Bkw7 15

3 april 2015

7

Alles over het T-rijbewijs 12 Limburgse tuinbouw slaat handen ineen 14 Groene middelen zijn de toekomst 18 Bemesting in pot is maatwerk 26 Handelskwekerij Verlimex speelt kort op de bal 36

Omslag_BKW15-7.indd 1

30-03-15 13:50

GEBRUIKTE TUINBOUWMACHINES & MATERIALEN

WWW.HORTITRADE.COM

Per direct leverbaar: Taxus baccata superkwaliteit in de volgende maten • 140-160 € 5,25 / st.

• 120-140 € 4,50 / st.

• 100-120 € 3,75 / st.

• 80-100 € 3,25 / st.

• 60-80 € 2,50 / st.

Prijzen gebaseerd op aantallen vanaf 50 st. en excl. BTW met kluit.

Plantenkwekerij Bas Vissers 06-23762275 Louis de Bourbonstraat 6 5268 DB Helvoirt

586578_.indd 2

30-3-2015 13:01:58

Inhoud

Omslag: Arno Engels

10 Jaap van der Born over reorganisatie

Nieuws 4

Commentaar: Als groen het moet doen

5

Stelling: Export naar China is alleen op korte termijn lucratief

6

Week van de Vaste Plant verdient verdere uitwerking

Bedrijf

10 Jaap van der Born: ’We moesten wel om te kunnen doorgaan’ 12 Wat u moet weten over T-rijbewijs 14 LLTB-voorzitter Léon Faassen over Versnellingsagenda Limburgse Tuinbouw

17 Tijdwinst door vooraf ingevulde teeltaangifte

22 Succes Helleborus

18 Groene middelen zijn de toekomst 21 Wat verandert er voor de loonuitbetalingen met de Wet Aanpak Schijnconstructies?

Teelt & Gewas

22 Succes Helleborus valt op na zachte winters 24 Verjongen voor nieuwe stek 26 Bemesting in meerjarige teelten is maatwerk 29 Tegen taxuskever juiste aaltje bij juiste temperatuur inzetten 30 Teeltadvies

42 FloraHolland Seasonal Trade Fair

36 Handelskwekerij Verlimex speelt kort op de bal

Markt & Afzet

39 Advies aan Stichting Beurshal: ’Zet prijzen in VARB’ 40 Kweker zoekt consument 42 Rustige FloraHolland Seasonal Trade Fair 44 Marktnieuws

Service

46 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 47 Vaktaal en Agenda

Op www.DeBoomkwekerij.nl vindt u actueel nieuws, marktnieuws, fotoreportages, video’s, blogs en het magazine in digitale vorm. Problemen met inloggen? Kijk dan op www.DeBoomkwekerij.nl/inloghulp.

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.

Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 28ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Inhoudspagina-BKW15-7.indd 3

3

30-03-15 14:52

Foto: Botany

NIEUWSINTERVIEW

Peter Korsten, Botany:

’Aan gesubsidieerd onderzoek verdien je niet’ Onderzoek en ontwikkeling met subsidies duurt te lang en levert uiteindelijk geen verdienmodel op. Dat stelt Peter Korsten, mededirecteur van Botany, een bedrijf dat louter met privaat geld nieuwe producten onderzoekt en ontwikkelt. „Met privaat geld krijg je wel wat je wilt hebben.”

Peter Korsten mededirecteur Botany

Botany is gevestigd op de voormalige proeftuin in Horst-Meterik, en ook in Venlo en Dongen, en Peter Korsten was op die proeftuin gewasonderzoeker. Voorheen was hij dus in dienst van Wageningen. Dat onderzoek werd eerst via de structuur van het Productschap Tuinbouw aangevraagd, gefinancierd en uitgevoerd. Nu het PT weg is, kan het bedrijfsleven nog cofinanciering krijgen vanuit het Topsectorenbeleid van de overheid.

Als mededirecteur van Botany heeft Korsten echter kritiek op de bestaande structuur. „Het is nog steeds de oude structuur. Het Topsectorenbeleid is oude wijn in nieuwe zakken, want de politieke lijn is: als je wat wilt onderzoeken en ontwikkelen met cofinanciering, moet je bij Wageningen UR of TNO zijn.”

De cofinanciering is ook EU-geregeld, aldus Korsten. „Alleen een

COMMENTAAR

publieke kennisinstelling met een hoog wetenschappelijk gehalte, maar zonder winstoogmerk, komt in aanmerking voor de cofinanciering.”

Korsten vindt het niet erg dat Botany uitgesloten is van subsidiemogelijkheden via het Topsectorenbeleid. „Voor subsidies moet je naar de bestaande oude structuur toe. Dat duurt te lang, is te duur en je krijgt niet uit het onderzoek wat je wilt hebben. Je bent alleen al €15.000 kwijt aan de aanvraag van een subsidie, en dat traject duurt minimaal een jaar.”

Daarna moet het onderzoek nog beginnen, en voordat het is afgerond, ben je al gauw een paar jaar verder.

Zolang kun je als ondernemer niet wachten, zegt Korsten. „Je wilt vandaag beslissen, morgen beginnen en overmorgen verdienen.”

Bedrijven willen dat onderzoek naar de praktijk wordt vertaald, zodat ze

PEILING

Als groen het moet doen Een Green Deal groene gewasbeschermingsmiddelen moet er de komende twee jaar voor gaan zorgen dat er een versnelling komt in de toelating van zogenaamde groene middelen. Deze gewasbeschermingsmiddelen van natuurlijke oorsprong met een laag risico voor mens, dier, milieu en natuurlijke vijanden moeten een alternatief bieden voor de chemische bestrijdingsmiddelen waar steeds meer weerstand tegen komt in

Tuinplanten moeten worden verkocht met uniforme iconen op het etiket.

de maatschappij.

De kans dat we in de toekomst naar een middelenpakket gaan met uitsluitend groene middelen, lijkt momenteel toch nog niet zo groot. Vooralsnog is het aantal groene midKetura Haveman Vakredacteur

delen beperkt, waardoor lang niet voor alle ziekten en plagen een groen alternatief beschikbaar is. Zelfs de Green Deal die voor een versnelling in de toelatingen zal gaan zorgen en het feit dat er tientallen middelen in de pijplijn zitten voor een toelating,

Eens 64%

Oneens 36%

zal binnen tien tot twintig jaar geen compleet pakket aan groene middelen opleveren.

Bepaalde ziekten en plagen zoals taxuskever en Cylindrocladium blijven lastig te bestrijden zonder chemische middelen.

Een groter obstakel in de overstap naar uitsluitend groen is echter de werking van de groene middelen zelf. Veel van deze middelen werken vooral preventief en bij de curatieve middelen blijkt de werking vaak minder effectief dan de chemische alternatieven. Tijdig signaleren en juist inzetten van middelen worden daarom nog belangrijker.

Dat vraagt om alert handelen van kwekers, maar dat zal niet helemaal afdoende zijn.

n op de

Daarom blijft een chemische handrem nodig.

De nieuwe peiling luidt:

Groene middelen zijn geen afdoende vervanger voor chemie.

Als uitsluitend groene middelen het moeten doen, zullen kwekers het vooralsnog niet redden. Maar met een sterke vergroening van het middelenpakket zullen kwekers wel

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

steeds meer in staat zijn om een groene plant te kweken.

4

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Nieuws opinie BKW15-7.indd 4

30-03-15 14:52

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

Besmet

eraan kunnen verdienen. Volgens Korsten is het Wageningen nooit gelukt om zo’n vertaalslag te maken. „Het rapport van Wageningen ligt op het schap en bedrijven maken zelf de vertaalslag. Wageningen is niet in staat om een betaalsysteem te ontwikkelen, het instituut is er ook niet op ingericht. Het kan niet duizend kwekers op bedrijfsniveau bedienen.”

Het bedrijfsleven moet volgens Korsten niet leunen op gesubsidieerd onderzoek, maar op privaat gefinancierd onderzoek. „Als een kweker een nieuw teeltsysteem wil onderzoeken en ontwikkelen, dan vragen we: hoeveel wil je investeren om dat product te krijgen? Daarna zet je er bijvoorbeeld een technisch bedrijf bij, je maakt een consortium en een verdienmodel, en: je begint en je krijgt wat je wilt hebben.” <

Let op! Hier volgt een waarschuwing. Bent u als familielid betrokken bij een ondernemer uit de tuinbouwsector? Heeft u als omwonende contact met de eigenaar van een tuindersbedrijf? Bezoekt u op professionele of andere gronden wel eens een kwekerij? Dan vragen wij uw aandacht voor het volgende.

Deze beroepsgroep heeft namelijk iets onder de leden. Wees gerust. Het lijkt vooralsnog niet te gaan om een overdraagbare aandoening. Opvallend is wel dat bijna alle mensen die werkzaam zijn in deze sector er in meer of mindere mate mee besmet zijn. Denkt u dus twee keer na voordat u ingaat op de vraag van de ondernemer ’of u even kunt helpen’.

Herkent u de volgende symptonen bij de desbetreffende personen, belt u dan met de plaatselijk huisarts of wendt u tot de GGD. Tijdens het inpakken van planten vertonen de slachtoffers tekenen van grote angst. Dit uit zich door het vaak kijken naar de lege plekken die in de kas ontstaan. De paniek is in hun ogen af te lezen. Ziet u tijdens grote orders die de kwekerij verlaten, vrachtwagens van potgrondleveranciers of bedrijven die grote hoeveelheden nieuwe potten komen brengen, wees dan waakzaam. Ook een potmachine of trayvuller die al draait terwijl de laatste karren van de order nog klaargezet moeten worden, is een slecht teken. Opmerkelijk verschijnsel is verder dat de slachtoffers opvallend vaak de woorden, productie, veel, draaien en ’niet lullen maar stampen’, gebruiken.

Onlangs is vast komen te staan dat onder tuinders de psychiatrische afwijking stek-de-la-tourette heerst. Hun leven wordt getekend door het onbeheersbaar dwangmatig bezig zijn met het produceren van stekken. Er zijn in het werkveld inmiddels ook een aantal andere varianten gevonden, zoals oppotde-la-tourette en inplant-de-la-tourette.

De betreffende personen zijn meestal goed benaderbaar en niet gevaarlijk. Behalve voor zichzelf. Komt u in aanraking met een ’besmette’ tuinder, ren dan niet weg, maar probeer de persoon in kwestie te kalmeren. Vaak zijn woorden als, ’niet het vele is goed, maar het goede is veel’, een prima middel daarvoor. Of bel verslavingszorg.

STELLING

Export naar China is alleen op korte termijn lucratief Alex Schoemaker,

Marc Lodders, Lodders

Bert Griffioen, Griffioen

Alex Schoemaker

Boomkwekerijen,

Wassenaar BV, Wassenaar:

Boomkwekerij, Boskoop:

Wernhout:

„Hoewel ik zelf geen erva-

„Wij willen graag onze plan-

„Ik geloof niet dat de export

ring heb met de export naar

ten verkopen, dus als een

naar China alleen voor de

China, kan ik mij een ver-

Chinese klant zich meldt

korte termijn lucratief is. We

gelijk met bijvoorbeeld de

(met fotocamera uiteraard)

hebben dit ook in (Oost-)Europa meegemaakt.

auto-industrie voorstellen: enerzijds is voor

dan staan wij die graag te woord. Met een

Ook daar dachten we dat als ze het kunstje

de rijken het bezit van een Europese auto een

bedrijfsbezoek als gevolg en een bescheiden

eenmaal kunnen dat we dan onszelf buiten-

statussymbool, anderzijds wordt aan de lopen-

order als resultaat. De laatste jaren melden

spel zouden zetten. Niets bleek minder waar.

de band gekopieerd in mindere kwaliteiten.

zich meer en meer Aziatische klanten en

De export naar deze streek neemt alleen maar

Inmiddels leert men snel hoe het wél moet,

beginnen al die bescheiden orders samen tot

toe, ondanks dat de teelt hier ook groeit. Ik

men huurt overal ter wereld expertise in en

hele interessante te ontwikkelen! Uiteraard is

schat in dat hetzelfde gaat gebeuren in China.

verandert snel van importeur naar exporteur.

eigen vermeerdering een bedreiging maar dat

De productie zal ook daar nog groeien, maar

Er lijkt geen goede reden te zijn om te den-

is hier in Europa niet anders. De beste kwali-

de voorsprong die we hebben op gebied van

ken dat het met boomkwekerijproducten veel

teit, betrouwbaar en marktconform, dan red

veredeling, techniek, kennis en logistiek zal

anders zal gaan, dus ik denk dat het inder-

je het al een heel eind, ook met de chinezen.”

er voor zorgen dat onze producten ook voor

daad, uitzonderingen daargelaten, om een

langere tijd gewenst zijn in China, zonder dat

strovuur zal gaan. Niet leuk, maar dat is nu

de concurrentiepositie wordt aangetast. We

eenmaal het kenmerk van ‘de realiteit’.”

moeten wel zorgen dat we ons goed blijven ontwikkelen om die positie vast te houden, maar dan blijft het goed door het vertrouwen wat er al is opgebouwd.”

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Nieuws opinie BKW15-7.indd 5

5

30-03-15 14:52

Foto’s: Ketura Haveman, De Smallekamp

Week van de Vaste Plant verdient verdere uitw Van 21 tot en met 29 maart was de Week van de Vaste Plant. Tuincentra vinden het een leuk initiatief, maar uiting geven aan de themaweek bleek lastig. Het concept heeft een betere uitwerking nodig.

De laatste week van maart was koud en nat. Vooral in de weekenden bleef het kwik achter en voerde neerslag de boventoon. Voor de themaweek voor vaste planten, die de verkoop een extra impuls moeten geven, geen optimale omstandigheden. „Het is lastig om met dit weer buiten de

Tegengehouden door het koude weer, komen er maar weinig klanten voor vaste planten naar het tuincentrum.

aandacht te vestigen op de Week van de Vaste Plant”, meent Jan Vrij van Tuincentrum Ockenburgh. Het bedrijf heeft wel promotiemateriaal opgevraagd bij Tuinbranche Nederland. „Het promotiemateriaal bestaat uit folders en artikelen over vaste planten. De folders zijn best leuk, maar als promotiemateriaal is het wat karig. Je kan de folders bij de vasteplantentafels neerleggen, maar het is niet echt een blikvanger waarmee je de aandacht op de vaste planten vestigt. Bovendien hebben de meeste tuincentra hun vaste planten buiten staan. De folders verregenen als je ze daar neerlegt.”

Tuincentrum Ockenburgh heeft wel op hun website aandacht geschonken aan de week, door het plaatsen van de artikelen. „Maar eigelijk wil je vooral iets waarmee je in het tuincentrum gelijk zichtbaar maakt dat het deze week om vaste planten gaat.

Banners of vlaggen zouden bijvoorbeeld helpen.”

Meer tuincentra geven aan dat ze het lastig vinden om op de verkoopvloer aandacht te besteden aan de

KORT

6

Tuincentra verkopen minder

Duitse afnemer stelt residu-eisen

Netwerk volgt gebruikswaarde

Bij tuincentra is in 2014 de omzet in groen met 7% gedaald tot bijna €925 miljoen. De relatief warme winter van 2013-2014 wordt als verklaring gezien. Hierdoor waren er minder vervangingsaankopen voor de tuin nodig. De totale verkoop van bloemen, planten en andere producten kwam uit op €3,8 miljard, iets hoger dan in 2013. In het recordjaar 2008 was nog sprake van €4,2 miljard omzet. Volgens Tuinbranche Nederland wordt de groei vooral veroorzaakt door mensen die verhuizen.

Duitse retailer Rewe wil dat geleverde planten maximaal van tien werkzame stoffen residu bevatten. De eis is niet bindend. Dat meldt het tijdschrift Deutsche Baumschule.

Daartussen mogen geen residuen zitten van stoffen op een zwarte lijst. De hoeveelheid residu mag de maximale hoeveelheid die geldt voor groente- en fruitproducten niet overtreffen. Naast Rewe schroeven andere afnemers in Duitsland hun eisen op. Een afnemer wil geen residu van neonicotinoïden terug zien op planten.

Het gebruikswaardeonderzoek laanbomen krijgt mogelijk een vervolg in de vorm van een bomeninventarisatie onder gemeenten. Het idee is om een netwerkverband van partijen in de groene sector te realiseren. Jan van Leeuwen van de LTO-cultuurgroep laanbomen: „We willen ervaringen met soorten en rassen in een stedelijke omgeving beter in kaart brengen. Via een netwerkverband kan dat goedkoop.”

Exporteur opent Plantarium

Milieukeur internationaal

Marco van Zijverden, de Ceo van de Dutch Flower Group, opent woensdag 26 augustus Plantarium 2015. Van Zijverden bestuurt het bedrijf dat te boek staat als de nummer één van de wereld op het gebied van export van bloemen en planten. Hij is dus een uitgelezen persoon om de vakbeurs met als thema ’Focus op verkoop’ te openen.

Stichting Milieukeur lanceert de Engelstalige website milieukeur-international. com. Buitenlandse afnemers vinden er informatie over het keurmerk, de eisen en de aangesloten kwekers. Met de site komt Milieukeur deelnemers tegemoet die graag zien dat het keurmerk zich ook in het buitenland profileert.

Keten eist neonicotinoïden-label De Amerikaanse keten Home Depot (ruim 2.200 winkels) eist dat kwekers een neonicotinoïden-label steken bij planten die met deze middelen zijn bespoten. Consumenten zien dan dat dit gebeurt op de kwekerij, meldt vakblad Digger. Amerikaanse kwekers vrezen dalende verkopen als gevolg van het label. Volgens hen zullen consumenten denken: ’We kopen die plant maar niet, want er is vergif op gespoten’.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW15-7.indd 6

30-03-15 15:04

Nieuws

e uitwerking vaste planten. „We verkopen zo veel vaste planten, maar ik heb geen flauw idee hoe we uiting moeten geven aan de Week van de Vaste Plant”, zegt Tonnie Faase van Intratuin Pijnacker. „Het zou makkelijker zijn als er echt een thema was gekozen. Vaste planten kleuren je tuin jaarrond, is te algemeen. Een thema als ’Geurende vaste planten’ of ’Bijenlokkende vaste planten’ is concreter en makkelijker om handen en voeten te geven.”

Vrij: „Het is belangrijk dat het thema zo concreet mogelijk is en tot de verbeelding spreekt. Vaste planten kleuren je tuin jaarrond doet dat niet. De term vaste plant zegt de meerderheid van de mensen al niks. Het is een term die wij als vakmensen gebruiken, maar consumenten zien een mooie plant of niet. Ze besteden geen aandacht aan het feit of het een heester, vaste plant of eenjarige is.

Ze denken hooguit in de termen ’voor deze zomer’ of ’overblijvend’.”

Kant-en-klaar Tuincentra pleiten ervoor dat Tuinbranche Nederland samen met de vaste plantenkwekers een kant-en-klaar presentatieplan aanleveren. „Het is een drukke periode. Het werkt dan het makkelijkst als je een thema-

tafel kan maken waarbij je een banner hebt van het thema en een plan waarop staat welke producten je precies kan gebruiken voor de thematafel. Met een dergelijk kanten-klaar presentatieplan is de kans ook het grootst dat tuincentra de themaweek zichtbaar maken”, meent Mark Bruil van Tuincentrum De Bosrand in Wassenaar.

Daarnaast moet de Week van de Vaste Plant naar een ander tijdstip. Eind maart is te vroeg. Bruil: „Ik ga geen presentatietafel binnen opofferen aan potten waar amper groen op zit. Onze klanten willen een visueel aantrekkelijk product en aan die eis voldoen vaste planten eind maart niet.” Beter zou het zijn als de week verschuift naar eind april, begin mei.

Dat er een vervolg moet komen, vinden de tuincentra wel. „Het is een leuk initiatief waar we volgend jaar zeker aandacht aan willen schenken, maar dan moet het concept wel verder worden uitgewerkt”, meent Vrij.

Evaluatie en vervolg Tuinbranche Nederland gaat eerdaags bij haar leden peilen wat ze ervan vonden.

Vervolgens gaat Tuinbranche Nederland samen met Perennial Power de week evalue-

ren. „Ik ben in ieder geval al blij dat de meerderheid positief over het initiatief is. Tijdens de evaluatie zullen de genoemde punten van de tuincentra waarschijnlijk naar boven komen. Het zijn stuk voor stuk wel punten waar we wat mee kunnen”, meent Aad Vollebregt, voorzitter van de cultuurgroep Vaste Planten van LTO Nederland.

Perennial Power en Tuinbranche Nederland zullen samen kijken hoe ze het initiatief verder uit kunnen werken. Tuinbranche Nederland gaf voor de themaweek van start ging, al aan dat ze komend jaar meer aandacht willen besteden aan het presentatiemateriaal. Daarvoor was dit jaar echter te weinig tijd. Vollebregt: „Toch wilden we dit jaar graag van start. Hoewel het effect dit jaar misschien tegenvalt, levert het wel waardevolle informatie op hoe we de opzet kunnen verbeteren. Vaak is dat de beste manier om een initiatief te starten.”

Ondertussen voert Vollebregt ook gesprekken met de ISU over het breder opzetten van de Week van de Vaste Plant binnen Europa. „Binnen de ISU is iedereen positief, maar of het we volgend jaar al een internationale week van de vaste plant hebben durf ik nog niet te zeggen.” <

Het laatste nieuws leest u elke dag op www.DeBoomkwekerij.nl

Recordverkoop Britse tuincentra Britse consumenten geven deze week en met Pasen ruim €40 miljoen uit in tuincentra. Het bedrag is berekend door Worldpay, dat betalingstransacties in het Verenigd Koninkrijk verwerkt, zo meldt de Retail Times.

De komende maand verwacht Worldpay een recordomzet op tuincentra van €90 miljoen. Ook Britse hoveniers verwachten tot aan Pasen meer omzet te kunnen draaien.

Opleiding laanbomen voortgezet De opleiding laanbomenteelt op MBO niveau 2 en 3 in Opheusden waarbij leren en werken wordt gecombineerd, gaat ook komend schooljaar 2015-2016 door. Dat heeft AOC Oost toegezegd in een overleg met het bedrijfsleven. Leerlingen kunnen zich nu aanmelden. Verschillende AOC’s gaan nauwer samenwerken om de opleiding in de benen te houden en willen ook een opleiding op niveau 4 voor ondernemers en bedrijfsleiders gaan aanbieden.

Planten voor Floriade Almere Kwekerij De Smallekamp heeft Juglans geschonken aan de Floriade Almere 2022. De walnotenbomen zijn aangeplant in wat een voedselbos moet worden op een eiland. Bedoeling is dat dit eiland tijdens de Floriade in 2022 vol staat met bomen en planten die lekkere en gezonde vruchten geven. Het voedselbos zal laten zien hoe een natuurlijk ecosysteem voedsel kan leveren.

Verdere restricties voor Nemasol

Rijnland controleert de slootkant

De toelating van Nemasol, op basis van de werkzame stof metam-natrium, is gewijzigd. De maximale dosis is verlaagd naar 300 l/ha voor nematodenbestrijding in de vasteplantenteelt en voor nematoden en schimmelbestrijding in boomkwekerijgewassen. De toepassing als grondontsmettingsmiddel tegen knolcyperus is ingetrokken, aldus het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden.

Het Hoogheemraadschap van Rijnland gaat komend teeltseizoen streng toezien op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen langs slootkanten.

Ook vroeg in de ochtend, ’s avond en in de weekenden zullen handhavers van Rijnland surveilleren en controleren of bij het gebruik van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen voldoende afstand wordt gehouden van de slootkant.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW15-7.indd 7

7

30-03-15 15:04

586579_.indd 8

30-3-2015 11:41:18

586580_.indd 9

30-3-2015 11:41:41

Tekst en Foto: Arno Engels

Jaap van der Bom over reorganisatie:

’We moesten wel om te kunnen doorgaan’ Als je omzet niet meer in de pas loopt met je kosten, moet je snijden om te overleven.

Koninklijke Boomkwekerijen Alphons van der Bom moest bijvoorbeeld medewerkers ontslaan als gevolg van een krimpende gemeentemarkt. Jaap van der Bom (49) is door de zure appel heen. „Het was rot, maar nu het is gedaan, kijk ik weer vooruit.”

10

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Van der Bom.indd 10

26-03-15 15:25

Ondernemen

n’ Jaap van der Bom weet nog wat hij dacht, toen de economische crisis vanuit Amerika overwaaide naar Europa, en gemeenten in Nederland rond 2010 hun budgetten gingen verkleinen. „’We redden het wel, want we hebben in de loop der jaren reserves opgebouwd’. Maar dan barst weer het gevecht los met inschrijvingen. Daar moet je wel aan meedoen, want je hebt je bomen, je mensen en je kosten.”

Voor Koninklijke Boomkwekerijen Alphons van der Bom (daterend uit 1798) is de Nederlandse gemeentemarkt altijd al de voornaamste afzetmarkt. Van der Bom zag die markt al aan het veranderen toen hij in 1993 in het bedrijf kwam werken. „Ik zie mijn vader nog in de kwekerij lopen met klanten. Hij verkocht de bomen zo van het veld.”

vriendelijke teeltwijze. De kwaliteit werd wel wat anders. „Minder diktegroei en kortere scheuten. Maar we zagen ook dat de natuur zichzelf herstelde van organismen.”

Meer bezuinigen op variabele kosten zat er niet echt in.

Het rooien en transporteren van bomen gebeurde al efficiënt, aldus Van der Bom, en hij had al op diesel bespaard. „We hadden al een elektrische hoogwerker.”

’We hadden reserves opgebouwd’

Ingezet op biobomen, maar vraag daalde De vraagmarkt werd een aanbodsmarkt. Van der Bom kon zich niet meer onderscheiden met het merk Tailored Trees: bomen die zijn aangepast aan de beschikbare ruimte, waarvan de eigen selectie Pyrus calleryana ’Chanticleer’ een lichtend voorbeeld is. „Iedereen had zulke bomen op een gegeven moment al”, zegt Van der Bom. „Daarom wilden we ons onderscheiden met EKO-bomen.”

Van der Bom zag grote kansen voor biologisch gekweekte bomen met het EKO-keurmerk, zeker toen de overheid doelstellingen ging formuleren van duurzaam inkopen. „Door veel gemeenten te bezoeken konden we toch nog veel biobomen verkopen. Maar we zagen het aankomen: minder vraag. De overheid had als doel gesteld om nu 100% duurzaam in te kopen, maar het is 0%.”

Er was nog wel vraag naar reguliere bomen, maar die vraag kwam van steeds minder gemeenten. Er zijn er namelijk steeds meer gefuseerd. „Tien gemeenten laten nu de bomen inkopen door één inkoopbureau.” De geconcentreerde vraag is de kwaliteit nog niet ten goede gekomen. Ook al is EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving) nu een trend, bij de meeste aanbestedingen gaat het om de prijs, ervaart Van der Bom.

Bezuinigen op variabele kosten Als afnemers gaan samenwerken, moeten kwekers dat ook gaan doen. Die gedachte leefde wel even bij Van der Bom en enkele andere kwekers, maar uiteindelijk kwam het er niet van. „Iedere kweker heeft toch zijn eigen afzetmarkt en denkt: ’Ik doe m’n eigen ding wel’.”

Door de ontwikkelingen op de markt kwam de bedrijfsomzet in een dalende lijn terecht. Van der Bom voorzag op korte termijn geen stijging, en begon daarom alvast te snijden in variabele kosten. „We gingen een keer niet bemesten, en op een gegeven moment niets meer spuiten.”

Dat was ook mogelijk door de reeds ingevoerde milieu-

Aanvankelijk natuurlijke afvloeiing Maar toen moesten de vaste kosten eraan geloven, met het personeel als grootste post. Salarisvermindering was niet aan de orde. „Met minder salaris zouden we het niet redden. We moesten medewerkers ontslaan, anders was een faillissement onvermijdelijk. Want onze omzet was te laag om met iedereen te kunnen doorgaan”, vertelt de kweker. „Dan liever met een hoger salaris ontslaan.”

Voordat de omzetdaling begon, had Van der Bom nog twaalf man in vaste dienst. Aanvankelijk was er al sprake van een natuurlijke afvloeiing, doordat één man met pensioen ging en een ander uit zichzelf het bedrijf verliet. Maar er moesten nog eens vier man van de loonlijst af. „We probeerden de pijn zo min mogelijk te laten zijn.

Twee gingen ook nog met pensioen. Voor twee jongeren moesten we ontslagvergunningen aanvragen.”

Afgelopen mei werd besloten over het ontslag. Van der Bom vertelde het aan het personeel. „Het was een rotmededeling, omdat het hele goede vakmensen waren, en omdat we een persoonlijke band met elkaar hadden.

Ze begrepen wel dat het niet anders kon. Ze merkten de laatste jaren ook wel dat de handel niet goed liep. Ik hield ze informeel ook wel op de hoogte over de zaken.”

Plannen gemaakt met kleinere organisatie

’Er is altijd hoop, kijk vooruit’

Via het UWV hadden de ontslagen medewerkers snel ander werk gevonden. Sinds de zomer is de organisatie verkleind verdergegaan. De motivatie is er volgens Van der Bom niet minder om geworden, dankzij passie voor het vak en het bedrijf dat al 217 jaar bestaat. „We moesten door een zure appel heen bijten. Toen dat achter de rug was, maakten we plannen voor het nieuwe seizoen.”

Van der Bom is niet de enige bedrijfseigenaar. Ook zijn broer Frans (45) is eigenaar. Tot dit voorjaar althans, want dan stapt hij eruit. „We werken al jaren hartstikke goed samen, maar hij wil iets anders ondernemen. Hij gaat een bed & breakfast opzetten en bonsaibomen kweken.”

Hoe jammer Van der Bom het verlies van medewerkers en mede-eigenaar ook vindt, hij kijkt vooruit met zijn 50 ha grote bedrijf. „Er is altijd hoop. En het is weer voorjaar, we zijn bezig met aanvragen vanuit de handel.

Het zijn er gelukkig al meer dan vorig jaar.” < De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Van der Bom.indd 11

11

26-03-15 15:25

Tekst en Foto: Arno Engels

Wat u moet weten over T-rijbewijs Vanaf 1 juli heeft iedereen een T-rijbewijs nodig, om met een trekker of zelfrijdend werktuig over de openbare weg te mogen rijden. Bezit u al het B-rijbewijs, dan wordt bij verlenging het T-rijbewijs automatisch bijgeschreven. Maar wat moet u doen zonder B? Wat heeft uw buitenlandse werknemer nodig? Is T geldig over de grens? Tien vragen en antwoorden.

1 Voor wie en wat wordt het T-rijbewijs verplicht?

Voor alle bestuurders van landbouwtrekkers en motorrijtuigen met beperkte snelheid, bij het rijden op de openbare weg. Voor het rijden op bedrijfsterreinen en percelen is het T-rijbewijs dus niet nodig. De minimumleeftijd voor het behalen van het T-rijbewijs is 16 jaar, net zoals dit geldt bij het trekkercertificaat.

2 Wat is het verschil tussen trekkercertificaat en T-rijbewijs?

Het trekkercertificaat is geen officieel rijbewijs, maar een certificaat van vakbekwaamheid. Het valt onder de Arbowet. Het T-rijbewijs is daarentegen een categorie op het Nederlandse rijbewijs, dat valt onder de Wegenverkeerswet. T wordt op 1 juli 2015 ingevoerd ten behoeve van een betere verkeersveiligheid.

3 Voor welke voertuigen is geen T-rijbewijs nodig?

Voor trekkers en motorrijtuigen met beperkte snelheid die, inclusief een verwisselbaar uitrustingsstuk, niet breder zijn dan 130 cm als ze over de openbare weg rijden. De uitzonde-

ring geldt ook alleen voor voertuigen die worden gebruikt om te maaien, onkruid te bestrijden of te vegen. Ze mogen bovendien geen mogelijkheid hebben om een aanhangwagen of getrokken machine te trekken.

4 Hoe zit het met hoogwerkers en kluitenrooiers?

Op de openbare weg mag u alleen met hoogwerkers en kluitenrooiers rijden, als u het T-rijbewijs bezit.

Deze machines voldoen immers niet aan de uitzonderingsregels. Wettelijk gezien heeft u ook een T-rijbewijs nodig als u met zulke machines slechts over bermen rijdt. De openbare weg is namelijk met inbegrip van zijkanten, voet- en fietspaden, bruggen en duikers die erin liggen.

5 Wat heb ik nodig bij heftrucks?

Er is geen T-rijbewijs nodig voor heftrucks die smaller zijn dan 130 cm en worden gebruikt bij laden en lossen van voertuigen op de openbare weg nabij eigen terrein. Gaat u met zo’n heftruck plus aanhanger de openbare weg op, dan is het T-rijbewijs wel verplicht. De verplichting geldt dus ook voor heftrucks die, inclusief

bijvoorbeeld een pottenvork, breder zijn dan 130 cm en op de openbare weg komen. Dit geldt ook voor bijvoorbeeld elektrokarren, golfkarren en multifunctionele voertuigen.

Voor het veilig werken met een heftruck (volgens arbowetgeving) heeft iedere chauffeur sowieso een heftruckcertificaat nodig.

6 Hoe kom ik aan het T-rijbewijs?

Trekkerkenteken kost minder Behalve het T-rijbewijs gaat er in de toekomst nog een verplichting voor trekkers gelden: in 2017 wordt naar verwachting de kentekenplicht ingevoerd. Dit zal gemiddeld €450 per bedrijf kosten. Hierbij is uitgegaan van een bedrijfsgemiddelde van vier trekkers of motorrijtuigen met beperkte snelheid, en acht tot tien getrokken voertuigen.

Eerder zou de kentekenplicht gemiddeld €600 per bedrijf kosten, maar dit was gebaseerd op onvolledige gegevens. De kosten kunnen nu omlaag omdat digitaal inschrijven en tenaamstellen straks mogelijk wordt voor bestaande voertuigen. Deze hoeven tevens geen kentekenplaatverlichting te hebben, omdat moderne platen voldoende reflecteren. Er is ook geen kenteken aan de voorzijde van de trekker nodig.

12

Als u voor de datum van invoering (1 juli 2015) reeds het B-rijbewijs heeft, wordt bij verlenging het T-rijbewijs automatisch bijgeschreven. Dit gebeurt gedurende een overgangsperiode van tien jaar, tot 1 juli 2025.

Iedereen die een personenauto mag besturen, mag in die periode dus ook trekker rijden op de openbare weg.

Haalt u het B-rijbewijs tussen 1 juli 2015 en 1 juli 2025, dan moet u apart het T-rijbewijs halen.

Heeft u geen B-rijbewijs maar wel een trekkercertificaat, dan kunt u dit

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Trekkerrijbewijs.indd 12

26-03-15 15:25

Regelgeving

s Dit kan per gemeente verschillen, maar sinds 2014 geldt er wel een maximumtarief van €38,48. Is er ook nog een Eigen Verklaring nodig, dan komt er nog €27,80 bij.

Een trekkercertificaat is eenvoudiger en kost daarom minder: ongeveer €200, afhankelijk van de opleiding waar het wordt behaald.

9 Mag mijn buitenlandse werknemer een trekker blijven besturen?

rijbewijs heeft u dus altijd het recht om trekkers of motorrijtuigen met beperkte snelheid te besturen.

Als uw buitenlandse werknemer een buitenlands B-rijbewijs heeft, voordat het T-rijbewijs wordt ingevoerd: dan mag hij gedurende de overgangsperiode (van 1 juli 2015 tot 1 juli 2025) trekker blijven rijden op de openbare weg.

Hij kan het buitenlandse rijbewijs omwisselen voor het Nederlandse Ben T-rijbewijs, als hij woont in Nederland en voldoet aan de verblijfseisen.

Het buitenlandse rijbewijs moet wel zijn afgegeven in een EU-land, Zwitserland, Noorwegen, IJsland of Liechtenstein.

Haalt hij B in de overgangsperiode, dan moet hij apart T halen. Heeft hij een buitenlandse C-rijbewijs, dan mag hij – net als Nederlanders met het vrachtwagenrijbewijs – altijd in Nederland ook een trekker besturen.

7 Ik heb het trekkercertificaat be-

10 Ik kweek over de grens. Is daar het

haald, maar ik heb geen bewijs meer.

T-rijbewijs geldig?

Wat nu?

Het T-rijbewijs is voorlopig alleen in Nederland geldig. Duitsland en België hebben hun eigen nationale trekkerrijbewijs en het Nederlandse T-rijbewijs is nog niet erkend. Nederland gaat hierover nog wel overleggen.

Komt u regelmatig over de grens met een trekker, dan adviseert branchevereniging Cumela om het T-rijbewijs vanaf de invoeringsdatum wel zo snel mogelijk te laten bijschrijven. Bij een politiecontrole in Duitsland of België kan categorie T dan namelijk problemen voorkomen, aldus Cumela. De kosten voor dit bijschrijven (dus voordat uw B-rijbewijs wordt verlengd en er automatisch T bij komt) moet u wel zelf betalen. <

Vanwege een betere verkeersveiligheid moet iedere trekkerbestuurder straks een T-rijbewijs hebben, anders mag hij niet op de openbare weg rijden.

vanaf 1 juli 2015 omwisselen voor het T-rijbewijs. Het trekkercertificaat vervalt namelijk op die datum. Het omwisselen is mogelijk tot één jaar na invoering, dus tot 1 juli 2016. Hierbij is wel een Eigen Verklaring nodig: u moet verklaren dat u geestelijk en lichamelijk gezond genoeg bent om een trekker te besturen.

Als u geen B-rijbewijs en ook geen trekkercertificaat heeft, dan is het volgens branchevereniging Cumela verstandig om het certificaat nog voor 1 juli 2015 te halen bij een AOC. Dan ontstaat er geen gat na 1 juli 2015 in uw rijbevoegdheid, voor het mogen besturen van een trekker of zelfrijdend werktuig. Na die datum heeft u dus nog een jaar de tijd om het certificaat om te wisselen voor het T-rijbewijs.

Als u het C-rijbewijs heeft, of u behaalt dit ooit in de toekomst, dan wordt automatisch het T-rijbewijs bijgeschreven. Met een vrachtwagen-

Als u het certificaat moet overleggen (omdat u nog geen B-rijbewijs heeft), dan kunt u een nieuw exemplaar verkrijgen via de agrarische opleiding waar het certificaat is behaald.

Neem dan contact op met uw trekkerdocent van toen. Vanaf 1995 zijn alle afgegeven trekkercertificaten geregistreerd bij kenniscentrum Aequor in Ede. 8 Hoeveel kost het T-rijbewijs?

Dat is afhankelijk van het aantal lessen dat u nodig heeft. Het theorieexamen gaat ongeveer €40 kosten, het praktijkexamen circa €230. Daarnaast betaalt u bij de gemeente de aanvraagkosten van het T-rijbewijs.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Trekkerrijbewijs.indd 13

13

26-03-15 15:26

Tekst: Ank van Lier Foto’s: Ingimage, Boomkwekerij Fleuren

LLTB-voorzitter Léon Faassen over Versnellingsagenda Limburgse tuinbouw

‘We moeten deze slag sámen maken’ Er is werk aan de winkel voor de Limburgse boomkwekerij: ondernemers moeten marktgerichter produceren, nieuwe producten en afzetmogelijkheden ontwikkelen en investeren in marketing en regiobranding. Dat is de kern van de Versnellingsagenda voor de Limburgse tuinbouw. „Om je heen kijken, kansen signaleren en benutten, dat is waar het om draait.” „Noord-Limburg kent een grote variëteit aan open en gesloten teelten, gecombineerd met veel kennispartijen en -instellingen en ook nog eens een berg logistieke bedrijven.

Dat maakt deze regio krachtig en uniek. En als we samen optrekken, kunnen we heel ver komen; dat is tijdens de Floriade wel gebleken. Los van de negatieve exploitatiecijfers zijn toen veel mooie initiatieven en samenwerkingen van de grond gekomen. Die lijn moeten we doorzetten

14

en uitbouwen. Maar dan wel samen. ’Samenwerken’ is dan ook één van de sleutelwoorden van deze Versnellingsagenda.” Aan het woord is Léon Faassen, voorzitter van de LLTB en boomkweker in Reuver.

De LLTB gaf samen met de Provincie Limburg opdracht om een actieprogramma te ontwikkelen om de tuinbouwcrisis te lijf te gaan.

De werkgroep Versnellingsagenda Tuinbouw, onder leiding van Kees van Rooij (burgemeester van Horst

aan de Maas), presenteerde op 3 maart jongstleden haar bevindingen.

Faassen benadrukt dat het rapport niet de visie bevat van de werkgroep, maar een vertaling is van wat er leeft binnen de sector. „Kwekers, toeleveranciers, handelsbedrijven en andere partijen zijn gevraagd naar hun mening over de tuinbouw in onze provincie. Bundeling hiervan creëert een nieuwe richting, inclusief concrete acties, die toekomstperspectief moet bieden.”

Het actieprogramma is met name geënt op de voedingstuinbouw, maar is volgens Faassen ook bedoeld voor en te vertalen naar de boomkwekerijsector. „De problemen die spelen zijn in grote lijnen hetzelfde.

Ook boomkwekers zoeken naar manieren om meerwaarde te creëren.

Daarom is deze sector ook betrokken

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Versnelling-BKW15-7.indd 14

26-03-15 15:26

Limburg

en’ bij de totstandkoming van de Versnellingsagenda.”

Modebranche als voorbeeld ’Marktgericht ondernemen’ staat centraal in de Versnellingsagenda; ondernemers moeten zich laten leiden door wat de markt wil. „De mode verandert ieder jaar; waarom produceren kwekers jaar na jaar hetzelfde product? Ondernemers moeten om zich heen kijken, ontwikkelingen in de markt signaleren en hierop inspringen met nieuwe en innovatieve producten. Blind produceren is passé!”

Faassen vindt dat kwekers nog te weinig contact hebben met marktpartijen als handelaren en retail. „Hierdoor is het voor hen heel moeilijk om meerwaarde te creëren, en is de prijs het enige dat telt.”

De vraag is natuurlijk of retailers bereid zijn om in gesprek te gaan met kwekers, nog afgezien van het vraagstuk hoe dit praktisch handen en voeten zou moeten krijgen. Faassen is hier vast van overtuigd. „Wanneer retailers producten met toegevoegde waarde krijgen aangeboden waar zij - en vooral de consument - echt op zitten te wachten, heeft dat voor hen een duidelijke plus. En zullen zij ook meer willen betalen.”

In het verlengde hiervan ligt de aanbeveling om als sector meer in contact te komen met en tamtam te maken richting de consument. „Dat iedereen Coca Cola drinkt, komt vooral door de fenomenale branding.

Daarom is het opzetten van een ’regiobrand’ één van de actiepunten in de Versnellingsagenda. Dit merk moeten we natuurlijk ook introdu-

ceren in het Duitse Ruhrgebied; op deze manier kunnen we onze unieke geografische ligging verwaarden. We zouden Limburg moeten profileren als de moestuin van NoordrijnWestfalen; de grens moet van ondergeschikt belang worden. Daarom is het belangrijk om samenwerking te zoeken met Duitse partijen. Wat dit betreft is de Noord-Limburgse boomkwekerijsector al goed op weg, bijvoorbeeld met de Euregionale Treevention-beurs.”

’Kwekers moeten uit comfort zone’ „De toekomst van de boomkwekerijsector ligt in marktgericht werken, zoveel mogelijk anticiperen op ontwikkelingen in de samenleving”, vindt Sjaak Walraven van Boomkwekerij Fleuren in Baarlo. „Dat is de enige manier om meerwaarde te creëren en te komen tot een beter rendement. De koers zoals die in de Versnellingsagenda wordt geschetst, is dan ook zeker de juiste weg. Daarnaast ben ik blij dat de werkgroep Versnellingsagenda het LLTB-project ge-

Ondernemer aan het roer Faassen erkent dat een individuele ondernemer de geschetste ommezwaai niet in zijn eentje kan maken. „Daarvoor mist hij de slagkracht, daarnaast moet hij zijn bedrijf draaiende houden. Daarom heeft de werkgroep Versnellingsagenda partijen bij elkaar gebracht die kwekers kunnen helpen innovatief te zijn; onder meer de HAS, de WUR en Fontys kunnen hierin een rol vervullen. Zij gaan bijvoorbeeld opleidingen en masterclasses ontwikkelen en ondernemers in contact brengen met partijen die hen verder kunnen helpen.”

Kwekers die ’iets’ nieuws willen of zich afvragen of hun bedrijf nog wel toekomst heeft, kunnen zich melden bij de Tuinbouwlijn van de LLTB. „Samen met de ondernemer wordt dan een traject op maat uitgestippeld. Ook gaan we ondernemersgroepen vormen om de onderlinge samenwerking te bevorderen. Maar de ondernemer staat steeds aan het roer; op deze manier voorkomen we dat het een ’ver-van-mijn-bedshow’ wordt.”

Juiste moment

De boomkwekerijsector kan een voorbeeld nemen aan de modebranche als het gaat om marktgericht ondernemen, vindt LLTB-voorman Léon Faassen. De mode verandert ieder jaar; waarom produceren kwekers jaar na jaar hetzelfde product?

MENING

De Versnellingsagenda moet tot 2018 honderd onderzoeks- en innovatieprojecten opleveren, waarmee een bedrag van circa vier miljoen euro gemoeid is. Dit geld moet komen van het bedrijfsleven, overheden en belangenorganisaties. Faassen geeft

richt op het tegengaan van bodemmoeheid in de fruit- en vruchtboomteelt benoemt als concreet actiepunt. Hierdoor komen extra financiële middelen vrij. Dit project, waarbij ook boomkwekers betrokken zijn, is essentieel voor de toekomst van de boomkwekerij- en fruitsector in Limburg. Is deze basis niet in orde, dan is marktgericht ondernemen ook geen issue.” „Met de Versnellingsagenda ligt er echter geen kant-en-klare oplossing voor een markgerichte aanpak; wij als kwekers kunnen niet achteroverleunen. Deze Versnellingsagenda creëert de randvoorwaarden, onder meer in financieel opzicht, maar kwekers moeten zelf een ommezwaai maken. Dat betekent dat ondernemers van de kwekerij moeten komen en uit hun ’comfort zone’ moeten stappen. Bijvoorbeeld door beurzen te bezoeken, ook internationaal, en in gesprek te gaan met markt- en ketenpartijen. Boomkwekers zijn hierin al verder dan bijvoorbeeld de glastuinbouw, maar er is zeker nog een wereld te winnen.”

toe dat het niet voor iedere ondernemer mogelijk zal zijn om een nieuwe weg in te slaan. „Sommige bedrijven zijn al ’te ver heen’, daarnaast biedt de markt in de toekomst niet meer voor iedereen ruimte. Een sanering is onontkoombaar.”

Tot slot: dat de tuinbouwsector marktgericht moet werken, moet samenwerken en meer moet focussen op marketing, is al vele jaren bekend.

Toch is het tot nu toe niet gelukt om deze ommezwaai te maken. Waarom gaat dit nu wel slagen? „Omdat we deze slag alleen sámen kunnen maken en de hele keten achter dit verhaal staat. En het belangrijkste: lang werd gedacht dat de marktsituatie wel beter zou worden. Dat punt is nu gepasseerd, het wordt nooit meer zoals het was. Het momentum is daar.” < De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Versnelling-BKW15-7.indd 15

15

26-03-15 15:26

samengestelde organisch-minerale meststof NPK 10-4-8 (3)

www.dcm-info.com

DCM MIX 5

NU OOK ZONDER P! DCM NK-MIX

NPK 10-4-8 + 3 MgO MINIGRAN® TECHNOLOGY en korrel Complete basisbemesting met lange werkingsduur

NK 10-0-8 + 3 MgO MINIGRAN® TECHNOLOGY en korrel

36% organische stof Optimale productie

Zelfde vertrouwde werking als DCM MIX 5, maar gunstiger met de nieuwe fosfaatnorm

Sterkere en aantrekkelijkere planten Extra magnesium voor het goed op kleur komen van de bladeren

GUA

RA

N T

E ED

GUARAN TE

E

D

GU

ARANTE

ED

Aldert Engelsman • Zuid-Holland, Zeeland 06-236 89 287 • a.engelsman@dcmnederland.com Andre de Ridder • Noord-Holland, Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel, Gelderland, Flevoland • 06-513 10 492 • a.deridder@dcmnederland.com Michel Jongenelen • Noord-Brabant, Limburg, Utrecht 06-105 56 403 • m.jongenelen@dcmnederland.com toepasbaar in rijbemesting

W1501063_Boomkwekerij.indd 1

586581_.indd 16

continue en gelijkmatige groei

stimuleert bodemleven

DCM Nederland B.V. • Valkenburgseweg 62 A • 2223 KE Katwijk • Nederland tel: +31(0)71 401 88 44 • info@dcmnederland.com

16/01/15 09:36

30-3-2015 11:50:42

Keuringen

Tekst: Kim Zuijdervliet Foto: Naktuinbouw

Tijdwinst door vooraf ingevulde teeltaangifte Ook dit jaar moeten kweker teeltaangifte doen voor Naktuinbouw. Om het zo makkelijk mogelijk te maken, introduceert Naktuinbouw voor alle boomkwekers de vooraf ingevulde aangifte.

Jaarlijks moeten kwekers teeltaangifte doen bij Naktuinbouw. Onder het motto ’Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker’, introduceert de keuringsorganisatie dit jaar vooraf ingevulde aangiftes. Dit houdt in dat kwekers slechts hoeven te controleren of de gegevens waarover Naktuinbouw beschikt, kloppen.

Ron Bleijswijk, hoofd Keuringen bij Naktuinbouw: ,,Door het vooraf aanbieden van gegevens van het vorige jaar kan de administratie veel makkelijker en kunnen de gegevens worden verwerkt. Bovendien wordt de kans op fouten kleiner. Dit levert winst op in tijd: de keuringen van de percelen kunnen efficiënter en sneller worden ingepland. Hier is iedereen bij gebaat. Naktuinbouw zet slagvaardiger keurmeesters in en de boomkweker kan sneller zijn product verhandelen.”

Dit laatste is een belangrijk argument om de teeltaangifte zo snel mogelijk in te vullen: zonder teeltaangifte geen keuring. En zonder keuring mag het product niet in de handel worden gebracht worden. Kortom: de vóór ingevulde teeltaangifte is een win-winsituatie voor ondernemer en Naktuinbouw.

Ziekten en plagen op het spoor Om snel te handelen bij een plotselinge uitbraak vraagt het ministerie van Economische Zaken en de

Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) aan Naktuinbouw om precieze hoeveelheden van gewassen en bijbehorende percelen bij te houden. Wanneer er een vondst is van een quarantaine-organisme beschikt de overheid dan snel over gegevens. Daarin is Nederland redelijk uniek.

Bleijswijk: ,,In geval van een ziekte of plaag kunnen we snel traceren in welke gewassen en welke gebieden het probleem voorkomt. Daarna kunnen er gericht en snel acties worden ingezet om de ziekte en/of plaag te bestrijden.” Naktuinbouw en de overheid vragen bedrijven dus mee te werken aan een correcte en tijdige aangifte van zowel de gewassen als de percelen omdat de hele sector daar bij gebaat is.

Een goed voorbeeld hiervan is het kiwikanker dossier. In 2013 constateerde Oostenrijk een uitbraak van deze gevreesde bacterie. Door monitoring van de gewassen en percelen kon door snelle actie worden achterhaald waar waardplanten stonden

zodat deze getest konden worden. „Hierdoor konden we als Nederland snel aangeven dat wij vrij zijn van kiwikanker en kon de handel van uitgangsmateriaal in kiwiplaten voortgezet worden.”

Naktuinbouw ziet er op toe dat de aangifte wordt ingevuld. Zonder het complete plaatje kan zij de overheid geen goede informatie geven die nodig is in het geval van uitbraak.

Naktuinbouw ziet hier nu strenger op toe, zodat Nederland zijn toonaangevende nummer één positie als handelsland van boomkwekerijgewassen in de wereld blijft behouden. <

Keurmeester Jan Thielen van Naktuinbouw inspecteert het gewas tijdens een veldkeuring.

FEITEN

Aangifte doen De teeltaangifte moet uiterlijk 1 juni bij Naktuinbouw binnen zijn. Vanaf 7 april staat de vooraf ingevulde teeltaangifte voor kwekers klaar. Deze vooraf ingevulde aangifte is te vinden op www.mijnnaktuinbouw.nl.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Teeltaangifte nak.indd 17

17

26-03-15 15:26

Tekst: Ketura Haveman Foto: Bayer Crop Science

Groene middelen zijn de toekomst Al jaren neemt het aantal chemische gewasbeschermingsmiddelen af.

Toelatingen worden beëindigd of niet verlengd en bestaande toelatingen worden steeds verder aan banden gelegd, terwijl er maar mondjesmaat nieuwe toelatingen bijkomen. Groene middelen moeten het alternatief worden.

De weerstand tegen chemische gewasbeschermingsmiddelen wordt steeds groter. Steeds vaker komt er vanuit consumenten, milieuorganisaties en andere belanghebbenden kritiek op de tuinbouw over het gebruik van bestrijdingsmiddelen.

De tuinbouw moet groener, maar kweken helemaal zonder gewasbeschermingsmiddelen lijkt geen haalbare kaart. Gelukkig ziet de overheid dat ook. De Tweede Kamer drong daarom bij de staatssecretaris aan op een versnelling van de toelating van groene middelen (zie kader).

Ook LTO strijdt al langer voor een snellere toelatingsprocedure van groene middelen. Tot voor kort duurde de toelatingsprocedure van groene middelen vaak juist langer dan de toelating van gangbare chemische gewasbeschermingsmiddelen. Jolanda Wijsmuller, manager biologicals bij Bayer Crop Science: „De stramienen zoals ze worden

gebruikt voor chemische gewasbeschermingsmiddelen, werken niet bij de toelatingsaanvragen voor middelen van natuurlijke oorsprong. Neem bijvoorbeeld een toelating voor een feromoon. In het dossier voor de toelatingsaanvraag van een middel moeten gegevens worden aangeleverd van residuonderzoek. Bij feromoon heb je geen residu, maar het simpelweg zeggen dat het er niet is, resulteerde er tot op heden in dat een dergelijk dossier bleef liggen.”

Afgelopen zomer heeft het ministerie van Economische Zaken een Green Deal groene gewasbeschermingsmiddelen gesloten met het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), LTO Nederland, Artemis (producenten van gewasbeschermingsmiddelen van natuurlijke oorsprong), Nefyto (producenten van gewasbeschermingsmiddelen), Bionext en Natuur & Milieu. Doel van deze

ACHTERGROND

Wat zijn groene middelen?

Over de term groene middelen bestaat onduidelijkheid. Zo vindt de een dat groene middelen, middelen van natuurlijk oorsprong zijn, terwijl anderen zeggen dat het ook gesynthetiseerde stoffen mogen zijn die identiek zijn aan natuurlijk stoffen. In de Green Deal hebben de deelnemende partijen afgesproken dat onder groene middelen zowel de middelen van natuurlijke oorsprong als de nagemaakte middelen die identiek aan de natuurlijke stof zijn, worden verstaan. De middelen van natuurlijke oorsprong kunnen planten, dieren, micro-organismen of bepaalde mineralen zijn.

Alle groene middelen hebben gemeen dat ze een laag risico vormen voor mens, dier, milieu en niet-doelwit organismen.

Middelen die niet als gewasbeschermingsmiddel zijn gemaakt, maar wel effect hebben vallen niet onder de groene middelen in de Green Deal. Voor deze middelen zoals melk en bier die momenteel nog op de RUBlijst staan wordt momenteel nog gezocht naar een oplossing. Bionext is hierover met de overheid in overleg.

Staatssecretaris Dijksma heeft in de Tweede Kamer toegezegd, dat deze lijst nog toegelaten blijft, zolang hiervoor geen Europees alternatief is.

18

Green Deal is dat de ondertekenende partijen er gezamenlijk voor zorgen dat de komende jaren zoveel mogelijk groene gewasbeschermingsmiddelen op de markt komen.

Knelpunten Bij aanvang van het project hebben Artemis, Nefyto en LTO Nederland samen om de tafel gezeten om te kijken welke middelen er op korte termijn beschikbaar zijn, wat de werking is en waar in de teelten knelpunten liggen. „Enerzijds willen we als LTO natuurlijk dat er snel een oplossing komt voor knelpunten in de teelt, anderzijds is het voor het project belangrijk dat er diversiteit zit in de producten waarvoor we de eerste toelatingen aanvragen. Want hoe groter de diversiteit van de producten, des te beter krijgen het Ctgb en de toelatingsaanvragers zicht op

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Ontwikkeling GNO.indd 18

26-03-15 15:26

Gewasbescherming

t

Het vinden van Bio 1020, waarbij de schimmel Metarhizium mobium parasiteert, was voor Bayer een toevalstreffer. Inmiddels zet het concern sterk in op het ontwikkelen van groene middelen.

de eisen die aan een dossier gesteld moeten worden”, aldus Jaap van Wenum van LTO Nederland.

Het overleg tussen de partijen heeft geresulteerd in acht toelatingsprojecten. „In die acht projecten zitten middelen die werken op basis van schimmels, maar er zitten ook middelen tussen die bijvoorbeeld werken op basis van micro-organismen”, aldus Van Wenum. Bij de groene middelen is ingezet op brede toelatingen, zodat zoveel mogelijk sectoren in de tuinbouw profijt kunnen hebben van de toelating. Inmiddels is de eerste toelating binnen het project een feit: eind vorig jaar werd het fungicide Serenade toegelaten.

Serenade is een schimmelbestrijdingsmiddel op basis van de schimmel Bacillus subtilus stam QST 713 en wordt op de markt gebracht door Bayer Crop Science. „De belangrijkste les van de aanvraag is toch de ken-

nisopbouw bij het Ctgb. Daarnaast wordt natuurlijk ook gezamenlijk gekeken waar dossiers vereenvoudigd kunnen worden. Zo moet je wel effectiviteitonderzoek doen, maar hebben we gezien dat je het aantal daarvan wel kan verminderen of dat literatuur daarbij ook een rol kan spelen”, meent Wijsmuller.

In de pijplijn De opbouw van kennis bij het Ctgb is belangrijk. Want daardoor kunnen middelen sneller door de toelatingsprocedure rollen. „En dat is weer belangrijk, want na deze acht aanvragen houdt het natuurlijk niet op”, meent Van Wenum. „Alleen bij de leden van Artemis zitten er al 45 stoffen in de pijplijn die komende jaren beoordeeld moeten worden voor een toelating.”

Ondertussen vindt ook bij de

Nefyto-leden een omslag plaats, waarbij er naast chemie steeds meer aandacht komt voor groene middelen. „Bayer had natuurlijk al enkele groene middelen op de markt, zoals Bio 1020 en Xentari, maar het vinden van deze middelen waren bijna toevalstreffers. Bayer heeft er echter voor gekozen om structureel aandacht te besteden aan biologicals. Het bedrijf heeft daarom afgelopen jaren een aantal bedrijven overgenomen die zich bezig houden met het ontwikkelen van groene gewasbeschermingsmiddelen zoals AgraQuest en Prophyta. Door deze bedrijven over te nemen, kunnen wij ons versterken in biologicals.”

Door deze overnames heeft ook een van oorsprong chemisch bedrijf als Bayer een aantal groene middelen in de pijplijn. „Ik verwacht dat we dit jaar en ook komende jaren toch drie tot vijf nieuwe toelatingen van groene middelen kunnen realiseren.”

In de komende tien jaar zullen er nog meer volgen, meent Wijsmuller. „Het voordeel van een bedrijf als Bayer is, dat we een grote pot geld hebben voor het zoeken en ontwikkelen van nieuwe middelen. Door de overname van de groene bedrijven, hebben we nu ook de kennis en mensen in huis die dit kunnen op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen van natuurlijke oorsprong. De combinatie van kennis en geld, zullen zeker resulteren in meer nieuwe groene middelen.”

Of de chemie uiteindelijk helemaal zal worden vervangen door groene middelen, verwacht Wijsmuller niet. „Het nadeel van de groene middelen is toch dat de werking minder is dan bij de chemische middelen. Bij een chemisch middel is de effectiviteit minimaal 80-90 %, waar je bij biologicals vaak genoegen moet nemen met 50 tot 60%. Alleen daarom zul je dus chemie nodig blijven hebben. Groene middelen zullen in de toekomst echter wel steeds belangrijker worden en een grotere rol gaan spelen in de totale gewasbescherming.” < De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Ontwikkeling GNO.indd 19

19

26-03-15 15:26

586582_.indd 20

30-3-2015 11:43:30

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Wat verandert er voor de loonuitbetalingen met de Wet Aanpak Schijnconstructies?

De nieuwe Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) is op 3 maart unaniem goedgekeurd door de Tweede Kamer.

Behoudens goedkeuring door de Eerste Kamer is de beoogde ingangsdatum 1 juli 2015.

Suzy Buijzen Van Oers Agro S.Buijzen@vanoers.nl

Wij merken dat het voorstel voor de Wet Aanpak Schijnconstructies, vooral met betrekking tot het stuk over de loonuitbetalingen, veel vragen oproept bij werkgevers in de agrarische sector. In dit artikel wordt op voorhand enige duidelijkheid verschaft over de gevolgen, uiteraard onder voorbehoud omdat ook de Eerste Kamer nog wijzigingen in het wetsvoorstel kan aanbrengen.

Wat verandert?

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

Wat gaat er, voor zover nu bekend, met betrekking tot de loonuitbetalingen wijzigen als gevolg van de wet? > Met ingang van 1 juli 2015 dient het voor de werknemer in kwestie toepasselijke bruto minimumloon minus de verplichte inhoudingen, (met andere woorden het gehele netto minimumloon) ’giraal’ (dat wil zeggen op een bankrekening) te worden overgemaakt. U mag dit dus niet meer contant uitbetalen en ook

eventuele voorschotten die u uw werknemers geeft, moeten per bank worden overgemaakt. > Betaalt u uw werknemer meer dan het wettelijk minimumloon? Dan mag u het gedeelte van het salaris dat meer is dan het minimumloon eventueel wel op een andere manier uitbetalen. Dit geldt ook voor het vakantiegeld en uitbetaling van eventuele overuren. > Eventueel overwerk tot een volledige werkweek (bijvoorbeeld tot 38 of 40 uur, afhankelijk van wat in uw bedrijf gebruikelijk is) wordt meerwerk genoemd en dient ook giraal te worden betaald. > Het verrekenen van kosten voor huisvesting en inhoudingen voor het voldoen van de premie voor de ziektekostenverzekering zijn niet meer toegestaan over het gedeelte met betrekking tot het wettelijk minimum loon (verrekenen mag nog wel met het gedeelte boven het wettelijk minimumloon én het vakantiegeld).

Oplossingen Als ’oplossing’ voor eventuele problemen die voortvloeien uit de wet kunt u denken aan: > Het verrekenen van de premie voor de ziektekostenverzekering met het vakantiegeld blijft mogelijk. > Regel automatische incasso’s zodat de kosten voor de huisvesting automatisch van de rekening van de werknemers naar uw rekening worden overgeboekt. > Denk na over de aanschaf van een pinautomaat. Zo kunnen uw werknemers op uw bedrijf de kosten voor huisvesting meteen pinnen en afrekenen.

Elke werknemer die in Nederland werkzaam is dient volgens bovenstaande regels te worden uitbetaald.

Dit geldt ook voor werknemers die via payroll- en uitzendorganisaties werkzaam zijn. <

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Ondernemersvragen-BKW15-7.indd 21

21

26-03-15 15:26

Tekst: Harmen Kamminga Foto: Hans Neefjes

Succes Helleborus valt op na zachte wint De laatste winters lijkt iedereen blij met Helleborus. Meer dan een kwart eeuw veredeling maakten van een moeilijke hobbytuinplant een aantrekkelijke winterbloeier voor een breed publiek. Als het aanbod beheerst blijft en milde winters de regel blijven, lijkt ook de nabije toekomst goudomrand.

Helleborus is het ’tuingoud’ van dit moment”, vindt Rob Kooij, tuinplantenspecialist bij Waterdrinker in Aalsmeer. „Het product staat bij ons bij de tuinplanten de hele winter in de top drie qua aantallen en omzetwaarde. Niet zo gek, als je bedenkt hoeveel waarde je met Helleborus op een kar krijgt.”

Mooi voor de handel, maar ook bij de consument wint Helleborus volgens Kooij nog jaarlijks aan populariteit: „Het is de enige tuinplant die midden in de winter uitbundig bloeit.

Vroeger was dat ook al mooi, maar lang was de plant een lastig ding, heel ziektegevoelig. Veredelaars hebben het product in de loop der jaren hufterproof gemaakt.”

Vorstperiodes Volgens Rob Kooij van Waterdrinker is er nu Helleborus op de markt, die twee tot drie maanden bloeien op de terrastafel. Dwars door vorstperiodes heen. „Als het echt stevig vriest zal de plant even slap gaan, maar dat geeft geen blijvende schade. Als het kwik weer boven nul komt, komt Helleborus weer helemaal terug.” Kooij ziet elk jaar vele nieuwe klanten en consumenten ook dat ontdekken.

Wat hem betreft is het dan ook nog lang niet afgelopen met de groei die Helleborus doormaakt (grafiek). „Het is een mooi, hoogwaardig product met groeipotentie. Het is een echt seizoensproduct. Binnen het seizoen is er ook nog een diver-

22

Nieuw sortiment Helleborus voor zowel de pot- als snijcultuur brengt het product op een hoger plan. Diverse veredelaars en telers zijn met Helleborus actief.

siteit aan soorten en vormen: vroeg, middel en laat. Zo heeft Helleborus de consument meerdere keren iets nieuws te bieden. En doordat het product voor iedereen in de keten relatief veel waarde vertegenwoordigt, blijft overal de bereidheid groot om extra moeite te doen voor het product. Op deze manier zijn de mogelijkheden oneindig”, meent Kooij.

Kwekers van Helleborus temperen het enthousiasme van de tuinplantenkoper wat. „De markt is zeker niet ongelimiteerd”, waarschuwt bijvoorbeeld Henri van der Does van kwekerij Doesplant in Woubrugge. „Het marktevenwicht is broos. Als het in november mooi open weer is, lijkt het al gauw een succes, maar als de winter vroeg invalt, wordt het een heel ander verhaal.” „Wij nemen met Helleborus elk jaar een groot risico”, benoemt ook Hans Verboom van Kwekerij Verboom in Zevenhuizen. „Wij zijn vijftien jaar

geleden als hobby met Helleborus begonnen en helemaal verknocht aan de teelt, maar we vragen ons elk jaar weer af of we het risico nog aandurven. We maken heel dure planten in een onzekere tijd van het jaar. Ons product is goed winterbestendig, maar de plantenhandel is dat niet. Als de winter vroeg invalt, is elke plant te veel en ons verlies niet te overzien.”

Meeliften Gevestigde namen in de teelt van Helleborus kijken met bezorgdheid naar de recente ontwikkelingen in de markt. „Gemiddeld genomen hadden we de laatste twee jaar goede winters”, aldus kweker René Boers in Meijel. „Nu wil iedereen wel meeliften.” In zijn beleving ontstaat onder het topsegment uit weefselkweek een groot segment van Helleborus uit zaad, mede omdat meerdere

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Helleborus-BKW15-7.indd 22

26-03-15 15:26

Afzet

Grafiek 1. Verkochte aantallen en jaaromzet van de potplant helleborus (tuinplant + kamerplant) bij FloraHolland tussen 2005 en 2014 6000 5700 5400 5100 4800 4500 4200 3900 3600 3300 3000 2700 2400 2100 1800 1500 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Heuger Bij het huidige succes van Helleborus als tuinplant heeft volgens veel betrokkenen één veredelingsbedrijf een bijzondere rol gespeeld: Heuger in Glandorf (D). De oom van de huidige

Verkochte aantallen ( x 1000)

schillende klimaatzones. Dat zouden directeur Josef Heuger begon in de onze concullega’s ook moeten doen. jaren ’60 met veredeling. In de vroege Als winst onze enige drijfveer was, jaren ’90 leidde dat tot de eerste kondenvan we de beter nu stoppen met verlijnen die vóór de kerst goed in zowel Grafiek 2. Verkochte aantallen en jaaromzet snijbloem edelen.

Maar wij houden te veel van de witte bloemen het blad zaten. helleborus bij als FloraHolland tussen 2005 en 2014 deze plant om hem enkel kortstondig In 2003 introduceerde Heuger met de 1800 0,8 commercieel te willen exploiteren.”

Gold Collection de huidige standaard 0,7 Heuger positioneert Helleborus in het1700 Helleborus-assortiment. De nadrukkelijk als tuinplant. In de planten uit weefselkweek zijn meer 1600 0,6 periode voor kerst wordt de plant uniform dan ’zaadlijnen’, wat leidt 1500 0,5 ook in zekere mate als kamerplant tot een beter programmeerbare teelt 1400 0,4 verhandeld.” Bij verreweg de meeste en gegarandeerde tijdige beschikhuidige rassen is de houdbaarheid baarheid 1300van goede kwaliteit voor 0,3 in de huiskamer te beperkt. Dat moeten groothandel en exporteur.

1200 0,2 we de consument niet aan doen.”

De laatste jaren timmert de leve1100 0,1 Hoewel ook kweker Hans Verboom rancier van de Gold Collection de beste kansen voor Helleborus ziet behalve met het uitbreiden van het 1000 0,0 2006consumenten2007 2008 2009 als 2010 2011 2012 2013 2014 bloeiende vasteplant buiten, assortiment2005 ook met is zijn ras Verboom Beauty door marketing aan de weg. „Het echte het ontbreken van weelderig blad succes komt echter van tevreden veelgevraagd voor toepassing als consumenten”, is de overtuiging kamerplant. „Diverse vakbladen van Josef Heuger. „Onze veredeling presenteren Helleborus als blikvanger is uitermate tijdrovend en kostbaar. in kerststukjes. Ons ras is een van de Elk nieuw ras dat wij introduceren, is zeer weinige die voor deze toepasjarenlang getest op teelteigenschapsing geschikt is.” < pen en tuinprestaties in drie verJaaromzet in miljoenen euro

plantenleveranciers daar de laatste jaren brood in zien. Weefselkweekplantjes zijn ongeveer tweemaal zo duur, terwijl de teeltduur niet veel verschilt. Weefselkweekplantjes worden vooral gebruikt voor afkweek in grotere potmaten. Boers: „Ik vermoed dat de meeste planten uit zaad dit jaar ook weer te laat en te ongelijk bloeien, dus het zal voor veel nieuwe kwekers weer een desillusie zijn. Maar dat materiaal komt wel op de markt en vroeg of laat krijgen dus ook de kwekers er mee te maken die jarenlang hebben geïnvesteerd in de ontwikkeling van het product en in verantwoorde groei van de markt.”

15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

Jaaromzet in miljoenen euro

Verkochte aantallen ( x 1000)

e winters

Grafiek Verkochte potplanten Helleborus bij FloraHolland

ACHTERGROND

Helleborus lange geschiedenis als snijbloem Helleborus als potplant is als productgroep in zowel aantallen als omzet aanzienlijk groter dan de Helleborus als snijbloem. Toch heeft Helleborus als snijbloem een langere geschiedenis. Het aanbod van Helleborus als snijbloem stijgt de laatste jaren wel weer, maar de lijn is nog grillig. Reden voor de voorzichtige groei als snijbloem is volgens inkopers de opkomst van een nieuw sortiment. Bovendien is er vorig jaar tevens een houdbaarheidsprotocol ontwikkeld waarmee veertien dagen vaasleven wordt gegarandeerd. Omdat het een relatief dure bloem is, moet de houdbaarheid goed zijn. Momenteel wordt er veredeld voor meer rassen die geschikt zijn voor de snij.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Helleborus-BKW15-7.indd 23

23

26-03-15 15:26

Tekst en Foto: Arno Engels

24

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

FotoSpread kornoeljes klepelen.indd 24

26-03-15 15:26

Verjongen voor nieuw stek Hein Verpaalen kijkt even achterom, of de machine de moerplanten van Cornus sanguineum ’Magic Flame’ nog wel op ongeveer dezelfde hoogte klepelt. Anders kan hij, vanuit de cabine, de hoogte van het frame op wielen hydraulisch verstellen.

De machine is een standaard klepelmaaier die Braspenning heeft aangepast voor de moerbedden van Boomkwekerij Verpaalen-Herijgers in Zundert. Eerst werden de bedden met de snoeischaar verjongd. Machinaal gaat dat een stuk handiger, aldus de jonge (24) bedrijfsopvolger. „Het resultaat is wel vrij grof, daarom snoeien we nog bij met de schaar.” De bedden leveren zomer- en winterstek. <

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

FotoSpread kornoeljes klepelen.indd 25

25

26-03-15 15:27

Tekst: Emiel van den Berg, Foto's: Floralook

Bemesting in meerjarige teelten is maat we Met name in de meerjarige teelten in pot verdient de bemesting de nodige aandacht. Bijmesten is een secure klus die afhangt van de plantsoort, de kwekerseisen en de weersomstandigheden. Steeds vaker kiezen kwekers ervoor om gericht, op verschillende momenten van de teelt, bij te sturen.

„Tot een aantal jaar geleden betekende gewasbescherming vooral het bestrijden van ziektes en aantastingen.

Inmiddels is het uitgangspunt dat een sterk gewas moet zijn omdat ziektes en aantastingen dan veel minder problemen geven. Met aandacht voor bodem en bemesting is meer voor elkaar te krijgen dan we tot nu toe dachten.”

Wilma Windhorst van AgroPoli doet al jaren onderzoek naar de invloeden van bemesting. Ondanks dat ze met deze aanpak al veel progressie heeft geboekt, blijft ze van mening dat nog lang niet alles bekend is. „We moeten blijven experimenteren en onderling kennis delen. We zijn nog lang niet uitgeleerd.”

Langzaamwerkende, gecoate meststoffen staan centraal bij de bemesting in de meerjarige teelten. Zijn die bij het oppotten in april-mei toegevoegd, dan werken ze nog door tot in het volgende voorjaar. Meststoffen die 12 tot 14 maanden werkzaam zijn, zijn na bijna een jaar nog voldoende actief om planten op kleur te houden. Meststoffen die 16 tot 18 maanden werken, zorgen ook nog voor groei.

Is extra groei gewenst dan is een aanvullende korrelmeststof op de pot te geven, geeft Windhorst aan. Of zijn tabletten langzaamwerkende meststoffen in de potgrond te drukken. Die laatste kunnen ook organisch zijn. „Vroeger moest je organische meststoffen meerdere keren per groeiseizoen strooien, tegenwoordig heeft bijvoorbeeld DCM producten die al tot 6 maanden werken.”

Voedingsniveau Meer dan vroeger wordt gekozen voor bijsturen gedurende de teelt. Dat bijsturen verschilt per plantgroep en is afhankelijk van de eisen die aan de planten worden gesteld. Windhorst: „Kwekers kiezen soms bewust voor een lagere dosering langzaamwerkende meststoffen om daarna zelf per plantgroep bij te sturen.” Erik van Dijck in Zundert kweekt coniferen en bladhoudende sierheesters. Alle planten krijgen dezelfde voeding in de vorm van langzaamwerkende meststof van zowel 8-9 als 12-14 maanden. Om bij te sturen geeft hij vanaf half april Kristalon Blauw en Kristal Wit mee tijdens het beregenen. Met name voor stikstof en kali. Gelijktijdig gaan er sporenelementen mee. Planten die een jaar extra blijven staan,

26

In het tweede jaar strooit kweker Erik van Dijck extra langzaamwerkende meststof. Met de v

krijgen vanaf maart nieuwe langzaamwerkende meststoffen van 5-6 en 8-9 maanden. Die strooit de kweker er handmatig bij. De wekelijkse bemesting in de beregening wordt vanaf half april weer hervat.

Voorbeelden van bijsturen zijn volgens Windhorst te vinden bij planten die lang moeten doorgroeien, die krijgen bijvoorbeeld extra stikstof. Bij planten die stevig en compact moeten blijven, kan de stikstof er eerder af.

Zoals bij Cotoneaster. „Als die de gewenste hoogte heeft, hoeft hij niet meer door te groeien, want dat maakt het geen betere plant.”

Ook vraagt bemesting voor de bevordering van het dikken van de takken weer een andere strategie dan voor de vorming van bloemknoppen en bloei. Windhorst: „Denk bij takdikte aan Cornus met gekleurde wintertakken waarbij de dunste takken na de winter soms afsterven.

Dat is een kwaliteitsaspect waaraan we meer aandacht geven.” Bij knopvorming wijst ze op Skimmia, Viburnum en Camellia. Stephan Snepvangers in Molenschot heeft van Camellia een driejarige teelt. De planten staan bijeen in de kas en krijgen geen langzaamwerkende meststoffen maar in water oplosbare voeding via de beregening. Het

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Bemesting in Pot-BKW15-16.indd 26

26-03-15 15:27

Kwaliteit

at werk TIPS > Langzaamwerkende gecoate voeding kan een goede basis van de bemesting vormen. > Langzaamwerkende meststoffen zijn er inmiddels ook in organische vorm. > Een aanvullende korrelmeststof in het voorjaar stimuleert de groei. > Met extra stikstof valt de groeiperiode te beïnvloeden > Bijsturen hangt af van de plantgroep, de eisen van de kweker en de weersomstandigheden. > Afharden is jaarlijks een aandachtspunt. > Geef wintergroene planten in zachte winters wat extra voeding voor een goede kleur. > Streef bij aflevering naar optimale planten, de markt vraagt daar om.

Bij Camellia komt de sturing erg secuur. Na de groeiperiode met relatief veel stikstof is generatieve bemesting nodig voor het vormen van de bloemknoppen.

meststof. Met de voeding via de beregening stuurt hij vanaf half april wekelijks bij.

eerste jaar is de bemesting vegetatief, het tweede generatief. Hij geeft kalium-stikstof in de verhouding dan 2:1 om leverbare planten mét bloemknop te krijgen. Planten met te weinig bloemknop blijven een derde groei-jaar op de kwekerij en krijgen wederom met name generatieve bemesting.

Viburnum tinus krijgt bij Snepvangers wel langzaamwerkende meststof, net als Photinia, en bij Pieris is de aanpak weer anders. „Ericaceae hebben fijne wortels dus liever geen hoog voedingsniveau. Dat vraagt om gestuurde bemesting en goed afharden. Met al die verschillende soorten moet je er constant bovenop zitten.”

Topsport Bij coniferen, die in de regel lang doorgroeien, vragen doorbemesten én afharden om aandacht. Te zacht materiaal is vatbaar voor schimmels en taksterfte. Ook dit is precisiewerk. Normaal zakt in september de nachttemperatuur onder de 10ºC. Vanaf dat moment harden gewassen op een natuurlijke manier af wordt de bemesting daarop aangepast. Afgelopen twee jaar werd die

grens van 10ºC pas in november doorbroken. Wat vroeger normaal was, is dat nu niet meer. Van Dijck stuurt daarom het afharden. „Zolang de temperatuur vanaf september boven het gemiddelde blijft, bemesten we langer door.

Standaard geven we vanaf september extra kali om afharden te stimuleren. De giften hangen elk jaar af van de weersomstandigheden.”

Ook de wisselende wintertemperaturen zijn een aandachtspunt. Bij hoge temperaturen staat een wintergroene plant niet stil. Die vraagt dan wat extra bemesting, met name om hem op kleur te houden. Windhorst: „Meer dan ooit is bemesting maatwerk. Voor kwekers wordt dat alsmaar ingewikkelder. Zeker nu planten die ook maar iets mankeren, lastiger verkoopbaar zijn. De lat ligt steeds hoger, kweken is topsport geworden.” < De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Bemesting in Pot-BKW15-16.indd 27

27

26-03-15 15:27

586583_.indd 28

30-3-2015 12:35:55

Gewasbescherming

Tekst: Jeroen van der Meij Foto: DLV Plant

Tegen taxuskever juiste aaltje bij juiste temperatuur inzetten Taxuskeverlarven zijn goed met aaltjes te bestrijden.

Het is wel belangrijk om afhankelijk van de temperatuur het juiste aaltje te kiezen. Dat blijkt een proef van DLV Plant in opdracht van BASF. Dat insectenparasitaire aaltjes goed werken tegen taxuskeverlarven is geen nieuws. In de praktijk zetten boomkwekers immers al jaren aaltjes in. Voor een optimaal effect moet je aaltjes in het najaar op tijd inzetten als de temperatuur nog voldoende hoog is en de pot voldoende vochtig. Soms worden de taxuskeverlarven pas laat in het najaar of in het vroege voorjaar waargenomen en dan is de temperatuur veel lager. En hoe is dan de werking?

In opdracht van BASF heeft DLV Plant afgelopen najaar onderzoek uitgevoerd naar de werking van verschillende aaltjes. Gewasbeschermingsmiddelenfabrikant BASF heeft met de productlijn Nemasys verschillende soorten aaltjes waaronder Steinernema kraussei (Nemasys L) die al vanaf 5°C actief zijn. Dit is met het uitgevoerde onderzoek aangetoond.

Kooitjes met kevers Voor het onderzoek zijn taxuskevers in kooitjes gezet met Astilbe en Euonymus. Gedurende het seizoen hebben de kevers hun eitjes kunnen leggen in de potten. In het najaar zijn in de kas verschillende aangietbehandelingen met aaltjes uitgevoerd bij verschillende temperatuurtrappen. S. kraussei is toegepast bij de 20, 12 en 5°C. Heterorhabditis bacteriophora (Nemasys H) is toegepast bij 20 en 12°C. Als referentie was er een onbehandelde controle.

Eind januari zijn alle potten leeggeschud en gecontroleerd op de

aanwezigheid van taxuskeverlarven.

In de onbehandelde potten werden in totaal 90 larven aangetroffen.

Het beste effect gaf de behandeling met H. bacteriophora bij 20°C. Bij deze behandeling was de bestrijding 100%.

Bij een lagere temperatuur neemt de werking van dit type aaltje af. Zo was de bestrijding bij 12°C nog maar 50%.

Bij lagere temperaturen komt S. kraussei beter uit de bus. De efficiëntie van S. kraussei blijkt nauwelijks temperatuurafhankelijk, want zowel bij 20, 12 als 5°C was het bestrijdingsresultaat tussen de 70 en 80% ten opzichte van de onbehandelde controle.

Praktijkadvies De laatste jaren nemen de problemen met taxuskeverlarven toe in de praktijk. Door een warm najaar zijn kevers langer actief met het leggen van eitjes en tijdens een warme winter zijn de larven nauwelijks in

rust waardoor er meer vraatschade is. Hierdoor kan het nodig zijn om meerdere keren, zowel in het najaar als voorjaar, aaltjes in te zetten.

De proef met Nemasys-aaltjes onderstreept het belang om het juiste aaltje in te zetten bij de juiste temperatuur. Het praktijkadvies is om in het najaar tijdig Heterorhabditis uit te zetten als de temperatuur voldoende hoog is. Neemt de temperatuur in het najaar af dan is S. kraussei een betere keuze. Ook in het voorjaar vanaf 5°C is Steinernema het meest geschikt. <

Een mobium die is aangetast door aaltjes is snel te herkennen doordat deze verkleurt.

Onderzoek Werking van de aaltjes Middel Onbehandeld Nemasys H Nemasys H Nemasys L Nemasys L Nemasys L

Aaltjessoort

Temperatuur Werkingspercentage 0,0% Heterorhabditis bacteriophora bij 20°C 100,0% Heterorhabditis bacteriophora bij 12°C 49,7% Steinernema kraussei bij 20°C 77,7% Steinernema kraussei bij 12°C 72,3% Steinernema kraussei bij 5°C 73,1% De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Taxuskever bestrijding.indd 29

29

26-03-15 15:27

Foto: DLV Plant

Eerste ziekten en plagen in Buxus Met de start van het nieuwe voorjaar, duiken ook gelijk de eerste ziekten en plagen weer op. Voor een optimale bestrijding is het belangrijk deze tijdig te signaleren en in te grijpen.

Johan van den Broek DLV Plant j.vandenbroek@dlvplant.nl

Buxusbladvlo is weer aan het ontluiken. Het is belangrijk om de percelen nu regelmatig te controleren op aantasting van bladvlo en tijdig in te grijpen. Zodra de bladvlo beschermd is met witte wasdraden, valt de contactwerking vaak tegen. Spuit buiten met Calypso, Gazelle of Actara zodra de eerste bladvlooien worden waargenomen. In de praktijk wordt vaak Decis toegevoegd aan de bespuiting om extra contactwerking te krijgen op bladvlo.

Let erop dat dit breedwerkende middel een beperking heeft op het aantal toepassingen van drie keer per seizoen.

Ook kan buiten het systemische middel Movento worden gebruikt, maar dit middel werkt alleen goed bij een actief gewas. Het kan verstandig zijn om dit middel alleen op groeiende gewassen toe te passen, in plaats van alle percelen hiermee te spuiten.

Vorig jaar waren de resultaten van bestrijding wisselend. Vooral onder in bolvormen en piramiden viel de bestrijding wel eens tegen. Er was een duidelijk verschil met onderdoor spuiten. Hieruit blijkt dat spuittechniek zeker een belangrijke rol speelt, ook bij de (lokaal) systemische middelen.

Spint kan in vaststaande hoeken, waar vorig jaar aantasting in zat ook vroeg tevoorschijn komen. Vaak zien we na de snoei pas de typerende spintschade in Buxus tevoor-

schijn komen. Echter zit er dan al volop spint in. Het is belangrijk om tijdig te starten, zodat het niet uit de hand loopt.

Schimmelbestrijding Cylindrocladium speelt in het voorjaar minder, omdat de ontwikkeling sneller gaat bij hogere temperaturen en langere bladnatperiodes. Verschillende kwekers hebben in oktober/november echter nog last van nieuwe aantasting. Deze bedrijven moeten eventuele aantasting nu wel bestrijden.

Het pakket met contactfungiciden is aardig uitgedund afgelopen jaren. Alleen sommige formuleringen captan en spuitzwavel kunnen dit seizoen nog ingezet worden als bedekkingsmiddel. Daarnaast zijn er wel nieuwe middelen beschikbaar zoals Luna Privilege, Amistar Top en Signum.

Luna Privilege is preventief systemisch en zorgt voor een lange werkingsduur. Amistar Top heeft gedeeltelijk een curatieve bestrijding doordat er twee werkzame stoffen inzitten. De andere werkzame stof is dezelfde als Ortiva en valt onder de strobilurines.

Signum is al een jaar toegelaten en heeft ook twee werkzame stoffen: een strobilurine en boscalid. <

De buxusbladvlo moet tijdig worden bestreden. Eenmaal beschermd door wasdraden is de vlo lastiger aan te pakken.

30

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Teeltadvies BKW15-7.indd 30

26-03-15 15:27

Teeltadvies

Overweeg plantversterkers in vruchtbomen Voor de vruchtboomteelt zijn steeds minder chemische middelen beschikbaar, en deze mag u vanaf 2016 slechts beperkt inzetten. Overweeg daarom plantversterkers als alternatieven.

Alwin Scholten Plant Grow alwin@plantgrow.nl

Tegen vruchtboomkanker (Nectria) wordt Captan vaak twaalf tot zestien keer per jaar gespoten. Dit middel mag in 2016 echter nog slechts vier tot zes keer worden gebruikt.

Tegen echte meeldauw is Luna wel een mooie aanvulling op het middelenpakket, maar dit mag u ook maar een beperkt aantal keren per jaar toepassen. Na het wild verwijderen is Topsin M niet meer beschikbaar. Folicur zou een alternatief zijn, maar dit werkt in de normale dosering niet voldoende en geeft groeiremming in een hogere dosering.

In plaats van deze chemische middelen kunt u plantversterkers gebruiken. Producten die bomen helpen om sneller en meer afweereiwitten aan te maken. Er zijn bijvoorbeeld producten op de markt op basis van salicylzuur, micro-zilver en micro-koper.

Na het wild verwijderen kunt u spuiten met een mix van salicylzuur en microkoper. Koper heeft een functie in het proces van aanmaak van eiwitten. Als daarnaast de concentratie van het plantenhormoon salicylzuur wordt verhoogd, wordt de plant extra aangezet tot het maken van afweereiwitten. De plant maakt dan bovendien

meer callus, met als gevolg dat wonden sneller en beter dichtgroeien, zonder dat ze ge誰nfecteerd raken door Nectria. Nectria kan een boom namelijk binnenkomen door allerlei kleine wonden. Wonden die ontstaan door teelthandelingen zoals: vastzetten, draaien, toppen, opschonen en veren strijken.

Om de wond af te dekken die ontstaat door het knippen van de eenjarige boom, kunt u Wondbalsem gebruiken. Dit product houdt een wond schoon, dampdoorlatend en tegelijk waterdicht, en het zorgt voor extra callus-ontwikkeling.

Direct na het afronden van overige gewashandelingen is het belangrijk om te spuiten met micro-koper, al dan niet in combinatie met micro-zilver. Dit voorkomt dat Nectria een plant kan binnendringen. Het microzilver heeft tevens een ethyleenblokkend effect. Hierdoor krijgt wondethyleen geen kans om invloed op de groei te hebben.

Uit proeven blijkt dat salicylzuur en microkoper ook plantversterkend werken op echte meeldauw. Micro-koper kunt u desgewenst elke week spuiten (10 g/ha) zonder residu of groeiremming. <

Wijzigingen in middelen voor vaste planten Er zijn in de vaste planten een aantal wijzigingen op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen. Het gaat zowel om beperkingen in toepassingen of toelating, als om nieuwe toelatingen.

Marco Schuurmans Cultus Agro Advies marcoschuurmans@cultus.nl

Een van de belangrijkste veranderingen is dat de toelating van captan voor de buitenteelten wordt beperkt. Het middel mag uitsluitend nog worden toegepast met een opwaartse spuittechniek. In 2015 geldt voor de middelen Captosan spuitkorrel WG en Merpan spuitkorrel (en Captosan en Merpan vloeibaar) een uitverkoop en opgebruiktermijn. Let op dat u de juiste formulering met het juiste etiket in de kast hebt staan.

Deze middelen hebben na december 2015 geen toelating meer in de vaste planten.

Recent zijn de middelen Signum en Amistar top toegelaten in de vasteplantenteelt.

Deze middelen hebben een brede werking op de diverse bladvlekken en Botrytis. Het maximale aantal toepassingen voor beide middelen is twee per teeltseizoen.

Insectenbestrijding Op het gebied van insecten zal voor de taxuskever, luizen en (weekhuid) mijten voorafgaand aan de teelt goed moeten worden nagedacht over de juiste bestrijdingsstrategie. In mei 2015 vervalt de toelating

van Steward. De opgebruiktermijn is tot 1510-2015 Deze werkzame stof, met een nevenwerking op taxuskevers, zal in de toekomst waarschijnlijk weer op de markt komen, maar onzeker is of hij dan in vaste planten ingezet mag worden. Kijk of bij de gevoelige soorten Bio 1020 door de potgrond gemengd kan worden. Ook het tijdig (augustus/september) aangieten met aaltjes kan verrassingen met taxuskeverlarve voorkomen.

Indien u in uw teelt geen gebruik meer maakt van neonicotino誰den heeft u de keuze uit een paar middelen tegen luizen. Houd er rekening mee dat de aanvangswerking van Teppeki, zeker bij lagere temperaturen, trager is dan de genoemde middelen. Bij Movento is het heel belangrijk dat het gewas voldoende actief is en het middel opneemt.

Beperk het zgebruik van Decis om de diverse natuurlijke vijanden te sparen.

De druk van de diverse mijten (begoniamijt, cyclamenmijt) neemt toe. Met de waarschijnlijke beperkingen op het gebruik van Vertimec Gold, het wegvallen van Masai 25 WG en Torque L wordt het aantal werkzame middelen op deze plagen erg klein. < De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Teeltadvies BKW15-7.indd 31

31

26-03-15 15:27

586584_.indd 32

30-3-2015 12:54:42

586585_.indd 33

30-3-2015 12:54:17

586586_.indd 34

30-3-2015 12:53:56

586587_.indd 35

30-3-2015 13:03:41

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Kort op de bal spelen De hoveniershandel is momenteel niet zo wild als een paar jaar geleden, maar de aanleg gaat wel fijn door, zo merkt Erik Verheijen. Zijn handelskwekerij Verlimex belevert klanten met een breed sortiment, maar heeft dat vrijwel niet in voorraad. „We spelen kort op de bal”, aldus de ondernemer.

Het is een frisse maartse zaterdag als Erik Verheijen (39) vertelt over zijn bedrijf, Verlimex in Zundert. De handelskweker heeft het vandaag een stuk rustiger dan doordeweeks, maar hij zit niet stil. Want dan belt er een hovenier op over een levering. Dan stapt er een hovenier het kantoor binnen om een bestelling af te halen. Dan komt een medewerker vragen welke planten nog vandaag de deur moeten uitgaan.

De handel trekt aardig door, en Verheijen heeft het idee dat het nu iets beter gaat dan de afgelopen twee jaar.

Waaraan dat ligt, kan hij niet zeggen. En hoeveel beter het echt loopt, dat weet hij pas na het seizoen. Hij is in elk geval blij met de verbetering. „In de weken voor Pasen is de handel normaal booming, maar die is vorig jaar niet echt losgebarsten. Benieuwd wat het dit jaar zal zijn.”

De aanlegmarkt is anders geworden. Tot twee jaar geleden was de handel al vaak op tussen begin april en eind mei, aldus Verheijen. „Als we planten in maart wilden afroepen, hoorden we al dat ze op waren. De laatste twee

De orders worden in een grote loods klaargemaakt voor verzending.

36

jaar kon je in april-mei nog makkelijk planten krijgen.”

Door het ruime aanbod van tegenwoordig hoeft de handelskweker niet vroegtijdig te reserveren. „We spelen kort op de bal”, zegt hij. Reserveren wordt voor hem toch al steeds moeilijker. „Klanten vertellen op voorhand niet wat ze nodig hebben, waardoor onze inkoop op voorhand niet is in te schatten.”

De verkoop van het afgelopen seizoen biedt weinig garantie. Verheijen schetst een dilemma bij de inkoop. „Vorig jaar waren grote maten Taxus moeilijk te vinden.

Ik kan ze daarom nu wel reserveren, maar wat als er in juni nog geen vraag naar is? Dan moet ik een voorraad goed zien te houden. En als ik ze niet reserveer, terwijl er in juni wel vraag is, maar ze zijn nergens meer te koop?”

Beplantingslijsten volgens ontwerp De meeste klanten van Verlimex zijn hoveniers in Nederland en België; het bedrijf biedt hen een breed sortiment boomkwekerijproducten. Lang geleden had Verheijen wel de ambitie om, naast de handelskwekerij, een cash-andcarry op te zetten. Dan zou hij het gevraagde sortiment op voorraad kunnen zetten. „Maar dat is voor ons niet rendabel”, zegt Verheijen nu. „Het is ook niet te doen om een voorraad continu netjes te houden.”

De meeste hoveniers die bij Verlimex kopen, rijden volgens Verheijen ook niet naar een cash-and-carry om planten uit te zoeken. Omdat hen dat teveel tijd kost. „Ze sturen ons beplantingslijsten die volgens een ontwerp en met sortimentskennis zijn gemaakt. Het zijn geen stratenmakers die ook nog even wat planten nodig hebben.”

Verlimex heeft ook eigen productie, waaronder deze Hydrangea.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Verlimex.indd 36

26-03-15 15:28

Aanlegmarkt

Handelskwekerij Verlimex, Zundert Sortiment: breed sortiment voor de aanleg Afzet: hoofdzakelijk aan hoveniers, daarnaast aan tuincentra en handelsbedrijven in Nederland, België, Frankrijk en Italië Oppervlakte: 3 ha containerveld en tunnels Personeel: zeven man vast, één seizoenskracht en drie vakantiekrachten Website: verlimex.nl

Hoveniers vragen bij Verlimex naar een breed sortiment. Erik Verheijen regelt dat dit naar zijn bedrijf komt.

In de leveringen genieten verse producten de voorkeur.

Geen producten uit een oude voorraad, want dan is er een duidelijk kwaliteitsverschil. „Verse producten zien er beter uit. ’Laat die oudere planten maar staan’.”

’Superlocatie langs toegangsweg’ Door de locatie van zijn bedrijf, aan de Meirseweg, vanuit België de toegangsweg naar Zundert, hoeft Verheijen in principe ook geen voorraad aan te houden. Dat doet hij alleen met sortiment dat van ver komt, bijvoorbeeld uit Italië. „We zitten hier op een superlocatie; elke dag kunnen we hier wel planten krijgen, uit elke windstreek.”

Het vervoer wordt gedaan door transporteurs. Kwekers uit de buurt brengen de planten zelf. Of medewerkers van Verlimex halen ze op, met een grote vrachtwagen, of een kleine. „We hebben twee chauffeurs op de weg. Het ophalen combineren we met het wegbrengen naar klanten.”

Doordat Verlimex weinig op voorraad heeft, worden van leveranciers diverse partijgroottes gevraagd. Ook kleine partijen. „Vroeger werd gezegd: ’Kleine partijen leveren?

Dat doe ik niet’. Maar toen was het een goede tijd, en dan vergeten kwekers wat ze in een mindere tijd meemaken.”

Hij legt leveranciers ook de vraag naar kleine partijen uit. „Voor een kweker zijn bijvoorbeeld 200 beuken een kleine partij, maar voor een hovenier is dat heel wat. Voordat hij die 200 beuken kan planten in een tuin, moet hij

een sleuf van 50 m graven, palen zetten, en na het planten watergeven. Daar ben je zo een hele dag mee bezig.”

Goede klik met relaties De eigenaar van Verlimex vindt het belangrijk om een goede klik met relaties te hebben. „Je hebt met iemand een klik of dat heb je niet. Daar kom je vanzelf achter, net zoals in het gewone leven. Onze klanten hebben dezelfde filosofie als wij, ze werken op dezelfde manier als wij: Leveren wat hun opdrachtgevers vragen, wat bij ze past, en toch ook tijd voor een bak koffie.”

Er komt alweer een hovenier binnen om een bestelling af te halen. Even een kort praatje, op gemoedelijke toon, en daarna is het tot ziens, tot de volgende order, want de aanleg gaat door. De meeste klanten betalen netjes binnen de afgesproken termijn van 45 dagen. „Ik moet wel eens voor ons geld bellen, maar meestal hoeft dat niet.”

Klanten laten het weten als afspraken even moeilijk zijn na te komen, zegt Verheijen. „Als hoveniers weinig te doen hebben in lange winters, dan teren ze in en dan merk je dat bijvoorbeeld aan latere betalingen. Maar als je een fatsoenlijk ondernemer bent, en je zegt eerlijk wat er aan de hand is, dan kun je op begrip rekenen en onderling een regeling treffen.” < Bekijk meer foto’s van dit bedrijf op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Verlimex.indd 37

37

30-03-15 13:12

Holland

Polen

IPP Holland B.V. Sluiskil 6 - 7681 KD Vroomshoop

586588_.indd 38

Tel. (+31) 0546 647255 E-mail: info@ippholland.nl www.ippholland.nl

30-3-2015 12:00:45

Afzet

Tekst en Foto: Ron Barendse

Advies aan Stichting Beurshal: ’Zet prijzen in VARB’ Sinds dit jaar werkt Stichting Beurshal met een Raad van Advies die de organisatie adviseert over de te volgen koers. Een van de eerste adviezen die de sectororganisatie mee kreeg, was om prijzen zichtbaar te maken in VARB. Stichting Beurshal is eigenaar van VARB, een vraag- en aanbodsysteem voor boomkwekerijproducten. In het afgelopen jaar onderging de stichting een aantal organisatorische veranderingen (zie kader). Een van de veranderingen was de installatie van een Raad van Advies begin dit jaar. „We willen als Stichting Beurshal de binding met onze achterban versterken en gebruikmaken van de kennis die daar aanwezig is. Het instellen van een Raad van Advies is daarvan het gevolg”, zegt Linda Hoogendoorn– Veelenturf, sinds 1 januari 2014 directeur bij Stichting Beurshal.

Het eerste advies wat unaniem werd genoemd door de tien leden van de adviesraad was dat kwekers in VARB ook hun prijzen moeten kunnen vermelden. Nu is daarvoor in het online vraag- en aanbodsysteem nog geen kolom beschikbaar. „De markt is transparanter geworden en ook in andere aanbodsystemen kunnen kwekers al hun prijzen zetten. Maar het beteft hier met name systemen als Plantconnect en FloraXchange die zich richten op visueel aantrekkelijke producten. In VARB bestaat minimaal de helft van de handel uit niet-visuele handel en hiervoor bestaat nog geen transparant systeem”, zegt Rens van Nierop, voorzitter van Stichting Beurshal. „We gaan kwekers niet verplichten om hun prijzen te vermelden, maar ik schat dat zo’n 80% van de kwekers van de mogelijkheid gebruik zal willen maken.”

Van Nierop kent de discussies die te maken hebben met transparantie. „Sommige kwekers zien in meer transparantie ook het gevaar van dalende prijzen. Wat als een collegakweker hetzelfde product voor vijf eurocent goedkoper aanbiedt? Moet ik als kweker daar ook weer onder gaan zitten?” Maar Van Nierop ziet ook de voordelen. „Zeker voor kleine partijen kan het veel heen en weer gebel schelen tussen koper en kweker als prijzen bekend zijn.” Op 14 april wordt het voorstel om prijzen op te nemen in VARB ter goedkeuring voorgelegd aan het bestuur.

Doorbelasting Een ander onderwerp dat speelt is de doorbelasting van de kosten van VARB aan de deelnemers. Nu is het zo dat iedereen evenveel betaalt. Dit geldt dus voor een handelaar die het systeem vele malen per dag raadpleegt, als een kweker die een keer per week zijn aanbod erop zet. „Een eerlijkere verdeling van de kosten kan ervoor zorgen dat VARB ook voor kleinere kwekers interessant

blijft”, zegt Hoogendoorn-Veelenturf.

Ook plannen voor internationalisering zijn nog toekomstmuziek. „Er is wel een gedachterichting dat internationale uitbreiding voor VARB een kans biedt, maar dit zie ik niet zo snel gebeuren. Het is een onderwerp dat bij onze aangesloten handelaren gevoelig ligt”, aldus de directeur. <

Directeur van Stichting Beurshal Linda HoogendoornVeelenturf en voorzitter Rens van Nierop hechten aan een goed contact met hun achterban.

ACHTERGROND

’Stichting moet transparanter’ Volgens voorzitter Rens van Nierop is het belangrijk dat Stichting Beurshal - die eigenaar is van het vraag- en aanbodsysteem VARB - breed gedragen wordt door de achterban en transparanter wordt. Dit is een van de redenen geweest om sinds dit jaar een Raad van Advies in te stellen die het bestuur gevraagd of ongevraagd advies kan geven. De raad bestaat uit tien representatieve gebruikers van VARB. Sinds 1 januari 2014 is Linda Hoogendoorn-Veelenturf directeur van Stichting Beurshal en is het bestuur teruggebracht van negen naar vijf personen. Naast VARB codeert Stichting Beurshal zo’n 1.200 nieuwe boomkwekerijproducten per jaar. Deze worden opgenomen in het gecodeerde plantnamenbestand van Houtige gewassen en Vaste Planten.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

VARB layout.indd 39

39

30-03-15 13:01

Tekst: Astrid Zoumpoulis Foto’s: Gerdien de Nooy, Gebr. Jonkers Elshout, Boomkwekerij Van den Hurk

Kweker zoekt consument Het is in een aanbodsmarkt van groot belang om te weten voor wie je kweekt. Dat klinkt makkelijker dan het is. De wereld is groot en ’de consument’ bestaat niet. Drie kwekers leggen uit hoe ze dat doen en wat hen dat oplevert.

’Observeren en op tijd roer omgooien’ Eric van den Hurk, Ilex-kweker in Sint-Oedenrode.

„Het is in de huidige aanbodsmarkt heel

maakt. Een paar jaar geleden ging men

belangrijk om keuzes te maken voor

bijvoorbeeld nog voor groot en zwaar,

specifieke doelgroepen en daar je aan-

nu voor compact en goedkoop. Het is na-

bod op af te stemmen. Uitvinden hoe de

tuurlijk moeilijk om zoiets te voorzien en

consument denkt en kiest valt niet mee,

er al van tevoren op in te spelen, maar

maar is in dit geval wel een voorwaarde.

je kunt daardoor wel op tijd het roer

We mogen niet bedrijfsblind worden.

omgooien.

‘Uitstraling aanpassen aan

Zelf richten we ons voornamelijk op de groothandel die tuincentra en bouwmarkten belevert. Daar hebben we de

’Testcentrum’

hele productie op ingericht. Dat is een

Op onze Gasthuishoeve hebben we een

duidelijke keuze geweest. Via inkopers

deel van het bedrijf aangewezen als

van exporteurs is het moeilijk te achter-

‘testcentrum’. Samenwerkende kwekers

halen hoe de consument naar je pro-

die een nieuw product willen uittesten,

duct kijkt. Dat doen we dan ook op an-

kunnen die daar tijdelijk neerzetten.

dere, veel directere manieren. Zo gaan

Medewerkers wijzen de consument er

we regelmatig kijken bij tuincentra in

op en houden mondelinge enquêtes.

Nederland en Engeland. We gaan in de

De feedback koppelen ze terug naar de

winkels geen gesprekken aan met de

kwekers. Zo kom je te weten of er animo

consument, dat zou men niet waarde-

is voor je product, in welke periode ze

ren. Wel observeren we hoe de kwaliteit

die zouden aanschaffen en in welke

is, wat de prijzen zijn, hoe ze hun plan-

kleuren. Zelf heb ik ook wel eens Ilex

ten in categorieën indelen, wat concur-

met verschillende toegevoegde waar-

rerende producenten bieden. We kijken

des uitgetest. Je komt er dan direct ach-

waar de klant stilstaat, waar hij voorbij

ter of iets wel of niet zal aanslaan.”

loopt, welke keuzes hij of zij uiteindelijk

40

Hortensiakweker Rob Jonkers, Gebr. Jonkers Elshout bv.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Consument layout.indd 40

26-03-15 15:28

Marketing

’Unilever weet van consument meer dan retailers’ „Er zijn veel manieren om de consument te bereiken, je moet ze willen zien en durven gebruiken. Een team van vijf mensen is bij ons constant bezig om behoeftes in kaart te brengen. We staan op de Margriet Winterfair en we doen consumentenonderzoek op de winkelvloer, door klantgedrag te observeren maar ook door klanten te interviewen tijdens het shoppen. Waarom pakken ze iets of laten ze iets staan. Missen ze informatie of iets in de presentatie, hadden ze je product eerder ergens anders verwacht?

Niet afhankelijk zijn Antwoorden op die vragen leveren nuttige informatie op voor het maken van bedrijfskeuzes. Unilever weet meer over producten en consumenten dan de retailers. Daar willen wij ook naar toe. We willen productspecialist zijn en niet afhankelijk zijn van wat de tussenhandel weet van de eindafnemer, maar onszelf daar verantwoordelijk voor maken.

Zelf hebben we inmiddels ons merk

Bob Hoogerdijk, Hoogeveen Plants in Hazerswoude-Dorp.

Perfect Garden opgesplitst in vier

Greenminder, een duurzaam label van

productgroepen en bijbehorende uit-

tuinplantenkwekers dat de consument

stralingen. We hebben echt alles op zijn

actief gaat opzoeken en informeren.

kop gegooid in tafelplannen en concep-

Onder meer met een online community

ten. Maar ook in de aantallen per perio-

voor kwekers en consumenten die el-

de die we in de markt zetten. Daardoor

kaar voeden met informatie. Dit soort

ziet de retail ons als specialist en creëren

initiatieven en samenwerkingen juichen

we tevreden consumenten.

we zeer toe. Alles wat ons dichter bij de

Sinds kort nemen we deel in het concept

consument brengt, is waardevol.”

sen aan leeftijdsgroep eindconsument’ „Vorig jaar hebben we uitgebreide con-

als cadeau kochten of voor zichzelf, en

hebben we niets veranderd. We blijven

sumentenenquêtes gedaan bij zes Ne-

hoe oud ze waren. Zo kom je stukje bij

dezelfde planten kweken, maar de ma-

derlandse tuincentra. Dit jaar gaan we

beetje te weten wat je doelgroep is,

nier waarop we ze in de winkel zetten

dat ook in Duitsland doen. Met de conclu-

hoe de eindconsument tot bepaalde

om de aandacht van de consument te

sies van de enquêtes op de Nederlandse

keuzes komt en wat ze verwachten van

trekken, daar kun je heel veel in sturen

winkelvloer hebben we de uitstraling

je product. Met die wetenschap kun je

op basis van consumentenonderzoek.

van onze Hydrangea frisser en jeugdiger

de doelgroep op een passende manier

Natuurlijk zijn we ook actief op de so-

gemaakt. Uit het onderzoek kwam na-

gaan ‘aanspreken’ middels de uitstraling

ciale media om ons product onder de

melijk naar voren dat onze doelgroep in

van je product. Zodat die meteen een

aandacht te brengen. Maar daar stellen

de leeftijdscategorie 25 tot 45 valt. We

klik krijgt met je product.

we de geadresseerden geen specifieke vragen. Wel vragen we hen om mooie

hadden daar tot die tijd geen idee van.

We doen allemaal aan losse pols aan-

foto’s van hun planten te maken en die

names, maar zeker weet je het pas als

Mix aanpassen

je het met eigen onderzoek kunt aan-

Als je ziet dat de voorkeur uitgaat naar

de enigen die proberen tot het eind van

tonen. We hebben de enquêtes samen

rood, kun je de mix daar op aanpassen.

de keten door te breken, maar toch vind

met een marketingbureau uitgevoerd.

Als blijkt dat ze de plant vaker cadeau

ik dat de sector in zijn totaliteit nog te

Op de winkelvloer vroegen we klanten

doen dan zelf gebruiken, kun je de pre-

weinig bezig is met wat de consument

bijvoorbeeld waarom ze hadden geko-

sentatie wat feestelijker maken. Het is

beweegt. Ja, het vergt wat meer tijd en

zen voor een bepaalde Hydrangea, wat

met een tweejarige teelt moeilijk antici-

mankracht, maar uiteindelijk brengt het

ze er mooi aan vonden, of ze de plant

peren op vraagtrends, dus in de teelt zelf

zeker iets op.”

naar ons toe te sturen. We zijn zeker niet

< De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Consument layout.indd 41

41

26-03-15 15:28

Tekst en Foto’s: Ron Barendse

Rustige FloraHolland Seasonal Trade Fair De FloraHolland Seasonal Trade Fair heeft te maken met dalende bezoekersaantallen. De beurs lijkt daarmee minder dan voorheen een onmisbare voorjaarsbeurs voor de sierteelt. Maar met een deelnemersveld van vierhonderd kwekers viel er toch weer genoeg te zien.

Ruim 3.000 bezoekers kwamen op 18 en 19 maart af op de FloraHolland Seasonal Trade Fair in Naaldwijk.

Daarmee vertoont het bezoekersaantal een dalende lijn. In 2013 trok de beurs nog zo’n 4.000 bezoekers en vorig jaar 3.400, waarbij aangetekend dat de beurs toen nog drie dagen was tegen twee dagen dit jaar.

Duurzaam, meermalig en geschikt voor meerdere potmaten. Dat zijn de belangrijkste eigenschappen van de tray Floratino die anderhalf jaar geleden door FloraHolland werd geïntroduceerd. „Het zijn vooral Duitse tuincentra die interesse tonen”, zegt Paul van den Berg van FloraHolland.

Voor het eerst combineerde de veiling de Seasonal Trade Fair met een Florist Event voor bloemisten en tuincentra. Vorig jaar gaven standhouders in een evaluatie aan naar mogelijkheden te zoeken om de beurs aantrekkelijker te maken voor vakgerichte bezoekers. De combinatie van beide evenementen past volgens de veiling in het beleid om de afzet richting bloemisten en tuincentra te vergroten. Het combineren van beide evenementen is volgens FloraHolland goed bevallen, maar deelnemers aan de beurs vonden het veelal te rustig op de beursvloer. Daarnaast gaf een aantal kwekers aan dat FloraHolland nog wat extra moeite heeft moeten doen om alle plekken bezet te krijgen. In aanloop naar de beurs werden zij door FloraHolland benaderd of zij aan de beurs wilden deelnemen. Volgens persvoorlichter Lex van Horssen is het niet ongewoon dat de veiling kwekers benaderd om deel te nemen en was er uiteindelijk bij aanvang van de beurs sprake van een wachtlijst.” <

Luxury Garden is een nieuw concept voor tuinplanten dat dit jaar het licht zag, maar voor orchideeënkweker Levoplant uit Honselersdijk blijven kamerplanten hoofdzaak.

In het concept voor tuin en terras zitten onder andere Bergenia en hortensia.

42

Kweker Jesper Mathot liet op de beurs een nieuwe roze potgentiaan zien. „Ik ben altijd op zoek naar iets nieuws en een gentiaan in deze kleur is eigenlijk nog niet op de markt”, zegt de kweker uit Boskoop.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Trade Fair layout.indd 42

26-03-15 15:28

Beurs

ir

Een tiental Duitse kwekers liet zich op de beurs vertegenwoordigen door Persoonlijke Verkoop van FloraHolland. „Kwekers uit met name Noord-Duitsland willen via Nederlandse exporteurs hun afzetgebied vergroten”, zegt pv'er Hans Mutsaers.

Met 3.000 bezoekers in twee dagen trok de FloraHolland Seasonal Trade Fair minder bezoekers dan eerdere edities.

Jasper Scholte (rechts) is een van de weinige Limburgers op de beurs. Nog niet zo lang geleden hadden Limburgse boomkwekers via Boomkwekerij Support Venlo een heel ’straatje’ op de beurs. Marc Caris vertegenwoordigt Boomkwekerij Van de Ven.

Kwekerij Atlantis uit Monster stond op de beurs met deze oude druivenbomen. De Franse bomen worden opgepot en in de kas in het blad getrokken. „Teelttechnisch maar ook qua verkoop is het een lastig product”, zegt verkoper Marjolein Scheffers.

Flower Factor verzorgde de aankleding van de beurs. Het nieuwe platform doet veel aan promotie van bloemen en planten in diverse landen. Volgens Elena Kazakova is er een groeiende markt voor visueel aantrekkelijke tuinplanten in Rusland.

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Trade Fair layout.indd 43

43

26-03-15 15:28

Foto’s: Arno Engels, Ron Barendse, Gerben Calkhoven

P RO D U C TA N A LYS E

Goede verkoop van bladhoudende Viburnum Kwekers van bladhoudende Viburnum kijken terug op een prima periode wat de verkoop van deze winterbloeier betreft. Gematigde weersomstandigheden zorgden ervoor dat de plant langdurig bloeide en daardoor een lange verkoopperiode kende. Veel kwekers zijn inmiddels aardig door hun leverbare voorraad heen.

Het verkoopseizoen van bladhoudende Viburnum, waarvan Viburnum tinus-cultivars de belangrijkste zijn, begint aan het einde van de zomer.

Maar in vergelijking met veel typische najaarsproducten kan de verkoop van deze Viburnum tot in het voorjaar doorlopen en dat is dit jaar ook het geval. Weinig strenge vorst, maar ook niet te hoge temperaturen zorgden ervoor dat Viburnum langdurig bloeide en daardoor over een lange periode kon worden verkocht.

De najaarshandel was sowieso wel goed afgelopen jaar”, zegt de kweker uit Molenschot.

Kweker Gert-Jan Voskuilen noemt de verkoop van Viburnum ’altijd wel goed’. Ook al heeft hij wel het idee dat er ’genoeg’ worden gekweekt waardoor de prijs dit jaar volgens hem toch wat onder druk stond. <

HANDELSSTEMMING

HOE LOOPT HET?

Wisselend beeld tuinplantenklok

’Reizen verhoogt kansen in export’

De tuinplantenklokken van FloraHolland in Naaldwijk en Aalsmeer laten volgens de veilingmeesters een wisselend beeld zien. Het aanbod stijgt de laatste tijd flink, maar de prijsvorming laat volgens hen bij een aantal producten te wensen over.

Luus Hooyman, veilingmeester in Aalsmeer, heeft het idee dat de handel in week 13 een beetje begon aan te trekken ten opzichte van de voorgaande weken. Wel zijn er grote verschillen tussen producten van goede kwaliteit en producten waar iets aan mankeert. „Kwaliteit wordt betaald”, zegt ze. „Rhododendron die goed in de knop zitten halen een aardig prijsniveau, maar Forsythsia met maar twee takken, daarvan zijn de prijzen slecht. Slechte prijzen zeggen wat mij betreft dan ook niet altijd alles over de handelsstemming. Ik vind dat kwekers meer verantwoordelijkheid zouden moeten nemen voor de kwaliteit die ze aanvoeren.”

44

„Super, alles is al verkocht”, zegt kweker Jean-Pierre van der Peijl terugkijkend op het seizoen. En dat is volgens hem wel eens anders geweest. In het voorjaar van 2013 hield hij nog planten over, vorig voorjaar werd het snel warm waardoor ze te snel in bloei kwamen, maar dit jaar was hij eigenlijk alles in het najaar al kwijt. „Ik heb de planten meer ruimte gegeven en daardoor zijn ze zwaarder dan voorgaande jaren. Dat verkoopt goed.”

Ook kweker Stefan Snepvangers was een paar weken geleden al los. „Voorgaande jaren had ik in het voorjaar nog wel wat planten over, maar nu niet. Wat daar de reden van is zou ik eigenlijk niet weten. Bij ons gaat Viburnum onder andere op mixkarren weg met najaarsproducten als Leucothoe en Skimmia japonica.

Hooyman zag ook de prijzen op de vrijdag van week 13 weer wat wegzakten. „De weersvoorspellingen waren voor het weekend niet best en dat merken we aan de klok direct in de prijsvorming.”

Jeroen van Sprang, veilingmeester in Naaldwijk, merkt dat er nog steeds producten voor de klok komen die eigenlijk voor het vorig jaar failliet gegane Max Bahr/Praktiker bestemd waren. Hij noemt daarbij Magnolia, Syringa en Ribes waarvan sommige kwekers volgens hem nog steeds op zoek zijn naar nieuwe afzet.

Over de verkoop van vaste planten zegt Van Sprang: „Het loopt nog niet storm. Aan het begin van week 13 werd er aardig gekocht, maar dat zakte naar het eind van de week weer weg.”

Hij zegt dat de minder gangbare Buxus-vormen - grote spriraalvormen of piramides - te weinig opbrengen. „Klanten lijken het risico niet te willen nemen om die exclusieve stukken te kopen.” <

Handel in week 12

Harm Horlings, Closer to Green

’Het is continu druk geweest’ Handel in week 13

John Stolwijk, Joh. Stolwijk & Söhne

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Markt en Afzet BKW15-7.indd 44

30-03-15 13:01

Markt & Afzet P RO D U C TA N A LYS E

Leylandii vooral als haag minder populair De vraag naar Cupressocyparis leylandii was afgelopen jaar redelijk tot goed, zo valt te beluisteren bij bedrijven die hoveniers beleveren, tuincentra, postorder en export. Maar over de laatste jaren bezien is de markt voor deze conifeer toch behoorlijk kleiner geworden.

Met name in de toepassing als haag.

In particuliere tuinen was Cupressocyparis leylandii ooit de populairste haagconifeer. Vooral dankzij zijn snelle groei, want met een leylandii is een tuin zo afgeschermd van de buren. De soort laat zich ook makkelijk snoeien. De groei leidde in Engeland wel tot vele burenruzies, maar de soort bleef gevraagd. Zo ook in Frankrijk, waar tuinen standaard werden omheind met coniferen.

Op de markt van tuinafscheidin-

gen heeft leylandii ondertussen veel terrein verloren aan andere soorten en schuttingen. Wat losser groeiende hagen zijn populairder, met de beukenhaag als lichtend voorbeeld, maar ook een bladhoudende haag zoals van Prunus lusitanica.

Er zijn ook afnemers die particulieren afraden om nog leylandii aan te planten, omdat de hagen bruin zouden worden door taksterfte. Om die reden is een aantal leveranciers gestopt met deze conifeer. Anderen stellen dat taksterfte beheersbaar is.

Het gros van de leylandii-handel betreft de groene soort: vooral potgekweekt, maar ook vollegronds tot wel 6 m hoog. De gele ’Castlewellan Gold’ is als haag veel minder in trek.

Kwekersrechtelijk beschermde rassen zoals de blauwgroene ’Blue

Jeans’, de gele ’Excalibur Gold’ en de donkergroene (plus zeer winterharde) ’Green Rocket’ vinden voornamelijk potgekweekt (vanaf P9) hun weg in de EU-retail, evenals het vrije zuilvormige ras 2001. In Amerika is vraag naar een andere zuilvormige leylandii, de groene Relax. <

LANGS DE KASSA

Ria Calkhoven:

‘Inkoop via webshops maakt mijn leven makkelijker’ Naam bedrijf:

Gerben Calkhoven Locatie:

Nijverdal Medewerkers:

4

Wat loopt goed momenteel? „We verkopen nog veel beukenhagen, maar ook heesters en violen.

Ook de paasarrangementen doen het goed. Een verschil met vorig jaar is dat we toen al volop Lobelia (perkgoed, red.) verkochten, vanwege de warmte, terwijl die nu nog niet eens verkrijgbaar zijn.”

Zijn er leuke noviteiten dit seizoen? „Er is weinig nieuws onder de zon op het moment. Vorig jaar verwachtten we nog veel van de Yacón, de zogenaamde appelwortel. Maar door de beperkte beschikbaarheid is dat niet echt aangeslagen. Zelf zetten we nu een oude bekende in de schijnwerpers, die het publiek nog onvoldoen-

de kent: de Cornus kousa. Het is een prachtige struik die in verschillende kleuren verkrijgbaar is, een echte blikvanger.”

Hoe zit het met eetbare planten? „Zelf stimuleren we dat segment al meer dan tien jaar. Maar toen Albert Heijn met de moestuintjes kwam, werd het ineens een rage. Ach ja, daar profiteren wij dan uiteindelijk ook weer van.”

Hoe koopt u in? „Vroeger kocht ik alle producten zelf bij de kwekers. Ik wilde alles kunnen zien en voelen. Maar sinds ik enkele jaren geleden ben overgestapt op bestellen bij webshops van een aantal vaste leveranciers, is mijn leven er een stuk gemakkelijker op geworden. ’s Avonds bestellen op de bank is echt een uitkomst. Het was wel even wennen, maar ik wil nu niet anders. In goede samenwerking met de kwekers, loopt het praktisch gezien ook fantastisch.” < De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Markt en Afzet BKW15-7.indd 45

45

30-03-15 13:01

Wet Werk en Zekerheid De nieuwe Wet Werk en Zekerheid zorgt voor veel veranderingen in de relatie tussen u als werkgever en uw werknemers. Sommige veranderingen zijn ingegaan op 1 januari en op 1 juli 2015 komen er nog meer. Elke situatie is uniek, daarom adviseert de LTOvakgroep Bomen en Vaste planten alle

Plantgezondheid leden uit te zoeken wat de nieuwe Wet Werk en Zekerheid voor hun situatie betekent. Als de nieuwe wet betekent dat contracten beter aangepast kunnen worden, dan moet dat uiterlijk 1 juli 2015 rond zijn: op die dag gaan de nieuwe regels in.

Heel veel informatie is beschikbaar via de Werkgeverslijn, een initiatief van LTO om alle informatie en advies op gebied van werkgeverszaken te bundelen. Op momenten van grote veranderingen bewijst dit initiatief de meerwaarde van een collectieve aanpak. Financieel wordt de Werkgeverslijn mogelijk gemaakt door een bijdrage uit Colland. U kunt de Werkgeverslijn ook altijd bellen of mailen voor gratis informatie en advies. Kijk voor contactgegevens eens op www.werkgeverslijn.nl.

Wat doet LTO verder voor haar leden? LTO blijft zich inzetten om werkgeverszaken te verbeteren. Met en namens de leden. LTO-leden doen direct mee in dit proces. LTO-meldpunt voor ervaringen en knelpunten zijn vakgroepbestuurder Jan van Leeuwen (janvanleeuwen54@gmail.com) en beleidsmedewerker Jules Sanders (jsanders@ltonoord.nl).

Vanuit de LTO-vakgroep De specifieke sectorinbreng bij verschillende vraagstukken - van wetgeving tot etikettering - is vooral georganiseerd via de cultuurgroepen boomteelt & vasteplantenteelt. En voor wat betreft de teelttechnische ontwikkelingen ook steeds meer via verschillende studie- en ondernemersgroepen. De cultuurgroepbesturen hebben hierin een verbindende rol.

Deze rol verandert mee met de verandering van de wereld om ons heen.

Nieuw is bijvoorbeeld dat ook de LTOorganisatie na afschaffing van het PT de financiële middelen om onderzoek te laten doen vaak letterlijk bij elkaar moet schrapen. En particuliere investeerders stellen andere voorwaarden dan collectieve fondsen. Resultaten worden daardoor lang niet altijd meer collectief beschikbaar gesteld. Meer en

meer geldt: wie meedoet en meebetaalt, profiteert het meest.

Naast verbindend voor hun sector zijn de cultuurgroepen vraagbaak voor degenen die namens de hele boomkwekerijsector het woord voeren in verschillende commissies en klankbordgroepen. Het is voor iedereen een uitdaging om dit alles goed vorm en inhoud te geven. Dit proces loopt gelijk met de wens van een aantal cultuurgroepbestuurders om het stokje over te geven aan de volgende generatie kwekers. Wij zijn daarom altijd op zoek naar nieuwe kwekers die voor hun teelten willen opkomen over hoe het zou moeten, wat beter kan, en dat ook willen vertellen op de juiste plekken. Voor meer informatie: helma.hoff@zlto.nl.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 2173263, e-mail: helma.hoff@zlto.nl., www.lto.nl.

46

Het heeft nogal wat tijd en energie gekost maar dan heb je ook wat zegt men wel eens. Het koepelproject plantgezondheid, waarin we bottum up het restant van het PT boomkwekerijfonds inzetten om zoveel mogelijk bedrijven mee te nemen in kennis en (praktijk)onderzoek, is van start. Onder supervisie van ’onze’ Cemp (Coördinator effectief maatregelen pakket) Peter van ‘t Westeinde zijn de adviespartijen aan de slag om samen met de kwekers zoveel mogelijk rendement uit de deelprojecten te halen. Wel goed om te merken dat Peter als Cemp en boomkweker direct zijn ervaring, kennis en kunde in kan zetten en ook direct kan vertalen naar de boomkwekerijsector. In een recent LTO plantgezondheid overleg hebben we gesproken met een delegatie van EZ die verantwoordelijk is voor alles wat er speelt op het gebied van plantgezondheid en met name in het gewasbeschermingsbeleid. Ik ben onder de indruk van de kennis die aanwezig is over de zaken die voor ons van belang zijn. In een hele open sfeer konden alle sectoren hun speerpunten naar voren brengen en daarover ontstond een goede discussie. Het belang van met name onze exportpositie staat ook bij EZ hoog op het prioriteitenlijstje. Het denken in systemen om daarmee weer een stap naar voren te kunnen zetten, werd door iedereen gedeeld. Neemt niet weg dat we samen hard aan de slag moeten om allerlei bedreigingen af te wenden. Ik ben er van overtuigd dat we uit het koepelproject plantgezondheid resultaten zullen halen waarmee we op een schonere en groenere manier een beter resultaat voor mens, plant en dier zullen halen.

Er is nog een hele weg te gaan maar als we met zijn allen de schouders hieronder zetten ben ik ervan overtuigd dat we hierin zullen slagen. ’Bee’ good and tell it.

Jan Veltmans

Bestuurslid LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten

De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

LTO_BKW15-7.indd 46

26-03-15 15:28

Service

Foto: Ron Barendse

BEDRIJFSNIEUWS

VAKTAAL

John Janssen secretaris TCO John Janssen gaat het secretariaat voeren van de nieuwe fusievereniging Tree Centre Opheusden (TCO). Eerder was voormalig Statenlid Eppie Klein al benoemd tot interim-voorzitter van TCO. Janssen was tot begin vorig jaar secretaris van de landelijke LTO-vakgroep en cultuurgroepen. Afgelopen juli trad hij officieel uit dienst bij LTO, waarna hij een half jaar sabbatical nam.

De nieuwe TCO-secretaris is bereikbaar via (06) 57 57 69 48 en secretariaat@treecentreopheusden.nl.

Workshop (buitenlandse) insecten Naktuinbouw houdt woensdag 10 juni een workshop over (buitenlandse) insecten in de boomkwekerij. De workshop is bedoeld voor boomkwekers die meer willen weten over de te verwachten (nieuwe) insecten, hoe zij deze insecten vroegtijdig kunnen signaleren, en wat ze volgens regelgeving moeten doen als ze er een vinden.

De workshop is van 9.00 tot 17.00 uur bij Naktuinbouw in Roelofarendsveen. Inschrijven via naktuinbouw.nl.

AGENDA Binnenland 11 april Nationale rotsplantendag,

Botanische tuin, Utrecht uu.nl/botanischetuinen 11 en 12 april Kom in de Kas landelijk evenement komindekas.nl 15 en 16 april Handelsbeurs FloraHolland Springfair, Aalsmeer floraholland.com 21 t/m 23 april Vakbeurs Week van de openbare ruimte, Putten wvdor.nl 21 en 22 april Verkoopbeurs Lagenbeurs Plantion, Ede plantion.nl

Buitenland 8 en 9 april Symposium Interior

Plantscape, Pennsylvania, VS americanhort.org 9 t/m 12 april Vakbeurs Garten, Stuttgart, Duitsland messe-stuttgart.de

10 t/m 12 april Tuinbeurs Ogrod I Ty, Kielce, Polen targikielce.pl 11 t/m 13 april Beurs Flowertarg, Katowice, Polen expopl.all.biz 13 t/m 15 april Beurs Nordic Flower Expo, Malmö, Zweden. nordicflowerexpo.com 14 t/m 17 april Groene beurs Gardening, Minsk, Wit-Rusland minskexpo.com 22 t/m 24 april Vakbeurs Hortiflorexpo, Shanghai, China hortiflorexpo-ipm.com 23 t/m 26 april Vakbeurs Flora Olomouc Spring, Tsjechië flora-ol.cz 24 t/m 26 april Tuinbeurs Gartenträume, Hundisberg, Duitsland gartentraeume.com 24 t/m 26 april Vakbeurs Gardening, Talinn, Estland fair.ee

Bijdragen Meer informatie op: DeBoomkwekerij.nl/Tips

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Cees Bregman Leeftijd: 56 Opleiding: Mavo Bedrijf: Boomkwekerij C. Bregman

Plaats: Hazerswoude-Dorp Sortiment: bladverliezende heesters in 3 en 5 l-container Oppervlakte: 2 ha, inclusief 800 m2 tunnels

Waar heeft u het druk mee? „Met afleveren gelukkig. Ik kom net terug met m'n vrachtwagen van een typisch rondje Boskoop.”

gewassen als Ribes en Amelanchier er niet makkelijker op. Maar qua omzet kan ik deze gewassen in ieder geval niet missen.”

Wat verstaat u daaronder? „Veel spoed en kleine aantallen; dat is de huidige trend hoe klanten bestellen. Ik heb zojuist een rondje gemaakt langs zo'n vijftien klanten met bestellingen die variëren van één boom tot maximaal twee karren. Kleine bestellingen zijn misschien lastig, aan de andere kant is de service richting mijn klanten een kracht van mijn bedrijf.”

Wat betekent de sticker ’Rondweg Nee’ bij uw entree? „Het lokale verkeer houdt de gemoederen hier al lang bezig. Er zijn plannen voor een nieuwe weg die parallel aan de weg komt te liggen waar mijn bedrijf aan ligt. Maar deze biedt geen oplossing voor de verkeersoverlast in Boskoop en Hazerwoude-Dorp. Het liefst zie ik een tunnel onder Hazerswoude-Dorp én een tunnel onder de Gouwe in Boskoop, maar vooral die laatste is een utopie.”

Verkoopt u wel eens ’nee’? „Bestellingen komen de hele dag door binnen via de fax of mail, maar ik verkoop zelden ’nee’. Ik heb in ieder geval geen systeem dat klanten voor een bepaalde tijd moeten bestellen om nog geleverd te krijgen, het is net hoe het uitkomt.”

Wat speelt er op uw bedrijf? „Dat we met het middelengebruik aan steeds meer regeltjes moeten voldoen. Sommige middelen mogen we niet meer gebruiken en voor andere gelden strengere regels. In het verleden heb ik hierdoor wel eens soorten laten vallen en momenteel wordt bijvoorbeeld de teelt van meeldauwgevoelige

Uw buren zijn geen boomkweker? „Nee, we zitten hier op lichte kleigrond nadat vroeger het veen hier is afgegraven. Voor de vollegrond betekent dit zwaar werk. Dat is ook de reden dat ik al jaren geleden ben overgeschakeld naar de pottenteelt.”

Wat doet u als u niet aan het werk bent? „Ik kijk graag naar schaatsen en Formule 1. Nu Max Verstappen mee rijdt is dat laatste nog leuker. Te jong? Nee hoor, hij heeft al twaalf jaar ervaring en de capaciteiten om ooit wereldkampioen te worden.’’ < De Boomkwekerij 7 (3 april 2015)

Service-BKW15-7.indd 47

47

30-03-15 15:01

586589_.indd 48

30-3-2015 11:44:02