Bkw152015

24 juli 2015

15

Britse retail verandert 35 Groeizaam weer moet achterstand inhalen 6 Boomkwekerij hoort in agro bij topverdieners 12 Logistieke brug tussen Boskoop en Westland 32

Omslag_bkw15-15.indd 1

20-07-15 14:08

Holland

Polen

IPP Holland B.V. Sluiskil 6 - 7681 KD Vroomshoop

611629_.indd 2

Tel. (+31) 0546 647255 E-mail: info@ippholland.nl www.ippholland.nl

20-7-2015 11:21:13

Inhoud

Omslag: Arno Engels

4

Nieuws

Jan de Vries: Pest free area noodzakelijk 4

Commentaar: Britse bug

5

Stelling: Ik ruil mijn haspels om voor druppelslangen

6

Groeizaam weer nodig voor achterblijvende gewassen

Bedrijf

10 Boomkwekers zijn ’blij met de bij’ 12 Minder kwekers, groter areaal, minder verdiend 15 Interview Michiel Werkman, voormalig zakelijk bankier 16 Ondernemersvragen: Hoe waardeer ik de voorraad die afgeleverd had moeten zijn?

17

Chinezen bezoeken Nederland

17 Chinese kwekers leren van Nederland

Teelt & Gewas

18 Parthenium integrifolium 19 Bestrijding knolcyperus wordt niet makkelijker 20 Doorteelt valt te verkorten in sleufpotten 22 Zoeken naar optimale zaadkwaliteit 24 Zomerserie eindexamen: Kristian Kisteman: ’Ik wil nu aan het werk’ 26 Teeltadvies: Blijf alert op Cylindrocladium 28 Enthousiasme voor Excellence roses, nu de centen nog

22

Markt & Afzet

32 Boskoop United wil brug bouwen tussen Boskoopse kwekers en

Optimale zaadkwaliteit

Westlandse exporteurs

35 Special: Ontwikkelingen in Britse retail met drie voorbeelden 43 Marktnieuws: Hoe loopt het?

44 Marktnieuws

Service

46 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 47 Vaktaal en Agenda

Op www.DeBoomkwekerij.nl vindt u actueel nieuws, marktnieuws, fotoreportages, video’s, blogs en het magazine in digitale vorm. Problemen met inloggen? Kijk dan op www.DeBoomkwekerij.nl/inloghulp.

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.

Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 28ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Inhoudspagina-BKW15-15.indd 3

3

20-07-15 14:08

OPINIE

Jan de Vries:

’Zonder pest free area verliezen we op de lange termijn’ Onlangs hield Treeport een ledenbijeenkomst over het draagvlak voor de Bufferzone voor Bacterievuur en Pest Free Area. Jan de Vries, directeur van Boot & Co, hield daar een warm pleidooi waarom kwekers in centrumgebieden moeten streven naar een collectief gedragen en gefinancierde pest free area voor hun gebied.

Jan de Vries

„Vooropgesteld, zonder bufferzone zou alles makkelijk zijn. Het scheelt veel geld en papierwerk. En zonder Milieukeur, Groenkeur en ISO zou het ook makkelijk zijn. Eraan meedoen levert geen meerprijs op voor de planten, terwijl de audits en deelname duizenden euro’s kosten. Eraan meedoen is simpelweg een voorwaarde om te mógen meedoen aan bijvoorbeeld openbare inschrijvingen. En wij willen ook duurzaam werken, professioneel met ons vak omgaan.

In ons systeem hebben wij precies staan welke kwekers Milieukeur, welke Groenkeur, welke Skal hebben en ook welke er met ZP, b2-paspoort kunnen leveren. Ik zal van mijn leveranciers in de toekomst ook gaan vragen of en hoe zij kunnen garanderen dat hun gewassen vrij zijn van eikenprocessierups, Xanthomonas of essentaksterfte. Niet omdat ik dat zo

COMMENTAAR

graag wil, maar omdat míjn afnemers (in binnen- en buitenland) ook steeds meer garanties vragen. Wij, Boot & Co, hebben bewust gekozen om ons te vestigen in twee centrumgebieden, Zundert en Boskoop. Die centrumgebieden moeten we zuiver houden.

Als collectief van boomkwekers moeten wij onze afnemers laten zien dat wij ons vak serieus nemen en er ook daadwerkelijk alles aan doen om gezonde bomen en planten te kweken die vrij zijn van ziekten en plagen.

Een pest free area geeft ons deze mogelijkheid om ons teeltgebied te controleren en schoon te houden.

Wij kunnen onze afnemers daardoor garanties geven waar zij om vragen, namelijk vitale en gezonde planten waar geen twijfel over bestaat. Sterker nog; wij zetten deze regio op de kaart.

Het positieve imago dat we creëren, zal afstralen op de hele sector in dit

PEILING

Britse bug De Britten willen weer de bug krijgen. De eilanders bedoelen niet insecten van het vasteland, of ander gespuis wat volgens hen meereist met geïmporteerd plantmateriaal. Men doelt op de passie voor tuinieren, het wroeten in de grond, het friemelen met planten. Het grote Britse publiek moet weer de gardening bug krijgen. De nieuwste generatie neemt de nationale hobby van oudere generaties namelijk niet echt over,

Bij groot aanbod vakantiewerk kiest scholier toch voor boomkwekerij

constateren retailers tot hun teleurstelling langs de kassa.

Plantenretailers worstelen met die bug en vragen zich af hoe ze consumenten nog in hun winkels krijgen, hoe ze die kunnen verleiden om met gevulde karren bij de kassa te Arno Engels Vakredacteur

komen. Hillier, Wisley en B&Q denken het al te weten. In diverse artikelen in dit vakblad onthullen ze hoe en wat. Het zijn weliswaar drie verschillende retailers – de eerste een tuincentrumketen, de tweede een sortimentscentrum, de derde een bouwmarktketen.

Eens 21%

Oneens 79%

Maar ze zijn wel toonaangevend onder de Britten en ze hebben wel overeenkomsten. Ze willen allemaal de beste planten voor de tuin. Ja, natuurlijk. Maar wat zijn dan die beste?

Die hoeven, gelukkig voor de Nederlandse export, niet puur Brits gekweekt te zijn. Van die bug lijken de Britten te genezen; Britse vlaggetjes vallen niet meer zo op in winkels.

Ze zijn nu wel bang dat planten doodgaan. De beste voor Britten zijn dus overlevers.

Winnaars. Is iedere lauwerkrans om de nek dan voldoende? Britten zijn gevoelig voor prijswinnaars van een plantenshow, maar zo’n show is slechts een momentopname.

Gelauweerd na langdurig praktijkonderzoek, dat zegt veel meer over de waarde van een

n op de

plant. Iedereen dus aan de slag met Award of Garden Merit, dé Britse plantenbekroning.

De nieuwe peiling luidt:

Gewassen halen dit groeiseizoen niet de maat

Raar genoeg kent het grote Britse publiek nog steeds niet AGM, het merk dat al sinds 1922 bestaat. Hoog tijd dus dat die Britten niet alleen de gardening bug krijgen, maar

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

ook de marketing bug.

4

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Nieuws opinie bkw15-15.indd 4

20-07-15 14:28

Opinie Column coen dekkers

Transfer dichtbij!

gebied. Misschien nog niet vandaag of morgen, maar indien in de toekomst de eisen vanuit de markt steeds hoger worden. Als wij nu niet aanhaken bij deze ontwikkeling en er collectief de schouders onder zetten, verliezen wij op de lange termijn het recht om te kweken en te mogen leveren aan onze afnemers.

Mocht er geen pest free area komen, dan zullen wij als Boot & Co proberen met een groep leveranciers alsnog een manier te verzinnen, zodat wij onze afnemers deze garanties wel kunnen geven. Maar ik denk dat het een gemiste kans voor onze boomkwekerijsector is als we dit niet gezamenlijk kunnen regelen. Als professionele, zelfbewuste boomteeltsector moeten wij laten zien dat wij in staat zijn gegarandeerd gezond materiaal te leveren waar geen twijfel over is in de markt.’’ <

Chelsea heeft zich in Nederland gemeld voor het uitgangsmateriaal van hortensia. Volgens de manager van Chelsea is hortensia dé ontbrekende schakel om zijn selectie compleet te maken.

De Engelsen hadden de opvallende bloeier al langer op de korrel. ‘Hortensia heeft natuurlijk de laatste jaren een uitstekende indruk gemaakt in de Nederlandse tuinen. Hij heeft zich ontwikkeld als een echte spelbepaler. Hij kan zowel op het middenveld als aan de zijkanten uitzonderlijk goed uit de voeten. Wij weten zeker dat hij ook in de Engelse tuinen een bepalende factor gaat zijn.

De zaakwaarnemer van hortensia is op dit moment in Londen om het contract verder uit te werken.

Volgens geruchten is met de deal 197 miljoen euro gemoeid. ‘Wij doen geen uitspraken over de details van de deal, zeker is wel dat we hier met een recordtransfer te maken hebben. Dit is goed voor de hele bedrijfstak. Wij verwachten dat er een echt ‘sneeuwbaleffect’ op zal gaan treden. Kleinere spelers zoals Viburnum kunnen nu echt weer een stap in hun ontwikkeling gaan maken.‘ Opvallend was de interesse van de Engelsen dus niet, wat wel opviel was de totale afwezigheid van Duitse aandacht. De zaakwaarnemer beaamt dit. ‘Er was concurrentie voor deze deal vanuit Frankrijk en Italië, de hortensia had ook naar Parijs of Milaan gekund. Maar de Engelsen zitten, in tegenstelling tot de Duitsers, beter in hun slappe was. En, de Duitsers blijven vertrouwen op hun sterke Erica en Calluna.

Ze kiezen altijd maar weer voor degelijkheid, dat mag, maar je zal zien dat hortensia de komende jaren echt het verschil gaat maken.’

Hortensia zelf is in zijn nopjes met de deal. ‘Ik had ook naar Qatar gekund, daar had ik helemaal financieel onafhankelijk kunnen worden, maar hier bij Chelsea gaven ze me het vertrouwen dat ik mezelf echt verder kan ontwikkelen. Dit wordt de plek waar ik ga schitteren.‘ Chelsea meldt verder dat het zeker nog niet uitgewinkeld is in Nederland. ‘Nederland is een uitstekend opleidingsland. Let goed op de komende weken, want wij weten zeker dat er nog meer sensationele transfers gaan plaatsvinden!’

stelling

Ik ruil mijn haspels om voor druppelslangen Cees Nienhuis, Fa. Corn.

Marc Lodders, Lodders

Rick Oudenampsen,

Nienhuis, Heiligerlee:

Boomkwekerijen,

Boomkwekerij

„Om mee te beginnen: wij

Wernhout:

Oudenampsen, Loo:

hebben geen haspels. Ik heb

„Zolang ik van het water-

„Voor sommige teelten zal

altijd grote weerstand gehad

schap mijn gedoogvergun-

druppelirrigatie zeker een

tegen die manier van water

ning kan gebruiken om

uitkomst zijn. Echter, het

geven in de laanbomen. Het

oppervlaktewater te gebruiken bij de berege-

brengt kosten met zich mee, aangezien er bij

grootste gedeelte van het water gaat ver-

ning van de zaaibedden en de jong verplantte

elke teelt nieuwe slangen gebruikt moeten

loren. Al zo’n vijfentwintig jaar planten wij

zaailingen, ga ik nog niet over van haspels

worden. Bij veel kwekers is de druppelirriga-

alle spillen in de herfst op in plaats van in

naar druppelirrigatie. De intensieve teelt van

tie niet haalbaar, omdat ze dan veel slangen

het voorjaar. Wij hebben op die manier een

ons bosplantsoen is nog niet erg geschikt

moeten gebruiken. Als je coniferen teelt op

zeer goede hergroei. Druppelslangen zouden

voor druppelirrigatie, omdat we door onze

50 cm rijafstand, wil je geen slangen erbij gaan

inderdaad een goede aanvulling kunnen zijn

duurzame manier van kweken vaak door het

graven. Deze markt heeft al niet veel marge,

om de diktegroei te stimuleren. Het is goed te

gewas heen moeten rijden met een grondbe-

met de slangen en de arbeid erbij wordt het

doseren en er is geen verlies van water. Goed

werking. Door al het schoffelen en wiedeggen

duur. Bij laanbomen is dit anders, daar heb je

voor de portemonnee en goed voor het milieu.

houden we ook lang de capillaire opstijging tot

voldoende ruimte om er met machines bij te

Doordat planten niet zo hoeven zoeken naar

bovenin. Daarbij verdampt er door ’s avonds

kunnen en heb je in verhouding minder slan-

water geeft het vast ook een mooi vertakt

en ’s nachts te beregenen niet zo veel en het

gen per euro opbrengst nodig. Voor de meeste

wortelgestel.”

oppervlaktewater is goed van temperatuur en

kwekers is druppelirrigatie niet weggelegd,

bevat geen ijzer. Kortom: voorlopig doen we

tenzij de overheid ons gaat opleggen hoeveel

het nog met haspels.”

m3 water je mag beregenen per hectare, dan is er misschien geen andere optie, het systeem gaat wel zuinig om met water.”

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Nieuws opinie bkw15-15.indd 5

5

20-07-15 14:29

Foto’s: Arno Engels, gemeente Den Haag

Groeizaam weer nodig voor achterblijvende ge Door het koude voorjaar, gevolgd door hitte en droogte, loopt de groei van verschillende gewassen achter ten opzichte van vorig jaar.

Augustus en september moeten nog veel goedmaken, aldus kwekers. Ze geloven wel dat er nog voldoende groeizaam weer komt.

Tijdens de hittegolf van begin juli zag Franz-Joseph van Aken dat zijn laanen sierbomen bijna stilstonden in hun groei. „De bomen beschermden zichzelf tegen de hitte; in het ergste geval lieten ze blad vallen”, verklaart de eigenaar van Boomkwekerij J. van Aken en Zn uit Oudenbosch. „Soms

was er gewoon blad weggebrand.”

Half juli na een paar buien ziet Van Aken dat de bomen zich van nature weer herstellen. „Er komen weer nieuwe bladeren en groeischeuten.

Bomen zullen daar toch de juiste momenten voor pakken. Ook al zijn de omstandigheden super: dan nog is er geen constante groei.”

Van Aken heeft de nieuwe opplant wel moeten beregenen. „Dat probeer ik altijd tot het laatst uit te stellen, maar het was nu nodig. Er viel hier laatst een bui van 32 mm, dat is niet extreem veel. En gisteren miezerde het wel de hele dag, maar ook dan vallen er niet veel millimeters.”

Beregenen kost tijd en diesel

De groei was tot juli nog getemperd, maar een achterstand kan de komende weken zo zijn ingehaald.

De neerslag verschilde wel plaatselijk. „We hebben een beetje regen gehad”, zegt Lex Domen van Boomkwekerijen Zundert uit Rijsbergen. „Wernhout kreeg 25 mm, Rijsbergen 10 mm. Dat is nog niet genoeg, maar we hebben zelf al beregend. Alles hebben we al een of twee keer gehad.

Dat kost tijd en diesel, maar het water

kort ’Meer bomen nodig tegen hitte’

Bodemverbeteraar Groene Hart

Herregistratie Basamid

Duitsland heeft dringend een nationale strategie nodig voor groene stadsontwikkeling. De recente hitte onderstreepte het belang van stadsbomen, aldus de Duitse boomkwekersbond BdB. „Bomen geven niet alleen schaduw, maar zorgen ook voor airconditioning”, aldus BdB-directeur Markus Guhl. Veel Duitse steden hebben de laatste jaren meer gekapt dan geplant.

Gemeenten en boeren willen in het Groene Hart bodemverbetering met Topsurf onderzoeken. Dit is een nieuw product van mest-, bagger- en groenmateriaal. Overheid en bedrijfsleven ondertekenden een intentieverklaring om te komen tot een Green Deal Topsurf. Bedoeling is om met Topsurf een onderzoekspilot uit te voeren bij vijf boeren in Hazerswoude. Daarna kan deze pilot ook bij kwekers een vervolg krijgen.

In de loop van het najaar verwacht Certis Europe de herregistratie van Basamid in België. Daarna gaat de fabrikant door voor een toelating in Nederland via de procedure voor wederzijdse erkenningen. Het dossier kan niet een-op-een worden gekopieerd, omdat Nederland landspecifieke eisen stelt. Certis werkt nog aan het Nederlandse dossier voor deze eisen.

Doelgroep Plantarium per dag Evenals voorgaande jaren zet Plantarium elke beursdag een andere doelgroep in de schijnwerpers. Woensdag 26 augustus is het de beurt aan de groothandel. Op donderdag 27 augustus zijn speciale bijeenkomsten voor medewerkers van tuincentra.

Vrijdag 28 augustus is er extra aandacht voor het openbaar groen, onder meer met een bijeenkomst over het nut van groen.

Zaterdag 29 augustus is traditioneel de consumentendag.

6

Voortgang Innovatieprogramma De Raad voor de Boomkwekerij heeft vorige week twaalf initiatieven uitgekozen om verder uit te werken. De indieners gaan hun plan van aanpak uitwerken voor een tweede beoordeling, begin oktober. Meer dan de helft hebben betrekking op plantgezondheid en onkruid. In totaal hadden veertig ondernemers een aanvraag ingediend voor een bijdrage uit het Innovatieprogramma.

Vergroening tuinen Operatie Steenbreek heeft tot doel om inwoners bewust te maken van de nadelige gevolgen van verstening van tuinen, zoals de afname van biodiversiteit en toename van hittestress. Bewustwording moet consumenten aanzetten hun tuin te vergroenen. Inmiddels zijn er acht gemeenten aangesloten bij Operatie Steenbreek, namelijk Groningen, Leeuwarden, Den Haag, Amersfoort, Eindhoven, Maastricht, Leiderdorp en Leiden.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Nieuwsbericht en Kortnieuws bkw15-15.indd 6

20-07-15 14:11

Nieuws

nde gewassen is wel goed: het is niet te koud en er zit geen ijzer in.” Het is oppervlaktewater uit de Aa of Weerijs. „Voor grasland is er wel een beregeningsverbod, maar voor boomteelt niet.”

Domen vond het groeiseizoen vorig jaar ideaal, maar dit voorjaar was koud en veel te droog. „De groei loopt twee tot drie weken achter op vorig jaar. Er is ook nog niet echt groeizaam weer geweest; vorige week was het ’s nachts nog koud. Maar in augustus kan nog van alles gebeuren. Dan sta je ervan te kijken hoe het gewas dan staat.”

Half mei nog vorstschade Ook Martijn Holtslag, die in het Twentse grensgebied onder andere coniferen, en Buxus kweekt, vindt de groei dit seizoen niet meevallen. Boven op het koude en droge voorjaar kwam half mei ook nog flinke nachtvorst: -9°C. „We hadden in planten nog vorstschade gehad. Die herstellen nu wel, maar de groei ligt echt achter. Meestal zou ik begin juli nog de coniferen toppen op 80-90 cm, maar dat is nog niet gedaan.”

Bij vasteplantenkwekerij Mts Lucassen in Afferden is algemeen geen groeiachterstand merkbaar. „De groei gaat redelijk goed en ligt op een vergelijkbaar niveau met andere

jaren”, vertelt Marcel Lucassen. „Maar onze planten gaan ook pas half mei de grond in, ze starten pas laat met groeien. Half mei begonnen de nachten warmer te worden.”

Bij het uitplanten was het wel droog. „Gelukkig hebben wij goede mogelijkheden om te beregenen. Beregenen is ook noodzakelijk om de groei in het gewas te houden.”

Toch ziet Lucassen per gewas verschillen in de groei. „We merken dat met name Astilbe het dit jaar minder goed naar zijn zin heeft.

Vooral tijdens de extreem hete dagen is er toch wat verbrandingschade ontstaan.”

Geen problemen met schimmels Paeonia doet het dit jaar daarentegen zelfs beter dan gemiddeld, aldus Lucassen. „Dat is met name te danken aan het wat koelere droge weer. Daardoor hebben we helemaal geen problemen met schimmels. Vorig jaar was het voorjaar erg warm, maar ook vochtig. Dat zijn voor schimmels natuurlijk ook ideale omstandigheden.”

William de Bruijn, heesterkweker in Boskoop, vindt het erg lastig om te beoordelen of de groei al dan niet achterblijft. „Je bent snel geneigd om de groei te vergelijken met vorig jaar, maar toen hadden we een extreem

voorjaar qua warmte en groeizaam weer.

Alle gewassen hebben het vorig jaar beter gedaan dan gemiddeld. Daarmee vergelijken geeft dus geen realistisch beeld.”

Geïnvesteerd in bodem De Bruijn is op zich goed te spreken over de gewasontwikkeling dit jaar. Dat dankt hij aan een combinatie van een gezonde, vruchtbare bodem met een goed grondwaterpeil. „We investeren veel in de bodem, bijvoorbeeld met groenbemesters. We hebben de indruk dat de grond daardoor beter in staat is om het vocht goed te reguleren; in drogere periodes wordt het beter vastgehouden.”

Tot op heden heeft De Bruijn de heesters nog niet beregend. „We zijn ook geen voorstanders van beregening, want het is toch kunstmatig, net als kunstmeststof. Beregening en kunstmest komen de planten en de bodemkwaliteit niet ten goede.” De groenbemesters zijn na uitzaaien echter wel beregend. „Dat is vooral om het zaad te laten kiemen en de groei op gang te krijgen”, legt de kweker uit, maar: „Je merkt wel dat planten toch wat lui worden van beregening.

Je krijgt altijd een overgang als ze zelf hun vocht moeten gaan zoeken.” <

Het laatste nieuws leest u elke dag op www.DeBoomkwekerij.nl

Boktorlarve in Duitsland

Elaine Paige is Gouden Roos 2015

In Baden-Württemberg tegen de Zwitserse grens is een levende larve gevonden van Anoplophora glabripennis. De larve zat in een Salix. Opsporingshonden ontdekten eind juni de larve, alsmede twee lege eieren. De aangetaste wilgenboom wordt nog nader onderzocht, evenals waardplanten in de omgeving.

Het 55e Internationaal Rozenconcours in Den Haag, afgelopen 9 juli gehouden in het Westbroekpark, is gewonnen door Elaine Paige. De roze roos van de Deense veredelaar Poulsen won vorig jaar nog de geurprijs van Den Haag. Dit jaar ging de geurprijs naar Ali Baba, een klimroos van Warner.

De publieksprijs was voor Sonnenwelt, een abrikooskleurige struikroos van Kordes. <

Dijksma komt met actieplan Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken wil in het najaar met een actieplan komen om het gewasbeschermingsmiddelenpakket te verduurzamen. Dit kondigde zij aan tijdens de Landbouwraad op 13 juli in Brussel. Zij roept andere EU-lidstaten op hieraan hun bijdrage te leveren. De staatssecretaris stelt voor binnen de Europese Unie onderzoek te stimuleren naar nietchemische alternatieven en laagrisicomiddelen. En aan te sturen op toelating van laagrisicomiddelen.

Pflanzen Mauk en Bauhaus beste

Dijksma wil behoud kwekersrecht

Pflanzen Mauk is dit jaar de beste tuincentrumketen van Duitsland. Bauhaus is de beste bouwmarktketen met tuinplanten.

Dat meldt Taspo naar aanleiding van de ServiceAtlas Gartencenter 2015. Dit rapport geeft resultaten van onafhankelijk onderzoek op Duitse tuincentra en bouwmarkten met tuinplanten: 4.000 klanten hebben de winkels beoordeeld op service, advies, sortiment en prijs-kwaliteitverhouding.

In een brief aan de Tweede Kamer maakt staatssecretaris Sharon Dijksma bekend dat zij nationaal en binnen Europa er alles aan wil doen om het kwekersrecht te behouden. Frankrijk en Duitsland zijn bereid om samen met Nederland te zorgen dat het kwekersrecht niet wordt ingeperkt door octrooien op planten. <

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Nieuwsbericht en Kortnieuws bkw15-15.indd 7

7

20-07-15 14:11

611630_.indd 8

20-7-2015 11:27:13

611631_.indd 9

20-7-2015 11:27:41

Tekst en Foto: Wilco Dorresteijn

Blij met de bij Boomkwekers zijn blij met de bij en andere bestuivers. Zonder bestuiving geen bessen. En de bij is blij met ons want wij telen mooie bomen, planten en bloemen die stuifmeel en nectar leveren.

Tussen de Ilex verticillata klinkt een luid gezoem. Bijen vliegen van de ene bloem naar de andere. In juli als Ilex verticillata bloeit staan er ruim 200 bijenkasten in regio Boskoop voor de bestuiving. „Zonder bijen geen bessen”, zegt imker Maap Groenendijk van Imkervereniging Groene Hart. Hij coördineert samen met een collega de inzet van bijenkasten. „Een kweker die zijn gewassen gedurende de bloeiperiode wil laten bestuiven, kan ons bellen. Wij regelen met de leden van de imkervereniging het juiste aantal kasten.”

De boomkwekerij kan niet zonder bestuivers. Ook in teelten van andere besplanten zoals Pernettya, Skimmia, Gaultheria en Symphoricarpos worden bijenkasten ingezet. „Geen bessen in mijn planten zonder bestuiving”, weet ook Janwillem Bakhuyzen uit Boskoop. Hij kweekt Pernettya en Skimmia. De vrouwelijke planten dragen bessen, maar moeten eerst worden bestoven met het stuifmeel van de mannelijke planten.

Op de kwekerij van Bakhuyzen

staan het hele jaar bijenkasten van een imker die thuis geen plaats heeft.

Bijen zijn echter heel bloemvast. Dat wil zeggen dat wanneer ze eenmaal een bloemsoort ontdekt hebben, ze op deze bloemen blijven vliegen tot er geen bloemen meer zijn. Bakhuyzen zet daarom in juni als zijn Pernettya bloeit vier à vijf bijenkasten in van een andere imker om zeker te zijn van een goede bestuiving.

Wintersterfte bijen De laatste jaren is er in de media volop aandacht voor extreme wintersterfte bij honingbijen. Ook zou het slecht gaan met de wilde bijen.

Hoewel er nog steeds onderzoeken lopen, worden verschillende mogelijke redenen genoemd zoals het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, bijenziekten (varroamijt) en te weinig biodiversiteit. Imkers kunnen helpen bijen vitaal te houden door een goede aanpak van bijenziekten.

Consumenten kunnen helpen door meer bloeiende planten in hun tuin

Achtergrond

Blij met de bij en Beedeals In Greenport Regio Boskoop is het project Blij met de bij is gestart. Dit project is onderdeel van het Koepelproject Plantgezondheid Bomen en Vaste planten en wordt uitgevoerd door DLV Plant, Agropoli en Cultus onder verantwoordelijkheid van de Raad voor de Boomkwekerij. Met het project laat de boomkwekerijsector zien dat we op een verantwoorde wijze omgaan met bijen en een belangrijke bijdrage leveren aan het behoud van vitale bijen. In Greenport Boskoop is contact gelegd met Imkersvereniging Groene Hart en overlegd met een bijendeskundige van Naturalis. Samen met imkers is deelgenomen aan de Boskoopse Plantendag en de Open Kwekerijdag om bezoekers uit te leggen dat zij met meer planten in hun tuin zelf een bijdrage kunnen leveren aan vitale bijen. Verder laten boomkwekers via Twitter @blijmetdebij en Facebook www.facebook. com/blijmetdebij zien dat de boomkwekerij blij is met de bij. Kwekers kunnen deze info delen op hun eigen Facebookpagina. Tijdens kwekeravonden is uitleg gegeven over bijen en een verantwoorde gewasbescherming en er is een leaflet gemaakt over dit onderwerp. Het project wordt momenteel uitgerold naar andere boomteeltregio’s.

10

te plaatsen. En kwekers kunnen helpen met een nog duurzamere gewasbescherming en bijvoorbeeld het inzaaien van bloemenmengsels.

In regio Boskoop gaat het goed met de bijen. Afgelopen winter was er een minimale bijensterfte bij Groenendijk en de honderd andere leden van Imkervereniging Groene Hart. „Een paar procent tijdens de winter heb je altijd, maar dat is normaal.” Volgens de imker komt de goede gezondheid vooral door een goede bestrijding van varroamijt. „Varroamijt is een parasiet en een belangrijke reden van wintersterfte. Als vereniging geven we onze leden een goede voorlichting over een tijdige bestrijding van deze mijt met organische zuren. Hierdoor hebben we nu minder problemen met wintersterfte.”

Groenendijk legt uit dat kwekers die bijenkasten inzetten van Imkersvereniging het Groene Hart daar indirect aan bijdragen. „Kwekers betalen een

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Blije bij.indd 10

20-07-15 11:58

Gewasbescherming

biologische bestrijding toe en middelen worden steeds milieuvriendelijker.”

Janwillem Bakhuyzen bevestigt dit.

Hij zet onder andere roofmijten uit tegen spint en kiest als hij toch moet spuiten voor middelen die alleen de plaag aanpakken en bekend staan als niet-schadelijk voor bijen. Daarnaast spuit hij buiten de bloeiperiode. Is in de bloeiperiode een bespuiting toch noodzakelijk, dan zet de kweker in overleg met de imker de bijenkasten in de nacht dicht als alle bijen in de kast zitten. De volgende ochtend wordt gespoten en pas als het gewas droog is, gaan de bijenkasten weer open.

Vaste planten

Imker Maap Groenendijk brengt de kasten bij een Ilex-kweker en kijkt toe terwijl de eerste bijen de kast verlaten op zoek naar voedsel.

vergoeding per kast. Ze krijgen hiervoor een zwaar volk met minstens viijftigduizend bijen. Een deel van de vergoeding gaat naar de imker en een deel naar de imkervereniging.

Dit geld gebruiken we voor cursussen en andere zaken om de bijenstand op een zo goed en hoog mogelijk peil te houden.”

Bruijn. „Wij zaaien altijd al groenbemesters voor een gezonde bodem, maar willen samen met Stichting Belangenbehartiging Greenport Boskoop een extra steentje bijdragen aan vitale bijen. We komen erg veel bijen, hommels en vlinders tegen op onze kwekerij; vooral als Diervilla bloeit.”

Biodiversiteit

Duurzame gewasbescherming

Bijen moeten van het vroege voorjaar tot het late najaar voldoende stuifmeel kunnen vinden. Een goede biodiversiteit is hiervoor van belang.

Groenendijk: „In Boskoop zit dat wel goed met het brede sortiment.” Hij noemt daarnaast groenbemesters als Tagetes en bladrammenas goede drachtplanten en is blij met de kwekers die bijvriendelijke bloemen hebben gezaaid in het kader van het project Beedeals (zie kader).

Eén van die kwekers is William de

In de media ligt de nadruk op het gebruik van neonicotinoïden en andere gewasbeschermingsmiddelen als oorzaak voor bijensterfte. Imker Groenendijk vindt die berichten erg ongenuanceerd. „Natuurlijk is het belangrijk dat boomkwekers geen of zo min mogelijk bespuitingen uitvoeren als er bijen actief zijn. Maar volgens mij doen de meeste kwekers dit al. Daarnaast denk ik dat de middelen van vroeger veel schadelijker waren. Steeds meer bedrijven passen

Vasteplantenteler Marco van Noort uit Warmond heeft al vanaf zijn veertiende bijen. Wat betreft wintersterfte heeft Van Noort weinig problemen. „De bijen overleven elke winter in een gezonde conditie.” Hij wijt dat aan een goede verzorging en de biodiversiteit op zijn bedrijf. „Je moet bijen op het juiste moment voeren, op het juiste moment de honing oogsten en op het juiste moment een bestrijding uitvoeren van bijenziekten als varroamijt. Bijen moeten de ruimte hebben en niet worden leeggemolken vanwege hun honing, dan gaan ze verzwakt de winter in.

Een imker met weinig ervaring gaat daarmee soms in de fout.”

Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen probeert Van Noort tot een minimum te beperken. Daarnaast overlegt hij regelmatig met andere kwekers in zijn omgeving hoe zij ook rekening kunnen houden met zijn bijen. „Iedere kweker wil het liefst zo min mogelijk spuiten, maar soms moet je wel om ziekten en plagen aan te pakken. Het is belangrijk daarbij rekening te houden met bijen. Door met elkaar kennis te delen over bijen en samen te zoeken naar duurzamere gewasbeschermingsmethoden, kunnen we met elkaar veel bereiken.” < De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Blije bij.indd 11

11

20-07-15 11:58

Tekst: Wim du Mortier Gegevens en figuren: Agrimatie.nl, Landbouweconomischbericht.nl

Minder kwekers, groter areaal, minder Van jaar tot jaar lopen de financiĂŤle resultaten van sectoren nog wel eens sterk uiteen. Zet je ze over meerdere jaren op een rij, dan krijg je een beter beeld van hoe er in een branche wordt verdiend. LEI Wageningen UR deed dat en wat blijkt dan? De boomkwekerij behoort in de agrarische sector tot de topverdieners.

Inkomens schommelen Met een gemiddeld inkomen van â&#x201A;Ź46.000 per arbeidsjaareenheid (zeg maar het inkomen binnen het bedrijf gedeeld door de arbeidsinzet) tussen 2008 en 2012 behoort de boomkwekerij tot de top drie in de agrarische sector. Alleen akkerbouwers verdienen beter, beschrijft LEI Wageningen UR in het Landbouw Economisch Bericht 2015. Volgens het LEI lopen de verdiensten elk jaar sterk uiteen. Dat geldt voor bedrijven onderling in ĂŠĂŠn sector maar ook tussen sectoren. Marktomstandigheden, productie en bijvoorbeeld het weer zorgen soms voor sterk wisselende resultaten. Kijk je over meerdere jaren, dan ontstaat een ander beeld van hoe sectoren het doen.

De boomkwekerij behoort tot de sectoren met het beste inkomen.

Inkomen uit bedrijf per onbetaalde AJE Opengrondsbedrijven

Minder verdiend in 2014

60.000 55.000 50.000

inkomen in de boomkwekerij in 2014 sterk. De verdiensten worden ingeschat op â&#x201A;Ź33.000 per onbetaalde arbeidsjaareenheid.

EUR

Volgens ramingen van LEI Wageningen UR daalde het gemiddelde

45.000 40.000

Dat is een daling van ruim 25% ten opzichte van 2013, toen de sector ook al inleverde. Binnen de sector zijn er wel grote verschillen. Het bos- en haagplantsoen boekte zeer slechte resultaten ten opzichte van de andere gewasgroepen met matige of zelfs redelijke resultaten, meldt het LEI. â&#x20AC;&#x17E;De bedreiging was vooral urgent voor de bedrijven die de gevolgen van het hoge aanbod

35.000 30.000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (Raming)

Vollegrondsgroentenbedrijven

Bloembollenbedrijven

en de lage vraag door het winterweer gecombineerd zagen met hoge financieringslasten en/of een traditioneel aanbod hadden.â&#x20AC;?

Fruitbedrijven

Boomkwekerijbedrijven Bron: Bedrijveninformatienet

Boomkwekers hebben in 2014 gemiddeld flink minder verdiend.

Hogere productiviteit

Met minder mensen wordt steeds meer areaal bewerkt; van 1 ha in 2000 naar 1,5 ha per arbeidsjaareenheid in 2014. Per

saldo neemt de arbeidsproductiviteit dus als maar toe in de boomkwekerij, concludeert het LEI. Dat komt door mechanisa-

tie en automatisering maar ook doordat vooral de minder efficiĂŤnt werkende bedrijven afvallen. De werkgelegenheid telt

bijna 9.600 arbeidsjaareenheden in 2014. Onbetaalde arbeid,

!

" #$%

12

en wordt vervangen door betaalde krachten. Dat hangt samen met de schaalvergroting. Het aantal medewerkers per bedrijf is

Door mechanisatie en automatisering neemt de werkgelegenheid af.

bijvoorbeeld gezinsleden die meewerken, neemt langzaam af

sinds 2000 met eenderde toegenomen.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Sectorresultaten-BKW.indd 12

20-07-15 11:58

Sector

nder verdiend

Iets minder kwekerijen

Het aantal bedrijven in de boomkwekerij nam in 2014 licht af.

aantal gespecialiseerde boomkwekerijen, dus ondernemingen met enkel boomkwekerij als activiteit, steviger daalde, namelijk met zoâ&#x20AC;&#x2122;n 4%. Deze afname van het aantal kwekerijen past in het beeld over een langere termijn. Volgens het LEI zijn er sinds 2000 meer dan eenderde (-36%) minder bedrijven actief.

Het aeaal boomkwekerij is in 2014 nauwelijks veranderd (+0,2% ten opzichte van 2013). Sinds het jaar 2000 is dat areaal in totaal met ruim eenderde gegroeid (+37%). Minder bedrijven,

Het LEI becijfert het op een daling van 2%, maar merkt op dat het

meer areaal; dat duidt op stevige schaalvergroting in de sector.

Het gemiddeld areaal per bedrijf steeg in 2014 met bijna 3% tot

! " #$% &

5,4 ha en is daarmee sinds het jaar 2000 meer dan verdubbeld.

De schaalvergroting, uitgedrukt in de gemiddelde grootte van kwekerijen, gaat gestaag door.

Groei van het areaal

&

Het areaal is in 2014 met maar 0,2% gegroeid ten opzichte van !&

2013. Dat past in het beeld van de afgelopen jaren. Het lijkt alsof

de groei van het areaal in de boomkwekerij wat afvlakt. Het hoogtepunt in het totale areaal is in 2011 met ruim 17.100 ha bereikt. Sindsdien schommelt het wat. De daling van het aan-

&

tal ondernemingen zet ondertussen wel gestaag door. Tussen !&

de gewassen zijn er grote verschillen. Een aantal groeit al jaren en die groei zet ook in 2014 door. De vruchtbomenkwekerij valt onder de stijgers het sterkst op. Sinds 2010 is er zoâ&#x20AC;&#x2122;n 300 ha bij-

gekomen en telde in 2014 1.671 ha. Ook de vasteplantenteelt zit in de groei. Sinds 2010 is deze teelt volgens de cijfers van het LEI,

dat zich baseert op de gegevens van het Centraal Bureau voor de

! " # $ %

Statistiek, met ruim 100 ha gegroeid.

' ( ) *

Het groei van totale areaal van de boomkwekerij vlakt af.

Jaar 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Areaal boomkwekerij 12641 12672 13401 13151 13749 14576 15346 16185 16720 17139 16912 17184 17002 17016 17068

Bos en haagplantsoen 2287 2363 2326 2384 2300 2640 2605 2904 2889 2760 2764 2746 2670 2596 2506

Laan en parkbomen 3158 3241 3482 3457 3592 3735 3828 4249 4445 4535 4532 4480 4537 4566 4593

Rozenstruiken 612 510 491 486 463 509 651 577 547 543 492 496 495 455 462

Sierheesters en coniferen 4127 4463 4599 4441 4866 5120 5565 5812 6285 6547 6455 6677 6486 6422 6432

Bron: Agrimatie.nl

Per gewasgroep verschilt de ontwikkeling in het areaal: er zijn stijgers en dalers.

Vaste Vruchtbomen planten 1207 1251 1076 1018 1289 1214 1255 1128 1385 1145 1315 1257 1278 1418 1248 1394 1228 1326 1298 1456 1294 1375 1344 1441 1398 1416 1387 1589 1405 1671

Krimp als het minder gaat

Tegenover de gewassen die groeien, staan de groepen waar moeilijke tijden zich vertalen in krimpende arealen.

Het areaal bos- en haagplantsoen neemt al sinds 2007 af van zoâ&#x20AC;&#x2122;n 2.900 ha naar ruim 2.500 in 2014. Tussen 2013 en 2014 verdween er 90 ha; of dat een landsgrens is overgestoken valt uit deze cijfers niet op te maken. Ook in de rozen gaat het al langer bergafwaarts, geven de cijfers aan: van zoâ&#x20AC;&#x2122;n 650 in 2006 naar 462 in 2014. De laanbomen en sierheesters en coniferen blijven de afgelopen jaren redelijk stabiel. Het LEI volgt sinds 2006 de teelt van Buxus en besheesters apart. Buxus zit na een kleine duikeling sinds 2011 weer iets in de lift: in 2014 werd op 1.544 ha Buxus geteeld. Besheesters behoort tot de gewassen die gestaag in areaal afnemen: van 279 in 2008 naar 171 in 2014.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Sectorresultaten-BKW.indd 13

13

20-07-15 11:58

611632_.indd 14

20-7-2015 11:22:23

Financiering

Tekst: Peter van Leth Foto: Insparco

Michiel Werkman, voormalig zakelijk bankier

’Voor financiering blijven banken nodig’ Kwekers zullen ook in de toekomst niet om de financiële diensten van banken heen kunnen. Alternatieve geldschieters staan niet in de rij om hun rol over te nemen in een sector waar marges gering zijn. Hoe hier een weg in te vinden? Michiel Werkman van adviesbureau Insparco schreef er een boek over.

Titel van het boek is ’Rotbanken, ook de financiers van uw toekomst’. Michiel Werkman, zelf voormalig bankier maar inmiddels consultant, schreef het niet als aanklacht tegen banken. „Banken zijn er niet om ondernemers te helpen, maar om zoveel mogelijk geld aan ze te verdienen. Toch zullen banken - hoe dan ook - cofinanciers van de toekomst zijn, maar dan samen met alternatieve financiers en investeerders. De kunst van de ondernemers is de taal van de geldschieter te spreken”, legt Werkman uit.

Kun je banken uit de weg gaan door alternatieve financiers te vinden? „De banken zijn in het mkb nu voor 80% verantwoordelijk voor het verstrekken van vreemd kapitaal. Dat zal gaan schuiven. Europees beleid is erop gericht dat ondernemers zélf, samen met andere private kapitaalverschaffers, een steeds groter aandeel in het risicokapitaal op zich nemen. We zijn hard op weg naar een manier van financieren zoals dat in de VS het geval is. Daar zijn private investeerders en kredietunies de financiers van het lokale mkb. De alternatieve financiers in ons land groeien razendsnel, maar met circa €150 miljoen aan financieringen via crowdfunding ten opzichte van de €350 miljard die de banken nu nog doen, is er nog een lange, maar wel een onomkeerbare, weg te gaan.”

hem of haar dus via een op maat gesneden businessplan ervan weten te overtuigen dat je het geld probleemloos en met rente kunt terugbetalen. Let wel, zonder een onderbouwd plan kun je dat echt vergeten.”

Heeft u tips? „Ten eerste: het is van het allergrootste belang om de ontwikkeling van je kredietbehoefte zelf regelmatig tegen het licht te houden. Is er sprake van groei of komen er tegenvallers aan? Zijn er investeringsplannen? In dat geval adviseer ik om allereerst de financiële impact daarvan door te (laten) rekenen en zo vroeg als mogelijk op zoek te gaan naar dekking van de verwachte financieringsbehoefte.

Ten tweede: vraag liever te veel dan te weinig krediet.

De praktijk leert dat het altijd onvoldoende is en een extra aanvraag kost opnieuw tijd, geld en moeite.

Ten derde: treed je bank, net als andere geldschieters, tegemoet als een belangrijke stakeholder. Met stroop vang je meer vliegen dan met azijn.” <

Wat zijn daarbij de valkuilen? „Financieren wordt steeds meer het op elkaar stapelen van verschillende oplossingen bij diverse geldschieters tegelijk om het gewenste totaalbedrag bijeen te sprokkelen. En dan moet er daarnaast terdege rekening worden gehouden met toekomstige financieringsbehoeften.

Vooral dat laatste is van belang. Niet of er krediet gekregen kan worden maar of het, met het oog op de toekomst, wel de juiste financiering is. Looptijd, rentepercentage, rentetype, voorwaarden en aflossingen van alle verschillende financiers moeten naadloos op elkaar aansluiten om in de toekomst niet tegen problemen aan te lopen. Dat vraagt gedetailleerde algemene productkennis en regie.

Dat wordt door geen enkele geldschieter geboden. Het is van belang dat ondernemers dat zelf organiseren.”

Hoe zijn financiers te overtuigen krediet te verschaffen? „Eigenlijk is dat heel simpel; krediet verlenen is geen rocket science. Het gaat er vooral om je te verplaatsen in de denk- en belevingswereld van elke potentiële geldschieter. Die wil echt alleen geld in een zaak steken als hij er zelf beter van wordt en geen of weinig risico loopt. Je moet De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Interview bankier-BKW15-15.indd 15

15

16-07-15 16:19

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Hoe waardeer ik de voorraad die afgeleverd had moeten zijn?

Mijn (gebroken) boekjaar eindigt op 31 juli en ik ben bezig om alle voorraden te inventariseren. Een aantal velden staat nog half vol met bomen en heesters, waarvan de bedoeling was dat deze uiterlijk afgelopen juni waren afgeleverd.

Welke aantallen en waarde moet ik op de voorraadinventarisatielijst zetten?

Voor een deel heb ik de verwachting dat ik deze bomen en heesters in het komende seizoen wel kan afleveren.

Een ander deel is kwalitatief niet goed en daarvan is het niet de verwachting dat we de kwaliteit op het gewenste niveau krijgen. Deze zullen Eldert van der Spek, binnenkort worden opgeruimd. Naast Flynth, Eldert.vanderSpek@flynth.nl deze twee delen is er nog een derde deel en ik twijfel wat we daarmee zullen doen. De twijfel gaat tussen de keuze of de planten opknappen en in het najaar proberen af te leveren of de planten op te ruimen. De vraag is nu welke aantallen en waarde ik op de voorraadinventarisatielijst moet zetten.

Dit dilemma speelt helaas vaker.

Soms gaat het om kleine aantallen en dan is het makkelijker om hierin te beslissen dan bij grotere aantallen.

Laten we bij het makkelijkste deel van de vraag beginnen. Het is nodig om de aantallen vast te stellen van de Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus partijen die opgeruimd worden, want 9324, 2300 PH Leiden. anders krijg je geen compleet beeld U kunt ook bellen of voor de managementinformatie. Met mailen met (071) 565 die aantallen kun je de percentages 96 82, van uitval, verkocht en onverkocht boomkwekerij@hortipoint.nl per partij bepalen. Hierop kun je be-

16

slissingen nemen voor de toekomst.

Over de waardering op balansdatum van de partijen die opgeruimd gaan worden, kunnen we duidelijk zijn: die is nihil. Als je het zuiver bekijkt eigenlijk negatief, want er worden nog kosten gemaakt om ze op te ruimen. Dat pleit ervoor om ze al voor de balansdatum op te ruimen.

Marktwaarde Dan de partijen waarvan ingeschat wordt dat die in het komende seizoen kunnen worden afgeleverd. Bij de inventarisatie moet tevens het percentage uitval bepaald worden, zodat helder is welke aantallen nog kunnen worden afgeleverd. Voor de waardering is de meest logische keuze aan te sluiten bij de marktwaarde. De marktwaarde is de waarde in de markt wanneer de planten op dat moment zouden worden verkocht.

Een andere waardering is de waardering op kostprijs. Gezien het feit dat de bomen al geleverd hadden moeten zijn, kan deze waarde hoger zijn dan de marktwaarde. Goed koopmansgebruik is verliezen nemen als je ze

verwacht en winsten op moment van realisatie; dat geldt ook in dit geval.

Tot slot de partijen waarover je twijfelt om deze op te ruimen of op te knappen. Het is belangrijk eerst een goede en reële inschatting te maken van de kans dat ze meer opbrengen dan de kosten die daarvoor nog gemaakt moeten worden. Hierbij dient rekening gehouden te worden met de mogelijke ’hinder’ van de nieuwe productie; je moet niet je eigen ’concurrent’ worden. Als de keuze gemaakt is tussen opruimen of opknappen dan kan voor de waardering van de voorraad aangesloten worden bij de twee eerder besproken mogelijkheden.

Informatie Het maken van de inventarisatie is er niet alleen voor de waardering van de voorraad, maar ook voor de managementinformatie. Het advies is om dit zuiver te doen en goede beslissingen te nemen wat te doen met deze voorraad en gerichte verkoopacties te plannen. Wilt u sparren over de te maken keuze, vraag uw adviseur om u een spiegel voor te houden. <

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Ondernemersvragen-BKW15-15.indd 16

16-07-15 16:20

Studiereis

Tekst en Foto: Ank van Lier

Chinese kwekers leren van Nederland Een delegatie Chinezen bezocht begin juli de boomkwekerij in Nederland, België en Duitsland. Ze deden inspiratie op om hun eigen bedrijf op een hoger plan te tillen. En oriënteerden zich op nieuwe variëteiten en technieken.

De Chinese delegatie maakte een veertiendaagse tour langs boomkwekerijen, machineleveranciers, tuincentra en cash-and-carry’s. Hierbij werden onder andere de regio’s Boskoop, Opheusden, Zundert en Horst aan de Maas aangedaan.

De studiereis vond plaats op initiatief van de Chinezen zelf. „Een kweker had een groep geformeerd en contact met ons opgenomen voor het samenstellen van een programma”, vertelt Ruud Pothoven van organisator HollandDoor. De groep bestond uit zestien ondernemers: kwekers, maar ook tuin- en landschapsarchitecten en toeleveranciers uit de Chinese provincies Hebei, Xinjiang, Shandong en Henan.

’Heel inspirerend’ De laatste dagen van de reis bezochten de Chinese ondernemers bedrijven in Noord-Limburg, waaronder Rosarium Lottum. Hier konden zij zich vergapen aan talloze rozen. Tevens is gevraagd naar hun indrukken en ervaringen tijdens de studiereis.

Wang Jianming, initiatiefnemer van de trip, noemt de reis „heel inspirerend”. Jianming kweekt laan- en parkbomen en dadels. „De Nederlandse kwekerijen zijn moderner en produceren op een hoger niveau dan ik dacht. Ook valt me op dat er veel oog is voor detail; alles is tot in de puntjes geregeld. Daarnaast kweekt men met respect voor het milieu.”

Jianming is gecharmeerd van het brede Nederlandse sortiment. Hij

heeft onder meer bepaalde eikensoorten gezien waar hij graag mee aan de slag wil. Daarnaast overweegt hij om te investeren in nieuwe snoeimachines met hefplatform. „We willen ons uiteindelijk kunnen meten met de Nederlandse kwekerijen.”

Ook Li ShaoZeng, die laan- en parkbomen, dadels en potplanten kweekt, is onder de indruk van de Nederlandse bedrijven. ,,Ze worden goed gemanaged, wat zich vertaalt in optimale uniformiteit en kwaliteit.

Daar kunnen we in China een puntje aan zuigen.”

’Onze bonsais zien beter uit’ Collega-kweker Zhang Lin zegt vooral veel te hebben geleerd over het managen van een kwekerij en het standaardiseren van productieprocessen. „Om de uniformiteit van onze producten te verbeteren, kan containerteelt wellicht interessant voor ons zijn. Net zoals de teelt in foliekassen.”

Toch kunnen er volgens Zhang Lin ook in Nederland zaken beter. „De vormconiferen en bonsais zien er in

China beter uit dan hier. En de Cercis gigantea-variëteiten die ik kweek, ben ik hier nauwelijks tegengekomen; dat biedt misschien potentie. Anderzijds heb ik ook belangstelling om aan de slag te gaan met bepaalde Nederlandse variëteiten, als deze vanuit fytosanitair oogpunt tenminste geïmporteerd mogen worden. Vanzelfsprekend doe ik dit wel volgens de regels.”

Met dit laatste doelt Zhang Lin op het feit dat de Chinezen het in het verleden niet zo nauw namen met kwekersrecht, en illegale vermeerdering regelmatig aan de orde was.

Volgens Pothoven realiseert de groep zich terdege dat dit ’not done’ is, als ze zaken willen doen met Europa.

Pothoven geeft aan dat de reis waarschijnlijk een vervolg krijgt. „De kwekers willen graag terugkomen, daarnaast neemt de boomkwekerijsector in China een dusdanige vlucht dat ook andere kwekers meer om zich heen gaan kijken.

Anderzijds willen Nederlandse kwekers graag een kijkje nemen in China. Deze studiereis heeft dus iets in gang gezet.” <

In de kwekerij met showtuin van Rosarium Lottum bewonderden de Chinezen talloze rozensoorten. Ze vinden onder andere de containerteelt interessant om hiermee hun eigen productuniformiteit te verbeteren.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Chinezen.indd 17

17

16-07-15 16:20

Tekst: Ronald Houtman Foto’s: Plants and Pictures

Ongekend

De leden van het geslacht Parthenium zijn nauwelijks bekend. Sterker nog: ze staan niet eens in de meeste standaardboeken genoemd.

Vreemd, want met name P. integrifolium is in theorie toch een bruikbare vaste plant, rijk bloeiend en volledig winterhard. Hopelijk wordt deze zeldzaamheid populairder.

Parthenium integrifolium

PLUS ++Opvallende bloei ++Zeer winterhard ++Gemakkelijk en veelzijdig

MIN -- Te grof voor impulsverkoop -- Zeldzaam (verkrijgbaarheid)

18

De bloeiwijze van Parthenium integrifolium lijkt oppervlakkig wat op schermbloemige planten zoals bijvoorbeeld fluitenkruid of berenklauw en ook de witte bloemkleur versterkt deze vergelijking. Toch behoort deze plant tot de samengesteld bloemigen (Asteraceae); van dichtbij zijn de kleine buis- en lintbloemetjes wel te onderscheiden. Van enige afstand lijken de bloemen op kleine pluizige bolletjes. Deze blijken te bestaan uit ongeveer vijf kleine lintbloemen en veertig buisbloemen. De lintbloemen zijn als kleine uitsteeksels langs de rand zichtbaar en de buisbloemetjes vallen voornamelijk op als de zwarte meeldraden eruit steken. Het geheel is ongeveer 1 cm groot, maar doordat er vele van dergelijke bloeiwijzen in grotere schermen staan valt het behoorlijk op.

De gehele plant wordt ongeveer 100-120 cm hoog.

De plant groeit opgaand met vrij grote ovale bladeren. De bladranden zijn grof getand en gegolfd en geven de plant, ook zonder bloemen, een speels uiterlijk. De ruw aanvoelende bladeren zijn grijzig groen en vormen een mooie achtergrond voor de witte bloemen. De bloemschermen verschijnen aan de toppen van de stelen. De bloemen openen vanaf eind mei tot begin augustus. De hoofdbloei vindt dus plaats in juni en juli.

De vijftien soorten van het geslacht Parthenium zijn nauwelijks bekend. Dit komt gedeeltelijk doordat de soorten onvoldoende winterhard zijn, maar dat mag voor P. integrifolium geen reden zijn. Deze is bijzonder winterhard (USDA zone 3). Hoewel de plant (korte) wortelstokken maakt woekert deze niet.

Andere soorten hebben trouwens wel enige ’nadelen’. De niet-winterharde Parthenium hysterophorus is een invasief onkruid in met name India en Australië.

Daarbij veroorzaakt aanraking met de huid dermatitis en kan tot serieuze ademhalingsproblemen leiden, zowel bij mensen als bij dieren (vee). Een andere

soort, P. argentatum, afkomstig uit het zuidwesten van de Verenigde Staten en Mexico, levert rubber. Toen de Japanners tijdens WO II de toevoer van rubber vanuit Maleisië naar de Verenigde Staten blokkeerden, werd P. argentatum gebruikt voor de productie van rubber.

De naam Parthenium is overigens afkomstig van het Griekse Parthenos wat maagd of jonge vrouw betekent. In de Griekse oudheid werd de plant die tegenwoordig Matricaria heet, met Parthenion (Parthenium) aangeduid. Deze werd gebruikt als menstruatiebevorderend en vruchtafdrijvend en tegen aandoeningen aan de baarmoeder. Maar dit heeft dus niets met de planten te maken die we nu Parthenium noemen.

P. integrifolium verdraagt volle zon en is tevens zeer winterhard. De plant houdt van goed doorlatende, niet te droge grond. Kan zowel in borders als in een zogenaamde prairiebeplanting waar een minder intensief onderhoudsniveau wordt toegepast. De bloemen trekken veel bijen aan terwijl de witte bloemkleur makkelijk te is combineren met andere vaste planten en heesters. Kortom, weinig redenen om Parthenium integrifolium niet te proberen. <

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Ongekend Parthenium.indd 18

20-07-15 11:58

Onkruid

Tekst: Ketura Haveman Foto: Productschap Akkerbouw

Bestrijding knolcyperus wordt niet makkelijker Knolcyperus is een lastpost en de bestrijding is er niet makkelijker op geworden nu metam-natrium niet meer hiervoor inzetbaar is.

Sinds afgelopen najaar zijn er wel een aantal nieuwe middelen tegen knolcyperus inzetbaar.

Knolcyperus is een lastig en vervelend onkruid. Bij aanwezigheid van het onkruid op een perceel, komt er een teeltverbod op de grond. Dit teeltverbod wordt pas opgeheven als de grond drie jaar vrij is van knolcyperus. Een kostbaar onkruidje dus.

Het is een lastige plant omdat hij zich makkelijk vermeerdert (zie kader) en er zijn maar een beperkt aantal middelen die tegen het onkruid werken. Uit eerdere onderzoeken blijkt dat Monam Clearstart op basis van metam-natrium het meest effectieve middel is .

Inzet van dit middel is erg kostbaar; een ontsmetting kost tussen de â&#x201A;Ź10.000 en â&#x201A;Ź15.000 per ha. Iets wat een kweker niet zomaar zal doen. Toch was het de moeite waard, omdat het middel een besmetting met 95-97% reduceert.

Medio vorig jaar is de toelating van Monam Clearstart aangescherpt.

Het middel mag sindsdien niet meer worden ingezet voor de bestrijding van knolcyperus. Dat stelt kwekers voor een uitdaging. Andere middelen die tegen het onkruid werken, zijn onder andere Frontier, Dual Gold, Callisto en Roundup.

Zonder metam-natrium Het merendeel van deze middelen had oorsprongelijk alleen een toelating in mais. Inmiddels is dat veranderd. Zo heeft Frontier begin 2013 een toelating op braakliggend

terrein tegen knolcyperus gekregen en Callisto kreeg dit voorjaar dezelfde toelating. Sinds eind vorig jaar is Dual Gold inzetbaar in de teelt van vaste planten, Fagus, 2-jarige vruchtbomen en 2-jarige rozen.

Frontier werkt als bodemherbicide, het voorkomt dat pitten kiemen. Het middel werkt ongeveer 4-6 weken en moet daarom gedurende het groeiseizoen meerdere malen worden ingezet. Mochten er toch pitten kiemen, dan kan een contactherbicide worden ingezet.

De overige toegelaten middelen werken op deze reeds gekiemde pitten. Callisto is een contactherbicide met een systemische werking. Het middel wordt voornamelijk door het blad opgenomen, maar heeft ook werking via de grond. Dual Gold en Roudnup worden gespoten na opkomst en werken systemisch op de ondergrondse delen van de plant.

Voor een goede bestrijding is het wel belangrijk dat kwekers vlak na kiemen van de pitten, spuiten met een contactherbicide. Zodra de plant namelijk even de kans krijgt om te groeien, vormt hij al snel weer

nieuwe pitten en begint het verhaal weer opnieuw.

Met de combinatie van Frontier en de contactherbiciden is een kweker in staat om knolcyperus effectief te bestrijden. Komende jaren zal blijken of metam-natrium daadwerkelijk gemist kan worden in de bestrijding van knolcyperus. <

Knolcyperus verspreidt zich zowel via wortelstokken als via pitjes.

Achtergrond

De groei van knolcyperus Knolcyperus overwintert in de grond als knol. De knol is een verdikt gedeelte van de wortelstok. Knolcyperus is een warmtekiemer en loopt pas uit na half mei, zodra de grondtemperatuur op gaat lopen. Uit de ogen van de knol ontwikkelen zich nieuwe wortelstokken en een basaalknol waaruit zich een plant ontwikkelt. Via de wortelstokken kan een enkele moederplant zich in een groeiseizoen meters verspreiden met tot wel 200 nieuwe planten en 8.000 nieuwe pitjes, waaruit weer planten kunnen ontstaan.

De plant is een grasachtige plant met biesachtige bloemen van juli tot oktober. De plant onderscheidt zich van de zeebies, door zijn roze voet en de zijdelingse wortelgroei.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Knolcyperus.indd 19

19

16-07-15 16:20

Tekst en Foto’s: Bart van der Sluis, Henk van Reuler (PPO)

Doorteelt valt te verkorten in sleufpo Bomen die opgekweekt zijn in een gotensysteem, zijn korter door te kweken in sleufpotten dan in de vollegrond. Dat blijkt uit nieuw onderzoek door PPO dat onderdeel is van het meerjarige project ’Teelt de grond uit’.

Per gewas kunnen er echter verschillen zijn in diktegroei.

De laanbomenteelt los van de vollegrond kan op verschillende manieren worden uitgevoerd. Een inmiddels bekende variant is de teelt van het plantgoed gedurende een seizoen in goten, en de vervolgteelt in de vollegrond. Maar ook na dat eerste seizoen in goten kan ervoor gekozen worden de teelt los van de vollegrond voort te zetten, bijvoorbeeld in containers. Hierbij bepaalt de containermaat de lengte van de doorteelt.

PPO heeft de groei van de bomen in twee verschillende teeltsystemen met elkaar vergeleken: enerzijds bomen uit het gotensysteem die verder worden doorgekweekt in de

vollegrond (referentieteelt); anderzijds bomen uit het gotensysteem die verder worden doorgekweekt in 20 l-sleufpotten. De vergelijking vond plaats bij boomkwekerij Van Voorthuijsen in Randwijk.

Fijn vertakte wortels uit goten De bomen uit de goot hebben een fijn vertakt wortelstelsel en het volume van de kluit is ongeveer 7 l. Deze bomen zijn in de winter overgepot in 20 l-sleufpotten. In het nieuwe substraat was 3,5 kg/m3 gecontroleerd vrijkomende mest (Osmocote) verwerkt. Omdat het wortelkluit-

volume al ongeveer 7 l bedraagt, is de basisbemesting dus lager dan dat het lijkt. De wortelkluit zal echter nog nauwelijks nutriënten bevatten.

Tijdens de teelt is topdressing toegediend. Omdat de watergift gebeurt met sproeipennen konden de nutriënten tijdens het groeiseizoen in het substraat spoelen.

De referentieteelt stond op een vollegrondsperceel en was afgelopen najaar geplant. De bodem van het perceel kan gekarakteriseerd worden als een vrij zware kleigrond. Tijdens het seizoen is enkele malen, op inzicht van de kweker, beregend met sproeiers over het gewas heen.

Groeiverschil in begin Figuur 1 laat de gemiddelde omtrek van de stam aan het begin (blauw) en het einde van het groeiseizoen (rood) zien. Bij de geënte gewassen is gemeten op 25 cm boven de

Bij de nieuwe doorteelt in 20 l-sleufpotten gaven bomen een aanzienlijk grotere diktegroei, dan bij traditioneel doorkweken in de vollegrond.

20

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Verkorte doorteelt.indd 20

16-07-15 16:20

Onderzoek

eufpotten entplaats, bij de gewassen op eigen wortel (Liquidambar, Tilia en Cercidiphyllum) is gemeten op 50 cm vanaf de wortelhals.

Opvallend is het groeiverschil in de beginsituatie: de beginomtrek van de bomen in sleufpot bleek gemiddeld hoger dan die van de bomen in de vollegrond. Bij het verplanten zijn steeds de zwaarste bomen in de sleufpot geplant.

De diktegroei van de bomen in de 20 l-sleufpot bleek aanzienlijk groter dan die van dezelfde bomen van de referentieteelt in de vollegrond. De omtrekgroei in de sleufpotten was gemiddeld 3,5 cm, terwijl de groei van de referentiebomen beperkt bleef tot 1,5 cm.

Verschillen tussen gewassen Er waren grote onderlinge verschillen gemeten tussen de gewassen. Het verschil in groei tussen sleufpot en vollegrond was met name bij Liquidambar groot. Nam de omtrek van de stam in de sleufpot toe met gemiddeld 4,8 cm; bij de bomen in de vollegrond was die toename 1,3 cm. Liquidambar in de sleufpot was dus bijna vier keer meer gedikt dan de bomen in de vollegrond.

Bij andere gewassen was het groeiverschil kleiner. Bij bijvoorbeeld Prunus avium ’Plena’ bedroeg het groeiverschil slechts 0,7 cm. In figuur 2 zijn de groeiwinsten per gewas weergegeven van sterk naar zwak.

De verschillen in lengtegroei kwamen in veel gevallen overeen met de diktegroei. Bij vijf van de acht gewassen was het lengteverschil minimaal 1 m ten opzichte van de vollegrondsteelt. Malus week wat af: hierbij was het verschil in diktegroei beperkt, terwijl het verschil in lengtegroei groot was.

Figuur 2. Groeiverschil (diameter en lengte) van acht boomsoorten in veensubstraat (in sleufpot) in vergelijking met vollegrond.

na de goten is de groei van de bomen in 20 l-sleufpotten beduidend sterker dan in de vollegrond: gemiddeld maar liefst het dubbele. Er waren daarnaast grote verschillen in diktegroei, uiteenlopend van 0,6 cm tot 3,5 cm.

Bij gewassen met een grote groeiwinst is er met teelt los van de vollegrond, zeker sprake van teeltduurverkorting. Na twee jaar (eerste jaar in de goot, tweede jaar in container) was er in het onderzoek al bijna een boommaat van 6-8 cm gerealiseerd.

Let wel: de omtrek in grafiek 1 was

gemeten op een lagere hoogte dan gebruikelijk op 1 m.

Ander voordeel van teelt in 20 lsleufpotten is dat de oppervlaktebenutting hoog is. Op een containerveld is de plantdichtheid beduidend hoger dan met grotere containers.

Bij sommige gewassen is de groeiwinst beperkt. Dan biedt de sleufpot geen economische voordelen. Het verdient daarom aanbeveling om de groeiverschillen steeds goed vast te leggen. Hiermee kunt u dan rekening houden bij het kiezen van de gewassen voor deze nieuwe teelt. <

ACHTERGROND

Redenen voor korte doorteelt In de praktijk wordt meestal gekozen voor een doorteelt in potten/containers van 40-60 l. De bomen worden dan tenminste twee teeltseizoenen doorgekweekt tot een diktemaat van 12-14, of bij sommige soorten nog dikkere bomen. De teelt in 20 l-sleufpotten is nieuw. Hierbij gaat het om een korte doorteelt van één jaar in de kleinere potmaat van 20 l.

Deze nieuwe doorteelt kan uiteenlopende redenen hebben. Onverkochte bomen uit het gotensysteem zijn bijvoorbeeld een jaar over te houden in 20 l-sleufpotten. Ook kunnen bomen in deze potten nogmaals voor één jaar een flinke groei-impuls krijgen. De laatste optie is dan een snelle en intensieve teelt met omgerekend ruim 20.000 bomen per hectare. Ter vergelijking: bij de doorteelt in grotere potten (40-60 l) staan er circa 6.000 bomen op 1 ha.

Conclusies Uit dit onderzoek is het volgende geconcludeerd. In het eerste teeltjaar

Na één jaar in de 20 l-sleufpot is het noodzakelijk om de bomen te verkopen of over te planten. Of dit economische rendabel is, hangt uiteraard af van de groei van het gewas. Hoeveel extra groei mag verwacht worden in één jaar in sleufpotten? En zijn er afnemers voor deze bomen?

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Verkorte doorteelt.indd 21

21

16-07-15 16:20

Tekst en Foto’s: Ketura Haveman

Zoeken naar optimale zaadkwaliteit Een goed begin is het halve werk. Optimale zaadkwaliteit en eventuele behandelingen zorgen voor dat goede begin, menen ze bij SeedTuning. „Gewasbescherming komt steeds verder aan banden te liggen. De oplossing voor chemiearme teelt waar we naar zoeken, kan nog wel eens liggen in de zaadkwaliteit”, aldus manager Willem Koopman.

SeedTuning, een bedrijf gespecialiseerd in zaadbehandeling, ligt in Venhuizen een beetje verscholen achter de proefvelden en de kassen van PanAmerican Seed. Het bedrijf, ooit onderdeel van Kieft Bloemzaden, is enkele jaren geleden meegegaan in de overname van Kieft door PanAmerican Seed. Hoewel het uiteraard veel werk uitvoert voor PanAmerican Seed, maken ook veel andere zaadbedrijven gebruik van de diensten van SeedTuning.

Het bedrijf is gespecialiseerd in het verbeteren van zaadkwaliteit door middel van zaadbehandeling, pilering, coating en schoning van hoofdzakelijk siergewassen.

Op het bedrijf is het een drukte van belang. Overal zijn mensen aan het werk in de diverse bedrijfsruimtes. „In de zaadbehandeling hebben we geen piekperiode, we hebben hooguit een periode waarin het iets rustiger is.

Dat is rond september/oktober”, vertelt Willem Koopman, manager bij SeedTuning.

Als zaden binnenkomen worden ze gedroogd en geschoond. Dat klinkt eenvoudig, maar alleen al voor het schonen staan er minimaal een dozijn verschillende machines. „Iedere plant maakt zijn eigen soort zaad. Om dit zaad te schonen en selecteren op kwaliteit, zijn dus allerhande verschillende machines nodig. Van sommige machines staan ook meerdere soorten in de bedrijfshal. „Een deel van deze machines hebben we zelf ontwikkeld.

Je begint kleinschalig. Als het systeem goed werkt of de vraag naar zaadschonen van een bepaald zaadtype toe-

Van elke partij zaden wordt een monster getest om onder andere het kiempercentage te controleren.

22

neemt, moet je gaan opschalen. De kleinschalige machines verdwijnen dan niet van het toneel, deze kunnen we weer goed gebruiken voor de kleinere partijen.”

De afzonderlijke machines zorgen met behulp van hoofdzakelijk trillen, schudden, zeven en blazen dat het zaad los komt van zijn omhulsel en dat de zaden van elkaar gescheiden worden. Vervolgens worden de zaden al dan niet in dezelfde of een aparte machine gesorteerd op kwaliteit. „Voor veel soorten geldt dat de zwaardere zaden van betere kwaliteit zijn. Ook hier zijn echter uitzonderingen op deze regel.”

Extra behandelingen Hoewel het aantal verschillende machines wat komt kijken bij het schonen van de zaden indrukwekkend is, blijkt dit onderdeel nog het meest eenvoudige binnen de zaadbehandeling. De eventuele vervolgstappen in het behandelingsproces zijn ingewikkelder. „Pileren en coaten wordt ook veel toegepast. Enerzijds natuurlijk om het zaad makkelijker mechanisch zaaibaar te maken. Een rond uniform zaadje zaait nu eenmaal makkelijker dan onregelmatig gevormd zaad. Maar pileren en coaten gebeurt ook om de zichtbaarheid en kieming te verbeteren.” „Met behulp van pileren kunnen we ook zaadpillen maken met per soort gewas een exact aantal zaden per pil. Afnemers weten hierdoor waar ze aan toe zijn en of ze vier of zes planten in een potje kunnen verwachten na het zaaien. Uiteindelijk zorgt dat weer voor het verbeteren van de uniformiteit van het eindproduct.”

Op de vraag wat SeedTuning sterk maakt, antwoordt Koopman de continue zoektocht naar verbetering en vernieuwing. „En dat kan heel divers zijn. Dan kunnen we het hebben over nieuwe machines, zoals de nieuwe zaadtelmachine die we binnenkort op de markt brengen.

Die telt tot 2.000 zaden per seconden, ongeacht het type zaad. Maar ook over het zoeken naar het doorbreken van

De nieuwste telmachine kan tot 2.000 zaden per seconde tellen.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Seed Tuning.indd 22

16-07-15 16:21

Vermeerdering

In de schoningsruimte wordt bij SeedTuning met man en macht gewerkt aan het schonen van de verschillende zaden.

kiemrust van onbekendere of lastige soorten, het verbeteren van de kiemkracht of het ontsmetten van zaden voor een schone start van de teelt.”

Met name op dat laatste gebied werkt het bedrijf voor onderzoek ook samen met de HAS. In eerste instantie is het bedrijf er op gericht met een snelle en eenvoudige methode te kunnen diagnosticeren welke schimmels in en op het zaad aanwezig zijn en hoe deze vervolgens kunnen worden verwijderd van het zaad. Dat desinfecteren gebeurt bij voorkeur zonder inzet van chemie. „Daar zijn we inmiddels heel ver mee. Ik denk dat we binnen enkele jaren kunnen zeggen dat we zaad kunnen leveren vrij van schimmels zonder toepassing van chemie.”

Koopman maakt zich ook sterk voor het leveren van kwaliteitszaden die vrij zijn van schimmels, zonder inzet van chemie. „De beschikbaarheid van chemie zal op den duur verdwijnen, daar ben ik van overtuigd. Dan moeten we dus zaad schonen zonder chemie. Als je weet dat nu het merendeel van bepaalde gewassen als basisbehandeling al preventief chemische ontsmet wordt. Dan kan je bedenken dat het wegvallen van chemie veel impact kan gaan hebben, als we geen alternatieve methoden hebben gevonden.” Ontsmetten is volgens Koopman wel noodzakelijk. „Schoon zaad zorgt voor een betere start van

de teelt. In de kiemfase vormen schimmels de grootste bedreiging en die komen deels mee met het zaad.” „Als we de schimmels onder controle hebben, gaan we kijken wat we kunnen doen op het gebied van bacteriën.

Dat is de volgende stap.”

Testen Voordat een partij het bedrijf verlaat, wordt er eerst een controletest uitgevoerd. Onder andere om te kijken hoe het kiempercentage is en of de partij schoon is. Jaarlijks worden er bij SeedTuning 40.000 testen uitgevoerd. Voor de testen beschikt het bedrijf over drie klimaatcellen. In deze cellen kan de luchtvochtigheid worden gereguleerd.

Gemiddeld wordt de luchtvochtigheid op 85% gehouden.

Momenteel worden in de cellen proeven gedaan met ledverlichting. „Met led kunnen we veel energiezuiniger werken”, aldus Koopman. „Klimaat is heel belangrijk en nog iets waar grootschalig veel winst te halen is. Door een goede luchtvochtigheid en temperatuur, verbruiken we weinig water en hebben we veel minder last van schimmels. Led zorgt voor een lager energieverbruik. Een systeem dat zeker toekomst heeft voor grootschaliger toepassing.” <

Ruim een dozijn verschillende machines worden er ingezet om uiteindelijk geschoond zaad te krijgen.

Tabe

Tabe TabelT

TabelN

Na het schonen worden de zaden op maat gesorteerd. Voor veel soorten geldt dat zwaarder en groter een betere kwaliteit is.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Seed Tuning.indd 23

23

16-07-15 16:21

Tekst: Ron Barendse Foto: Gerdien de Nooy

’Ik wil nu aan het werk’ Kristian Kisteman is net klaar met de HAS Hogeschool en is nu op zoek naar een baan. „Het liefst een combinatie van binnen- en buitenwerk.”

O

p 15 juli kreeg Kisteman in ’s Hertogenbosch zijn diploma uitgereikt, maar hij zegt het niet jammer te vinden dat zijn studie er op zit. Hij deed vier jaar vmbo TL en vervolgens vier jaar mbo aan De Groene Welle in Zwolle waar hij voor de studierichting Plantenteelt koos. Vervolgens was er bij hem na het mbo twijfel of hij zou gaan werken. Hij besloot toch te gaan voor een driejarige studie Tuin- en Akkerbouw aan de HAS Hogeschool in ’s-Hertogenbosch om meer teeltechnische kennis op te doen. „Ik vind het niet erg dat ik klaar ben met m’n studie. Mijn theorie is op orde, ik wil nu wel aan het werk.” En in het geval van werk bedoelt Kisteman fulltime werk naast de boomkwekerij van 1 ha die hij runt met een generatiegenoot. Deze kwekerij in Staphorst begon hij twee jaar geleden als hobby op een locatie van zijn opa en oma. „Mijn ouders hebben geen kwekerij en dat is een verschil met veel van mijn klasgenoten. Ik denk dat 75% instroomt in het bedrijf van hun ouders. Daarnaast heeft die andere 25% ook al snel een baan gevonden. Voor afgestudeerde HAS’ers is er voldoende werk.” Dat Kisteman nog geen baan heeft komt volgens hem vooral door de ligging van zijn woonplaats. „In de omgeving van Staphorst zijn niet zoveel boomkwekerijen of tuinbouwbedrijven. Mijn klasgenoten uit het Westland, hebben allemaal al een baan.”

Wat Kisteman zoekt? „Ik ben vooral geïnteresseerd in teelttechniek voor de boomkwekerij, zoals bemesting. Daarbij heb ik een voorkeur voor containerteelt.

Ik zoek vooral de combinatie van binnenen buitenwerk. Ik werk dan ook graag tussen de planten en wil niet de hele dag op kantoor zitten.” <

24

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Zomerserie kristian lay out.indd 24

16-07-15 16:22

Eindexamen

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Zomerserie kristian lay out.indd 25

25

16-07-15 16:22

Foto: DLV Plant

Blijf alert op Cylindrocladium Het voorjaar en de zomer zijn erg droog. Hierdoor zijn er weinig problemen met Cylindrocladium.

Augustus en september kunnen echter nog flink roet in het eten gooien.

Johan van den Broek DLV Plant j.vandenbroek@dlvplant.nl

De meeste buxuskwekers maken voor de bestrijding van Cylindrocladium gebruik van de bekende curatieve middelen zoals Spirit, Mirage Plus en Switch. Voor de bestrijding van Cylindrocladium zijn een aantal middelen toegelaten die minder bekend zijn. Afgelopen jaar hebben drie nieuwe middelen een toelating gekregen: Amistar Top, Signum en Luna Privilege.

Amistar Top is een middel dat zowel preventief als curatief werkt tegen Cylindrocladium. Het beschermt dus het gewas, maar kan een beginnende aantasting ook bestrijden. Naast Cylindrocladium werkt het middel tegen de schimmel Volutella buxi.

Amistar Top is toegelaten in een dosering van 1 liter per hectare en mag twee keer per seizoen worden toegepast.

Signum is een systemisch middel dat preventief moet worden ingezet voordat aantasting van Cylindrocladium zichtbaar is.

Uit onderzoek meerdere jaren achter elkaar blijkt dat Signum een zeer lange duurwerking kan bereiken als het toegepast wordt op een actief groeiend gewas. Daardoor is juist in nattere periodes, wanneer de spuitmomenten schaars zijn, het gewas toch voldoende beschermd. Het moment van inzetten is hier wel bepalend voor, er moet voldoende schot aanwezig zijn om het mid-

del goed op te nemen en te transporteren.

Signum mag twee maal per seizoen worden ingezet met een maximale dosering van 1,5 kg/ha per keer.

Luna Privilege is ook een preventief systemisch middel, welke voor een beginnende aantasting moet worden ingezet. Luna bevat ĂŠĂŠn werkzame stof, die naar de groeipunten wordt getransporteerd. Hierdoor is een optimale bescherming in de jonge delen van de plant. De dosering van Luna is 0,2 l/ha en het middel mag vier keer per seizoen ingezet worden.

Spint Er zijn de afgelopen jaren ook goede ervaringen opgedaan met spuitzwavel. Het middel beschermt het gewas tegen Cylindrocladium en heeft een nevenwerking op spint(mijten).

Bedrijven die meer spuitzwavel gebruiken hebben over het algemeen minder spintproblemen in oudere buxusplanten.

Mocht er toch de nodige aantasting van spint aanwezig zijn, wat vaak nu (na de snoei) goed zichtbaar wordt dan kan er gecorrigeerd worden met bijvoorbeeld Scelta en Cantack. Deze middelen zijn ook relatief veilig voor natuurlijke vijanden. <

Tot op heden valt het aantal aantastingen met Cylindrocladium nog mee, maar in natte periodes moeten kwekers wel alert zijn.

26

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Teeltadvies bkw15-15.indd 26

20-07-15 11:57

Teeltadvies

Aandacht voor virus in vaste planten De aandacht voor de virusproblematiek lijkt in de vaste planten een beetje naar de achtergrond te verdwijnen. Aandacht hiervoor blijft nodig om problemen voor blijven.

Henk van den Berg Henk van den Berg teelt en bedrijfsadvies bergbalkan@wxs.nl

In het virusproject, dat nu alweer meer dan een jaar geleden is afgesloten, staat een groot aantal vrij eenvoudige aandachtspunten, die er voor kunnen zorgen dat virus geen probleem wordt. Hoewel iedere vaste plantenteler in principe de beschikking heeft over de bevindingen van het onderzoek, lijken nog veel te weinig telers zich hier echt in te verdiepen. Dit is erg jammer voor mensen die voor veel geld een partij virusvrij laten maken en dit vervolgens weer laten besmetten terwijl dit met iets meer aandacht, helemaal niet nodig is.

Uit het onderzoek blijkt namelijk dat de virusoverdracht voor de meeste virussen die in de vaste planten een probleem zijn, door aaltjes worden overgebracht. Als er planten virusvrij worden gemaakt, hoeft de teler er alleen maar voor te zorgen dat de vector (het virus overbrengende aaltje) niet aanwezig is.

Zonder vector geen overdracht. Toch laten maar weinig telers voldoende aaltjesmonsters trekken om dit te controleren.

Het belangrijkste virus in de vaste planten is het tabaksratelvirus (TRV). TRV wordt overgebracht door vrijlevende aaltjes

Trichodorus en Paratrichodorus. In de helft van de percelen zit dit aaltje niet. Dit zijn dus de percelen voor de virusvrij partijen. Waar het gaat om Arabis mozaĂŻekvirus (ArMV), is het helemaal makkelijk. Het aaltje Xiphinema diversicaudatum, dat dit virus overbrengt, is nauwelijks in onze percelen te vinden.

Om virus een probleem te laten zijn, heb je virus nodig en iets dat het overbrengt (vector). Zit er geen virus in de partij, dan kan het ook niet worden overgebracht. Virus kan echter ook in onkruid zitten. Als je deze echt weghoudt in schone partijen, is de helft van het probleem opgelost. In theorie zou het virus uit dit onkruid niet overgebracht kunnen worden als er geen vectoren zijn.

Als je dus het virusreservoir (virusplant of besmet onkruid) niet hebt en je zorgt dat je geen aaltje(vector) in de bodem hebt, die dit kan overbrengen, is de kans op besmetting met TRV en ArMV vrijwel nihil. Des te opvallender is het dus, dat telers bezig zijn met virusarme teelt en deze basiskennis niet toepassen in hun beslissingen. Al deze zaken worden behandeld in de eerste laag van het virusrapport. Basiskennis dus. <

Bestrijd eerste luizen in jonge Taxus Schildluizen en wollige dopluizen vormen in de teelt van Taxus baccata een toenemend probleem. De oorsprong van de luizen kan heel goed al bij jonge planten (2+2) liggen.

RenĂŠ Jochems GroeiBalans rene@groeibalans.nl

Verplante Taxus wat leverbaar materiaal moet worden, is vaak al licht besmet met de schildluizen. De eerste infecties gebeuren meestal door wild en vogels die de uitzwermende jonge luizen op vacht en veren meenemen. Het eerste jaar betreft het dan vaak een onopvallende aantasting die zeker in het bos- en haagplantsoen geen probleem is.

Deze luizen zorgen wel voor stevige uitbreiding van de aantasting. Het is dus zaak om deze eerste luizen goed te bestrijden.

Dat moment is nu, want de jonge luizen zwermen volop uit en zijn nu het kwetsbaarst. Zorg dat de middelen goed onder in het gewas komen, waar de meeste luizen zitten. U kunt diverse middelen inzetten, liefst systemische omdat dan ook de luizen worden meegepakt die al vast gezogen zitten.

Middelenkeuze is afhankelijk van diverse factoren, het handigst is te overleggen met uw adviseur. Bedenk dat meststoffen die veel nitraat in de plant brengen, het probleem kunnen vergroten. De luizen breiden zich dan sneller uit. Het is beter om te kiezen voor een organische meststof.

De groeiperiode is voor het meeste bos- en

haagplantsoen nu echt aangebroken. De bodemtemperatuur is hoog en de wortels zitten dieper de grond in. Er is op de meeste plaatsen wat regen gevallen of beregend. U moet dus kiezen: wel of niet bijmesten?

Als de gewassen goed op kleur staan en er groei is, betekent dit dat de grond goed levert en dat de stikstofvoorraad op peil is. Bijmesten is dan meestal niet nodig, zeker niet als er aan het begin van de teelt voldoende organische mest en groencompost is toegediend.

Teveel bijmesten geeft meer problemen met meeldauw, blad- en bastvlekken en andere ziektes. Als u twijfelt of het gewas wel genoeg voeding bevat of opneemt, is het zinvol dit na te kijken met een plantsapanalyse. Bij lichte gebreken is het dan mogelijk met bladmeststoffen bij te sturen.

Veel gevonden gebreken zijn sporenelementen of calcium en magnesium; deze kunnen toch niet snel via de bodem worden gecorrigeerd. Bij een licht stikstofgebrek kunt u spuiten met ureum, wat snel en op een gezonde manier de bladeren voedt. Zonder dat er een lange nawerking ontstaat die weer nadelig kan zijn. < De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Teeltadvies bkw15-15.indd 27

27

20-07-15 11:57

Tekst: Guus Wijchman Foto: Arno Engels

Enthousiasme voor Excellence Roses, nu Toen Toproos plaatsmaakte voor Excellence Roses kwam de lat hoger te liggen. Alleen rozen met topscores komen in aanmerking voor dit nieuwe predicaat. Aan enthousiasme lijkt in de sector geen gebrek, getuige de tientallen rozen die dit jaar ter keuring zijn aangeboden. Beperkte financiële middelen maken de marketing van Excellence Roses vooralsnog knap lastig.

De animo onder veredelaars voor deelname aan de rozenkeuringen van Excellence Roses stemt Lianne Nouwens tot tevredenheid. Zij is secretaris van stichting Excellence Roses. Dit jaar zijn in totaal negentien nieuwe rassen aangemeld. In totaal staan er nu op de zes deelnemende rosaria in Nederland en in België voor de meerjarige keuring 55 rozen opgeplant. Die rozen zijn afkomstig van zowel grote als kleine veredelaars en van amateurs op dit gebied. De rassen van amateurs draaien volgens Nouwens verdienstelijk mee in de keuringen.

Veredelaars betalen De veredelaars betalen voor ieder aangemeld ras €100. De veredelaar die voor een nieuwe roos het predicaat Excellence Rose krijgt toegekend, betaalt vervolgens ook voor elk volgend jaar dat het predicaat wordt gevoerd €100. Daarmee is gelijk de financiële opzet van Excellence Roses in kaart gebracht.

Van die zoveel honderd euro moet de stichting zichzelf draaiende houden en ook promotie bedrijven.

Nouwens verwacht niet dat hierin snel verandering zal komen, ook al zou ze dat graag willen. „In het huidige economische klimaat zijn er bedrijven die met moeite het hoofd boven water kunnen houden.”

Met de keuringen zelf zijn geen kosten gemoeid. Alle keuringsteams, bestaande uit zo’n tachtig keurmeesters, doen pro Deo hun werk. Hooguit krijgen ze een reiskostenvergoeding, afhankelijk van afspraken die ze met rosaria maken. Hierin speelt de stichting geen rol.

28

Het was volgens Nouwens geen probleem om zoveel keurmeesters te binden aan Excellence Roses. De teams van de vroegere Toproos-keuringen zijn grotendeels ongewijzigd overgegaan naar Excellence Roses, ook al hebben keurmeesters door natuurlijk verloop plaatsgemaakt voor opvolgers. „Het vervangen van die mensen is vrijwel steeds geruisloos gegaan.”

Die trouwe schare van keurmeesters en de positieve instelling waarmee de rosaria deelnemen aan het project, geven in de ogen van Nouwens aan dat Excellence Roses in de vakwereld voldoende leeft. Dat leidt ze ook af aan het aantal inzendingen.

Wereldwijd keuringsmodel De overstap van Toproos naar Excellence Roses is niet zonder wijzingen in het keuringsreglement gepaard gegaan. De keuringen worden vanaf 2014 verricht volgens een nieuw wereldwijd keuringsmodel van de World Federation of Rose Societies (WFRS). Er wordt gedetailleerd gekeurd op algemene indruk, bloem, gezondheid en geur. Aan deze aspecten kent de jury respectievelijk maximaal 30, 30, 30 en 10 punten toe.

Stichting Excellence Roses claimt als eerste organisatie in de internationale rozenwereld die met dat nieuwe WFRS-keuringsmodel aan de slag is gegaan. Volgens Nouwens is daarop door de keurmeesters positief gereageerd. De stichting werkt nu samen met de deelnemende rosaria aan een verdere professionalisering van deze methodiek.

Uitgaande van die 30, 30, 30 en 10 punten is de maximaal te behalen

score dus 100. Een nieuw ras dat voor het predicaat Excellence Rose gaat, moet minimaal 75 punten scoren (klimrozen minimaal 70). Dat deed vorig jaar Rosa ’Westzeit’ van de Duitse veredelaar Noack.

Minimale score te hoog?

Dit jaar wordt geen Excellence Rose bekendgemaakt. Geen van de ingezonden rassen scoorde 75 punten of meer, en ze waren nog evenmin

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Excellence Roses.indd 28

16-07-15 16:22

Rozenkeuring

es, nu de centen nog lence Roses is de vraag aan de orde of de minimale score van 75 wellicht te hoog is gegrepen. Het bijstellen van die score ligt niet het meest voor de hand, nu de keuringstrein rijdt.

Dat weet ook de secretaris van de stichting. „Anderzijds moeten we wel zo kunnen jureren, dat de allerbeste rassen voor het predicaat in aanmerking komen”, aldus Nouwens. „Vergeet daarbij niet dat bij de oude Toproos-keuringen minima golden van 70 punten en voor klimmers 60 punten. We hebben de lat voor Excellence erg hoog gelegd.”

Helemaal zonder middelen Wat gezondheid betreft moeten de rozen het kunnen doen zonder gewasbescherming. Dat is in ieder geval wat Excellence Roses nastreeft.

In grote lijnen geldt dat ook voor de rozen die op de rosaria zijn opgeplant. Alleen in Winschoten en Den Haag zetten de beheerders in beperkte mate biologische gewasbescherming in. Ligt het aan de stichting, dan zou het helemaal zonder moeten zijn. „De consument wil nu eenmaal geen-gedoe-rozen”, memoreert Nouwens. „Ook hoveniers en openbaar groenbeheerders willen gezonde, duurzame rozen die gemakkelijk te onderhouden zijn.”

Meer geld voor communicatie

Vorig jaar won ’Westzeit’ als allereerste roos het predicaat Excellence Rose. Dat betekende niet alleen dat de roos goed scoorde in de keuring, maar ook voldoende verkrijgbaar is op de markt.

leverbaar met een minimaal aantal van 4.000 rozen. Die verkrijgbaarheid is ook een eis om voor het predicaat in aanmerking te komen. Promotie van een Excellence Rose heeft immers alleen zin bij een zekere verkrijgbaarheid van dat ras.

In de jaarlijkse evaluatie van Excel-

Rozen met het predicaat hebben zich weliswaar gedurende enkele jaren in verschillende rosaria in Nederland en België meer dan bewezen. Maar dat wil volgens Nouwens op geen enkele manier zeggen dat andere rozen dus minder goed zijn. Hoe dit in de communicatie moet vorm krijgen, blijft een heikel punt gezien de beschikbare financiële middelen.

Toproos kon nog wel profiteren van Plant Publicity Holland-fondsen, maar Excellence Roses moet het doen met de bijeen te sprokkelen honderden euro’s. Meer financiële ruimte voor communicatie, dat is

een van de wensen van de stichting. „Zoals het nu is, moeten vooral de bedrijven zelf het predicaat uitdragen.”

Opvallend is dat Noack op zijn website, in de foto van zijn Excellence Rose ’Westzeit’, wel pontificaal het ADR 2007-logo heeft gemonteerd, maar het logo van Excellence Rose is niet te vinden. Nouwens betreurt dat. „Kennelijk is dit de keuze van Noack.”

Met ADR, de Duitse rozenkeuring, heeft Excellence Roses trouwens (nog) geen banden aangeknoopt.

Site ’under construction’ Meer financiële middelen kunnen ook bijdragen aan een professionele website. De site excellenceroses.eu is qua opzet beperkt. Bovendien prijkt daarop al geruime tijd de kreet Under construction. Die communicatie moet wat Nouwens betreft door de keten heen worden getrokken.

Nouwens blijft hoe dan ook optimistisch. Met de opzet van de rozenkeuring is volgens haar weinig mis, en de positieve instelling waarmee professionals binnen het vak de keuringen ondersteunen en uitvoeren, geven haar alle moed om door te gaan. Dat optimisme komt ook voort uit het grote aantal inzendingen. „Ook door veredelaars die voorheen niet inzonden.” En laatst maar zeker niet het minst: „De afzetketen onderschrijft onze doelstellingen en initiatieven.”

Amerikaanse rozenkeuring De vraag is of het enthousiasme vanuit de sector voldoende is op langere termijn, om Excellence Roses succesvol te vermarkten. Bij de Amerikaanse rozenkeuring vormden financiën immers ook de bottleneck.

75 jaar lang liep All-America Rose Selections (AARS), maar in 2013 was AARS noodgedwongen te stoppen.

Dat had alles met de economie te maken; die zag er voor rozen steeds minder rooskleurig uit. < De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Excellence Roses.indd 29

29

16-07-15 16:22

611764_.indd 30

20-7-2015 11:28:02

611635_.indd 31

20-7-2015 11:28:22

Tekst en Foto: Ron Barendse

Boskoop United wil brug bouwen tu en Westlandse exporteurs Communicatieplatform FloraXchange start 1 september met Boskoop United. Dit platform wil het Boskoopse kwekers en Westlandse exporteurs makkelijker maken om zaken met elkaar te doen. Het clusteren van kleine partijen en een efficiënte logistieke afhandeling moeten daarbij voor de grootste winst zorgen.

Sinds begin mei werkt FlorXchange aan de ontwikkeling van Boskoop United. „In Boskoop valt nog echt iets op te lossen”, zegt Jan van der Lans van FloraXchange over het initiatief.

Een van de belangrijkste redenen die ten grondslag ligt aan de ontwikkeling van het nieuwe platform is dat de aantallen die handelaren bij kwekers bestellen steeds kleiner worden.

Dat komt volgens Van der Lans met name omdat handelaren steeds minder, of zelfs helemaal niets meer, op voorraad kopen. „Alleen dat wat klanten via de webshop van een handelaar bestellen, wordt door de handelaar bij een kweker besteld. In de praktijk betekent dat dat aantallen steeds kleiner worden.”

Exporteurs in Naaldwijk geven aan dat door logistieke problemen er omzet in Boskoop blijft ’liggen’. Boskoop United wil hier vanaf 1 september een oplossing voor bieden.

Deze aantallen zijn steeds vaker zo klein dat de afhandeling hiervan te duur is. Hierop besluiten handelaren de order bij de kweker te annuleren

Mening

’Klant niet teleurstellen’ „Een goed initiatief”, zegt kweker Victor Hooftman over Boskoop United. Hij ziet dat via dit project een aantal grote voordelen te behalen zijn. De belangrijkste is dat het aantal karren dat op transport naar Westland gaat kan worden teruggebracht, waarbij ook de karrenadministratie goed wordt geregeld. „De bestellingen die wij krijgen worden steeds kleiner. We willen onze klanten full service leveren en dat betekent dat ze ook kunnen bellen voor een enkel bakje. Maar als het bij een bakje blijft, is dit ene bakje qua transport net zo duur als een hele kar. Samenvoeging van de bestellingen van diverse klanten op één kar maakt transport richting Westland rendabeler en duurzamer. Bovendien wil ik niet dat kleine bestellingen worden afgezegd omdat de transportkosten te hoog zijn. Uiteindelijk moeten we voorkomen dat een klant ontevreden is omdat deze niet krijgt wat hij wil hebben.”

Binnen het project zijn nu uiterlijke besteltijden per dag aangegeven die de deelnemende handelaren moeten aanhouden voor hun bestelling bij kwekers. „Voor de werkbaarheid is het belangrijk dat handelaren zich ook aan die tijden houden. In de praktijk zien we namelijk dat tijden vaak worden opgerekt. Juist dat laatste bakje

en gaat er dus handel ’verloren’. Dat is tenminste het geluid dat Van der Lans bij handelaren opvangt.

Voor kwekers zijn er volgens hem dan eigenlijk twee opties. „Of schaalvergroting van hun bedrijf waardoor er alsnog voldoende grote partijen ontstaan of samenwerking. En voor die laatste optie gaat Boskoop United.”

Voor FloraXchange was de regio Boskoop een logische keuze voor het uitbreiden van hun activiteiten. Van der Lans: „Het is een compact gebied met relatief veel kwekers. Daarnaast leveren de kwekers in verhouding veel op rekening in plaats van dat via de veiling wordt afgerekend en dat betekent dat ook op automatiseringsgebied hier nog veel is te winnen. Vandaar dat binnen Boskoop United straks ook de mogelijkheid is om transacties te verrekenen.”

wat er op het laatste moment nog bij moet, is bewerkelijk en dat wil je eigenlijk voorkomen.”

32

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Boskoop United layout.indd 32

16-07-15 16:22

Logistiek

en tussen Boskoopse kwekers Achtergrond

Wat is Boskoop United?

Boskoop United is een initiatief van communicatieplatform FloraXchange. Het gaat kwekers, handelaren en transporteurs een aantal extra mogelijkheden bieden boven de huidige mogelijkheden van FloraXchange. Boskoop United start op 1 september met naar verwachting 100 kwekers uit de regio Boskoop en 10 handelaren uit Westland.

Binnen FloraXchange kunnen kwekers hun aanbod opgeven en kunnen kopers van door hen geselecteerde kwekers het aanbod opvragen. Ruim 900 kwekers en ruim 300 handelaren maken gebruik van het systeem. Voor kwekers en handelaren zijn er diverse abonnementsvormen waarbij het uitgangspunt is dat bij onderlinge communicatie minimaal een van de twee partijen een abonnement heeft.

Binnen Boskoop United wordt het mogelijk om ook bestellingen te verwerken, stickers af te handelen en - en dat is misschien wel het opvallendste - ook transacties te verrekenen. Volgens FlorXchange is juist in de regio Boskoop behoefte om de facturering te structureren omdat relatief veel kwekers op factuur leveren en dit minder via het geautomatiseerde systeem van FloraHolland doen. Voor de partijen die hiervan gebruikmaken wordt ook een klachtenprocedure ontwikkeld. Tevens gaat Boskoop United de bestellingen aan transporteurs van de exporteurs beschikbaar stellen zodat transport tussen Boskoop en de vestiging van FloraHolland Naaldwijk kan worden geclusterd. De volgende handelaren hebben inmiddels hun medewerking toegezegd aan Boskoop United: Javado, Noviflora, Van Vliet, Dames Plants, Kobitex en E. den Dekker.

Logistiek is bottleneck Maar de grootste bottleneck is volgens Van der Lans toch wel de logistiek. Hij kent voorbeelden van kwekers in Boskoop waar soms zeven keer per dag een transporteur op de dam staat om handel naar Naaldwijk te rijden. Daarom gaat Boskoop United werken met twee bestelmomenten per dag. Handel die voor 9.00 uur is besteld, wordt aan het begin van de middag in Naaldwijk geleverd. En handel die tussen 9.00 uur en 15.00 uur wordt besteld, gaat dezelfde avond nog op transport om de volgende ochtend te worden afgeleverd. Transporteurs krijgen vanuit Boskoop United realtime een overzicht van alle bestellingen uit het gebied zodat zij hun transport kunnen inplannen. „We moeten zorgen voor voldoende massa vandaar dat we inzetten op deelname van 100 kwekers en 10 handelaren.” Van

der Lans twijfelt er niet aan dat die aantallen er gaan komen. „De eerste kwekers die we hebben benaderd reageren enthousiast en staan open voor dit initiatief.” Daarbij maakt het volgens Van der Lans niet uit welke systemen de kwekers op dit moment gebruiken om met Boskoop United te kunnen gaan werken, maar een abonnement op FloraXchange is wel nodig. „Via FloraXchange kunnen we koppelingen maken met bijna alle systemen. Kwekersinformatie vanuit bijvoorbeeld TSD Automatisering wordt daarbij omgezet naar informatie die door alle handelaren in hun systeem is te gebruiken. Kwekers die nu bij wijze van spreken alleen nog een excelbestandje gebruiken om hun aanbod kenbaar te maken, kunnen ook direct via een webversie gaan werken. Het systeem waar een kweker nu mee werkt maakt dus niet uit, veel belangrijker is het dat een

kweker openstaat voor verandering.”

Transacties verrekenen Via Boskoop United wordt het ook mogelijk om verrekening van transacties te doen. Kopers betalen hierbij automatisch binnen 7 dagen en kwekers krijgen binnen 14 dagen hun geld. Hiermee wil het platform vooral kwekers die nu niet via FloraHolland verrekenen een alternatief bieden voor vereenvoudiging van hun administratie. Bij de verrekening van transacties hoort volgens Van der Lans ook een klachtenprocedure.

Kopers kunnen daarom tot 18.00 uur de volgende dag een transactie middels een klacht blokkeren. „Het systeem van Boskoop United wordt nu nog volop ontwikkeld, maar 1 september zijn we er klaar voor”, besluit Van der Lans. <

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Boskoop United layout.indd 33

33

16-07-15 16:22

611634_.indd 34

20-7-2015 11:28:59

Tekst en Foto: Arno Engels

Britse retail

Britse retail vecht voor omzet In de Britse retail van tuinplanten zijn grote veranderingen gaande. Tuincentra nemen elkaar over, veranderen van aanzien.

Bouwmarkten komen en gaan, focussen op tuincentrumkwaliteit. Alles om uiteindelijk omzet te winnen.

Retailers in Groot-Brittannië moeten wel veranderen met de tijd, anders verliezen ze klanten en daarmee omzet. Het is de tijd van vergrijzing bij de keen gardeners, de tuiniers van 50 jaar of ouder die zijn opgegroeid met het beplanten en het onderhouden van hun tuin. De jongere generatie groeit er juist niet zo mee op.

Jongere Britten hebben minder kennis van tuinieren, minder zin erin, minder tijd ervoor omdat ze druk zijn met werk en privé. En er zijn ook steeds minder Britten onder de 35 jaar die een eigen huis bezitten.

Huurders geven minder geld uit aan de tuin dan huiseigenaren. Retailers staan dus voor grote uitdagingen.

Gardening bug overbrengen Hoe zijn de jongeren in de winkels te halen, hoe zijn ze te behouden als ze binnen zijn? Hoe kunnen ze de gardening bug krijgen, ofwel hoe zijn ze te stimuleren om planten te kopen en te tuinieren? Tuincentra, die nog altijd op de tuinmarkt domineren, doen van alles. Veel tuincentra zetten planten weer vooraan in de verkoop.

Er zijn juist ook tuincentra die planten bewust achteraan laten staan, en vooraan allerlei acties ondernemen voor meer klandizie. De combinatie van planten en catering is al noodzakelijk voor de winkelomzet. Maar tuincentra willen jaarrond omzet boeken, niet alleen in het voorjaar en voor kerst. Daarom zijn er nu bijvoorbeeld ook tuincentra met een strandje, slager of bakker erbij.

Totaal niet meer tuincentra Overnames van tuincentra zijn een trend. Marktleider Wyevale neemt sinds 2013 geregeld een zelfstandig tuincentrum over. Wyevale heeft nu 149 tuincentra, maar dat is nog geen 10% van het totale Britse aantal. De meeste tuincentra zijn onafhankelijk en zien de Wyevale-aankopen niet als een bedreiging, omdat Wyevale geen nieuwe bouwt.

Verwacht wordt dat meer tuincentra onder een groep gaan vallen. Vele zijn immers in de jaren ’60 en ’70 opgezet, het zijn familiebedrijven maar vaak zonder opvolging. Alleen ketens zouden die kunnen kopen.

net als discounter The Range.

Het aantal bouwmarkten krimpt daarentegen. De derde keten Focus verdween helemaal van het toneel.

Homebase, de nummer twee, en marktleider B&Q kondigden sluiting aan van winkels die te weinig omzet opleveren. Want daar gaat het elke retailer om: omzet behalen. <

Volle parkeerplaatsen zien retailers graag, zeker als het regent zoals hier bij Dobbies.

Dit tuincentrum trekt veel klanten dankzij een combinatie van planten met bijvoorbeeld lokale etenswaar.

SPECIAL

Ontwikkelingen bij retailers In deze special worden ontwikkelingen beschreven in de Britse retail. Op de volgende pagina’s komen drie voorbeelden van retailers aan bod. Ieder met zijn eigen visie en focus.

Super- en bouwmarkten De tweede tuincentrumketen is Dobbies, met 34 winkels waaronder vele nieuwe. Dobbies is in aantal gegroeid sinds de overname in 2008 door supermarktketen Tesco.

Die groei lijkt voorlopig ten einde, omdat insiders zeggen dat Tesco het momenteel niet makkelijk heeft.

Inmiddels is wel supermarktketen Waitrose op de tuinmarkt gekomen,

36: Hillier laat al zijn twaalf tuincentra een metamorfose ondergaan. Een rondleiding door het gemoderniseerde Hillier Braishfield met directeur Chris Francis.

38: Wisley maakt tuinliefhebbers bijna gek met wel 12.000 variëteiten, maar het beroemde plantencentrum van de Royal Horticultural Society zorgt wel voor onderscheid. Van A tot Z en met een focus op bekroonde planten.

40: B&Q is met ruim 300 winkels de grootste bouwmarktketen bij de Britten. Hoofdinkoper Tim Clapp legt uit hoe klanten bij B&Q shoppen, en hoe de Britse keten omgaat met import.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Britse retail intro.indd 35

35

16-07-15 16:22

Tekst en Foto’s: Arno Engels

’Dit is een moderne Hillier’ Hillier Garden Centres verloor de laatste jaren winst, identiteit en concurrentiepositie ten opzichte van andere Engelse retailers met tuinplanten. Nu Hillier al zijn tuincentra een metamorfose laat ondergaan, is de keten weer back on track. Directeur Chris Francis geeft een rondleiding door het totaal vernieuwde Hillier Braishfield in Zuid-Engeland. „Onze tuincentra waren blijven hangen in de jaren ’70”, erkent Chris Francis onderweg naar Hillier Braishfield. „We hadden niet eens de basisprincipes van moderne retail goed: schoon en makkelijk winkelen. Daardoor maakten we geen winst meer, onze identiteit ging verloren en we raakten achter op onze concurrentie.”

De tuincentra van Hillier presteerden ook niet meer goed met productkwaliteit en tuinierkennis onder personeel. Francis zag het toen hij anderhalf jaar geleden aantrad als nieuwe directeur. „Het was niet de beste kwaliteit planten en er was geen reguliere personeelstraining”, kijkt Francis terug. „Zo’n training hebben we nu wel.”

De reputatie van Hillier stond op het spel. Onder Engelse tuiniers is Hillier immers een van de bekendste merken met tuinplanten, en het bedrijf won de meeste hoofdprijzen op de befaamde Chelsea Flower Show. „We moesten weer focussen op planten, en op de beste die er op de markt zijn. Want dat verwacht men van Hillier.”

Planten vanaf nieuwe entree Francis parkeert bij Hillier Braishfield. Van de buitenkant is het tuincentrum zichtbaar veranderd. Tot vorig jaar was de entree in een oude kas. Die kas staat er nog wel, maar ernaast is een nieuwe entree gebouwd die aandacht trekt: een houten boogconstructie, met links, rechts en in het midden banen displays van tuinplanten. „Je moest eerst

Hillier laat het eigen plantenmerk zichtbaar zien. Je ziet historische foto’s en leest leuke feitjes en weetjes over het bedrijf dat al sinds 1864 bestaat.

36

door de kas lopen om planten te zien”, vertelt Francis. „Nu zie je al vanaf het begin planten.”

De entree is vrij lang en loopt door tot achter de kas. „Zes van onze twaalf tuincentra zijn nu op deze wijze veranderd, de andere zes volgen nog”, zegt de directeur.

Hij laat zich niet uit over de gemoeide investering, maar hij maakt wel een vergelijking. „Het zou een paar miljoen kosten om één tuincentrum te slopen en opnieuw te bouwen. Nu is de entree al zo dramatisch veranderd, dat het lijkt alsof het tuincentrum is herbouwd.”

De focus is duidelijk op planten. „Hillier draait om planten die hier goed uitzien en die goed presteren in de tuin”, aldus Francis. Het personeel is getraind om de kwaliteit te behouden. Middels verzorging, dus. „De planten moeten er net zo uitzien als op de dag dat ze binnenkwamen. Ze zijn bij ons niet goedkoop, maar ze hebben wel de beste kwaliteit, zodat je waar voor je geld krijgt.”

Inspireren met toepassingen Hillier richt zich op de keen gardeners (enthousiaste tuiniers) en rijkere mensen. Dan moet er volgens Francis ook wel kwaliteit staan. Zo hoort er ook kennis aanwezig te zijn. „Men verwacht beslist meer kennis van ons personeel, dan bijvoorbeeld op een bouwmarkt.” Een groot deel van de bezoekers zijn 50-plussers, maar Hillier wil ook jongeren inspireren. „Om te winkelen waar ook hun ouders en grootouders dat deden.”

De directeur wandelt door de entree om te laten zien hoe Hillier probeert te inspireren. Hij wijst naar verschillende verkooptafels, waarboven opschriften hangen zoals Plants for hot & sunny areas. „We verkopen planten met een doel. Heb je een plant nodig voor een droge plek in je tuin? Dan loop je er hier rechtstreeks naar toe.” Ook zijn er displays met combinaties van planten en sierpotten.

Het koopgedrag is wel veranderd. Kwamen de keen gardeners vroeger met een plantenlijstje binnen, tegen-

Chris Francis laat zien dat het bij Hillier om planten draait. Volgens de directeur moeten planten in de retail er net zo goed uitzien, als op de dag dat ze binnenkwamen.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Britse retail Hillier.indd 36

16-07-15 16:23

Britse retail

Bij alle tuincentra van Hillier komt zo’n nieuwe entree, zodat klanten van meet af aan zien dat de focus hier op tuinplanten ligt.

woordig komen ze niet met een specifiek doel voor ogen binnen. „Ze kopen steeds meer planten op impuls.”

De vaste planten staan bij Hillier volgens traditie van A tot Z gerangschikt. De heesters niet meer. „We zijn bij de heesters afgestapt van A tot Z”, legt de directeur uit. „We presenteren ze nu in veel productmixen, zoals een mix van heesters die blauw bloeien.”

Alleen bekende merken Veel heesters zijn door Hillier zelf gekweekt. Het merk komt zichtbaar tot uiting in banners boven verkooptafels.

Behalve de bedrijfsnaam zie je foto’s van het vakmanschap op de kwekerij, de selectie van nieuwigheden en tentoonstelling op Chelsea. „Hillier is al 151 jaar een merk, maar het is nooit echt gebruikt in de retail. Nu wel.”

Enige andere productgroepen worden ook onder een bekend merk verkocht, zoals de rozen van David Austin en Clematis van Raymond Evison. Ook andere klimplanten, heesters en sier- en fruitbomen zijn veel gekweekt in Engeland. „De meeste klanten zien graag ’Engels gekweekt’, daarom kopen we dat zoveel mogelijk in”, zegt Francis. „Laten we eerlijk zijn: niet alles is in ons land gekweekt.”

Plantgoed van diverse Engelse producten is oorspronke-

lijk Nederlands, en Hillier koopt kamerplanten, Buxus en haagplantsoen met blote wortel bij Nederlandse handelsbedrijven in. Toch valt de import in het niet bij de leveringen van Hillier zelf. „Onze kwekerij is onze grootste leverancier, dit jaar voor het eerst.”

Wat verder opvalt op het tuincentrum, is het ontbreken van rammelende winkelwagens. Met de grote verbouwing zijn namelijk alle winkelpaden glad geteerd. „Je kon hier eerst geen karretje duwen zonder het geluid van rammelende wielen. Nu hoor je de karretjes niet, ze rollen makkelijker dan eerst. Dat maakt het winkelen ook rustiger.”

De rondleiding door deze Hillier eindigt in de oude kas.

Ook die is van binnen gemoderniseerd. En vereenvoudigd, zoals Francis laat zien. „We hebben verschillende assortimenten verkleind, waaronder de meststoffen, maar we bieden nog wel keus. Ook bieden we de gereedschappen handig aan: je ziet snel wat je nodig hebt.”

Er worden toch ook nog barbecues aangeboden. Maar ook in de kas zie je nog steeds planten: door de glazen gevel naar buiten toe, en tot slot bij de kassa’s. „Hillier draait om planten”, herhaalt Francis bij het verlaten van het tuincentrum. Uiteindelijk draait het wel om omzet.

Die stijgt dankzij de metamorfose. „Met Bank Holiday hadden we 52% meer omzet dan vorig jaar.” <

Hillier legt uit voor welk doel je planten kunt gebruiken. Hebben klanten bijvoorbeeld planten nodig voor warme en zonnige plekken, dan kunnen ze hier makkelijk kiezen.

Tabe

Tabe TabelT

TabelN

Bekijk meer impressies van deze Hillier op deboomkwekerij.nl.

Planten overzichtelijk gepresenteerd rondom ruime en gladde paden: zodoende kunnen klanten rustig, schoon en makkelijk winkelen.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Britse retail Hillier.indd 37

37

16-07-15 16:23

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Wisley focust op winnaars Bij RHS Garden Wisley is een schat aan tuinplanten te vinden. Het beroemde Engelse plantencentrum biedt duizenden en duizenden variëteiten aan.

Alfabetische rangschikking helpt consumenten bij het kiezen, maar om het nog eenvoudiger te maken, focust Wisley op bekroonde planten.

Van de vier plantencentra die de Royal Horticultural Society (RHS) in Engeland heeft, is RHS Garden Wisley met afstand het grootste qua vierkante meters en qua omzet. Het

plantencentrum is dan ook onderdeel van de wereldberoemde tuinen van Wisley. Die beslaan totaal 100 ha bij Woking (Surrey) en oefenen een grote aantrekkingskracht uit op tuin-

liefhebbers: per jaar ontvangt Wisley bijna één miljoen bezoekers.

Het zijn allemaal keen gardeners die bij het plantencentrum naar binnen lopen, recht vanuit de parkeerplaats bij Wisley, of vanuit de tuinen via een poort aan de achterkant. „We ontvangen waarschijnlijk meer keen gardeners dan een gemiddeld tuincentrum in Engeland”, zegt hoofdinkoper Malcolm Berry.

De keen gardeners zijn hoofdzakelijk 50-plussers die fervent tuinieren. En dat zijn er traditiegetrouw heel veel in Engeland. Maar ze beginnen uit te sterven. Berry bevestigt dat dat een probleem is. „We hebben een generatie verloren.” De RHS probeert dat probleem op te lossen met een nationale tuincampagne op scholen.

Dat sorteert effect, aldus de hoofdinkoper. „We zien steeds meer jonge klanten, dat is een goede zaak.”

Keus uit 12.000 variëteiten

Wisley geeft ook aandacht aan winnaars van de Chelsea Flower Show, zoals vele Clematis van kweker/veredelaar Raymond Evison.

UITLEG

AGM scheidt kaf van sortimentskoren Al in 1922 onderkende de RHS de noodzaak om onderscheid te maken in het beste sortiment voor de tuin, en sortiment dat minder goed presteert. Daarom begon in dat jaar het keuren voor een Award of Garden Merit (AGM). Hierbij wordt een sortiment opgeplant en door een vakjury kritisch beoordeeld op allerlei criteria. Hoe doet de plant het onder geschikte tuinomstandigheden? Behoud hij goed zijn kleur en vorm, is hij redelijk resistent tegen ziekten en plagen, en: hoe is de beschikbaarheid op de markt?

Sinds het begin van AGM zijn wel meer dan 7.000 tuinplanten bekroond. Hoofdzakelijk sierplanten, maar ook fruit- en groenteplanten. Op de site rhs.org.uk staan diverse AGM-lijsten, waaronder een lijst van een hon-

De meeste klanten zijn wel gek op tuinieren, maar Wisley biedt liefst 12.000 verschillende variëteiten bomen en planten aan. Online is dat nog veel meer; in de RHS Plant Finder op internet zijn meer dan 75.000 variëteiten te vinden. Om te voorkomen dat zelfs de keen gardeners gek worden van dat gigantische sortiment, is Wisley ingedeeld van A tot Z. „Als je planten niet rangschikt, kun je niet vinden wat je zoekt.”

Vroeger kwamen de klanten winkelen met een plantenlijstje, maar dat koopgedrag verandert behalve bij gemiddelde tuincentra ook bij Wisley. „Ik denk dat nu ongeveer 50% van alle planten bij ons op impuls worden gekocht”, zegt Berry. „Maar als je dan wordt geconfronteerd met bijvoorbeeld 70 verschillende Hemerocallis, kan ik me voorstellen dat die je in de war brengen.”

derdtal Camellia-cultivars en een lijst met een veelvoud aan bekroonde Rhododendron. Jaren geleden is het AGM-sortiment flink opgeschoond omdat planten niet meer aan de criteria voldeden, of omdat er intussen betere variëteiten op de markt waren gekomen. Ieder jaar is er een herbeoordeling.

Kwekers en retailers mogen onder bepaalde voorwaarden het AGM-logo in hun verkoop gebruiken. In de Britse retail zijn wel rond de 100.000 variëteiten te koop. AGM scheidt dus hierin het kaf van het koren.

38

Herkennen aan beeldmerk Om klanten nog beter te helpen met kiezen, zet de RHS planten met een

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Britse retail Wisley.indd 38

16-07-15 16:23

Britse retail

men hederifolium (4), Erysimum Bowles Mauve (3), Geranium Rozanne (2) en Erigeron karvinskianus (1). Lavandula angustifolia Hidcote staat twee keer in de top vijftig, met potmaat 2 l en 3 l. Verder staan er maar twee rozen in (Gertrude Jekyll en Flower Carpet White) en twee heesters (Spiraea japonica Magic Carpet en Sarcococca confusa). Maar geeneen Rhododendron, terwijl hiervan de meeste AGMcultivars zijn.

Drukste week na Chelsea

Wisley biedt 12.000 variëteiten gerangschikt van A tot Z aan. Klanten die de bedden afstruinen, kunnen op de kaarten erboven lezen of een plant bekroond is met AGM. Dit beeldmerk (inzet boven) is te herkennen aan een beker met RHS erbij.

Award of Garden Merit (AGM) prominent op de voorgrond. Dat zijn planten die in een onafhankelijke keuring als beste uit de bus zijn gekomen (kader). Het keuren en bekronen wordt al sinds 1922 door de RHS gedaan. Maar, zo zegt Berry: „AGM is goed bekend in de branche, maar onvoldoende bekend bij het publiek – en daar doen we het voor. We werken daarom nu aan een promotiecampagne voor AGM.” Wat die campagne gaat inhouden, is nog niet bekend, maar bij Wisley komt de promotie van AGM al duidelijk naar voren. In aparte displays

over AGM-winnaars. En verspreid over het plantencentrum zijn banners en kaarten geplaatst waarop aandacht wordt gegeven aan een bekroning. Ook al zou de klant planten niet kennen, de winnaars zijn te herkennen aan het AGM-logo: een beker met RHS erbij.

Best lopende AGM-planten Van de vijftig meest verkochte AGM-planten in de afgelopen vijf jaar vormen vaste planten wel het leeuwendeel. De top vijf is als volgt: Salvia nemorosa Caradonna (5), Cycla-

Wisley verkoopt ook veel andere winnaars: planten die bijvoorbeeld een hoofdprijs hebben gewonnen op de RHS Chelsea Flower Show in Londen. Tuinminnend pubiek kijkt iedere maand mei weer uit naar deze show van hoog aanzien. Zodra Chelsea-winnaars bekend zijn en aandacht krijgen in de Britse media, is dat te merken in de verkoop. „De week na Chelsea is onze drukste week van het jaar”, zegt Berry, maar hij noemt een bepalende factor voor die drukte: „Als het weer goed is.”

Uiteraard verkopen behalve AGMwinnaars ook niet-winnaars goed op Wisley. Omdat ze bijvoorbeeld op dat ene moment visueel er prachtig uitzien; Berry schat tenslotte dat 50% impulsverkoop is. „We verkopen heel veel rozen, winterharde Geranium en Fuchsia, Heuchera, Hebe, Hydrangea, en ook nog altijd veel Buxus. En onder klimplanten is Clematis nog altijd de favoriet.” <

Bekijk fotoreportage van Wisley op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Britse retail Wisley.indd 39

39

16-07-15 16:23

Tekst en Foto: Arno Engels

Tim Clapp, bouwmarktketen B&Q:

â&#x20AC;&#x2122;B&Q kiest alleen het allerbeste voor de tu B&Q noemt zich de grootste retailer van het Verenigd Koninkrijk met tuinplanten. De bouwmarktketen geeft zelden openheid over zaken, maar voor De Boomkwekerij is een uitzondering gemaakt. Hoofdinkoper Tim Clapp vertelt over klantengedrag, omgang met milieukundige issues, en hoe B&Q dit alles vertaalt naar producteisen.

40

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Britse retail B&Q.indd 40

16-07-15 16:23

Britse retail

de tuin’ Welke rol spelen tuinplanten in uw bouwmarkten?

„Een ongelooflijk belangrijke rol. Tuinplanten zorgen voor veel aanloop in onze winkels. Vooral in het hoogseizoen, in de maanden maart, april en mei, maar ook in de rest van het jaar. Dat zien we in de verkopen. We monitoren al elf jaar lang dagelijks welke producten aan de kassa worden gescand. Dan weten we ook hoeveel we nog in voorraad hebben en wat we opnieuw moeten bestellen.”

Wat hebben uw klanten nodig?

„We leren klanten steeds beter kennen. Uit marktonderzoek, van onze klantenservice, van reacties op Twitter en Facebook blijkt dat ze vooral hulp en advies nodig hebben.

Een percentage van hen zijn enthousiaste tuiniers. Die weten meestal wel wat ze kopen, hoewel zelfs de experts geen experts zijn. Er komen best veel klanten bij ons binnen voor de planten; niet specifiek voor een schroevendraaier of een doos spijkers. Maar wat ze weten is ongelooflijk basaal: ’Ik heb een plant nodig voor de tuin. Welke plant?’ Ze hebben een probleem dat ze willen oplossen, bijvoorbeeld: ’Ik heb een plekje in de schaduw, wat kan ik daar planten?’ Ze willen antwoord op simpele vragen.”

’Klanten willen antwoord op simpele vragen’

Wat betekent dat klantengedrag voor uw sortiment?

„Je hebt niet duizend planten nodig om een tuin goed te laten groeien. Mensen vinden het intimiderend en verwarrend als ze een groot sortiment zien in een winkel.

Tuincentra zijn daarom niet aantrekkelijk voor mensen met weinig ervaring in planten, en tuinprogramma’s helpen ze ook niet. Men is nu bang dat planten doodgaan.

Onze taak is daarom om de allerbeste variëteiten voor de tuin te kiezen. Niet bijvoorbeeld 40 verschillende Philadelphus, maar alleen de allerbeste groeiers, omdat die de beste kans hebben op overleven. Dat is het belangrijkste.”

Bedoelt u met de allerbeste: planten die bekroond zijn met een Award of Garden Merit (AGM) van de Royal Horticultural Society (RHS)?

„Ja, bijvoorbeeld, want planten met een AGM zijn fantastisch. AGM staat op de productlabels, maar afgezien van de RHS-leden: niemand kent het merk. Voor ons is het testen en onderzoeken van sortiment heel belangrijk, want de resultaten helpen ons om het beste te onderscheiden van de rest. In mijn eigen tuin test en onderzoek ik ook. Ik ben zelf kweker geweest. Als in mijn tuin iets niet slaagt, dan slaagt het nergens.”

B&Q staat bekend om hoge kwaliteitseisen. In hoeverre veranderen die ten aanzien van veenvrije potgrond, neonicotinoïden en fytosanitair issue?

„Het doel van B&Q is altijd al geweest: we lopen in de retail voorop om milieuproblemen te helpen oplossen.

De verkoop van FSC-hout was bijvoorbeeld ons initiatief, waarna iedere retailer volgde. Wat peat-free betreft weten we dat het mogelijk is. Al onze kwekers zijn de testfase voorbij, ze kweken al in potgrond zonder of met weinig veen. Houdbaarheid in de verkoop is daarbij belangrijk.

Omdat we de natuur willen beschermen, hebben we in 2013 de toepassing van neonicotinoïden onderzocht in de gewasbeschermingsmiddelen die we verkopen. Als gevolg hiervan, en in lijn met EU-beperkingen, hebben we alle middelen uit de verkoop gehaald die clothianidin, imidacloprid en thiamethoxam bevatten. Deze drie stoffen zijn namelijk gelinkt aan de bijensterfte.

In Amerika eist Home Depot van kwekers dat ze een neonicotinoïden-label bij de planten leveren, maar wij doen dat niet. Om eerlijk te zijn, veel teelten in het Verenigd Koninkrijk worden al biologisch beheerst. Britse kwekers moeten voor ons ook het BOPP-certificaat hebben (British Ornamental Plant Producers, red.). Dat toont voor B&Q aan dat kwekers zoveel mogelijk biologische bestrijding toepassen.

Voor de Britse overheid is het fytosanitaire issue nu heel groot, dus we moeten plantgezondheid meenemen in ons beleid en we moeten onze verantwoording nemen ten aanzien van import. Ik wil niet de man zijn die de volgende Chalara importeerde. We zijn daarom voorzichtig met import.”

Op een Britse retailconferentie zei u dat u meer bij Britse kwekers wilde inkopen, en dat het bij sommige import leek alsof de planten van de intensive care kwamen. Wilt u uiteindelijk af van import?

’We gaan meer direct in gesprek met kwekers’

„Nee, we gaan absoluut niet alleen in het VK inkopen. We blijven importeren uit Nederland en Italië, waar al veel van onze import vandaan komt. Er zijn zeker klanten die alleen Brits gekweekte planten kopen, maar in ons inkoopproces is dat niet het belangrijkste. We gaan per gewas beoordelen waar we het best kunnen inkopen.

Over Poinsettia hebben we bijvoorbeeld al besloten. Tot vorig jaar haalden we dit gewas uit Nederland, maar vanaf nu uit het VK, omdat dat beter past in onze aanvoerketen. Tijdens transport is Poinsettia namelijk gevoelig voor schimmelziekten. Vanuit Nederland zijn planten twee dagen onderweg voordat ze in onze winkels staan.

Britse planten zijn één dag op transport, dus de kans op ziekten is dan veel kleiner.”

Wat bedoelde u met intensive care?

„Ik haalde op de conferentie Lavandula aan als voorbeeld.

We verkopen lavendel van Britse kwekers en van kwekers op het continent. De houdbaarheid van continentale lavendel kan een probleem zijn, omdat die planten vanuit optimale teeltcondities in onze winkels komen waar de De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Britse retail B&Q.indd 41

>

41

16-07-15 16:23

Britse retail omstandigheden voor planten niet optimaal zijn. Het lijkt dan alsof we die lavendel van de intensive care afhalen.”

Weten kwekers wat in uw winkels speelt?

„Ja, ze bezoeken onze winkels. Voor Britse kwekers is dat ook gemakkelijker, omdat ze in de buurt zitten en omdat we rechtstreeks met ze zakendoen. Import uit Nederland gaat via Lemkes. Nederlandse kwekers komen nu ook hier met vertegenwoordigers van Lemkes, en daar ben ik blij mee. Maar we willen ook met Nederlandse kwekers meer rechtstreeks in gesprek gaan, hier op ons hoofdkantoor, of op hun kwekerij. Dat is goed in het opbouwen van een langdurige relatie en voor beter onderling begrip.”

Kwekers moeten voldoen aan uw kwaliteitseisen.

Wat verwacht u nog meer?

„Dat kwekers meer informatie online beschikbaar maken: alle feiten over hun producten, waar ze vandaan komen, hoe ze eruitzien in de seizoenen, hoe je ze in de tuin moet onderhouden. Kwekers hoeven het niet beschikbaar te maken, maar ik adviseer ze om het wel te doen. Want ik ben een inkoper, en B&Q is een retailer. Een goede retailer heeft productgegevens nodig van zijn leveranciers.

Met zulke informatie zijn simpele vragen van klanten te beantwoorden. Daar gaat het om.” <

FEITEN

Meer dan 300 bouwmarkten B&Q heeft meer dan 300 bouwmarkten in het Verenigd Koninkrijk en in Ierland, aldus de persvoorlichting van de Britse keten. B&Q bevindt zich momenteel in een reorganisatie.

Een onderdeel hiervan is sluiting van een aantal bouwmarkten. In het voorjaar kondigde eigenaar Kingfisher aan dat 15% binnen twee jaar moest dichtgaan. Het zou gaan om 60 van de 360 bouwmarkten.

Kingfisher vindt de sluiting nodig omdat de winst van B&Q vorig jaar met 15% was gedaald, naar circa €885 miljoen. De eigenaar denkt dat minder bouwmarkten ook in staat zijn om consumenten lokaal goed te blijven bedienen. Sommige bouwmarkten die overblijven, kunnen dan ook kleiner worden in verkoopoppervlakte.

De totale omzet van de bouwmarktketen bedroeg vorig jaar een slordige €16 miljard.

Hoe groot de omzet was van tuinplanten, wil B&Q niet kwijt.

42

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Britse retail B&Q.indd 42

16-07-15 16:23

Markt & Afzet

Foto’s: Blomsterlandet, Horticept/Floréac

hoe loopt het?

’Zweden kopen tuinplanten kant-en-klaar’ In Zweden loopt de tuincentrumverkoop in de zomer constant door. Ook deze zomer mag Jan Janssen niet klagen. De inkoper van tuincentrumketen Blomsterlandet merkt wel dat de visuele handel in Zweden belangrijker begint te worden. Bloeiende tuinplanten mogen daarom niet in knop binnenkomen. De Zweden willen kant-en-klare tuinplanten, aldus Janssen. „Net als de verkoop loopt ook de levering deze zomer door. Omdat de visuele handel hier belangrijker begint te worden, moeten producten op de juiste tijd bij ons binnenkomen.

Niet te vroeg, omdat ze anders bijna niet verkopen.

Vorig jaar kwamen bijvoorbeeld hortensia’s nog in knop binnen.

Door transport, overslag en daardoor stress bij de planten duurde het twee weken voordat de bloemen opengingen. Het was beter geweest als die

hortensia’s twee weken later waren geleverd. De Zweedse consument vraagt tegenwoordig namelijk om bloeiende tuinplanten die kant- enklaar op het terras of in de tuin gezet kunnen worden.

In het voorjaar hebben we weer goed gedraaid, net als vorig jaar, maar de natuur was wel vier weken later begonnen. Producten waren dus vier weken later klaar, want wij willen kwaliteit behouden. Promotie maken voor bijvoorbeeld rozen in week 18: dat proberen we te vermijden, omdat het een groot risico is.

Rozen en vaste planten bloeien nu, dus die verkopen nu goed. Evenals bijvoorbeeld siergrassen en ook kleinfruit. De verkoop van traditioneel Zweedse heesters als Spiraea en Potentilla loopt iets terug, maar zulke heesters worden nog steeds behoor-

lijk veel geplant. Omdat ze tegen onze lange strenge winters kunnen.

De verkoop hangt wel vast aan het weer. Dat was laatst wel wisselvallig.

Eerst 25-30°C, daarna harde wind en 12°C. Vervolgens was het weer prachtig. Bij slecht weer komen er niet veel Zweden naar tuincentra toe.” <

’We plussen op vrijwel alle afzetlanden’ De afgelopen week liep de handel goed door, ondanks het begin van de vakanties, constateert Ronald Brand, commercieel directeur van Horticept/Floréac. Na de hitteperiode in heel Europa is het nu prima handelsweer, dus niets staat het aanhoudende enthousiasme in de handel in de weg, aldus Brand.

„Op vrijwel al onze afzetlanden plussen we in deze periode. De afzet in Engeland groeit al sinds afgelopen najaar stevig en stabiel. Naast de invloed van een gunstige koers, trekt de markt zelf daar aan. De afzet in Frankrijk begon dit jaar nog kwakkelend, maar doet het vanaf de maand mei ook heel goed.

Het voorjaar mag dan raar en langzaam begonnen zijn, de zomerperiode heeft veel goed gemaakt. Het ziet er naar uit dat de zomer sowieso aan belang wint voor de afzet van tuinplanten. We constateren een stijgende lijn in de verkopen de afgelopen jaren.

Als ik door het raam van mijn kantoor kijk naar de handel die nu in

de hal staat, is het één en al bloeiend goed, in de wat grotere potmaten.

Hydrangea blijft sterk meedoen, ondanks de hoeveelheden die er uit staan, en Lavandula is nog altijd een koploper. Er gaat steeds meer weg met toegevoegde waarde. Kant-enklare pot-plantcombinaties doen het goed in de trend van instant gardening en ze brengen een hele andere sfeer in de winkel.

Bomen en heesters verliezen jammer genoeg ook dit jaar weer terrein.

Het traditionele boomkwekerijsortiment staat zwaar onder druk.

Klanten komen er niet meer speciaal voor, ze hebben duidelijk impulsen nodig.

Vorige week hebben we voor het eerst een leveranciersborrel gehouden. We hadden zo’n 150 kwekers uitgenodigd om samen terug te kijken op het voorjaar, en om voor ons belangrijke ontwikkelingen te bespreken. Zoals de verdergaande digitalisering, waar wij sterk op in zetten, samen met de kwekers.

In de wandelgangen was duidelijk een positieve sfeer te proeven onder

de leveranciers. Ze zijn zeker niet ontevreden over het eerste half jaar, de meesten hadden het minder verwacht. We kijken met zijn allen terug op een verrassende groeiperiode, na een paar zware jaren.

Gelukkig maar. Ik ga dan straks ook met een tevreden gevoel op vakantie.” <

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Markt_Hoe-loopt-het bkw15-15.indd 43

43

16-07-15 16:23

Foto: Arno Engels, Genker Plantencentrum

p ro d u c ta n a lys e

Verkoop Acer palmatum nog altijd onder druk Vorig jaar spraken kwekers van een slecht jaar voor Acer palmatum. Er zijn geluiden dat de verkoop dit voorjaar iets beter ging, maar de markt lijkt nog niet in evenwicht. Daarvoor komen er volgens kwekers nog steeds te grote aantallen op de markt.

maar de productie werd overgenomen door Van Lint en Van Son en Koot die gezamenlijk de Acer op de markt brachten.

Dat de aantallen dit voorjaar toch op de markt kwamen, lijkt niet voor extra marktverstoring te hebben gezorgd. Daarvoor lijkt door de bedrijven voldoende alternatieve afzet te zijn gevonden.

Bij kweker Arend Oudijk zegt Norbert Oudijk dat hij het juist niet moet hebben van de grote retailers maar vooral van de dag- en weekhandel.

Deze is volgens hem dit jaar iets beter dan vorig jaar, maar van een keerpunt naar een structureel betere prijsvorming is nog geen sprake. „We hebben dit jaar meer stuks verkocht, maar we hadden er ook iets meer omdat we vorig jaar aantallen hebben overgehouden.”

De markt voor Acer palmatum staat al een paar jaar onder druk. Het faillissement van Baas Plantenservice zorgde in ieder geval tot vorig jaar nog voor extra aantallen op de markt en daardoor voor extra prijsdruk. Ook dit jaar spreken kwekers van prijsdruk, maar voorzichtig zijn er ook wat positieve geluiden op te tekenen.

Daarnaast was er dit voorjaar extra onzekerheid op de markt door het wegvallen van Bos & Hoogenboom.

Het bedrijf ging vorig jaar failliet

Bij Groen-Direkt werden dit jaar zo’n 10% meer Acer verkocht tegen een middenprijs die 5% hoger lag.

Volgens Gert Koert is de hogere middenprijs deels te verklaren door een toegename van de gemiddelde potmaat die gemiddeld iets meer opbrengt. <

handelsstemming

FloraHolland: tuinplanten in juni in de plus Tuinplanten Omzet 2015 (*1.000) % Omzet mutatie

t.o.v. 2014

Aantal stuks verkocht % Aantal stuks verkocht Gem. prijs 2015 2015 (*1.000) mutatie t.o.v. 2014

Gem. prijs 2014

Hydrangea 3.016 23,1% 886 -2,3% 3,40 Lavandula 2.952 17,3% 2.227 12,6% 1,33 Overig perkplanten 1.836 21,8% 2.259 1,7% 0,81 Rosa 1.586 3,2% 405 -11,4% 3,92 Groenteplanten 1.400 30,4% 474 29,6% 2,95 Osteospermum 1.340 23,6% 1.920 -0,6% 0,70 Platycodon 1.275 11,4% 1.672 10,8% 0,76 Dianthus 1.228 74,7% 1.651 62,0% 0,74 Overig bomen/heesters/klp 1.196 -8,4% 294 -30,8% 4,07 Petunia 1.050 24,9% 1.624 13,2% 0,65 Pelargonium 1.034 37,6% 1.605 -22,4% 0,64 Overig vaste planten 970 -4,4% 837 -2,8% 1,16 Mandevilla 960 -4,0% 345 -14,2% 2,78 Buxus 902 5,8% 374 -4,4% 2,41 Campanula 718 13,3% 577 -21,4% 1,24

Totaal 37.147 20,9% 32.886 6,7% 1,13

In juni werden bij FloraHolland 6,7% meer tuinplanten verkocht dan in dezelfde maand vorig jaar. De veiling noemt als reden hiervoor het hogere aantal zon- en tuinuren dan vorig jaar. De gemiddelde prijs steeg met 13% naar €1,13. De tuinplantenomzet

44

kwam daardoor 21% hoger uit dan in juni vorig jaar. De gestegen omzet is deels te verklaren door het feit dat juni dit jaar twee veildagen meer kende dan juni vorig jaar.

De aanvoer van Hydrangea, de grootste omzetmaker van de veiling,

2,70 1,27 0,68 3,36 2,94 0,56 0,76 0,69 3,07 0,59 0,36 1,18 2,49 2,18 0,86 1,00

daalde met 2,3% maar de middenprijs kwam 26% hoger uit dan vorig jaar.

Lavandula noteerde een 4% hogere prijs bij 12,6% meer verkochte stuks.

Rosa bleef in aanvoer achter op dezelfde maand vorig jaar. <

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Markt_Handelsstemming_Foto.indd 44

20-07-15 14:44

Markt & Afzet p ro d u c ta n a lys e

Ziekten houden Aesculus-markt nog beperkt De afzet van paardenkastanjes is de afgelopen jaren fors afgenomen als gevolg van kastanjebloedingsziekte, kastanjemineermot en bladvlekkenziekte. Er is nog wel vraag en die concentreert zich rond minieme aantallen en minder gevoelige Aesculus. Een comeback bij afnemers zit er nog wel in, maar onduidelijk is wanneer.

Zoals vroeger zal het nooit meer worden met Aesculus, is de verwachting van kwekers en verkopers. Toen werden paardenkastanjes nog massaal aangeplant in Nederland en Duitsland, lanen vol met hoofdzakelijk A. carnea ’Briotii’ en A. hippocastanum ’Baumannii’. Totdat de bloedingsziekte en de mineermot opdoken, en samen met de al langer bekende bladvlekken het aantastingsrisico wel erg verhoogden.

Om het risico op aantasting te vermijden, wordt Aesculus vrijwel niet meer grootschalig aangeplant.

Door de ziekten heerst bij ontwerpers ook angst om iedere Aesculus te gebruiken, terwijl sommige paardenkastanjes (zoals A. flava, A. glabra en A. indica) minder gevoelig zijn voor mineermot danwel bloedingsziekte dan ’Briotti’ en ’Baumannii’. Aantastingen treden bovendien vooral bij oudere bomen op. Zelden in jonge bomen op de kwekerij.

Bij Aesculus draait het voorlopig om kleinschalige aanplant: één of enkele bomen die specifiek gevraagd worden in een breder beplantingsproject.

Ook is er vraag vanwege inboet.

Net zoals bij iep is een comeback van paardenkastanjes wel mogelijk, zeggen insiders, maar dan moet het

sortiment wel worden aangepast.

Er is meer Aesculus nodig met meer weerstand tegen bloedingsziekte, mineermot én bladvlekkenziekte.

Dit drietal maakt een terugkeer van Aesculus wel lastiger dan van Ulmus, omdat bij iepen hoofdzakelijk één ziekte is te vrezen. <

langs de kassa

Bart Hiemeleers:

’Mensen krijgen hier echt een parkgevoel’ Naam bedrijf:

Genker Plantencentrum Locatie:

Genk (B) Medewerkers:

23 vaste plus 50 in seizoen

U adverteert met ’Grootste plantenkeuze van de Benelux’? „Klopt. Er staan hier 4.400 soorten tuinplanten op voorraad. Daaronder zo’n 1.000 soorten vaste planten en 300 soorten rozen. We zijn niet de grootste qua oppervlakte of omzet, maar wat betreft sortiment is er geen discussie mogelijk.”

En voor het tweede jaar op rij het ‘Beste plantencentrum van België’. Waarom? „Vanwege het sortiment, de goede kwaliteit en de juiste prijsvoering.

Ook de beleving wordt gewaardeerd; mensen krijgen hier een parkgevoel.

Het plantencentrum ligt tussen hagen en oude eiken. Laatst hoorden we: ’Het lijkt hier wel de Efteling’.”

Hoe loopt de verkoop? „Juli is door de hitte geen topmaand.

Maar we plussen iets ten opzichte van vorig jaar, terwijl dat ons beste jaar ooit was. Waar veel collega’s het sortiment planten inkrimpen, ligt daar juist onze focus. En dat loont zich. Alles wat eetbaar is, is hot.

Daarnaast doen ook de hortensia’s en siergrassen het erg goed.”

Verkoopt u ook aan Nederlanders? „Ja, 9% van de klanten komt uit Nederland. 75% komt uit BelgischLimburg en de rest komt uit de omliggende provincies. Nederlanders komen hier voor het uitgebreide sortiment en de lagere prijzen.”

Koopt u ook in Nederland in? „Ongeveer 75%. Nederlandse kwekers leveren een goede kwaliteit met mooie foto’s. Ook kunnen we goed met ze samenwerken. We kopen alles rechtstreeks bij de kweker; daardoor kunnen we scherpe prijzen bieden.” < De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Markt_Handelsstemming_Foto.indd 45

45

20-07-15 11:57

Soortechtheid oculatiehout laanbomen De cultuurgroep laanbomen roept haar leden op om bij het selecteren van oculatiehout vooral te letten op soortechtheid. Elk jaar worden hier, veelal onbedoeld, fouten mee gemaakt

met alle gevolgen van dien. Bij twijfel is het goed een sortimentsdeskundige of de keurmeester van Naktuinbouw in te schakelen om een goede keuze te maken.

Filmpje opleiding & werken in boomkwekerij De afgelopen weken zijn er opnames gemaakt voor een filmpje van een aantal minuten over ’opleiding en werken’ in de boomkwekerij. De film is een activiteit vanuit de Werkgevers en Onderwijscommissie Boomkwekerij en wordt betaald door Colland. Het doel is met het filmpje en bijbehorende activiteiten jongeren en andere geïnteresseerden uit te nodigen om een oplei-

ding voor boomkwekerijmedewerker te volgen. Het gaat om allerlei functies, van teeltmedewerker tot kantoormedewerker of verkoper.

Er zijn opnames gemaakt in Boskoop, Zundert en Opheusden. De bedoeling is dat de film tijdens Plantarium gepresenteerd wordt. De projectleiding is in handen van LTO-Noord projecten.

ENA vergadering in Zweden LTO maakt met zo’n zeventien andere Europese landen deel uit van de European Nurserystock Association (ENA).

Samen bespreken zij overkoepelende thema’s. Een aantal onderwerpen delen we graag met u. Zo is gesproken over de coderingen voor export, die worden gebruikt door de softwarehuizen om te komen tot een betere registratie van plantenstromen. Omdat alle export nu vaak op één btw-code wordt geboekt, is er geen inzicht in de handelsstromen van planten en bomen.

Aan softwarehuizen wordt gevraagd de vier beschikbare codes nog met één of twee uit te breiden voor individueel gebruik, waardoor diverse plantenstromen zichtbaar worden.

Verder is lange tijd stilgestaan bij de lijst van invasieve soorten. Daarbij is vastgesteld dat een lijst voor heel Europa niet mogelijk is en dat per land verschil moet worden aangebracht.

Dit omdat bijvoorbeeld Rhododendron ponticum in Bulgarije een beschermde soort is en in Ierland een ware plaag.

Nederland heeft tot nog toe geen accurate lijst ingeleverd.

ENA zet zich ook in voor promotie.

Afgesproken is dat het initiatief tot retailpromotie op de ENA-website komt te staan. Daarnaast is door de vergadering gevraagd om bij de EU een collectieve aanvraag te doen voor een bijdrage aan de internationale ’Green City’ promotie.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 2173263, e-mail: helma.hoff@zlto.nl., www.lto.nl.

46

Vreemde naam Voor de meesten van u zal deze naam pas recent bekend zijn: Xylella fastidiosa. En dan zult u zich misschien afvragen what’s in a name? Klinkt misschien helemaal niet spannend een dergelijke naam. Maar wat als ik nu eens een naam zou moeten verzinnen voor hetgeen deze bacterie kan veroorzaken? Plantenvernietiger? Dan heb ik het alleen maar over de gevolgen voor de waardplanten van deze bacterie. Als ik nu een naam moet bedenken voor de gevolgen die het aantreffen van deze bacterie met zich mee kan brengen, dan kan ik eigenlijk geen naam vinden die de lading dekt.

Even de zaken op een rijtje: als er planten gevonden worden met Xylella dan gaan de alarmbellen rinkelen.

Waardplanten (200 soorten) moeten vernietigd worden binnen 100 m en er wordt een zone ingesteld met een straal van 10 km van waaruit 5 jaar lang geen waardplanten mogen worden geleverd. Andere landen zullen het zekere voor het onzekere nemen en materiaal elders inkopen.

Al een idee wat de naam hiervoor zou moeten zijn?

Het gaat mij niet om de naam maar om de bewustwording, bij alles en iedereen die hier ook maar iets mee van doen heeft. Let op met waar uw materiaal vandaan komt, en controleer de afkomst. Ga als u er niet zeker van bent, vooraf het ingekochte materiaal bekijken. Want hier geldt: voorkomen is vele malen beter dan genezen.

Er wordt de laatste tijd mede door Xylella veel aandacht gegeven aan Pest Free Area’s. Gebieden die misschien wel in navolging van de ZP B2 gebieden schoon gehouden worden van een aantal ziekten en plagen. Dit soort activiteiten kunnen we alleen maar gezamenlijk en solidair met elkaar oppakken. We kunnen nu wel denken ’och ik heb geen handel in dat soort producten dus het raakt mij niet’. Helaas fout, want als de handel stil valt hoef ik u niet uit te leggen wat dat betekent voor onze bedrijven.

Wat voor een naam moeten we daar dan voor bedenken?

Jan Veltmans

Bestuurslid LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten

De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

LTO linkerpag-BKW15-15.indd 46

20-07-15 11:57

Service

Foto: Koos van der Spek

bedrijfsnieuws

vaktaal

Kunststof transportband van Trexx Trexx uit Borne heeft een nieuw transportbandensysteem ontwikkeld. Gemaakt van kunststof en door kwekers zelf modulair op te bouwen. Het Trexx-systeem bestaat uit twee basismodules: rechte banden en gebogen banden.

Daarmee kan elk gewenst bandensysteem op een bedrijf worden gebouwd, aldus de fabrikant.

Op zijn website legt Trexx uit dat het systeem volgens een makkelijk stappenplan is op te bouwen. Het gebruikte kunststof is polyethyleen. De banden zijn 365 mm breed en 142 mm hoog. Maximale bandsnelheid is 30 m/minuut.

Trexx is ook te leasen voor bijvoorbeeld een dag. Meer informatie bij de fabrikant.

Bert Noordhof

Groen Kennisnet-app De app van Groen Kennisnet is vernieuwd. Volgens het portaal op internet is het programma nu gebruiksvriendelijker geworden. Als voorbeeld noemt Groen Kennisnet dat nu kan worden gebladerd door nieuwsberichten, in plaats van telkens na een bericht terug te moeten naar de homepage.

Groen Kennisnet ontsluit kennis over de land- en tuinbouw, waaronder lesmateriaal voor het onderwijs.

De app is verkrijgbaar voor IOS en Android.

agenda Binnenland 24 juli t/m 2 augustus Tuineve-

nement Bloem & Tuin, Nuenen bloem-en-tuin.nl 30 juli Themadag kleurenborders, Nunspeet. kijktuinen.nl 24 t/m 27 augustus Bestel- en verkoopbeurs Cash&Carry days, Hengelo twentheplant.nl 24 t/m 27 augustus Bestelen verkoopbeurs Najaarsbeurs Menkehorst, Hengelo menkehorst.nl 26 t/m 28 augustus Verkoopbeurs GROEN-direkt, Boskoop groen-direkt.nl 26 t/m 28 augustus Najaarsbeurs Floralis, Boskoop. floralisboskoop.nl 26 t/m 29 augustus Vakbeurs Plantarium, Hazerswoude. plantarium.nl

Buitenland 20 t/m 23 augustus Tuinbouw-

vakbeurs Flora Olomouc, Olomouc, Tsjechië flora-ol.cz 21 t/m 23 augustus Tuinbouwvakbeurs Flora Tech IPM, Bangalore, India ipm-india.com/horticulturalfair 26 augustus Najaarsbeurs Florall, Gent, België florall.be 27 t/m 29 augustus Boomkwekerijbeurs en symposia Farwestshow, Oregon, Verenigde Staten farwestshow.com 27 t/m 29 augustus Tuinbouwvakbeurs Flowers IPM, Moskou, Rusland ipm-moscow.com

30 augustus t/m 1 september

Vakbeurs Spoga+Gafa, Keulen, Duitsland spogagafa.com

Bijdragen Meer informatie op: DeBoomkwekerij.nl/Tips

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boom­kwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Leeftijd: 58 Opleiding: lbo Sappemeer Bedrijf: Boomkwekerij Noordhof Plaats: Zuidbroek Sortiment: vruchtboomonderstammen,

Druk met beregenen? „Ja, ik was de onderstammen aan het ondersnijden, en dan moet je beregenen. Voor het ondersnijden zoek ik wel de juiste omstandigheden uit, nu is het lekker bewolkt en dan is de verdamping wat laag.

Normaal doe ik voor 1 juli ondersnijden, maar dit jaar is het vanwege het weer wat later.”

Hoe beregent u? „Ik rol brandweerslangen uit, met om de 10 m een kleine sproeikop.

Met een hogedrukpomp wordt er 35-40 kuub water per uur gegeven.

Als je een haspel zou zetten op rijen van 300 m, duurt het 10 uur voordat ie de laatste planten heeft geraakt.

Als die zijn ondersneden, hebben ze al zo’n optater gehad. Dat kun je niet hebben.” ’St Julien’ is uw specialiteit? „Ja, van die pruimenonderstam heb ik totaal 200.000 planten op de kwekerij staan. Deels op contract, en deels verhandel ikzelf door heel Europa. De planten zijn virusvrij en komen uit winterstek.”

Hoezo bos- en haagplantsoen? „Die planten heb ik erbij, zodat ik vroeg in het seizoen kan beginnen met rooien. Anders heb ik niets te doen totdat de vruchtboomonder-

vooral ’St Julien’, daarnaast bos- en haagplantsoen Oppervlakte: 2 ha

stammen gerooid kunnen worden.

En dan kan ik ook nog vroeg in het seizoen geld verdienen.”

Hoe verdient u aan die planten? „Ik heb een redelijk vaste afzet.

Mijn afnemers zoeken niets anders dan kwaliteit. Dat houdt mij sterk als kleine kweker; ik heb geen onwijze aantallen en daardoor kan ik ook ’nee’ zeggen. Wat ik tekort kom, kan ik makkelijk bijkopen. Dat heb ik afgelopen seizoen gedaan met beuken, Carpinus en liguster.”

U maakt uw eigen prijs? „Ja, daar gaat het om. Kwaliteit moet je wel betalen. Ik word er niet rijk van, maar ik verdien wel een goede boterham en kan naast de kwekerij nog leuke dingen doen. Ik werk om te leven. Ik vind het wel jammer dat ik geen bedrijfsopvolger heb. Mijn zoon woont midden in Amsterdam en zit in de ICT.” Bent u nog jager? „Nog altijd. Jagen is mijn grote passie. Ik zit in de lokale wildbeheereenheid en doe ook pr voor de jacht. We mogen wild niet uit het oog verliezen en moeten de natuur in stand houden. Het stikt hier bijvoorbeeld van de vossen. Die zijn moordlustig en halen hele kippenhokken leeg. Dan is jacht nodig.” < De Boomkwekerij 15 (24 juli 2015)

Service rechterpag-bkw15-15.indd 47

47

20-07-15 12:12

611628_.indd 48

20-7-2015 11:29:28