomst: Houdbaarheid: Verkrijgbaarheid: VBN-nummer: Veiling: Verzorging:

Hypericum ‘Allloco’ Coco Casino stelen vertakt lichtbruin, naar top lichtgroen; blad eivormig, donkergroen; bloeiwijze eindstandige bijschermen; bladgrootte 5-7,5 cm; bessen glanzend roze; besgrootte circa 1,2x1,3 cm noordwest- en zuidwest-Europa, noordwest-Azië twee weken jaarrond 113319 FloraHolland-vestigingen sterke snijtak; goed te combineren in gemengd boeket of arrangement

43 12-11-15 15:03

1

Vrolijke anjers

Tekst: Jeannet Hooftman, foto's: Gerdien de Nooy

Anjers stijgen in populariteit. De vele vrolijke kleuren, de nieuwe ontwikkelingen in het sortiment en de goede houdbaarheid op de vaas zijn daar debet aan. Voor telers is de bloem echter niet altijd makkelijk, waardoor veel nieuwe rassen weer van het toneel verdwijnen. Op deze pagina’s een overzicht van dit jaar gepresenteerde noviteiten die het tot nu toe goed lijken te doen.

2

44 11Snijbloemen anjer.indd 44

3

4

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:04

Bloe

1

2015

5

6

7 1

Een vrolijk arrangement op de Keukenhof dit jaar met een keur aan variëteiten die mooi combineren.

2

Dianthus ’Everest’ is een sterke witte anjer met een grote bloem. Op de vaas ontpopt hij zich tot de meest witte cultivar.

3

Dianthus ’Skadi’ is een noviteit met een frisgroene kleur.

4

Dianthus ’Thalia’ heeft een frisse kleur die aan de rand lichter is. Hij produceert veel bloemen, maar is wel lastig op lengte te krijgen.

5

Dianthus ’Megan’ is een goede, puur oranje cultivar met een stevige steel, een goede houdbaarheid en een grote bloem.

6

Dianthus ’Kirsi’ is een cerise anjer die niet snel blauwe randen krijgt, wat bij anjers in deze kleur vaak een manco is.

7

Dianthus ’Dark Farida’ is intenser van kleur dan de gewone Farida.

De anjers in dit artikel zijn als noviteit gepresenteerd tijdens de anjershow op de Keukenhof van dit jaar.

Bloem en Blad 11 l 2015

11Snijbloemen anjer.indd 45

45 12-11-15 15:04

Tomas De Bruyne:

’Inzicht en creativiteit vormen basis EMC-programma’ Tekst en foto’s: Cornéline Lanooy

Mogelijkheden zien in al het materiaal dat je in je handen krijgt.

Daar draait het om in de opleiding European Master Certification Program (EMC) die Tomas De Bruyne heeft ontwikkeld voor het bloemenvak. In augustus gaf hij de eerste lessen in Europa, aan 23 studenten bij het Boerma Instituut in Aalsmeer.

V

Tomas De Bruyne.

46 11EMC-programma.indd 46

oor het eerste deel van het European Master Certification Program (EMC) streken eind augustus 23 internationale bloemisten/arrangeurs neer bij het Boerma Instituut in Aalsmeer. Daar kregen ze vijf dagen les van de Belgische arrangeur Tomas De Bruyne die de opleiding samen met zijn Canadese collega Hitomi Gilliam (Design358) heeft ontwikkeld (zie kader).

In het eerste deel staan alle vormgevingsbeginselen en basisvaardigheden op het ge-

bied van techniek, materiaalkennis, vormen, kleurgebruik enzovoort centraal. ,,Eigenlijk de kennis die je als bloemist al moet hebben, maar dan uitgebreider en dieper uitgewerkt.

Ik vind het belangrijk om de cursisten te leren dat ze in al het materiaal dat ze tot hun beschikking hebben, levend of niet, mogelijkheden leren te zien. Met alles moeten ze iets kunnen maken, dat is creativiteit! Het hele programma draait erom hoe je met je creatieve geest een eigen stijl kunt ontwikkelen.’’ Tomas demonstreerde dit door een bruidsboeket te maken waarin een deel van een oude lamp was verwerkt. ,,Het recyclen van materialen vind ik mooi. Er wordt veel te veel weggegooid, waarmee juist nog mooie dingen te maken zijn.’’

Energie De deelnemers – bloemisten en arrangeurs uit Nederland, België, Frankrijk, Engeland

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:05

Bloe

2015

Tomas De Bruyne gaf eind augustus het eerste deel van het EMCprogramma aan cursisten bij het Boerma Instituut. Vijf dagen leerden de deelnemers de vormgevingsbeginselen, (basis)technieken en vaardigheden van het bloemenvak.

De basis van dit bruidsboeket is gemaakt van een deel van een oude lamp. Tomas: ,,Het recyclen van materialen vind ik mooi. Er is nog zoveel te doen met ‘oude’ materialen?’’

Tomas: ,,Spanning, kleurgebruik en minimalisme: deze drie thema’s komen samen in dit arrangement.’’

RoemeniÍ, Zwitserland, Oostenrijk, Dubai, Singapore en IndonesiÍ – zijn allemaal leergierig en willen van alles weten van Tomas. ,,Hij is ÊÊn brok energie en biedt ons veel inspiratie.

Tijdens deze dagen ben ik echt een spons, ik zuig alle kennis op. Hij geeft goed en duidelijk les, en stelt ons zelf ook veel vragen, dat vind ik leuk. Ik ben benieuwd hoe straks deel twee - de zelfstudie - zal gaan; dan komt het aan op je zelfdiscipline’’, aldus een Roemeense cursist.

Van het Boerma Instituut volgen drie docenten de opleiding. ,,Wij vinden het EMC-programma heel geschikt voor onze docenten, omdat het lesprogramma uitdagend is. Je hoort bekende dingen, maar leert ook nieuwe technieken en echt te kijken met andere ogen naar allerhande materiaal. In 2017 vindt hier de tweede editie van het programma plaats en kiezen we waarschijnlijk voor een vakantieperiode, zodat nog meer docenten, ook van andere scholen, mee kunnen doen’’, legt Jacqueline Boerma uit. De groep die in augustus is gestart, zal afstuderen in september 2016.

www.emcprogram.com, www.tomasdebruyne.com en www.boerma.nl www.bloemenblad.nl/vakmanschap

Bloem en Blad 11 l 2015

11EMC-programma.indd 47

,,Puur de bloemen en de piercingstechniek staan centraal in dit arrangement. We hebben het ‘nulgroeipunt’ aangehouden, ofwel we houden geen rekening met de bloemstelen’’, legt Tomas uit.

Wat is het EMC Programma?

De praktische opleiding European Master Certification is er op gericht om de cursisten aan de slag te laten gaan met hun eigen creativiteit en te leren van anderen.

Ze leren bloemen te verwerken voor verschillende aangelegenheden en leren nieuwe designs, vormenleer, kleurencombinaties, kunstgeschiedenis, technieken en materialen. Het programma leert de deelnemers om beter en anders naar bloemen en materialen te kijken zodat verschillende mogelijkheden om deze te gebruiken, zichtbaar en toepasbaar worden.

Emotie (Advanced Class) en functionaliteit worden gecombineerd met vaardigheden en kennis (Foundation Class) om competitief te kunnen zijn in de (internationale) bloemensector. ,Hoe competenter en gekwalificeerder de bloemist, hoe beter hij/zij in staat is om voorop te lopen met stijl en trends in zijn omgeving’’, aldus Tomas De Bruyne, mede-ontwikkelaar van EMC. Drie delen Het EMC Programma bestaat uit drie delen, zodat voldoende tijd genomen wordt om alle kennis uit te diepen; elke twee jaar start een nieuwe cyclus: t %FFM 'PVOEBUJPO $MBTT IJFSJO LPNFO BMMF CBTJTTLJMMT UFDIOJFLFO FO LFOOJT WBO IFU bloemenvak aan bod tijdens vijf aangesloten dagen. t %FFM 4FMG 1SBDUJDVN EF EFFMOFNFST NPFUFO [FMG BDIU NBBOEFO UPU FFO KBBS BBO EF slag met praktische opdrachten. Hun werkstukken worden in deze periode digitaal beoordeeld door Tomas De Bruyne en Hitomi Gilliam. t %FFM "EWBODFE $MBTT JO [FT BBOFFOHFTMPUFO EBHFO ��O SVTUEBH HBBO EF DVSTJTten onder leiding van Tomas aan de slag met de thema’s passie, emotie, functionaliteit, kleurenleer en kunst. Dit gedeelte vindt plaats in Brugge en Parijs, waar onder NFFS IFU -PVWSF XPSEU CF[PDIU %FFM XPSEU BGHFTMPUFO NFU FFO FJOEFYBNFO %F QSJK[FO [JKO BMT WPMHU EFFM LPTU Ƚ EFFM Ƚ FO EFFM Ƚ %FFM LBO FWFOUVFFM PPL MPT HFWPMHE XPSEFO EFFM FO [JKO BMMFFO UF WPMHFO BMT EFFM HPFE JT afgesloten.

47 12-11-15 15:05

Ondernemerschap Gefeliciteerd met het winnen van de Flowercup! Hoe voelt dat? „Heel fijn. Als je meedoet, hoop je altijd dat je goed eindigt, dat je in ieder geval een redelijk aantal punten hebt. Vorig jaar was ik zesde geworden. Door een computerstoring hoorden we dat niet dezelfde avond, maar pas de volgende dag. Dit jaar zei ik: ik zou het fijn vinden als ik op het podium terecht zou komen. Als het dan zo uitpakt, daar kun je alleen maar van dromen. Ik had ook echt moeite om naar het podium te lopen. Mijn benen wilden helemaal niet meewerken.’’

Je was derde in Venlo, met welke verwachtingen ging je naar de finale? „Je gaat natuurlijk wel vergelijken wat de puntenscores in andere regio’s zijn. Die waren hoger dan in Venlo. Ik heb me daar niet zo door laten afleiden. Het is een momentopname. Een jury is misschien de eerste keer ook iets strenger, ik weet het niet. Ik heb het losgelaten, je moet het toch zelf doen.

Ik vond dit wel een heel moeilijke opdracht waar ik goed over na moest denken. De brief heb ik echt vaak gelezen. Tien keer is nog te weinig. Ik heb hem ook aan anderen laten lezen. Door dat te doen, heb ik alles beter geanalyseerd. Ik heb ook alles opgeschreven. Iedere keer viel weer een ander woordje op. Het moest een boeket zijn, maar ook een royaal boeket. Die kleine steekwoordjes heb ik echt ter harte genomen, beter dan de andere keren. En ik heb het stuk op allerlei manieren laten oppakken. Dus niet alleen in het midden, maar ook aan de uiteinden. In de voorronde had ik daar geen rekening mee gehouden en zakte het door in het midden.

Dat heeft mij toen punten gekost.’’

Doe je vaker mee aan wedstrijden? „Ik doe nu drie jaar mee met wedstrijden.

Ik heb twee keer met de VBW-Flowercup meegedaan en tussendoor aan wedstrijden bij FloraZon. Ik vind het leuk om steeds weer geprikkeld te worden. Je brengt jezelf naar

48 11Interview Lily.indd 48

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:05

Bloe

2015

Interview Lily Beelen, Just Lily, Horst

Meedoen aan wedstrijden levert zoveel op Tekst: Jeannet Hooftman, foto: Gerdien de Nooy

Lily Beelen (46) is dit jaar de winnares van de VBW-Flowercup. De freelance bloemiste uit Horst vindt het belangrijk om zichzelf steeds weer opnieuw uit te dagen en te verbeteren. Meedoen aan wedstrijden kan ze iedereen aanbevelen. ,,Als je langer in het vak zit en het gevoel hebt dat je een uitdaging nodig hebt: doe mee. Je steekt er zoveel van op.’’ een ander niveau. Plus je hebt meteen een leuk stuk waarmee je mensen in de winkel en cursisten kunt inspireren.’’

Vertel eens iets over je achtergrond? „Ik ben begonnen met een administratieve opleiding. Voor een praktijkopdracht koos ik een bloemenzaak uit en dat pakte iets anders uit dan gepland. In plaats van naar de Meao ben ik toen naar de tuinbouwschool gegaan. Op mijn 21e heb ik mijn Meesterbinderopleiding in Vught voltooid.

Vervolgens heb ik 25 jaar lang voor verschillende bloemisten gewerkt. Vijf jaar voor Insulinde in Eindhoven, acht jaar bij Nizza en twaalf jaar bij Berly-Fleur. Na Nizza ging ik voor een bloemiste workshops geven, want dat wilde ik in de toekomst voor mezelf gaan doen. Na een jaar nam Liny Nelissen van Berly-Fleur dat van haar over en zo kwam ik voor Liny te werken, voornamelijk om cursussen en workshops te geven en op de zaterdagen hielp ik mee in de winkel.

Daarnaast heb ik samen met mijn vriendin José Thielen sinds vier jaar een groot workshopbedrijf: Op den Herenbos. We doen niet alleen aan bloemschikken maar maken ook collages en combinaties met schilderen. We hebben meer dan 390 vaste klanten. Ieder jaar geven we 35 vaste workshops. Er is heel veel vraag naar voor familie- en bedrijfsfeestjes. Op loopafstand kunnen de deelnemers een lunch krijgen. Die combi, daar is veel vraag naar.

Sinds juli dit jaar werk ik freelance, niet alleen voor Berly-Fleur, maar ik ben ook door andere bloemisten in te huren. Vorige week stond ik in Sevenum en morgen ga ik naar Duitsland. Door het winnen van de Flowercup hoop ik nog meer kansen te krijgen en deze goed te kunnen benutten.’’

Heb je zelf nooit een winkel willen hebben? „Nee. Ik heb een middenstandsdiploma, dus het had wel gekund. Ik vind het knap hoe mensen met een winkel alles combineren: inkopen, winkel inrichten, mensen

Bloem en Blad 11 l 2015

11Interview Lily.indd 49

begeleiden, administratie, etc. Zelf word ik vooral blij van mijn freelance opdrachten en met mensen omgaan, workshops geven of op een podium staan voor een demonstratie.

In oktober heb ik nog in Straelen (Duitsland, red.) een demonstratie gegeven op de markt waar ik de hele dag Duits heb staan praten. Ik was benaderd via een Duitse bloemist waar ik voor werk. Mijn opdracht was de bezoekers van de markt op een andere manier naar de herfst te laten kijken. Ik moest steeds zeven arrangementen maken waarvan er zes werden verloot. Ik heb dus behoorlijk moeten pezen, maar het geeft een stoot adrenaline.’’

Waar haal jij je inspiratie vandaan? „Sowieso uit de natuur maar eigenlijk overal vandaan. Van beurzen, steden, vakanties, cultuur, maakt niet uit. Een heel belangrijk event vind ik Fleuramour op Alden Biezen. Dat staat in januari al op mijn lijstje.

Daar krijg ik altijd veel inspiratie van. Maar ik kan ook lyrisch worden van de gereedschapafdeling op de bouwmarkt, haha. In koperen buizen kan ik nog iets moois zien. Mijn man moet daar altijd wel om lachen.’’

Wat levert deelname aan wedstrijden je op? „Je creëert altijd kansen om weer mensen te ontmoeten. Afgelopen keer in Venlo heb ik zoveel mensen leren kennen en daardoor weer zoveel nieuwe ideeën opgedaan. Een wedstrijd is een podium om elkaar te ontmoeten en dingen te delen. Je probeert jezelf weer een stukje hoger te tillen. Ik zit al zo lang in het vak, dat ik het belangrijk vind om mezelf uit te dagen. Ik blijf ook wel bij door workshops te volgen. Ik kan het iedereen aanbevelen: als je voelt dat je blijft hangen, doe mee. Op welke plaats je ook eindigt, je haalt er altijd wat uit en de volgende keer denk je er nog beter over na.’’

een grote klus heb, wordt het een ander verhaal, maar zoals het er nu naar uitziet: zeker!’’

Wat is de leukste reactie die je hebt gekregen na je overwinning? „Ik heb echt ontzettend veel reacties gekregen, maar de ontroerendste was op Facebook van iemand die ik niet eens ken.

Hij schreef: ‘Wat een prachtige gelukkige en spontane winnares van de VBW-FlowerCup met een echt hele mooie creatie! Als je op dit niveau als 1e eindigt ben je een Topper!’ Ik vond dat zo’n mooie tekst. Dat geeft je een enorme boost. Iemand die ik niet ken zegt zoiets over mij, dat vind ik heel mooi, heel bijzonder.’’

Wat wil je nog bereiken? „Ik zou het heel leuk vinden om een keer mee te gaan met een buitenlandse opdracht.

Dat zou ik super gaaf vinden. Een uitdaging, en ook heel leuk om met een team zo’n opdracht tot een goed einde te brengen.

Ik denk dat de tijd er nu ook rijp voor is. Ik was altijd thuis als mijn kinderen uit school kwamen, maar nu zijn ze ouder dus ik denk dat het nu rustig kan. Ze gunnen het mij ook.

Ze zeggen mam, nu is het jouw tijd. Ook mijn man staat vierkant achter me.

Samen met Liny heb ik vaak bloemwerk gemaakt voor het rozenfestival in Lottum.

Zulke dingen pak ik graag aan. Wat mij ook erg leuk lijkt, is om een keer mee te helpen met een groot corso. Dat hebben we niet in onze regio. Bij zo’n groep horen en samen aan zoiets te werken, dat zou ik echt heel leuk vinden.

Ik wil je nog een citaat meegeven van Eleanor Roosevelt: ‘De toekomst behoort aan hen die geloven in de schoonheid van hun dromen.’ Ik denk dat iedereen dat op zijn eigen vakgebied kan realiseren. Als je zelf er in gelooft, kun je een heel eind komen.’’

Ga je volgend jaar weer meedoen met de Flowercup? „Als het mij weer gegund is, zeker. Als ik net

Lily Beelen, Just Lily, Horst, (06) 27 32 06 08

49 12-11-15 15:05

718932_.indd 50

16-11-2015 12:02:15

Feike Cats: Het gaat om voldoen aan de verwachting Tekst: Arie-Frans Middelburg, foto: Athenas

,,Klantgerichtheid gaat niet om het geven van de allerhoogste service, maar om het duidelijk aangeven wat de klant kan verwachten.’’

Zo betoogde klantgerichtheidexpert Feike Cats eind september voor zo’n 180 tuinbouwjongeren.

I

n Feike Cats’ relaas kwam naar voren dat bedrijven die niets doen, het risico lopen over tien jaar niet meer te bestaan. Hij doelde op het inzetten van sociale media en websites om veel klanten te bereiken. Door de digitalisering ligt de wereld voor iedereen open. Het biedt enorme kansen om veel enthousiaste klanten te krijgen. ,,Om klanten enthousiast te krijgen, hoeft een bedrijf niet per se de allerhoogste service te verlenen’’, zei Cats. ,,Het gaat om het voldoen aan de verwachting van de klant en dus moet je duidelijk communiceren wat een klant kan verwachten.’’

Verwachtingen kunnen per bedrijf enorm verschillen. Cats: ,,Als een klant bij Albert Heijn de vierde in de rij is, denkt hij: het wordt tijd dat er een extra kassa open gaat.

Een klant die bij Aldi de vierde in de rij is, denkt: het is niet zo druk vandaag. En de vierde klant in de rij bij Jumbo denkt: yes vandaag gratis boodschappen.’’ Aldi is niet minder klantgericht dan andere bedrijven, het heeft gewoon een andere verwachting aan klanten gegeven.

Fouten oplossen Als er iets fout gaat dan dient dat waanzinnig goed opgelost te worden. ,,Als je iets fout doet en je lost het goed op, dan krijg je een hoger cijfer dan als je iets direct goed doet’’, stelde Cats. Hij illustreerde dat aan de hand van een voorbeeld van een keukenleverancier die vijftig keukens perfect afleverde en bij vijftig keukens bewust een onderdeel liet ontbreken. De klanten met een gemankeerde keuken kregen na hun klacht te horen dat het diezelfde middag nog bij hen thuis werd opgelost. ,,Klanten vonden dat geweldig. Ze gaven de keuken-

Bloem en Blad 11 l 2015

11Feike Cats.indd 51

Feike Cats: ,,Fouten maken is niet erg. Als je het maar goed oplost.’’

leverancier een 8,5, terwijl de ontvangers van de perfecte keukens een 7,5 gaven.’’

Een voorbeeld van een bedrijf met een hoge klanttevredenheid is IKEA. Perfect is het bedrijf geenszins. Voor ontbrekende schroefjes moeten klanten zelfs terug naar de winkel. En dan moet ze maar net weten dat de klantenservice bij de uitgang is, anders lopen ze weer het hele gebouw door. ,,Fouten maken is echt niet erg, het gaat erom hoe je ze oplost’’, aldus Cats. Zo geeft IKEA de ontbrekende schroefjes gratis mee, in een tasje met daarop de tekst ’Sorry dat we er niet meteen bij zaten’. Cats: ,,Ze weten dat het fout gaat en maken daar iets leuks van. En de Nederlander zegt op Facebook: dat is gaaf.’’ IKEA weet fouten om te zetten in enthousiasme van klanten. En enthousiasme - door Cats omgetoverd tot klanthousiasme - is waar het om draait.

Een andere klantgerichte organisatie is Jumbo met zijn zeven zekerheden. De supermarkt combineert klantgerichtheid met marketing: de vierde klant in de rij krijgt zijn boodschappen gratis en klanten krijgen een laagste prijsgarantie. Bovendien komen klanten speciaal voor de gratis krop sla die een dag over de datum is naar de winkel en nemen dan ook andere boodschappen mee.

Ook online Klantgerichtheid is niet voorbehouden aan fysieke bedrijven. Er staan ook twee inter-

netbedrijven in de top 6 van meest klantgerichte bedrijven: Bol.com en Cool Blue. ,,Als je bij Bol.com een cadeau voor je schoonmoeder in een zwarte verpakking wil, dan kan dat.’ En Cool Blue, dat 320 webwinkels heeft, is op de site en op Facebook briljant. ,,Ik adviseer iedereen naar de digitale mogelijkheden te kijken.’’

Bovendien opende Cool Blue op verzoek van klanten vijf winkels. Omdat klanten lieten weten het toch prettig vinden om naar een winkel te gaan als iets niet in orde is. ,,Die winkels lijden verlies, maar Cool Blue ziet het als marketingkosten. Ze zijn creatief en luisteren naar de klant.’’ ,,Een leuke vraag aan klanten is: wat doen we goed? Dan weet je wat je succes is’’, aldus Cats. ,,Focus op complimenten. Daar kan je op verder bouwen.’’ En als er dan een klacht is, los die dan op in samenspraak met de klant. ,,Je kunt het pas oplossen als je weet wat de verwachting is. Tevreden klanten leiden uiteindelijk tot verhalen’’, aldus Cats.

En verhalen verspreiden zich razendsnel.

Helaas verspreiden de negatieve verhalen zich tien keer zo snel als de positieve.’’

Arie-Frans Middelburg is redacteur bij het Vakblad voor de Bloemisterij, net als Bloem en Blad een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en Uitgeverij BDU.

51 12-11-15 15:05

Het verplicht houden van jaargesprekken, een afspraak volgens de nieuwe cao, heeft menig ondernemer verbaasd. En verontrust, want hoe doe je dat? Je spreekt je werknemers regelmatig tussen de bedrijven door, maar zo formeel... ,,Juist formeel’’, zegt Marco Maasse, ,,want het helpt ook de ondernemer richting te geven aan zijn bedrijf.’’

Verplichte jaargesprekken in cao Tekst: Paula van der Hulst, illustratie: Peter Moorman

H

et liep niet storm op de inloopdag die de branchevereniging eind september voor haar leden had georganiseerd. De leden konden die dag vragen stellen over de onlangs afgesloten Cao voor de Gespecialiseerde Detailhandel in Bloemen en Planten.

Inhoudelijke vragen waren er ook niet zo heel veel. Het waren vooral de jaargesprekken, voor het eerst in de cao opgenomen,

die aanleiding gaven tot discussie. ,,En daar zijn we blij mee’’, zegt Marco Maasse. Want de directeur van VBW legt graag de achtergronden van dit onderdeel uit.

Waar naartoe?

Het houden van jaargesprekken dwingt de ondernemer na te denken over zijn eigen bedrijf. Maasse: ,,En dan gaat het niet om meer

Flexibiliteit Binnen grenzen kunnen medewerkers kiezen voor een persoonlijk arbeidsvoorwaardenpakket (Artikel 23, 24, en 25).

Een aantal opties zijn: t NBBOEFMJKLTF VJUCFUBMJOH WBO EF WBLBOUJF toeslag met ingang van 2016. Werknemers die dit niet willen, kunnen aangeven het vakantiegeld jaarlijks, in mei of juni, te blijven ontvangen; t WPMUJKENFEFXFSLFST IFCCFO SFDIU PQ UXJOUJH vakantiedagen en vier bovenwettelijke verlof-

52 11Verplichte jaargesprekken.indd 52

dagen. Per 2016 worden de vier bovenwettelijke dagen uitbetaald. Medewerkers kunnen FS FDIUFS WPPS LJF[FO FFO PG NFFS WBO EF[F WJFS dagen als vrije tijd op te nemen. Voor een fulltimer heeft een vrije dag de waarde van 0,38% van het bruto jaarloon. Als een parttimer vrije UJKE XJM LPQFO WFSLPQFO JT EF CFSFLFOJOHTGBDUPS per uur 0,0528% van het bruto jaarloon. t HFMFHFOIFJE FYUSB WSJKF EBHFO UF LPQFO UPU FFO NBYJNVN WBO BDIU CPWFO PQ EF UXJOUJH wettelijke dagen).

omzet dan het jaar ervoor. De detailhandel is enorm in beweging, het koopgedrag van de consument is grillig en de digitalisering geeft de consument mogelijkheden te kijken, te vergelijken en te kopen waar en wanneer hij wil. Daar moeten winkeliers iets mee. Ze moeten nadenken over de richting die zij op willen. En als ze een koers hebben uitgezet, moeten ze die communiceren met hun medewerkers. Pas als die weten waar je heen wilt en welke bijdrage je daarbij van hen verwacht, kunnen zij hun aandeel leveren aan jouw strategie. Jaargesprekken zijn dus niet enkel een verplichting. Ze geven ook kansen. Kansen voor je bedrijf, maar ook kansen om meer uit de medewerkers te halen’’, aldus Maasse. Hij voegt daar aan toe dat bloemisten hun doelen zodanig moeten formuleren dat ze na een jaar kunnen toetsen of de gestelde doelen zijn gehaald en zo niet, hoe ze kunnen bijsturen.

Klaar voor de toekomst De officiĂŤle ingangsdatum van de cao

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:05

Bloe

2015

Toeslagen De consument wil elk moment winkelen en steeds meer winkels, supermarkten voorop, verruimen hun openingstijden. Doordat de economie beweegt naar een 24/7 beschikbaarheid en winkels vaker en langer per dag open zijn, vervalt het werken op ’bijzondere’ dagen.

Hierdoor vervallen de toeslagen voor werken op bijzondere dagen.

De cao kent dan ook geen zondag- en diplomatoeslag meer en ook geen extra vrije seniorendagen. Alleen voor nachtwerk - tussen 0.00 en 6.00 uur - en voor werken op officiële feestdagen - bijvoorbeeld Koningsdag - geldt nog een toeslag.

De tot 1 mei gehanteerde zondagtoeslag wordt met ingang van 1 januari 2016 vervangen door de flexkeuzetoeslag (Artikel 22).

Afhankelijk van het aantal zondagen dat een medewerker per jaar werkt, krijgt hij een extra flextoeslag op jaarbasis. Deze toeslag wordt maandelijks uitgekeerd. De toeslagtrap ziet er als volgt uit:

Aantal te werken zondagen Toeslag 0 ---1-4 0,5% 5-10 1% 11-16 1,5% 17-24 2% 25-32 2,5% 33-42 3% 43-52 3,5% Voor medewerkers van bloemenzaken die van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat open zijn, zoals op luchthavens en stations, gelden andere afspraken. Deze medewerkers krijgen vanaf 2016 50% toeslag voor het werken op zondag van 7.00-23.59 uur. Voor het werken in de nacht, van 0.00-7.00 uur staat 100% toeslag. Dus als je op zondag werkt van 0.00-12.00 uur, dan krijg je van 0.00-7.00 uur 100% toeslag en van 7.00-12.00 uur 50% toeslag.

Salaris en uitkeringen De salarisschalen (Bijlage 2 bij de cao) worden aangeduid met de letters A tot en met F, overeenkomstig de letters die bij de functie horen.

Per 1 juli 2016 wordt voor de salarisgroepen B tot en met F een extra doorgroeitrede van 1,5% ingevoerd, waarbij de effectieve doorvoering van de salarissen per 1-1-2017 zal zijn.

Alle medewerkers krijgen in december 2015 een eenmalige uitkering van 0,5% van het bruto jaarloon.

Per 1 januari 2016 krijgen alle medewerkers, ongeacht de uitkomst

van het jaargesprek, een salarisverhoging tot het eerstvolgende bedrag van de salarisschaal. Vanaf volgend jaar wordt weer een premie geheven voor het Sociaal Fonds. Van de 0,75% premie kan de werkgever 0,05% verhalen op de werknemer. De gelden in het fonds zijn bestemd voor duurzame inzetbaarheid van de medewerker, stimulering van het vakmanschap en versterking van het ondernemerschap in de branche.

Per 1 januari 2017 stijgen alle bedragen in het salarisgebouw met 1%.

helpen ook ondernemers was 1 mei 2015 en de afspraken lopen tot en met december 2017. Anders dan vorige overeenkomsten, die nog werden gesloten met partijen als FNV en CNV, is de huidige cao afgesloten met de AVV. Dit Alternatief voor Vakbond is een relatief jonge partij die staat voor moderne arbeidsverhoudingen en die werknemers ziet als individuen die in staat zijn zelf te beslissen wat voor hen belangrijk is. Naar verwachting verklaart het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de cao op korte termijn algemeen verbindend. Dit betekent dat hij van kracht is voor iedereen die in de bloemenbranche in Nederland werkzaam is. De nieuwe cao is futureproof. Niet alleen de jaargesprekken duiden daarop. Ook de afspraken over flexibele inzetbaarheid van medewerkers en de mogelijkheden om een persoonlijk arbeidsvoorwaardenpakket samen te stellen, spelen in op ontwikkelingen in de maatschappij.

Dat geldt evenzeer voor het meer prestatiegericht belonen en werken op momenten dat klanten willen kopen, zowel in de winkel

Bloem en Blad 11 l 2015

11Verplichte jaargesprekken.indd 53

Jaargesprek Elk jaar heeft de werkgever een jaargesprek (Artikel 16) met al zijn medewerkers. In dit gesprek komen de ontwikkeling van de onderneming, de persoonlijke ontwikkeling van de werknemer en zijn inzetbaarheid aan bod.

De nieuwe functieomschrijvingen (Bijlage 1 bij de cao) zijn gebaseerd op wat een werknemer doet en presteren moet. Dit heeft tot gevolg dat het hebben of halen van een diploma geen reden meer is voor automatische salarisverhoging. Het realiseren van in het jaargesprek overeengekomen prestaties, is de norm voor beloningsontwikkeling.

Elk jaar wordt gekeken of deze prestaties zijn gerealiseerd en dus of de medewerker als online. In de kaders is een aantal punten uit de cao voor de Gespecialiseerde Detailhandel in Bloem en Planten nader toegelicht.

VBW-leden hebben inmiddels twee exemplaren van het nieuwe cao-boekje ontvan-

in aanmerking komt voor salarisverhoging.

Andere onderwerpen die in het jaargesprek aan bod komen, zijn te volgen opleidingen, inzetbaarheid op korte en lange termijn en de wijze waarop de medewerker vakantietoeslag wil ontvangen. Voor het gesprek is een checklist (Bijlage 4) bij de cao opgenomen.

De jaargesprekken worden vanaf najaar 2015 gevoerd. De eerste keer wordt nog geen prestatieperiodiek op basis van de uitkomst van de beoordeling gegeven. Wel krijgt iedereen die het maximum van de salarisschaal nog niet heeft bereikt een extra periodiek (conform het oude systeem). Vanaf het najaar van 2016 wordt gewerkt met prestatieperiodieken. gen. De volledige tekst is te vinden op: www.vbw.nu/personeel/de-cao. Voor vragen is de cao-helpdesk bereikbaar via (0318) 527 568, keuze 1. www.bloemenblad.nl/ondernemerschap

53 12-11-15 15:05

Anoniem

Bloemen Groot Jebbink in Ruurlo Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy

Dromen - denken - durven - doen. Dat stond op de uitnodiging voor de opening van de ’nieuwe’ winkel Bloemen Groot Jebbink van Marco en Anita Groot Jebbink in Ruurlo. In crisistijd verbouwden zij de ruimte rigoureus tot een moderne winkel waarmee ze weer jaren vooruit kunnen. ,,Soms moet je gewoon doorpakken en iets durven doen’’, aldus de Achterhoekse ondernemers.

54 11Winkel Groot Jebbink.indd 54

V

oor het begin van Bloemen Groot Jebbink moeten we ruim tachtig jaar terug in de geschiedenis. In 1933 startten de grootouders van huidig eigenaar Marco Groot Jebbink (49) in Ruurlo een plantenkwekerij; ze kweekten er onder meer stekchrysanten en cyclamen die ze ook verkochten. Marco’s vader nam het bedrijf in 1966 over en verhuisde naar de huidige locatie in het centrum van het dorp. Op de plek waar ooit een café

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:06

Bloe

2015

Winkel De ruim opgezette winkel biedt veel plaats aan het presenteren van bloemen (links, niet zichtbaar), boeketten, hardware en in deze tijd van het jaar veel kerstproducten. De nieuwe vloer bestaat uit antracietgrijze tegels van 60 x 60 cm, de verlichting aan rails uit halogeenlampen en de meubels zijn gemaakt van vurenhout.

zodat de verkoopruimte verdubbelde van 50 naar 100 m2. In het voorjaar van 2014 startten de bouwwerkzaamheden en een halfjaar later, op 23 september, werd de ‘nieuwe’ winkel geopend. Al de tijd ging de verkoop door.

Een van de grote veranderingen was dat de binderij in de winkel werd geplaatst. ,,Vroeger was die achter bij de kas, uit het zicht van de klanten. We liepen daardoor heel wat meters en hadden tijdens het binden geen contact met de klanten. Het werken in de open binderij vinden we nu veel fijner. Je kunt een praatje maken en mensen zien direct hoe hun boeket eruitziet.’’ Verder werd de complete ruimte gestript en kwamen er een nieuw plafond, nieuwe vloer, verlichting en presentatiemeubels. ,,We hebben niets meegenomen uit de oude winkel, op de toonbank na.

Maar die heeft ook een nieuw jasje gekregen’’, zegt Anita. ,,We wilden echt een nieuwe frisse start maken.’’

Sommige collega’s en klanten reageerden in eerste instantie best een beetje verbaasd over de plannen, vervolgt Anita. ,,In crisistijd zo’n grote verbouwing uitvoeren, is dat niet vragen om problemen, zeiden ze. Maar wij wilden niet langer wachten. Soms moet je gewoon doorpakken en iets durven doen. Niet voor niets hadden we ons motto Dromen – denken – durven – doen op de uitnodigingskaart voor de opening afgedrukt.’’

Complimenten

en sportwinkel waren gevestigd, opende hij een kleine bloemenwinkel met daarnaast een plantenkas. Marco volgde de Middelbare Tuinbouwschool in Nijmegen en is inmiddels met zijn vrouw Anita (46) eigenaar van de winkel. Anita werkt ook nog parttime bij een meubelfabriek.

Vorig jaar besloot het echtpaar een rigoureuze verbouwing door te voeren. Een deel van de woning werd bij de winkel getrokken,

Bloem en Blad 11 l 2015

11Winkel Groot Jebbink.indd 55

De vernieuwde winkel oogst veel lof bij klanten. Ook het team zelf is er erg blij mee. ,,We hebben onze medewerksters continu bij het verbouwingsproces betrokken, omdat zij immers de meeste tijd in de winkel doorbrengen. Zij moeten er makkelijk in kunnen werken’’, aldus Marco. Zelf houdt hij zich voornamelijk bezig met de inkoop van de bloemen en hardware en is hij vaak in de plantenverkoopkas te vinden. ,,Meestal met een bezem in de hand, want we willen dat de hele zaak er altijd netjes en strak uitziet’’, zegt Anita lachend.

De verdubbeling van de presentatieruimte wordt ten volle benut. ,,We dachten eerst nog dat we moeite zouden hebben om de ruimte te vullen, maar dat is geen enkel probleem.

We kunnen nu veel mooi aardewerk neerzetten en dat verkoopt goed. Mensen kunnen hier terecht voor een grote pot, maar ook voor een cadeautje. De winkel biedt volop

gelegenheid om lekker rond te snuffelen. Op Facebook plaats ik veel foto’s van de winkel en nieuwe collecties en daardoor bouw je een brede klantenkring op. We vinden het belangrijk dat we voor iedereen iets kunnen bieden.’’

Anita erkent dat het belangrijker is geworden om als winkel ‘naar buiten te treden’. ,,Klanten komen niet zomaar meer naar je toe.

Ze kunnen immers overal bloemen kopen.

Met een goede kwaliteit en vaak iets nieuws blijven wij de klanten verrassen. Daarom zijn we ook met Facebook gestart, hebben we al jaren een stand op paleis Het Loo tijdens de kerstfair Spirit of Winter, doen we mee met een regionale fair en hebben we een goede naam opgebouwd met ons rouwwerk.’’ De bloemisten deden afgelopen jaar ook mee met de Mijn Bloemist van het Jaar-verkiezing en hebben dat als positief ervaren. ,,Ook tijdens deze verkiezing kregen we als tip mee om ons meer te profileren en zichtbaar te blijven voor bestaande en nieuwe klanten.’’

Kerst Dat profileren gebeurt ook in de kersttijd, die bij Bloemen Groot Jebbink half oktober begint. Dan komen de eerste kerstdecoraties en -cadeautjes in de winkel. ,,Onze ervaring is dat mensen al best vroeg cadeautjes voor kerst kopen. De verse materialen, zoals kerstboeketten, zetten we na Sinterklaas klaar.’’

Inspiratie doen de bloemisten op Christmasworld op en de daar gepresenteerde trendkleuren komen terug in de presentaties.

Dit jaar is dat veel koper, goud en messing. ,,Daarnaast zetten we producten neer die we zelf mooi vinden, zoals kerstmaterialen in basistinten, wit en rood.’’

Het team van Groot Jebbink, v.l.n.r.: Ellen Stokkink, Ellianne Groot Wassink, Erna Nijen Es, Anita en Marco Groot Jebbink en Liesbeth van de Kolk.

55 12-11-15 15:06

Bedrijfsprofiel Naam: Bloemen Groot Jebbink Eigenaren: Marco en Anita Groot Jebbink Start: 1933, op huidige locatie in 1966 Oppervlakte: winkel+binderij: 100 m2, totale oppervlakte 530 m2 Medewerkers: vier parttimers en één zaterdaghulp Doelgroep: midden- tot hoge segment (,,iedereen is welkom’’) Locatie: centrum dorp Verzendorganisatie: Fleurop Adres: Dorpsstraat 57, 7261 AV Ruurlo, (0573) 45 14 07, www.grootjebbink.com

1 2

3

kast

tafel

kast

bloemenpresentatie

keuken/kantine

tafel

etalage

plantenverkoopkas

kast

kast

raam

15 m etalage

toonbank

kast

buitenpresentatie

binderij

tafel

1

Koper, goud en messing zijn veelgeziene kleuren in de winkel. ,,Het zijn dé trendkleuren voor de komende winter- en kerstperiode’’, aldus de bloemisten.

2

In het kasgedeelte naast de winkel staan en hangen ook verschillende kerstdecoraties. In het voorjaar staat de kas vol eenjarige planten. Dat koopt Marco direct bij kwekers in, met wie hij al jaren samenwerkt. ,,Een goede verstandhouding met onze leveranciers vind ik belangrijk. Sommige bedrijven kwamen al bij mijn opa en oma over de vloer.’’

3

Vanaf half oktober staat er al kerstbloemwerk klaar, gemaakt van lang houdbare en droge materialen. Vanaf Sinterklaas gaan ook de kerstboeketten de winkel in.

entree

12 m

56 11Winkel Groot Jebbink.indd 56

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:06

Bloe

2015

4 5

7 6

8

4

Dit kasje trekt veel bekijks. Elk seizoen wordt de presentatie hierin aangepast. Nu voeren rode kerstmaterialen de boventoon; in de zomer liggen er bijvoorbeeld schelpen in.

7

5

Voor iedere klant, of die nu een dikke of minder dikke portemonnee heeft, biedt Groot Jebbink volop (kerst)cadeaus aan.

6

Voor inspiratie voor de feestmaanden gaan ze naar diverse beurzen zoals Christmasworld in Frankfurt.

8

Een draaiende guirlande vol kerstdecoraties is een van de blikvangers in de winkel.

De winkel moet er volgens de eigenaren altijd sfeervol en strak uitzien. Leveranciers voor alle hardware zijn: Luimes & Luimes, Jelle Quint, Ter Steege (ook voor buitenpotten), Kaemingk, Dijk Natural Collections, Jodeco Glass, WoodArt, Brynxz en Van der Leeden.

www.bloemenblad.nl/ondernemerschap

Bloem en Blad 11 l 2015

11Winkel Groot Jebbink.indd 57

57 12-11-15 15:06

Het boeket van Bloemen Groot Jebbink Tekst: Cornéline Lanooy, foto: Gerdien de Nooy

In de winkel van Anita en Marco Groot Jebbink in Ruurlo staan veel boeketten klaar. Om verschillende klanten iets te kunnen bieden, variëren de prijzen van €5,95 tot €25 en zijn ook diverse stijlen beschikbaar: van gemengd rond tot een hoog opgaand structuurboeket. De bloemen staan verpakt in melkwit folie of papier klaar, afhankelijk van de kleur van het boeket. ,,En als extra service zijn de bloemen al schuin afgesneden, zodat de mensen dat thuis niet meer hoeven te doen’’, licht Anita toe.

Het kerstboeket op de foto is gemaakt door medewerkster Elianne Groot Wassink. ,,Ik heb het vrij los gebonden zodat het geheel een zwierige, luchtige uitstraling krijgt. De champagnekleurige Asparagus versterkt dat gevoel nog. De bloemen zijn op verschillende hoogten verwerkt, zodat diepte in het boeket ontstaat.’’

Bloemen Groot Jebbink koopt bijna dagelijks bloemen in bij lijnrijder C. de Mooy uit Noordwijkerhout. ,,Het bedrijf belevert al bijna zeventig jaar onze winkel, en we zijn heel tevreden over de kwaliteit van de bloemen.’’ Planten koopt Marco in bij Buurman Planten in Ede en Peter Hendriks in Bemmel. Het perkgoed koopt hij in het voorjaar rechtstreeks in bij verschillende kwekers. De bloemen voor dit boeket zijn ingekocht in week 45.

Als calculatiefactor hanteert de winkel 2,2.

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 4 Rosa White Naomi à €0,90 4 Ornithogalum arabicum à €0,60 3 Euphorbia à €1,10 3 Hippeastrum à €1,85 8 Asparagus à €0,55 Eucalyptus 3 Kerstballen à €1,00 Totaal materialen

€ € € € € € € €

Verkoopprijs

€ 49,50

Vaas: Luimes & Luimes

58 11Boeket van.indd 58

3,60 2,40 3,30 5,55 4,40 2,50 3,00 24,75

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:07

Future Shopping: belevingseconomie komt eraan Tekst: Cornéline Lanooy, foto: Ingimage

Voor wie besta ik als winkelier en waarom? Dit was een van de vragen die aan bod kwamen tijdens het winkelbelevingscongres Future Shopping, in oktober in Amersfoort. Rode draad bij alle sprekers was dat beleving centraal komt te staan in het winkellandschap. ,,Alleen vraag, aanbod en omzet werkt niet meer; gemak en emotie horen erbij.’’

N

ieuwe vitaliteit, belevingseconomie, dienend leiderschap: begrippen die tijdens het jaarlijkse congres Future Shopping bij verschillende sprekers de revue passeerden. ,,De crisis heeft verschraling in inspiratie en innovatie veroorzaakt, retailers zoeken nu weer naar nieuwe inspiratiebronnen. De oude economie van vraag, aanbod en omzet werkt niet langer, het draait nu om beleving, gemak en emotie. Daar bind je klanten mee’’, aldus Désirée Struijk, dagvoorzitter en directeur van Fluvialis Group. ,,Hoe word je weer relevant voor je klanten?

Dat kan door interesse te tonen, te luisteren en open vragen te stellen. De klant moet in jouw winkel immers een reden krijgen om terug te komen. Te vaak zie ik nog ‘introverte ik-mensen’ in winkels staan, terwijl juist ‘extraverte wij-mensen’ nodig zijn. Klanten worden zelfs als lastig ervaren door de winkeliers. ‘Ben ik net bezig met een klus, komt er een klant binnen…’ Dat kan toch echt niet.’’

te verleiden om iets te kopen.’’ Ten slotte benadrukte de marketingmanager het nut van klantvriendelijk personeel. Goed opgeleide en goed geïnformeerde medewerkers kunnen klanten verleiden om te kopen. Wij willen niet alleen de klanten aan ons binden, maar ook de medewerkers. We creëren als het ware een ‘community’.

Relevantie

Verleiden Britta Hall, global retail marketing & visual merchandise manager bij Hunkemöller, sloot zich aan bij het verhaal van Désirée.

Bij de lingerieketen wordt steeds meer aandacht besteed aan het thema beleving in de winkels. Dat gebeurt onder meer door allerlei innovatieve technologische ‘snufjes’ in de winkels toe te passen, vertelde Britta. ,,Zo kan de verleiding al in de etalage beginnen door het gebruik van dynamische verlichting; een systeem dat de kleurtemperatuur en intensiteit van het licht automatisch verandert in de loop van de dag. Ook ‘whispering windows’ hebben we in onze flagshipstore in Antwerpen toegepast: voorbijgangers hoorden via kleine luidsprekers verschillende teksten en geluiden.’’ Britta gaf toe dat lang niet alle technologische innovaties naar behoren werken. ,,Maar wij

Bloem en Blad 11 l 2015

11Future Shopping.indd 59

De entree van een winkel – waartoe ook de buitenpresentatie behoort – kan bepalend zijn hoe lang een klant in je winkel blijft.

hanteren het principe dat je zoveel mogelijk moet uitproberen. En werkt iets niet goed, dan stoppen we er ook weer mee. Maar doe je niks, dan sta je sowieso stil.’’

Hunkemöller introduceerde ook een lounge/koffiehoek speciaal voor mannen. ,,Die kunnen we tijdens het wachten mooi verleiden met een kopje koffie. Mannen vormen in eerste instantie niet de doelgroep van onze winkels, maar zijn natuurlijk wel van harte welkom. En zijn ze eenmaal binnen, dan proberen we ze natuurlijk

Ook Joost Roede, innovatiemanager bij SenseWorld, ging in zijn lezing in op de gevolgen van oprechte aandacht voor de klant. ,,Dan zal de consument zich aan jouw winkel verbinden, ook al is de ‘honkvastheid van klanten niet meer zo sterk als vroeger.

Maar daar zit ‘m dus juist de uitdaging voor de winkelier: hoe word je weer relevant voor consumenten? Joost benadrukte dat een goed ingerichte winkel – fysiek én online – een voorwaarde hiervoor is. ,,Met een assortiment dat past bij jouw doelgroep. Ga niet alles verkopen, maar kies bewust voor een bepaalde klantenkring. Dat zorgt ook voor herkenbaarheid bij klanten; een tweede voorwaarde voor klantenbinding. We spreken in dat geval van dynamische content: 80% van het assortiment moet vertrouwd zijn voor klanten, 20% mag verrassen.’’

Ook de entree en het vertrek van klanten kunnen volgens de manager een beter beeld geven van je doelgroep. ,,De entree bepaalt hoe lang mensen in jouw winkel blijven, het vertrek bepaalt het begin van een volgend bezoek. Zet dus bij de ingang iets leuks, verrassends enzovoort.’’

Het jaarlijkse winkelbelevingscongres Future Shopping, georganiseerd door The Experience Network, vond 8 oktober plaats bij Smarter Talents in Amersfoort. Voor meer informatie: www.10-europe.com.

59 12-11-15 15:07

,,Werken voor vakbladen, dus voor specifieke doelgroepen heeft mij van meet af aan veel voldoening gegeven’’, zegt SVSdirecteur/hoofdredacteur Elbert van den Berg bij zijn afscheid. Na 35 jaar verlaat hij de stichting waar onder meer Bloem en Blad wordt gemaakt. ,,Bij een vakblad weet je precies voor wie je bezig bent en – het belangrijkste – dat de berichtgeving er toe doet. Het is immers vakinformatie.’’

Elbert van den Berg: ’Vakbladen horen erbij. Uiteraard’ Tekst en foto: Hans Neefjes

,,

D

e sierteelt kan zich aanpassen en blijven vernieuwen. Dat heeft de sector al eerder bewezen. Misschien is dat wel wat op mij in al die jaren de meeste indruk heeft gemaakt: het vermogen om zich aan te passen. Dat geldt in feite voor alle sectoren en doelgroepen waarvoor de Stichting Vakinformatie Siergewassen (SVS, zie ook kader Elbert van den Berg) actief is. Ik vind het fascinerend dat we daar via onze titels middenin zitten.

Als hoofdredacteur en directeur ben je naar buiten toe misschien ’het gezicht’, maar we doen het met elkaar. Ik heb 35 jaar met veel plezier samen met de redacties gewerkt. Ik heb geprobeerd bij te dragen aan een cultuur waarin mensen elkaar met respect behandelen. Een plek waar je met plezier werkt, waardering krijgt en elkaar met open vizier

60 11Elbert.indd 60

benadert. Afgemeten aan het grote aantal lange dienstverbanden is het blijkbaar goed toeven bij de SVS. Ik vind dat ook belangrijk voor redacties. De titels zijn in grote mate afhankelijk van de expertise van de werknemers. Hun basiskennis en ervaring maken dat ze weten wat er in een sector speelt en waarover zij moeten schrijven. Pas dan kan je informatie brengen waar de lezer iets aan heeft en waar hij op kan vertrouwen.

Ik haal voldoening uit het feit dat lezers de bladen op inhoud waarderen. Kwalitatief zijn de bladen (Bloem en Blad, Vakblad voor de Bloemisterij, Tuin en Landschap en De Boomkwekerij) onderscheidend in de markt. Dat weten we uit lezersonderzoek.

Ik noemde al de samenwerking met zeer gemotiveerde medewerkers in de redacties.

Samen bezig zijn met iets dat er toe doet en

dingen maken die tastbaar zijn als blad of die op internet verschijnen, dat is mooi. Je ziet onmiddellijk resultaat van je inspanningen.’’

Internet én print Internet hoort nadrukkelijk bij deze tijd, vindt Van den Berg. ,,Maar het verdienmodel van internet is best lastig en de techniek verandert razendsnel. Daarom is het zo moeilijk om te bepalen hoe en in welke mate je er als titel op in moet zetten. Het houdt mijn inziens geen stand dat de informatie via internet gratis moet zijn. De productie van informatie kost nu eenmaal geld. Recent lezersonderzoek heeft uitgewezen dat abonnees informatievoorziening via internet belangrijk vinden, maar dat print er nog heel sterk toe doet. Ik denk dat de verhouding internet: print bij de titels van de SVS nu

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:07

Bloe

2015

Van krant naar vakbladen

Geboren Westlander Elbert van den Berg (1953) genoot na de HAVO bij de Sijthoff Pers zijn journalistieke opleiding. Hij was enkele jaren sportverslaggever toen hij via de familie van zijn vrouw, dochter van een rozenkweker, ’in aanraking’ kwam met een vacature bij Stichting Vakblad voor de Bloemisterij. Hij begon daar 1 januari 1981 als adjunct-hoofdredacteur. In 1984 werd hij algemeen hoofdredacteur en directeur. Bloem en Blad en Tuin en Landschap waren toen al als aparte titels ontstaan uit het Vakblad voor de Bloemisterij. Later kwam daar ook De Boomkwekerij bij en veranderde de naam van de stichting in Stichting Vakinformatie Siergewassen (SVS). Van den Berg bleef directeur en kort na de eeuwwisseling werd hij tevens hoofdredacteur van het Vakblad voor de Bloemisterij.

bladen die lezers, bedrijven of andere partijen naar de mond schrijven. Onze vakbladen kan je typeren als ’communities’. We zijn er voor en in belangrijke mate ook door de lezers. Alleen met hun betrokkenheid kun je succesvol invulling aan bladen geven.’’

Onafhankelijkheid Elbert van den Berg: ,,Bij een vakblad weet je precies voor wie je bezig bent.’’

goed is. Internet is, net als de sociale media dat zijn, vooral belangrijk voor het nieuws en voor het delen van foto’s en films. Een (vak)blad richt zich meer op de duiding van nieuwe ontwikkelingen en op bijvoorbeeld reportages. Onze abonnees geven nog steeds aan dat ze het lezen van een fysiek blad makkelijker vinden dan lezen op een computerscherm.

Vakbladen spelen een belangrijke rol en de titels van de SVS worden serieus genomen. Dat merk je aan reacties uit de sector.

Regelmatig merken we in het veld en op de redactie dat onze artikelen scherp in de gaten worden gehouden door voor- en tegenstanders van een bepaald item. In het duiden van ontwikkelingen en het brengen van nieuws, komt onze rol als onafhankelijke partij extra sterk naar voren. We maken geen

Bloem en Blad 11 l 2015

11Elbert.indd 61

Volgens Van den Berg is en blijft onafhankelijkheid een van de belangrijkste succesfactoren. ,,Met het brengen van ’gekleurde’ informatie kan je wellicht kortstondig meer geld verdienen, maar hoe lang lukt dit? En wil de lezer daar wel voor betalen? Met de veelheid aan informatie die je in de markt, in de brievenbus en op je beeldscherm vindt, wil je toch weten waar je aan toe bent. Je wilt een onafhankelijk baken. Dat baken wil en kan de SVS zijn.

Het aantal bedrijven, lezers en adverteerders neemt af. Dat is een autonome ontwikkeling. Het is daarom een uitdaging voor alle titels van de SVS om in de betreffende sectoren een baken te blijven. We hebben de status opgebouwd dat we informatie verzamelen, die selecteren en uiteindelijk veredelen tot objectieve producten. Soms behandelen we zaken niet, of later, of op een andere manier dan de bron wenst. Dat hoort bij het proces en dat kunnen we uitleggen.

De SVS heeft de menskracht, de kennis en de netwerken om actief op zoek te gaan naar informatie. Als je elkaar open en met respect behandelt, is er veel mogelijk. Ook in de toekomst. We hebben elkaar nodig. Lezers en bedrijven zijn niet alleen bronnen van informatie, ze zijn tevens van onschatbare waarde voor het duiden en veredelen van de informatie. Dat blijft zo.’’

Ook commercieel Tot nu toe verzorgde de SVS de redactionele inhoud van bladen en websites, terwijl een uitgever verantwoordelijk was voor het commerciële deel (onder meer advertenties en abonnementen). Het bestuur kiest ervoor om vanaf 2016 óók de verantwoordelijkheid voor het commerciële deel in huis te halen. ,,Ik kan me die keuze voorstellen’’, zegt Van den Berg. ,,Het kan leiden tot meer betrokkenheid bij lezers en bedrijven en wellicht ook tot nieuwe producten. Het is ambitieus en spannend tegelijk. Ik hoop van harte dat de SVS deze aanpassing succesvol weet door te voeren.’’

De samenwerking met de uitgevers is jarenlang voor beide partijen goed verlopen.

Zowel uitgevers als het bestuur van de SVS zagen de meerwaarde van onafhankelijke informatievoorziening. De oud-hoofdredacteur: ,,Die opstelling heb ik altijd zeer gewaardeerd. Voor mij heeft de nieuwe koers van de SVS gevolgen. Ik kan me voorstellen dat een frisse wind de organisatie goed doet.

Daar hoop ik ook op. De redacteuren, en uiteindelijk de lezers, verdienen het. Voor mij vormden de SVS en de sectoren een fantastische werkomgeving. Ik bedank de lezers voor hun betrokkenheid bij de bladen, tal van partijen voor de samenwerking en ondernemers voor hun openheid. Ik wens hen en de sector een goede toekomst. Daar horen vakbladen bij. Uiteraard.’’

Hans Neefjes is redacteur bij het Vakblad voor de Bloemisterij, net als Bloem en Blad een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia in Barneveld.

61 12-11-15 15:07

Overzicht van de groothandel. Het aanbod staat gemengd op kleur.

ArthoFleurada in Honselersdijk Tekst: Jeannet Hooftman, foto’s: Gerdien de Nooy

Bloemengroothandels Artho Bloemen en Fleurada zijn in januari samengegaan. Onder de naam ArthoFleurada wordt een breed sortiment bloemen, snijgroen en decoratiematerialen aangeboden, zowel voor de kwaliteitsbloemist als voor de prijskoper. ,,We bedienen de hele markt en we doen alles voor de klant.’’

voor hadden we meer ruimte en mankracht nodig’’, legt Marco Advocaat van Artho uit.

Ferry Vijftigschild van Fleurada: ,,Ook wij wilden groeien en het sortiment verbreden.’’

De koppen werden bij elkaar gestoken en dat resulteerde vanaf januari dit jaar in ArthoFleurada in ‘straat 6’. ,,Een uitstekende keus’’, zeggen beiden.

Meer capaciteit

I

V.l.n.r.: Arjan Heemskerk, Ferry Vijftigschild, Annette Krouwel, Marco Advocaat, Erik van der Ven en Tom Camphens. Jeanet Heemskerk en Christel Steenks waren niet aanwezig.

62 11Groothandel Fleurada.indd 62

n 2011 vestigde Artho Bloemen zich in groothandelscentrum Pyramide in Naaldwijk. Even verderop, in ‘straat 6’ wat officieel Honselersdijk is, zit al sinds de jaren 80 Fleurada. Allebei bloemengroothandels, maar met een verschillende doelgroep. Waar Artho de bovenkant van de markt opzocht, richtte Fleurada zich op de prijskoper. Op het eerste gezicht misschien opmerkelijk dat juist deze bedrijven samenwerking zochten. ,,Wij zaten op een A-lokatie, maar het liep leeg. Wij wilden verder groeien. Er kwamen meer bestellingen via de webshop en daar-

De samenvoeging van beide bedrijven leverde, zo stellen de bedrijfsleiders, een groot en sterk team waarvan alle neuzen van het negenkoppige team dezelfde kant op staan. Marco: ,,Als je twee specialiteiten goed kan laten samensmelten, bedien je alle markten. Klanten van Fleurada zien veel meer exclusiviteit en gaan daar ook gebruik van maken. Onze klanten zien een aanbod scherp geprijsde artikelen erbij komen. Ook daar kunnen ze gebruik van maken. Eén plus één is meer dan twee. We vullen elkaar aan.’’

In de cash-and-carry staan de artikelen op kleur. Langs de linker zijwand staan de zogenoemde aanbiedingsartikelen. ,,Mensen

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:07

Bloe

k

2015

Groothandel

Bijzondere gerbera’s, dahlia’s en anthuriums (op water) maken deel uit van het sortiment.

die voor een aanbieding komen, kunnen hier meteen heen gaan en snel inkopen.’’

Dagelijks kopen de zes inkopers (op afstand) op de klokken van Aalsmeer, Rijnsburg en Naaldwijk. Ook worden veel producten rechtstreeks van kwekers ingekocht, zoals rozen, gerbera’s, lisianthus en dahlia’s.

Het kwaliteitsniveau is gehandhaafd, stellen de bedrijfsleiders. Marco: ,,De kwaliteit moet altijd goed zijn, ook als we iets goedkoops aanbieden moeten klanten ervan uit kunnen gaan dat het goed is. Natuurlijk is het een kwestie van wennen en vertrouwen.

Onze prioriteit is om A1 kwaliteit te verkopen en onderscheidend, breed en scherp te zijn.

We bieden ook veel service en gezelligheid.’’

Ferry: ,,Het warme gevoel is zo belangrijk, daarmee kan je een gunfactor creëren. We ervaren dat de klanten hier niet alleen voor de inkoop te komen. Ze vinden het ook leuk om een kopje koffie te drinken en er een uitje van te maken. Door onze manier van werken winnen we klanten van de directe omgeving.’’

bloemen blind kunnen pakken, stellen ze. De versheid wordt door het computersysteem automatisch bewaakt.

Webshop De webshop toont realtime foto’s. Alle producten die binnenkomen, worden meteen op de foto gezet. De groothandel heeft het certificaat van Fair Flowers Fair Plants (FFFP). Ook dit staat op productniveau in de webshop aangegeven. De webshopinkopen nemen toe, maar toch komt nog tweederde à driekwart van de klanten de bloemen zelf ophalen. ,,Mensen willen de bloemen toch liever zelf zien.’’

Wie via de webshop bestelt, krijgt de bestelling óf dezelfde dag, óf de volgende dag

voor 8.00 uur in de winkel geleverd. Zowel ’s morgens als ’s middags rijden er twee tot vijf auto’s, afhankelijk van de drukte. Bij een minimum order van €150 bedragen de bezorgkosten in Nederland €10.’’

Ferry: ,,Wij waren van huis uit stampen en verkopen. Ik ben een man van de oude stempel, maar het is allemaal veranderd. 24 uur klaarstaan voor de klant is belangrijk.’’

Hij is enthousiast over de samenwerking. ,,Het geeft me een heel warm gevoel. Het geeft me zo’n drive, elke dag weer. Iedereen zei: dat kan niet samen. Maar het gaat wel.

We hebben een mooi team gerealiseerd dat klopt.’’ Marco vult aan: ,,Zakelijk gezien is het een hele goede keuze geweest. We kunnen beide markten nu optimaal bedienen.’’

Alles voor de klant Wat maakt ArthoFleurada onderscheidend? Ferry: ,,We rennen, vliegen, duiken, vallen en weer opstaan. We doen elk uur van de dag alles voor de klant. Online bestellingen voor 12 uur besteld, leveren we dezelfde dag nog uit. Bestellingen die daarna binnen komen, leveren we de volgende ochtend.

Bestellingen die we niet in huis hebben, kopen we in. Orders zijn tot minimaal 19.00 uur nog door te geven. Als het nodig is, zijn we er al weer om 3.00 uur.’’

Ook in het assortiment wil de groothandel onderscheidend zijn. Ze sommen op: mooie anthuriums op water, gekke rozenbotteltakken in bijzonders soorten en extreem vertakt, mooie dahlia’s van 1,20 m lang. Maar ook zijn er altijd aanbiedingen van witte en rode rozen. ,,Het sortiment is met vijfhonderd verschillende soorten producten heel breed, het is hier een oase aan bloemen.’’

Ook een strikt voorraadbeheer is beleid van de groothandel. Klanten moeten de

Bloem en Blad 11 l 2015

11Groothandel Fleurada.indd 63

De producten staan opgesteld van klein (vooraan) naar groot zodat er altijd een goed overzicht is.

ArthoFleurada bv, Middel Broekweg 29, 2675 KB Honselersdijk, (0174) 63 95 88, www.arthofleurada.nl

63 12-11-15 15:08

718933_.indd 64

16-11-2015 12:26:33

Wat betekent de meldplicht datalekken voor ondernemers?

Tekst en foto: MKB Servicedesk

De Wet bescherming persoonsgegevens is uitgebreid met de meldplicht datalekken. Het College bescherming persoonsgegevens, de toezichthouder, is bevoegd boetes op te leggen aan bedrijven die de regels niet naleven. Dit betekent dat iedere ondernemer in Nederland verantwoordelijk is voor de privacygevoelige data in zijn bedrijf.

Z

ijn de data in jouw bedrijf, ook klantgegevens, goed beveiligd? Veel mkb’ers zijn slecht beveiligd tegen cybercrime. De ’Meldplicht datalekken’ moet daar iets aan doen. Aangezien deze richtlijn ingaat op 1 januari 2016, moeten ondernemers er nu mee aan de slag.

Schade beperken Het doel van de meldplicht is om schade van betrokkenen als gevolg van een datalek zo minimaal mogelijk te houden. De wet schrijft voor dat bedrijven passende maatregelen moeten nemen om informatie die toewijsbaar is aan individuen te beschermen. Daarnaast moeten ondernemers een databeschermingsbeleid opstellen en handhaven.

Er is sprake van een datalek als derden, die geen toegang zouden mogen hebben tot bepaalde persoonsgegevens, toch die informatie in handen krijgen. Dit kan gebeuren als de servers van een bedrijf worden gehackt en gevoelige informatie wordt gestolen, maar ook als een medewerker een smartphone, laptop of usb-stick met gevoelige informatie verliest. Zelfs een geprinte lijst met klantgegevens die wordt gestolen, geldt als datalek.

Bloem en Blad 11 l 2015

11Meldplicht.indd 65

Passende maatregelen

Datalek melden

Bedrijven moeten ervoor zorgen dat informatie niet beschikbaar is voor derden.

Voor gegevens die we veilig willen delen en opslaan in de cloud, is encryptie de enige oplossing. Encryptie is het coderen (versleutelen) van gegevens door middel van een bepaald algoritme. Alleen partijen met de juiste sleutel, kunnen de gegevens weer decoderen. Zonder sleutel zijn de data waardeloos. Daarom is dit een goede manier om privacygevoelige informatie te versturen of op te slaan in de cloud. Mocht er een datalek optreden, dan is de informatie nog steeds veilig.

Als je ontdekt dat de organisatie is gehackt, of als een medewerker een device (usb-stick, smartphone, laptop) met privacygevoelige informatie is verloren, schrijft de nieuwe wet voor dat je dit proactief meldt aan de toezichthouder, in dit geval het College bescherming persoonsgegevens. Als er persoonsinformatie van Europese burgers is verloren, moet ook de Europese toezichthouder worden genotificeerd. In elk geval moeten ook de betrokkenen van wie de persoonsgegevens zijn gelekt, proactief op de hoogte worden gesteld.

Als de ondernemer kan aantonen dat hij passende maatregelen heeft genomen om de data te beschermen en een databeschermingsbeleid heeft, wordt naar verwachting geen boete opgelegd. Wie geen maatregelen heeft getroffen, staat wel een boete te wachten. Die boete is niet zo hoog als de boete die volgt wanneer de toezichthouder ontdekt dat een datalek is verzwegen.

Databeschermingsbeleid Bij de beveiliging van data is de mens vaak de zwakste schakel. Daarom is het belangrijk om binnen de organisatie bewustzijn te creëren voor de beveiliging van persoonsgegevens. Het is belangrijk dat ondernemers een beleid formuleren dat medewerkers stimuleert zelf mee te denken en verantwoordelijkheid te nemen. Een lijvig document wordt niet gelezen, dus zet een paar belangrijke regels op papier en leg steeds opnieuw uit waarom beveiliging zo belangrijk is. Alleen dan beklijft het.

Meer over de Meldplicht datalekken: www.mkbservicedesk.nl en www.rijksoverheid.nl

65 12-11-15 15:08

Praktijk

Goud wint weer Tekst en foto’s: Sandra Könings

K

oper is maar net doorgebroken of een nieuwe trend is alweer dominant aanwezig: goud. Nu heet dat ’brass’, gelig goudkleurig of geborsteld goudkleurig. Goud, lees luxe, was op Maison & Objet het enige centraal gepresenteerde thema, verbeeld door een gouden appel, gevuld met diamanten. Wordt het dan weer blingbling? Nee, voor de winter 2015-2016 is de trend met goud meer verstild, met een strakker design. Of juist natuurlijker, robuuster. Veel designers hebben het goud verven van de natuur, van blad en bloem, opgepakt. Zelfs chocoladerepen moeten eraan geloven.

Geld devalueert in rap tempo. Je kunt het beter uitgeven aan goud.

Op langere termijn zijn alle edelmetalen waardevol en dus zijn ze in design gebroederlijk naast elkaar aanwezig. Met als logisch gevolg dat ook edelstenen, denk aan onyx, marmer en kwarts, weer terugkomen.

Geniet deze kerst van natuurlijke luxe!

66 11Goud wint weer.indd 66

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:08

Bloe

2015

Bloem en Blad 11 l 2015

11Goud wint weer.indd 67

67 12-11-15 15:08

Groen speelt steeds Tekst: Paula van der Hulst, foto’s: Sandra Könings

b

,,Design wordt meer en meer social design. En daarin speelt groen een steeds belangrijker rol.’’ Die conclusie trekt trendanaliste Sandra Könings na haar bezoek aan de Dutch Design Week 2015. Tijdens deze week is te zien hoe de wereld van morgen vandaag al in de maak is. Aan de hand van een aantal foto’s, belicht Sandra de thema’s die eraan komen.

Couveuse

Het koesteren van groen en het beschermen van de natuur, die omschrijving past helemaal bij het thema couveuse. De designwereld stopt dan ook groen onder een stolp of in een glazen pot. Ook waterplanten, in kleine schalen binnenshuis toe te passen, sluiten helemaal aan bij dit thema.

Futurisme

De vormgeving in het futuristische thema lijkt niet van deze planeet. In dit thema waren tijdens de Dutch Design Week veel objecten te zien van glas en wit keramiek. Gebruikte materialen, vormgeving, licht en kleur doen vervreemdend aan en refereren aan een ’andere planeet’.

68 11groen speelt.indd 68

Bloem en Blad 11 l 2015

12-11-15 15:11

Bloe

s

2015

belangrijker rol in design Dutch Design Week

Oer

Het primitieve of oerthema is sterk in opkomst. De vormen zijn primitief, ze lijken imperfect en je krijgt het gevoel dat er een hobbyist aan het werk is geweest.

Bij dit thema passen kleikleuren en natuur.

De Dutch Design Week in Eindhoven vond dit jaar plaats van 17 tot en met 25 oktober en had als overkoepelend thema ’What if...’ Negen dagen lang was op bijna honderd locaties werk van 2.500 ontwerpers te zien.

Het evenement trok naar schatting 275.000 bezoekers. Meer zien? Kijk dan op www.ddw.nl. In 2016 staat de Dutch Design Week op de agenda van 22 tot en met 30 oktober.

Sociaal

Design wordt steeds meer sociaal. Mensen zoeken elkaar op en zijn op zoek naar een betere wereld. Bijdragen aan een betere wereld kan thuis, op kantoor en op verschillende ontmoetingsplekken. Op de gedekte tafel hoort groen en in het interieur is heel veel groen te vinden.

Hangen

Hangen is nu al veel te zien, maar is nog niet weg. Designers blijven dingen ophangen, wat een gevoel oproept van laat maar waaien, maak je geen zorgen.

Bloem en Blad 11 l 2015

11groen speelt.indd 69

69 12-11-15 15:11

Aanbod

Gaultheria: tuinplant november

Kwaliteitslabel voor rozen: Roots

Frisgroen blad en sierlijke bessen: Gaultheria procumbens (bergthee) licht de donkere dagen op. November is geschikt om de plant een plek te geven in de tuin.

FlowerSense introduceert een nieuw kwaliteitslabel voor rozen uit Afrika: Roots. Het label ondersteunt diverse Afrikaanse kwekers die zelf niet in staat zijn hun rozen te promoten.

Het eerste dat opvalt aan Gaultheria procumbens zijn de bessen. Ze zijn rood en blijven de hele winter zitten.

Het ovale blad is het grootste deel van het jaar frisgroen en verkleurt in de herfst naar dieprood tot purper.

In het voorjaar verschijnen er nieuwe, frisgroene blaadjes en in de zomer laten de witte of lichtroze bloemetjes zich zien. De plant is makkelijk en winterhard. De beste plantplek is in de zon of halfschaduw.

Eliud zichtbaar en wordt zijn verhaal verteld waarmee hij zich kan onderscheiden. Het kwaliteitslabel is te vinden op dozen, hoezen en labels. www.flowersense.nl

De rozen van kweker Eliud worden geteeld in het Ngong-gebergte in Kenia op meer dan 2.000 m hoogte.

Hij steekt zijn liefde en passie in het kweken van rozen van hoge kwaliteit. Milieu en het welzijn van het personeel zijn belangrijke factoren op zijn kwekerij. Met Roots maakt FlowerSense kwekers als

Foto: Mooiwatplantendoen.nl

Mason Mini Gardens Tuinierster Sonja Pouw introduceert Mason Mini Gardens in Nederland.

De minituintjes zijn een rage in de Verenigde Staten.

Met haar Mason Mini Gardens maakt Sonja Pouw met decoratieve miniaccessoires, (poppenhuis)meubeltjes en miniatuurtuingereedschap de trend van het minituinieren nu voor iedereen mogelijk. Om ook in de winter te kunnen blijven tuinieren, maakt ze siertuintjes met echte plantjes en

bijvoorbeeld minimeubels, stoeltjes, vogelhuisjes en siersteentjes. Speciaal voor de feestdagen zijn er kerstfiguurtjes verkrijgbaar.

Volgens Pouw zijn de producten van Mason Mini Gardens een stijlvolle aanvulling op het assortiment van bloemisten. ,,Met de miniaturen kunnen bloemisten in de winkel kant-enklare tuintjes creëren, maar ze zijn ook geschikt om los te verkopen.’’ www.masonminigardens.nl Foto: Mason Mini Gardens

Kort Waterdrinker en Fleuregio Vanaf 1 januari vernieuwt groothandelscentrum Fleuregio in Hengelo haar plantenaanbod in samenwerking met Waterdrinker Aalsmeer. Op deze manier wil Fleuregio, na het faillissement van B&W Planten cash & carry, de klanten ook in de toekomst een kwalitatief hoogwaardige plantenafdeling garanderen. Speciaal voor Fleuregio stelt Waterdrinker een assortiment op maat en een aanvullend pakket services samen.

70 11Aanbod.indd 70

Floralife Express Smithers-Oasis Belgium lanceert de Floralife Express Technology: een technologie die de noodzaak voor het afsnijden van de onderkant van de roossteel overbodig maakt. Eerst wordt de Express Technology geintroduceerd bij Floralife Express Clear ULTRA 200, speciaal voor rozen. Later komen er nog meer producten met deze nieuwe technologie. Het nieuwe product is verkrijgbaar bij diverse groothandels.

Marklily beeldbank Kwekersvereniging Marklily introduceert een nieuwe website (www.marklily. nl) met een beeldbank.

Centraal op de website staan cultivarinformatie en beeldmateriaal van alle leliesoorten van Marklily, onder meer Robina, Marlon en Indian Summerset.

Zowel product- als sfeerbeelden zijn zonder login eenvoudig en gratis te downloaden. De kwekersvereniging wil op deze manier haar bekendheid vergroten in de markt.

Dillewijn Zwapak De designers van Dillewijn Zwapak hebben zich bij het ontwerpen van de catalogus voor 2016 laten inspireren door de culinaire wereld. Op basis van het brede assortiment van verpakkingsmaterialen en bloemisterijartikelen is een keur aan ’internationale gerechten’ samengesteld.

De nieuwe catalogus is gratis verkrijgbaar bij de Dillewijn Zwapak-winkels of aan te vragen bij de verkoopafdeling: mailing@ dzmail.nl.

Anthuriumkwekerijen Met het samengaan van Fiore Anthuriums in Berkel en Rodenrijs en Wiko Anthuriums in Honselersdijk is een van de grootste Anthuriumtelers van Nederland ontstaan. Het bedrijf gaat verder onder de naam Fiore Anthuriums. Met meer dan vijftien variëteiten biedt Fiore een breed assortiment snijanthuriums aan. Het nieuwe bedrijf wordt geleid door Koos en Jeroen Ammerlaan, Dick Oosthoek en John van Koppen.

Bloem en Blad 11 l 2015

16-11-15 12:24

Bloe B

2015

Woonplant van de maand december

Rhodo Fragrance: geurende Rhododendron Rhododendronspecialist Wuloplant lanceert de nieuwe variëteit Rhodo Fragrance. Deze sterk geurende Rhododendron verspreidt zijn geur, in tegenstelling met andere geurende variëteiten, in de lucht.

De Rhodo Fragrance heeft grote bloemtrossen met kleine, violetkleurige bloempjes die aan een Agapanthus doen denken.

De plant is sterk, behoudt zijn

Foto: Bloemenbureau Holland

De wetenschappelijke naam van de hyacint is Hyacinthus. Deze naam komt van het Griekse Hyakinthos, een mythologische figuur. Hyakinthos werd door Apollo bemind en per ongeluk gedood. Uit het op de aarde stromende bloed deed Apollo een bloem ontspruiten, de Hyakinthos. De hyacint is met 46 miljoen planten per jaar een van de belangrijkste in Nederland geteelde bolgewassen. De bollen op pot uit de koelcel komen snel in bloei bij voldoende warmte en licht.

De plant komt oorspronkelijk uit West-Azië; Turkije, Syrië en Libanon. Omstreeks 1560 werd hij in Oostenrijk in cultuur genomen.

Hyacinten worden meestal op kleur verkocht en minder op cultivarnaam. De meest voorkomende kleuren in het bol-op-potassortiment zijn wit, roze en blauw. Daarnaast komen lila,

Bloem Bloem en en Blad Blad 11 11 l 2015 l 2015

11Aanbod.indd 71

zalm, dieppaarse, zachtgele en rode soorten voor. Een bijzondere verschijning is de multiflora, waarbij meerdere bloemstelen uit één bol komen.

Voor een lange bloei verlangt de plant binnen een zo koel mogelijke plek. In de tuin stelt hij weinig eisen, hij kan zowel in de schaduw als in de zon. Zorg dat de potkluit nooit uitdroogt; geef dus regelmatig water. Voeding is eigenlijk niet nodig, doordat de meeste voeding in de bol aanwezig is. Als de hyacint in huis koel staat en weinig water krijgt, blijft hij compact en stevig. De kans op omvallen is dan minimaal.

Bloemenbureau Holland stuurt maandelijks informatie over een groene of bloeiende plant naar consumentenbladen, radio- en televisiestations en vakpers in binnen- en buitenland.

Daarnaast worden er pr evenementen met de plant georganiseerd en verschijnt hij elke maand in Bloem en Blad.

blad, is winterhard tot -27°C en verkrijgbaar in verschillende maten: in drieliterpot met cover, in een violet gekleurde vijfliterpot met groot steeketiket en in grotere maten voor aanlegprojecten. Wuloplant is een Belgische handelskwekerij gespecialiseerd in Rhododendrons. De kwekerij presenteert elk jaar verschillende nieuwe variëteiten. www.wuloplant.be

Foto: Wuloplant

Luxe geschenkdoos voor Vanda’s Anco pure Vanda introduceert Vanique no.3, een geschenkdoos die bestaat uit drie Vanda-bloemen in een luxe verpakking. Door een speciaal ontwikkeld label is de wikkel van de geschenkdoos op aanvraag te voorzien van een eigen logo en tekst. Vanique no.3 moet op de juiste manier behandeld worden vanwege de versheid. Hoe eerder het product wordt geleverd aan de eindgebruiker, hoe langer de consument kan genieten van de bloemen. www.anco-pure-vanda.nl

Foto: Anco Pure Vanda

71 16-11-15 12:25

VBW-visie

Positief Er gebeuren weer mooie dingen in bloemistenland. Nadat we afgelopen zomer een prima ondernemerscongres hebben gehad, heeft het najaar ook zijn bijzondere momenten gehad. Inspirerende regionale vakmatige ontmoetingen in diverse centra - waarbij VBW-regioteams echt werkelijk alles uit de kast haalden om vakgenoten en consumenten te inspireren, de finale van de verkiezing Mijn Bloemist van het Jaar - waarbij ruim duizend aanwezigen een prachtige ontlading van een enthousiaste winnaar mochten meemaken, de finale van de Flowercup met een bijzonder niveau van bloemwerk, de bloemist op tv - waardoor vele duizenden consumenten weer in aanraking kwamen met bloemen/planten en bloemisten, enzovoort.

Als je bij al die ontmoetingen gewoon eens goed luistert naar de ondernemers en relaties in de branche, dan valt op dat we weer positief zijn. Positief over de markt, over de ontwikkelingen, positief naar elkaar en positief over de mogelijkheden die er inmiddels weer gaan komen.

Hebben we de moeilijke crisisjaren echt achter ons gelaten? Dat beeld is nog niet helemaal en zeker niet voor iedereen duidelijk, maar wat wel opvalt is een positieve stemming. We geloven er weer in en zien nieuwe kansen.

Deze positieve modus is overigens de beste grondhouding om in je bedrijf aan de slag te gaan. Om medewerkers te motiveren, om met klanten contact te hebben en resultaten te behalen. En met een beetje extra inzet en gebruik van handige VBW-instrumenten wordt het straks nog beter. Wordt jouw Tent straks Top? Zijn jouw medewerkers al echt Klanthousiast? Laat het eens checken door een externe VBW-mysteryshopper, die een eerlijk oordeel geeft over jouw bedrijf, je winkel en je team. Hierdoor kan het alleen maar positiever worden. Een positieve uitstraling werkt aanstekelijk en zorgt voor gemotiveerde medewerkers en koopgrage klanten.

Positiviteit, het kost niet veel, maar is o zo waardevol. VBW wenst u een positief najaar.

Marco Maasse, algemeen directeur VBW Centrale Vereniging Bloemendetailhandel Bovenstaande valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van VBW Centrale Vereniging in Ede, (0318) 52 75 68

Een opmerkelijke bloemistentweet van de afgelopen maand.

De tweet Kippenvelmoment: voor aanvang veilen #bloemistenklok 1 minuut stilte ter nagedachtenis slachtoffers Parijs.

Arie Bezemer, @ArieBezemer

Het verhaal achter

Something Else, Woudenberg Toen wij 4,5 jaar geleden een winkel begonnen en we over een naam moesten nadenken, zag ik die reclame van Nespresso, met George Clooney. Je weet wel: ’What else?’ Ik vond dat mooi klinken’’, zegt Else Bijker uit Woudenberg. Toch was dat het niet helemaal. Else dacht er over na en kwam tenslotte op ’Something Else’. ,,Dat sluit helemaal aan bij wat wij willen uitstralen. Om te beginnen is mijn naam dus écht Else. Én wij willen ons met onze winkel onderscheiden van andere bloemisten. We proberen altijd net andere dingen te maken dan de anderen. Dat moet ook wel want Woudenberg (12.500 inwoners) telt vijf bloemisten.’’

Something Else is gevestigd in een woonwijk, op zo’n 100 m afstand van de winkelstraat. Behalve een ,,net iets anders sortiment’’, trekt Else klanten door de workshops die zij in het voorjaar, de herfst en voor kerst, telkens vier avonden organiseert. ,,En onze kleine winkel, hij is 30m2, is persoonlijk en knus. Dat hoor ik van klanten’’, aldus de bloemiste.

Tekst: Paula van der Hulst, foto: Gerdien de Nooy

72 11Uitgesproken 2015.indd 72

Bloem en Blad 11 l 2015

16-11-15 12:25

Bloe

2015

Over de toonbank Wie: Wat: Waar:

Roxanne van Schellen en Daphne van Pijkeren Natuurlijk Rosalie bloem & groen styling IJsselmuiden

Een keurig opgeruimde winkel, toch wel feest gevierd? „Ja, we hebben het eerste lustrumfeest op vrijdag 6 en zaterdag 7 november gevierd. De winkel is echt leeg geplunderd. Alle stukken die klaarstonden, zijn verkocht. We moesten flink aan de bak om de winkel weer netjes aan te kleden.’’

Veel vaste klanten uitgenodigd? „Ja, via onze mailinglijst, aandacht in de winkel, aankondiging op Facebook en een artikel in de streekkrant. Zo’n redactioneel stuk in de krant werkt goed.’’

Hoe kijk je terug op het eerste lustrum? „Heel positief. We zijn steeds verder gegroeid. We begonnen in een kleinere winkel en na twee jaar verhuisden we naar een pand dat drie keer zo groot is. Sinds anderhalf jaar is mijn zus Daphne mede-eigenaar, we vormen een VOF. Daardoor kunnen we ook werk naast de winkel doen.’’

Vind je dat belangrijk? „Absoluut. Het is niet alleen leuk, het is ook belangrijk om dingen ernaast te doen. Meedoen aan wedstrijden en demonstraties en grote opdrachten uitvoeren zijn belangrijk om up-to-date te blijven. Je moet nieuwe ideeën opdoen.’’

Je noemt vaktechnische zaken, ben je ook actief op ondernemersgebied? „Ja, we zitten bij de businessclub van VBW. Daar gaan we meestal samen naar toe. Veel onderwerpen worden daar besproken en dat geeft soms een andere kijk op zaken. Ook hebben we sinds een jaar een nieuwe site met een webshop waar we eigen werk op zetten. Mensen zien dan wat onze stijl is. Het loopt steeds beter terwijl we er eigenlijk niet heel veel reclame voor maken.’’

Wat was het hoogtepunt de afgelopen vijf jaar? „Het Europees Kampioenschap (Roxanne werd in 2013 tweede op het EK in Split). Maar ook de aankleding van het Filmfestival in Cannes en de Formule I in Monaco. We doen allerlei leuke dingen eigenlijk. Dit jaar hebben we een eigen kaartjesconcept (www.bestwish.nl) ontwikkeld. Dat loopt ook leuk. Collega-bloemisten en cadeauwinkels nemen ze af.’’

En het dieptepunt? „Daar moet ik even heel goed over nadenken.

Eigenlijk hebben we, gelukkig, tot op heden geen vervelende dingen meegemaakt.’’

Roxanne en Daphne, en dan heet de winkel Natuurlijk Rosalie... „Rosalie, is mijn officiële doopnaam, daar is winkel naar vernoemd. Daphne heeft daarover zeker meegesproken. Het is altijd de bedoeling geweest dat zij erbij zou komen.’’

Tekst: Paula van der Hulst, foto: Gerdien de Nooy

Bloem en Blad 11 l 2015

11Uitgesproken 2015.indd 73

73 16-11-15 12:25

Agenda

T/m 13 december Botanische Kunst Een bloemrijke wetenschap, Het Noordbrabants Museum.

Inl.: www.hnbm.nl.

18 t/m 22 november Spirit of Winter, buitenfair Paleis Het Loo, Apeldoorn; 10.00-18.00 uur en 20 november tot 22.00 uur. Inl.: www.spiritofwinter.nl.

20 t/m 29 november Wintermoments with Flowers, Site Oud Sint-Jan, Brugge (B).

Inl.: www.happenings.be.

20 november Floral Tweetjam o.l.v.

Pim van den Akker.

Inl.: www.flowerfactor.com.

21, 22, 28, 29 november en 12, 13 en 19, 20 december Wintersfeermarkt met veel activiteiten. Jan Cees Lont Sfeerboerderij, Nieuwe Niedorp.

Inl.: www.janceeslont.nl.

23 t/m 25 november 3-Day Floral Experience, masterclass Pim van den Akker.

Inl.: www.flowerfactor.com.

24 november Alflora Aalsmeer XL: kerstdemonstratie met Martin Groen; 18.00-21.30 uur. Alflora, Aalsmeer. Inl.: www.alflora.nl.

27 t/m 29 november Meesterlijk Design en Ambacht.

Westergasfabriek, Amsterdam.

Inl.: www.meesterlijk.nu.

1 december Trendpresentatie Lidewij Edelkoort ‘The Emancipation of Everything’; 12.00-16.00 uur. Theater de Meervaart, Amsterdam.

Inl.: www.appletizer.nl.

3 december Cursus Naamgeving siergewassen, Floricode; 9.00-16.30 uur.

Naktuinbouw, Roelofarendsveen. Inl.: www.floricode.com.

4 t/m 31 december Expositie The Wunderkammer Manufactured.

Hotel Droog, Amsterdam.

Inl.: www.thewunderkammer.eu.

17 t/m 22 december Kerst op kasteel Middachten, decoraties door team Fleur Inn Epe. Inl.: www.middachten.nl.

18 en 19 december Marktverkenning Parijs (kerst),

74 11agenda.indd 74

Colofon

Op de voorjaarseditie van TrendZ, die van 10 tot en met 12 januari in de Evenementenhal in Gorinchem plaatsvindt, tonen leveranciers hun nieuwe producten.

Floweracademy.

Inl.: www.floweracademy.nl.

21 en 22 december Marktverkenning Londen (kerst), Floweracademy.

Inl.: www.floweracademy.nl.

2016 6 januari Feestelijke editie uitreiking Tuinbouw Ondernemersprijs.

Keukenhof, Lisse. Inl.: www. tuinbouwondernemersprijs.nl.

10 t/m 12 januari TrendZ Voorjaarsbeurs, Evenementenhal Gorinchem.

Inl.: www.evenementenhal.nl.

14 t/m 16 januari Markverkenning midden-Italië (Toscane) met focus op bruidswerk, Floweracademy.

Inl.: www.floweracademy.nl.

16 januari Nationale Tulpendag, thema Europa. Dam, Amsterdam.

Inl.: www.tulpenpromotie.nl.

23 t/m 27 januari Maison & Objet, Villepinte Parijs Noord.

Inl.: www.maison-objet.com.

26 t/m 29 januari IPM Essen, internationale plantenbeurs.

Inl.: www.ipm-essen.de.

29 januari t/m 2 februari Christmasworld, Messe Frankfurt (D). Inl.: www.christmasworld. messefrankfurt.com.

7 t/m 10 februari All4Home, Brussels Expo.

Inl.: www.all4home-fair.be.

12 t/m 16 februari Ambiente, Messe Frankfurt (D).

Inl.: www.ambiente.messefrankfurt.com 14 februari Kookles en FlowerPowerShoot met eetbare bloemen door Ans Koster; 13.00-16.00 uur.

Amsterdamse Kookschool.

Inl.: www.floraltouch.nl.

17 t/m 19 maart Nationale finale Skills Heroes (vakwedstrijden mbo), RAI Amsterdam.

Inl.: www.skillsheroes.nl.

30 maart t/m 1 april Tulip Trade Event bij diverse bedrijven.

Inl.: www.tuliptradeevent.nl.

2 en 3 april Kom in de Kas: tuinbouw is boeiend. Inl.: www.komindekas.nl.

5 april Versmarketeer van het jaar: Symphonie in vers. Akoesticum, Ede. Inl.: www.versmarketeer.nl.

7 april 25e editie Wthat's going on in (R) etaling: Omnichannel Inspiration, Mediaplaza Utrecht.

7 tot en met 9 april Europees Kampioenschap Bloemsierkunst, Genua (I).

Inl.: www.europacup2016.com.

14 april Congres Verleiding der Zinnen.

Inl.: www.10-europe.com.

27 t/m 30 augustus Tendence, Messe Frankfurt (D).

Inl.: www.tendence.messefrankfurt.com.

2 t/m 6 september Maison & Objet, Villepinte ParijsNoord (F). Inl.: www.maisonobjet.com.

18 t/m 21 september All4Home, Brussels Expo, Brussel (B). Inl.: www.all4home-fair.be.

23 t/m 26 september Fleuramour, Bilzen (B).

Inl.: www.fleuramour.be.

22 t/m 30 oktober Dutch Design Week 2016, Eindhoven. Inl.: www.ddw.nl.

Hoofdredactie Paula van der Hulst........(071) 565 96 62 e-mail redactie: bloemenblad@hortipoint.nl internet: www.bloemenblad.nl Bureauredactie Jolanda de Wekker, Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch Redactie Cornéline Lanooy..........(071) 565 96 63 Jeannet Hooftman........(071) 565 96 91 Webredactie Erik Rotteveel...........(071) 565 96 92 e-mail: erotteveel@hortipoint.nl Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Secretariaat SVS Linda Laman.....................(071) 565 96 78 Alice Hoogenboom Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden Exploitatie BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld Telefoon (0342) 49 42 63 Fax (0342) 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Advertentie-exploitatie Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, telefoon: (0342) 49 48 07, e-mail: g.bloemendal@bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef (0342) 49 42 63, (06) 51806325 e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nll Abonnementenservice Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via www.bloemenblad.nl of bij de abonnementenservice, abonnementen@ bdu.nl. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd.

Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail.

Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice. Adres: BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Telefoon: (0342) 49 48 44, fax: (0342) 49 42 99, e-mail: abonnementen@ bdu.nl.

Prijzen Jaarabonnement: €242,30 (incl. 6% btw).

Studenten 25% korting, 65-plussers 15% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag voor extra portokosten. Probeer maandblad Bloem en Blad nu drie nummers voor €22,50, mits u of uw bedrijf de afgelopen twaalf maanden geen (proef)abonnement heeft gehad op Bloem en Blad.

Bloem en Blad is een maandelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia.

Druk: BDUprint

Zevenendertigste jaargang © 2015 BDUmedia.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia zijn van toepassing de Arrondisementsrechtbank en de KvK.

Inleveren van agendaberichten voor de decembereditie kan tot vrijdag 11 december op emailadres: clanooy@hortipoint.nl.

Bloem en Blad 11 l 2015

16-11-15 13:14

2016

MENU

Cover BEB 11.indd 2

13-11-2015 9:36:08

vakblad voor de bloemendetailhandel

19 november 2015 12 januari 2011

Bloem en Blad

0111

Tijd voor kerst in de winkel

Cover BEB 11.indd 1

11Voorplaat.indd 1

13-11-2015 9:35:44 12-11-15 14:54