Bloem en Blad 19 2013 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

vakblad voor de bloemendetailhandel

Cover BEB 19.indd 1

12 januari 2011

Bloem en Blad

11-10-2013 12:35:23

Cover BEB 19.indd 2

11-10-2013 12:35:26

Van de redactie

Ondernemerschap

Wat staat er op www.bloemenblad.nl

Winkel: Pandora Bloemen in Ruurlo

Nieuwe bloemengeefdag ‘Een 10 voor de juf’ Commentaar

Het boeket van Pandora Bloemen in Ruurlo

Serie online ondernemen: blog

Interview: Jan Vermeulen 50 jaar in het vak

Vakmanschap 7

Nederlands Kampioenschap bloemsierkunst

Presenteren is verleiden tot kopen

NK voorronde Lelystad

Serie Bloemen+: Tuincentrum & Bloemsierkunst Onings in Den Haag

NK voorronde Bleiswijk

Anoniem winkelen: een echt herfstboeket

NK voorronde Ede

Meesterlijk Geschikt in Apeldoorn groeit in crisistijd

Bonte boeketten scoren op bruidsboekettenwedstrijden

Stress is te herkennen

Bloemwerk All4Home: van objecten tot cadeautjes

Netwerken met BNI, daar kan geen advertentie tegenop

Teelt van Freesia is een specialisme

Mobielen betalen in Leiden bevalt goed

Bloemwerk met Freesia

Chrysanten goed toepasbaar in bloemwerk

Een greep uit het chrysantensortiment

Rozen voor beschermheilige van Sittard: Sint Rosa

Allerheiligen volgens Franky Bollingh

Bloemisten inspireren bloemisten bij Heembloemex

Bloemenjurken van Shlomi Ilani

Stap-voor-stap: een kleurige verzameling

Noviteit plant: Phalaenopsis ‘Philip Treacy’

Noviteit bloem: Chrysanthemum (Indicum Grp) ‘Delihestiastar’ Hestiastar

Praktijk 70

Aanbod

VBW-visie, De tweet, De consument

Over de toonbank: Bloemerie 88 in Oss

Agenda Voorplaat: Gerdien de Nooy

Bloem en Blad 19 l 2013

19Inhoud.indd 3

17 oktober 2013

Inhoud

Bloemwerk met Freesia

3 14-10-13 15:31

Van de redac tie Foto: Gerdien de Nooy

‘ctie Een 10 voor de juf geslaagd’ Speciaal voor de bloemendag ‘Een 10 voor de juf’ – op maandag 7 oktober – had Richelle Mallee van Bloemenwinkel De Madelief in Monster, vaasjes met stickers beplakt. Een roze sticker voor de juf en een blauwe voor de meester. In een kast dichtbij de kassa richtte ze een aparte hoek in met de vaasjes en folders. ,,De zaterdag voor de actiedag kwamen veel moeders een vaasje kopen. De een kocht er een klein boeketje bij, de ander een paar losse bloemen. Ik vond het een zeer geslaagde actie’’, aldus de bloemiste. Voor Mallee, die in januari van dit jaar haar winkel in Monster opende, was deze nieuw ingevoerde bloemendag niet zozeer ‘een handige actie in een stille tijd’. ,,Het loopt boven verwachting in m’n winkel; ik mag helemaal niet klagen.’’

www.bloemenblad.nl Betalen met je horloge

Zorgen om belastingplan

Agressie bij winkeldiefstal

Oranje rozen bij KLM

Geen herstel detailhandel

Draagbare technologie als een smartphone, een horloge, een bril en zelfs een ring, wordt de toekomst bij winkelen. Klanten kunnen ermee gaan kopen en betalen. Dit betoogden diverse sprekers op het congres Future Shopping, dat donderdag 10 oktober plaatsvond bij IBM in Amsterdam.

MKB-Nederland en VNONCW hebben aan de Tweede Kamer hun zorg geuit over de aangekondigde maatregelen in het Belastingplan voor 2014 en de jaren erna. Een belangrijke punt vinden zij dat ‘de kosten voor arbeid voor werkgevers zullen toenemen als gevolg van het inkomensbeleid’.

Het aantal winkeldiefstallen waarbij agressie wordt gepleegd, is van 365 in 2008 gestegen naar 765 in 2012. Een forse stijging, concludeert Detailhandel Nederland. De organisatie roept winkeliers op altijd aangifte te doen, omdat de schade steeds vaker op de dader(s) verhaald kan worden.

Vanaf 1 oktober kunnen reizigers op vluchten van KLM tijdens het From Holland Festival Nederlandse rozen kopen. Twee maanden lang verkoopt de luchtvaartmaatschappij oranje rozen van Frederique’s Choice, het bloemenmerk van model en ondernemer Frederique Van der Wal.

Terwijl de eerste tekenen van economisch herstel voorzichtig zichtbaar worden, voorspelt Panteia/EIM dat de detailhandel hiervan nog niet zal profiteren. Consumenten blijven ook in 2014 voorzichtig met geld uitgeven in winkels, blijkt uit prognoses van het onderzoeksbureau voor 2014.

4 19nieuwspagina_nw.indd 4

Bloem en Blad 19 l 2013

14-10-13 15:31

’Een 10 voor de juf’ moet groeien Een 10 voor de juf is een nieuw geintroduceerde bloemengeefdag. Kwekers deden hun best de dag onder de aandacht te brengen. Bij bloemisten leek het enthousiasme minder groot. Toch is de start hoopvol, al moet het evenement duidelijk nog groeien.

Agnes van den Berg, initiatiefneemster van ’Een 10 voor de juf’ is tevreden over de bekendheid die de dag, dit jaar op 7 oktober, heeft opgeleverd. ,,Zeker in de sierteeltsector is er veel aan gedaan.’’ Freddie Wassink van Effen Anders bloembinders in Aalten en Dinxperlo zegt desgevraagd niets met de dag te hebben ondernomen. Hij wist er wel van, maar heeft zich er niet in verdiept. ,,Ik dacht eigenlijk: goh, weer een dag. Het moet niet te veel worden. Er is ziekendag, opaen omadag. Je moet de mensen niet overvoeren.’’ Veel aandacht JP-Bloembinders in Gouda heeft wel ruchtbaarheid aan de actie gegeven. Eigenaar Jan Poels: ,,Maar is het aangeslagen? Nee,

bij mij niet echt.’’ De bloemist bood Strelitzia aan in een speciaal tasje en denkt nu dat dit misschien net iets te duur was. Hij rekende €10 en voor wie via Facebook bestelde €7,50. Poels besteedde aandacht aan ’Een 10 voor de juf’ op het narrow castingscherm in zijn winkel, via Facebook en via Twitter. ,,Ik heb er veel aan gedaan’’, zegt hij. Laat hij zich nu ontmoedigen? ,,Absoluut niet, 25 jaar geleden was Valentijn helemaal niks en we weten allemaal hoe dat nu is. Zo’n nieuwe dag vraagt veel promotie in bladen en op tv. Dan komt het vanzelf. De komende vijf, zes jaar ga ik er zeker mee door.’’ Willemijn Hekking van De Zeven Alleetjes in Zwolle denkt er net zo over. Zij trekt de vergelijking met secretaressedag, die in het begin ook niet zo hard liep. ,,Dit was de eerste keer en ik denk dat het moet groeien. Misschien moeten ook de scholen zelf het oppakken.’’ Hekking had van de dag vernomen via de sociale media en heeft het zelf ook weer via die kanalen rondverteld. Het leverde ,,Wel wat klanten op die er speciaal voor kwamen’’, zegt ze, ,,maar niet heel veel.’’

Stelling

Commentaar Meedoen is winnen De voorronden voor het Nederlands Kampioenschap bloemsierkunst zitten erop. Wie erbij was in Lelystad, Bleiswijk of Ede heeft ongetwijfeld genoten. Het enthousiasme was groot, zowel bij de deelnemers als bij de talrijke bezoekers. De jury sprak van een hoog niveau maar constateerde ook dat het gat tussen ’the best and the rest’ hier en daar best groot was. Dat kwam deels doordat er veel nieuwe, veelal jonge, deelnemers waren die niet eerder aan een kampioenschap hadden deelgenomen. Het ontbrak hen aan wedstrijdervaring en aan lef om de randen van het reglement op te zoeken. Maar dat is ervaring en dat neem je mee elke keer dat je een uitdaging als deze aangaat. Is zo’n afstand tussen de besten en de rest erg? Nee, volgens mij niet. Sterker nog: ik vind het geweldig. Geweldig dat in deze tijd jonge mensen heel bewust kiezen voor een ambacht en zich, ten overstaan van ervaren vakgenoten, kwetsbaar durven opstellen. Geweldig dat zij tijd steken in de voorbereiding, niet bang zijn voor een kritisch juryoordeel en vooral bereid zijn te leren. Daarmee brengen ze niet alleen hun eigen niveau omhoog, maar dat van het hele vak. Dit jaar hadden de wedstrijden een noviteit. Voor het eerst namelijk was er een blinde jurering. Dat betekent dat de juryleden de kandidaten niet aan het werk zagen. De jury kreeg, op een plek afgeschermd van het wedstrijdgewoel, de werkstukken onder nummer te zien en kon deze in alle rust aan haar kritische blik onderwerpen. Een goede zaak. Het voorkomt dat ‘de gevestigde orde’ het voordeel krijgt van een tevoren al hoge verwachting. En iedereen krijgt op deze manier gelijke kansen. Dat is, zeker voor de nieuwkomers in het deelnemersveld, een goede zaak. Niet alleen zij ontwikkelen zich, ook de jury professionaliseert. Overigens is het geweldig leerzaam om de jury aan het werk te zien. De minpunten die zij constateren, zijn niet dramatisch maar zetten de punten op de i. De punten die de bloemenvakman onderscheidt van de bloemenverkoper. Menig vakgenoot zou baat hebben bij zo’n kritische beschouwing van zijn werk. Gewoon, om zichzelf te verbeteren. Want meedoen is winnen.

Paula van der Hulst, hoofdredacteur pvanderhulst@hortipoint.nl

De nieuwe bloemengeefdag ’Een 10 voor de juf’ is een goed initiatief. Daar hebben bloemisten in de relatief rustige oktobermaand iets aan. Eens 64% 25% Oneens 36% 75%

Bloem en Blad 19 l 2013

19nieuwspagina_nw.indd 5

5 14-10-13 15:31

520000.indd 6

14-10-2013 12:24:49

Vak manschap

Voorrondes NK bloemsierkunst voor het eerst met blinde jurering Tekst: Cornéline Lanooy, Jeannet Hooftman, Paula van der Hulst, Foto’s: Gerdien de Nooy

Tijdens drie voorrondes voerden 31 deelnemers ieder drie opdrachten uit. Het leidde tot drie winnaars en twaalf finalisten, netjes verdeeld, want vier uit elke voorronde. Voor het eerst was er op nationaal niveau een blinde jurering, om zo objectief mogelijk te kunnen beoordelen.

e deelnemers aan de voorrondes in Lelystad, Bleiswijk en Ede kregen drie opdrachten uit te voeren (kader Opdrachten), waarvan er een deels thuis mocht worden voorbereid. Een driekoppige jury, bestaande uit Ans Koster, Ton van Jaarsveld en Jaap Wisse, beoordeelde de werkstukken op vier hoofdonderdelen: idee, kleur, compositie en techniek. Op deze criteria konden respectievelijk 20, 20, 30 en 30 punten worden gehaald. Deze pagina geeft kort inzicht in de te maken opdrachten en de jurering. Op de volgende pagina’s zijn steeds per locatie de winnende opdrachten te zien met daarbij een korte toelichting.

en niet wist wie de makers waren. Volgens jurylid Jaap Wisse is dit de jury ,,heel erg goed bevallen.’’ Het is goed niet te weten wie welk nummer heeft en dus ook niet wie welk werkstuk heeft gemaakt. Wisse had zelf al eerder gemerkt dat er bij juryleden soms onbewust sympathie voor een kandidaat bestaat. ,,Bijvoorbeeld omdat je die goed kent.’’ Door op een afgezonderde plek te jureren, kon de jury ook niet zien hoe er werd gewerkt. Wisse: ,,Je ziet niet of iemand handig of onhandig is. Maar eigenlijk is dat niet erg, want het gaat tenslotte om het eindresultaat en niet om de werkwijze. Voordeel voor ons was bovendien dat we in alle rust en ongestoord ons werk konden doen.’’

Goed bevallen Voor het eerst was er dit jaar een blinde beoordeling. Dat wil zeggen dat de jury de stukken onder nummer te zien kreeg

Opdrachten

De finale van het NK Bloemsierkunst, officieel de Gouden Tulp Trofee, vindt plaats tijdens de Nederlandse editie van Floraliën, op woensdag 14 mei in de Brabanthallen in Den Bosch. Uit elke voorronde hebben vier deelnemers zich voor de finale geplaatst. Op de volgende pagina’s staat per locatie wie de finalisten zijn.

Bloem en Blad 19 l 2013

19Intro NK-artikelen.indd 7

Werkstuk 1 – Frame standaard of innovatief Een commercieel uitgewerkt model op een frame dat op de wedstrijddag beschikbaar wordt gesteld door Alflora. Hierbij hoort een prijsberekening van de verkoopprijs die thuis gemaakt/voorbereid mag worden. Van dit stuk maken de deelnemers een vertaalslag naar een show- of etalagemodel dat minimaal 1,5 m hoog moet zijn. Dit mag thuis worden voorbereid, maar wordt gemaakt op de wedstrijdlocatie. Werkstuk 2 – Steekschuim arrangement Een aansprekend arrangement op een steekschuim ondergrond van Oasis in combinatie met hun decoratieproduct. Ondergrond en decoratieproduct wisselden per locatie. In Lelystad was het een ’mini swing hart’ met ’flashy wire’ apple green, in Bleiswijk een ’mini open boek’ met ’flat aluminium wire’ gold en in Ede een ’Candleholder’ met ’diamond sensation wire’ apple green. Dit arrangement kan niet worden voorbereid en wordt op de wedstrijdlocatie gemaakt. Werkstuk 3 – Handgebonden boeket Een vrolijk, handgebonden boeket, inclusief een frame/constructie dat stevigheid geeft. In het boeket dienen tien takken Calla en tien takken Lisianthus prominent verwerkt te worden. Ook het boeket kent geen voorbereiding thuis en wordt op de wedstrijdlocatie, op het podium, onder toeziend oog van het publiek gemaakt. Techniek en vormgeving zijn in alle opdrachten vrij.

7 10-10-13 14:33

Locatie Lelystad

8 19NK Lelystad.indd 8

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:34

➙

Opdracht 1

Opdracht 2

Opdracht 3

Franka Roenhorst behaalde met opdracht 1 het hoogst aantal punten: 81,3. Ze bekleedde het frame van de kerstboom (commercieel model) met zwarte panty’s, die ze met behulp van tonkinstokken in model bracht. Als levend materiaal verwerkte ze geelkleurige vanda’s en wilde wingerd-ranken. ,,De kleuren contrasteren mooi met de zwarte achtergrond’’, aldus de bindster. Bij het grote etalagemodel liet Roenhorst de kerstboomvorm los en maakte ze een cascadevorm van dezelfde materialen. Ze voegde er nog Gloriosa en Amaranthus aan toe om het object ,,meer body te geven’’.

Dini Holtrop behaalde met opdracht 2 het hoogst aantal punten: 83,7. De opdracht was een aansprekend arrangement te maken op de Bioline-steekschuim ondergrond Mini Swing Hart van Oasis in combinatie met het appeltjesgroene decoratiemateriaal Flashy Wire. Holtrop koos voor roze en groene materialen als Dianthus, Vanda, Rosa, Hydrangea en Polygonum.

Dini Holtrop behaalde ook met opdracht 3 het hoogste aantal aantal punten: 78,7. Van Polygonum maakte ze een frame waartussen ze de verschillende bloemen bond. Behalve de verplichte calla’s en Lisianthus, verwerkte ze in het boeket Gloriosa en papaverbollen.

Finalisten Lelystad De deelnemers aan de NK-voorronde in Lelystad die doorgaan naar de finale zijn: 1. Franka Roenhorst (Bloemstylist Hans Zijlstra, Groningen). 2. Dini Holtrop (Bloemsierkunst He-As, Heerenveen). 3. Trijntje Nijkamp-Halma (Bloemisterij Halma, Vollenhove). 4. Pieter Doff (De Vier Jaargetijden, Emmeloord). ➙

Bloem en Blad 19 l 2013

19NK Lelystad.indd 9

9 10-10-13 14:34

Locatie Bleiswijk

10 19NK Bleiswijk.indd 10

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:34

Opdracht 1

Opdracht 2

Opdracht 3

Ilona Koster maakte een etalagemodel dat sterk geïnspireerd is op het commerciële frame. De boom is gemaakt van RVS door Tap Machinebouw. Beide ‘bomen’ zijn aangekleed met Vanda Tayanee-bloemen, Diplocyclos, bolmos, decoratieve zee-egels met parelspelden, groene appels, rubberdraad en reageerbuisjes met strakgebonden rubberdraad. Het etalagemodel is groter dan het frame. Er is bovendien meer diepte in aangebracht. De Diplocyclos zijn in beide objecten gebruikt en zorgen voor extra kleur, temeer daar ze nog verkleuren.

De basis van het steekschuim arrangement in Bleiswijk bestond uit een mini open boek van OASIS in combinatie met flat aluminium wire gold. Mara van den Berg koos ervoor uit een van de bladzijden een stroom van bloemen te laten komen en de andere bladzijde leeg te laten. De lege bladzijde werkte ze af met aspidistra. Op de plaats waar normaal gesproken in een boek de bladzijdenummering staat, is een kleine vanda verwerkt. De stroom bloemen die uit het boek komt, wordt vormgegeven door het goudkleurige draad. De kleur van de bloemen is hierop afgestemd. Gebruikt zijn gele calla’s, craspedia’s, oranje vanda’s en gloriosa’s.

Herco van Loon maakte een frame van Polygonum. Hier werkte hij Lisianthus, Calla, Monucela, Typha en steelgras doorheen. Onder het boeket plaatste hij orchideeën en opgerold Anthuriumblad. De orchideeën zijn vastgezet met het Typhagras en spelden, zodat ze er natuurlijk blijven uitzien terwijl ze toch niet kunnen breken. De stelen zijn afgebonden met Aspidistra.

Bloem en Blad 19 l 2013

19NK Bleiswijk.indd 11

Finalisten Bleiswijk De deelnemers aan de NK-voorronde in Bleiswijk die doorgaan naar de finale zijn: 1. Mara van den Berg (Uitvaartbloemist, Rotterdam) 2. Herco van Loon (De Beleving, Soesterberg) 3. Aswin Wibowo (Alpina, Den Haag) 4. Ilona Koster (JP-Bloembinders, Gouda)

11 10-10-13 14:34

Locatie Ede

Opdracht 1 De winnares in Ede, Hanneke Frankema, was ook de winnares van het eerste onderdeel. Haar kleine, commerciële stuk was echt een kleinere versie van het showstuk. Frankema (her)gebruikte onder meer de ijzeren ringen waarop de Ceropegia groeit. ,,Wij bewaren die ringen altijd. Ze zijn heel sterk en je kunt ze vaak goed gebruiken.’’ Ze omwikkelde het ijzer met bindwire van Oasis. De oranjerode kleuren komen onder meer van Dahlia, Gloriosa, Tillandsia, Sandersonia, Phalaenopsis, Dipladenia, Calathea crocata, Ludisia en Celastrus.

12 19NK Ede.indd 12

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:35

Opdracht 2 Alex Aalders wist volgens de jury het best raad met het arrangement dat gemaakt moest worden van de Oasis-ondergrond ’Candleholder’. Aalders won dit onderdeel, dat ter plekke werd gemaakt. Als enige van de tien deelnemers maakte hij een asymmetrisch stuk en plaatste hij de kaars niet in het midden, maar aan de zijkant. ,,Een kaars moet branden, dus heb ik hem vrij gehouden. Ik heb hem wel met krammen op een plankje hout vastgezet, want als je een kaars wilt branden, moet hij stevig staan’’, aldus de maker.

De deelnemers aan de NK voorronde in Ede die doorgaan naar de finale zijn: 1.Hanneke Frankema (Bloem en styling Valentijn, Sneek) 2.Alex Aalders (Alex Aalders Bloemist, Zutphen) 3.Marijke Geerdink (Floral Queen, Diepenheim) 4.Gerdien Nijboer (Flower Fashion, Balkbrug)

2 3

Opdracht 3 Het beste handgebonden boeket werd volgens de jury gemaakt door Marijke Geerdink. Zij startte met het maken van een frame van ijzerdraad. ,,Ik wilde het boeket mooi luchtig houden. Dat is wel mijn stijl van werken, luchtig en fijn.’’ Naast de verplicht te gebruiken stelen Calla en Lisianthus, koos Geerdink voor een combinatie met heldere kleuren om er een vrolijk geheel van te maken. Geerdink: ,,Tijdens het maken van het frame had ik al een goed gevoel bij het boeket. Het ging gewoon lekker.’’

➙

Bloem en Blad 19 l 2013

19NK Ede.indd 13

13 10-10-13 14:35

Een bruidsboeket dat in de hand of om de pols kan worden gedragen, waarbij techniek en vormgeving vrij zijn. Dat was de opdracht voor de wedstrijd Bruidsboekettenmeester 2013 op de drie edities van Floral Movement. Dit artikel presenteert de winnaars van de drie avonden in Lelystad, Bleiswijk en Ede..

Iris van Werkhoven van Bloemen van Iris in Bolsward won op 24 september bij Hakbijl Glass in Lelystad de eerste prijs in de bruidsboekettenwedstrijd. Voor haar boeket werkte zij samen met glasblazer Alwin Overwater van Glasblazerij ’t Quakeltje in Exmorra. Hij maakte voor haar een standaard en een frame van ringen dat op ingenieuze wijze met behulp van een balletje op de houder rust. De bruid draagt het boeket door twee vingers door een ronding te steken, waardoor de andere vingers op het balletje rusten. ,,Het boeket hangt mooi in evenwicht en zwiert makkelijk in de hand’’, legt Van Werkhoven uit. Als materialen verwerkte zij leliegras, Phalaenopsis en enkele besjes, die zij allemaal lijmde. ,,Hoe minder materiaal des te mooier ik het vind. Ik hou van less is more’’, aldus de bloemiste. De jury roemde met name haar technische perfectie en de combinatie van glas en plantaardig materiaal.

Zes winnaars Floral Movement Lelystad

Bonte bruidsboeketten scoren goed

1. Iris van Werkhoven: Bloemen van Iris, Bolsward 2. Johannes de Boer: Extra Verte, Urk 3. Franka Roenhorst: Bloemstylist Hans Zijlstra, Groningen 4. Jennie Slagter: Blomke fan Romke, Leeuwarden 5. Mariska Visser: Clusius College 6. Esther Pletting: Duinroos, Beverwijk

84,5 pt 84 pt 81,5 pt 81 pt 80 pt 79,5 pt

Tekst: Cornéline Lanooy, Jeannet Hooftman en Paula van der Hulst, foto’s: Gerdien de Nooy

14 19Bruidsboekettenwedstrijd FM.indd 14

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:36

José de Boer van Inbloem in Haarlem won in Bleiswijk de eerste prijs. Voor haar is het belangrijk dat een bruidsboeket niet te zwaar is. Het mag wel volume hebben, maar het mag niet de boventoon voeren, vindt ze. ,,De bloemen moeten een extra toegevoegde waarde geven aan de bruid, want zij staat centraal.’’ Daarom werkt de bloemiste graag met krullen. Die maken het boeket ruimtelijk en luchtig. Allereerst maakte De Boer een frame van ijzerdraad waar ze bundels flexigras omheen draaide. Deze zijn vastgezet met wikkeldraad. Van lasdraad maakte ze een tweede frame waar ze craspedia’s, kralen en bessen aan reeg. Daarop zijn orchideeën en blaadjes van Bromelia gelijmd. Voor de kleur voegde ze nog gomphrena’s toe. De twee frames zijn onder de hand aan elkaar gemaakt en met wikkeldraad vastgezet. Tot slot zijn er nog losse krullen van flexigras omheen gebogen. ,,Onder de hand komen de frames bij elkaar. Het geheel blijft veerkrachtig en speels’’, aldus De Boer. De jury waardeerde het originele en technisch goede werk met een eerste plaats.

Zes winnaars van Floral Movement Bleiswijk 1. José de Boer: Inbloem, Haarlem 2. Patrick Jansen, Blooms by Nature, Berkel en Rodenrijs 3. Joyce Oudshoorn, Syl-n-meer, Oude Wetering 4. Karin Pasman, Karin Pasman Bloemkunst en Lentiz Greenport, Leiden 5. Maria Perhacova, Wissink de Sfeermakers, Vlaardingen 6. Nathalie Fasé, Orchids & SO, Moerkapelle

80 pt 79 pt 78,5 pt 74,5 pt 74 pt 72,5 pt

Monique van Hooren van Decora Bloemdecoraties in Nijmegen zegevierde bij de wedstrijd in Ede. Van Hooren gebruikte als ondergrond een Oasisbol die zij eerst met blad bekleedde. Daarna sloeg zij aan het rijgen: besjes, kralen, zelfgemaakte juweeltjes en gehaakt ijzerdraad. Met speldjes zette ze de rijgsels vast. Ook gebruikte ze knoppen van monnikskap. De bloemiste: ,,Die zouden weggegooid worden, maar ik vond het leuk om ze te gebruiken.’’ Het handvat had de winnares jaren geleden, tijdens een vakantie in de Dominicaanse Republiek, op het strand gevonden. Ze gebruikte hem al eens eerder in een wedstrijd. Bij het maken van het boeket had Van Hooren een hippyachtig type bruid in gedachten, maar haar collega’s vinden ‘bohemienbruid’ een betere typering.

Zes winnaars van Floral Movement Ede 1. Monique van Hooren, Decora Bloemdecoraties, Nijmegen 2. Lilian Koning-Mekelenkamp, Paul Hafkamp Bloemen, Deventer 3. Brigitte Klein Swormerink, De Pronkkamer, Twello 4. Marijke Geerdink, Floral Queen, Diepenheim 5. Carmen Geurtsen, Bloemsierkunst Markerink, Zutphen 6. Gerdien Nijboer, Flower Fashion, Balkbrug

www.bloemenblad.nl/vakmanschap Bloem en Blad 19 l 2013

19Bruidsboekettenwedstrijd FM.indd 15

83 pt 82,5 pt 81,5 pt 81 pt 79,5 pt 77 pt

➙

15 10-10-13 14:36

Dat met weinig materiaal een dramatisch effect te creĂŤren is, bewijst dit arrangement van Thomas De Bruyne. De rode Gloriosa contrasteert sterk met de diepzwarte ondergrond.

16 19Bloemwerk All4Home.indd 16

Verschillende soorten bromeliaâ&#x20AC;&#x2122;s bij elkaar zorgen voor een tropische kleurexplosie. Het bloemwerk is van Stefan Van Berlo.

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:36

Bloemwerk All4Home: van objecten tot cadeautjes Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy

Op de nieuwe beurs All4Home, van 25 tot en met 28 augustus in Gent, was heel veel bloemwerk te bewonderen. ,,We wilden op deze eerste editie gelijk een wow-gevoel creëren’’, aldus de organisatie. Arrangeurs en bloemisten lieten veel verschillende arrangementen zien: van grotere objecten tot kleine impulscadeautjes.

Thomas De Bruyne omwikkelde een vorm van piepschuim met vilt en vulde de schaal met verschillende bloemen in pasteltinten. Voor een feestelijk effect voegde hij glasdecoraties toe.

Snel te maken en leuk om te geven: impulscadeautjes met viburnumbessen, phalaenopsisbloemen en bundeltjes groen, gemaakt door Jolien Vanderstappen.

Bloem en Blad 19 l 2013

19Bloemwerk All4Home.indd 17

Leen Roelens maakte dit ronde arrangement in warme najaarskleuren. Gebruikte materialen zijn rozen, appeltjes en hortensia

17 10-10-13 14:36

Tussen hoge objecten van goud gespoten staalgras verwerkte Stefan Van Berlo spiderchrysanten in twee kleuren.

Uit een hoge vaas van paars matglas liet Sören Van Laer, die begin september België vertegenwoordigde op Eurofleurs 2013, een plantaardige waterval ’stromen’. Tussen het frame verwerkte hij Vanda en Ceropegia.

3 Strak en modern is dit arrangement van Jolien Vanderstappen waarin zij Ornithogalum en Equisetum combineerde. 4

Sören Van Laer laat zich graag door de natuur inspireren, dat bleek ook uit dit arrangement dat zo een ‘stukje’ tuin kan voorstellen.

18 19Bloemwerk All4Home.indd 18

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:36

Bloem en Blad 19 l 2013

19Bloemwerk All4Home.indd 19

Dit romantische boeket maakte Charlotte BartholomĂŠ van rozen, dahliaâ&#x20AC;&#x2122;s, hortensia en gedroogde decomaterialen.

Op de beurs presenteerde de Trendbrigade van Bloomtube (Joan Stam, Jan de Koning en Aafje Nijman) drie trends voor de komende periode. Op de foto bloemwerk in de herfsttrend 2013: Artisanal Sobriety.

De wintertrend 2013 van Bloomtube heet Historic Heritage en combineert onder meer feestelijk zilver met bloemen in warme tinten.

Reconstruction is de voorjaarstrend 2014 van Bloomtube. Het bloemwerk is strak, modern en kent geometrische vormen.

19 10-10-13 14:36

Vertoont de bloem (op de foto Freesia Aladin) net een beetje kleur, dan kan het oogsten beginnen. Gemiddeld levert één knol één hoofdtak en drie zijtakken.

‘Freesia’s telen is specialistisch werk’ Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy en Van Os Freesia’s

Voordat een freesia bij de bloemist in de winkel staat, heeft de kweker al veel werk verricht. ,,Freesia’s telen luistert nauw en is zeer specialistisch’’, legt Edwin van Os van Van Os Freesia’s in Honselersdijk uit. ,,Maar het resultaat is een prachtige, geurende bloem.’’

Edwin van Os.

20 19Teelt Freesia.indd 20

e geschiedenis van het bedrijf Van Os Freesia’s in Honselersdijk gaat terug tot ver in de vorige eeuw. De opa van de huidige eigenaren (en broers) Arjan en Edwin van Os teelde bloemen en groenten in Den Haag. Vanaf de jaren zestig specialiseerde hun vader Jan van Os zich in de teelt van freesia’s. Na uitkoop door de gemeente Den Haag verhuisde het bedrijf in 2001 naar de huidige locatie in Honselersdijk. Daar werden op 2,5 ha een productiekas, voorzien van de modernste technieken, en een vermeerderingskas van 6.000 m2 gebouwd. Het bedrijf heeft vijf vaste medewerkers in dienst en werkt veel met oproepkrachten. Jaarlijks verlaten zo’n tien miljoen stelen freesia’s het bedrijf, onderverdeeld in vier kleuren: geel, wit, rood en blauw/paars. Van Os Freesia’s is aangesloten bij Unicum. Deze telersvereniging zet een groot deel van de zijhaken (zijtakken: het lichtere segment) rechtstreeks af, voornamelijk voor de Duitse

en Engelse retail. ,,Unicum probeert het aanbod en het assortiment zo te sturen dat ook de beschikbaarheid voor de klok goed blijft’’, legt Edwin van Os van. Het hele teeltproces – van knol tot bloem – heeft het bedrijf in eigen beheer. Daarvoor is een bedrijfsruimte neergezet waar de knollen geprepareerd en bewaard worden. ,,Hierdoor beschikken we altijd over het beste uitgangsmateriaal en zijn we niet van anderen afhankelijk’’, aldus Van Os.

Bewerkelijke teelt De 34-jarige Van Os noemt de freesiateelt ‘heel moeilijk’. ,,Het is een bewerkelijke teelt, omdat allerlei factoren nauw luisteren, zoals het sturen van de bodemtemperatuur die bepalend is voor de kwantiteit en kwaliteit

Verzorgingstips Laat consumenten de freesia’s thuis eerst goed volzuigen met schoon water zonder ze uit de originele verpakking te halen. Snijd de bloemen schuin af (3 cm) en zet ze in schoon water. Geef altijd snijbloemenvoeding mee. Zet de bloemen niet in de felle zon en niet in de buurt van rijpend fruit.

• • • •

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:37

van de teelt.’’ Om de plant zo optimaal mogelijk te telen, moet de grondtemperatuur gemiddeld 16°C zijn. De bloembedden worden daarom in de zomer gekoeld en in de winter verwarmd. Hiervoor heeft het bedrijf een warmtepompinstallatie geïnstalleerd met koude- en warmte-opslag in de bodem. Vanuit de eigen vermeerderingskas worden de freesiaknollen in de kas machinaal gepoot. Voordat dit gebeurt, wordt de grond eerst gestoomd: hete stoom wordt onder een zeil geblazen en verhit de grond tot meer dan 70°C. Hierdoor verdwijnen schimmels, bacteriën en onkruiden. Na ongeveer honderd dagen kan de hoofdtak worden geoogst en de daaropvolgende vier weken (’s zomers) tot acht weken (’s winters) kunnen de zijtakken worden gesneden. Dagelijks lopen de werknemers alle vakken door om de planten te controleren, te kijken welke takken rijp zijn en welke ze kunnen oogsten. ,,Dat is allemaal ambachtelijk handwerk; qua oogsten valt er weinig te mechaniseren. Zeker 80 tot 90% van het werk bestaat uit handmatig oogsten.’’ De eerste snede van een plant, de hoofdtakken, is gemiddeld 55 cm en weegt circa 20 gram; de zijtakken zijn zo’n 50 cm en wegen zo’n 15 gram. ,,De hoofdtakken veilen we op FloraHolland, de zijtakken gaan veelal via Unicum naar supermarkten’’, legt Van Os uit. Nadat alle takken gesneden zijn, rooien ze de knollen. Wekelijks worden teeltvakken gewisseld en rouleren de oogstbare vakken over het bedrijf. Zo realiseert de teler exact twee teelten per jaar. Na het rooien wordt het gewas gedroogd in een droogcel en worden de knollen schoongemaakt en gesorteerd. Vervolgens gaan ze voor drie à vier maanden een cel in waar het 28°C is bij een hoge luchtvochtigheid. Tijdens de teelt vormen zich kraaltjes onder de knollen. „Deze planten we deels op in onze eigen vermeerderingskas en deels laten we ze groeien op de zandgrond in Noord-Holland. Die krijgen we dan als volgroeide knollen terug.’’

Imago opkrikken De buitenlandse markt voor freesia’s trekt aan, vervolgt de kweker. Met name Duitsland en Oost-Europa zijn meer en meer geïnteresseerd in freesia’s. ,,En het Verenigd Koninkrijk is altijd al erg freesia-minded.’’ In Nederland kampt de bloem soms nog met een ouderwets imago, maar daar probeert de campagne 0800-freesia verandering in te brengen (zie kader). Van Os: ,,Ik zie de freesia weinig bij bloemisten, jammer. Ze vinden ‘m te duur, maar weten vaak niet wat er allemaal bij de teelt komt kijken. Ook hoor ik nog wel eens dat ze ‘m te iel vinden en dat hij niet

Bloem en Blad 19 l 2013

19Teelt Freesia.indd 21

De witte Freesia Ambassador is de meest stabiele cultivar bij Van Os Freesia. ,,Hij wordt veel gebruikt in rouwen trouwwerk’’, aldus de kweker.

Voordat de knollen worden geplant, wordt de grond met hete stoom onder een zeil ontsmet.

mooi presenteert. In de winkelfase is de freesia helaas ‘te bescheiden’ tussen alle andere bloemen, terwijl hij juist bij de consument thuis tot leven komt. Ik adviseer bloemisten de freesia’s vooraan in hun bloemenpresentatie te zetten, dan vallen ze goed op.’’ De communicatie over de freesia van bloemist tot klant noemt de kweker ‘essentieel’. ,,Consumenten moeten horen dat alle knoppen open komen op de vaas en dat hij dan heerlijk geurt. ,,Bij een goede verzorging – snijbloemenvoeding is heel belangrijk staan de bloemen zeker tien dagen.’’ Ook de toepassingsmogelijkheden noemt hij eindeloos. ,,Freesia’s passen in klassiek maar ook in modern bloemwerk.’’

www.bloemenblad.nl/vakmanschap

0800-freesia In samenwerking met marketingorganisatie Concept Factory hebben freesiakwekers en –veredelaars in juni 2013 de campagne 0800-freesia gelanceerd. Vakgenoten kunnen gratis bellen naar de informatielijn 0800-freesia (0800-3733742) waar ze al hun vragen over de bloem kwijt kunnen. Naast de informatielijn is er een Facebookpagina onder dezelfde naam waar kwekers, handel en consumenten elkaar kunnen ontmoeten. Naast vragen en informatie is er op de Facebookpagina ook volop ruimte voor inspiratie.

Van Os Freesia, Bospolder 17b, 2675 BL Honselersdijk, www.vanosfreesia.nl

21 10-10-13 14:37

Schilderij

Veelzijdige Freesia Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy

Freelance arrangeur Daniëlle van der Lee van Meesterlijk Groen in Hedel werkt graag met Freesia. ,,Het is een veelzijdige bloem: hij voegt zich makkelijk in bloemwerk vanwege z’n mooie boogje, toont verschillende bloeistadia en ruikt heerlijk.’’ Ze laat vier verschillende bloemwerken met fresia’s zien.

De materialenlijst vindt u op pagina 26.

22 19Bloemwerk Freesia.indd 22

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:37

Snel en makkelijk

Bloem en Blad 19 l 2013

19Bloemwerk Freesia.indd 23

23 10-10-13 14:37

Rouwarrangement

24 19Bloemwerk Freesia.indd 24

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:37

Bruidsboeket

Bloem en Blad 19 l 2013

19Bloemwerk Freesia.indd 25

25 10-10-13 14:38

Schilderij

Snel en makkelijk

Rouwarrangement

Bruidsboeket

De feestelijke, sprankelende kleuren van de fresia’s inspireerden Daniëlle van der Lee tot het maken van dit schilderij met goud gespoten champagneglaasjes. ,,Door de voetjes van de glaasjes op verschillende hoogten te stapelen, ontstaat een grappig effect. En deze fresiabloemen zijn mooi open, ik vind ze prachtig.’’ De glaasjes lijmde ze vast op een plankje achter de lijst.

,,Dit arrangementje is snel en makkelijk te maken, dus ideaal voor in een winkelpresentatie’’, aldus Van der Lee. Zij bevestigde met behulp van dubbelzijdig tape de houtstripes op een glazen vaasje. Op twee plaatsen zette ze ze extra vast met elastiek. De bovenkant van de ‘stripes’ weefde ze in luchtige, transparante vormen. ,,Ik gebruik slechts zeven takken Freesia en creëer toch een groots effect.’’

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 10 Freesia ’Mercurius’ à €0,17 € 1,70 10 Freesia Cassis à €0,17 € 1,70 10 Freesia ’Red Beauty’ à €0,17 € 1,70 3 Bossen berengras à €1,35 € 4,05 10 Champagneglazen (Xenos) à €0,33 € 3,30 Plankje (bouwmarkt) € 4 Verf € 0,50 Lijst (kringloop) € 2,50 Totaal materialen € 19,45

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 7 Freesia ’Inzell’ à €0,17 € 1,19 Houtstripes € 0,60 Vaasje € 0,85 Totaal materialen € 2,64 Arbeid: 10 minuten

Arbeid lijst: 90 minuten Arbeid arrangement: 20 minuten

In dit rouwarrangement, waarin twee verschillende fresia’s zijn verwerkt, staat de ononderbroken en de onderbroken cirkel centraal. ,,Zij staan symbool voor het voltooide leven, maar ook voor de dood die het leven stopt.’’ De steentjes van Oasis vindt de arrangeur qua kleur er mooi bij passen, maar ze werken ook de buisjes in het steekschuim weg. ,,De serene witte tinten en de fragiel ogende fresia’s vind ik erg bruikbaar in een rouwarrangement. Dit arrangement kan op de kist, maar ook op het graf geplaatst worden.’’ Om de bloemen recht te houden, heeft ze ze met een dun draadje aan elkaar gebonden.

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 20 Freesia ‘Inzell’ à €0,17 € 3,40 20 Freesia ‘Ambiance’ à €0,17 € 3,40 5 Asparagus à €0,18 € 0,90 15 steekbuisjes à €0,07 € 1,05 Steentjes (Oasis) € 2,50 Cake dummy ø 22 cm (Oasis) € 1,40 Waterschotel ø 26 cm € 0,52 Totaal materialen € 13,17

,,Twee ondergewaardeerde bloemen, terwijl ze allebei zo mooi zijn’’, legt de arrangeur uit bij dit bruidsboeket, waarin ze de lila fresia’s met groene anjers combineerde. ,,Misschien niet zo’n voor de hand liggende combinatie, maar daar hou ik van. Het is een lief, goed draagbaar boeketje geworden.’’ In een bol van piepschuim lijmde ze een bridy, die ze met behulp van dubbelzijdig tape omwikkelde met koord. Het handvat van de bridy verlengde ze en werkte ze af met een zilveren knop (van een gordijnroede).

Gebruikte materialen (inkoopprijzen) 11 Freesia ‘Mercurius’ à €0,17 € 1,87 14 Dianthus Goblin à €0,48 € 6,72 Koord, pareltjes en pitriet € 2 Bridy (7 cm) € 2,16 Halve bol piepschuim ø 10 cm € 0,15 Totaal materialen € 12,90 Arbeid frame: 45 minuten Arbeid boeket: 30 minuten

Arbeid: 45 minuten

Daniëlle van der Lee

De fresia’s voor dit artikel heeft Danielle van der Lee gekregen van Hofland Freesia in Maasdijk en kwekerij P.J. van Velden in ’s-Gravenzande. Als gemiddelde prijs gebruikt zij €0,17 voor deze fresia’s. De overige bloemen komen van FleuraMetz in Den Dungen en Tilburg. Decomaterialen en ondergronden zijn ingekocht bij Alflora in Tilburg. Alle materialen zijn ingekocht in week 40. Als calculatiefactor houdt de arrangeur 2.3 aan.

26 19Bloemwerk Freesia.indd 26

Meesterlijk Groen, Daniëlle van der Lee, Salomonsakker 18, 5321 WK Hedel, (06) 53 86 96 20, www.meesterlijkgroen.nl

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:38

519997.indd 27

14-10-2013 10:26:21

’Ik hou van chrysanten’ Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy

Dat chrysanten goed toepasbaar zijn in verkoopbaar bloemwerk liet de presentatie van Just Chrys, FDF en BBH op de laatste editie van de IPM zien. Het bloemwerk bestond uit onder meer snel te maken impulscadeautjes, kransen, biedermeiers en taarten. Dit alles samengevat onder de noemer ’Ik hou van chrysanten’.

28 19Bloemwerk chrysanten.indd 28

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:38

Bloe

2013

Door chrysanten te combineren met verschillende wol- en draadsoorten krijgt de krans een winterse uitstraling. Ook deze snel te maken bollen – met en zonder bloemen – vormen samen een aantrekkelijke presentatie.

In dit handgebonden boeket zijn chrysanten gecombineerd met anjers, rozen en Hypericum. Ten slotte is een decoratie van pitriet en wol toegevoegd.

Voor een meer natuurlijke, zomerse setting zijn chrysanten verwerkt met grassen en (na)zomerbloemen. Ter versiering zijn houten plankjes tussen de bloemen toegevoegd.

Deze romantische chrysantentaart zou niet misstaan op bijvoorbeeld een bruiloftsfeest. Hij bestaat uit drie lagen met bovenop een dikke toef van verschillende soorten chrysanten, rozen en lint.

Dit handgebonden, ovaalvormige boeket is gestoken door een frame dat omwikkeld is met verschillende soorten lint. De pastelkleuren zorgen voor een romantische sfeer.

Door een aantal gevulde glaasjes bij elkaar te zetten, ontstaat als een ware ’een familie’. De kracht van herhaling en variatie op eenzelfde thema toont goed in de winkel of op een event, aldus de makers.

Bloem en Blad 19 l 2013

19Bloemwerk chrysanten.indd 29

Makkelijk en snel te maken: accubakjes gevuld met gekleurde blokjes steekschuim en verschillende chrysantensoorten. Samen vormen ze een vrolijke presentatie van impulscadeautjes.

Inspiratie De hier getoonde bloemwerken waren te zien op de IPM, die afgelopen januari plaatsvond in de Messe Essen. Bloemenbureau Holland, de promotieorganisatie van chrysanten Just Chrys en de Duitse bond van bloemisten FDF presenteerden samen ter inspiratie verschillende, goed verkoopbare arrangementen en boeketten met Chrysanthemum. Het thema was ’Ik hou van chrysanten’.

29 10-10-13 14:39

30 19Snijbloemen chrysanten.indd 30

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:40

’Royale’ chrysanten Tekst en foto’s: Cornéline Lanooy

Kwekers en veredelaars zoeken steeds vaker contact met bloemisten om aan hen hun (nieuwe) sortiment bloemen te tonen. Zo ook veredelaar Royal Van Zanten, die begin dit jaar samen met GHC Plantion een excursie organiseerde naar het bedrijf in Valkenburg om het grote assortiment chrysanten te laten zien, waaronder deze ‘royale’ cultivars.

1 Chrysanthemum Bonita is een

troschrysant die opvalt door zijn decoratieve helderwitte bloem van circa 7 cm.

2 Chrysanthemum Gabbana Pink is

een vrij nieuwe troschrysant met lichtpaarse tot roze bloemen en een groen hartje. De iets gevulde bloemen worden tot 6,5 cm groot.

3 De sprekende oranje kleur van Chry-

santhemum Potenza Orange contrasteert goed met het groene hartje. De bloemen van deze troschrysant worden tot 5,5 cm groot.

4 Chrysanthemum Bonanza is een

geel-oranje pluischrysant. Pluischrysanten kenmerken zich door hun grote bloemen (soms wel 15 cm), stevige stelen en uitstekende houdbaarheid.

5 De kleinere bloemen (4,5 cm) van 9

De hier getoonde chrysanten zijn gefotografeerd bij Royal Van Zanten in Valkenburg. De veredelaar hield voor bloemisten eind februari samen met groothandelscentrum Plantion uit Ede een excursie op het bedrijf. De bloemisten konden de bloeiproeven bekijken en volgden ’s middags in de kas een workshop bruidswerk maken met chrysanten.

Chrysanthemum Vyking Dark zijn geel met een bruin hartje. De troschrysant heeft een goed vaasleven.

6 De naam en kleuren van Chrysanthe-

mum Barolo verwijzen naar de Italiaanse wijn uit de Piëmont-streek. De enkele bloemen van deze troschrysant worden tot 6,5 cm groot.

7 Chrysanthemum Marka Salmon valt

onder de Santini-productgroep. De vorm van de bloemen is als een pompon: klein, bolvormig met dicht opeengepakte bloemblaadjes.

8 Opvallend aan Chrysanthemum

Artist Yellow Nova is de tweekleurigheid van de bloemblaadjes in combinatie met het groene hartje. De bloemen van deze troschrysant worden tot 6,5 cm groot.

9 Chrysanthemum Spinner Yellow valt

www.bloemenblad/vakmanschap

onder de productgroep troschrysanten. Hij wordt ook wel spinchrysant genoemd vanwege de vorm van de bloemen. De vrij grote bloemen (tot 7,5 cm) zijn buisvormig.

➙

Bloem en Blad 19 l 2013

19Snijbloemen chrysanten.indd 31

31 10-10-13 14:40

Rozen voor beschermheilige Sint Rosa van Sittard

Hotel Merici werd door ’t Fröbelke het laatste weekend van augustus met rozen gedecoreerd. Omdat het hotel in een oud nonnenklooster is gevestigd, zijn er veel beelden van katholieke heiligen, onder wie Maria, te vinden.

Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: John Jennissen en ’t Fröbelke

Elk jaar viert Sittard in het laatste weekend van augustus het Sint Rosa Festival ter ere van de patroonheilige van de stad: Rosa van Lima. Bloemisterij ’t Fröbelke decoreerde ter gelegenheid hiervan het chique hotel Merici met rozen. ,,Een topopdracht’’, aldus eigenares Wilma Frohn.

loemisterij ’t Fröbelke verzorgt altijd al het bloemwerk in het viersterrenhotel Merici in Sittard, maar kreeg er dit jaar wel een bijzondere opdracht bij. Eigenares Wilma Frohn en haar medewerker Roy Hutjens mochten voor de viering van Sint Rosa (zie kader) eind augustus het hotel in de bloemen zetten. Niet verwonderlijk dat zij kozen voor rozen. ,,We hebben voor buiten poten tuinrozen gebruikt en binnen ruim duizend verse snijrozen.’’ Om alle bezoekers te informeren hing Frohn aan alle gebruikte rozen een kaartje met de naam van de roos erop. Ze kocht de buitenrozen in bij Ebus en Garden Plant (beide in

32 19Bloemwerk rozen Merici.indd 32

Venlo gevestigd) en de snijbloemen bij Overtoom in Nuth. ,,Het was echt een topopdracht om met zoveel verschillende prachtige rozensoorten te werken. Zo hebben we tuinrozen, Engelse rozen, geurende, tros-, grootbloemige en kleinbloemige rozen verwerkt. We zijn drie à vier dagen bijna fulltime hier mee bezig geweest.’’ De meeste arrangementen werden in steekschuim gemaakt, maar om ook de net gelanceerde website www.trouweninsittard.nl te promoten, maakten de arrangeurs ook bruidsboeketten en -decoraties in de bruidssuite van het hotel.

In de bruidssuite was onder meer dit bruidsboeket van rozenknoppen te zien. Medewerker én meesterbinder Roy Hutjens van ’t Fröbelke maakte het op een bridy.

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:41

Hartvormen van rozenblaadjes in de bruidssuite van het hotel.

De rozenarrangementen varieerden van klassiek tot modern.

Rosa van Lima Rosa van Lima is een Peruaanse heilige die leefde van 1586 tot 1617. In 1671 werd zij als eerste Latijns-Amerikaanse vrouw heilig verklaard. Haar feestdag is op 23 augustus. Na haar dood gebeurden er volgens de overlevering veel wonderen, zo ook in Sittard. Deze stad werd eind 1671 getroffen door de zwarte pest en inwoners wendden zich tot Sint Rosa. Omdat zij de stad tegen de epidemie beschermde, werd zij beschermheilige van Sittard. Overigens is zij ook patrones van tuinmannen en bloemisten.

Natuurlijk werden er ook bij deze Madonna met kind rozen neergelegd.

Bloem en Blad 19 l 2013

19Bloemwerk rozen Merici.indd 33

Buiten verwerkte de bloemiste ruim dertig verschillende soorten poten tuinrozen.

â&#x20AC;&#x2122;t FrĂśbelke verwerkte binnen in alle arrangementen ruim duizend snijrozen.

33 10-10-13 14:41

Allerheiligen volgens Franky Bollingh Tekst: CornĂŠline Lanooy, fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Gerdien de Nooy

De Belgische bloemist/arrangeur Franky Bollingh demonstreerde begin oktober op Arqiz Actief in Tilburg bloemwerk voor Allerheiligen. Op deze dag - 1 november - eren katholieken hun heiligen en herinneren zij dierbaren die overleden zijn. Bollingh liet op de bloemistenavond een groot aantal commercieel aantrekkelijke arrangementen zien. 2

34 19Bloemwerk Allerheiligen.indd 34

Bloem en Blad 19 l 2013 10-10-13 14:42

Een posy-pad (Oasis) omwikkelde Franky Bollingh met verschillende soorten wol. De materialen – Calandiva, Clematis en lisianthus - verwerkte hij kort gestoken en op kleur gegroepeerd. De siervruchten heten Solanum muricatum (pepino). Een stenen schaal is gevuld met een bol buiten-troschrysanten en Tillandsia xerographica. Voor een speels effect voegde Bollingh passiefloraranken en rustic wire (Oasis) toe. Een Oasis bioline urn-kussen is gevuld met siergrasjes, buiten-troschrysanten en buiten-trosroosjes. De dieprode kleur contrasteert goed met het groene gras. Een rieten hart vulde de arrangeur met steekschuim waarin hij Hydrangea, Calandiva en trosroosjes in zachtgele en zachtgroene tinten stak. De vorm van het hart accentueerde hij als laatste met Senecio (erwtenplantje).

Een natuurlijke ondergrond van takken is gevuld met mos en een posy-pad, waarin Hydrangea en zwarte Dahlia zijn gestoken. Passiefloraranken, Gloriosa en Tillandsia xerographica completeren het arrangement.

Een rechthoekige ondergrond (Oasis Venezia) stak Bollingh vertikaal op met Physalis, Cornus en Celastrus. De vorm vulde hij met compact gestoken buitentroschrysanten, appeltjes, vandabloemen en glassteentjes.

Een ronde ondergrond (Oasis Roma) beplakte de arrangeur met behulp van dubbelzijdig tape met Cotinusblad. De gebruikte materialen zijn onder meer trosrozen, rozenbottels, bladmateriaal en rustic wire van Oasis. In steekschuim in een houten schaal zijn onder meer Calandiva en trosrozen (Pepita) gestoken. Ranken van het erwtenplantje (Senecio) hangen er overheen om de ’bootvorm’ te doorbreken.

Franky Bollingh

Bloem en Blad 19 l 2013

19Bloemwerk Allerheiligen.indd 35

35 10-10-13 14:42

Heembloemex laat klanten elkaar inspireren Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy

Klanten inspireren met elkaars bloemwerk. Dat was het doel van een ’wedstrijd’ bij Heembloemex Deco tijdens de showroomdagen in juni. Bloemisten en tuincentra maakten bloemwerk met natuurlijke producten en foambloemen om elkaar te laten zien wat er allemaal mee mogelijk is. Het thema was A Touch of Nature.

an 31 mei tot en met 9 juni werden bij Heembloemex Deco showroomdagen gehouden, waarvoor het bedrijf zijn klanten persoonlijk uitnodigde. Deze klanten - voornamelijk bloemisten en tuincentra - kregen de kans van Heembloemex om bloemwerk te maken met de materialen van de Heembloemex Deco: veelal natuurlijke, gedroogde producten, decoratiematerialen en foambloemen. Het thema was A Touch of Nature. ,,Sinds drie jaar organiseren we deze showroomdagen en ’wedstrijd’ met groot succes’’, aldus Ineke Leusink, verkoper binnenland bij Heembloemex Deco. ,,We willen onze klanten

36 19Bloemwerk Heembloemex.indd 36

ideeën geven van wat er allemaal mogelijk is met onze natuurlijke producten, en wie kunnen dat beter vertolken dan onze eigen klanten zelf? En wij krijgen op deze manier ook weer feedback op ons assortiment. Zien wij bijvoorbeeld dat bloemisten veel materialen gaan rijgen, dan vragen wij ons af of we dat al niet in de producerende landen kunnen laten doen. Dat scheelt de detaillisten werk en tijd.’’ Voorjaar 2014 Heembloemex Deco heeft circa 6.500 items in de collectie: 75% hiervan vormt een vast basisassortiment, 25% is noviteiten. Tijdens

de showroomdagen was de nieuwe collectie van winter 2013-2014 te zien en tevens al een gedeelte van de producten voor het voorjaar van 2014. Voor het inspelen op de trends werkt het bedrijf samen met EFSA. De showroom in Rijnsburg is op afspraak te bezoeken.

Heembloemex Deco, Laan van Verhof 43, 2231 BZ Rijnsburg, (071) 409 74 00, (06) 50 45 99 87 www.heembloemex.com

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:43

Gedroogde, natuurlijke materialen worden tegenwoordig steeds meer gecombineerd met echte en/of zijden bloemen en foammaterialen. Dit arrangement is gemaakt door GroenRijk Hans Menken in Haule.

Een boeket van stronken, zijden bloemen en foambloemen, gemaakt door Heinen Tuincentrum in Soest.

Groencentrum Sonneveld vulde een rieten mand met verschillende decoratiematerialen, waaronder veel schelpen.

Fleurboutique Le PaLi in Didam koos voor een cascadevormig arrangement op een standaard met daarin onder meer geregen drijfhoutjes en donkerkleurige foambloemen.

Je zou er bijna een hap van nemen. Deze taart van Life & Garden in Staphorst is opgebouwd uit foambloemen in zoete kleurtjes.

Dat een stalen standaard ook goed weg te werken is met decoratiemateriaal, laat Life & Garden in Leidschendam zien.

www.bloemenblad.nl/vakmanschap

2 3

Bloem en Blad 19 l 2013

19Bloemwerk Heembloemex.indd 37

37 10-10-13 14:43

Florale haute co u op de catwalk Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy

De Israëlische designer Shlomi Ilani decoreert wereldwijd evenementen met bloemen en planten. Op de Horti Fair 2012 toonde hij op een catwalk florale haute couture. De jurken waren onder meer gemaakt van bromelia’s, anthuriums, anjers en rozen.

Bloemenslingers van anjers in vooral rode en roze kleuren versieren deze jurk, die past in een oosterse sfeer.

Bromelia’s associeerde de designer met exotische en warme plaatsen op aarde. Niet verwonderlijk dus dat hij deze jurk en het model de naam Afrikaanse prinses meegaf. (foto boven en onder)

38 19Bloemenjurken Hortifair.indd 38

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:47

co uture k

Een Aziatische sfeer beeldde Ilani uit met een wijde creatie, die helemaal bestond uit anthuriums. (foto boven en rechts) Een jurk die goed kan dienen als bruidsjapon, is gedecoreerd met romantische, roze gekleurde rozen.

www.bloemenblad.nl/vakmanschap

Shlomi Ilani Shlomi Ilani van Zer4U Events is een bekende IsraĂŤlische bloemendesigner. Hij kleedt voornamelijk (grote) evenementen aan, waaronder bruiloften, bedrijfsfeesten en modeshows. Op de Horti Fair in november 2012 in Amsterdam RAI liet hij op een catwalk verschillende jurken van bloemen en planten zien die in het teken van de werelddelen stonden. Belangrijk bij het maken van dergelijke creaties vindt Ilani dat de plantaardige materialen hun karakter behouden en dat zij zichtbaar blijven in het ontwerp. Hij gebruikte bloemen van drie sierteeltbedrijven: Hilverda Kooij, Corn. Bak en Anthura.

Bloem en Blad 19 l 2013

19Bloemenjurken Hortifair.indd 39

39 10-10-13 14:47

Plaats net onder de rand van de vaas een strook met dubbelzijdig tape. Doe dit bij alle vazen die gebruikt gaan worden.

Knip het staalgras in ongeveer gelijke delen. De lengte mag per vaas variëren, maar het is mooi om de onderkant van de vaas onbedekt/transparant te laten. De toppen van het gras worden juist wat langer verwerkt om een luchtig en natuurlijk effect te creëren.

Zet de verschillende vazen in de gewenste opstelling en verdeel de Viburbum-bessen over de vazen. Het losse, ’hangende’ effect van de bessen contrasteert mooi met de rechte vormen van de vazen.

Verdeel de calla’s op verschillende hoogtes over de vazen.

Kleurige verzameling stap voor stap Tekst en foto’s: Bloomtube

Eenvoudige ontwerpen kunnen door er iets aan toe te voegen een krachtige uitstraling krijgen. Dat laat Joan Stam van Bloomtube zien in een verzameling vazen met verschillende, kleurige (herfst)bloemen. ,,Door eenvoudige vazen te voorzien van een kraag van staalgras worden het ’ineens’ heel interessante vormen.’’

40 19Bloomtube stap voor stap.indd 40

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:47

oi om t wat

Verdeel de grassen gelijkmatig qua dikte en lengte over de vazen. Wikkel om de plek waar het tape is gebruikt ter afwerking een strook met lint. Zet dit vast met wat hete lijm uit een lijmpistool.

Verwijder al het blad van de Viburnum-takken; dit verkleurt snel en geeft een rommelig effect.

7 8

Doe hetzelfde met de rozen, anjers en dahliaâ&#x20AC;&#x2122;s. Door de grotere bloemen wat meer tussen het gras te verwerken, blijft het luchtige effect behouden en ontstaat een spannender beeld.

Het eindresultaat. De gebruikte techniek is te gebruiken voor verschillende doeleinden: als solovaasje voor een tafeldecoratie of in grotere groepen voor een presentatie in de winkel of zaaldecoratie. Experimenteer ook eens met grote cilindervazen voor de aankleding van een event.

Bloem en Blad 19 l 2013

19Bloomtube stap voor stap.indd 41

41 10-10-13 14:47

Noviteiten

Phalaenopsis ’Philip Treacy’ Het huidige sortiment Phalaenopsis is een smeltkroes van kruisingen over en weer. Het levert een bonte verzameling op van verschillende planten. Hoedenontwerper Philip Treacy heeft nu zijn eigen cultivar. Tekst: Leo Miedema Floricode.com, foto’s: Floricode.com

Het orchideeëngeslacht Phalaenopsis kent zo’n vijftig soorten. De planten zijn te vinden in de vochtige wouden van Zuidoost-Azië en NoordAustralië, waar ze op bomen groeien. Slechts enkele soorten produceren de bekende op (nacht) vlinders lijkende bloemen. De meeste hebben stervormige bloemen aan korte, hangende bloeistelen.

e veredeling van Phalaenopsis is de laatste dertig jaar zeer complex geworden. Eigenlijk is er bijna geen touw meer aan vast te knopen. Aannemelijk is dat de basis van de langstelige standaard- en grootbloemige witte hybriden is terug te leiden tot Phalaenopsis amabilis. Ook de kortgesteelde witte Phalaenopsis stuartiana is de laatste jaren veel ingezet als ouder. Phalaenopsis equestris is een belangrijke ouder voor de zogenoemde ’Red Lips’. Om meer kleur in te brengen, is gebruikgemaakt van Phalaenopsis sanderiana en Phalaenopsis schilleriana: roze, langstelige en soms vertakkende soorten. De langstelige rassen bieden de mogelijkheid de takken te buigen tot een cascadevorm, waarbij de bloemen naar beneden lijken te stromen. Ook het verwante soort Doritis pulcherrima is in het veredelingsprogramma betrokken voor de expressievere kleuren en kleinbloemigheid. De geslachtskruising x Doritaeopsis (Dtps) is hiermee een feit en leidde tot de Multiflora-types. Tegenwoordig zijn veel Dtps-hybriden niet meer te onderscheiden van Phalaenopsis.

van kleuren, strepen en spikkels, bloemgroottes en lipvormen. Geen wonder dat de Engelse hoedenontwerper Philip Treacy een groot liefhebber is. Hij combineert immers ook elementen als historie, romantiek en extravagantie in zijn ontwerpen. Op de Dag van de Orchidee (’elke koningin verdient een koninginnedag’) - donderdag 5 september - koos hij uit drie cultivars zijn lieveling en doopte die in zijn naam. De Philip Treacy-bloem is een gedurfde combinatie van kleuren en motieven, geheel in de lijn van deze beroemde ontwerper.

Naam: Kenmerken:

Herkomst: Houdbaarheid: Verkrijgbaarheid: VBN-nummer: Veiling: Verzorging:

Phalaenopsis ’Philip Treacy’ tot 50 cm hoge plant (inclusief bloeitak); bladgrootte tot 25 cm, blad lancetvormig en donkergroen; bloeiwijze lengte tot 25 cm; bloemdiameter 10 cm en bloemkleur wit met felpaarse spikkels, lip geel met wit Zuidoost-Azië bij goede verzorging onbeperkt, doorbloeiend vanaf september 114479 FloraHolland Connect dompel de plant af en toe of sproei de luchtwortels (’een Phalaenopsis kun je bijna niet vergeten, maar wel vergieten’), liefst met regenwater; zet de plant op een plek op het noorden en niet in de volle zon

Dag van de Orchidee Het huidige sortiment is een smeltkroes van kruisingen over en weer, die een bonte verzameling oplevert

42 19Noviteiten.indd 42

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:48

Chrysanthemum (Indicum Grp) ’Delihestiastar’ Hestiastar Om te kunnen kiezen uit de enorm grote chrysantenfamilie is er onderscheid gemaakt in het type bloemvorm. ’Delihestiastar’ is een Quill-type: deze heeft opgerolde lintbloemen en een gefranjerde top. Tekst: Leo Miedema Floricode.com, foto’s: Floricode.com

De chrysanten die bij de bloemist staan, zijn eigenlijk helemaal geen chrysanten. Ze vormen een complexe groep voortgekomen uit Dendranthema x grandiflorum, een cultigen waarschijnlijk ontstaan in China door kruisingen met Dendranthema indicum. De naam chrysant is echter zo ingeburgerd en voor de handel van economisch belang dat de incorrecte wetenschappelijke naam Chrysanthemum gehandhaafd blijft.

endranthema bevat circa twintig soorten sterk ruikende, overjarige, kruidachtige gewassen met soms een verhoutende stambasis. Letterlijk betekent de wetenschappelijke naam boombloem. Chrysant betekent gouden bloem. Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad om de chrysantenteelt en -veredeling in Europa van de grond te krijgen. De eerste rassen, die uit Azië werden geïmporteerd, overleefden de reis niet. Uiteindelijk bleef in 1789 in Frankrijk één ras in leven. Dit ras werd later ’Old Purple’ genoemd en verhuisde in 1790 naar Engeland. Toen het kunstje was geleerd, volgden meer rassen.

Bloem en Blad 19 l 2013

19Noviteiten.indd 43

Haardvuur Veredelaars doen hun best om jaarrond een aantrekkelijk en modern product neer te zetten. Op dit moment is er zo’n groot sortiment waaruit de bloemist kan kiezen dat misschien wel de gedachte opkomt of het ietsje minder mag... Grofweg kunnen vijftien bloemvormen worden onderscheiden, waaronder het Spider-, Anemoon- en Pompontype. Hestiastar behoort tot het Quill-type; deze heeft buisvormig opgerolde lintbloemen en als nieuwe toevoeging een gefranjerde top. Dit zorgt voor een sprankelend effect. De naam van de bloem verwijst naar Ster van Hestia: de godin van het haardvuur en de gastvrijheid.

Naam: Kenmerken:

Herkomst: Houdbaarheid: Verkrijgbaarheid: VBN-nummer: Veiling:

Chrysanthemum (Indicum Grp) ’Delihestiastar’ Hestiastar snijtak met veerspletig blad en eindstandige bloeiwijze; bloeiwijze hoofdje met buisvormige lintbloemen; bloemtype gevuld, bloemdoorsnede 13 cm en bloemkleur lichtgroen China, Japan twee tot drie weken jaarrond, maar in beperkte aantallen 114063 kleinere FloraHolland-vestigingen, Plantion

43 10-10-13 14:48

Ondernemerschap

Anoniem

Pandora Bloemen in Ruurlo Tekst: Jeannet Hooftman, foto's: Gerdien de Nooy

Een boeket is leuk, maar je kunt er ook iets extraâ&#x20AC;&#x2122;s mee doen. Dan wordt het nog meer een cadeautje. Dat vindt Bea ten Haaf van Pandora Bloemen in Ruurlo. Met haar aangeklede rozen, bloementaartjes en geurpakketjes heeft ze voor iedere beurs wat bijzonders in huis.

44 19Winkelreportage Pandora.indd 44

n de Dorpsstraat van het Achterhoekse plaatsje Ruurlo in een karakteristiek, halfvrijstaand pand zit Pandora Bloemen. De buitenpresentatie is bescheiden, maar een blik naar binnen maakt snel duidelijk dat het hier een kleurrijke bedoening is. Centraal in de winkel staan de losse bloemen op twee houten tafels. De boeketten staan er naast op de grond. Overal in de winkel zijn kleine boeketten, arrangementen, bloementaartjes en aangeklede rozen te vinden. Het glaswerk

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:48

Winkel De bloemen staan centraal in de winkel op twee houten tafels. De toonbank is hier rechts achter. De inrichting is rustig in grijs en frisgroen. De bloemen zorgen voor kleur.

heeft hij ook kassen en een zeer uitgebreide buitenpresentatie met -planten. Onder het motto ‘iedereen moet doen waar hij goed in is’ richt Ten Haaf zich op andere dingen. En dat doet ze al vier jaar met succes.

Eigen stempel Vier jaar geleden kon Ten Haaf de winkel in Ruurlo overnemen. Zij werkte destijds bij VBW. ,,Ik heb altijd de ambitie gehad om voor mezelf te beginnen’’, vertelt ze. Toen de kans zich voordeed, bedacht ze zich geen moment en stapte ze in het avontuur. Aan de winkel hoefde niet heel veel te gebeuren; ze kon het huurpand zo betrekken. Wel wilde Ten Haaf er haar eigen stempel op te drukken. Daarom is de naam veranderd en de winkel verbouwd. ,,Ik ben heel snel begonnen zaken buiten de winkel te zoeken. Ik ben lid geworden van Topbloemen en heb een heel groot bezorggebied. Ook heb ik samenwerking met Dela gezocht.’’ Ten Haaf is nu huisbloemist van deze uitvaartonderneming en dat levert haar veel op. Klanten kunnen bloemwerk bestellen uit een boek met voorbeelden dat haar collega in Twente gemaakt heeft. Hier staan 42 voorbeelden in uiteenlopende stijlen in. De uitvaartondernemer bespreekt het bloemwerk doorgaans met de klant en geeft door wat Ten Haaf moet maken. ,,Het is ideaal, we hebben er helemaal geen werk aan.’’ Mist ze het contact met de klanten niet? ,,Niet echt. We horen achteraf toch vaak wat ze er van vonden. Het is gewoon heel mooi werk.’’ Ondanks dat ze min of meer in een gespreid bedje terechtkwam, heeft de bloemiste toch het gevoel dat ze opnieuw moest beginnen. ,,Je neemt een winkel over, maar voor je gevoel begin je toch opnieuw. Zeker in een dorp. Je moet je waarmaken. We voegen nog altijd nieuwe klanten aan ons klantenbestand toe. Mijn doel is altijd geweest om voor iedereen wat te hebben.’’ van Dutz, de creaties met vilt en de Little Hotties (geurstukjes) zorgen voor nog meer kleuraccenten door de hele winkel. Van de buitenpresentatie moet Pandora Bloemen het niet hebben. ,,Wij zijn niet zo enthousiast over buiten’’, zegt Bea ten Haaf, eigenares van de winkel. ,,Wat we daar neerzetten, verkopen we gewoon niet. Dat doet de buurman heel goed, dus dat laten we maar aan hem over.’’ De buurman is de bloemist die een stukje verderop zit. Behalve een winkel

Bloem en Blad 19 l 2013

19Winkelreportage Pandora.indd 45

een strategische keuze. ,,Er komt meer omzet uit het bloemwerk dan uit de potterie. Het grappige is dat klanten denken dat de winkel groter is geworden. Het oogt royaler.’’ De werkruimte is nu zo royaal dat er gemakkelijk plaats kan worden geboden aan een groep mensen voor het geven van workshops. Dat doet Ten Haaf een aantal keer per jaar, minimaal ieder seizoen een. Ook geeft ze cursussen van zes avonden.

Vilt Opvallend in de winkel zijn de kleurrijke creaties met vilt, zoals de aangeklede (‘gepimpte’) rozen die per stuk worden verkocht. In de etalage hangt bovendien een bijzondere lampenkap die met vilt is beplakt. Achter de toonbank kleurt een verzameling met vilt versierde kransen de muur. ,,We werken heel veel met vilt. Daardoor hebben we ook veel restjes’’, verklaart Ten Haaf. Zij laat hiemee stagiaires zich uitleven. ,,Voor hen heel leuk om te doen, een uitdaging. Je hebt iets moois in de winkel en misschien verkoopt het nog.’’ De bloemiste heeft vrijwel altijd stagiaires meewerken. Ze vindt dat belangrijk, maar het bevalt haar ook prima. ,,Ik ben me ervan bewust dat er ook mensen tussen zitten die niet enthousiast zijn. Ik heb misschien geluk gehad tot nu toe. Maar het moet ook van twee kanten komen. Als ze enthousiast zijn, vind ik dat heel leuk. We hebben een mooi vak. Dat wil ik graag overbrengen. Zij zijn de toekomst.’’ Zelf heeft Ten Haaf dit voorjaar een dochter gekregen. Sindsdien werkt ze nog maar drieëneenhalve dag in de winkel. ,,Ik ben niet meer flexibel en dat is eng. Maar het is goed te doen. Dankzij een goed team.’’

Open bindruimte Om meer werkplekken te creëren, heeft Ten Haaf bij de overname een muur in de winkel laten plaatsen. Onlangs heeft ze die er weer uitgehaald. Het werkte niet. ,,Wij keken tegen een muur aan en hadden tijdens het binden geen contact met de klanten.’’ Met het wegbreken van de muur is de (nu open) bindruimte achter in de winkel groter geworden en de winkeloppervlakte iets kleiner. Dat is

V.l.n.r.: Bea ten Haaf, Oen-Nio van de Wetering en stagiaire Tirza Oosterink. Medewerkster Carmen Geurtsen was niet aanwezig.

45 10-10-13 14:48

Bedrijfsprofiel Naam: Pandora Bloemen Eigenares: Bea ten Haaf (27) Start: november 2009 Locatie: dorpskern Oppervlakte: ongeveer 100 m2 Medewerkers: Twee vast en stagiare Doelgroep: ‘Breed middensegment’ Verzendorganisatie: Topbloemen Adres: Dorpsstraat 78, 7261 AX Ruurlo, (0573) 22 16 80, www.pandorabloemen.nl

1 2

diversen etalage

bindtafel

inpakbalie

lage kast

glas

opslag

keuken magazijn

boeketten

10,30 m

bindtafels

div.

bloemen etalage

div.

De houten vakkenkast is gevuld met geurproducten van Millefiori. Het glaswerk is van Dutz en Des Pots.

Op de presentatietafel staan onder andere gepimpte rozen, bloementaartjes en geursetjes van Sajovi. ,,Snel en makkelijk verkoopbare cadeautjes wil ik er wel bij doen.’’

De Little Hotties van Sajovi zijn te mixen tot een eigen geur. ‘Receptenboekjes’ zijn ook in de winkel verkrijgbaar.

trottoir

div.

11 m

46 19Winkelreportage Pandora.indd 46

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:48

6 7

De boeketten staan tegen de cadeautafel aan op de grond. Ten Haaf heeft ze in drie prijsklassen: €12,50, €15 en €20. ,,Door de categorie €17,50 weg te laten is het verschil duidelijker en kiezen mensen sneller voor een duurder boeket.’’ De bloementaartjes zijn geliefde cadeautjes. Mensen hebben iets aparts voor een leuke prijs.

Bloem en Blad 19 l 2013

19Winkelreportage Pandora.indd 47

Pandora verkoopt zijde van Silk-Ka en Colors & Greens.

De grote lampenkap in de etalage is van Ikea en door een stagiaire met vilt beplakt. Het is een blikvanger, maar wel te koop.

Op de toonbank staan de bloemenkaartjes van Leen de Borger.

47 10-10-13 14:48

Het boeket van

Pandora Bloemen Tekst: Jeannet Hooftman, foto’s: Gerdien de Nooy

Een boeket van Pandora Bloemen is gemaakt van veel verschillende soorten bloemen in veel verschillende kleuren. Ze noemen het veldboeketten, de binders van Pandora. Met veldboeket bedoelen ze het type boeket: springerig, bont en van alles wat. ,,Dat is onze specialiteit. Een veldboeket, maar wel met seizoensbloemen.’’ Van iedere bloem is er maar één gebruikt. ,,Dat vinden we zelf erg mooi. Ieder boeket wordt daardoor anders en dus uniek. Bovendien kun je zo’n boeket altijd maken, ook als sommige bloemen ineens harder gaan dan je had verwacht’’, aldus Bea ten Haaf. Ze gebruikt graag verschillende soorten blad en weinig appelblad. Voor blad rekent ze jaarrond een vaste prijs. Ten Haaf calculeert met factor 3 à 3,5. De bloemen koopt ze in bij Bloemenhandel Bram van der Mey in Enschede en bij lijnrijder Van Egmond uit Rijnsburg. Gebruikte materialen (inkoopprijzen)

48 19Boeket van Pandora.indd 48

1 Gerbera 1 Gerbera Bull’s Eye 1 Helianthus ’Sunrich Gold’ 1 Delphinium ’Atlantis’ 1 Delphinum ’Neds Dievera’ 1 Rosa Green Fashion 1 Rosa Esperance 1 Rosa Aqua! 1 Rosa Red Naomi! 1 Eustoma Pink 1 Crocosmia ’George Davison’ 1 Dahlia ’Sandra’ 1 Lilium ’Solfarino’ 1 Eremurus ’Rumba’ 1 Phlox Dynasty Totaal bloemen

€ € € € € € € € € € € € € € € €

0,20 0,17 0,45 0,19 0,19 0,30 0,60 0,38 0,49 0,42 0,11 0,12 0,42 0,75 0,25 5,04

Bladmaterialen (Eucalyptus, salal, Hedera, pistache; verkoopprijs).

€ 4,95

Verkoopprijs boeket

€ 22,50

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:49

Specialist voor de bloemist Meest complete aanbod. Innovatief, scherpe prijzen, gemak (webshop), betrouwbaar en topkwaliteit.

519998.indd 49

14-10-2013 10:25:03

519999.indd 50

14-10-2013 10:25:28

Blog: verhalen delen leidt tot meer bezoekers Tekst en illustratie: Bloomly

Een blog bij de website is dé manier om meer bezoekers te trekken. Een blog wordt gebruikt om autoriteit op een bepaald gebied te laten zien en om verhalen te delen met klanten van nu en van de toekomst. Een blog is ook een uitstekende manier om hoger te komen in de zoekresultaten van Google.

et zoals bij de website is het bij een blog belangrijk eerst de doelen te bepalen. Blogs worden vaak gestart voor het geven van stylingadvies, trendwatching en productinformatie, om bepaalde onderwerpen te behandelen rondom een thema, of gewoon om vakkennis en passie te tonen. Denk bij het starten van een blog goed na over de inrichting ervan. Kijk waar de concurrenten over schrijven en zoek onderwerpen die nog niet veel behandeld worden. Zo maak je jouw blog uniek en creëer je een niche. Door dit te doen, maak je bovendien een originele en unieke inhoud bij de website, en daar houden zoekmachines van. Hoe meer relevante informatie op de website, hoe sneller bezoekers op de site komen met het gebruik van verschillende zoekwoorden. Het is een feit dat websites met een blog meer bezoekers trekken dan websites zonder blog.

Waarover bloggen? Denk allereerst aan je interesses en vaardigheden en hoe deze interessant kunnen zijn voor de lezers. Natuurlijk heeft het alles te maken met jouw passie voor bloemen en planten. Schrijf over je inspiratie. Mensen lezen graag over wat je inspireert, waar je ideeën vandaan haalt, en wat het proces is achter de creatie van mooie arrangementen.

Bloem en Blad 19 l 2013

19Online Blog.indd 51

Gebruik een blog om mensen te informeren. Een blogartikel is een handige manier om meer te vertellen over een bepaald product of hoe je iets maakt. Of over onderwerpen waar je veel over weet. Schrijf persoonlijke verhalen zodat de klanten zich betrokken voelen en het gevoel krijgen dat ze je beter leren kennen en enthousiast worden over wat je doet.

Link naar sociale media Een goed geschreven blogartikel bevat interessante onderwerpen waar lezers wat van kunnen leren en die ze kunnen gaan delen. Maak een link van elk blogartikel naar de sociale media zoals Facebook en Twitter om het bereik van de artikelen te vergroten. Bloggen vraagt om discipline en tijd. Als je met een blog begint, weet dan dat ongeveer één of tweemaal per week een nieuw artikel plaatsen het minimum is. Zorg dat er mogelijkheid is voor het geven van commentaar. Als er commentaar wordt gegeven, reageer daar direct op. Beantwoord iedereen, begroet terugkerende bezoekers en betrek zoveel mogelijk mensen bij de blog. Mocht je een lijst hebben van andere interessante blogs, link deze dan. Zelfs als het blogs zijn van andere bloemisten. Vaak wordt je teruggelinkt en zo wordt het bereik nog groter. Ook een mogelijkheid

is gastbloggers aantrekken of zelf schrijven op andere blogs.

Persoonlijk Vergeet niet om het persoonlijk en vriendelijk te houden. Het gaat over communiceren en engageren, en niet direct om het verkopen van producten. Door regelmatig te posten over wat je inspireert, over trends of persoonlijke verhalen, bereik je dat je bedrijf een bron van informatie en inspiratie wordt. Dit geldt voor de bestaande, maar ook voor toekomstige klanten. Een blog kan je helpen een expert te worden in jouw vakgebied, waar naartoe verwezen wordt door anderen. Een blog zet de ondernemer en het bedrijf in de schijnwerpers.

Serie online ondernemen Dit artikel is het vijfde in een serie over online ondernemen. Het volgende artikel in de serie verschijnt in nummer 20 en gaat over sociale media. De serie wordt verzorgd door Bloomly, een gespecialiseerd adviesbureau voor bedrijven in de groene sector. Bloomly is gevestigd in Amsterdam, (020) 260 22 70, www.bloomly. nl.

51 10-10-13 14:49

’Ik hou van U bent dit jaar 65 jaar geworden en zit vijftig jaar in het bloemenvak. Wordt het geen tijd om te stoppen? ,,Helemaal niet! Ik heb nog steeds de drive om door te gaan en blijf werken tot m’n 85e, zolang mijn lijf niet gaat protesteren. M’n vrouw Gerda wil wel dat ik het rustiger aan ga doen, maar wat moet ik dan? Ik zou niet weten waar ik mijn tijd dan mee moet vullen. Ik vind het een prachtig vak en doe het werk nog altijd met plezier. Ik ben alle dagen in de winkel en verzorg de inkoop van de bloemen via kopen op afstand. De winkel is nu een maatschap van mijzelf en mijn zoon Léon. Mijn vrouw is er officieel uit, dat schijnt belastingtechnisch handiger te zijn.’’ ,,Ik kan nog altijd genieten van mooie bloemen. We hebben ons aangesloten bij Bloemist Exclusief en daar krijgen we zulke prachtige producten van. Het is lang niet altijd verkoopbaar hoor. Ik ken m’n klanten, we zijn een winkel voor het middensegment, maar ze zijn wel geïnteresseerd. En zet ik het niet neer, dan verkoop ik het zeker niet.’’

Hoe bent u eigenlijk in het bloemenvak terechtgekomen? ,,Ik zat op de landbouwschool in Klaaswaal toen ik op 15-jarige leeftijd een ongeluk kreeg. Met vrienden liep ik wat te dollen op straat en toen liep ik tegen een brommer aan. Elleboog kapot. Ik ging hierdoor driekwart jaar niet naar school en had er daarna eigenlijk geen zin meer in. De bloemist in Mijnsheerenland, waar ik woonde – Adrie Besseling – zocht nog een hulpje. Hij heeft mij ontzettend veel geleerd over het bloemenvak, maar ook over het handelen. Ik kom uit een familie van handelaars, scharrelaars noemden ze die vroeger. Besseling zei altijd: ’Als er iets te verkopen is, moet je het niet weggeven’. Dat heb ik altijd onthouden.’’

Wat heeft u allemaal bij hem geleerd? ,,Hij had een kiosk, maar ook een plantenkwekerij en stond op markten. Voor Moederdag werden er zo’n duizend gloxinia’s

Bloem en Blad 19 l 2013

Interview Jan Vermeulen, vijftig jaar in het vak:

gezelligheid in de winkel’ Jan Vermeulen, mede-eigenaar van Dream Flowers, is dit jaar 65 jaar geworden en zit al vijftig jaar in het vak. Aan stoppen moet hij echter nog niet denken. ,,Ik heb nog altijd de drive om door te gaan’’ Een gesprek over het bloemenvak vroeger en nu, gezelligheid in de winkel, samenwerken met zijn zoon Léon en over hoe het allemaal begon… Tekst: Cornéline Lanooy, foto: Gerdien de Nooy

gekweekt, die we allemaal verkochten. Een andere piek was de bouwvakvakantie. Dan kregen de mensen geld en gingen ze de tuin en het huis met bloemen en planten mooi maken. In november en december snoeide ik tuinen van klanten en dat materiaal gebruikten we weer in kerstbloemwerk. Ik heb toen een hoop bomen gekapt die helemaal niet weg hoefden, haha! Sinds die tijd ben ik ook gek van takken, stronken en stenen. Weet je wat die meiden hier zeggen: ‘Jan is een takkenvent, maar hij is keigoed’. In het weekend stond ik op de markt in Rotterdam: verkochten we duizend anjers en chrysanten. Een prachttijd, ondanks het harde werken.’’

Wanneer bent u met uw eigen winkel begonnen? ,,Ik begon vanuit de schuur achter ons huis in Numansdorp samen met mijn vrouw. Besseling adviseerde me op een gegeven moment om voor mezelf te beginnen. Ik werd te duur voor hem. Hij heeft me daarbij goed geholpen: ik kreeg enkele wijken, waar ik voor hem ventte, van hem cadeau. We stonden bekend om onze hortensia-boeketten. Het was in die tijd best bijzonder om boeketten te verkopen en hortensia was en is m’n lievelingsbloem. Ik haalde heel bijzondere soorten uit Frankrijk. Ik heb toen nog de avondopleiding in Tilburg gevolgd. Lag ik in de clinch met docenten, omdat ik al in het vak werkte en dacht het beter te weten.’’ ,,Daarvoor werkte ik ook nog bij een groothandel van planten. Ik had geen rijbewijs. De directeur liet me vier rondjes rond de veiling rijden en één keer achteruit steken en toen had ik de baan. Reed ik de eerste tijd zonder rijbewijs. Ik heb peentjes gezweten achter het stuur, zeker als ik politie zag. Mooie tijden waren dat, en ik kan er nog uren prachtige verhalen over vertellen.’’

Mist u ‘die goeie ouwe tijd’? ,,Nee hoor, ik denk er nog wel eens aan, maar heb altijd geprobeerd met de tijd mee te gaan. Anders had ik het nooit zo lang uitgehouden denk ik. Het is geweldig dat ik zoveel mooie dingen heb meegemaakt,

Bloem en Blad 19 l 2013

maar die tijd ligt achter me en heb ik afgesloten. Ik heb er nog altijd mooie contacten aan overgehouden. Bovendien maak ik nog altijd leuke dingen mee.’’

Hoe is Dream Flowers tot stand gekomen? ,,In 1996 kwam er een ruimte vrij naast de drogist in de winkelstraat van Numansdorp. Omdat de schuur achter het huis te klein werd, ben ik daar Dream Flowers gestart. Overigens heb ik die naam verzonnen toen ik in de file stond voor de Van Brienenoordbrug in Rotterdam. Ik zat een beetje te dromen over bloemen…snap je. Voor die tijd was het moderne naam, ik vond het ook een betrouwbare naam. En vandaag de dag past ie nog steeds.’’ ,,De eerste jaren waren heel druk. In 1998 kwam mijn zoon Léon ook in de zaak werken. Ik had gedacht dat ik het lekker rustig zou krijgen met een eigen winkel: lekker wat boeketjes draaien en veel praten met klanten, maar dat viel vies tegen, haha… Het werd een groot bedrijf waarbij mijn ondernemerschap flink op de proef werd gesteld. Gelukkig is Léon – in tegenstelling tot zijn vader – heel goed met de boekhouding en de administratie. Bovendien is hij hartstikke handig, hij heeft hier de boel verbouwd. Wat dat betreft heb ik twee linkerhanden.’’

nog altijd het leukst. Ik hou ervan een geintje te maken. Tegen een chagrijnige klant begin ik te zingen: ‘ik ben vandaag zo vrolijk, zo vrolijk, zo vrolijk; ik ben vandaag zo vrolijk, zo vrolijk was ik nooit’. Moet toch kunnen? Ik hou van gezelligheid in de winkel.’’ ,,Ik heb met veel oudere klanten een hechte band. Heb meegeleefd met hun wel en wee. Hun kinderen komen nu een bruidsboeket bij me bestellen, mooi is dat. Het moeilijkste dat ik ooit heb meegemaakt is dat ik langs moest bij een echtpaar, wiens dochter was vermoord. Toen wist ik niets te zeggen, terwijl ik normaal gesproken zo makkelijk praat. Toen heb ik mijn emoties verwerkt in het rouwwerk. Dat is ook mooi aan dit vak.’’

Wat is er nu beter dan vroeger? ,,Het contact met de kwekers en andere bloemisten. Vroeger was het veel meer ieder voor zich, nu merken bloemisten dat ze andere schakels uit de keten en collega’s nodig hebben om vooruit te komen. Dat vind ik positief. We zien nu ook kwekers in onze winkel om over hun producten te praten. Dat gebeurde vroeger nauwelijks. Ook het contact met de veiling is verbeterd. Die beseft ook wel dat de bloemist een belangrijke speler is geworden en dat ze ook de kleine klanten nodig hebben. En samen staan we sterker ten opzichte van de retail.’’

Zijn de klanten van nu anders dan vroeger?

Hoe bevalt het samenwerken met uw zoon?

,,Zeker! Ze zijn er niet makkelijker op geworden. Consumenten geven steeds moeilijker geld uit aan een mooi product. Bloemen vinden ze al gauw te duur, maar dat weerleg ik altijd. In het guldentijdperk kostte een bos tulpen 12,95 en nu €3,50; dat is echt niet duurder hoor! Dan zeg ik: een gebakje van €2,20, dat vind ik duur en daar heeft u minder lang plezier van. Geven ze me vaak gelijk, maar je moet het wel uitleggen.’’ ,,Mensen hebben ook weinig tijd meer, ze zijn ongeduldiger geworden. Het moet allemaal snel klaar zijn. Maar ik heb nog altijd ontzettend veel lol in mijn werk. Het contact met klanten en boeketten maken, vind ik

,,Vaak goed en soms botst het. Hij is veel commerciëler dan ik, ik ben meer de bloemist. Hij is veel onderweg: voor de VBW, voor de aankleding van beurzen. Het zet zich enorm in voor het vak, dat vind ik mooi. Mijn soort – een ouwe rot in het vak, een bloemist in hart en nieren – bestaat niet meer. Dat het soms botst, komt doordat hij weinig van me aanneemt. En echt hoor, hij heeft heus niet altijd gelijk, haha! Ach ja, moeder en zoon, daar kom ik niet tussen hè…’’

Jan Vermeulen, Dream Flowers, Burg. de Zeeuwstraat 7, 3281 AD Numansdorp, (0186) 65 27 53, www.dreamflowers.nl

Het thema van de tiende editie van Shop-for-a-week/The Wunderkammer - afgelopen zomer in Amsterdam - had als thema Celebration. Op de foto een presentatie van beautyproducten van Ortigia, vanda’s en een nieuwe Tillandsia van Waterdrinker.

’Presenteren is verleiden tot kopen’ Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy en Annemarieke van den Broek (portret)

Wat is de kracht van een goede presentatie? Die vraag stelden we aan arrangeurs Florian Seyd en Ueli Signer. Al voor de tiende keer organiseerden zij dit jaar hun Shop-for-a-week/The Wunderkammer in Amsterdam waar bijzondere presentaties een hoofdrol spelen. ,,Een goede presentatie verleidt tot kopen.’’

Ueli Signer (links) en Florian Seyd.

54 19ondernemen Presenteren.indd 54

oor de tiende keer organiseerden Florian Seyd en Ueli Signer afgelopen zomer Shop-for-a-week/The Wunderkammer. Deze kruising tussen een bloemenwinkel en galerie staat vol presentaties van bloemen, planten, kunst, design, meubels en decoratiematerialen. Bloemisten, arrangeurs en decorateurs Seyd en Signer en hun team vormen het collectief The Wunderkammer en verzorgen, behalve deze tijdelijke winkel, ook de styling en florale aankleding van diverse hotels, restaurants, beurzen, evenementen en bruiloften in het (internationale) hoge segment. Het team plant de tijdelijke winkel al een jaar van tevoren en begint met het bedenken van een thema. ,,De inspiratie hiervoor kan komen uit een kleur, zoals straks bij de wintereditie, maar ook uit de natuur of een biotoop. Als we eenmaal het thema hebben,

volgen de producten, sfeer en uitstraling die daarbij passen.’’ Belangrijk bij een goede presentatie vinden de arrangeurs dat die ,,de kijker verrast, verleidt om langer te blijven kijken en de wens laat opkomen om iets uit die presentatie naar huis mee te willen nemen’’. ,,Contrasten en overeenkomsten tussen de producten vormen een goede balans, vinden wij. Een gladde oppervlakte naast bont kan mooi zijn, maar let er wel op dat je niet te veel verschillende dingen wilt presenteren. Naast contrasten zijn gelijke producten belangrijk. Onze kracht is dat wij elkaar goed aanvullen. We begrijpen elkaar niet altijd direct, maar door er langer over door te praten, leggen we onze ideeën aan elkaar uit.’’ Geen goede balans kan een presentatie schaden, aldus Seyd en Signer. ,,En er moet een rode draad in zitten. ’’

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:50

Bijzondere combinaties van even zo bijzondere bloemen en planten horen bij een goede presentatie in een bloemenwinkel, aldus de arrangeurs.

In dit schap, een ontwerp van Ueli Signer, staat een combinatie van bloemen, planten, kunstobjecten, vazen, potten en stolpen in blauw-groene tinten.

Verhaal vertellen Tijdens hun vele reizen geven de arrangeurs hun ogen de kost op beurzen, in musea, etalages en in (woon)tijdschriften. ,,Ook bezoeken we altijd bloemisten en andere inspirerende winkels. Geweldig vinden we bijvoorbeeld de winkel van Tage Andersen in Kopenhagen en de winkel van Lancôme in Parijs. Op het gebied van boeken vinden we het werk van Tony Duquette en Kelly Wearstler inspirerend.’’ Ten slotte geven zij nog een tip mee aan bloemisten voor een verleidelijke presentatie: ,,Begin altijd met iets groots, vul dit vervolgens aan met minder grote producten en plaats de kleine dingen in groepen. Probeer op deze manier met je producten een verhaal te vertellen.’’

Treasury De elfde editie van Shop-for-a-week/ The Wunderkammer staat gepland voor 22 november tot en met 1 december 2013 in Amsterdam. Het thema is Treasury. De focus ligt op het verzamelen van schatten, bijeengebracht in zwart-witte presentaties in combinatie met metaalkleuren als brons, goud, koper en tin. Florian Seyd en Ueli Signer, Amsterdam, www.thewunderkammer.eu en www.shop-for-a-week.com www.bloemenblad.nl/ondernemerschap

Bloem en Blad 19 l 2013

Blikvanger in de tijdelijke winkel Celebration was een tafel begroeid met Soleirolia soleirolii (slaapkamergeluk) en glazen lieveheersbeestjes.

In het midden van de tafel stond een etagère (ontwerp van Ueli Signer), die eindigde in een glazen vaas met een groot boeket.

519996.indd 56

14-10-2013 12:27:48

De bloemenwinkel is gelijk links van de ingang. In de presentatie staan ongeveer zestig tot zeventig verschillende bloemen en bladsoorten.

Bloemen+ In een serie besteedt Bloem en Blad aandacht aan bloemenwinkels die tevens een andere branche bedienen. In deel 4 Tuincentrum & Bloemsierkunst Onings in Den Haag van Christine en Ad van Zijl en Pieter Onings.

Bloemen plus tuincentrum Tekst en foto’s: Cornéline Lanooy

Tuincentrum & Bloemsierkunst Onings in Den Haag biedt een totaalconcept aan voor de klant: van bloemen, kamerplanten, gereedschap tot cadeauartikelen. De bloemenwinkel is een belangrijk deel van het bedrijf. ,,Daar zijn mijn ouders ooit mee begonnen. We zullen de bloemen nooit wegdoen”, aldus eigenares Christine van Zijl-Onings.

Direct rechts van de ingang lopen klanten via de koude kas de warme kas in, waar onder meer het assortiment kamerplanten en de cadeauartikelen staan.

Bloem en Blad 19 l 2013

19Serie bloemen plus tuincentrum.indd 57

57 10-10-13 14:50

n 1961 begonnen de ouders van Christine van Zijl-Onings een bloemenwinkel in de Haagse wijk Loosduinen. De klanten mochten er zelf hun bloemen snijden. Van lieverlee kwamen er planten en cadeauartikelen bij, maar de bloemen bleven het belangrijkst. ,,Destijds was het bedrijf onderverdeeld in verschillende ruimtes. Er was een warme kas voor de groene planten, een koude kas voor de cyclamen en weer een andere ruimte voor de bloeiende planten en cadeaus. Wij hebben er voor gekozen om bijna alles in één open, overzichtelijke ruimte te verkopen. Alleen de bloemenwinkel is nog altijd apart van de grote kas.’’ Christine runt samen met haar man Ad, haar broer Pieter en diens vriendin Ingrid sinds 1996 Tuincentrum & Bloemsierkunst Onings. Het gehele team bestaat uit negen medewerkers, onderverdeeld in full- en parttimers en zaterdaghulpen. Pieter en zijn medewerker Kevin runnen de tuinaanleg- en onderhoudsafdeling, Christine en Ad en de overige teamleden zijn verantwoordelijk voor de bloemenwinkel en het tuincentrum. Ondertussen was het bedrijf verhuisd naar de huidige locatie in Loosduinen, midden tussen de eengezinswoningen, appartementen, flats én volkstuinen. Christine’s ouders pachtten

deze grond, de huidige eigenaren konden de grond later kopen. ,,Het is een unieke locatie, midden in de stad tussen de woningen.’’ Als kind hielp Christine van Zijl al mee in het bedrijf van haar ouders. Ze zag dat het hard werken was en vroeg zich af of zij dat wel wilde. Toch volgde ze de tuinbouwschool en besloot samen met haar man en broer het bedrijf over te nemen. ,,Ik zag gelukkig in dat het ook een levendig bedrijf is waarin we met mooie producten werken. En met hard werken is niets mis, dat hoort er nu eenmaal bij. Dat zal elke bloemist beamen.’’ Met trots noemt ze naast haar ouders ook de naam van Koos van der Enden, die veertig jaar bij Onings werkte. ,,Hij heeft een speciale plek in mijn hart. Helaas is hij overleden, maar ik denk nog vaak aan hem. Hij was hier altijd, ik ben in feite met hem opgegroeid. Hij is heel belangrijk geweest voor het bedrijf. Zijn passie voor de zaak en het bloemenvak was ongelooflijk groot. Hij werkte ook mee aan verschillende bloemencorso’s en bloemententoonstellingen in het Westland. Veel mensen zullen weten wie ik bedoel.’’ Om de tand des tijds te doorstaan, werd in 2001 het bedrijf grondig gerenoveerd. De oude kas werd afgebroken en vervangen door een nieuwe. Hierdoor ontstond meer

ruimte om het assortiment van met name de cadeauartikelen uit te breiden. Een jaar later startte Pieter met het tuinaanleg en –onderhoudsbedrijf onder de vlag van het tuincentrum.

Totaalconcept De combinatie van bloemenwinkel en tuincentrum noemen de ondernemers ‘vanzelfsprekend, aanvullend en ideaal’. ,,Wij bieden onze klanten een totaalconcept voor huis en tuin. Ze kunnen niet alleen een boeket kopen, maar ook die ene speciale kamer- of tuinplant, of juist die bloeiende chrysant of kalanchoë. Wij presenteren er een pot of vaas bij, maar ook de potgrond, het gereedschap om te planten plus het cadeau voor een verjaardag. Vooral met feestdagen als Valentijn, Moederdag en kerst beleven wij hier topdrukte. Met de kerstdagen decoreren klanten hun hele huis met onze producten, inclusief de kerstboom.’’ Het assortiment cadeauartikelen heeft Onings de laatste jaren flink uitgebreid. ,,Mensen gingen steeds vaker naar cadeautjes vragen, zoals kaarsen, woonaccessoires en kerstartikelen. Daarom hebben we het achterste deel van de kas ingeruimd voor mooie productpresentaties in de cadeausfeer. We noemen dat ‘het cadeauhuis’.’’ Het bedrijf werkt niet met voorraden. Alles wat wordt ingekocht komt in de winkel te staan. ,,Zo houden we goed overzicht van wat er in- en uitgaat en kunnen we regelmatig nieuwe producten neerzetten om onze klanten te verrassen.’’ De klanten komen voornamelijk uit de wijk. ,,De laatste jaren zien we wel een verjonging van ons klantenbestand, maar het merendeel zijn oudere mensen. Ze kopen al sinds het begin bij ons.’’

Feestje

De kersttijd is begin oktober al begonnen bij Onings. ,,De ene klant vindt het geweldig, voor de andere is het nog wat vroeg’’, aldus Christine van Zijl.

58 19Serie bloemen plus tuincentrum.indd 58

Christines man koopt, samen met twee collega-bloemisten, twee keer in de week bloemen en planten in voor de klok bij FloraHolland Naaldwijk. ,,Zo kunnen ze grotere partijen inkopen wat voordeliger is. In een box op de veiling maakt een medewerker alle bloemen schoon en dan komen ze op water de winkel in. We vinden het altijd een feestje als de nieuwe bloemen binnen komen.’’ De bloemenafdeling (gelijk links van de ingang) is ongeveer 40 m2 groot en staat vol losse bloemen. Christine schat dat ze zo’n zestig à zeventig verschillende bloemenen bladsoorten verkopen. Verder staan er

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:50

Bedrijfsprofiel Naam: Tuincentrum & Bloemsierkunst Onings Eigenaren: Ad (46) en Christine (46) van Zijl en Pieter Onings (43) Locatie: woonwijk stad Pand: eigendom Medewerkers: negen Oppervlakte: totaal 1.200 m2, bloemenwinkel 40 m2 Verzendorganisatie: geen Inkoop bloemen: FloraHolland Naaldwijk Inkoop hardware: Hakbijl (glas), PTMD, Daan Kromhout, Basics & Trends, Tica, Bolsius (kaarsen), Pokon (potgrond en voeding) Adres: Mozartlaan 10, 2555 JL Den Haag, (070) 323 32 86, www.tuincentrum-onings.nl

Een blik vanuit de kas in ’het cadeauhuis’. Presenteren op kleur bij alle producten is belangrijk bij Onings. ,,Dan ziet alles er netjes en verzorgd uit.’’

boeketten en arrangementen, met name bloementaartjes. ,,Daar staan we bekend om: we maken ze in alle soorten en maten.’’ Ook rouwwerk neemt een belangrijke plaats in het bedrijf in. Enerzijds komt dit doordat de buurt vergrijst, maar ook in rouwwerk heeft Onings een naam opgebouwd. ,,Mijn ouders maakten ook altijd al veel rouwwerk.’’ De bloemenwinkel maakt ongeveer 1/3 deel uit van de totaalomzet. De bloemen wegdoen en meer investeren in de planten en andere producten, komt niet bij de eigenaren op. ,,Onings is ooit begonnen met de bloemenwinkel en die zullen we nooit opgeven. Bovendien past het assortiment bloemen goed bij ons totaalconcept.’’ De medewerkers kunnen op alle plekken in de winkel ingezet worden. Ze zijn allemaal gediplomeerd en kunnen boeketten maken, presentaties maken, onderhoud plegen of klanten helpen. ,,We zijn ontzettend blij met onze medewerkers: ze regelen zelf per week wie op welke afdeling staat. Daar bemoeien wij ons nauwelijks mee en dat werkt wel zo prettig’’, aldus Ad en Christine.

Het team van Onings: staand v.l.n.r.: Simone, Irma, Ilona, Caroline, Christine, Sandra en Nicole. Zittend v.l.n.r.: Pieter, Liesbeth, Ad, Marie-Sophie en Ingrid. Joyce en Kevin waren niet aanwezig.

Vuurwerk Sinds 2005 verkoopt Onings ook vuurwerk, ,,de afdeling van de mannen’’, aldus Christine. ,,Ik verkoop het alleen.’’ Voor de opslag is achter de kas een bunker gebouwd. Het is volgens haar een heel speciale productgroep, omdat het maar zo kort verkocht mag worden. ,,Na kerst ruimen we een deel van het cadeauhuis leeg om het vuurwerk te presenteren. We versieren de presentatie met Chinese drakenkoppen en lantaarns en serveren oliebollen en appelflappen. Normaal gesproken valt elke bloemist in een soort zwart gat na de kerst, maar wij knallen letterlijk en figuurlijk met drie heel drukke dagen het jaar uit.’’ Het duurde jaren voordat alle vergunningen binnen waren, maar het is volgens de eigenaren de moeite waard. Zij verwachten nog jaren voort te kunnen met hun totaalconcept. ,,Als je blijft vernieuwen en inspelen op de vraag van klanten, is er zeker bestaansrecht voor zo’n bedrijf op deze locatie.’’

Rondom het kleurrijk ingerichte cadeauhuisje zijn de presentaties meer in basic kleuren. ,,Zo hebben we voor elk interieur accessoires.’’

Buiten is ook nog een hoek ingericht voor de tuinplanten. i www.bloemenblad/ondernemerschap

Bloem en Blad 19 l 2013

19Serie bloemen plus tuincentrum.indd 59

59 10-10-13 14:50

Anoniem

Een echt herfstboeket voor mezelf Tekst en foto's: Jeannet Hooftman

De herfst heeft nu echt zijn intrede gedaan. Ik ga op pad voor een boeket voor mezelf. Ik wil een echt herfstboeket, liefst met bessen er in. Het mag ongeveer €15 kosten.

Begroeting ,,Hallo.’’ Vragen ,,Kan ik je helpen?’’ Ik vraag om een leuk herfstboeket. ,,Staat er iets bij waarvan je zegt: jaaa, die!’’ Ik bekijk de boeketten, maar heb liever dat ze iets maakt. ,,Vertel, wat wel? Ik zeg dat ik de roze Symphoricarpos mooi vind. ,,Wil je alleen maar bessen?’’ Ik antwoord dat ik er ook seizoensbloemen bij wil. ,,Dahlia’s?’’, stelt ze voor. Ze zegt er meteen bij dat die niet zo heel lang staan. Als ik toch akkoord ga en ze de bloemen uit de emmer haalt, ziet ze dat er schimmel in de stelen zit. Ze zet de hele emmer meteen achter en stelt asters voor. ,,Dat is ook een seizoensbloem. Wat wil je ongeveer uitgeven? Als ik het zo heb, zit ik aan de acht. Wat wil je er voor kleuren bij? Wat mooi kan zijn is dat fijnere eikenblad. Ik heb ook een alstroemeria die er mooi bij kleurt’’ De laatste keur ik af en ze pakt er op mijn verzoek een bos Amni vinaga bij. ,,Dan zit ik zo aan de €11,50. Kan je je er al in vinden?’’ Na mijn goedkeuring gaat ze het boeket binden. Als het klaar is, laat ze het zien. ,,Ja? Lekker weelderig, alsof je zelf aan het plukken bent geweest.’’

Beoordeling + Bloemiste is enthousiast en vriendelijk. + Geeft goed advies. + Vraagt naar het te besteden bedrag. + Heel leuk dat ze zegt dat ik altijd kan bellen als er iets is.

Advies/informatie Terwijl ze snijbloemenvoedsel op de verpakking plakt: ,,Deze mag je nog even oplossen. Als je ze binnen tien minuten in de vaas zet, kunnen ze zo in de vaas. Anders is het voor de bloemen beter als je ze nog even aansnijdt.’’ Afscheid ,,Alsjeblieft, veel plezier ermee.’’ Bijzonderheden De bloemiste plakt een adreslabel op het papier en zegt: ,,Als er iets is, kan je altijd bellen.’’ Betaald €11,50.

60 19Anoniem.indd 60

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:51

Begroeting ,,Mevrouw.’’

Begroeting ,,Goedemiddag.’’

Vragen ,,Goeiedag, kan ik je helpen?’’ Ik vraag om ‘iets herfstachtigs’, liefst iets met bessen. De bloemist laat Hypericum zien en zegt: ,,Ik heb ook een blauwe bes, of een witte bes…’’ Mijn oog valt op de rozenbottels. Die vind ik erg mooi. ,,Dat is ook heel sterk. Iets met rozenbottel? Beetje herfstachtig? Het is tenslotte herfst.’’ Ik geef hem de vrije hand. Hij pakt rozenbottels, vuurpijlen en vraagt dan of ik Solidago leuk vind (nee) of hangamaranthus. Ik stel voor dat hij die neemt en het met de groene pluimhortensia combineert. Hij vraagt of ik het geen bezwaar vind dat het boeket dan wat korter wordt. Als hij klaar is met binden, vraagt hij: ,,Hoe vindt u het? Is het een cadeautje, mevrouw?’’

Vragen ,,Kan ik u helpen of kijkt u even rond?’’ Ik vraag om een leuk herfstboeket. ,,Dat kan. We hebben wat boeketten staan, maar u kunt ook wat kiezen.’’ Ik vraag of ze wat wil maken met bessen of bottels. ,,Deze besjes? Of deze?’’ Een klant die tegelijk met mij wordt geholpen, krijgt een schitterend boeket met knalrode dahlia’s. Ik zeg dat ik die dahlia’s ook wel wil, en zeg: ,,Maak daar maar wat moois mee.’’ Als ze aarzelt, stel ik zelf de donkere Cotinus en rode botteltjes voor. Ze pakt de materialen. ,,Wilt u er nog wat bij of wilt u het hierbij laten?’’ Ik vraag wat de prijs tot nu toe is. ,,Oei, dat moet ik even aan mijn collega vragen.’’ Na overleg: ,,€14,85. Wilt u er nog wat groen bij?’’ Ik zeg dat ik de grassen leuk vind en verder geen groen wil. Ze pakt een bosje gras en gaat het binden. ,,Vindt u het leuk worden zo? Hoe lang wilt u het laten? Is het een cadeautje?’’

Advies/informatie ,,Klein stukje afsnijden, koud water, chrysal erbij. Het zijn sterke materialen, daar heeft u lang plezier van.’’ Afscheid ,,Dank u wel, tot ziens, fijne middag, dag mevrouw.’’ Bijzonderheden Als ik zeg dat het geen cadeautje is, zegt de bloemist: ,,Groot gelijk.’’ Betaald €11,50.

Advies/informatie Geen. Afscheid ,,Kijk eens, fijne avond, tot ziens.’’ Bijzonderheden Geen. Betaald €17,80.

Beoordeling + Enthousiaste, vrolijke bloemist. + Geeft verzorgingsadvies. - Bloemist vraagt niet wat ik wil uitgeven.

Bloem en Blad 19 l 2013

19Anoniem.indd 61

Beoordeling + Vriendelijke klantenbehandeling. - Het binden gebeurt in alle stilte. Dat voelt ongemakkelijk. - Geen advies.

61 10-10-13 14:51

Op de eerste verdieping is de showroom ingericht met veel (zijden) bloemen en verschillende zitjes. Links, achter de open kastenwand, is het kantoorgedeelte van Meesterlijk Geschikt.

Meesterlijk Geschikt groeit in crisistijd Tekst: Cornéline Lanooy, foto’s: Gerdien de Nooy

Omzetgroei in crisistijd, dat kunnen niet veel collega’s Miranda ter Voorde nazeggen. De eigenares van Meesterlijk Geschikt groeide de laatste jaren uit haar jasje en betrok in mei dit jaar een nieuw, multifunctioneel bedrijfspand in Apeldoorn. ,,Sommige collega’s bekijken me met argusogen.’’

Miranda ter Voorde wordt geflankeerd door haar man Chris van Asch (rechts) en medewerker Hidde Klink. Het team bestaat verder uit Leonie Hendriks en stagiaire Tamara Waakop Reijers.

62 Meesterlijk Geschikt.indd 62

anaf de start van haar bedrijf Meesterlijk Geschikt in 2000 werkte arrangeur Miranda ter Voorde (38) in een atelier aan huis in Apeldoorn. De eerste jaren had ze veel opdrachten op locatie, waardoor de kleine ruimte voldeed. Maar in de loop der jaren kreeg ze steeds vaker opdrachten die ze thuis moest voorbereiden. Het atelier werd te klein en ze huurde er een ’losse’ kantoorruimte bij. ,,Dat werkte wel prettiger, maar toch vond ik niet fijn om twee locaties

te hebben. Ik wilde graag mijn kantoor, werkruimte en showroom samenvoegen in één multifunctionele ruimte’’, aldus Ter Voorde. Dus gingen zij en haar man Chris van Asch zo’n twee jaar geleden op zoek naar een nieuwe ruimte. Ze bekeken verschillende bedrijfsunits, lieten een stagiaire onderzoek doen naar wat er allemaal mogelijk was en kozen uiteindelijk voor een pand op een bedrijventerrein in Apeldoorn-Noord. ,,We hebben nog even overwogen om naar het westen te verhuizen - daar wordt het geld voor mijn gevoel makkelijker uitgegeven maar besloten dat toch niet te doen. We hebben onze vrienden hier, Apeldoorn ligt lekker centraal en ik heb inmiddels een groot netwerk opgebouwd, onder meer door m’n lidmaatschap van diverse business clubs.’’ Het pand dat ze kozen was aantrekkelijk vanwege de goede bereikbaarheid, parkeergelegenheid, het aantal vierkante meters

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:51

(bijna 300 m2) en de huurprijs. ,,Het stond al een jaar of drie/vier leeg en omdat de eigenaar het graag wilde verhuren, konden we goed over de prijs onderhandelen. Uiteindelijk heeft hij de prijs flink laten zakken.’’ De bank wilde volgens de arrangeur graag meewerken aan de financiering van de verhuizing. ,,Ik kon van de laatste drie jaar goede cijfers overleggen waarop de bank zei: ‘we willen jouw gezonde bedrijf graag verder helpen’. ’’

netwerk van klanten, zowel particulieren als bedrijven en haalt ook nog altijd nieuwe binnen. Zo heeft ze een megaklus binnengehaald van een bedrijf waarvoor ze wereldwijd de winkels mag decoreren. ,,Deze klant zei tegen me: ’we geloven in je’. Dat is toch geweldig, ik ben er reuze trots op en het geeft me een enorme boost. Ik geloof in samenwerking, of dat nu met collega’s is of met klanten. Een investering in mensen krijg ik eigenlijk altijd terug.’’

Vanaf 2010 bergopwaarts

Twee verdiepingen

Het jaar 2010 noemt Ter Voorde het ’slechtste jaar ooit’ van Meesterlijk Geschikt. ,,Ik was ziek waardoor ik minder kon werken en bracht in eigen beheer mijn boek Celebrations uit. Dat was ontzettend leuk om te doen, maar heeft me ook geld gekost. Bijzonder was dat juist 2011 weer mijn beste jaar ooit was. Ook daarna heb ik omzetstijging geboekt, en dat in crisistijd.’’ Ze is er bijna verbaasd over, wat ook weer niet zo gek is omdat veel collega’s flink te lijden hebben onder de crisis. ,,Vakgenoten bekijken me met argusogen, dat merk ik. ’Hoe kan het nou dat jij het zo goed doet’, zie ik ze denken...’’ Gevraagd naar het ‘geheim’ van haar succes, zegt ze: ,,Dat vind ik best moeilijk om aan te geven, maar ik denk dat het ‘m zit in de specialisaties die we binnen de diverse disciplines van ons bedrijf hebben.’’ Ook het feit dat zij veel met zijden producten werkt, heeft haar geen windeieren gelegd. ,,Ik heb er nooit - zoals sommige vakgenoten - een aversie tegen gehad, maar deed er tot voor een paar jaar niet zoveel mee. Totdat ik voor Silk-ka ging werken. Toen raakte ik helemaal geïnspireerd door alle mooie materialen die zij hebben. Zijde is flexibel en mede daardoor heel bruikbaar om evenementen mee te decoreren.’’ Ze merkt dat bedrijven steeds vaker vragen naar zijde of een combinatie van echt en zijde. ,,Ze willen geen geld meer uitgeven aan elke week een vers boeket, en van één keer in de veertien dagen een boeket ben ik zelf geen voorstander. Na goed een week wordt het boeket toch echt kwalitatief minder. Maar omdat klanten willen dat er iets moois op kantoor staat, adviseer ik vaak zijde. Ze hebben er geen omkijken naar, we brengen het, zetten het op de juiste plek neer en ’restaureren’ het als dat nodig is. Meestal stel ik voor om elk seizoen het arrangement te wisselen en zet ik ook voor de kerstperiode iets moois neer.’’ Ook het goede en intensieve contact met haar klanten noemt Ter Voorde iets waar ze veel tijd in investeert. Ze heeft een breed

Wat Ter Voorde ook een enorme impuls geeft, is haar nieuwe, multifunctionele werkomgeving. In drie weken tijd toverde ze met haar team, vrienden en familie de casco opgeleverde ruimte om tot een showroom, kantoor, binderij, ontvangst- en opslagruimte. Op 1 mei dit jaar kreeg ze de sleutel en op 24 mei vierde ze het openingsfeestje en tevens het 12,5-jarig jubileum van Meesterlijk Geschikt. De unit heeft twee verdiepingen: beneden zijn de opslag en binderij en is een klein gedeelte ingericht als showroom, boven liggen de ontvangstruime, showroom en het kantoor. Opvallend element op de bovendieping is de grote keuken. ,,Die luxe wilde ik me echt permitteren. De klanten die ik hier ontvang wil ik van een hapje en

Bloem en Blad 19 l 2013

Meesterlijk Geschikt.indd 63

drankje kunnen voorzien en ik kan hier nu ook grotere groepen, zoals mijn business netwerk, ontvangen.’’ De showroom is ingericht als ware hij een winkel, compleet met vazen, potten, (zijden) bloemen, arrangementen en planten. Hoewel er geen consumenten komen winkelen, vindt de arrangeur het wel belangrijk dat alles er tiptop uitziet. ,,Dat vind ik zelf prettig werken, maar de klanten die ik hier ontvang krijgen op deze manier ook een idee van wat ik doe.’’ Twee, drie keer per jaar wil ze de inrichting aanpassen op de seizoenen. Nu staan er zomer/herfst-producten, straks komt de winter- en kerstopstelling en daarna wordt het weer voorjaar en zomer. Je onderscheiden is ontzettend belangrijk voor bloemisten, vindt Ter Voorde, omdat bloemen immers overal te koop zijn. „We zouden meer moeten laten zien hoe mooi ons ambacht is. Waarom is ons vak niet hip en sexy zoals koken wel is? Dat jeukt soms.’’ Met anderen, bijvoorbeeld in haar werk voor de VBW, GHC Plantion en Fleuramour in Alden Biezen, praat ze daar graag over en haar ideeën zet ze bij voorkeur om in actie. „Ik geloof in ons prachtige vak en wil daarvoor m’n nek wel uitsteken. Ondertussen vaar ik mijn eigen koers en ben ik eigenlijk best trots op wat ik heb bereikt.’’

Beneden is het achterste gedeelte ingericht als werkruimte (foto). Aan de voorkant bevindt zich de ’etalage’ en is tevens een gedeelte als showroom ingedeeld. Beneden is ook nog een grote opslagruimte.

Meesterlijk Geschikt Bloem & Groen, Styling & Events, Miranda ter Voorde, Laan van de Leeuw 46, 7324 BD Apeldoorn, (06) 286 10 129, www.meesterlijkgeschikt.nl

www.bloemenblad.nl/ondernemerschap

63 10-10-13 14:51

Stress is herkenbaar, bij uzelf ĂŠn bij ee Tekst: Sandra Sanders, illustratie: ING-image

Een baan die op de tocht staat, tegenvallende omzetten door de aanhoudende crisis en onzekerheid over hoe lang deze nog gaat duren. Dat veroorzaakt spanning. Toch is uitvallen door stress of burn-out wel het laatste dat je nu kunt gebruiken. Hoe herken je de eerste signalen en hoe voorkom je dat stressklachten uitmonden in lang niet kunnen werken?

n tijden als deze lopen mensen meer risico op stress en burn-out dan wanneer zij het tij mee hebben. Je ziet het terug in de cijfers: in 2010 kampte 13% van de werkenden met een burn-out en in 2011 duurde het ziekteverzuim van zo iemand gemiddeld 189 dagen (cijfers CBS). Op dit moment is circa een derde van het ziekteverzuim te wijten aan stressklachten en dat neemt alleen maar toe. Dat is onnodig veel. Stress is herkenbaar. Bij uzelf en ook bij een ander.

Veel signalen Eigenlijk is er bijna geen ziekte die zoveel signalen afgeeft als stress die te lang aanhoudt. Dat maakt het tegelijkertijd ook lastig. Wordt de een steeds stiller en trekt zich terug, de ander valt vaker geĂŻrriteerd uit. Let dus op gedragsveranderingen.

64 Stresshantering.indd 64

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:52

bij een ander Merkt u vreemd gedrag op bij uzelf (‘zo ben ik helemaal niet’) of bij de ander? Is de ander altijd al stil of gewoonlijk juist heel sociaal en praatgraag, zijn er steeds vaker conflicten, wordt iemand onhandig? Er is dan niet per se iets aan de hand, maar bespreek het als het voortduurt. Langdurige stress uit zich niet alleen in gedragsveranderingen. Ook lichamelijk kunnen klachten ontstaan. Denk aan sneller moe zijn, een opgejaagd gevoel, slaapstoornissen, hartkloppingen of druk op de borst, spijsverteringsklachten of spanning in nek en schouders. Vaker ziek zijn - verkouden, griep, hoofdpijn - is ook vaak een teken aan de wand, want chronische stress ondermijnt je afweer. Tot slot zijn er nog de psychische en emotionele klachten, zoals concentratieproblemen, verminderde belangstelling, prioriteiten verwarren, vergeetachtigheid, besluiteloosheid, onzekerheid, sneller boos worden, somberheid en wisselende stemmingen. Het gaat altijd om een combinatie van klachten. Die combinatie is bij de een anders dan bij de ander.

Bespreken en actie ondernemen Herkent u bij een werknemer een combinatie van de genoemde signalen, bespreek het dan. Denk niet te snel ’dat is privé’, want al ligt de oorzaak in privéomstandigheden, als dit het werk beïnvloedt is het ook uw zaak. Mensen vinden het zelf vaak moeilijk om toe te geven dat het ze te veel wordt, zeker het soort mensen dat burn-outgevoelig is. Dit zijn degenen die hard werken, altijd bereid zijn nog een stapje harder te lopen, een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben en perfectionistisch zijn. Als u als werkgever de eerste stap zet, maakt u het uw werknemer wellicht makkelijker om te vertellen waar hij mee kampt. Is er inderdaad sprake van spanningsklachten, kijk dan wat u beiden kunt doen om de spanning of werkdruk te verminderen. Een externe deskundige of een training kan mensen leren om beter met stress om te gaan. Wat geldt voor uw medewerkers, geldt ook voor uzelf. Neem uw klachten serieus en blijf er niet mee rondlopen. Vaak doet u dan namelijk meer van hetzelfde om uw stress te verminderen, maar dat helpt zelden. U redeneert immers steeds op dezelfde manier. Het wordt alleen maar erger. Zoek hulp.

Bloem en Blad 19 l 2013

Stresshantering.indd 65

Veel aan te doen Zoveel signalen als stress geeft, zoveel is er ook aan te doen. Vijf tips die al een belangrijk verschil maken. Tip 1: Onderscheid problemen van beperkingen. Een probleem kun je oplossen, een beperking niet. Op een beperking heb je geen invloed omdat iets buiten je invloedsfeer ligt of in het verleden is gebeurd. Veel stress ontstaat door het vechten tegen een beperking. Het enige wat u kunt doen als een beperking u stress geeft, is er zelf anders mee om leren gaan. Tip 2: Als iets niet werkt, stop ermee en doe iets anders. Vaak zoeken mensen de oplossing van hun stress in meer van hetzelfde, zoals harder werken. Maar let eens op wat die strategie u oplevert. Als u steeds hetzelfde doet, zal het resultaat ook steeds hetzelfde zijn. Dus: stop ermee als het niet werkt, en gooi het over een andere boeg. Tip 3: Zorg voor voldoende ontspanning, plezier en spel. Voor sommigen is hun werk hun hobby, maar met een druk bedrijf schieten de dingen waar je ooit zoveel plezier in had er vaak bij in. Naast alle drukte en verplichtingen hebben mensen behoefte aan rust, ontspanning en plezier. Tip 4: Leef gezond. Met gezond eten, voldoende bewegen en

De eerste signalen De ene mens is de andere niet, maar doorgaans zijn dit de eerste tekenen die wijzen op chronische stress: • moeite met concentreren; • vergeetachtigheid; • meer fouten maken; • moeite om hoofd- van bijzaken te onderscheiden; • stemmingswisselingen/emotionaliteit; • lusteloosheid, moeite om taak op te pakken; • slaapproblemen.

een goede nachtrust (zo’n zeven uur) vergroot je je weerstand. Tip 5: Leer constructief en realistisch denken. Gedachten zijn voor een groot deel verantwoordelijk voor de stress die je ervaart. En dat niet alleen: ook voor de resultaten die je boekt. Je gedachten roepen namelijk een gevoel op en dat leidt weer tot bepaald gedrag. Wanneer u uw gedachten realistisch weet te houden, zult u minder stress ervaren en meer resultaten boeken. Vraag u bijvoorbeeld eens af: is het waar wat ik denk? Nog zo’n beruchte stressveroorzaker: ‘wat als’denken. Haal daar een dikke streep door.

www.bloemenblad.nl/ondernemerschap

Nieuwe regels ziekteverzuim tijdelijke medewerkers Op het gebied van sociale wetgeving is er de laatste jaren voor werkgevers veel veranderd. Een van die veranderingen betreft de WIA-wetgeving. Door de WIA daalde het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen fors bij werknemers met een vast dienstverband, maar niet bij tijdelijke krachten. Omdat echter steeds meer mensen met een tijdelijk arbeidscontract werken, is in oktober 2012 een wetsvoorstel aangenomen over de modernisering van de Ziektewet en de WGA. De wet Modernisering Ziektewet, die op 1 januari 2013 in werking is getreden, regelt dat u vanaf 1 januari 2014 zelf de kosten draagt als medewerkers met een tijdelijk of fictief dienstverband instromen in de Ziektewet en de WGA. Er wordt geen onderscheid meer gemaakt tussen vast, tijdelijk en fictief dienstverband (stagiairs, oproepkrachten, thuiswerkers). Voor de meeste bloemisten zal gelden dat zij voor een sectorale premie worden aangeslagen (kleine werkgevers met een loonsom tot circa €310.00 per jaar); wie daarboven zit (tussen circa €310.000 en €3,1 miljoen) betaalt deels een sectoraal en deels een individueel bepaalde premie. Hoe hoger het ziekteverzuim in het bedrijf of de branche, des te hoger de premies, en andersom: laag ziekteverzuim loont. In de nieuwe wet houdt uw verantwoordelijkheid niet op als iemand met een tijdelijk contract ziek bij u uit dienst gaat of zelfs binnen vier weken na de uitdiensttreding ziek wordt. Bij de WGA verandert iets soortgelijks. Nu bent u voor uw vaste medewerkers maximaal tien jaar financieel verantwoordelijk voor de WGA-lasten. Vanaf 1 januari 2014 geldt deze verantwoordelijkheid ook voor mensen met een tijdelijk dienstverband of een fictieve dienstbetrekking. De premie wordt net zo berekend als voor de Ziektewet.

65 10-10-13 14:52

Het anderhalf uur durende BNI-ontbijt verloopt volgens een strakke regie. Ieder ontbijt begint met een persoonlijke voordracht.

’BNI: daar kan geen advertentie tegenop’ Tekst en foto’s: Jeannet Hooftman

66 art-BNI.indd 66

De beste reclame is mond-tot-mondreclame. Op dat principe is Business Network International (kortweg BNI) gebaseerd. Wereldwijd ondervinden ondernemers de voordelen die het biedt als iemand anders hen aanbeveelt. ,,Het is een heel nuttige investering. Daar kan geen advertentie tegenop.’’

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:52

Vrijdagochtend 6.30 uur. Het is nog donker op het bedrijventerrein de Factorij in Veenendaal. Een busje van de catering staat voor de deur geparkeerd, naast enkele personenauto’s. De eigenaren van de auto’s staan onder het genot van een kop koffie te praten in de ontvangsthal. Het zijn de eerste deelnemers aan het wekelijks BNI-ontbijt van vandaag van chapter Pluto in Veenendaal. Langzaam maar zeker druppelen de andere deelnemers binnen. Ze begroeten elkaar als oude vrienden. Er wordt geanimeerd gepraat en gelachen. Daarna begeven de ondernemers zich naar de conferentiezaal. Aan een zijde staat een ontbijtbuffet uitgestald. In het midden staan sta-tafels waar de gesprekken worden voortgezet totdat het ontbijt officieel begint. Aan de andere kant zijn de gedekte tafels in een U-vorm. Er staan geen namen bij de borden. Iedereen mag zitten waar hij of zij wil. Behalve de gasten. Introducees zijn altijd welkom, mits ze van te voren worden aangemeld. Vandaag zijn er twee gasten. Die hebben wel een plaats toegewezen gekregen. Ook de leden van het bestuur hebben een vaste plaats, aan de korte zijde die de poten van de U verbindt. Tot 7.00 uur krijgt iedereen de kans om aan het buffet een ontbijt samen te stellen, waarna de gespekken worden voortgezet aan de sta-tafels. De sfeer is uiterst gemoedelijk en ontspannen. Het is duidelijk dat iedereen elkaar goed kent en het leuk vindt om elkaar weer te zien.

Feestje ,,Het is als een verjaardag, maar dan zonder bier’’, zegt Theo Deur, sinds zeven jaar lid van BNI. Deur is office manager van Deur financiële diensten. ,,Het is een feestje om hier naartoe te gaan. Collega’s vragen zich wel eens af: hoe kom ik aan meer omzet? Dit is een goede manier. Ongeveer 15% van mijn bruto winst komt door BNI.’’ ,,Voor mij levert het lidmaatschap veel op’’, zegt Marcel van Boheemen. Hij is voorzitter van deze chapter, zoals de afdelingen van BNI worden genoemd. Overigens wisselen de bestuurstaken ieder half jaar zodat bij voldoende lang lidmaatschap iedereen aan de beurt kan komen. Van Boheemen, ICT-specialist, stelt dat 25% van zijn omzet regelrecht afkomstig is van contacten binnen BNI. ,,Het is een hele nuttige investering’’, zegt hij dan ook. ,,Het zijn de meest efficiënte uren van de week.’’ Om 7.00 uur gaan alle ondernemers –overwegend mannen (30) en vijf vrouwen- aan

Bloem en Blad 19 l 2013

art-BNI.indd 67

tafel. Het kost de voorzitter wel enige moeite om iedereen zover te krijgen. Als iedereen zit volgt een momentje stilte en een ’eet smakelijk’.

Netwerken Terwijl de eerste tanden in een boterham of croissantje worden gezet, staat iemand op. Het is Willem de Frel van internetbedrijf Novisites. Iedere week begint het officiële gedeelte namelijk met een persoonlijke voordracht die leden bij toerbeurt op zich nemen. De Frel heeft zich voor de gelegenheid uitgedost als boertje van buuten met zijn boerenzakdoek, pet en klompen. Moraal van zijn verhaal: beoordeel iemand niet op zijn uiterlijk. Behandel iedereen met respect want iedereen kan een potentiële klant zijn. ,,Dit jaar generen we €2 miljoen extra omzet door BNI’’, laat de voorzitter aan de deelnemers weten. Daarna staat het volgende onderdeel op het programma. Ieder lid krijgt zestig seconden de tijd om zich te presenteren. ,,Ik ben nog steeds op zoek naar een ingang bij de Universiteit Wageningen’’, zegt Peter van der Meent van Meent & Bouman, Kunst met bloemen in Veenendaal. ,,Weten jullie nog iemand die winterbanden nodig heeft?’’, vraagt Martin Lagerweij van Autobedrijf Geurtsen. En zo heeft ieder na zich te hebben voorgesteld wel een specifieke wens. Er wordt behalve gegeten ook druk genoteerd op de daarvoor bestemde ledenlijst die iedereen bij zijn bord heeft liggen. De zestig seconden worden strikt nageleefd. Als de tijd om is, klinkt er onverbiddelijk een bel. Ondertussen gaat een doos met kaartjes

rond. Ieder schrijft hier op wat de omzet van de afgelopen week was. Bovendien liggen aanbevelingskaartjes op tafel. Op deze kaartjes vullen de ondernemers in wie ze hebben aanbevolen bij welke relatie. Ook gaat een kaartenbak rond met visitekaartjes van alle leden. Iedereen heeft van alle leden kaartjes in voorraad om aan relevante relaties uit te delen. Kaartjes worden er uit gepakt en aangevuld. Het is een en al bedrijvigheid tijdens het eten. ,,Wie weet hoe ik in contact kan komen met dat bedrijf’’, vraagt een deelnemer. Er wordt geknikt en gemompeld. ,,Ja, dat is een gesloten bedrijf.’’ De voorzitter vraagt aandacht voor een aantal zaken en stelt dat Chapter Pluto graag leden uit enkele beroepsgroepen zou verwelkomen. Zo is er nog geen notaris en er is nog geen bedrijf in relatiegeschenken vertegenwoordigd. ,,Daar zouden we nog veel voor kunnen betekenen.’’ Van iedere beroepsgroep mag slechts één bedrijf lid zijn in een chapter. Er mag namelijk absoluut geen sprake zijn van concurrentie: dan zou het principe van aanbevelingen niet werken.

Veertig aanbevelingen Het is rond de klok van 8.00 uur als iedereen zijn praatje gehouden heeft en Hennie van Appeldoorn opstaat. Het is deze week haar beurt om haar bedrijf, drukkerij Cunera, uitgebreid voor het voetlicht te plaatsen. In tien minuten vertelt ze wat haar drukkerij allemaal doet. Behalve het gewone drukwerk blijken de mogelijkheden legio te zijn. Zelfs flessenpost kan het bedrijf verzorgen. Na de presentatie worden de aanbevelingsbriefjes uitgewisseld. Om beurten

BNI Business Network International (BNI) is opgericht in 1985. Het doel is ondernemers in contact te brengen met elkaars netwerk met als uiteindelijke doel: meer omzet. In Nederland zijn 136 chapters en nog eens enkele tientallen in oprichting. In elk chapter is slechts één beroepscategorie vertegenwoordigd. De kosten voor het BNI-lidmaatschap bedragen €870 per jaar exclusief btw plus de wekelijkse kosten voor het ontbijt (€10) en eenmalig inschrijfgeld van €150. Trainingen zijn bij de prijs inbegrepen. Zo doet elk nieuw lid een nieuwe-ledentraining van twee uur. Daarin worden de ins en outs van BNI toegelicht en uitgelegd hoe de aanbevelingen werken. Ook zijn er bijvoorbeeld trainingen presenteren. BNI-leden worden geacht elke week bij het ontbijt aanwezig te zijn of, bij verhindering, een vervanger te sturen. Ieder ontbijt begint om 7.00 uur en eindigt om 8.30 uur. Het concept is wereldwijd hetzelfde. De agendaonderdelen zijn overal gelijk. Het is mogelijk om waar dan ook ter wereld als gast aan te schuiven bij een chapter. Meer informatie: www.bni.eu/nederland

67 10-10-13 14:52

gesprek met een ander lid. De gedachte hierachter is: als je elkaar beter kent, kun je elkaar ook beter aanbevelen. Het blijkt dat deze week veertig aanbevelingen zijn gedaan. ,,Vergelijk dat maar eens met een advertentie.’’

Aanvraagformulier

Peter van der Meent vertelt in zestig seconden over zichzelf en met wie hij graag in contact zou willen komen.

staan de deelnemers op en overhandigen de briefjes aan de personen die ze warm hebben aanbevolen bij hun relaties. Het is de bedoeling dat de aanbevolen personen vervolgens zelf contact opnemen bij hun

potentiële klant. Een doorslag van de briefjes gaat naar de administratie van BNI, zodat er goed inzicht ontstaat in wat leden voor elkaar betekenen. Elke week heeft elk lid een een-op-een-

Stipt 8.30 uur wordt de ochtend officieel afgesloten en kunnen de ondernemers terug naar hun bedrijf. Sommigen zijn gelijk vertrokken, anderen blijven nog wat napraten. De gasten van vandaag worden even apart genomen door gastheer Jef van Beckhoven. Wat vonden ze ervan? Overwegen ze lidmaatschap? De gang van zaken wordt toegelicht en een aanvraagformulier voor lidmaatschap overhandigd. Rond 9.00 uur verlaten de laatste mensen de zaal en start een nieuwe week van (net)werken.

Peter van der Meent, Veenendaal: ’10% van de omzet’

Yvonne Breuk, Purmerend: ’Prettig om te netwerken’

Meent & Bouman, Kunst met Bloemen in Veenendaal is sinds anderhalf jaar lid van BNI-chapter Pluto in Veenendaal. Voorheen was hij ook al eens een jaar lid, maar daarna vijf jaar niet. ,,Ik kon het destijds niet combineren met mijn werkzaamheden. Vrijdagochtend is altijd druk. Nu heb ik het beter geregeld en lukt het wel.’’ Wekelijks is Van der Meent ongeveer vier uur tijd kwijt aan het lidmaatschap. Behalve de twee uur ontbijten, gaat er tijd zitten in de wekelijkse een-op-eengesprekken, reistijd en voorbereidingen. Wat levert het hem concreet op? ,,Ingangen op diverse plekken dankzij warme contacten bij mijn mede-BNI-leden. Het bij een bedrijf binnenkomen was anders ofwel niet gelukt, ofwel het had erg lang geduurd. Ik heb er incidentele opdrachten, maar ook abonnementen aan over gehouden. Uiteraard geldt hier wel de stelregel: wie geeft, ontvangt altijd terug.’’ Na het recente ontbijt is het gelukt in contact te komen met de Universiteit van Wageningen. ,,Nog niet met de juiste persoon, maar ik weet nu wel wie dat is. We zijn in gesprek.’’ De bloemist zegt zo’n 10% van zijn jaaromzet binnen te halen dankzij het BNI-netwerk. ,,Het is niet zo dat je er per definitie iets uithaalt, veel hangt af van je eigen inzet. Je moet erin investeren. Als je goed omschrijft wat je zoekt, heb je meer succes. Per saldo is het zeker lonend.’’

Yvonne Breuk is eigenares van Peperbloem in Purmerend en sinds drie jaar lid van van BNI chapter Waterland. ,,Ik ben vanaf het begin lid’’, zegt ze. ,,Ik heb een kleine winkel die ik alleen run. Daarom vind ik het prettig om te netwerken. Wij ontbijten iedere donderdagochtend van 7.00 tot 8.30 uur. Dat is voordat de winkel open gaat, dus het is prima te combineren. Heel soms moet ik wel eens bloemen halen voor een speciale gelegenheid. Dat doe ik dan voor 7.00 uur. Maar de meeste bruiloften zijn op vrijdag dus dat komt niet vaak voor.’’ Het lidmaatschap heeft Breuk ,,zeker omzet opgeleverd.’’ ,,Ik haal er niet elke week iets uit, dat doet niemand. Maar je krijgt ook naamsbekendheid, wat indirect omzet oplevert. De extra omzet weegt zeker op tegen de kosten. Die haal ik er absoluut uit.’’

Petri Rijsdijk, Leiden: ’Heel veel geleerd’ Petri Rijsdijk van Fiori in Leiden is twee jaar lid geweest van BNI Leiden. ,,Ik heb het met volle overtuiging gedaan. Helemaal geweldig. Ik heb er veel van geleerd. Het heeft me zekerder gemaakt. Ik heb geleerd naar buiten te treden en trots te zijn op wat ik doe.’’ Ondanks haar enthousiasme is Rijsdijk geen lid meer. ,, Het heeft mij als mens en ondernemers wel sterker gemaakt, maar het kost heel veel tijd en geld. Die combinatie heeft mij doen besluiten te stoppen. Het leverde absoluut meer klanten op, maar het extra werk kon ik niet aan. Daarom ben ik gestopt en dat geeft rust. Ik kan me nu weer focussen op de winkel.’’

68 art-BNI.indd 68

Ronald de Ridder, Bovenkarspel: ’Mooi medium’ Ronald de Ridder van Mijn Idee Bloem en Interieur in Bovenkarspel is vier jaar lid geweest van BNI-chapter Hoorn Zien en Aanbevelen. ,,Ik ben vanaf het begin lid geweest. Het is een mooi medium. Je bouwt vertrouwen op en op basis daarvan beveel je elkaar aan. Het is een warme relatie, dat maakt het makkelijker. De bijeenkomsten zijn wekelijks en er zijn altijd gasten, dus altijd nieuwe mensen. Zo wordt je netwerk steeds groter.’’ Volgens De Ridder heeft hij heel veel zakelijke klanten overgehouden aan het BNI-lidmaatschap. ,,Sowieso alle 25 BNI-leden en daarnaast relaties daarvan.’’ De extra omzet dekt de kosten ruimschoots, aldus de bloemist. Sinds hij lid is, is adverteren niet meer nodig. ,,Maar je moet het wel zelf doen. Je moet er gaan staan en zestig seconden over jezelf vertellen en aquisitie plegen. Dat moet je wel in je hebben. Kan je dat niet, dan duurt het veel langer voordat het wat oplevert.’’ Onlangs heeft De Ridder zijn lidmaatschap (tijdelijk) opgezegd. Tijdgebrek en de aankomende kerstperiode nopen hem daartoe. ,,Ik ken de mensen en zij kennen mij. Ook word ik nog als vervanger ingezet. Ik kijk even aan hoe het zo gaat. Maar ik vind het een heel goed concept.’’

Bloem en Blad 19 l 2013

10-10-13 14:52

’Betalen met smartphone is gewoon heerlijk’ Tekst: Paula van der Hulst, Foto: ANPinOpdracht

Zo’n 150 winkeliers en 1.000 consumenten doen in de gemeente Leiden mee aan een proef met betalen via de smartphone. Zowel de deelnemende bloemist als verschillende consumenten zijn enthousiast over deze snelle manier van betalen.

Mobiel betalen in Leiden valt bij zowel winkeliers als consumenten in de smaak.

ora Onderwater van De Watertuin neemt als winkelier deel aan de proef mobiel betalen. ,,Het is fantastisch. Er wordt onwijs veel mee betaald, vooral bij kleine aankopen.’’ Niet verwonderlijk, want tot €25 hoeft de klant zelfs geen code in te toetsen. Gewoon het mobieltje boven het pinapparaat houden en binnen een seconde is betaald. ,,Dit is een dingetje voor de toekomst’’, denkt de Leidse onderneemster die nog niet heeft meegemaakt dat een betaling fout liep. ,,Vooral de snelheid bevalt haar. Iemand hoeft niet te wachten tot een andere klant een pintransactie heeft afgewerkt. Want even de mobiel boven het apparaat, en er is betaald. Het is gewoon heerlijk.’’ Dat klanten voor bedragen boven €25 een code moeten intoetsen vindt de bloemiste niet erg. ,,Zodra de klant weet wat hij moet betalen, kan hij de code intoetsen. Die blijft dertig seconden geldig. En de telefoon telt af, dus je ziet op je scherm hoeveel tijd je nog hebt.’’ Klanten die dit willen, kunnen hun mobiel zo instellen dat zij altijd een code moeten intoetsen voor zij betalen. Volgens Onderwater is het systeem dan ook voldoende veilig. ,,Als je telefoon gestolen is, merk je dat sneller dan dat je je portemonnee kwijt bent. Een minpuntje is misschien dat bij diefstal de klant zowel zijn telefoon als zijn bankrekening moet blokkeren.’’

‘Altijd bij me’ Cindy van der Zwet, werkende moeder van twee kinderen, is zeer te spreken over

Bloem en Blad 19 l 2013

19art Mobiel betalen.indd 69

haar deelname aan de proef. ,,Eerlijk is eerlijk, ik deed vooral mee omdat ik aan een nieuwe mobiel toe was. Maar ik vind het ideaal. Mijn pinpas vergeet ik nog wel eens, maar mijn telefoon heb ik altijd bij me. Dat gemak telt voor mij het meest, maar ik denk dat winkeliers vooral met de snelheid heel blij zijn want het gaat supersnel.’’ De veiligheid noemt Van der Zwet ,,wel een puntje.’’ Daarom heeft zij haar mobiel zo ingesteld dat ze voor het betalen altijd een code moet intoetsen. Ook Annemarie Beens, studente in Leiden, doet mee vanwege de gratis telefoon, maar als de proef is afgelopen en het kan, blijft ze het mobieltje gebruiken om te betalen. ,,Ik ben zo’n kluns die haar portemonnee nog wel eens vergeet en dan is dat mobieltje supermakkelijk. Alle betalingen die ik ermee kan doen, doe ik ermee. Bijvoorbeeld een ontbijtje bij de Hema.’’ De beveiligingscode gebruikte de studente in het begin wel, maar nu niet meer: ,,Ik vond het te lastig.’’ Bang om haar mobieltje kwijt te raken is zij niet. ,,Het is mijn tweede ik. Hij zit aan mij vergroeid.’’

Samenwerking

Deelnemende consumenten kregen voor de proef een Samsung Galaxy Express die is uitgerust met Near Field Communication (NFC) en de betaal-app van hun bank. De ondernemers kregen betaalautomaten die geschikt zijn gemaakt voor betalen met de bestaande betaalpassen, met een mobiel en met de contactloze betaalpas. Bij mobiel betalen houdt de klant zijn smartphone enkele centimeters van de betaalautomaat van de winkelier. Door NFC in beide apparaten wordt de betaling afgehandeld. Voor bedragen tot €25 hoeft de klant geen pincode in te toetsen (tenzij hij dat zelf anders heeft ingesteld). Voor bedragen boven €25 is altijd een pincode nodig die de klant op zijn telefoon invoert. Betalen met de smartphone is net zo veilig als betalen met de betaalpas. MasterCard biedt betalingen via NFC buiten Nederland al geruime tijd probleemloos aan. Bij verlies of diefstal is de klant door de pincode beschermd tegen betalingen boven de €25. Betalingen onder de €25 euro zijn slechts mogelijk tot de bedragen bij elkaar opgeteld de €50 passeren. Dan moet de klant ter controle opnieuw de pincode invoeren. De veiligheid voor de winkelier zit vooral in het feit dat er minder cash in omloop is.

De proef mobiel betalen is een samenwerking van drie banken (ABN AMRO, ING en Rabobank), Mastercard, KPN, de gemeente Leiden en het Centrummanagement van Leiden. Na afloop van de proef bepaalt elke bank afzonderlijk of en hoe hij deze betalingswijze gaat aanbieden.

Kijk voor meer informatie op www.mobielbetaleninleiden.nl.

69 10-10-13 14:53

Praktijk

Aanbod

Sofie Boonman ontwerpt hangvaas

Snijgroen direct van importeur

Ontwerpster Sofie Boonman heeft een hangvaas ontworpen, die bij De Klerk Bloemsierkunst & Interieurbeplanting in Eindhoven verkrijgbaar is. Het materiaal is onbewerkt porselein met aan de binnenkant transparant glazuur.

VHV Flowers and Greens in Zaltbommel heeft voor klanten een nieuw concept geïntroduceerd. Bloemisten kunnen rechtstreeks inloggen op de webshop en bij de importeur direct hun snijgroen op fust- of bosniveau bestellen.

De structuur van de vaas is ontstaan door te werken met een frees die via de computer wordt aangestuurd. Door deze frees grotere stappen te laten nemen dan nodig is voor een gladde vorm, ontstaat een ’korrelige’ structuur. De gietnaden van de twee maldelen zijn nog zichtbaar en het giethuis werd de kraag bij de opening. ,,De vaas laat de perfectie en imperfectie van verschillende technieken zien’’, aldus Boonman. De hangvaas is 30 cm hoog, 14 cm breed en 14 cm diep. Inkoopprijs is €40,45. Foto: Sofie Boonman

Informatie: sofieboonman.com

Volgens VHV Flowers and Green, im- en exportbedrijf in bloemen en snijgroen, is deze manier van rechtstreeks bestellen voor klanten voordeliger, omdat het snijgroen scherp geprijsd is. De bestelling wordt bij het bedrijf in dozen verpakt en via PostNL in de bloemenwinkel

afgeleverd. Behalve via de webshop kunnen bloemisten de producten van het bedrijf ook inkopen bij de groot- en tussenhandel. De groothandel bestaat officieel sinds 2012. De samenwerking tussen VH (Van Horssen Fruit en Flora) en V (Verhoeven Bloemen) gaat nog verder terug en combineerde beide onderdelen van het huidige bedrijf: de im- en exportactiviteiten en de bloemengroothandel. Informatie: www.vhvflowersandgreens.nl

Boek Zomeroogst verschenen Zomeroogst, het vierde deel in De Collectie, is nu verkrijgbaar. De bloemwerken die in het boek zijn verzameld, zijn rijk en overdadig en markeren het afscheid van de zomer. De Collectie is een reeks bloemenboeken die Bloem en Blad en BDUmedia samen uitbrengen. Elk boek heeft zijn eigen thema en na Cadeaubloemwerk, Rouwbloemwerk en Bollen is in dit vierde deel Zomeroogst aan de beurt. Het getoonde bloemwerk blikt terug op de oogst van de zomer met

veel verschillende bessen, vruchten en zaaddozen die in deze periode voorhanden zijn. De makers lieten zich inspireren door al het moois dat de natuur te bieden heeft. Ook Zomeroogst is luxe uitgevoerd met een harde kaft en veel paginagrote kleurenfoto’s. Abonnees van Bloem en Blad betalen €15,50 en mits besteld via het bij dit blad gevoegde bestelformulier, geen verzendkosten. Voor niet-abonnees kost het boek €19,50 exclusief verzendkosten. Zij kunnen bestellen via www.bduboeken.nl.

Foto: Bloem en Blad

Kort www.kalanchoe.nl Half september is de nieuwe website www. kalanchoe.nl gelanceerd, waarmee de campagne ‘Altijd Kalanchoë’ van start is gegaan. De deelnemende telers en veredelaars – verenigd in fpc Kalanchoë - presenteren de kalanchoë hierin als de ‘meest makkelijke en veelzijdige plant, een vrolijke en kleurrijke alleskunner’. De campagne richt zich met name op de maanden oktober-november en maart-april.

70 19Aanbod.indd 70

Floralife 75 jaar Floralife viert dit jaar het 75-jarig jubileum. In 1938 introduceerde het bedrijf de eerste snijbloemenvoeding aan de bloemenhandel. In 2007 werd in Nederland (in ’s-Gravenzande) een onderzoekslaboratorium en Service Center opgericht en in 2013 een in Groot-Brittannië. In 2007 werd Floralife overgenomen door Smithers-Oasis, dat ernaar streeft ‘lang houdbare bloemen en een tevreden consument’ te realiseren.

Florale topdemo Citaverde Bloemist/arrangeur Marcel van Dijk van Oogenlust (en hoofdarrangeur Floriade 2012) demonstreert op woensdagavond 13 november tijdens de florale topdemo bij Citaverde College in Heerlen. Hij maakt bloemwerk in het thema Advent en Kerstmis. Belangstellenden kunnen zich voor deze avond aanmelden via www. citaverde.nl/ De zaal is open vanaf 19.00 uur, de demonstratie start om 20.00 uur.

Taste of three Klanken, smaken, geuren en kleuren staan centraal op het evenement Taste of Three, dat bloemist Stef Adriaenssens, topkok Kris Besseleers en hoboïst Dirk Proost organiseren. Ruim veertig bloemisten en vrijwilligers uit acht landen werken aan de happening mee. De data zijn: woensdag 13 tot en met maandag 18 november van 10.00 tot 19.00 uur. Locatie is Keienhof, Putsesteenweeg 133 in Kalmthout (B).

Fleurs des Dames Het KUFB Antwerpen team organiseert op zaterdag 16 en zondag 17 november van 10.00 tot 17.00 uur Fleurs des Dames. Het schoolgebouw De Dames, Meir 107 in Antwerpen wordt compleet in de bloemen gezet door tientallen bloemisten. Donderdagavond 16 november vindt het Bal Floral plaats met onder andere bloemenshows op de catwalk. Reserveren voor dit bal is verplicht en de toegang varieert van €25 tot €85.

Bloem en Blad 19 l 2013

14-10-13 15:32

Bloe

Woonplant van de maand november

Clayre & Eef bij FleuraMetz op Arqiz In een deel van de ruimte bij groothandel FleuraMetz op inkoopcentrum Arqiz in Tilburg is Clayre & Eef ingetrokken. De shopin-shop met woonaccessoires is circa 800 m2 groot en aankopen lopen via het kassasysteem van de groothandel. Clayre & Eef is een landelijk merk dat sterk inzet op het thema ‘gezelligheid in huis’. Met ruim 13.000 producten wil het bedrijf klanten continu blijven verrassen. In het voor- en najaar presenteert

Foto: Bloemenbureau Holland

Sterk, mannelijk, maar zeker ook verzorgd. Een echte wereldreiziger van oorsprong. En ook nog eens energiek en eigenzinnig. Plus, niet onbelangrijk: hij is ook nog eens zeer aantrekkelijk. Deze beschrijving slaat op de woonplant van de maand november: Bromelia. De Bromelia is een sterke en makkelijke plant. Hij is tevreden met een plaats (niet in de volle zon) en regelmatig een watergift (gieten in de kelk van de plant). Op een warme dag vindt hij het heerlijk om te worden verrast met nevel uit de plantenspuit. Zijn makkelijke mentaliteit dankt Bromelia waarschijnlijk aan de omstandigheden waaronder zijn voorouders moesten leven. Die wisten zich prima staande te houden in het ruige Andesgebergte, maar ook in de oerwouden van Uruguay. Daar en in andere

BloemBloem en Blad en 19 Blad l 2013 19 l 2013

19Aanbod.indd 71

Midden- en Zuid-Amerikaanse landen groeit Bromelia soms letterlijk op bomen en onttrekt dan met zijn wortels en bladeren vocht en voedsel aan de lucht. Blikvanger is ongetwijfeld zijn felgekleurde, grote bloem die als een vlam vanuit het hart omhoog groeit. Die bloemen kunnen verschillende kleuren hebben: rood, geel, oranje, paars tot zelfs tweekleurig. Hij bloeit slecht één keer, maar doet dat dan wel weer met zo’n energie dat de bloei drie tot zes maanden kan duren.

Bloemenbureau Holland stuurt maandelijks informatie over een groene of bloeiende plant naar consumentenbladen, radio- en televisiestations en vakpers in binnen- en buitenland. Daarnaast worden er pr evenementen met de plant georganiseerd en verschijnt hij elke maand in Bloem en Blad.

het nieuwe textielseries, waarvoor de ontwerpen met de hand worden getekend. FleuraMetz is blij met de shop-in-shop. ,,Het is een mooie aanvulling op ons eigen bedrijf, omdat het klanten aantrekt. Ook voor het gehele inkoopcentrum is het prettig om een nieuw bedrijf er bij te hebben’’, aldus Jeroen Schuurmans, filiaalleider van FleuraMetz Tilburg. Informatie: www.arqiz.nl

Foto: Gerdien de Nooy

Nieuwe chrysanten Zentoo Zentoo heeft net twee nieuwe troschrysanten op de markt gebracht: ‘Disco Club’ en ‘Royantoo’. ‘Disco Club is een opvallende verschijning door zijn bloemvorm van ‘swingende’ paars-witte bloemblaadjes. ‘Royantoo’ heeft een dieprode kleur en een auberginekleurig hart. De naam is een versmelting van veredelaar Royal van Zanten en Zentoo. Met de collectie chrysanten is Zentoo aangesloten bij LM Flower Fashion, die de nieuwe bloemen in Parijs fotografeerde. Informatie: www.zentoo.nl

Foto’s: LM Flower Fashion

71 14-10-13 15:32

VBW-visie

Mijn medewerker wordt top Voor de toekomst van de bloemist is het belang van vakmanschap nogal nadrukkelijk naar voren gekomen. Naast goed ondernemerschap en een heldere visie op bedrijfsvoering is het voor de bloemist zeer belangrijk om vakmanschap te hebben en uit te stralen. Door de ondernemer zelf, maar ook door de medewerkers. Veel medewerkers werken gepassioneerd met bloemen en planten en vormen zo het eigenlijke kapitaal van het bedrijf. Het is daarom van het grootste belang dat de bloemist deze medewerkers koestert en stimuleert tot nog meer vakmanschap. In de afgelopen weken heeft VBW op drie plaatsen Floral Movement georganiseerd. Een evenement dat bol stond van vakmanschap, nieuwe technieken, toepassingen, inzichten en mogelijkheden. Met grote trots kunnen we dan ook terugkijken op drie prachtige evenementen, waarin dertig kandidaten het aandurfden om via een goed georganiseerde bloemsierkunstwedstrijd zich met elkaar te meten. Daarnaast hebben ruim 170 (jonge) vakmensen meegedaan met de bruidsboekettenwedstrijd. Samen dus ruim tweehonderd vakmensen die zichzelf aan het verbeteren zijn. Het bezoek aan Floral Movement was enorm; in totaal hebben drieduizend vakmensen genoten van wat

door de kandidaten en de partners van VBW werd aangeboden. Hierdoor krijgt het vak in ruim vijfhonderd bedrijven nieuwe stimulansen. Het is goed om te melden dat VBW doorgaat met de ontwikkelmogelijkheden van het vak en de vakmensen. Het ontwikkelprogramma via studieclubs, regio-vakactiviteiten, trainingen en scholingen draagt er aan bij dat medewerkers echte toppers kunnen worden. Ook op het gebied van communicatie en klantgerichtheid. Want dat heeft de branche nodig: all-round vakmensen die naast creatief ook zeer klantgericht zijn. Het is ook aan de bloemist om mee te werken aan deze kwaliteitsslag. Juist ook in deze tijd, waarin goede medewerkers het verschil kunnen maken in het bieden van toegevoegde waarde.

Marco Maasse, algemeen directeur VBW Centrale Vereniging Bloemendetailhandel Bovenstaande valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van VBW Centrale Vereniging in Ede, (0318) 52 75 68

De tweet

De opmerkelijkste bloemistentweet van de afgelopen veertien dagen.

Haha. Gisteren klant in de winkel: ben verhuisd. Huis verkocht dankzij jullie bloemen :-) Bloemen op Locatie, @bloemenstyling

De consument

Bloemen vallen altijd goed De 66-jarige mevrouw Veldhuizen komt net met twee boeketjes bij Bloemen Herman Kloezeman in Barneveld vandaan. Hij is haar vaste bloemist, zo vertelt ze. ,,Omdat de kwaliteit goed is. Deze anjers’’, zegt ze, terwijl ze het ene boeketje met gemengde anjers opsteekt, ,,staan zeker twee weken.’’ Veldhuizen koopt best veel bloemen: ,,Voor verjaardagen maar ook zomaar om weg te geven. En voor mijzelf. Ik heb altijd bloemen. Soms planten.’’ Een gemengde bos of rozen, die hebben de voorkeur van deze consument. ,,Maar ik kijk ook naar de prijs. Meestal koop ik een aanbieding, zoals nu: drie bossen voor €10. Die laat ik dan mengen en dan heb ik twee boeketten.’’ Soms koopt Veldhuizen bij een ander bloemenverkooppunt, als ze daar toevallig is, bijvoorbeeld op de markt. ,,Daar is het wel goedkoper maar dan staan de bloemen ook korter.’’ De dame uit Barneveld denkt dat ze per maand zeker €25 aan bloemen uitgeeft, maar soms ook meer. ,,Als ik meer verjaardagen of feestjes heb, dan koop ik ook meer bloemen.’’ Aan andere cadeaus, zoals wijn, denkt ze wel maar toch komt ze vaak uit op bloemen. ,,Want bloemen vallen eigenlijk altijd goed.’’ Tekst en foto: Paula van der Hulst

72 19Toonbank.indd 72

Bloem en Blad 19 l 2013

14-10-13 15:32

Bloe

2013

Over de toonbank Wie: Wat: Waar:

Wie: Harold Reuser Wat: Bloemerie 88 Waar: Oss

Bloemerie 88, vanwaar die naam? „De vorige eigenares is de winkel in 1988 begonnen. Dit jaar vieren we ons 25-jarig jubileum. In het kader daarvan hebben we de huisstijl een nieuwe uitstraling gegeven, zowel in de winkel als op de website. Op Facebook gaan we de nodige extra boost geven en we houden diverse acties.” Merken de klanten nog iets van het jubileum? „Voor hen gaan we nog een actie bedenken. We hebben er met het reclamebureau over gesproken en het wordt een combinatie van Facebook en de winkel. Via Facebook zetten we een actie op, maar zodanig dat mensen er wel voor naar de winkel moeten komen.” Trekt u veel klanten uit de omtrek? „Oss heeft 82.000 inwoners, inclusief de dorpen eromheen. Klanten komen uit een straal van 10 tot 15 km. In de omgeving zijn wat bloemenzaken gestopt, dat is voor mij gunstig. Ook werk ik samen met uitvaartorganisaties. Samen hebben we boeken gemaakt waarin eigen rouwbloemwerk van mij staat. Met rouwen en trouwen kun je klanten voor het leven opbouwen. Het is heel dankbaar als ze na een uitvaart jou persoonlijk in de winkel komen bedanken. Dat vind ik zo speciaal. Wij zijn de hele dag met emoties bezig. Of het nou verdriet is of woede – waar dan een excuusboeket bij hoort – het is altijd emotie. Dat vind ik mooi aan dit vak. Naast de creativiteit natuurlijk.” Ik zie kraftpapier. Mvo hoog in het vaandel? „Op dat gebied ben ik mij aan het oriënteren, ik denk dat het steeds belangrijker wordt. Ik wil het certificaat halen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen maar realiseer me dat we dat niet in een paar weken voor elkaar hebben. Het kost wat voorbereiding. We scheiden al wel ons afval en hebben ook een percentage biologische bloemen, maar dat zal meer moeten worden.” Heeft u last van de crisis? „Ik ben begonnen in 2008, aan het begin van de crisis. Iedereen merkt er wel iets van. Maar ik mag niet mopperen, er komen nog steeds klanten bij. We draaien best goed, we hebben een goede prijs/kwaliteitverhouding en zijn positief ingesteld. Dat stralen we uit en mensen pakken dat op. We willen dat de klant enthousiast de deur uitloopt, maken een praatje, houden de deur open of lopen mee naar de auto. Ik heb een enthousiast team waar ik trots op ben.” Betrekt u het team bij ontwikkelingen rond de winkel? „Ja, ik betrek ze overal bij. We hebben maandelijks werkoverleg en werken dan een vaste puntenlijst af. We zijn open en transparant. Als iemand zich aan mij ergert, moet hij of zij dat gewoon zeggen, dan kan ik er iets aan doen. Nee, ik mag echt niet mopperen over mijn meiden.” Tekst: Paula van der Hulst, foto: Gerdien de Nooy

Bloem en Blad 19 l 2013

19Toonbank.indd 73

73 14-10-13 15:32

Agenda

19 tot en met 27 oktober Dutch Design Week, Philips, Torenallee 22-08, Eindhoven. Inl.: www.ddw.nl 20 en 27 oktober Koopzondag Cultra, Legmeerdijk 313, Aalsmeer; 06.00-12.00 uur. Inl.: www.cultra.nl 29 oktober Verfrissend Anders Event, Groothandelscentrum Pyramide, Honselersdijk; vanaf 18.00 uur. Inl.: www.pyramide-cc.nl/event 29 en 30 oktober Lagenbeurs, Groencentrum Plantion Ede; 29 okt.: 17.00-20.00 uur en 30 okt.: 07-15.00 uur. Inl.: www.plantion.nl 3 tot en met 8 november Our World of Plants, Waterdrinker, Cultra, Legmeerdijk 33, Aalsmeer; vanaf 05.00 uur. Inl.: www.waterdrinker.nl 3 november Koopzondag Cultra, Legmeerdijk 313, Aalsmeer; 06.00-12.00 uur. Inl.: www.cultra.nl 5 november Arqiz Actief, avond met acties, presentaties en demonstraties. Thema: Into the wild met Joost van Rooij (Orangerie, Den Bosch); 18.00-21.00 uur. Oude Rielseweg 2-4, Tilburg. Inl.: www.arqiz.nl 6 november Finale boekettenwedstrijd, Cultra, Legmeerdijk 313, Aalsmeer. Inl.: www.cultra.nl 6 tot en met 8 november Open Dagen Nieuwkoop Europe, De Kwakel. Inl.: www. nieuwkoop-europe.com 6 tot en met 8 november International Floriculture Trade Fair (IFTF), Expo Haarlemmermeer, Vijfhuizen. Inl.: www.hppexhibitions.com/ floriculture 6 tot en met 8 november FloraHolland Trade Fair. FloraHolland Aalsmeer. Inl.: www. floraholland.com/tradefair 6, 7 en 9 november Masterclasses met Tomas De Bruyne, Pim vd Akker en Moniek Vanden Berghe, Boerma Instituut, Aalsmeer. Inl.: www.dutchfloraldesign.com 7 november Congres Vitaal Leiderschap,

74 19Agenda.indd 74

Colofon

vitale medewerkers, 9.00-17.00 uur, Bitter en Zoet, Hospitaallaan 16, Veenhuizen. Inl.: www.omvalpreventie.nl 9 november Koopzaterdag Alflora Aalsmeer i.s.m. Nieuwkoop Green Centre en Clayre & Eef. Inl.: www.alflora.nl 10 november Koopzondag Cultra, Legmeerdijk 313, Aalsmeer; 06.00-12.00 uur. Inl.: www.cultra.nl 13 november Florale Topdemo met Marcel van Dijk, Citaverde College, Heldevierlaan 12, Heerlen; 20.00 uur. Aanmelden en inl.: www.citaverde.nl 13 tot en met 17 november Spirit of Winter: wintersprookje op Paleis Het Loo, Apeldoorn, 10.00-18.00 uur, vrijdag tot 22.00 uur. Inl.: www.spiritofwinter.nl 13 tot en met 18 november Taste of Three: florale, culinaire en muzikale manifestatie, 10.0019.00 uur. Keienhof, Putsesteenweg 133, Kalmthout (B). Inl.: (0032) 494 075545: Anneleen Adriaensses 16 en 17 november Fleurs des Dames, De Dames, Meir 107, Antwerpen (B), 10.0017.00 uur. 16 nov.: Bal Floral. Inl.: www.fleursdesdames.be 17 november Koopzondag Cultra, Legmeerdijk 313, Aalsmeer; 06.00-12.00 uur. Inl.: www.cultra.nl 19 november Kerstshow Kerst Unlimited, De Groene Welle, Zwolle. Inl.: www.groenewelle.nl 21 november Praktijkdag Werkdruk en Burnout, De Oude Meelfabriek, Hilversum; 9.30-16.30 uur. Inl.:www.gezondinbedrijf.com 22 november tot en met 1 december ’Treasury’, shop-for-a-week van The Wunderkammer. Amsterdam. Inl.: www.thewunderkammer.eu 22 november tot en met 1 december Magical Winter Moments with Flowers & Art. Centrum Brugge (B). Inl.: www.happenings.be.

24 november Koopzondag Alflora Aalsmeer i.s.m. Nieuwkoop Green Centre en Clayre & Eef. Inl.: www.alflora. nl 24 november Koopzondag Cultra, Legmeerdijk 313, Aalsmeer; 06.00-12.00 uur. Inl.: www.cultra.nl 26 en 27 november Lagenbeurs, Groencentrum Plantion Ede; 26 nov.: 17.0020.00 uur en 27 nov.: 07-15.00 uur. Inl.: www.plantion.nl 29 november tot en met 1 december Meesterlijk 2013, evenement voor design, food, mode en fotografie, Westergasfabriek, Amsterdam. Inl.: www.meesterlijk.nu 1 december Koopzondag Cultra, Legmeerdijk 313, Aalsmeer; 06.00-12.00 uur. Inl.: www.cultra.nl 3 december Arqiz Actief, avond met acties, presentaties en demonstraties. Thema: Warme gloed; 18.0021.00 uur. Oude Rielseweg 2-4, Tilburg. Inl.: www.arqiz.nl 8, 15, 22 en 29 december Koopzondag Cultra, Legmeerdijk 313, Aalsmeer; 06.00-12.00 uur. Inl.: www.cultra.nl

2014

7 januari Arqiz Actief, avond met acties, presentaties en demonstraties. Thema: Zachtjes aan beginnen met Max vd Sluis (Life3); 18.0021.00 uur. Oude Rielseweg 2-4, Tilburg. Inl.: www.arqiz.nl 24 tot en met 28 januari Christmasworld, Frankfurter, Messe. Inl.: www.christmasworld.messefrankfurt.com 24 tot en met 28 januari Maison & Objet, Paris Nord Villepinte, Parijs (Fr). Inl.: www.maison-objet.com 28 tot en met 31 januari IPM Essen. Messe Essen. Inl.: www.messe-essen.de, www.ipm-essen.de. 2 tot en met 5 februari All4Home, vakbeurs voor decoratie, bloemen en geschenken, Brussels Kart Expo (B). Inl.: www. all4home-fair.be

Hoofdredactie Paula van der Hulst........(071) 565 96 62 e-mail redactie: bloemenblad@hortipoint.nl internet: www.bloemenblad.nl Bureauredactie Jolanda de Wekker, Marrit Molenaar, Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch Redactie Cornéline Lanooy..........(071) 565 96 63 Jeannet Hooftman........(071) 565 96 91 Webredactie Erik Rotteveel...........(071) 565 96 92 e-mail: erotteveel@hortipoint.nl Vormgeving John Jennissen, Bert Hassing Fotografie Gerdien de Nooy Directeur SVS Elbert van den Berg........(071) 565 96 78 Secretariaat SVS Linda Laman.....................(071) 565 96 78 Alice Hoogenboom Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden Exploitatie BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld Telefoon (0342) 49 42 63 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Advertentie-exploitatie Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, telefoon: (0342) 49 48 07, e-mail: g.bloemendal@bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef (0342) 49 42 63, (06) 51806325 e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nll Abonnementenservice Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via www.bloemenblad.nl of bij de abonnementenservice, abonnementen@ bdu.nl. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice. Adres: BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Telefoon: (0342) 49 48 44, fax: (0342) 49 42 99, e-mail: abonnementen@ bdu.nl. Prijzen Jaarabonnement: €242,30 (incl. 6% btw). Studenten 25% korting, 65-plussers 15% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag voor extra portokosten. Los nummer €10 (incl. 6% btw, excl.verzendkosten). Bloem en Blad is een maandelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia. Druk: BDUprint

Vierendertigste jaargang © 2013 BDU Barneveld . Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondisementsrechtbank en de KvK.

Bloem en Blad 19 l 2013

14-10-13 15:32

Cover BEB 19.indd 2

11-10-2013 12:35:26

vakblad voor de bloemendetailhandel

Cover BEB 19.indd 1

12 januari 2011

Bloem en Blad

11-10-2013 12:35:23